Chính thức vào cuộc đua ghế Tổng bí thư

Nguyễn Thị Huyền, VNTB, 03/02/2020

Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng vừa ký ban hành Quy định 214 của Bộ Chính trị về khung tiêu chuẩn chức danh cán bộ thuộc diện Ban Chấp hành trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý.

Trên cương vị là một đảng viên đảng cộng sản, tôi mong muốn được chia sẻ đôi điều về Quy định 214 này của đồng chí Nguyễn Phú Trọng.

Thứ nhứt, Hiến pháp 2013 ở Điều 4 có quy định cụ thể về 3 điều khoản theo thứ tự như sau :

1. Đảng cộng sản Việt Nam – Đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của Nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, lấy chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội.

2. Đảng cộng sản Việt Nam gắn bó mật thiết với Nhân dân, phục vụ Nhân dân, chịu sự giám sát của Nhân dân, chịu trách nhiệm trước Nhân dân về những quyết định của mình.

3. Các tổ chức của Đảng và đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật".

Tôi có đọc tóm lược về Quy định 214 và đọc chi tiết văn bản Quy định 90 ký ngày 4/8/2017 mà Quy định 214 thay thế, ở cả hai văn bản này đều không thấy quyền của người dân ở đâu trong chọn lựa ai sẽ là tổng bí thư, chủ tịch nước, thủ tướng, chủ tịch Quốc hội. Ngay cả đảng viên ‘không cấp hàm’ như tôi, cũng không được quyền về một lá phiếu lựa chọn cho người sẽ đứng đầu đảng của mình.

Thứ hai, theo những gì báo chí đăng tải thì ở Quy định 214 có quá nhiều yêu cầu mang tính sáo rỗng, thần thánh hóa một cá nhân sẽ là tổng bí thư.

"Tổng bí thư phải có trình độ cao về lý luận chính trị ; có kiến thức sâu, rộng, toàn diện trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, xây dựng Đảng, quản lý nhà nước… Đồng thời, có bản lĩnh chính trị, tư duy nhạy bén, năng lực nghiên cứu, phát hiện, đề xuất, và quyết đoán ; bình tĩnh, sáng suốt trước những vấn đề khó, phức tạp liên quan đến vận mệnh của Đảng, của quốc gia, của dân tộc. Có năng lực lãnh đạo, điều hành BCH TƯ, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ; có năng lực lãnh đạo xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược, đặc biệt là người kế nhiệm, cán bộ chủ chốt".

Đoạn trích ở trên của Quy định 214, nếu thực sự chọn lựa được một đồng chí đảng viên hội đủ các tiêu chuẩn như vậy, tôi tin rằng Việt Nam sẽ không còn Đảng cộng sản Việt Nam hiện diện nữa. Nhận xét này của tôi không phải là tự diễn biến hay suy thoái chính trị, mà đó chỉ là muốn nhắc lại lời cảm thán của đồng chí Nguyễn Phú Trọng ở lần góp ý sửa đổi Hiến pháp 1992, "Đổi mới chỉ là một giai đoạn, còn xây dựng chủ nghĩa xã hội còn lâu dài lắm. Đến hết thế kỷ này không biết đã có chủ nghĩa xã hội hoàn thiện ở Việt Nam hay chưa" (1).

Thời điểm góp ý sửa đổi Hiến pháp 1992, tôi vẫn còn nhớ có đồng chí đảng viên đã cho rằng : "Đất nước ta đang hừng hực khí thế trên con đường đổi mới. Nhân dân đang rất kỳ vọng vào lần sửa đổi Hiến pháp này, kỳ vọng vào các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước, các vị Đại biểu cho lợi ích của nhân dân sẽ sáng suốt quyết định vì tiền đồ chung của cả Dân tộc.

Hậu thế sẽ ca ngợi hay chê trách Kỳ họp thứ 6-Quốc hội khóa XIII ? Việt Nam sẽ đuổi kịp các nước trong khu vực và thế giới hay tụt hậu ngày càng xa ? Điều đó phụ thuộc rất lớn vào quyết định của các đồng chí. Tôi vẫn nghĩ, đất nước mình luôn được ca ngợi là rừng vàng biển bạc, con người cần cù thông minh, học sinh thi quốc tế lần nào cũng ẵm giải về chẳng kém ai, tình hình chính trị thì ổn định hơn hẳn các nước đa đảng khác, chính quyền thì của dân-do dân-vì dân, nhất là lại được lãnh đạo bởi Đảng cộng sản quang vinh, được soi rọi bởi chủ nghĩa Mác ưu việt nhất thế giới hiện nay, thế thì chúng ta hãy mạnh dạn đề ra mục tiêu sau 10 năm nữa sẽ phát triển hơn Thái Lan, 20 năm nữa sẽ phát triển hơn Hàn Quốc, 30 năm nữa sẽ vượt Nhật Bản.

Nước Nhật không hề có các ưu thế như vừa kể trên của ta, vậy mà sau 30 năm họ đã vươn lên từ đống đổ nát sau chiến tranh, trở thành cường quốc trên thế giới, cả Hàn Quốc cũng vậy. Thế thì còn có lý do gì mà chúng ta lại không thể làm được như họ ? Nhân dân đang mong lắm, anh linh tổ tiên đang mong lắm, con cháu chúng ta đang mong lắm !".

Tính từ cột mốc 2013, thời điểm góp ý sửa đổi Hiến pháp, tính đến nay cũng bảy năm. Chính phủ cũng đã trải qua hai đời thủ tướng, song đến nay thì mọi chuyện vẫn không gì thay đổi, vẫn đúng như nhận xét của đồng chí Nguyễn Phú Trọng, "Đổi mới chỉ là một giai đoạn, còn xây dựng chủ nghĩa xã hội còn lâu dài lắm. Đến hết thế kỷ này không biết đã có chủ nghĩa xã hội hoàn thiện ở Việt Nam hay chưa".

Thứ ba, nếu những gì tôi đề cập ở phần thứ hai là mang tính duy ý chí cá nhân, thì thử hỏi ngay lúc này, khi dịch bệnh đang dầu sôi lửa bỏng, các đồng chí trong Bộ Chính trị đang làm gì ? Tôi thật sự thất vọng khi diễn biến dịch cúm Vũ Hán ngày càng thêm trầm trọng suốt từ đầu năm đến nay, song đồng chí Nguyễn Phú Trọng cùng Bộ Chính trị vẫn bình tĩnh để ngồi lại bàn chuyện soạn thảo về các tiêu chuẩn cho các chức danh thuộc ‘tứ trụ’.

Tôi chưa được nghe một tuyên bố nào về chuyện dịch bệnh từ đồng chí Nguyễn Phú Trọng, trong khi đó đồng chí lại đặt bút ký một quy định để cho rằng tiêu chuẩn của chức danh tổng bí thư phải là "có trình độ cao về lý luận chính trị ; có kiến thức sâu, rộng, toàn diện trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, xây dựng Đảng, quản lý nhà nước… Đồng thời, có bản lĩnh chính trị, tư duy nhạy bén, năng lực nghiên cứu, phát hiện, đề xuất, và quyết đoán ; bình tĩnh, sáng suốt trước những vấn đề khó, phức tạp liên quan đến vận mệnh của Đảng, của quốc gia, của dân tộc".

Nếu đồng chí Nguyễn Phú Trọng thực sự thỏa mãn các yêu cầu mà chính đồng chí đặt ra, tôi tin là không phải đợi thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ban bố tình trạng khẩn cấp dịch virus Corona/Vũ Hán, mà đồng chí Nguyễn Phú Trọng với tư cách là Chủ tịch nước, đảm trách việc "Công bố tình trạng khẩn cấp trong cả nước" về dịch virus Corona/Vũ Hán, theo đúng quy định tại Điều 88.5, Hiến pháp 2013.

Đàng này, đồng chí Tổng bí thư đã không làm theo quyền hạn và trách nhiệm được Hiến định, mà trên cương vị người đứng đầu đảng cộng sản, đồng chí vẫn cho thực hiện buổi lễ kỷ niệm 90 năm thành lập Đảng ngay trong lúc dịch bệnh đang lan nhanh với khuyến cáo hạn chế tụ tập đông người, đặc biệt là trong môi trường khán phòng có sử dụng máy điều hòa nhiệt độ, tức máy lạnh.

Nguyễn Thị Huyền

Nguồn : VNTB, 03/02/2020

(1) https://thanhnien.vn/thoi-su/tong-bi-thu-nguyen-phu-trong-phat-bieu-tai-to-ve-du-thao-sua-doi-hien-phap-1992-469414.html

*******************

Việt Nam : Trước Đại hội Đảng 13, tiêu chuẩn mới cho chức Tổng bí thư ‘được hạ bớt’

BBC tiếng Việt, 03/02/2020

Đảng cộng sản Việt Nam vừa mới công bố toàn văn Quy định 214 của Bộ Chính trị về khung tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí đánh giá cán bộ cao cấp.

Ông Nguyễn Phú Trọng và Nguyễn Xuân Phúc đang là các lãnh đạo cao cấp của Việt Nam

Văn bản nêu các yêu cầu với những chức danh cao nhất Việt Nam, gồm cả Tứ Trụ (Tổng bí thư, Chủ tịch nước, Thủ tướng, Chủ tịch quốc hội).

Chỉ mới hai năm trước, chính Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng ký một văn bản tương tự gọi là Quy định 90, công bố tháng 8/2017.

Hai năm sau, Quy định 214 ra đời, có cùng nội dung là về về khung tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí đánh giá cán bộ thuộc diện Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý.

Có gì khác biệt trong hai văn bản quan trọng này ?

Quanh vị trí cao nhất, quan trọng nhất Việt Nam, chức vụ Tổng bí thư Đảng cộng sản, người ta thấy yêu cầu có một số khác biệt, qua ngôn ngữ hai văn bản năm 2017 và 2020.

Quy định 214 thêm chữ mới "quy tụ" :

Tổng bí thư là "trung tâm đoàn kết, quy tụ và phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của toàn Đảng, toàn dân và sức mạnh thời đại để thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".

Quy định năm 2017 yêu cầu Tổng bí thư "có trình độ cao về lý luận chính trị, xây dựng Đảng".

Nhưng sang năm 2020, Tổng bí thư chỉ cần có "kiến thức sâu, rộng, toàn diện trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, xây dựng Đảng, quản lý nhà nước…"

Năm 2017, yêu cầu Tổng bí thư "phát triển tư tưởng mới và chiến lược lớn, lâu dài".

Cụm từ này đã được bỏ đi. Thay vào đó, yêu cầu cho Tổng bí thư năm 2020 thêm chữ mới là có "tư duy nhạy bén", và chữ mới nữa là "bình tĩnh".

Cụ thể toàn văn câu liên quan trong Quy định 214 năm 2020 là "Có bản lĩnh chính trị, tư duy nhạy bén, năng lực nghiên cứu, phát hiện, đề xuất và quyết đoán ; bình tĩnh, sáng suốt trước những vấn đề khó, phức tạp liên quan đến vận mệnh của Đảng, của quốc gia, của dân tộc".

Năm 2017, yêu cầu Tổng bí thư "có năng lực chỉ đạo chuẩn bị, xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược, đặc biệt là người kế nhiệm".

Năm 2020, bỏ đi chữ "chỉ đạo", thay bằng chữ "lãnh đạo" : "Có năng lực lãnh đạo xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược, đặc biệt là người kế nhiệm, cán bộ chủ chốt".

'Hoàn thành tốt' áp dụng cho cả bốn chức cao nhất

Có lẽ quan trọng nhất, năm 2017, yêu cầu Tổng bí thư "hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ".

Năm 2020, đã hạ xuống còn "hoàn thành tốt nhiệm vụ".

Ông Trần Quốc Vượng đang được xem là một ứng viên hàng đầu cho chức Tổng bí thư

Việc hạ thấp yêu cầu này áp dụng cho cả Tứ Trụ.

Tức là, so với quy định cũ ban hành năm 2017, quy định 2020 chỉ yêu cầu "hoàn thành tốt nhiệm vụ", thay vì "hoàn thành xuất sắc" đối với các chức danh lãnh đạo chủ chốt của đất nước.

Các văn bản công bố gần đây cho thấy ý tưởng hợp nhất hai chức Chủ tịch nước và Tổng bí thư của Đảng Cộng sản không được đưa vào ngôn ngữ chính thức.

Ý tưởng 'nhất thể hóa' này được nêu ra sau khi Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng nắm luôn chức Chủ tịch nước sau khi chủ tịch Trần Đại Quang từ trần.

Tuy nhiên, cho đến nay, các chức vụ này vẫn là riêng rẽ và sẽ tiếp tục như vậy ở kỳ Đại hội Đảng cộng sản Việt Nam 13, dự kiến vào đầu 2021.

Gần đây, trả lời BBC News Tiếng Việt, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Hải, Đại học Queensland, Úc cho hay hiện có ba ứng cử viên nổi lên cho vị trí Tổng bí thư là Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và Thường trực Ban bí thư Trần Quốc Vượng.

Tiến sĩ Nguyễn Hồng Hải cho rằng câu hỏi lớn nhất mang tính quyết định đến việc lựa chọn là liệu đảng cộng sản có tiếp tục theo đuổi việc hợp nhất chức danh Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước như hiện tại, hay quay về với mô hình 'tứ trụ' truyền thống.

Chủ tịch quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân

Theo ông, Điều lệ Đảng cộng sản Việt Nam và Hiến pháp Việt Nam vẫn có quy định riêng cho chức danh Tổng bí thư và Chủ tịch nước, nên dù một người đảm nhận hai chức vụ thì đây vẫn là hai chức vụ riêng rẽ trong hệ thống chính trị Việt Nam.

Còn nếu giữ mô hình truyền thống thì có nghĩa là cần bốn vị trí 'tứ trụ' do bốn ủy viên bộ chính trị khác nhau đảm nhiệm, cho các chức vụ cao nhất trong hệ thống chính trị Việt Nam.

Dù ai nắm các chức vụ này, nhu cầu cải cách thể chế, các sức ép về môi trường, y tế, biến đổi khí hậu, bộ máy cồng kềnh, quan hệ Mỹ - Trung với lãnh đạo Việt Nam sẽ vẫn còn đó, thậm chí còn tăng độ nóng.

Nguồn : BBC, 03/02/2020

***********************

90 năm Đảng cộng sản Việt Nam : Cơ sở pháp lý nào để 'tồn tại và cầm quyền' ?

