Siêu cường sắp đại loạn ?

Truyền thông cả thế giới đang rộ tin Tổng thống Donald Trump của nước Mỹ bị nhiễm vi khuẩn Covid-19. Chắc có người tự hỏi phải chăng "Thiên sứ" đã gần hết nhiệm vụ và sắp được điều đi làm việc khác ? Tuy nhiên có lẽ còn quá sớm để biết chắc chắn Ý Trời là thế nào.

Cuộc tranh cử không phải chỉ là sự đối đầu Trump-Biden mà còn là trận thư hùng Cộng hòa - Dân chủ

Giả sử Trump chỉ dính Covid nhẹ, hồi phục nhanh chóng nhờ sự chăm sóc đặc biệt dành riêng cho nguyên thủ nước Mỹ thì đương nhiên cuộc tranh cử Tổng thống 2020 vẫn tiếp diễn - một cách bình thường hay một cách bất bình thường.

Nếu không có biến cố bất ngờ nào thêm nữa trong thời gian chưa đến 4 tuần lễ - từ nay đến ngày bầu cử chính thức 3/11/2020 - ứng cử viên của đảng Dân chủ Joe Biden, đang liên tục dẫn trước trong các cuộc thăm dò dân ý khoảng 7, 8%, có nhiều hy vọng thắng.

Tuy nhiên ứng cử viên đảng Cộng hòa Donald Trump, đương kim Tổng thống, với lợi thế đang nắm quyền lực và phương tiện trong tay, lại có lối hành xử phi chuẩn mực, phi truyền thống, phi tiền lệ, đã nhất định không để bị đánh bại và không dễ bị đánh bại.

Mặt khác, cuộc tranh cử không phải chỉ là sự đối đầu Trump-Biden mà còn là trận thư hùng Cộng hòa - Dân chủ, hai đảng có thế lực tương đương một chín, một mười trong nền chính trị lưỡng đảng của nước Mỹ đã kéo dài hàng trăm năm qua. Càng gần đến ngày bỏ phiếu chính thức, lịch sử cho thấy khoảng cách của cuộc chạy đua giữa hai ứng cử viên Tổng thống, đại diện hai đảng, thường thu hẹp lại.

Cuộc chạy đua vào Bạch Cung năm 2016 giữa Hillary Clinton và Donald Trump là điển hình của "quá khứ như một lời báo trước". Những ngày đầu tiên mọi thăm dò dân ý đều tiên đoán Hillary Clinton thắng lớn. Kết quả chung cuộc : Hillary Clinton còn hơn Donald Trump gần 3 triệu phiếu dân bầu, tương đương 2% tổng số nhưng chỉ đủ để có 232 phiếu Cử Tri Đoàn (chưa đạt con số tối thiểu 270) so với 306 của Donald Trump. Hillary Clinton thất bại vì thể thức tuyển cử đặc biệt quy định bởi Hiến pháp Mỹ có phần thiên vị các tiểu bang nhỏ cũng như vì thực trạng chính trị lưỡng đảng ở Mỹ là một số lớn các tiểu bang này lại thường nghiêng nhiều hơn về phía Cộng hòa. (Người dân ở mỗi tiểu bang không trực tiếp bầu Tổng thống mà bầu ra một số Đại Cử Tri nhất định bằng với con số dân biểu và thượng nghị sĩ liên bang của tiểu bang này, rồi tất cả mới họp thành Cử Tri Đoàn cho cả nước để bầu Tổng thống theo ý nguyện đã bầy tỏ của cử tri của mỗi tiểu bang).

Bốn tuần lễ vận động tranh cử là một thời gian đủ dài cho mọi thứ đòn phép, hợp pháp hay không mấy hợp pháp, sạch sẽ hay không mấy sạch sẽ. Nếu Biden thắng nhưng chỉ thắng khít khao thì nước Mỹ có thể đại loạn với nguy cơ dẫn tới nội chiến vì gần như chắc chắn Trump và hàng chục triệu Trumpists (những người ủng hộ Tổng thống Trump một cách cuồng nhiệt) sẽ hô hoán "bầu cử gian lận !". 

Kịch bản xấu nhất cho nước Mỹ là trường hợp này. 

Kịch bản tốt nhất có lẽ là Biden (hoặc ngay cả Trump) thắng một cách áp đảo - chẳng hạn như có nhiều  hơn đối thủ chừng 8, 9 triệu phiếu dân bầu (tương đương 5, 6% tổng số) để thắng và thắng lớn ở Cử Tri Đoàn. Chỉ có thế thì mới mong nước Mỹ ổn định trở lại, dù là ổn định tương đối. 

Tuy nhiên, ở mốc thời gian này - chưa đến 4 tuần lễ trước ngày bỏ phiếu chính thức - vẫn khó có thể quả quyết giữa 2 kịch bản nói trên, kịch bản nào có mức độ khả hữu cao hơn ?

Đài Loan đi về đâu ?

Ra mặt chống Trung Quốc không phải không có cái giá phải trả nên Tổng thống Trump chỉ đổ thêm dầu vào lửa nếu các đòn phép khác không đủ tác dụng để lật ngược thế cờ. Trong trường hợp này Trump sẽ chủ động đẩy nước Mỹ... mấp mé (chỉ mấp mé thôi !) đến bờ vực chiến tranh với nước Trung Hoa cộng sản, chủ yếu nhằm kích động dân Mỹ "đoàn kết sau lưng Tổng thống Trump" để đối phó với kẻ thù. Tất nhiên "đoàn kết sau lưng tôi" có nghĩa là "bỏ phiếu cho tôi". 

Nghi lễ thay đổi lính canh tại Đài tưởng niệm Tưởng Giới Thạch ở Đài Bắc, thủ đô Đài Loan - Ảnh minh họa

Trump công khai quy trách nhiệm cho Trung Quốc gây ra đại dịch Covid-19, gọi tên Coronavirus là China-virus (tức Cúm Trung Quốc), tăng thuế suất đánh trên các hàng hóa nhập cảng từ Trung Quốc, cấm cửa hay làm khó dễ công ty Huawei, gửi thêm tầu chiến đến tuần tra ở Biển Đông, v.v. chắc chắn làm nước Trung Quốc tức giận nhưng chưa đủ "nóng" tới mức bùng nổ chiến tranh. Nhưng đụng đến vấn đề "nhậy cảm" Đài Loan thì là một sự leo thang khác hẳn.

Đối với Tập Cận Bình và Đảng cộng sản Trung Quốc, thâu hồi Đài Loan là sứ mạng, nhiệm vụ lịch sử, một dự án chính trị theo đuổi từ thời Mao-Tưởng, một việc phải làm để mang lại sự chính đáng cho quyền lực, uy thế và các lợi ích chiến lược. Chính quyền Trung Quốc đã luôn luôn xác định không loại bỏ việc sử dụng võ lực thâu hồi Đài Loan mà không có quốc gia nào lên tiếng phản đối, kể cả Mỹ. 

Thực tế là Trung Quốc đã chuẩn bị việc đánh chiếm Đài Loan từ lâu. Kế hoạch hành quân đã sẵn sàng trong cả 2 trường hợp : Mỹ tham chiến hoặc Mỹ khoanh tay đứng ngó (như Mỹ đứng ngó Trung Quốc chiếm Hoàng Sa của Việt Nam Cộng Hòa năm 1974). Kế hoạch hành quân cũng phải khả thi tới mức chi tiết về các địa điểm, ngày, giờ…, về phối hợp tác chiến các quân chủng, về tập trận, thao dượt... Nếu không có sự can thiệp quân sự mạnh mẽ, trực tiếp, tức thời của Mỹ, Đài Loan - tức Trung Hoa Dân Quốc, tức nước Trung Quốc thứ hai : một hải đảo 24 triệu dân, diện tích 36 ngàn cây số vuông (bằng 1/9 Việt Nam), dù có chiến đấu anh dũng đến đâu, cũng phải đầu hàng sau một tuần lễ bị đánh tối tăm mặt mũi.

Bất kể các phản ứng bề ngoài gay gắt hay tự chế đối với ngôn ngữ thù nghịch của chính quyền Trump trong mùa tranh cử, chính trị gia và nhất là các chiến lược gia của nước Trung Hoa cộng sản phải theo dõi và phân tích tình hình chính trị nước Mỹ rất sát và rất cẩn thận - để có đối sách thích nghi.

Khủng hoảng y tế vì Pandemic kéo theo khủng hoảng kinh tế, cộng với khủng hoảng chính trị do cuộc vận động tranh cử Tổng thống tại nước Mỹ nếu làm tan hoang nước Mỹ đến mức bại liệt, suy sụp bất khả phục hồi thì nước Trung Hoa cộng sản có thể chọn phương án "án binh bất động" - không cần bắn một phát súng mà vẫn đạt mục đích thay thế Mỹ trở thành đệ nhất siêu cường. (Khi đối thủ đang lầm lỗi đi vào tử lộ thì không nên can thiệp - Nếu một nửa nước Mỹ thực sự coi nửa kia là bọn "Dân chủ thổ tả", một nửa nước Mỹ thực sự coi nửa kia là bọn "Cuồng Trump" và đều tới tấp mua thêm súng đạn để sẵn sàng ăn thua với nhau thì "khoanh tay đứng ngó" hay "tọa sơn quan hổ đấu" chính là sách lược "bất chiến tự nhiên thành" của Tôn Tử !

Một khi Mỹ đã tự hủy hoại gần hết sức mạnh của mình, Trung Quốc chỉ cần "hư trương thanh thế" hay dọa dẫm động binh cũng đủ khiến Đài Loan, nay không còn ai "chống lưng" nữa, đành gạt nước mắt trở về với... tổ quốc một cách... hòa bình. Cũng không cần bắn một phát súng !

Trường hợp ngược lại, nếu các chiến lược gia của Trung Quốc nhìn thấy triển vọng nước Mỹ sẽ ổn định và phục hồi trở lại sau bầu cử tháng 11/2020 với chiến thắng áp đảo của hoặc của Trump hoặc của Biden, nhất là của Biden, cùng lúc với dấu hiệu đại dịch Covid-19 buông tha nước Mỹ  thì có thể Tập Cận Bình sẽ quyết định "cướp thời cơ" : ra lệnh tổng tấn công tiến chiếm Đài Loan để hoàn thành "sự nghiệp thống nhất", "chấm dứt nội chiến" cùng lúc đổ lỗi cho đế quốc Mỹ vi phạm cam kết tôn trọng nguyên tắc "chỉ có một nước Trung Quốc và Đài Loan là một tỉnh của Trung Quốc", lại vừa khiêu khích trước, vừa tiếp tay cho "bọn phản động ly khai" chuẩn bị cho ra đời nước Đài Loan độc lập. 

"Cướp Thời Cơ" có nghĩa lợi dụng đúng thời điểm nước Mỹ yếu nhất, bệnh nhất, nghèo nhất, chia rẽ nhất, rối loạn nhất để ra tay một cách mạnh bạo, chớp nhoáng khiến địch thủ không kịp trở tay. Địch thủ đây là ai ? Dĩ nhiên là cả chính quyền Mỹ và chính quyền Đài Loan. Thời điểm đúng trong lúc này là thời điểm nào ? Là trong khoảng thời gian sát với ngày bỏ phiếu chính thức 3/11/2020 tại nước Mỹ, trước và sau. 

Nói một cách khác, trong vòng một vài tuần lễ sắp tới có khả năng cao, hoặc khá cao là Trung Quốc đột nhiên tổng tấn công và tràn ngập Đài Loan.

Mặc dù bề ngoài khá bình thản, chính quyền Đài Loan tất nhiên phải lo lắng và cảnh giác hơn ai hết vì biết tình thế cực kỳ nguy hiểm. Bà Tổng thống Thái Anh Văn cũng phải thừa biết ưu tiên số 1 của ông Tổng thống Donald Trump là được tái cử chứ không phải là bảo vệ Đài Loan hay là mở cuộc chiến tranh với nước Trung Hoa cộng sản để trong khoảnh khắc có thể biến thành chiến tranh nguyên tử - đồng nghĩa với tự sát. (Được biết Mỹ có đủ đầu đạn nguyên tử để tiêu diệt toàn nước Trung Quốc 17 lần, Trung Quốc chỉ đủ đầu đạn nguyên tử để tiêu diệt toàn nước Mỹ 1 lần nhưng 17 lần hay 1 lần có khác gì nhau !?)

Cả "Trump first" và "America First" đều cho thấy không có cơ may Mỹ trực tiếp tham chiến để bảo vệ Đài Loan. Cơ may ấy là Zero nếu Trung Quốc thanh toán được chiến trường gọn gàng trong một tuần lễ hoặc vài ngày, tạo nên một "sự đã rồi".

Đài Loan như thế chỉ có thể trông cậy vào chính Đài Loan.

Đài Loan đã tăng cường sức mạnh quân sự rất nhanh nhưng Trung Quốc còn tăng cường nhanh hơn. Khoảng cách giữa Hoa Lục và Đài Loan trở nên quá gần đối với hải quân, không quân, hỏa tiễn, tầu ngầm hiện đại của Trung Quốc. Cán cân lực lượng đã hoàn toàn chênh lệch.

Nếu tấn công trước, Đài Loan có thể gây thiệt hại nặng cho Thượng Hải, Thiên Tân, Hàng Châu, Quảng Châu, Thẩm Quyến hay ngay cả đập Tam Hiệp trên sông Dương Tử nhưng Đài Loan lại không dám "tự sát" như thế mà ngồi đợi người ta đến giết. Chiến lược phòng thủ thụ động của Đài Loan tương tự chiến lược phòng thủ thụ động của Pháp trong Thế Chiến 2 đợi Đức tấn công. Kết quả Pháp, sức mạnh gần tương đương với Đức đã phải đầu hàng sau 6 tuần lễ. Kẻ chủ động ra tay trước bao giờ cũng có lợi thế ! 

Đài Loan chỉ có thể hy vọng Tập Cận Bình và Đảng cộng sản Trung Quốc trì hoãn việc "xâm lăng" vì thấy không cần thiết hoặc sau khi cân nhắc vẫn còn thấy "lợi bất cập hại". Tuy nhiên nếu Đài Loan không có vũ khí nguyên tử thì "tên lửa hành trình" mới thủ đắc, có tầm hoạt động 1, 2 ngàn cây số có lẽ không đủ làm nản lòng đối thủ đã có sẵn ý định và đã chuẩn bị "cướp thời cơ".

Biến cố Đài Loan vì thế có thể xẩy ra sớm hơn thế giới chờ đợi và nếu thế giới Dân chủ và nước  Mỹ "mất" Đài Loan, 24 triệu người Đài Loan mất tự do nhưng Tổng thống Trump lại được tái đắc cử thì lịch sử sẽ ghi chép thế nào ?

Cao Tuấn

(06/10/2020)

Lễ tưởng niệm "Cha đẻ nền dân chủ Đài Loan" khiến Bắc Kinh tức giận

Trọng Thành, RFI, 26/09/2020

Căng thẳng ở eo biển Đài Loan tăng thêm một nấc, cùng với chuyến công du của lãnh đạo ngoại giao cao cấp nhất Hoa Kỳ từ 40 năm qua, Bắc Kinh dồn dập tập trận. Nguy cơ chiến tranh cận kề ở biên giới Ấn - Trung bất chấp thỏa thuận xuống thang. Ngòi nổ xung đột Thổ Nhĩ Kỳ - Hy Lạp ở Địa Trung Hải tạm thời được tháo gỡ. Lo ngại bạo lực hậu bầu cử Mỹ, sau khi Tổng thống Trump từ chối bảo đảm chuyển giao quyền lực ôn hòa nếu thất cử.

Trên đây là một số chủ đề thời sự nổi bật tháng 9/2020.

Lễ tưởng niệm cố tổng thống Lý Đăng Huy (Lee Teng-hui), kiến trúc sư của tiến trình dân chủ hóa Đài Loan. Trong ảnh, tổng thống Thái Anh Văn đọc diễn văn tại một giáo đường thuộc Đại học Aletheia, Đài Bắc, ngày 19/09/2020.  © Central News Agency/Pool via Reuters

Eo biển Đài Loan ngày càng như một thùng thuốc súng. Căng thẳng giữa Mỹ và Đài Loan một bên và Trung Quốc một bên dễ bùng phát thành chiến tranh. Đỉnh điểm căng thẳng là chuyến công du của thứ trưởng Ngoại Giao Mỹ Keith Krach, quan chức ngoại giao cao cấp nhất của Hoa Kỳ đến hòn đảo kể từ năm 1979, tức từ khi Wahington chính thức ngừng công nhận Đài Loan về mặt ngoại giao. Trong thời gian thứ trưởng Mỹ có mặt tại Đài Loan, Bắc Kinh hai ngày liên tiếp cho chiến đấu cơ vượt qua "đường trung tuyến" tại eo biển, ranh giới ngầm định giữa hai bên, chưa từng bị xâm phạm trong vòng 20 năm, cho đến đầu năm 2020.

Vì sao Bắc Kinh phản ứng dữ dội ? Mục tiêu chính chuyến đi của thứ trưởng Ngoại Giao Mỹ là để tham gia lễ tưởng niệm cố tổng thống Đài Loan Lý Đăng Huy (Lee Teng Hui), qua đời ngày 30/07/2020. Trong một thông cáo ra ngày 16/09, một ngày trước chuyến công du của thứ trưởng Keith Krach, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ khẳng định rõ, chuyến công du tưởng niệm cố tổng thống Lý Đăng Huy là nhằm "tiếp tục các quan hệ vững chắc giữa Hoa Kỳ với Đài Loan, với nền dân chủ đầy sức sống của Đài Loan, thông qua việc chia sẻ các giá trị chính trị và kinh tế".

Washington dường như đã chạm đến "lằn ranh đỏ" trong quan hệ Mỹ - Trung, bởi hơn ai hết tổng thống Lý Đăng Huy chính là cha đẻ của nền dân chủ Đài Loan, người đặt nền móng cho công cuộc hướng đến nền độc lập. Ngay vào hôm cựu tổng thống Lý Đăng Huy qua đời, ở tuổi 97, báo chí Nhà nước Trung Quốc đã không tiếc lời lên án người quá cố, dùng nhiều lời lẽ thậm tệ để gọi ông : "kẻ tội đồ dân tộc" hay "kẻ đỡ đầu cho chủ nghĩa ly khai Đài Loan". 

Tường trình của thông tín viên Adrian Simorre từ Đài Bắc :

"Tổng thống Lý Đăng Huy với dáng hình oai nghiêm và nụ cười rộng mở vốn rất thân thuộc với dân chúng Đài Loan. Lý Đăng Huy là tổng thống đầu tiên của Đài Loan lên nắm quyền qua con đường bầu cử, vào năm 1996. Vị tổng thống họ Lý chính là người chủ trì tiến trình dân chủ hóa Đài Loan, sau 40 năm cai trị của Quốc Dân Đảng, đảng chính trị độc quyền lãnh đạo Đài Loan cho đến thời điểm đó.

Nữ dân biểu Phạm Vân (Fan Yun), nguyên là một nhà tranh đấu dân chủ, đã từng tiếp xúc với ông Lý Đăng Huy vào ngày đầu của nhiệm kỳ tổng thống, nhận định : "Ông ấy là con người rất độ lượng, ông ấy đã cố gắng thuyết phục chúng tôi hãy bảo vệ các cải cách chính trị. Khi nhìn lại lịch sử, chúng ta thấy rằng ông ấy đã giữ lời. Các cải cách đã diễn ra trong một khoảng thời gian rất ngắn".

Ông Lý Đăng Huy cũng là tổng thống Đài Loan đầu tiên sinh tại Đài Loan. Ý thức về bản sắc này đã thúc đẩy ông dần dần hướng sang lập trường bảo vệ nền độc lập của Đài Loan trước Trung Quốc. Nhà địa chính trị học Pháp Stéphan Corcuff, chuyên gia về thế giới Trung Hoa, bày tỏ : "Tôi coi ông ấy là cha đẻ của dân tộc Đài Loan, người đã kiến thiết nên bản sắc quốc gia, người đã giúp cho mọi người thừa nhận bản sắc này, cho phép làm trỗi dậy cuộc thảo luận về vấn đề này. Chính ông ấy là tác giả !".

Đây là điều mà chính quyền Bắc Kinh không bao giờ tiêu hóa nổi. Hôm qua, truyền thông Trung Quốc đồng loạt gọi Lý Đăng Huy là "kẻ đỡ đầu cho chủ nghĩa ly khai Đài Loan". Về phần mình, tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn, khẳng định : "Di sản tinh thần của vị tổng thống quá cố sẽ soi đường cho nhiều thế hệ người Đài Loan". Tổng thống Thái Anh Văn vốn là người rất thân cận với cố tổng thống họ Lý".

Cảnh giác với Bắc Kinh : Ấn Độ khẩn trương làm xa lộ biên giới trước mùa đông

Căng thẳng biên giới Ấn - Trung có chiều hướng tạm lắng với thỏa thuận sơ bộ giữa ngoại trưởng hai nước ngày 11/09/2020, bên lề hội nghị Tổ Chức Hợp Tác Thượng Hải tại Moskva. Từ đó đến nay, đã diễn ra nhiều cuộc đàm phán nhằm thực thi thỏa thuận triệt thoái quân đội ra khỏi vùng biên giới. Tuy nhiên, New Delhi hết sức cảnh giác trước tham vọng lãnh thổ và chiến thuật tấn công bất ngờ của Bắc Kinh.

Theo AFP, Ấn Độ đang gấp rút xây dựng xong nhiều xa lộ trước mùa đông năm nay, khi nhiệt độ tại nhiều nơi xuống đến âm 40°C. Các công nhân đang hoàn thiện tuyến đường 250 km của xa lộ chiến lược Darbuk-Shyok, nối liền thủ phủ Leh (vùng Ladakh) đến vùng biên giới tranh chấp với Trung Quốc. Báo chí Ấn Độ cho biết, từ đây đến tháng 10, toàn bộ cầu trên tuyến đường này sẽ được hoàn tất. Cầu có thể chịu được tải trọng của các xe tăng T/90, nặng 70 tấn. Tuyến đường này cũng cho phép vận chuyển các tên lửa đất đối không ra biên giới. 

Trong hệ thống cơ sở hạ tầng tại vùng chân Himalaya, đặc biệt đáng chú ý là một xa lộ ngầm trên độ cao 3.000 mét, tại bang biên giới vùng cực bắc Himachal Pradesh, giáp với Ladakh, trị giá 400 triệu đô la, dự kiến phải hoàn tất cuối tháng 9 này. Thủ tướng Narendra Modi sẽ dự lễ khánh thành tuyến đường chiến lược. Một khi đường được thông, thời gian di chuyển sẽ rút từ bốn giờ hiện nay xuống chỉ còn mươi phút.

