"Kinh tế Trung Quốc phát triển nhanh suốt 4 thập niên, bây giờ chạy chậm hơn Ấn Độ. Rất khó cho họ nuốt giận !"

Tập Cận Bình không đến dự có thể khiến dân Ấn Độ càng ủng hộ Modi hơn; vì họ vốn sẵn ác cảm đối với Trung Quốc.

Vladimir Putin không tới họp. Tập Cận Bình cũng xin kiếu. Ba ngày trước khi bắt đầu, Joe Biden vẫn chưa nói tới hay không. Người chủ trì đứng mời, Narendra Modi, có thể mất mặt. May mắn, cuối cùng Joe đã tới. Ấn Độ và Mỹ có cơ hội kết thân.

Những người vắng mặt thường chịu thiệt thòi. Vladimir Putin có lý do bận họp một Diễn Đàn Kinh tế ở Vladivostok và chuẩn bị gặp Kim Jong-un để xin mua vũ khí.

Còn Tập Cận Bình tránh mặt vì lý do nào ? Không nói. Các vị "Con Trời" không bao giờ cần giải thích với ai cả ; dân Trung Hoa đã quen từ lâu rồi.

Nhưng từ năm 2008, lần đầu tiên Nhóm G-20 họp, các lãnh tụ cộng sản Trung Quốc đều góp mặt – công nhận G-20, gồm 20 nước kinh tế mạnh nhất thế giới, là một tập họp quan trọng. Từ 2012, Tập Cận Bình lên ngôi cũng không bỏ qua một cuộc họp thượng đỉnh nào – trong thời gian Covid thì tham dự qua mạng.

Năm nay, Tập Cận Bình có thể muốn gửi một thông điệp : G-20 không còn quan trọng nữa ! Không dự cũng không sao, cho Lý Cường đi thay – dù ai cũng biết ông thủ tướng này không có quyền quyết định.

Tập Cận Bình đang muốn nuôi khối BRICS lớn lên dần dần, sẽ cạnh tranh với G-20 trong "trật tự thế giới mới". Trước đây BRICS chỉ có Brazil, Russia, India, Trung Quốc và South Africa ; sang năm sẽ thêm Argentina, Egypt, Ethiopia, Iran, Saudi Arabia và United Arab Emirates, sáu nước đều do Tập đề nghị !

Tập Cận Bình còn lý do khác để tránh mặt. Dân Ấn Độ đang có ác cảm với Trung Quốc. Năm 2020 quân hai nước mới đụng trận, 20 lính Ấn Độ và 4 lính Trung Quốc thiệt mạng ở biên giới. Bộ Tài nguyên Thiên nhiên ở Bắc Kinh lại mới công bố một tập bản đồ, vẫn coi vùng tranh chấp đó thuộc lãnh thổ Trung Quốc (cũng gồm luôn cả vùng Biển Đông của Việt Nam). Chính phủ Narendra Modi vẫn biết phải đối phó với Trung Quốc, vì Bắc Kinh đang đổ tiền mua chuộc các nước láng giềng của họ : Nepal, Sri Lanka, Bhutan ; và đang củng cố vai trò quân sự trong vùng Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.

Chính phủ Delhi chỉ lên tiếng phản đối, nhưng dân có thể sẽ biểu tình đả đảo Tập Cận Bình. Ấn Độ là một nước tự do, dân chúng vẫn quen bày tỏ thái độ của họ, không cần theo nhà nước. Năm 2020, nhiều người Ấn đã chúc mừng lễ quốc khánh Trung Hoa Dân Quốc, nhân ngày Song Thập, 10 tháng 10. Sứ quán Trung Quốc công bố một bức thư phản đối, nhấn mạnh chính phủ Ấn Độ vẫn công nhận "chỉ có một nước Trung Hoa". Đài Loan chỉ là một tỉnh. Một chính khách ở Delhi, thuộc đảng BJP của Thủ tướng Modi, theo báo Hoa Nam Tảo Báo (SCMP) kể, đã in hàng trăm tấm bích chương "Chúc mừng Quốc khánh" với cờ "thanh thiên bạch nhật" của Trung Hoa Dân Quốc ; đem tới dán khắp trên tường chung quanh tòa đại sứ Trung Quốc ! Ông còn gửi một thông điệp trên mạng, chế nhạo : "Dân Ấn Độ, tôi ủng hộ chính sách Một nước Trung Hoa ; Một nước Đài Loan ; Một nước Tây Tạng ; Một nước Tân Cương...".

Các lãnh tụ Trung Quốc không muốn bị dân chúng một nước láng giềng biểu tình phản đối. Năm 2019, một cuộc nghiên cứu dư luận của Pew Research cho biết hai phần ba dân Ấn Độ có ác cảm với Trung Quốc, 65% có thiện cảm với Mỹ. Người Ấn Độ còn nghĩ rằng nước họ đang lên, Trung Quốc đang xuống.

Kinh tế Ấn Độ đang phát triển với tốc độ 7% một năm, trong khi Trung Quốc giảm xuống chưa được 5% và sẽ còn xuống nữa. Dân số Ấn Độ đã vượt qua Trung Quốc, sẽ còn tăng thêm vì thành phần trẻ tuổi chiếm đa số. Dân số Trung Quốc đang giảm, tới cuối thế kỷ 21 sẽ mất gần một nửa, số người già sẽ tăng lên cao hơn người trong tuổi làm việc. Mỗi năm các đại học Ấn Độ cung cấp 1,4 triệu kỹ sư, theo báoNew York Times. Ấn Độ là quốc gia đầu tiên gửi một phi thuyền lên nam cực của mặt trăng, ngay sau khi Nga thất bại. Với thành công này, Ấn Độ đang tiến hành kế hoạch thám hiểm mặt trời !

Bộ trưởng tài chánh Ấn Độ Nirmala Sitharaman giới thiệu với các nước G-20 thành tích của Hạ tầng Cơ sở Tin học của nước ông : Tất cả dân chúng đã được "mã số hóa", mỗi người một "nhân dạng điện tử". Họ có thể mua bán qua hệ thống chuyển tiền chung ; nhà nước có thể gửi tiền trực tiếp vào tài khoản những người lãnh trợ cấp xã hội, hoặc được trả lại tiền thuế. Một phụ nữ bán rau có thể dùng điện thoại tìm khu chợ nào đang thiếu thứ rau mình trồng. Họ cũng có thể đi chợ, trả tiền từ trương mục của mình trên mạng. Trong năm 2024, hệ thống tin học này sẽ được tặng không cho các nước đang phát triển, nếu muốn.

Hiện nay Mỹ là nước giao thương nhiều nhất với Ấn Độ, thương vụ 130 tỷ mỹ kim một năm. Chính phủ Mỹ đã cấm đầu tư vào Trung Quốc các ngành kỹ thuật mới nhất, nhưng không hạn chế đối với Ấn Độ, và còn khuyến khích. Trong chuyến qua Mỹ vừa rồi, ông Narendra Modi đã họp với giới lãnh đạo các công ty kỹ thuật cao nhất : Tim Cook (Apple), Sundar Picha (Google) và Satya Nadella (Microsoft).

Trong thời kỳ chiến tranh lạnh, Ấn Độ chỉ mua vũ khí của Liên Xô, nhưng hiện bắt đầu mua của các nước Châu Âu và Mỹ. Ấn Độ đang mua 11% vũ khí từ Mỹ nhưng Nga vẫn cung cấp 45% vì vẫn cần mua các bộ phận, phụ tùng để bảo trì. Theo BBC News, General Atomics đang bán máy bay không người lái (drones) MQ-9B và sẽ lập nhà máy lắp ráp ở Ấn Độ. General Electric và Hindustan Aeronautics đang cộng tác sản xuất đầu máy cho chiến đấu cơ phản lực do Ấn Độ sản xuất. Mỹ không ngần ngại chuyển giao các kỹ thuật quân sự mới nhất.

Tuần này, ông Modi cam kết sẽ đầu tư và trợ cấp các xí nghiệp để Ấn Độ sản xuất chất bán dẫn, theo gương Đài Loan. Công ty Micron đang lập nhà máy 825 triệu mỹ kim để thử nghiệm và ráp các con chíp trong chương trình đầu tư 2, tỷ mỹ kim ở tiểu bang Gurajat. Applied Materials sẽ đầu tư 400 triệu mỹ kim lập một trung tâm kỹ thuật, Lam Research sẽ huấn luyện 5,000 kỹ sư ngành sản xuất chất bán dẫn.

Trong suốt năm qua, ông Narendra Modi đã cổ động hội nghị G-20 tại các thành phố lớn khắp nước, với hình ảnh của chính ông. Năm 2024, Ấn Độ sẽ tổ chức tổng tuyển cử. Giống như dân chúng các nước tự do dân chủ khác, trong các cuộc bỏ phiếu người Ấn Độ chỉ quan tâm đến các vấn đề "cơm áo gạo tiền", không chú ý đến quan hệ với các nước khác.

Nhân cuộc họp G-20, ông Modi có cơ hội tuyên truyền cho thành tích ngoại giao của chính mình : Nâng cao uy tín quốc gia khi tổ chức thành công hội nghị G-20. Tập Cận Bình tẩy chay không đến dự có thể khiến dân Ấn Độ càng ủng hộ Modi hơn ; vì họ vốn sẵn ác cảm đối với Trung Quốc. Pew Research mới cho biết 31% người Ấn Độ nghĩ rằng địa vị của Trung Quốc trên thế giới đang yếu dần. Tỷ số này tương đối nhỏ ; nhưng rất đáng chú ý. Vì trong cuộc nghiên cứu dư luận toàn cầu này, không nước nào nhiều người nghĩ Trung Quốc đang suy yếu, như dân Ấn Độ ! Người Ấn cũng không bi quan như vậy đối với các nước khác : Chỉ có 14% nghĩ nước Mỹ sẽ yếu hơn, 17% đối với Anh, Đức, 16% với Pháp; và 21% bi quan về Nga.

Ông Baijayant Jay Panda, phó chủ tịch đảng cầm quyền BJP, diễn tả đúng tâm trạng người dân khi giải thích chỉ vì tánh nhỏ nhen mà ông Tập Cận Bình không qua Delhi họp G-20. "Kinh tế Trung Quốc phát triển nhanh suốt 4 thập niên, bây giờ chạy chậm hơn Ấn Độ. Rất khó cho họ nuốt giận !"

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA, 15/09/2023

Thượng đỉnh G20 tránh lên án Nga xâm lược Ukraine, kêu gọi hòa bình

Reuters, VOA, 10/09/2023

G20 đã thông qua tuyên bố đồng thuận tại hội nghị thượng đỉnh hôm thứ Bảy, tránh lên án Nga xâm lược Ukraine nhưng kêu gọi tất cả các quốc gia không sử dụng vũ lực để chiếm lãnh thổ.

Hội nghị thượng đỉnh G20 tại New Delhi

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi nói rằng Tuyên bố của các nhà lãnh đạo đã được thông qua vào ngày đầu của hội nghị thượng đỉnh G20 tại New Delhi.

"Nhờ sự tích cực làm việc của tất cả các nhóm, chúng tôi đã nhận được sự đồng thuận về Tuyên bố của Hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo G20. Tôi tuyên bố thông qua tuyên bố này", Thủ tướng Modi nói với các nhà lãnh đạo, bao gồm Tổng thống Mỹ Joe Biden và những người đứng đầu chính phủ và nhà nước từ các nước trên khắp thế giới.