Quốc Phương, BBC, 02/02/25020

Đảng cộng sản Việt Nam, đảng cầm quyền tại quốc gia có trên 95 triệu dân từ trước đến nay vẫn viện dẫn hai lý do chính để biện minh cho tính chính danh, đó là công lao 'giải phóng dân tộc' trong lịch sử qua chiến tranh và vai trò, vị thế lãnh đạo của đảng đã được ghi trong chính các bản hiến pháp do chính nhà nước do đảng cộng sản lãnh đạo lập ra.

Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng tuyên thệ nhậm chức Chủ tịch nước tại hội trường Quốc hội Việt Nam ở Hà Nội, hôm 23/10/2018

Nay trong dịp Đảng cộng sản Việt Nam và nhà nước đang đánh dấu 90 năm thành lập đảng này (03/2/1930-03/2/2020), một luật sư từ Sài Gòn đề cập việc liệu đây có là dịp để Việt Nam ban hành luật về Đảng cộng sản Việt Nam nói riêng và luật về các đảng phái, trong đó có đảng chỉnh trị, ở Việt Nam nói riêng.

Trao đổi với BBC News Tiếng Việt hôm 02/02/2020 từ Sài Gòn, Luật sư Lê Công Định, nguyên Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư Thành phố Hồ Chí Minh, nói :

"Vấn đề này đã được rất là nhiều người đặt ra rồi và thực ra mà nói, Đảng cộng sản Việt Nam (Đảng cộng sản Việt Nam) cho đến nay vẫn viện dẫn hai vấn đề. Một, đó là một quá trình lịch sử, công lao trong việc đấu tranh giải phóng dân tộc và họ mặc nhiên xem sự thành công đó là một tính chính danh đặt lên trên toàn thể xã hội là Đảng cộng sản đương nhiên có quyền lãnh đạo đối với đất nước và xã hội Việt Nam.

"Và vấn đề thứ hai là trong các bản Hiến pháp mà Việt Nam, dưới thời của chế độ cộng sản, chẳng hạn như bản Hiến pháp trước đó và bản Hiến pháp năm 2013, cũng tại điều 4 quy định là Đảng cộng sản Việt Nam có vai trò lãnh đạo độc tôn đối với đất nước và xã hội Việt Nam.

"Họ dựa trên vấn đề lịch sử và cơ sở hiến pháp đó để nói rằng sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam là hợp pháp và chính danh, tuy nhiên vấn đề đặt ngược lại là cũng không có bất kỳ quy định Hiến pháp nào cấm một đảng chính trị khác được tổ chức và thành lập.

"Vậy thì vấn đề được đặt ra là Đảng cộng sản Việt Nam cũng không có một quy định cụ thể nào trong vấn đề về Hiến pháp luôn, cũng như về vấn đề về luật pháp cho vai trò lãnh đạo của họ".

Cơ sở pháp lý nào ?

Giải thích thêm về quan điểm của mình, Luật sư Lê Công Định đưa ra một ví dụ liên quan luật lập Hội đến nay chưa được ban hành và bình luận thêm về điều 4 Hiến pháp của Việt Nam, ông nói :

Các chính khách và lãnh đạo cao cấp của đảng Cộng sản, Quốc hội, Chính phủ Việt Nam trong một sự kiện bỏ phiếu hôm 23/10/2018 tại Quốc hội

"Ví dụ, cho đến nay Quốc hội Việt Nam vẫn tìm cách trì hoãn Luật về lập Hội, để dựa trên đó bảo rằng là do không có luật, cho nên các hội độc lập không được quyền thành lập.

"Vậy thì người ta cũng đặt ra một câu hỏi đương nhiên là không có luật như vậy và đặc biệt là không có luật về đảng Cộng sản, về các đảng phái chính trị, vậy thì cơ sở pháp lý nào mà Đảng cộng sản Việt Nam vẫn tiếp tục thứ nhất là tồn tại và thứ hai là lãnh đạo đất nước này ?

"Tất nhiên là họ luôn luôn biện minh cho tính chính danh và sự hợp pháp đó bằng điều 4 Hiến pháp. Nhưng mà nếu chúng ta đọc kỹ điều 4 Hiến pháp, thì quy định đó hoàn toàn không nói về vấn đề tổ chức và thành lập Đảng cộng sản Việt Nam.

"Chỉ nói một cách rất tổng quát là Đảng cộng sản Việt Nam có vai trò lãnh đạo, như vậy có sự mặc nhiên thừa nhận vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam, điều đó không thuyết phục là bởi vì đó là một Hiến pháp do chính Đảng cộng sản Việt Nam tự soạn thảo và đưa ra Quốc hội, mà Quốc hội cũng được kiểm soát của đảng Cộng sản.

"Cho nên là tính chính danh và hợp pháp đó là một câu hỏi rất là lớn và cho đến nay người ta vẫn luôn luôn hỏi là dựa trên cơ sở pháp lý nào, một đạo luật nào, một bộ luật nào quy định về việc thành lập và hoạt động của Đảng cộng sản Việt Nam ?"

Cần làm gì để "chính danh" ?

Cũng trong dịp nhà nước và Đảng cộng sản Việt Nam đánh dấu 90 năm thành lập đảng chính trị mà đang cầm quyền này, nhìn rộng ra các vẫn đề tính hợp pháp, tính chính danh của không chỉ đảng này mà còn của nhà nước, chính quyền do Đảng cộng sản lãnh đạo, Luật sư Lê Công Định đề cập điều mà ông tin là nhà nước và Đảng cộng sản Việt Nam cần phải làm để đáp ứng các câu hỏi được đặt ra lâu nay :

"Chắc chắn là họ phải sửa đổi Hiến pháp và luật bầu cử, trong đó trao quyền bầu cử một cách thực sự cho người dân một cách dân chủ và người dân thực sự có quy lựa chọn thể chế chính trị nào mà họ muốn, cũng như là lựa chọn một đảng phái nào lên cầm quyền.

"Chứ không phải có sự áp đặt rồi bảo rằng đó là ý nguyện của người dân ! Và người dân tuy không có phương tiện nào để có thể phản kháng lại điều đó, nhưng họ chắc chắn một điều là không thể tâm phục, khẩu phục.

"Cho nên trở lại câu hỏi đặt ra thì tôi nghĩ vấn đề trên hết vẫn là sửa đổi Hiến pháp, thậm chí ban hành Hiến pháp mới và trước khi làm điều đó, phải tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý để cho người dân thể hiện quyền phúc quyết của mình trong việc lựa chọn thể chế chính trị, cũng như là đảng nào sẽ là đảng có thể cầm quyền qua những cuộc bầu cử", nguyên Phó Chủ nhiệm đoàn Luật sư Thành phố Hồ Chí Minh, trước khi trở thành một tù nhân chính trị, nói với BBC từ Sài Gòn.

Đảng cộng sản Việt Nam ra đời ngày 03/2/1930 tại hải ngoại, ở Hong Kong, phần lãnh thổ vào thời điểm diễn ra sự kiện này, là thuộc địa tại Trung Quốc của Vương quốc Anh.

Các tài liệu cho hay, đảng này đã giành được chính quyền tại Việt Nam qua sự kiện 'cướp chính quyền' từ tay của một chính quyền dân sự tại Việt Nam đang tồn tại ngay trước đó, trong bối cảnh 'Nhật - Pháp bắn nhau', vào ngày 19/8/1945 ở Hà Nội, và vào ngày 2/9 cùng năm, chính quyền do lãnh tụ và người sáng lập đảng này, cố Chủ tịch Hồ Chí Minh, tuyên bố Việt Nam độc lập và ra mắt chính phủ lâm thời của nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Trước đó, cũng có tài liệu cho hay đã có một chính quyền tồn tại trước đó tuyên bố Việt Nam độc lập, dẫn đến việc có thể các sự kiện lịch sử và bản chất của chúng cần được các giới nghiên cứu hiện nay và tương lai khảo cứu thêm, ít nhất về mặt khoa học và tìm hiểu sự thật lịch sử.

Trải qua các biến cố lịch sử, chính trị, chiến tranh từ các mốc dấu thời gian 1946, 1954 và cho tới ngày 30/4/1975, Đảng cộng sản Việt Nam, dưới các tên gọi khác nhau mà có thời là đảng Lao động Việt Nam, đã cầm quyền từ một phần lãnh thổ, tiến tới cầm quyền tuyệt đối, độc tôn trên toàn bộ lãnh thổ đã được thống nhất hai miền thông qua hành động chiến tranh.

Từ ngày 21/9/1977 tới nay, Việt Nam thống nhất dưới tên gọi nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, là thành viên của Liên Hiệp quốc. Tới nay, Việt Nam là quốc gia thành viên hoặc thành viên ký kết của nhiều thiết chế, định chế hoặc các công ước, hiệp ước quốc tế hay khu vực v.v... trên nhiều lĩnh vực và phương diện.

Ngày 03/2/2020, nhà nước và đảng Cộng sản cầm quyền đánh dấu tròn 90 năm thành lập của đảng Cộng sản, trong lúc, đảng tiếp tục bày tỏ, thể hiện những viễn kiến, dự định và kế hoạch để tiếp tục sự lãnh đạo độc tôn và duy nhất một đảng phái đối với toàn xã hội, cộng đồng, quốc gia và dân tộc cho tới tương lai chưa thể xác định.

Điều 4 trong Hiến pháp của nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam do Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo, phiên bản năm 2013, trong phần quy định về Thể chế Chính trị, quy định và nêu rõ :

"Đảng cộng sản Việt Nam - Đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của Nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội.

"Đảng cộng sản Việt Nam gắn bó mật thiết với Nhân dân, phục vụ Nhân dân, chịu sự giám sát của Nhân dân, chịu trách nhiệm trước Nhân dân về những quyết định của mình.

"Các tổ chức của Đảng và đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật".

Quốc Phương

Nguồn : BBC, 02/02/2020

*******************

Có gì mới trong tiêu chuẩn chức danh Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam ?

RFA, 03/02/2020

Bộ Chính trị Đảng cộng sản Việt Nam vào ngày 2/1 ban hành Quy định 214-QĐ-TW về tiêu chuẩn chức danh Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam và tiêu chí đánh giá cán bộ cao cấp.

Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, họp phiên thứ 17 Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tại Hà Nội hôm 15/1/2020. Courtesy chinhphu.vn

Văn bản vừa nêu được cho biết dài gấp rưỡi văn bản tương tự được ban hành vào năm 2017 : Quy định số 90. Quy định mới có những sửa đổi bổ sung theo hướng được nói là cụ thể hơn cho những chức danh cao nhất Việt Nam, gồm cả ‘tứ trụ’ là Tổng bí thư, Chủ tịch nước, Thủ tướng, Chủ tịch quốc hội, và một số trường hợp khác thuộc diện Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý.v.v…

Theo giải thích trên trang thông tin của Đảng cộng sản Việt Nam, Quy định 90/2017 là văn bản đầu tiên của Đảng về tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí đánh giá cán bộ cấp cao được công khai. Với lần sửa đổi này, Quy định 214/2020 không chỉ công khai mà còn là chi tiết, toàn diện về nội dung này.

Chung chung, không định rõ được !

Ở tiêu chuẩn chung về chính trị, ngoài yêu cầu tuyệt đối trung thành với lợi ích của Đảng, của quốc gia - dân tộc và nhân dân ; kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh… Quy định 214 còn bổ sung yêu cầu tuyệt đối trung thành với "đường lối đổi mới của Đảng" và kiên quyết "bảo vệ nền tảng tư tưởng".

Trả lời RFA hôm 3/2/2020 liên quan vấn đề này, Giáo sư Nguyễn Đình Cống nhận định :

"Tôi thấy chẳng có gì khác cả, tất cả những tiêu chuẩn ấy cũng chỉ là vớ vẩn, tại vì nêu ra những tiêu chuẩn rồi không biết thế nào để đánh giá. Ví dụ nói trung thành với Mác lê thì thế nào là trung thành ? Lấy gì để đo đạt. Cho rằng phải làm được việc này việc kia thì tôi cho rằng không đúng, không hay ho gì cả ? Đúng ra là phải ra tranh cử, để cho đại hội xem xét bầu chọn. Chứ đưa ra hành cục tiêu chuẩn mà không có gì để đánh giá thì tất cả những tiêu chuẩn ấy chỉ có tính cách lòe bịp, chẳng có tác dụng gì cả".

Trong Quy định 214, ở chức danh Tổng bí thư, có bổ sung cụm từ "cán bộ chủ chốt" thành tiêu chuẩn : "Có năng lực lãnh đạo xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược, đặc biệt là người kế nhiệm, cán bộ chủ chốt".

Nhà báo Nguyễn Ngọc Già, khi trao đổi với RFA hôm 3/2 liên quan vấn đề này, nói :

"Về các tiêu chuẩn của chức danh tổng bí thư thì tôi có đọc qua các tiêu chuẩn mới nhất mà Đảng cộng sản Việt Nam mới đưa ra, thì tôi thấy nó không có gì thay đổi, ngoài khái niệm ‘các bộ chủ chốt’. Thì có là chủ chốt hay không thì cũng giống như các khái niệm mà trước đây họ tự đặt ra là cán bộ khung, cán bộ nguồn… rồi bây giờ là cán bộ chủ chốt… thì tôi thấy đó chỉ là hình thức thôi chứ không có gì thay đổi về cả hai ý chính là về kỹ trị và đức trị".

Cán bộ chủ chốt theo quy định 214, được hiểu là năm chức danh gồm Thường trực Ban Bí thư đứng cùng "tứ trụ". Trong đó Thường trực Ban Bí thư - chức danh thuần túy Đảng - chỉ cần "có uy tín cao, là hạt nhân đoàn kết trong Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và trong toàn Đảng".

Theo Nhà báo Nguyễn Ngọc Già, về kỹ trị thì tiêu chuẩn đảng đưa ra không có gì mang tính chất khoa học, mà chỉ là những từ ngữ mơ hồ, lâm vào phép ngụy biện lợi dụng chữ nghĩa. Còn về đức trị theo ông, chỉ xoay quanh những tiêu chuẩn về đạo đức lối sống, khiêm tốn, có năng lực… cũng chỉ là những khái niệm mơ hồ, chung chung. Ông nói tiếp :

"Ngoài những cái đó, nó biến những người trong diện được vô bộ chính trị hay tứ trụ, như là những nhà tu hành, ép xác, khổ hạnh… điều đó nếu nhìn ở góc độ đạo đức học thì tôi cho rằng đó là đạo đức giả. Còn nhìn theo chủ nghĩa thực tế thì tôi cho rằng điều đó không có thật. Bởi vì đã là con người thì ai cũng mong được sống sung sướng hạnh phúc, cho dù ở chức vụ cao nhất thì cái mong muốn được sống đầy đủ về vật chất là rất bình thường, rất con người. Điều đó để nói rằng họ không nhìn chính bản thân họ là những con người bình thường, nên họ trở nên bất thường trong việc đưa ra những tiêu chuẩn mới. "

Có hạ tiêu chuẩn ?

