Thông Luận

Chuyến đi New York trong tuần qua của Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước Tô Lâm là sự kiện "đến hẹn lại lên" vì mỗi năm vào cuối tháng 9, Liên Hiệp Quốc đều có họp Đại hội đồng và nguyên thủ, hay đại diện ngoại giao cấp cao nhất, của nhiều quốc gia đều đến tham dự để thể hiện sự quan tâm và nói lên quan điểm chính sách của quốc gia mà họ đại diện.

Ông Tô Lâm có một lịch trình khá dày đặc tại Mỹ

Nhiều lãnh đạo Việt Nam đã đến diễn đàn Liên Hiệp Quốc đọc diễn văn, trong đó có Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, năm 2009 ; Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, năm 2013 ; Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, năm 2018 và năm 2021 khi là Chủ tịch nước ; Thủ tướng Phạm Minh Chính, năm 2023.

Như mọi lần, khi lãnh đạo đi họp tại Liên Hiệp Quốc thì truyền thông trong nước luôn đề cao vai trò của lãnh đạo Việt Nam trên chính trường thế giới.

Trang mạng của đài Tiếng nói Việt Nam (VoV) ngày 26/9 đưa lên nhiều hình ảnh Tổng bí thư - Chủ tịch nước Tô Lâm gặp lãnh đạo các nước, các tổ chức quốc tế cũng như lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ, trong đó có Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, Tổng thống Bulgaria Rumen Radev, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, Quốc vụ khanh Vatican là Hồng y Pietro Parolin, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Từ khi Nga khởi động cuộc chiến tranh ở Ukraine hơn hai năm trước, Việt Nam đã ủng hộ Nga và bỏ phiếu trắng trong các nghị quyết lên án Nga tại Liên Hiệp Quốc nên cuộc gặp với Tổng thống Zelensky của lãnh đạo Việt Nam được chú ý. Nhưng cũng phải chờ xem có thực Hà Nội đang ngả về phía Mỹ để không còn ủng hộ chiến tranh xâm lược của Nga nữa hay không.

Về các tổ chức quốc tế, ông Tô Lâm đã tiếp đại diện Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, Tổng Giám đốc Cơ quan Phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP), Giám đốc Điều hành UNICEF.

Với doanh nghiệp Hoa Kỳ, ông đã gặp Chủ tịch Boeing Toàn cầu Brendan Nelson, Phó Chủ tịch Quan hệ Chính phủ của Google là Karan Bhatia.

Báo chí trong nước cũng đưa tin ông Tô Lâm đã có buổi nói chuyện tại Asia Society (Hội Á Châu), có buổi gặp gỡ với một số Việt kiều đến từ bang Texas và du sinh đang học tại Mỹ.

Phải nhìn nhận rằng chuyến đi đầu tiên của Tổng bí thư - Chủ tịch nước Tô Lâm đến Mỹ đã được giới chức ngoại giao Việt Nam thu xếp để ông gặp được nhiều lãnh đạo, xem như xã giao ra mắt để hợp tác, hỗ trợ Việt Nam trong nhiều lãnh vực trong tương lai.

Bài diễn văn của Tổng bí thư - Chủ tịch nước Tô Lâm trước diễn đàn Liên Hiệp Quốc chỉ lặp lại các chính sách đối ngoại của Hà Nội, nên không được truyền thông quốc tế chú ý nhiều như các diễn văn của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, là đại diện cho những quốc gia trực tiếp liên can đến các xung đột ở Trung Đông, ở Ukraine mà có nguy cơ lan rộng ra thế giới.

Ông Lâm mới lên làm chủ tịch nước kiêm tổng bí thư Đảng cộng sản được vài tháng, sau khi Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng qua đời, nên đến Liên Hiệp Quốc là dịp để ông thể hiện vai trò lãnh đạo của mình và nhấn mạnh đến chính sách ngoại giao du dây của Hà Nội.

Sau khi lên làm chủ tịch nước, ông Tô Lâm đã đón Tổng thống Nga Vladimir Putin đến thăm Việt Nam. Tiếp đó, ông đã có chuyến đi Bắc Kinh trên cương vị tổng bí thư kiêm chủ tịch nước để gặp Tập Cận Bình. Vì thế, Hà Nội đã ra sức vận động để ông Tô Lâm được gặp Tổng thống Joe Biden, dù rằng ông Biden chỉ còn làm lãnh đạo Hoa Kỳ thêm bốn tháng nữa.

Trong khi diễn văn của ông Tô Lâm tại diễn đàn Liên Hiệp Quốc không được chú ý thì cuộc gặp của ông với Tổng thống Joe Biden bên lề Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc hôm 25/9 lại được truyền thông quốc tế ghi nhận. Reuters, US News and World Report, DW và Radio Free Asia đã đưa tin về cuộc gặp vì đó là biểu hiện cho thấy Hà Nội muốn cân bằng quan hệ giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ khi quan hệ giữa hai cường quốc này đã có nhiều căng thẳng trong gần một thập kỷ qua.

Để có cuộc gặp với Tổng thống Joe Biden, người không tái tranh cử và sẽ rời Nhà Trắng vào đầu năm tới, Hà Nội đã phải thả ông Trần Huỳnh Duy Thức và bà Hoàng Thị Minh Hồng.

Vào năm 2009, ông Thức bị nhà nước cáo buộc có "hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân" và bị kết án 16 năm tù, trong khi ông chỉ lên tiếng một cách ôn hòa cho tự do, dân chủ trên quê hương. Ông không bao giờ nhận tội do nhà nước cáo buộc để giam tù ông. Sau khi được về đến nhà, ông Thức đã lên tiếng cho biết ông không phải được chủ tịch nước đặc xá theo luật pháp mà ông đã bị công an cưỡng bách đưa ra khỏi nhà tù ở Nghệ An, đem lên máy bay đưa về nhà ở quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh vào lúc nửa đêm ngày 21/9, tám tháng trước khi ông mãn hạn tù.

Bà Hoàng Thị Minh Hồng là một người hoạt động môi trường bị bắt hồi năm ngoái và bị kết án 3 năm tù về tội trốn thuế. Tuy nhiên, các tổ chức quốc tế về môi sinh cũng như về bảo vệ nhân quyền đều cho rằng đó chỉ là lý do bên ngoài, thực ra Hà Nội không muốn các tổ chức xã hội dân sự có những hoạt động không theo đường lối của nhà nước.

Chỉ sau khi ông Thức và bà Hồng được ra khỏi nhà tù và về đến nhà trong ngày 22/9, phía Mỹ mới loan báo là sẽ có buổi gặp giữa Tổng thống Joe Biden với Tổng bí thư - Chủ tịch nước Tô Lâm vào ngày 25/9 tại New York.

Tư cách lãnh đạo, qua hình ảnh của Tổng bí thư - Chủ tịch nước Tô Lâm tại New York trong tuần qua có lẽ thể hiện rõ tại buổi nói chuyện với sinh viên và các giáo sư, học giả tại Đại học Columbia ngày 23/9 mà trên trang mạng của đại học này đã giới thiệu ông là giáo sư có bằng tiến sĩ luật.

Chủ tịch nước Tô Lâm, bên phải, và Giáo sư Nguyễn Liên Hằng tại buổi nói chuyện với sinh viên và học giả tại Đại học Columbia ngày 23/9/2024 (Ảnh chụp màn hình từ trang mạng Đại học Columbia)

Bài phát biểu của ông dài 22 phút. Sang phần đặt câu hỏi do Giáo sư Nguyễn Thị Liên Hằng điều phối thì thấy ông Tô Lâm cầm cuốn sổ có ghi chép, lật qua lật lại nhiều chỗ như để tìm câu trả lời.

Một số câu hỏi của sinh viên liên quan đến chính sách phát triển được ông trả lời chung chung là sẽ tái cấu trúc kinh tế, chuyển sang kỹ thuật số, sẽ theo chân Thánh Gióng để nhảy vọt.

Sinh viên ở nước ngoài học xong muốn về đóng góp cho đất nước thì nhà nước có chính sách gì để khuyến khích ? Ông trả lời có chính sách, nhưng không nói cụ thể ra sao. Ông cũng nói không nhất thiết phải trở về, hãy tiếp tục học cao lên nữa và ở nước ngoài mà vẫn có thế đóng góp cho đất nước từ xa, cũng như đóng góp cho quốc gia nơi sinh sống.

Làm sao giúp Việt Nam tiến bộ khoa học, kỹ thuật ? Ông Lâm nói tiếp tục cải cách, tìm những đường tắt để giúp phát triển kinh tế. Cách mạng 4.0 sẽ giúp Việt Nam tiến nhanh.

Một sinh viên hỏi về quan hệ với Nhật Bản, Việt Nam cần làm gì để phát triển hơn nữa. Có lẽ câu hỏi không nằm trong lãnh vực mà Chủ tịch Tô Lâm đã được tư vấn trước nên ông không trả lời câu hỏi này.

Giáo sư Liên Hằng đã có một câu hỏi quan trọng cho ông, khi bà nhắc đến câu nói của Thủ tướng Võ Văn Kiệt về sự kiện 30/4 khiến triệu người vui nhưng cũng có triệu người buồn và hỏi ông sẽ làm gì để có hòa giải giữa người Việt trong và ngoài nước.

Câu trả lời của ông Lâm không nói đến điều mà giáo sư Liên Hằng đã hỏi. Ông chỉ nhắc đến chuyện hai quốc gia Việt Nam và Hoa Kỳ đã hòa giải trên tinh thần tôn trọng lẫn nhau, và rằng cuộc chiến chấm dứt đã gần 50 năm và Việt Nam đã vượt qua quá khứ để có hòa bình và ổn định là điều mà người dân Mỹ cũng như thế giới mong muốn.

Lãnh đạo Việt Nam nói như thế đã nhiều lần, ở nhiều nơi. Nhưng thực sự họ có thực tâm muốn hòa giải với Mỹ hay không ? Chỉ thị 24 của Hà Nội cho thấy họ lo sợ người Mỹ và các thế lực bên ngoài luôn có âm mưu "diễn biến hòa bình" hay "cách mạng màu", nổi bật là màn tấn công tuyên truyền vào hoạt động của Đại học Fulbright Việt Nam gần đây.

Còn nói chuyện hòa giải giữa người Việt với nhau, hiện thực là nhiều tù nhân lương tâm tiếp tục bị giam cầm vì lên tiếng bất đồng với những chính sách của nhà nước như Huy Đức, Phạm Đoan Trang, Phạm Chí Dũng, Nguyễn Vũ Bình, Nguyễn Thúy Hạnh v.v…

Năm ngoái, nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày chấm dứt sự can dự quân sự của Hoa Kỳ vào Việt Nam theo tinh thần Hiệp định Paris 1973, Giáo sư Nguyễn Liên Hằng là người Việt duy nhất tham dự hội thảo tại Đại học George Washington và bà đã lên tiếng về lãnh đạo Việt Nam, khi đó là Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, đã quá già và bày tỏ quan ngại về việc ngày nay người Việt vẫn tiếp tục "bỏ phiếu bằng chân" rời Việt Nam ra đi.

Tại phiên họp Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc lần thứ 79, ông Tô Lâm đã nói lên quan điểm của Việt Nam về các xung đột quốc tế, về căng thẳng trên Biển Đông, về các nước giàu cần giúp các nước đang phát triển như Việt Nam.

Có một điều mà các lãnh đạo ở Hà Nội cần nhớ là Việt Nam đã chính thức gia nhập Liên Hiệp Quốc từ năm 1977, sau khi đất nước hòa bình thống nhất. Và từ năm 1982, Việt Nam đã ký phê chuẩn các công ước của Liên Hiệp Quốc về những quyền căn bản của con người như quyền tự do kinh tế, giáo dục, tín ngưỡng và các quyền về dân sự cũng như chính trị.

Đến nay nhà nước vẫn không cho người dân được thành lập các tổ chức xã hội dân sự độc lập, không cho người dân tự do biểu đạt, tự do báo chí, không cho quyền lập hội. Dân không được tự do ứng cử mà phải qua sàng lọc, hiệp thương của Đảng cộng sản Việt Nam là đảng duy nhất hiện nắm quyền cai trị 100 triệu dân Việt.

Vì tương lai một nước Việt Nam phát triển và tiến bộ để sánh vai cùng thế giới, nhà nước hãy trả lại cho dân Việt những quyền tự do căn bản đã ghi trong Hiến pháp.

Theo số liệu của Ngân hàng Thế giới, GDP tính theo sức mua (PPP) trên đầu người của Việt Nam hiện nay vẫn đứng ở mức 100 trong 200 quốc gia trên thế giới, GDP danh nghĩa trên đầu người còn thấp hơn nữa. Phải mất bao lâu nữa thì GDP trên đầu người của Việt Nam mới từ mức trên 4.000 đôla (năm 2023) tăng lên mức 10.000, khi mà mỗi năm chỉ tăng chừng 300 đôla ?

Cải cách kinh tế mà không có cải cách chính trị đi theo, Việt Nam khó có những phát triển nhảy vọt như Tổng bí thư - Chủ tịch nước Tô Lâm mong muốn.

Bùi Văn Phú

(30/09/2024)

Tác giả Bùi Văn Phú hiện dạy đại học cộng đồng và là một nhà báo tự do từ vùng Vịnh San Francisco, California

Cung đình khốc liệt : Nếu không cẩn thận, Tô Lâm có thể "nhiễm bệnh" !

Trần Chương, Thoibao.de, 01/10/2024

Từ khi ông Nguyễn Phú Trọng lên làm Tổng bí thư đến nay, cung đình ngày càng khốc liệt hơn, chứ không hề yên tĩnh. Chưa có nhiệm kỳ nào mà số ủy viên Trung ương Đảng và ủy viên Bộ Chính trị bị rụng nhiều như nhiệm kỳ khóa 13 này. Điều đó báo hiệu, Đảng cộng sản Việt Nam là một cái "lò lửa", trong đó, các đồng chí đang "nướng" lẫn nhau.

