 | Tổng quan: | 3636131 |
Nhân sự là một nội dung quan trọng trong hội nghị trung ương đảng lần thứ 9 của Đảng Cộng sản Việt Nam vừa diễn ra cuối năm 2018.
Ông Đinh La Thăng (phải) và ông Trần Đại Quang (đã mất) để lại hai chiếc ghế trống trong Bộ Chính trị. Ảnh chụp tháng 10/2016. AFP
Hội nghị này xem như là một hội nghị giữa nhiệm kỳ của Đại hội 12 Đảng Cộng sản Việt Nam.
Sau đây là một số ý kiến xung quanh tương lai của bộ phận lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam sắp tới đây.
Hội nghị trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ 9 được tổ chức vào cuối năm 2018, kết thúc vào ngày 26/12/2018. Hội nghị này được công luận chú ý nhiều đến chi tiết các các bộ cao cấp bị kỷ luật, như ông Tất Thành Cang, thuộc thành ủy thành phố Hồ Chí Minh, đồng thời cũng là ủy viên trung ương đảng, bị cách chức vì có liên quan đến những vụ bê bối về quản lý đất đai tại khu đô thị mới Thủ Thiêm.
Những tin tức đó phần nào che lấp đi một nội dung quan trọng khác của hội nghị trung ương 9, đó là việc chuẩn bị nhân sự cho tầng lớp lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam cho giai đoạn sau năm 2021, tức là thời điểm tổ chức đại hội toàn quốc của Đảng Cộng sản vào năm 2021.
Theo những bản tin của thông tấn xã nhà nước Việt Nam đưa ra trong thời gian hội nghị trung ương 9, có hơn 200 cán bộ đảng được chọn lựa từ 250 người được các tỉnh thành và cơ quan đưa lên. Những người này, theo các bản tin của nhà nước Việt Nam, đã được chọn lựa ở cấp cơ sở vào tháng 11/2018.
Theo hai tác giả Hà Hoàng Hợp và Lại Lương Phúc viết trên trang của viện nghiên cứu Yusof Ishak, Singapore, danh sách các ủy viên trung ương tiềm năng là 205 người.
Theo báo chí Việt Nam những người này sẽ được tiếp tục theo dõi và "huấn luyện" sau hội nghị trung ương 9.
Bình luận về việc đưa ra danh sách ủy viên trung ương, tuy rằng không công bố cho công chúng, hai năm trước khi bắt đầu đại hội đảng toàn quốc, nhà quan sát chính trị trong nước là Tiến sĩ Phạm Chí Dũng, cho biết :
"Việc chuẩn bị nhân sự cho đại hội 13 như vậy là không có sớm, thực ra việc chạy đua đã bắt đầu từ hồi năm 2017 rồi. Và cuộc chạy đua này sẽ tăng tốc trong những kỳ hội nghị trung ương tiếp theo".
Một nhà quan sát khác là Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, từ Singapore cũng cho rằng việc chuẩn bị nhân sự tại một kỳ họp giữa nhiệm kỳ như vậy là cũng bình thường như trước đây.
Nhưng theo Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, danh sách 205 người vừa được xem xét là một danh sách có tên gọi là qui hoạch chiến lược, lần đầu tiên một danh sách như vậy xuất hiện. Đó là một điều mới.
Điều đó có thể đưa đến nhận định rằng Đảng Cộng sản Việt Nam đang rất lo lắng trước việc chuẩn bị cho thế hệ lãnh đạo tương lai của mình.
Một câu hỏi thường hay được giới quan sát đưa ra sau những kỳ họp đảng quan trọng của Đảng Cộng sản Việt Nam, là ai sẽ là người đứng đầu đảng, cũng như những chức danh thủ tướng, chủ tịch nước, chủ tịch quốc hội kèm theo, thường được gọi là tứ trụ.
Các vị trí tứ trụ, hiện nay chỉ còn tam trụ, vì ông Nguyễn Phú Trọng đang cáng đáng hai chức Tổng bí thư và Chủ tịch nước, thường được bầu lên từ Bộ chính trị đương thời.
Theo phân tích của Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, giới hạn tuổi tác sẽ làm cho các vị Nguyễn Phú Trọng, Nguyễn Thị Kim Ngân, Nguyễn Xuân Phúc có thể sẽ về hưu vào năm 2021, và như vậy hai ứng viên hàng đầu cho chức Tổng bí thư đảng có thể là hai ông Trần Quốc Vượng và Phạm Minh Chính.
Tuy nhiên theo ông Lê Hồng Hiệp, cũng chưa thể biết được, và khả năng ông Nguyễn Phú Trọng ở lại thêm dù đã quá tuổi vẫn có thể xảy ra, như trường hợp ông Đỗ Mười vào Đại hội đảng lần thứ tám.
Ông Phạm Chí Dũng đồng ý rằng chuyện sửa lại luật đảng để cho ông Trọng nắm quyền thêm vẫn có thể xảy ra. Ông Hà Hoàng Hợp cũng đồng ý là khả năng đưa ra tiêu chuẩn áp dụng cho chức vị Tổng bí thư một cách riêng biệt vẫn có thể xảy ra.
Quan sát những hoạt động trong nước của các vị lãnh đạo Việt Nam ông Phạm Chí Dũng đưa ra một nhận xét khá thú vị, dù ông không muốn đưa ra kết luận gì :
"Cũng nên lưu ý là trong thời gian gần đây những hoạt động của ông Nguyễn Xuân Phúc trở nên rộn rã hơn, những hoạt động đi đến địa phương. Nhiều người cho rằng ông Phúc đang tự vận động cho mình đế tiến tới đại hội 13".
Trong những hoạt động đó, ông Phạm Chí Dũng đưa ra một cuộc thăm viếng Tổng cục 2, là cơ quan tình báo của quân đội, là lạ và quan trọng, vì nó nằm ngoài chức năng điều hành kinh tế của ông Phúc.
Theo ông Phạm Chí Dũng, cơ quan Tổng cục 2 là rất quan trọng trong chính trường Việt Nam, nhất là trong bối cảnh cơ quan tình báo của Bộ Công an đã bị giải tán.
Một điều rất đáng chú ý trong bộ máy chính trị Việt Nam hiện nay là ba cái ghế trống trong Bộ Chính trị, cơ quan có quyền lực cao nhất tại Việt Nam hiện nay.
Ba chiếc ghế đó là ông Đinh La Thăng bị bắt về tội tham nhũng vào tháng 12/2017, ông Đinh Thế Huynh, chính thức nghỉ bệnh vào tháng 3/2018, và ông Trần Đại Quang, Chủ tịch nước, mất vào tháng 9/2018.
Qua các kỳ hội nghị trung ương, các chiếc ghế này không được bầu bổ sung.
Người đưa ra nhận xét này đầu tiên là Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, ông cho rằng với việc thiếu vắng ba người như vậy, cuộc đua vào vị trí tối cao vào năm 2021 có thể sẽ đơn giản hơn.
Ông Phạm Chí Dũng thì đưa ra nhận xét khác, ông cho rằng đó là thủ đoạn chính trị của ông Nguyễn Phú Trọng muốn để ba chổ trống, tạo nên sự tranh giành từ bên dưới lên, để ông có thể dễ dàng kiểm soát hơn.
Kính Hòa
Nguồn : RFA, 25/01/2019
Một tuần lễ sau khi Luật an ninh mạng Việt Nam có hiệu lực, Chính phủ Việt Nam lên tiếng cáo buộc một cách cứng rắn Facebook đã không tuân thủ luật này, trong đó có việc không gỡ bỏ những nội dung mà Hà Nội cho rằng xấu, phản động.
Hình minh hoạ - AFP
Facebook cũng lên tiếng trả lời ngay là họ không vi phạm điều gì cả.
Các nhà quan sát trong nước đưa ra nhận định về động thái mới nhất này của Chính phủ Việt Nam sau đây.
Dự Luật an ninh mạng được Quốc hội Việt Nam thông qua vào tháng 6/2018, và bắt đầu có hiệu lực vào ngày 1/1/2019.
Dự luật này lúc đầu có qui định các nhà cung cấp quốc tế phải đặt máy chủ ở Việt Nam, nhưng sau đó rút lại, chỉ ghi là khuyến khích việc này thôi.
Nhưng điều không thay đổi là luật này qui định nhà cung cấp phải cho lực lượng an ninh Việt Nam những thông tin cá nhân nếu được yêu cầu.
Đây là điều được giới chỉ trích đưa ra nói rằng luật này là nhằm để đàn áp những tiếng nói phản biện, những ý kiến khác chiều với đảng cầm quyền.
Hơn một tuần lễ trôi qua từ ngày luật An ninh mạng (an ninh mạng) có hiệu lực, người ta thấy những chỉ trích chính phủ và Đảng Cộng sản Việt Nam trên Facebook vẫn không giảm đi, và chưa có nhà bất đồng chính kiến nào bị bắt với lý do vi phạm an ninh mạng.
Facebook là diễn đàn chính của những chỉ trích, phê bình, phản biện chính sách nhà nước, Đảng Cộng sản và kể cả những vị có chức quyền tại Việt Nam.
Nhận định về động thái cứng rắn của Chính phủ Việt Nam, Tiến sĩ Nguyễn Quang A, nhà hoạt động xã hội từ Hà Nội cho biết :
"Có thể là Chính phủ Việt Nam nhận thấy rằng luật này cũng như nhiều luật trước của họ là không thể thực hiện được. Trong những ngày vừa qua thì tiếng nói của người dân (trên Facebook) vẫn như cũ, thế là họ mới té ra là thôi chết rồi cái này là do ông Facebook với ông Youtube ở tận đâu đâu, mà những ông này nhiều khi cũng không làm được (theo yêu cầu) vì quá tốn kém. Và thế là họ nghĩ là phải cứng rắn".
Có nhận định tương tự là nhà báo độc lập Phạm Chí Dũng từ Sài Gòn, ông còn nhắc lại những kiến nghị của giới sử dụng Facebook tiếng Việt trong thời gian vừa qua :
"Đó là một thất bại của họ, vì rằng việc đấu tranh của giới hoạt động trong nước và quốc tế yêu cầu Facebook không được trở thành một công cụ cho nhà cầm quyền, đã có tác dụng. Và còn phải kể đến cuộc điều trần của Faebook trước Quốc Hội Hoa Kỳ, cam kết tuân thủ những giá trị dân chủ và nhân quyền. Bộ trưởng Bộ thông tin và truyền thông trước đây là ông Trương Minh Tuấn có yêu cầu Facebook, Google gỡ bỏ những thông tin mà họ cho là xấu độc, nhưng rõ ràng đến bây giờ hai công ty này không tuân thủ. Vì thế có thể nói bây giờ Facebook đang tạm thắng, và Chính phủ Việt Nam thất bại".
Chúng tôi có liên lạc với ông Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và truyền thông đương nhiệm của Việt Nam để yêu cầu bình luận nhưng không được trả lời.
Cũng có ý kiến nói rằng Facebook đã cho bà Diệp Thị Kiều Trang làm việc cho Facebook Việt Nam nghỉ việc từ ngày 1/1/2019 là để loại ra một người thân với Chính phủ Việt Nam.
Người sáng lập Facebook. Mark Zuckerberg (mang kính đen) tại Việt Nam, 2011. AFP
Nhưng cũng có nguồn tin nói với chúng tôi rằng mặc dù có ẩn khuất gì đó đằng sau việc bà Kiều Trang nghỉ việc, nhưng vai trò của bà thực ra chỉ giới hạn trong việc tiếp thị mà thôi. Nhân vật chịu trách nhiệm điều hành Facebook chính yếu tại Việt Nam, cũng theo nguồn tin này, là bà Nguyễn Ánh Nguyệt, được Facebook thuê từ tháng 7/2018 tại Hà Nội.