Theo Quy định 90 trước đây, với cán bộ thuộc diện trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý, ở vị trí công tác trước đó họ phải hoàn thành "xuất sắc" nhiệm vụ. Nay theo quy định 214, "Tốt" là đủ, không nhất thiết "xuất sắc" (!).

Lý do được giải thích trong quy định 214 là khi bầu ai "xuất sắc" giống như một sự vinh danh của tập thể cho nỗ lực của cá nhân đó trong năm và nhiều trường hợp người đứng đầu tổ chức khiêm tốn, chỉ tự nhận "tốt" và nhường "xuất sắc" cho anh em cấp dưới, qua đó bình bầu thi đua cuối năm thực chất hơn (!).

Giáo sư Nguyễn Đình Cống nhận định :

"Ông tổng bí thư muốn nắm toàn quyền trong tay, một mình ổng thao túng mọi chuyện. Tôi cho rằng, đưa ra những tiêu chuẩn như thế là tụt hậu, là phản động, chẳng hay ho gì cả. Người ta ca ngợi thế này thế kia, nhưng tôi thấy tất cả những điều họ đưa ra mới đây chỉ là những chuyện với vẩn".

Ở chức vụ Tổng bí thư Đảng cộng sản, là vị trí cao nhất, quan trọng nhất Việt Nam, cũng có một số khác biệt so với năm 2017. Cụ thể, Tổng bí thư là ‘trung tâm đoàn kết, quy tụ và phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của toàn Đảng, toàn dân và sức mạnh thời đại để thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".

Ở điểm này, Nhà báo Nguyễn Ngọc Già nhận định thêm :

"Về ý này, nó thể hiện một điều rất rõ là sự bế tắc về đường lối, về nhân sự của Đảng cộng sản Việt Nam. Bởi vì nó rơi vô phép ngụy biện là nhấn mạnh trọng âm, bây giờ bảo người tổng bí thư là trung tâm đoàn kết, có uy tín cao, theo tôi, một là có uy tín, hai là không, chứ không có chuyện uy tín cao thấp, hay uy tín vừa… mà uy tín là lời nói có thuyết phục, có được tin tưởng của đông đảo đảng viên hay không thôi ? Mà điều này là bất khả đối với Đảng cộng sản Việt Nam trong suốt thời gian qua, đặt biệt là vừa rồi, cái chết của ông Lê Đình Kình, là một tác nhân đả kích rất mạnh vào tầng lớp đảng viên tất cả các cấp".

Việc cho rằng tổng bí thư là một trung tâm đoàn kết, theo Nhà báo Nguyễn Ngọc Già, đó chỉ là sáo ngữ… lịch sử của Đảng cộng sản Việt Nam nói riêng và của thế giới nói chung, chưa bao giờ họ đoàn kết, những cuộc thanh trừng diễn ra khốc liệt, những cuộc khủng bố đỏ diễn ra rất là ghê gớm… nhưng họ vẫn thành công, đó là do nhiều yếu tố chứ không phải do họ đoàn kết. Do đó theo ông, những ý nghĩa đó là sáo rỗng, thể hiện sự bế tắc của Đảng cộng sản Việt Nam trong bối cảnh hiện nay.

Nguồn : RFA, 03/02/2020

Tạp chí của Ban Tuyên giáo Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam) vừa đăng bài "Đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị trong Đảng" của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Viết Thông (1). Ông Phó Giáo sư, Tiến sĩ hiếm người biết này đang là Tổng Thư ký Hội đồng Lý luận của Ban chấp hành trung ương đảng cộng sản Việt Nam.

Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước chỉ lo cho an nguy của… cái ghế quyền lực ?

Xét về tổng thể, bài viết của ông Thông không có gì mới. Tổng Thư ký Hội đồng Lý luận của Ban chấp hành trung ương đảng cộng sản Việt Nam tiếp tục lập lại điều mà các đồng chí đồng đảng với ông đã nhai tới, nhai lui nhưng chưa nhuyễn nên không nuốt được : Đang có sự suy thoái về tư tưởng chính trị trên diện rộng trong nội bộ đảng, sự suy thoái này khiến cả cá nhân lẫn tổ chức đảng "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" và có thể dẫn tới hệ quả là đảng viên tiếp tay hoặc câu kết với các thế lực thù địch, phản bội lý tưởng và sự nghiệp cách mạng của đảng.

***

Cuối năm 2016, Ban chấp hành trung ương đảng cộng sản Việt Nam khóa 12 ban hành Nghị quyết 4, xác định chín biểu hiệu giúp nhận diện các cá nhân và tổ chức đảng "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" :

- Phản bác, phủ nhận chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các nguyên tắc tổ chức của đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ. Đòi thực hiện "đa nguyên, đa đảng".

- Phản bác, phủ nhận nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ; đòi thực hiện thể chế "tam quyền phân lập", phát triển "xã hội dân sự". Phủ nhận nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, chế độ sở hữu toàn dân về đất đai.

- Nói, viết, làm trái quan điểm, chủ trương, đường lối của đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước. Hạ thấp, phủ nhận những thành quả cách mạng. Thổi phồng khuyết điểm của đảng, nhà nước. Xuyên tạc lịch sử, bịa đặt, vu cáo các lãnh tụ tiền bối và lãnh đạo đảng, nhà nước.

- Kích động tư tưởng bất mãn, bất đồng chính kiến, chống đối trong nội bộ. Lợi dụng và sử dụng các phương tiện thông tin, truyền thông, mạng xã hội để nói xấu, bôi nhọ, hạ thấp uy tín, vai trò lãnh đạo của đảng, gây chia rẽ nội bộ, nghi ngờ trong cán bộ, đảng viên và nhân dân.

- Phủ nhận vai trò lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của đảng đối với lực lượng vũ trang. Đòi "phi chính trị hóa" quân đội và công an. Xuyên tạc đường lối quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân. Chia rẽ quân đội với công an. Chia rẽ nhân dân với quân đội và công an.

- Móc nối, cấu kết với các thế lực thù địch, phản động và các phần tử cơ hội, bất mãn chính trị để truyền bá tư tưởng, quan điểm đối lập. Vận động, tổ chức, tập hợp lực lượng để chống phá đảng và nhà nước.

- Đưa thông tin sai lệch, xuyên tạc đường lối, chính sách đối ngoại của đảng và nhà nước. Thông tin phiến diện, một chiều về tình hình quốc tế, gây bất lợi trong quan hệ giữa Việt Nam với các nước.

- Phủ nhận vai trò lãnh đạo của đảng đối với báo chí, văn học - nghệ thuật. Tác động, lôi kéo, lái dư luận xã hội không theo đường lối của đảng. Cổ súy cho quan điểm, tư tưởng dân chủ cực đoan, thổi phồng mặt trái của xã hội. Sáng tác, quảng bá những tác phẩm văn hóa, nghệ thuật lệch lạc, bóp méo lịch sử, hạ thấp uy tín của đảng.

- Có tư tưởng dân tộc hẹp hòi, tôn giáo cực đoan. Lợi dụng vấn đề "dân chủ", "nhân quyền", dân tộc, tôn giáo để gây chia rẽ nội bộ, gây chia rẽ giữa các dân tộc, giữa các tôn giáo, giữa dân tộc và tôn giáo, giữa các dân tộc, tôn giáo với đảng và nhà nước.

***

Dựa theo các biểu hiện mà Nghị quyết 4 của Ban chấp hành trung ương đảng cộng sản Việt Nam đã liệt kê thì Thượng tướng Trần Việt Tân và Trung tướng Bùi Văn Thành, cùng là cựu Thứ trưởng Bộ Công an rất vững vàng về "tư tưởng chính trị", không nằm trong nhóm "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" gây nguy hại cho đảng.

Tướng Tân, tướng Thành – những sĩ quan an ninh, cảnh sát cả đời săn tìm, trừng trị những cá nhân, tổ chức chống phá sự lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối của đảng cộng sản Việt Nam tại Việt Nam, không chỉ luôn miệng thề thốt mà còn dặn dò toàn ngành không được ngưng nghỉ trong việc "duy trì an ninh, giữ gìn ổn định chính trị", mới được xác định là những người hậu thuẫn cho Vũ "Nhôm" thâu tóm công thổ, công sản và bị khởi tố vì "thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".

Tương tự, ngay cả khi đối diện với công lý, tướng Vĩnh, tướng Hóa – những sĩ quan cảnh sát cao cấp, mới bị phạt tù hồi tháng rồi vì "lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ", sắp đặt, hỗ trợ cho Công ty Đầu tư Phát triển an ninh công nghệ cao (CNC) tổ chức đánh bạc trên toàn quốc – vẫn không bỏ lỡ cơ hội chứng tỏ, dẫu vô lương, bất tài nhưng họ là những cá nhân hết sức vững vàng về "tư tưởng chính trị". Trong lời cuối cùng, ông Vĩnh xin lỗi đảng trước, kế đó là xin lỗi chính phủ, ngành công an, nhân dân là đối tượng cuối cùng mà ông gửi lời xin lỗi (4), còn ông Hóa thì bày tỏ lòng biết ơn sự nuôi dưỡng của đảng và khẳng định ông chỉ còn trái tim mang dòng máu cộng sản (5) !

20 ông tướng của cả công an lẫn quân đội nhận đủ thứ hình thức kỷ luật trong thời gian vừa qua, kể cả bị phạt tù đều có hai điểm chung : Rất vững vàng về "tư tưởng chính trị" nên được đảng tín nhiệm, nâng đỡ và vì vậy rất càn rỡ. Cho dù sự càn rỡ ấy gây ra đủ thứ tai họa cho kinh tế, xã hội, an ninh quốc gia nhưng hình phạt dành cho họ hoàn toàn không tương xứng với hậu quả và lý do chính là vì sự trung thành của họ với đảng không… suy giảm. Chẳng hạn dù là nhân vật chính trong việc xóa sổ ba phi trường quân sự (Gia Lâm, Long Biên, Cát Bi), khiến nhiều mảnh đất quốc phòng bị đổi chủ, Thượng tướng Phương Minh Hòa, cựu Ủy viên Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam, cựu Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, cựu Tư lệnh Quân chủng Phòng không – Không quân chỉ bị cảnh cáo !

Nhìn rộng hơn, việc kỷ luật 60 cá nhân do Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam giảnh quyền quản lý, định đoạt công tội trong thời gian vừa qua cũng thế. Nếu không luôn miệng khẳng định chủ nghĩa Mác – Lênin như kim chỉ nam, không tụng ca tư tưởng Hồ Chí Minh, không thề chống "đa nguyên, đa đảng", "tam quyền phân lập", phát triển xã hội dân sự,… đến cùng, họ sẽ không thăng tiến nhanh, trong tay sẽ không nhiều quyền lực đến vậy và tất nhiên hậu quả do họ gây ra cho kinh tế, xã hội không trầm trọng tới như thế.

***

Nước có thể tàn, dân có thể mạt nhưng bất kể thế nào thì quyền lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối của đảng vẫn là yêu cầu hàng đầu. Để được như thế, lựa chọn – sắp đặt những cá nhân trung với đảng, bất kể tư cách, năng lực ra sao vẫn là tiêu chuẩn bất biến. Vận mệnh quốc gia, tương lai dân tộc, vẫn là thứ yếu, làm sao để đảng trường trị mới là chính yếu !

Lấy "nhạy cảm" để biện bạch cho việc từ chối công bố tờ khai tài sản của các viên chức nằm trong diện phải kê khai tài sản cho toàn dân giám sát, để gạt bỏ các biện pháp xử lý những tài sản mà viên chức các cấp không thể đưa ra được giải trình hợp lý về nguồn gốc khỏi Luật phòng – chống tham nhũng mới… chỉ ra một điều hết sức đơn giản : Giới lãnh đạo đảng cộng sản Việt Nam chỉ "cảm" được chuyện đảng viên bất trung, nguy hại cho vị thế của họ, còn những phạm trù khác như độc lập, công bằng, dân chủ, văn minh, ấm no, hạnh phúc vẫn chỉ là nói cho vui chứ chưa "cảm" được.

Trân Văn

Nguồn : VOA, 19/12/2018

Chú thích :

(1) http://www.tuyengiao.vn/bao-ve-nen-tang-tu-tuong-cua-dang/dau-tranh-ngan-chan-day-lui-suy-thoai-ve-tu-tuong-chinh-tri-trong-dang-117300

(2) http://plo.vn/thoi-su/chinh-tri/dang-chi-ro-9-bieu-hien-tu-dien-bien-tu-chuyen-hoa-662181.html

(3) http://plo.vn/thoi-su/chinh-tri/dang-chi-ro-9-bieu-hien-tu-dien-bien-tu-chuyen-hoa-662181.html

(4) https://www.24h.com.vn/tin-tuc-trong-ngay/loi-sau-cung-ong-phan-van-vinh-muon-mai-mai-noi-xin-loi-dang-nganh-cong-an-c46a1007843.html

(6) https://www.24h.com.vn/tin-tuc-trong-ngay/nguyen-thanh-hoa-tao-hoa-cho-bo-nao-be-nhung-tham-vong-qua-lon-c46a1007507.html

(7) http://soha.vn/59-can-bo-dien-trung-uong-quan-ly-bi-thi-hanh-ky-luat-20181123163841981.htm

Sức nóng của chiến dịch đốt lò, một chiến dịch chưa từng có tiền lệ trong hệ thống chính trị Việt Nam, đụng chạm trực tiếp về mặt nhân sự cấp tướng thuộc Bộ Công an, và đưa Uỷ viên Bộ Chính trị - Bí thư thành uỷ Thành phố Hồ Chí Minh đang đương chức ra toà với án tù lên tới hơn 30 năm khiến dư luận choáng ngợp.

Tổng bí thư - Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng phát biểu hôm 24/11 khi tiếp xúc cử tri tại Hà Nội.

Nhiều danh xưng dành cho người đứng đầu chiến dịch là ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng như : kẻ sĩ Bắc Hà, sĩ phu, người Cộng sản cuối cùng...

Những danh xưng hoa mỹ và có phần tôn quý này là thể hiện 1 thái độ ngưỡng vọng với người đốt lò, người bảo vệ các giá trị trong đảng và nuôi ý chí đưa Đảng cộng sản Việt Nam vực dậy.