Sự đồng thuận đạt được khá bất ngờ khi G20 bị chia rẽ sâu sắc về cuộc chiến ở Ukraine, với việc các nước phương Tây trước đó thúc đẩy việc lên án mạnh mẽ Nga trong Tuyên bố của các nhà lãnh đạo, trong khi các nước khác yêu cầu tập trung vào các vấn đề kinh tế rộng lớn hơn.

Tuyên bố nêu rõ : "Chúng tôi kêu gọi tất cả các quốc gia duy trì các nguyên tắc của luật pháp quốc tế bao gồm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, luật nhân đạo quốc tế và hệ thống đa phương nhằm bảo vệ hòa bình và ổn định".

"Chúng tôi... hoan nghênh tất cả các sáng kiến có liên quan và mang tính xây dựng nhằm hỗ trợ nền hòa bình toàn diện, công bằng và lâu dài ở Ukraine".

Tuyên bố nói thêm : "Việc sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân là không thể chấp nhận được".

Bộ Ngoại giao Ukraine nói rằng tuyên bố này "không có gì đáng tự hào" và nói thêm rằng sự hiện diện của Ukraine sẽ giúp các bên tham gia hiểu rõ hơn về tình hình.

Tuy nhiên, Thủ tướng Đức Olaf Scholz nói rằng tuyên bố này thể hiện lập trường rõ ràng về việc Nga xâm lược Ukraine bằng cách nói rằng sự toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia không thể giải quyết bằng bạo lực.

Thủ tướng Anh Rishi Sunak nói tuyên bố này dùng "ngôn ngữ rất mạnh mẽ về cuộc chiến bất hợp pháp của Nga ở Ukraine".

"Tôi nghĩ đó là một kết quả tốt và mạnh mẽ".

Không có phản ứng ngay lập tức từ Nga, nước được đại diện bởi Ngoại trưởng Sergei Lavrov. Ông Lavrov trước đó nói rằng ông sẽ chặn tuyên bố cuối cùng trừ khi nó phản ánh quan điểm của Moscow về Ukraine và các cuộc khủng hoảng khác.

Cuộc xâm lược Ukraine năm 2022 của Nga đã khiến hàng chục nghìn người thiệt mạng, hàng triệu người thất tán và gieo rắc bất ổn kinh tế trên toàn thế giới. Moscow phủ nhận các hành động tàn bạo trong cuộc xung đột mà nước này gọi là "chiến dịch quân sự đặc biệt" nhằm "phi quân sự hóa" Ukraine.

Tuyên bố cũng kêu gọi thực hiện sáng kiến Biển Đen về vận chuyển ngũ cốc, thực phẩm và phân bón an toàn từ Ukraine và Nga. Moscow đã rút khỏi thỏa thuận vào tháng 7 vì điều mà họ gọi là không đáp ứng được yêu cầu nới lỏng các quy định đối với xuất khẩu phân bón và thực phẩm của Nga.

Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar cho biết Trung Quốc, đồng minh chính của Nga, ủng hộ kết quả này.

Tuyên bố cũng cho biết G20 đồng ý giải quyết vấn đề nợ nần cho các nước thu nhập thấp và trung bình "một cách hiệu quả, toàn diện và có hệ thống," nhưng không đưa ra bất kỳ kế hoạch hành động mới nào.

Tuyền bố cho biết các nước cam kết tăng cường và cải cách các ngân hàng phát triển đa phương, trong khi họ chấp nhận đề xuất về quy định chặt chẽ hơn về tiền điện tử.

G20 cũng đồng ý rằng thế giới cần tổng cộng 4 nghìn tỷ đôla tài trợ với lãi suất thấp hàng năm cho quá trình chuyển đổi năng lượng.

Nguồn : VOA, 10/09/2023

**************************

G20 tránh trực tiếp lên án Nga xâm lược Ukraine

Thanh Hà, RFI, 10/09/2023

Một ngày trước khi kết thúc thượng đỉnh New Delhi, ngay từ hôm 09/09/2023 khối G20 đã công bố bản tuyên bố chung. Các bên tránh trực tiếp lên án Moskva xâm lược Ukraine nhưng đã nhấn mạnh xâm chiếm lãnh thổ của một quốc gia có chủ quyền là hành động "phi pháp". Ngoại trưởng Nga xem đây là một "thành công". Trái lại Kiev thất vọng khi cho rằng về tuyên bố liên quan đến chiến tranh Ukraine, G20 "không có gì để tự hào".

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi phát biểu khi Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden cùng các nhà lãnh đạo khác lắng nghe trong phiên họp đầu tiên của Hội nghị thượng đỉnh G20, ở New Delhi, Ấn Độ, Thứ bảy 9/9/2023.

Trái ngược với thất bại của Indonesia ở thượng đỉnh G20 Bali năm ngoái, lần này Ấn Độ đã thành công trong việc thuyết phục tất cả các bên ra một bản tuyên bố chung kết thúc thượng đỉnh New Delhi. Sau nhiều vòng đàm phán gay go, G20 đồng ý về một bản tuyên bố chung, gồm 37 trang, với sự đồng thuận của ngoại trưởng, Sergei Lavrov và lãnh đạo của khối phương Tây. Trong cuộc họp báo sáng nay ông Lavrov đánh giá thượng đỉnh G20 tại New Delhi "thành công" và các bên đã có lập trường "cân bằng" về hồ sơ Ukraine cho dù Moskva vẫn quan niệm Ukraine "phải chịu trách nhiệm về chiến tranh".

Để có được bản tuyên bố chung lần này, G20 tránh sử dụng các cụm từ "lên án" Nga "xâm lược" Ukraine mà chỉ nói chung chung là "Tất cả các quốc gia cần tránh đe dọa hay sử dụng vũ lực để xâm chiếm, vi phạm toàn vẹn lãnh thổ của bất kỳ một quốc gia nào khác".

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Ukraine Olge Nikolenko ngay từ chiều qua đã cảm ơn các bên đã nỗ lực đưa chiến tranh Ukraine vào bản tuyên bố chung, tuy nhiên Kiev tiếc là G20 đã không dám nêu đích danh Moskva, bên "xâm lược". Theo quan chức này G20 "không có gì đáng tự hào".

Tuy nhiên đối với Ấn Độ và nhất là với cá nhân thủ tướng Narendra Modi thì thượng đỉnh G20 lần này là một thắng lợi về mặt ngoại giao, như thông tín viên Sébastien Farcis từ New Delhi giải thích :

"Đồng thuận quốc tế, Made in India. Tựa trên tờ báo Ấn Độ Times of India sáng nay tổng kết như trên về vai trò trung gian của New Delhi suốt thời gian đảm nhiệm vai trò chủ tịch luân phiên G20.

Trong tất cả các cuộc họp trù bị những tháng gần đây, chiến tranh Ukraine luôn gây chia rẽ. Nhưng vào những ngày chót, ngành ngoại giao Ấn Độ đã vận động để cho ra đời một văn bản mà các bên có thể chấp nhận được.

Nga không còn bị nêu đích danh là quốc gia xâm lược. Đồng thời để trấn an phương Tây, bản tuyên bố chung của New Delhi cũng đã ghi thêm một số đoạn với nội dung cấm thôn tính những vùng lãnh thổ thuộc chủ quyền của một quốc gia hay cấm mang vũ khi hạt nhân ra để đe dọa.

Ấn Độ chắc chắn là đã khai thác mối quan hệ đặc biệt của mình một mặt là với Nga là bên kia là với Mỹ và Pháp để san bằng được những chia rẽ trong khối G20. Chung cuộc, thành công ngoại giao này phục vụ lợi ích cá nhân của thủ tướng Narendra Modi đang cần chứng minh với công luận Ấn Độ ông là một bậc thầy về bang giao quốc tế. Thủ tướng Ấn Độ thích nhắc nhở điều này để gây thêm uy tín bảy tháng trước bầu cử Quốc Hội". 

Brazil chủ tịch G20 

Trong ngày cuối cùng thượng đỉnh G20, lãnh đạo 20 nước giàu nhất thế giới viếng thăm lăng Mahatma Gandhi trước khi thủ tướng Ấn Độ chuyển giao vai trò chủ tịch luân phiên năm 2024 cho tổng thống Brazil. Trong phát biểu đầu tiên ở cương vị chủ tịch G20, tổng thống Lula da Silva tuyên bố "G20 không nên để các vấn đề địa chính trị gây chia rẽ".

Về khả năng tổng thống Nga dự thượng đỉnh G20 lần tới, ông Luala xác nhận sẽ gửi thiệp mời nguyên thủ Nga tham dự và nhấn mạnh không có chuyện tổng thống Putin bị bắt khi công du Brazil cho dù từ tháng 3/2023 Tòa án Hình sự Quốc tế đã ban hành lệnh truy nã nhắm vào ông Vladimir Putin vì tội ác chiến tranh tại Ukraine.

Thanh Hà

***********************

Lần đầu G20 đạt thỏa thuận tăng gấp 3 công suất năng lượng tái tạo vào năm 2030

Thùy Dương, RFI, 10/09/2023

Các cam kết của các nước giàu để thúc đẩy cuộc chiến chống biến đổi khí hậu là chủ đề được quan tâm tại thượng đỉnh G20 ở New Delhi, Ấn Độ. Hôm qua 09/09/2023, các nhà lãnh đạo đã không thể ra thỏa thuận về việc chấm dứt dùng nhiên liệu hóa thạch.

Một khu pin mặt trời sản xuất điện tại Jorhat, Ấn Độ, ngày 17/08/2023. AP - Anupam Nath

Theo AFP, các nước thành viên khối G20 đặc biệt bị chia rẽ về dầu lửa dù thải ra tới 80% tổng lượng khí gây hiệu ứng nhà kính trên toàn cầu. Nhưng đây là lần đầu tiên khối G20 đạt thỏa thuận đến năm 2030 sẽ tăng gấp 3 lần công suất năng lượng tái tạo.

Từ New Delhi, đặc phái viên Dominique Baillard cho biết thêm chi tiết :

"Các nước khối G20 đồng ý về các mục tiêu. Họ công nhận là cần phải giảm phát thải khí carbon để giới hạn mức nhiệt độ tăng thêm tối đa chỉ là 1,5°C.

Thế nhưng, các nước giàu vẫn còn rụt rè về các biện pháp cần thực hiện để đạt được mục tiêu nói trên. Kế hoạch loại bỏ việc sử dụng than đá được nhắc đến và điều này được xem là một tiến bộ nhưng mỗi nước sẽ có nhịp tiến riêng của họ, mà không có hạn chót.

Tuyên bố cuối cùng nêu rõ các nước cần gia tăng nỗ lực để giảm sản xuất nhiệt điện than, nhưng lại không nói tới hoạt động sản xuất điện từ khí đốt hoặc dầu diezel. Sự ngó lơ này bị các nhà bảo vệ môi trường chỉ trích nặng nề. Các thành viên G20 vẫn xem việc chấm dứt sử dụng nhiên liệu hóa thạch là quá sớm.

