 | Tổng quan: | 3056432 |
Bầu cử Mỹ : Donald Trump chỉ trích bác sĩ Fauci, phe Cộng Hòa bất bình
Tú Anh, RFI, 20/10/2020
Bác sĩ Anthony Fauci, người được công luận Mỹ kính phục trong cuộc chiến chống Covid-19, bị tổng thống Mỹ "chê lên, chê xuống". Trong một cuộc điện đàm với các cộng sự viên và được kể lại, Donald Trump xem bác sĩ Fauci và "một thảm họa", cho dù chính ông đã bổ nhiệm chuyên gia này vào bộ phận xử lý khủng hoảng đại dịch ở Nhà Trắng.
Tổng thống Mỹ Donald Trump lắng nghe bác sĩ Anthony Fauci chia sẻ thông tin tại cuộc họp báo hằng ngày về COVID-19 ở Nhà Trắng ngày 4/4/2020 - Ảnh : Reuters
Hôm thứ Hai 19/10, tiếp xúc với cử tri Cộng hòa ở bang Arizona, tổng thống Donald Trump lại một lần nữa tấn công bác sĩ Anthony Fauci, nhưng với lời lẽ nhẹ hơn.
Từ Washington, thông tín viên Anne Corpet tường thuật :
«Bang của quý vị đạt kết quả tốt trong đại dịch này". Donald Trump khẳng định như thế, trong khi bang Arizona báo cáo có 748 ca lây nhiễm mới hôm thứ Hai 19/10/2020.
"Đại dịch Covid, Covid, Covid … người ta nghe CNN nói mãi đến chán". Cùng với tuyên bố này, tổng thống Mỹ gọi nhà báo của CNN là "bọn con hoang ngu ngốc". Tiếp theo, ông gián tiếp tấn công bác sĩ Anthony Fauci : "Quý vị có biết là Joe Biden muốn phong tỏa nước Mỹ và nghe lời bác sĩ Fauci. Và bác sĩ Fauci đã nói "không cần đeo khẩu trang", quý vị đã thấy nhé. Bây giờ thì ông ấy nói là phải đeo khẩu trang … Người ta khen bác sĩ Fauci là một nhân vật tuyệt vời ! Ông ấy tuyệt vời thật, và tôi cũng mến ông ấy lắm, nhưng ông ấy ném banh tệ lắm …"
Trong tiếng cười phụ họa của cử tọa, tổng thống Donald Trump nhái điệu bộ vụng về của bác sĩ Fauci ném trái banh dã cầu. Những lời công kích liên tục chống lại một trong những vị bác sĩ được kính phục nhất nước Mỹ đã gây ra những phản ứng bất bình, kể cả trong nội bộ đảng Cộng hòa.
Tú Anh
Bắc Kinh dọa giữ "con tin" Mỹ ở Trung Quốc để trả đũa Washington
Thu Hằng, RFI, 18/10/2020
Bắc Kinh cảnh báo Washington là có thể bắt giam công dân Mỹ ở Trung Quốc để đáp trả việc Hoa Kỳ bắt giữ nhiều nhà khoa học Trung Quốc. Theo báo Wall Street Journal ngày 17/10/2020, thông điệp này được Bắc Kinh gửi đến chính quyền Mỹ rất nhiều lần và thông qua nhiều kênh khác nhau, kể cả thông qua đại sứ quán Mỹ ở Bắc Kinh.
Trung Quốc cảnh báo có thể bắt giữ các công dân Mỹ
Thông điệp của Trung Quốc rất rõ : Washington phải ngừng ngay việc truy tố các nhà khoa học Trung Quốc, nếu không công dân Mỹ ở Trung Quốc cũng có nguy cơ rơi vào cảnh vi phạm luật pháp Trung Quốc.
Lời cảnh báo được đưa ra ngay từ mùa hè, sau khi Hoa Kỳ bắt đầu hàng loạt vụ bắt giữ các nhà khoa học Trung Quốc nghiên cứu tại các trường đại học Mỹ, cáo buộc họ không trung thực khi khai hồ sơ nhập cư và che giấu mối liên hệ với quân đội Trung Quốc, tiếp theo là vụ đóng cửa lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston vào tháng 07.
Những lời đe dọa này có thể biến thành hiện thực vì theo báo Mỹ Wall Street Journal, chính quyền Trung Quốc vẫn vô cớ bắt công dân nước ngoài để phục vụ cho chiến lược ngoại giao của họ, một chiến lược bị Washington gọi là "ngoại giao con tin".
Trường hợp hai công dân Canada bị Trung Quốc kết tội "làm gián điệp" là ví dụ điển hình và thực tế nhất. Vụ bắt giữ từ tháng 12/2018 hai ông Michael Kovrig và Michael Spavor được cho là nhằm trả đũa việc Canada bắt giam bà Mạnh Vãn Châu theo yêu cầu của Mỹ.
Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân : Đại hội của Đảng và cũng là Đại hội của Nhân dân.
"Đại hội Đảng bộ là để Đảng kiểm điểm trách nhiệm thông qua sự đánh giá của người dân. Đồng thời, những mong muốn, nguyện vọng của từng người dân phải được thể hiện trong các văn kiện Đại hội Đảng.
Đại hội của Đảng cũng là Đại hội của Nhân dân. Vì vậy, việc lắng nghe, tiếp nhận các ý kiến đóng góp và giao nhiệm vụ của Nhân dân là rất quan trọng" – Đó là lời của Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân tại Hội nghị gặp gỡ các cơ quan báo chí trước Đại hội Đại biểu Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 – 2025 được tổ chức vào chiều 02/10/2020.
Tứ trụ triều đình nay còn ba - Ảnh minh họa
Thế nhưng trên thực tế liệu người dân nào nằm trong cụm từ được viết hoa "Nhân dân" ấy mà ông Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh muốn nói đến ?
Trong khi đó thì trong bài báo đăng trên tờ Tuổi Trẻ, phát hành ngày 5/10/2020, có đưa kết quả về khảo sát "Người Mỹ gốc Việt chọn ai ?". Bài báo cho biết :
"Theo một cuộc khảo sát được tiến hành với 1.600 người Mỹ gốc Á hồi tháng 9/2020, có 48% người Mỹ gốc Việt ủng hộ ông Trump so với 36% dành cho ứng viên tổng thống của Đảng Dân chủ, ông Joe Biden. Điều này có phần ngược lại ở các nhóm người Mỹ gốc Hoa, gốc Nhật, gốc Hàn và gốc Ấn. Tỉ lệ ủng hộ ông Biden lên tới 54% trong các nhóm này, trong khi ông Trump chỉ nhận được 30% tán thành.