Chủ tịch nước Tô Lâm được bầu làm Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam sáng ngày 3/8/2024

Nhiệm kỳ này cũng có đến 3 cái chết, 2 người chết khi đang tại vị, còn 1 người chết không bao lâu sau khi rời ghế. Đó là ông Lê Văn Thành, ông Nguyễn Chí Vịnh và ông Nguyễn Phú Trọng. Ông Thành nhiễm "bệnh lạ", sau khi rời "hang ổ" Hải Phòng về Chính phủ. Ông Trọng qua đời, có lẽ do di chứng của lần gục ngã tại Kiên Giang – sào huyệt của Ba Dũng, 5 năm trước đó. Còn ông Vịnh bị cho nhắm mắt, có lẽ bởi ông biết quá nhiều. Ông Vịnh từng nắm chức Tổng Cục trưởng Tổng cục Tình báo quân đội (tức Tổng Cục 2).

Sẽ không có bất kỳ sự thừa nhận nào từ nhà cầm quyền, rằng, những cái chết kể trên là kết quả của các cuộc đấu đá cung đình.

Dùng hồ sơ đen để hạ bệ lẫn nhau, là cách làm công khai. Bởi hầu hết các quan chức đều ăn bẩn để làm giàu, nên bất kỳ ai cũng có thể trở thành con mồi của Tô Lâm, khi ông nắm trong tay bộ máy điều tra khổng lồ. Rất nhiều người rất căm ghét Tô Lâm, nhưng không thể làm gì được ông, bởi ông có những bằng chứng cụ thể, không thể nào chối cãi. Cuộc chiến mà Tô Lâm đã và đang phát động, là cuộc chiến một chiều. Chỉ có Tô Lâm tấn công người khác, chứ chưa có ai đủ sức tấn công lại Tô Lâm.

Có thể nói, chiêu bài "chống tham nhũng" của ông Trọng, đã đem lại lợi thế cho ông Tô Lâm. Các thế lực khác không thể dùng đòn đánh sở trường của Tô Lâm để phản công ông, bởi làm vậy là "tự sát".

Chính trường khốc liệt, Tô Lâm là kẻ khó bị hạ nhất hiện nay, chứ không hẳn là không thể bị hạ. Vậy, câu hỏi đặt ra là, liệu Tô Lâm có thể bị đồng chí của ông hạ không, và hạ bằng cách nào ?

Những cái chết của Nguyễn Bá Thanh, Trần Đại Quang, Lê Văn Thành, và Nguyễn Chí Vịnh, liệu có miễn nhiễm với Tô Lâm hay không ? Câu trả lời là không.

Nếu ông Tô Lâm bất cẩn, ông vẫn có thể góp mặt vào danh sách tử vong, vì nguyên nhân bất minh, như các "đồng chí" nêu trên của ông.

Hiện nay, thế chẻ tre của Tô Lâm đã không còn. Nhưng để cân bằng quyền lực với ông thì vẫn là bài toán khó đối với phần còn lại. Hy vọng lớn nhất là phe quân đội, nếu họ bỏ qua sự bất đồng nội bộ bấy lâu nay và liên kết lại, thì Tô Lâm cũng khó mà ngăn cản được.

Quân đội lâu nay vẫn được ưu tiên có nhiều ủy viên Trung ương Đảng hơn công an, thậm chí, số ủy viên Bộ Chính trị có lúc cũng đông hơn. Tuy nhiên, nội bộ quân đội lại cũng chia phe cánh, không thống nhất được. Đó là lý do khiến cho phe quân đội bị phe công an vượt mặt.

Nói về bộ phận tình báo, công an bị lép vế so với quân đội. Năm 2018, ông Trọng cho giải thể Tổng cục Tình báo Bộ Công an, tức Tổng Cục 5, thay bằng một cơ quan tình báo mới. Giờ đây, công an không có cơ quan tình báo mạnh như quân đội đang có.

Nếu nói, cơ quan điều tra Bộ Công an chỉ có thể điều tra trong khuôn khổ pháp luật. Thì ngược lại, cơ quan tình báo quân đội có thể điều tra không giới hạn, và hành vi của họ được bảo đảm bí mật. Đây chính là thứ vũ khí lợi hại mà phe quân đội đang có. Liệu họ có sử dụng để nhắm vào Tô Lâm hay không ?

Khi các phe phái khác bế tắc trong việc hạ bệ Tô Lâm, thì việc làm sao để Tô Lâm mắc "bệnh lạ", cũng là một giải pháp có thể dùng. Vì thế, nếu không cẩn thận, ông hoàn toàn có thể trở thành nạn nhân của đòn hiểm này. Ngồi ngôi càng cao, càng tiềm ẩn nguy hiểm.

Trần Chương 

Nguồn : Thoibao.de, 01/10/2024

**********************************

Vì sao chính trường Việt Nam sẽ "sóng to, gió lớn", sau khi ông Tô Lâm công du Mỹ ?

Trà My, Thoibao.de, 29/09/2024

Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm vừa kết thúc chuyến công cán tại Mỹ, và chuyến thăm cấp nhà nước tới Cuba, từ ngày 21 đến 27/9. Đây là chuyến đi đến Hoa Kỳ đầu tiên của ông trên cương vị Tổng bí thư – Chủ tịch nước.

Ông Tô Lâm phát biểu tại buổi lễ kỷ niệm một năm nâng cấp lên Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt – Mỹ, tại Viện Asia Society, New York, Hoa Kỳ. Ảnh : Lâm Khánh/TTXVN.

Trên đất Mỹ, ông Tô Lâm đã có khoảng 50 hoạt động đáng chú ý, bao gồm cả việc gặp Tổng thống Mỹ Joe Biden ; có bài phát biểu trước các lãnh đạo thế giới tại Kỳ họp thứ 79 của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc.

Tuy nhiên, một đoạn trong bài phát biểu của ông, trong lễ kỷ niệm một năm nâng cấp lên Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt – Mỹ, tại Viện Asia Society, New York, Hoa Kỳ, đã bị truyền thông nhà nước cắt bỏ, không rõ lý do.

Điều vừa kể cho thấy, kể cả phát biểu của người đứng đầu Đảng và nhà nước Việt Nam, cũng bị "cảnh sát tư tưởng" – tức Ban Tuyên giáo Trung ương kiểm duyệt, sẵn sàng cắt bỏ.

Đáng chú ý, Thượng tướng Nguyễn Trọng Nghĩa – Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương – ông trùm "cảnh sát tư tưởng", đã đích thân tham dự đoàn công du của Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm. Trong buổi hội đàm giữa Chủ tịch Tô Lâm và Tổng thống Biden, Tướng Nghĩa ngồi bên tay phải của ông Tô Lâm, chỉ cách ông Nguyễn Hòa Bình. Theo một số suy đoán, điều đó cho thấy, dường như có sự chỉ đạo từ xa đối với lãnh đạo Ban Tuyên giáo Trung ương.

Bài nói chuyện của ông Tô Lâm được báo Tuổi Trẻ đăng tải toàn văn, có đoạn :

"Trong Cách mạng Tháng 8, những người bạn Mỹ là lực lượng nước ngoài duy nhất bên cạnh Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã được mời tham dự Lễ Tuyên ngôn độc lập ngày 2/9/1945, và chứng kiến Hồ Chủ tịch trích dẫn Tuyên ngôn độc lập Mỹ. Hôm đó, tại quảng trường Ba Đình lịch sử, trên khán đài nổi bật khẩu hiệu : Hoan nghênh phái đoàn Mỹ".

Đây là một sự thật lịch sử không thể bác bỏ. Tuy nhiên, với chủ trương "bóp méo" lịch sử, nó đã bị che giấu trong một thời gian dài. Gần đây, những sự thật trong mối quan hệ Việt – Mỹ cách đây 79 năm đang dần dần phát lộ.

Tuy nhiên, theo một số suy đoán, đoạn phát biểu về "những người bạn Mỹ" của ông Tô Lâm, có lẽ đã gây khó chịu không nhỏ cho người "đồng chí" phương Bắc và phe bảo thủ chiếm đa số trong Đảng cộng sản Việt Nam.

Ngoài ra, việc gặp Tổng thống Mỹ Joe Biden, cũng như sự kiện ông Tô Lâm bắt tay Tổng thống Ukraine Zelensky, được coi là hành động được lòng quốc tế và giới trí thức trong nước.

Hiện nay, công luận đang chú ý, xem những phát biểu của Tổng bí thư Tô Lâm tại Hội nghị Trung ương 10, trước khi đi công du Mỹ, có thực chất hay không ?

Tại Hội nghị Trung ương 10, trên cương vị người đứng đầu Đảng, ông Tô Lâm đã trích dẫn các huấn thị của cố Tổng bí thư Lê Duẩn, liên quan đến thái độ của Việt Nam đối với chính quyền Bắc Kinh. Hồi đó, Tổng bí thư Lê Duẩn khẳng định : "Trung Quốc luôn là kẻ thù trực tiếp và nguy hiểm", và tinh thần đó được đưa vào Hiến pháp Việt Nam năm 1982.

Một số ý kiến cho rằng, trong bối cảnh, trước, trong và sau Hội nghị Trung ương 10, ông Tô Lâm đã phải chịu sức ép rất lớn từ phe bảo thủ trong Đảng, với trung tâm là lực lượng tướng lĩnh quân đội, vốn trung thành với cố Tổng bí thư Trọng và thân Trung Quốc. Việc Ban Chấp hành Trung ương Đảng không nhất trí sửa đổi Điều lệ Đảng, được cho là một thất bại không nhỏ đối với ông Tô Lâm.

Theo một số phân tích, tới đây, ông Tô Lâm chỉ còn giữ chức Tổng bí thư Đảng, đồng nghĩa với việc, ông không còn tư cách là người đứng đầu nhà nước, để đại diện cho Việt Nam gặp gỡ chính thức các nguyên thủ quốc gia khác. Có thể đây là những bất lợi cho chiến lược ngoại giao mới của Tổng bí thư Tô Lâm, do phe bảo thủ cố tình tạo ra.

Đó cũng là lý do, trong những ngày sắp tới, chính trường Việt Nam sẽ tiếp tục sóng gió trở lại. Liệu ông Tô Lâm có đủ bản lĩnh và năng lực để tiếp tục thay đổi hay không ?

Trà My

Cuộc gặp Tô Lâm – Biden tại New York và kỳ vọng về Đối tác chiến lược toàn diện Việt - Mỹ sau 1 năm thành lập ?

Hội luận thứ Năm : Các nhà báo, nhà quan sát thời sự, chính trị từ Hoa Kỳ và hải ngoại bình điểm tin tức, vấn đề, sự kiện được quan tâm trong tuần tại bàn tròn hôm 26/09/2024 của VOA Tiếng Việt.

Nguồn : VOA, 27/09/2024

Chuyến đi Mỹ, Cuba của ông Tô Lâm và câu hỏi về đối ngoại, đối nội trong bối cảnh mới

Bàn tròn chuyên đề : Các nhà quan sát, phân tích thời sự, chính trị Việt Nam từ Hoa Kỳ và hải ngoại bình luận thực chất chuyến đi Mỹ và Cuba hạ tuần tháng 9/2024 của tân Tổng bí thư – Chủ tịch nước Đảng cộng sản Việt Nam, Đại tướng công an Tô Lâm, và vấn đề, thách thức đối ngoại, đối nội chính nào mà nhà nước và Đảng cộng sản Việt Nam cùng ban lãnh đạo cấp cao đứng đầu bởi ông Tô Lâm đang đối diện.

Nguồn : RFA, 24/09/2024

Báo Việt Nam cắt bỏ đoạn phát biểu của Tổng bí thư Tô Lâm ca ngợi những người bạn Mỹ

Một đoạn trong bài phát biểu của Tổng bí thư - Chủ tịch nước Tô Lâm tại Mỹ mang đến cho nhiều người kỳ vọng về sự thay đổi của lãnh đạo Việt Nam đã bị báo chí Nhà nước cắt bỏ.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm dự và phát biểu tại sự kiện kỷ niệm một năm nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược toàn diện, hướng tới kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ

Hôm 23/9 vừa qua, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm có bài phát biểu nhân một năm Đối tác chiến lược toàn diện Việt - Mỹ tại Viện nghiên cứu Asia Society, New York.

Bài nói chuyện của ông Lâm được báo Tuổi trẻ đăng tải toàn văn có đoạn:

"Trong Cách mạng Tháng 8, những người bạn Mỹ là lực lượng nước ngoài duy nhất bên cạnh Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã được mời tham dự Lễ Tuyên ngôn độc lập ngày 2-9-1945 và chứng kiến Hồ Chủ tịch trích dẫn Tuyên ngôn độc lập Mỹ. Hôm đó, tại quảng trường Ba Đình lịch sử, trên khán đài nổi bật khẩu hiệu "Hoan nghênh phái đoàn Mỹ"".

Tuy nhiên, sáng ngày 27/9 (giờ miền Đông Hoa Kỳ), đoạn phát biểu về "những người bạn Mỹ" đã không còn trên trang báo trên internet. Báo Tuổi Trẻ cũng không có bất kỳ lời đính chính hay giải thích nào.

Trên wayback machine (kho lưu trữ kỹ thuật số của World Wide Web được thành lập bởi Internet Archive), có chín lần trang này chụp lại màn hình bài viết từ 23/9 đến 26/9.

Phóng viên Đài Á Châu Tự Do gửi email cho ban biên tập báo Tuổi trẻ để hỏi về vụ việc, tuy nhiên chưa ngay lập tức nhận được câu trả lời.

Các tờ báo Nhà nước khác khi tường thuật về buổi lễ và về bài phát biểu đã tóm tắt ngắn gọn phần về lịch sử quan hệ Việt-Mỹ, không trích dẫn câu nói ở trên.

Kênh YouTube Phố Bolsa TV quay lại toàn bộ bài phát biểu của ông Tô Lâm hôm 23/9 và đăng tải trên kênh, cho thấy lãnh đạo của Việt Nam có nói những lời nêu trên.

Việc các tờ báo Nhà nước rút bài, rút link, sửa bài viết mà không có bất kỳ giải thích nào là chuyện không lạ, tuy nhiên, lần này không rõ lý do vì sao đoạn nói chuyện của ông Tô Lâm tại Mỹ lại bị cắt bỏ.

Một số bình luận trên mạng xã hội Facebook của Việt Nam có nhận định khá tích cực về chuyến thăm Mỹ của ông Tô Lâm và những phát biểu của ông tại Mỹ. Những nhận định này đại ý cho rằng có thể ông Tô Lâm không giáo điều như cố Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và bày tỏ hy vọng về một sự đổi mới ở Việt Nam trong tương lai. Đoạn trích câu nói này của ông Tô Lâm được nhiều tài khoản Facebook cá nhân ở Việt Nam đăng lại để minh chứng cho điều này.

