 | Tổng quan: | 3087791 |
Việc bổ nhiệm Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng gần đây khi lần đầu tiên một cá nhân nắm giữ cả hai vị trí lãnh đạo từ thập niên 1960 - đã báo hiệu sự trỗi dậy của một quyền lực độc tài mới trong một hệ thống từ lâu đã được lãnh đạo bằng sự đồng thuận.
Ông Nguyễn Phú Trọng năm 2016. Ảnh : AFP/Hoang Dinh Nam
Nhưng lý do cho việc bổ nhiệm độc đáo của ông ta và tình trạng chính trị hiện tại của Việt Nam thể hiện sự yếu đuối của ý thức hệ cộng sản, mà không phải là sức mạnh, trong bối cảnh chiến dịch tái áp đặt quyền tối cao của Đảng vào đời sống chính trị.
Vào ngày 2 tháng 10, Hội nghị lần thứ 8 của Ủy ban Trung ương đã thống nhất rằng ông Trọng là ứng cử viên duy nhất ra tranh cử Chủ tịch nước sau khi đương kim Chủ tịch nước Trần Đại Quang qua đời vì sức khỏe vào tháng Chín. Vào ngày 23 tháng 10, Quốc hội đã tuyệt đối thống nhất bầu ông Trọng với 99,8% phiếu ủng hộ chỉ với một phiếu phản đối.
Đồng thời, việc này cho thấy truyền thống lâu đời của Đảng đã bị phá vỡ.
Sau cái chết của ông Hồ Chí Minh vào cuối những năm 1960, đã có một thỏa thuận ngầm ở các lãnh đạo Đảng rằng những vị trí hàng đầu của chính phủ, cụ thể là tổng thống, thủ tướng và Tổng bí thư Đảng và Chủ tịch Quốc hội phải do các cá nhân khác nhau đảm nhiệm nhằm đảm bảo sự cân bằng quyền lực bên trong Đảng.
Đương nhiên, quyết định của tuần trước đã dẫn đến sự so sánh giữa chủ tịch Trọng và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, người cũng đồng thời là tổng bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc và chủ tịch nước. Ở Trung Quốc, hai vị trí này đã được sáp nhập vào những năm 1990.
Cũng có những giả định rằng việc củng cố quyền lực của Trọng khiến ông trở thành một người mạnh mẽ tương tự như Thủ tướng Campuchia Hun Sen và phù hợp với xu hướng toàn cầu đang gia tăng đối với các nhà lãnh đạo độc tài.
Tất nhiên ông Trọng đã là lãnh đạo quyền uy nhất Việt Nam trước khi đảm nhận chức chủ tịch nước, dù từ lâu ông ta đã phát huy khái niệm về quyết định đồng thuận của Đảng Cộng sản - hay "chủ nghĩa tập trung dân chủ" theo như ngôn ngữ của Đảng.
Thật vậy, dường như ở tuổi 74 ông Trọng có lẽ có quyền độc tài hoặc rằng giờ đây ông ta sẽ đứng trên cả quyết định của Đảng do thói quen nhất trí. Thay vào đó, việc bổ nhiệm chức chủ tịch nước rất có thể là một động thái tạm thời mà sẽ bị đảo ngược tại Đại hội Đảng kế tiếp vào đầu năm 2021.
Vấn đề sáp nhập hai vị trí chính trị từ lâu đã được giới lãnh đạo Đảng Cộng sản cân nhắc nhưng chưa bao có đa số giờ ủng hộ. Trong thực tế, các nhà phân tích nói ông Trọng đã bác bỏ ý tưởng này vì có thể dẫn đến việc không kiểm soát được quyền lực.
Có suy đoán về việc liệu ông Trọng đã lên kế hoạch cho động thái này kể từ khi ông Quang bị bệnh nặng vào năm ngoái. Những người không đồng ý với thuyết âm mưu lớn cho rằng ông Trọng được đề cử chỉ vì không có lựa chọn nào tốt hơn.
Quy tắc trong Đảng rằng một trong bốn vị trí lãnh đạo hàng đầu phải do người đã công tác trong Bộ Chính trị, ủy ban hoạch định chính sách cao cấp nhất của Đảng, hơn một nhiệm kỳ đảm nhận.
Chỉ có năm thành viên như vậy phù hợp với yêu cầu này, một là ông Trọng và hai người khác là Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân.
Hai người còn lại là Nguyễn Thiện Nhân, Bí thư thành ủy thành phố Hồ Chí Minh, và Tòng Thị Phóng, Phó Chủ tịch Quốc hội. Cả hai không có thứ hạng cao trong hệ thống Bộ Chính trị, cũng không phải là họ được đồng chí của họ đề cập gì đến nhiều, các nhà phân tích nói.
Tiến cử một trong hai người này sẽ dẫn đến một cuộc cải tổ nhân sự lớn, đó sẽ là một quá trình khó khăn cần phải được cân nhắc cẩn thận trong hệ thống phân cấp với vô số lợi ích, từ tỉnh lên đến bộ trong mạng lưới. Hơn nữa, Bộ Chính trị còn thiếu hụt nhân sự sau cái chết của ông Quang, bãi nhiệm một ủy viên khác hồi năm ngoái và một người vắng mặt trong hầu hết trong năm qua do sức khỏe kém.
Ai sẽ nắm giữ những vị trí hàng đầu này đã là nguồn cơn tranh giành trong nội bộ Đảng trước khi vị trí chủ tịch nước bị bỏ trống và dường như không có khả năng được giải quyết sớm.
Điều đó có nghĩa là Đảng đã phá vỡ quy định bằng cách chỉ định ông Trọng và, theo lý thuyết, có thể đã phá vỡ giao thức bằng cách chỉ định một người không phải là ủy viên Bộ Chính trị trong hai nhiệm kỳ.
Việt Nam đồng trong một ngân hàng tại Hà Nội, tháng 9, 2017. Ảnh : Reuters/Kham
Có một số đồn đoán rằng ông Trần Quốc Vượng, chủ tịch Ủy ban Kiểm tra Trung ương, lực lượng chống tham nhũng đã đảm nhận chức thư ký điều hành của Ban thư ký trung ương vào tháng 3, hoặc Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch sẽ được bổ nhiệm. Tại sao không phải là họ vẫn còn là một câu hỏi chưa có lời đáp.
Một khả năng khác có thể là khi việc tranh luận thông thường về các ứng cử viên cho Đại hội Đảng lần sau vào năm 2021 mới chỉ bắt đầu, một chủ tịch nước khách ngoài ông Trọng có thể được coi là một sự đề bạt quá nhanh.
Thật vậy, một chủ tịch nước một nhiệm kỳ thường ở nguyên vị trí của họ hoặc được bổ nhiệm vào một trong ba vị trí chính khác tại Đại hội Đảng.
Một giải thích khác là Ủy ban Trung ương - một cơ quan gồm 180 thành viên có ảnh hưởng với các quan chức có các ý tưởng chính sách khác nhau, cũng như các mạng lưới bảo trợ cạnh tranh và liên minh - đã quá chia rẽ để quyết định một ứng cử viên khác hơn Trọng.
Một số nhà bình luận, bao gồm cả nhà báo kỳ cựu Phạm Chí Dũng, cho rằng với quyền hạn mới ông Trọng có thể thay đổi quy tắc của Đảng để duy trì "độc quyền quyền lực vô hạn".
Thật vậy, không có sự đảm bảo nào sẽ không thay đổi quy tắc và loại bỏ các giới hạn về độ tuổi và thời hạn mà thông thường sẽ buộc ông ta phải từ chức vào năm 2021.
Một số người nghĩ rằng ông Trọng đã trở thành Tập Cận Bình của Việt Nam. Nhưng quyền lực trong Đảng Cộng sản Trung Quốc từ lâu đã được tập trung hơn rất nhiều so với bối cảnh cộng sản Việt Nam.
Hơn nữa, Trọng và Tập Cận Bình có những tính cách rất khác nhau và cho đến nay là phong cách lãnh đạo khác nhau rõ rệt.
Ông Trọng đã kinh qua các cấp bậc trong Đảng với vị trí nhà lý luận tư tưởng. Vào những năm 1990, ông ta trở thành tổng biên tập Tạp chí Cộng sản trước khi tham gia ủy ban tư tưởng trung ương và sau đó là Hội đồng lý luận Đảng.
Ông ta đã từng là Bí thư thành ủy Hà Nội và chủ tịch Quốc hội, trước khi làm Tổng bí thư vào năm 2011, mặc dù nhiệm kỳ năm năm đầu tiên của ông là không đáng kể.
Trong khi Tập Cận Bình là nhà lãnh đạo cá nhân và nhà hoạt động nhiều hơn, Trọng được coi là hướng nội và thụ động. Hơn nữa, Trọng được cho là không có nhiều ý tưởng chính sách mạnh mẽ, ngoại trừ niềm tin vào việc tái xây dựng tính ưu việt của Đảng. Đôi khi ông ta được các nhà quan sát mô tả là "đơn độc".
Thật vậy, phần lớn những gì đã diễn ra trong chính trường Việt Nam kể từ năm 2016 là nhằm sửa chữa những sai lầm mà Đảng kể cả Trọng tin là của cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.
Nhiều người dự đoán rằng ông Dũng sẽ trở thành Tổng Bí Thư Đảng tại Đại hội Đảng năm 2016, nhưng thay vào đó là một liên minh chống lại ông và bỏ phiếu để giữ Trọng ở vị trí này.
Từ những năm 2000 trở đi, Đảng đã tăng lên về số lượng và cho thấy sự gia tăng một loại động cơ mới do lợi ích cá nhân thúc đẩy, mà không phải là mối quan tâm về ý thức hệ hoặc quốc gia.
Không thoải mái với việc quan chức tham nhũng gia tăng - một số nhà phân tích gọi là "người tìm kiếm lợi ích" - và các nhà truyền thống trong Đảng ủng hộ những người tìm kiếm lợi ích khi ông Dũng trở thành thủ tướng vào năm 2006.
Đến năm 2016, các mạng lưới bảo trợ và chính trị tiền tệ được cho là đã trở nên cố thủ trong Đảng tạo nguy cơ sụp đổ do tham nhũng.
Nhà phân tích và cựu ngoại giao Mỹ David Brown đã mô tả Đảng Cộng sản vào năm 2016 giống như "một Cosa Nostra Châu Á" đã "làm giảm đi và chia sẻ một phần đáng kể tăng trưởng kinh tế của Việt Nam vì lợi ích cá nhân".
Vào đầu thập kỷ này, nhà báo Bill Hayton nói chính trị tiền bạc đã tạo ra một cái gì đó giống như một "những người chủ nghĩa xã hội đồng cảnh ngộ", theo đó người ta chỉ tham gia Đảng để tự thăng tiến.
Hơn nữa, trong hai nhiệm kỳ Thủ tướng, ông Dũng đã thay đổi đáng kể hoạt động chính trị bằng cách chuyển giao quyền lực rời xa Đảng Cộng sản sang cho chính phủ dân sự mà ông ta đứng đầu.
Đến năm 2016, một số người cho rằng bộ máy Đảng, bao gồm Bộ Chính trị, không thể kiểm soát nhân viên các bộ và viên chức khác.
3
Cố Chủ tịch nước Trần Đại Quang. Ảnh : Reuters
Đáp lại, ông Trọng và các đồng minh trong Bộ Chính trị đã dàn xếp chiến dịch chống tham nhũng hiệu quả nhất Việt Nam, hiện nay đã có hàng ngàn Đảng viên là quan chức và giám đốc điều hành doanh nghiệp nhà nước bị trừng phạt, bị bắt hoặc bị kết án tù.
Họ cũng đã tung ra một chiến dịch kiểm điểm các quan chức Đảng vi phạm trong một trong 27 "biểu hiện" vô đạo đức, trong đó bao gồm sự gian ác trong tư tưởng xã hội chủ nghĩa, ghép, phó và lười biếng.
Một phần của chiến dịch này là tạo ra các đảng viên cốt lõi mới được coi là tinh khiết hơn và đạo đức hơn, do đó tách ra tầng lớp những người dự kiến sẽ tiếp quản trong những năm tới.
Chủ tịch nước bây giờ sẽ tạo cho ông Trọng nhiều quyền hạn hơn để thúc đẩy chiến dịch chống tham nhũng. Cũng có gợi ý rằng điều tra tham nhũng các quan chức quân đội diễn ra chậm chạp so với các khu vực khác. Với việc ông Trọng làm chủ tịch nước, và do đó cũng là tổng tư lệnh lực lượng vũ trang thì điều này có thể thay đổi
Ngoài ra, ông Trọng cũng sẽ tiếp quản một số Ủy ban Trung ương do chủ tịch nước lãnh đạo nơi đưa ra các quyết định quan trọng. Điều này bao gồm Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp, có thể là quan trọng cho các mục đích chống tham nhũng.