Nhưng cuộc chiến đốt lò cũng tạo ra những mối liên kết đáng ngờ, dù có yếu tố thanh lọc được bộ máy và gạt bỏ các thành phần tham nhũng trong Đảng cộng sản Việt Nam, nhưng những chỉ dấu của các yếu tố, nhân tố liên quan đến chiến dịch đều hướng tới ông Nguyễn Tấn Dũng - cựu Thủ tướng và là người khiến ông Trọng bật khóc trong một ngày mà thế và lực của Chính phủ lấn át lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam.

Trong một bài viết được đăng tải trên The Diplomat nhằm chỉ ra sự khác biệt giữa ông Nguyễn Phú Trọng và ông Tập Cận Bình, theo đó, mặc dù có hơi hướng giống nhau nhưng mục tiêu của ông Tập khác hẳn ông Trọng. Sự khác nhau đó thể hiện qua việc ông Bình tập trung phát triển quốc gia để làm gia tăng sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Trung Quốc, trong khi ông Trọng chủ trương đi từ tập trung vun vén quyền lục trong đảng và gia tăng sự cầm quyền của đảng trong các vấm đề nhà nước.

Sự hợp nhất hai chức danh được coi là tạm thời, nhưng đồng thời nó cũng báo hiệu sự lãnh đạo tuyệt đối của đảng trong nhà nước, như Điều 4 Hiến pháp quy định. Vấn đề là nó đi ngược với tinh thần cởi bỏ bớt bàn tay của Đảng trong các vấn đề thuộc quản trị quốc gia (đồng nghĩa gia tăng chính phủ kỹ trị). Sự gia tăng quyền lực của ông Nguyễn Phú Trọng được cho là làm hài lòng một số người, ít nhất là hệ quả về mặt kinh tế do ông Nguyễn Tấn Dũng để lại đã làm gia tăng số phiếu ủng hộ ông Trọng, và xuất hiện kỳ vọng ông Trọng sẽ có những bước đi tương xứng trong xác lập quyền quản trị quốc gia trên tinh thần luật lệ, cân bằng hoá giữa quyền lãnh đạo của Đảng cộng sản với sự đổi mới trong đảng và tổng thể quốc gia để vực dậy nền kinh tế đất nước, như cách ông "quyết liệt đốt lò" trong thời gian qua. Nhiều văn sĩ kỳ vọng ông Trọng sẽ mở hướng đi quốc gia, một Gorbachev thời hiện đại. Họ gọi ông Trọng là "cụ Cả" đầy tính kính trọng, nhưng lại quên rằng, ông Trọng là một giáo sư xây dựng đảng và có thâm niên trong một tờ báo cực kỳ giáo điều mang tên Tạp chí Cộng sản.

Khi ông Trọng tuyên bố rằng, Luật an ninh mạng ra đời nhằm bảo vệ chế độ, nhiều người từng bày tỏ niềm tin với ông bị sốc, nhưng họ vẫn bám víu vào sự thay đổi lớn nào đó khi ông Trọng nhậm chức Chủ tịch nước. Thế nhưng, trong vai trò Chủ tịch nước, một quyết định kỷ luật Giáo sư Chu Hảo ra đời, thậm chí, người đứng đầu Đảng và Nhà nước Việt Nam đã phê phán Giáo sư Chu Hảo (một người cổ vũ nhiệt thành cho đời sống dân quyền quốc gia) với một thái độ hết sức "nghiêm khắc".

"Về cơ bản là rất tốt rồi nhưng không phải không có những người cậy mình có chút công lao để sinh ra kiêu ngạo, muốn nói gì thì nói, phán gì thì phán, nói trái Điều lệ, nói trái Cương lĩnh".

Rõ ràng, đứng trên cương vị là Tổng bí thư, ông Trọng đã đúng khi phê phán Giáo sư Chu Hảo là "tự diễn biến, tự chuyển hóa", và nhấn mạnh đảng viên phải tuân theo điều lệ, cương lĩnh của đảng. Tuy nhiên, khi phê phán trên tinh thần hà khắc như vậy, ông Nguyễn Phú Trọng đồng thời cũng xác nhận tình trạng giáo điều trong đảng, tính thiếu đối diện liên quan đến sự hủ hóa và trì trệ trong đảng - tất cả khiến yếu tố hạn chế phê phán, phô bày những vấn đề trong đảng ra ngoài (mà ông Trọng sử dụng cụm từ hết sức tiêu cực là "tuyên truyền").

Với ông Trọng, sự tuân thủ cao hơn phản biện, bởi tuân thủ với ông là làm nên tính quyền lực áp đặt của đảng, ông không hiểu hoặc cố tình không hiểu rằng, cái quan điểm áp đặt từ trên xuống là nguyên nhân đẩy các Đảng cộng sản ở Đông Âu và Liên Xô vào tan rã, là yếu tố làm nên sự quan liêu của chính Đảng cộng sản. Và khi mà tình trạng ngứa ghẻ trong đảng đã đến thời kỳ lở loét, thay vì tìm cách công khai chữa trị, ông tìm cách bịt kín để vọng tưởng rằng, đảng của ông vẫn đang khoẻ mạnh, nhưng không biết rằng, đảng ông đang ngày càng nhiễm trùng nặng.

Nhưng tại sao ông Nguyễn Phú Trọng và những đồng chí của ông phải làm như vậy, chỉ có một câu giải thích duy nhất "e ngại hình dang Gorbachev". Gorbachev, người đã tìm cách cải tổ kinh tế để tránh khủng hoảng thông qua nhiều biện pháp, trong đó có cả gạt bỏ Đảng Cộng sản Liên Xô khỏi vai trò lãnh đạo đời sống kinh tế của đất nước.

Ông Nguyễn Phú Trọng chống lại tư duy dân chủ phương Tây trong đảng, thậm chí bất kỳ những yếu tố cải tổ nào trong đảng có thể làm suy giảm sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam đều sẽ bị ông gạt bỏ. Đó là vì sao ông tuyên bố thẳng thừng, "suy thoái mặt chính trị, suy thoái còn nguy hiểm hơn cả kinh tế". Hiểu ngược, phải giữ được ổn định chính trị bất chấp suy thoái hay khủng hoảng kinh tế. 

Rõ ràng, quan điểm nêu trên về "suy thoái" của ông Tổng bí thư, Chủ tịch nước phản ánh một ích kỷ đối với quốc gia này. Venezuela đang hiện diện tại Việt Nam, nơi mà tiền mất giá, dân bỏ trốn khỏi quốc gia, mùa Giáng sinh có thể đối diện với giá lạnh vì nhà máy lọc dầu quốc gia Petroleos de Venezuela SA đang hoạt động cầm chừng ; giấy vệ sinh đắt đỏ,... Còn Tổng thống Nicolás Maduro và đội ngũ quan chức vẫn sống xa hoa, những người cố thủ giữ ổn định chính trị bằng lực lượng vũ trang.

Trở lại với Việt Nam, các nhà trí thức sẽ phải làm gì trong bối cảnh này, im lặng hay sẽ lên tiếng về "cụ Cả" ?

Hoa Nghi

Nguồn : VNTB, 26/11/2018

Những đối sánh sai dựa trên sự hiểu lầm cơ bản về khả năng và giới hạn của nhà lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam.

Hai lãnh đạo Đảng và Nhà nước cộng sản Việt - Trung đi dạo trong khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh, Hà Nội, ngày 13/11/2017. 

Câu chuyện Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng của Đảng Cộng sản Việt Nam có giống hay khác Tổng bí thư Tập Cận Bình vẫn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi và bàn luận. Mới đây, cây viết David Hutt của The Diplomat đã dẫn chứng những điểm mà ông cho rằng khác biệt nhất, và tạm rời bỏ xuất thân và kinh nghiệm chính trị của hai ông, mà trong đó ông Nguyễn Phú Trọng có vẻ yếu thế hơn, khi mà ông chỉ chăm lo cho công tác biên tập tờ Tạp chí Cộng sản, trong khi Tập Cận Bình đi từ các chức vụ trong quân đội và chính quyền, và từ cơ sở lên đến Trung ương.

Sự khác nhau ?

Nhiều người đánh giá sự kiêm nhiệm vai trò (Tổng Bí thư và Chủ tịch nước) của ông Nguyễn Phú Trọng cho thấy tính quyền lực rất lớn, thậm chí vượt cả cố Tổng Bí thư Lê Duẩn, nhưng điều này theo cây bút David Hutt là sai lầm, vì ông Lê Duẩn đã thay đổi chính sách Đảng về chiến tranh toàn diện ở miền Nam Việt Nam, trong khi ông Trọng vẫn phải vật lộn với việc kiềm chế tham nhũng

Quay trở lại với sự đối sánh, nếu Tập Cận Bình của Trung Quốc rõ ràng nắm giữ vị trí thống trị Đảng Cộng sản Trung Quốc, đã trở thành một ‘lãnh tụ tối cao và cốt lõi’. Nhưng Đảng Cộng sản Trung Quốc có một lịch sử lâu đời hơn để đặt quyền lực vào tay một người hơn là Đảng Cộng sản Việt Nam. Trọng đã 74 tuổi, và tại Đại hội Đảng năm 2016 ông đáng lẽ phải được miễn nhiệm, tuy nhiên yếu tố ‘thời cuộc’ đã giúp ông ta vượt quá giới hạn độ tuổi. Tuy nhiên, ông Trọng gần như chắc chắn phải từ chức tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam vào năm 2021. Ngược lại, Tập Cận Bình ở độ tuổi 65 tuổi và không có bất kỳ dấu hiệu nào muốn từ bỏ - và Đảng Cộng sản Trung Quốc cũng không thể buộc ông phải từ chức.

Thứ hai, Nguyễn Phú Trọng, giống như tất cả các lãnh đạo Đảng Việt Nam khác, đã không nuôi dưỡng sùng bái cá nhân (người lược dịch cho rằng, điều này có vẻ sai lệch trong thời gian gần đây, ít nhất đã bắt đầu xuất hiện những bài viết nịnh bợ, thậm chí quan điểm Tổng bí thư phải là người Bắc có lý luận cũng hàm ý như vậy). Trong khi đó, Tập lại đang hướng trở thành trung tâm hàng ngày của các tờ báo Trung Quốc.

Một khác biệt khác là tham vọng của họ. Tập Cận Bình muốn thay đổi Trung Quốc, trong khi Nguyễn Phú Trọng vẫn xuất hiện chủ yếu là cam kết thay đổi Đảng. Theo một nghĩa nào đó, Trọng khá ‘trung thần’. Mục tiêu của ông là làm sạch Đảng thông qua một chiến dịch chống tham nhũng hoành tráng ; thanh lọc đảng viên thông qua một chiến dịch đạo đức ; phân cấp quyền lực từ các tỉnh tới Hà Nội ; và đảm bảo Đảng duy trì tính hợp pháp giữa công chúng, thông qua tăng trưởng kinh tế và duy trì một hiện trạng ổn định. Nhưng Nguyễn Phú Trọng thực sự không có bất kỳ ý tưởng chính sách mới lạ nào bên ngoài cách thức hoạt động của Đảng. Cải cách kinh tế và tư nhân hóa các doanh nghiệp nhà nước đã tiếp tục ở mức tương tự như trước năm 2016 ; bất đồng chính kiến được khắt khe hơn nhưng điều này không có gì mới mẻ ở Việt Nam.

Số phận của ông Nguyễn Phú Trọng sẽ phụ thuộc vào cách ông ta chiếm lĩnh được Ủy ban Trung ương đến đâu. Đây là cơ quan đã nhất trí chỉ đề cử Trọng cho chức Chủ tịch, nhưng sẽ nhầm lẫn khi nghĩ rằng tất cả 180 người đều sẽ giữ vững điều này. Trước đó, nhiều thành viên trung ương đảng đã nhận được sự bảo trợ của Dũng, đối thủ của Trọng trong năm 2016. Các thành viên khác của Ủy ban Trung ương cũng có mâu thuẫn với cuộc thanh trừng chống tham nhũng của Trọng ; một số đã bị sa thải vì yếu tố này. Chúng ta cũng đừng quên, vào tháng 5 năm 2013, Ủy ban Trung ương bác bỏ đề cử của Trọng cho hai ứng cử viên Bộ Chính trị và thay vào đó, đề cử các ứng cử viên riêng của mình. Và ông Trọng nhận thức được điều này, khi tìm cách gia tăng quyền lực của Bộ Chính trị lên trên Ủy ban Trung ương.

Và nó biểu hiện điều gì ?

Một là, khi Ủy ban trung ương vẫn còn giữ được lá phiếu quyết định, thì chức vụ mà ông Trọng nắm giữ vẫn chỉ là một giải pháp tạm thời. Theo David, thì đó là cách thức mà Ủy ban Trung ương tìm cách trung hòa các mâu thuẫn và căng thẳng trong đảng bằng 1 cá nhân tạm đủ uy tín nhất.

Thứ hai, việc ông Nguyễn Phú Trọng giữ chức vụ Chủ tịch nước tưởng chừng như một cách nối đuôi ‘lãnh đạo suốt đời’ của Tập Cận Bình, tuy nhiên, giải pháp này có thể tạm thời, vì đến hiện nay, vẫn chưa có một động thái nào cho việc sửa đổi Hiến pháp để ‘hợp thức hóa thủ tục’ một cá nhân nắm hai chức vụ, mặt dù báo chí liên tục đăng tải về trạng thái này trong thời gian gần đây. Và như thế, ông Nguyễn Phú Trọng giữ chức vụ tạm thời và có thể đi xuống vào năm 2021, sau khi nội bộ đảng tạm yên.

Thứ ba, sự đi xuống và mô hình chính kiến cải thiện của ông Nguyễn Phú Trọng cũng cho thấy, tính đảng của ông ta rất lớn và tầm nhìn trong đảng với sự cải cách của ông ta chỉ là nhằm duy trì sự tồn tại bằng được của Đảng Cộng sản Việt Nam. Điều này trở nên mâu thuẫn, khi mà trọng tâm phát triển giờ đây lại đặt sang Đảng Cộng sản Việt Nam thay vì đất nước, vì khác Trung Quốc, nên chẳng thể mơ mộng quá nhiều về việc, Việt Nam sẽ phát triển kinh tế như Trung Quốc, hay đại loại như vậy, ngay cả khi áp đặt một cách sơ cứng vấn đề đặt khu vào trong quốc gia.