Tại vùng biên giới giáp với các khu Tân Cương, Tây Tạng (Trung Quốc), Ấn Độ sẽ phải hoàn tất tổng cộng 125 cây cầu và nhiều xa lộ ngầm tại các bang Arunachal Pradesh, Himachal Pradesh, Sikkim và vùng Ladakh. Tổng cộng 15 xa lộ chiến lược phải hoàn thành trước cuối năm tới.

Ngoài ý nghĩa quân sự, kế hoạch xây dựng hạ tầng đường xá này sẽ mang lại thay đổi lớn cho đời sống dân cư tại khu vực này, vốn bị tách rời với phần còn lại của đất nước trong nhiều tháng mùa đông. Việc cải thiện giao thông cũng gắn liền với việc nâng cao năng lực tự vệ của dân chúng địa phương. Lãnh đạo cảnh sát Himachal Prades cho AFP biết là tại vùng biên giới và hậu phương, dân chúng sẽ được huấn luyện sử dụng vũ khí, như trước đây, để tự vệ trong trường hợp bị Trung Quốc tấn công. Dân địa phương cũng được khuyến khích theo dõi những phần tử tình nghi là gián điệp Trung Quốc, hay sự xuất hiện của các phương tiện bay lạ, như trực thăng hay máy bay không người lái.

Căng thẳng Địa Trung Hải : Thổ Nhĩ Kỳ và Pháp chọn hòa dịu

Đối đầu giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp, do tranh chấp quyền khai thác dầu khí tại vùng biển đông Địa Trung Hải, kéo dài từ tháng 8 đến nay, tạm lắng với việc hai bên chấp nhận ngồi vào bàn đối thoại. Cuộc đối đầu giữa hai thành viên của NATO, liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương, vốn có nguy cơ bùng phát thành đụng độ vũ trang. Căng thẳng không chỉ giữa Ankara và Athens.

Trong tranh chấp này, Pháp đứng hẳn về phía Hy Lạp, điều tầu chiến đến khu vực đông Địa Trung Hải, không chấp nhận việc Thổ Nhĩ Kỳ dùng sức mạnh quân sự để gây áp lực. Có thể nói Pháp và Thổ Nhĩ Kỳ là hai bên đối đầu chính trong hồ sơ tranh chấp đông Địa Trung Hải. 

Sau nhiều tuần lễ lời qua tiếng lại, hôm 22/09 vừa qua, nguyên thủ hai nước đã có các phát biểu tại Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc, hướng đến hòa dịu. Trong phát biểu được thu âm trước, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recip Erdogan đề nghị tổ chức một hội nghị khu vực về đông Địa Trung Hải : "Ưu tiên của chúng tôi là giải quyết các bất đồng qua việc đối thoại chân thành dựa trên cơ sở luật pháp quốc tế và trên cơ sở bình đẳng. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ không khoan thứ bất cứ biện pháp mang tính áp đặt nào, bất cứ một hành động quấy rối, một cuộc tấn công nào".

Về phần mình, nguyên thủ Pháp Emmanuel Macron khẳng định con đường tốt nhất để giải quyết tranh chấp là đối thoại, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế : "Chúng tôi, phía Châu Âu chúng tôi sẵn sàng đối thoại, nhằm xây dựng một thỏa thuận cho việc thiết lập một nền hòa bình ở Địa Trung Hải, rất cần có. Tuy nhiên, không thể có một nền hòa bình như vậy, bằng các dọa nạt, bằng việc chấp nhận lô-gíc của kẻ mạnh. Nền hòa bình này phải là hòa bình trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, hợp tác và tôn trọng giữa các đồng minh. Các nguyên tắc này là không thể thương lượng". Cùng ngày, nguyên thủ Pháp và Thổ Nhĩ Kỳ đã có cuộc điện đàm.

Xung đột đông Địa Trung Hải có ý nghĩa rất hệ trọng đối với tinh thần đoàn kết của phương Tây. Do tranh chấp tại đây, mà Liên Âu hiện không đạt được một thỏa thuận trừng phạt các quan chức Belarus đàn áp phong trào đòi dân chủ, do quốc đảo Chypre - một trong 27 thành viên Liên Âu, cũng là một bên tranh chấp - đặt điều kiện gắn liền việc trừng phạt chính quyền Belarus với trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ.

Tuy nhiên, nhiều nước Châu Âu lại hy vọng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có thái độ xuống thang đối thoại. Đức và NATO đóng vai trò chủ chốt trong các môi giới đàm phán giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp. Ngoại trưởng Mỹ trong chuyến công du đảo Chypre, ngày 13/09, kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ xuống thang căng thẳng. Rút cục, nỗ lực phối hợp với nhiều hình thức khác nhau của phương Tây đã khiến đồng minh Thổ Nhĩ Kỳ quyết định chọn con đường thương lượng.

Tổng thống Trump không bảo đảm chuyển giao quyền lực ôn hòa, nếu thất cử

Nước Mỹ gần 6 tuần lễ trước bầu cử tổng thống. Thái độ của tổng thống mãn nhiệm Donald Trump khiến viễn cảnh chính trị của nước Mỹ ngày càng trở nên bất trắc. Trong một cuộc trả lời báo giới ngày 23/09, ông Donald Trump từ chối bảo đảm chuyển giao quyền lực một cách hòa bình, nếu thất cử. Lý do ông đưa ra là có thể có gian lận quy mô lớn, đặc biệt trong việc bỏ phiếu qua bưu điện. Lập luận của tổng thống Mỹ ngay lập tức bị phản đối, ngay trong hàng ngũ đảng Cộng Hòa.

Thông tín viên Anne Corpet tường trình từ New York : 

"Quý vị có cam kết sẽ chuyển giao quyền lực một cách hòa bình trong trường hợp thất bại hay không ? Trong một nền dân chủ, việc đặt ra một câu hỏi như vậy dường như là một chuyện phi lý, nhưng chính câu hỏi đó đã được đặt ra. 

Ông Donald Trump thay vì cam kết tôn trọng kết quả bầu cử, lại lẩn tránh vấn đề này và một lần nữa tuyên bố ông cho là sẽ có nhiều giả mạo. Thái độ lấn lướt nói trên của tổng thống mãn nhiệm đã buộc nhiều chính trị gia đảng Cộng Hòa phản ứng lại. Trong một phát biểu trên Twitter sáng thứ Năm 24/09, lãnh đạo phe Cộng Hòa tại Thượng Viện Mitch McConnell viết : "Người chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 20/01 tới, việc bàn giao quyền lực sẽ diễn ra trong trật tự như đã từng diễn ra cứ bốn năm một lần". Một số dân biểu phe tổng thống như Liz Cheney, Marco Rubio hay Mitt Romney cũng cố trấn an cử tri.

Tuy nhiên, trong hàng ngũ đảng Dân Chủ, nhận định của ông Donald Trump đã làm dấy lên một làn sóng phản đối mạnh mẽ. Trên kênh truyền hình MSNBC, thượng nghị sĩ Cory Booker của New York lên án tổng thống mãn nhiệm :

"Tổng thống hiện nay là mối đe dọa với nền dân chủ. Nếu ông không thể cam kết tôn trọng Hiến pháp và nguyên tắc bàn giao quyền lực một cách hòa bình, thì ông phải từ chức. Nước Mỹ chúng ta không phải là Zimbabwe hay Belarus. Chúng ta là Hợp chủng quốc Hoa Kỳ".

Ngay từ năm 2016, trước cuộc bầu cử tổng thống, ứng cử viên Donald Trump đã từ chối cam kết tôn trọng kết quả bầu cử. Ông Trump cũng chưa bao giờ công nhận đã được ít phiếu bầu của cử tri Mỹ hơn so với đối thủ Hillary Clinton".

Do đại dịch Covid, ước tính sẽ có khoảng 50 đến 70 triệu người Mỹ bỏ phiếu qua bưu điện. Trong cuộc bầu cử năm 2016, có gần một phần tư cử tri (33 triệu) chọn bỏ phiếu bằng bưu điện. Ngược hẳn với quan điểm của tổng thống mãn nhiệm Donald Trump, cho đến nay, không một nghiên cứu nghiêm túc nào cho thấy việc giả mạo phiếu bầu có thể tác động đến kết quả bầu cử.

Giám đốc Cục Điều tra Liên bang (FBI), ông Christopher Wray, khẳng định, trong lịch sử Hoa Kỳ chưa bao giờ FBI ghi nhận "một nỗ lực phối hợp ở quy mô quốc gia nhằm giả mạo phiếu bầu, trong một cuộc bầu cử quan trọng".

Trọng Thành

********************

Hồng Kông : nhà tranh đấu Hoàng Chi Phong bị câu lưu

Thanh Hà, RFI, 24/09/2020

Hoàng Chi Phong (Joshua Wong), 23 tuổi, một trong những gương mặt tiêu biểu của phong trào dân chủ Hồng Kông, bị cảnh sát câu lưu ngày hôm nay, 24/09/2020, với lý do "tham gia một cuộc tập hợp trái phép", hồi tháng 10/2019.

Hoàng Chi Phong trả lời báo chí trước trụ sở cảnh sát Hồng Kông. Ảnh ngày 24/09/2020.  Reuters – Tyrone Siu

Luật sư của Hoàng Chi Phong cho biết thân chủ của ông đã bị câu lưu trong lúc đến trình diện tại sở công an về một hồ sơ khác. Hoàng Chi Phong bị cáo buộc tham gia một cuộc xuống đường "trái phép" hôm 05/10/2019. Trong cuộc biểu tình hôm đó, hàng trăm người đã tuần hành phản đối quy định cấm đeo khẩu trang của chính quyền đặc khu hành chính Hồng Kông. Từ đó tới nay đeo khẩu trang, bịt mặt không còn là điều phi pháp tại Hồng Kông.

Hoàng Chi Phong đã bị cảnh sát câu lưu trong ít giờ. Sau khi ra khỏi trụ sở cảnh sát, trả lời các nhà báo, Hoàng Chi Phong khẳng định "bất luận thế nào, tôi sẽ tiếp tục tranh đấu". 

Bắc Kinh giới hạn thêm hoạt động của phóng viên quốc tế

Thêm một dấu hiệu cho thấy Hoa Lục ngày càng can thiệp vào công việc nội bộ Hồng Kông đó là hôm qua 23/09/2020, Văn phòng Bộ Ngoại giao Trung Quốc đặc trách về Hồng Kông ra thông cáo cảnh báo Câu Lạc Bộ Các Phóng Viên Hồng Kông FCC là phải "ngưng can thiệp vào công việc nội bộ của đặc khu hành chính này" nhân danh quyền tự do báo chí, hay dưới "bất kỳ một lý do nào".

Văn bản nói trên nhấn mạnh : "Không một tổ chức, hay cá nhân nào được quyền đứng trên pháp luật của Hồng Kông hay đe dọa an ninh quốc gia của Trung Quốc, đe dọa ổn định và thịnh vượng của Hồng Kông". Đây là bước kế tiếp trong bối cảnh Trung Quốc đang siết chặt các quy chế cấp giấy phép hành nghề cho phóng viên nước ngoài tại Hồng Kông.

Thanh Hà

Bị Mỹ dồn dập ra đòn, Trung Quốc lúng túng tìm thế đáp trả

Minh Anh, RFI, 24/07/2020

Căng thẳng ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc không ngừng gia tăng cường độ, hai bên liên tục ra đòn và trả đũa lẫn nhau trong những thời qua. Đỉnh điểm là trong những ngày gần đây, Bắc Kinh và Washington lần lượt ra lệnh đối phương đóng cửa tòa lãnh sự : Một của Trung Quốc tại Houston và một của Mỹ tại Thành Đô. Trong cuộc đọ sức này, bài toán khó nhất với Bắc Kinh : Làm thế nào đáp trả mà không mà không đoạn tuyệt hoàn toàn với Hoa Kỳ ?

Quốc kỳ Trung Quốc và Mỹ. Ảnh minh họa.  AP - Mark Schiefelbein

Lệnh đóng cửa lãnh sự Trung Quốc ở Houston trong vòng 72 giờ là một hành động mới nhất trong số các cuộc tấn công của Mỹ nhắm vào Trung Quốc. Trang mạng tờ New York Times ngày 23/07/2020, nhắc lại, chỉ trong vòng có vài tuần, Bắc Kinh liên tiếp hứng đòn của Mỹ.

Từ chiến dịch chống Hoa Vi trong hồ sơ mạng 5G, các biện pháp trừng phạt nhắm vào những quan chức Hồng Kông cũng như là vùng tự trị Tân Cương, cho đến thay đổi lập trường 180° về những tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông… và giờ là cáo buộc Bắc Kinh gởi nhân viên tình báo quân đội đến dọ thám đánh cắp các dữ liệu về thương mại, quân sự, thậm chí cả y học.

Ở bên ngoài, trên các mạng truyền thông, Bắc Kinh để cho phe chủ nghĩa dân tộc bày tỏ thái độ phẫn nộ, bài Mỹ, đòi phải có những biện pháp cứng rắn hơn với Washington. Nhưng trong hậu trường, giới lãnh đạo Trung Quốc dường như cũng không mong muốn làm trầm trọng thêm những căng thẳng, sợ rằng Trung Quốc có thể bị biến thành "một lá bài tranh cử" của Donal Trump, dù rằng trong thâm tâm họ rất muốn vị tỷ phú này tái đắc cử. Nhưng cùng lúc, giới lãnh đạo Trung Quốc lại không thể tỏ ra "nhu nhược" trước các cuộc tấn công của Hoa Kỳ.

Đáp trả những đòn đánh của Washington bằng cách nào ? Đây chính là câu hỏi đang gây chia rẽ trong nội bộ ban lãnh đạo Trung Quốc, theo như nhận định của New York Times. Phe an ninh tình báo và quân đội phản đối mạnh mẽ mọi ý định hòa giải, có thể bị Hoa Kỳ diễn giải cho đấy là một sự nhu nhược. Ngược lại, nhiều lãnh đạo Trung Quốc, chủ trương cứu vãn nền kinh tế, muốn đáp trả có chừng mực hơn đồng thời vẫn giữ cho thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 không bị "sứt mẻ".

Dấu hiệu hòa hoãn này được thấy rõ qua việc cho đến lúc này Bắc Kinh vẫn tiếp tục đặt mua với số lượng lớn bắp, lúa mì, đậu nành và thịt heo đông lạnh từ Mỹ, theo như ghi nhận của ông Darin Friedrichs, chuyên gia về nguyên liệu nông nghiệp có văn phòng tại Thượng Hải.

Trong cuộc tranh cãi chính trị này, Tập Cận Bình có một vai trò "trọng tài" quan trọng. Theo quan sát của tờ New York Times, cho đến lúc này, lãnh đạo Trung Quốc chưa bao giờ nói rằng quan hệ đôi bên đã xuống cấp. Một nhà phân tích độc lập tại Trung Quốc, Wu Qiang, nhận định : "Đích thân Tập Cận Bình là người điều chỉnh chính sách của Bắc Kinh. Nhấn ga hay hãm phanh sẽ do chính ông ta điều khiển".

Chỉ có điều, trong bối cảnh căng thẳng gia tăng, Washington không ngừng mở rộng các mặt trận tấn công, tổng thống Trump không có ý định hạ nhiệt căng thẳng như những lần trước. Cả hai chính đảng của Mỹ đều đồng lòng chống Trung Quốc. Trong hoàn cảnh này, giới phân tích nhận định Trung Quốc khó có hy vọng cải thiện mối quan hệ, ngay cả trong trường hợp ông Joe Biden, đối thủ của Donald Trump trong cuộc đua vào Nhà Trắng, có thắng cử đi chăng nữa.

Minh Anh

***********************

Trung Quốc gia tăng hoạt động quân sự sát cạnh Đài Loan

Thanh Hà, RFI, 24/07/2020

Đài Bắc vận động công luận quốc tế trước nguy cơ sau Hồng Kông, đến lượt Đài Loan trong tầm ngắm của Trung Quốc. Trong cuộc họp báo hôm 22/07/2020, ngoại trưởng Đài Loan, Ngô Chiêu Tiếp (Joseph Wu) bày tỏ lo ngại về các hoạt động quân sự của Trung Quốc ngày càng tiến gần đến lãnh thổ Đài Loan.

Ngoại trưởng Đài Loan Ngô Chiêu Tiếp (Joseph Wu) trả lời phỏng vấn RFI. Ảnh minh họa.  Pang Chia-Shan / Bộ Ngoại giao Đài Loan

Thông tín viên Adrien Simorre giải thích:

"Trung Quốc đang tăng tốc công tác chuẩn bị quân sự trên không và trên biển chung quanh Đài Loan". Ngoại trưởng Ngô Chiêu Tiếp cho biết như trên trong buổi nói chuyện với phóng viên quốc tế tại Đài Bắc cách đây hai ngày.

Ông nêu bật các hoạt động của Trung Quốc đã gia tăng đáng kể, không quân Trung Quốc liên tục thâm nhập không phận của Đài Loan trong những tháng qua. Ngoài ra, bộ trưởng Ngô Chiêu Tiếp còn mô tả các cuộc tập trận do Bắc Kinh tiến hành với bài tập đổ bộ lên Đài Loan.

Trung Quốc chưa bao giờ che giấu ý định thôn tính Đài Loan, kể cả bằng vũ lực. Nhưng tới nay, sự yểm trợ của Mỹ giúp giảm thiểu rủi ro này. Tuy nhiên, tình hình đã thay đổi trong những tháng gần đây với căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh ngày càng gia tăng và nhất là ngày càng có nhiều người dân Đài Loan dứt khoát bác bỏ mọi kế hoạch Trung Quốc thống nhất hòn đảo này.

Sau khi Bắc Kinh đã siết chặt gọng kềm kiểm soát Hồng Kông, ngoại trưởng Đài Loan muốn đánh động công luận quốc tế với hy vọng thế giới sẽ có phản ứng trong trường hợp Đài Loan bị Trung Quốc tấn công".

Thanh Hà

******************

Ngoại trưởng Mỹ : "Thế giới tự do" nên chống lại "chế độ chuyên chế Trung Quốc"

Minh Anh, RFI, 24/07/2020

Trung Quốc là một "chế độ bạo ngược mới" mà "thế giới tự do" nên chống lại. Ngoại trưởng Mỹ, Mike Pompeo ngày 23/07/2020 đã phát biểu như trên sau khi Washington ra lệnh đóng cửa tòa lãnh sự Trung Quốc ở Houston, bị cáo buộc là một "ổ gián điệp".

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo phát biểu tại thư viện tổng thống Richard Nixon, Yorba Linda, bang California, Mỹ, ngày 23/07/2020.  Reuters – Pool

Từ thư viện tổng thống Richard Nixon tại California, ngoại trưởng Mỹ còn nói rằng "Trung Quốc ngày nay ngày càng trở nên độc đoán ở trong nước và thái độ thù nghịch đối với tự do ở những nơi khác cũng ngày càng hung hăng hơn".

Theo AFP, với giọng điệu gay gắt hiếm có, mang hơi hướng một cuộc chiến tranh lạnh, lãnh đạo ngành ngoại giao Mỹ tố cáo chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình là "đệ tử trung thành của một hệ tư tưởng toàn trị đã bị phá sản", khi ám chỉ đến chức vụ "tổng bí thư" Đảng cộng sản Trung Quốc.

Nhằm nêu rõ chiến lược cứng rắn của Donald Trump trước ông khổng lồ Châu Á, nhiều lần bị ví như là một "mối đe dọa" hay một "hiểm họa", ngoại trưởng Mỹ kêu gọi "các quốc gia tự do hãy hành động", và "thành lập một liên minh dân chủ mới".

Vẫn theo ngoại trưởng Mỹ, mục tiêu của việc chuyển sang hành động này là nhằm "làm thay đổi thái độ" giới lãnh đạo ở Bắc Kinh, nhưng không đi đến việc lật đổ chế độ.

Những phát biểu này được đưa ra sau khi Washington ra lệnh đóng cửa tòa lãnh sự Trung Quốc ở Houston, Texas, đẩy căng thẳng Trung - Mỹ leo thang lên một nấc mới chưa từng thấy. Bắc Kinh đã đáp trả với việc ra lệnh đóng cửa tòa lãnh sự Mỹ ở Thành Đô.

Minh Anh

************************

Trả đũa Mỹ, Bắc Kinh yêu cầu Washington đóng cửa tòa lãnh sự ở Thành Đô

Thanh Hà, RFI, 24/07/2020

Ba ngày sau vụ Mỹ đóng cửa tòa lãnh sự Trung Quốc tại Houston, đến lượt Bắc Kinh ngày 24/07/2020 ra lệnh đóng cửa cơ quan đại diện ngoại giao Hoa Kỳ tại Thành Đô, thủ phủ tỉnh Tứ Xuyên. Lý do : "Nhân viên ngoại giao tại đây can thiệp vào công việc của Trung Quốc và đã có những hoạt động không thích hợp với công tác ngoại giao".

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân (Wang Wenbin) trong buổi họp báo ngày 24/07/2020 cho biết Bắc Kinh yêu cầu Washington đóng cửa lãnh sự quán Mỹ ở Thành Đô.  AP - Mark Schiefelbein

Tòa lãnh sự Hoa Kỳ tại Thành Đô hoạt động từ năm 1985 với 200 nhân viên. Năm 2013, cựu nhân viên tình báo Mỹ Edward Snowden đã tiết lộ một bản đồ về những địa bàn hoạt hoạt động của tình báo Mỹ, trong đó có Thành Đô. Năm 2012, một trong những cộng tác viên trung thành với cựu bí thư thành ủy Trùng Khánh, Bạc Hy Lai đã chạy vào tòa lãnh sự Thành Đô xin tị nạn.

Hơn nữa, Thành Đô có một vị trí chiến lược, như giải thích của thông tín viên Stéphane Lagarde trong khu vực Đông Bắc Á :

"Ăn miếng, trả miếng. Với các tòa lãnh sự cũng vậy. Trong một thông cáo gửi qua mạng WeChat của các phóng viên, bộ Ngoại Giao Trung Quốc khẳng định là không có sự lựa chọn nào khác. Trung Quốc không mong muốn xảy ra tình cảnh này. Trách nhiệm hoàn toàn thuộc về phía Hoa Kỳ.

Trong những ngày qua, Bắc Kinh đã cân nhắc nhiều địa điểm. Tờ Hoàn Cầu Thời Báo, cơ quan ngôn luận không chính thức của Đảng cộng sản Trung Quốc, thậm chí còn thực hiện một cuộc thăm dò trên mạng Twitter để tham khảo ý kiến là nên đóng cửa lãnh sự Mỹ tại Hồng Kông, Quảng Đông hay Thành Đô. Cuối cùng, nơi được chọn là Thành Đô, thủ phủ tỉnh Tứ Xuyên, phía tây Trung Quốc. Đây là một địa điểm chiến lược đối với Hoa Kỳ, do Tứ Xuyên nằm sát cạnh Tây Tạng và Tân Cương.