Vào tuần trước, nhà phân tích Carl Thayer cho rằng việc sáp nhập quyền hạn của ông Trọng có thể có hiệu quả về quản trị. Hệ thống "tứ trụ" đã "chứng minh ở một mức độ nào đó đã trở thành trở ngại cho việc ra quyết định kịp thời và thực thi chính sách nhanh chóng".
"Bằng cách sát nhập hai chức vụ, Việt Nam sẽ có thể giải quyết dứt khoát hơn với các vấn đề bức xúc".
Là người đứng đầu nhà nước, ông Trọng cũng sẽ đóng một vai trò tích cực hơn trong quan hệ đối ngoại, ông đã phải ở phía sau khi là Tổng bí thư Đảng. Có những gợi ý từ các nguồn tin ở Hà Nội rằng ông đang vận động hành lang cho chuyến thăm Hoa Kỳ để thảo luận về thỏa thuận song phương với Tổng thống Donald Trump.
Nguyễn Phú Trọng với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch nước Trần Đại Quang tại Đại hội lần thứ 12 của Quốc hội, Hà Nội, ngày 28 tháng 1 năm 2016. Ảnh : AFP / Pool / Kham
Vấn đề của Biển Đông mà Việt Nam tranh giành lãnh thổ với các đảo bị Bắc Kinh chiếm đoạt cũng có thể là một lý do cho chuyến thăm nhà nước được đề xuất.
Với việc ông Trọng nắm giữ quyền lực kép, Đảng cũng sẽ có thể tái khẳng định tính ưu việt của đảng, loại bỏ quyền hạn mà cựu Thủ tướng Dũng đã dành cho chính phủ dân sự.
"Khi Tổng bí thư cũng là Chủ tịch nước, sẽ có nhiều điều kiện thuận lợi để thực hiện sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và quản lý tốt hơn mối quan hệ giữa các cơ cấu quyền lực", ông Lê Minh Thông, nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban pháp lý của Quốc hội cho biết trong một cuộc phỏng vấn gần đây với báo Đảng – Nhân Dân.
Thay vì hướng đến "Chủ nghĩa Tập Cận Bình", việc bổ nhiệm ông Trọng vào chức chủ tịch nước có liên quan nhiều hơn đến việc Đảng áp đặt lại nguồn gốc Leninist và sự thống trị hoàn toàn của đời sống và chính trị Việt Nam.
David Hutt
Nguyên tác : Trong’s strength hides weakness in Vietnam, Asia Times, 30/10/2018)
Phương Thảo chuyển ngữ
Nguồn : VNTB, 01/11/2018
Chế độ cộng sản giảm bớt những hạn chế về cờ bạc trong nước để nắm bắt và đánh thuế một ngành công nghiệp nhiều tỷ đô la vốn chủ yếu hoạt động ngầm.
Cờ bạc hết là bác thằng bần
Trong quyển sách "A Dragon Apparent" của Norman Lewis về cuộc du hành cuối năm 1940 ở Đông Dương, nhà văn ghi nhận các thương gia Việt Nam để dĩa xúc xắc tại quầy hàng để đánh bạc cùng với khách hàng.
Khách Việt Nam tại Grand Casino ở Hà Nội. Ảnh : Facebook
Các bà nội trợ thường đặt cược vào những ngày tốt, Lewis viết, "có nghĩa là trên hơn năm mươi phần trăm những lần như vậy họ trở về nhà tay không và với số tiền chợ mất tăm".
"Cờ bạc là tội lỗi bám riết người Việt Nam", nhà báo viết vào thời điểm đó. "Đó là một cơn ghiền quốc gia".
Kể từ khi Đảng Cộng sản cầm quyền nắm quyền kiểm soát đất nước vào năm 1975, cơn ghiền đó hoàn toàn bất hợp pháp đối với công dân Việt Nam, một phần của nỗ lực của chính quyền nhằm ngăn chặn những tệ nạn xã hội.
Một bảo vệ đứng ở lối vào của Club 99, một sòng bạc nhỏ được điều hành bởi Furama Resort - Đà Nẵng. Ảnh : AFP / Hoàng Đình Nam
Theo Bộ luật Hình sự, bất kỳ người Việt nào cá cược bất hợp pháp với giá trị hơn 88 đô la Mỹ đều có thể bị phạt tù. Cá cược trị giá hơn 2.200 đô la Mỹ có thể lãnh án tù từ hai đến bảy năm tù giam.
Nhưng điều đó sẽ sớm thay đổi khi Đảng máy mó với việc cho phép cờ bạc trong nước để tăng thu nhập. Năm ngoái, chính phủ đã thông qua một động thái để cho phép các công dân Việt Nam đánh bạc trong các sòng bạc được chỉ định.
Theo chương trình thử nghiệm ba năm, các con bạc trong nước phải có thu nhập hàng tháng ít nhất là 445 đô la Mỹ, không có tiền sử tội phạm và được sự cho phép của gia đình. Vé mỗi ngày tương đương 44 đô la Mỹ để vào sòng bạc được chỉ định theo chương trình.
Trong vài năm qua, chính phủ đã thông qua rất nhiều cải cách dần dần đối với luật cờ bạc hạn chế. Vào tháng 9 năm 2016, chính phủ đã thông qua một nghị quyết lớn cho phép các nhà đầu tư nước ngoài xây dựng các sòng bạc liên hợp trong nước.
Năm ngoái, một chương trình thí điểm kéo dài năm năm đã được đưa ra cho phép cá độ đua ngựa, đua chó và đá banh quốc tế, tất cả đều theo quy định chặt chẽ của nhà nước.
Vào tháng 6 năm nay, chính phủ đã thông báo dự án Khu nghỉ dưỡng liên hợp Bãi Dài vẫn còn đang phát triển ở Phú Quốc sẽ là một trong sòng bạc đầu tiên cho phép công dân Việt Nam đánh bạc hợp pháp.
Ngành công nghiêp tỷ đô la
Việc nới lỏng này đã được xem xét cẩn thận. Năm 2013, nhà nước đã tiến hành một nghiên cứu bí mật để đo lường tác động tiêu cực của cờ bạc chợ đen đối với xã hội Việt Nam, Augustine Ha Ton Vinh, một chuyên gia trong ngành kinh doanh trò chơi đã tư vấn cho chính phủ về cải cách.
Không có ước tính đáng tin cậy về quy mô của ngành cờ bạc đen Việt Nam, nhưng có thể có trị giá hàng tỷ đô la, các nhà phân tích yêu cầu giấu tên nói. Khi chính phủ đặt giá thầu để hợp pháp hoá một số các trò các cược họ đã làm tổn hại lớn cho doanh thu cờ bạc chợ đen.
Vào tháng 3 đã diễn ra một cuộc đánh bắt thị trường cá độ bất hợp pháp trên toàn quốc có trị giá ước chừng 420 triệu USD liên quan đến hai quan chức chính phủ cấp cao. Chín mươi người khác, bao gồm cả các quan chức địa phương cũng đã bị bắt trong đợt vây ráp.
Vào tháng 9, nhà cái cá độ thể thao trực tuyến bất hợp pháp khác đã bị kết án 9 năm tù, trong khi 25 người khác cũng bị bắt giam tham gia điều hành đường dây cá độ trị giá 26 triệu USD. Một đường dây cờ bạc trực tuyến khác bị đánh cuối năm ngoái được cho là trị giá 89 triệu USD.
Tiền Việt Nam trên mép bàn bi-da. Ảnh : Getty Images
Không rõ nhà nước hy vọng sẽ thu được bao nhiêu tiền từ cờ bạc hợp pháp . Những gì rõ ràng là chính phủ cần nguồn thu thuế mới vì họ gần như đã chạm trần nợ công 65% tổng sản phẩm quốc nội (GDP).
Chính phủ hiện áp đặt mức thuế suất 35% cho tất cả các hoạt động cờ bạc. Tuy nhiên gần đây họ đã thông báo cho Quốc hội là có thể cắt giảm tỷ lệ đó xuống từ 15% đến 20% đối với các khu nghỉ dưỡng liên hợp trong các đặc khu.
"Với một ngành công nghiệp trị giá 2-3 tỷ đô la Mỹ, chính phủ đang xem xét tăng doanh thu thuế hợp lý trong ba năm đầu tiên của các khu nghỉ dưỡng liên hợp và các địa điểm cờ bạc khác", Vinh nói.
Những khoản thu thuế này không chỉ làm cho cờ bạc thị trường chợ đen bị thiệt hại. Vinh cho biết một vài năm trước đây, người Việt đã chi khoảng 800 triệu USD mỗi năm để đi đánh bạc ở nước ngoài, bao gồm cả ở Campuchia và Macau.
Nhưng có khả năng là có một lĩnh vực chưa được khai thác nhiều lợi nhuận hơn nữa. Hạn chế pháp lý và lượng khách đánh bạc ít có nghĩa là ngành công nghiệp cờ bạc đã không được đầu tư đúng mức trong nhiều thập kỷ, điều này đã ảnh hưởng khách du lịch cụ thể là người Trung Quốc đại lục vốn muốn kết hợp kỳ nghỉ với bài bạc.
Biểu đồ nợ công của Việt Nam không ngừng gia tăng theo thời gian
So với nước láng giềng Campuchia đã nhanh chóng trở thành một trung tâm cho khách du lịch cờ bạc. NagaWorld, tổ chức độc quyền đánh bạc tại Phnom Penh, được ghi nhận là doanh thu 625 triệu đô la năm ngoái, nhờ phần lớn khách Trung Quốc.
Các hãng hàng không và khách sạn hiện phục vụ riêng cho khách du lịch Trung Quốc ở Campuchia, nhiều đến độ du khách Trung Quốc tăng 40% lên 1,2 triệu khách năm ngoái theo Bộ Du lịch.
Sihanoukville, một thành phố cờ bạc ở vùng biển phía nam Campuchia, hiện được xem là một khu Trung Quốc và thậm chí là một Macau mới. Các chuyên gia về cá cược nói rằng một ngày nào đó Việt Nam có thể cạnh tranh với Campuchia với nhiều vốn đầu tư và bí quyết công nghiệp hơn.
Đã có đầu tư đáng kể trong những năm gần đây, với việc cải cách đầu tư cờ bạc trong nước đã mở rộng khu vực này ra hơn nữa. Trong tháng này, Bộ Tài chính cho biết sẽ cắt giảm nhiều thủ tục hơn nữa trong lĩnh vực đầu tư cờ bạc.
Cờ bạc hợp pháp : chỉ dành cho người có thu nhập cao
The Grand Hồ Tràm Strip là sòng bạc và khu nghỉ dưỡng liên hợp được cấp giấy phép đầu tiên và lớn nhất tại Việt Nam ước tính 4,2 tỷ USD do người Mỹ sở hữu.
Dự án Hoiana trị giá 4 tỷ USD do tập đoàn Hồng Kông, SunCity của Macau và một công ty đầu tư của Việt Nam góp vốn đầu tư, dự kiến sẽ mở cửa trong năm tới. Trong khi đó, một số khu nghỉ mát sòng bạc khác trị giá hàng tỷ đô la dự kiến sẽ mở trong những năm tới.
Tất cả khoản đầu tư này dường như đang thu hút được sự chú ý đúng đắn. World Poker Tour, một giải thi đấu uy tín, đã tổ chức sự kiện đầu tiên tại Việt Nam trong tháng này.
Nhưng không chỉ là tiền làm cho Hà Nội hứng thú. Các nguồn tin tại thành phố Hồ Chí Minh nói rằng các vấn đề xã hội liên quan đến cờ bạc bất hợp pháp gồm bạo lực, nợ và tội phạm được cho là trở nên phổ biến hơn.
Nhà chức trách Việt Nam bắt quả tang một ổ cờ bạc. Ảnh : Facebook
Tân Hoa Xã, phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc, đã báo cáo rằng trong mùa World Cup mùa hè rồi số lượng các hiệu cầm đồ ở Việt Nam "mọc lên như nấm" và một số tiệm "đã mở ra và hoạt động để phục vụ các con bạc địa phương chỉ trong thời gian có các giải đấu bóng đá".
Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm đã chỉ thị cho các sở cảnh sát tăng cường kiểm tra các hiệu cầm đồ trong thời gian thi đấu sau khi có tin cho nhiều người đã ấn định mức lãi suất ngày cao hơn luật cho phép.
Cảnh sát cũng gia tăng điều tra các đầu nậu cho vay tiền. Ít nhất hơn một chục các tổ chức cá độ bóng đá bất hợp pháp đã bị bắt trong hoặc sau World Cup, một số các tổ chức trong đó đã tạo dựng sổ sách cá cược trị giá hàng triệu đô la.