Tuy nhiên, cũng có những ý kiến bày tỏ nghi ngờ người đã có hơn 40 năm phục vụ trong ngành Công an và là Bộ trưởng Bộ Công an suốt tám năm qua trước khi trở thành Tổng bí thư - Chủ tịch nước.

Nguồn : RFA, 27/09/2024

************************

Quá sốc ! Báo chí Việt Nam dám lược bỏ 1 đoạn văn của Tổng bí thư Tô Lâm, Mỹ cũng choáng !

Nguồn : Nhân Việt TV, 28/09/2024

Đây là lần đầu tiên ông Tô Lâm trong vai trò Tổng bí thư - Chủ tịch nước của Việt Nam ra "biển lớn".

Tổng thống Mỹ Joe Biden gặp Chủ tịch Việt Nam Tô Lâm ở New York hôm 25/9/2024 – Andrew Caballero-Reynolds / AFP

Cả dư luận Việt Nam và quốc tế đều đang mong chờ những sự kiện nổi bật liên quan đến chuyến công tác của ông Tô Lâm.

Trên Facebook cá nhân, nhà văn Đỗ Hoàng Diệu (tác giả của tiểu thuyết "Bóng Đè") cảm thán : "Cứ mỗi lần lãnh đạo Đảng, Nhà nước đi Mỹ hoặc Tổng thống Mỹ đến Việt Nam, nhiều người lại rộn ràng hy vọng. Nào là sang trang, nào là thay đổi cơ đồ, nào là bình minh hé rạng... Hy vọng cũng tốt thôi, đáng yêu nữa, nhưng sự hy vọng đó làm tôi buồn. Buồn cho hy vọng" (1) ! Cảm thán như vậy, nhưng thực tế có nhiều diễn tiến tích cực liên quan đến quan hệ "Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt – Mỹ" (Comprehensive Strategic Partnership - CSP) đáng được đón nhận trong dịp này.

Chuyến công du của ông Tô Lâm tới Mỹ, các hoạt động của ông tại Liên Hiệp Quốc và trên đất Mỹ, cùng với các cuộc gặp gỡ với Tổng thống Biden và giới doanh nghiệp Mỹ... tất cả không chỉ là nghi thức ngoại giao thông thường. Hàng năm, hàng chục nguyên thủ quốc gia đến Mỹ dự họp Liên Hiệp Quốc đều có cuộc gặp với Tổng thống Biden, chứ không riêng Chủ tịch nước Việt Nam. Vậy tại sao phái đoàn của ông Tô Lâm lại nhận được sự chú ý đặc biệt từ truyền thông và báo chí như vậy ?

Phát biểu trước Liên Hiệp Quốc hôm 24/9, Tổng thống Mỹ nói về những bất ổn trên thế giới, gồm cả chiến tranh Việt Nam, kể từ khi ông bắt đầu sự nghiệp Thượng nghị sĩ năm ông 29 tuổi vào hồi 1972. Sau khi nói rằng "Chúng ta đã chấm dứt chiến tranh ở Việt Nam", ông Biden nhắc đến mối quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam. "Năm ngoái, tại Hà Nội, tôi đã gặp gỡ các nhà lãnh đạo Việt Nam và chúng tôi đã nâng quan hệ đối tác của mình lên mức cao nhất", ông Biden tuyên bố trước hàng trăm nhà lãnh đạo thế giới tại phiên toàn thể Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc. "Đó là minh chứng cho sức bền bỉ của tinh thần con người và khả năng hòa giải rằng, ngày nay Hoa Kỳ và Việt Nam là đối tác và bạn bè ; đó là bằng chứng cho thấy ngay cả từ những nỗi kinh hoàng của chiến tranh vẫn có một con đường phía trước", ông Biden nói. Người đứng đầu Nhà Trắng đề cập đến sự hàn gắn giữa hai cựu thù để trở thành những đối tác chiến lược tin cậy lẫn nhau giữa Mỹ và Việt Nam trong bối cảnh có các cuộc xung đột lớn đang diễn ra trên thế giới. Ông nhắc tới các cuộc chiến ở Ukraine, Gaza hay Sudan và nguy cơ xung đột lớn ở Biển Đông (2).

Theo Reuters, Tổng thống Joe Biden đã gặp Tổng bí thư – Chủ tịch nước Tô Lâm bên lề phiên họp thứ 79 của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc chiều 25/9 (giờ Mỹ). Tại cuộc gặp, ông Tô Lâm ca ngợi những "đóng góp lịch sử" của ông Biden trong việc nâng cao quan hệ. Còn ông Biden nhấn mạnh tầm quan trọng của chất bán dẫn, chuỗi cung ứng, an ninh mạng. Biden cũng đề cập về quyền tự do hàng hải và pháp quyền. Trước đó, ông Tô Lâm đã gặp đại diện của các công ty Hoa Kỳ tại New York, bao gồm Meta (Meta.0), công ty đã cam kết mở rộng đầu tư vào Việt Nam. Tổng bí thư - Chủ tịch nước cũng đã yêu cầu các nhà lãnh đạo doanh nghiệp ủng hộ nỗ lực của Hà Nội nhằm yêu cầu Washington xóa tên Hà Nội khỏi danh sách các nền kinh tế phi thị trường (Non Market Economy - NME) và dỡ bỏ các hạn chế thương mại khác, đồng thời tạo điều kiện để Hoa Kỳ và Việt Nam hợp tác về chuỗi cung ứng chất bán dẫn. Tổng thống Biden nhắc lại, kể từ khi bắt đầu một kỷ nguyên mới trong quan hệ vào năm ngoái, hai nước đã đầu tư lịch sử vào chất bán dẫn và chuỗi cung ứng, đồng thời đã khởi động hợp tác chưa từng có về an ninh mạng. Ông cũng cho biết Hoa Kỳ và Việt Nam nhất trí trong các cam kết về tự do hàng hải và pháp quyền, ám chỉ đến các tranh chấp hàng hải khu vực với Trung Quốc. Nhắc lại phát biểu trước đó của ông tại Liên Hiệp Quốc, Biden nói : "Không có gì vượt quá khả năng của chúng ta, nếu chúng ta cùng nhau làm việc" (3).

Sự quan tâm trong nước và quốc tế tập trung nhiều nhất là vào buổi ông Tô Lâm gặp ông Biden chiều 25/9. Giáo sư Carl Thayer, nhà quan sát chính trị Việt Nam lâu năm tại Đại học New South Wales (Úc), trả lời BBC News tiếng Việt trước đó ngày 23/9 rằng, đây sẽ là một cuộc hội kiến quan trọng. "Cuộc gặp này thể hiện sự coi trọng lẫn nhau mà mỗi nhà lãnh đạo dành cho mối quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện vừa mới được thiết lập. Tổng thống Biden muốn đưa ra thông điệp, Việt Nam là một đối tác kinh tế và ngoại giao quan trọng tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương". Vị Giáo sư này còn đánh giá, việc gặp đủ lãnh đạo Mỹ, Trung Quốc và Nga – ba cường quốc có mối quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện với Việt Nam – trong thời gian ngắn vừa qua là cả một thành tích đáng kể của ông Tô Lâm. Mặc dầu, cũng theo BBC, một số nhà quan sát lại cho rằng thời gian chưa đủ dài để đánh giá năng lực nguyên thủ quốc gia của ông Tô Lâm trên cương vị lãnh đạo cao nhất. Đó chính là lý do để mọi diễn tiến và kết quả cuộc gặp giữa ông Tô Lâm và ông Biden sẽ còn để lại dư âm lâu dài (4).

Các cuộc tiếp xúc và thỏa thuận với giới doanh nghiệp dường như đã thành công hơn cuộc nói chuyện của ông Tô Lâm tại Đại học Columbia. Tại đấy, bên cạnh phần phát biểu được chuẩn bị sẵn, phần hỏi – đáp dành cho giáo sư và sinh viên cũng diễn ra theo các kịch bản được cho là ấn định trước (5). Điều này cho thấy, việc tiếp xúc rộng rãi với thế giới bên ngoài, nhất là với các học giả và các tầng lớp sinh viên, đối với các nhà lãnh đạo Việt Nam bao giờ cũng là những thách thức không nhỏ. Khó khăn không chỉ là không thể trả lời thẳng vào các đề tài cử tọa quan tâm như vấn đề hòa giải và hòa hợp dân tộc, hay làm cách nào để đối phó với sự cạnh tranh Trung – Mỹ, xẩy ra ngay cả trên đất nước Việt Nam ? Trong buổi đối thoại với thầy trò trường Columbia, ông Tô Lâm đã né tránh các câu hỏi tế nhị ấy. Tổng bí thư - Chủ tịch nước đã lái vấn đề hòa hợp dân tộc giữa chính quyền trong nước với cộng đồng người Việt ở hải ngoại bằng các biện pháp hóa giải quan hệ song phương Việt – Mỹ từ cựu thù để trở thành đối tác (6). Giá như Giáo sư điều phối buổi buổi gặp mặt đào tạo thêm kỹ năng "rhetoric" (thuật hùng biện) cho sinh viên Việt Nam thì tốt hơn biết bao nhiêu, không để các em cứ chúi mũi vào iPhone mà đọc các câu hỏi đã chuẩn bị sẵn.

Dù sao, chuyến công tác Tây Bán Cầu lần này có thể gợi mở đường hướng mới trong chính trị đối ngoại của Đảng cộng sản Việt Nam. Phía Hoa Kỳ muốn thăm dò quan điểm của Tô Lâm đối với các vấn đề nhân quyền, kinh tế và an ninh khu vực. Ngược lại, phía Việt Nam muốn tìm hiểu xem người đứng đầu tương lai của Nhà Trắng rồi đây sẽ có chiến lược như thế nào đối với khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương nói chung và đối với Việt Nam nói riêng. Nước Mỹ đang hướng tới giai đoạn kết thúc mùa vận động bầu cử tổng thống ; chiều ngược lại, dư luận Mỹ và quốc tế cũng lại đang chờ đợi xem, liệu những diễn ngôn về chính sách gần đây của ông Tô Lâm tại Hội nghị Trung ương 10 có thực chất hay chỉ là lời hứa hẹn suông. Đặc biệt, dư luận muốn kiểm chứng xem, đằng sau việc ông Tô Lâm trích dẫn huấn thị của cố Tổng bí thư Lê Duẩn tại Hội nghị Trung ương 10 trước ngày lên đường đi Mỹ có ý nghĩa gì (7) ? Phải chăng Tô Lâm muốn cam kết với cả dư luận trong lẫn ngoài nước tinh thần cảnh giác cao trước mọi ý đồ của Trung Quốc đối với Việt Nam. Bởi ai cũng biết, tên tuổi Lê Duẩn gắn liền với khí phách "chống Tàu", đặc biệt là tinh thần của Hiến pháp 1982, coi "Trung Quốc luôn là kẻ thù trực tiếp và nguy hiểm".

Tóm lại, chuyến công tác của Tổng bí thư - Chủ tịch nước Tô Lâm không chỉ là sự kiện mang tính biểu tượng. Quan hệ song phương Việt – Mỹ qua kỳ này có thêm đà mới. Dù có phản ứng trái chiều và kết quả cụ thể vẫn còn phía trước, chuyến đi này đã khẳng định vị thế của Việt Nam trong tập hợp lực lượng mới tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Tuy nhiên, như một số nhà quan sát nhận định, sự kiện này không chỉ dừng lại ở những cuộc gặp gỡ chính thức, mà sau đó, cả hai phía cần nỗ lực nhiều hơn nữa trong việc củng cố các thành tựu đạt được trong bối cảnh địa-chính trị toàn cầu đang diễn biến phức tạp. Những diễn tiến tiếp theo cũng cần thời gian để kiểm chứng tầm quan trọng thực sự của chuyến công du này. Có cơ sở để hy vọng rằng, chuyến công du sẽ tiếp tục tạo những năng lượng tích cực và gợi mở những hướng đi mới trong việc triển khai quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa Hoa kỳ và Việt Nam thời gian tới. Về phía Việt Nam, dư luận cũng cần có cái nhìn tỉnh táo và thực tế hơn về những kỳ vọng và thách thức mà đất nước sẽ phải đối mặt trên trường quốc tế.

Trần Hiếu Chân

Nguồn : RFA, 26/09/2024

Tham khảo :

(1) https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0wKvaj1c4LpYmsqFpLn5PNZiteV9bBXEetsNcxbFwyphYq47A1d36CFzL7LjqHVC9l&id=100013451416651

(2) https://www.voatiengviet.com/a/tong-thong-biden-noi-ve-viet-nam-trong-bai-phat-bieu-cuoi-cung-o-lien-hop-quoc/7798985.html

(3) https://www.reuters.com/world/biden-meet-vietnam-leader-un-assembly-sidelines-2024-09-25/

(4) https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c3e94wqqjl2o

(5) https://www.voatiengviet.com/a/dai-hoc-columbia-giai-thich-ly-do-moi-lanh-dao-dang-cong-san-to-lam-noi-chuyen/7796281.html

(6) https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cvglp4rnl4zo

(7) https://www.vietnamplus.vn/phat-bieu-be-mac-hoi-nghi-tw-10-khoa-xiii-cua-tong-bi-thu-chu-tich-nuoc-to-lam-post978002.vnp

Tổng bí thư Tô Lâm cảm ơn sự ủng hộ của Ukraine trong sự nghiệp thống nhất đất nước

RFA, 25/09/2024

Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước Tô Lâm trong cuộc gặp mới đây với Tổng thống Ukraine - Volodymir Zelensky – đã bày tỏ lòng biết ơn đối với người dân Ukraine vì đã ủng hộ Việt Nam trước kia.

Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky bắt tay Tổng bí thư - Chủ tịch Tô Lâm tại New York hôm 24/9/2024 - X/Volodymyr Zelenskyy

Chiều 24/9 (giờ miền Đông Hoa Kỳ), Tổng bí thư – Chủ tịch nước Tô Lâm đã gặp Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky bên lề hội nghị tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc.

