 | Tổng quan: | 3636743 |
Quân đội Miến Điện : Liên Hiệp Quốc "không được can thiệp" vào hồ sơ Rohingya
Tổng tư lệnh quân đội Miến Điện hôm 23/09/2018, đã cảnh báo Liên Hiệp Quốc là "không có quyền can thiệp" vào chủ quyền đất nước của ông. Đây là phản ứng công khai đầu tiên của tướng Min Aung Hlaing, một tuần sau khi một phái đoàn điều tra của Liên Hiệp Quốc chính thức yêu cầu truy tố ông cùng một số tướng lãnh Miến Điện khác ra trước Tòa án Hình sự Quốc tế về tội "diệt chủng" trong cuộc khủng hoảng Rohingya.
Tướng Min Aung Hlaing, Tổng tư lệnh quân đội Miến Điện, họp Hội đồng An ninh Quốc gia tại Naypyidaw ngày 30/04/2018. Reuters/Kevin Fogarty
Hãng tin Pháp AFP, trích dẫn tờ báo quân đội Miến Điện Myawady, cho biết là trong một phát biểu trước quân đội vào hôm qua, tướng Min Aung Hlaing đã phản ứng gay gắt về các đề nghị của đoàn điều tra Liên Hiệp Quốc
Ông nhấn mạnh là không một quốc gia, tổ chức hay nhóm nào, "có quyền can thiệp và đưa ra quyết định trên chủ quyền của một đất nước". Theo tư lệnh Quân Đội Miến Điện, việc "lạm bàn vào công việc nội bộ một nước sẽ (gây ra) hiểu lầm".
Trong bản báo cáo điều tra dầy hơn 440 trang được công bố chính thức vào tuần trước, Liên Hiệp Quốc nêu bật những "tội ác" của quân đội Miến Điện, đã có những hành vi tra tấn, giết người, hãm hiếp, bạo hành ở mức khó tưởng tượng ở bang Rakhine, khiến hơn 700.000 người Rohingya phải chạy sang Bangladesh lánh nạn.
Các nhà điều tra đã thúc giục Hội Đồng Bảo An đưa lãnh đạo quân đội Miến Điện ra trước Tòa án Hình sự Quốc tế La Haye. Họ cũng chỉ trích sự im lặng của chính quyền dân sự của bà Aung San Suu Kyi.
Quân đội Miến Điện hoàn toàn bác bỏ những lời cáo buộc kể trên, trong lúc Tòa án Hình sự Quốc tế thì cho biết sẵn sàng thụ lý hồ sơ.
Tuy nhiên, theo giới quan sát, con đường truy tố giới tướng lãnh Miến Điện hoàn toàn không dễ dàng.
Mai Vân
Quân đội Miến Điện : Liên Hiệp Quốc "không được can thiệp" vào hồ sơ Rohingya
Hội đồng bảo an đến thị sát trại tị nạn Rohingya tại Bangladesh (RFI, 29/04/2018)
Sau nhiều lần bị trì hoãn, phái đoàn của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc hôm 29/04/2018 đến thăm các trại tị nạn của người Rohingya nằm dọc theo biên giới Bangladesh và Miến Điện, nhằm tìm kiếm một giải pháp cho cuộc khủng hoảng người Rohingya.
Đại sứ Anh bên cạnh Liên Hiệp Quốc Karen Pierce an ủi một bé gái Rohingya tại trại tị nạn gần Cox's Bazar, Bangladesh, ngày 29/04/2018 Reuters
Phái đoàn do đại sứ Koweit tại Liên Hiệp Quốc dẫn đầu gồm 26 nhà ngoại giao đến từ 15 quốc gia. Trong vòng 4 ngày, đại diện của Hội Đồng Bảo An lần lượt đến thăm các trại tị nạn người Rohingya, gặp thủ tướng Bangladesh, bà Sheikh Hasina, gặp lãnh đạo Miến Điện, bà Aung San Suu Kyi và sau cùng là đến thực địa tại bang Rakhine.
Theo giải thích của đại sứ Koweit, mục đích chuyến đi này không nhằm "bôi xấu Miến Điện" mà là chứng tỏ thiện chí giải quyết cuộc khủng hoảng này, chủ yếu liên quan đến việc hồi hương người tị nạn Rohingya.
Ông Kenneth Roth, giám đốc điều hành tổ chức Human Rights Watch cho rằng phái đoàn Hội Đồng Bảo An nên hối thúc Miến Điện thừa nhận tội ác của quân đội. Đồng thời, ông cũng chỉ trích thái độ thụ động của Liên Hiệp Quốc trong hồ sơ này.
"Hội Đồng Bảo An phải nhìn nhận là người Rohingya sẽ không cảm thấy an toàn chừng nào chính phủ (Miến Điện) vẫn phủ nhận tội lỗi. Hội Đồng Bảo An phải thúc đẩy nước này hợp tác với các nhà điều tra của Liên Hiệp Quốc và mở cửa khu vực cho các nhà quan sát độc lập. (…)
Hơn nữa, chúng ta chưa bao giờ thử xem liệu Trung Quốc có thật sự sẽ bỏ phiếu phủ quyết hay không. Việc thiếu vắng một nghị quyết của Hội Đồng Bảo An đã cho Miến Điện thấy rõ là họ vẫn có thể gây tội ác mà không bị trừng phạt".
Minh Anh
*******************
Miến Điện : Bạo lực tái phát ở miền Bắc, hàng nghìn người chạy lánh nạn (RFI, 28/04/2018)
Các cuộc đối đầu giữa quân đội Miến Điện và lực lượng nổi dậy lại bùng phát ngày 27/04/2018 ở miền bắc xa xôi của nước này. Một nhân viên của Liên Hiệp Quốc cho biết vài nghìn người dân đã phải chạy lánh nạn.
Ảnh minh họa : Cảnh người Rohingya di tản tránh bạo lực ở Miến Điện. Ảnh ngày 19/10/2017. Reuters/Jorge Silva
Phát biểu với AFP, ông Mark Cutts, giám đốc Văn phòng Điều phối Hoạt động Nhân đạo của Liên Hiệp Quốc (OCHA), cho biết có thêm hơn 4.000 người đã phải sơ tán trong vòng ba tuần nay ở bang Kachin và rất nhiều người vẫn bị kẹt lại trong vùng xảy ra xung đột nằm ở cực bắc Miến Điện, giáp biên giới với Trung Quốc.
Văn phòng OCHA chưa kiểm chứng được thông tin cho rằng một số thường dân có thể bị thiệt mạng trong những cuộc giao tranh gần đây.
Ngoài hơn 4.000 phải sơ tán, còn phải kể đến 15.000 người bỏ xứ từ đầu năm 2018 và hơn 90.000 người đang sống trong các lán trại được dựng tại bang Kachin và Shan từ khi thỏa thuận ngừng bắn giữa quân đội chính phủ và Phong trào Kachin độc lập bị cắt đứt năm 2011. Các nhóm vũ trang thuộc tộc người thiểu số luôn đòi có thêm quyền tự trị và kiểm soát khu vực này.
Phái đoàn Liên Hiệp Quốc đến Bangladesh gặp người Rohingya
Ngày 28/04/2018, một phái đoàn của 15 nước thành viên Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc đã đến Cox Bazar, Bangladesh, nơi có khoảng 700.000 người tị nạn Rohingya đang lánh nạn. Theo dự kiến, phái đoàn Liên Hiệp Quốc sẽ thảo luận với chính quyền địa phương về cuộc khủng hoảng và thăm một số trại tị nạn ở đây vào Chủ Nhật 29/04.
Theo AP, ngoại trưởng Bangladesh Khurshed Alam đánh giá chuyến thăm của phái đoàn Liên Hiệp Quốc "rất quan trọng" để gia tăng sức ép đối với chính sách hồi hương người Rohingya của chính quyền Miến Điện.
Vào tháng 12/2017, Bangladesh và Miến Điện đã thống nhất về chương trình hồi hương của người Rohingya, bắt đầu từ tháng 01/2018, tuy nhiên quá trình này vẫn bị trì hoãn.
Thu Hằng
Cảnh sát Miến Điện tiết lộ hai nhà báo của Reuters bị "gài bẫy" (RFI, 21/04/2018)
Trong phiên tòa ngày 20/04/2018 xử hai phóng viên Wa Lone và Kyaw Soe Oo vì tội nắm giữ tài liệu mật, xâm phạm bí mật quốc gia trong lúc họ điều tra về các cuộc thảm sát người Rohingya tại bang Rakhin, một quan chức cảnh cát Miến Điện, ông Moe Yan Naing bất ngờ tiết lộ là đã được lệnh để "dàn dựng" và gài bẫy hai nhà báo làm việc cho hãng thông tấn Anh Reuters.