Tác động xã hội của cờ bạc chợ đen là không thể lường được, mặc dù phương tiện truyền thông trong nước thường đăng bài về các thủ thuật man rợ của các đầu nậu cho vay và các tổ chức cá độ để thu tiền con bạc.
Tuy nhiên, cải cách cờ bạc đang tạo ra một tình huống bất bình đẳng cao. Luật pháp hiện tại, vốn không thể sớm được cải cách, có nghĩa là chỉ những công dân Việt Nam có thể đánh bạc hợp pháp là những người kiếm được hơn 445 đô la một tháng - gấp ba lần mức lương trung bình hàng tháng ở Hà Nội và nhiều hơn nhiều so với thu nhập người dân nông thôn.
Nhưng mặc dù chính phủ đã triệt hạ nhiều tổ chức cá độ chợ đen trong những tháng gần đây, ngành cá độ ngầm sẽ vẫn sinh lợi và phổ biến chừng nào đó là nơi cá cược duy nhất dành cho đại đa số dân chúng.
David Hutt
Nguyên tác : Short on cash, Vietnam punts on gambling, Asia Times, 08/10/2018
Phương Thảo chuyển ngữ
Nguồn : VNTB, 10/10/2018
Tổng Bí thư Đảng cộng sản Nguyễn Phú Trọng dự định sẽ đảm nhận chức chủ tịch nước, một sự hợp nhất chưa từng có về quyền lực có thể khiến ông trở thành Tập Cận Bình của Việt Nam
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. Ảnh : AFP
Nhất thể hóa đã rõ
Cái chết của Chủ tịch nước Trần Đại Quang vào ngày 21 tháng 9 xen lẫn giữa đám tang ở Việt nam và lời chia buồn của các lãnh đạo thế giới cùng với sự suy đoán đáng kể của những người quan sát Việt Nam về việc người thay thế ông Quang có ý nghĩa gì đối với chính trường trong tương lai của đất nước.
Nhưng tất cả những suy đoán đó chấm dứt vào tối thứ Tư (ngày 3 tháng 10) khi Ủy ban Trung ương Đảng cộng sản cầm quyền nhất trí rằng phải là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thay thế ông Quang, Trọng vốn đã là người quyền lực nhất nước.
Quyết định này phải được Quốc hội đồng ý vào cuối tháng này, mặc dù không có ứng cử viên nào khác và đó là một cơ quan không có thực quyền, Trọng sẽ gần như chắc chắn đảm nhận chức vụ này.
Quyết định của Ủy ban Trung ương là có khả năng vô đối. Trong nhiều thập kỷ, quyền lực chính trị đã được chia sẻ giữa tứ tụ, mỗi vị trí kiểm soát một lãnh vực quản trị khác nhau ở quốc gia độc đảng Việt nam.
Trọng, lãnh đạo thực tế đã kiểm soát Đảng cộng sản và bộ máy ra quyết định.
Thủ tướng chủ trì chính phủ dân sự, trong khi chủ tịch nước là người đứng đầu nhà nước, làm tổng tư lệnh quân đội, tham gia vào các chuyến thăm nước ngoài, và chịu trách nhiệm bổ nhiệm thủ tướng. Chủ tịch Quốc hội cũng là người kiểm soát cơ quan lập pháp.
Vì tất cả nằm trong Bộ Chính trị, cấu hình này cho phép chính trị được điều hành bởi sự ra quyết định đồng thuận và, quan trọng hơn, ngăn cản bất kỳ một cá nhân nào giành được quá nhiều quyền lực.
Nhiều người trong Đảng tin rằng cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã thâu tóm quá nhiều quyền lực cá nhân là một trong những lý do để các thành viên Bộ chính trị liên kết lại để loại bỏ ông ta tại Đại hội Đảng năm 2016.
Quyền lực vô biên
So với Đảng cộng sản Trung Quốc đã quyết định vào những năm 1990 để nhất thể hóa vị trí tổng bí thư và chủ tịch nước, cho phép chủ tịch Tập Cận Bình nắm giữ quyền lực vô biên hiện nay.
Hiện Việt Nam dường như đang di chuyển theo cùng hướng với Trung Quốc, nâng cao khả năng cơ cấu ra quyết định dựa trên sự đồng thuận có thể sắp kết thúc - nền tảng mà Đảng cộng sản đã hạn chế quyền lực cá nhân và ảnh hưởng không được kiểm soát.
Ngoài quyền lực hiện tại là Tổng bí thư Đảng đã tăng lên đáng kể kể từ tháng 1 năm 2016, Trọng sẽ sớm nắm giữ quyền hành của chủ tịch nước.
Các quyền hành bao gồm khả năng đình chỉ các luật do thủ tướng ban hành, thay đổi Hiến pháp, đề xuất sa thải các quan chức cấp cao khác, và làm tổng tư lệnh quân đội.
Bởi vì những quyền lực đáng kể đó, chức chủ tịch nước đã thường được xem là nghi lễ khi những người nhậm chức này hiếm khi sử dụng quyền hạn được phép của họ.
Nếu việc sáp nhập diễn ra mà điều đó gần như chắc chắn, Trọng có thể trở thành nhân vật mạnh nhất trong chính trường Việt Nam kể từ thời Lê Duẩn, một anh hùng Đảng cộng sản và là người mạnh mẽ, từng là Tổng thư ký Đảng từ năm 1960 đến 1986.
Tạo ra bất hòa từ trên cao
Vẫn không chắc chắn Đảng viên thông thường sẽ phản ứng với quyết định bất ngờ ra sao. Nhưng gần như chắc chắn quyết định này sẽ gây ra sự bất hòa trong đội ngũ Đảng viên cao cấp, nơi mà sự trung thành, phục tùng, bảo trợ và tranh chấp chính sách từ lâu đã được kiểm soát bởi cấu trúc chia sẻ quyền lực của"tứ trụ".
Carl Thayer, chuyên gia kỳ cựu của Đại học New South Wales, cho biết : "Từ khi Trần Đại Quang được chẩn đoán bị bệnh giai đoạn cuối… Trọng bắt đầu vận động hành lang cho nhất thể hóa.
Trớ trêu thay, khi chủ đề tnhất thể hóa đã được Đảng cộng sản thảo luận vào đầu thập kỷ này, Trọng đã hoài nghi và thậm chí "bày tỏ lo ngại về nguy cơ tích tụ quyền lực không kiểm soát được", Nguyễn Khắc Giang, một nhà nghiên cứu chính trị tại Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách tại Đại học Quốc gia Việt Nam cho biết.
Các nhà phân tích đã hỏi tại sao Trọng dường như đã có thay đổi. Một câu trả lời khả thi là ông ta muốn củng cố thêm sức mạnh chính trị cho bản thân. Khả năng khác là nhất thể hóa mang lại sự ổn định vào thời điểm Đảng cũng như xã hội Việt Nam đang thay đổi nhanh chóng.
Kể từ khi giữ chức vụ Tổng bí thư Đảng năm 2016, Trọng đã tung ra một cuộc thanh trừng chống tham nhũng rộng khắp với hàng ngàn quan chức, bao gồm cả các chính trị gia cao cấp, bị trừng phạt, miễn nhiệm hoặc bỏ tù vì cáo buộc tham nhũng.
Trọng, một nhà ý thức hệ nổi tiếng, cũng đã tổ chức một chiến dịch đạo đức bên trong Đảng. Vào tháng 10 năm 2016, một danh sách 27 "biểu hiện" của vô đạo đức đã được soạn thảo, bao gồm chín tội về tư tưởng chính trị, như là một nỗ lực để làm trong sạch Đảng vốn tham nhũng, xấu xa, lười nhác và vướng víu "lợi ích tài chính" từ những năm 2000.
Một phần trong mục tiêu của mình, Trọng nói nhiều lần, là để tránh khả năng "tự chuyển hóa", một uyển ngữ cho việc cải cách chính trị về hướng dân chủ do Đảng đề xướng.
"Không đẩy lùi [ngăn chặn] thoái hóa chính trị xã hội, tự chuyển hóa và tự diễn biến,có mặt còn diễn biến tinh vi, phức tạp hơn, có thể gây ra những hậu quả khôn lường", Trọng phát biểu tại một hội nghị vào tháng 10 năm 2016. những hậu quả khôn lường ", có thể có nghĩa là sự sụp đổ của Đảng cộng sản.
Chỉ là tạm thời ?
Để duy trì sự thống trị của Đảng, Trọng đã thanh trừng Đảng theo những lý tưởng của mình, trong khi vẫn đảm bảo chiến dịch tiếp tục sau Đại hội Đảng vào năm 2021. Trọng cũng nỗ lực để đề bạt các đảng viên Trọng nghĩ sẽ duy trì cải cách Đảng. dù ia là người sẽ kế vị tổng bí thư vẫn chưa được rõ.
Theo thông lệ vị trí này sẽ được trao cho một trong tứ trụ từ nhiệm kỳ trước, do đó, hoặc là tổng bí thư đương nhiệm, thủ tướng, chủ tịch nước và chủ tịch Quốc hội.
Với việc Trọng không thể tiếp tục ứng cử lại vào năm 2021 (nếu Trọng làm thì sẽ xé bỏ luôn điều lệ đảng), trước đây dường như có thể Quang sẽ trở thành tổng bí thư tiếp theo.
Hiện tại, không rõ liệu việc Trọng làm chủ tịch nước có là một động thái tạm thời hay không hoặc liệu những thay đổi hiến pháp cần thiết sẽ được thực hiện để nhất thể hoá.
Đây có thể là một biện pháp tạm thời bởi vì Đảng có ít ứng cử viên để lựa chọn nhằm thay thế ông Quang nếu vẫn giữ nguyên nghi thức chủ tịch nước là một thành viên Bộ Chính trị trước Đại hội Đảng năm 2016.
Ngoại trừ các thành viên Bộ Chính trị hai nhiệm kỳ hiện đang nắm giữ ba vị trí hàng đầu, chỉ có hai ứng cử viên : Nguyễn Thiện Nhân, Bí thư thành uỷ thành phố Hồ Chí Minh và Tòng Thị Phóng, Phó Chủ tịch Quốc hội.
Các nhà phân tích cho rằng Phóng là một chính trị gia yếu và vai trò hiện tại của bà phần lớn là nghi lễ. Điều này có nghĩa rằng trong hai người Nhân là có khả năng hơn.
Quang là một người cộng sản tinh tuý, dễ dàng đi theo cấu trúc dựa trên sự đồng thuận. Nhân, được coi là "người ba phải" của Đảng sẽ phù hợp dễ dàng vào vị trí của Quang.
Nhưng có khả năng là Trọng không muốn đề cử Nhân. Đã có những gợi ý rằng ông Nhân vẫn gần gũi với cựu thủ tướng Dũng, người Trọng đã giúp cho bị mất chức cách đây hai năm.
Một số nhà báo độc lập rằng Nhân đã đến thăm Dũng hồi đầu năm nay, mặc dù không rõ nếu chuyến thăm của Nhân được thực hiện nhân danh Bộ Chính trị hay cá nhân.
Một sự thay thế là để cho Đảng thực hiện khác với thông lệ và chọn một thành viên Bộ Chính trị một nhiệm kỳ làm chủ tịch nước mới. Có tin cho rằng các ứng cử viên có khả năng bao gồm Tướng Ngô Xuân Lịch, Bộ trưởng Quốc phòng, và Trần Quốc Vượng, Trưởng ban Kiểm tra Trung ương và được nhiều người coi là đồng chí của Trọng.
Có thể là do thiếu các ứng viên phù hợp, việc nhất thể hóa hai vị trí hàng đầu của đất nước chỉ là một biện pháp tạm thời cho đến kỳ Đại hội Đảng tiếp theo.
Nhưng bằng việc giao cho Trọng quyền lực đáng kể trong hai năm tới, không có sự đảm bảo nào Trọng sẽ tuân theo hoặc buộc tuân theo các quy ước của Đảng về chia sẻ quyền lực và hạn chế nhiệm kỳ. Giới hạn hai năm đối với các nhà lãnh đạo có nghĩa là Trọng sẽ phải xuống vào năm 2021.
Nhưng với nhiều quyền lực hơn trong tay, Trọng có thể quyết định thay đổi các quy tắc về giới hạn hạn nhiệm kỳ và tái cử tổng bí thư Đảng, cũng như chủ tịch nước vào năm 2021, khiến Trọng trở thành Tập Cận Bình của Việt Nam.