Tại cuộc gặp Tổng thống Ukraine, ông Tô Lâm khẳng định Việt Nam luôn coi trọng quan hệ hữu nghị truyền thống và khuôn khổ quan hệ Đối tác toàn diện với Ukraine.

Mạng báo Vietnamnet dẫn lời ông Tô Lâm bày tỏ, Việt Nam luôn ghi nhớ sự ủng hộ và giúp đỡ chí tình mà nhân dân Liên Xô, trong đó có Ukraine, đã dành cho Việt Nam trong sự nghiệp giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước trước đây cũng như trong phát triển đất nước ngày nay.

Ông Tô Lâm nêu quan ngại về tình hình xung đột hiện nay ; kêu gọi chấm dứt xung đột, khôi phục hòa bình, bảo vệ an ninh, an toàn của người dân và các cơ sở hạ tầng thiết yếu, tuy nhiên không nhắc trực tiếp đến Nga, nước đã xâm lược Ukraine từ đầu năm 2022.

Ông Lâm khẳng định lại lập trường : tất cả các tranh chấp cần được giải quyết bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hiệp Quốc,...

Ông cho hay, Việt Nam hoan nghênh, ủng hộ các nỗ lực trung gian hòa giải quốc tế nhằm tìm kiếm giải pháp hòa bình lâu dài cho xung đột... và sẵn sàng đóng góp vào quá trình thúc đẩy đối thoại, tìm kiếm giải pháp để sớm ổn định tình hình...

Đồng thời, người kế nhiệm ông Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh khi xung đột chấm dứt, Việt Nam sẵn sàng cùng cộng đồng quốc tế hỗ trợ công cuộc tái thiết tại Ukraine.

Chính phủ Việt Nam từ trước đến nay luôn giữ lập trường trung lập trong cuộc chiến Ukraine – Nga và đã bỏ các phiếu trắng hoặc chống đối với tất cả các nghị quyết của Liên Hiệp Quốc lên án Nga xâm lược Ukraine.

Báo Nhà nước tường thuật về cuộc gặp, cho hay Tổng thống Ukraine đánh giá cao lập trường của Việt Nam, đồng thời cảm ơn Nhà nước và nhân dân Việt Nam đã hỗ trợ nhân đạo cho Ukraine ; mong muốn Việt Nam ủng hộ tuyên bố của Hội nghị hòa bình (lần thứ nhất) tại Thuỵ Sỹ, cũng như giúp Ukraine trong việc rà phá bom mìn, khắc phục hậu quả xung đột.

Tổng thống Zelensky khẳng định Ukraine luôn bảo đảm an toàn cho cộng đồng người Việt Nam và Đại sứ quán Việt Nam tại Kyiv.

Viết trên mạng xã hội X vào sáng ngày 25/9 (giờ miền Đông Hoa Kỳ), Tổng thống Ukraine bày tỏ :

"Tại New York, tôi đã gặp Chủ tịch Việt Nam, Tô Lâm. Chúng tôi đã thảo luận về sự phát triển của quan hệ song phương và mở rộng thương mại giữa các nước, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp.

Tôi rất biết ơn sự hỗ trợ nhân đạo và sự sẵn sàng đóng góp (của Việt Nam-PV) cho việc tái thiết sau chiến tranh của Ukraine".

Nguồn : RFA, 25/09/2024

*************************

Cơ chế chính trị là rào cản lớn nhất ngăn trí thức đóng góp cho Việt Nam ?

RFA, 25/09/2024

Tổng bí thư Tô Lâm một lần nữa kêu gọi trí thức Việt Nam ở nước ngoài, đặc biệt là tại Mỹ, đóng góp cho sự phát triển của đất nước. Một số trí thức Mỹ gốc Việt bày tỏ sự hoài nghi về khả năng hiện thực hóa lời kêu gọi này trong bối cảnh những rào cản chính trị vẫn tồn tại giữa cộng đồng hải ngoại và trong nước.

Tổng bí thư Tô Lâm gặp trí thức Việt tại New York - Courtesy by Báo Quân đội Nhân dân

Vì sao chưa thu hút được trí thức ?

Trong chuyến đi Mỹ để tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc khóa 79, hôm 22/9, Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã gặp gỡ một nhóm trí thức người Việt đến từ Houston, bang Texas. Tại đây, ông Tô Lâm nhấn mạnh rằng, Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn coi trọng cộng đồng người Việt sinh sống ở nước ngoài, đồng thời bày tỏ hy vọng rằng trí thức Việt Nam tại Mỹ và khắp nơi trên thế giới nên đoàn kết, đồng lòng và đóng góp cho sự phát triển của đất nước, hướng tới một kỷ nguyên mới của đất nước.

Đáp lại lời kêu gọi của ông Tô Lâm, nhiều trí thức gốc Việt tại Mỹ mà RFA phỏng vấn bày tỏ hoài nghi và chia sẻ những rào cản thực tế họ đã và đang gặp phải trong việc đóng góp cho quê hương. 

Luật sư Linh Nguyễn, thành viên của Liên minh vì Dân chủ cho Việt Nam, người cũng có mặt tại Hội nghị thượng đỉnh của Liên Hiệp Quốc cho biết, nhà nước Việt Nam luôn muốn tận dụng nguồn trí lực của tri thức gốc Việt ở hải ngoại. Tuy nhiên, theo bà :

"Căn bản trí thức là tự do và khai phóng, còn cái căn bản của Cộng sản là áp bức, là giáo điều, coi người dân như là công cụ chứ thực sự ra cũng không biết tận dụng trí thức của con người cho nên chưa thể thu hút được nhiều người Việt đóng góp cho Việt Nam".

Chia sẻ quan điểm với RFA, ông Võ Ngọc Ánh, hiện đang sinh sống tại tiểu bang Washington tin rằng đã là người Việt, dù sinh sống ở đâu, theo bất kỳ đảng phái nào thì cũng đều muốn góp sức xây dựng một Việt Nam phát triển hơn. Theo ông Ánh, các rào cản chính trị vẫn là trở ngại lớn nhất khiến nhiều trí thức hải ngoại không thể thích nghi khi trở về làm việc ở Việt Nam. Chính trị độc đảng và sự kiểm soát chặt chẽ từ Nhà nước đã khiến môi trường làm việc trong nước trở nên thiếu tự do, cản trở sự phát triển và đổi mới sáng tạo :

"Chính trị là cái trở ngại lớn nhất. Chính trị đã chi phối tất cả các lĩnh vực của đời sống, từ giáo dục, khoa học… Nó rất là khó cho những người làm việc được tôn trọng, họ quen với cái môi trường giáo dục cũng như khoa học, công nghệ, một cái tự do độc lập ở các nước phát triển".

Cần mở không gian tự do

Lời kêu gọi của ông tân Tổng bí thư không có gì mới mẻ, điều đó được lặp đi lặp lại qua nhiều thời kỳ và qua nhiều đời lãnh đạo. nó còn được xây dựng thành đường lối, chính sách chung của Việt Nam, thông qua các Nghị quyết 36 hay Quyết định 1334 về "Phát huy nguồn lực của người Việt Nam ở nước ngoài phục vụ phát triển đất nước".

Trong một bài phân tích  về Quyết định 1334 của Giáo sư Nguyễn Văn Chữ được đăng trên trang web của Viện nghiên cứu Việt-Mỹ thuộc Đại học Oregon, ông chỉ ra rằng, cộng đồng người Việt ở nước ngoài không chỉ có vai trò quan trọng về mặt kinh tế mà còn có trách nhiệm đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước. Công dụng của số lượng ngoại tệ dự trữ là giúp ổn định nền kinh tế, giá trị của chính đồng tiền Việt Nam và hối suất giữ đồng tiền Việt Nam đối với các ngoại tệ ; tất yếu là sẽ gián tiếp bảo vệ chế độ. 

Mặc dù Quyết định 1334 mở ra nhiều cơ hội hợp tác, nhưng bài viết của Giáo sư Chữ cũng nêu ra nhiều thách thức mà người Việt ở nước ngoài phải đối mặt như về pháp lý, văn hóa, và sự khác biệt trong cách tiếp cận quản lý. Điều này đòi hỏi những chính sách và môi trường làm việc cởi mở hơn từ phía chính phủ Việt Nam để kiều bào có thể yên tâm đóng góp.

Đồng tình với nhận định trên, ông Võ Ngọc Ánh nói thêm rằng, nếu Việt Nam không có những thay đổi cơ bản, ít nhất là tạo ra một không gian tự do hơn cho khoa học và giáo dục, thì rất khó để thu hút được sự tham gia của trí thức nước ngoài :

"Cần phải thay đổi thì mới thu hút được trí thức. Ít ra thì Việt Nam phải mở một cái không gian tự do cho giáo dục có quyền tự chủ hơn, được kết nối khoa học công nghệ với nước ngoài nó tốt hơn, độc lập hơn. Những cái điều đó may ra mới đem lại một sự khởi sắc cho Việt Nam. Bước đầu là như vậy. 

Còn mình nghĩ để thay đổi chính trị với Việt Nam thì mình nghĩ đó là điều rất là nhiều người Việt ở hải ngoại trong đó có trí thức mong muốn, nhưng mà để làm được điều đó thì phải có một sự thay đổi đó nó rất là lớn, mà trong lúc này thì không dễ. Trí thức họ không muốn phải dấn thân vào con đường chính trị để thay đổi nó".

Trong khi đó, luật sư Linh Nguyễn nhấn mạnh rằng nếu Việt Nam không thực sự cải cách, mở rộng tự do và dân chủ, thì việc thu hút trí thức từ nước ngoài sẽ chỉ là những lời nói suông. 

Luật sư này cũng cho biết cộng đồng người Việt ở Mỹ sẽ luôn ủng hộ Việt Nam, nếu Việt Nam là một quốc gia dân chủ pháp trị, độc lập với một hệ thống chính trị đa nguyên đa đảng ; Quyền lực của Hiến Pháp phải thuộc về ba cơ quan Lập pháp, Hành pháp và Tư pháp ; Luật pháp phải bảo đảm nền dân chủ và nhân quyền, tôn trọng quyền bầu cử tự do và công bằng…

Nguồn : RFA, 25/09/2024

*************************

Ông Tô Lâm tại Đại học Columbia đã nói gì ? Đâu là điểm đáng chú ý ?

BBC, 25/09/2024

Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã có bài phát biểu tại Đại học Columbia ở thành phố New York. Ông cũng đã trả lời một số câu hỏi từ giáo sư và sinh viên của trường.

Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm phát biểu tại Đại học Columbia hôm 23/9. Ảnh chụp màn hình từ chương trình trực tiếp của Đại học Columbia.

Buổi trò chuyện của Tổng bí thư Tô Lâm diễn ra vào lúc 22 giờ ngày 23/9 theo giờ Việt Nam, nằm trong chương trình Diễn đàn Lãnh đạo Thế giới do Đại học Columbia tổ chức.

Sự kiện mở đầu với bài phát biểu giới thiệu của Tiến sĩ Wafaa El-Sadr, Phó Chủ tịch Trung tâm Columbia Toàn cầu (Columbia Global) thuộc Đại học Columbia.

Bà Wafaa El-Sadr cho biết trong vòng 20 năm qua, hơn 300 nhà lãnh đạo trên toàn cầu đã tới nói chuyện tại Diễn đàn Lãnh đạo Thế giới.

"Việc Ngài (ông Lâm) có mặt ở đây hôm nay thể hiện sự tham gia của ngài trong một truyền thống lâu đời, được thiết lập nhằm thúc đẩy sứ mệnh của chung tôi ở Đại học Columbia để dạy, để học, để nâng cao kiến thức và đóng góp vào việc tìm ra giải pháp cho các thách thức toàn cầu. Và điều gắn kết khán giả tại đây là sự cam kết chung đối với sứ mệnh này", Tiến sĩ El-Sadr phát biểu.

Kết thúc phần giới thiệu, bà El-Sadr nhường bục phát biểu cho vị lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam.

Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm phát biểu gì ?

Tiến sĩ Wafaa El-Sadr (trái) và Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tại buổi trò chuyện ở Đại học Columbia. Ảnh chụp màn hình từ chương trình trực tiếp của Đại học Columbia.

Bài phát biểu của ông Tô Lâm kéo dài khoảng 22 phút.

Ông đánh giá cao về đóng góp của Đại học Columbia vào việc thúc đẩy sự phát triển của Việt Nam cũng như mối quan hệ giữa hai nước.

"Tôi được biết nhiều cựu sinh viên Đại học Columbia hiện giữ các cương vị lãnh đạo, quản lý cấp cao tại Việt Nam", ông Lâm phát biểu.

Có một điểm trùng hợp là nhà vận động môi trường Hoàng Thị Minh Hồng từng được chọn tham gia chương trình Học giả Quỹ Obama khóa đầu tiên tại Đại học Columbia vào năm 2018. Bà Hồng là một nhà vận động chính sách môi trường nổi tiếng, từng bị bắt và lãnh án tù 3 năm vào năm 2023 và vừa được đặc xá ngay trước chuyến đi Mỹ của ông Tô Lâm.

Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm cũng đề cập các cột mốc trong ngoại giao giữa hai nước như kỷ niệm 50 năm kết thúc cuộc chiến tranh ở Việt Nam và 30 năm bình thường hóa quan hệ vào năm 2025.

Sau đó, ông Lâm nhắc đến các thành tựu kinh tế, ngoại giao mà Việt Nam đã đạt được trong thời gian qua cũng như chỗ đứng hiện nay của Việt Nam trên trường quốc tế.

"Con đường phát triển của Việt Nam không thể tách rời xu thế chung của thế giới và nền văn minh nhân loại", ông Lâm nói, đồng thời khẳng định truyền thống của người Việt Nam là "giàu vì bạn".

Tổng bí thư Tô Lâm cũng nói lại về cam kết của Việt Nam đối với các vấn đề chung của thế giới, chẳng hạn như về môi trường.

"Mặc dù còn nhiều khó khăn, thách thức song Việt Nam cam kết thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (net-zero) vào năm 2050", ông Lâm nhấn mạnh.

Trong phần tiếp theo của bài phát biểu, ông Lâm quay lại với chủ đề quan hệ Việt-Mỹ, khẳng định rằng từ thời Chủ tịch Hồ Chí Minh, Việt Nam đã muốn "hợp tác đầy đủ" với Mỹ.