Một dấu hiệu báo trước về quyết định của Trung Quốc là ngay từ tối hôm qua (23/07), đã có một chuyến máy bay từ Mỹ đến Thượng Hải. Hành khách là các nhân viên ngoại giao. Rất có thể số này sẽ được điều đến lãnh sự quán ở Vũ Hán, vốn đã rất vắng người từ khi dịch Covid-19 bùng phát". 

Gián điệp Trung Quốc trốn trong tòa lãnh sự San Francisco

Trong lúc Hoa Kỳ và Trung Quốc tố cáo lẫn nhau về các hoạt động tình báo, ngày 23/07/2020, bộ Tư Pháp Mỹ cho biết Cục Điều Tra Liên Bang FBI đã bắt giữ ba nghi can Trung Quốc dùng hộ chiếu giả. Một người thứ tư đã tạm thoát do trú ẩn trong lãnh sự Trung Quốc tại thành phố San Francisco, bang California. Cả bốn người nói trên, theo phía Mỹ, phục vụ trong quân đội Trung Quốc, đội lốt nghiên cứu sinh để hoạt động tại Hoa Kỳ. 

Thanh Hà

Vì sao đối đầu Mỹ - Trung không phải là một "cuộc chiến tranh lạnh mới" ?

Minh Anh, RFI, 10/07/2020

Thuật ngữ "chiến tranh lạnh" được dùng để chỉ cuộc tranh đua về hệ tư tưởng và quân sự giữa Hoa Kỳ và Liên Xô trong khoảng thời gian 1947 - 1991. Trên báo Figaro, ông Francis Journot, một chuyên gia cố vấn và là nhà nghiên cứu Le kinh tế cho rằng, cuộc đọ sức lần này giữa Mỹ và Trung Quốc, không thật sự là một cuộc đối đầu giữa hai khối giống như xưa là giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa cộng sản.

Tổng thống Mỹ, Donald Trump và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong Đại Lễ Đường ở Bắc Kinh, ngày 09/11/2017. AP - Andrew Harnik

Kể từ khi lên cầm quyền năm 2013, Tập Cận Bình muốn áp đặt hệ thống chính trị Trung Quốc như là một mô hình thay thế cho chủ nghĩa tư bản và thúc đẩy hình thành một thế giới lưỡng cực. Cuối tháng 5/2020, ngoại trưởng Vương Nghị còn nhấn mạnh rõ hơn khi dọa dẫm Mỹ về một cuộc "chiến tranh lạnh mới". Nhưng chúng ta có thể nghĩ là sự so sánh tương đồng với thuật ngữ được phát minh ngay sau khi kết thúc Đệ Nhị Thế Chiến, trong cuộc xung đột hệ tư tưởng giữa Mỹ và Liên Xô là không thích hợp.

Hệ thống chính trị chủ nghĩa phát xít kiểu Trung Quốc ?

Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Tập Cận Bình đã lên kế hoạch thách thức Hoa Kỳ. Trước Ban Chấp hành Trung ương đảng Cộng Sản Trung Quốc, ông Tập từng hứa : "Chúng ta phải chuẩn bị cho một giai đoạn cạnh tranh lâu dài và khắc nghiệt giữa các hệ thống chính trị". (phát biểu trích trong tập sách Sắc đỏ rực của nhà nghiên cứu Hán học Alice Eckman).

Nhưng Trung Quốc không phải là Liên Xô và tính xác thực của bài diễn văn mang hơi hướng chủ nghĩa tư bản tại Davos và chủ nghĩa cộng sản ở Trung Quốc rất đáng để tranh luận. Hơn nữa, nếu chúng ta nhìn vào cách trấn áp dữ dội những người phản đối hay việc cưỡng bức lấy nội tạng tù nhân chính trị, thì chủ nghĩa đế quốc Trung Hoa dường như đang hướng đến một hình thái chủ nghĩa phát xít kiểu Trung Quốc. Sự tàn bạo này có thể gợi nhớ lại hành động tàn bạo của Đức Quốc Xã hay những hành vi ăn thịt người diễn ra trong suốt thời kỳ Cách Mạng Văn Hóa nhân danh ý thức hệ cộng sản.

Về mặt ý thức hệ, việc xác định một cách chính xác hệ thống chính trị Trung Quốc mang tính chủ nghĩa cơ hội của Tập Cận Bình là điều không dễ, nhưng cho dù Liên Xô không phải là một mô hình đáng để cho các nền dân chủ ganh tỵ, và ngay cả khi Liên Xô trước đây có là một nền dân chủ đi chăng nữa, thì việc đồng hóa hệ thống chính trị Trung Quốc với học thuyết của Alexei Jdanov, người đã đưa ra lý thuyết chiến tranh lạnh là không mấy phù hợp. Nhà tư tưởng này chống chủ nghĩa phát xít và chê bai chủ nghĩa đế quốc Mỹ. Bảy thập niên sau, Trung Quốc thực hiện những hành vi chẳng khác gì với những chế độ phát xít khát máu nhất và chủ nghĩa đế quốc Trung Quốc là một mối họa lớn cho các nền dân chủ và nhân loại.

Tập Cận Bình và tham vọng hoàng đế thế giới

Theo ông Journot, việc nước Mỹ năm 2017 bầu chọn một tổng thống theo chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch, mong muốn giảm thâm hụt thương mại to lớn gần 400 tỷ đô la với Trung Quốc còn giúp thêm cho chiến lược này của nhà độc tài Trung Quốc. Với tham vọng khoác lên người chiếc áo hoàng đế thế giới, Tập Cận Bình đã nắm lấy cơ hội bước vào một cuộc đọ sức tay đôi, trong thế "bằng vai phải lứa" với Donald Trump và cho phép ông ta có thể khoe khoang với người dân là ông đang đối đầu với lãnh đạo của siêu cường hàng đầu thế giới.

Vị thế này tạo thuận lợi cho mục tiêu xây dựng thế giới lưỡng cực lấy cảm hứng từ cuộc chiến Thiện - Ác thời chiến tranh lạnh của thế kỷ trước và đẩy các nước khác trên thế giới xuống hàng thứ yếu. Thái độ hung hăng của đảng Cộng Sản Trung Quốc trong suốt cuộc khủng hoảng Covid-19 và tuyên bố của vị ngoại trưởng, theo chỉ đạo từ Quốc Hội Trung Quốc, cho thấy rõ Trung Quốc tin rằng họ đã bước qua một nấc mới. Kể từ giờ, Bắc Kinh không cần phải bận tâm đến ý kiến của những nước mà trong nhãn quan Trung Quốc là đã bị suy yếu hay lệ thuộc vào nền kinh tế Trung Quốc để mà phản đối.

Vẫn theo tác giả, Bắc Kinh sử dụng thuật ngữ "chiến tranh lạnh» nhằm làm quên đi cách xử lý cuộc khủng hoảng dịch tễ vào thời điểm công luận quốc tế có thái độ thù ghét đang phải đếm số nạn nhân của mình và phần đông trong số họ cho rằng chính sách bành trướng của Trung Quốc là một mối đe dọa kinh tế và một mối nguy hiểm nghiêm trọng.

Thế nhưng, hệ thống chính trị mà Trung Quốc có tham vọng muốn chia sẻ vì sự tốt đẹp cho tất cả mọi người này khác hẳn với mô hình chính trị chủ nghĩa Mác-xít - Lênin của Liên Xô. Ít ra nước này còn tập hợp được một số đông người dân và các nước gia nhập hệ thống vào thời đó. Ngày nay, có dân tộc nào tự nguyện mong muốn đặt mình dưới ách thống trị của Trung Quốc hay một chế độ tương tự được Trung Quốc khuyên bảo ?

Liên minh nào cho Trung Quốc ?

Cho dù dự án của Bắc Kinh kém hấp dẫn, nhưng người khổng lồ Châu Á này đang tìm cách nhân rộng các mối liên minh tạo thuận lợi cho việc mở rộng tầm ảnh hưởng địa chiến lược. Dĩ nhiên, người ta có thể hiểu là Nga cũng muốn tăng cường các mối quan hệ kinh tế nhất là trong lĩnh vực năng lượng và tham gia vào các cuộc tập trận chung, nhưng người ta cũng có thể nghi ngờ rằng nước Nga đi theo Trung Quốc một cách mù quáng. Với các nước láng giềng, Trung Quốc dường như đang làm cho một số đông quốc gia đứng lên chống lại mình, bao gồm cả Ấn Độ. Sau nhiều tuần lễ căng thẳng, cuộc đối đầu quân sự chết người đầu tiên sau 45 năm đã xảy ra hôm 15/06/2020 tại biên giới giữa hai nước.

Những kỳ đại hội hoành tráng của Trung Quốc, ngày nay được phủ một lớp ý thức hệ, ca tụng "một định mệnh chung cho nhân loại" và rất có thể gợi nhớ lại ở một số khía cạnh nào đó những thời khắc hào hùng của chủ nghĩa cộng sản, nhưng sự so sánh cũng chỉ dừng lại ở đó. Việc đồng hóa dự án của Trung Quốc với cuộc chiến tư tưởng phong phú từng làm mê hoặc lòng người trong suốt nửa thế kỷ có vẻ hơi kiêu căng tự phụ. Đó chẳng qua chỉ là một nỗ lực tái tạo cuộc xung đột Mỹ - Liên Xô, chứ chẳng có chút mùi vị gì về một cuộc tranh luận dân chủ hay sự gần gũi giữa triết lý của Tập Cận Bình và giới lãnh đạo Trung Quốc với những nhà tranh luận nổi tiếng, những người từng làm náo động cuộc tranh luận lớn của thế kỷ XX xung quanh các vấn đề thiết yếu và hai khái nhiệm về thế giới.

Kể từ khi Trung Quốc giấu diếm việc xử lý khủng hoảng y tế, sự dè chừng, ngờ vực đối với chế độ Bắc Kinh kiêu căng đã trở nên phổ biến. Do vậy, việc tạo dựng ra cái gọi là "một cuộc chiến tranh lạnh mới" theo sáng kiến của Trung Quốc dường như là rất phiêu lưu. Đương nhiên, một vài nước trong đó có các đồng minh như Pakistan hay Iran, vẫn mơ tưởng đến một thế giới hậu phương Tây, nhưng hiếm nước nào lại mong muốn hứng chịu tình trạng hỗn loạn hay có một chế độ độc tài mà Trung Quốc chủ trương, thay vì có một hệ thống tư bản chủ nghĩa nhìn chung cho đến nay vẫn còn đáng tin tưởng hơn cho dù có nhiều biến tướng cần chỉnh sửa.

Minh Anh

Nguồn : RFI, 10/07/2020

*****************

Mỹ phê chuẩn nâng cấp gói tên lửa 620 triệu đôla cho Đài Loan

BBC, 10/07/2020

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết nước này đã phê duyệt gói nâng cấp tên lửa đất đối không Patriot trị giá 620 triệu đôla cho Đài Loan, một động thái nhằm đối phó với mối đe dọa đang gia tăng từ Trung Quốc, theo Reuters.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Đài Loan đã đề nghị mua linh kiện để nâng cấp tên lửa Patriot.

Hoa Kỳ, cũng như hầu hết các quốc gia khác, không có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan nhưng luật pháp Hoa Kỳ quy định nước này có nghĩa vụ cung cấp cho hòn đảo này phương tiện để tự vệ.

Trung Quốc, vốn tuyên bố hòn đảo theo thể chế dân chủ này thuộc lãnh thổ của mình, như thường lệ đã chỉ trích việc Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan.

Reuters dẫn thông cáo ngày 9/7, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Đài Loan đã đề nghị mua linh kiện để nâng cấp tên lửa Patriot "nhằm kéo dài thời gian sử dụng trong 30 năm".

Thông cáo cho hay hãng Lockheed Martin sẽ là nhà thầu chính và tổng chi phí ước tính là 620 triệu đôla.

"Việc mua bán này là phục vụ các lợi ích quốc gia, kinh tế và an ninh của Mỹ bằng cách tiếp tục hỗ trợ bên mua trong việc nỗ lực hiện đại hóa lực lượng vũ trang đồng thời nhằm duy trì khả năng phòng thủ", thông cáo nêu rõ.

"Bên mua sẽ sử dụng khả năng này như biện pháp ngăn chặn các mối đe dọa trong khu vực và tăng cường bảo vệ lãnh thổ. Bên mua sẽ có thể dễ dàng đưa thiết bị này vào phục vụ lực lượng vũ trang của mình".

Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết họ dự kiến thương vụ sẽ được triển khai trong tháng tới.

"Đây là lần thứ bảy chính quyền Donald Trump bán vũ khí cho Đài Loan. Điều này thể hiện tầm quan của việc đảm bảo an ninh, củng cố mối quan hệ đối tác an ninh hai bên và cùng nhau duy trì hòa bình, ổn định ở eo biển Đài Loan và khu vực", bộ này cho biết.

Trong khi quân đội Đài Loan được đào tạo bài bản và được trang bị đầy đủ với hầu hết vũ khí, khí tài do Mỹ sản xuất, Trung Quốc lại áp đảo về số lượng và hiện đang gia tăng các thiết bị tiên tiến của riêng mình như máy bay chiến đấu tàng hình.

Nguồn : BBC, 10/07/2020)

Nguyễn Hoàng Duyên, Hoàng Bách, 07/07/2020

Hoàng Bách nói chuyện với Luật sư Nguyễn Hoàng Duyên

+ 3/7 Trump vận động tranh cử ở Mount Rushmore Đưa ra những nhân định cáo buộc cánh tả cực đoan, tìm cách xóa bỏ lịch sử.

+ Mỹ phản ứng ra sao khi Trung Quốc tấn công Đài Loan

+ Dân Đài Loan muốn gì ? Muốn giữ nguyên trạng, không chấp nhận 1 quốc gia 2 thể chế.

Nguồn : Hoangbach Channel, 07/07/2020

Thái Anh Văn, tấm gương khó soi cho Đảng

Cánh Cò, RFA, 20/05/2020

Hôm 20/5 bà Thái Anh Văn tuyên thệ nhậm chức Tổng thống Đài Loan lần thứ hai. Hình ảnh buổi lễ nhậm chức được phát đi trên khắp thế giới và không ít người Việt Nam ngậm ngùi theo dõi, trong cũng như ngoài nước. Ngậm ngùi vì dân tộc nhu nhược bị cai trị bởi một tập đoàn vô tri với đất nước con người Việt Nam so với Đài Loan, một đảo quốc nhỏ hơn nhưng dũng khí không bao giờ thiếu trước một con thú dữ sát nách luôn hầm hè xé nát nó bất cứ lúc nào.

Hôm 20/5 bà Thái Anh Văn tuyên thệ nhậm chức Tổng thống Đài Loan lần thứ hai.

Người dân Đài Loan không phải ai cũng dũng cảm nhưng ít ra họ có được một Tổng thống không hề sợ hãi đó là bà Thái Anh Văn. Người phụ nữ này đã chứng mình cho cả thế giới thấy rằng Trung Quốc tuy mạnh bạo cả hai phương diện kinh tế và quân sự nhưng với niềm tin sắt đá vào tính độc lập tự cường của người dân Đài Loan, bà Thái Anh Văn chấp nhận đứng trên tuyến đầu lãnh đạo toàn dân đảo quốc quyết tiến đến mục tiêu độc lập không cần công bố.

Bốn năm cầm quyền của bà đã chứng minh rằng một lãnh đạo tốt sẽ dẫn dắt đất nước tiến về phía trước một cách vững vàng và mạnh mẽ. Trước sự đe dọa bằng vũ lực của Bắc Kinh qua nhiều chục năm chưa có một tổng thống nào của xứ Đài lại khôn ngoan và mạnh mẽ như bà.

Đối ngoại, bà khéo léo làm cho nước Mỹ chấp nhận sự hiện hữu của một Đài Loan tách rời với Trung Quốc điều mà trước đây không một tổng thống Mỹ nào chấp nhận. Bà âm thầm thuyết phục nước Mỹ bằng cá tính mạnh mẽ, lời lẽ khôn ngoan đúng mực và nhẹ nhàng chứng minh đất nước Đài Loan xứng đáng được công nhận như bất cứ một quốc gia nào bởi vì nó có đầy đủ mọi yếu tố chính danh của một quốc gia độc lập. Bà không lùi bước trước sự bao vây của Trung Quốc trên mặt trận ngoại giao để cuối cùng trong buổi lễ nhậm chức lần thứ hai này rất nhiều quốc gia trước đây dè chừng với Trung Quốc cũng công khai chúc mừng. Thành tựu này không phải do đồng tiền mà có, nó được tính toán và vận hành bằng chính sách thông minh nhưng trên hết bằng niềm tin chính nghĩa sẽ thắng.

Đối nội, thông qua trận dịch Covid-19, bà đã cùng với Bộ trưởng y tế phúc lợi Trần Thời Trung đưa ra những giải pháp hợp lý và nhanh chóng ngăn chặn ngay từ đầu cơn dịch thế kỷ này khiến cho cả thế giới phải nhìn lại cách mà WHO ứng phó với đảo quốc này theo chỉ thị của Trung Quốc. Theo một báo cáo công bố hồi tháng 1 năm 2020, Đại học John Hopkins của Mỹ cho rằng Đài Loan sẽ gặp nguy cơ lớn vì nằm gần và qua lại nhiều với Trung Quốc đại lục. Tuy nhiên Đài Loan đã làm cho thế giới kinh ngạc vì những chính sách hiệu quả của họ. Từ những kinh nghiệm đối phó với dịch SARS trước đây, Đài Loan đã theo dõi và ý thức về sự nguy hiểm của con virus Corona. Ngay khi Trung Quốc vừa chớm có tin về virus Corona, Đài Loan ngay lập tức đóng cửa biên giới, dứt khoát không cho người từ Trung Quốc nhập cảnh, kiểm soát chặt chẽ ở biên giới, không cho du thuyền cặp bến, phạt nặng người dân không tuân lệnh cách ly.

Bên cạnh đó, với những nhà máy hiện đại sẵn có, Đài Loan đã sản xuất một lượng lớn khẩu trang dùng trong bệnh viện cũng như cho người dân, những máy trợ thở, các dụng cụ y tế khác được sản xuất nhanh chóng. Đài Loan đã làm thế giới kinh ngạc khi trao tặng hàng triệu khẩu trang, vật tư y tế cho nhiều nước mà không cần khoe khoang cử chỉ nhân đạo của mình. Khác với Trung Quốc lợi dụng tình hình khó khăn của thế giới tung ra bán hàng trăm triệu khẩu trang không hợp quy chuẩn để gặp sự khinh bỉ của những nước trước đây từng có cảm tình vì đồng tiền của Trung Quốc.

Từ hành động nhân bản này, Hoa Kỳ đã yêu cầu tổ chức WHO chấp nhận mời Đài Loan tham dự tổ chức này như một quan sát viên thay vì không cho đảo quốc có bất cứ tư cách nào như yêu cầu của Trung Quốc. EU hầu như hoàn toàn đồng thuận với ý kiến của Mỹ và áp lực lên WHO ngày càng mạnh mẽ hơn. Những thành công này của Đài Loan sẽ không lớn lao như thế nếu thiếu một tổng thống nhiều viễn kiến như bà Thái Anh Văn.

Hình ảnh tốt đẹp của bà Thái Anh Văn đối với dân chúng nhiều nước Tây phương tuy làm cho họ cảm tình nhưng chưa đủ để họ cảm phục, bởi hầu hết dân chúng các nước Tây phương chưa hiểu được dã tâm của Trung Quốc cùng những đòn phép thâm độc mà Bắc Kinh luôn sử dụng để áp đảo những quốc gia lân cận. Chỉ có người dân Việt Nam là hiểu biết Trung Quốc hơn bất cứ quốc gia nào nên cảm tình dành cho bà Thái Anh Văn ngày càng dâng cao đến mức độ có thể nâng người đàn bà này lên tầm nhân vật lịch sử.

Sự kính trọng bà Thái Anh Văn sâu đậm hơn nữa khi so sánh bà với dàn lãnh đạo hiện nay. Trong khi Đài Loan luôn là mục tiêu nhắm sẵn lúc nào cũng có thể bị tấn công, nhưng bà Thái Anh Văn dẫn dắt người dân của bà vượt qua sợ hãi để nói với thế giới rằng họ không chấp nhận sự áp đặt của Bắc Kinh. Trong khi đó Việt Nam là một nước độc lập, có chủ quyền và chính phủ được mọi nước trên thế giới công nhận, lại từ bỏ tính chính danh của mình để cam tâm làm theo bất cứ thứ gì mà Trung Quốc đòi hỏi nhằm đổi lại Đảng cộng sản Việt Nam được an tâm tại vị.

Chỉ bao nhiêu thôi cũng đủ làm cho người dân Việt Nam cảm thấy bà Thái Anh Văn mới xứng đáng là một lãnh đạo đúng nghĩa đối với bất cứ quốc gia nào nằm gần với Trung Quốc.

Cánh Cò

Nguồn : RFA, 20/05/2020 (canhco's blog)

*******************

Đài Loan : Thái Anh Văn bác mô hình "Một quốc gia, hai chế độ" của Bắc Kinh

Minh Anh, RFI, 20/05/2020

Ngày 20/05/2020, trong bài phát biểu tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ hai, nữ tổng thống Đài Loan, Thái Anh Văn tuyên bố Đài Loan không thể chấp nhận nguyên tắc "Một quốc gia, hai chế độ". Chính quyền Bắc Kinh đe dọa "không dung thứ" cho bất kỳ hành động ly khai nào của Đài Bắc.

Tổng thống Thái Anh Văn phát biểu trong lễ nhậm chức nhiệm kỳ 2, tại Nhà khách Đài Bắc, Đài Loan, ngày 20/05/2020 via Reuters - Taiwan Présidential Office

Trong lễ nhậm chức mở đầu nhiệm kỳ hai và cũng là nhiệm kỳ cuối cùng, tổng thống Thái Anh Văn cho rằng mối quan hệ đôi bờ eo biển đang đi vào một bước ngoặt lịch sử. Bà nói : "Cả hai phía có bổn phận phải tìm ra một phương cách để cùng tồn tại lâu dài và ngăn chặn gia tăng đối kháng và các bất đồng".

Được 8,2 triệu cử tri ủng hộ, Thái Anh Văn tái đắc cử trong bối cảnh quan hệ Trung – Đài trở nên căng thẳng và làn sóng phản đối đòi dân chủ trỗi dậy mạnh mẽ ở Hồng Kông.