Ông Wa Lone, một trong hai nhà báo của Reuters phải ra tòa. Reuters/Ann Wang
Hai người này đã bị bắt hôm 12/12/2017 và có thể bị lãnh án 14 năm tù. Thông tín viên đài RFI từ Rangoon, Eliza Hunt cho biết thêm thông tin :
"Theo lời khai của viên sĩ quan cảnh sát này trước tòa, ông đã nhận được lệnh rõ ràng từ cấp trên là phải mời hai nhà báo của Reuters đi ăn tối, trao cho họ một số tài liệu mật rồi bắt giữ họ ngay lập tức. Vẫn theo nhân chứng này, bản thân ông đã bị đe dọa là sẽ phải vào tù nếu không bẫy được hai phóng viên nói trên.
Theo lời luật sư Than Zaw Aung, người bảo vệ cho nhà báo của Reuters, đây là một lời khai hết sức 'can đảm và quan trọng'. Viên cảnh sát này đã tiết lộ sự thật về vụ việc và đây là chặng đầu tiên, mở đường cho việc trả tự do cho hai nhà báo Reuters. Vẫn theo vị luật sư này, phiên xử hôm qua là giai đoạn quan trọng nhất.
Từ đầu, cảnh sát Miến Điện luôn khẳng định là hai nhà báo nói trên đã bị bắt một cách rất tình cờ ở ngoài đường. Tháng 12 năm ngoái, họ bị bắt vì tội 'xâm phạm bí mật quốc gia' cả hai có thể bị lãnh án tới 14 năm tù trong lúc đang điều tra về vụ thảm sát 10 người Rohingya do quân đội và dân làng theo đạo Phật tiến hành. Cuộc thảm sát đó xảy ra vào thời điểm quân đội Miến Điện đang mở chiến dịch đàn áp thiểu số theo đạo Hồi. Liên Hiệp Quốc coi đây là một vụ 'thanh lọc chủng tộc’"
Thanh Hà
******************
Myanmar đuổi gia đình viên cảnh sát khai 2 nhà báo Reuters bị gài bẫy ra khỏi nhà (VOA, 21/04/2018)
Cảnh sát Myanmar hôm thứ Bảy đã đuổi gia đình của một viên cảnh sát ra khỏi nhà vì ông này một ngày trước khai với tòa rằng ông và những người khác đã nhận lệnh phải gài bẫy hai phóng viên của hãng tin Reuters đối mặt với các cáo buộc có thể khiến họ ngồi tù 14 năm, vợ của viên cảnh sát này cho biết.
Daw Tuu, vợ của viên cảnh sát Moe Yan Naing, nói chuyện với các phóng viên tại nhà của một người em trai của chồng ở Naypyitaw, Myanmar, ngày 21 tháng 4, 2018.
Hai phóng viên Wa Lone và Kyaw Soe Oo bị câu lưu kể từ ngày 12 tháng 12 về cáo buộc vi phạm Đạo luật Bí mật Nhà nước thời thuộc địa. Cả hai người đã giúp đưa tin về cuộc khủng hoảng ở bang Rakhine của Myanmar, nơi mà một chiến dịch chống nổi dậy tàn bạo vào năm ngoái đã khiến khoảng 700.000 người Hồi giáo Rohingya chạy sang nước láng giềng Bangladesh.
Đội trưởng Cảnh sát Moe Yan Naing khai trước một tòa án hôm thứ Sáu rằng cấp trên của ông đã sắp xếp cho hai viên cảnh sát gặp gỡ các phóng viên tại một nhà hàng và giao các tài liệu được mô tả là "giấy tờ mật quan trọng" để đánh lừa họ.
Ông Moe Yan Naing tại một phiên tòa xét xử hai phóng viên của Reuters ở Yangon, Myanmar, ngày 20 tháng 4, 2018.
Hôm thứ Bảy, vợ của ông Moe Yan Naing, Daw Tuu, cho biết bà và con gái của bà đã được ra lệnh phải dọn ra khỏi khu nhà của cảnh sát ở thủ đô Naypyitaw.
"Một viên cảnh sát gọi điện thoại cho chúng tôi sáng nay và bảo chúng tôi phải dọn ra khỏi nhà ngay lập tức và đó là lệnh từ cấp trên", bà Daw Tuu vừa nói vừa khóc nức nở, theo AP.
Ông Moe Yan Naing cho biết ông và các đồng nghiệp khác, trước đó đã được phóng viên Wa Lone phỏng vấn về các hoạt động của họ ở Rakhine, đã bị thẩm vấn dưới sự chỉ đạo của Chuẩn tướng Tin Ko Ko thuộc Tiểu Đoàn Cảnh Sát An Ninh 8.
Hành động của sở cảnh sát đối với gia đình của ông Moe Yan Naing đã khơi lên sự phẫn nộ ở Myanmar.
"Đây là một động quá đáng", Robert Sann Aung, một luật sư nhân quyền, nói với AP. "Việc này là lời cảnh cáo cho các cảnh sát khác trong nước phải giữ im lặng không được nói lên sự thật".
Reuters cho biết họ đã liên lạc với các phát ngôn viên của sở cảnh sát và chính phủ và không nhận được hồi đáp.
Ủy ban Bảo vệ Ký giả Myanmar, một tổ chức tự do ngôn luận ở Myanmar, đã đưa ra lời kêu gọi quyên góp tiền cho gia đình ông Moe Yan Naing và đã quyên góp được 1,5 triệu kyat Myanmar (1.127 đôla Mỹ), trong khi các nhà báo ở Naypyitaw quyên được thêm 900.000 kyat. tổng cộng là 1.800 đôla Mỹ, các nhà báo tham gia nỗ lực này nói với Reuters.
Các nhà báo cho biết gia đình đã khước từ số tiền này vì họ muốn "bảo vệ nhân phẩm" của ông Moe Yan Naing. Nhưng một đại diện của ủy ban nói sẽ cố tìm gặp gia đình để trao khoản tiền, theo Reuters.
Tòa án ở Yangon đã mở các phiên nghe lời khai kể từ tháng 1. Luật sư của các bị cáo đã yêu cầu tòa án bãi bỏ vụ kiện nhắm vào hai người họ, nói rằng các công tố viên đã không trưng ra đủ bằng chứng để củng cố lập luận, nhưng thẩm phán đã bác yêu cầu này.
Cố vấn Nhà nước Myanmar Aung San Suu Kyi sắp thăm Việt Nam (VOA, 16/04/2018)
Cố vấn Nhà nước Myanmar, bà Aung San Suu Kyi, sẽ thăm chính thức Việt Nam từ ngày 19-20/4 theo lời mời của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, đài Tiếng nói Việt Nam cho hay. Bà Aung San Suu Kyi còn kiêm các chức vụ Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và Bộ trưởng Văn phòng Tổng thống nước Cộng hòa Liên bang Myanmar.
Cố vấn Nhà nước Myanmar Aung San Suu Kyi gặp Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc (ảnh tư liệu, tháng 7/2017)
Hồi tháng 11 năm ngoái, bà Suu Kyi đã dự hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC) tại Việt Nam, theo tin của Tân Hoa Xã.
Trước đó, hồi tháng 8 cùng năm, Việt Nam và Myanmar đã thiết lập quan hệ Đối tác Hợp tác Toàn diện nhân dịp Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Myanmar.
Tân Hoa Xã dẫn thông tin của Bộ Thương mại Myanmar cho hay thương mại song phương giữa nước này và Việt Nam đạt 592 triệu đôla, trong đó giá trị xuất khẩu của Myanmar là 103 triệu đôla trong khi nhập khẩu 489 triệu đôla Mỹ, tính đến tháng 1 của tài khóa 2017-2018 hiện nay.
Thương mại hai chiều Myanmar-Việt Nam đạt hơn 494 triệu đôla trong tài khóa 2016-2017 trước đó.
Myanmar thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam vào năm 1975.
(VOA, Tân Hoa Xã)
**********************
Miến Điện : chính phủ thông báo gia đình Rohingya đầu tiên hồi hương (RFI, 15/04/2018)
Qua mạng xã hội Facebook, ngày hôm qua, 14/04/2018, chính phủ Miến Điện thông báo, gia đình người Hồi giáo Rohingya đầu tiên đã hồi hương. Để tránh bạo lực của quân đội Miến Điện, từ tháng 08/2017, khoảng 700 ngàn người Rohingya đã phải chạy sang Bangladesh tị nạn.
Người tị nạn Rohingyas đợi quân đội Bangladesh cho phép đến các trại tị nạn sau khi vượt biên giới. Ảnh chụp ngày 25/10/2017 Reuters/Hannah McKay
Thông báo này được đưa ra trong bối cảnh Liên Hiệp Quốc cho rằng chưa có đầy đủ các điều kiện để bảo đảm việc hồi hương tự nguyện và bền vững.
Từ Rangoon, thông tín viên Eliza Hunt gửi về bài tường trình :
"Theo chính phủ Miến Điện, năm thành viên trong một gia đình người Rohingya đã được đón tiếp và tạm trú tại nhà những người thân ở bang Arakan. Chính quyền còn cho biết là sẽ tìm hiểu xem những khó khăn mà người Rohingya gặp phải để cải thiện tiến trình hồi hương. Thế nhưng, chính phủ không cho biết là có thêm những gia đình hồi hương trong thời gian tới hay không.