David Hutt
Nguyên tác : All of Vietnam’s power is in Trong’s hands, Asia Times, 04/10/2018
Phương Thảo chuyển ngữ
Nguồn : VNTB, 06/10/2018
Facebook của Nguyễn Thanh Tuấn (Tuan Nguyen), một trung tướng quân đội Việt Nam về hưu, sôi sục bình luận chỉ trích cuốn sách mới được phát hành Gạc Ma : Vòng Tròn Bất Tử, một món lợi lịch sử của Trung quốc khi chiếm lấy quần đảo Trường Sa Việt nam ở Biển Đông.
Một bức tượng bán thân của lãnh đạo cách mạng Việt Nam Hồ Chí Minh tại bảo tàng Dinh Độc Lập. Ảnh : Wikimedia Commons
Ông Tuấn, cùng với một số lượng lớn những người tự coi mình là "Hội cờ đỏ yêu nước" trực tuyến, nhận thấy quyển sách này là loại " xét lại lịch sử", không thể hiện lòng yêu nước lẫn thiếu tôn trọng các anh hùng dân tộc, và kêu gọi Đảng Cộng sản cầm quyền kiểm duyệt sách.
Trong những ngày gần đây, các nhà chức trách Việt Nam có vẻ đồng thuận khi yêu cầu tạm dừng phân phối sách, được biết là để sửa chữa các đoạn gây tranh cãi.
Đây lại là một chiến thắng khác cho "Hội cờ đỏ" trực tuyến ở Việt Nam, tổ chức được đặt tên theo biểu ngữ màu đỏ tươi sáng của đất nước. Một số nhà phân tích giám sát các bài đăng trực tuyến của họ đã so sánh đội này với phong trào Cực Hữu – Alt-Right – vốn bài ngoại và hẹp hòi ở Hoa Kỳ.
Hoạt động chủ yếu trên Facebook và Youtube, "Hội cờ đỏ" đưa ra thông điệp rõ ràng : Họ muốn Đảng Cộng sản đàn áp tiếng nói tự do hơn nữa và khôi phục các giá trị xã hội chủ nghĩa.
Có những lúc thông điệp này mang tính chủ nghĩa dân tộc và quân phiệt, nhưng hơn hết là công khai chống phương Tây. Cũng như những người khuấy động cơ sở, nhiều người nổi tiếng trong nhóm này là các nhân viên của bộ máy an ninh – cảnh sát lẫn quân đội – tại chức hoặc đã nghỉ hưu. Và trong khi hầu hết họ ủng hộ nhiệt tình Đảng Cộng sản, nhiều người phàn nàn rằng đảng đã đánh mất đường lối.
Đặc biệt, họ cho rằng Đảng đã quá khoan dung với những người theo chủ nghĩa tự do, đã nhầm lẫn trong tuyên truyền danh nghĩa vì "dân chủ hóa" xã hội và thường làm mất uy tín các anh hùng của Đảng như Hồ Chí Minh bằng cách tạo ra quan hệ gần gũi hơn với Mỹ, kẻ thù của họ.
Với một số người, họ là một bộ phận của sự phân cực xã hội Việt Nam, nhất là với các nhóm ý thức hệ đối kháng. Đầu tiên và quan trọng nhất là phong trào ủng hộ nhân quyền và dân chủ vốn công khai vận động cho quá trình chuyển đổi sang một hệ thống đa đảng ở Việt Nam.
Nhiều nhà hoạt động của phong trào này đã kết nối trực tuyến như Hội anh em Dân chủ được thành lập vào năm 2013, đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự đàn áp của chính phủ trong những tháng gần đây, với sáu thành viên cốt cán bị cầm tù vào tháng Tư.
Một nhóm khác được gọi là "cờ vàng", tức lá cờ của Việt Nam Cộng hòa, miền Nam chống cộng đã bại trận miền Bắc vào năm 1975. Nhiều thành viên của hội này là từ cộng đồng người di cư, đặc biệt là ở Mỹ ủng hộ chế độ Sài Gòn đã tháo chạy sau chiến thắng của cộng sản vào năm 1975.
Dường như để đáp trả lại, các "Hội cờ đỏ" đã bắt đầu trả thù trong những tháng gần đây. Một kênh YouTube nổi tiếng với tên gọi Viet Vision, có lúc có đến 97.000 người đăng ký trước khi bị báo cáo ngừng hoạt động vào tháng 3, được cho là tiếng nói chính cho phong trào này.
Trước khi bị khóa, kênh này đã đăng tải các video dài tấn công các nhà hoạt động như luật sư nhân quyền nổi tiếng Nguyễn Văn Đài và Phạm Đoan Trang – blogger và nhà báo nổi tiếng gần đây đã bị quản thúc tại gia.
Một trong những người bình luận nổi tiếng nhất của Việt Vision là Trần Nhật Quang, một "người theo chủ nghĩa dân tộc cờ đỏ" đã trở nên nổi tiếng năm 2015 khi ông cố gắng hồi sinh "tòa án nhân dân" để trừng phạt, hoặc ít nhất là báo cáo, những người không tôn trọng quốc kỳ, phỉ báng anh hùng dân tộc hoặc ủng hộ cho miền Nam cũ.
Điều này rơi vào trường hợp của Nguyễn Lân Thắng, một nhà hoạt động nhân quyền mà Quang tuyên bố đã phỉ báng danh dự của anh hùng cách mạng Hồ Chí Minh. Ông Thắng nói rằng ông ta đã liên tục bị những người lạ theo dõi và tấn công, có thể là từ các " Hội cờ đỏ" những người đã vẽ phù hiệu màu đỏ trên cửa trước nhà ông.
"Cờ đỏ" và chủ nghĩa dân tộc Trần Nhật Quang trong một cuộc biểu tình. Ảnh : Youtube
Mặc dù chủ yếu là một phong trào trực tuyến, các thành viên của hội thường có các hành động đe dọa thể chất. Chẳng hạn vào tháng 9 năm 2017, các thành viên của hội ở các tỉnh phía nam đã tấn cộng vào một nhà thờ ở tỉnh Đồng Nai mang theo súng lục và dùi cui.
Họ đe dọa linh mục Công giáo, Nguyễn Duy Tân, người đã kêu gọi trưng cầu dân ý về một số vấn đề xã hội trên trang Facebook cá nhân. Mười một người sau đó bị phạt trong vụ việc này. Một vụ khác vào năm 2017, Quang và các cộng sự đã tấn công hai linh mục ở tỉnh Nghệ An.
Phong trào "Hội cờ đỏ" nổi tiếng với chống Công giáo, rất có thể là do sự thù hận của các thành viên đối với chế độ thực dân Pháp và Việt Nam Cộng hòa với những người lãnh đạo và bộ máy nhà nước tạo đặc quyền cho Công giáo.
Có nhiều ý kiến khác nhau về tầm quan trọng của phong trào này. Một số dư luận viên cho rằng họ được nhà nước trả tiền và chỉ hành động và bình luận khi Đảng yêu cầu, đặc biệt khi nhà cầm quyền muốn bịt miệng các nhà phê bình tự do.
Một giải thích khác là họ chỉ là một tập hợp của một vài tiếng nói, chủ yếu là các quan chức quân đội đã nghỉ hưu, những người được vinh danh "Trolls" trực tuyến . Một số gọi họ là "Hồng vệ binh" mới của Đảng, khi đề cập đến các lực lượng trước đây truy tìm các yếu tố chống chế độ.
Nhưng các mối quan hệ với Đảng cũng khác với cá nhân "hội cờ đỏ", và ít nhất là ban đầu các cơ công quyền chắc chắn không hoàn toàn ủng hộ các hội này.
Ví dụ, khi một số thành viên "Hội cờ đỏ" phản đối một cuộc biểu tình tưởng niệm do các nhà hoạt động tự do ở Hà Nội vào tháng 3 năm 2015, cảnh sát trưởng Nguyễn Đức Chung, hiện là Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Hà Nội, cho rằng hành động này là không phù hợp.
Vì vậy một số thành viên cốt cán bị mất việc làm trong khi những người khác từ bỏ hoạt động dân tộc tính.
Tuy nhiên hiện giờ gần như không sự thúc đẩy từ phía chính phủ. Thật vậy, năm ngoái, cơ quan tuyên huấn của đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh đã mở một trang Facebook gọi là "Hội Cờ Đỏ Thành phố Hồ Chí Minh" chịu áp lực từ những người ủng hộ sống ở trung tâm kinh tế phía Nam, nơi hầu hết các thành viên Hội cờ đỏ cư trú.
Mối quan hệ của các "hội cờ đỏ" với Lực lượng 47, một đơn vị tác chiến mạng hùng mạnh với 10.000 thành viên do quân đội kiểm soát được giao nhiệm vụ tuyên truyền ủng hộ Đảng và đánh dấu nội dung cho các cơ quan chức năng điều tra. Các nhà phân tích nói rằng các nhóm " cờ đỏ" thực sự phát triển bởi vì những gì họ cho là sự phản ứng không đầy đủ của các nhà chức trách đối với nội dung "chống phá nhà nước" trực tuyến.
"Từ quan điểm tâm lý, các thành viên xem việc tham gia vào cái gọi là chiến tranh không gian mạng để chống lại các nhà hoạt động và các bình luận viên dân chủ như là một 'cuộc chiến tranh nhân dân' cũng đầy nghịch lý như khi để cho nhân quyền để có vai trò lớn hơn nền trong chính trị nước nhà", nhà phân tích rủi ro chính trị yêu cầu giấu tên cho biết.
Theo nhiều cách, "Hội cờ đỏ" có thể so sánh được với cái gọi là "Tân hữu" được hình thành ở Trung Quốc trong thời kỳ cải cách năm 1990. Taisu Zhang, thuộc trường Luật Yale, đã mô tả "Tân Hữu" như là sự kết hợp tình cảm dân tộc, đặc biệt là những người chống phương Tây, với nhu cầu "tái thiết chủ nghĩa xã hội".
Các thanh niên Việt nam và Trung Quốc vẫy cờ chào mừng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng Bí thư Việt Nam Nguyễn Phú Trọng tại một cuộc họp ởHà Nội vào ngày 6 tháng 11 năm 2015. Ảnh : AFP / Na Sơn Nguyên
Nhưng không giống như "Tân Hữu" của Trung Quốc, vốn xuất hiện chủ yếu ttrong giới trí thức, phong trào "Hội cờ đỏ" của Việt Nam thường thiếu quan điểm tư tưởng mạch lạc về các nghi vấn và vấn đề lớn.
Ví dụ, một số đảng viên phản đối cải cách kinh tế toàn cầu cũng và tư bản, "nhưng họ lại hỗ trợ bất kỳ chính sách kinh tế nào... miễn là do chính phủ khởi xướng - bất kể là các biện pháp kinh tế đi ngược lại chủ nghĩa xã hội hoặc tiến bộ hoặc có cái vỏ cấp tiến", một nhà phân tích giám sát phong trào trực tuyến phát biểu.
Viễn kiến chính sách đối ngoại của họ cũng thường bị nhầm lẫn. Nhiều người tự thể hiện là người yêu nước bằng cách chỉ trích Trung Quốc, kẻ thù truyền kiếp của Việt Nam và là nguồn cơn của sự nhiệt thành dân tộc trong nước. Tuy nhiên, họ thường bày tỏ sự ghen tỵ với mô hình quản trị của Bắc Kinh và có xu hướng giảm tâm lý bài Trung khi đề cập đến mối quan hệ được cải thiện của Việt Nam với Mỹ.
Ở cấp cơ bản nhất, các nhà ái quốc " hội cờ đỏ" coi Mỹ là mối đe dọa lớn hơn nhiều so với Trung Quốc. Họ phản đối một cách rộng rãi những gì họ nhìn nhận là một xu hướng đáng lo ngại trong xã hội Việt Nam, một số người trong số họ gọi là "bài Trung, phò Mỹ".
"Tân Hữu" của Trung Quốc và các nhóm "Hội cờ đỏ" của Việt Nam chia sẻ mối quan tâm về thời đại "hậu hệ tư tưởng" quốc gia trong những năm 1990 ở Trung Quốc và gần đây tại Việt Nam.
Khi đó, cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, người đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các mối quan hệ gần gũi hơn với Mỹ trong những năm 2000 và tránh xa ý thức hệ ủng hộ quy tắc cá nhân hơn, đã bị các "hội cờ đỏ" chỉ trích khắp nơi.
Trong nhiệm kỳ kéo dài 10 năm của ông Dũng, các ý thức hệ cộng sản đã được thay thế bằng cả các nhà kỹ trị, vốn phù hợp với sự chuyển tiếp sang nhiều nền kinh tế định hướng thị trường, cũng như những người tìm kiếmlợi ích từ chính sáchvốn chỉ có mối quan tâm đến chính trị vì mối lợi tài chính.