Trong đợt bầu cử lần này, nhiều tổ chức của người Việt vận động cho ông Trump đã xuất hiện và kêu gọi ủng hộ bằng nhiều hình thức như ca hát, quảng cáo. "Đời sống của người Mỹ gốc Á dưới thời ông Trump được cải thiện rất nhiều, nền kinh tế rất mạnh và gần như ai cũng có việc làm trước khi đại dịch bùng phát", một người đứng đầu hội vận động cho ông Trump nói với báo South China Morning Post (SCMP) ngày 3-10.
Tuy nhiên, theo giáo sư Lien-Hang T. Nguyen thuộc Đại học Columbia (Mỹ), kết quả các cuộc khảo sát người Mỹ gốc Việt có thể không thực sự sát thực tế. Giáo sư Lien nhận xét quan điểm chính trị của người Việt phụ thuộc vào nhiều yếu tố như trình độ giáo dục, tuổi tác, địa vị kinh tế – xã hội. Những người Việt trẻ sinh ra trên đất Mỹ có quan điểm chính trị đặc biệt khác với cha mẹ và ông bà của mình, theo báo SCMP".
Liệu nếu có một cuộc khảo sát bỏ túi tương tự trong giới bình dân cà phê hè phố ở Sài Gòn, với phần ra đề "Nếu có lá phiếu quyền dân về bầu ‘tứ trụ’, sẽ chọn ai ?", thì có mấy ai dám công khai bày tỏ chính kiến và báo chí dám đăng mà không ngại bị chụp chiếc mũ chính trị hóa ?
Tứ trụ là danh xưng để chỉ 4 vị quan lớn nhất, có vai trò trụ cột của triều đình phong kiến.
Dưới thời Nguyễn, tứ trụ triều đình còn được hiểu là Tứ trụ Đại học sĩ là 4 chức quan Đại học sĩ cao cấp thời phong kiến Việt Nam, bao gồm : Cần Chánh điện Đại học sĩ ; Văn Minh điện Đại học sĩ ; Võ Hiển điện Đại học sĩ ; Đông Các điện Đại học sĩ. 4 vị quan này đều hàm Chính nhất phẩm, cao hơn cả Thượng thư (hàm Chính nhị phẩm, tương đương Bộ trưởng thời nay) và Tổng đốc.
Khi có biến, 4 viên quan đó ("Tứ trụ triều đình") mặc nhiên trở thành Phụ chính Đại thần và lập ra Hội đồng Phụ chính. Hội đồng Phụ chính là tổ chức cao cấp trong triều đình phong kiến, chỉ hình thành khi vua vắng mặt hoặc còn nhỏ tuổi, để điều hành công việc đất nước.
Hiện tại thì trong thể chế chính trị ở Việt Nam, cụm từ "tứ trụ" hiểu đơn giản hơn dùng để chỉ 4 chức vụ lớn nhất của các nhà lãnh đạo Việt Nam gồm : Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam, Chủ tịch Nước, Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ ; trong đó quyền lực tối cao chỉ có "nhất trụ" Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam.
Xét về tuổi tác thì các vị Nguyễn Phú Trọng, Nguyễn Xuân Phúc, Nguyễn Thị Kim Ngân, Nguyễn Thiện Nhân, Ngô Xuân Lịch, Tòng Thị Phóng, Trương Hòa Bình, Trần Quốc Vượng đều sẽ phải về hưu.
Như vậy chỉ còn 7 người đủ tiêu chuẩn để cạnh tranh các vị trí trong tứ trụ, bao gồm : Bộ trưởng Công an Tô Lâm (1957), Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Phạm Minh Chính (1958), Phó Thủ tướng kiêm Ngoại trưởng Phạm Bình Minh (1959), Trưởng Ban Dân vận Trung ương Trương Thị Mai (1958), Bí thư Hà Nội Vương Đình Huệ (1957), Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình (1961) và Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Thưởng (1970).
Ứng viên cho "nhất trụ", nếu một ngoại lệ về tuổi tác được chấp thuận, thì có khả năng cao là ngoại lệ sẽ cho trường hợp ông Trần Quốc Vượng và ông ta sẽ là Tổng bí thư tiếp theo vì lý do kinh nghiệm.
Ông Vượng có kinh nghiệm ở Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao và các cơ quan trung ương đảng – nơi ông là Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương (2011), Ban Bí thư (từ tháng 5 /2013) và Chủ nhiệm Uỷ ban Kiểm tra Trung ương Đảng (2016), Thường trực Ban Bí thư (từ tháng 3 năm 2018). Ông Trần Quốc Vượng sinh ở Thái Bình. Ông là cánh tay phải của ông Trọng trong chiến dịch chống tham nhũng đang diễn ra.
Cạnh tranh với ông Trần Quốc Vượng trong trường hợp chấp nhận ngoại lệ, đó là ông Nguyễn Xuân Phúc, Thủ tướng chính phủ.
"Tam trụ" còn lại sẽ rất có thể nằm trong số Tô Lâm, Vương Đình Huệ, Phạm Minh Chính, Trương Thị Mai, Phạm Bình Minh, và Nguyễn Văn Bình – riêng ông Võ Văn Thưởng thì có đồn đoán là sẽ tự rút lui.
Nếu bạn là "thường dân" và được hỏi ý kiến, bạn sẽ chọn ai ?
Hoài Giang
Nguồn : VNTB, 08/10/2020
Theo kết quả do hãng Gallup khảo sát được công bố vào tháng 8/2018, có tới 51% số người trẻ ở Mỹ và 57% số người theo đảng Dân chủ thích chủ nghĩa xã hội.
Bài viết trước "Vì sao giới trẻ Mỹ nay thích chủ nghĩa xã hội ? (BBC News tiếng Việt) đã giải thích hiện tượng nói trên.
Đồng tiền còn có 2 mặt, nói chi một xã hội tự do và đa nguyên nhất thế giới như nước Mỹ, hôm nay xin tiếp tục giải thích về thành phần bảo thủ tại Mỹ.
