Một gia đình người Mỹ gốc Việt quen biết, mail cho người viết bài này phàn nàn, bọn trẻ bây giờ hỏng quá, chê phụ huynh lẩm cẩm, chọn "vỏ dưa" thay thế cho "vỏ dừa". Chống cộng ác liệt nhưng lại ủng hộ một Trump độc đoán cũng ác liệt không kém… Con cái không nhìn mặt bố mẹ, phu thê cũng tiếng bấc tiếng chỉ, tất cả chỉ vì các vụ cãi vã xung quanh Trump – Biden.
Những người ủng hộ Tổng thống Trump và Tổng thống tân cử Biden ở Michigan hôm 14/12/2020 - Reuters
Nước Mỹ lấy lại phong độ ?
Tiến sĩ Nguyễn Quang A, nhà đấu tranh không khoan nhượng cho dân chủ và nhân quyền vừa đăng đàn trên "Tiếng Dân" bài viết dưới nhan đề "Nước Mỹ thật vĩ đại !" Lập tức ông bị comment đầu tiên cho là "thằng ngốc !" (An idiot !) Tuy nhiên, comment khác – một Ước Nguyễn nào đó – lại đánh giá, phân tích của Tiến sĩ Quang A là xác đáng, cho thấy tại sao Mary Trump (cháu gái của Trump), tặng cho chú ruột của mình danh hiệu là người nguy hiểm nhất thế gian. Thậm chí, còn có đề nghị Tiến sĩ Quang A hãy viết một bài về di sản của Trump để lại đối với người Việt và những bài học nào cần rút ra cho những thành phần thân Trump nhưng vẫn cam kết đấu tranh cho dân chủ tại Việt Nam.
Trên giải đất hình chữ S này, bạn bè thân thiết, vai kề vai trong xã hội dân sự, ấy vậy nhưng cũng suýt đánh nhau, chỉ vì anh này ca ngợi Biden, người kia bảo vệ "ngôi báu" cho Trump. Nhiều cư dân mạng than thở, mấy tháng qua, đọc tin trên các "phây" mà như lạc vào rừng rậm. Đi picnic trên vùng Cao – Bắc – Lạng, vào ‘homestay’ buổi tối nghe người già mắng con cháu : "Chúng mày dẹp mấy cái phim Hàn ‘sến chảy nước’ cho tao nhờ. Không lo mà theo dõi thời sự, 10 điều họ nói dối trên TV thì may ra cũng có 1 điều đúng đấy. Mà không chịu khó nghe tin tức, Tàu nó đánh cho đến đít rồi trở tay không kịp đâu !"
Ôi bà mẹ Việt Nam, thời nào cũng phải lo chuyện giặc giã, thời nào cũng phải lo chuyện chạy loạn. Ôi những công dân Việt Nam, "chuyện nhà thì nhác, chuyện chú bác thì siêng". Chúng ta mit tinh chửi "đế quốc Mỹ", chúng ta kỷ niệm "chống Mỹ cứu nước", chúng ta vinh danh các anh hùng thời đại (Nhưng lại ra lệnh đục bỏ bia ghi các dấu tích về cuộc chiến đẫm máu trên biên giới tháng 2/1979)… Xây dựng tượng đài nghìn tỷ, một cách công khai, chúng ta không chút xấu hổ với tiền nhân. Ồn ào bàn chính sự, ông nọ lên, bà kia xuống, phe này mạnh, phe kia yếu… Thử hỏi có khi nào chúng ta nhớ lại lời các cụ dặn qua đồng giao : "Ai ơi chớ vội làm giàu/ Ông Tây ổng rút, thằng Tàu nó qua". Đúng là chuyện Trump – Biden có dính đến việc "ông Tây và thằng Tàu" thật.