Vẫn theo bà Thái Anh Văn, người dân Đài Loan sẽ không chấp nhận đánh đổi "Hòa bình, Bình đẳng, Dân chủ và Đối thoại" cho nguyên tắc "Một quốc gia, hai chế độ" mà Bắc Kinh đang sử dụng để thâu tóm Đài Loan và làm thay đổi nguyên trạng giữa đôi bờ eo biển.

Theo AFP, ngay sau bài phát biểu của nữ tổng thống đầu tiên ở Đài Loan, chính quyền Bắc Kinh đã có phản ứng mạnh mẽ. Phát ngôn viên Văn phòng Sự vụ tại Đài Loan, ông Mã Hiểu Quang (Ma Xiaoguang) cảnh báo Bắc Kinh không thay đổi lập trường, "có đủ quyết tâm, niềm tin và khả năng để bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ". Hãng thông tấn Tân Hoa Xã lời lẽ cứng rắn hơn đe dọa "không bao giờ dung thứ cho bất kỳ hành động ly khai nào".

Năm nay 63 tuổi, bà Thái Anh Văn, "kẻ bất trị" trong nhãn quan của Bắc Kinh, cùng với đảng Dân Tiến luôn cho rằng Đài Loan là một quốc gia trên thực tế có chủ quyền. Quan điểm này đã làm cho quan hệ Đài Bắc – Bắc Kinh những năm gần đây trở nên căng thẳng.

Chính quyền Trung Quốc không ngừng gia tăng áp lực chính trị, quân sự cũng như là ngoại giao nhằm cô lập Đài Loan, mà ví dụ điển hình là trong cuộc họp đại hội đồng năm nay của Tổ chức Y tế Thế giới, Đài Loan đã không được mời. Dưới áp lực của Bắc Kinh, chính quyền Đài Loan cũng bị tước mất quy chế quan sát viên của tổ chức năm 2016.

Minh Anh

Nguồn : RFI, 20/05/2020

***************

Tổng thống Đài Loan nhậm chức, bác bỏ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc

VOA, 20/05/2020

Đài Loan không thể chấp nhận trở thành một phần của Trung Quốc theo hình thức "một quốc gia, hai chế độ" và mạnh mẽ bác bỏ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc, Tổng thống Thái Anh Văn tuyên bố hôm 20/5.

Tổng thống Thái Anh Văn.

Trung Quốc đáp trả với tuyên bố rằng "việc thống nhất" là điều không thể tránh khỏi và rằng Bắc Kinh sẽ không bao giờ chấp nhận Đài Loan độc lập.

Phát biểu sau khi nhậm chức nhiệm kỳ hai và cũng là cuối cùng, bà Thái nói rằng quan hệ giữa Đài Loan và Trung Quốc đã tới bước ngoặt lịch sử.

"Cả hai bên có trách nhiệm phải tìm cách cùng tồn tại trong thời gian dài và ngăn chặn sự gia tăng đối kháng và khác biệt", bà nói.

Bà Thái và Đảng Dân Tiến của bà giành thắng lợi vang dội trong cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội hồi tháng Một, với cam kết sẽ chống lại Bắc Kinh, vốn coi Đài Loan thuộc Trung Quốc và tuyên bố sẽ dùng vũ lực để kiểm soát Đài Bắc nếu cần.

"Nhân đây, tôi muốn nhắc lại các từ ‘hòa bình, ngang hàng, dân chủ và đối thoại’. Chúng tôi sẽ không chấp nhận việc chính quyền Bắc Kinh sử dụng ‘một quốc gia, hai chế độ’ để hạ cấp Đài Loan và làm tổn hại tới hiện trạng ở eo biển. Chúng tôi bác bỏ nguyên tắc này", bà Thái nói.

Trung Quốc sử dụng chính sách "một quốc gia, hai chế độ", vốn nhằm bảo đảm quyền tự chủ ở mức cao để quản lý Hong Kong sau khi nó được Anh trao trả cho Bắc Kinh năm 1997.

Trung Quốc cũng dùng nguyên tắc này đối với Đài Loan, dù tất cả các đảng lớn của Đài Loan bác bỏ chính sách này.

Văn phòng các vấn đề Đài Loan của Trung Quốc đáp trả bà Thái, nói rằng Bắc Kinh giữ vững chính sách "một quốc gia, hai chế độ" và "sẽ không để khoảng trống nào cho các hoạt động ly khai [dẫn tới] độc lập của Đài Loan".

Văn phòng này nói tiếp rằng việc "thống nhất là điều không thể tránh khỏi, mang tính lịch sử trong tiến trình trẻ hóa Trung Quốc vĩ đại".

Trung Quốc coi bà Thái là một thành phần đòi ly khai và mưu tìm độc lập chính thức cho Đài Loan.

Bà Thái thì nói rằng Đài Loan là một quốc gia độc lập cũng như không muốn trở thành một phần của Trung Quốc và nằm dưới sự cai trị của Bắc Kinh.

Theo Reuters

***************

Trung Quốc-Đài Loan : Biết đánh không thắng, Bắc Kinh dùng chiến thuật vây thành

Tú Anh, RFI, 20/05/2020

Thứ Ba 20/05/2020, tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai. Chính sách bàn tay thép của Bắc Kinh tại Hồng Kông làm dân Đài Loan khiếp đảm. Tháng Giêng năm nay, 57% cử tri hải đảo dồn phiếu cho nhà lãnh đạo bất khuất, một gáo nước lạnh cho chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Quân đội Đài Loan chờ đón tổng thống Thái Anh Văn tại căn cứ Tainan, miền nam Đài Loan ngày 09/04/2020. AFP/Archivos

Song song với đòn ngầm trả thù qua Tổ chức Y tế Thế giới, Bắc Kinh lại dọa dùng vũ lực đánh Đài Loan. Theo giới phân tích, Trung Quốc chưa thể ra tay.

Tuyên thệ và các hải vụ bình thường trong eo biển Đài Loan

Một tuần trước khi tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ hai, và trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc, hải quân Mỹ cho khu trục hạm USS McCampell đi ngang eo biển Đài Loan, bất chấp thái độ giận dữ của Bắc Kinh. Từ đầu năm đến nay, đây là lần thứ sáu khu trục hạm Mỹ vào vùng và đối với USS McCampell thì đây là hải vụ thứ hai, mỗi khi chiến đấu cơ Hoa lục hù dọa hải đảo đồng minh.

Theo Bộ Quốc phòng Đài Loan, hải vụ "bình thường" này nhằm biểu dương quyết tâm của Hoa Kỳ luôn luôn ủng hộ nền dân chủ non trẻ trong giai đoạn nhạy cảm chính trị và quân sự. Trước đó hai hôm, Trung Quốc đưa máy bay trinh sát Y8 xâm nhập vùng nhân diện phòng không của Đài Loan.

Chiến thắng của bà Thái Anh Văn, đánh bại đối thủ Quốc Dân đảng, tái đắc cử vẻ vang, là một thất bại chính trị nặng nề của lãnh đạo Đảng cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình. Chính sách bàn tay thép của Bắc Kinh tại Hồng Kông đã làm cho cử tri Đài Loan kinh hoàng. Tưởng tượng phải sống trong vòng tay kềm kẹp của chế độ Hoa lục theo tuyên truyền "vận mệnh tương quan", 57% cử tri đã chọn Thái Anh Văn và lý tưởng tự do dân chủ.

Hai thử thách, hai chiến thắng

Đại dịch siêu vi corona xảy đến, lúc đầu cũng làm Đài Loan khiếp vía. Nhưng chính quyền Thái Anh Văn trong hoàn cảnh đơn độc, đã nhanh chóng chận đứng vận tốc siêu vi, không cần phong tỏa hàng chục triệu dân như Trung Quốc.

Trong khi đó, chính quyền Trung Quốc không ngừng cô lập Đài Loan và gây áp lực không cho Tổ chức Y tế Thế giới làm bổn phận của cơ quan Liên Hiệp Quốc khi thế giới bị đại dịch. Vì sao lời báo động của Đài Loan phát hiện ca "siêu vi truyền từ người sang người" gửi Tổ chức Y tế Thế giới ngày 31/12/2019 không được trả lời ? Một tuần sau, Tổ chức Y tế Thế giới, vẫn theo luận điểm trấn an của Trung Quốc, khẳng định "rủi ro rất nhỏ".

Chuyên gia Pháp Mathieu Duchâtel, viện nghiên cứu chiến lược Montaigne, nhận định : Qua đại dịch Covid-19, Đài Loan trở thành "bài toán nát óc" của Trung Quốc, "quy chế" từ trước đến nay của Hồng Kông.

Tổng thống Thái Anh Văn không bỏ lở cơ hội để tuyên cáo với thiên hạ : Đài Loan một mình "chiến thắng đại dịch đến từ Vũ Hán". Theo chương trình nghi lễ nhậm chức, bà Thái Anh Văn đọc diễn văn từ Dinh Tổng Thống, chỉ cách một địa điểm biểu tượng khác có 200 mét, đó là đài tưởng niệm thống chế Tưởng Giới Thạch. Năm 1949, trước đoàn quân chiến thắng của Mao, họ Tưởng và Quốc Dân đảng bỏ đại lục, rút ra hải đảo Đài Loan.

Bầu cử rồi đại dịch, chính trị rồi đến y tế, đó là hai thử thách chiến lược của bà Thái Anh Văn. Tổng thống Đài Loan chiến thắng cả hai mặt trận này. Trong khi đó, Quốc Dân đảng, trớ trêu thay, với lập trường thân Đảng cộng sản Trung Quốc, bị thua đậm phải giữ thái độ khiêm tốn. Thấy rõ dã tâm của Bắc Kinh, lãnh tụ Quốc Dân đảng ủng hộ chính phủ Thái Anh Văn, kêu gọi Tổ chức Y tế Thế giới cho Đài Loan tái hội nhập, ít nhất là trong quy chế quan sát viên.

Nhưng theo giới phân tích, không nên hy vọng Trung Quốc sẽ hòa hoãn. Trái lại, Bắc Kinh sẽ chọn thái độ cứng rắn hơn. Vì sao ?

Theo nhận định của chuyên gia Kesley Broderick, của Eurasia Group, do "Quốc Dân đảng bị mất ảnh hưởng ở Đài Loan, chế độ Bắc Kinh sẽ thay đổi chính sách, sẽ cứng rắn hơn, cách tiếp cận sẽ thô bạo hơn".

Đại dịch viruscorona còn làm cho quan hệ địa chính trị căng thẳng thêm bởi vì Trung Quốc bị chạm tự ái. Vào lúc Bắc Kinh lên gân, phô diễn cơ bắp của một đại quốc hồi sinh, thì bị các nước Tây phương, từ Mỹ cho đến cường quốc bậc trung như nước Úc, lên án che giấu sự thật để cho đại dịch lây nhiễm toàn cầu.

Cảm thấy tự hào dân tộc bị tổn thương, trong những tuần qua, trên các mạng xã hội ở Hoa lục, xuất hiện nhiều lời kêu gọi "Giải Phóng Quân", nhân cơ hội hai hàng không mẫu hạm Mỹ ở Thái Bình Dương bị tê liệt vì siêu vi, tấn công Đài Loan.

Không phải chỉ có "dư luận viên năm xu", mà nhiều nhân vật có chức vụ lớn bé cũng tham gia. Mã Hiểu Quang (Ma Xiao Guang), phát ngôn viên Văn phòng Đài Loan Sự vụ của Hoa lục đe dọa : Đài Loan đừng xem thường quyết tâm của 1,4 tỷ người Trung Quốc sẵn sàng bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ.

Giáo sư Điền Phi Long (Tian Fei Long), đại học Bắc Kinh, trong một bài viết trên mạng Guancha.com cũng cho là "đã đến lúc dùng vũ lực vì chính sách hòa bình đã thất bại".

Mặt trận thứ hai và chiến thuật cờ vây của Mãn Thanh

Hốt hoảng, tướng không quân Kiều Lương (Qiao Lang), một nhà quân sự có uy tín, đang nghỉ hưu, phải vội lên tiếng cảnh tỉnh những con diều hâu Trung Quốc : Không nên đánh vì đánh sẽ không thắng.

Tiếp theo đó, sử gia Đặng Đào (Deng Tao), tìm cách hạ nhiệt với đề xuất dùng thế cờ vây (cờ gô), chiến thuật mà triều đình Mãn Thanh thi hành trong suốt 20 năm, để chinh phục hải đảo.

Theo mưu kế này, để đánh chiếm mục tiêu có địa thế hiểm trở và được phòng thủ vững chắc, Trung Quốc cần chuẩn bị lực lượng để mở mặt trận thứ hai theo thế lưỡng diện giáp công. Lực lượng này gồm nhảy dù và hàng không mẫu hạm Sơn Đông, bắt đầu hoạt động từ cuối năm 2019.

Trước khi kế hoạch tấn công hoàn tất, dự kiến vào năm 2025, Trung Quốc sẽ bao vây hải đảo và cố tránh những thái độ khinh xuất gây xung đột vũ trang.

Năm năm cũng là thời gian tương đối không dài để chủ tịch Tập Cận Bình có thể ước mơ làm hoàng đế mãn đời và cấm ngọn cờ đỏ 5 sao vàng lên hải đảo bất trị.

Tuy nhiên, theo dự báo của giới chuyên gia tây phương, như Kerry Brown, đại học King's College, Luân Đôn, với làn sóng dân tộc chủ nghĩa tại Trung Quốc, căng thẳng hai bờ eo biển sẽ leo thang.

Một tính toán sai lầm có thể đưa đến xung đột vũ trang là nguy cơ có thật, chuyên gia Pháp Mathieu Duchâtel, trích dẫn bên trên, cảnh báo.

Phía Trung Quốc, Bắc Kinh lo ngại không khí chiến tranh lạnh mới với Mỹ sẽ tạo cơ hội cho Đài Loan chọn giải pháp tự vệ của kẻ yếu : tuyên bố độc lập, đặt Trung Quốc trước chuyện đã rồi. Về phần Đài Bắc, cho đến nay bà Thái Anh Văn từ chối vượt qua làn ranh đỏ. Nhưng giải pháp "độc lập" ngày càng được giới trẻ yêu thích vì bảo đảm đời sống tự do và dân chủ.

Trong cuộc đọ sức này, ba yếu tố thuận lợi cho thành công - thiên thời, địa lợi, nhân hòa - ở trong tay phe nào ?

Theo Le Figaro, Reuters

Tú Anh

Nguồn : RFI, 20/05/2020

Trong vài năm gần đây, các viên chức lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam rất thích trưng dẫn các sự kiện liên quan đến bang giao quốc tế (ví dụ gần nhất là những tuyên bố, nhận định về sự kiện Việt Nam đảm nhiệm vai trò Chủ tịch luân phiên của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc…) để chứng minh, dưới sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng cộng sản Việt Nam, "vị thế" Việt Nam trong cộng đồng quốc tế càng ngày càng cao…

Một phụ nữ Châu Á đeo khẩu trang in cờ Đài Loan để chống loại virus có nguồn gốc từ Vũ Hán, Trung Quốc : Covid-19

Thế thì tại sao càng ngày càng nhiều người Việt cảm thấy bất an, thậm chí bất bình về thực tại, âu lo cho tương lai, cho cả khả năng tự lực, tự cường của quốc gia lẫn cơ hội mưu tìm ấm no, hạnh phúc cho chính mình và thân nhân của mình ? Liệu có thể đồng thanh thốt lên : Tự hào quá Việt Nam ơi ! - chỉ vì "vị thế" quốc gia càng ngày càng cao và yên tâm với sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của "đảng ta" ?

Tuy gần như bất đồng về tất cả các khía cạnh liên quan đến quốc gia, dân tộc song có lẽ sẽ có một điểm mà những cá nhân "kính bác, yêu đảng, trọn đời phấn đấu cho việc xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội tại Việt Nam", nhất trí với những cá nhân bị xếp vào loại "thù địch, phản động" là cách hành xử khi đối diện với thảm họa, với những tình huống khẩn cấp chính là thước đo tâm lực, trí lực của bộ máy quản trị, điều hành.

Vào lúc này - lúc Covid-19 đã trở thành thảm họa, tạo ra tình huống khẩn cấp có quy mô toàn cầu, đặt cách hành xử của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam bên cạnh những hệ thống tương ứng của thiên hạ với Covid-19, chính là cơ hội để cảm nhận thế nào là "tài tình, sáng suốt". Có vài lý do khiến kẻ viết bài này chọn Đài Loan (người Việt vẫn gọi tắt là "Đài") : Đây là lãnh thổ chưa được cộng đồng quốc tế trao tặng tư cách quốc gia và cũng phải trân mình hứng chịu đủ kiểu tác động từ Trung Quốc…

***

Tính đến cuối ngày 12/3, tại Việt Nam có 39 người nhiễm Covid-19, còn tại Đài Loan có 48 người bị nhiễm loại virus này. Việt Nam chưa có ai thiệt mạng vì Covid-19 còn Đài Loan từng có một người mất mạng hôm 16/2. Giống như Việt Nam, sau khi Covid-19 lan rộng tại Trung Quốc, Đài Loan bị xếp vào khu vực có nguy cơ cao vì lượng người Đài Loan qua lại Trung Quốc và ngược lại rất đông.

Sau Thái Lan, Nhật, Nam Hàn, Đài Loan là nơi thứ tư tìm thấy người nhiễm Covid-19 bên ngoài Trung Quốc. Hai ngày sau (23/1), tới lượt Việt Nam công bố việc phát hiện ca nhiễm Covid-19 đầu tiên. Khác với Việt Nam (không đóng các cửa khẩu ở biên giới Việt-Trung vì còn phải tham khảo ý kiến của Trung Quốc), sau khi Trung Quốc chính thức xác nhận sự xuất hiện của một loại virus mới gây ra dịch viêm phổi cấp tính, Đài Loan lập tức khuyến cáo dân chúng không đến Vũ Hán và hạn chế đến Trung Quốc.

Ngày 24/1, chính quyền Đài Loan ra lệnh cấm xuất cảng khẩu trang để bảo đảm như cầu phòng ngừa dịch bệnh cho đến 23/2. Ngày 7/2, Đài Loan tuyên bố sẽ áp dụng các biện pháp hạn chế nhập cảnh từ Trung Quốc và kiểm soát visa để buộc tất cả những ai mang các quốc tịch khác nhưng từng nhập cảnh hoặc cư trú tại Trung Quốc trong vòng 14 ngày trước đó phải cách ly. Ngày 13/2, chính quyền Đài Loan tuyên bố gia hạn lệnh cấm xuất cảng khẩu trang cho đến cuối tháng 4 (1)...

Tất cả những biện pháp đó làm Trung Quốc nổi giận, chính quyền và đặc biệt là bà Thái Anh Văn, Tổng thống Đài Loan, bị hệ thống truyền thông Trung Quốc chỉ trích kịch liệt, kể cả xác định họ là những kẻ… "bệnh hoạn về nhận thức" (2)…

Bất chấp chỉ trích từ Trung Quốc và bất kể chính quyền các quốc gia hết sức dị ứng với việc kiểm soát, hạn chế nhập cảnh đối với công dân của họ, vì nguy hại cho giao thương, Đài Loan công bố lệnh cấm nhân viên y tế đến Trung Quốc, Hồng Kông, Macao, "không hoan nghênh" nếu nhân viên y tế đi du lịch ở Nhật, Nam Hàn… Lý do : Ngoài việc khống chế lây lan còn phải ngăn chặn sự gia tăng nhu cầu về y tế, giảm thiểu sự hao tổn về nhân lực y tế vì việc thay thế nhân lực y tế là chuyện không dễ dàng (3) !

Đó là đối ngoại, trong đối nội, từ 1/2, chính quyền Đài Loan tuyên bố trưng dụng toàn bộ khẩu trang, giành quyền phân phối khẩu trang trên toàn lãnh thổ cho Trung tâm Phòng - chống dịch bệnh (Center for Desease Control-CDC).

CDC Đài Loan lập tức loan báo cách thức phân phối khẩu trang, tiêu chuẩn mua khẩu trang đối với từng cá nhân, từng nhân viên y tế, từng cơ sở y tế trong mỗi tuần. Một số công ty rượu bia, đường mía được yêu cầu chuyển qua sản xuất cồn sát khuẩn, sản phẩm này cũng được quản lý và phân phối như khẩu trang (4).

Đồng thời CDC Đài Loan yêu cầu chính quyền đầu tư thêm máy móc, gia tăng sản lượng khẩu trang và các trang bị bảo hộ cho nhân viên y tế trong nước. Trong vòng mười ngày sau khi cấm xuất cảng khẩu trang, từ trung tuần tháng 2, sản lượng khẩu trang ở Đài Loan tăng 3,5 triệu cái mỗi ngày và lượng khẩu trang, trang bị bảo hộ cho nhân viên y tế tăng gấp đôi. Giá bán khẩu trang trên thị trường giảm 1/3 (5).

Vào thời điểm ấy tại Việt Nam, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền bắt đầu hội họp, xem xét kỷ luật những giáo viên tiết lộ chuyện trẻ con phải dùng giấy thay khẩu trang. Nhân viên y tế bắt đầu tự may khẩu trang để dùng vì thiếu khẩu trang hợp cách và đến bây giờ, rất nhiều nhân viên y tế phàn nàn vì phải tự tìm kiếm khẩu trang hợp cách bởi khẩu trang được cấp phát đã bằng vải lại quá mỏng, không an toàn cho chính họ. Không viên chức hữu trách nào nhận ra, nếu nhân viên y tế lâm nạn thì dịch sẽ trở thành đại họa !

Ở Đài Loan, trước viễn cảnh dịch bệnh lan rộng, CDC Đài Loan liên tục đưa ra hàng loạt đề nghị và các đề nghị ấy được toàn bộ hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Đài Loan đáp ứng ngay lập tức : Giám sát nghiêm ngặt việc ra vào bệnh viện. Mỗi bệnh nhân phải vào bệnh viện vì bất kỳ bệnh gì chỉ cho phép hai người ra vào thăm hỏi để hạn chế tối đa nguy cơ Covid-19 lây lan rộng hơn (6). Không xuất cảng nhiệt kế, có xuất cảnh cũng chỉ được mang tối đa hai nhiệt kế/người (7)…

Tuy không được công nhận như một "quốc gia độc lập, có chủ quyền" nhưng từ hạ tuần tháng 1, Đài Loan đã khẳng định, bất kỳ người dân và du khách nào đến Đài Loan không chủ động và trung thực khi khai báo về "lịch sử du lịch và lịch sử tiếp xúc có liên quan đến Covid-19", hay khi đi khám bệnh, không chủ động thông báo về các triệu chứng đáng ngờ sẽ bị phạt từ 10.000 TWD (khoảng 330 USD) đến 150.000 TWD (khoảng 5.000 USD) theo Luật Phòng - chống các bệnh truyền nhiễm của Đài Loan (8).