Tiến trình hồi hương không được khởi động từ nhiều tháng qua. Phía Miến Điện nói rằng sẵn sàng đón tiếp người tị nạn. Bộ trưởng phụ trách các vấn đề xã hội của Miến Điện đã đến các trại tị ở Bangladesh để gặp người Rohingya và ông đã hứa cho xây dựng các khu làng mới, bệnh viện và trường học.
Đây là một trong những vấn đề được đặt ra liên quan đến điều kiện hồi hương của người Rohingya. Cộng đồng thiểu số Hồi giáo này lo ngại sẽ phải ở lâu dài trong các trại tạm thời ở Miến Điện, bởi vì nhà cửa làng mạc của họ bị phá trụi từ hồi tháng Tám năm ngoái. Một ẩn số khác, đó là việc cấp quốc tịch cho cộng đồng vô tổ quốc này và cũng chính vì lý do này mà họ bị hạn chế đi lại tại bang Arakan.
Liên Hiệp Quốc cho rằng chưa hội tụ đầy đủ điều kiện bảo đảm an ninh cho việc hồi hương người Rohingya. Ngày 13/04, Liên Hiệp Quốc đã ký với Bangladesh một thỏa thuận hợp tác về việc hồi hương nhưng lại chưa ký với Miến Điện".
Minh Anh
******************
Người Rohingya hồi hương : Bangladesh bác bỏ thông tin của Miến Điện (RFI, 16/04/2018)
Chính quyền Bangladesh vào hôm 16/04/2018 đã bác bỏ thông tin của Miến Điện là đã có một nhóm đầu tiên gồm 5 người trong số 700.000 người tị nạn ở Bangladesh, hồi hương.
Người Rohingya tại trại tị nạn Balukhali, Bangladesh, ngày 12/01/2018. Reuters/Tyrone Siu
Thứ Bảy 14/04 vừa qua, chính quyền Miến Điện thông báo là có một gia đình gồm 5 người đã trở về bang Rakhine và tạm thời ở Maungdaw, gần vùng biên giới, với thân nhân. Tin trên được loan trong một thông cáo trên Facebook, với ảnh chụp gia đình Rohingya nói trên làm thủ tục với viên chức chính quyền địa phương.
Bộ trưởng Nội Vụ Bangladesh Asaduzzaman Khan vào hôm nay đã cho rằng thông báo của Miến Điện về gia đình hồi hương là một thông tin "thất thiệt", và gia đình Rohingya đó chưa bao giờ đến Bangladesh.
Đối với ông Khan, hành động của Miến Điện là một "trò hề" và ông hy vọng Miến Điện cho toàn bộ người tị nạn Rohingya hồi hương càng sớm càng tốt.
Trả lời hãng tin Mỹ AP bằng điện thoại, ông Abul Kalam, ủy viên đặc trách vấn đề trợ giúp và hồi hương người Rohingya của Bangladesh cũng khẳng định là gia đình mà chính quyền Miến Điện gọi là người tị nạn đó chưa bao giờ băng qua biên giới Bangladesh.
Trong thông cáo loan tải hôm qua, Miến Điện còn cho biết sẽ kiểm tra xem có đúng là gia đình Rohingya nói trên đã sống ở Miến Điện hay không và nếu đúng thì sẽ cấp giấy tờ cho họ. Theo bộ trưởng bộ Xã Hội Miến Điện Win Myat Aye, hôm nay gia đình hồi hương đã được cấp những giấy tờ cần thiết.
Theo ghi nhận của AP, khi loan tin về nhóm hồi hương đầu tiên, chính quyền Miến Điện đã không cho biết cụ thể là sẽ có các nhóm hồi hương tiếp theo hay không, trong khi Bangladesh đã trao một danh sách hơn 8.000 người có thể bắt đầu hồi hương, nhưng tiến trình bị đình trệ do thủ tục kiểm tra rất phức tạp của phía Miến Điện.
Trả lời hãng tin Mỹ, một chuyên gia độc lập về vấn đề người Rohingya tại Bangladesh tố cáo một thủ đoạn tuyên truyền thường thấy của chính quyền Miến Điện.
Mai Vân
Myanmar vào ngày 5 tháng 12 cho Liên Hiệp Quốc biết nước này đang đúc kết những điều khoản cùng với nhóm làm việc hỗn hợp Bangldesh nhằm thực hiện tiến trình trở về an toàn và tự nguyện cho hằng trăm ngàn người tỵ nạn Rohingya trong chừng hai tháng qua.
Một em nhỏ Rohingya đang chờ nhận hỗ trợ từ trung tâm giúp đỡ nhận đạo tại quận Cox'Bazar, Bangladesh ngày 8/11/2017. BenarNews
Đại sứ Myanmar tại Liên Hiệp Quốc cho biết như vừa nêu tại phiên họp đặc biệt của Hội đồng Nhân quyền ở Geneva.
Trong khi đó các bác sĩ ở Baladesh, vào hôm thứ Ba, ngày 5 tháng 12 cảnh báo tình trạng gia tăng đáng kể của trẻ em Rohingya bị viêm phổi trong số hàng trăm ngàn người tị nạn không được bảo vệ đầy đủ trong mùa đông tại các trại tạm cư.
Thời tiết giá lạnh bất thường tại miền Đông Nam Bangladesh gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến những người Rohingya trong các trại tạm cư dọc theo biên giới với Miến Điện. Những nhân viên cứu trợ đổ xô đến để phân phát chăn mền cho các gia đình Rohingya này.
Các nhân viên y tế tại quận Cox’ Bazar, nơi có hơn 620 ngàn người Rohingya đến lánh nạn trong thời gian qua, cho AFP biết số đông những người này bị bệnh do thời tiết lạnh, tăng gấp 5 lần so với tuần trước, hầu hết trẻ em bị viêm phổi và bệnh nhân đông đến mức phải nằm la liệt trên sàn nhà để chờ được điều trị.
Cũng vào hôm thứ Ba, ngày 5 tháng 12, ông Zeid Ra’ad Al Hussein, người đứng đầu văn phòng đặc trách nhân quyền của Liên Hiệp Quốc nói rằng việc Myanmar đối xử với người sắc tộc thiểu số Rohingya khiến cho hơn 620 ngàn người phải chạy lánh nạn trong hàng tháng dài có thể bị cáo buộc "có yếu tố diệt chủng".
Những giới hạn của ngoại giao Vatican tại Miến Điện
Báo chí Pháp có nhiều bài nói về chuyến tông du Miến Điện và Bangladesh của giáo hoàng Francis.
Giáo hoàng Francis tới nhà thờ Saint Mary để cử hành thánh lễ, Rangoon, Miến Điện, ngày 30/11/2017 -Reuters
Báo La Croix cho biết, "Tại Bangladesh, giáo hoàng kêu gọi hành động giúp người Rohingya".
Sau bốn ngày làm việc tại Miến Điện, hôm qua, giáo hoàng Francis đã tới Bangladesh và một trong những câu hỏi được một số nhà tranh đấu cho nhân quyền đặt ra là liệu ngài có dùng từ Rohingya để kêu gọi sự giúp đỡ cho sắc tộc thiểu số theo đạo Hồi đã phải chạy trốn khỏi Miến Điện để tị nạn tại đây. Cũng như tại Miến Điện, giáo hoàng vẫn không dùng từ Rohingya, nhưng lại một lần nữa, và rất cụ thể, ngài nhắc đến hoàn cảnh của cộng đồng này. Thực ra, thay vì nói, giáo hoàng hành động và thông thường là hành động kín đáo. Trên đường từ Rangoon Miến Điện sang Dacca, Bangladesh, ngài đã bay qua các khu tị nạn của người Rohingya. Trong cuộc gặp giới lãnh đạo Bangladesh và ngoại giao đoàn, ngày hôm qua, giáo hoàng đã kêu gọi cộng đồng quốc tế cần "tiến hành các biện pháp quyết định để đối phó với cuộc khủng hoảng nghiêm trọng này", không chỉ tìm cách giải quyết các vấn đề chính trị đã gây ra cuộc di dân ồ ạt, mà còn phải trợ giúp vật chất ngay lập tức cho Bangladesh để đáp ứng một cách có hiệu quả các nhu cầu nhân đạo khẩn cấp.
Cũng theo hướng này, Le Figaro đưa tin, "Tại Bangladesh, giáo hoàng ủng hộ người Rohingya3. Theo tờ báo, giáo hoàng Francis đã biết giữ im lặng để sau đó, tiếng nói của ngài được lắng nghe hơn. Tuy không dùng từ Rohingya, nhưng trong bài diễn văn đầu tiên ngay khi tới Bangladesh, ngài đã kêu gọi cộng đồng quốc tế giúp đỡ những người tị nạn từ bang Rakhine, Miến Điện, ồ ạt chạy sang đây. Bang Rakhine là nơi sinh sống của đại đa số người Rohingya.