Các nhóm "Cờ đỏ" của Việt Nam hiện đang công khai kêu gọi tái thiết chủ nghĩa xã hội theo hình thức phản dân chủ nhất. Họ đã tìm được một nhà vô địch tự nhiên ở Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọn. Đối với một số người, ông Trọng đã "tái ý thức hệ hóa" chính trị Việt Nam.
Không giống như những người tiền nhiệm, ông Trọng đã tập trung vào lại sự thèm muốn về mặt đạo đức và ý thức hệ của đất nước - và Đảng. Ông ta thường nói đến chủ nghĩa xã hội và sự nguy hiểm của "diễn tiến hòa bình", từ của đảng dành cho cải cách dân chủ.
Củng cố đạo đức của đảng viên sẽ quyết định "liệu cuộc cách mạng sẽ thành công hay thất bại", ông Trọng tuyên bố vào tháng 5, cùng thời điểm ông giới thiệu tiêu chí mới nhằm đánh giá đạo đức đảng viên.
Ông Trọng khẳng định quyền lực bản thân đối với Đảng tại Đại hội Đảng năm 2016, khi các đồng minh bảo thủ của ông buộc ông Dũng người kém ý thức hệ hơn phải mất chức.
"Chiến dịch chống tham nhũng thông thường và tham nhũng ý thức hệ là kết quả của một đời nỗ lực của Nguyễn Phú Trọng", David Brown, một nhà ngoại giao Mỹ và nhà ngôn ngữ học Việt Nam, đã viết vào tháng Tư.
Những cựu chiến binh phất cao cờ đỏ trong một ngày lễ tại Thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh : AFP/Stringer
"Ở tuổi 73, Tổng Bí thư đã quá tuổi nghỉ hưu và thiếu kiên nhẫn để hoàn thành sứ mệnh làm trong sạch Đảng và khôi phục quyền lực của Đảng", ông nói thêm.
Kể từ Đại hội Đảng năm 2016, Trọng đã tung ra một chiến dịch chống tham nhũng hoành tráng để khôi phục đạo đức của Đảng cũng như thanh trừng những người trung thành với Dũng. Ông ta cũng đã lãnh đạo một cuộc đàn áp chống lại các nhà phê bình Đảng và các nhà hoạt động dân chủ, trong đó hơn 100 người hiện đang được cho là bị cầm tù.
"Tôi muốn nói rằng việc đàn áp những người dân chủ trong những ngày này là một phần của xu hướng mà những người lãnh đạo bảo thủ đang có ngày càng có nhiều ảnh hưởng hơn, bao gồm cả 'hội cờ đỏ'. Từ lâu họ đã phàn nàn rằng chính phủ đã quá khoan dung với các lực lượng dân chủ, "một nhà phân tích nói.
Xu hướng đàn áp có khả năng tăng mạnh khi ông Trọng và các nhóm "cờ đỏ" về cơ bản cùng hoà giọng chung. Tuy nhiên, sẽ là sai lầm khi cho rằng các nhóm dân tộc chủ nghĩa là những người trung thành với Đảng và do đó đây là một con dao hai lưỡi đối với những người cộng sản, các nhà phân tích nói.
Cho dù các nhóm này có biến thành phong trào thách thức cơ cấu và triển vọng hiện tại của Đảng giống như cách các tiệc trà đã làm đối với Đảng Cộng hòa ở Hoa Kỳ hay không thì vẫn chưa biết được. Nhưng các nhóm "cờ đỏ" rõ ràng đang thúc đẩy sự phân cực lớn hơn trong xã hội Việt Nam giữa các nhóm dân chủ và bảo thủ và thông qua các hành vi bạo lực và sự đe dọa hùng biện để làm lung lay sự ổn định mà chính quyền lâu nay coi trọng.
David Hutt
Nguyên tác : Reactionary ‘red flags’ tilt Vietnam to the Alt-right, Atimes, 05/08/2018
Phương Thảo dịch
Nguồn : VNTB, 07/08/2018
Nhiều cuộc biểu tình lớn chống lại việc luật hóa xây dựng ba đặc khu kinh tế mà ảnh hường đến chủ quyền quốc gia của Việt Nam là tiếng nói bất bình phản đối sự cai trị hà khắc của Đảng Cộng sản.
Những người Việt Nam biểu tình hô to khẩu hiệu chống dự luật đặc khu dài hạn tại Thành phố Hồ Chí Minh ngày 10/06/2018 - Ảnh AFP/Kao Nguyen
Nhiều cuộc biểu tình nổ ra trên khắp Việt Nam vào chủ nhật vừa qua chống lại kế hoạch của chính phủ nhượng đất đai trong ba đặc khu kinh tế đặc biệt bằng việc cho phép các nhà đầu tư nước ngoài dược thuê đất trong thời gian 99 năm.
Từ sáng đến chiều, hàng chục ngàn người biểu tình đã tràn ra nhiều đường phố ở trung tâm của Hà Nội, thủ đô và thành phố Hồ Chí Minh, trung tâm kinh tế và tài chính phía Nam. Nhiều cuộc biểu tình lớn cũng diễn ra ở một số tỉnh thành khác cùng với một số cuộc biểu tình được tổ chức ở nước ngoài, từ Paris đến Tokyo.
Khi đối mặt với sự phản đối, Đảng Cộng sản cầm quyền nói rằng họ có thể trì hoãn hoặc thậm chí loại bỏ dự luật về đặc khu, một điều hiếm hoi đối với một chính phủ hiếm khi tôn trọng ý kiến công chúng. Nhưng một số nhà phân tích chính trị nói rằng điều này có thể không nhất thiết nhằm giảm căng thẳng cũng như không giành được sự ủng hộ của đảng.
Phạm Chí Dũng, một nhà báo độc lập nổi tiếng, đã so sánh sự kiện biểu tình với "Mùa xuân Ả rập", cho rằng ngày 10 tháng 6 có thể là "một trong những ngày lịch sử nhất trong lịch sử hậu chiến của Việt Nam".
Chính sách đặc khu kinh tế đánh vào vấn đề dân tộc nhạy cảm. Năm ngoái, chính phủ đã thông báo sẽ mở ba đặc khu kinh tế mới ở các khu vực khác nhau của đất nước. Việt Nam hiện có 18 khu kinh tế tự do nhưng không giống như các văn bản khác, dự luật cụ thể này sẽ cho phép các nhà đầu tư nước ngoài thuê đất lên đến 99 năm tại ba địa điểm mới đó. Đối với nhiều người, điều đó có nghĩa là bán đất cho Trung Quốc.
Luật hiện hành chỉ cho phép thuê 70 năm. Điều này đã làm dấy lên tuyên bố rằng Đảng Cộng sản đang có ý định bán đất Việt Nam cho nhà thầu cao nhất, cùng với việc thu hồi đất từ người dân.
Tuần trước, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhắc lại rằng "không có từ nào nhắc đến Trung Quốc" trong kế hoạch xây dựng ba đặc khu. Nhưng điều này không thể xua tan ý nghĩ rằng Bắc Kinh sẽ là người thụ hưởng chính của dự luật, đặc biệt là một trong ba đặc khu nằm ở tỉnh Quảng Ninh, ngay bên kia biên giới là khu tự trị Quảng Tây của Trung Quốc.
Quốc hội, cơ quan lập pháp được bầu của Việt Nam, được dự kiến sẽ thông qua luật này trong tuần này, mặc dù chính phủ đã đề nghị cơ quan này trì hoãn thủ tục bỏ phiếu. Vào sáng thứ Hai, Quốc hội đã bỏ phiếu với đa số 85% đồng ý hoãn thông qua dự luật. Dự luật sẽ được tranh luận một lần nữa trong phiên họp tiếp theo của Quốc hội vào tháng Mười.
Đầu tư của Trung Quốc vào Việt Nam là một vấn đề gây tranh cãi. Trong nhiều thế kỷ, các nhà cai trị Trung Quốc đã xâm lược và chiếm đóng Việt Nam, chủ yếu ở miền bắc đất nước. Năm 1979, hai nước đã đánh nhau trong một cuộc chiến biên giới đẫm máu kéo dài một tháng.
Nhiều cuộc biểu tình chống Trung Quốc diễn ra vào năm 2014, sau khi Trung Quốc bắt đầu khoan dầu tại các vùng nước tranh chấp ở vùng biển miền Trung Việt Nam, trong khi năm 2016 đã có nhiều cuộc biểu tình hàng loạt khi một nhà máy thuộc sở hữu của Đài Loan xả hàng tấn chất thải độc hại ở miền Trung Việt Nam.
Hà Nội cũng vẫn là đối thủ hàng đầu trong khu vực Đông Nam Á chống lại những nỗ lực thống trị Biển Đông của Bắc Kinh.
Trong khi các cuộc biểu tình cuối tuần vừa qua chắc chắn được ghi nhận như là do chủ nghĩa dân tộc và chống Trung Quốc - như phần lớn báo chí và truyền thông xã hội nói, chúng không chỉ đơn thuần là việc chống việc làm lợi cho Bắc Kinh.
Ngoài các dấu hiệu chống Trung Quốc, tại nhiều cuộc biểu tình có những yêu cầu đòi hỏi dân chủ hơn. Một số người biểu tình mang khẩu hiệu "Trả lại quyền tự chủ cho người dân". Một tấm bảng khác nói rằng cuộc biểu tình chống lại sự vi hiến của Quốc hội.
Thanh niên thiếu niên cộng sản Việt Nam và Trung Quốc vẫy cờ chào Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng tại Hà Nội ngày 6 tháng 11 năm 2015. Ảnh : AFP/Na Son Nguyen
"Đó không phải chủ yếu là về Trung Quốc. Đó là một dấu hiệu của sự thất vọng và bất mãn sâu sắc đối với sự kiểm soát của chính quyền về mọi thứ", Nguyễn Phương Linh, một nhà phân tích rủi ro chính trị đã tweet.
Điều đó bao gồm thực tế rõ ràng là người Việt Nam đã không được phép bầu cử một cách thực sự trong nhiều thập niên trong chế độc độc đảng.
Nhiều người biểu tình chống lại dự luật An ninh mạng mà Quốc hội cũng dự kiến sẽ bỏ phiếu trong tuần này. Không rõ việc bỏ phiếu cho dự luật này có được trì hoãn không, mặc dù nhiều nhà quan sát cho rằng điều này có vẻ khó xảy ra.
Chính phủ đã làm việc về dự thảo luật này trong nhiều tháng, mà nếu được thông qua có thể kiểm duyệt hầu như tất cả các ý kiến chỉ trích được thể hiện trực tuyến.
Một điều của dự thảo luật hình sự hóa việc đăng tải tài liệu trực tuyến với mục tiêu "xúc phạm quốc gia, cờ quốc gia, biểu tượng quốc gia, quốc ca, nhà lãnh đạo, người nổi tiếng và anh hùng dân tộc".
Một điều khoản khác yêu cầu các công ty lưu trữ trang web nơi đăng nội dung như vậy, bao gồm cả Facebook, phải xóa bỏ bài viết. Việc gây tranh cãi cho các công ty nước ngoài khác là họ cũng sẽ bị yêu cầu lưu trữ dữ liệu trong nước.
"Mục tiêu của dự luật an ninh mạng của Việt Nam dường như nhằm bảo vệ sự độc quyền của đảng về quyền lực và bảo vệ an ninh mạng", Brad Adams, giám đốc châu Á tại tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch), cho biết trong một thông cáo báo chí.
Chưa rõ các cuộc biểu tình sẽ ảnh hưởng như thế nào đến môi trường chính trị. Đảng Cộng sản đã trở nên bảo thủ và tinh vi hơn kể từ Đại hội Đảng năm 2016, khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng được tái cử và Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, một số người coi là một người cải cách, bị buộc phải về vườn.
Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng trong buổi tiếp đón Chủ tịch nhà nước Trung Quốc Tập Cận Bình (không có mặt trong hình) ngày 12/11/2017 - Ảnh : Reuters/Luong Thai Linh/Pool
Kể từ đó, Trọng và các quan chức thân cận của ông ta đã cố gắng khôi phục hệ tư tưởng xã hội chủ nghĩa và "đạo đức" giữa các đảng viên, trong khi đàn áp thường xuyên hơn giới bất đồng chính kiến.
Nhưng sự phản đối của công chúng đối với dự luật đặc khu đã buộc chính phủ lùi bước. Hôm thứ bảy, ngay cả trước khi các cuộc biểu tình nổ ra, nhiều bộ trưởng đã yêu cầu Quốc hội trì hoãn việc thông qua dự luật đặc khu để họ có thể xem xét kỹ hơn dự luật này.