"Từ cựu thù, hai nước đã trở thành đối tác, Đối tác toàn diện và nay là Đối tác chiến lược toàn diện", ông phát biểu.

Ông cũng nhắc lại chuyến thăm lịch sử vào tháng 7/2015 của cố Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Vào tháng 7/2015, ông Nguyễn Phú Trọng trở thành tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam đầu tiên thăm Hoa Kỳ và được Tổng thống Mỹ Barack Obama tiếp đón ở Phòng Bầu Dục - nơi vốn chỉ dành cho các nguyên thủ quốc gia.

Đây là điều đặc biệt "lạ" đối với cả ngành ngoại giao Mỹ, khi mà Tổng thống Mỹ tiếp lãnh đạo một đảng chính trị theo nghi thức nguyên thủ. Chuyến thăm này đã làm thay đổi hẳn cách giao thiệp giữa lãnh đạo hai nước, được nhiều nhà quan sát coi là sự thừa nhận từ phía Mỹ về tính chính danh của Đảng cộng sản và người đứng đầu đảng này.

"Sau gần 30 năm bình thường hóa, quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ đã có những bước tiến mạnh mẽ vượt ngoài khả năng tưởng tượng của cả những người lạc quan nhất", ông Lâm phát biểu.

Ở cuối bài phát biểu, Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm bày tỏ mong muốn Mỹ tiếp tục ủng hộ mạnh mẽ mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước.

Phần hỏi đáp của ông Tô Lâm và Giáo sư Nguyễn Thị Liên Hằng

Giáo sư Nguyễn Thị Liên Hằng và Tổng bí thư Tô Lâm tại buổi nói chuyện hôm 23/9. Ảnh chụp màn hình từ chương trình trực tiếp của Đại học Columbia.

Trong phần tiếp theo của chương trình, ông Tô Lâm đã giao lưu và trả lời câu hỏi của giáo sư và sinh viên Đại học Columbia.

Người điều phối trong phần tọa đàm này là Giáo sư Nguyễn Thị Liên Hằng, Giám đốc Viện Đông Á Weatherhead thuộc Đại học Columbia. Bà giảng dạy về lịch sử mối quan hệ Mỹ-Đông Á.

Bà Hằng là tổng biên tập 3 cuốn Cambridge History of the Vietnam War (Tạm dịch : Cambridge Lịch sử : Chiến tranh Việt Nam) dự kiến ra mắt vào cuối tháng 9/2024 và là đồng chủ biên bộ sách Cambridge Studies in U.S. Foreign Relations (Tạm dịch : Nghiên cứu của Cambridge về Quan hệ Đối ngoại Mỹ).

Cuốn Hanoi’s War : An International History of War for Peace in Vietnam (Tạm dịch : Chiến tranh của Hà Nội : Lịch sử Quốc tế về Chiến tranh vì Hòa bình ở Việt Nam) của bà đã giành được nhiều giải thưởng danh giá tại Mỹ. Tuy nhiên, một số nghiên cứu của bà Hằng từng bị các "hội nhóm cờ đỏ" tại Việt Nam tố cáo là xuyên tạc lịch sử.

Báo Nhân Dân của Đảng cộng sản Việt Nam vào năm 2015 từng có bài viết Đừng nhân danh khoa học để xuyên tạc lịch sử với nội dung lên án cuốn sách Hanoi’s War.

Trước khi đặt câu hỏi cho Tổng bí thư Tô Lâm, Giáo sư Liên Hằng giới thiệu mình là nhà sử học về Chiến tranh Việt Nam và được sinh vào giai đoạn cuối của cuộc chiến này.

Trong câu hỏi đầu tiên dành cho ông Tô Lâm, bà Hằng nhắc lại câu nói nổi tiếng của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt rằng ngày 30/4 là một sự kiện khiến triệu người vui nhưng cũng triệu người buồn.

Giáo sư Hằng nhận định câu nói này rất ấn tượng vì điều đó cho thấy chính phủ Việt Nam nhận thức được sự mất mát của cả những người từng sống dưới chế độ Việt Nam Cộng hòa.

"Dưới sự lãnh đạo của mình, ông sẽ làm gì để thúc đẩy sự hòa giải giữa những người Việt Nam ?" - Giáo sự Liên Hằng hỏi.

Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm cho biết dù chiến tranh đã đi qua gần 50 năm, nhưng quá khứ sẽ không bị lãng quên. Tuy vậy, việc quan trọng là rút ra bài học từ quá khứ để hướng tới tương lai hòa bình và ổn định.

Ông Lâm không đề cập gì đến vấn đề hòa hợp, hòa giải dân tộc trong câu trả lời của mình.

Gần nửa thế kỷ sau khi chiến tranh chấm dứt, trong khi hòa giải giữa Việt Nam và cựu thù Mỹ có những bước tiến rõ rệt, việc hòa giải giữa những người Việt từng đứng hai bờ chiến tuyến vẫn còn nhiều trắc trở.

Trong câu hỏi thứ hai, bà Liên Hằng hỏi vị lãnh đạo Việt Nam rằng ông sẽ đưa ra lời khuyên gì cho các lãnh đạo Mỹ để đối phó với Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng giữa hai nước gia tăng và có thể trở thành cuộc Chiến tranh Lạnh của thế kỷ 21.

Trả lời câu hỏi này, ông Lâm nói rằng Việt Nam tiếp cận các nước khác với thiện chí, dựa trên sự hiểu biết, tôn trọng lợi ích hợp pháp lẫn nhau.

Ông khẳng định nếu các quốc gia chăm chú lắng nghe nhau, nuôi dưỡng văn hóa đối thoại và thử đặt mình vào vị trí của người khác thì không có vấn đề nào là không thể vượt qua.

Vị lãnh đạo nói rằng nếu các nước có tình hữu nghị khăng khít và hành xử thân thiện với nhau thì có thể đạt được sự thịnh vượng.

"Nếu ông học lớp của tôi thì ông hẳn được điểm A+", Giáo sư Liên Hằng cười và nhận xét về câu trả lời của ông Tô Lâm.

Đáng chú ý, trong phần trả lời của ông Lâm lẫn bài phát biểu, ông dùng cụm từ "chiến tranh ở Việt Nam" và "cuộc chiến ở Việt Nam" để nói về Chiến tranh Việt Nam chứ không dùng cụm "cuộc kháng chiến chống Mỹ" như truyền thông trong nước hay sử dụng.

Hỏi đáp với sinh viên Đại học Columbia

Một sinh viên Việt Nam đặt câu hỏi cho ông Tô Lâm tại sự kiện. Ảnh chụp màn hình từ chương trình trực tiếp của Đại học Columbia.

Sau phần tọa đàm với Giáo sư Nguyễn Thị Liên Hằng, ông Tô Lâm lắng nghe và trả lời các câu hỏi đến từ các sinh viên Đại học Columbia, trong đó có một số sinh viên đến từ Việt Nam.

Các câu hỏi tập trung về chính sách và ngoại giao của Việt Nam, bao gồm cả câu hỏi về Biển Đông.

Chia sẻ với các sinh viên, Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm cho biết Việt Nam hiện nay đang tập trung tái cấu trúc nền kinh tế để hợp với thời đại. Trọng tâm là chuyển đổi số cũng như các tiến bộ khoa học, công nghệ khác để áp dụng cho xã hội và tái xây dựng mô hình tăng trưởng, qua đó tối ưu năng suất và tính cạnh tranh.

Về vấn đề Biển Đông, ông Tô Lâm nói rằng đây là khu vực nhận được nhiều sự quan tâm của nhiều nước vì có tuyến thương mại hàng hải quan trọng và Việt Nam tuân thủ các cam kết, thỏa thuận liên quan tới khu vực này.

Vị tổng bí thư, chủ tịch nước nhấn mạnh Việt Nam theo đuổi sự hòa bình, ổn định và hợp tác với các nước trong khu vực để đạt được mục tiêu đó.

Ông cũng thừa nhận rằng có tồn tại xung đột, mâu thuẫn trên Biển Đông và cách tốt nhất để giải quyết là thông qua đối thoại, hợp tác. Ông Lâm khẳng định Việt Nam lên án các hành động không tuân thủ luật pháp quốc tế và đe dọa nước khác trên biển.

Kết thúc chương trình, Giáo sư Nguyễn Thị Liên Hằng nói chuyến thăm Đại học Columbia là một sự kiện lịch sử vì ông Lâm là nhà lãnh đạo cộng sản đầu tiên tới phát biểu tại đại học này.

"Tôi đã nói với sinh viên mình rằng nếu bất kỳ ai muốn lấy bằng tiến sĩ, thì đây [chuyến thăm của ông Tô Lâm] chính là đề tài cho bạn", bà Hằng cười và nói.

Tiếng nói phản đối

Sự kiện Đại học Columbia mời ông Lâm tới nói chuyện được coi là "lịch sử", nhưng trong lòng nước Mỹ cũng có những cách nhìn khác.

Hôm 23/9, tổ chức Young America's Foundation - một tổ chức chính trị cánh hữu nổi tiếng của Mỹ - đã đăng tải bài viết nói về buổi nói chuyện của ông Tô Lâm tại Đại học Columbia.

Bài viết cho rằng việc mời ông Tô Lâm đến phát biểu cho thấy sự thiếu quan tâm của một trường đại học hàng đầu như Đại học Columbia đối với các vấn đề như quyền và các nguyên tắc cho phép các nền dân chủ tự do thành công.

Trước đó, trong lá thư gửi tới Tiến sĩ Katrina Armstrong - quyền Hiệu trưởng Đại học Columbia, Dân biểu Michelle Steel bày tỏ mối quan ngại nghiêm trọng khi Đại học Columbia "quảng bá" cho ông Tô Lâm.

Bà Steel cho rằng kể từ khi ông Lâm lên nắm chức tổng bí thư, Đảng cộng sản Việt Nam đã tăng cường áp dụng mô hình đàn áp của Đảng cộng sản Trung Quốc. Vị dân biểu cũng lấy việc kết án nhà báo Phan Vân Bách và việc bỏ tù ông Bùi Tuấn Lâm để làm ví dụ.

Bài viết trên trang web của Young America's Foundation đồng tình với Dân biểu Michelle Steel rằng việc tiếp đón ông Tô Lâm là một ví dụ về sự "thiếu minh bạch về mặt đạo đức" của Đại học Columbia vì "không thể thúc đẩy sự tự do ngôn luận và biểu đạt trong khuôn viên trường trong khi chào đón một trong những nhà lãnh đạo nổi tiếng nhất của chủ nghĩa độc tài".

Bài viết cũng cho rằng đây không phải lần đầu Đại học Columbia "thể hiện sự yêu mến" đối với những kẻ chuyên quyền. Trong năm học 2007-2008, trường đã mời và sau đó tiếp đón ông Mahmoud Ahmadinejad - tổng thống Iran khi đó.

Trên thực tế, các câu hỏi đặt ra cho ông Tô Lâm tại Đại học Columbia đã không đề cập đến các vấn đề như nhân quyền, tự do biểu đạt, các vụ bắt giữ cụ thể, các làn sóng dân tộc chủ nghĩa cực đoan gần đây nhằm vào các tổ chức của Mỹ, như vụ vu khống và cáo buộc trường Đại học Fulbright Việt Nam ươm mầm cho cách mạng màu.

Nguồn : BBC, 25/09/2024

****************************

Ông Tô Lâm gặp các đại diện doanh nghiệp Mỹ, Meta cam kết mở rộng đầu tư vào Việt Nam

RFA, 25/09/2024

Tổng bí thư – Chủ tịch nước Tô Lâm trong cuộc gặp với các đại diện tập đoàn lớn ở Mỹ tại New York đã cam kết sẽ thúc đẩy nền kinh tế số nội địa, kêu gọi các hãng lớn của Mỹ đầu tư vào nghiên cứu ở Việt Nam.

Chủ tịch Tô Lam găp ông Nick Clegg - Chủ tịch phụ trách Đối ngoại Toàn cầu của Tập đoàn Meta - ở New York hôm 23/9/2024 - VNN

Ông Tô Lâm gặp gỡ các đại diện tập đoàn Mỹ hôm 23/9 bên lề hội nghị của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc.

Theo báo Nhà nước, tại cuộc gặp giữa ông Tô Lâm với đại diện của Meta (Facebook), Chủ tịch phụ trách Đối ngoại Toàn cầu của Tập đoàn Meta, ông Nick Clegg cho biết tập đoàn này có kế hoạch sản xuất các sản phẩm kính thực tế ảo Metaverse tại Việt Nam.

Ông Tô Lâm đề nghị Meta tiếp tục trao đổi với các cơ quan, đối tác phía Việt Nam, đặc biệt là Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia để thúc đẩy triển khai các hoạt động hợp tác cụ thể trong các lĩnh vực khoa học công nghê, đổi mới sáng tạo, AI, Internet vạn vật (IoT).

Trong cuộc gặp với Phó Chủ tịch phụ trách quan hệ Chính phủ toàn cầu của Tập đoàn Apple, ông Nick Ammann, ông Tô Lâm đề nghị Apple và các đối tác hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam, nâng cao năng lực sản xuất và tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu ; nghiên cứu thành lập trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) ; nghiên cứu khả cung cấp các suất học bổng tài năng cho các sinh viên Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ thông tin, lập trình, điện tử, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI)….

Tại một diễn đàn doanh nghiệp nằm trong loạt sự kiện được tổ chức ở New York nhân chuyến làm việc này, ông Tô Lâm đã ký một loạt các thỏa thuận hợp tác với các tập đoàn năng lượng, trí tuệ nhân tạo và trung tâm dữ liệu của Mỹ, theo thông tin từ Chính phủ Việt Nam.

Trong các thỏa thuận được ký kết có bản ghi nhớ về chuyển giao công nghệ giữ Tập đoàn Kellogg Brown & Root và PetroVietnam, hợp tác khí hóa lỏng giữa PetroVietnam và Exelerate Energy, xây dựng trung tâm dữ liệu và trí tuệ thông minh giữa Tập đoàn Sovico và Supermicro.

Nhân dịp này, Tập đoàn Vietjet của tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo đã ký thỏa thuận hợp tác 1,1 tỷ đô la với Honeywell Aerospace Technologies. Theo đó, công ty của Mỹ sẽ cung cấp các thiết bị điện tử hàng không và dịch vụ kỷ thuật hàng không cho đội tàu bay của Vietjet.