Cuối cùng, cũng có thể xem xét vai trò của ông Nguyễn Phú Trọng trong thời gian giữ quyền tạm thời Chủ tịch nước là thúc đẩy nhanh chống tham nhũng, nhưng đi kèm đó là thanh trừng phe phái, dọn đường cho đội ngũ nhân sự của mình vào trong đảng. Đồng thời với vai trò Chủ tịch nước, ông ta có thể thiết lập các bộ khung luật nhằm bảo vệ Đảng Cộng sản Việt Nam, hay đúng là giữ cho bằng được sự tồn tại của Đảng Cộng sản Việt Nam dưới mác ‘bảo vệ chế độ’. Điều này liệu có làm nên một ‘trung thần’ hơn là một ‘ái thần’ Nguyễn Phú Trọng ?

Hoa Nghi

Nguồn : VNTB, 19/11/2018

Mấy ngày qua một số bạn tôi trên Facebook chia sẻ bài viết ‘Việt Nam chưa giàu đã già’ của tạp chí The Economist của Anh. Tờ này viết cũng hơi ẩu vì họ có vẻ nhầm chính sách một con của Trung Quốc với chính sách hai con của Việt Nam thời thập niên 1980. Họ cũng cẩu thả khi dẫn lời một ông lão 78 tuổi mà họ nói tên là ‘Toau’, tên mà tôi nghĩ không phải là tên Việt. Chắc là cụ Toàn nào đó.

'Bí Chủ' Nguyễn Phú Trọng.

Bỏ qua những lỗi không ảnh hưởng tới nội dung cả bài viết này, The Economist nói số người trên 60 tuổi ở Việt Nam hiện chiếm trên 10% dân số nhưng sẽ tăng lên trên 20% vào năm 2040. Điều tích cực là tuổi thọ trung bình tăng từ 60 tuổi hồi năm 1970 lên 76 tuổi vào thời điểm hiện nay. Điều đáng buồn là thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam chỉ mới đạt hơn 5.000 đô la khi lực lượng lao động lên tới đỉnh điểm hồi năm 2013 so với mức gần 10.000 đô la của Trung Quốc và trên 30.000 đô la của cả Nhật Bản và Hàn Quốc. Nói tóm lại đất nước "chưa có bao giờ đẹp như hôm nay" chưa kịp giàu thì đã già mất rồi.

Chẳng phải lấy ví dụ đâu xa, cứ nhìn người được gọi là ‘bí chủ’ Nguyễn Phú Trọng cũng đã thấy điều này đúng. Ông đốt lò năm nay đã 74 tuổi nhưng người ta vẫn nói về sự giản dị và tuềnh toàng của ông. Trông ông ăn mặc cũng có lúc nông dân, điều tôi nghĩ chẳng có gì đáng tự hào. Nhưng ông sướng hơn người nông dân vì ông không phải cày cuốc ngoài đồng nên năng suất lao động của ông về già không bị giảm. Ông còn có vẻ nói rằng ‘gừng càng già càng cay’ nên đã ngồi ngay thêm ghế nữa khi có cơ hội. The Economist nói có tới 40% người Việt trên 75 tuổi ở các vùng quê vẫn phải tiếp tục công việc đồng áng so với con số chỉ chưa tới 5% tại Anh Quốc.

Tạp chí của Anh nói thông thường khi các nước tăng thu nhập bình quân đầu người, họ sẽ hướng tới các ngành năng suất hơn, chẳng hạn như dịch vụ. Nhưng tại Việt Nam, nông nghiệp vẫn chiếm gần một phần năm tỷ trọng của cả nền kinh tế vào thời điểm dân số ở độ tuổi lao động đạt mức cao nhất hồi năm 2013. Trong lúc đó ở cùng thời điểm tại Trung Quốc, nông nghiệp chỉ chiếm 10% tổng sản phẩm quốc nội. The Economist cũng nói chính vì phụ thuộc nhiều vào các ngành như nông nghiệp mà có tới ba phần tư nhân công Việt Nam làm những việc mà năng suất lao động của họ giảm đi khi tuổi của họ cao thêm. Con số tương ứng cho Malaysia chỉ là một nửa lực lượng lao động.

Ở cuối bài viết The Economist nhận định : "Tăng năng suất lao động sẽ là điều khó khăn. Chính quyền vẫn đánh đu với chủ nghĩa nhà nước. Các doanh nghiệp nhà nước thống lĩnh nhiều ngành công nghiệp. Trong khi đó hầu hết sinh viên đại học bỏ phí một năm học lý thuyết của Marx và Lenin."

Tôi nghĩ có thể The Economist nói hơi quá vì sinh viên đại học giờ ngu gì mà học mấy thứ ngày xưa ông ‘bí chủ’ học. Có thể họ bị bắt phải học và họ trả bài cho có mà thôi. Và có lẽ thời gian họ bỏ ra chỉ vài tuần hay cùng lắm là vài tháng chứ không đến một năm.

Nhưng riêng chuyện Việt Nam vẫn theo đuổi xã hội chủ nghĩa trong thế kỷ 21 đã cho thấy tư duy nhìn đèn điện lại hỏi sao đèn Hoa Kỳ tây cứ đem treo ngược thế kia. Chỉ còn hai năm nữa Cuộc chiến Việt Nam đã lùi sau 45 năm. Đó là khoảng thời gian quá dài để luẩn quẩn quanh luỹ tre làng.

Ông lão 74 đang mang cái lò ra để làm người dân quên đi những vấn đề muôn thuở. Đó là một xã hội trong đó người dân bị quyền dùng chứ thực ra không được dùng quyền. Họ không có quyền được nói những gì họ nghĩ mà không sợ bị kết tội tuyên truyền chống nhà nước. Họ không có quyền truyền bá tư tưởng tự do nếu không muốn bị cho một phát Chu Hảo. Họ không có quyền cự cãi công an khi vào đồn vì họ sẽ lăn cổ tự tử nếu làm như vậy. Họ thậm chí cũng không có quyền thực sự sở hữu đất đai vì đó là sở hữu toàn dân, tức là của mấy ông cộng sản đỏ, khi nào thích lên thì lấy đất dâng tư bản kiếm hào.

Tuần này tôi gặp một cựu đại sứ Hàn Quốc ở London và là người từng phục vụ trong chính quyền của cố Tổng thống Nam Hàn Kim Đại Trọng. Nghe ông hỏi mấy câu mà tôi thấy buồn quá.

Ông bảo ở Việt Nam có các tổ chức bảo vệ quyền lợi cho người lao động không ? Thưa có nhưng họ hơi đâu mà ăn lương nhà nước để đi bảo vệ lũ công nhân làm gì. Ông hỏi có các tổ chức đấu tranh vì dân chủ không ? Dạ, thưa có cái Đảng Dân chủ thì đã giải tán từ lâu và giờ ai lập đảng gì họ bỏ tù mọt gông giống thời Pháp thuộc. Ông lại bảo ông biết Việt Nam có huấn luyện viên người Hàn Quốc và dân Việt Nam mê bóng đá lắm. Vậy có thể biến sự đam mê bóng đá đó để thay đổi xã hội không ? Dạ, câu này khó trả lời quá ạ.

Nguyễn Hùng

Nguồn : VOA, 16/11/2018

Xôn xao chuyến công du ‘trình làng’ của Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng (RFA, 04/10/2018)

Những đồn đoán, nghi vấn, tranh cãi về người thay thế ông Trần Đại Quang ở vị trí Chủ tịch nước đã thật sự chấm dứt sau ngày thứ hai của Hội nghị trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ 8, khóa 12 diễn ra ngày 3 tháng 10 vừa qua. Nhân vật được 100% số người tham dự giới thiệu là ông Nguyễn Phú Trọng, đương kim Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam.

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng gặp gỡ Tổng thống Nga, ông Putin tại Sochi ngày 6/9/2018 AFP

Ngay sau đó mạng xã hội bùng nổ tranh luận về một nhân vật sẽ có chuyến công du Hoa Kỳ ngay trong năm nay.

Khác biệt hay không khác biệt ?

Cộng đồng mạng xã hội những ngày qua không cần phải che giấu khi bày tỏ hẳn quan điểm của họ về nhân vật sẽ đường đường chính chính bước vào Nhà Trắng, bắt tay với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vào tháng 11 năm nay, không ai khác hơn, đó là Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng.

Luật sư Vũ Đức Khanh từ Canada vào ngày 28 tháng 9 đã từng đưa lên trang cá nhân của ông dự đoán rằng : "Cụ Trọng chuẩn bị ráo riết để kịp đi Mỹ vào tháng 11 sắp tới với tư cách Chủ tịch nước kiêm Tổng bí thư Đảng".

Thế nhưng, khi vẫn còn là dự đoán thì sẽ có sự phản biện. Người có ý kiến chưa đồng thuận là Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu và phân tích chính trị Việt Nam thuộc Viện nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) của Singapore, hiện đang ở Hà Nội :

"Chưa có lịch ấy đâu. Người ta chưa bàn cụ thể là ai đi. Chắc chắn ông ấy sẽ được bầu vào ngày 22 tháng 10, và nếu lúc đó xếp lịch thì ông ấy đi thôi".

Ngược lại, Tiến sĩ Kinh tế, Chủ tịch Hội Nhà báo độc lập Phạm Chí Dũng lại có góc nhìn đồng thuận với Luật sư Vũ Đức Khanh về tính chất của Hội nghị Trung ương 8 ngày 3 tháng 10 vừa qua.

"Việc này (bầu Chủ tịch nước) phải làm rất gấp gáp, nếu không thì Ban Giám sát Ủy ban Thường vụ Quốc hội phải đến tháng 3 năm sau mới họp, mà Trọng thì đang cần đi gấp".

Có nghĩa rằng, Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng vẫn có thể là người sẽ thay mặt nhà nước Việt Nam đến Hoa Kỳ trong tháng 11 (nếu chuyến công du diễn ra). Hoặc có thể như 1 số ý kiến khác cho rằng Trung Quốc sẽ là quốc gia đầu tiên mà ông Trọng phải thăm trong cương vị mới ?

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng gặp cựu Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama trong chuyến viếng thăm Nhà Trằng năm 2015 AFP

Vấn đề lãnh đạo Việt Nam hiện nay thăm Trung Quốc được nhiều người cho là dễ hiểu. Còn nếu có chuyến đi Hoa Kỳ thì lần này có gì khác biệt so với chuyến đi năm 2015 của ông Tổng Trọng ? Câu trả lời của Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp là "không có gì khác biệt".

"Vì trước đây khi ông ấy đi Mỹ thì cũng lại là Đảng Cộng sản Việt Nam và nhà nước Việt Nam uỷ quyền ông ấy đi, coi như quyền nguyên thủ quốc gia. Bây giờ là đi chính thức, không còn là "quyền" nữa, thì nó vẫn thế thôi. Việc này có vẻ thuận lợi hơn vì nó cắt bớt đi các thủ tục lễ tân với nước ngoài".

Trong khi đó thì nhà báo Phạm Chí Dũng cho rằng điều này sẽ có ý nghĩa rất lớn ở chỗ Việt Nam không phải để cho Bộ Ngoại giao phải tìm cách "chạy vạy" với 1 số quốc gia khi đón tiếp ông Nguyễn Phú Trọng với tư cách là Tổng bí thư chứ không phải Nguyên thủ quốc gia.

"Đây có lẽ là 1 trong những lý do vì sao mà chỉ có ít ngày sau khi Trần Đại Quang qua đời thì Nguyễn Phú Trọng đã chấp chính luôn ghế Chủ tịch nước, trở thành Nguyên thủ quốc gia".

Thêm vào đó, theo ông, vấn đề thương mại Việt-Mỹ chính là sự khác biệt với chuyến đi năm 2015 của ông Nguyễn Phú Trọng.

Mục đích chuyến công du Hoa Kỳ

Năm 2015, cũng chính ông Nguyễn Phú Trọng đã có chuyến công du lịch sử đến Hoa Kỳ dưới nhiệm kỳ của nguyên Tổng thống Mỹ Barack Obama. Đó cũng là thời điểm Hiệp định Thương Mại Xuyên Thái Bình Dương (TPP) đang trong giai đoạn đàm phán và Việt Nam khi ấy rất kỳ vọng TPP sẽ được thông qua.

Vào năm đó, ông Nguyễn Phú Trọng với cương vị Đảng trưởng đã phải chấp nhận với nguyên Tổng thống Hoa Kỳ Obama về Công đoàn độc lập, một định chế tự do dân chủ và chính thể độc đảng ở Việt Nam không có thiện cảm từ xưa nay.

Tuy nhiên, TPP đã không thành do quyết định rút lui của đương kim Tổng thống Donald Trump ngay sau khi nhận chức. Do đó, Việt Nam cũng "được" quên luôn lời hứa về Công đoàn độc lập.

Một chi tiết khác, được Tiến sĩ Phạm Chí Dũng chia sẻ, là vào tháng 5 năm 2017, ông Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đã có chuyến thăm Hoa Kỳ, hội kiến với Tổng thống Donald Trump, nhưng không mang về những hiệu quả kinh tế như mong muốn.

"Không có Hiệp định song phương thương mại Việt-Mỹ, không giải quyết vấn đề thuế quan, thậm chí bị Bộ tài chính Mỹ và Trump đe dọa là sẽ dựng lên hàng rào thuế quan, thiết lập nguyên tắc công bằng và đối ứng, và sau đó áp dụng luôn. Gần như cũng không giải quyết được những hợp đồng hàng chục tỷ đô mà Nguyễn Xuân Phúc công bố với báo chí, cho đến bây giờ cũng chưa nghe kết quả gì về những hợp đồng đó như thế nào cả".

Từ những chi tiết trên, nhà báo độc lập Phạm Chí Dũng cho rằng theo quan sát của ông, nếu có chuyến công du Hoa Kỳ vào tháng 11 thì đích thân ông Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng sẽ đi. Và theo ông, "chuyến đi này, nếu có sẽ mang 1 ý nghĩa rất cấp thiết và quan trọng với Việt Nam, về mặt ngân sách Đảng và ngân sách chính phủ".

"Vấn đề lớn nhất hiện nay không phải là Hiệp định TPP, hay Hiệp định Thương mại song phương Việt-Mỹ, mà vấn đề lớn nhất hiện nay chính là nguyên tắc công bằng và đối ứng mà ông Trump đã tuyên bố và áp dụng từ tháng 3/2017.