Trái lại, cam kết tăng gấp ba công suất năng lượng tái tạo vào năm 2030 được đón nhận tích cực hơn. Cam kết này có thể tạo thuận lợi cho việc đạt được một thỏa thuận mang tính ràng buộc về chủ đề này tại thượng đỉnh khí hậu COP28 diễn ra ở Dubai trong 3 tháng nữa".

Thùy Dương

******************************

Dự thảo tuyên bố G20 bỏ trống nội dung nói về Ukraine

Reuters, VOA, 09/09/2023

Theo một dự thảo mà Reuters xem được, các nhà đàm phán G20 hôm 8/9 đã không thể giải quyết những bất đồng về cách diễn đạt trong tuyên bố của hội nghị thượng đỉnh về cuộc chiến ở Ukraine.

Một người dân đi ngang qua địa điểm họp thương đỉnh G20 2023 tại New Delhi. Ảnh minh họa

Dự thảo dài 38 trang được lưu hành giữa các thành viên đã để trống đoạn "tình hình địa chính trị", trong khi đã thống nhất về 75 đoạn khác bao gồm biến đổi khí hậu, tiền điện tử và cải cách trong các ngân hàng phát triển đa phương.

Các nhà thương thương thuyết G20 đã phải vật lộn trong nhiều ngày để thống nhất về ngôn từ vì quan điểm khác biệt về cuộc chiến Ukraine, với hy vọng có được Nga cùng tham gia để đưa ra một thông cáo chung.

Một nguồn tin nói với Reuters rằng một tuyên bố chung có thể đi đến một thỏa thuận nhất trí hoặc không. Tuyên bố có thể có các đoạn khác nhau nêu quan điểm của các quốc gia khác nhau. Hoặc nó có thể ghi lại sự đồng tình và bất đồng quan điểm trong một đoạn văn.

Nguồn tin thứ hai nói : "Chúng tôi có thể bỏ qua những khác biệt và đưa ra tuyên bố chung rằng chúng ta cần có hòa bình và hòa hợp trên toàn thế giới để mọi người đều đồng ý".

Theo một nguồn tin cấp cao khác của một trong các nước G20, đoạn văn nói về cuộc chiến với Ukraine đã được các nước phương Tây đồng tình và gửi sang Nga để góp ý.

Quan chức này cho biết Nga có quyền lựa chọn chấp nhận quan điểm của các nước phương Tây và đưa ra quan điểm bất đồng chính kiến của mình như một phần của tuyên bố. Trong trường hợp không đạt được thỏa thuận, Ấn Độ sẽ phải đưa ra tuyên bố của chủ toạ, điều này có nghĩa là G20 lần đầu tiên sau 20 năm tổ chức hội nghị thượng đỉnh sẽ không có tuyên bố chung.

Một nhà ngoại giao EU cho biết Ấn Độ đang làm rất tốt vai trò chủ nhà trong việc tìm kiếm thỏa hiệp.

"Tuy nhiên, cho đến nay, Nga đang ngăn chặn một thỏa hiệp có thể được các bên khác chấp nhận".

Tài liệu cho thấy khối đã đồng ý giải quyết các khoản nợ ở các nước thu nhập thấp và trung bình "một cách hiệu quả, toàn diện và có hệ thống", nhưng không đưa ra bất kỳ kế hoạch hành động mới nào.

Dự thảo cũng cho thấy các quốc gia cam kết tăng cường và cải cách các ngân hàng phát triển đa phương, đồng thời chấp nhận đề nghị về các quy định chặt chẽ hơn về tiền điện tử.

Tập, Putin không có mặt

Hội nghị thượng đỉnh kéo dài hai ngày bắt đầu vào ngày 9/9 tại New Delhi dự kiến sẽ bị chế ngự bởi phương Tây và các đồng minh. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ bỏ qua cuộc họp và cử Thủ tướng Lý Cường thay thế, trong khi Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng sẽ vắng mặt.

Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Đức Olaf Scholz, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Anh Rishi Sunak, Thái tử Mohammed Bin Salman của Saudi Arabia và Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida, cùng những người khác, sẽ tham dự.

Trung Quốc ngày 8/9 nói họ sẵn sàng hợp tác với tất cả các bên và thúc đẩy đạt được kết quả tích cực tại hội nghị thượng đỉnh.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh đưa ra nhận xét này sau khi truyền thông đưa tin Thủ tướng Anh đổ lỗi cho Trung Quốc vì đã trì hoãn thỏa thuận về nhiều vấn đề khác nhau, bao gồm cả Ukraine.

Ấn Độ tránh quy trách nhiệm cho Moscow về cuộc chiến Ukraine và kêu gọi giải pháp thông qua đối thoại và ngoại giao.

Hơn 100 người tị nạn Tây Tạng đã tổ chức một cuộc biểu tình cách xa trung tâm New Delhi ngày 8/9, yêu cầu thảo luận về việc Trung Quốc "chiếm đóng" đất nước của họ tại hội nghị thượng đỉnh G20.

(Reuters)

Phân cực Đông-Tây trong nhóm G20 vì chiến tranh Ukraine

Thu Hằng, RFI, 02/03/2023

Thủ tướng Narendra Modi hôm nay đã kêu gọi nhóm G20 vượt qua "những chia rẽ" về chiến tranh ở Ukraine để tập trung giải quyết những vấn đề cấp bách như giảm nghèo đói, chống biến đổi khí hậu. Là nước chủ tịch luân phiên G20, giữ thế trung lập về chiến tranh Ukraine, Ấn Độ muốn làm trung gian giữa hai cực Đông-Tây ngày càng thêm căng thẳng trong G20. Nhưng có lẽ đây là nhiệm vụ bất khả thi đối với New Delhi.

Ảnh minh họa : Bảng chào mừng Hội Nghị các Ngoại trưởng G20 tại New Delhi (Ấn Độ), ngày 01/03/2023. Reuters - AMIIT DAVE

Chiến tranh Ukraine gây chia rẽ G20

Chiến tranh Ukraine, kéo dài hơn một năm nay, đã đào sâu thêm hố ngăn cách giữa phương Tây, đứng đầu là Mỹ với Nga. Dấu hiệu rõ ràng nhất là dù ngồi chung phòng họp, nhưng hai ngoại trưởng Antony Blinken và Sergey Lavrov không có ý định gặp riêng (hai ông chỉ trao đổi với nhau vài câu). Ông Blinken khẳng định không có "bất kỳ dấu hiệu nào" cho thấy Putin sẵn sàng chấm dứt chiến tranh bằng con đường ngoại giao, mà "các bằng chứng lại đi theo hướng ngược lại".

Phía Pháp lên án "cuộc chiến bẩn thỉu" do Nga phát động "vi phạm mọi quy luật về chiến tranh và nhân đạo". Ngoài những từ ngữ nghiêm khắc trong bài phát biểu hôm 02/03 để lên án Nga, ngoại trưởng Pháp Catherine Colonna kêu gọi G20 có biện pháp "đáp trả rõ ràng". Theo bà, đó là "trách nhiệm chung, chứ không phải là sự chia rẽ hay phản đối triệt để". Dù không muốn biến G20 thành diễn đàn chỉ trích Nga, ngoại trưởng Anh James Cleverly nhấn mạnh với AP là thế giới đều biết lập trường của phương Tây về cuộc chiến ở Ukraine.

Hội nghị ngoại trưởng G20 cũng là cơ hội để Matxcơva lên án phương Tây. Bộ Ngoại Giao Nga ra một thông cáo hôm 28/02 tố cáo "chính sách hủy hoại của Mỹ và các đồng minh của Hoa Kỳ đã đẩy thế giới bên bờ thảm họa, gây thụt lùi về phát triển kinh tế-xã hội và làm trầm trọng thêm tình hình của các nước nghèo nhất". Đối với Nga, tất cả đều là do phương Tây đơn phương áp đặt "các biện pháp trừng phạt bất hợp pháp, cắt đứt chuỗi cung ứng xuyên biên giới và áp đặt các mức giá trần mà thực chất là mưu đồ ăn cắp tài nguyên".

Quan hệ Mỹ-Trung căng thẳng

Sự chia rẽ tại hội nghị ngoại trưởng G20 còn do cuộc đối đầu giữa Washington và Bắc Kinh. Ngày 01/03, một ngày trước khi khai mạc hội nghị, ngoại trưởng Mỹ lại cảnh cáo Trung Quốc về khả năng cung cấp vũ khí sát thương cho Nga. Ông Blinken vẫn nghi ngờ thực tâm làm trung gian hòa giải của Bắc Kinh thông qua kế hoạch hòa bình 12 điểm, vì theo ông, "nếu Trung Quốc thực sự nghiêm túc về vấn đề này, lẽ ra họ nên dành cả năm ngoái để xem xét khả năng khôi phục chủ quyền cho Ukraine".

Theo AP, trả lời báo giới tại Tachkent trong chuyến công du Uzbekistan trước khi đến Ấn Độ, ông Blinken cho rằng Trung Quốc "không thể tự nhận là một lực lượng gìn giữ hòa bình trong khi bằng cách này hay cách khác, họ tiếp tục châm lửa cho đám cháy mà Vladimir Putin khơi mào".

Ngoài chiến tranh ở Ukraine, hai cường quốc hàng đầu thế giới còn bất đồng, thậm chí đối đầu về nhiều vấn đề khác, từ căng thẳng Đài Loan, nhân quyền ở Hồng Kông, tự do hàng hải ở Biển Đông và gần đây nhất, Bắc Kinh chỉ trích Mỹ mắc chứng "hoang tưởng" khi cấm mạng xã hội TikTok và bắn hạ "khinh khí cầu do thám". Cuộc họp của hai nhà lãnh đạo ngoại giao Mỹ-Trung, được cho là nhằm giảm bớt căng thẳng song phương, đã bị hủy vào phút chót vì sự cố khinh khí cầu.

Những bất đồng, chia rẽ tiếp diễn tại hội nghị các ngoại trưởng G20 trong khi hôm nay các nước trong nhóm cũng không ra được thông cáo chung. Nga và Trung Quốc lên án biện pháp "đổi chác và đe dọa" của phương Tây, chỉ trích các nước này đơn phương áp đặt "quan điểm". Người đứng đầu ngành ngoại giao Châu Âu Josep Borrell từng kỳ vọng Ấn Độ sẽ "khiến Nga hiểu rằng phải kết thúc chiến tranh". Nhưng do lợi ích kinh tế của Ấn Độ gắn liền với Nga kể từ khi Matxcơva phát động chiến tranh, cũng như do chủ trương giữ thế trung lập, New Delhi khó mà tác động đến điện Kremlin.

Thủ tướng Narendra Modi muốn G20 lắng nghe tiếng nói của các nước đang phát triển phương Nam, tập trung vào những vấn đề cấp bách như giảm đói nghèo, chống biến đổi khí hậu. Nhưng chừng nào nhóm 20 nước còn bị chia rẽ về chiến tranh Ukraine, hội nghị G20 có lẽ sẽ vẫn chỉ là diễn đàn để Đông-Tây chỉ trích nhau.