Một tuyên bố cho biết việc trì hoãn được đưa ra sau khi "lắng nghe những đóng góp nhiệt tình và có trách nhiệm của các thành viên quốc hội, các nhà khoa học, nhà kinh tế, chuyên gia, cử tri và nhân dân".
Tuần trước, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, thời hạn 99 năm cho thuê đất ở đặc khu có thể giảm, nhưng không nói là bao nhiêu năm. Chính phủ có thể hy vọng rằng sự tức giận sẽ giảm đi trong vòng vài tháng, có nghĩa là các cuộc biểu tình sẽ không bùng nổ trở lại vào tháng Mười khi quốc hội sẽ cố gắng thông qua luật.
Hoặc chính phủ có thể đưa ra nhượng bộ tương tự nhưng bằng các phương tiện khác nhau, các nhà phân tích chính trị nói. Nhưng rõ ràng nhiều người Việt Nam hiện đang đặt câu hỏi về tính hợp pháp của Đảng Cộng sản cầm quyền, đặc biệt là các vấn đề như bảo vệ môi trường và tham nhũng, mặc dù chính phủ đã có những bước tiến trong cả hai.
Nhận thức rằng Đảng đang bán lợi ích quốc gia cho Trung Quốc là một vấn đề có thể dẫn đến sự sụp đổ cuối cùng của Đảng, các nhà hoạt động nói. Nếu dự luật đặc khu được thông qua tại một thời điểm nào đó, nhiều cuộc biểu tình hơn có thể nổ ra, họ nói.
Nhưng quyết định trì hoãn việc bỏ phiếu- và nếu dự luật đặc khu bị hủy bỏ - là một dấu hiệu hiếm thấy rằng Đảng sẽ lắng nghe ý kiến công chúng khi việc thể hiện ý kiến này xảy ra dưới hình thức các cuộc biểu tình trên toàn quốc. Đây là cách mà chính phủ đang thực hiện, như đã được chứng minh khi ông Trọng lên truyền hình quốc gia vào tối Chủ Nhật để kêu gọi nhân dân bình tĩnh.
Có ý nghĩa tương đương là cách thức phong trào dân chủ và dân chủ ngày càng tăng của Việt Nam phản ứng như thế nào với các cuộc biểu tình.
Lực lượng an ninh và cảnh sát Việt Nam canh chừng đoàn người biểu tình cahnh Hồ Hoàn Kiếm Hà Nội ngày 10/06/2018 - Ảnh : AFP
Như nhiều nhà bất đồng chính kiến nói với tờ Asia Times, dự luật đặc khu không phải là trường hợp duy nhất của Đảng "bán đất của quốcgia" cho người nước ngoài. Một số người cho rằng cuộc biểu tình cuối tuần vừa qua có thể nâng cao nhận thức về các vấn đề về quyền đất đai, đặc biệt là việc tịch thu đất đai của chính phủ.
Nó cũng có thể đánh thức sự quan tâm ngày càng tăng trong các thỏa thuận khác giữa Hà Nội và Bắc Kinh, có thể châm ngòi cho nhiều lời nói chống Trung Quốc, bao gồm cả trong không gian trực tuyến mà chính phủ đang cố gắng hạn chế với luật an ninh mạng. Các blogger chính trị, hơn nữa, lưu ý rằng vấn đề đặc khu kinh tế đã khiến người dân bình thường nói về các vấn đề như vai trò của Quốc hội, một cơ quan thường bị công chúng bỏ rơi.
"Chế độ giải tán bất kỳ cuộc biểu tình nào nếu họ biết, nhưng ngày hôm qua họ biết nhưng không thể ngăn chặn", Nguyễn Chí Tuyến, một người bảo vệ nhân quyền nổi tiếng, với tên gọi trực tuyến "Anh Chí". Chỉ ở Hà Nội, chính quyền mới khống chế được các cuộc biểu tình tại đây.
"Các cuộc biểu tình đã nổ ra ngày hôm qua và họ khuyến khích người khác chú ý. Các cuộc biểu tình khiến những người cộng sản cầm quyền sợ hãi, "Tuyến nói. Nếu dự luật an ninh mạng được thông qua trong tuần này, nó có thể dẫn đến nhiều cuộc biểu tình hơn nữa, ông nói thêm.
Tuy nhiên, không phải ai cũng bị thuyết phục rằng các cuộc biểu tình tuần này sẽ cung cấp động lực tương tự cho các nhóm bất đồng chính kiến như các cuộc biểu tình Formosa năm 2016 đã khuyến khích các nhóm này. Chính phủ đã bắt giữ và tống giam nhiều người hoạt động dân chủ và nhân quyền với cường độ chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ.
Bàn tay sắt của chế độ đã được thể hiện trong cuối tuần qua. Có nhiều báo cáo nói rằng hàng chục người biểu tình bị giam giữ, trong khi có rất nhiều người bị đánh đập bởi lực lượng an ninh. Có khả năng chính quyền sẽ bắt giữ nhiều người tổ chức và người tham gia phản đối hơn trong những tuần tới.
Nhưng bằng cách cho thấy một chút nhượng bộ, Đảng đã cho thấy rằng nó không còn quá mạnh và người dân có thể thay đổi chính sách thông qua việc tập hợp thành số đông.
Nhiều người Việt Nam có thể hỏi tại sao họ không có tiếng nói lớn hơn đối với những kẻ cai trị họ.
Vũ Quốc Ngữ dịch
Nguồn : VNTB, 13/06/2018
Chiến dịch chống tham nhũng của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng vượt qua cả tầm chính trị để vươn vào kinh tế và gần đây là nhằm làm 'sống lại cuộc cách mạng về đạo đức', David Hutt nhận định trên AsiaTimes hôm 20/5.
Chiến dịch đạo đức
Từ Đại hội 12, Tổng bí thư Trọng đẩy mạnh công cuộc chống tham nhũng
Tại Hội nghị Trung ương 7 diễn ra từ ngày 7 đến 12/5/2018, bên cạnh những vấn đề quan trọng như cải tổ nhân sự trong đảng, cải cách tiền lương và bảo hiểm xã hội, chiến dịch đạo đức của ông Trọng cũng chiếm lĩnh nghị trường, theo ông David Hutt, cây bút chuyên về chính trị Đông Nam Á.
David Hutt cho rằng việc nâng cao đạo đức đảng viên là cần thiết để chuẩn bị cho Đại hội Đảng tiếp theo vào năm 2021.
Hội nghị lần này đã đưa ra khái niệm 'cán bộ cấp chiến lược', là những người xuất sắc trong quản lý và đạo đức chính trị.
"Chiến dịch đã vượt qua tầm chính trị", theo David Hutt trong bài mô tả động lực của công cuộc chống tham nhũng.
"Hàng chục cựu giám đốc điều hành từ các doanh nghiệp nhà nước, cũng như các doanh nhân hàng đầu và các quan chức an ninh cao cấp, bị tòa án truy tố".
David Hutt đưa ra những lý do thực tế là tham nhũng đã khiến chính phủ trả giá đắt trong những năm qua, và vấn đề lớn hơn là Việt Nam đang phải đối mặt với nợ công tăng cao và thâm hụt ngân sách mở rộng.
Đảng nhận thức được rằng tính chính danh của Đảng trong dân chúng bị suy yếu trong nhiều năm do vấn đề tham nhũng
"Đảng cũng nhận thức được rằng tính chính danh của Đảng trong công chúng bị suy yếu trong nhiều năm do vấn đề tham nhũng".
"Nhưng trong những tháng gần đây đã có sự chuyển biến đáng chú ý từ đấu tranh tham nhũng kinh tế sang tham nhũng đạo đức trong Đảng, trở thành vấn đề ý thức hệ quan trọng hàng đầu trong viễn kiến của Tổng bí thư Trọng", David Hutt nhận định.
"Chiến dịch đạo đức đi đôi với những gì mà giới hoạt động dân chủ cho là cuộc đàn áp mạnh nhất đối với những bất đồng chính kiến trong nhiều thập kỷ".
"Thay vì cho phép tự đánh giá lại nội bộ Đảng một cách rộng rãi hơn, chiến dịch đạo đức của ông Trọng được sắp xếp để chấm dứt tư duy tự do (free thought)", theo David Hutt.
"Một mặt, đây là cuộc Thập tự chinh của phái bảo thủ phản ứng lại thời cuộc, và nay họ đã tạm thời phục hồi quyền bính, để đảm bảo các ý tưởng của họ không bị lối nghĩ mới tẩy đi.
"Mặt khác, xuất phát từ nhận thức rằng Đảng không thể tồn tại trong thời đại biến đổi của lịch sử Việt Nam nếu độc quyền về quyền lực của Đảng bị nới lỏng và nhận thức về Đảng tham nhũng hơn là đạo đức".
Tác giả nước ngoài cũng nhận định :
"Nỗ lực chống tham nhũng của ông Trọng đang được công chúng quan tâm và bày tỏ thái độ hài lòng".
'Người đốt lò vĩ đại'
Trước đó, trong Đại hội Đảng 12 diễn ra tháng 1/2016, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng kêu gọi đấu tranh "chống tham nhũng, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống".
Ông Đinh La Thăng, cựu ủy viên Bộ Chính trị, bị xử tù
Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, Giáo sư Nguyễn Phú Trọng được truyền thông nhà nước ca ngợi là 'Người đốt lò vĩ đại' với chiến dịch chống tham nhũng của ông.
"Lò" nóng lên là do tất cả cùng vào cuộc, cùng quyết tâm "đốt lò" để đẩy lùi tham nhũng", ông Trọng nói trong bài phỏng vấn được hàng loạt báo Việt Nam đăng tải ngày 20/2.
Hàng loạt đảng viên 'cao cấp' đã 'sa lưới', điển hình là việc bỏ tù Trịnh Xuân Thanh, Đinh La Thăng, gần đây là các vụ bắt và truy tố tướng Nguyễn Thanh Hóa và trung tướng Phan Văn Vĩnh liên quan đến đường dây đánh bạc ngàn tỷ.
Theo David Hutt
Phỏng nguyên tác : Vietnam on a drive to revive its moral revolution, AsiaTime, 20/05/2018
Nguồn : BBC, 20/05/2018
Nợ nần, thu thuế kém, chi tiêu phung phí,... Tất cả đã buộc Hà nội phải cắt giảm chi tiêu công vào thời điểm mà xu hướng bất bình đẳng xã hội đang gia tăng.
Học sinh vẫy cờ trong lễ khai giảng năm học mới tại một trường tiểu học ở Hà Nội. Ảnh : AFP / Hoàng Đình Nam
Nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa
Chính trị gia hàng đầu của Việt Nam - ông Nguyễn Phú Trọng trong chuyến viếng thăm người anh em Cuba đã đưa ra một số lời khuyên. Theo đó, La Habana nên hướng tới sự cải cách theo định hướng thị trường, bởi tự do hóa kinh tế không nhất thiết sẽ nhất thiết dẫn đến tự do hóa chính trị.
"Tự thân kinh tế thị trường không đưa đến chủ nghĩa xã hội", Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam nói. "Nhưng muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội thành công cần phải phát triển kinh tế thị trường".
Có thể nhìn nhận rằng, chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam vẫn chưa chết - nhưng thật khó để bỏ qua một khu vực nhà nước đang tụt dốc, nằm giữa trạng thái vô sản lưu manh với yếu tố thị trường, hay sự thiếu hụt về tài chính và trình độ quản lý kinh tế.
Năm ngoái, doanh nghiệp đạt được doanh số lớn nhất ở Việt Nam không phải đến từ cái tên Petrovietnam (Tập đoàn dầu khí Quốc gia Việt Nam), mà ngược lại là một công ty con của Tập đoàn Samsung, với doanh số thu được lên đến 58 tỷ USD.
Samsung - một tập đoàn Hàn Quốc, đã đầu tư 17 tỷ USD vào Việt Nam trong nhiều năm, biến nước này trở thành nước xuất khẩu điện thoại thông minh lớn thứ hai thể giới (sau Trung Quốc). Năm 2017, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đạt được 214 tỷ USD, và Samsung đóng góp 1/4 trong giá trị đấy.
Ước tính 20% GDP của Việt Nam hiện nay do các công ty có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tạo ra, và có sự tăng nhanh gấp đôi so với các doanh nghiệp nhà nước.
Trong năm 2013, các doanh nghiệp nhà nước nhận được gần 45% tổng đầu tư của nhà nước và 60% hệ số cho vay của nhóm ngân hàng thương mại, nhưng chỉ đóng góp 30% GDP quốc gia, theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Kết quả là, Hà nội tiến hành cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, thậm chí là những công ty sinh lợi nhất. Năm 1990, tất cả các doanh nghiệp đều thuộc sở hữu nhà nước. Đến năm 2002, có khoảng 15.000 doanh nghiệp thuộc sở hữu nhà nước.