Chúng tôi có tìm cách liên lạc với bà Nguyễn Ánh Nguyệt nhưng không được. Nhân vật này rất ít được biết đến ngay cả trong giới báo chí Việt Nam trong nước.
Cuộc điều trần của Facebook trước Quốc hội Hoa Kỳ diễn ra vào tháng 9/2018, trong đó đại diện của Facebook nói rằng họ không đặt máy chủ tại Việt Nam và cũng không cung cấp thông tin cho Chính phủ Việt Nam.
Trong khoảng thời gian từ trước cuộc điều trần đó cho đến nay đã có nhiều than phiền rằng Facebook đã hợp tác với an ninh Việt Nam để đóng những trang có nhiều chỉ trích Chính phủ Việt Nam.
Nhìn lại những sự việc đó, nhà báo Võ Văn Tạo sống tại Nha Trang nói rằng diễn biến mới từ sự cáo buộc của Chính phủ Việt Nam, ông cho rằng đã rõ những vụ đóng các tài khoản Facebook, trong đó có tài khoản của ông xảy ra là do lỗi ở cơ chế tự động của Facebook, được kích hoạt bởi những tài khoản thân với Đảng Cộng sản Việt Nam.
Việc đóng tài khoản cũng xảy ra với ông Lê Trung Khoa tại Đức. Ông là nhà báo đầu tiên đưa tin Việt Nam tổ chức bắt người một cách bất hợp pháp trên đất Đức. Ông Lê Trung Khoa đã nhận được lời xin lỗi chính thức của Facebook và được giải thích là do lỗi lầm từ cơ chế tự động.
Tuy nhiên cũng có nhận định khác với ông Nguyễn Quang A và ông Phạm Chí Dũng về cáo buộc cứng rắn của Chính phủ Việt Nam.
Cô Nguyễn Vi Yên, trưởng nhóm SaveNet, từng gửi kiến nghị phản đối Luật an ninh mạng lên Chính phủ Việt Nam, cho đài RFA biết :
"Mặc dù có làn sóng phản đối dữ dội từ tháng sáu cho đến giờ, như nhóm của chúng tôi với hơn 110 ngàn chữ ký, nhưng họ vẫn không phản hồi gì hết. Cho nên có thể nói Luật an ninh mạng là quyết tâm của những lãnh đạo cấp cao, của Bộ chính trị, cương quyết đưa luật này ra và cho nó có hiệu lực, vì thế họ phải cứng rắn, chứng tỏ là thực hiện cho đến cùng".
Cô Vi Yên nói thêm rằng có lẽ Luật an ninh mạng là một phép thử mà nhà nước Việt Nam đưa ra để từng bước kiểm soát thông tin trên mạng xã hội, việc thực thi luật này cũng sẽ theo cái cách từng bước như vậy :
"Nếu họ dùng Luật an ninh mạng bắt bớ ngay những người bất đồng chính kiến thì có thể làm cho người ta sợ, giảm hoạt động một chút, nhưng có lẽ họ cũng sợ vấp phải những phản hồi bất lợi không lường được không những từ trong nước mà còn từ quốc tế nữa".
Dự báo về những bước đi sắp tới của Facebook và Google, ông Nguyễn Quang A và cô Nguyễn Vi Yên có cùng quan điểm cho rằng có thể Facebook sẽ có những nhượng bộ nào đó, nhưng tình hình hoạt động của những chỉ trích, phê bình trên mạng xã hội vẫn như cũ.
Ông Phạm Chí Dũng thì chỉ ra một nội dung trong những bản tin cáo buộc Facebook của truyền thông nhà nước Việt Nam ;
"Khi cáo buộc Facebook, đến chổ biện pháp xử lý thì Chính quyền Việt Nam tỏ ra bối rối, chỉ nói rằng họ sẽ đấu tranh với Facebook, chứ chẳng đưa ra biện pháp cụ thể nào cả. Theo nguyên tắc thì họ có thể kiện Facebook, nhưng họ có dám làm không ? Dựa trên cơ sở nào ? Tôi cho rằng có ăn gan trời Việt Nam cũng không dám làm chuyện đó".
Trước đây khi Luật an ninh mạng mới ra đời, đã có ý kiến lo ngại nếu Facebook cương quyết không thỏa hiệp mà phải rút khỏi Việt Nam thì những nhà cung cấp công nghệ mạng người Trung Quốc sẽ nhảy vào thay thế.
Nhưng cả ba người tham gia ý kiến vào bài viết này thì đều cho rằng khả năng đó về lý thuyết là có nhưng rất thấp vì vai trò kinh tế quan trọng đối với Việt Nam hiện nay của Facebook là rất lớn. Cô Nguyễn Vi Yên cho rằng các nhà làm chính sách Việt Nam chắc chắn cũng phải cân nhắc điều đó.
Tiến sĩ Nguyễn Quang A nói thêm nếu nhà nước Việt Nam cho phép điều đó xảy ra, tức là Trung Quốc tiến vào thống lĩnh không gian mạng Việt Nam thì Đảng Cộng sản Việt Nam phải trả giá chính trị rất lớn trước nhân dân Việt Nam.
Kính Hòa
Nguồn : RFA, 09/01/2019
Ngày 7/1/2019 là ngày kỷ niệm tròn 40 năm chế độ diệt chủng Pol Pot tại Campuchia bị quân đội Việt Nam và đồng minh là lực lượng của Thjur tướng Hunsen lật đổ. Nhưng cuộc chiến tranh Campuchia còn kéo dài đến 10 năm sau với sự tổn thất rất lớn cho cả người Campuchia lẫn người Việt Nam.
Bộ đội Việt Nam tiến vào giải phóng Phnom Penh ngày 7/1/197 - AFP
Những người Việt từng tham gia cuộc chiến tranh này rút ra bài học gì ?
Ông Đinh Kim Phúc hiện nay là một Tiến sĩ sử học giảng dạy Đại học mở tại Sài Gòn, năm 1977 ông nhập ngũ, và sau đó có được đưa sang chiến trường Campuchia.
40 năm nhìn lại, ông nói với đài RFA :
"Về cuộc chiến tranh giữa Việt Nam và Khmer Đỏ có nhiều chuyện để nói, nhưng phải nói rằng đối với Việt Nam có chính nghĩa trong cuộc chiến tranh này, vì Khmer Đỏ không những diệt chủng người Khmer mà còn tấn công Việt Nam nữa. Họ bắt đầu từ năm sau năm 1975, đến năm 77 là những chiến dịch cấp trung đoàn, rồi tập trung cao độ vào năm 1978. Nếu chúng ta không phản ứng, không tấn công Khmer Đỏ, không đưa cuộc chiến tranh ra khỏi đất nước chúng ta thì Việt Nam sẽ gặp rất nhiều khó khăn".
Theo ông Đinh Kim Phúc việc Việt Nam can thiệp vào Campuchia lúc ấy là một cuộc chiến tranh không thể tránh khỏi, và thậm chí cuộc chiến chống du kích quân Khmer Đỏ kéo dài 10 năm sau đó cũng là một cuộc sa lầy nhưng cũng không thể tránh khỏi.
Ngày 6/1/2019, tờ Văn hóa Nghệ An trong nước cho đăng một tài liệu được cho là từ Đảng Cộng sản Trung Quốc, trong đó giới lãnh đạo Bắc Kinh đã đưa Việt Nam vào một cái bẫy khi đưa quân vào Campuchia, và Trung Quốc đứng ngoài giúp đỡ du kích Khmer Đỏ, lại được quốc tế ủng hộ và cô lập Việt Nam.
Tuy nhiên, nói về các tổn thất quá lớn của Việt Nam cũng như vị thế bị bao vây về ngoại giao sau khi can thiệp vào Campuchia, một tác giả là ông Vũ Minh Hoàng, hiện là nghiên cứu sinh sử học tại Mỹ đưa ra một nhận định rằng :
Bài học quan trọng nhất mà Việt Nam cũng như các nước trong khu vực đã rút ra từ chiến tranh biên giới Tây Nam là việc can thiệp vào nội bộ nước khác, bất kể chính phủ đó có tồi tàn tới đâu, là không có lợi về mặt đánh giá chi phí và lợi ích thu được, và xét tổng thể thì vượt ra ngoài khả năng của những nước nhỏ và trung bình.
Giai đoạn những năm 1970, 1980, ngoài sự đối đầu Liên Xô và phương Tây trong cuộc chiến tranh lạnh, bắt đầu ngay sau chiến tranh thế giới thứ hai, còn có một sự đối đầu ngay trong thế giới cộng sản, một bên là Trung Quốc cùng đồng minh Pol Pot, bên kia là Liên Xô và đồng minh Việt Nam.
Trong một loạt bài báo của báo chí Việt Nam kỷ niệm 40 năm ngày Pol Pot bị lật đổ, có bài trên báo mạng Soha, dẫn lời một số sĩ quan quân đội Việt Nam nói rằng từ năm 1972, tức là trước khi cuộc chiến tranh Việt Nam kết thúc, lực lượng Khmer Đỏ đã từng tấn công lực lượng bộ đội cộng sản Việt Nam trên đất Campuchia.
Tiến sĩ Đinh Kim Phúc xác nhận cội rễ của cuộc chiến Việt Nam Khmer Đỏ vốn có nguồn gốc từ lâu :
"Có thể nói nó bắt nguồn từ những năm 66, 67 của thế kỷ trước do đường lối của Hà Nội và Pol Pot Ieng Xa Ry là không giống nhau. Phải đặt cuộc chiến tranh Việt Nam Khmer Đỏ, hay còn gọi là cuộc chiến tranh Đông Dương lần thứ ba vào bối cảnh cuộc chiến tranh ý thức hệ, nằm trong cuộc chiến tranh lạnh lúc đó".
Ý thức hệ mà ông Đinh Kim Phúc đề cập ở đây là sự khác biệt giữa chính những người cộng sản với nhau, mà đỉnh cao của nó là dẫn đến cuộc chiến tranh biên giới đẫm máu Liên Xô Trung Quốc vào năm 1969.
Sự phân chia này cũng dẫn đến sự phân chia giữa các đảng cộng sản nhỏ hơn là Đảng Cộng sản Việt Nam và những người cộng sản Khmer Đỏ ở Campuchia, mà cả hai vốn cùng xuất phát từ những tổ chức cộng sản từ những năm 1930 trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp.
Một câu hỏi được nhiều người Việt Nam đặt ra là tại sao sự xung đột như vậy bắt đầu từ rất lâu, mà Hà Nội lại phản ứng quá chậm, sau khi dân chúng dọc biên giới đã bị thiệt mạng sau những đợt tàn sát của Khmer Đỏ ?
Theo ông Đinh Kim Phúc, lỗi lầm đó là do sự nhận định sai lầm về tương quan lực lượng trên thế giới và trong khu vực của những nhà lãnh đạo Việt Nam lúc đó. Ông Phúc dẫn lời Tổng bí thư Lê Duẫn nói sau năm 1975 rằng không có một quốc gia nào dám tấn công Việt Nam sau chiến thắng của những người cộng sản vào năm 1975, khi chiếm được Sài Gòn.