Thu Hằng

**********************

Hội nghị ngoại trưởng G20 : Ấn Độ kêu gọi vượt qua chia rẽ về chiến tranh Ukraine

Thu Hằng, RFI, 02/03/2023

Hội nghị ngoại trưởng nhóm G20 khai mạc ngày 02/03/2023 tại New Delhi, Ấn Độ. Trong lễ khai mạc, thủ tướng Narendra Modi kêu gọi 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới vượt qua "những chia rẽ" về chiến tranh ở Ukraine. Ông cũng quan ngại rằng "chủ nghĩa đa phương đang gặp khủng hoảng".

Quang cảnh hội nghị các ngoại trưởng G20 tại New Delhi, Ấn Độ, ngày 02/03/2023. Reuters - POOL

Hiện giữ chức chủ tịch luân phiên G20, Ấn Độ muốn nhiệm kỳ 2023 tập trung vào những vấn đề như giảm nghèo đói, chống biến đổi khí hậu. Theo thủ tướng Modi, "kinh nghiệm của những năm trước - khủng hoảng tài chính, biến đổi khí hậu, đại dịch, khủng bố và chiến tranh - cho thấy rõ cách quản trị toàn cầu đã thất bại". 

Tuy nhiên, cuộc chiến do Nga phát động tại Ukraine đang lấn át những chủ đề quan trọng. Ấn Độ sẽ cố đóng vai trò trung gian để tiếng nói của các nước đang phát triển miền Nam được lắng nghe tại G20.

Thông tín viên RFI Sébastien Farcis tại New Delhi cho biết thêm :

"Ấn Độ khéo léo giữ lập trường trung lập về cuộc xung đột ở Ukraine. New Delhi kêu gọi chấm dứt chiến tranh, nhưng lại duy trì mối quan hệ hữu hảo với Nga, nay là nhà cung cấp dầu lửa lớn nhất cho Ấn Độ.

Vì thế, Ấn Độ tìm cách hòa giải hai phe tại hội nghị ngoại trưởng G20 với lập luận rằng những nước miền Nam như Ấn Độ mới là những nước đầu tiên phải chịu hậu quả từ cuộc đối đầu đó. Đây là điểm được nhà nghiên cứu Harsh Pant, chuyên về quan hệ đối ngoại của Quỹ Nghiên cứu Quan sát viên (Observer Research Foundation) tại New Delhi, nhấn mạnh.

Ông nói : "Nếu đề cập đến những tác động của cuộc xung đột đối với những nước đang phát triển về mặt kinh tế và năng lượng, ta có nhiều cơ hội đạt được một đồng thuận, vì sẽ không ai nói là mặc kệ những nước này. Nhưng lần này chưa chắc đã thành công, vì có rất nhiều nhân vật quan trọng như Antony Blinken, Sergey Lavrov và ngoại trưởng Trung Quốc. Họ có thể có thái độ cứng rắn triệt để".

Trong cuộc họp của các bộ trưởng Tài chính G20 vào tuần trước, Nga và Trung Quốc đã từ chối ký vào bản thông cáo chung vì văn kiện này nói đến "chiến tranh" ở Ukraine".

Nga - Trung Quốc không ký văn bản kêu gọi Nga rút hết quân khỏi Ukraine

Cuộc họp của các ngoại trưởng G20 kết thúc mà thông ra được thông cáo chung, vì Nga và Trung Quốc từ chối ký vào văn kiện ủng hộ lời kêu gọi Nga rút hết lực lượng khỏi Ukraine, giống như cuộc họp của các bộ trưởng tài chính G20 vào tuần trước. Nga và Trung Quốc lên án phương Tây áp đặt "quan điểm" riêng.

Ngày 02/03, ông Blinken đã có cuộc gặp ngắn, chỉ 10 phút, với đồng nhiệm Nga Sergey Lavrov để "trực tiếp gửi thông điệp" của Washington là tiếp tục hỗ trợ Ukraine.

Thu Hằng

Các bộ trưởng Năng Lượng khối G20 ngày 10/04/2020 đã không đạt được đồng thuận giảm sản lượng dầu lửa sau một ngày đàm phán dài, do Mexico phản đối. Thông cáo sáng 11/04 của Saudi Arabia, nước tổ chức cuộc họp qua video, chỉ nêu các cam kết hợp tác chống dịch virus corona và không nhắc đến giảm sản lượng dầu lửa.

Bộ trưởng Năng Lượng Saudi Arabia, hoàng tử Abdulaziz bin Salman Al-Saud phát biểu trong cuộc họp khẩn cấp qua video với các bộ trưởng thuộc nhóm G20 ngày 10/04/2020. © Handout via Reuters

Theo AFP, Mexico, không phải là thành viên của Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu lửa (OPEP), đã bác đề nghị nước này giảm 400.000 thùng dầu mỗi ngày, trong kế hoạch giảm sản lượng hàng ngày trên thế giới, với tổng số 10 triệu thùng trong hai tháng Năm và Sáu, được OPEP đề ra trong cuộc họp ngày 10/04.

Trước đó, tổng thống Mexico Obrador cho biết đã đạt được một thỏa thuận với đồng nhiệm Donald Trump, theo đó Hoa Kỳ sẽ giảm thêm 250.000 thùng mỗi ngày, ngoài khối lượng mà Mỹ phải giảm, để bù cho số quota của Mexico. Như vậy quốc gia Trung Mỹ chỉ phải giảm 100.000 thùng, so với 400.000 thùng theo yêu cầu.

Tuy nhiên, thỏa thuận giữa Mỹ-Mexico, cũng như những nỗ lực ngoại giao đã không giúp các bộ trưởng khối G20 đạt được thỏa thuận giảm sản lượng dầu.

Vấn đề ổn định thị trường dầu lửa thế giới cũng là chủ đề cuộc điện đàm ngày 10/04 giữa tổng thống Trump và đồng nhiệm Putin. Ngoài ra, theo Nhà Trắng, nguyên thủ hai nước còn đề cập đến cuộc chiến chống dịch Covid-19 và hợp tác trong lĩnh vực không gian.

Thu Hằng

G20 cam kết 5 nghìn tỷ đô la cho kinh tế toàn cầu nhằm giảm tác động Covid-19 (VOA, 27/03/2020)

Các nhà lãnh đạo của Nhóm 20 nền kinh tế lớn (G20) hôm 26/3 cam kết bơm hơn 5 nghìn tỷ đô la vào nền kinh tế toàn cầu để hạn chế tổn thất do mất công ăn việc làm và thu nhập từ ảnh hưởng của dịch Covid-19, theo Reuters.

Các nguyên thủ G20 tham dự Hội nghị trực tuyến về Covid-19.

Cùng với Tổ chức Y tế Thế giới và các tổ chức quốc tế khác, "G20 cam kết sẽ làm bất cứ điều gì cần thiết để vượt qua đại dịch", nhóm này nói.

Ả Rập Xê Út, hiện là chủ tịch Nhóm G20, đã triệu tập hội nghị thượng đỉnh qua đường truyền video trong bối cảnh xuất hiện những lời chỉ trích trước đó nói rằng G20 phản ứng chậm với dịch bệnh Covid-19.

Nhóm này cho biết họ "đang bơm hơn 5 nghìn tỷ đô la vào nền kinh tế toàn cầu, như là một phần của chính sách tài khóa có trọng điểm, các biện pháp kinh tế và các kế hoạch bảo đảm", nhằm giảm bớt thiệt hại kinh tế do đại dịch gây ra.

Phát biểu sau khi dự Hội nghị G20, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump nói Hội nghị cho thấy "tinh thần quyết liệt để vượt qua dịch bệnh".

Ông nói tại cuộc họp báo ở Nhà Trắng rằng các nước G20 đang thông báo cho nhau về những nỗ lực của họ để chống lại cuộc khủng hoảng.

"Chúng ta ứng phó bệnh dịch theo những cách khác nhau nhưng có chung sự đồng thuận tuyệt vời", ông Trump nói.

Truyền thông Việt Nam hôm 27/3 loan tin Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc có tham dự Hội nghị trực tuyến G20.

"Chia sẻ với các nhà lãnh đạo tại Hội nghị thượng đỉnh trực tuyến G20, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định đoàn kết, hợp tác, phối hợp toàn cầu và khu vực là rất quan trọng ; khẳng định quyết tâm, cam kết của Việt Nam trong chống dịch Covid-19", Cổng thông tin Chính phủ cho biết.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chia sẻ với các nhà lãnh đạo nhiều biện pháp về thúc đẩy hợp tác, hành động chung trong ứng phó với dịch Covid-19, như tăng cường trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ công nghệ, kỹ thuật trong xét nghiệm, kiểm soát và điều trị ; tranh thủ sự đồng lòng, hợp tác, tham gia của người dân, các tổ chức xã hội, lực lượng vũ trang.

***********************

Virus corona làm nạn thất nghiệp ở Mỹ tăng vọt (RFI, 27/03/2020)

Số người đăng ký thất nghiệp tại Hoa Kỳ vào hôm qua, 26/03/2020, đã đạt đỉnh cao kỷ lục : Gần 3,3 triệu người đã xin trợ cấp thất nghiệp trong tuần qua, hệ quả của việc dịch Covid-19 bùng phát ở Mỹ. Theo dự luật mà Hạ Viện sẽ thông qua hôm nay, 27/03, tiền trợ cấp thất nghiệp dự kiến sẽ tăng thêm 600 đô la hàng tuần. Tuy nhiên nhiều người không nằm trong diện được hưởng trợ cấp rất lo ngại.

Sở đang ký lao động bang New York, tại khu Brooklyn thành phố New York, Hoa Kỳ ngày 20/03/2020. REUTERS/Andrew Kelly/File Photo

Thông tín viên RFI tại Washington, Anne Corpet cho biết thêm chi tiết : 

Kathryn Harris là giáo viên thay thế tại các trường công lập ở thủ đô liên bang. Từ hai tuần lnay bà không còn làm việc nhưng lại không thể đăng ký thất nghiệp. 

Qua điện thoại bà giải thích là bà vẫn là nhân viên của ngành giáo dục công lập tại thủ đô Hoa Kỳ, nhưng không làm việc vì trường học đóng cửa. Do vậy, bà không thể được trợ cấp thất nghiệp như những người khác. Bà không thể đi làm và với quy chế giáo viên thay thế, bà không được trả lương. 

Những người làm việc độc lập chiếm 34% lực lượng lao động tại Mỹ. Kế hoạch mà Hạ Viện dự kiến thông qua hôm nay có dự trù việc mở rộng trợ cấp cho một số người. Nhưng René Davilla, diễn viên đồng thời là giáo viên dạy múa, vừa không thể trình diễn, vừa không thể dạy học, cho nên không biết là mình có thể được hưởng trợ cấp hay không. 

Đối với ông, cuộc khủng hoảng Covid-19 đã đẩy ông vào một tình thế rất khó khăn. Ông có thể cầm cự trong một tháng, nhưng sau đó thì không biết sẽ ra sao, lấy đâu ra tiền để trả các hóa đơn. Ông không chắc sẽ được trợ giúp của chính phủ và thấy rằng mình không được bảo vệ chút nào. 

Những người mất việc làm phần lớn cũng mất luôn bảo hiểm xã hội, tức là thêm một mối lo âu trong thời buổi dịch bệnh, trong một quốc gia mà dịch vụ chăm sóc sức khỏe vô cùng đắt đỏ.