Giá trị Mỹ bị đảo ngược…
Vào những năm cuối thập niên 1950, nhà xã hội học Michael E. Harrington, người khai sinh tổ chức Dân chủ Xã hội Hoa Kỳ, nhận xét có hai nước Mỹ, một của người giàu và một của người nghèo.
Quyền lực kinh tế và chính trị đều nằm trong tay người giàu, vì vậy chênh lệch giàu nghèo ngày càng tăng, người đã giàu lại càng giàu hơn.
Muốn thay đổi xã hội phải dứt khoát từ bỏ đấu tranh giai cấp do Karl Marx đề ra, phải thực hiện đấu tranh chính trị, phải tái cấu trúc hệ thống các đảng chính trị và phát động cuộc chiến chống lại nghèo khó ngay trên đất Mỹ.
Tư tưởng nói trên ảnh hưởng đến chính sách của Tổng thống John Kennedy (1961-63), một kế hoạch chống lại nghèo đói và bất công đã ra đời, và đã được Tổng thống Lyndon Johnson (1963-69) tiếp tục thực hiện.
Tư tưởng xã hội chủ nghĩa, các phong trào bình đẳng giới tính, bình đẳng sắc tộc, chống chiến tranh Việt Nam trong thập niên 1960 làm đảo lộn mọi giá trị truyền thống của người Mỹ.
Tư tưởng xã hội chủ nghĩa dần dà không chỉ trở thành chính sách của đảng Dân chủ, mà còn ảnh hưởng đến chính sách của đảng Cộng hòa, và ảnh hưởng đến nước Mỹ.
Những người trưởng thành trong thập niên 1960 và thập niên 1970 trở thành những nhà báo, nhà làm phim, nhà hoạch định chính sách, nhà hoạt động xã hội và chính trị, nhà giáo dục…, ảnh hưởng đến xã hội và đến thế hệ trẻ hơn.
Bởi thế ngay cả Hiến pháp và các giá trị truyền thống Mỹ những người trẻ ít được biết đến, họ được giáo dục, được đọc sách, đọc báo, xem phim ảnh, theo quan điểm của người cấp tiến xã hội chủ nghĩa.
Bảo thủ là thế nào ?
Nước Mỹ theo thể chế Cộng hòa, công dân Mỹ phải trung thành với Hiến pháp, nhưng mỗi người hiểu Hiến pháp mỗi khác.
Tối cao Pháp viện là cơ quan có thẩm quyền giải thích Hiến pháp, tuyên bố các đạo luật liên bang, đạo luật tiểu bang là vi hiến, hoặc tuyên bố các hoạt động của hành pháp liên bang và tiểu bang là vi hiến.
Tối cao Pháp viện gồm chín thẩm phán do Tổng thống bổ nhiệm trọn đời và Thượng viện phê chuẩn chấp nhận.
Các thẩm phán theo khuynh hướng bảo thủ giải thích Hiến pháp và các đạo luật theo nghĩa gốc ban đầu tạo ra chính nó.
Còn các thẩm phán theo khuynh hướng cấp tiến giải thích ý nghĩa của Hiến pháp theo hoàn cảnh, theo thời gian hoặc theo các tài liệu chứng cứ xung quanh việc ban hành đạo luật.
Tối cao Pháp viện có khi do phía cấp tiến nắm giữ và có lúc do phía bảo thủ quyết định.
Thành phần bảo thủ như vậy là những người muốn duy trì giá trị truyền thống do những nhà lập quốc Hoa Kỳ truyền lại trong Hiến pháp.
Quyền phá thai
Phụ nữ bang North Dakota xuống đường đòi quyền được phá thai trước ngày án lệ Roe v. Wade có hiệu lực
Án lệ Roe v. Wade về quyền phá thai là án lệ gây tranh cãi và chia rẽ trong suốt 40 năm qua.
Án lệ được thành phần cấp tiến nhiệt tình ủng hộ vì nó đáp ứng quyền riêng tư và nữ quyền, nhưng đã phạm vào niềm tin và tín ngưỡng của thành phần bảo thủ.
Án lệ được Tối cao Pháp viện phán quyết ngày 22/1/1973, theo Tu chính án số 14 của Hiến pháp Hoa Kỳ, người phụ nữ có quyền phá thai và quyền này được quy định trong suốt thời gian người phụ nữ mang thai.
Nhưng Tối cao Pháp viện đồng thời lại cho phép các tiểu bang ấn định khi nào bào thai có khả năng tồn tại độc lập, vì thế ở một số tiểu bang bảo thủ quyền phá thai gần như không được thi hành.
Quan điểm bảo thủ…
Những người có tín ngưỡng tin rằng bào thai là nguồn sống được Thượng đế ban cho con người và đất nước Hoa Kỳ, nên không ai được quyền tước đi mạng sống của người khác.
Những người bảo thủ còn tin rằng việc phá thai, sẽ dẫn đến việc xa rời đức tin tôn giáo, phá bỏ truyền thống gia đình và xã hội.
Trong khi những người cấp tiến tin vào kế hoạch hóa gia đình, thì người bảo thủ lập luận việc phá thai khiến nước Mỹ bị lão hóa phải nhận thêm di dân, càng đông di dân càng hủy hoại giá trị truyền thống của người Mỹ.
Vào năm 1995, bà Norma McCorvey người tạo ra án lệ Roe v. Wade trở thành một tín hữu Tin Lành, bà nhìn nhận khi còn trẻ bị hoàn cảnh đưa đẩy dẫn đến án lệnh này.
Bà McCorvey rất hối hận nên đã trở thành một nhà hoạt động chống phá thai, bà đã từng điều trần trước Quốc Hội chống lại việc phá thai.
Phán quyết đổi chiều…
Vào đầu tháng 6/2019, Tối cao Pháp viện Mỹ bất ngờ ủng hộ một điều luật của tiểu bang Indiana là tất cả các bào thai dù bị sẩy thai hoặc phá thai đều phải được chôn cất hoặc hỏa táng.
Quyết định này được xem là bước đầu công nhận bào thai không phải là chất thải y tế, mà là con người khi mất phải được đối xử trang nghiêm.
Khi đã xem bào thai là con người, bước kế tiếp là bào thai có quyền được sống được hưởng mọi thứ quyền mà công dân Hoa Kỳ được hưởng.