Thực ra, từ Vatican, nhiều tuần trước chuyến tông du này, giáo hoàng đã chuẩn bị lời kêu gọi cứu giúp người Rohingya. Nếu như tại Bangladesh, ngài không ngần ngại nêu ra thảm cảnh của sắc tộc Rohingya, đó là bởi vì giáo hội Công giáo Miến Điện đã thuyết phục ngài không nên dùng từ này, lo ngại là giới quân sự sẽ lợi dụng cuộc khủng hoảng Rohingya để tấn công giải Nobel Hòa Bình, bà Aung San Suu Kyi, nhằm xóa bỏ tiến trình chuyển đổi hướng tới dân chủ.
Tối thứ Tư, phát ngôn viên của Giáo hội Công Giáo Miến Điện đã nhắc nhở rằng, hòa đồng với làn sóng quốc tế để chỉ trích giáo hoàng và bà Aung San Suu Kyi là rơi vào bẫy của giới quân sự Miến Điện. Nếu không có sự dũng cảm tranh đấu của bà Aung San Suu Kyi thì không thể có chuyến tông du của giáo hoàng. Hàng ngàn người đã ngã xuống để thúc đẩy tiến trình chuyển đổi dân chủ và chúng ta không thể phản bội những ai đã đổ máu cho cuộc đấu tranh này.
Le Monde có bài xã luận nhận định về "Những giới hạn của ngoại giao Vatican tại Miến Điện".
Trong chuyến tông du thứ 21 bên ngoài nước Ý, kể từ khi được bầu, đức giáo hoàng Francis đã chấp nhận một rủi ro chính trị rất cao. Khi tới Miến Điện, một quốc gia đang vất vả thoát ra khỏi 50 năm chính quyền quân sự độc tài, ngài biết là mọi người chờ đợi ngài có một thông điệp mạnh mẽ về sự trấn áp phũ phàng đang giáng lên cộng đồng thiểu số Hồi giáo Rohingya, sinh sống tại bang Rakhine từ nhiều thế hệ qua.
Từ hồi tháng Tám, quân đội Miến Điện đã tiến hành một chiến dịch trấn áp, hãm hiếp và xua đuổi cộng đồng này, bị Liên Hiệp Quốc tố cáo là một cuộc thanh lọc chủng tộc thực sự. Khoảng 600 ngàn người Rohingya vô tổ quốc đã phải trốn chạy sang Bangladesh. Đối với đa số người Miến Điện, bị khích động bởi một nhóm lãnh đạo Phật giáo, thì người Rohingya là dân nhập cư, thậm chí một số người còn coi họ là khủng bố.
Thế nhưng, theo Le Monde, giáo hoàng đã thể hiện sự khéo léo của ngoại giao Vatican. Ngày 28/11, ngay khi vừa đến Miến Điện, trước một cử tọa bao gồm các quân nhân và cả Giải Nobel Hòa Bình Aung San Suu Kyi, giáo hoàng đã kêu gọi "tôn trọng các quyền của tất cả những ai coi mảnh đất này là nhà của họ"
Ngài khẳng định, "tương lai của Miến Điện phải là hòa bình, một nền hòa bình dựa trên sự tôn trọng phẩm giá, các quyền của mọi thành viên trong xã hội, tôn trọng mọi nhóm sắc tộc và bản sắc của họ, tôn trọng Nhà nước pháp quyền và trật tự dân chủ cho phép mỗi cá nhân và mọi nhóm sắc tộc - không loại trừ bất kỳ ai – đóng góp một cách chính đáng vào lợi ích chung".
Thứ Tư 29/11, tại Hội Đồng Tăng Già, quản lý khoảng 500 ngàn phật tử, giáo hoàng đã nhắc lại những phát biểu trước đó và thậm chí còn trích dẫn đức Phật : "Hãy loại bỏ giận dữ bằng cách không giận dữ, hay thắng người làm điều xấu bằng điều tốt".
Tại Miến Điện có 700 ngàn tín đồ Công giáo và lãnh đạo tòa thánh Vatican đã cố tìm cách thuyết phục Phật giáo tiến hành đối thoại liên tôn giáo để chấm dứt các căng thẳng tôn giáo và "thắng vượt mọi hình thức hiểu lầm, bất khoan dung, thiên kiến và hận thù". Lại một lần nữa, từ Rohingya không được ngài nhắc đến nhưng dường như lãnh đạo Hồi Đồng Tăng Già chấp nhận những lời kêu gọi hòa giải, ngoại trừ việc vị lãnh đạo này lo ngại là các tín ngưỡng tôn giáo có thể bị sử dụng vào việc hỗ trợ khủng bố và cực đoan.
Kết quả chuyến tông du Miến Điện của giáo hoàng chỉ là vừa phải. Người ta nghe thấy những lời kêu gọi của giáo hoàng nhưng chắc chắn không nghe theo. Khi không dùng từ Rohingya, phải chăng ngài đã tỏ ra thận trọng quá mức ? Phát ngôn viên của tòa thánh Vatican giải thích rằng giáo hoàng không thể giải quyết được những vấn đề nan giải. Đúng là ngài đã có những phát biểu mạnh mẽ và không mập mờ về nội dung. Ngài đã tránh chỉ trích giới quân sự hiện vẫn nắm giữ các vị trí quan trọng. Giáo hoàng cũng khéo léo ủng hộ bà Aung San Suu Kyi vì khả năng hành động của bà cũng hạn hẹp. Kể từ khi được bầu, giáo hoàng không bỏ lỡ cơ hội nào để kêu gọi, ủng hộ những người bần hàn, thua thiệt. Thế nhưng, ảnh hưởng của ngài cũng có giới hạn.
Trump vẫn twitt như đang tranh cử
Trong bài "Chiến lược quá khích của Trump", báo Le Monde cho biết, trong những ngày qua, tổng thống Mỹ Donald Trump lại gây sự chú ý của công luận quốc tế qua việc chia sẻ, đăng lại những video bài Hồi giáo của một lãnh đạo đảng cực hữu Anh, tung các twitt chỉ trích chủ tịch nhóm nghị sĩ đảng Dân Chủ tại Hạ Viện và Thượng Viện, cũng như nhiều kênh truyền hình thời sự Mỹ, ngoại trừ đài truyền hình bảo thủ Fox News…
Tuy biết là tổng thống Mỹ vẫn có thói quen dùng mạng xã hội Twitter để bày tỏ thái độ trên mọi vấn đề, và thường là vào sáng sớm hoặc tối khuya, nhưng loạt tấn công này tiếp tục gây ngạc nhiên bởi vì dường như ông Trump muốn đánh lạc hướng dư luận trước những thách thức chính trị mang tính quyết định đối với bản tổng kết năm đầu tiên trong nhiệm kỳ của ông. Các twitt này, nhìn bề ngoài có vẻ lộn xộn, nhưng thực ra lại gắn kết chặt chẽ với nhau nhắm tới các đối tượng cần tấn công, đặc biệt là trong những ngày gần đây : đó là đạo Hồi, phe Dân Chủ và giới truyền thông.
Dường như khi tung ra các twitt này, tổng thống Mỹ hành xử như vẫn tiếp tục chiến dịch vận động tranh cử và đáp ứng mong đợi của một bộ phận cử tri đã giúp ông vào Nhà Trắng. Theo nhận định của Le Monde, bình thường ra, một tổng thống vừa được bầu tìm cách chinh phục phần còn lại của cử tri, nhưng Donald Trump thì đi theo hướng ngược lại, tập trung vào thành phần cử tri đã ủng hộ ông. Điều này càng củng cố hình ảnh ông là người không chấp nhận những quy ước truyền thống, là người "nghĩ sao nói vậy", những nét đặc trưng của ông mà người ta có thể nhận ra trước khi ông bước vào vũ đài chính trị.
Vẫn liên quan đến Hoa Kỳ, trong bài "Washington đang chuẩn bị lên gân cốt cho ngành ngoại giao", Les Echos đưa lại tin của báo Mỹ New York Times : ngoại trưởng Rex Tillerson chuẩn bị phải ra đi. Khi được hỏi về thông tin này, tổng thống Donald Trump chỉ nói ngắn gọn : Rex vẫn ở đây. Điều này càng làm tăng thêm những đồn thổi về khả năng ngoại trưởng Mỹ bị thay thế.
Bộ ngoại giao Mỹ đã trải qua một năm đầy náo động và kể từ khi Donald Trump vào Nhà Trắng, khoảng một trăm nhà ngoại giao dày dặn kinh nghiệm đã từ nhiệm. Thay thế ngoại trưởng Rex Tillerson có thể là lãnh đạo CIA Mike Pompeo, người có đường lối cứng rắn và phù hợp với quan điểm của tổng thống Trump. Trong quá khứ, ông Pompeo có những phát biểu bị chỉ trích gay gắt, ví dụ, theo ông, thì Edward Snowden, người tiết lộ các tài liệu về việc tình báo Mỹ nghe lén, đáng tội tử hình, hay trong một số trường hợp, có thể áp dụng tra tấn tù nhân.