Trong tháng 12 vừa qua, một đợt chào bán cổ phiếu ra công chúng của Bia Sài Gòn (Sabeco), kết quả con số cổ phần được bán ra lên đến 4,8 tỷ USD. Vinamilk, cũng đã giảm quyền sở hữu nhà nước từ 100% (năm 2003) xuống còn 36% hiện nay.
Việc bán cổ phần trong các công ty nhà nước sinh lợi là một cách huy động vốn cho chi tiêu cho chính phủ và đáp ứng khoảng trống ngân sách. Và các nhà phân tích cho rằng số lượng các công ty nhà nước có thể giảm xuống 100 trong thập kỷ tới.
Thắt lưng buộc bụng, tham nhũng và đói nghèo
Nếu các doanh nghiệp trong khu vực nhà nước có vẻ đi xuống thì dịch vụ của khu vực công cũng đang được thắt chặt. Vào đầu tháng này, Bộ Công an cho biết sẽ thực hiện tinh giảm biên chế, bản thân ngành này cũng đã ngừng tuyển sinh mới từ năm 2016.
Bộ Công an cũng cho thấy sẽ cắt giảm số đơn vị hành chính xuống gần một nửa, từ 130 xuống còn 60, mà không có quá nhiều tác động bất lợi. Và động thái này cũng nhằm múc đích xây dựng một lực lượng "hiệu quả hơn".
Ở mảng giáo dục, trong năm nay, có hàng trăm giáo viên đã bị sa thải tại tỉnh Gia Lai, nơi chính quyền địa phương cho rằng có sự dư thừa giáo viên. Các tỉnh khác cũng đã buộc phải sa thải các giáo viên, và đây được xem như là một phần của thắt chặt chi tiêu đến từ chính phủ. Một ĐBQH gần đây đã đề cập đến vấn đề này như là "vết thương sâu trong toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân".
Một người Việt Nam đang thực hiện giao dịch ngân hàng bằng đồng Việt Nam. Ảnh : AFP / Liu Jin
Nợ nần, thu thuế kém, chi tiêu phung phí... Tất cả đã đưa đến chế độ thắt lưng buộc bụng, trong bối cảnh xu hướng bất bình đẳng trong xã hội đang gia tăng - và đây là đáng lo ngại trong một thể chế xã hội chủ nghĩa (về mặt danh nghĩa).
Trong một báo cáo Kết quả Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công (PAPI-Public Administration Perfomance Index) vừa công bố gần đây cho thấy, người dân Việt Nam tin rằng đói nghèo là mối quan tâm chính của họ.
Năm 2016, chỉ có 13% người được hỏi cho biết, tình hình tài chính của họ đang xấu đi. Báo cáo mới nhất cho thấy con số này tăng lên 21%. Có 52% người được hỏi cho rằng họ sẽ giàu hơn trong 5 năm tới ; phần còn lại cho rằng họ sẽ nghèo hơn.
Trong khi đó, mức lương cơ bản của đội ngũ công chức - viên chức Việt Nam là 1,3 triệu đồng/tháng. Trong tháng 7, số tiền ít ỏi này sẽ tăng thêm khoảng 90 ngàn đồng/ tháng, nhưng chừng đó cũng không đủ để theo kịp tốc độ giá cả.
Các nhà phân tích cho rằng, mức lương thấp này làm trầm trọng thêm vấn đề tiếp cận dịch vụ công của người dân Việt Nam. Trong khi đó, Báo cáo gần đây của Tổ chức Minh bạch Quốc tế (Transparency International), một cơ quan giám sát tham nhũng toàn cầu cho biết, 65% số người dân Việt Nam trả lời là đã trả tiền hối lộ để tiếp cận các dịch vụ công.
Gia tăng chi phí dịch vụ công
Các dịch vụ công cộng như trường học và bệnh viện ít khi được tiếp cận với giá trị "Việt Nam xã hội chủ nghĩa". Nhiều trường thuộc sở hữu của nhà nước thu học phí cao - làm mờ đi giá trị chi phí công và tư. Năm ngoái, các trường thuộc sở hữu nhà nước ở Hà Nội được phép tăng học phí lên 120.000 đồng/tháng, cho phép một số nơi thu phí 2,5 triệu đồng / tháng trở lên.
Hiện có khoảng 2,8 triệu người làm khu vực công, chiếm khoảng 4% dân số ở độ tuổi lao động.
Viện Nghiên cứu Lowy, một tổ chức tư vấn quốc tế, trong báo cáo năm ngoái đã cho hay, 10% công việc ở Việt Nam nằm trong khu vực nhà nước. Theo báo cáo, con số này bao gồm công nhân ở các doanh nghiệp nhà nước, chiếm dưới 5% tổng số việc làm.
Tuy nhiên, những con số đó đều có phần mơ hồ. Vào tháng Giêng, một cuộc kiểm toán nhà nước của Việt Nam đã khẳng định có 57.000 vị trí "ma" của khu vực công.
Trước đó, vào năm 2016, ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ tịch Uỷ ban Các vấn đề Xã hội của Quốc hội cho biết có 700.000 nhân viên khu vực công, nhưng 1/3 trong số đó "thiếu năng lực làm việc". Điều này dẫn đến câu chuyện cần phải "cắt giảm nhân sự" khu vực công.
Việt Nam đang tiến hành gia tăng phí dịch vụ công
Tuy nhiên, nhiều lo ngại đặt ra khi việc cắt giảm nhân sự có thể diễn ra trong bối cảnh gia tăng sự bất bình đẳng trong xã hội. Và việc cắt giảm công ăn việc làm trong khu vực công có thể làm cho mối quan hệ với Đảng với nhóm người này trở thành một vấn đề nóng. Do vậy, chính phủ đã lên kế hoạch mới.
Trong khi đó, phúc lợi xã hội đang bị bóp lại. Bộ Y tế dự kiến sẽ tăng giá các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ (lên đến 7%) từ tháng 7. Bộ cho rằng việc tăng giá sẽ cải thiện tài chính của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam (VSS), một chương trình bảo hiểm công cộng, lên đến 174 triệu USD/năm.
VSS, cung cấp ngân quỹ cho chi phí y tế, nghỉ hưu, thai sản và thất nghiệp, đã ở trong tình trạng tài chính bấp bênh trong nhiều năm qua. Một số nhà quan sát kinh tế cho rằng, trừ khi tổ chức này tìm kiếm thêm thu nhập, nếu không, VSS có thể bắt đầu rơi vào tình trạng thâm hụt vào năm 2020 và cuối cùng sẽ bị phá sản.
Sự khủng hoảng của VSS là một vấn đề tài chính lớn của chính phủ. Hà Nội rất cần nhiều vốn hơn nếu muốn đầu tư cho các dự án cơ sở hạ tầng cần thiết để giữ cho nền kinh tế phát triển và giảm nghèo đói.Tuy nhiên, để giải quyết các vấn đề này, Hà nội cần phải giảm nhân sự trong khu vực công trong khi phải tiến hành tăng chi phí dịch vụ công.
Ngày càng gia tăng số người Việt Nam bi quan về tương lai kinh tế và tài chính của chính họ.
David Hutt
Nguyên tác : Vietnam’s socialist dream hits on hard times, AsiaTimes, 19/04/2018
Ánh Liên dịch
Nguồn : VNTB, 20/04/2018
Mối quan tâm về tuổi tác của các nhà lãnh đạo cao tuổi và sự thay đổi nhân sự trẻ là mối quan tâm lớn đối với Đảng Cộng sản cầm quyền.
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng trong một buổi họp - Ảnh minh họa
Mối quan tâm về tuổi thọ của các nhà lãnh đạo cấp cao là mối quan tâm lớn đối với Đảng Cộng sản cầm quyền bấy lâu ở Việt nam. Bộ Chính trị gần đây đã tuyên bố rằng các quan chức cao cấp sẽ phải trải qua kiểm tra sức khoẻ định kỳ sáu tháng một lần, với Hội đồng chuyên môn bảo vệ sức khoẻ cán bộ của Đảng được thành lập để theo dõi kết quả.
Khi Chủ tịch Trần Đại Quang, 61 tuổi, không xuất hiện trước công chúng vào tháng Tám năm ngoái, đã dẫn đến sự suy đoán rằng ông ta là nạn nhân của một cuộc thanh trừng chính trị hoặc, như một số blogger, cho là đã bị điệp viên Trung quốc đầu độc. Tình trạng sức khoẻ yếu dầu đờ đẫn hơn có lẽ làm cho ông Quang không xuất hiện công khai nhiều hơn,
Hầu hết các nhà lãnh đạo cao cấp của Đảng hiện nay đang ở tuổi cuối 50 hoặc 60, gần gấp đôi tuổi trung bình 30 tuổi của công dân Việt Nam. Và trong khi Đảng áp dụng giới hạn tuổi 65 cho các nhân vật cấp cao, sau đó họ không được phép tham gia tái ứng cử, điều đó thường được nhắc đến.
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã 71 tuổi tại Đại hội Đảng vào tháng 1 năm 2016, nhưng được miễn trừ đặc biệt để tiếp tục nắm giữ vai trò lãnh đạo trong nhiệm kỳ 5 năm.
Trường hợp gần đây nhất là ông Đinh Thế Huynh, 64 tuổi, từng là Thường trực Ban Bí thư, một cơ quan có trách nhiệm thực hiện chính sách. Trong tuần này, Đảng Cộng sản chính thức tuyên bố ông Huynh nghỉ hưu sớm sau khi nghỉ bệnh kể từ tháng 8 năm ngoái.
Vị trí của ông Huynh đã do ông Trần Quốc Vượng, 65 tuổi chính thức thay thế, ông Vượng là người đảm nhiệm vị trí của ông Huynh đang điều trị bệnh từ năm ngoái. Cùng giữ chức Thường trực Ban thư ký, ông Vương được kỳ vọng sẽ tiếp tục giữ chức chủ tịch Ủy ban Kiểm tra Trung ương, cơ quan chuyên trách của Ban Chấp hành Trung ương hiện nhiệm vụ thi hành kỷ luật đối với các đảng viên cao cấp.
Điều này khiến cho ông Vượng trở thành một thế lực đáng kể trong Đảng, theo một số nhà phân tích ông Vượng bây giờ là người ưu ái kế vị ông Trọng vào năm 2021 (miễn là ông ta cũng được miễn trừ giới hạn tuổi). Nhưng những chức vụ ấn tượng hầu như không thể bao hàm một con người đầy sức sống.
Tuong Vu, giáo sư khoa học chính trị của Đại học Oregon, cho biết : "Ông Vượng nhạt nhẽo ngay cả theo tiêu chuẩn của những người cộng sản. Ông ấy không lãnh đạo một tỉnh nào và không có người trong an ninh, bộ máy tuyên truyền, hay quân đội".
Nhưng hiện nay, quyền lực già nua đang lãnh đạo Đảng. Tại Đại hội Đảng vừa rồi, cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thất bại trong việc tranh chức Tổng bí thư, ông Thủ tướng trong hai nhiệm kỳ mà một số lãnh đạo cao cấp cho là quá cá nhân trong một chế độ theo nguyên tắc lãnh đạo tập thể.
Lý do tương tự cũng có thể giải thích do sự thất bại của Đinh La Thăng, người đã bị các chức Bí thư Thành ủy Hồ Chí Minh năm ngoái. Điều này khiến ông trở thành quan chức đầu tiên bị Bộ Chính trị cách chức trong nhiều thập kỷ.
Ông Thăng sau đó đã bị kết án 13 năm tù, một hành động chưa từng có trước tiền lệ đối với một thành viên Bộ Chính trị, vì tội tham nhũng có thời gian giữ chức vụ Tổng giám đốc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, một công ty sản xuất năng lượng của nhà nước, hiện nay là trung tâm của chiến dịch thanh trừng.
Các nhà phân tích cho rằng ông Thăng cũng bị thanh trừng vì mối quan hệ gần gũi với cựu thủ tướng Dũng, vì phong cách chính trị cá nhân của ông và vì để ông Trọng có thể cài đặt người của mình giữ chức bí thư thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh- trung tâm kinh tế của cả nước – hiện nay .
Để phù hợp với mong muốn đối với sự nhạt nhẽo của Đảng, người thay thế ông Thăng, ông Nguyễn Thiện Nhân, được xem là "người ba phải" khác của Đảng.
Loại bỏ cái mới và dùng lại cái cũ dường như là phương châm của Đảng trong lúc này. Hun nóng lối đi này là chiến dịch chống tham nhũng của ông Trọng, mà ông gọi là "lò lửa" của Đảng.