Từ khi Covid-19 bùng phát thành dịch đến nay, ở Đài Loan không có tình trạng du khách Trung Quốc đã được yêu cầu tự cách ly nhưng tự tiện rời khỏi nơi cư trú, cũng không có tình trạng cả hệ thống chính trị, hệ thống công quyền loay hoay không biết ứng xử thế nào để "vừa bảo đảm ngoại giao, vừa bảo đảm yêu cầu cách ly, phòng chống dịch hiệu quả" như đã xảy ra tại Đà Nẵng hồi hạ tuần tháng trước khi có 20 du khách Nam Hàn từ ổ dịch Daegu đổ đến (9)…

***

Khi Covid-19 lan rộng tại Trung Quốc, các chuyên gia y tế trên thế giới từng dự đoán và cảnh báo, Đài Loan sẽ sớm trở thành nơi đứng thứ hai về tổng số người nhiễm và tử vong vì virus này, đó là lý do ngay sau đó, một số quốc gia cấm cửa cả dân Trung Quốc lẫn dân Đài Loan. Tuy nhiên trên thực tế, từ 24/2 đến nay, số ca nhiễm/số ca tử vong gần như không thay đổi (48/1) và không có bất kỳ viên chức hữu trách nào tuyên bố "đã chiến thắng ở bước đầu trong chiến dịch phòng - chống Covid-19" như Việt Nam.

Có thể vì Đài Loan không có viên chức lãnh đạo nào tha thiết với "công nghiệp 4.0", không bơm rồi lôi ông tướng nào ra khỏi một công ty chỉ chuyên cung cấp dịch vụ viễn thông của quân đội, đặt ông ta vào vị trí Bộ trưởng Thông tin của truyền thông để thực hiện "công nghiệp 4.0", thành ra…

…trong khi Bộ trưởng Thông tin và truyền thông Việt Nam đang đôn đốc "toàn ngành thông tin và truyền thông bám sát định hướng chỉ đạo của đảng, nhà nước về phòng, chống dịch bệnh", yêu cầu toàn ngành và các doanh nghiệp công nghệ ở Việt Nam cùng phải xem "công tác thông tin, tuyên truyền về phòng, chống dịch là nhiệm vụ quan trọng, bảo đảm thực hiện sâu rộng, có hiệu quả nhằm góp phần bảo vệ sức khỏe, tính mạng cho nhân dân, hạn chế mức thiệt hại thấp nhất do dịch bệnh gây ra". Mặt khác phải "kịp thời ngăn chặn, xử lý có hiệu quả những thông tin sai lệch, lợi dụng tình hình để gây hoang mang trong xã hội và khó khăn trong công tác phòng, chống dịch" (10)…

… thì tại Đài Loan, các cơ quan quản trị về Thông tin và truyền thông đã cùng các doanh nghiệp công nghệ của Đài Loan đã lắp đặt thêm hàng loạt máy đo thân nhiệt bằng tia hồng ngoại ở các ga tàu điện nhằm phát giác những hành khách mà thân nhiệt trên 37 độ C, chặn họ lại để kiểm tra thêm ngay lập tức và từ chối cho lên tàu nếu thân nhiệt trên 38 độ C (11).

Không được hướng dẫn bằng những chỉ thị như Chỉ thị 05/CT-BTTTT của đồng chí Nguyễn Mạnh Hùng, Ủy viên Ban chấp hành trung ương, Phó ban Tuyên giáo của Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam kiêm Bộ trưởng Thông tin và truyền thông, cho nên các cơ quan chuyên trách về công nghệ thông tin của chính quyền Đài Loan đã phối hợp với các doanh nghiệp công nghệ Đài Loan, tự ý thực hiện chương trình thử nghiệm cho toàn dân sử dụng thẻ bảo hiểm y tế hay chứng nhận công dân điện tử để đặt mua khẩu trang qua Internet từ ngày 12 tháng này.

Chương trình thử nghiệm vừa kể được giải thích là nhằm "cải thiện việc phân phối khẩu trang vốn chưa thực sự đồng đều và tạo điều kiện thuận lợi cho những người không có thời gian xếp hàng mua khẩu trang như nhân viên văn phòng, học sinh…" khiến chuyện thực thi các qui định nghiêm ngặt về quản lý, phân phối khẩu trang để ngăn ngừa Covid-19 dễ dàng hơn, hiệu quả hơn (12).

***

Sau khi Việt Nam phát giác người thứ 17 nhiễm Covid-19 và số người nhiễm loại virus này tăng dần, ngày 9/3 Tổng thư ký Quốc hội Việt Nam thông báo, Phiên họp lần thứ 43 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Việt Nam sẽ không diễn ra vào ngày 10/3 như dự kiến vì có vấn đề về công tác chuẩn bị(13). Nếu phiên họp ấy không bị hoãn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội Việt Nam sẽ thảo luận về một nghị quyết, một nghị định, tám dự luật liên quan tới nhiều lĩnh vực, hoàn toàn không dính dáng gì đến Covid-19.

Cũng thời điểm này, Quốc hội Đài Loan đã thảo luận xong và công bốkế hoạch hỗ trợ những người bị ảnh hưởng bởi Covid-19. Tất cả những người nghi ngờ bị nhiễm và được yêu cầu phải cách ly, không thể làm việc hay phải xin nghỉ làm việc vì bị kiểm dịch hoặc phải chăm sóc người bị kiểm dịch, bị cách ly đều có quyền yêu cầu hỗ trợ và được chính quyền trợ giúp 1.000 TWD (khoảng 33 USD)/ngày. Do thời gian cách ly là 14 ngày, một người bị cách ly có thể được trợ giúp 14.000 TWD (khoảng 462 Mỹ kim). Qui định trợ giúp sẽ được áp dụng từ 15 tháng 1 và thời gian đương sự có quyền yêu cầu trợ giúp lên đến hai năm tính từ ngày bị kiểm dịch hay chấm dứt cách ly (14)…

***

Xét về "vị thế" theo quan điểm của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền của Việt Nam, rõ ràng Đài Loan chẳng là gì so với Việt Nam, có thể vì vậy, dân chúng Đài Loan không như nhiều người Việt Nam - rất đồng cảm với quan điểm của đảng ta, quốc hội ta, nhà nước ta, chính phủ ta về "vị thế" của "ta" và rất dễ tự hào về những bàn thắng trong một trận cầu, về việc Việt Nam dùng phi cơ đưa vài chục người từ Vũ Hán về nước...

Cho dù bị Trung Quốc cản trở, phải lên tiếng tố cáo với cộng đồng quốc tế, rằng Trung Quốc cố tình giữ những người Đài Loan ở Vũ Hán như "con tin" để kiềm chế cách hành xử của Đài Loan nhưng không có người Đài Loan nào cảm thấy… "ngạo nghễ" khi Đài Loan mang được những người bị kẹt ở Vũ Hán về nhà.

Xét về tổng thế, việc phòng chống dịch của Đài Loan hơn xa chẳng riêng Việt Nam nhưng chưa có người Đài Loan nào làm thơ ca ngợi… Tổng thống và nếu có, chắc chắn Văn phòng Tổng thống cũng chẳng soạn công văn khen ngợi, cám ơn như… Văn phòng Thủ tướng của "ta". Covid-19 là một cơ hội ngắm "Đài", nhìn "ta", ngẫm về "vị thế" và có lẽ nên ngẫm xa hơn, có phải dân ta phải như thế nào thì đảng ta, quốc hội ta, nhà nước ta, chính phủ ta mới như thế chăng ?

Trân Văn

Nguồn : VOA, 12/03/2020

Chú thích

(1) https://www.taiwannews.com.tw/en/news/3875745

(2) http://global.chinadaily.com.cn/a/202002/17/WS5e4a928aa3101282172782a6.html

(3) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=462&post=172051

(4) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=462&post=171667

(5) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=462&post=170290

(6) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=458,459,461,462&post=172351

(7) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=462&post=172770

(8) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=462&post=169838

(9) https://news.zing.vn/so-y-te-da-nang-noi-gi-ve-viec-nguoi-han-quoc-tu-choi-cach-ly-post1051490.html

(10) https://ais.gov.vn/tin-noi-bat/bo-truong-bo-tt-tt-chi-thi-toan-nganh-tt-tt-thuc-hien-cong-tac-phong-chong-ncov.htm

(11) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=462&post=173059

(12) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=462&post=173153

(13) http://quochoi.vn/UBTVQH/tintuc/Pages/tin-hoat-dong.aspx?ItemID=1130

(14) https://vn.taiwantoday.tw/news.php?unit=462&post=173152

Quan hệ Trung-Đài ‘chông chênh’ sau khi bà Thái Anh Văn tái đắc cử (VOA, 14/01/2020)

Mối quan hệ nhiều thử thách của Đài Loan với Trung Quốc tiếp tục chông chênh sau khi một ứng cử viên thường ngờ vực Bắc Kinh được tái đắc cử Tổng thống và đảng của bà chiếm đa số trong Quốc hội trong cuộc bầu cử ngày thứ Bảy 11/1. Tuy nhiên các nhà phân tích và các giới chức tại Đài Bắc nói vết nứt này không sâu bằng những rạn nứt khác.

Tổng thống tái đắc cử Thái Anh Văn ăn mừng chiến thắng cuộc bầu cử Tổng thống 2020 với các cổ động viên tại Đài Bắc ngày 11/1/2020.

Một ngày sau khi Tổng thống Thái Anh Văn chiếm hơn 8,1 triệu phiếu và 57% đa số, Tân Hoa xã chính thức của Trung Quốc gọi kết quả này "một diễn tiến làm những người hy vọng về hòa bình lo ngại sâu sắc" và đưa ra những cáo buộc đối với nhà lãnh đạo được tái cử".

"Bà Thái và đảng Dân tiến dùng các chiến thuật bẩn thỉu như gian lận, đàn áp và đe dọa để được phiếu, phơi bày sự ích kỷ, tham lam và xấu xa", bài bình luận trên Tân Hoa xã viết, khi đề cập đến Đảng Dân tiến đương quyền.

Lời lẽ này gợi lại những lời lẽ hằn học Trung Quốc dùng sau khi bà Thái đắc cử lần đầu tiên vào năm 2016. Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên toàn bộ Đài Loan nhưng bà Thái bác bỏ những điều kiện đối thoại của Bắc Kinh rằng hai bên cùng thuộc về một lá cờ. Hai bên cai trị riêng rẽ kể từ những năm 1940.

Trung Quốc tiếp tục chính sách của họ từ 2016 đến 2019 bằng cách đưa máy bay gần đảo Đài Loan, giảm bớt du khách đến Đài Loan và thuyết phục 7 quốc gia bỏ việc công nhận chính quyền Đài Bắc.

Bà Thái dự đoán Trung Quốc sẽ tăng áp lực trong bài diễn văn ngày 11/1 nhưng nói bà sẽ không làm tồi tệ hơn việc này.

"Áp lực từ Trung Quốc tiếp tục tồn tại và có thể trở thành nặng nề hơn", Bà Thái nói tại một cuộc họp báo. Đối đầu với những đe dọa của Trung Quốc, bà nói "Chúng ta vẫn giữ thái độ không khiêu khích, không phiêu lưu để làm hết sức mình đảm bảo hòa bình và ổn định giữa hai bên".

Một số học giả tin là Trung Quốc hy vọng yên ổn trong mối quan hệ với Đài Loan vì bà Thái không còn cần có thái độ mạnh mẽ chống Bắc Kinh. Chiến dịch tranh cử của bà Thái chú trọng đến sự chú ý của cử tri về việc Trung Quốc nhằm cai trị Đài Loan theo cách Bắc Kinh cai trị Hong Kong hiện nay khiến bùng lên những cuộc biểu tình của quần chúng tại Hong Kong, cựu thuộc địa của Anh, kể từ tháng 6 năm ngoái.

"Tôi không nghĩ Trung Quốc sẽ lùi bước", bà Yun Sun, học giả tại Chương trình Đông Á thuộc Trung tâm Nghiên cứu Stimson ở Washington nói. Tuy nhiên các giới chức Trung Quốc hy vọng sớm bắt đầu đối thoại, bà nói. Ngay sau cuộc bầu cử, "lợi ích của Hoa lục là không bỏ qua việc này", bà Sun nói.

Bà Thái sẽ là Tổng thống trong 4 năm tới trong khi đảng cầm quyền sẽ chiếm đa số tại Quốc hội với 61 trong 113 ghế.

Phản ứng của Bắc Kinh chỉ bằng lời nói, không phải khúc dạo đầu đưa tới những hành động mới chống Đài Loan, ông Wang Ching-Hsing, phó giáo sư khoa học chính trị tại Trường đại học Quốc gia Cheng Kung, nhận định.

Tuy nhiên những cuộc thảo luận chính thức chưa bao giờ diễn ra dưới thời bà Thái nên hiện nay cũng khó có thể xảy ra, ông nói. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ kiên trì trong mục tiêu cai trị Đài Loan, một ý định mà hầu hết người Đài Loan đã bác bỏ trong những cuộc thăm dò trong năm qua. Bà Thái ủng hộ đa số này.

Ngày 11/1 bà Thái kêu gọi "bình đẳng" trong những mối quan hệ, có nghĩa là không bên nào phủ nhận sự kiện về sự tồn tại của bên kia.

"Tôi không nghĩ các mối quan hệ xuyên eo biển sẽ không tệ hại hơn trong những tháng tới, nhưng cũng không tốt hơn", ông Wang nói. "Nếu bạn muốn ông Tập Cận Bình rút lại "một quốc gia hai hệ thống’, tôi nghĩ việc này cực kỳ khó khăn", ông nói.

Vào/1 cách đây một năm, chủ tịch Trung Quốc đọc diễn văn bênh vực việc Trung Quốc cai trị Đài Loan theo mô thức "một quốc gia, hai hệ thống" cho phép tự trị địa phương. Bắc Kinh cai trị Hong Kong kể từ năm 1997.

Ngày 11/1 bà Thái đề nghị hai bên lập đường dây liên lạc nếu Bắc Kinh tôn trọng ý muốn tự trị của người dân Đài Loan.

Về phần mình, Trung Quốc đã bỏ qua Đài Loan trong bài diễn văn năm mới vào cuối năm 2019 khi nói về việc cai trị Hong Kong, bà Sun nhận định.

Nhà cầm quyền Bắc Kinh vẫn còn đang chú trọng đến tình hình biểu tình tại Hong Kong chưa được giải quyết, ông Wang nói thêm.

Ralph Jennings

*****************

Hơn 80% dân Đài Loan chối bỏ Tập Cận Bình (RFI, 14/01/2020)

Một cuộc thăm dò dư luận được thực hiện đầu/1/2020 cho thấy, tuyệt đại đa số dân Đài Loan bác bỏ đề xuất của Tập Cận Bình muốn thống nhất hòn đảo này với Trung Hoa lục địa theo mô hình "một quốc gia hai chế độ" mà Bắc Kinh đã áp đặt tại Hồng Kông.

Người ủng hộ tổng thống mãn nhiệm Thái Anh Văn giương cao khẩu hiệu : Đài Loan là một quốc gia độc lập", Đài Bắc, ngày 11/01/2020 Reuters/Tyrone Siu

Quan hệ giữa Đài Bắc và Bắc Kinh trở nên căng thẳng kể từ khi bà Thái Anh Văn (Tsai Ing-wen), thuộc đảng Dân Tiến, đắc cử tổng thống Đài Loan năm 2016 và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (Xi Jinping), người nuôi mộng thống nhất Đài Loan bằng mọi giá. Trong thông điệp gửi "đồng bào Đài Loan", ngày 02/01/2020, Tập Cận Bình nhắc lại một cách phũ phàng nhu cầu cấp thiết "thống nhất" đất nước Trung Hoa.

Theo báo Pháp La Croix (ngày 11/01/2020), nguyên thủ Trung Quốc khẳng định : "Giải quyết tình hình Đài Loan và thống nhất đất nước, đó là trách nhiệm lịch sử, không thể tránh khỏi của đảng cộng sản Trung Quốc, của chính phủ và nhân dân Trung Quốc". Chủ tịch Trung Quốc cũng nhắc lại lời đe dọa mà ông đã nhiều lần đưa ra trong những năm qua, rằng ông không thể "hứa hẹn không dùng vũ lực quân sự" để đạt được mục tiêu này, mà không cần biết đến tâm nguyện của 23 triệu dân sinh sống trên hòn đảo này cũng như sự gắn bó của họ đối với chủ quyền quốc gia Đài Loan.

Ngay sau diễn văn "hiếu chiến" của lãnh đạo Trung Quốc, tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn đã bác bỏ lời kêu gọi "thống nhất" Đài Loan và nhấn mạnh rằng người dân trên hòn đảo không hề có ý định từ bỏ chủ quyền của mình.

Bác bỏ đề xuất mô hình "một quốc gia hai chế độ", tổng thống Đài Loan nêu ra bốn điều kiện để khởi động tiến trình thương lượng với Bắc Kinh : đối thoại chính thức với Đài Loan ở cấp giữa các Nhà nước bằng cách thừa nhận quy chế của Đài Loan là một quốc gia có chủ quyền ; tôn trọng quyền tự do và dân chủ của Đài Loan ; ký kết các thỏa thuận với Đài Loan một cách hòa bình và công bằng và cuối cùng là thông tin liên lạc ở cấp duy nhất là giữa chính phủ với chính phủ.

Đương nhiên, Trung Quốc không sẵn sàng chấp nhận các điều kiện này vì Bắc Kinh luôn coi Đài Loan là một tỉnh "nổi loạn", kể từ khi phe Quốc Dân Đảng rút chạy về hòn đảo này năm 1949.

Thế nhưng, theo một cuộc thăm dò dư luận do Hiệp hội các chính sách eo biển Đài Loan thực hiện, thì câu trả lời của người dân Đài Loan rất rõ ràng : 85% số người được hỏi ủng hộ bốn điều kiện mà tổng thống Thái Anh Văn đưa ra ; 80% bác bỏ nguyên tắc "một quốc gia hai chế độ" mà Tập Cận Bình đề xuất.

Đức Tâm

*******************

Trung Quốc cảnh báo Đài Loan : Người ly khai sẽ ‘ô nhục ngàn năm’ (VOA, 14/01/2020)

Những người ly khai sẽ "để lại một mùi hôi thối trong 10.000 năm", nhà ngoại giao hàng đầu của chính phủ Trung Quốc nói hôm 13/1 tại Bắc Kinh trong một phản ứng mạnh mẽ nhất cho tới lúc này đối với việc Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn tái đắc cử bằng một thông điệp đứng lên chống lại Bắc Kinh.

Bà Thái nói rằng Đài Loan sẽ không nhượng bộ trước các mối đe dọa và hăm dọa từ Trung Quốc và chỉ có người Đài Loan mới có quyền quyết định tương lai của chính họ.

Bà Thái tái đắc cử hôm 11/1 sau một chiến thắng áp đảo trong một cuộc bầu cử bị kiềm chế bởi các nỗ lực ngày càng tăng của Trung Quốc nhằm làm cho hòn đảo mà Trung Quốc tuyên bố là của riêng họ chấp nhận sự cai trị của Bắc Kinh.

Bà Thái nói khi tuyên bố chiến thắng rằng Đài Loan sẽ không nhượng bộ trước các mối đe dọa và hăm dọa từ Trung Quốc và chỉ có người Đài Loan mới có quyền quyết định tương lai của chính họ.

Phát biểu tại Châu Phi, Ủy viên Quốc vụ viện Trung Quốc Vương Nghị cho biết chính sách "Một Trung Quốc" công nhận Đài Loan là một phần của Trung Quốc từ lâu đã trở thành sự đồng thuận chung của cộng đồng quốc tế.

"Sự đồng thuận này sẽ không thay đổi chỉ vì một cuộc bầu cử địa phương ở Đài Loan, và sẽ không bị lung lay vì những lời nói và hành động sai lầm của một số chính trị gia phương Tây", ông Vương nói thêm, ám chỉ rõ ràng tới Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo.

Để chúc mừng bà Thái, Ngoại trưởng Pompeo đã ca ngợi bà vì đã tìm kiếm sự ổn định với Trung Quốc "khi liên tục đối mặt với áp lực".

Ông Vương, trong các bình luận do Bộ Ngoại giao Trung Quốc phát ra, cho biết "việc thống nhất đất nước qua eo biển Đài Loan là một điều không thể tránh khỏi trong lịch sử".

"Những người ly khai khỏi đất nước chắc chắn sẽ để lại một mùi hôi thối trong 10.000 năm", ông Vương, người từng đứng đầu Văn phòng Quan hệ Đài Loan của Trung Quốc, nói khi sử dụng một thành ngữ của Trung Quốc hàm ý đi vào lịch sử với một sự ô nhục.

Trung Quốc đã thông qua luật chống ly khai năm 2005, trong đó cho phép việc sử dụng vũ lực chống lại Đài Loan nếu Trung Quốc đánh giá rằng họ đã ly khai. Đài Loan nói họ đã là một quốc gia độc lập được gọi là Trung Hoa Dân Quốc, tên chính thức của nước này.

Đáp lại lời phát biểu của ông Vương, chính phủ Đài Loan cho biết hòn đảo này chưa bao giờ là một phần của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và kêu gọi Bắc Kinh tôn trọng kết quả của cuộc bầu cử.

Hội đồng các Vấn đề Đại lục của Đài Loan nói ông Vương "phải đối mặt với thực tế và ngừng tin vào những lời nói dối của chính mình".

Theo Reuters

******************

Chọn Thái Anh Văn, người dân Đài Loan khẳng định bản sắc riêng với Trung Quốc (RFI, 13/01/2020)

Ngày 11/01/2020, đại đa số cử tri Đài Loan đã quyết định trao thêm cho bà Thái Anh Văn, thuộc đảng Dân Tiến, một nhiệm kỳ tổng thống mới. Thắng lợi vang dội này của bà còn là lời khẳng định của người dân Đài Loan rằng họ có một bản sắc khác biệt với Trung Hoa lục địa. Đây là một sự thay đổi quan điểm khó có thể được giới lãnh đạo cộng sản Trung Quốc chấp nhận.

Tại Đài Bắc, bà Thái Anh Văn tuyên bố chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan ngày 11/01/2020. ©The Yomiuri Shimbun​ via Reuters

Kết quả bầu tổng thống hôm thứ Bẩy, 11/01 tại Đài Loan là một cú tát thứ hai dành cho Tập Cận Bình, sau vố đau bầu cử địa phương tại Hồng Kông hồi cuối/11/2019. Mọi nỗ lực của Bắc Kinh trong vòng bốn năm qua, nhằm hạ uy tín bà Thái Anh Văn bằng mọi thủ đoạn, từ "quyền lực mềm" cho đến "quyền lực cứng rắn" đều như "dã tràng xe cát".