Mai Vân

******************

Corona có thể khiến hàng chục triệu người thất nghiệp (VOA, 27/03/2020)

Những người mất việc trên toàn cầu vì cuộc khủng hoảng virus corona có thể vượt quá 25 triệu, theo ước lượng cách đây vài ngày, các giới chức Liên Hiệp Quốc cho biết hôm 26/3 giữa lúc đơn xin trợ cấp thất nghiệp tại Mỹ lên đến mức kỷ lục cho thấy mức độ tai họa của nền kinh tế.

Tổng giám đốc Tổ chức Lao động Quốc tế ILO Guy Ryder phát biểu tại hội nghị lần thứ 108 của ILO ở Geneva, Thụy sĩ ngày 10/6/2019.

Tổ chức Lao động Quốc tế ILO, một cơ quan Liên hiệp quốc, ước lượng cách đây một tuần căn cứ vào những kịch bản khác nhau về ảnh hưởng của đại dịch đối với tăng trưởng, con số thất nghiệp toàn cầu sẽ tăng từ 5,3 triệu tới 24,7 triệu ngưởi.

Tuy nhiên ông Sangheon Lee, giám đốc cục chính sách nhân dụng của ILO, nói với Reuters hôm 26/3 là mức độ thất nghiệp tạm thời và con số những người xin trợ cấp thất nghiệp cao hơn dự tính.

"Dự tính sẽ lớn hơn, cao hơn 25 triệu như chúng tôi ước lượng".

Cuộc khủng hoảng tài chánh toàn cầu 2008/2009 khiến 22 triệu người thất nghiệp trên thế giới.

Tại Mỹ, cũng như nhiều phần trên thế giới, các biện pháp chế ngự đại dịch đã làm cho nước Mỹ thình lình ngưng trệ, con số người Mỹ xin trợ cấp thất nghiệp tăng hơn 3 triệu trong tuần qua.

Điều này phá kỷ lục trước đây là 695.000 người năm 1982. Các nhà kinh tế được Reuters thăm dò nói người xin tiền thất nghiệp sẽ lên đến 1 triệu, dù ước lượng có thể lên tới 4 triệu.

Dữ liệu do chủ tịch Ngân hàng Trung ương Saint Louis James Bullard đưa ra làm tăng thêm báo động. Ông cảnh báo là khoảng 46 triệu người, một phần ba nhân công Mỹ, có thể mất việc trong ngắn hạn.

Trong khi đó, tại Anh, chính phủ nói 477.000 người trong 9 ngày qua đã đệ đơn xin Universal Credit, tức tiền giúp chi trả cho những người thất nghiệp hay lợi tức thấp. Cơ quan nghiên cứu Resolution Foundation cho hay số này đã tăng hơn 500% so với cùng kỳ năm 2019.

Theo Reuters

*****************

Đại thế chiến với corona : Gần nửa triệu dân bị nhiễm, tác hại kinh tế leo thang (VOA, 27/03/2020)

Số ca nhiễm virus corona trên toàn cầu hiện gần nửa triệu người, cả Ý và Mỹ đang trên đà qua mặt Trung Quốc về số bệnh nhân. Con số kỷ lục, 3,3 triệu người Mỹ nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp trong một tuần. Đó là những con số cho thấy mức tàn phá tai hại của virus corona không chỉ với sức khỏe con người, mà cả với kinh tế.

Bác sĩ điều trị cho bệnh nhân Covid-19 ở Bệnh viện Louis Pasteur, Pháp, ngày 26/3/20.

Các hệ thống y tế ở Châu Âu và Mỹ đang nỗ lực tối đa. Số người chết tại Tây Ban Nha vì virus corona lên hơn 4 ngàn.

Tại Mỹ, Thượng viện đã thông qua gói cứu nguy kinh tế 2,2 ngàn tỷ đô nhằm giúp doanh nghiệp, bệnh viện, và dân Mỹ qua cuộc khủng hoảng. Theo đó, nhà nước sẽ cấp ngân phiếu cho mỗi người lớn 1.200 đô và mỗi trẻ em 500 đô. Dự kiến, dự luật sẽ được Hạ viện biểu quyết ngày 27/3.

Ít nhất 2,8 tỷ người, tức trên 1/3 dân số toàn cầu, bị hạn chế du hành.

Người đứng đầu Tổ chức Y tế Thế giới, Tedros Adhanom Ghebreyesus, đả kích các lãnh đạo thế giới đã phí phạm thời gian quý báu trong cuộc chiến chống virus corona.

"Thời gian hành động thật ra là đã cách đây 1-2 tháng rồi. Chúng ta đã lãng phí cánh cửa cơ hội đầu tiên…Đây là cơ hội thứ hai, chớ nên phí phạm mà phải làm mọi cách để chế ngự virus", ông nói.

Covid-19 đã giết chết hơn 22 ngàn người và làm trên 480 ngàn người bị nhiễm, đẩy hàng triệu người vào cảnh thất nghiệp và dày vò kinh tế thế giới.

Tại Ấn Độ, 1,3 tỷ dân đang chịu lệnh ở nhà, số người mất việc làm chưa thống kê hết, nhiều gia đình đang chật vật kiếm ăn.

Trong khi tại Châu Phi, Nam Phi từ giữa đêm 26/3 sẽ có lệnh phong tỏa trong khi nước này báo cáo hơn 700 người bị nhiễm Covid-19, nhiều nhất trên lục địa đen.

Tại Mỹ, số tử vong vượt qua 1.050 và khoảng 70 ngàn người bị nhiễm. Số người xin trợ cấp thất nghiệp tuần rồi cao gần gấp 5 lần kỷ lục trước đây vào năm 1982.

Tây Ban Nha trở thành quốc gia ở Châu Âu có dịch lây lan nhanh chóng nhất. Hôm 26/3, Bộ Y tế báo cáo có thêm gần 8.600 người nhiễm và 655 người chết vì virus corona, nâng tổng số người nhiễm tại Tây Ban Nha lên hơn 56 ngàn và trên 4 ngàn ca tử vong, đứng thứ hai sau Ý, nơi có khoảng 7.500 người chết.

Đức cũng có nhiều người nhiễm, hơn 39 ngàn ca, nhưng số tử vong chỉ là 222 nhờ vào các biện pháp xét nghiệm sớm và mạnh tay.

Trong khi đó, Pháp mở "Chiến dịch Kiên cường", một sự đáp ứng có quân đội hậu thuẫn trước cuộc khủng hoảng Covid-19.

Theo AP

Thương chiến Mỹ-Trung : G20, nạn nhân đầu tiên

Thời sự chính trị Anh, Ý, ngày nhập học tại Pháp vẫn là những chủ đề mà báo Pháp ngày 30/08/2019 lưu tâm. Bên cạnh đó, dựa trên số liệu của OCDE, Les Echos khá bi quan cho tình hình kinh tế thế giới, hệ quả của thương chiến Mỹ-Trung.

 Đô la Mỹ và nhân dân tệ của Trung Quốc. Ảnh minh họa. Reuters/Thomas White

Le Figaro đưa độc giả trở lại hiệu ứng Domino ở Đông Âu năm 1989 và bài học Hồng Kông 2019. Libération với một luật sư Trung Quốc tố cáo chế độ khống chế dân chúng hiệu quả hơn các phiên tòa dàn dựng : chính sách bắt cóc, giam giữ, tra tấn nơi bí mật, bị xem là tội ác chống nhân loại.

La Croix với "Mặt trận Cộng hòa" tại Ý chống cực hữu, Le Monde đưa tựa đậm trên trang nhất : "Brexit : Cuộc đảo chính của Boris Johnson", Le Figaro đăng bức ảnh "biểu tình chống mưu toan Brexit không thỏa thuận với Liên Âu".

Về thời sự Pháp, nhật báo thiên hữu lưu ý "sắp đến ngày khai trường mà nhiều giáo chức vẫn chống chương trình cải cách của bộ trưởng Blanquer". Trong khi đó, nhật báo kinh tế Les Echos cho biết "Kinh tế Pháp đứng vững" nhưng điều đáng lo là "Thương mại thế giới hụt hơi" vì thương chiến.

Thương chiến giết thương mại

Với nhận định "cuộc chiến giữa Trung Quốc và Mỹ tiếp diễn sôi động" và với thống kê vừa được Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OCDE) công bố ngày 29/08 ghi nhận trao đổi thương mại trong nhóm G20 bị sụt giảm trong quý hai 2019 gần 2% tính theo trị giá đôla. Trung Quốc bị trúng đòn nặng nhất trong cuộc chiến quan thuế với Mỹ.

Nhưng không phải chỉ có các nước có nền kinh tế đang phát triển và Trung Quốc bị thiệt hại. Trừ phi Donald Trump đổi ý vào giờ chót, Chủ Nhật 01/09, Washington sẽ tung ra một chiêu tấn công mới, từ 10% lên 15% trên 110 tỷ đô la hàng Trung Quốc nhập sang Mỹ. Lần này, chính người tiêu dùng sẽ là nạn nhân trực tiếp.

Cho đến nay, Trung Quốc đã trả giá nặng : xuất khẩu giảm hơn 5% trong quý hai, mức thấp nhất kể từ 2017. Xuất khẩu của Mỹ cũng bị thụt lùi hơn 1% trong cùng thời kỳ.

Theo OCDE, cho dù giới doanh nghiệp hai bên chạy đua với thời gian, tăng tốc mua bán trước khi các lệnh áp thuế được thi hành nhưng trong hai quý đầu năm 2019, trao đổi thương mại Mỹ-Trung vẫn rất thấp so với kết quả của 2018.

Nhưng không phải chỉ có Mỹ và Trung Quốc là nạn nhân. Xuất khẩu và nhập khẩu của Liên Hiệp Châu Âu cũng bị giảm theo thứ tự 1,7% và 2,3%. Đức bị thiệt hại nặng nhất theo thứ tự 3,7% và 1,7%. Trong hai nước đầu tầu, Pháp đề kháng tương đối tốt hơn Đức : xuất khẩu lùi 0,3%, nhập khẩu lùi 0,7%. Trong các nước Châu Âu, Anh Quốc với viễn ảnh Brexit trả giá nặng nhất : xuất khẩu giảm 7,1%, nhập khẩu giảm 12,6%. Trong G20, chỉ có Úc, Canada và Nhật Bản tiếp tục thấy xuất khẩu gia tăng.

Do vậy, tương lai không có gì khích lệ. Các chỉ số khác, từ ngành vận chuyển hàng không, buôn bán linh kiện điện tử, xe hơi, phụ tùng xe hơi đều bật đèn đỏ.

Trong không khí ảm đạm này, theo Les Echos, ánh sáng le lói duy nhất là sự kiện Trung Quốc vừa gián tiếp cho biết sẽ không trả đũa biện pháp áp thuế 110 tỷ đô la của Donald Trump, để tạo cơ may cho đàm phán.

Chính sách khủng bố người dân tại Hoa lục và nỗi sợ của chế độ

Cũng liên quan đến Trung Quốc, nhân dịp 30/08, ngày được Liên Hiệp Quốc lấy làm ngày "Các nạn nhân bị (chính quyền) bắt mất tích", nhật báo thiên tả Libération, đăng một bài phân tích của giáo sư luật Đằng Bưu về chính sách khủng bố người dân tại Hoa lục và nổi sợ của chế độ.