Cũng theo tin đồn, người có thể giữ vị trí lãnh đạo CIA là Tom Cotton, thượng nghị sĩ đảng Cộng Hòa, một đồng minh thân cận của Donald Trump.
Trang nhất các báo Pháp
Trang nhất các báo Pháp hôm nay đề cập đến nhiều chủ đề khác nhau. Le Monde quan tâm đến giá địa ốc : "Bất động sản : giá tăng vọt, bất bình đẳng càng gia tăng". Trong quý ba năm nay, giá nhà ở thủ đô Paris tăng 7,8% tính theo tỷ lệ cả năm, với giá trung bình một mét vuông là gần 9000 euro. Trên toàn nước Pháp, giá địa ốc tăng 3,9%. Do vậy, các hộ gia đình kém sung túc, nhất là giới trẻ, đã phải rời bỏ các thành phố lớn, trong lúc số lượng nhà cho thuê lại giảm.
Trong khi đó, Le Figaro nói đến "Cuộc đọ sức giữa Paris và Bruxelles về thâm hụt ngân sách". Hiện nay, Pháp đang thương lượng với Ủy Ban Châu Âu về một số thể thức liên quan đến ngân sách 2017 nhằm tôn trọng cam kết là sẽ giảm thâm hụt ngân sách xuống dưới 3% tổng sản phẩm quốc nội. Tuy nhiên, mọi việc không dễ dàng đối với Paris.
Nhân dịp thủ tướng Edouard Philippe công du Nouvelle Calédonie, lãnh thổ hải ngoại của Pháp, báo Libération chạy trên trang nhất : "Nouvelle Calédonie : Sự tức giận dưới bóng hàng cọ". Trong một năm nữa, vùng này tổ chức trưng cầu dân ý về nền độc lập, tình hình tại đây đang trở nên căng thẳng.
Trong lĩnh vực kinh tế, sự kiện đáng chú ý là việc tập đoàn thực phẩm nổi tiếng Danone thay đổi lãnh đạo và Les Echos đưa lên trang nhất "Danone chuẩn bị cuộc cách mạng thực phẩm như thế nào".
Cũng về kinh tế, báo La Croix đặt câu hỏi "Liệu chúng ta có còn đi xem phim nữa hay không ?". Nguồn cung ứng phim rất đa dạng, gây nhiều áp lực đối với một nền kinh tế vẫn còn được Nhà nước bảo trợ.
RFI tiếng Việt
Giáo hoàng : Cần ‘lòng khoan dung’ ở Myanmar (VOA, 29/11/2017)
Giáo hoàng Francis nói về sự cần thiết của "lòng khoan nhượng" và tránh "thù oán" tại thánh lễ với hàng chục ngàn người tham dự ở thành phố Yangon của Myanmar.
Giáo hoàng Francis bắt tay Chủ tịch Bhaddanta Kumarabhivasma của Ủy ban nhà nước Sangha Maha Nayaka trong cuộc họp với Ủy ban Phật giáo ở Yangon, Myanmar, ngày 29/11/2017.
Một lần nữa, ngài tránh nói trực tiếp đến nhóm thiểu số Hồi giáo Rohingya bị đàn áp trong chuyến thăm Myanmar bốn ngày này, sau khi đã kêu gọi chung về lòng vị tha tôn giáo trong cuộc họp với các nhà ngoại giao hôm thứ Ba 28/11.
Khoảng 150.000 tín đồ Công giáo từ nhiều nơi trên cả nước đã tập trung về sân vận động Kyaikkasan để dự lễ, nhiều người đã đến đó từ đêm hôm trước để giữ chỗ.
Sơ Lucy, 22 tuổi, từ bang Chin xa xôi đã đến đây từ lúc 5 giờ sáng, nói : "Tôi được nhiều ơn phước, không chỉ riêng tôi, mà cả Myanmar. Chúng tôi chưa bao giờ mơ đến sẽ gặp được Đức thánh cha, nhưng hôm nay chúng tôi thực sự được gặp ngài".
Trong thánh lễ đầu tiên tại Myanmar, Giáo hoàng Francis nói rằng nhiều người dân ở đất nước này "mang trong người những vết thương của bạo động, những vết thương bên ngoài có thể thấy được, và những vết thương hằn sâu trong trong lòng. Chúng ta nghĩ rằng trả thù sẽ chữa lành vết thương. Nhưng trả thù không phải là cách của Chúa Giêsu chữa lành vết thương".
Giáo hoàng Francis, người thường lớn tiếng bênh vực người tị nạn, đã không chú ý đến sự trông đợi của nhiều người ở phương Tây muốn ngài công khai nói về cuộc khủng hoảng của người thiểu số Rohingya.
Hơn 620.000 người thiểu số Hồi giáo Rohingya bị ngược đãi đã trốn chạy sang Bangladesh sau một một chiến dịch đàn áp quân sự hồi tháng 8.
Myanmar nói những đồn đoán về hãm hiếp tập thể và giết người là phóng đại, và quân đội nước này phủ nhận mọi cáo buộc đàn áp.
Trước đây Giáo hoàng Francis đã từng lên tiếng bênh vực cho nhóm người thiểu số này và gọi họ là "các anh chị em Rohingya của chúng ta".
Nhưng các nhà cố vấn khuyên ngài đừng nói về vấn đề này ở Myanmar vì sợ rằng làm như vậy sẽ ảnh hưởng đến 650.000 tín đồ Công giáo ở nước này.
Ông Robert Nathan, một tín đồ Công giáo Myanmar, nói : "Đây là lần đầu tiên Giáo hoàng đến thăm Myanmar. Ngài không đề cập đến cuộc khủng hoảng người Rohingya là đúng. Chính phủ cần phải giải quyết vấn đề đó".
Nhưng những người bênh vực nhân quyền kêu gọi ngài nói lên vấn đề này cho người Rohingya, những người bị bị xem là di dân bất hợp pháp ngay trên lãnh thổ Myanmar.
Ông Mark Farmaner, người đứng đầu Cuộc vận động Miến Ðiện ở Anh, viết trên Twitter : "Nếu Giáo hoàng không dùng từ Rohingya, những người phân biệt chủng tộc xem đó là một chiến thắng, cò nếu ngài dùng từ đó, họ sẽ thất vọng và chống đối. Đường nào tốt hơn".
Nhiều người trong đám đông ở Yangon hài lòng là Giáo hoàng đã chọn cách không đề cập đến cuộc khủng hoảng. Ngài đã nói rằng mục đích chính của chuyến thăm này là để ủng hộ giáo dân Công giáo ở quốc gia Ðông Nam Á vừa mới thiết lập quan hệ ngoại giao với Vatican hồi gần đây.
********************
Giáo hoàng Francis gởi thông điệp đến người dân Miến Điện (RFA, 29/11/2017)
Đó là thông điệp của Giáo hoàng Francis trong buổi thánh lễ mà Ngài cử hành tại công viên Kyaikkasan, thành phố Yangon, Thủ đô Miến Điện trước hơn 150 ngàn người dự lễ.
Giáo hoàng Francis trong buổi thánh lễ cử hành tại công viên Kyaikkasan, thành phố Yangon, Thủ đô Miến Điện trước hơn 150 ngàn người dự lễ hôm 29/11/2017. AFP
Nhiều người đã đến dự sự kiện trọng đại này là những người theo Công giáo thuộc các sắc tộc thiểu số sống ở những vùng núi biên giới xa xôi, và có cả những tín đồ Công giáo đến từ Thái Lan, Campuchia, và Việt Nam.
Vị chủ chăn đã nói chuyện bằng tiếng Ý rồi được thông dịch sang tiếng Miến Điện và tiếng Karen cho những người dự lễ. Ngài nói rằng Ngài biết đất nước Miến Điện đã trải qua nhiều cơn bạo lực với những vết thương thấy được và cả những thương tổn hằn sâu bên trong. Nhưng những vết thương ấy không thể chữa lành bằng sự trả thù, đó không phải là cách mà Chúa Jesus đã làm khi xuống thế làm người để chuộc tội cho nhân loại.
Cộng đồng Công giáo tại Miến Điện chỉ có khoảng 660 ngàn người, chiếm vỏn vẹn chỉ hơn 1% dân số của một đất nước mà đại đa số là Phật tử.
Tuy nhiên chuyến đi của Giáo hoàng đến Miến Điện lại có một tầm quan trọng khác vì nó diễn ra giữa lúc đang có cuộc khủng hoảng nhân đạo Rohingya ở bang Rakhine miền Tây, khi mà hơn 600 ngàn người Hồi giáo Rohingya đã bỏ chạy sang Bangladesh để trốn sự thanh lọc sắc tộc được cho là đang được thực hiện một cách bài bản bởi quân đội Miến.