Theo 1 nguồn tin mà tôi có được thì ông Trump đã yêu cầu Bộ thương mại công nghiệp và 1 số cơ quan kinh tế Mỹ phải đàm phán với Việt Nam để giảm rất nhiều mức xuất siêu hàng năm của Viêt Nam vào thị trường Mỹ, thậm chí giảm ở mức mỗi năm chỉ xuất vào Mỹ dưới 8 tỷ USD".

Nếu như thế, mỗi năm, Việt Nam sẽ hụt đi 25 tỷ USD ngoại tệ. Theo Tiến sĩ Phạm Chí Dũng, đây là vấn đề rất đáng lo ngại cho Việt Nam trong bối cảnh hàng Việt Nam vào thị trường chung Liên minh Châu Âu đang bị giảm sút.

Do đó, nếu không giải quyết được chính sách "công bằng và đối ứng" thì Việt Nam sẽ đối diện với trở ngại rất lớn trong việc xuất hàng vào thị trường Mỹ. Điều này, theo ông Phạm Chí Dũng, chính là mục đích lớn nhất cho chuyến đi Hoa Kỳ của ông Nguyễn Phú Trọng.

Một vấn đề khác cũng đang dược dư luận và những nhà quan tâm dân chủ nhân quyền trong nước đề cập đến bên cạnh chuyến đi đang được bàn tán của ông Trọng đến Mỹ : đó là, liệu sẽ có một hay nhiều hơn một tù nhân lương tâm hiện đang bị án tù ở Việt Nam sẽ được tự do theo phương án "thương mại đổi nhân quyền", một hình thức từng diễn ra nhiều lần trong chính trường Việt Nam ?

Cát Linh

*****************

Asia Times : Mọi quyền lực ở Việt Nam vào tay ông Trọng (RFI, 04/10/2018)

Tổng bí thư đảng Nguyễn Phú Trọng sẽ kiêm nhiệm chức chủ tịch nước, một sự củng cố quyền lực chưa từng có, đưa ông trở thành một Tập Cận Bình của Việt Nam. Đó là nhận định chung của Asia Times trong một bài viết đăng trên mạng ngày 04/10/2018.

Tổng bí thư đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng tại Hà Nội, ngày 02/04/2018. Reuters/Kham

Sau khi ông Trần Đại Quang qua đời ngày 21/09, đã có nhiều lời đồn đoán về việc thay thế ông sẽ có ảnh hưởng như thế nào đến chính trị Việt Nam. Nhưng mọi đồn đoán đó đã chấm dứt vào tối 03/10, khi Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã nhất trí quyết định người thay thế ông Quang sẽ là tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, vốn đã là nhân vật có thế lực nhất ở Việt Nam hiện nay.

Quốc Hội sẽ chính thức bầu chủ tịch nước trong tháng này, nhưng do không có ứng cử viên nào khác và do Quốc Hội chỉ là một cơ quan làm theo lệnh ở trên, cho nên gần như chắc chắn ông Trọng sẽ nắm chức chủ tịch nước.

Theo Asia Times, quyết định của Trung ương đảng sẽ có ảnh hưởng rất lớn. Trong nhiều thập niên qua, quyền lực chính trị ở Việt Nam được chia ra giữa bốn vị trí lãnh đạo, mỗi người kiểm soát một "khu vực" khác nhau trong một chế độ độc đảng.

Ông Trọng, trên thực tế là lãnh đạo số một ở Việt Nam, vốn đã kiểm soát Đảng cộng sản và các cơ chế ra quyết định của đảng. Thủ tướng thì lãnh đạo chính phủ dân sự, còn chủ tịch nước, với tư cách nguyên thủ quốc gia, nắm vai trò tổng tư lệnh tối cao của quân đội, là người đại diện Việt Nam viếng thăm các nước và trên lý thuyết là người bổ nhiệm thủ tướng. Trong khi đó, chủ tịch Quốc Hội là người kiểm soát cơ quan lập pháp.

Do tất cả các nhân vật đó đều nằm trong Bộ Chính trị, cho nên với cơ cấu lãnh đạo kiểu như vậy, mọi quyết định đều được đưa ra theo nguyên tắc đồng thuận và quan trọng hơn cả là nó ngăn chận việc thâu tóm quá nhiều quyền lực vào tay một người.

Theo Asia Times, nhiều người trong đảng tin rằng việc cựu thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thâu tóm quá nhiều quyền lực cá nhân chính là một trong những nguyên nhân khiến ông bị mất chức trong kỳ Đại hội Đảng 2016.

Nay Việt Nam có vẻ như đi theo hướng giống Trung Quốc, như vậy là cơ chế lấy quyết định dựa trên đồng thuận có thể sắp chấm dứt. Bên cạnh những quyền hành với tư cách tổng bí thư đảng, mà ông đã củng cố rất nhiều kể từ tháng 01/2016, ông Nguyễn Phú Trọng sắp tới đây sẽ nắm luôn các quyền của chủ tịch nước : đình chỉ các luật do thủ tướng đưa ra, sửa đổi Hiến pháp, đề nghị cách chức các quan chức cao cấp và giữ vai trò tổng tư lệnh tối cao của quân đội. Như vậy, ông Trọng sẽ là nhân vật có quyền lực mạnh nhất ở Việt Nam kể từ thời Lê Duẩn, tổng bí thư đảng từ 1960 đến 1986.

Theo Asia Times, hiện chưa rõ là các đảng viên sẽ phản ứng như thế nào về quyết định bất ngờ nói trên, nhưng một điều chắc chắn điều này sẽ gây rạn nứt trong hàng ngũ lãnh đạo đảng. Theo lời giáo sư Carl Thayer, một chuyên gia về Việt Nam, đại học New South Wales, kể từ khi ông Trần Đại Quang được chẩn đoán là đang ở giai đoạn cuối của căn bệnh, ông Trọng đã bắt đầu vận động để được nắm giữ cả hai chức vụ. Điều trớ trêu là, khi vấn đề sát nhập hai chức vụ được đưa ra thảo luận trong đảng cách đây một thập niên, chính ông Trọng đã bày tỏ quan ngại về nguy cơ củng cố quyền lực không kiểm soát được, theo tiết lộ của nhà nghiên cứu Nguyễn Kiến Giang, Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách, Đại học Quốc gia Việt Nam.

Cũng hiện chưa rõ là việc ông Trọng kiêm nhiệm chức chủ tịch nước là mang tính tạm thời, hay là Việt Nam sẽ phải sửa đổi Hiến Pháp để việc sát nhập hai chức vụ sẽ là vĩnh viễn. Theo Asia Times, có thể là do thiếu các ứng viên hội đủ tiêu chuẩn, việc sát nhập hai chức vụ chỉ là biện pháp tạm thời trong khi chờ Đại hội Đảng lần tới.

Nhưng với việc nắm rất nhiều quyền lực trong hai năm tới, không có gì bảo đảm là ông Trọng sẽ tuân thủ các quy định của đảng về giới hạn nhiệm kỳ. Hiện nay, theo quy định, tổng bí thư đảng không thể nắm quyền quá 2 nhiệm kỳ, cho nên ông Trọng trên nguyên tắc sẽ phải rút lui vào năm 2021. Tuy nhiên, có thêm quyền trong tay, có thể là ông sẽ sửa đổi quy định về giới hạn nhiệm kỳ, để có thể tiếp tục ra ứng cử tổng bí thư cũng như chủ tịch nước, để thật sự trở thành một Tập Cận Bình ở Việt Nam.

Thanh Phương

*******************

Nhất thể hóa liệu có là sự cải cách ? (RFA, 04/10/2018)

Hội nghị trung ương Đảng cộng sản 8 chính thức giới thiệu ông Nguyễn Phú Trọng – Tổng bí thư đảng giữ chức Chủ tịch nước, thay cho ông Trần Đại Quang mới qua đời ngày 21/9/2018. Một số ý kiến cho rằng, điều này có thể hé mở một sự cải cách về thể chế chính trị tại Việt Nam.

Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam phát biểu tại Hội nghị trung ương lần thứ 8 khóa XII RFA

Nhân sự và nhất thể hóa

Chuyện đồn đoán về sự thay thế cho ông Trần Đại Quang trên cương vị chủ tịch nước đã có từ nhiều tháng trước và sau cái chết của ông Quang ngày 21/9/2018 vừa qua.

Và vào ngày 3 tháng 10, mọi đồn đoán chấm dứt. Mặc dù đến kỳ họp thứ 6, Quốc Hội khóa 14 diễn ra trong tháng 10 này, các đại biểu mới chính thức bỏ phiếu ; nhưng chắc chắn việc nhất thể hóa hai chức danh đã được ấn định.

Theo Giáo sư Nguyễn Đình Cống, việc Bộ Chính trị quyết định, rồi đưa ra Hội nghị Trung ương 8 của Đảng thông qua đề cử, và Kỳ họp toàn thể của Quốc hội tới đây bỏ phiếu chính thức là dân chủ "giả hiệu". Ông Cống cho rằng, có một cách khác để dân chủ thực sự hơn.

"Để cho dân bầu trước. Anh cứ nêu ra đi, anh muốn bầu làm chủ tịch thì để cho người ta tranh cử ở trong đất nước này. Có thể người ta sẽ bầu cho ông Trọng. Ông Trọng là một trong những người ứng cử, có thêm hai, ba người ứng cử nữa và người ta sẽ tranh cử, nói chuyện thực sự là dân chủ ở quốc hội, bầu cử đàng hoàng. Nếu như người ta thấy ông Trọng xứng đáng, nhân dân vẫn tin tưởng thì ông kiêm luôn. Nhưng mà cái quan trọng phải là dân bầu trước".

Giáo sư Nguyễn Đình Cống nói thêm, người được bầu là chủ tịch nước sẽ được Đảng cộng sản chọn là Tổng bí thư, và đó là "dân bầu, đảng cử". Điều quan trọng là phải tìm được người tinh hoa, thực sự xứng đáng, có trí tuệ, có tài năng và tư duy đổi mới, sáng tạo.

100% số người tham dự đã chính thức giới thiệu ông Nguyễn Phú Trọng ứng cử vào chức vụ Chủ tịch nước. RFA

Việc ông Nguyễn Phú Trọng chính thức được bầu vào ghế Chủ tịch nước gây ra sự tranh luận trái chiều. Bên phản bác thì lấy lý do về nguy cơ độc tài, nhưng trên hết là khuynh hướng bài bác những gì giống mô hình của Trung Quốc trong xã hội Việt Nam.

Trái lại, những người ủng hộ thì cho rằng, đây là một điểm khởi phát cho sự thay đổi, cơ hội cho cải cách thể chế chính trị. Họ cho rằng, không nên sợ quyền lực tập trung vào một người, nếu như tôn trọng quyền của các nhánh quyền lực theo Hiến pháp, thì không ai có thể lạm quyền, trở thành độc tài.

"Văn hóa chính trị Việt Nam hiện nay vẫn chưa chấp nhận hai phạm trù gốc là nhà nước pháp quyền và xã hội công dân. Mặc dù khi đi ra thế giới, đi đâu lãnh đạo Việt Nam cũng yêu cầu các nước sở tại công nhận Việt Nam có nền kinh tế thị trường, mà trong nước đối với người dân thì nói là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong khi đó, kinh tế thị trường, nhà nước pháp quyền và xã hội công dân là "tam vị nhất thể" của một mô thức phổ quát đối với các nước tiến bộ, dân chủ nói chung" – Tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng – Phó viện trưởng Viện VIDS chia sẻ.

Giáo sư Nguyễn Đình Cống nhận định, nhất thể hóa có điểm hay và điểm dở, nhưng quan trọng là tùy thuộc vào con người nào và quan điểm của người đó ra sao. Điều ông lo ngại là con người độc tài và bảo thủ sẽ khiến đất nước khó phát triển.

"Nghĩa là con người trí tuệ không lớn, không cao, tuy rằng cái độc tài cũng vừa phải, nhưng mà cái trí tuệ bảo thủ, thì rồi anh ta không đề ra được cái gì tốt đẹp, mà rồi theo những con đường không hay. Riêng ông Nguyễn Phú Trọng, phần độc tài tôi không đánh giá, nhưng phần bảo thủ thì rất nặng".

Nhất thể hóa liệu có là một sự cải cách ?

Trong bối cảnh những thách thức hiện nay đối với đất nước, cải cách thể chế có thể nói là "mệnh lệnh không thể chần chừ" – như lời Tiến sĩ Nguyễn Đình Cung - Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương phát biểu trước nghị trường Quốc hội.

Giáo sư Nguyễn Đình Cống cho rằng, mọi sự cải cách phải xuất phát từ tư duy, tư tưởng của người lãnh đạo, người cầm quyền và sự đổi mới trong cơ chế vận hành.

"Muốn cải cách thì phải đổi mới, nhưng người ta hiểu nhầm là đổi mới con người có tư duy cũ, đổi mới cái tư duy đi. Trường hợp đó có thể có, nhưng rất hiếm. Cái quan trọng của đổi mới là phải tìm ra cho được con người có tư duy mới, có tư tưởng tiến bộ, để thay cho con người cũ có tư duy lạc hậu. Như thế mới thực sự là đổi mới. Bây giờ đưa ông Trọng lên, rồi vận động ông ấy thay đổi, cải cách là quá khó !".

Tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng có cách nhìn khác, dường như lạc quan hơn theo hướng nhất thể hóa là bước tiên khởi cho những sự thay đổi "từ trên xuống" trong các vấn đề về thể chế.

"Từ nay một sự thay đổi từ trên xuống – tức là "top down change", nếu xảy ra nhiều sau nhiều tranh cãi của các phe phái thì có thể sẽ thuận (lợi) hơn đối với các cuộc cải cách thể chế nói chung".

Tuy nhiên, Tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng cũng nói thêm rằng, để sự cải cách này có tác động xuống tới các địa phương thì cơ chế cần phải thay đổi tương xứng và tất cả vấn đề này tùy thuộc vào cương lĩnh, đường lối của Bộ Chính trị hiện nay và trong đại hội tới, chưa thể tiên đoán được trước.

"Trước hết là nhân tố chính sách, nhân tố cơ chế cũng rất quan trọng. Vấn đề là anh định hướng theo cơ chế nào, chính sách nào. Anh chấp nhận kinh tế thị trường hay không, chấp nhận nhà nước pháp quyền hay không, và chấp nhận xã hội dân sự hay không. Nếu anh chấp nhận thể chế như thế thì sẽ có con người để mà thực hiện chức năng ấy. Vấn đề không phải là tùy con người đâu, mà ở đây là cái thể chế".

Giáo sư Nguyễn Đình Cống thì nhấn mạnh đến chính vai trò, sự thay đổi, cải cách của Đảng cộng sản đang cầm quyền trong tiến trình cải cách thể chế chính trị tại Việt Nam.