Bài tố cáo khá dài nhưng chỉ xin trích các điểm chính : luật sư Đằng Bưu, trước khi bị bắt chẹt phải chọn con đường lưu vong đã được nếm mùi mà thuật ngữ của Liên Hiệp Quốc gọi là "bị cưỡng chế mất tích".

Nạn nhân đầu tiên là luật sư nhân quyền Cao Trí Thịnh, người tố cáo chính quyền trấn áp Pháp Luân Công bị bắt cóc vào tháng 08/2006. Đang đi ngoài đường, đột nhiên bị đập một gậy vào đầu, bị trùm đầu lẫn mặt kéo lên xe và bị bốn người đàn ông đánh tới tấp không kịp thở. Trong 13 năm tiếp theo, Cao Trí Thịnh không một ngày được tự do kể cả khi được thả : lúc bị theo dõi, lúc lại "mất tích".

Danh sách do luật sư Đằng Bưu thiết lập cuối cùng có cả tên của chính tác giả. Những bài tố giác của ông khiến ông bị trả thù, bị bắt cóc giam giữ nơi bí mật gần ba tháng vào năm 2014. Bắt cóc là một chính sách của nhà nước Trung Quốc, được "luật hóa" qua các điều tu chính trong luật hình sự. Bắc Kinh cũng không ký vào công ước của Liên Hiệp Quốc về "cưỡng chế mất tích" được xếp vào danh sách "tội ác chống nhân loại".

Từ Ban Thiền Lạt Ma mới 6 tuổi, ngôi sao màn bạc Phạm Băng Băng cho đến Mạnh Hoành Vĩ, thứ trưởng công an, đang làm chủ tịch Cảnh sát quốc tế Interpol mà cũng bị bắt cóc.

Đảng Cộng sản Trung Quốc cũng không ngần ngại qua biên giới bắt công dân nước ngoài như vụ nhà văn Quế Dân Hải, chủ hiệu sách Hồng Kông "mất tích" năm 2015.

Theo luật sư Đằng Bưu, chính quyền độc tài Trung Quốc sợ dân đến mức phải dùng biện pháp khủng bố tinh thần này để tồn tại vì theo họ, biện pháp này hiệu quả hơn nhiều so với các phiên tòa dàn dựng.

Nhìn Hồng Kông, nhớ lại bức màn sắt

Ba mươi năm sau ngày bức màn sắt sụp đổ, Le Figaro trở lại năm 1989, tìm hiểu vì sao ván cờ domino khởi đi từ Ba Lan. Tác giả, Thierry Wolton, tác giả của ba bộ sách về chủ nghĩa cộng sản nhìn thấy tia hy vọng cho Hồng Kông và trách thái độ thụ động của Tây phương.

Những chế độ độc tài ở Đông Âu không thể kéo nhau sụp đổ nếu người dân ở các nước này không có "lòng can đảm", đó là ý chính của bài phân tích. Domino đầu tiên là Ba Lan, đất nước của người Công giáo đi tiên phong đề kháng chống Liên Bang Xô Viết từ ngày đầu. Trước khi công đoàn Đoàn Kết được thành lập vào năm 1989, vào năm 1980 đã có một phong trào tranh đấu bằng đình công, bằng bất phục tùng dân sự. Một mặt trận công nhân-trí thức, với điểm tựa tinh thần là Giáo hội Công giáo và Giáo hoàng Gioan John Paul II làm cho chế độ đảng trị phải bị soi mòn.

Tại Hungary, người dân đã nổi dậy chống Liên Xô với cuộc cách mạng 1956 bị đàn áp đẫm máu. Đến thời điểm 1989, một công đoàn độc lập theo mô hình công đoàn Đoàn kết ra đời đẩy đảng cộng sản Hungary vào thế phải lấy hai quyết định "bi đát" cho cả khối xã hội chủ nghĩa : một là hủy bỏ hàng rào điện ở biên giới Hung-Áo và sau đó là mở cửa biên giới Áo-Hung cho dân chúng, kể cả dân Đông Đức, đi lại tự do.

Tại Tiệp Khắc, 20 năm sau Mùa Xuân Praha, 20 năm sau khi bị lực lượng khối Vác-xa-va xâm lược, một chục ngàn người xuống đường tưởng niệm sinh viên Jan Palach, tự thiêu vào năm 1968 chống Moskva can thiệp. Tình hình biến đổi bất ngờ : Ngày 17/11/1989, biểu tình bị cảnh sát đàn áp mạnh, hôm sau, 200.000 người, đông hơn ngày hôm trước 20 lần, tuần hành khắp thủ đô. Chế độ tan rã nhanh chóng : tháng 12, tù nhân chính trị Vaclav Havel lên thay chủ tịch Tiệp Khắc.

Theo nhà sử học Thierry Wolton, bức màn sắt sụp đổ trong bối cảnh tại Moskva, chủ tịch Mikhail Gorbatchev mãi lo cứu nguy kinh tế. Ông muốn mở cửa Đông Âu để thu hút đầu tư Tây phương nhưng không thành công. Tổng thống Mỹ Ronald Reagan cũng không muốn cứu chế độ Xô viết và với khát khao giải phóng không gì ngăn cản được, Đông Âu, trừ Roumania của Ceaucescu bám trụ và chết thê thảm, tự mình vùng dậy thoát khỏi bàn tay Liên Xô vào cuối năm 1989.

Chiến thắng này theo tác giả, là do nỗ lực chính của người Đông Âu. Các chế độ dân chủ Tây phương im lặng suốt giai đoạn lửa bỏng này một phần vì bị Gorbatchev mê hoặc, một phần vì "chính trị thực dụng", ngại tương lai bất định, không dám hỗ trợ cho phong trào dân chủ Đông Âu.

Kỷ niệm 30 năm bức màn sắt sụp đổ trong bối cảnh tình hình Hồng Kông nóng bỏng cho phép tác giả kết luận : Đến lượt dân Hồng Kông trải nghiệm bài học Đông Âu với chế độ Trung Quốc của Tập Cận Bình mà không ai dám làm phật ý cũng như trước đây với chế độ Xô Viết của Gorbatchev.

River of Time : Ký ức chiến tranh Việt Nam và Cam Bốt

Kết thúc điểm báo với mục điểm sách trên Le Monde : River of Time của Jon Swain, phóng viên người Anh ở chiến trường Việt Nam, Cam Bốt. Bản dịch tiếng Pháp giữ nguyên tựa gốc tiếng Anh River of Time. Dòng sông của thời gian kể lại "một thời tuổi trẻ" trong khói lửa chiến trường đã qua. Jon Swain kể lại những ngày ở chiến trường lúc 22 tuổi, tình yêu ở tuổi vừa mới lớn trong bối cảnh chiến tranh sắp tàn.

Jon Swain không tự cao : "phóng viên là một đặc quyền, lại được màu da trắng bảo vệ" ở Phnom Penh, cho phép ông bình an "đi qua địa ngục Việt Nam". Theo tác giả, cuộc can thiệp quân sự của Mỹ đã gieo bao tang tóc. Nhưng với ngày 30/04/1975 Sài Gòn, và trước đó là Phnom Penh thất thủ, đã mở cánh cửa cho những bi kịch khác. Đau đớn nhất là "mặc cảm phạm tội" trước lòng "can đảm của những người ở lại", trong đó có người yêu mang hai dòng máu Pháp-Việt, mất tích, tìm lại được, để rồi mất tích vĩnh viễn. Cuối cùng chỉ còn trong ký ức là "dòng sông của thời tuổi trẻ" của Jon Swain.

Tú Anh

Donald Trump và Vladimir Putin : đồng cân nhưng không đồng lượng

Căng thẳng tột độ tại G20. Donald Trump-Vladimir Putin, cuộc diện kiến bốc lửa. Tổng thống Mỹ dọa "trả đũa" Bắc Triều Tiên trước giờ gặp chủ tịch Trung Quốc. Nhật-Châu Âu đạt đồng thuận tự do hóa mậu dịch. Chiến lược "tất cả cho năng lượng sạch" của Pháp là một số chủ đề trên báo Pháp ngày 07/07/2017.

Ảnh ghép : Tổng thống Nga Vladimir Putin và tổng thống Mỹ Donald Trump. REUTERS

"Putin ở thế mạnh"

Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục chiếm trung tâm điểm thời sự quốc tế trong khuôn khổ G20 tại Hambourg, Đức Quốc, mà nóng bỏng nhất là cuộc gặp lần đầu tiên với tổng thống Nga Vladimir Putin. Căng thẳng vì "nếu không thành công thì Donald Trump bị chê là không có tài thương lượng, nhưng nếu đạt được thỏa hiệp nào đó thì chủ nhân Nhà Trắng sẽ bị lên án phản bội quyền lợi nước Mỹ". Đó là nhận định của Iouri Rogoulev, chuyên gia Nga đại học nhà nước MGU ở Moskva với Le Figaro, trong bài "Putin ở thế mạnh".

Cũng cùng nhận định "cuộc gặp đầu tiên trong căng thẳng tột độ", nhà báo Philippe Gélie của Le Figaro cảnh báo : sau khi biểu dương tình thân hữu với "hồn Châu Âu" tại Warsawa, tổng thống Mỹ đến khu mìn bẫy tại Hambourg.

Cuộc thảo luận giữa Donald Trump và Tập Cận Bình được Le Figaro dự báo là "bế tắc" : Mỹ không chấp thuận đề nghị có qua có lại của Bắc Kinh : Bình Nhưỡng ngưng thử tên lửa và hạt nhân, Mỹ và Hàn Quốc ngưng tập trận. Theo chuyên gia Even Medeiros của Eurogroup, Washington không quan tâm đến đề nghị này. Trong sáu tháng tới, Mỹ sẽ tăng cường áp lực lên Bình Nhưỡng. Hồi mùa xuân năm nay, khi tiếp Tập Cận Bình ở Mar-al-Lago, Florida, Donald Trump đã quạt một cơn gió lạnh trong lúc ăn tráng miệng bằng một tràng Tomahawk vào Syria. Chủ tịch Trung Quốc ngồi tĩnh lặng. Lần này, viễn cảnh Mỹ oanh kích Bắc Triều Tiên, sát cạnh Trung Quốc, sẽ làm cho bầu không khí nặng nề thêm và chắc chắn Tập Cận Bình sẽ không im lặng.

Bên cạnh những cuộc thảo luận bên lề với thủ tướng Đức Angela Merkel và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, đây là lần đầu tiên Donald Trump gặp Vladimir Putin trong bối cảnh xung khắc nặng nề. Cả hai đều có cùng tâm tính vũ phu và tự phụ. Tuy gần đây, sau khi oanh kích Syria, Trump cho là mối quan hệ với Nga đã xuống thấp đến mức lịch sử, ông vẫn tiếp tục ngưỡng mộ Putin và muốn hợp tác thay vì đối đầu với Nga, và thất bại, như ba vị tiền nhiệm.

Vấn đề là tổng thống Trump đang bị một cuộc điều tra liên bang nghi ngờ "thông đồng" với điện Kremlin nên ông ít nhiều bị trói tay. Tổng thống Mỹ không thể tuyên bố "Nga là bạn còn kẻ thù là báo chí, là công luận".