Vào tháng 9, Ban Kiểm tra Trung ương đã đề nghị "kỷ luật" ông Nguyễn Xuân Anh, Bí thư Đà Nẵng, và Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh Huỳnh Đức Thọ. Họ bị buộc tội lạm dụng quyền lực, cũng như không tuân theo nguyên tắc "chủ nghĩa tập trung dân chủ". Ông Nguyễn Xuân Anh bị cách chức vào tháng Mười.
Một số trường hợp nổi bật khác của việc thanh trừng triệt để là bà Hồ Thị Kim Thoa, nguyên Thứ trưởng Bộ Thương mại.
Một giải thích về các sự kiện gần đây là chính quyền hiện nay, do ông Trọng lãnh đạo chỉ đơn giản dẹp bỏ Đảng của những người tiên phong chủ nghĩa cá nhân, những người có thể đe dọa niềm tin lâu năm của họ trong việc ra quyết định tập thể. Đồng thời, xóa sạch các quan chức "tham nhũng" gây tiếng xấu cho Đảng.
Nhưng những người cộng sản già nua đã từng thống nhất quốc gia bị chia cắt với chiến thắng Chiến tranh Việt Nam năm 1975 rõ ràng đang ở trên bờ vực tồn tại. Tính hợp pháp của Đảng đang ngày càng bị đặt dấu hỏi do nạn tham nhũng lan rộng và sự bất bình đẳng về kinh tế đang gia tăng, cũng như sự thiếu hụt nguồn lực để duy trì tăng trưởng nhanh chóng gần đây.
Trong khi đó, phong trào ủng hộ dân chủ trẻ hơn đang phát triển mạnh mẽ, bất chấp những nỗ lực ngăn chặn lên tiếng của Đảng. Do đó có thể là các nhà lãnh đạo cao cấp của Đảng sẽ muốn sắp xếp lại hàng ngũ, vì e rằng nếu có ai đó từ bên trong muốn phô trương quyền lực theo cách cũ thì sẽ không được nữa.
Ông Trọng đang đi theo hướng ngược lại, tái khẳng định cách thức thử nghiệm thời gian của Đảng sau khi mất thời gian với quy tắc cá nhân của Dũng. Liệu ông Trọng có làm như Trung Quốc khi loại bỏ giới hạn về thời hạn lãnh đạo cho các quan chức cao cấp của Đảng cộng sản hay không thì chưa thấy rõ, mặc dù ông Trọng rõ ràng đã học theo sách của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Theo ông Nguyễn Khắc Giang, nhà nghiên cứu chính trị tại Viện nghiên cứu kinh tế và chính sách Việt Nam, năm ngoái ông Trọng đã là "nhà lãnh đạo có quyền lực nhất Việt Nam trong nhiều thập kỷ". Nhưng chắc chắn rằng ông Trọng sẽ nghỉ hưu năm 2021 và những động thái của ông bây giờ nhắm đến phần lớn là để đưa người kế nhiệm người lớn tuổi tương tự ưu ái của ông.
David Hutt
Nguyên tác : Vietnam’s aged communists ruling on borrowed time, AsiaTime, 11/03/2018)
Phương Thảo dịch
Nguồn : VNTB, 13/03/2018
Nhà báo Phạm Đoan Trang đang ẩn nấp để tránh bị bắt sau khi xuất bản quyển sách bán chạy nhất với mục đích mang lại chính trị đến cho quần chúng.
Blogger Phạm Đoan Trang
"Không biết tại sao họ ghét tôi và cuốn sách của tôi nhiều như vậy. Rốt cuộc, đó chỉ là một cuốn sách giáo khoa ", Phạm Đoan Trang, một nhà báo và blogger Việt Nam nổi tiếng, gần đây đã trốn tránh để tránh bị bắt.
Vào cuối tháng 2, bà Trang đã bị an ninh bắt và thẩm vấn về cuốn sách và các bài viết gần đây của cô nhưng sau đó được thả ra. Nhà ở Hà Nội của bà sau đó bị cảnh sát mặc thường phục bao vây, khiến bà bị giam giam lỏng. Bà đã trốn thoát và giờ đây đang ở một nơi bí mật.
Điều này xảy ra giữa lúc Đảng cộng sản đang cầm quyền đang kìm chặt các nhà bất đồng chính kiến và các nhà hoạt động. Hàng chục người đã bị bắt trong những tháng gần đây và nhiều người đã bị án tù nặng.
"Vấn đề đối với chúng tôi là một nhà nước cảnh sát cộng sản như Việt Nam không thích người dân mở rộng nhận thức về chính trị và tăng cườn tham gia vào các vấn đề vĩ mô", bà Trang phát biểu với tờ Asia Times vào cuối tuần này.
"Từ tiểu học đến đại học, từ trường học đến văn phòng, tất cả chúng tôi đều được dạy rằng chính trị hoặc bẩn thỉu hoặc quá cao xa để những người bình thường có thể tham gia", bà nói thêm.
Bà Trang hy vọng thay đổi quan niệm này bằng cuốn sách "Chính trị bình dân". Các nhà quan sát cho rằng đây là lý do của rắc rối mới nhất của cô với chính quyền.
Nhưng cuốn sách này hầu như không có sự chỉ trích, cũng không phải là một tuyên bố về sự thay đổi chính trị như "Tuyên bố về Tự do và Dân chủ cho Việt Nam", một văn bản do nhóm các nhà hoạt động và trí thức Bloc 8406 xuất bản năm 2006.
Thay vào đó, Chính trị Bình dân giống như một cuốn sách giáo khoa về khoa học chính trị với các chương ngắn giải thích các khái niệm như chế độ dân chủ, luật pháp và phân quyền. Nhưng, quan trọng hơn, quyển sách được viết bằng tiếng Việt rất đơn giản để thu hút người đọc hàng ngày.
"Tôi giải thích những khái niệm này và minh họa chúng bằng những câu chuyện ở Việt Nam. Hoặc, có thể nói tôi đã đưa kiến thức 'trừu tượng' này vào một ngữ cảnh tiếng Việt hoàn toàn để người đọc Việt Nam nắm bắt được. Tôi đã cố gắng sử dụng một ngôn ngữ báo chí dễ đọc", cô nói.
Nguyễn Chí Tuyến, một nhà hoạt động nhân quyền nổi tiếng, có tên "Anh Chí", nói rằng vấn đề phong trào dân chủ đang phát triển của Việt Nam đang phải đối mặt là nhiều người chỉ có sự hiểu biết cơ bản về chính trị và hoạt động của chính phủ.
"Họ chỉ làm theo những gì Đảng nói", ông nói. "Nhưng nó không chỉ là những công chức ; các nhà hoạt động xã hội cũng thiếu kiến thức về chính trị.
Nhưng trong khi đã có nỗ lực tổ chức các khoá học như vậy, thì đó vẫn là nỗ lực tạm thời ở Việt Nam. Khi các nhà hoạt động cố gắng tụ họp lại để cùng nhau nghiên cứu, họ thường bị công an chìm phân tán hoặc đe doạ, anh Chí nói.
Tệ hơn nữa, họ có thể bị bắt vì "hoạt động phản động" và bị buộc tội thực hiện "tuyên truyền chống phá nhà nước" một cách bất hợp pháp theo Điều 88 của Bộ luật Hình sự với mức án tối đa 20 năm tù . "Vì vậy, cuốn sách của bà Trang rất hữu ích và quan trọng đối với chúng tôi vào lúc này", ông nói thêm.
Kể từ khi xuất bản vào cuối năm ngoái, Chính trị Bình dân đã trở nên rất nổi tiếng trong giới trẻ Việt Nam. Có bán sách in giấy mặc dù chính quyền đã có thông báo thu giữ lô hàng của nhà xuất bản nước ngoài.
Thay vào đó, các bản sao của cuốn sách đã được chia sẻ rộng rãi trên phương tiện truyền thông xã hội, phương tiện truyền tải sách cấm ở Việt Nam hiện nay. (bản PDF miễn phí có ở đây). Bà Trang hy vọng gây quỹ cho tổ chức hỗ trợ các tù nhân chính trị, do đó yêu cầu độc giả đóng góp.
"Càng nhiều người đọc nó, thì tôi càng hạnh phúc ", bà nói. "Tôi rất hạnh phúc với sự nổi tiếng của quyển sách mà tôi nghĩ rằng tôi có thể chấp nhận bất kỳ hậu quả xấu mà nó mang lại cho tôi".
Bà Trang thực sự lạc quan về nhận thức chính trị của người Việt Nam. Bà nói rằng ở những quán cà phê vỉa hè, mọi người đang nói chuyện chính trị mỗi buổi sáng : "Từ những vụ bắt giữ mới nhất trong chiến dịch" chống tham nhũng "của chính phủ và những gương mặt mới trong các văn phòng công, các quy định kiểm soát Internet mới", bà nói.
Nhưng vấn đề là, mọi người không biết họ có thể dính líu vào chính trị, như nói ngoài công chúng, thay vì chỉ để tâm trí "nói chuyện chính trị cho vui ở các quán cà phê vỉa hè".
Trên thực tế, nâng cao nhận thức về chính trị và tăng cường tham gia vào các sự kiện chính trị, như các cuộc biểu tình và tuần hành, là một trong những mục tiêu chính của phong trào ủng hộ dân chủ.
Phong trào này đã được hỗ trợ khi nhà máy thép Formosa của Đài Loan đã thải hàng tấn rác độc hại ra biển vào năm 2016, gây ô nhiễm 200 km bờ biển miền Trung Việt Nam và giết chết một lượng lớn cá.
Thảm họa môi trường đã tạo ra một số cuộc biểu tình trên đường phố lớn nhất ở Việt Nam trong suốt hơn bốn thập niên cai trị của chế độ độc tài cộng sản.
Hơn nữa, một số nhà phân tích cho rằng các cuộc biểu tình kéo dài hàng tháng, và vẫn còn cho tới nay, từng được thúc đẩy bởi các nhóm hoạt động tách biệt, bao gồm các nhà hoạt động vì quyền lợi người lao động vì công đoàn độc lập, các nhà tự do đô thị thúc đẩy dân chủ và lao động nông thôn đấu tranh giành đất đai.
Một nhà hoạt động ẩn danh tại Hà Nội nói rằng người dân Việt Nam đang bị Đảng lừa dối khi Đảng luôn khẳng định : "Đừng lo lắng, mọi thứ đều có Đảng lo và những người dân không cần phải lo gì".
Chính quyền mới nhất sau cuộc cải tổ cấp cao tại Đại hội Đảng cộng sản cuối cùng vào tháng 1 năm 2016, đã tạo tiếng dân tính về giải quyết nạn tham nhũng và cải thiện cuộc sống của người nghèo. Tuy nhiên, các nhà quan sát lưu ý rằng những điều tương tự đã được thực hiện từ những năm 1980 trở lại đây mà không có ích gì.
Trong báo cáo tại Đại hội Đảng lần thứ sáu năm 1986 đã cảnh báo các quan chức về các nỗ lực nhằm giải quyết nạn tham nhũng, chủ nghĩa cá nhân và lợi dụng, đồng thời khẳng định rằng một số đảng viên "đã đánh mất ý thức giai cấp", một cụm từ của chủ nghĩa Mác.
Lời cảnh báo rõ ràng là không được chú ý vì Việt Nam năm ngoái đã bị xếp hạng là quốc gia tham nhũng nhiều thứ hai ở Châu Á – Thái Bình Dương trong Báo cáo Khiếm dụng Toàn cầu của Tổ chức Minh bạch Thế giới. Hơn 65% người trả lời trong cuộc khảo sát cho biết họ đã phải hối lộ tiền để có được các dịch vụ công cộng, cả ở trường học và bệnh viện.
Hơn nữa, sự bất bình đẳng tài sản đang gia tăng ở Việt Nam từ những năm 1980 : báo cáo của Oxfam Việt Nam năm ngoái cho thấy người giàu nhất nước này có thu nhập trong một ngày nhiều hơn thu nhập của người nghèo kiếm được trong 10 năm.
Trong năm 2014, có 210 người "siêu giàu" ở Việt Nam - những người có giá trị tài sản ròng hơn 30 triệu đô la Mỹ. Tài sản chung của họ tương đương với 12% GDP của Việt Nam, một tình huống có thể sẽ trở nên tập trung hơn kể từ đó.
Những người đọc sách chính trị của bà Trang sẽ hiểu được sự khác biệt giữa tuyên ngôn xã hội chủ nghĩa của Đảng và sự chênh lệch giữa giàu và nghèo của chủ nghĩa tư bản.
David Hutt
Nguyên tác : Talkin’ about a reformation in Vietnam, AsiaTime, 05/03/2018
Phương Thảo dịch
Nguồn : VNTB, 09/03/2018