Ông Phạm Sỹ Sáu, hiện nay là một nhà thơ, từng tham gia cuộc chiến Campuchia trong 10 năm đưa ra một nguyên nhân thứ hai cho sự chậm chạp ấy :
"Pol Pot là con đẻ của Việt Nam. Nhân dân Việt Nam nhận chịu hậu quả từ sự lãnh đạo, là các anh đã nuôi một bè lũ như vậy từ trong trứng nước. Từ năm 1972 họ đã tỏ ra không đồng tình với anh mà anh cho là vì tình quốc tế vô sản anh bỏ qua hết. Lúc nó tấn công trực tiếp anh vào năm 1975, 76, 77 anh vẫn coi nó là bạn, đến năm 1978 nó giết dân anh nhiều quá thì anh mới coi nó là kẻ thù. Sự nhận chân của những người lãnh đạo chậm quá, vẫn coi trọng cái quốc tế vô sản một cách phi lý".
Hậu quả của cuộc chiến Campuchia dai dẳng này, ngoài số thương vong rất lớn của quân đội Việt Nam, theo một vài số thống kê là lên đến 50 ngàn người tử trận, còn gây ra những hiềm khích giữa người Việt và Khmer sau này, vì thời gian hiện diện của lực lượng Việt Nam tại nước này quá lâu.
Theo ông Phạm Sỹ Sáu quan sát, nhiều người Khmer ở độ tuổi nhỏ hơn 40 nhìn cuộc chiến tranh đó với ánh mắt không thiện cảm với người Việt Nam như là một lực lượng chiếm đóng, mà hơn nữa, theo ông Phạm Sỹ Sáu, những viên chức cố vấn Việt Nam đưa sang Campuchia trong giai đoạn này là những người không có thực tài, đối xử với người Khmer như những người cấp thấp hơn, tương tự như những viên chức thuộc địa.
Đối với Tiến sĩ Đinh Kim Phúc thì bài học rút ra từ cuộc chiến tranh không thể tránh khỏi ở Campuchia là Việt Nam không hiểu được các nước lớn như Trung Quốc, Liên Xô, Hoa Kỳ tính toán những lợi ích địa chính trị của họ trên lưng mình.
Kính Hòa
Nguồn : RFA, 07/01/2019
Cuối tháng 10/2018, một bộ luật tên là Luật Bảo vệ bí mật nhà nước được Quốc hội Việt Nam thông qua.
Phiên tòa xử vụ PMU18, nhà báo Nguyễn Văn Hải (đứng bên trái) và Nguyễn Việt Chiến (đứng, bên phải) bị truy tố tội làm lộ bí mật nhà nước. 2008. AFP
Trong bộ luật này có qui định thời gian giữ kín, không công khai các "bí mật nhà nước", sau thời gian đó các "bí mật" đó được tự động bạch hóa.
Lần ngược thời gian, vào năm 2009, Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam có ra một qui định về thời gian giải mật các tài liệu của đảng là 60 năm. Sáu năm sau, vào năm 2015, một bộ Văn kiện tên gọi là Vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam giai đoạn 1996-2000 được xuất bản, mà báo chí trong nước nói rằng trong bộ văn kiện này có những thông tin được đưa ra dựa theo qui định về giải mật của Đảng Cộng sản.
Tuy nhiên việc cho phép giải mật vào năm 2009 chỉ là một qui định chứ không phải luật, và cũng không thấy nói là người dân thường có được phép tiếp cận những thông tin đó một cách trực tiếp hay không.
Nhà báo Mai Phan Lợi, cũng như Thạc sĩ luật Hoàng Việt, đều cho rằng Luật Bảo vệ bí mật Nguyễnlà một tiến bộ trong việc minh bạch xã hội tại Việt Nam. Ông Hoàng Việt cho biết :
"Đây là một tiến bộ về mặt lý thuyết, vì ở Việt Nam có những chuyện không biết bao giờ mới được minh bạch, không bao giờ được thông tin, không biết là nó có thật hay không, dư luận nói thế này thế kia, nhưng không có sự xác nhận của tài liệu. Thế nên việc đưa ra luật này về mặt lý thuyết thì nó cũng tốt, ít nhất là một xu hướng minh bạch hóa thông tin".
Ông Hoàng Việt đưa ra một ví dụ cho việc những sự việc được đồn đãi rất nhiều nhưng không biết là có thật hay không, ví dụ như lời đồn đãi về sự nhân nhượng của Việt Nam quá nhiều cho Trung quốc, trong cái gọi là Hiệp ước Thành Đô, 1990, dẫn tới việc bình thường hóa quan hệ Việt Trung. Cho tới nay, vẫn không có tài liệu chính thức nào của nhà nước Việt Nam công bố rằng "Hiệp ước Thành Đô" là có thật hay không.
Theo nhà báo Mai Phan Lợi, Luật Bảo vệ bí mật Nguyễnđược đưa ra là để bổ sung cho bộ luật Tiếp cận thông tin, đã được đưa ra hồi năm 2016, và có hiệu lực vào tháng 7 năm 2018. Luật này đưa ra những qui định về chuyện công dân và các tổ chức được phép yêu cầu cơ quan chức năng cung cấp thông tin như thế nào.
"Trước đấy, khi soạn thảo (Luật tiếp cận thông tin) thì người ta lường trước là sẽ đụng tới vấn đề bí mật nhà nước. Việc lập ra Luật Bảo vệ bí mật Nguyễnnhư vậy là hiển nhiên nằm trong lộ trình, chỉ sợ người ta không đưa ra thì không biết làm sao thực hiện cái luật kia. Nó vừa nằm trong lộ trình, mà nó cũng là tiến bộ".
Tuy nhiên cả hai ông Hoàng Việt và Mai Phan Lợi đều có những nghi ngại về một số điểm trong bộ luật mới này.
Ông Hoàng Việt nói :
"Ngay trong luật cũng có ghi rằng có thể tiếp tục gia hạn để không giải mật. Và ở Việt Nam hiện nay có vấn đề tùy tiện trong việc đóng dấu mật hay không mật. Và còn một vấn đề nữa là ở Việt Nam ai sẽ phán quyết các cơ quan nhà nước nếu họ không tuân thủ ? Nếu ở các quốc gia khác, có một hệ thống tòa án độc lập thì có thể khởi kiện được chứ ở Việt Nam thì vô phương".
Ông Hoàng Việt đưa ra ví dụ về sự tùy tiện đóng dấu mật là những hợp đồng mà Phó Bí thư thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Tất Thành Cang, ký hợp đồng giao đất tại Thủ Thiêm, đổi cơ sở hạ tầng với nhiều công ty, việc này chỉ là những hợp đồng giữa tư nhân và chính quyền mà thôi, nhưng cũng đóng dấu mật.
Ông Tất Thành Cang vừa bị Đảng Cộng sản kỷ luật vào ngày 7/12/2018 vừa qua do những sai phạm tại Thủ Thiêm.
Theo nhà báo Mai Phan Lợi, việc tùy tiện đóng dấu mật là do ở qui định lâu nay rằng người đứng đầu các cơ quan đơn vị được phép làm điều đó.
"Trao quyền xác định độ mật cho người thủ trưởng đơn vị rộng quá nên có thể dẫn đến việc sử dụng tùy tiện dấu mật. Như vậy người ta sẽ lợi dụng che đậy những gì người ta không muốn cho công chúng giám sát".
Ông dẫn ra một ví dụ gần đây, trong vụ mua công ty AVG của tập đoàn viễn thông nhà nước, chính Thanh tra chính phủ Việt Nam cũng nói rằng những hợp đồng của vụ mua bán này đã được đóng dấu mật một cách tùy tiện.
Nhà báo Mai Phan Lợi còn đưa ra một sự khác biệt rất lớn nữa giữa Luật Bảo vệ bí mật Nguyễncủa Việt Nam và các quốc gia khác, đó là ai phải chịu trách nhiệm về việc tiết lộ bí mật thông tin :
"Qui cả trách nhiệm (lộ bí mật) cho cả công dân và nhà báo là không đúng, vì nhà báo chỉ đi săn tin, họ đâu có năng lực để biết cái nào là bí mật nhà nước".
Ông Mai Phan Lợi đưa ra dẫn chứng vụ án PMU18 năm 2008. Trong vụ án này, một công ty quản lý vốn xây dựng cơ sở hạ tầng là PMU18 đã sử dụng vốn sai mục đích. Trong vụ án này một viên tướng công an là ông Phạm Xuân Quắc được giao điều tra. Ông Quắc đã tiết lộ thông tin cho hai nhà báo là ông Nguyễn Văn Hải, báo Tuổi Trẻ, và ông Nguyễn Việt Chiến, Báo Thanh Niên. Ông Mai Phan Lợi nói rằng lẽ ra chỉ có ông Phạm Xuân Quắc mới bị truy tố, nhưng cả hai nhà báo cũng bị rơi vào vòng lao lý.
Trong dự thảo về Luật Bảo vệ bí mật nhà nước, vẫn còn qui định tại điều số 4 rằng trách nhiệm bảo vệ bí mật nhà nước thuộc về cơ quan, tổ chức, và cá nhân, và việc qui định thông tin mật hay không mật vẫn được người đứng đầu cơ quan hay tổ chức có thẩm quyền qui định. Ông Mai Phan Lợi cho rằng đáng ra những người có thẩm quyền này phải là những nhân vật từ cấp bộ trưởng trở lên mà thôi.
Kính Hòa
Nguồn : RFA, 12/12/2018
Sau khi bài viết này được đăng tải, chúng tôi nhận được thông tin từ một nguồn rất thân cận rằng Facebook Việt Nam tại Singapore thuê một số công ty hay người bên trong Việt Nam để xem xét các nội dung đăng tải trên Facebook liên quan đến chính trị, chống tham nhũng,... Chúng tôi không có nguồn khác để kiểm chứng việc này.
Quốc hội Việt Nam thông qua Luật an ninh mạng, 6/2018, bị chỉ trích bóp nghẹt tự do Internet. AFP
Ngày 8/11/2018, nhà báo Lê Trung Khoa, chủ tờ báo mạng Việt ngữ ở Đức tên là Thời Báo thông báo trên trang Facebook của ông và của trang Thời báo.de rằng ông sẽ cùng với Luật sư Nguyễn Văn Đài sẽ có cuộc thảo luận truyền hình trực tiếp trên Facebook về việc điều trần về tình hình nhân quyền Việt Nam tại Nghị viện Châu Âu.
Một tiếng sau đó, trang Facebook của ông Khoa cũng như của trang Thời báo bị Facebook khóa lại.
Ông Nguyễn Văn Đài là một luật sư bất đồng chính kiến tại Việt Nam, là một tù nhân chính trị tại Việt Nam trước khi ông được Chính phủ Việt Nam cho phép ông sang Đức tị nạn chính trị vào tháng sáu năm nay 2018.
Ông Lê Trung Khoa đã gửi thư khiếu nại đến Tổ chức phóng viên không biên giới, Chính phủ Đức, Quốc hội Châu Âu về việc này.
Sau đó ông Khoa nhận được điện thoại từ Facebook tại Đức, vào ngày 22/11/2018 xin lỗi ông, cũng như giải thích lý do tại sao tài khoản của ông và tờ Thời báo bị khóa lại. Ông Lê Trung Khoa nói với đài RFA :
"Họ nhận rằng họ bị một bên thứ ba nào đó lợi dụng một chức năng của họ. Bên thứ ba đó đưa một tài khoản vào làm quản trị viên của một trang nào đó, sau đó trang này vi phạm tiêu chuẩn của Facebook, nên Facebook tự động khóa trang này lại đồng thời khóa luôn tài khoản bị đưa vào làm quản trị viên".
Ông Lê Trung Khoa không hề hay biết việc trang Thời báo của mình được đưa vào làm quản trị viên của một trang vi phạm điều luật của Facebook.
Đồng thời ông Lê Trung Khoa cũng nhận được thư xin lỗi từ Facebook tại Đức, lặp lại nguyên nhân trang Thoibao.de bị khóa, đồng thời hứa sẽ khắc phục sơ hở kỹ thuật này.