Tổng thống mãn nhiệm Thái Anh Văn về đầu với 57% lá phiếu ủng hộ trước đối thủ Hàn Quốc Du của Quốc Dân Đảng, chỉ được 39% phiếu bầu. Kết quả này cho thấy người dân Đài Loan chối bỏ mạnh mẽ xu hướng xích lại gần với Trung Quốc của Quốc Dân Đảng. Trước những gì đang diễn ra tại Hồng Kông, lời đề nghị vụng về "một đất nước, hai chế độ" mà ông Tập Cận Bình đưa ra hồi đầu năm, là không đáng tin cậy.

Theo bình luận của hãng tin Mỹ AP, Đài Loan thời hiện đại chẳng khác gì một cuộc nội chiến kéo dài giữa phe dân tộc chủ nghĩa của Tưởng Giới Thạch và phe cộng sản thời Mao Trạch Đông nhằm giành quyền kiểm soát Trung Quốc rộng lớn sau Đệ Nhị Thế Chiến. Năm 1949, Tưởng Giới Thạch bại trận đành phải chạy ra nương náu ở đảo Đài Loan, thành lập một chính phủ đối lập mà ông cai trị với bàn tay thép, hy vọng có ngày lấy lại cả nước Trung Hoa từ tay cộng sản.

Nếu như hy vọng đó nay không thể thực hiện, thì cùng với thời gian, giấc mơ của cố lãnh đạo họ Tưởng dần bị thay thế bởi một cảm giác ngày càng lớn mạnh : Đài Loan không phải là một phần của Trung Quốc, nhất là ở giới trẻ. Ngôi nhà Đài Loan được xem như là một thực thể khác biệt có hệ tư tưởng dân chủ riêng biệt và do vậy, người dân Đài Loan không muốn bị Trung Quốc và đảng cộng sản "nuốt chửng".

Những gì xảy ra cho người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, các cuộc biểu tình đòi dân chủ ở Hồng Kông kéo dài từ hơn 7 tháng qua… lại càng hun đúc mạnh mẽ hơn nữa tình cảm đó. Đây chính là lý do vì sao cử tri Đài Loan dồn phiếu cho bà Thái Anh Văn, như lời giải thích của ông Barthélemy Courmont, giáo sư trường đại học công giáo Lille, giáo sư hướng dẫn Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược IRIS trên đài RFI ngày 12/01/2020 :

"Đơn giản vì trong mắt người dân Đài Loan, bà Thái Anh Văn có thể đại diện cho quốc gia và bản sắc của chính người dân Đài Loan ngày nay. Bà không chỉ có những phát biểu cứng rắn và rõ ràng đối với Bắc Kinh mà còn rất cấp tiến, chủ yếu trong lĩnh vực kinh tế, xã hội và nhiều vấn đề xã hội…".

Đối với bà Thái Anh Văn, từ bao thập niên qua, Đài Loan vận hành như một Nhà nước độc lập, có Hiến Pháp và luật lệ riêng, có quân đội và chính sách đối ngoại riêng. Do vậy, bà từ chối tuân theo chính sách một nước Trung Hoa duy nhất và tìm cách thiết lập một mối quan hệ không chính thức với Hoa Kỳ, tuy không công nhận Đài Loan nhưng lại là nhà cung cấp trang thiết bị quân sự chính để phòng thủ chống Trung Quốc.

Câu hỏi đặt ra : Với thắng lợi của bà Thái Anh Văn hiện nay, vốn chủ trương giữ nguyên trạng (không hợp nhất, không độc lập) thì quan hệ giữa Đài Bắc và Bắc Kinh trong bốn năm tới đây sẽ ra sao ? Về điểm này, giới chuyên gia tại Pháp khẳng định, chừng nào Tập Cận Bình vẫn tại quyền, thì Trung Quốc sẽ không nới lỏng chính sách với Đài Loan. Chính quyền Bắc Kinh rất có thể sẽ tiếp tục gia tăng áp lực với Đài Bắc trong các lĩnh vực kinh tế hay quân sự.

Chỉ có điều như lưu ý của ông Jean-Yves Heurtebise, giáo sư trường đại học công giáo Fu-Jen tại Đài Bắc, với báo Les Echos, "cùng với Hồng Kông, chính sách giam cầm người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, cuộc chiến thương mại với Hoa Kỳ và sự kháng cự của Việt Nam hay Indonesia tại Biển Đông, cuối cùng chính Trung Quốc mới bị cô lập trên trường quốc tế nhiều hơn là Đài Loan hiện nay".

Minh Anh

****************

Mỹ chúc mừng tổng thống Đài Loan tái đắc cử, Trung Quốc phản đối (RFI, 12/01/2020)

Bắc Kinh hôm nay 12/01/2020 chính thức phản đối Hoa Kỳ và các nước khác vì đã chúc mừng bà Thái Anh Văn tái đắc cử tổng thống Đài Loan, sau chiến thắng vang dội của bà trong cuộc bầu cử hôm thứ Bảy, với tỉ lệ phiếu cao chưa từng có kể từ 20 năm qua.

Những người ủng hộ bà Thái Anh Văn tại Đài Bắc vui mừng trước chiến thắng ngày 11/01/2020. Reuters/Tyrone Siu

Hoa Kỳ, Anh quốc, Nhật Bản là một trong những nước đầu tiên lên tiếng chúc mừng. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố : "Dưới sự lãnh đạo của bà Thái Anh Văn, chúng tôi hy vọng Đài Loan sẽ tiếp tục là tấm gương của những nước đang đấu tranh cho nền dân chủ".

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng hôm nay cho biết Bắc Kinh "rất không hài lòng và kiên quyết phản đối việc này. Chúng tôi phản đối bất kỳ hình thức trao đổi chính thức nào giữa Đài Loan và các quốc gia đã thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc".

Nhiều kiều dân Đài Loan về nước để đi bầu

Tại Đài Loan, tuy kết quả chính thức chỉ được đưa ra từ 23 giờ đêm thứ Bảy 11/1, nhưng Hàn Quốc Du đã nhanh chóng công nhận thất bại. Niềm vui bùng vỡ nơi những người ủng hộ bà Thái Anh Văn, như ghi nhận trong bài phóng sự của đặc phái viên Stéphane Lagarde, có mặt trước trụ sở đảng Dân Tiến ở Đài Bắc :

"Những người dẫn chương trình hầu như tắt tiếng, không khí sôi nổi lên đến cao trào khi bà Thái Anh Văn bước lên sân khấu trước trụ sở của đảng Dân Tiến. Nữ tổng thống vừa gom được số phiếu kỷ lục của cử tri Trung Hoa Dân Quốc và giành được đa số tại Quốc hội tuyên bố : "Các bạn sẽ ngủ ngon đêm nay !"

Cử tri của bà hết sức tích cực. Chẳng hạn như ông Marco, đã cùng với gia đình bay 18 tiếng đồng hồ từ Mỹ về để đi bầu. Ông cho biết có những người bạn ở xa hơn, chuyến bay dài đến 24 tiếng đồng hồ cũng về Đài Loan bỏ phiếu, vì những người trẻ nghĩ rằng nếu không làm gì thì đất nước này có thể sẽ không còn tồn tại.

Nỗi lo bị Trung Quốc nuốt chửng cũng khiến một thiếu nữ mặc trang phục cùng màu với chiến dịch tranh cử, dẫn theo hai chú chó đến phòng phiếu. Cô nói có những bạn trẻ khác từ Ý, từ Hoa Kỳ, Nhật Bản quay về bỏ phiếu. Một nữ y tá 27 tuổi, đã sắp xếp giờ làm với các đồng nghiệp để có thể đi bầu, thổ lộ trước đây giới trẻ Đài Loan không chú ý nhiều đến chính trị, nhưng những gì diễn ra tại Hồng Kông những tháng vừa qua đã thức tỉnh họ.

Việc cử tri Đài Loan ồ ạt đi bầu gây ngạc nhiên cho một thanh niên đến từ Hồng Kông. Anh nói : "Thật tuyệt vời ! Tại Hồng Kông chúng tôi không thể bầu ra người lãnh đạo của mình như thế. Tôi cảm thấy rất vui".

Bà Thái Anh Văn, vào cuối ngày bỏ phiếu mang tính lịch sử khẳng định, Đài Loan đã chứng tỏ với thế giới là người dân gắn bó với cách sống tự do dân chủ như thế nào".

Bắc Kinh sẽ tiếp tục cứng rắn với nữ tổng thống Đài Loan ?

Theo chuyên gia Valérie Niquet của Quỹ Nghiên cứu Chiến lược, kết quả này là không mấy bất ngờ :

"Điều này đã được chờ đợi, nhất là từ đầu năm 2019, sau khi ông Tập Cận Bình tuyên bố việc thống nhất Đài Loan là không thể tránh khỏi, với giọng điệu hung hăng làm cho người dân Đài Loan phẫn nộ. Những sự kiện ở Hồng Kông đã đóng góp rất lớn cho việc bà Thái Anh Văn và đảng Dân Tiến lại được ủng hộ.

Một khía cạnh nữa là kinh tế : cuộc chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đã mang lại lợi ích cho Đài Bắc vì nhiều công ty lớn đặt tại Hoa lục đã quay về Đài Loan, góp phần không nhỏ vào tăng trưởng. Thế nên tổng thống có thể mạnh mẽ bác bỏ lý lẽ của đối thủ, rằng Đài Loan không thể sống được nếu không có Trung Quốc".

Nhà phân tích Joshua Eisenman, trường đại học Notre Dame ở Hoa Kỳ bày tỏ lo ngại với AFP : "Bắc Kinh sẽ tiếp tục cứng rắn với bà Thái hay chọn cách nhẹ nhàng hơn, đó là câu hỏi lớn". Chuyên gia Jonathan Sullivan, đại học Nottingham, Anh quốc cho rằng trước chiến thắng của bà Thái Anh Văn, "Bắc Kinh sẽ nhanh chóng gây áp lực lên nhiệm kỳ thứ hai của bà". Chẳng hạn tấn công tin học, đầu tư vào truyền thông Đài Loan để đánh bóng hình ảnh Trung Quốc, tập trận để đe dọa…

Thụy My

*********************

Đài Loan : Bà Thái Anh Văn tái đắc cử, Bắc Kinh hậm hực (RFI, 12/01/2020)

Chiến thắng trong cuộc bầu cử hôm qua 11/01/2020 của bà Thái Anh Văn, nữ tổng thống mãn nhiệm luôn đương đầu với Trung Quốc trong suốt nhiệm kỳ vừa qua, là một cái tát cho Bắc Kinh. Trung Quốc công khai ủng hộ đối thủ của bà là ông Hàn Quốc Du của Quốc dân đảng, nhưng ông này chỉ được 38,6% số phiếu trong khi bà Thái bỏ xa ông với 57,1% (8,1 triệu phiếu), cao hơn năm 2016.

Bà Thái Anh Văn, mừng chiến thắng tái đắc cử tổng thống Đài Loan, tại Đài Bắc ngày 11/01/2020. Reuters/Tyrone Siu

Trước việc người dân Đài Loan ồ ạt dồn phiếu cho bà Thái Anh Văn, Bắc Kinh vô cùng bối rối, và hôm nay truyền thông nhà nước Trung Quốc ra sức cáo buộc bà "gian lận" hay chỉ nhờ "may mắn".

Thông tín viên Simon Leplâtre từ Thượng Hải cho biết thêm chi tiết :

Người dân Trung Quốc biết được kết quả cuộc bầu cử tổng thống ở Đài Loan chỉ qua một câu ngắn thông báo chiến thắng của "nhà lãnh đạo" mãn nhiệm Thái Anh Văn. Dưới dòng tin ngắn ngủi này, các lời bình đã tiết lộ nhiều điều : nhiều cư dân mạng hỏi một câu đơn giản "Tại sao ?"

Câu trả lời gây bối rối cho chính quyền Bắc Kinh, thì họ không thể đọc được trên báo chí nhà nước. Vì tuy có đủ các tính cách của một Nhà nước có chủ quyền, nhưng về mặt chính thức tại Hoa lục, thì Đài Loan vẫn luôn là một tỉnh phản bội, cần phải thu hồi bằng vũ lực nếu cần thiết.

Một ngày sau cuộc bầu cử, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho đăng một thông cáo tối giản, khẳng định dù tình hình nội bộ ở Đài Loan có như thế nào đi nữa, cũng "chỉ có một nước Trung Hoa mà thôi, và Đài Loan là một phần của Trung Quốc".

Ngoài ra, một bài bình luận được Tân Hoa Xã đăng lên sáng nay : ở Hoa lục, bà Thái Anh Văn không thể được gọi là tổng thống, mà là lãnh đạo, hay "leader". Bài viết cáo buộc đảng của bà đã vận dụng các chiến thuật như hăm dọa, gian lận, mua phiếu…Bài xã luận kết thúc bằng một lời cảnh cáo : Nếu nhà lãnh đạo Đài Loan cứ khăng khăng đi theo con đường độc lập, thì chỉ đẩy nhanh thêm sự chấm dứt "ảo vọng" của họ - có thể hiểu là việc sáp nhập Đài Loan vào Trung Quốc.

Thụy My

******************

Mỹ chúc mừng Thái Anh Văn tái đắc cử tổng thống Đài Loan (VOA, 12/01/2020)

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày thứ Bảy chúc mừng Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn tái đắc cử và tán dương bà vì tìm kiếm sự ổn định với Trung Quốc "trong khi đối mặt với áp lực không ngừng nghỉ".

Tổng thống Thái Anh Văn mừng chiến thắng bầu cử của bà với những người ủng hộ ở Đài Bắc, Đài Loan, ngày 11/01/2020.

Trong một phát biểu có thể chọc giận Bắc Kinh, vốn coi Đài Loan là lãnh thổ của mình, ông Pompeo nói rằng hệ thống dân chủ, nền kinh tế thị trường tự do và xã hội dân sự của Đài Loan, là một "mô hình cho khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và là một thế lực cho cái tốt trên thế giới".

"Hoa Kỳ cảm ơn Tổng thống Thái vì sự lãnh đạo của bà trong việc phát triển mối quan hệ đối tác mạnh mẽ với Hoa Kỳ và tán dương cam kết của bà trong việc duy trì sự ổn định xuyên Eo biển trong khi đối mặt với áp lực không ngừng nghỉ", ông Pompeo nói.

Dù ông Pompeo không nhắc đích danh Bắc Kinh, phát biểu của ông nói tới áp lực mà bà Thái phải đối mặt từ Trung Quốc trong suốt nhiệm kì đầu tiên.

Trung Quốc và các cuộc biểu tình chống chính quyền kéo dài hàng tháng ở lãnh thổ Hong Kong do Trung Quốc cai trị chiếm vị trí trung tâm trong chiến dịch vận động tranh cử ở Đài Loan. Bà Thái mô tả Đài Loan như một ngọn hải đăng hi vọng cho những người biểu tình ở cựu thuộc địa của Anh, và kiên quyết từ chối đề nghị của Bắc Kinh đưa Đài Loan vào mô hình "một quốc gia, hai chế độ".

Trung Quốc thậm chí làm mất lòng nhiều người hơn trong khoảng thời gian ngay trước cuộc bầu cử bằng việc hai lần điều hàng không mẫu hạm mới nhất của họ đi ngang qua Eo biển Đài Loan nhạy cảm, một hành động mà Đài Bắc lên án là nỗ lực đe dọa quân sự.

Việc bà Thái tái đắc cử diễn ra vài ngày trước khi Mỹ và Trung Quốc dự kiến sẽ kí kết thỏa thuận giai đoạn một chấm dứt chiến tranh thương mại gây tổn hại vốn là trọng tâm chính của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Washington không có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan nhưng bị ràng buộc bởi một luật quy định Mỹ phải cung cấp cho hòn đảo này các phương tiện để tự vệ.

Đài Loan nhận được sự ủng hộ lưỡng đảng mạnh mẽ ở Washington và chính quyền Mỹ đã bày tỏ lo ngại về những nỗ lực của Trung Quốc nhằm đe dọa và gây ảnh hưởng ở Đài Loan.

*******************

Tổng thống Đài Loan tái đắc cử áp đảo, làm Trung Quốc thêm bẽ mặt (VOA, 11/01/2020)

Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn ngày thứ Bảy tái đắc cử trong một cuộc bầu cử mà bà giành chiến thắng áp đảo. Diễn biến này được xem như một sự bẽ mặt đối với Trung Quốc và có phần chắc sẽ khiến căng thẳng tăng cao hơn nữa với Bắc Kinh.

Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn vẫy chào người ủng hộ sau chiến thắng bầu cử của bà tại một cuộc tập hợp, bên ngoài trụ sở Đảng Dân Tiến ở Đài Bắc, Đài Loan, ngày 11/01/2020.

Bà Thái đánh bại đối thủ chính của bà là Hàn Quốc Du của Đảng Quốc Dân, vốn ủng hộ mối quan hệ thân thiết hơn với Trung Quốc, với cách biệt hơn 2,6 triệu phiếu bầu.

Tổng cộng bà giành được gần 8,2 triệu phiếu, nhiều hơn bất cứ tổng thống Đài Loan nào trước đây kể từ khi hòn đảo này tổ chức cuộc bầu cử tổng thống trực tiếp đầu tiên vào năm 1996.

"Chúng tôi hi vọng chính quyền Bắc Kinh có thể hiểu rằng một Đài Loan dân chủ với một chính phủ được người dân lựa chọn sẽ không nhượng bộ trước những lời đe dọa và dọa nạt", bà Thái nói với các phóng viên sau chiến thắng của bà.

Bắc Kinh cần hiểu ý nguyện của người Đài Loan, và chỉ người Đài Loan mới có thể quyết định tương lai của mình, bà nói thêm.

Phát biểu tại thành phố Cao Hùng ở phía nam nơi ông làm thị trưởng, Hàn Quốc Du cho biết ông đã gọi điện thoại cho bà Thái để chúc mừng.

Ông nói dù chuyện gì xảy ra ông hi vọng nhìn thấy một Đài Loan đoàn kết, nói thêm rằng hòn đảo này chỉ có thể được an toàn và thịnh vượng nếu có quan hệ hữu hảo với Bắc Kinh.

Trung Quốc và các cuộc biểu tình chống chính quyền kéo dài hàng tháng ở lãnh thổ Hong Kong do Trung Quốc cai trị chiếm vị trí trung tâm trong chiến dịch vận động tranh cử ở Đài Loan. Bà Thái mô tả Đài Loan như một ngọn hải đăng hi vọng cho những người biểu tình ở cựu thuộc địa của Anh, và kiên quyết từ chối đề nghị của Bắc Kinh đưa Đài Loan vào mô hình "một quốc gia, hai chế độ".

Hàn Quốc Du thừa nhận thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống ở Cao Hùng, Đài Loan, ngày 11/01/2020.

Trung Quốc tuyên bố Đài Loan là lãnh thổ thiêng liêng của mình và sẽ chiếm lại bằng vũ lực nếu cần. Lời đe dọa này đã được Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhắc lại vào năm ngoái, dù ông nói ông muốn một giải pháp hòa bình.

Mô hình "một quốc gia, hai chế độ", giống như Bắc Kinh sử dụng ở Hong Kong, chưa bao giờ là ý tưởng được lòng nhiều người ở Đài Loan, và thậm chí còn ít hơn sau những tháng biểu tình ở Hong Kong.

Trung Quốc thậm chí làm mất lòng nhiều người hơn trong khoảng thời gian ngay trước cuộc bầu cử bằng việc hai lần điều hàng không mẫu hạm mới nhất của họ đi ngang qua Eo biển Đài Loan nhạy cảm, một hành động Đài Bắc lên án là nỗ lực đe dọa quân sự.

Văn phòng Sự vụ Đài Loan của Trung Quốc ngày thứ Bảy nhắc lại sự phản đối của mình đối với bất kìhình thức độc lập nào cho Đài Loan, nói rằng họ theo đuổi mô hình "một quốc gia, hai chế độ" cho hòn đảo này.

Reuters nhận định chiến thắng của bà Thái càng khiến Trung Quốc bẽ mặt hơn vì nó theo sau một chiến thắng áp đảo khác vào tháng 11, cho các ứng cử viên ủng hộ dân chủ ở Hong Kong trong cuộc bầu cử hội đồng địa phương sau khi người dân đi bỏ phiếu cao kỉ lục.

Bà Thái nói "những người bạn cở Hong Kong" sẽ hoan hỉ với chiến thắng của bà.

Người Đài Loan phần lớn thông cảm với người biểu tình ở Hong Kong.

"Tôi đã nhìn thấy những gì xảy ra ở Hong Kong và nó thật kinh khủng", cử tri lần đầu bỏ phiếu Stacey Lin, 20 tuổi, nói với Reuters. "Tôi chỉ muốn chắc chắn rằng mình có quyền tự do bỏ phiếu trong tương lai".

Sam Chan, 30 tuổi, di dân đến Đài Loan từ Hong Kong vào năm 2014 vì lo sợ sự kiểm soát ngày càng tăng của Trung Quốc ở đó, nói bà Thái là người tốt nhất để bảo vệ Đài Loan.

"Tôi di cư sang Đài Loan để thoát khỏi Đảng Cộng sản, vì vậy tôi sẽ không bỏ phiếu cho các đảng chính trị thân Trung Quốc".

*******************

Bà Thái Anh Văn tái đắc cử Tổng thống Đài Loan (RFA, 11/01/2020)

Bà Thái Anh Văn, người có đường lối cứng rắn với Trung Quốc, đã tái đắc cử Tổng thống Đài Loan nhiệm kỳ thứ hai.

Bà Thái Anh Văn và Phó Tổng thống Wililam Lai trong cuộc tập trung sau chiến thắng hôm 11/1/2020 ở Đài Bắc - Reuters

Chiến thắng của bà Thái Anh Văn thuộc đảng Dân Tiến trước các đối thủ khác được nói là một chiến thắng áp đảo với hơn hơn 57% phiếu bầu, tương đương khoảng hơn 8 triệu phiếu. Ứng viên Hàn Quốc Du của Quốc Dân Đảng về thứ hai với hơn 5,5 triệu phiếu ; ứng viên James Soong của đảng Thân Dân có hơn 608 ngàn phiếu.

Bà Thái Anh Văn đã lên tiếng cảm ơn dân chúng Đài Loan sau chiến thắng vì đã thực hành các giá trị dân chủ.

Phát biểu trong cuộc họp báo sau chiến thắng hôm 11/1, bà Thái Anh Văn nói bà sẵn sàng làm việc với Trung Quốc nhưng Trung Quốc phải tôn trọng những phiếu bầu của cử tri Đài Loan.

"Kết quả của cuộc bầu cử này mang thêm ý nghĩa vì nó cho thấy khi nền dân chủ hay chủ quyền của chúng ta bị đe doạ, người dân Đài Loan sẽ cho thấy quyết tâm của họ càng lớn hơn", bà Thái Anh Văn phát biểu tại họp báo.