"Để cải cách cái nền chính trị của Việt Nam, thì tôi thấy đảng cộng sản phải thay đổi cơ bản là biến chuyển từ một đảng lãnh đạo cách mạng thành một đảng chính trị và phải chấp nhận đa nguyên, cạnh tranh. Trong hoàn cảnh cạnh tranh như thế, anh hãy để cho các xã hội dân sự phát triển, hãy để những đảng đối lập người ta phát triển, cạnh tranh với anh. Và anh hãy thắng người ta bằng con đường đấu tranh nghị trường, bằng đường lối chính của anh, bằng niềm tin của anh".

*****************

Chủ tịch nước kiêm nhiệm Tổng bí thư - giải pháp tạm thời ? (RFA, 04/10/2018)

Vào ngày 3/10 vừa qua, tại Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã được 100% đại biểu thống nhất chọn làm ứng cử viên chức Chủ tịch nước để đưa ra Quốc hội bầu vào tháng 10 tới. Đây là một sự kiện được đánh giá là chưa từng có từ trước đến nay tại Việt Nam. Việc kiêm nhiệm này làm dấy lên những đồn đoán về khả năng nhất thể hóa trong tương lai và những ảnh hưởng của nó lên nền chính trị Việt Nam.

Hình chụp hôm 25/1/2018 : Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng ở Hà Nội AP

Kinh ngạc

Ngay từ sau khi Chủ tịch nước Trần Đại Quang đột ngột từ trần vào ngày 21/9 vừa qua, đã có nhiều ý kiến dự đoán về khả năng Tổng bí thư sẽ kiêm nhiệm luôn chức Chủ tịch nước, chuẩn bị cho bước đi hướng tới việc nhất thể hóa trong tương lai giống như mô hình đã được thực hiện ở những nước xã hội chủ nghĩa khác trên thế giới.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng việc kiêm nhiệm là chưa thể xảy ra vì việc kiêm nhiệm hay nhất thể hóa chưa được bàn bạc nhiều, trong khi bản thân Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng dường như cũng không mặn mà lắm với việc kiêm nhiệm hay sát nhập này.

Trong một cuộc tiếp xúc với cử tri ở Hà Nội hồi năm 2015, khi được hỏi về khả năng nhất thể hóa ở địa phương, ông Trọng đã nói rằng "Bí thư kiêm Chủ tịch thì to quá, ai kiểm soát ông ?"

Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, chuyên gia về quan hệ quốc tế làm việc ở Singapore, trong một bài viết đăng trên trang nghiên cứu quốc tế hôm 3/10 cho rằng "việc bầu ông Trọng vào chức Chủ tịch nước là một diễn tiến đáng ngạc nhiêu nếu xét việc ông Trọng tuổi đã cao và thực tế rằng ông được cho là không mấy nhiệt tình về ý tưởng nhất thể hóa hai chức danh này".

Nhà báo Phạm Chí Dũng, Chủ tịch Hội Nhà báo độc lập ở Việt Nam, người đã từng có nhận định trước đây rằng khả năng kiêm nhiệm là rất khó xảy ra, đã phải thốt lên từ "kinh ngạc" khi nghe tin Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ kiêm luôn chức Chủ tịch nước. "Kinh ngạc thứ nhất là ông Quang từ trần ngay trước hội nghị Trung ương, kinh ngạc thứ hai là ông Trọng nhảy vào luôn chức của ông Quang, kinh ngạc thứ ba là chỉ có một mình ông Trọng là ứng cử viên được giới thiệu ra Quốc hội", nhà báo Phạm Chí Dũng nói với RFA.

Nhà báo Phạm Chí Dũng cho biết, theo nguyên tắc, nhân sự được giới thiệu vào chức vụ quan trọng này phải có ba phương án là Tổng bí thư giới thiệu, Bộ Chính trị đề xuất lên Ban chấp hành Trung ương, và Ban Chấp hành Trung ương đề xuất ứng cử viên. Trong trường hợp này, vì ông Trọng không thể tự giới thiệu bản thân mình nên ít nhất phải có 2 phương án.

Tuy nhiên, trong trường hợp này, ứng cử viên duy nhất cho chức Chủ tịch nước cho Quốc hội bỏ phiếu là ông Nguyễn Phú Trọng.

Kiêm nhiệm chức vụ sẽ làm yếu việc kiểm soát và cân bằng trong đảng

Trong bài phân tích về việc Hội nghị Trung ương 8 quyết định chọn ông Trọng là ứng viên duy nhất vào chức Chủ tịch nước để đưa ra Quốc hội, Giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc viết rằng : "quyết định của phiên họp thứ 8 Ban chấp hành Trung ương Đảng chọn ông Nguyễn Phú Trọng nắm cùng lúc hai chức vụ là Bí thư đảng và Chủ tịch nước sẽ làm yếu đi nếu không muốn nói là làm xói mòn hệ thống kiểm soát và cân bằng không chính thức vốn có kể từ sau khi áp dụng Hiến pháp 1992".

Tổng bí thư nguyễn Phú Trọng (giữa) cùng Chủ tịch Trần Đại Quang và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại lệ bế mạc Đại hội Đảng ở Hà Nội hôm 28/1/2016 AP

Theo Giáo sư Carl Thayer, mặc dù Chủ tịch nước ở Việt Nam chỉ được xem như một chức vụ có tính hình thức, nhưng Hiến pháp trên thực tế có trao Chủ tịch nước một số các quyền hạn nhất định. Khi Văn phòng Chủ tịch nước được nhập vào với văn phòng Bí thư đảng thì điều này sẽ dẫn đến việc can thiệp chưa từng có của người đứng đầu đảng vào các việc của nhà nước.

Trong bài phân tích của mình, Giáo sư Carl Thayer cũng nhận định có những ưu điểm nhất định của việc kiêm nhiệm hay hợp nhất hai chức vụ. Đó là việc có một lãnh đạo mạnh mẽ sẽ có thể giúp ích cho việc chống tham nhũng và giải quyết được sự kém hiệu quả của nhà nước để đạt được những mục tiêu kinh tế xã hội lâu dài. Mặt khác, với việc Việt Nam theo đuổi chính sách hội nhập quốc tế chủ động, việc kết hợp hai chức vụ sẽ giúp Việt Nam có những phản ứng hiệu quả hơn với các đối tác nước ngoài cũng như với Trung Quốc.

Giải pháp tạm thời

Việc Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng kiêm luôn chức Chủ tịch nước vào lúc này cũng chưa phải là dấu hiệu chắc chắn cho thấy Việt Nam sẽ thực hiện nhất thể hóa.

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu và phân tích chính trị Việt Nam thuộc Viện nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS), cho rằng đây chỉ là giải pháp tạm thời và có thể vào Hội nghị Đảng Cộng sản Việt Nam vào năm 2021 tới, Việt Nam sẽ lại có hai chức vụ Chủ tịch nước và Tổng bí thư như trước kia. Tuy nhiên, ông cũng nhận định rằng nếu đảng chọn được một lãnh đạo có đủ khả năng đảm nhiệm một lúc hai chức thì không loại trừ khả năng Việt Nam tới lúc đó sẽ có một người kiêm nhiệm hai chức vụ.

Nói về khả năng nhất thể hóa, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp cho biết, Việt Nam sẽ cần phải thay đổi hiến pháp. Nếu đại hội Đảng tới chọn được một người làm hai chức vụ thì sau đó Việt Nam sẽ tiến hành sửa đổi hiến pháp cho phù hợp. Đây cũng là điều mà Trung Quốc đã làm khi hợp nhất hai chức vụ này.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp cho rằng kể cả trong trường hợp Việt Nam tiến tới nhất thể hóa, thì việc sửa đổi hiến pháp cũng sẽ không giống như của Trung Quốc tức là tăng thêm quyền lực cho Chủ tịch nước (người đồng thời là Tổng bí thư), giảm quyền lực của Thủ tướng và Quốc hội. Nguyên nhân được cho là vì ở Việt Nam từ trước đến nay các chức vụ cấp cao vẫn phải đảm bảo tính đại diện vùng miền Bắc – Trung – Nam.

Theo tin từ báo chí trong nước, chiều nay, 03/10/2018, Văn phòng Trung ương Đảng Cộng Sản Việt Nam vừa thông báo là Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương với tỷ lệ phiếu thuận 100% đã quyết định "giới thiệu" tổng bí thư đảng Nguyễn Phú Trọng để Quốc Hội Việt Nam bầu vào chức chủ tịch nước.

Tổng bí thư đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng. Ảnh chụp ngày 28/01/2016, sau khi ông Trọng tái đắc cử tại Đại hội 12. Reuters/Luong Thai Linh/Pool

Quốc Hội Việt Nam sẽ chính thức bầu chủ tịch nước mới thay thế ông Trần Đại Quang trong kỳ họp tới, sẽ khai mạc ngày 22/10. Sau khi ông Trần Đại Quang qua đời vào ngày 21/9, bà Đặng Thị Ngọc Thịnh đã được phân công giữ quyền chủ tịch nước cho đến khi Quốc Hội bầu ra chủ tịch nước mới. Nhưng trong thời gian qua đã có nhiều lời đồn đoán về khả năng ông Nguyễn Phú Trọng sẽ kiêm nhiệm luôn chủ tịch nước, chức vụ lãnh đạo quan trọng hàng thứ hai ở Việt Nam.

Khác với Trung Quốc, cho tới nay chức tổng bí thư đảng và chức chủ tịch nước do hai người nắm giữ (trước đây ông Hồ Chí Minh đã từng kiêm nhiệm chức chủ tịch nước, nhưng lúc đó ông là chủ tịch đảng). Theo Nikkei Asian Review ngày 02/10, những người ủng hộ việc tổng bí thư kiêm nhiệm chủ tịch nước lập luận rằng làm như vậy sẽ tránh những rối rắm về ngoại giao và giúp cắt giảm chi phí của Nhà nước. Nhưng những người chống thì cho rằng một người mà kiêm nhiệm hai chức vụ này sẽ nắm quá nhiều quyền lực trong tay.

Kể từ khi tái đắc cử tổng bí thư đảng năm 2016, ông Nguyễn Phú Trọng đã không ngừng củng cố vị thế trong và ngoài nước. Trong chuyến viếng thăm Pháp năm nay, ông đã hội kiến tổng thống Emmanuel Macron, như là với tư cách một vị nguyên thủ quốc gia.

Thanh Phương

Buổi chiều ngày 30 tháng Chín năm 2018, một tin tức ngoài lề cho biết Bộ Chính trị rốt cuộc đã họp bàn về các phương án nhân sự cho cái ghế chủ tịch nước, với Nguyễn Phú Trọng có thể là ứng cử viên duy nhất chứ chẳng hề là những cái tên ủy viên bộ chính trị khác đã được dư luận nội bộ bàn tán xôn xao vào những ngày gần đây.

Ông Nguyễn Phú Trọng.

Tin tức trên hiện ra trong bối cảnh đang tồn tại hai kịch bản ‘chỉ định một ủy viên bộ chính trị không phải tổng bí thư làm chủ tịch nước’ và ‘hợp nhất chủ tịch nước và tổng bí thư’.

‘Chân gỗ’ và ‘chân thật’

Kịch bản thứ nhất, và là kịch bản đầu tiên được dư luận chú ý, đã khá xáo động kể từ sau ngày Trần Đại Quang chết, với những cái tên được xướng lên như Nguyễn Thiện Nhân, Trần Quốc Vượng, Tòng Thị Phóng, Ngô Xuân Lịch…, thậm chí có thể bầu bổ sung nhân vật đang giữ chức quyền chủ tịch nước hiện thời là Đặng Thị Ngọc Thịnh vào Bộ Chính trị.

Tuy nhiên cho đến trước buổi chiều ngày 30/9, vẫn chẳng có thông tin gì về việc Bộ Chính trị tổ chức họp về phương án nhân sự chủ tịch nước.

Vào buổi sáng 28/9, trong một cuộc họp báo của Ban Tuyên giáo Trung ương để thông tin về ‘Hội nghị Trung ương 8, khóa XII diễn ra vào tuần tới’, quan chức Lê Quang Vĩnh - Phó chánh Văn phòng Trung ương Đảng - đã thông báo thật lấp lửng và không thiếu hàm ý : "Với sự phân công này, các quyền hạn và trách nhiệm của Chủ tịch nước được thực hiện bình thường, đầy đủ" (phân công bà Đặng Thị Ngọc Thịnh là quyền Chủ tịch nước). Trong khi đó, lại có thông tin cho biết kịch bản ‘hợp nhất chủ tịch nước và tổng bí thư’ đang chiếm ưu thế và xác suất xảy ra đến 70%. Thậm chí thông tin này còn dự đoán chính ông Nguyễn Phú Trọng, chứ chẳng phải ai khác, sẽ ngồi vào ghế chủ tịch nước. Hẳn vào thời điểm đó, phương án nhân sự trám vào ghế Trần Đại Quang đã được bí mật ‘chốt’ trong một căn phòng nào đó, với chỉ một ít quan chức cao cấp biết với nhau.

Theo đó, một khả năng lớn đang hiện hình : tại Hội nghị trung ương 8, nếu xuất hiện hiện tượng một số ủy viên trung ương đồng loạt xướng lên quan điểm cần ‘nhất thể hóa’ hai chức danh chủ tịch nước và tổng bí thư với lý do chủ yếu ‘có lợi cho dân tộc và nhân dân’, có thể cho rằng Quyền chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh chỉ là phương án ‘nghi binh’ trong một kịch bản tổ chức một chiến dịch PR cho ông Nguyễn Phú Trọng chính thức trở thành bản sao của Tập Cận Bình - nhân vật chủ tịch nước kiêm tổng bí thư của Đảng cộng sản Trung Quốc.

Và cả những phương án Nguyễn Thiện Nhân, Trần Quốc Vượng, Tòng Thị Phóng, Ngô Xuân Lịch… cũng chỉ là một thủ thuật ‘chân gỗ’ theo truyền thống thủ đoạn ‘làm nhân sự’ - điều được thực hiện tương tự như cái cách ‘đưa ra nhiều ứng cử viên cho chức tổng bí thư nhưng đến giờ chót chỉ chọn một người’ ngay trước đại hội 12 của đảng cầm quyền, và ứng cử viên ở vào thế ‘độc cô cầu bại’ đó, chẳng phải ai khác, chính là ‘chân thật’ Nguyễn Phú Trọng.

Huy Đức lại ‘vận động’ cho Nguyễn Phú Trọng ?