Nguồn : RFA, 25/09/2024

****************************

Những nhận định trước thềm cuộc gặp của hai lãnh đạo Việt - Mỹ

RFA, 24/09/2024

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden dự kiến sẽ gặp Tổng bí thư - Chủ tịch nước Việt Nam Tô Lâm vào thứ tư, ngày 25/9, theo Reuters. Các nhà quan sát cho rằng, cuộc gặp này cũng như nhiều động thái xung quanh nó báo hiệu ông Tô Lâm có thể có những cải cách mạnh mẽ trong tương lai.

Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm phát biểu tại lễ kỷ niệm một năm Việt - Mỹ nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện, New York, ngày 22/9/2024 - TTXVN

Từ hợp tác công nghệ tới cải cách 

Trong bài phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hiệp quốc, Tổng bí thư - Chủ tịch nước Tô Lâm kêu gọi các nước lớn chia sẻ thành tựu phát triển khoa học công nghệ. Thực tế, ai cũng biết khoa học công nghệ là yếu tố quyết định sự thành bại trong cuộc cạnh tranh giữa các quốc gia. Hoa Kỳ sẽ không thể chia sẻ các công nghệ nguồn, công nghệ cốt lõi cho những nước thân thiết với Trung Quốc, hoặc những nước có nguy cơ chia sẻ công nghệ cho Trung Quốc mà không phải là đồng minh, hoặc ít nhất không phải là "đối tác đáng tin cậy" của họ. Vậy lời kêu gọi chia sẻ khoa học công nghệ của ông Tô Lâm có phải là chỉ dấu cho thấy ông muốn làm cải cách hay không ? Nếu ông làm cải cách thì đó có thể là gì ? 

Trao đổi với RFA, Luật sư Vũ Đức Khanh từ Canada chia sẻ góc nhìn của ông : 

"Đối với cá nhân tôi thôi, có một điều tôi có thể khẳng định ngay, là ông Tô Lâm là một nhà cải cách lớn của Việt Nam, trong giai đoạn từ đây đến 2030. Mặc dù điều này có thể còn quá sớm, nhưng tôi nghĩ sau này ông ấy có thể được mệnh danh là một nhà cải cách, xứng danh với ông Nguyễn Văn Linh, ông Võ Văn Kiệt. 

Tôi thấy sau khi tiếp quản chức tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam mà ông Nguyễn Phú Trọng để lại sau khi ra đi thì ông ấy thường nhắc đến cụm từ như là chỉ dấu cho thời đại mới của ông ấy là "Việt Nam đang đứng trước kỉ nguyên mới". Trong kỉ nguyên mới ấy, ông ấy muốn để lại dấu ấn quan trọng như một nhà cải cách. Trong các bài phát biểu, đặc biệt trong bài diễn văn hội nghị Trung ương 10, thì ông đều nhấn mạnh đến cải cách thể chế, cải cách lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất. Đặc biệt, ông muốn cải cách mối quan hệ giữa các thành tố trong xã hội là "Đảng lãnh đạo, nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ", nhưng ông có thể muốn đưa nhân dân lên ở vị trí đầu tiên. 

Về lý do ông Tô Lâm kêu gọi "chia sẻ thành tựu khoa học công nghệ", nhà nghiên cứu Hoàng Việt ở Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, đó là mối quan tâm của ông Tô Lâm từ lâu. Một trong những bài phát biểu đầu tiên của ông Tô Lâm khi đăng quang chủ tịch nước là kêu gọi chuyển đổi số. Theo ông Hoàng Việt, ngay từ thời Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, ông Tô Lâm đã được đánh giá là có đầu óc cấp tiến. Ưu tiên phát triển công nghệ sẽ dẫn đến nhu cầu cải cách. Ông giải thích : 

"Những quốc gia như Việt Nam cần tốc độ phát triển nhanh để bắt kịp các quốc gia phát triển. Một trong những động lực thúc đẩy tốc độ phát triển là khoa học công nghệ. Như Tổng bí thư Tô Lâm nói là nếu khoa học công nghệ phát triển thì bắt buộc quan hệ sản xuất phải phát triển theo, nghĩa là hệ thống chính trị, pháp luật, chính sách phải thay đổi theo cho phù hợp. Có lẽ chúng ta có thể hiểu vấn đề như vậy". 

Nhà nghiên cứu Hoàng Việt chỉ ra là ông Tô Lâm gần đây nhiều lần kêu gọi Việt Nam phải phát triển lên thành cường quốc tầm trung. Ông cũng kêu gọi cải cách thể chế. Vậy cải cách thể chế nghĩa là thế nào ? Theo nhà nghiên cứu Hoàng Việt, chắc chắn là rồi đây các nhà nghiên cứu Việt Nam sẽ giải mã vấn đề này. Còn theo cách hiểu của ông Hoàng Việt thì "cải cách thể chế" ở đây không phải là chuyển sang thể chế chính trị khác. Nhiều năm qua, Việt Nam có nhiều thành tựu về kinh tế và chống tham nhũng, nhưng có nhiều hệ lụy, trong đó có vấn đề bộ máy hành chính bị xơ cứng. Nhiều người sợ trách nhiệm, khiến cho bộ máy chính trị không đáp ứng yêu cầu. Do đó, đây là ưu tiên trước mắt trong tiến trình cải cách của ông Tô Lâm.

Tại sao gặp ở New York mà không phải Nhà Trắng ?

Trao đổi với RFA, nhà nghiên cứu Hoàng Việt ở Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng cùng với chuyến thăm Lào, Campuchia, Trung Quốc trước đó, chuyến làm việc tại Liên Hiệp quốc của ông Tô Lâm giống như một sự ra mắt quốc tế của vị nguyên thủ vừa nhậm chức chưa lâu. Ông phân tích :

"Thế nhưng cuộc làm việc tại Liên Hiệp quốc lại không được chú ý nhiều bằng cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Biden. Sau khi Tổng bí thư - Chủ tịch nước Tô Lâm đã có cuộc gặp Tổng bí thư - Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình, nếu Tổng bí thư - Chủ tịch nước Tô Lâm có cuộc gặp chính thức với Tổng thống Biden ở Nhà Trắng thì đó sẽ là một tiếng vang lớn, khi mà người lãnh đạo cao nhất Việt Nam đã gặp cả hai cường quốc. 

Tuy nhiên, nhiều người đã không được hào hứng lắm trước cuộc gặp của ông Biden với Tổng bí thư - Chủ tịch nước Tô Lâm vì đó không phải là cuộc gặp chính thức cấp nhà nước, theo thông tin chính thức, mà là cuộc gặp bên lề hội nghị thượng đỉnh tại Liên Hiệp quốc. 

Mặc dù đây không phải là cuộc gặp chính thức cấp nhà nước nhưng nói cho cùng thì hai nhà lãnh đạo đã gặp nhau và trao đổi nhiều vấn đề. Điều đó cho thấy cả hai rất coi trọng mối quan hệ của nhau".

Vậy tại sao ông Biden và Tô Lâm chưa có cuộc gặp chính thức ? Theo nhà nghiên cứu Hoàng Việt, cả Việt Nam và Hoa Kỳ đang bận rộn với các vấn đề đối nội. Mỹ đang bước vào cuộc bầu cử tổng thống ở giai đoạn chạy nước rút. Hai ứng viên Donald Trump và Kamala Harris đang chỉ trích lẫn nhau. Nếu phía ông Trump tấn công cuộc gặp của ông Biden và ông Tô Lâm thì sẽ không hay cho cả hai. Ông phân tích tiếp : 

"Nếu ông Biden đón thì có nguy cơ phía ông Donald Trump sẽ chỉ trích và thậm chí có thể có những lời không hay với phía Việt Nam. Vì vậy phía ông Biden có thể không muốn vì tác động không tốt cho quan hệ hai bên. Vì vậy hai bên đã không thiết lập một cuộc gặp chính thức. Nhưng cuối cùng hai bên vẫn gặp nhau ở New York. Hai nước có tiềm năng phát triển rất lớn vì Việt Nam coi trọng quan hệ với Mỹ và Mỹ cũng coi trọng quan hệ với Việt Nam. Hai bên đều tìm thấy những điểm chung và có nhu cầu phát triển mối quan hệ lên một mức độ mới".

Nhà nghiên cứu Hoàng Việt cũng nhấn mạnh sau khi nâng cấp quan hệ được một năm thì cả Việt Nam và Hoa Kỳ vẫn còn nhiều việc chưa làm được. Cả hai phía đều đang bận rộn củng cố các vấn đề nội bộ. Việt Nam đang bước vào giai đoạn mới, với sự thay đổi về nhân sự cấp cao, còn phía Mỹ thì bước vào giai đoạn bầu cử lãnh đạo mới. Do đó, ông Hoàng Việt cho rằng :

"Có lẽ hai bên đang tập trung vào vấn đề nội bộ nhiều hơn. Tôi nghĩ là sang năm 2025, đặc biệt là sau 2026, khi đại hội Đảng 14 kết thúc, thì chính là thời gian để hai phía Việt Mỹ thúc đẩy mối quan hệ lên một tầm cao mới hơn. 

Theo một quan chức ngoại giao Mỹ nói với tôi thì dù sắp tới tổng thống Mỹ là ai, dù là ông Donald Trump hay bà Kamala Harris thì cũng sẽ có một chuyến thăm đến Việt Nam. Và như vậy đó sẽ là cơ hội cho hai bên thúc đẩy quan hệ lên". 

Đối nội và đối ngoại

Vẫn xung quanh chuyến đi New York của ông Tô Lâm, Luật sư Vũ Đức Khanh cho rằng đó là chuyến đi quan trọng với rất nhiều phía.

Do đó, theo Luật sư Vũ Đức Khanh, bên cạnh Tổng thống Mỹ, nếu ông Tô Lâm gặp gỡ lãnh đạo các nước khác như Anh, Úc, Ấn, Nhật thì cũng tăng cường vị thế của Việt Nam :

"Đối với đại đa số người dân trong nước, cuộc gặp của ông Tô Lâm với ông Biden, dù chỉ 15 - 20 phút thì ông cũng trở nên quan trọng với người dân, vì người dân rất mong Việt Nam phát triển quan hệ với Hoa Kỳ một cách mật thiết.

Đồng thời, đối với các lực lượng khác nhau trong Đảng cộng sản Việt Nam, họ cũng muốn ông ấy cho họ thấy ông có khả năng phát triển quan hệ với lãnh đạo Hoa Kỳ và phương Tây. Đó là vấn đề có tầm quan trọng nhất". 

Theo Luật sư Vũ Đức Khanh, trọng tâm của chuyến đi lần này của ông Tô Lâm có ba hồ sơ quan trọng. Thứ nhất là hồ sơ vị thế chính trị ngoại giao của Việt Nam trên trường quốc tế. Thứ hai là hồ sơ về hợp tác an ninh quốc phòng. Hồ sơ thứ ba là hợp tác kinh tế, trong đó có hợp tác khoa học kỹ thuật, công nghệ mới, kinh tế xanh, kinh tế số.

Đến thời điểm này, những hợp tác trong ba lĩnh vực trên vẫn chưa được như Việt Nam mong đợi. Nhưng những thông báo của Nhà Trắng cho biết ông Biden sẽ gặp ông Tô Lâm ở New York vào ngày 25 tháng Chín, điều đó khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. "Điều đó cũng vô cùng quan trọng đối với đối nội", Luật sư Vũ Đức Khanh chia sẻ với RFA từ Canada.

Nguồn : RFA, 24/09/2024

Bà Nguyễn Phương Hằng, ông Trần Huỳnh Duy Thức, ông Hoàng Ngọc Giao, và bà Hoàng Thị Minh Hồng, được thả gần như cùng một lúc.

Trong ván cờ giữa Mỹ và Trung Quốc, ông Tô Lâm khó có thể quyết định theo ý mình

Trong 4 người này, mỗi người bị bắt trong những hoàn cảnh khác nhau, nhưng tựu chung, họ là những người có ảnh hưởng đến xã hội. Đây là lần mà nhà cầm quyền Việt Nam thả người "đại trà", khiến không ít ý kiến lạc quan về Tổng bí thư.

Ông Tô Lâm lên Tổng bí thư, điều khó nhất là làm sao phải cân bằng giữa các thế lực. Trong nước, thành phần bảo thủ vẫn đang rất mạnh. Với ngoài nước, đặc biệt là trong ván cờ giữa Mỹ và Trung Quốc, ông Tô Lâm khó có thể quyết định theo ý mình. Trong bối cảnh có rất nhiều mối quan hệ, rất nhiều mối đe dọa, rất nhiều quyền lợi đan xen, làm sao để ông giữ cân bằng ?

Trong nội bộ Đảng, nếu ông Tô Lâm muốn đổi mới, ông phải triệt hạ hoàn toàn thành phần bảo thủ trong Đảng, hoặc phải kiểm soát được họ. Thành phần này còn khá đông, họ trung thành với cái gọi là "xã hội chủ nghĩa" một cách vô điều kiện. Họ không quan tâm đến lợi ích quốc gia, họ chỉ muốn duy trì chế độ độc tài toàn trị. Thành phần này rất sùng bái Nga Tàu, đặc biệt, họ thần thánh hóa Putin và Tập Cận Bình.

Đại diện cho trường phái này, rõ nhất là ông Lương Cường và ông Nguyễn Trọng Nghĩa, cùng đa số trong Tổng cục Chính trị.

Sau chuyến công du Mỹ, ông Tô Lâm phải ghé sang Cuba. Động thái này của ông Tô Lâm, được đánh giá là để làm hài lòng thành phần bảo thủ trong Đảng. Như vậy, Tô Lâm vẫn còn ngán và ngại thành phần này. Đây là rào cản rất lớn, khiến Tô Lâm không thể tự ý thay đổi mới được.

Đối với quan hệ quốc tế, những động thái gần đây cho thấy, ông Tô Lâm vẫn ưu tiên cho mối quan hệ với Bắc Kinh. Những cam kết giữa Việt Nam và Mỹ đã không được phía Việt Nam thực hiện, nguyên nhân được cho là, Việt Nam sợ Bắc Kinh không hài lòng. Như vậy, ông Tô Lâm không thể tự tách mình và tách Đảng khỏi quỹ đạo của Bắc Kinh, thì làm sao, ông có thể mạnh dạn đổi mới ?