Người ủng hộ Tổng thống Donald Trump bên ngoài Tối cao Pháp viện ở Washington DC hôm 11/12/2020. Reuters
Thấy Trump lên án CNCS trước ĐHĐ/Liên Hiệp Quốc, bao người Việt hoan hỉ. Thấy Trump phân biệt người dân Trung Quốc với Đảng cộng sản Trung Quốc để xử lý và trừng phạt thì "sợ thay mà lại mừng thầm cho ai". Sợ cộng sản Việt Nam ngứa mồm, gân cổ chửi "đế quốc Mỹ" giữa Đại hội đồng, nhưng lại mừng là từ nay, biết đâu "anh em dân chủ" sẽ có cơ hội ? Từ chiến tranh vi trùng Vũ Hán đến các hòm phiếu gian lận tận Hoa Kỳ, đâu đâu bàn tay lông lá của đại bá Bắc Kinh cũng thọc sâu vào được. Một vị cao niên trong xã hội dân sự đành "tự sướng" : Đến nước Mỹ vĩ đại của Trump, Kerry mà Tàu khựa còn khuynh loát được thì đừng trách những Phú Trọng, Quốc Vượng… vốn chỉ là "những đứa con hoang" /prodigal sons/ (biệt danh Dương Khiết Trì dùng từ năm 2014) làm sao thoát khỏi nanh vuốt Tàu !
Quả thật nước Mỹ đang trong cơn hoạn nạn. Ông Biden nếu được công nhận, sẽ thừa kế một đất nước chia rẽ sâu sắc, lại bị đại dịch hoành hành, nợ công cao ngất ngưởng, dân chủ bị đe doạ và vị thế toàn cầu đang suy yếu. Những vấn đề từ trước khi ông Trump ngồi vào ghế tổng thống vẫn còn đó : công nghiệp chế tạo teo tóp, khoảng cách giàu nghèo ngày càng rộng và tầng lớp trung lưu bất mãn với giới chính trị gia tháp ngà, xa rời cuộc sống của đại đa số. Nhưng vẫn còn quá sớm để khẳng định nước Mỹ sẽ thất bại, sẽ trở thành một nước "thế giới thứ ba". Hay như Giáo sư Michael Lind, Đại Học Texas, cảnh báo Mỹ sẽ là "phiên bản nói tiếng Anh như một Cộng hòa Châu Mỹ La tinh nào đó, với nền kinh tế dựa vào tài nguyên, bất động sản, du lịch và trốn thuế xuyên quốc gia !"
Sự thật có phải thế không ? Thế kỷ 20 Mỹ đã không ít lần như rơi vào suy thoái : Đại khủng hoảng 1930, rồi bị Liên Xô vượt lên trong vụ Sputnik, bất ổn chính trị và xã hội 1960 – 1970 cùng với chiến tranh Việt Nam, khủng hoảng tài chính 2008… Nhưng nước Mỹ đã không sụp đổ mà ngược lại, mỗi lần ra khỏi bất ổn nước Mỹ lại mạnh mẽ hơn. Khủng hoảng 1930 đã khai sinh chương trình "New Deal" định hình lại nền kinh tế. Vụ Sputnik thúc đẩy khoa học không gian phát triển, đưa người lên mặt trăng năm 1965 và mở rộng chương trình thám hiểm các hành tinh vượt ra ngoài Thái dương hệ. Bất ổn xã hội dẫn tới cải cách luật pháp về nhân quyền, quyền bầu cử, củng cố nhà nước pháp quyền. Thất bại Việt Nam dẫn đến bỏ luật quân dịch, xây dựng quân đội ngày càng hiện đại.
Nên suy xét lại điều gì ?
Lần này có thể cũng sẽ như vậy. Bên cạnh những điểm yếu dễ thấy và mang tính toàn cầu, như tình trạng phân cực chính trị, chia rẽ trong xã hội, tình trạng bất bình đẳng kinh tế, suy giảm công nghiệp chế tạo… Mỹ vẫn có những thế mạnh mà nhiều nước, kể cả Trung Quốc không thể sánh được, như dân số trẻ và đầy năng lực sáng tạo, tài nguyên phong phú, vị thế thống trị tài chính toàn cầu, các đường biên giới hòa bình và thân thiện cùng với những liên minh vững chắc khắp thế giới. Những lợi thế này hoàn toàn có thể giúp nước Mỹ lấy lại phong độ, tái lập được đoàn kết quốc gia dưới sự lãnh đạo của một chính phủ vẫn thực sự đặt quyền lợi quốc gia – dân tộc lên trên lợi ích đảng phái.