Giúp Donald Trump tránh sơ hở ở G20

Giới chức Mỹ xem "tâm lý thích làm bạn với Putin" của Donald Trump là dấu hiệu của sự yếu đuối cộng với nhược điểm không nắm vững hồ sơ và thích được tán dương, tổng thống Mỹ sẽ sụp bẫy một cách dễ dàng một nhân vật đa mưu túc trí như Putin. Do vậy, chính quyền Mỹ chuẩn bị cho cuộc hội kiến Trump-Putin thật kỹ càng : một tập hồ sơ "dầy cộm" phân tích từng điểm tâm lý của cựu điệp viên KGB, do tình báo Mỹ cung cấp.

Nhiều chuyên gia Mỹ, cựu viên chức trong Bộ ngoại giao và quốc phòng như John Herbst và Evelyn Farkas lo ngại tổng thống Trump sẽ bị Putin đánh lừa bằng những luận điểm trấn an nào là "nước Nga không phải là mối đe dọa" nào là "NATO không quan trọng". Đề phòng mọi tình huống, bà Fiona Hill, một nữ chuyên gia Mỹ đặc trách hồ sơ nước Nga trong Hội Đồng An Ninh Quốc Gia, tháp tùng phái đoàn tổng thống với nhiệm vụ mỗi ngày thuyết trình cho vị tổng thống có tiếng thích nghe nhưng lười đọc.

Lời tuyên bố hôm thứ Năm tại Ba Lan lên án "thái độ gây bất ổn định" của Moskva được xem là đáng khích lệ. Quốc Hội Mỹ đang chờ lãnh đạo hành pháp nói thẳng với Putin về chuyện Nga can thiệp vào bầu cử Mỹ .

Bên cạnh đó, Nga-Mỹ còn nhiều điểm nóng khác từ Ukraine cho đến Syria nơi mà nguy cơ chạm trán trực diện trên không đang đe dọa và cuộc khủng hoảng Bắc Triều Tiên, Putin bắt tay ủng hộ Tập Cận Bình.

Theo Le Figaro, sau nhiều tháng lời qua tiếng lại trên các hồ sơ nóng bỏng, G20 là cơ hội để hai tổng thống Mỹ và Nga trực tiếp đọ sức.

Le Monde trong bài "Giờ sự thật giữa Trump và Putin" cũng lưu ý tổng thống Mỹ không đơn độc hội kiến tay đôi với tổng thống Nga mà được một phái đoàn bao bọc. Câu hỏi đặt ra là liệu Donald Trump có nêu lên hồ sơ gây bất hoà là chuyện Nga nhúng tay vào bầu cử Mỹ năm 2016 ? Đó cũng là câu hỏi của nhật báo công giáo La Croix.

JEFTA : Bruxelles cám ơn Donald Trump

Trong lĩnh vực thương mại, Liên Hiệp Châu Âu và Nhật Bản đạt thỏa thuận nguyên tắc về mậu dịch tự do JEFTA hôm 06/07/2017 là thông tin được Le Monde và La Croix phân tích sâu rộng.

Theo Le Monde, Bruxelles, muốn xây dựng một hiệp định thương mại tự do với Nhật Bản để chứng minh với thế giới, trước tiên là với nước Mỹ của Donald Trump, là Liên Hiệp Châu Âu từ chối chính sách bảo hộ mậu dịch và tiếp tục theo con đường tự do thương mại. Chính động lực chính trị và địa chính trị đã làm tăng tốc tiến trình đàm phán bắt đầu từ năm 2013.

Tokyo, thất vọng vì lập trường của Donald Trump đơn phương bỏ Hiệp định TPP, vội vàng tăng tốc ngả theo Châu Âu với Hiệp Định JEFTA.

Nhật báo công giáo chú ý đến những nhượng bộ đôi bên : thỏa thuận nguyên tắc là cơ sở của một hiệp định chiến lược thương mại tương lai giữa hai đại cường kinh tế, giảm hàng rào thuế quan bao trùm đến 99% trao đổi song phương.

Libération cũng nhập trận với nhận định : khi chọn thời điểm một ngày trước khi G20 khai mạc để thông báo thỏa thuận mậu dịch tự do JEFTA , Liên Hiệp Châu Âu và Nhật Bản gửi thông điệp thách thức Donald Trump. Một nhà ngoại giao Châu Âu "cám ơn" tổng thống Mỹ, nhờ chính sách "nước Mỹ trên hết" mà Bruxelles và Tokyo đạt được thỏa thuận chiến lược JAFTA. Tháng 11/2016, một ngày sau khi có kết quả bầu cử tổng thống Mỹ, thủ tướng Shinzo Abe đã bắn tin với Bruxelles là Nhật Bản muốn khẩn cấp đạt thỏa thuận mậu dịch tự do với bạn hàng thứ ba, chấp nhận điều chỉnh một số tiêu chuẩn sao cho hài hoà với Châu Âu, nhất là trong ngành xe hơi.

Ukraine : tượng Lênin lăn lóc

Nhật báo Libération cánh tả - đưa độc giả sang hai vùng đất nóng, nóng vì chiến tranh : Ukraine và Iraq.

Trong số đặc biệt về Lênin, phóng viên ảnh Niels Ackermann đi khắp cùng đất nước Ukraine kể cả ở vùng Donbas, trong vòng ba năm, mang về cho độc giả những tấm ảnh chụp các bức tượng của Lênin bị hạ bệ, rỉ sét, bị vất bỏ đó đây. Những bức tượng này vừa là biểu tượng của một thời Liên Xô sụp đổ vừa là biểu tượng của bàn tay can thiệp của Nga vào Ukraine.

Mosul : có một thiên đường sau địa ngục

Cũng với hình ảnh, phóng sự, các đặc phái viên của Libération đưa về từ trận Mosul. Một thanh niên Iraq mô tả tình hình mỗi ngày mỗi sáng sủa. Tuy đầu óc của anh "căng cứng"nhưng hạnh phúc được sống và thoát nạn "như từ địa ngục về đến thiên đường".

Quân đội càng tiến gần tuyến phòng thủ sau cùng của Daech, giao tranh càng dữ dội. Từng đàn trẻ con kêu khóc, phụ nữ vật vã, đàn ông thất thần là khung cảnh thấy hàng ngày. Mỗi sáng, khi thấy quân đội tiến đến, mọi người ra đường tay xách nách mang, bồng bế, dìu dắt thân nhân bị thương đi ngược lại để được cứu trợ.

Trong khi đó, Le Monde và La Croix nhấn mạnh đến cuộc khủng hoảng tại vùng Vịnh : Qatar bác tối hậu thư của các anh em thù địch. La Croix tìm hiểu thêm vì sao Thổ Nhĩ Kỳ không bỏ rơi Qatar. Les Echos chú ý đến khủng hoảng tại Nam Mỹ : Venezuela lún sâu vào vòng bạo lực. Phe tổng thống Maduro tấn công vào Quốc Hội. Một triệu người đã chạy sang Colombia lánh nạn.

Pháp : thời của "cán bộ khung", của chuyên viên giỏi …

Thời sự không phải chỉ có chiến tranh và xung đột. Les Echos và Le Figaro cùng đưa hai tin phấn khởi : Tuyển dụng nhân viên có khả năng chuyên môn đạt kỷ lục. 215 000 trong năm nay tăng hơn 5% so với năm 2016. Dự kiến 237 000 cho năm tới 2019. Trên đây là số liệu cho Hiệp Hội Việc Làm của Chuyên Viên Apec loan báo.

Theo Le Figaro, không khí lạc quan có được là nhờ kinh tế tăng trưởng tốt và lãnh vực dịch vụ phát triển mạnh.

Les Echos cho biết mọi ngành nghề từ xây dựng cho đến vi tính đều phất lên. Nhưng điều này cũng bắt đầu gây tác dụng ngược, là mặt trái của chiếc huy chương : nhiều công ty không tìm ra được chuyên viên trong các ngành điện toán, nghiên cứu mà kể cả trong lãnh vực dịch vụ thương mại cũng thiếu.

Hệ quả tích cực là nhiều chủ nhân quay sang tuyển chọn các sinh viên mới ra trường hoặc những người sắp đến tuổi về hưu, thành phần bị xao lãng mỗi khi kinh tế bị khó khăn.

…và năng lượng sạch

Hồ sơ môi trường khí hậu nổi cộm với kế hoạch gây "sốc" của bộ trưởng Môi Trường Nicolas Hulot thông báo hôm thứ Năm : Hulot muốn dẹp xe chạy xăng và dầu cặn. Chương trình hành động lâu dài cải cách năng lượng từ nay đến năm 2040, Les Echos ghi nhận.

Trong khi đó, Le Figaro đặt nghi vấn : liệu kế hoạch không dùng xăng dầu có thực tế hay không ? Bộ trưởng Pháp táo bạo nhưng giới kỹ nghệ gia tuyên bố sẵn sàng ủng hộ, chấp nhận thử thách.

Tú Anh

Tổng thống Mỹ mở chuyến công du Châu Âu lần thứ hai (RFI, 05/07/2017)

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm nay, 05/07/2017, lên đường đi công du Châu Âu lần thứ hai, với chặng đầu tiên là Ba Lan, sau đó là Đức, nơi mà ông sẽ lần đầu tiên dự hội nghị thượng đỉnh nhóm G20 ở Hambourg.

Tổng thống Mỹ Donald Trump lên phi cơ Air Force One, sân bay Morristown, New Jersey, 03/06/2017. REUTERS/Yuri Gripas

Chiếc chuyên cơ Air Force One chở tổng thống Trump đáp xuống Warsawa vào tối nay và theo dự kiến ngày mai ông sẽ gặp tổng thống Andrzej Duda, rồi đọc một bài diễn văn quan trọng tại thủ đô nước này để trình bày về quan hệ giữa Mỹ với Châu Âu.

Sau khi họp với các lãnh đạo Ba Lan và Croatia tại Warsawa ngày mai, ông Donald Trump sẽ đến Hambourg để họp song phương với thủ tướng Đức Angela Merkel. Thứ Sáu, 07/07, nguyên thủ Mỹ lần đầu tiên gặp tổng thống Nga Vladimir Putin, một cuộc gặp được chờ đợi từ lâu.

Bên lề thượng đỉnh nhóm G20, diễn ra trong hai ngày 7 và 8/07, tổng thống Mỹ cũng sẽ có các cuộc gặp gỡ song phương với các lãnh đạo Anh, Pháp, Trung Quốc, Nhật, Hàn Quốc, Canada, Mêhicô, Singapore và Indonesia.

Trọng tâm các cuộc hội đàm giữa tổng thống Trump với các lãnh đạo khác, đặc biệt là với tổng thống Nga Vladimir Putin và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hambourg, sẽ là Bắc Triều Tiên, sau khi Bình Nhưỡng bắn thử một tên lửa liên lục địa hôm qua. Riêng với tổng thống Putin, ông Trump sẽ đề cập đến hai hồ sơ Syria và Ukraina.

Thanh Phương

*****************

Nguyên thủ, lãnh đạo các nước lên đường dự thượng đỉnh G20 (RFA, 05/07/2017)

Hội nghị thượng đỉnh G20 sẽ bắt đầu vào thứ sáu, 7/7/2017, tới đây tại thành phố Hamburg nước Đức.