Nhưng các thẩm phán Tối cao Pháp viện cẩn thận đưa ra một phán quyết khác là trong một số trường hợp phụ nữ ở tiểu bang Indiana tiếp tục có quyền phá thai.
Người có tín ngưỡng ủng hộ ông Trump
Tổng thống Trump chống lại việc phá thai, nhưng lại đồng ý trong trường hợp người phụ nữ bị hãm hiếp, hay loạn luân, hay để bảo vệ cuộc sống của người mẹ, người phụ nữ có quyền phá thai.
Mặc dù, quan điển này không được giới chống phá thai đồng ý, nhưng họ đều biết chính nhờ ông Trump đã bổ nhiệm 2 thẩm phán bảo thủ nên mới có được kết quả nói trên.
Ngay sau đó đã có tới mười tiểu bang ban hành các quy định phá thai và cấm phá thai nhằm thách thức Tối cao Pháp viện phải xét lại quyền phá thai.
Con số phá thai đã giảm rất nhiều, nhiều phòng khám phá thai đã phải đóng cửa, tiểu bang Missouri không có phòng khám phá thai nào…
Theo khảo sát được Democracy Institute/Sunday Express công bố ngày 14/7/2020, đa số người Mỹ có tín ngưỡng ủng hộ Tổng thống Trump tái đắc cử.
Đặc biệt, 90% người theo Công giáo Phúc âm (Evangelical Christians) bày tỏ ủng hộ ông Trump, chỉ có 8% nói họ sẽ bỏ phiếu cho ông Joe Biden.
56% người theo Tin lành ủng hộ ông Trump, 42% bỏ phiếu cho ông Biden.
Còn người theo Công giáo Roma 52% ủng hộ ông Trump, 44% ủng hộ ông Biden.
Ông Biden nhận được sự ủng hộ của đa số người theo Do Thái giáo (61%) và những người vô thần (90%).
Xóa bỏ chủ nghĩa tư bản …
Ngày 9/7/2020, ông Joe Biden, ứng cử viên đảng Dân chủ, tại Dunmore, tiểu bang Pennsylvania đã công khai kế hoạch tranh cử Tổng thống trong đó có việc "chấm dứt kỷ nguyên chủ nghĩa tư bản cổ đông" (era of shareholder capitalism).
Ông cho biết sẽ thay thế bằng một hệ thống quản trị xí nghiệp dựa trên quyền lực của các nghiệp đoàn lao động và dựa trên các cộng đồng người da đen, da màu và người Mỹ bản địa.
Ông định mức lương tối thiểu 15 Mỹ kim một giờ và dự định tăng thuế thu nhập công ty từ mức thuế 21% hiện nay lên 28%, trở lại mức thuế thời Tổng thống Obama.
Việc Tổng thống Trump vào năm 2017 giảm thuế công ty xuống còn 21%, đã vực dậy nền kinh tế Mỹ, giảm thất nghiệp đến mức thấp nhất trong vòng mấy chục năm, nhất là giảm thất nghiệp trong cộng đồng người Mỹ gốc da đen.
Những chính sách của ông Biden tương tự với ý tưởng của Thượng nghị sĩ Bernie Sanders, một người cực tả, có lập trường đối nghịch với thành phần bảo thủ kinh tế những người tin vào kinh tế tự do, chính phủ không can thiệp vào hoạt động xí nghiệp, giảm thiểu thuế công ty.
Bảo thủ chống chủ nghĩa xã hội
Hai thí dụ trong bài nói lên sự khác biệt về xã hội và kinh tế giữa thành phần bảo thủ và thành phần cấp tiến theo xã hội chủ nghĩa tại Mỹ.
Ngay từ thời Tổng thống John F. Kennedy (1961-63), những cuộc tranh cử Tổng thống và tranh cử giữa kỳ tại Mỹ, đều là những cuộc giao đấu chính trị giữa hai khuynh hướng bảo thủ và xã hội.
Những đề tài chính trị khác, như bình đẳng giới tính, bình đẳng sắc tộc, bảo vệ môi trường, toàn cầu hóa, thương mãi Mỹ-Trung, mở cửa phục hồi kinh tế sau đại dịch…, sẽ là những đề tài tranh cãi giữa các ứng cử viên trong cuộc tranh cử 2020 sắp tới.
Cuối cùng khối cử tri trung dung, thầm lặng quan sát, cân nhắc và quyết định kết quả cuộc bầu cử.
Nguyễn Quang Duy
Melbourne, Úc Đại Lợi, 17/07/2020
Chỉ còn hơn sáu tháng nữa là đến ngày bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ. Đây là lúc kiểm điểm lại những sự kiện đã và đang xẫy ra trong vài năm qua liên quan đương kim Tổng thống Donald Trump và Hoa Kỳ. Tự những sự kiện này sẽ nói lên sự thật.
Cá nhân
1. Tòa án New York phạt Trump 3,8 triệu USD vì lạm dụng tiền của quỹ từ thiện Trump Foundation. Tòa cũng ra lệnh đóng cửa tổ chức này (11/2019).
2. Hai tòa án liên bang Hoa Kỳ tại New York và San Francisco phạt Trump University 25 triệu USD và ra lệnh đóng cửa trường này vì lừa bịp học viên (2/2018).
3. Hoạt động kinh doanh thất bại của Trump : Trump Airlines, Trump Casinos, Trump Mortgage, Trump University, Trump Vodka, Trump Steaks, China Connection.
4. Sáu lần khai phá sản : Trump Taj Mahal Associates, Atlantic City Casino (1991), Trump Castle Hotel & Casino, Atlantic City Casino (1992), Trump Plaza Associates, Atlantic City Casino (1992), Plaza Operating Partners, Manhattan Hotel (1992), Trump Casino Holdings, Atlantic Casinos (2004), Trump Entertainment Resorts, Atlantic City Casinos (2009).
5. Trump nói dối hoặc tung tin không xác thực 16.241 lần trong đúng 3 năm đầu làm Tổng thống tính đến ngày 20/1/2020.
6. Giáo sư William T Kelley : "Donald Trump là môt sinh viên đần độn nhất từ trước tới nay của tôi" tại University of Pennsylvania.
7. Dalai Lama nói Trump thiếu những nguyên tắc đạo đức (6/2019).
8. Giáo hoàng Francis chỉ trích Trump không phải là người Thiên Chúa giáo vì có những hành vi không theo tinh thần Thiên Chúa giáo (1/2019).