Trong buổi nói chuyện ngày hôm qua với nhà lãnh đạo Miến Điện, bà Aung San Suu Kyi, Giáo hoàng nói rằng tương lai của Miến Điện được đặt trên nhân quyền của tất cả mọi người, không ngoại trừ một ai cả, tuy ông không nhắc đến tên Rohingya.
Những người Rohingya tuy sinh sống lâu đời ở Miến nhưng không được chính quyền Miến Điện công nhận là công dân Miến, mà là những người Bangladesh nhập cư bất hợp pháp.
Bangladesh hiện đang phải rất nỗ lực để chăm sóc cho hơn nửa triệu người tị nạn Rohingya, và cũng là nơi mà Đức Giáo hoàng Francis viếng thăm vào ngày mai, thứ Năm, 30 tháng 11, trước khi kết thức chuyến công du Châu Á kéo dài một tuần lễ của Ngài.
Tại Miến Điện, Đức giáo hoàng kêu gọi tôn trọng mọi sắc tộc (RFI, 28/11/2017)
Hôm 28/11/2017, tại Naypyidaw, Đức giáo hoàng Francis tuyên bố tương lai của Miến Điện thông qua nền hòa bình, dựa trên "sự tôn trọng mọi nhóm sắc tộc thiểu số", hàm ý nói đến người Rohingya tuy ngài không nêu tên.
Giáo hoàng Francis đọc diễn văn tại Naypyitaw, Miến Điện, ngày 28/11/2017. Reuters/Soe Zeya Tun
Trong bài phát biểu trước chính quyền dân sự Miến Điện và các nhà ngoại giao, Đức giáo hoàng Francis kêu gọi tôn trọng tư pháp và nhân quyền. Ngài hoan nghênh "những nỗ lực của chính phủ", trong đó có giải Nobel Hòa Bình Aung San Suu Kyi, trong việc khởi động tiến trình đối thoại với nhiều sắc tộc khác nhau, để "cố gắng chấm dứt bạo động, tạo dựng lòng tin và bảo đảm tôn trọng quyền lợi của tất cả những ai coi mảnh đất này là ngôi nhà của mình".
Trái với thói quen, người đứng đầu Giáo hội Công giáo tránh đề cập trực tiếp nạn bạo động tại miền tây Miến Điện từ cuối tháng Tám, làm trên 620.000 người Rohingya theo đạo Hồi phải sang Bangladesh tị nạn. Liên Hiệp Quốc cho rằng đây là trường hợp điển hình về "thanh lọc chủng tộc".
Đức giáo hoàng Francis đã có cuộc gặp với bà Aung San Suu Kyi, điểm nhấn trong chương trình tông du Châu Á lần này. Bà Suu Kyi tuyên bố : "Chính phủ chúng tôi có mục tiêu bộc lộ nét đẹp của sự đa dạng và củng cố, bảo vệ các quyền, khuyến khích sự dung thứ và bảo đảm an ninh cho tất cả mọi người".
Giáo hội Công giáo Miến Điện, vốn bênh vực giải Nobel Hòa bình, đang bị chỉ trích dữ dội vì im lặng trước thảm cảnh của người Rohingya, đã vận động Đức giáo hoàng không dùng từ "Rohingya", để tránh đụng chạm cộng đồng Phật giáo đông đảo ở Miến Điện. Trong khi trước đó, nhiều lần từ Roma, Đức giáo hoàng Francis bày tỏ nỗi xúc động trước số phận của những người thiểu số "bị tra tấn và sát hại chỉ vì truyền thống và tín ngưỡng của họ".
Một nhà hoạt động người Rohingya tại Rangun nói với AFP, họ vẫn hiểu rằng Đức giáo hoàng đang hướng về họ, và hy vọng ngài sẽ dùng từ "Rohingya" một khi đã sang Bangladesh.
Hôm qua, Đức giáo hoàng Francis đã gặp tổng tham mưu trưởng quân đội Min Aung Hlaing. Nhân vật quyền lực nhất Miến Điện khẳng định "không hề phân biệt tín ngưỡng" và quân đội hành động chỉ vì "hòa bình và ổn định của đất nước".
Sáng nay, Đức giáo hoàng tiếp riêng các lãnh đạo Phật giáo, Ấn Độ giáo, Cơ Đốc giáo, Hồi giáo và Do Thái giáo tại Rangun. Sau bốn ngày thăm Miến Điện, ngài sẽ đến Bangladesh, nước đang tiếp nhận 900 000 người Rohingya tị nạn.
Thụy My
******************
Giáo hoàng kêu gọi Myanmar tôn trọng nhân quyền và khác biệt sắc tộc (RFA, 28/11/2017)
Sáng 28/11, trong bài diễn văn đọc tại thủ đô Naypidaw để chào mừng Đức Giáo Hoàng Phan Xi Cô, bà Suu Kyi cho biết chính phủ do bà lãnh đạo nỗ lực bảo vệ nhân quyền, tôn trọng quyền con người cho tất cả những ai đang sinh sống trên đất Miến.
Đức Giáo hoàng Francis (trái) và lãnh đạo Myanmar bà Aung San Suu Kyi tại Naypyidaw. Hình do văn phòng báo chí tòa thánh Vatican cung cấp AFP
Bà Suu Kyi nói thêm rằng mục tiêu mà chính phủ Miến nhắm tới là xây dựng hòa bình dựa theo các quy định về nhân quyền, cổ võ lòng vị tha và đảm bảo an ninh cho mọi người.
Bà Suu Kyi cũng không nói gì đến vấn đề Rohingya, nhưng cho rằng tình hình bất ổn ở bang Rakhine là một trong những thử thách mà chính phủ Miến đang phải tìm cách giải quyết.
Vẫn theo bà Suu Kyi, khó khăn ở Rakhine xảy ra vì các cộng đồng cư ngụ trong bang này không tin tưởng, hiểu biết lẫn nhau, do đó chưa thể xây dựng được một cộng đồng sống chung hòa hài như mọi người trông đợi.
Đáp từ, Đức Giáo Hoàng Phan Xi Cô kêu gọi Miến Điện tôn trọng nhân quyền, luật pháp và khác biệt sắc tộc.
Vị lãnh đạo Giáo Hội Công Giáo La Ma nói rằng chỉ có hòa bình nếu luật pháp và quyền con người được tôn trọng, nhấn mạnh mọi người đều có trách nhiệm phải tôn trọng các sắc tộc thiểu số cũng như mọi tôn giáo đều phải được kính trọng.
Mặc dù Đức Thánh Cha cũng không dùng từ Hồi Giáo Rohingya, nhưng mọi người đều hiểu Ngài muốn nói đến số phận của tập thể thiểu số đang bị đối xử không công bằng, vẫn bị xem là một tập thể di trú bất hợp pháp, cho dù đã sinh sống ở Miến suốt bao nhiêu năm qua.
Cũng cần nhắc lại chỉ trong 3 tháng qua, hơn 620,000 người Rohingya cư ngụ tại bang Rakhine của Miến Điện phải bỏ nhà cửa chạy lánh nạn, tố cáo binh sĩ Miến lợi dụng danh nghĩa truy lùng khủng bố để đàn áp họ.
Những hình ảnh và các chứng cớ được đưa ra cho thấy người Rohingya bị đốt nhà, cướp của, hãm hiếp, và cả chuyện bị quân đội Miến bắn giết vô cớ cũng đã xảy ra.
Tổ chức Ân Xá Quốc Tế gọi hành động đàn áp này là tội ác chống nhân loại, chính phủ Hoa Kỳ cũng cáo buộc Miến thực hiện chính sách diệt chủng đối với người Rohingya, đồng thời các quốc gia Tây Phương và những tổ chức tranh đấu cho nhân quyền cùng lên tiếng chê trách lãnh tụ Miến Điện Aung San Suu Kyi, nói rằng bà Suu Kyi không thể hiện quyết tâm bảo vệ người Rohingya và không lên án những hành động mà quân đội Miến đã làm với tập thể thiểu số này.
**********************
Tại Bangladesh, người tị nạn Rohingya mong ngóng giáo hoàng Francis (RFI, 28/11/2017)
Giáo hoàng Francis hiện thăm Miến Điện đến ngày thứ Năm 30/11/2017. Sau đó, ngài sẽ có chuyến tông du sang Bangladesh. Chuyến đi này mang tính biểu tượng rất lớn. Hiện tại, Bangladesh có hơn 620.000 người thiểu số Hồi Giáo Rohingya Miến Điện đang tị nạn. Nhiều người trong số đó đón nhận tin về chuyến thăm của Giáo hoàng với rất nhiều hy vọng.
Hai cha con người Rohingya ngồi nghỉ sau khi vượt sông Naf trên một chiếc bè tạm bợ để đến Bangladesh tị nạn. Teknaf, ngày 27/11/2017. Reuters/Susana Vera
Từ Kutupalong, miền đông nam Bangladesh, thông tín viên RFI Sébastien Farcis tường thuật :
"Tối nào cũng vậy, vào 18h30’, tại lán trại tạm thời, ông Noor Ahmed áp tai vào chiếc đài nhỏ chạy bằng pin để nghe các chương trình của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ phát bằng tiếng Miến Điện. Nhờ thế, người đàn ông Rohingya này, trước đây là hiệu trưởng một trường tiểu học ở Maungdaw, bang Arakan, nghe được thông tin về chuyến thăm Miến Điện và Bangladesh của giáo hoàng Francis.