Theo thông tin từ ông Lê Trung Khoa, có nhiều tài khoản Facebook của người Việt bị trường hợp giống như của ông. Một trong những người bị như vậy là ông Bùi Thanh Hiếu, tức bogger Người Buôn Gió, một cây bút thường hay đưa ra những chỉ trích Chính phủ Việt Nam. Ông Bùi Thanh Hiếu nói với Đài RFA :
"Có một trang nào đó mở ra rồi add mình vào làm admin, nhưng khi mình vào thì trang này hoàn toàn trống. Sau đó mình nhận thông báo rằng trang này vi phạm những tiêu chuẩn cộng đồng, rồi bị khóa lại và mình cũng bị khóa luôn".
Việc được thông báo vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng đã từng xảy ra với nhiều blogger, Facebooker được nhiều người đọc tại Việt Nam.
Một trong những người đó là nhà báo Võ Văn Tạo tại Nha Trang. Ông Tạo nói với RFA về trường hợp của ông :
"Khi mới xảy ra vụ Vũ Nhôm, tôi có ghi một status trên trang Facebook rằng nếu Vũ Nhôm không phải là người của công an thì đây là cơ hội để Bộ Công an nói lên điều đó. Vậy mà Facebook của mình bị khóa, rồi Facebook gửi mình một thông báo nói mình vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng, mình tự hỏi sao tiêu chuẩn cộng đồng gì lạ vậy !".
Vũ Nhôm là biệt danh của ông Phan Văn Anh Vũ, mang quân hàm thượng tá công an, bị bắt vào đầu năm 2018, hiện đang bị ra tòa về những vụ án khác nhau liên quan đến tham nhũng. Trước khi ông Vũ bị bắt đã có lời đồn đoán rằng ông là sĩ quan công an. Status của nhà báo Võ Văn Tạo là muốn đề cập đến nghi vấn này.
Sau khi ông Bùi Thanh Hiếu được trả lại trang Facebook của mình, ông nhận thấy trang của ông không còn được nhiều người tìm thấy trên mạng nữa. Ông nói với RFA :
"Như trang của anh Lê Trung Khoa là một trang báo có đăng ký ở Đức thì dễ, chứ còn trang cá nhân của tôi thì kiện cũng chẳng ăn thua gì. Có lẽ là họ đã bắt tay với chính quyền cộng sản để hạn chế sự tương tác của trang Facebook của mình".
Cùng thời điểm xảy ra vụ việc của ông Lê Trung Khoa, đài RFA cũng nhận được nhiều nguồn tin cho rằng Facebook đã hợp tác với Chính phủ Việt Nam để khóa tài khoản của những người chỉ trích.
Chúng tôi có đặt câu hỏi với Facebook bằng email là có chuyện này xảy ra hay không. Facebook không trả lời trực tiếp vào câu hỏi mà viết rằng Facebook luôn tìm cách giữ an toàn cho cộng đồng Facebook Việt Nam.
Vào ngày 5/12/2018, bà Lê Diệp Kiều Trang, Giám đốc Facebook Việt Nam làm việc tại Singapore tuyên bố nghỉ việc từ cuối năm nay. Một nguồn tin từ mạng Zing.com đặt nghi vấn rằng bà Trang đã gặp rắc rối trong nội bộ nhân sự.
Ông Lê Trung Khoa cũng đặt câu hỏi về bên thứ ba trong lời xin lỗi của Facebook gửi đến ông, rằng đó là một người nào đó bên trong bộ phận điều hành của Facebook, hay là Chính phủ Việt Nam ?
********************
Toàn văn bức thư xin lỗi của Facebook gửi đến ông Lê Trung Khoa
Hiếu Bá Linh dịch
Kính gửi ông Khoa Lê,
Trước tiên tôi xin cảm ơn ông đã đặt những câu hỏi về trường hợp của tờ báo trực tuyến Thoibao.de. Những trường hợp như thế này chúng tôi rất coi trọng. Sau một thời gian sưu tra, tôi có những thông tin chi tiết hơn và tôi có thể trả lời ông về vụ việc khóa trang Facebook của tờ báo trực tuyến Thoibao.de đã xảy ra như thế nào.
Trang Facebook của ông tạm thời bị khóa do một cuộc tấn công thâm độc vào một trong những quản trị viên của một trang Facebook khác. Một trong những quản trị viên của trang Facebook này chính là tờ báo trực tuyến Thoibao.de, mà không hề biết mình đã bị đưa vào làm quản trị viên của một trang khác trên Facebook.
Nội dung của trang Facebook khác này đã vi phạm những nguyên tắc của chúng tôi và do đó đã bị xóa bỏ một cách xác đáng. Trong bối cảnh đó, chúng tôi cũng đã thực hiện biện pháp khóa trang Facebook của Thoibao.de vì mọi thứ đều cho thấy rằng quản trị viên Thoibao.de có liên quan đến cả hai trang Facebook.
Khi chúng tôi biết rằng người dùng (chủ tài khoản của trang Thoibao.de trên Facebook) đã không hề biết mình bị đưa vào làm quản trị viên một trang khác mà trang này lại vi phạm các nguyên tắc của chúng tôi, chúng tôi đã ngay lập tức khôi phục tài khoản người dùng và trang Facebook của Thoibao.de.
Chúng tôi biết rằng, không chỉ việc khóa trang Facebook của ông, mà đặc biệt là thời điểm bị khóa
đã gây ra cho ông một sự thất vọng lớn. Facebook đã có biện pháp ngay lập tức để có thể ngăn chặn trong tương lai những hành vi thâm độc như vậy bởi bên thứ ba lạm dụng nền tảng cơ sở Facebook của chúng tôi. Chúng tôi đã lấp một lỗ hổng trong nền tảng cơ sở Facebook, ngay từ bây giờ không còn có thể tự động đưa thêm người vào quản trị một trang Facebook hoặc một nhóm trên Facebook mà không có sự đồng ý của người đó. Những sự tấn công như thế này không còn có thể xảy ra được nữa.
Chúng tôi làm việc quyết liệt để chống lại sự lạm dụng nền tảng cơ sở Facebook của chúng tôi. Chúng tôi sẽ tiếp tục có những biện pháp đối với các vi phạm những nguyên tắc của chúng tôi, và sửa lỗi, khi chúng tôi biết được.
Bất cứ lúc nào tôi cũng sẳn sàng đón nhận những câu hỏi của ông.
Tôi, thay mặt cho Facebook, đặc biệt muốn xin lỗi về sự cố này.
Trân trọng
(chữ ký)
Marie-Teresa Weber
Người phụ trách chính sách công cộng (Public Policy Manager) của Facebook.
Kính Hòa
Nguồn : RFA, 13/12/2018
Ông Trần Bắc Hà, nguyên Tổng giám đốc Ngân hàng Đầu tư và Phát triển (Bank for Investment and Development of Vietnam-BIDV) bị bắt và bị khởi tố về tội danh vi phạm các qui định về hoạt động ngân hàng. Có nhiều nguồn tin nói ông bị bắt tại nước ngoài, sau khi có tin từ đầu năm nay ông đi chữa bệnh ở nước ngoài và không về nước.
Báo Việt Nam đưa tìn ông Trần Bắc Hà bị bắt. Ảnh chụp màn hình.
Ông Trần Bắc Hà từng bị đồn đoán nhiều lần là sẽ bị bắt, và cũng đã bị khai trừ khỏi Đảng Cộng sản Việt Nam.
Người theo dõi sát sự việc này là nhà báo Phạm Chí Dũng cho Kính Hòa đài RFA cuộc trao đổi về nhiều tình tiết xung quanh nhân vật Trần Bắc Hà và vụ bắt giữ này.
Kính Hòa : Thưa ông Phạm Chí Dũng, Trần Bắc Hà là ai ?
Phạm Chí Dũng : Trần Bắc Hà từng là Tổng giám đốc ngân hàng BIDV, một trong năm ngân hàng nhà nước hàng đầu của Việt Nam. Trước đây 100% vốn nhà nước, sau đó cổ phần hóa một phần.
Vấn đề là BIVD nhận được một chính sách rất ưu đãi, hàng đầu trong số các ngân hàng thương mại cổ phần. Trong suốt thời gian làm việc của ông ta, ông ta nổi tiếng về hai việc.
Thứ nhất, ông ta là một đại gia ngân hàng, nhưng mà nhiều người cho rằng không phải Nguyễn Văn Bình là thống đốc ngân hàng thời đó mà Trần Bắc Hà mới là thống đốc ngân hàng.
Người ta đồn rằng trong một buổi làm việc với Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, một bộ trưởng đến xin ý kiến ông Dũng thì Trần Bắc Hà chửi là mày đến xin ý kiến anh Dũng lúc này hay sao ? Cút đi.
Đó là cái cách cho thấy rằng Trần Bắc Hà chỉ dưới một anh Ba X mà trên vạn người.
Thứ hai, Trần Bắc Hà được xem là tay hòm chìa khóa của nhà anh Ba X, tức là ông Nguyễn Tấn Dũng.
Trước Đại hội 12 người ta đã nói về một cái trục là Trần Bắc Hà – Nguyễn Văn Bình, nhưng cần phải nói thêm là cái trục đó kéo dài thêm hai cái tên nữa là Nguyễn Tấn Dũng và Trầm Bê.
Tháng 8/2017 Trầm Bê bị bắt, thì xôn xao tin đồn Trần Bắc Hà cũng sẽ bị bắt. Nhưng sau đó lại không thấy gì cả. Đến tháng 5/2018, lần đầu tiên cơ quan kiểm tra trung ương đảng họp, công bố chính thức rằng sai phạm của đồng chí Trần Bắc Hà là rất nghiêm trọng.
Khi nói rất nghiêm trọng có thể là sẽ bị cách chức, bị khai trừ đảng, hoặc có thể bị bắt.
Hình minh họa. Người dân đi qua một cơ sở của Ngân hàng BIDV ở Hà Nội hôm 10/5/2013 AFP
Sau đó mọi chuyện tự nhiên lại lắng hẳn đi. Trong phiên tòa xử ông Phạm Công Danh của Ngân hàng xây dựng thì không có mặt ông Trần Bắc Hà, mặc dù hội đồng xét xử có triệu tập ông ta, nhưng ông ta lấy lý do bị bệnh phải đi điều trị ở Singapore.
Nhưng lại có một nguồn tin của báo Tuổi Trẻ, vào thời điểm đó cho biết không thấy có sự xuất cảnh của Trần Bắc Hà. Như vậy ông ta vẫn ở Việt Nam.
Cho đến ngày hôm qua mới có một tin hoàn toàn ngoài lề, của một Facebook có nick là Phạm Việt Thắng cho biết rằng Trần Bắc Hà và Trần Lục Lang, cựu Phó Tổng Giám đốc của BIDV, cùng bị bắt ở Cam Pu Chia.
Vụ này gợi chúng ta nhớ vụ bắt Dương Chí Dũng, cựu Tổng Giám đốc Vinalines, Công ty hàng hải Việt Nam, cũng ở Cam Pu Chia, vào năm 2012 khi mà Dương Chí Dũng được một "ông anh" trong ngành công an đưa trốn sang đó.
Kính Hòa : Tội danh người ta dùng để bắt Trần Bắc Hà là gì ?
Phạm Chí Dũng : Vi phạm qui định về hoạt động ngân hàng và hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng, theo điều 206 Bộ luật hình sự.
Theo tôi thì tội danh này chỉ là danh nghĩa thôi. Bắt giam cái đã, rồi sau đó trong quá trình điều tra sẽ mổ xẻ, phân tích, những tội danh khác.