9. Trump dọa kiện các trường học nếu họ tiết lộ điểm của Trump vì sợ lòi ra điểm xấu.
10. Bốn lần tìm cách trốn tránh quân dịch với lý do học vấn. Sau khi tốt nghiệp đại học, ông lấy lý do có cục xương ở gót chân (1968).
11. Trên 40 phụ nữ Hoa Kỳ và ngoại quốc công khai tố cáo Trump tấn công tình dục. Hai trường hợp đang được tòa án cứu xét.
12. Trump bị tố cáo nhờ luật sư cá nhân trả cho cô đào cởi truồng Stomy Daniels 130.000 USD trước cuộc bầu cử 2016 để cô này giữ yên lặng về liên hệ giữa cô và ông Trump. Nhưng vụ này bị báo Wall Street Journal phanh phui ra. Tòa án New York District đang thụ lý vụ vi phạm luật bầu cử này. Ủy ban Tư pháp Hạ viện cũng đang tiến hành cuộc điều tra (9/2019).
13. Trump bị kiện bởi E. Jean Carroll về trường hợp hiếp dâm vào 1996. Trump xin hủy bỏ bản án này nhưng Tối cao Pháp viện New York tại Manhattan quyết định cho tiến hành (1/2020).
Chính trị và ngoại giao
1. 157 học giả Hoa Kỳ xếp hạng Trump là một trong ba Tổng thống tồi tệ nhất trong lịch sử Hoa Kỳ (1/2020).
2. Patti Davis, con gái của Tổng thống Reagan bầy tỏ quan điểm trên Washington Post : "Cả thế giới biết một đứa trẻ đang chiếm giữ Nhà Trắng" (12/2018).
3. Những hoạt động sau đây đang bị điều tra hình sự : Tổ hợp Trump (Trump Organization), chiến dịch tranh cử (Trump campaign), chuyển tiếp chính quyền (Trump transition) và lễ nhậm chức (Trump inauguration).
4. Đô đốc William H. McRaven (về huu) tuyên bố "Chế độ Cộng hòa của chúng ta bị Tổng thống tấn công. Nếu Tổng thống không chứng tỏ tài lãnh đạo mà nước Mỹ cần, đây là lúc để cho một người mới vào phòng bầu dục... Tấn công của Tổng thống vào truyền thông là một đe dọa lớn nhất đối với chế độ dân chủ của chúng ta trong suốt cuộc đời của tôi" (10/2019).
5. Sir Kim Darroch, Đại sứ Anh tại Hoa Kỳ, báo cáo với chính phủ Anh rằng Trump là người vớ vẩn, bất ổn, và thiếu khả năng. Ông nói thêm rằng tình hình Nhà Trắng hỗn loạn và sự nghiệp của Tổng thống sẽ chấm dứt trong nhục nhã. Sau khi tin này được tiết lộ ra ngoài, Anh quốc đã thay đại sứ mới (7/2019).
6. Tạp chí nổi tiếng Christianity Today kêu gọi truất phế Tổng thống Trump vì ông công khai mời gọi nước ngoài can thiệp vào chính trị Hoa Kỳ. Đây là một vi hiến trầm trọng (12/2019).
7. Trump là một trong ba Tổng thống Hoa Kỳ bị Hạ viện luận tội vì lạm dụng quyền lực ép buộc một nước đồng minh bôi nhọ một đối thủ chính trị của mình, nhưng ông may mắn không bị Thượng viện cách chức vì đảng Cộng hòa chiếm đa số tại Thượng viện (12/2019).
8. Trong 2 năm rưỡi, chính quyền của Tổng thống Trump nhận 37 bản cáo trạng buộc tội, 7 án phạt hình sự và 6 án tù. Trong khi đó, chính quyền của Tổng thống Obama không có một tai tiếng nào cả.
9. Trong vòng 30 tháng, kể từ 1/2017 - 7/2019, đã xẩy ra 49 vụ từ chức hay bãi nhiệm trong chính quyền hỗn loạn của Tổng thống Trump.
10. Tổng thống Trump mạ lỵ chiến tranh bảo vệ tự do của Mỹ tại Việt Nam : "Tôi không bao giờ thích chiến tranh đó cả. Đó là một cuộc chiến tồi tệ đáng lẽ không bao giờ Hoa Kỳ nên tham dự vào" (6/2019).
11. Trong hơn ba năm qua, Hoa Kỳ đã phải chịu đựng những thất bại ngoại giao từ Venezuela, Iran, Bắc Triều Tiên, Syria, Iraq và Palestine. Công nhận Golan Heights của Syria là một phần đất của Do Thái và Jerusalem là thủ đô của Do Thái là những vi phạm luật pháp quốc tế. Rút Hoa Kỳ ra khỏi Hiệp định Hợp tác Xuyên Thái Bình Dương (Trans-Pacific Partnership), Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, Thỏa hiệp Paris về Thay đổi khí hậu là những sai lầm lớn. Các nước đồng minh truyền thống dần dần xa lánh Hoa Kỳ.
12. Giáo sư Brett Bruen, Georgetown University : "Thất bại là nét đặc biệt của chính sách ngoại giao của Tổng thống Trump… Không có chiến lược, không có cộng tác viên giỏi, và không có đồng minh hỗ trợ, cuối cùng Trump sẽ đưa Hoa Kỳ vào những cuộc xung đột tốn kém" (6/2019).
13. Giáo sư Stephen M. Walt, Harvard University : "Sau hơn hai năm của nhiệm kỳ đầu, một thành tích nổi bật nhất của Trump về chính sách ngoại giao là hình ảnh của Hoa Kỳ trên toàn cầu giảm xuống không ngừng và rõ rệt. Và đây là một thảm họa thực sự. Ngoại trừ Trump sau cùng sẽ bị hạ bệ vì những rắc rối về pháp luật, ông ta sẽ có thể sống cuộc đời còn lại trong an nhàn, bao quanh bởi một đoàn tùy tùng gồm những kẻ bợ đỡ, cầu cạnh, và những hèn hạ mà ông ta đã nuôi dưỡng được trong suốt cuộc đời của mình. Còn lại, chúng ta sẽ là những người sẽ phải thanh toán những phí tổn do sự đổ vỡ của một nhiệm kỳ Tổng thống gây ra" (3/2019).