Bà Thái Anh Văn cũng kêu gọi Trung Quốc từ bỏ sử dụng những đe doạ vũ lực với Đài Loan và nói các quốc gia nên xem xét Đài Loan như là một đối tác chứ không phải là một vấn đề.

Trung Quốc từ trước đến nay vẫn coi Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời đang chờ thống nhất và không loại bỏ việc sử dụng vũ lực để thống nhất Đài Loan.

*****************

Đài Loan : Thái Anh Văn tái đắc cử trong chiến thắng 'áp đảo' (BBC, 11/01/2020)

Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn đã thắng cử nhiệm kỳ thứ hai sau khi giành chiến thắng trong một cuộc bầu cử bị chi phối bởi mối quan hệ của hòn đảo này với Trung Quốc.

Bà Thái Anh Văn đã yêu cầu Trung Quốc từ bỏ đe dọa sử dụng sức mạnh

Với gần như tất cả các phiếu được kiểm, bà Thái có khoảng 58% phiếu bầu, vượt xa đối thủ Hàn Quốc Du.

Bà Thái phản đối quan hệ gần gũi hơn với Trung Quốc, với ông Hàn cho rằng các mối quan hệ sẽ mang lại lợi ích kinh tế.

Từ Đài Bắc, phóng viên Thùy Linh của BBC News tiếng Việt bình luận :

"Có thể nói Đài Loan vừa có một cuộc bầu cử mang tính lịch sử khi bà Thái Anh Văn vừa giành chiến thắng với một tỷ lệ phiếu bầu chưa từng có trong lịch sử bầu cử tổng thống Đài Loan.

"Bà giành chiến thắng với 8,1 triệu phiếu bầu, chiếm 58%, áp đảo đối thủ là ông Hàn Quốc Du, người hiện có 5,5 triệu phiếu, tương đương 38% cử tri.

"Chưa hết, Dân tiến Đảng còn có thêm một chiến thắng áp đảo khác khi họ chiếm được 62 trên 113 ghế tại Quốc hội, trong khi đó Quốc Dân Đảng chỉ có khoảng 38 ghế, theo Uỷ ban Bầu cử.

"Tỷ lệ cử tri tham gia bỏ phiếu đạt 74%, cao nhất trong 20 năm trở lại đây.

"Năm 2000, tỷ lệ cử tri đạt kỷ lục với 84% và nó đánh dấu tiến trình dân chủ hoá hoàn toàn trong ôn hoà của Đài Loan khi Dân tiến Đảng thay thế đảng lập quốc, Quốc Dân Đảng, lên nắm quyền.

"Vấn đề chủ quyền, nền dân chủ và quan hệ Trung-Đài là những vấn đề mấu chốt quyết định lá phiếu của cuộc bầu cử năm nay.

"Vì vậy kết quả hai cuộc bầu cử tổng thống và trên phản ánh rõ quan điểm người dân Đài Loan về mối quan hệ họ muốn có với Trung Quốc.

"Bà Thái nói trong một cuộc họp báo: "Đài Loan đang cho cả thế giới thấy rằng chúng tôi trân trọng lối sống dân chủ tự do và chúng tôi trân trọng quốc gia mình đến mức nào".

"Trung Quốc đã tuyên bố chủ quyền đối với Đài Loan kể từ khi kết thúc cuộc nội chiến ở Trung Quốc năm 1949. Họ nói rằng Đài Loan cuối cùng phải được đoàn tụ với Trung Quốc, bằng vũ lực nếu cần thiết."

'Nên từ bỏ đe dọa dùng bạo lực'

Trong bài phát biểu ngay sau tin chiến thắng của mình, bà Thái nói thẳng với Trung Quốc rằng nước này hãy từ bỏ việc đe dọa để lấy lại hòn đảo bằng vũ lực.

Phóng viên BBC John Sudworth tại Đài Loan nói rằng kết quả của cuộc bầu cử là một vấn đề lớn đối với Bắc Kinh.

Tầm nhìn độc đoán của Bắc Kinh về sự thống nhất lớn hơn của Trung Quốc đã bị bác bỏ kịch liệt, ông nói thêm.

Bà Thái Anh Văn nói rằng Trung Quốc nên từ bỏ đe dọa đó.

"Hòa bình có nghĩa là Trung Quốc phải từ bỏ các mối đe dọa vũ lực chống lại Đài Loan", bà nói tại thủ đô Đài Bắc.

"Tôi cũng hy vọng rằng chính quyền Bắc Kinh hiểu rằng Đài Loan dân chủ, và chính phủ được bầu cử dân chủ của chúng tôi, sẽ không nhượng bộ trước các đe dọa và hành động hăm dọa."

Ông Hàn, ứng cử viên thuộc Quốc dân đảng, trước đó đã thừa nhận thất bại khi kết quả bầu cử trở nên rõ ràng.

"Tôi đã gọi cho Tổng thống Thái để chúc mừng bà ấy. Bà ấy có một nhiệm vụ mới trong bốn năm tới", ông nói với một đám đông ở thành phố Cao Hùng, thuộc miền Nam.

Trước cuộc bỏ phiếu, bà Thái đã dẫn đầu trong các cuộc thăm dò khi cử tri Đài Loan theo dõi cách thức Bắc Kinh xử lý các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ ở Hong Kong.

Lập trường của bà rất phổ biến với những người lo sợ Đài Loan bị Trung Quốc đại lục chiếm cứ.

Tổng thống Thái khẳng định tương lai của Đài Loan nên được quyết định bởi 23 triệu người dân.

Các cử tri cũng đã chọn các thành viên tiếp theo của cơ quan lập pháp Đài Loan, nơi đảng của bà Thái chiếm đa số.

Vẫn từ Đài Bắc, phóng viên Thùy Linh của chúng tôi bình luận thêm :

"Trong khi đây là một chiến thắng vẻ vang cho Dân tiến Đảng thì đây là một trong những thất bại đau đớn cho Quốc Dân Đảng và những người ủng hộ Hàn Quốc Du và chính sách 'thân Trung Quốc'.

"Ông Hàn hiện đang là thị trưởng thành phố lớn nhất miền Nam, Cao Hùng, nơi được cho là khu vực cử tri lớn nhất của ông.

"Tuy nhiên, toàn bộ ủy viên lập pháp khu vực ở Cao Hùng đã hoàn toàn bị chiếm bởi các ứng viên của Dân tiến Đảng. Ông Hàn đã mất hoàn toàn kiểm soát và tầm ảnh hưởng ở ngay chính thành phố của mình."

******************

Khách Hồng Kông đến Đài Loan để ủng hộ vị tổng thống chống Bắc Kinh (RFI, 11/01/2020)

Cuộc bầu cử Đài Loan đầu năm 2020 thu hút mạnh mẽ khách du lịch Hồng Kông. Không phải khách du lịch thông thường, mà là những người Hồng Kông đến hòn đảo này để ủng hộ ứng cử viên Thái Anh Văn, để tham dự vào một không khí cuộc bầu cử dân chủ, lựa chọn người lãnh đạo tại đây, điều mà các công dân Hồng Kông không được hưởng. Bắc Kinh tìm mọi cách đặt Hồng Kông dưới sự kiểm soát.

Những người ủng hộ bà Thái Anh Văn ăn mừng chiến thắng của tổng thống Đài Loan ngày 11/01/2020. Reuters/Tyrone Siu

Giới quan sát chứng kiến ngày càng có đông người Hồng Kông, mang lá cờ của đặc khu, tham gia vào các cuộc mít tinh ủng hộ ứng cử viên Thái Anh Văn. Trong cuộc biểu tình tối hôm qua, 10/01/2020, trước cuộc bầu cử, trả lời AFP, anh Kyle - một du khách Hồng Kông 26 tuổi - cho biết anh rất trân trọng kinh nghiệm của hòn đảo Đài Loan, đứng lên chống lại chế độ độc tài Quốc Dân Đảng, đồng thời chống lại các áp lực từ chế độ Cộng Sản Bắc Kinh. Người thanh niên Hồng Kông khẳng định phong trào đấu tranh vì dân chủ Hồng Kông đã kéo dài từ nhiều năm nay, chắc chắn sẽ không chấp nhận buông xuôi.

Đối với nhiều người Hồng Kông, bà Thái Anh Văn, vị tổng thống mãn nhiệm, đang chuẩn bị tái đắc cử, là một biểu tượng cho các giá trị dân chủ. Nữ tổng thống Đài Loan, từ nhiều tháng qua, không ngừng khẳng định sự ủng hộ đối với phong trào đòi dân chủ Hồng Kông. Bà Thái Anh Văn cảnh báo người dân Đài Loan là kịch bản dân chủ bị bóp nghẹt đang diễn ở Hồng Kông chắc chắn sẽ diễn ra ở Đài Loan, nếu chế độ Cộng Sản một ngày nào đó kiểm soát được hòn đảo.

Đảng Dân Tiến của tổng thống mãn nhiệm Thái Anh Văn, thường xuyên sử dụng khẩu hiệu : "Hôm nay Hồng Kông, ngày mai Đài Loan", để tranh thủ cảm hứng từ phong trào tranh đấu chống chính quyền thân Bắc Kinh tại đặc khu, kéo dài từ hơn nửa năm nay. Trong các cuộc tập hợp tại Đài Loan, không ít người Đài Loan hóa trang thành những người biểu tình Hồng Kông, với mặt nạ chống hơi cay và mũ bảo hiểm lao động.

Cô Keren Leung, một du khách Hồng Kông 26 tuổi, cho biết tâm trạng bi quan trong dân chúng, với sự can thiệp ngày càng sâu rộng của chính quyền Trung Quốc vào công việc nội bộ của đặc khu. Đối với người khách này, thì Đài Loan mang "niềm hy vọng". Đài Loan trên thực tế là một quốc gia độc lập, có quốc kỳ, có quân đội, tự quyết định nền ngoại giao và kiểm soát hoàn toàn lãnh thổ của mình từ 70 năm nay.

Phong trào tranh đấu dân chủ tại Hồng Kông và cuộc vận động bầu cử tổng thống và Nghị Viện Đài Loan khiến dân chúng Đài Loan và Hồng Kông xích lại gần nhau hơn. Tuy Đài Loan không thừa nhận quyền tị nạn, nhưng dưới thời bà Thái Anh Văn làm tổng thống, chính quyền nhắm mắt làm ngơ cho hàng chục người Hồng Kông tranh đấu vì dân chủ chọn Đài Loan làm nơi lánh nạn. Nhiều người Đài Loan gửi mặt nạ chống hơi cay và mũ bảo hiểm cho những người tranh đấu tại Đài Loan.

Trọng Thành

******************

Kết quả sơ bộ bầu tổng thống Đài Loan : Bà Thái Anh Văn tuyên bố thắng cử (RFI, 11/01/2020)

Hôm 11/01/2020, tại Đài Loan diễn ra cuộc bầu cử tổng thống và Nghị Viện, trong bối cảnh căng thẳng với Trung Quốc và phong trào phản kháng đòi dân chủ ở Hồng Kông diễn ra mạnh mẽ.

Ứng viên tổng thống Thái Anh Văn phát biểu trước truyền thông trong chiến dịch tranh cử tổng thống Đài Loan, ngày 25/12/2019. Reuters/Ann Wang

Kết quả sau khi kiểm hơn 10 triệu phiếu bầu (hơn một nửa số phiếu) các kênh truyền hình lớn của Đài Loan đều công bố bà Thái Anh Văn giành được 57-58% phiếu bầu. Trong khi đối thủ Hàn Quốc Du chỉ thu được từ 35% đến 37% phiếu.

Vào lúc 21 giời tối nay (giờ địa phương), mặc dù công việc kiểm phiếu chưa hoàn tất, bà Thái Anh Văn đã tuyên bố tái đắc cử tổng thống Đài Loan. Sau đó, đối thủ Hàn Quốc Du tuyên bố thất cử.

Bà Thái Anh Văn lấy cương lĩnh tranh cử là bảo vệ dân chủ, chủ quyền lãnh thổ và sẵn sàng đương đầu với ý đồ của Bắc Kinh đưa Đài Loan trở về Hoa lục. Trong khi ứng viên của Quốc Dân Đảng, Hàn Quốc Du, chủ trương bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc để phát triển kinh tế.

Thông tín viên RFI Stéphane Lagarde ghi nhận xu thế thắng cử của bà Thái Anh Văn trong một cuộc mít tinh tại Đài Bắc trước ngày bỏ phiếu :

"Đài Loan chiến thắng, Thái Anh Văn chiến thắng", suốt 4 giờ đồng hồ đám đông trên đại lộ Kategalan ở Đài Bắc hừng hực khí thế. Ứng cử viên đảng Dân Tiến xuất hiện trên khán đài trong chiếc blouson của không quân, khuôn mặt rạng rỡ.

Trước cả rừng cánh tay giơ cao, bà tổng thống mãn nhiệm nhắc lại là Đài Loan đã chọn con đường dân chủ và sẽ tiếp tục con đường đó".

Trong đám đông người dự mít tinh, một nữ y tá tuổi khoảng ngũ tuần, trên tay cầm khẩu hiệu "Không Trung Quốc !". Bà nói : "Khi tới dự cuộc mít tinh kiểu thế này có nghĩa là chúng tôi tin vào những giá trị nào đó. Chúng tôi không muốn bị Trung Quốc ép".

Đó là những sức ép mà bà Thái Anh Văn đã phản đối mạnh mẽ khi cách đây 1 năm, nhân dịp đầu năm mới âm lịch, chủ tịch Trung Quốc khẳng định quyết tâm thu hồi Đài Loan về Hoa Lục. Cũng từ đó, tỷ lệ được lòng dân của bà Thái tăng không ngừng.

Dân chủ được coi là nét đặc thù của Đài Loan. Nữ thượng nghị sĩ Thụy Điển Cecilia Widenheim, được mời đến quan sát cuộc bầu cử, giải thích : "Cho thế giới thấy người dân Đài Loan đang đấu tranh vì dân chủ là một điều rất quan trọng với hòn đảo này. Điều đó sẽ phải dẫn đến những thay đổi ở vùng đất này của thế giới, nếu như họ có thể tiếp tục như vậy. Chúng tôi hy vọng cuộc bầu cử này sẽ diễn ra công bằng, hợp lệ và tỷ lệ cử tri tham gia sẽ đông".

Trước khi kết thúc bài diễn văn, bà Thái Anh Văn liên hệ với thế hệ trẻ Hồng Kông đang phải lấy cuộc sống của mình để bảo vệ các quyền tự do. Giờ đây, đến lượt giới trẻ Đài Loan phải chứng tỏ gắn bó với các giá trị dân chủ.

"Thái Anh Văn đắc cử !", những người điều khiển cuộc mít tinh hô lớn, đồng thời kêu gọi mọi người đi bỏ phiếu.

Anh Vũ

Đài Loan : Thế hệ "hoa hướng dương" thách đố Bắc Kinh

Chiến thắng của phe dân chủ tại Đài Loan là thảm kịch đối với Trung Quốc. Mỹ-Iran sẽ quyết chiến bằng mọi giá ? Libya, sân chơi mới của Putin và Erdogan, Nước Úc trong cơn bão lửa, Mùa Xuân sẽ đến với nước Nga … là những chủ đề nóng bỏng trên các tạp chí Pháp cuối tuần.

Giới trẻ Đài Loan trong một cuộc tuần hành trước kỳ bầu cử tổng thống 11/01/2020. Reuters/Ann Wang

Thế hệ bất khuất

Mục điểm tuần báo được phát thanh trên RFI cũng đúng vào ngày bầu cử tại Đài Loan. Căng thẳng Mỹ - Trung và phong trào phản kháng tại Hồng Kông là những ngọn gió đưa Đài Loan lên tuyến đầu thời sự thế giới. Courrier International đặt câu hỏi : Liệu cuộc tranh luận triền miên giữa thế hệ già và thế hệ trẻ lần này có tác động gì lên kết quả bầu tổng thống và Nghị viện ? Trong khi đó, L’Express khẳng định : Thế hệ "hoa hướng dương" tham gia chính trị bảo vệ nền dân chủ mong manh của Đài Loan.

Trước hết, theo Courrier International, mỗi lần bầu cử là mỗi lần khái niệm "Tổ quốc lâm nguy" được đặt ra tại Đài Loan. Vấn đề là đối với một bộ phận cử tri, Trung Hoa Dân Quốc, với các định chế được Tôn Dật Tiên thành lập từ năm 1912 , phải di tản sang Đài Loan vào năm 1949, đang bị lâm nguy vì phe đòi độc lập. Còn phe chủ trương độc lập thì nghĩ rằng chính Hoa lục mới là mối đe dọa của Đài Loan. Tác động của cuộc tranh cãi lên kết quả bầu cử ngày 11/01 sẽ rất lý thú đối với giới quan sát.

Dưới bức ảnh đoàn biểu tình ở Cao Hùng ủng hộ Hồng Kông, đặc phái viên Sébastien Le Benzic của L’Express đưa độc giả tiếp cận với một số khuôn mặt trẻ tiêu biểu của thế hệ "hoa hướng dương". Hàng chục ngàn sinh viên từng bao vây Nghị viện năm 2014, chống dự luận thương mại với Hoa lục vốn bất lợi cho lao động hải đảo. Những sinh viên đó, sau năm 2014, có người đi Mỹ, có người qua Thượng Hải học hỏi và làm việc, nay trở về dấn thân vào các tổ chức chính trị khác nhau, kể cả trong Quốc Dân Đảng.

Cách nay một năm, thế hệ trẻ này đã thổ lộ với L’Express là họ rất chán đảng Dân Tiến vì đảng này thiếu năng động. Tương lai ở Thượng Hải có vẻ tươi sáng hơn ở Đài Bắc. Nhưng tình hình Hồng Kông trong một năm qua đã làm cho thế hệ hoa hướng dương, nay là những thanh niên ở tuổi gần 30, ý thức được việc không thể chấp nhận thống nhất với Hoa lục. Bởi vì Đài Loan và Trung Quốc là hai chế độ trái ngược : Ở Đài Loan là nền dân chủ mở rộng, chính phủ phải minh bạch. Còn ở Trung Quốc, chính quyền độc tài bí mật nhưng bắt dân không được che giấu gì, kể cả đời sống riêng tư.

Trước hiểm họa Trung Quốc, "loài rùa biển", biệt danh của cộng đồng kiều dân Đài Loan ở hải ngoại, quyết định hồi hương giúp nước. Brian Hiao, 28 tuổi, chủ nhiệm tạp chí New Bloom (Đóa hoa mới), cơ quan báo chí độc lập lớn nhất tại hải đảo khẳng định : Câu hỏi chính trị then chốt ở đây là "Chống hay ủng hộ độc lập ?". Giữa Washington và Bắc Kinh, họ phải chọn một trong hai.

Phe Dân Tiến chiến thắng sẽ là kịch bản xấu đối với Trung Quốc. Người Hoa lục sẽ bị hạn chế đến Đài Loan, các công ty Đài Loan sẽ rút về quê nhà vì sợ nhân viên bị công an Trung Quốc truy bức, bỏ tù theo lệnh đảng Cộng Sản.

Đài Loan không sợ cô đơn. Theo chuyên gia Jean Pierre Cabestan, giáo sư Đại Học Tin Lành ở Hồng Kông, Washington không xem nhẹ an ninh Đài Loan. Từ tháng 07/2019, Mỹ đã bán cho Đài Loan 10 tỷ đô la vũ khí. Mỗi năm, hơn 3.000 cố vấn quân sự Hoa Kỳ tới Đài Bắc.

Donald Trump bị báo Mỹ chỉ trích nặng nề …

Vụ ám sát tướng Iran Qasem Soleimani ngày 03/01/2020 tại Baghdad mở ra một tương lai bất trắc. Donald Trump có lường hết các hệ quả hay không ? Le Courrier International trích dẫn phân tích của các nhà báo Mỹ phê phán gay gắt chủ nhân Nhà Trắng.

Phe chủ chiến tại Tehran cám ơn Donald Trump. Những cam go lớn nhất đang chờ trước mắt. Đó là một số phản ứng công kích tổng thống Mỹ trên báo chí Mỹ. George Packer của The Atlantic cho rằng "Quyết định ám sát của Qasem Soleimani cho dù có thể biện minh được thì việc này sẽ đưa đến một cuộc leo thang xung đột với những hậu quả khó lường". Viên tướng này tuy là một thành viên cột trụ của chế độ nhưng không phải là thủ lĩnh khủng bố. Bàn tay ông ta đẫm máu hàng ngàn người, nhưng đó là máu của người Hồi giáo không cùng hệ phái. Giết ông ta không giải quyết được gì cả.

Vậy thì tại sao Donald Trump ra tay giết Qasem Soleimani ? Theo nhà báo George Packer, lý do duy nhất của Trump là mở ra một cuộc chiến mà Mỹ thừa sức thắng. Điều đáng trách là trong giới thân cận của tổng thống và bản thân chủ nhân Nhà Trắng, không ai nghĩ đến hậu quả, và trả lời ít nhất các câu hỏi này : Mục đích chiến tranh của chúng ta là gì ? Thế nào là chiến thắng ? Làm cách nào để không bị sa lầy ? Nếu Jerusalem bị oanh kích và Israel nhập trận thì chuyện gì sẽ xảy ra ?...

…nhưng chủ nhân Nhà Trắng được sự ủng hộ trên báo Pháp

Khác với các đồng nghiệp Mỹ, tuần báo Pháp Le Point giới thiệu hai bài phân tích nhìn từ góc cạnh chiến thuật. Chính Tehran, chứ không phải Donald Trump, làm căng thẳng leo thang. Iran nay đã biết Trump ra tay bất ngờ.

Nhìn từ Tehran, hoàng hôn đã đến với phe ôn hòa. Theo tuyên bố của một nhà ngoại giao Iran ẩn danh, mũi tên của Donald Trump giết hai con chim : vừa đóng hẳn khả năng thương lượng một hiệp định hạt nhân mới với Mỹ, vừa củng cố phe bảo thủ từ trước đến nay vẫn chống hiệp định 2015.

Tuy nhiên, đối với nhà phân tích Luc de Barochez, không nên xem Mỹ là thủ phạm còn Iran là nạn nhân, theo phản xạ bài Mỹ của phe tả Châu Âu.

Trong những tháng gần đây, chính Iran đã bắn máy bay tự hành của Mỹ, uy hiếp thương thuyền quốc tế ở Vịnh Ba Tư, oanh kích các trung tâm dầu khí của Saudi Arabia mà Washington không có phản ứng gì, đến nỗi Mỹ bị lên án là co cụm.

Chế độ Hồi giáo có dám đánh lớn hay không ? Theo Luc de Barochez, thái độ diễu võ dương oai của Iran không có nghĩa là Tehran muốn chiến tranh. Chế độ này phải lo sống còn trước đã. Bản thân Donald Trump cũng lo tái tranh cử hơn là chiến tranh.