Ảnh phản đối có hình ông Trump (trái), ông Putin (phải), và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỹ Erdogan (giữa), trước một ngôi nhà tại Hamburg, Đức. 5/7/2017. Dòng chữ tiếng Đức ghi : Cảnh sát khắp nơi, nhưng không có công lý. AFP

Nhiều vấn đề hóc búa sẽ được bàn luận tại kỳ họp này như là vấn đề thử nghiệm vũ khí của Bắc Hàn, vấn đề biến đổi khí hậu, và chuyện tranh chấp thương mại toàn cầu.

Mỹ đang đổ lỗi cho Đức và Trung Quốc trong việc thâm thụt cán cân mậu dịch với hai nước này.

Trong lúc đó thì Châu Âu đang lo ngại áp lực từ nước Nga đang muốn tái khẳng định vị trí siêu cường thế giới của Liên Xô thời chiến tranh lạnh.

Bên Châu Á thì Trung Quốc cũng đang mạnh mẽ vươn lên thách thức quyền lực của Hoa Kỳ và phương Tây tại Châu Á.

Nhưng đỉnh điểm của thượng đỉnh G20 lần này sẽ là cuộc giáp mặt đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo Nga- Mỹ, ông Donald Trump và ông Vladimir Putin. Cuộc gặp này diễn ra giữa lúc tại Mỹ đang có cuộc điều tra cáo buộc là ông Donald Trump đã nhận sự giúp đỡ của các tin tặc Nga trong lần thắng cử tổng thống vừa qua.

20 ngàn cảnh sát sẽ được triển khai để giữ gìn an ninh trật tự. Bên cạnh đó các nhóm hoạt động chống chủ nghĩa tư bản cũng ráo riết hoạt động với khẩu hiệu G20, chào mừng đến địa ngục.

G20 gồm có các 7 quốc gia đã công nghiệp hóa là Mỹ, Đức, Anh, Pháp, Nhật, Ý, Canada, những quốc gia mới nổi là Trung Quốc, Nga, Ấn Độ, Brazil, Thổ Nhĩ Kỳ, Argentina, Indonesia, Hàn Quốc, Nam Phi, Ả Rập Saudi, Mexico, Úc, và Cộng đồng Châu Âu.

Ông thủ tướng Việt Nam, Nguyễn Xuân Phúc cũng sẽ tham gia thượng đỉnh G20 kỳ này ở Đức.

********************

Nhiều trở ngại chờ đón Trump trong chuyến công du Châu Âu lần thứ hai (RFI, 05/07/2017)

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu trước các binh sĩ Hoa Kỳ, căn cứ không quân Sigonella, Sicilia, Ý, 27/05/2017. REUTERS/Jonathan Ernst

Hôm 05/07/2017, tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump bắt đầu chuyến công du thứ hai của ông đến Châu Âu, sau chuyến đi đầu tiên đến lục địa này vào tháng 5 vừa qua. Chuyến đi đầu tiên đó đã cho thấy vẫn có sự nghi kỵ giữa hai bờ Đại Tây Dương, cho nên trong chuyến công du lần này, tổng thống Trump sẽ phải cố gắng xóa tan sự nghi kỵ đó.

Khi phát biểu công khai, các lãnh đạo Châu Âu đều khẳng định quan hệ Mỹ-Âu là "không gì lay chuyển" và mang tính "thiết yếu". Nhưng khi nói chuyện riêng, ai cũng lo lắng, không biết mối quan hệ này sẽ đi về đâu trong 4 năm hoặc 8 năm ông Donald Trump ở Nhà Trắng.

Tại Ba Lan, chắc là tổng thống Mỹ sẽ được giới lãnh đạo nước này đón tiếp rất nồng nhiệt, vì chính phủ bảo thủ của Warsawa có chính sách gần giống với chính sách của ông Trump. Theo nhà phân tích Piotr Buras, thuộc Hội Đồng Châu Âu về Quan Hệ Đối Ngoại, được hãng tin AFP trích dẫn hôm nay, sau chuyến đi tệ hại đến Bruxelles (dự thượng đỉnh NATO) và Taormina (dự thượng đỉnh G7), "những hình ảnh tươi cười với các lãnh đạo Châu Âu và những đám đông hưởng ứng nhiệt liệt bài diễn văn của ông có thể sẽ giúp cải thiện hình ảnh của ông".

Đáp lại sự đón tiếp nồng nhiệt của các lãnh đạo Ba Lan, tổng thống Trump sẽ bày tỏ sự ủng hộ của Hoa Kỳ, đề cập đến việc triển khai lực lượng Mỹ tại nước này và việc cung cấp khí đốt hóa lỏng của Mỹ cho Ba Lan, bắt đầu từ tháng 6. Đối với Nhà Trắng, việc cung cấp khí đốt là một biện pháp để giảm bớt khả năng của Nga dùng nhiên liệu như là công cụ gây áp lực lên Ba Lan.

Cho dù Warsawa là chặng dễ dàng nhất, chặng này không hẳn là không có những trở ngại đối với một vị tổng thống thường có những phát biểu và hành vi chẳng mang tính ngoại giao chút nào. Ba Lan sẽ chăm chú nghe tổng thống Trump nói gì về cam kết của ông bảo đảm an ninh Châu Âu.

Cũng như nhiều nước láng giềng, Ba Lan vẫn xem NATO và quy định tương trợ phòng thủ của khối này là yếu tố răn đe mạnh mẽ trước mối đe dọa từ nước Nga. Mặc dù tổng thống Trump tuyên bố ông vẫn gắn bó với nguyên tắc "mỗi người vì mọi người, mọi người vì mỗi người", ông vẫn liên tục chỉ trích các đồng minh Châu Âu là dành quá ít tiền cho ngân sách quốc phòng.

Các nước Châu Âu khác thì sẽ đặc biệt chú ý đến thái độ của tổng thống Mỹ đối với các lãnh đạo của đảng cầm quyền Luật Pháp và Công Lý, bị phe đối lập Ba Lan tố cáo là đang làm suy yếu Nhà nước pháp quyền và xem thường các giá trị của Châu Âu. Bruxelles hiện cũng đang tiến hành một thủ tục pháp lý với Warsawa, vì Ba Lan từ chối đón tiếp người tị nạn. Nếu ủng hộ lập trường của chính phủ Ba Lan, tổng thống Trump có thể sẽ bị chỉ trích là gây bất hòa ở Châu Âu, như tổng thống George W. Bush đã từng gây bất hòa trong thời gian chiến tranh Iraq.

Cuộc gặp đầu tiên với tổng thống Putin là một thách thức khác đối với ông Trump, vào lúc mà nhiều nhân vật thân cận với ông đang bị điều tra trong nghi án Nga can thiệp bầu cử tổng thống Mỹ năm ngoái. Chính các cơ quan tình báo của Hoa Kỳ đã kết luận rằng Matxcơva đã tìm cách gây ảnh hưởng lên cử tri Mỹ để ứng cử viên Cộng Hòa đắc cử tổng thống.

Ngay cả cái bắt tay giữa nhà tỷ phú New York với chủ nhân điện Kremlin kiêm võ sĩ nhu đạo cũng sẽ được báo chí chăm chú quan sát, ghi hình, bàn tán và không chừng sẽ phản tác dụng đối với ông.

Thanh Phương

Hạt nhân Bắc Triều Tiên : Tổng thống Mỹ điện đàm với chủ tịch Trung Quốc và thủ tướng Nhật (RFI, 02/07/2017)

Hôm 02/07/2017, tổng thống Hoa Kỳ có kế hoạch điện đàm với lãnh đạo Trung Quốc và thủ tướng Nhật Bản. Theo giới quan sát, chương trình hạt nhân Bắc Triều Tiên chắc chắn sẽ là chủ đề chính của các cuộc nói chuyện.

Ảnh minh họa : Lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un theo dõi một cuộc bắn thử tên lửa tháng 5/2017. KCNA/ via REUTERS

Nhà Trắng cho biết tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ có cuộc trao đổi với thủ tướng Nhật Shinzo Abe bắt đầu từ 20 giờ, giờ Washington (tức 0 giờ, giờ quốc tế). Tiếp theo đó ông Donald Trump sẽ cuộc nói chuyện với chủ tịch Trung Quốc Quốc Tập Cận Bình vào lúc 20 giờ 45, giờ Wahsington (tức 0 giờ 45, giờ quốc tế).

Trong thời gian những tháng cầm quyền đầu tiên, tổng thống Mỹ chủ trương trước hết dựa vào Trung Quốc, đồng minh chủ yếu của Bắc Triều Tiên, để gây áp lực buộc Bình Nhưỡng ngưng chương trình vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo. Thế nhưng trong thời gian gần đây, ông Trump tỏ ra thất vọng về hiệu quả của can thiệp Trung Quốc. Trong một thông điệp trên Twitter hồi tuần trước, Donald Trump tuyên bố nỗ lực của Trung Quốc đã "không có kết quả". Nguyên thủ Mỹ cũng cho rằng thời kỳ của "kiên nhẫn chiến lược" với Bắc Triều Tiên đã kết thúc.

Theo báo Nhật Japan Times, trong cuộc hội kiến giữa ông Donald Trump và thủ tướng Hàn Quốc tại Washington hồi giữa tuần, Washington và Seoul đã nhất trí cần có một tiếp cận "đồng bộ và toàn diện" nhằm buộc Bình Nhưỡng phải đình chỉ các nỗ lực phát triển vũ khí hạt nhân, trong khi vẫn để ngỏ cánh cửa cho đối thoại với Bắc Triều Tiên với "một số điều kiện".

Japan Times nhấn mạnh là thông cáo chung Mỹ-Hàn tái khẳng định thỏa thuận hợp tác an ninh ba bên Mỹ-Nhật-Hàn, nhằm chống lại các thách thức từ Bắc Triều Tiên. Các lãnh đạo Mỹ, Nhật, Hàn sẽ có cuộc hội kiến bên lề thượng đỉnh G20 tại Đức cuối tuần này.

Trọng Thành

***********************

Trump dự kiến điện đàm với lãnh đạo Nhật, Trung (VOA, 02/07/2017)

Tổng thống Donald Trump sẽ có các cuộc điện đàm riêng rẽ với các lãnh đạo của Nhật Bản và Trung Quốc.

Tổng thống Mỹ Donald Trump điện đàm với lãnh đạo nước ngoài (ảnh tư li ệu, 28/1/2017)

Một thông báo của Tòa Bạch Ốc không cho biết ông Trump sẽ thảo luận gì với Thủ tướng Nhật Shinzo Abe và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Tuy nhiên, các cuộc điện đàm nhiều khả năng xoay quanh sự thất vọng ngày càng tăng của ông Trump về Bắc Triều Tiên và hàng loạt các cuộc thử tên lửa gần đây của nước này.

Mới đây, ông Trump đã phát biểu rằng "Thời của kiên nhẫn chiến lược dành cho chế độ Bắc Hàn đã thất bại, trong nhiều năm trời, việc đó đã thất bại. Nói thẳng ra, sự kiên nhẫn đó đã hết".

Cuộc điện đàm diễn ra trước cuộc họp của các nhà lãnh đạo G20 tại Hamburg, Đức vào tuần tới. Ở đó, ông Trump dự kiến có các cuộc họp song phương với các ông Abe, Tập và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in.