Ông vui sướng nói : "Tôi rất kính trọng giáo hoàng. Và tôi chắc chắn 100% là ngài sẽ ủng hộ chúng tôi. Ngài là đức giáo hoàng của các tín đồ Công Giáo, nhưng sâu thẳm trong tâm, ngài là một con người. Vấn đề duy nhất là các lãnh đạo Miến Điện. Đó là những người dối trá nhất trên thế giới".
Ở một khu lán trại cạnh đó, một người Rohingya có học vấn cũng tràn đầy hy vọng và nói : "Giáo hoàng Francis là một trong những người tốt nhất trên đời mà tôi từng biết. Ngài sẽ cầu nguyện cho chúng tôi. Và nếu giáo hoàng đến thăm chúng tôi, ngài sẽ có thể làm chứng với toàn thế giới về nỗi thống khổ của chúng tôi. Và vì ngài rất được kính nể, các nhà lãnh đạo khác sẽ nghe ngài".
Giáo hoàng sẽ không đến thăm các trại tị nạn, nhưng ngài sẽ gặp gỡ một nhóm người Rohingya ở Dacca vào cuối tuần này."
Thùy Dương
Theo Reuters ngày 2/10, trong một cuộc trao đổi, chính phủ Bangladesh hối Myanmar đem người tị nạn Rohingya trở về Myanmar để chấm dứt cuộc khủng hoảng tị nạn.
Lính biên phòng Bangladesh đuổi người tị nạn về trại dã chiến-Ảnh : Toronto Star
Một quan chức Bộ Ngoại giao Bangladesh cho biết : Bangladesh sẽ chú ý 5 đề nghị trong cuộc nói chuyện hôm 2/10 tại thủ đô Dhaka của nước này, đặc biệt về khả năng người tị nạn trở về Myanmar bền vững. Ông còn cho biết : "Chúng tôi không nghĩ cuộc khủng hoảng sẽ được giải quyết qua chỉ một cuộc họp".
Quan chức này giấu tên vì không được phép nói chuyện với báo chí về cuộc gặp đại diện chính phủ Myanmar là ông Kyaw Tint Swe.
Liên Hiệp Quốc đã gọi cuộc chạy giặc của 507.000 người tộc Rohingya theo đạo Hồi từ ngày 25/8 là "vụ tị nạn khẩn cấp tiến triển nhanh nhất thế giới", và cáo buộc Myanmar với đa số dân theo đạo Phật đang tiến hành "thanh trừng sắc tộc" chống lại cộng đồng Rohingya thiểu số.
Trước cuộc chạy giặc, đã có 300.000 người Rohingya tị nạn ở Bangladesh.
Myanmar phủ nhận cáo buộc. Quân đội nước này đã mở cuộc tấn công ở phía bắc bang Rakhine để trả đũa những cuộc tấn công có điều phối của lực lượng nổi dậy Đội quân cứu tế Arakan Rohingya (ARSA). Lực lượng này đã tấn công vào 30 đồn cảnh sát và 1 căn cứ quân đội ngày 25/8.
Chính phủ Myanmar qui trách nhiệm cho ARSA tấn công dân thường, đốt cháy rụi hơn một nửa trong 400 làng của người Rohingya ở phía bắc bang Rakhine. Myanmar nói hơn 500 người thiệt mạng trong vụ bạo lực gần đây nhất, đa số là các tay súng ARSA. Lực lượng này phủ nhận mọi cáo buộc.
Từ hàng chục năm qua, đã có sự căng thẳng giữa tín đồ Phật giáo với tộc người Rohingya. Tộc này không được công nhận là công dân Myanmar, bị xếp là di dân trái phép dù tộc này tuyên bố có nguồn cội ở bang Rakhine từ nhiều thế kỷ trước.
Tuần trước, Mỹ kịch liệt chỉ trích chính quyền Myanmar về cuộc khủng hoảng tị nạn, kêu gọi các nước không cung cấp vũ khí cho quân đội Myanmar nhưng Mỹ không dọa sẽ tái áp đặt lệnh cấm vận (đã được tạm ngưng áp dụng dưới thời Tổng thống Barack Obama).
Ngày 2/10, dự kiến có cuộc biểu tình chống phương Tây gây sức ép ở Yangon, thành phố lớn nhất của Myanmar.
Nữ Thủ tướng Sheikh Hasina của Bangladesh đã kêu gọi chấm dứt chiến tranh, lập các vùng an toàn ở Myanmar để người tị nạn có thể quay về. Bà cũng kêu gọi Ủy ban tìm kiếm sự thật Liên Hiệp Quốc đến Myanmar và kêu gọi Myanmar tuân thủ các yêu cầu giải quyết những vấn nạn ở bang Rakhine. Các yêu cầu này do một nhóm chuyên viên lập. Đứng đầu là cựu Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Kofi Annan.
Myanmar không chấp nhận đón đoàn tìm hiểu sự thật Liên Hiệp Quốc nhưng năm ngoái bà Suu Kyi chọn ông Annan dẫn đầu nhóm cố vấn và đưa ra những giải pháp.
Ủy ban này đã có tài liệu trình những kiến nghị ngày 24/8 gồm xem xét lại một bộ luật kết nối quyền công dân với sắc tộc đã khiến nhiều người Rohingya bị xếp vào diện không có tổ quốc.
Ủy ban cũng đề nghị chính phủ Myanmar qui trách nhiệm với những người vi phạm nhân quyền nghiêm trọng, bảo đảm quyền tự do di chuyển cho toàn bộ công dân bang Rakhine và đầu tư vào cơ sở hạ tầng như điện đường, nguồn nước sinh hoạt và tạo quyền tiếp cận internet để giúp dân bang này thoát nghèo.
Trong bài diễn văn toàn quốc hồi tháng 8, bà Suu Kyi nói sẽ thực hiện những đề nghị này.
Bích Ngọc (theo Reuters)
Mảng tối của Aung San Suu Kyi
Sau trưng cầu dân ý Catalunya, e rằng Tây Ban Nha sẽ đi vào con đường đẫm máu. Thủ tướng Anh có nguy cơ "ra đi" trước Brexit. Vì sao lãnh đạo Miến Điện Aung San Suu Kyi vô cảm với thảm nạn của người Rohingya ? Trên đây là những chủ đề quốc tế trên báo Pháp ngày 02/10/2017.
Bà Aung San Suu Kyi, với các dân biểu quân đội Miến Điện, tháng 3/2016. Reuters/Ye Aung Thu
"Tôi không phải là Margaret Thacher (người đàn bà thép) nhưng tôi cũng không phải là Mẹ Theresa. Tôi cũng không phải là thần tượng, tôi là nhà chính trị".
Khôi nguyên Nobel Hòa bình 1991, nay là người nắm thực quyền dân sự ở Miến Điện, đã dùng lời đanh thép này để giải thích vì sao bà không lên tiếng bênh vực cộng đồng Rohingya đã làm cho nhiều người từng mến mộ Aung San Suu Kyi thất vọng não nề. Đặc phái viên Bruno Philip của Le Monde nhắc lại tuyên bố này không phải để chỉ trích nhân vật "có quyền cao hơn tổng thống", nhưng để giúp độc giả tìm hiểu "phần tối" của nhà lãnh đạo, một thời được thế giới xem là "thần tượng".
"Nobel hòa Bình 1991 : trước sau như một ?"
Vào lúc công luận quốc tế bất bình bà Aung San Suu Kyi, tại Rangun nhiều người cho rằng Tây phương hiểu lầm. Ko Jimmy, cựu phát ngôn viên phong trào sinh viên "Thế hệ 88", cựu tù chính trị trong chế độ quân phiệt khẳng định : "Aung San Suu kyi không hề thay lòng đổi dạ. Bà làm hết sức mình để bảo vệ nhân quyền và dân chủ".
Thế thì tại sao hơn nửa triệu người Rohingya phải bỏ nước ra đi ? Nhà báo Sit Thu Aung Mynt, trước đây là chiến binh của Đảng cộng sản Miến Điện, nay đã giải thể, phân tích : Tây phương không hiểu là ở Miến Điện có hai chính phủ : chính phủ Aung San Suu Kyi và chính phủ của... quân đội. Bà ấy không thể công khai lên án quân đội mà phải chỉ trích một cách tế nhị. Trong thông điệp ngày 19/09 vừa qua, khi tuyên bố "những ai phạm tội chà đạp nhân quyền thì dù ở chức vụ nào, theo tôn giáo nào" cũng sẽ bị trừng phạt đích đáng. Aung San Suu Kyi đã đi tới mức giới hạn có thể, vì quân đội nắm hết các bộ then chốt – nội vụ, quốc phòng và biên giới và nắm quyền phủ quyết ở hai viện Quốc hội.