14. Tổng thống Trump đã thu nạp khá nhiều thành phần da trắng thượng đẳng và cực hữu vào trong chính quyền. Trong hơn ba năm qua, tội ác về kỳ thị chủng tộc lan rộng khắp nơi trên đất Mỹ. Theo báo cáo của FBI, riêng trong năm 2018 xẩy ra 4.571 vụ xô sát vì mầu da, con số cao nhất trong 16 năm qua, đặc biệt nhắm vào người gốc Châu Mỹ La Tinh. Thực tế cho thấy Trump đã kích động, khơi gợi, dung túng và bao che cho những hành vi kỳ thị, thúc đẩy phong trào da trắng thượng đẳng được che đậy dưới lớp vỏ bọc phong trào dân túy.
Kinh tế
1. Ngân sách thiếu hụt tiếp tục gia tăng mạnh mẽ trong những năm vừa qua từ 585 tỉ USD trong tài khóa 2016, tương đương với 3,1% GDP, lên đến 1.083 tỉ USD trong tài khóa 2020, tương đương với 4,8% GDP.
2. Nợ công tăng từ 19.573 tỉ USD trong tài khóa 2016, tương đương với khoảng 104% GDP, lên đến 24.057 tỉ USD trong tài khóa 2020, tương đương với 108% GDP. Đây là những con số kỷ lục. Khi tranh cử Trump hứa sẽ cân bằng ngân sách và xóa sạch nợ khi làm Tổng thống.
3. Vào đầu năm nay, Tổng thống Trump đã đệ trình Quốc hội ngân sách 4,8 ngàn tỉ USD cho tài khóa 2020-2021. Ông đề nghị cắt giảm đáng kể hầu hết những chương trình an sinh xã hội, buộc những người có lợi tức thấp phải gánh chịu hậu quả của chính sách kinh tế sai lầm của ông. Đây là một việc bất công và thất nhân tâm (2/2019).
4. Chính sách giảm thuế 2018 đã thất bại khiến cho ngân sách thiếu hụt trầm trọng và nợ công kỷ lục và mức phát triển kinh tế không đạt được mục tiêu như ông Trump hứa hẹn 4%-6%.
5. Mức phát triển kinh tế trong năm 2019 là 2,2%. Dự đoán trước đây cho 2020 là 2%, nhưng vì ảnh hưởng của đại dịch kinh tế có thể suy giảm 50% và tỉ lệ thất nghiệp sẽ có thể lên đến 30%. Hi vọng tình trạng này sẽ không kéo dài.
6. Tỉ lệ thất nghiệp tiếp tục cải thiện từ thời Tổng thống Obama 4,7% vào cuối năm 2016 xuống còn 3,5% vào cuối năm 2019. Vì ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, tỉ lệ thất nghiệp đã bắt đầu tăng. Vào tháng 3/2020, tỉ lệ thất nghiệp là 4,4%. Gần 7 triệu người khai thất nghiệp tuần cuối cùng của tháng 3. Trong mùa đại dịch tỉ lệ thất nghiệp có thể đạt tới mức 30% theo dự đoán của Federal Reserve Bank of St. Louis. Kinh tế Hoa Kỳ tiếp tục suy giảm trong những tháng tới với mức độ nghiêm trọng như thời kỳ đại khủng hoảng kinh tế.
7. Chiến tranh thương mại do Tổng thống Trump gây ra với Trung Quốc và một số nước đồng minh vào đầu năm 2018 đã làm cho kinh tế thế giới suy giảm và đặc biệt gây thiệt hại đáng kể cho Trung Quốc và Hoa Kỳ. Hầu hết các dự án đầu tư bị trì hoãn hay hủy bỏ vì tình trạng thị trường bất ổn. Nông dân Hoa Kỳ điêu đứng vì thuế quan. Khu vực công nghệ rơi vào tình trạng co cụm. Giới tiêu thụ Hoa Kỳ đã phải chi thêm khoảng 34 tỉ USD trong 2 năm đầu vì thuế quan. Như tôi đã dự đoán trước, cuộc chiến thuế quan rơi vào bế tắc và thiệt hại quá to lớn khiến đôi bên đã phải thỏa thuận giải pháp cho giai đoạn I. Ông Trump từng tuyên bố nhiều lần "Tôi là người của thuế quan… Chiến tranh thương mại tốt và dễ thắng." Thực tế đã chứng minh ông đã sai lầm một cách nghiêm trọng.
Covid-19
1. Tổng thống Trump xem đại dịch là một tin bịa đặt của đảng Dân chủ để hại ông và không tin cả vào báo cáo của tình báo Hoa Kỳ vào đầu năm. Sau đó ông tuyên bố sẵn sàng đối phó với đại dịch Covid-19. Sự thực là Hoa Kỳ thiếu thốn trầm trọng mọi thiết bị y tế, ngay cho cả các bệnh viện. Nay con số người nhiễm coronavirus tại Hoa Kỳ đã lên đến 422.350 người được xác nhận và 14.257 người chết, đứng đầu thế giới. Các con số này trên thực tế có thể cao hơn nữa vì các cơ sở y tế không có đủ máy thử nghiệm, trái với điều Tổng thống Trump nói. Hoa Kỳ đã lãng phí khoảng hai tháng. Ông ưu tiên chú trọng tới kinh tế mà bỏ bê việc chuẩn bị đối phó với Covid-19.
2. Kể từ ngày Tổng thống Trump công bố tình trạng khẩn cấp về Covid-19, ông liên tục tung ra những thông tin sai lầm hoặc thiếu chính xác khiến một số cơ quan truyền thông không trực tiếp truyền thanh hay truền hình các buổi họp báo nữa hoặc không tham dư.