Kính Hòa : Ông ấy có làm thất thoát, gây ảnh hưởng đến vốn nhà nước không ?
Phạm Chí Dũng : Chuyện thất thoát thì cơ quan điều tra của Bộ Công an chưa chứng minh được điều đó.
Có một điều khá lạ lùng là thế này. Theo tôi biết thì vụ Trần Bắc Hà đã được điều tra từ năm 2016.
Từ đó cho đến giữa năm 2018, khi Ủy ban kiểm tra Trung ương của ông Trần Quốc Vượng, và sau này là ông Trần Cẩm Tú, kết luận mức độ rất nghiêm trọng, cơ quan điều tra lại đưa ra quan điểm là trong vụ Ngân hàng xây dựng, ông Trần Bắc Hà không có tội, chỉ vi phạm hành chính.
Ví dụ như là vào tháng 10/2017, cơ quan điều tra Bộ Công an có kiến nghị chỉ kiểm điểm và xử lý kỷ luật ông Trần Bắc Hà, cho rằng ông Trần Bắc Hà có sai phạm trong việc cho Phạm Công Danh vay tiền, nhưng BIDV không có thiệt hại, nên các cá nhân ở BIDV không vi phạm qui định cho vay.
Đó là một hiện tượng khá lạ. Và dựa vào kết luận của cơ quan điều tra Bộ Công an lúc đó, thì không có lý do gì để bắt Trần Bắc Hà.
Vậy sao bây giờ lại bắt ? Đánh giá của cơ quan điều tra vào tháng 10/2017 là đúng hay sai ?
Tôi nghĩ rằng bây giờ ông ta bị bắt thì chắc là có tội, hay nói chính xác là sau khi điều ra thì có tội. Mà con số thất thoát từ ngân hàng của Phạm Công Danh là đến 4700 tỉ chứ không ít.
Vậy cơ quan điều tra của công an lúc đó làm ăn như thế nào ? Liệu có "vấn đề" gì đó giữa một số nhân vật cơ quan điều tra với ông Trần Bắc Hà hay không ? Mà lại đưa ra một đánh giá gần như phủi tội cho Trần Bắc Hà như vậy ?
Kính Hòa : Như vậy có nghĩa là ông Trần Bắc Hà đang lọt vào chiến dịch chống tham nhũng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ?
Phạm Chí Dũng : Chúng ta nên có một đánh giá thời sự, cập nhật hơn. Tức là một nhân vật nữa bị hồi tố từ thời ông Trần Đại Quang.
Chúng ta đặt câu hỏi thế này : Tại sao Trần Bắc Hà không bị bắt trước khi Trần Đại Quang chết ?
Tại sao Nguyễn Hữu Tín, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh không bị bắt trước khi Trần Đại Quang chết ?
Tại sao vụ tra xét đường dây đưa Trịnh Xuân Thanh ra nước ngoài không có ai bị bắt cả trước khi Trần Đại Quang chết ?
Nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, được xem là đối thủ chính trị của ông Nguyễn Phú Trọng, và là người đỡ đầu của ông Trần Bắc Hà. AFP
Kính Hòa : Anh có đề cập Trần Bắc Hà có liên quan mật thiết với Nguyễn Văn Bình, vậy liệu nhân vật này sẽ bị gì không ?
Phạm Chí Dũng : Đây là điều hết sức khó hiểu. Ông Nguyễn Văn Bình từ trước đại hội 12, cuối năm 2015, đã có những thông tin rằng sẽ bị loại ra khỏi Trung ương đảng.
Điều kỳ lạ là đến đại hội 12 thì Nguyễn Văn Bình nhảy thẳng đường hoàng vào Bộ chính trị, nắm Ban kinh tế trung ương và trụ đến ngày nay khá là vững chắc. Ngay cả khi Đinh La Thăng bị đưa về đó như kiểu bị nhốt quyền lực, rồi sau đó bị bắt, mà Nguyễn Văn Bình vẫn không sao cả.
Có nhiều người đặt dấu hỏi phải chăng là Nguyễn Văn Bình đã có những thành tích đặc biệt để giúp Nguyễn Phú Trọng chống tham nhũng ?
Hay nói chính xác hơn là ông Bình có những thành tích đặc biệt, những hồ sơ đặc biệt của nhóm anh Ba X, cung cấp cho Nguyễn Phú Trọng để ông Trọng "đả hổ diệt ruồi" đối với phe cánh chính trị của Nguyễn Tấn Dũng ?
Kính Hòa : Lúc đầu anh có nói ngoài mối quan hệ Trần Bắc Hà - Nguyễn Văn Bình, còn mối quan hệ Trần Bắc Hà - Nguyễn Tấn Dũng nữa, vậy liệu việc này có làm cho chiến dịch chống tham nhũng lan tới dinh cơ ông Nguyễn Tấn Dũng không ?
Phạm Chí Dũng : Đây là vấn đề cốt tử, vì nói cho cùng Trần Bắc Hà cũng chỉ là một chướng ngại trên con đường của Nguyễn Phú Trọng dẫn tới trước của nhà Nguyễn Tấn Dũng mà thôi.
Tới giờ này chúng ta thấy có những tay chân đắc lực của Nguyễn Tấn Dũng như là Đinh La Thăng, như là Trầm Bê, và bây giờ là Trần Bắc Hà bị bắt. Điều đó cho thấy vòng vây đang siết chặt dần xung quanh nhà của Nguyễn Tấn Dũng.
Tôi nghĩ là Nguyễn Phú Trọng đang đi những nước đi khôn khéo, tỉa dần tay chân, tỉa cành rồi mới tới gốc.
Việc bắt Trần Bắc Hà có thể nói là nghiêm trọng không kém vụ bắt Trầm Bê. Vì có hai nhân vật được cho là kinh tài ghê gớm của Nguyễn Tấn Dũng, chưa kể Nguyễn Thanh Phượng con gái ông ấy, đó là Trầm Bê và Trần Bắc Hà.
Nhưng Trầm Bê coi như kinh tài thuần túy chứ không làm chính trị, còn Trần Bắc Hà theo nhiều đánh giá vừa là doanh nhân vừa làm chính trị.
Trần Bắc Hà có mối quan hệ rộng khắp và có ảnh hưởng chính trị rộng lớn. Như tôi kể lúc đầu, không phải tự nhiên mà Trần Bắc Hà có thể chửi một bộ trưởng và dùng từ mày tao. Thậm chí người ta còn kể Trần Bắc Hà đi làm việc ở tỉnh, tát tai Phó chủ tịch tỉnh đó mà không ai dám làm gì. Điều đó cho thấy Trần Bắc Hà có quyền thế chính trị lớn đến mức nào.
Thành ra theo tôi việc bắt Trần Bắc Hà đưa ra một tín hiệu sống động và kinh khủng hơn việc bắt Trầm Bê.
Nó mang một thông điệp là đừng nghĩ Nguyễn Tấn Dũng an toàn.
Đừng nghĩ rằng những chuyện từ đầu năm đến nay như là Bí thư thành ủy Nguyễn Thiện Nhân đến thăm Nguyễn Tấn Dũng, hay là Nguyễn Tấn Dũng được mời dự hội thảo này hội thảo kia, tất cả những cái đó có thể chỉ là một màn diễn thuần túy mà thôi. Trong thực chất là Nguyễn Tấn Dũng không an toàn.
Việc bắt một tay thủ hạ có thể nói là kinh tài thân tín, am hiểu thâm sâu nhất về gia tộc Nguyễn Tấn Dũng, là Trần Bắc Hà, chính là một thông điệp cho thấy rằng "lò" đã tiến đến sát cửa nhà Nguyễn Tấn Dũng lắm rồi.
Kính Hòa : Nếu chúng ta bỏ qua những chuyện phe phái nội bộ đấu đá nhau của Đảng Cộng sản Việt Nam, thì liệu việc bắt Trần Bắc Hà, và trước đó là nhiều nhân vật trong ngành ngân hàng, thì liệu có phải đây là nhân vật cuối cùng bị bắt để có thể chỉnh đốn lại ngành ngân hàng mà bị cho là có quá nhiều bê bối không ?
Phạm Chí Dũng : Không có nhân vật cuối cùng của ngành ngân hàng Việt Nam.
Cho tới nay chưa có ngân hàng nào phá sản, mà chỉ có những vụ bắt bớ lẻ tẻ bắt đầu từ năm 2016 mà thôi. Và anh hình hình dung là chuyện đó chỉ mới bắt đầu.
Trong những năm tới chuyện ngân hàng làm ăn lụn bại bao nhiêu thì chuyện bắt bớ sẽ dữ dội bấy nhiêu.
Đối với ngân hàng, tất cả chỉ mới bắt đầu mà thôi.
Kính Hòa : Xin cám ơn ông.
Kính Hòa thực hiện
Nguồn : RFA, 29/11/2018
*******************
Trần Bắc Hà bị bắt trên đường trốn sang Campuchia như thế nào ? (RFA, 29/11/2018)
Đêm 28/11/2018, dư luận trên mạng xã hội xuất hiện tin cho rằng, cựu bí thư Đảng Ủy, cựu chủ tịch Hội Đồng Quản Trị Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Đầu Tư và Phát Triển Việt Nam (BIDV), và ông Trần Lục Lang phó tổng giám đốc BIDV, đã bị phía Việt Nam bắt giữ khi đang ở Campuchia. Song trên thực tế thì chưa hẳn đúng như vậy.
Truyền thông Việt Nam nói Trần Bắc Hà tự nguyện về nước - Ảnh minh họa
Tin đồn này được cho là có xuất xứ từ nhà báo Mạnh Quân viết trên facebook cá nhân của mình. Tuy nhiên vào đầu giờ chiều ngày 29/11, facebooker Nhân Thế Hoàng đã đưa tin với nội dung cụ thể như sau :
Về Trần Bắc Hà
Nhiều trang mạng đưa tin là ông Hà bị bắt ở Campuchia nhưng thực chất là không phải. Theo một nguồn tin đáng tin cậy thì ông Hà cùng cộng sự thân tín của mình và hai chân dài bị bắt ở quán phở Lankham - Pakse - Lào. Những người tham gia bắt giữ đã theo xe của ông Hà từ tỉnh Savanakhet - Lào lên đến thành phố Pakse, hai thành phố này cách nhau 250km.
Ngay khi bị bắt, ông Hà được đưa về đại bản doanh đóng ở Lào để khám xét và lấy một số giấy tờ cần thiết. Sau đó ông được di lý về Việt Nam qua cửa khẩu quốc tế Lalay - Quảng Trị lúc nửa khuya. Sáng nay trong chuyến bay sớm từ Huế ra Hà Nội, Trần Bắc Hà đã có mặt trên chuyến bay sớm đó cùng với những người áp giải ông.
Được biết, người đi cùng với trùm tài phiệt Trần Bắc Hà khi bị bắt là ông Trần Lục Lang phó tổng giám đốc BIDV, người được xem là cánh tay phải của ông Trần Bắc Hà.
Theo nhà báo Phạm Việt Thắng cũng cho biết :
Bắc Hà ăn lòng lợn trước khi nhập kho
Lúc 5 giờ 30 phút sáng nay (29/11), nhiều người dân thấy Trần Bắc Hà xuống xe cùng một số đồng chí công vụ, vào quán lòng lợn bà Đức ở xã Diễn Thịnh, huyện Diễn Châu, ăn sáng. Như vậy có thể hiểu, Trần Bắc Hà được dẫn giải tử Campuchia về Lào, rồi từ Lào về Việt Nam bằng đường bộ.