Nhiều năm qua, chính quyền Việt Nam đã từng thả một số tù nhân lương tâm, để trao đổi với Mỹ và phương Tây trong những lần ký kết hiệp định thương mại hoặc lãnh đạo đi thăm các nước Mỹ và phương Tây. Tuy nhiên, thả người này rồi, nhà cầm quyền lại cho bắt người khác. Họ luôn duy trì một số lượng tù nhân lương tâm trong "kho", ở mức đủ để làm điều kiện trao đổi. Đấy là trò ma mãnh của một chính quyền bất lương, không phải là thiện chí.

Việc thả ông Trần Huỳnh Duy Thức và những tù nhân khác, không có dấu hiệu cho thấy, Tô Lâm có thiện chí đổi mới chính trị. Khả năng cao, lần này, Tô Lâm cũng sử dụng trò ma mãnh cũ rích, như ông và Đảng của ông đã dùng trong nhiều năm.

Tù nhân dự bị trong nước vẫn còn rất nhiều, thậm chí, Tô Lâm có thể cho bắt lại ngay người vừa được thả, để duy trì "kho" chứa tù nhân lương tâm của Đảng.

Ngoài những yếu tố như đối nội và đối ngoại cản trở sự thay đổi, thì còn một yếu tố khác rất quan trọng, đó là, Tô Lâm và các "đồng chí" của ông đang hưởng lợi rất lớn, từ việc nắm giữ quyền lực trong tay. Một Ủy viên Trung ương Đảng như Lê Đức Thọ, đã có trong tay hàng ngàn tỷ đồng, thì người đứng đầu như ông Tô Lâm, sẽ hưởng được bao nhiêu ? Nếu thay đổi, những đồng tiền bẩn của ông liệu có giấu được không, và ông cùng gia đình có còn được hưởng đặc quyền đặc lợi như hiện nay nữa hay không ?

Mỗi lần thả tù nhân lương tâm, như là việc Đảng cho dư luận "uống nước đường". Chỉ khác là, lần này, ông Tô Lâm cho nhiều đường hơn mà thôi. Sau đó, mọi việc vẫn trở về như quỹ đạo cũ.

Để đất nước thay đổi, cần một áp lực cực mạnh từ người dân, chứ không thể hy vọng vào sự tiến bộ của những cái đầu bảo thủ và đầy tham lam trong Đảng.

Khi dân khí còn thấp, thì không có động lực đủ mạnh để thúc đẩy Đảng phải thay đổi.

Thái Hà

Đại học Columbia giải thích lý do mời lãnh đạo Đảng cộng sản Tô Lâm đến nói chuyện

VOA, 24/09/2024

Đại học Columbia của Mỹ nói rằng họ cam kết quyền tự do ngôn luận nhưng không tán thành quan điểm của diễn giả nào khi tổ chức buổi nói chuyện với Tổng bí thư Việt Nam Tô Lâm, người đã trở thành lãnh đạo Đảng cộng sản đầu tiên được mời tới trường đại học này.

Tổng bí thư-Chủ tịch nước Việt Nam Tô Lâm phát biểu tại Diễn đàn Lãnh đạo Thế giới của Đại học Columbia ở New York, Mỹ, hôm 23/9.

Ông Lâm, cũng là chủ tịch nước Việt Nam, đã phát biểu tại Diễn đàn Lãnh đạo Thế giới của Đại học Columbia ở thành phố New York, nơi ông đang có mặt để tham dự khóa họp thứ 79 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, hôm 23/9. Trong cuộc nói chuyện do bà Nguyễn Thị Liên Hằng, giáo sư sử học của Đại học Columbia, điều phối, ông Lâm đã trả lời các câu hỏi của sinh viên sau đó.

Nhưng buổi nói chuyện này trước đó đã bị Dân biểu Mỹ Michelle Steel phản đối khi bà kêu gọi trường hủy bỏ sự kiện với nhà lãnh đạo Việt Nam. Bà Steel đã gửi một bức thư tới Chủ tịch tạm quyền của trường, Katrina Amstrong, vào ngày 20/9 để đề nghị trường rút lại lời mời ông Lâm và sau đó đưa ra một thông cáo đưa ra ngay trước khi buổi nói chuyện diễn ra hôm 23/9 để nhắc lại lời phản đối này.

Bà Steel, người đại diện địa hạt 45 – nơi có cộng đồng người Việt sinh sống – của California tại Quốc hội Mỹ cho rằng ông Lâm là một "nhà độc tài nguy hiểm đã kìm hãm quyền tự do ngôn luận và bắt giữ nhiều tù nhân lương tâm ở Việt Nam". Theo vị dân biểu này, Đại học Columbia không thể thúc đẩy một môi trường học thuật có tự do ngôn luận và tự do biểu đạt khi tiếp đón một trong những lãnh đạo nổi tiếng nhất của chủ nghĩa độc tài.

Một người phát ngôn của Đại học Columbia, trả lời yêu cầu bình luận của VOA qua email, nói rằng Diễn đàn Lãnh đạo Thế giới của trường "mời những nhân vật có ảnh hưởng từ khắp nơi trên thế giới tham gia cộng đồng trường" với mục tiêu "hỗ trợ sứ mệnh học thuận lớn hơn của trường là giảng dạy, sáng tạo và phát triển kiến thức.

"Sứ mệnh đó dựa trên cam kết cơ bản về quyền tự do ngôn luận, tìm hiểu cởi mở và tranh luận sôi nổi", người phát ngôn nói trong email.

Các diễn giả trước đây tới nói chuyện tại diễn đàn của Đại học Columbia bao gồm Cựu Tổng thốn Mỹ Bill Clinton, Thủ tướng Nhật Zhinzo Abe, Tổng thư ký LHA Ban Ki-moon, Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy, và Đức Dalai Lama.

Ông Lâm có bài phát biểu gần 30 phút, trong đó ông nói về "ngoại giao thời đại mới" của Việt Nam, sự hàn gắn vết thương chiến tranh giữa Việt Nam và Mỹ để từ hai cựu thù trở thành đối tác chiến lược toàn diện, cảm ơn sự ủng hộ của lưỡng đảng Mỹ đối với sự phát triển mối quan hệ giữa hai nước. Ông Lâm nhắc đến sự khác biệt còn tồn tại giữa Mỹ và Việt Nam về nhân quyền nhưng nói rằng Việt Nam "chọn đối thoại thay đối đầu".

Trong phần trả lời câu hỏi của Giáo sư Liên Hằng, người cũng là một thành viên quản trị của Đại học Fulbright Việt Nam, về việc hàn gắn quan hệ Mỹ-Việt dưới sự lãnh đạo của mình và đưa ra lời khuyên để giải quyết mối căng thẳng trong quan hệ Mỹ-Trung, ông Lâm đã đọc những tờ giấy dường khi trả lời các hỏi này. Vị giáo sư này cho biết ông Lâm là nhà lãnh đạo Đảng cộng sản đầu tiên được mời tới nói chuyện tại Đại học Columbia.

Người phát ngôn của Đại học Columbia nói rằng chương trình nói chuyện với ông Lâm "bao gồm nhiều thời gian để sinh viên đặt câu hỏi cho diễn giả, thách thức hồ sơ của họ và đưa ra những quan điểm khác nhau".

Ông Lâm đã trả lời câu hỏi của 7 sinh viên được GS Liên Hằng gọi tên, trong đó có các sinh viên Việt Nam, Trung Quốc, Úc và Nhật – họ hỏi về chính sách quốc phòng Việt Nam, ngoại giao "cây tre", chính sách của Việt Nam để khuyến khích sinh viên về nước, sự hợp tác giữa Việt Nam và Mỹ hay sự cân bằng của Việt Nam trong quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc.

Dân biểu Steel, trong bức thư phản đối, cho rằng ông Lâm có tiền sử được ghi nhận về việc kìm hãm quyền tự do ngôn luận trong vai trò trước đây của mình là Bộ trưởng Công an Việt Nam và rằng việc tiếp đón ông Lâm tại trường cho thấy "một tổ chức thường xuyên tự nhận mình là người bảo vệ quyền công dân lại đang bỏ qua tình cảnh của những người bị ảnh hưởng nhiều nhất".

"Lời mời phát biểu tại một sự kiện không phải là sự xác nhận hay tán thành quan điểm của bất kỳ diễn giả nào", người phát ngôn của Đại học Columbia nói.’

Việt Nam luôn bị các tổ chức nhân quyền quốc tế và cả chính phủ Mỹ đánh giá thấp về hồ sơ nhân quyền. Trước khi ông Lâm tới Mỹ, chính quyền Việt Nam thả tự do cho hai nhà hoạt động nổi tiếng Trần Huỳnh Duy Thức và Hoàng Thị Minh Hồng.

Tuy nhiên tổ chức theo dõi nhân quyền (HRW) có trụ sở ở Mỹ hôm 23/9 đã kêu gọi Tổng thống Joe Biden và lãnh đạo các tập đoàn công nghệ Mỹ không nên xem đây là dấu hiệu rằng ông Lâm sẽ là nhà lãnh đạo có quan điểm cải cách.

Ông Lâm đã gặp các lãnh đạo Google và Meta hôm 23/9 và dự kiến sẽ gặp Tổng thống Mỹ Joe Biden vào ngày 25/9 bên lề hội nghị của Liên Hiệp Quốc ở New York.

Nguồn : VOA, 24/09/2024

*****************************

Các công ty Mỹ-Việt ký kết hợp tác ; ông Lâm ‘hy vọng’ Washington cấp quy chế kinh tế thị trường

Reuters, VOA, 24/09/2024

Các công ty Việt Nam và Mỹ đã ký biên bản ghi nhớ (MoU) để hợp tác trong lĩnh vực năng lượng, trí tuệ nhân tạo và xây dựng một trung tâm dữ liệu, chính phủ Việt Nam cho biết hôm 24/9.

PetroVietnam đã ký bản ghi nhớ uyển giao công nghệ năng lượng với hãng Kellogg Brown & Root của Mỹ

Thông báo của chính phủ Việt Nam nói rằng các bản ghi nhớ này đã được ký kết tại một diễn đàn kinh doanh ở Hoa Kỳ.

Biên bản ghi nhớ bao gồm chuyển giao công nghệ năng lượng giữa hãng dầu khí nhà nước Việt Nam PetroVietnam và Kellogg Brown & Root, hợp tác khí tự nhiên hóa lỏng giữa PTSC, công ty con của PetroVietnam, với Excelerate Energy, và phát triển trí tuệ nhân tạo cùng với xây dựng trung tâm dữ liệu giữa Tập đoàn Sovico và Supermicro.

Hãng hàng không Vietjet cho biết họ đã ký thỏa thuận hợp tác trị giá 1,1 tỷ đô la với Honeywell Aerospace Technologies để công ty này cung cấp dịch vụ điện tử hàng không và kỹ thuật hàng không cho đội máy bay của Vietjet.

Các bản ghi nhớ được ký kết trước sự chứng kiến của Tổng bí thư-Chủ tịch nước Tô Lâm, người đang có mặt ở New York và dự kiến sẽ gặp Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 25/9 bên lề kỳ họp thường niên của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc.

Ông Lâm nói rằng hai nước có nhiều không gian để hợp tác và Việt Nam hy vọng Mỹ sẽ trở thành nguồn đầu tư nước ngoài lớn nhất vào Việt Nam.

Tổng bí thư của Việt Nam cũng nói rằng ông hy vọng chính phủ Mỹ sẽ sớm công nhận quy chế kinh tế thị trường cho Việt Nam, theo thông báo của chính phủ.

Bộ Thương mại Mỹ vào tháng trước cho biết họ tiếp tục xếp Việt Nam vào nền kinh tế phi thị trường. Nếu Việt Nam nộp đơn xin xem xét lại, sẽ mất thêm nhiều tháng nữa để giới chức Mỹ đưa ra quyết định.

Nguồn : VOA, 4/09/2024

*******************************

Nhân chuyến đi Mỹ của chủ tịch nước Việt Nam, hai bên ký nhiều thỏa thuận về công nghệ, năng lượng

Thanh Phương, RFI, 24/09/2024

Theo thông báo của chính phủ Việt Nam hôm nay, 24/09/2024, các công ty của Việt Nam và Hoa Kỳ hôm qua đã ký nhiều thỏa thuận về công nghệ và năng lượng nhân chuyến đi họp Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc tại New York, Mỹ của tổng bí thư Đảng cộng sản kiêm chủ tịch nước Tô Lâm.

Chủ tịch nước Việt Nam Tô Lâm phát biểu tại hội nghị "Thượng đỉnh vì Tương lai" tại trụ sở Liên Hiệp Quốc, New York, Hoa Kỳ, ngày 22/09/2024. AP - Frank Franklin II

Các văn bản được ký kết nhân buổi tọa đàm doanh nghiệp do hai bên phối hợp tổ chức với sự tham dự của ông Tô Lâm, bao gồm thỏa thuận hợp tác về chuyển đổi năng lượng và nghiên cứu chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực năng lượng, biên bản ghi nhớ về nghiên cứu, cung cấp giải pháp phần mềm trong ngành điện và dầu khí, thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực khí hóa lỏng, biên bản ghi nhớ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, bán dẫn và xây dựng trung tâm dữ liệu tại Việt Nam và thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực sản xuất khí tự nhiên.

Riêng hãng hàng không Vietjet Air thì ký thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực hàng không với công ty Mỹ Honeywell.

Theo thông báo của chính phủ Việt Nam, trong buổi tọa đàm tại New York, ông Tô Lâm đã bày tỏ mong muốn Hoa Kỳ sẽ trở thành nhà đầu tư ngoại quốc lớn nhất của Việt Nam “để tương xứng với quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Mỹ”. Ông cũng hy vọng chính phủ Mỹ sẽ sớm công nhận Việt Nam là một nền kinh tế thị trường, sau khi vào tháng trước bộ Thương Mại Hoa Kỳ vẫn đánh giá Việt Nam là một nền kinh tế phi thị trường. 

Theo trang mạng Nikkei Asia, sáng hôm qua, trong bài phát biểu tại Đại học Columbia, tổng bí thư Tô Lâm nhìn nhận: “Việt Nam và Hoa Kỳ vẫn còn những cái nhìn khác biệt về nhân quyền và về các lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội và tôn giáo”.