3. Sau đây là một vài thông tin sai lầm về Covid-19 do Tổng thống phổ biến :
a) Đến tháng Tư trời ấm sẽ có ảnh hưởng mạnh trên loại coronavirus. Sự thật là còn quá sớm để có thể nói nếu khí hậu ấm sẽ giảm sự lan truyền của coronavirus. Những con virus tấn công bộ phận hô hấp có thể theo mùa, tuy nhiên theo Tổ chức Y tế Thế giới (World Health Organization – WHO), con coronavirus mới này có thể truyền đi trong tất cả mọi vùng kể cả những nơi có thời tiết nóng và ẩm.
b) Sự bùng phát coronavirus chỉ tạm thời. Một ngày nào đó nó sẽ biến đi như một phép lạ.
c) Ai cần thử nghiệm sẽ được thử nghiệm. Sự thật khả năng thử nghiệm vô cùng giới hạn.
d) Các công ty dược phẩm sẽ có thuốc chủng tương đối sớm. Các chuyên viên đã phải cải chính rằng cần ít nhất một năm hay 18 tháng mới thể có được thuốc chủng.
e) FDA đã chấp thuận chloroquine để trị Covid-19. Ông Stephen Hahn, Giám đốc FDA, đã phải mau mắn cải chính rằng thuốc này chưa được chấp thuận, cần phải thử nghiệm.
f) Những công ty xe hơi ngay bây giờ đang tình nguyện chế tạo những thiết bị y tế. Tuy nhiên trước đó hai hãng Ford và General Motors đã tuyên bố ngưng sản xuất xe hơi ở Bắc Mỹ và cần vài tháng mới có thể sản xuất máy thở (ventilator).
g) Các bệnh viện thổi phồng nhu cầu về khẩu trang và thiết bị y tế. Những thứ này có thể bị tuồn ra cửa sau hoặc cất giữ. Theo tìm hiểu của báo chí, chuyện này không xẩy ra. Vào đầu tháng Ba, Thống đốc Cuomo chỉ nói rằng có người sẽ lợi dụng cơ hội này để tăng giá.
h) Ông Trump nói ông luôn luôn biết đây là một đại dịch. Sự thật lúc đầu ông coi thường Covid-19 xem nó như những dịch cúm khác và cho là một tin vịt do đảng Dân chủ tung ra để hại ông.
i) Chính quyền Obama phản ứng đối với dịch H1N1 là một thảm họa, nhiều ngàn người chết, và không được gì đáng kể để sửa chữa cách thử nghiệm cho tới bây giờ. Sự thật là Tổng thống Obama đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp chỉ 2 tuần lể sau khi những trường hợp nhiễm bệnh đầi tiên phát hiện tại California. Vấn đề khó khăn là thuốc chủng, chứ không phải là thử nghiệm. Trong khi đó, Trump đợi bẩy tuân lễ mới công bố tình trạng khẩn cấp.
j) Nếu kinh tế bị ngưng trệ, sẽ có nhiều người tự tử hơn là chết vì Covid-19. Điều này mâu thuẫn với ước tính của chính Nhà Trắng rằng sẽ có khoảng từ 100.000 đến 240.000 người chết vì đại dịch. Trong khi đó số người tự vẫn ở Hoa Kỳ là 47.000 người vào năm 2017.
Nguyễn Quốc Khải
12/04/2020
Sự bùng phát của dịch Covid-19 trong năm bầu cử 2020 đang gây ra những tác động tiêu cực đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ. Tuy nhiên, ảnh hưởng của cuộc bầu cử đối với cuộc chiến chống lại dịch bệnh này sẽ cần được quan trọng và tập trung hơn.
Sự bùng phát của dịch Covid-19 trong năm bầu cử 2020 đang gây ra những tác động tiêu cực đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ.
Ngày 13/3, sau gần 8 tuần Mỹ công bố có ca nhiễm virus SARS-CoV-2 đầu tiên, Chính quyền Trump đã ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia và đây là lần thứ 6 Trump ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia kể từ khi lên nắm quyền đến nay. Ngày 14/3, Tổng thống Trump, người được cho là một tuần trước đó đã tiếp xúc trực tiếp với người bị nhiễm virus SARS-CoV-2 tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago xác nhận hôm 13/3 đã làm xét nghiệm và kết quả sẽ được công bố sau một đến hai ngày. Tuy nhiên, ngay sau đó Nhà Trắng công bố kết quả xét nghiệm là âm tính. Từ việc ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia đến việc Trump có kết quả âm tính với virus SARS-CoV-2, về cơ bản cho thấy Chính quyền Trump đã buộc phải có những phản ứng tích cực trong bối cảnh tình hình dịch bệnh đang tiếp tục lây lan tại Mỹ.
Câu hỏi mà mọi người thường nghe thấy thời gian gần đây là liệu dịch Covid-19 có ảnh hưởng đến cuộc bầu cử Mỹ hiện nay không ? Nếu nói rằng nước Mỹ dưới thời Tổng thống Trump hơn 3 năm qua giống như "hồ Thiên nga đen", thì sự bùng phát của dịch bệnh trong năm bầu cử 2020 chỉ đơn giản là sự việc xảy ra bất ngờ nhưng tiềm ẩn nguy cơ tác động mạnh đến việc cầm quyền của Tổng thống Trump.
Dịch bệnh sẽ tác động đến tình hình bầu cử ?
Thông thường, tác động của dịch Covid-19 đối với bầu cử Mỹ ít nhất sẽ thể hiện theo hai hướng : Một là làm giảm tỉ lệ cử tri đi bỏ phiếu ; hai là khiến cử tri quan tâm nhiều đến các vấn đề chính sách liên quan đến dịch bệnh. Tuy nhiên, quy luật cơ bản này không hoàn toàn đúng trong một số trường hợp, bởi lẽ vấn đề này còn có một điều kiện tiên quyết đó là phạm vi và thời gian của dịch Covid-19 tại Mỹ có đủ để ảnh hưởng đến cuộc bầu cử vào ngày 3/11 hay không. Liệu điều kiện tiên quyết đó có diễn ra hay không, hoặc tình trạng khẩn cấp mà Chính quyền Trump ban bố có hiệu quả hay không, điều đó cần thời gian hoặc các chuyên gia y tế thẩm định. Trong trường hợp chưa có đánh giá chuyên môn rõ ràng, việc dự đoán tác động của dịch Covid-19 đối với bầu cử Mỹ chỉ có thể dựa trên một số giả thuyết khác nhau.