Nghĩa là, xe chở Bắc Hà đã đi thâu đêm để kịp ra Hà Nội làm các thủ tục tố tụng. Và, nghĩa là, Nghệ An ta đã rất vinh dự được "mời" anh Trần Bắc Hà bữa lòng lợn trước lúc anh nhập kho.
Tuy nhiên, việc nhà báo này cho rằng, "...có thể hiểu, Trần Bắc Hà được dẫn giải tử Campuchia về Lào, rồi từ Lào về Việt Nam bằng đường bộ". không phải chưa chính xác, song cũng có thể hiểu là Trần Bắc Hà và Trần Lục Lang chưa đi đến đích cần tới.
Trước đây, theo nhà báo Lê Hồng Hà cho biết, tại bản Kè, huyện Pakse, tỉnh Champasak (Nam Lào), Trần Bắc Hà và những người thân thuê đã thuê một biệt thự có diện tích 1.000 m2 để ở, làm việc mỗi khi sang Lào. Song từ tháng 5/2018 đến nay, khi cảm thấy không an toàn thì căn biệt thự này đã được đổi biển hiệu, không còn người ở. Người ta cho rằng, có lẽ Trần Bắc Hà đã nhanh chân cao chạy xa bay hoặc đi chữa bệnh như thông tin trước đây.
Sự hiện diện của trùm tài phiệt Trần Bắc Hà không chỉ ở lĩnh vực đầu tư nông nghiệp như nhiều người biết đến, mà ít ai biết rằng ông Trần Bắc Hà còn đầu tư về ngân hàng, tài chính tại Lào. Mà Ngân hàng Lao - Viet Bank. Những cái đó đã giúp ông Trần Bắc Hà có một ảnh hưởng lớn đối với các quan chức cao cấp ở Lào. Điều này cũng có nghĩa, nhà nước Lào sẽ đảm bảo vấn đề an toàn cho ông Trần Bắc Hà như cam kết.
Tuy nhiên, trong những ngày gần đây nhiều người thân quen với ông Trần Bắc Hà cho biết có nhiều động thái cho thấy Trần Bắc Hà đang chuẩn bị chạy sang Campuchia để trú ẩn. Vì sự ảnh hưởng của Việt Nam đối với Lào dù đã giảm sút đáng kể, nhưng vẫn không tệ bằng Campuchia của Thủ tướng Hunsen hiện nay. Nếu ở Campuchia thì ông Trần Bắc Hà sẽ được bao bọc an toàn hơn. Mặt khác, quan hệ giữa Hunsen và Ba Dũng vẫn giữ được không khí nồng ấm vốn có từ trước, nó khác hẳn với quan hệ của Hunsen với nhà nước Việt nam hiện nay dưới thời của đảng trưởng Nguyễn Phú Trọng.
Việc hai ông Trần Bắc Hà và Trần Lục Lang, bị Cảnh sát Lào (dưới sự chỉ đạo của An ninh Việt Nam) bắt tại quán Phở Việt Nam Lan Kham cùng với 2 em chân dài tại thành phố Packse, một địa điểm chỉ cách biên giới Campuchia hơn 50 km. Điều đó đã cho thấy, Trần Bắc Hà vẫn rất khỏe mạnh chứ chẳng bị ung thư gan giai đoạn cuối như đồn đoán và vẫn rất ung dung tự tại trên đường di chuyển sang Campuchia. Thông tin "giả" Trần Bắc Hà bị bắt tại Campuchia được đưa ra có thể coi là một thông điệp gửi tới "người hùng" Kiên Giang là "nhất cử nhất động đã và đang bị giám sát chặt chẽ". Có nghĩa là cuộc điện đàm giữa nguyên thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và ông Hunsen về việc "gửi" trông nom Trần Bắc Hà đã bị nghe lén.
Sau khi bị bắt, ông Trần Bắc Hà được đưa về thành phố Savannakhet thủ phủ miền Trung Lào, là nơi ta túc cuối cùng để thực hiện việc khám xét và được đưa bằng đường bộ về Việt Nam qua cửa khẩu Lalay Quảng trị để về Huế trước khi bị di lý ra Hà Nội.
Ông Trần Bắc Hà được mệnh danh là kẻ dưới một người, trên vạn người, ông này từng được ví là phó Thủ tướng thứ nhất dưới thời Ba Dũng làm Thủ tướng. Thống đốc Ngân Hàng Nhà Nước Nguyễn Văn Bình và Bộ trưởng Đinh La Thăng thời ấy sợ Trần Bắc Hà như sợ cọp vì uy của ông Ba Dũng.
Dưới thời của Ba Dũng, Trần Bắc Hà đã có công xây dựng tỉnh Bình Định trở thành một pháo đài vững chắc của gia tộc Ba Dũng tại Trung Nam bộ. Việc quý tử của Ba Dũng là Nguyễn Minh Triết về làm Bí thư tỉnh đoàn Bình định để nhăm nhe chiếc ghế Ủy viên Trung ương dự khuyết, hay việc Nguyên Bí thư Tỉnh ủy Bình Định Nguyễn Văn Thiện yêu cầu Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nghỉ hưu tại Đại hội 12, với lý do già rồi là những minh chứng rõ nhất. Vì thế, động thái Tổng Bí thư cho bắt bằng được Trần Bắc Hà cũng chỉ vì mục đích xông thẳng vào Biệt thự trên đường Nguyễn Đình Chiểu, Thành phố Hồ Chí Minh.
Chính vì thế, Trần Bắc Hà là người duy nhất nắm trọn bộ mọi bí mật cao cấp nhất, có thể giúp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đưa nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng vào tù.
Anh Ba Kiên Giang lại mất ngủ nữa rồi.
Ngày 29 tháng 11 năm 2018
© Kami
*****************
Bộ Công an loan tin ông Trần Bắc Hà bị bắt 29/11/2018.
Chiều ngày 29/11, Bộ Công an Việt Nam loan tin đã bắt tạm giam ông Trần Bắc Hà, 61 tuổi, cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV), về tội "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng".
Cổng thông tin Bộ Công an cho biết Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) đã thực hiện lệnh bắt, và khám xét đối với 4 bị can có liên quan đến vụ án xảy ra tại Ngân hàng BIDV, trong đó ông Trần Bắc Hà.
Hãng tin Reuters tường thuật rằng diễn tiến này xảy ra giữa lúc Đảng Cộng sản Việt Nam đang mạnh tay bài trừ tham nhũng, điều tra, giam cầm và bỏ tù hàng trăm viên chức nhà nước.
Nhà báo độc lập Võ Văn Tạo ở Khánh Hòa nhận định về vụ bắt giữ ông Trần Bắc Hà :
"Việc ông Trần Bắc Hà bị bắt là chuyện không sớm thì muộn vì các dấu hiệu đã cho thấy rất rõ rồi. Sau khi ông Nguyễn Tấn Dũng không còn làm thủ tướng chính phủ, thì những tiêu cực trong hai nhiệm kỳ của ông bắt đầu được phanh phui từ cấp thấp đến cấp cao, mà giới quan sát gọi là "đàn em, chiến hữu, sân sau" của ông Dũng".
Vào tối ngày 28/11, mạng xã hội lan truyền tin nói ông trùm ngân hàng Trần Bắc Hà, cấp dưới thân cận của ông Dũng, đã bị bắt ở nước ngoài.
Nhà báo Huy Đức viết trên Facebook hôm 29/11 : "Bắc Hà bị bắt hôm qua ở Pakse, Lào, khi đang đi cùng với hai người đẹp. Nửa đêm hôm qua, ông ta bị dẫn độ về Việt Nam qua cửa khẩu Lalay, Quảng Trị".
Nhà báo Trương Duy Nhất ở Đà Nẵng viết : "Cánh cửa Bắc Hà, liệu có dẫn đến ngôi biệt thự 91 Nguyễn Đình Chiểu, Hồ thành ?"
Ngôi nhà tại 91 Nguyễn Đình Chiểu, Q3, Tp. Hồ Chí Minh, được biết là tư gia của ông Nguyễn Tấn Dũng.
Từ Nha Trang, nhà báo Võ Văn Tạo cho biết thêm :
"Việc ông Hà bị bắt nằm trong chính sách chung mà người ta gọi là "nhốm lò đốt củi" của ông Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Một số người tỏ ra phấn khởi, hưởng ứng, nhưng cũng có một số người tỏ ra nghi ngờ vì cho rằng có nhiều nhân vật cao cấp trong bộ máy nhà nước có dấu hiệu tiêu cực rất rõ nhưng chưa bị trừng phạt, và theo họ thì đây là hành động thanh trừng nội bộ".
Vào cuối tháng 6/2018, ông Trần Bắc Hà bị kỷ luật bằng hình thức khai trừ khỏi đảng sau khi Ủy Ban Kiểm Tra Trung Ương đưa ra kết luận về những vi phạm của ông Trần Bắc Hà trong vụ án Ngân Hàng BIDV là "rất nghiêm trọng" như "vi phạm quy trình, thủ tục, thẩm quyền, quy định về tín dụng trong việc phê duyệt chủ trương, quyết định một số khoản vay, bảo lãnh, đầu tư, quản lý nợ…"
Ngoài ông Trần Bắc Hà, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã công bố chính thức việc tống đạt quyết định khởi tố bị can, khám xét đối với các cựu lãnh đạo của ngân hàng BIDV như ông Trần Lục Lang, cựu Phó tổng giám đốc, ông Kiều Đình Hòa, cựu giám đốc BIDV Hà Tĩnh, bà Lê Thị Vân Anh, cựu Trưởng phòng khách hàng BIDV Hà Tĩnh.
https://youtu.be/tvMT_lFIo84
*****************
Vụ Trần Bắc Hà và tham nhũng ngân hàng 'từ lâu' (BBC, 29/11/2018)
Việc ông Trần Bắc Hà bị bắt chỉ thể hiện "sự yếu kém, vấn nạn từ lâu của ngành ngân hàng với khối nợ xấu khổng lồ" ở Việt Nam, một ý kiến từ Hoa Kỳ cho BBC biệt hôm 29/11.
Tiến sỹ Phạm Đỗ Chí từ Florida, tham gia Chương trình Bàn tròn Thứ Năm trong studio của BBC Tiếng Việt ở London, bình luận :
"Việt Nam sau 40 năm vẫn chưa đạt được thế kinh tế hùng mạnh, độc lập và tự chủ chỉ vì sự yếu kém của những cải cách, thực sự chưa cải cách ra khỏi guồng máy bộ máy xã hội chủ nghĩa".
Sau năm 1986, Việt Nam tuyên bố thoát khỏi nền kinh tế bao cấp ; tuy vậy, ông Chí cho rằng "sức sản xuất vẫn rất yếu ớt và chưa nắm được những mối lợi của kinh tế thị trường vì Việt Nam chưa bao giờ chính thức trở thành nền kinh tế thị trường".
Giải thích cho những yếu kém lâu nay của ngành ngân hàng, theo ông là vì "những hành động của giới lãnh đạo ngân hàng" dẫn đến chỉ trong vòng 2-3 năm nay liên tiếp nhiều nhân vật nổi cộm bị bắt.
Ông Trần Bắc Hà là cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị ngân hàng BIDV
Và những nhân vật nổi cộm nhất, như trường hợp mới đây nhất là ông Trần Bắc Hà, cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị ngân hàng BIDV bị cơ quan cảnh sát điều tra Việt Nam khởi tố hôm 29/11 chỉ là "những câu chuyện rất cũ mà chúng tôi được biết từ lâu", ông Phạm Đỗ Chí, cựu quan chức cao cấp của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) nói thêm.