Bên lề Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc tại New York, theo dự kiến, lãnh đạo Việt Nam Tô Lâm sẽ gặp tổng thống Mỹ Joe Biden vào ngày mai.

Thanh Phương

Hội nghị Trung ương 10 phải chăng là khúc quanh hiếm hoi ? Nhiều vấn đề sinh tử của Đảng được gói gọn trong 3 ngày họp là điều chưa từng có ! Chuyến công tác Tây bán cầu của Tổng bí thư - Chủ tịch nước tuy chưa kết thúc nhưng hứa hẹn những thành công trên một số mặt.

Ông Tô Lâm đọc diễn văn tại Thượng Đỉnh Tương Lai của Liên Hiệp Quốc ở New York, ngày 22 tháng Chín.

"Chuyển đổi mềm" – Tại sao không ?

Tổng bí thư – Chủ tịch nước Tô Lâm, một lần nữa lại được giới quan sát và các nhà phân tích "soi" kỹ lưỡng. Hội nghị Trung ương 10 của Đảng cộng sản Việt Nam [Trung ương 10] từ 18 – 20/9 đã đưa ra nhiều quyết định then chốt cho tương lai của Đảng và Nhà nước, trong đó vai trò và định hướng quyền lực của ông Tô Lâm đang là một trong những điểm mấu chốt. Trong phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương 10, ông Tô Lâm cho biết, Trung ương đã thống nhất xác định 4 nhóm vấn đề lớn để tiếp tục hoàn thiện Văn kiện Đại hội 14. Tại diễn đàn này, người đứng đầu Đảng cộng sản Việt Nam đã đảo ngược "phương thức lãnh đạo" xưa nay, đặt người dân lên vị trí hàng đầu : "Nhân dân làm chủ, Nhà nước quản lý, Đảng cộng sản lãnh đạo" [1]. Nếu rồi đây, người dân có điều kiện để kiểm chứng được sự đảo trật tự xưa nay trên thực tế, thì rõ ràng Tổng bí thư – Chủ tịch nước Tô Lâm đã có bước chuyển nhất định trong phương thức lãnh đạo của Đảng. Đảng sẽ không bao biện làm thay chính quyền và người dân sẽ đứng ở vị trí trung tâm ?

Sau Hội nghị trên, chuyến công tác Tây bán cầu của ông Tô Lâm (21 – 27/9) tạo kỳ vọng về "các bước chuyển đổi mềm" trong chính trị đối ngoại của Việt Nam. Thông báo Nhà Trắng đưa ra hôm 22/9 về các hoạt động dự kiến của Tổng thống Biden trong tuần này cho biết, "Tổng thống sẽ tham dự cuộc hội đàm với Tổng bí thư Tô Lâm" trong hoạt động đầu tiên của ông vào ngày 25/9 [2]. Theo Reuters, tại cuộc hội kiến Biden – Tô Lâm, ông Biden rất mong muốn làm sâu sắc hơn mối quan hệ với quốc gia Đông Nam Á có vị trí địa-chính trị và là trung tâm sản xuất nhiều mặt hàng chiến lược cho nước Mỹ. Tháng 9 năm ngoái, Biden đã đến thăm Việt Nam và đạt được các thỏa thuận về chất bán dẫn và khoáng sản quý hiếm, cũng như nâng cấp lên vị thế cao nhất trong thang bậc ngoại giao của Hà Nội [3]. Trong chuyến công du đầu tiên đến Mỹ từ khi giữ cương vị Tổng bí thư - Chủ tịch nước, ông Tô Lâm đã phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh Liên Hiệp Quốc về tương lai, thăm và phát biểu tại Đại học Columbia, gặp gỡ đại diện của một số tập đoàn Hoa Kỳ, gồm Google của Alphabet và Facebook của Meta... Nhân dịp này, chính quyền Việt Nam đã thả một số nhà hoạt động nổi tiếng, trong đó có Trần Huỳnh Duy Thức [4].

Và bức thư đầu tiên của Trần Huỳnh Duy Thức – mà nhiều mạng xã hội tôn vinh, ông là một Nelson Mandela của xứ này – được đọc thấy trên mạng xã hội như vầy : "Hãy tin rằng dân tộc ta đang bước vào một cuộc chuyển mình vĩ đại không thể đảo ngược. Đó là tiến trình chuyển đổi ôn hòa được dẫn dắt bởi Trào lưu mềm với năng lượng mềm, giúp chuyển hóa mọi năng lượng giận dữ tích tụ bao đời. Điều tốt đẹp đó đang đến gần hơn bao giờ hết. Mong quý đồng bào giữ vững niềm tin !".

Có thể hoàn toàn chia sẻ với Facebooker Nguyễn Thông khi trả lời những ai thắc mắc, ông Thức làm gì mà phải ca ngợi, phải quan tâm đến vậy ? Xin thưa, Trần Huỳnh Duy Thức chỉ làm điều mà biết bao người an phận đã không dám làm ! Ông sẵn sàng chấp nhận sự tù đày, tự gánh lấy nỗi buồn thế sự cho biết bao người tử tế khác [5]. Hãy nhớ, một tù nhân lương tâm sau hơn 15 năm bị cách ly khỏi xã hội, bị đọa đầy cùng cực, nhưng ngay cả khi "bị cưỡng chế đặc xá", trong lời chào đầu tiên gửi đến quý đồng bào thân yêu, không thấy một lời oán thán, trách móc… Chỉ người có trí huệ thượng thừa mới hành xử được như vậy !

Trong bối cảnh trên, nếu có một nét đồng điệu nào đó giữa nhà lãnh đạo cao cấp của Đảng/Nhà nước với một tù nhân lương tâm như Trần Huỳnh Duy Thức – vì cả hai đều hy vọng về sự chuyển đổi mạnh mẽ của đất nước trong tương lai – thì liệu có thể đánh dấu bước chuyển mình về nhận thức của giới cầm quyền về người dân ? Nếu trước đây lãnh đạo Đảng thường nhấn mạnh quyền kiểm soát và quản lý xã hội, thì nay "chuyển đổi mềm" có mở ra được một hướng đi mới, nơi mà những năng lượng tích cực và sự đồng thuận giữa người dân, chính quyền và bản thân các nhà lãnh đạo có thể dẫn đến một quá trình tiến hóa ôn hòa, nhưng sâu rộng và bền vững ? Hay diễn đạt như cựu Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Đình Bin, một người đang bước vào lứa tuổi U-90 mà vẫn canh cánh bên lòng : "Không có giải pháp nào khác là phải thực hiện đổi mới chính trị thực sự toàn diện và triệt để, hội nhập toàn diện và thực sự vào dòng chẩy chủ lưu của tự do, dân chủ, văn minh trên thế giới hiện nay, như không ít lãnh đạo, nguyên lãnh đạo các cấp, đảng viên, trí thức thực sự tâm huyết, trí tuệ… và cá nhân tôi đã góp ý với Đảng" [6].

Quốc tế biến động, quốc nội có đứng yên ?

Mới đây, các nhà lãnh đạo của Úc, Ấn Độ, Nhật Bản và Hoa Kỳ nói, sẽ công bố kế hoạch cho các sáng kiến an ninh mới ở Ấn Độ Dương, khi Tổng thống sắp mãn nhiệm Joe Biden tiếp đón những người đồng cấp từ nhóm Bộ Tứ (Quad) tại Mỹ, do những lo ngại chung về Trung Quốc [7]. Như vậy, Trung Quốc đâu chỉ hiếp đáp Philippines hay xả nước xuống vùng đồng bằng Bắc Bộ của Việt Nam cho lũ lụt trầm trọng thêm. Bắc Kinh khiến cả các nước lớn quan ngại. Ấn Độ, cho đến nay chưa tham gia bất kỳ liên minh quân sự nào, "nhưng các hành động xâm lược trên biển gần đây của Trung Quốc có thể ‘thay đổi phương trình’ đối với Ấn Độ và có thể thúc đẩy Ấn Độ cởi mở hơn với ý tưởng hợp tác an ninh Bộ Tứ", bà Lisa Curtis, chuyên gia chính sách Châu Á tại Trung tâm An ninh Hoa Kỳ Mới, người trước đây từng làm việc tại Nhà Trắng, CIA và Bộ Ngoại giao, cho biết như thế. Riêng Việt Nam cũng đang tính toán nâng cấp quan hệ cao nhất với Indonesia giữa biến thiên địa-chính trị [8].

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, một nhà nghiên cứu độc lập tại Việt Nam nói với VOA, Hà Nội đang có kế hoạch nâng cấp quan hệ lên mức đối tác chiến lược toàn diện của Việt Nam với Indonesia, Philippines, Thái Lan và Singapore ; riêng đối với Philippines và Indonesia có thể sẽ nhanh hơn [9]. Sở dĩ Hà Nội có sự "ưu tiên" nâng mức độ quan hệ với hai nước trên, là vì lý do địa-chính trị, một uyển ngữ để nói tránh đi sự đe dọa và ăn hiếp của Trung Quốc. Nhân chuyến công du của ông Tô Lâm ở Mỹ dịp này, Giáo sư Zachary Abuza, chuyên gia về Đông Nam Á tại Đại học Chiến tranh Quốc gia ở Washington từng hy vọng rằng, ông Tô Lâm sẽ đến Washington, nhưng rồi cả hai nước đã bỏ lỡ một cơ hội. Ông Abuza phân trần : "Hai nước đang kỷ niệm một năm nâng cấp quan hệ, và sẽ có một loạt các vấn đề trong quan hệ song phương cần thảo luận… Cả hai bên lẽ ra nên thúc đẩy tổ chức một cuộc gặp giữa hai nguyên thủ, nhất là khi ông Tô Lâm có thể sẽ trao lại chức Chủ tịch nước". Ông Abuza cho rằng Hà Nội quá thận trọng, không muốn bị coi là can thiệp vào chính trị Mỹ, nếu ông Tô Lâm giờ này lại đến Nhà Trắng vào lúc bầu cử Mỹ vào hồi cao trào [10].

Vậy, ngã rẽ quyền lực của Tô Lâm sẽ đi về đâu ? Rõ ràng, trong bối cảnh quốc tế ngày càng phức tạp và căng thẳng như hiện nay, sự lựa chọn của Tô Lâm không chỉ ảnh hưởng đến tương lai của Đảng cộng sản Việt Nam mà còn định hình vị thế của đất nước trên trường quốc tế. Việc tham gia sâu hơn vào các cơ chế an ninh khu vực như các "tiểu liên kết" hay nâng cấp quan hệ đối tác với các nước láng giềng là những bước đi cần thiết để Việt Nam bảo vệ lợi ích quốc gia trước sự lấn lướt của Trung Quốc. Tuy nhiên, bài toán khó ở đây là cân bằng giữa nhu cầu hợp tác an ninh quốc tế với yêu cầu giữ vững chính sách đối ngoại độc lập và không bị cuốn vào các liên minh quân sự. Điều này đặt ra thách thức lớn đối với Tô Lâm và giới lãnh đạo Việt Nam : Liệu họ có thể thực hiện thành công "chuyển đổi mềm" trong chính trị quốc tế mà vẫn duy trì được ổn định nội bộ và quyền lực của Đảng ? Các tín hiệu tích cực từ chuyến công du Tây bán cầu, kết hợp với xu hướng "chuyển đổi mềm" trong phương thức lãnh đạo trong nước, có thể tạo ra một mô hình quyền lực mới cho ông Tô Lâm và ban lãnh đạo mới, nơi sự linh hoạt, mềm dẻo nhưng vẫn kiên định với nguyên tắc chủ quyền là kim chỉ nam trong cả đối nội lẫn đối ngoại.

Cũng cần phải phòng xa một kịch bản không mong muốn, khi sự "chuyển đổi mềm", có thể dẫn đến sự tự mãn trong cả lãnh đạo lẫn công chúng. Bằng cách đưa ra những cải cách nửa vời, hoặc chỉ thay đổi ngôn từ, giới lãnh đạo có thể làm dịu đi những đòi hỏi ngày càng tăng về một nền quản trị dân chủ hơn, mà không thực sự giải quyết các vấn đề cấu trúc sâu xa. Điều này có thể tạo ra cảm giác về một tiến bộ giả tạo, và có thể phản tác dụng, nếu người dân nhận ra không có thay đổi thực sự và đi đến vỡ mộng. Ngoài ra, cách tiếp cận "chuyển đổi mềm" có thể giúp Việt Nam điều hướng các mối quan hệ quốc tế phức tạp, đặc biệt là trong việc cân bằng mối quan hệ với Trung Quốc, Mỹ và phương Tây. Tuy nhiên, ngoại giao mềm nhiều khi không đủ để đối phó với những chiến thuật hung hăng của một cường quốc lớn như Trung Quốc. Việt Nam, vì vậy, có thể và cần phải tính toán trước các chiến lược quyết đoán hơn trong cả chính sách an ninh quốc tế lẫn kinh tế để bảo vệ lợi ích quốc gia. Một cách tiếp cận quá mềm dẻo có thể bị coi là yếu đuối bởi các đối thủ.

Đinh Hoàng Thắng

Nguồn : VOA, 24/09/2024

Tham khảo :

[1] https://www.vietnamplus.vn/phat-bieu-be-mac-hoi-nghi-tw-10-khoa-xiii-cua-tong-bi-thu-chu-tich-nuoc-to-lam-post978002.vnp

[2] https://www.voatiengviet.com/a/nha-trang-tong-thong-biden-se-gap-tong-bi-thu-viet-nam-to-lam-new-york/7794860.html

[3 và 4] https://www.reuters.com/world/biden-expected-meet-vietnamese-president-wednesday-source-says-2024-09-22/

[5]https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0CwiJsTMg9mim3XdKiqQdB5ZYpMRCkfx4fiMoMbrErRKC6nQ8EzZYXUYaWagDQaV6l&id=100024722048900

[6] https://www.facebook.com/dinh.nguyen.94009841

[7] https://apnews.com/article/biden-modi-india-quad-australia-japan-delaware-3ddfcea9b0e0027977f7d861f2d0cf12

[8 và 9] https://www.voatiengviet.com/a/7794485.html

[10] https://www.voatiengviet.com/a/to-lam-den-my-nhung-khong-vao-nha-trang-la-dieu-dang-tiec-/7794685.html