Còn theo Tin Maung Than, tổng thư ký Hội đồng Hồi giáo, thì cho dù bà Aung San Suu Kyi có phê phán hành động cực đoan của giới Phật tử kỳ thị tôn giáo, đồng minh của quân đội, thì phe quân đội cũng bất chấp.
"Chính trị gia thiền sinh"
Tuy nhiên, theo Le Monde, nguyên nhân sâu xa làm giới trí thức ở Rangun bất bình và thất vọng là bà Aung San Suu Kyi "đã chọn chính trị thay vì đạo lý" làm kim chỉ nam.
Câu hỏi mà Le Monde đặt ra là "quyền lực đã làm cho người cựu sinh viên đại học Oxford, từng can đảm hy sinh hạnh phúc riêng tư để thực hiện hoài bảo của người cha mất sớm, thay đổi đến mức độ nào ?".
Theo Le Monde, "mảng tối" của Aung San Suu Kyi, một phần là do liên hệ huyết thống với người cha anh hùng dân tộc Aung San, bị đối thủ chính trị ám sát vài tháng trước khi Miến Điện được Anh Quốc trao trả độc lập. Làm thế nào bà có thể bài bác quân đội do chính thân phụ thành lập ? Bà chỉ dành "sấm sét" cho những tướng lãnh thiếu trách nhiệm.
Aung San Suu Kyi, theo lời kể của Leon de Riedmatten, một nhà họat động Thụy Sĩ trong Hội Hồng Thập Tự Quốc Tế, là một người vừa cứng cỏi vừa vui tính. Năm 2002, bà từ chối đề nghị thỏa hiệp với quân đội đổi lấy tự do mà không có đối thoại chính trị. Thuyết phục mãi, sau cùng bà nhận lời với một điều kiện là "ấm lòng" một người Thụy Sĩ : nếu tôi đồng ý, bạn làm cho tôi món pho mát "nướng".
Trên thực tế, Aung San Suu Kyi không phải là con người tình cảm vụn vặt. Bà cảm thấy có một sứ mệnh linh thiêng phải theo đuổi. Thiên hướng này được bà giải thích vào năm 2013 tại Tokyo : Tôi cảm thấy ái ngại khi được khen là đã chịu nhiều hy sinh. Tôi không cảm thấy hi sinh gì cả. Tôi chọn con đường phải đi và đi đến cùng với sự tỉnh thức.
Theo Le Monde, Aung San Suu Kyi chỉ có một cuộc tranh đấu : tranh đấu cho một nước Miến Điện dân chủ. Danh tiếng ở nước ngoài chỉ là thứ yếu. Kết quả nhiều năm dài thiền quán theo pháp môn Vipassana, bà thấu rõ cũng như biết giữ khoảng cách với thăng trầm của cuộc đời.
Catalunya : cạm bẫy nội chiến
Tây Ban Nha trong ngõ cụt. Bạo lực đào thêm hố chia rẽ giữa Madrid và Catalunya. Nhìn chung báo chí Pháp lo ngại quốc gia láng giềng rơi vào vòng nội chiến máu lửa.
Trong bài xã luận "Dưới chân tường", nhật báo Công giáo La Croix tiếc rẻ : Thoát khỏi chế độ độc tài của Franco (1978), Tây Ban Nha theo sáng kiến một nước tản quyền. Một số cộng đồng tự trị được Madrid cho thêm thẩm quyền nhiều hơn cộng đồng khác.
Thế nhưng người dân Catalunya đã không ý thức là họ bị một nhóm thiểu số yêu sách phi lý khuynh đảo, các kết quả thăm dò ý kiến xác nhận điều này. Chính thái độ cực đoan này đã tạo ra phản ứng mạnh từ chính quyền trung ương có bổn phận bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ. Tại sao dân Catalunya lại muốn ly khai với một nước dân chủ ? Tây Ban Nha có áp bức họ đâu ?
Về phần chính quyền trung ương, La Croix kêu gọi Madrid phải biết sáng tạo một chính sách mới, như liên bang chẳng hạn.
Libération trách chính quyền cánh hữu hiện nay là thiếu mềm dẻo trong một thế giới có xu hướng "chọn một phe" khi thấy tình hình phức tạp. Thủ tướng Rajoy đã chọn bạo lực nhà nước để đối phó với Catalunya bất tuân dân sự. Dùng đạn cao su và cảnh sát đàn áp chỉ tạo ra thêm một phong trào đối lập cực đoan. Cả nước Tây Ban Nha không nên theo con đường nội chiến đẫm máu mà họ đã nếm trải trong thập niên 1930.
Liên Hiệp Châu Âu nhiều rối ren
Nếu Le Monde tập trung vào lý do địa chính trị và kinh tế khiến Madrid không để cho Barcelona ly khai, Libération dành nhiều trang báo để phân tích thái độ tắc trách, thiếu tầm nhìn của giới chính trị Tây Ban Nha từ nhiều chục năm nay. Nhật báo cánh tả kêu gọi Liên Hiệp Châu Âu nhắc nhở thủ tướng Tây Ban Nha nền tảng của Liên Hiệp Châu Âu là "hòa bình, thịnh vượng và tiến bộ". Vấn đề là trong một bài phân tích "Châu Âu bối rối, giữ im lặng", Libération cho rằng Bruxelles khoanh tay đứng ngoài, vì Berlin ủng hộ Madrid, để cho Tây Ban Nha tự lo, theo nguyên tắc không can thiệp vào nội bộ của nhau. Nguyên tắc này có giá trị đến bao giờ ? Libération tự trả lời : cho đến khi có máu đổ.
Đối với Les Echos, Tây Ban Nha khó có thể quay lui. Thủ tướng Mariano Rajoy rơi vào chiến bẫy Catalunya. Chủ tịch vùng tự trị này chơi đòn cân não với lời đe dọa "tuyên bố nước cộng hòa Catalunya độc lập". Giải pháp tương đối khả thi, do phe tả đề nghị, là tu chính hiến pháp.
Nội tình nước Đức cũng rối ren vì phong trào cực hữu. Đối với Les Echos, nét son thống nhất đất nước đã bị đảng AfD làm nhơ nhuốc. Trong phần lãnh thổ Đông Đức cũ, có vài nơi đảng bài ngoại chiếm được 32% phiếu bầu. Kết quả này buộc nước Đức phải xem xét lại con đường trải qua từ năm 1990. Một trong những điểm đen làm người dân phàn nàn là thu nhập bên phía đông thấp hơn phía tây. Tiền hưu trí cũng thế cho dù Berlin đã nhiều lần gia tăng phụ cấp.
Theresa May bị nội bộ đe dọa
Trong bối cảnh phe cực hữu Đức muốn ra khỏi Liên Hiệp Châu Âu, Catalunya muốn độc lập với Tây Ban Nha, Luân Đôn thương lượng ly hôn với Bruxelles, thì đảng bảo thủ của Anh đứng trước cơn bão chính trị : Thủ tướng Theresa May, vị thế đang suy yếu vì kinh tế Anh trì trệ, vì thái độ khiêu khích của ngoại trưởng Boris Johnson, có nguy cơ "ra đi" trước "Brexit", tựa của Libération.
Tin xấu đến hàng loạt : Kinh tế Anh bị cơ quan thẩm định tài chính Moody"s hạ điểm, tỷ lệ tăng trưởng rơi xuống mức thấp nhất so với các nước G7. Trong khi đó, ngoại trưởng Boris Johnson công khai ngắm chiếc ghế thủ tướng Anh.
Cuối cùng, nhìn từ Moskva, Le Monde mượn tựa câu chuyện cổ tích "Alibaba và 40 tên cướp" để nói về một trong những chuẩn bị tái tranh cử của tổng thống Nga : Vladimir Putin và 40 đại gia. 40 tỷ phú và triệu phú doanh nhân của Nga được triệu mời vào điện Kremlin ngày 21/09 vừa qua. Cuộc gặp gỡ mang danh nghĩa tổng kết tình hình kinh tế "phấn khởi" theo chủ nhân điện Kremlin, nhưng có thể xem là chiến dịch tái tránh cử vào tháng 03/2018 đã khai màn.
Y tế : tin xấu, tin vui
Về y tế, Le Monde đưa một tin xấu. Tin xấu là giới chuyên gia bị phân hóa, không kết luận dứt khoát có cần cấm triệt để hay không hóa chất phtalates cho dù có nhiều nghiên cứu nghi ngờ hóa chất diệt cỏ sử dụng đại trà trong nông nghiệp có phương hại cho hệ thống thần kinh và nội tiết của trẻ em trai.
Le Figaro thì đưa tin vui : giới y khoa đã nhận diện ra nguyên nhân chính gây ung thư bàng quang : đó là thuốc lá, và tìm ra một phương cách trị liệu ung thư bàng quang đáng khích lệ bằng liệu pháp miễn dịch.
Tú Anh