Cũng vào ngày 30/9 khi xuất hiện tin tức ngoài lề cho biết Bộ Chính trị đã họp bàn và bỏ phiếu ‘nhất trí cao’ cho ‘chủ tịch nước kiêm tổng bí thư’ Nguyễn Phú Trọng, Huy Đức đã đưa lên facebook của blogger này bài ‘Nhất thể hóa’, với lời mào đầu :

"Nhất thể hóa tạo tính chính danh cho người đang thực sự nắm quyền lực tối cao ở Việt Nam. Từ thay đổi tưởng chỉ "cấu thành hình thức" này, trong quá trình vận hành, chắc chắn sẽ làm xuất hiện nhiều tình huống, gợi ý cho Việt Nam cải cách. Cho dù vẫn một đảng, về mặt lý thuyết, Việt Nam sẽ tiến gần hơn tới một nền cộng hòa bán tổng thống".

Gần 4 năm sau Đại hội 12, có thể cho rằng đây là lần thứ hai Huy Đức tung ra một bài viết có trọng lượng với quan điểm vận động sự ủng hộ cho ‘người đang thực sự nắm quyền lực tối cao ở Việt Nam’, dù trong bài viết này không hề nhắc đến cái tên Tổng bí thư Trọng - người đã chiếm thế thượng phong sau khi tái cử tổng bí thư tại đại hội 12 đầu năm 2016, được tụng ca như ‘Người đốt lò vĩ đại’ và ‘Bậc nhân kiệt thế thiên hành đạo’ sau vụ chỉ đạo bắt Ủy viên bộ chính trị Đinh La Thăng vào cuối năm 2017, và trong thực tế đã mất sạch đối thủ chia sẻ trách nhiệm ‘thống lĩnh các lực lượng vũ trang’ sau cái chết của Trần Đại Quang chỉ ít ngày sau lễ quốc khánh 2 tháng Chín năm 2018.

"Đừng sợ tập trung quyền lực vào một người. Nếu tôn trọng các nhánh quyền lực nhà nước theo thẩm quyền được ghi trong Hiến pháp thì không ai có thể lạm quyền dù họ là nguyên thủ. Nước cũng chỉ nên có một "vua". Ai cũng muốn đứng đầu. Ai cũng làm chính trị mà thiếu một người kỹ trị thì chính trường rất dễ thành đất "quần ngư tranh thực" ; thị trường chỉ là chợ đen ; hành chính rối ren và xã hội không thể nào ổn định" - vẫn Huy Đức viết trong bài ‘Nhất thể hóa’.

Vào khoảng thời gian trước đại hội 12, chính Nguyễn Phú Trọng đã từng than vãn ‘không nên tập trung quá nhiều quyền lực vào một người mà khó kiểm soát’ như cái cách gián tiếp tố cáo tham vọng chính trị của Nguyễn Tấn Dũng.

Đã thành một thói quen, không ít người quan tâm đến biến động chính trị trong nội bộ đảng và chiến dịch được tuyên truyền là "chống tham nhũng" của Tổng bí thư Trọng ngày càng dựa vào những tin tức, dù được thể hiện rõ ràng hay mơ hồ lấp lửng, của Huy Đức để nhận định và dự đoán về tương quan chính trị cùng những biến động, biến cố có thể xảy ra trong tương lai gần. Đặc biệt là về "ai sắp bị bắt" hay "ai sắp chết"… Với lợi thế có được nhiều tin tức nội bộ và thâm cung bí sử, Huy Đức đã trở thành một cây bút tín hiệu ghê gớm. Vào giữa năm 2017, chỉ một dòng status lấp lửng của cây bút quá thâm này về số phận đại gia Trần Bắc Hà đã khiến thị trường chứng khoán Việt Nam suýt rơi vào hoảng loạn và lao dốc khiến mất đi 2 tỷ USD vốn hóa.

Rất có thể, bài ‘Nhất thể hóa’ của Huy Đức là sự tiếp nối cho cuộc họp của Bộ Chính trị về ‘hợp nhất hai chức danh chủ tịch nước và tổng bí thư’ mà đã đưa đến kết quả ‘tôi không bất ngờ’ dành cho Nguyễn Phú Trọng, khác nhiều với tán thán ‘tôi bất ngờ !’ của chính ông ta sau khi loại được Nguyễn Tấn Dũng để tái cử tổng bí thư tại đại hội 12.

Bài ‘Nhất thể hóa’ của Huy Đức cũng xuất hiện sau khi hình thành một luồng dư luận vận động khá nhiệt tình cho đương kim tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng ngay trước khi Hội nghị trung ương 8 diễn ra.

Cứ theo cách trên cùng một bàn tay đạo diễn bí ẩn nào đó, Hội nghị trung ương 8 sẽ là một dịp để 200 ủy viên trung ương bày tỏ lòng trung thành với người sắp ngồi vào ghế trống do Trần Đại Quang thình lình để lại. Và gần 500 ‘nghị gật’ trong kỳ họp tháng 10 - 11 năm 2018 cũng sẽ không thoát khỏi phận ‘cừu’, dù một số trong đó có thể vẫn ấm ức trong lòng.

Cũng theo đó, vai trò ‘quyền chủ tịch nước’ của ủy viên trung ương Đặng Thị Ngọc Thịnh có lẽ chỉ có được tuổi thọ vỏn vẹn một tháng.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 02/10/2018

Tập Cận Bình – Hoàng đế không ngai Trung Quốc

Ai sẽ là vua nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ?

Tổng bí thư Đảng cộng sản Trung quốc, kiêm chủ tịch nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa Tập Cận Bình đã quốc hội "nghị gật" hôm thứ Bảy 17/3/2018 đồng lòng tái bổ nhiệm làm chủ tịch nước mà không có giới hạn nhiệm kỳ. Nói cách khác, Toàn bộ 2.970 thành viên tại Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc đã chuẩn thuận tái bổ nhiệm ông Tập làm chủ tịch của Trung Quốc. Trước đó, cơ quan lập pháp này đã sửa đổi hiến pháp, bãi bỏ hạn chế về hai nhiệm kỳ đối với chức chủ tịch nước, mở đường cho ông Tập có thể nắm quyền "trọn đời" như một hoàng đế không ngai của nước Tàu.

Tổng bí thư Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình.

Tổng Tập là hoàng đế không ngai, vì mặc dù dưới danh xưng của một chế độ xã hội chủ nghĩa là "Cộng hòa nhân dân Trung Hoa", song vị thế và quyền uy của ông không khác mà còn to lớn hơn nhiều, so với một vị hoàng đế trong chế độ quân chủ chuyên chế xa xưa ở nước Tàu nói riêng, các nước ở thời chế độ quân chủ cực thịnh trên thế giới nói chung. Bởi vì kiểu chế độ chuyên chế hay độc tài toàn trị cộng sản là một tổng hợp tính chuyên chế rút ra từ kinh nghiệm thống trị của các chế độ quân chủ, phong kiến và phát xít. Do đó tính độc tài hơn hẳn các chế độ độc tài các kiểu trước đây về mức độ, cường độ, chất lượng, và phạm vi tác hại, di hại nghiêm trọng, toàn diện và lâu dài đối với nhân dân, dân tộc, xã hội và đất nước.

Thật vậy, ông Tập năm nay 64 tuổi, được coi là nhà lãnh đạo quyền lực nhất của Trung Quốc kể từ ông Mao Trạch Đông, người khai sinh ra nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, từng được xưng tụng là "lãnh tụ vĩ đại và tối cao" ; "Người cầm lái vĩ đại". Rồi đây Ông Tập rất có thể cũng sẽ được xưng tụng là "lãnh tụ vĩ đại" và thần thánh hóa như "lãnh tụ vĩ đại Mao Chủ tịch" với cuốn "Sách Đỏ" (Red Book) được tôn sùng như Thánh kinh, ghi những lời dạy của Mao Chủ Tịch mà đương thời nhân dân cả nước phải học tập và vận dụng giải quyết những khó khăn trong thực tế. Tỷ như có tài liệu đọc được, nói một công nhân trước một sự cố kỹ thuật, đã vận dụng tư tưởng Mao Chủ Tịch thì giải quyết được ngay. Một phụ nữ sinh nở khó khăn, vận dụng tư tưởng Mao Chủ Tịch là sinh đẻ được "mẹ tròn con vuông".

Tại sao trước biến chuyển trên, người ta tự hỏi "Tập Cận Bình, Hoàng Đế không ngai Trung Quốc - Ai sẽ là vua nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ?". Bởi kinh nghiệm thực tế cho thấy điều gì xảy ra ở Trung Quốc trước, thì sau đó cũng thường xảy ra tại Việt Nam.

Chẳng hạn trên bình diện chính trị, kinh tế : Sau khi Tổ quốc Xã hội Chủ nghĩa Liên Xô sụp đổ, kéo theo sự tiêu vong hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu, chỉ con trơ lại năm nước cộng sản bơ vơ giữa ngã ba đường là Trung Quốc, Việt Nam, Lào, Bắc Triều Tiên và Cuba.

Trung Quốc, sau khi Mao nằm xuống, vội thích dụng bằng con đường "đổi mới" theo chủ trương của lãnh tụ thức thời Đặng Tiểu Bình "mèo trắng hay mèo đen không quan trọng, miễn là mèo đó bắt được chuột". Thế là về mặt kinh tế, Trung Quốc vội "đổi mới", mở toang cửa làm ăn với Đế quốc Mỹ và các nước tư bản "đang giãy mà không chết" để thoát hiểm. Nhưng vẫn không đổi mới chính trị để duy trì chế độ độc tài toàn trị với vai trò độc tôn, độc quyền thống trị cho Đảng cộng sản Trung Quốc. Một thời gian sau, người ta thấy tại Việt Nam sau 10 năm triệt để xây dựng chủ nghĩa xã hội thất bại thảm hại (1975-1985), vội theo gương Liên Xô (lúc đó chưa sụp đổ) nhất là Trung Quốc, Đảng cộng sản Việt Nam bắt chước làm "Đổi mới" để cứu nguy chế độ xã hội chủ nghĩa. Nhưng sau 10 năm "Đổi mới" (1985-1995) đã thất bại, Đảng cộng sản Việt Nam vội bám cái phao "dỡ bỏ cấm vận, bình thường hóa quan hệ ngoại giao" của Hoa Kỳ để "mở cửa" đón cựu thù "Đế quốc Mỹ" và các nước tư bản vào Việt Nam làm ăn theo "kinh tế thị trường", nhưng lại thòng thêm cái đuôi "theo định hướng xã hội chủ nghĩa" cho đỡ mất mặt với nhân dân. Nói chung Đảng cộng sản Việt Nam đã làm y chang những gì Trung Quốc đã làm về mặt kinh tế và chính trị.

Chẳng hạn, về mặt chống tham nhũng : Tại Trung Quốc, người đứng dầu đảng và nhà nước Trung Quốc Tập Cận Bình phát động chiến dịch chống tham nhũng bằng kịch bản "đã hổ, diệt ruồi" để loại trừ các phe phái, tập trung quyền lực để đi đến vị thế như một Hoàng đế không ngai như hôm nay. Sau đó một thời gian, tại Việt Nam dưới thời trị vì của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, đích thân ông Trọng phát động mạnh mẽ công cuộc chống tham nhũng, với diễn tiến các bước thực hiện theo đúng kịch bản "đả hổ, diệt ruồi" của Tổng bí thư kiêm chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình. Mặc dầu chiến dịch chống tham nhũng "đốt lò" của ông Tổng Trọng mới khởi sự quyết liệt trong thời gian gần đây, những đã tạo được thành tích bước đầu đưa được một số "hổ, beo, ruồi" vào "lò đốt" tham nhũng.

Tuy còn nhiều khó khăn và bất trắc, nhưng nhiều người cho rằng ông Trọng có thể thành công, không phải là diệt được hết tham nhũng (vì chỉ là diện và không thể), mà là sẽ diệt được các nhóm lợi ích khác (mới là điểm), tập trung được quyền lực trong tay để trở thành "Vua không ngai" nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ; như Tập Cân Bình, Hoàng đế không ngai nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa. Vì sao ? Nếu ông Trọng không diệt hết các nhóm lợi ích khác (hình thái phong kiến mới, mỗi nhóm có một lãnh chúa) thì không thể trung ương tập quyền vào tay nhà vua Nguyễn Phú Trọng và quần thần ở triều đình Hà Nội (như chế độ quân chủ chuyên chế mạnh). Thời kỳ các Bí thư Thành ủy, Tỉnh ủy cát cứ các địa phương như các lãnh chúa thời phong kiến đã qua rồi.

Vì thực tế có nhiều dấu hiệu cho thấy vua không ngai Nguyễn Phú Trọng của Việt Nam và nhóm lợi ích của ông đã và đang tiếp tục nhận được sự hậu thuẫn mạnh mẽ của Hoàng đế không ngai Trung Quốc Tập Cận Bình, của đảng và chính quyền Trung Quốc. Vì vậy, ông Tổng Trọng mới dám mạnh tay chẳng sợ ai, chẳng sợ gì ? Do đó người ta suy đoán là Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, mặc dầu đã ở tuổi 74, nhưng sẽ không chỉ làm Tổng bí thư nửa nhiệm kỳ hiện nay như dự trù, hay hết nhiệm kỳ này mà sẽ là Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước vô thời hạn, giống như Hoàng đế không ngai Trung Quốc Tập Cận Bình. Bởi vì, ông Trọng là người phát động và chủ động công cuộc chống tham nhũng mới bắt đầu, cần thêm nhiều thời gian để hoàn tất, nên ông Trọng là người bất khả thay thế. Trừ khi Ông Trọng bị chết bất đắc kỳ tử vì một nguyên nhân nào đó, bằng không sẽ không "đồng chí" nào, dù chí cốt cũng không làm thay ông được.

Tất nhiên để Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng thành đạt tham vọng làm vua không ngai, rồi đây Đảng cộng sản Việt Nam sẽ phải bãi bỏ hạn chế nhiệm kỳ của Tổng bí thư. Quốc hội của Đảng cộng sản Việt Nam sẽ phải sửa đổi Hiến pháp để Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng có thể kiêm nhiệm Chủ tịch nước giống như Hoàng đế không ngai Tập Cận Bình của nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa. Điều này không khó, vì "Luật là Đảng", "Đảng là luật". Một khi Đảng muốn là "Thiên triều" muốn. Nhân dân phải nghe, rõ chưa ?

Houston, ngày 20/03/2018

Thiện Ý

Nguồn : VOA, 22/03/2018