Sự hỗn độn vừa qua ở Mỹ (Mặc dầu biết rằng hỗn độn cũng là một trật tự) làm chúng ta nhớ lại con đường gập ghềnh dẫn tới sự ra đời và phát triển của nền dân chủ Athens. Trong khi một số nhà nghiên cứu tin rằng nền dân chủ Athens trải qua 7 giai đoạn, thì một số nhà chính trị học sau này lại có cái nhìn khác. Họ phân ra 12 thời kỳ hưng vong trong sự phát triển của dân chủ Athens, bao gồm cả thể chế "đầu sỏ" Eupatrid khởi nguồn và sự ra đời của Macedonian sau cùng thống trị La Mã. Rõ ràng, từ thuở hồng hoang, dân chủ đã không phải là bữa trưa miễn phí. Đó là chưa nói tới những vị mặn chát 10 năm sau cách mạng Hoa Nhài. Nhìn vào bức tranh kinh tế – xã hội Tunisa hiện tại, có quan ngại cho rằng "những bông hoa nhài" 10 năm trước nay đang tàn úa.
Tuy nhiên, so sánh giữa các mô hình phát triển, vẫn có thể nhận thấy, nhà nước pháp quyền bao giờ cũng ưu việt hơn chế độ độc tài – toàn trị. Nhiều ý kiến cho rằng cuộc bầu cử tổng thống vừa qua phơi bày nhiều vấn đề "tiêu cực" của thể chế Mỹ, song tại sao lại không nhìn thấy ở đó sức mạnh của nền dân chủ trưởng thành, có thể tự sửa chữa, vượt qua cam go để tồn tại ngay trong những khoảnh khắc tưởng chừng rất nguy nan. Người Mỹ từng kỳ vọng nhiều vào ông Trump như là người có khả năng "làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại". Nhưng khi Trump có khuynh hướng độc tôn thì nền dân chủ Mỹ phải tìm được người thay thế để quản trị đất nước, tập hợp được những định chế và quy ước kiểm soát và cân bằng quyền lực, giúp điều chỉnh xã hội tránh những sai lầm và thất bại.
Hội nghị Trung ương 14 của Đảng cộng sản Việt Nam bàn về nhân sự lãnh đạo cấp cao ở Hà Nội hôm 14/12/2020. Báo Chính Phủ
Hãy đừng lao vào cuộc cãi vã Trump – Biden mà quên mất thực trạng bi đát của đất nước. Tại sao ở Việt Nam không mấy ai quan tâm đến Đại hội 13 của Đảng cộng sản Việt Nam ? Thậm chí người dân còn nhìn nhận sự kiện dưới ảnh hưởng của điềm báo tâm linh. Đại hội thứ 13 của Đảng khai mạc vào đầu sang năm. Đại hội 13, ứng với 13 cơn bão đổ bộ vào đất nước này trong năm nay. Cũng kỳ lạ khi con số tướng tá quân đội bị chôn vùi trong sự cố sạt lở thủy điện Rào Trăng là 13 và tổng số quân dân chết vì bão lũ vừa qua, được thống kê là 130 người. Quốc gia đại nạn, dịch bệnh từ "bạn vàng" làm dân tình khốn đốn. Chỉ có dân nghèo là gánh chịu cơn thịnh nộ của thiên tai. Quan lại từ địa phương đến trung ương mặc sức vơ vét hàng trăm ngàn tỷ, phè phỡn, đại hội và chia ghế.
Cuối cùng, từ nay Việt Nam không cần chọn phe, mà phải chọn xu thế. Ngày nay không thể "đánh đu" trong quan hệ quốc tế. Phải có đầu óc tự cường để hướng về một "Trật tự Thế giới" trong đó kiến tạo ra một "lộ trình" từ bỏ độc tài để đi tới dân chủ và pháp quyền. Có thể chia sẻ với nhà nghiên cứu Nguyễn Trần Bạt, người vừa mới chia tay chúng ta ở tuổi 74 : "Lịch sử nhân loại chứng minh mọi nhà nước độc tài đều sụp đổ. Vì sự phát triển của xã hội loài người mà các thể chế dần dần được thay bằng thể chế dân chủ. Quá trình dân chủ hóa đời sống loài người là một quá trình kiên nhẫn của lịch sử và những nghiên cứu xoay quanh quá trình kiên nhẫn ấy đã đưa đến kết luận : nền dân chủ là cơ chế duy nhất có thể khắc phục tất cả các hiện tượng tiêu cực…"./.
Tuyết Mai
Nguồn : RFA, 18/12/2020
Tham khảo thêm các trang :
https://www.nguoi-viet.com/binh-luan/my-xuong-trung-quoc-len/
https://baotiengdan.com/2020/12/12/nuoc-my-that-vi-dai/
http://www.tintuchangngay.org/2020/12/le-van-oanh-hoi-nghi-trung-uong-14-so.html