"Ngay từ hồi tôi có thời gian về Việt Nam làm việc từ năm 2003 đến 2014, trong suốt thời gian dài này tôi đã chứng kiến trong ngành ngân hàng rất nhiều chuyện xấu được lấp liếm, cất lại nhờ các thế lực, nhóm lợi ích.
"Bây giờ, từ từ những vụ này bị khui ra thì đây không phải là chuyện gì mới mà là hình phạt tất phải đến".
Do đó, thời điểm này chính là lúc "Việt Nam phải dứt khoát hơn để cải tổ hệ thống ngân hàng", ông Chí nhận xét.
Trước đó trong một cuộc phỏng vấn khác với BBC, Tiến sỹ Phạm Đỗ Chí nói về hệ lụy tiêu cực thuộc về di sản thời Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.
"Tôi phải thành thật mà nói là nếu người ta có nghe là kinh tế và tài chính Việt Nam bây giờ sắp sụp đổ thì cũng không ngoa vì đó là kết quả của 7 năm thời ông Nguyễn Tấn Dũng làm thủ tướng.
"Trong những năm gần đây thì họ cố gắng gỡ rối những vấn đề của thời ông Dũng như nợ xấu ngân hàng, nợ công quốc gia. Chuyện mà không ai có thể phủ nhận khiến kinh tế Việt Nam không thể có bước nhảy vọt là vấn đề tham nhũng".
Tiến sỹ Chí nói về những vấn đề rất nghiêm trọng như chuyện thất thoát tài sản quốc gia hay chuyện làm ăn sai trái :
"Các chuyện ngân hàng này thật ra là bắt đầu từ mười mấy năm trước và kéo dài dai dẳng và những lợi dụng quá nhiều".
"Nếu mà ngày nào ra ánh sáng sự thật thì có lẽ còn cả chục nhân vật như ông Trần Bắc Hà sẽ bị khui ra trước ánh sáng và khối tài sản nằm về tay những nhân vật này hay một khối nhân vật đằng sau sẽ là một câu chuyện khổng lồ".
Cùng tham gia chương trình trong studio của BBC ở London hôm 29/11, nhà báo tự do Lê Mạnh Hùng từ Berlin đồng tình với những nhận định của ông Chí.
Tuy nhiên, từ góc độ vĩ mô, ông Hùng cho rằng những vụ việc như trên của ngành ngân hàng là "hậu quả tất yếu của một quá trình phát triển Việt Nam hiện nay".
"Có nghĩa là chính trị phát triển với kinh tế không đồng bộ, cải cách về chính trị không theo kịp cải cách về kinh tế, mở cửa với tốc độ quá nhanh trong khi bộ máy quản lí không theo kịp thì ắt dẫn tới", ông giải thích.
Nhà báo Lê Mạnh Hùng cũng cho rằng : "Còn rất nhiều những vụ việc còn đang trong bóng tối mà tới đây nếu khám phá ra thì mới thấy hậu quả nó lớn như thế nào".
Bộ Công an Việt Nam hôm 29/11 xác nhận đã bắt tạm giam ông Trần Bắc Hà, 61 tuổi, cựu chủ tịch Hội đồng quản trị BIDV, về tội "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng" quy định tại Điều 206 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Đồng thời, ông Trần Lục Lang, cựu phó tổng giám đốc BIDV và Kiều Đình Hòa, cựu giám đốc BIDV Hà Tĩnh, cũng bị bắt.
Con số các sai phạm này được báo chí Việt Nam đưa là lên tới hàng nghìn tỷ đồng.
Vào ngày 19/11/2018 Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev thăm Việt Nam, và hội đàm với Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc.
Một công nhân Việt Nam làm việc tại mỏ khí Lan Tây do công ty Rosneft khai thác tại Biển Đông. Reuters
Nội dung cuộc hội đàm này được báo chí Việt Nam đăng tải, trong đó có nói tới việc tiếp tục xúc tiến việc khai thác dầu khí tại thềm lục địa Việt Nam và lãnh thổ Liên Bang Nga. Ông Nguyễn Xuân Phúc cũng có nhắc đến những xung đột ở Biển Đông, và mong muốn các bên tranh chấp thương lượng với nhau một cách hòa bình. Tuy nhiên ông không nêu đích danh Trung Quốc là quốc gia đơn phương tuyên bố chủ quyền nhiều nhất ở đây, với đường 9 đoạn, hay còn gọi là đường lưỡi bò, chiếm 90% diện tích Biển Đông.
Tờ báo về kinh tế của Nhật Bản Nikkei, vào ngày 30/11 đưa lại những thông tin này, đề cập tới tên Trung Quốc trong việc bành trướng ở Biển Đông, và nói rằng những hợp tác năng lượng giữa Việt Nam và Nga trên vùng biển này có thể gặp phản ứng mạnh từ phía Bắc Kinh.
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu độc lập từ Singapore cho rằng lập luận của Nikkei không đầy đủ :
"Việt Nam và Nga hợp tác với nhau trong thềm lục địa Việt Nam thì không có ngại gì Trung Quốc cả. Gần đây nhất, hồi tháng 9, Trung Quốc họ phản đối công ty dầu của Nga là Rosneft khai thác với Việt Nam. Nga nói rằng công ty dầu của họ báo cáo với chính phủ là họ khai thác trong vùng biển của Việt Nam, và Chính phủ Nga đã chấp nhận báo cáo đó".
Lô dầu khí này nằm trong thềm lục địa Việt Nam, gần quần đảo Trường Sa.
Nhưng nếu như khu vực Việt Nga khai thác chung nằm trong đường lưỡi bò do Trung Quốc vạch ra mà lại là thềm lục địa Việt Nam, hay vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam thì phản ứng của Nga thế nào ?
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp cho rằng trong trường hợp đó Nga ủng hộ quan điểm của Việt Nam.
Vùng thềm lục địa và đặc quyền kinh tế ở đây được hiểu là tính từ đất liền Việt Nam. Việt Nam chưa bao giờ công nhận đường lưỡi bò của Trung Quốc, kéo dài rất xa đất liền Trung Quốc, đồng thời các đảo đá và bãi cạn ở Trường Sa và Hoàng Sa lại không được công ước quốc tế về luật biển xem là những điểm mốc để có thể mở rộng vùng đặc quyền kinh tế.
Nhưng tại sao cũng cùng địa điểm mà Rosneft tiến hành khai thác với Việt Nam, công ty Tây Ban Nha Repsol trước đó đã bỏ cuộc hợp tác với Việt Nam dưới áp lực của Trung Quốc ? Ông Hà Hoàng Hợp giải thích rằng đây là một áp lực ở mức độ công ty, vì Repsol có cổ phần, chi nhánh tại Trung Quốc.
Ngay sau khi có tin Bắc Kinh phản đối Rosneft vào cuối tháng 5/2018. Giáo sư Ngô Vĩnh Long từ Đại học Maine, Hoa Kỳ có nói với đài RFA rằng Nga sẽ im lặng không trả lời, đồng thời vẫn tiếp tục hợp tác với Việt Nam.
Sự hợp tác của Nga với Việt Nam trong vấn đề năng lượng tại Biển Đông được tờ Nikkei cho rằng đem lại cho Nga một số lợi ích, đó là tạo được cầu nối cho nước này tại Đông Nam Á, giảm bớt khó khăn do bị Mỹ và phương Tây cấm vận, bớt lệ thuộc về thương mại với Bắc Kinh.
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp bổ sung rằng Nga và Việt Nam đã chia nhiều lợi nhuận từ việc khai thác dầu khí ở Biển Đông trong mấy chục năm qua.
Một nhà nghiên cứu Biển Đông là Thạc sĩ Hoàng Việt đồng ý với những phân tích của tờ Nikkei. Tuy vậy theo ông mong muốn thực tế của nước Nga về những lợi ích của mình trong khu vực đôi khi có thể tương phản với những phát ngôn của chính phủ Moscow về chủ quyền tại vùng này :
"Những tuyên bố của Chính phủ Nga thì nó lập lờ. Có lúc họ cần, họ cũng đánh tiếng ủng hộ Trung Quốc một phần nào. Đó là vấn đề về chính trị. Còn trong thực tế thì họ cần, và với những liên doanh khai thác dầu khí với Việt Nam như vậy, thì Nga vẫn cương quyết không rút ra khỏi những cái mỏ ấy mặc dù có sức ép từ Trung Quốc".
Có một vấn đề khác được đặt ra nữa là Việt Nam có được lợi gì hơn hay không khi hợp tác với Nga để khai thác dầu khí, thay vì với các đối tác phương Tây ? Mà theo Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, người Nga cũng không muốn có sự
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp cho rằng :
"Rất khó mà có thể so sánh được hợp tác như thế nào có lợi hơn. Nhưng trước mắt hợp tác với Nga thì có thể yên tâm hơn, vì Nga không chấp nhận một quốc gia nào khác nhảy vào và nói một cách vô lối rằng đó không phải là của Việt Nam. Nga cũng như Hoa Kỳ là những quốc gia không chấp nhận một sự dọa nạt vô lối nào".
Ông Hoàng Việt cũng đồng ý như vậy, và có bổ sung một ví dụ là mỏ khí đốt Cá Voi xanh được Việt Nam hợp tác khai thác với một công ty Mỹ là Exo Mobil ngoài khơi Đà Nẵng. Việc hợp tác Việt Mỹ tại đây cũng được cho là bị Trung Quốc gây sức ép vì nằm trong đường lưỡi bò của họ, nhưng Thạc sĩ Hoàng Việt cho biết việc tiến hành chuẩn bị khai thác mỏ khí này vẫn diễn tiến tốt đẹp.
Ông Hoàng Việt nói tiếp rằng Việt Nam chủ trương đa phương hóa việc hợp tác khai thác dầu khí tại Biển Đông để không lệ thuộc nhiều vào một quốc gia nào. Và việc hợp tác dầu khí này, theo ông Hoàng Việt, không chỉ là dầu khí mà còn là vấn đề chính trị phía sau, và làm như vậy Việt Nam có thể tạo nên một sự cân bằng giữa các cường quốc trong khu vực.
Kính Hòa
Nguồn : RFA, 30/11/2018
Nguồn : RFA, 14/11/2018
Cuối tháng 10/2018, trường Đại học tư thục nổi tiếng tại Sài Gòn là Hoa Sen được Tập đoàn Nguyễn Hoàng mua. Tập đoàn này mệnh danh là một tập đoàn kinh doanh giáo dục, sở hữu nhiều trường đại học và cao đẳng, đồng thời có cả một khu nghỉ mát.
Đại học tư thục Hoa Sen tại Sài Gòn vừa được tập đoàn Nguyễn Hoàng mua. Courtesy photo
Việc đổi chủ của Đại học Hoa Sen chỉ là một trong những vụ mua bán trường đại học và cao đẳng diễn ra trong vài năm gần đây.
Nhận định về hiện tượng này với đài RFA, Giáo sư Hoàng Dũng từ Đại học sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh nói rằng ông thấy đây là một diễn biến tất yếu. Theo ông việc tư nhân hóa nền kinh tế Việt Nam tất yếu sẽ dẫn đến việc tư nhân hóa ngành giáo dục, và giáo dục là lĩnh vực cuối cùng mà nhà nước của Đảng Cộng sản Việt Nam để cho tư nhân tham gia kiểm soát, bởi vì với đà phát triển, những nguồn lực nhà nước giành cho giáo dục bị cạn kiệt.
Đồng ý với ý kiến của Giáo sư Hoàng Dũng, Tiến sĩ Vũ Thị Phương Anh, từng làm Giám đốc Trung tâm khảo thí Thành phố Hồ Chí Minh, thêm rằng hệ thống giáo dục do nhà nước quản lý gặp phải những yếu kém như là sử dụng nguồn lực không có hiệu quả, cũng như quản lý tài sản không tốt. Bà nhấn mạnh tài sản trong ngành giáo dục phải kể đến trí tuệ và kỹ năng của đội ngũ giáo viên.