Đây cũng là ý kiến của Gérard Araud, cựu đại sứ Pháp tại Washington. Trong bài "Chúng ta không đi đến chiến tranh", tác giả lý giải : Iran sẽ dẹp hiệp định 2015. Hệ quả là trong những tháng tới sẽ xảy ra nhiều vụ xung đột có thể làm cho vùng Vịnh rơi vào hỗn loạn nhưng điều chắc chắn là chính quyền Hồi giáo đã chứng minh họ không phải là một kẻ liều mạng. Từ nay, họ biết rằng Trump sẵn sàng ra tay một cách bất ngờ.

Libya, sân chơi mới của Putin và Erdogan

L’Express của Ý giải thích vì sao tương lai một lãnh thổ quan trọng của Châu Phi bị bàn tay của Ankara và Moskva định đoạt.

Từ khi tướng Haftar, được Nga ủng hộ, tung quân tiến về Tripoli, lệnh cấm vận vũ khí của Liên Hiệp Quốc bị vi phạm đến 45 lần. Haftar được hàng ngàn quân đánh thuê của Nga, Wagner, với những tay súng thiện xạ và chiến binh tinh nhuệ giúp sức đe dọa chính quyền Tripoli, chế độ được Liên Hiệp Quốc công nhận, đến mức nguy ngập. Trong lúc đó, Châu Âu, Ý và Pháp mải lo chia rẽ nhau. Pháp ủng hộ Haftar vì muốn chặn di dân, còn Ý, vì là mẫu quốc cũ của Lybia, nên muốn giúp chính quyền trung ương ổn định.

Lợi dụng Châu Âu không có một chiến lược chung, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ mặc sức thao túng. Tháng 01/2020, Ankara đưa quân sang Libya giúp Tripoli. Theo chuyên gia quốc tế, Erdogan và Putin không phải là bạn nhưng cũng không phải là thù. Bản thân Putin cũng không tin Haftar đủ sức đánh thắng, cho nên, hai bên Thổ và Nga sẽ "đồng tình" với nhau chia chác quyền lợi địa chiến lược và tài nguyên của Libya.

Cuộc tự sát khí hậu : Nước Úc trong mùa hè hỏa ngục.

Với bức ảnh một con Kangourou trốn lửa và bức hí họa thủ tướng Morrison chữa cháy bằng than đá, Courrier International minh họa tình hình nghiêm trọng tại Úc với tựa ngắn : Cuộc tự sát khí hậu.

Các bài xã luận báo chí quốc tế và Úc có cùng một kết luận : Với một nền kinh tế đặt trọng tâm lên tài nguyên quặng mỏ, nước Úc không dứt khoát tiến hành các biện pháp chống khí thải gây hiệu ứng nhà kính.

Từ năm 1996, (từ thời nghị định thư Kyoto), các chính phủ khác nhau tại Úc đã kháng cự lại mọi thỏa thuận về môi trường. Hậu quả là Úc trở thành nạn nhân đầu tiên của chính sách này.

Nga : Mùa Xuân sẽ đến

Về thời sự nước Nga, trong khi dân chúng than phiền ngày đầu năm 2020 Moskva không có tuyết, Kommersant tiên liệu : không bao lâu nữa mùa xuân sẽ đến.

Nhật báo còn tương đối độc lập tại Nga dành một bài với tựa "Xã hội công dân Nga giữa hưng phấn và trầm cảm" để phân tích diễn tiến, đúng hơn là từng thành quả nhỏ nhưng cụ thể trong cuộc đọ sức với chế độ Putin trong năm qua.

Đó là những cuộc đấu tranh chống chính sách đưa rác thủ đô về tỉnh lẻ, chống các bản án bỏ túi, chống những bản cáo trạng vu khống nạn nhân chống người thi hành công vụ trong khi nghi can, thật ra là một kẻ qua đường, vô tình đi ngang một cuộc mít-tinh.

Thái độ đồng lòng của giới nghệ sĩ, tinh thần đoàn kết của giới phóng viên, kể cả những người làm việc cho cơ quan tuyên truyền đã giúp cho ít nhất bốn tù nhân hay nghi can thoát nạn. Theo báo Kommersant, phong trào tranh đấu này làm sáng tỏ những nhược điểm, những sai trái trong bộ máy tư pháp. Ý thức công dân, do các nhà tranh đấu dấn thân đánh động, cuối cùng đã lan ra đến những người dân vẫn có truyền thống trung thành với chế độ và công chức cao cấp.

Đích thân tổng thống Putin phải "quyết định" điều chỉnh một vài vụ án oan sai, cách chức tướng cảnh sát ngụy tạo chứng cớ. Tuy nhiên, con đường dân chủ hóa và tự do cho dân Nga thật sự còn xa.

Mượn hình ảnh hiếm hoi trong mùa tết dương lịch năm nay Moskva không có tuyết, Kommersant triết lý : Tuyết sẽ có thời giờ để đến, nhưng điều quan trọng nhất là mùa xuân. Mùa Xuân không còn xa lắm !

Tú Anh

Tổng thống Đài Loan kêu gọi Quân đội cảnh giác Trung Quốc (RFI, 03/01/2020)

Một hôm sau tai nạn trực thăng làm tổng tham mưu trưởng Quân đội Đài Loan và 3 viên tướng cao cấp khác thiệt mạng, tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn đã triệu tập ngay một cuộc họp với các quan chức quốc phòng cao cấp ngày 03/01/2020. Bà kêu gọi quân đội cảnh giác trước các hành động của Trung Quốc.

Tổng tham mưu trưởng, tướng Thẩm Nhất Minh (P) tại buổi lễ chào cờ mừng Năm Mới tại Đài Bắc ngày 01/01/2020. STR / CNA PHOTO / AFP

Trên mạng xã hội Twitter, tổng thống Đài Loan cho biết hội nghị tập trung vào việc giữ vững tinh thần chiến đấu của binh sĩ, cũng như bảo đảm an ninh bên trong và xung quanh eo biển Đài Loan. Một chủ đề khác là kiểm tra lại toàn bộ các loại trang thiết bị đang sử dụng.

Cuộc họp diễn ra ngay sau khi Quân đội Đài Loan ban hành lệnh cấm bay đối với toàn bộ 52 chiếc UH-60M Black Hawk của nước này, được biên chế cho lực lượng không quân, lục quân và không vận.

Trong một đoạn video được văn phòng tổng thống Đài Loan công bố, người ta thấy bà Thái Anh Văn yêu cầu các quan chức bao gồm cả bộ trưởng Quốc Phòng, là phải cảnh giác và chú ý đến diễn biến quân sự quanh eo biển Đài Loan.

Thứ Năm 02/01, một chiếc trực thăng Black Hawk chở theo 13 người, đã bị rơi xuống một khu rừng núi phía bắc Đài Bắc. Tướng Thẩm Nhất Minh, tổng tham mưu trưởng Quân đội Đài Loan bị thiệt mạng cùng với 7 sĩ quan cao cấp khác trong đó có phó cục trưởng Cục Chiến Tranh Chính Trị và phó tổng tham mưu trưởng phụ trách tình báo. Trong số năm người sống sót có ba viên tướng khác.

Tai nạn đang được điều tra, dự kiến sẽ không ảnh hưởng đến việc tổ chức cuộc bầu cử, mà bà Thái Anh Văn được cho là nhiều triển vọng chiến thắng. Tuy nhiên, tổn thất nhân mạng trong tai nạn sẽ buộc Đài Loan phải cải tổ khẩn cấp guồng máy sĩ quan quân sự hàng đầu. Câu hỏi cũng được đặt ra về việc tại sao có quá nhiều sĩ quan cao cấp đi cùng một chuyến bay như vậy.

Trung Quốc đe dọa sử dụng biện pháp quân sự nếu cần thiết để sát nhập Đài Loan. Một khoảng trống trong bộ phận lãnh đạo quân đội tại Đài Bắc có thể thúc đẩy Bắc Kinh tăng cường đe dọa quân sự.

Trọng Nghĩa

******************

Tướng chỉ huy Quân đội Đài Loan thiệt mạng vì một tai nạn trực thăng (RFI, 02/01/2020)

Trong một vụ rơi trực thăng mà nguyên nhân chưa được làm rõ, tướng Thẩm Nhất Minh (Shen Yi Ming), tổng tham mưu trưởng Quân đội Đài Loan đã thiệt mạng cùng với 7 sĩ quan cao cấp khác vào hôm nay, 02/01/2020.

Đội cứu hộ đang tìm kiếm các nạn nhân sau khi chiếc trực thăng Black Hawk bị rơi trên vùng núi gần Đài Bắc ngày 02/01/2020.  Yilan County Fire Bureau/Handout via REUTERS

Đây là một tổn thất nghiêm trọng cho chính quyền Đài Bắc, trong bối cảnh tướng Thẩm Nhất Minh là người chịu trách nhiệm bảo vệ Đài Loan chống lại những đe dọa quân sự từ phía Trung Quốc.

Theo bộ Quốc Phòng Đài Loan, chiếc máy bay bị nạn là một trực thăng quân sự loại Black Hawk UH-60M chở 13 người, trên đường bay từ Đài Bắc bay đến tỉnh Nghi Lan ở phía đông bắc Đài Loan.

Vỏn vẹn 10 phút đồng hồ sau khi rời một căn cứ không quân ở Đài Bắc, chiếc trực thăng đã biến mất khỏi màn hình radar và rơi xuống một vùng rừng núi ở phía bắc Đài Bắc.

Tai nạn làm 8 người thiệt mạng và 5 người khác bị thương. Cùng tử nạn với tướng Thẩm Nhất Minh, còn có 3 vị tướng khác trong Quân đội Đài Loan. Nguyên là tư lệnh Không Quân Đài Loan, tướng Thẩm Nhất Minh mới nhận chức tổng tham mưu trưởng Quân đội từ tháng 7 vừa qua.

Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn, đang vận động tranh cử thêm một nhiệm kỳ nữa trong cuộc bầu cử ngày 11/01 tới đây, đã lập tức đình chỉ vận động tranh cử trong ba ngày để tập trung cho công việc cứu cấp và điều tra về tai nạn. Trước mắt, chưa thấy chính quyền Đài Bắc thông báo về nguyên nhân của vụ trực thăng rơi.

Theo hãng tin Mỹ AP, ông Hoàng Giới Chánh (Alexander Huang), một giáo sư nghiên cứu chiến lược tại Đại Học Đạm Giang ở Đài Loan, cho rằng rất có thể là phải mất thêm nhiều tháng mới xác định được nguyên nhân vụ tai nạn, nhưng hai phi công của chiếc Black Hawk, cũng bị chết trong tai nạn, đều là các phi công nhiều kinh nghiệm.

Đối với giáo sư Hoàng, người ta có thể nêu lên khả năng trục trặc kỹ thuật hoặc là vấn đề bảo trì, thế nhưng nếu không có bằng chứng cụ thể thì không thể nào kết luận.

Quân đội Đài Loan đã sử dụng loại trực thăng Black Hawk từ hàng chục năm nay, và vào năm 2010, đã hoàn tất một hợp đồng mua thêm 60 chiếc loại này với giá 3,1 tỉ đô la.

Trọng Nghĩa

******************

Đại tướng tử nạn, Đài Loan ngừng bay 52 trực thăng (BBC, 02/01/2019)

Đài Loan tạm thời cho ngừng bay tất cả 52 trực thăng Black Hawk trong quân lực nước này sau vụ đại tướng Thẩm Nhất Minh cùng nhiều sĩ quan cao cấp tử nạn.

UH-60 Black Hawk từng được dùng vào các cuộc tập trận của Đài Loan trong tình huống như bị Trung Quốc tấn công. Ảnh chụp hồi 2018

Đài Loan nói đô đốc Lưu Chí Bân tạm thời nắm chức tổng tham mưu trưởng và tổng tư lệnh quân đội thay ông Thẩm Nhất Minh.

Tổng thống Thái Anh Văn, trong lễ ngày 03/1/2020 để tưởng niệm các sĩ quan cao cấp tử nạn, đã yêu cầu quân đội "cảnh giác và bám sát tình hình xuyên eo biển với Trung Quốc".

Bà Thái Anh Văn nói tình hình tại eo biển Đài Loan "chuyển động nhanh".

Ông Lưu Chí Bân, cựu tư lệnh hải quân, hiện giữ chức phó tổng tham mưu trưởng, được đề bạt tạm thời nắm quyền tổng tư lệnh quân lực.

Tuần cuối tháng 12/2019, tàu sân bay thứ nhì của Trung Quốc, chiếc Sơn Đông, đã đi qua eo biển Đài Loan từ phía Nam lên phía Bắc.

Tổng thống Thái Anh Văn yêu cầu quân đội Đài Loan "bám sát tình hình xuyên eo biển với Trung Quốc".

Cùng tàu Sơn Đông còn có các chiến hạm khác của Trung Quốc.

Không quân Đài Loan tạm ngừng bay để kiểm tra kỹ thuật 14 chiếc trực thăng Black Hawk, và lục quân cũng kiểm tra 30 chiếc của họ.

Tám chiếc khác, hiện do cơ quan dịch vụ hàng không của Bộ Nội vụ, sử dụng để tuần tra và huấn luyện, cũng được kiểm tra.

Giới chức sẽ đánh giá lại cả radar, bộ phận điều khiển, xăng dầu và tính năng khí động học của tất cả các trực thăng Black Hawk, theo phóng viên BBC News, Cindy Sui từ Đài Bắc cho biết hôm 03/01.

Trực thăng UH-60 Black Hawk từng được dùng vào các cuộc tập trận của Đài Loan trong tình huống như bị Trung Quốc tấn công.

Do tập đoàn Sikorsky Aircraft của Hoa Kỳ chế tạo, UH-60 Black Hawk là loại trực thăng đa dụng chiến thuật, có hai động cơ.

Vừa dùng vào vận tải, vừa có thể trang bị trở thành trực thăng tấn công, UH-60 Black Hawk được chế tạo với nhiều mẫu khác nhau.

Model A có thể chở được 11 quân nhân mang đầy đủ vũ khí cùng tổ lái ba người.

Model L có thể mang theo tên lửa không đối đất.

Chiếc gặp nạn ở Đài Loan hôm đầu năm là model M, cũng là loạ̣i được Hoa Kỳ bán cho các nước như Croatia, Thái Lan và Đài Loan.

Ngay trước bầu cử

Cái chết của Đại tướng Thẩm Nhất Minh, Tổng tham mưu trưởng quân đội Đài Loan hôm 02/01 cùng một loạt sĩ quan cao cấp gây choáng cho cả nước.

Vụ việc xảy ra không lâu trước kỳ bầu cử tổng thống ngày 11/01 tới.

Cả ba ứng viên tổng thống đều đã tạm ngưng vận động tranh cử trong ngày thứ Năm khi nghe tin về vụ tai nạn.

Tối ngày 02/01, thi thể của ông Thẩm Nhất Minh được chuyển về bệnh viện tại Đài Bắc.

Tại đó, đội danh dự và các sĩ quan, quan chức quốc phòng, gồm bộ trưởng Nghiêm Đức Phát có mặt để vĩnh biệt ông Thẩm cùng các tướng tá, sĩ quan và hạ sĩ quan khác thiệt mạng trong vụ tai nạn.

Tám người tử nạn trong vụ trực thăng đâm xuống núi gồm Đại tướng Thẩm Nhất Minh, thiếu tướng Vu Thân Văn (phó chủ nhiệm Cục Chiến tranh Chính trị), thiếu tướng Hồng Hồng Quân (phó tổng tham mưu trưởng phụ trách thông tin điện tử), trung tá Diệp Kiến Nghi, thiếu tá Hoàng Thánh Hàng, phi công Lưu Trần Phú và hai kỹ sư quân sự là trung sĩ Hàn Chính Hoành và trung sĩ Hứa Hồng Bân.

Năm người sống sót có các sĩ quan cấp tướng thuộc bộ tổng tham mưu, bộ quốc phòng và một phóng viên quân đội.

Tổng thống Thái Anh Văn đã ra lệnh cho mọi đơn vị quân đội treo cở rủ để tưởng niệm tướng Thẩm cùng các đồng đội tử nạn.

********************

Tổng tham mưu trưởng quân đội Đài Loan chết trong tai nạn trực thăng (BBC, 02/01/2020)

Tổng tham mưu trưởng quân đội Đài Loan, tướng Thẩm Nhất Minh (Shen Yi-ming), nằm trong số tám người thiệt mạng khi chiếc máy bay trực thăng quân sự chở ông và 12 người khác gặp sự cố, phải hạ cánh khẩn cấp ở khu vực đồi núi, giới chức Đài Loan cho biết.

Trực thăng Black Hawk buộc phải hạ cánh trong điều kiện thời tiết xấu

Chiếc Black Hawk đang chở tướng Thẩm Nhất Minh và 12 người khác đến một căn cứ quân sự ở phía đông bắc Đài Loan thì buộc phải hạ cánh trong điều kiện thời tiết xấu gần thủ đô Đài Bắc hôm 2/01/2020.

Đại tướng Thẩm là Tổng tham mưu trưởng, chịu trách nhiệm giám sát hệ thống phòng thủ của Đài Loan trước Trung Quốc.

Sinh năm 1957, ông từng tốt nghiệp Học viện Không quân (Air War College - AWC) ở Hoa Kỳ và làm tư lệnh không quân Đài Loan trước khi lên làm Tổng tham mưu trưởng.

Các báo cáo trước đó cho hay, một số người đã được tìm thấy vẫn còn sống, còn những người khác "bị mắc kẹt dưới những mảnh vỡ của trực thăng".

Nhiều sĩ quan cao cấp

Theo truyền thông Đài Loan, một số sĩ quan cao cấp khác cũng có mặt trên trực thăng.

Máy bay trực thăng cất cánh từ căn cứ không quân Tùng Sơn ở Đài Bắc lúc 07:54 giờ địa phương (23:54 GMT), đến một căn cứ quân sự tại Dong'ao ở quận Nghi Lan (Yilan) để thị sát, Focus Taiwan cho biết.

Máy bay đã hạ cánh khẩn cấp sau khi mất liên lạc với các cơ quan hàng không lúc 08:22, Bộ Quốc phòng cho biết.

Cùng có mặt trên chiếc trực thăng với đại tướng Thẩm Nhất Minh còn có thiếu tướng Vu Thân Văn, Phó chủ nhiệm Cục Chiến tranh Chính trị, thiếu tướng Hoàng Hựu Dân, Phó Chủ nhiệm Cục Quân giới, Thiếu tướng Tào Tiến Bình, Phó Tổng tham mưu trưởng phụ trách thông tin điện tử, thiếu tướng Hồng Hồng Quân, và một phóng viên của truyền thông quân đội, ông Trần Ánh Trúc.

Không quân Đài Loan đã gửi thêm hai máy bay trực thăng Black Hawk cùng khoảng 80 binh sĩ đến hiện trường gần Tonghou Creek ở Ô Lai (Wulai), Hãng Thông tấn Trung ương của Đài Loan đưa tin.

Một đội tìm kiếm và cứu hộ đã cố gắng tiếp cận hiện trường nhanh nhất có thể, nhưng gặp khó khăn do địa hình phức tạp, một quan chức nói với BBC.

Hoa Kỳ đã bán 60 máy bay trực thăng UH-60M Black Hawk trong năm 2010. Không rõ liệu chiếc trực thăng gặp sự cố hôm thứ Năm có phải là một trong số đó không.

Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn, người đang nuôi hy vọng tái đắc cử trong cuộc bầu cử vào ngày 11/1 tới, đã hủy hoạt động vận động tranh cử vào thứ Năm.

Đối thủ chính trị chính của bà Thái là ông Hàn Quốc Du của Quốc Dân Đảng, vốn có quan điểm muốn thắt chặt hơn quan hệ với Trung Quốc.

Bà Thái Anh Văn gần đây đã lên tiếng bác bỏ mô hình "một quốc gia hai chế độ" mà Bắc Kinh nêu ra cho Đài Loan.

Giới quan sát tin rằng, nếu bà Thái Anh Văn thắng cử, Đài Loan sẽ càng xa Trung Quốc và căng thẳng xuyên eo biển Đài Loan có thể gia tăng trong năm nay.

****************

Rớt trực thăng khiến Tổng tham mưu trưởng quân đội Đài Loan cùng 7 sĩ quan qua đời (RFA, 02/01/2020)

Cơ quan chức năng Đài Loan vừa xác nhận, tướng Thẩm Nhất Minh (Shen Yi-ming) Tổng tham mưu trưởng quân đội nước này, nằm trong số 8 sĩ quan cấp cao qua đời sau khi chiếc trực thăng UH-60 Blackhawk chở 13 người rớt ở vùng núi Tân Bắc sáng 2/1/2019.

Tướng Thẩm Nhất Minh (phải) cùng 8 sĩ quan cấp cao đã tử nạn trong một tai nạn trực thăng chiến đấu Black Hawk

Chiếc trực thăng là một phần của Đội Cứu hộ Không quân, cất cánh từ căn cứ không quân Tùng Sơn ở Đài Bắc lúc 7 giờ 54 sáng để đến một căn cứ quân sự tại tỉnh Nghi Lan như một phần của cuộc kiểm tra trước Tết Nguyên đán.

Tín hiệu trực thăng biến mất khỏi màn hình radar vào khoảng 8 giờ 07 sáng trước khi được cho buộc phải hạ cánh trên núi.

Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn sau vụ tai nạn cho biết bà sẽ hủy các hoạt động tranh cử của mình trong ba ngày, mặc dù ngày bầu cử đã cận kề để có thể giải quyết vụ tai nạn trong khả năng của mình với tư cách là Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang.

Thị trưởng thành phố Cao Hùng Hàn Quốc Du, người đang tranh cử Tổng thống trong cuộc bầu cử ngày 11 tháng 1 sắp tới, đăng trên Facebook nói rằng ông và nhóm của mình đã cầu nguyện với tất cả trái tim dành cho các nạn nhân.

"Tôi muốn gửi lời chia buồn tới các nạn nhân một lần nữa và hy vọng rằng tất cả chúng ta ở trong nước có thể cùng nhau cầu nguyện cho họ", ông Hàn viết trên Facebook.

Chiếc trực thăng gặp nạn khiến 8 người chết nằm trong số những trực thăng UH-60 mà Đài Loan mua từ Mỹ vào năm 2010.

Theo SCMP, vào tháng 2/2018, 6 người thiệt mạng khi một trực thăng Black Hawk rơi. Nguyên nhân tai nạn được cho là do phi công đã bỏ qua cảnh báo về nhiễu động khí tượng.

Một chiếc Black Hawk khác cũng phải hạ cánh khẩn cấp ở Đài Trung vào tháng 1/2016, sau khi đèn báo sự cố bật sáng.