Tiến sĩ Nguyễn Lương Hải Khôi, Đại học sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh lại đặt vấn đề ở một góc cạnh khác khi quan sát hiện tượng mua bán sôi nổi các trường đại học hiện nay. Ông thấy rằng các nhà đầu tư với tiềm lực tài chính cao đã cứu được nhiều trường cao đảng và đại học chuẩn bị vỡ nợ. Nhưng đồng thời ông đặt câu hỏi là tại sao những nhà đầu tư ấy không lập các trường mới mà lại chỉ đi mua các trường cũ, tức là việc thành lập trường khó khăn hơn.
Theo ông Nguyễn Lương Hải Khôi, việc mua bán các trường Đại học hiện nay có mặt tích cực, ít nhất trong ngắn hạn, là cứu được một số trường có nguy cơ phá sản. Còn về dài hạn thì ông cho rằng phải chờ xem.
Theo phân tích của ông Khôi, trong luật giáo dục đại học Việt Nam các trường đại học tư thục vừa có qui chế như một công ty, để có thể dễ dàng mua bán sát nhập, nhưng đồng thời hưởng được một ưu đãi của tính chất giáo dục của nó, là được miễn thuế.
Bàn về tính chất của các đại học tư thục tại Việt Nam hiện nay, Tiến sĩ Vũ Thị Phương Anh cho rằng hiện nay chỉ có các trường đại học vì lợi nhuận, tức là sau khi thu học phí, giảng dạy, phải có lời và số tiền lời này được chia cho các cổ đông sở hữu ngôi trường.
Theo bà Vũ Thị Phương Anh, mô hình giáo dục đại học phi lợi nhuận, trong đó tiền lời được dùng để tái đầu tư cho trường, và không có cổ đông làm chủ trường, mô hình này thực sự không tồn tại ở Việt Nam hiện nay.
Ông Nguyễn Lương Hải Khôi, người tốt nghiệp tiến sĩ triết học tại Nhật Bản, nêu ra mô hình Nhật Bản làm ví dụ cho trường Đại học phi lợi nhuận. Ông cho biết các trường này ở Nhật một mặt được sự tài trợ của chính phủ, mặt khác đón nhận nhiều đóng góp thiện nguyện của dân chúng, và ở Nhật không thấy có chuyện mua bán các trường đại học một cách rầm rộ như Việt Nam.
Giáo sư Hoàng Dũng nói rằng ông không phủ nhận một thị trường cho ngành giáo dục, trong đó các trường đáp ứng nhu cầu trước mắt của thị trường, nhưng mặt khác chính nhà nước phải chịu trách nhiệm về những ngành học mà quốc gia cần về dài hạn. Và ông cũng báo động rằng chuyện mua bán sát nhập các trường đại học hiện nay là có lợi vì có nguồn lực đổ vào ngành giáo dục, nhưng có vẻ như nhà nước Việt Nam chưa có chính sách gì rõ rệt cho việc phát triển đại học tư thục. Ông ví von rằng đi buôn là chuyện tốt, nhưng trong một xã hội mà mọi người đều đi buôn thì nó sẽ trở thành không bình thường.
Trả lời câu hỏi tại sao mô hình đại học tư thục phi lợi nhuận lại không phát triển ở Việt Nam, ông Nguyễn Lương Hải Khôi lấy ví dụ Nhật Bản, nói rằng khi người dân hiến tặng thì tài sản hiến tặng đó phải là của chung chứ không thể trở thành tài sản của một cá nhân nào đó, là các cổ đông của các trường đại học.
Một lý do khác ông Khôi cho rằng đã cản trở sự hiến tặng để thành lập đại học phi lợi nhuận tại Việt Nam là sự thiếu vắng sự tự do học thuật. Điều này cũng được Giáo sưu Hoàng Dũng đồng ý.
Tuy nhiên Tiến sĩ Vũ Thị Phương Anh cũng hy vọng về khả năng có những đại học phi lợi nhuận tại Việt Nam trong tương lai, vì bà cho rằng thế hệ các nhà đầu tư mới hiện nay vào ngành giáo dục, là những người thông minh, khi họ đầy đủ rồi họ sẽ sẵn lòng thiện nguyện cho sự nghiệp giáo dục hơn.
Kính Hòa
Nguồn : RFA, 13/11/2018
Ngày 4/11/2018, nghệ sĩ Kim Chi tuyên bố ra khỏi Đảng cộng sản Việt Nam, là người thứ 14 tuyên bố chuyện này trong vòng 10 ngày sau khi ông Chu Hảo, nguyên thứ trưởng Bộ Khoa học và công nghệ, Giám đốc kiêm Tổng biên tập Nhà xuất bản Tri thức bị Ban Kiểm Tra Trung ương Đảng cộng sản đề nghị kỷ luật.
Có nhiều đảng viên cộng sản đang bỏ đảng cộng sản do ông Nguyễn Phú Trọng đứng đầu. 2018.
Cách đây gần đúng 5 năm, một đảng viên cộng sản lão thành là ông Lê Hiếu Đằng cũng tuyên bố bỏ đảng. Cùng thời gian đó, Tiến sĩ Phạm Chí Dũng, từng làm việc cho cơ quan an ninh Việt Nam bỏ đảng. Đầu năm 2014 một viên chức ngoại giao Việt Nam tại Thụy Sĩ là ông Đặng Xương Hùng bỏ đảng.
So sánh hai đợt bỏ đảng cách nhau khá xa như thế ông Mạc Văn Trang, một nhà giáo về hưu, thuộc nhóm 14 người tuyên bố bỏ đảng sau sự kiện Chu Hảo, cho rằng cũng có những nét khác nhau :
"Trước kia mặc dù có sự tác động của việc ông Lê Hiếu Đằng ra khỏi đảng, nhưng người ta ra khỏi đảng chủ yếu là vì những lý do cá nhân. Chuyện ra khỏi đảng hôm nay bị tác động của sự việc Giáo sư Chu Hảo, một trí thức được nhiều người quí mến bị kỷ luật đảng. Nó như một giọt nước tràn ly".
Song song với việc tuyên bố ra khỏi đảng một cách chính thức, còn có những đảng viên gọi là thoái đảng, tức là họ không sinh hoạt đảng nữa, không đóng đảng phí. Một trong những người đã từng như vậy là nghệ sĩ Kim Chi. Vào năm 2015, bà nói với đài RFA rằng bà đã bỏ sinh hoạt đảng từ lâu nhưng vẫn chưa tuyên bố bỏ đảng vì những lý do riêng.
Bà là một người bạn thân với ông Lê Hiếu Đằng.
Bà kể lại câu chuyện của bà sau khi chính thức tuyên bố từ bỏ Đảng cộng sản vào ngày 4/11/2018 :
"Tôi rất thân với anh Lê Hiếu Đằng. Lúc ngồi nói chuyện với ảnh tôi có nói chắc là đã đến lúc anh em mình ra khỏi đảng. Anh Đằng nói rằng chuyện này phải tính toán kỹ. Ít lâu sau thì anh Đằng mất. Tôi không thể lỗi hẹn với người đã mất. Tôi nói chuyện với anh Chu Hảo, cụ Nguyễn Trọng Vĩnh, tôi đã viết tuyên bố, nhưng mọi người khuyên là ở lại có thể làm được điều gì đó. Tôi cũng nghĩ thế, vì trong đảng cũng có những người tốt, không phải ai là đảng viên đều khốn nạn cả".
Bà quyết định bỏ đảng một cách lặng lẽ từ năm 2013. Nhưng cũng như Giáo sư Mạc Văn Trang, bà thấy rằng sự kiện Chu Hảo là giọt nước tràn ly. Bà nói tiếp là không thể khi nhắm mắt mà vẫn còn mang danh hiệu đảng viên cộng sản.
Tâm lý cho rằng ở lại trong đảng dù đã chán nản, để mong có thể làm được điều gì có ích là một thực tế mà Giáo sư Nguyễn Đăng Hưng nói với chúng tôi nhân sự kiện Chu Hảo, vì rằng nếu muốn làm một điều gì đó mà không có liên hệ với Đảng cộng sản thì khó có thể làm được.
Một nhà quan sát từ bên ngoài là ông Nguyễn Gia Kiểng, người thành lập tổ chức Tập hợp Dân chủ Đa nguyên tại Pháp đấu tranh cho một Việt Nam đa đảng, nói rằng ông không thấy sự khác nhau giữa hai thời điểm nhiều người bỏ đảng, hiện nay và năm 2013.
"Tôi thấy nó không khác nhau, và cũng không tạo nên một phong trào bỏ đảng mạnh mẽ. Nhưng điều cần thấy là một phong trào lớn hơn là từ bỏ sinh hoạt đảng. Chúng tôi có biết nhiều đảng viên, kể cả những đảng viên cao cấp, cho rằng hàng năm có cả chục ngàn người bỏ sinh hoạt đảng. Điều đó chứng tỏ người Việt Nam đang từ chối chủ nghĩa cộng sản và vai trò của đảng cộng sản".
Sau khi có những tuyên bố bỏ đảng liên tục xuất hiện sau sự kiện Chu Hảo, truyền thông nhà nước cho đăng tải thông báo những tội danh mà ông Chu Hảo phạm phải, như là in sách không phù hợp chủ trương đường lối của đảng, tự chuyển biến… Báo Thanh niên cũng cho đăng hai ý kiến được gọi là của hai đảng viên trẻ, nói rằng rất tiếc ông Chu Hảo đã có nhiều đóng góp nhưng lại vi phạm, và việc kỷ luật ông thể hiện tính nghiêm khắc của đảng.
Đáp lại những ý kiến này bà Kim Chi cho rằng thế hệ của bà đã tham gia Đảng cộng sản là vì lý tưởng, còn đối với những người vào đảng hôm nay có động cơ quyền lợi là chủ yếu.
Khi được hỏi rằng sự kiện Chu Hảo có tác động tới Đảng cộng sản hay không, Giáo sư Mạc Văn Trang cho rằng nó cũng có tác động, ví dụ như một đảng viên cao cấp là ông Nguyễn Đình Bin, cựu đại sứ Việt Nam tại Pháp, viết bài cho rằng sự kiện Chu Hảo là một sai lầm của Đảng cộng sản Việt Nam. Nhưng ông Mạc Văn Trang nói tiếp rằng những người đứng đầu đảng là các ông Nguyễn Phú Trọng, Trần Quốc Vượng, Phạm Minh Chính, đã đồng ý với nhau rằng đảng đang đi đúng hướng.
Ông Nguyễn Gia Kiểng thì nói ở vị trí của họ, họ phải chứng tỏ như thế, chứ thực ra trong thâm tâm họ cũng không còn tin ở chủ nghĩa cộng sản nữa. Ông dẫn ra lời đương kim Tổng bí thư đảng Nguyễn Phú Trọng từng nói rằng đến thế kỷ sau cũng chưa chắc xây dựng được chủ nghĩa xã hội.
Một điều mà những cựu đảng viên Mạc Văn Trang, Kim Chi, và nhà quan sát ngoài đảng Nguyễn Gia Kiểng đồng ý là Việt Nam sẽ phải theo qui luật tự nhiên của xã hội loài người là thực thi dân chủ. Đảng cộng sản cũng phải tuân theo qui luật đó, nếu sớm thì sẽ bớt mất mát hơn là muộn.
Kính Hòa
Nguồn : RFA, 06/11/2018