Chẳng hạn như, dịch Covid-19 tiếp tục lây lan ở Mỹ nhưng có dấu hiệu giảm trước cuộc bầu cử, tức là vào khoảng tháng 7/2020, khi đó ảnh hưởng của dịch Covid-19 đến bầu cử Mỹ không lớn. Giai đoạn này cũng trùng với thời điểm bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ hiện nay, nên có thể sẽ có sự thay đổi nào đó trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ. Chẳng hạn, Ủy ban quốc gia đảng Dân chủ đã hủy việc khán giả xem trực tiếp phiên tranh luận giữa hai ứng cử viên Joe Biden và Bernie Sanders ở thành phố Phoenix, bang Arizona ngày 15/3 ; hai bang Louisiana và Georgia cũng tuyên bố lùi thời gian tổ chức bầu cử sơ bộ đến tháng 5 và 6 thay vì vào/3 và 4 như dự kiến.
Tuy nhiên, sự thay đổi trình tự này có thể sẽ không gây ra bất kỳ tác động nào đáng kể. Việc không có khán giả tham dự phiên tranh luận hay sự điều chỉnh của hai bang Louisiana và Georgia trên thực tế cũng không ảnh hưởng nhiều đến tình hình bầu cử. Tuy lượng cử tri của hai bang ít (Louisiana 54 phiếu, Georgia 105 phiếu) nhưng cũng không thể thiếu số cử tri này ; thì cũng không loại trừ khả năng các bang áp dụng các phương pháp khác để tiến hành bầu cử sơ bộ như thông qua Internet, và chỉ cần hoàn thành trước thời điểm tổ chức đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ vào ngày 13/7.
Đồng thời, nếu dịch Covid-19 khiến tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu giảm, thì cũng không ảnh hưởng nhiều đến cử tri trẻ tuổi. Hiện tại do bùng phát dịch Covid-19, cử tri trong đảng Dân chủ lại quan tâm hơn đến việc mở rộng hệ thống bảo hiểm y tế. Sự thay đổi theo hướng này có lợi cho Bernie Sanders, ứng cử viên đang được thanh niên ủng hộ, hơn nữa ông còn chủ trương đẩy mạnh chương trình "bảo hiểm y tế toàn dân". Tuy nhiên, liệu điều đó có đủ mạnh để giúp Bernie Sanders phá bỏ sự đồng thuận cao của đảng Dân chủ hiện nay rằng Joe Biden có thể đánh bại Tổng thống đương nhiệm Donald Trump hay không ? Hiện xem ra xác suất này không cao. Kết quả cuối cùng có thể là Joe Biden sẽ tăng cường diễn thuyết hơn về chính sách y tế, thậm chí chấp nhận một số ý tưởng của Bernie Sanders.
Trong trường hợp dịch bệnh tiếp tục lây lan tại Mỹ, thậm chí đến ngày bầu cử vẫn không thể khống chế được, khi đó, sự ứng phó với tình trạng khẩn cấp của Chính quyền Trump là không hiệu quả, thậm chí còn tác động mạnh đến việc tái đắc cử của Trump và cuộc bầu cử. Tình hình trên rõ ràng là không có lợi cho Trump và đảng Cộng hòa. Dự kiến số ý kiến không hài lòng sẽ phá vỡ tỷ lệ 45-55% mà Trump đã duy trì hơn 3 năm qua. Đồng thời, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu giảm lại có lợi cho các ứng cử viên đảng Dân chủ đang nhận được sự ủng hộ của các cử tri trẻ, thậm chí số này còn sử dụng Internet rất thành thạo, và điều này không có lợi cho Trump.
Ngoài ra, sự thay đổi trên cũng sẽ dẫn đến hai kết quả : Một là những lo ngại về triển vọng kinh tế sẽ làm giảm độ tin cậy đối với thành tích cầm quyền của Trump ; hai là những quan tâm của cử tri đối với hệ thống y tế đã cho thấy rõ những thiệt hại mà đảng Cộng hòa gây ra cho Đạo luật cải cách y tế Obamacare. Những nhân tố đó sẽ tạo thành những trở ngại khó có thể dự đoán đối với khả năng tái đắc cử của Trump, cũng không loại trừ khả năng tác động đến tình hình bầu cử của đảng Cộng hòa.
Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng vẫn còn hơn 7 tháng nữa bầu cử mới diễn ra, liệu tình hình dịch bệnh liên tục thay đổi có tác động đến tình hình bầu cử cũng liên tục thay đổi hay không. Nhưng, có thể khẳng định rằng Chính quyền Trump vẫn chiếm ưu thế do đang kiểm soát phần lớn vấn đề và quyền đối phó với tình hình dịch bệnh. Nếu có thể khống chế được dịch bệnh, thì có thể khống chế được tác động của nó đối với bầu cử. Xét về mặt số liệu, mặc dù hiện có đến 49% dân chúng không hài lòng đối với các biện pháp chống dịch của Chính quyền Trump, nhưng về cơ bản chỉ ở mức tương đương với sự không hài lòng đối với Tổng thống Trump trong hơn 3 năm qua. Điều này cũng có nghĩa là Trump vẫn còn có khả năng xoay chuyển được tình hình.
Một chỉ số quan trọng khác là ít nhất tính đến đầu tháng 3, khi chỉ có 43% người Mỹ hài lòng với phản ứng của Chính quyền Trump, 87% thành viên trong đảng Cộng hòa vẫn ủng hộ Trump. Điều khó hiểu ở chỗ là các thành viên của đảng Cộng hòa còn chia sẻ quan điểm về virus SARS-CoV-2 với Trump : Trái ngược với với 68% đảng Dân chủ lo lắng về dịch bệnh, 63% thành viên đảng Cộng hòa lại không lo lắng về dịch bệnh này. Sự phân cực giữa hai đảng về dịch Covid-19 ít nhất cũng cho thấy sự phát triển của dịch Covid-19 hiện nay không làm thay đổi xu thế cơ bản "Trump hóa" của đảng Cộng hòa.
Do đó, biến số quan trọng nhất là liệu biện pháp ban bố tình trạng khẩn cấp hiện nay của Chính quyền Trump có thể phát huy hiệu quả hay không, nếu có, tình hình bầu cử sẽ có hy vọng ; nếu không, thì cũng có thể đoán trước được tình hình.
Dịch Covid-19 dưới tác động của bầu cử
Mặc dù vấn đề quan trọng nhất quyết định xu hướng bầu cử phụ thuộc vào hiệu quả của công tác phòng chống dịch, nhưng điều này không có nghĩa phải đẩy mạnh công tác phòng chống dịch gắn với bầu cử, vì như vậy nhiều khả năng sẽ phản tác dụng. Trong lịch sử bầu cử Mỹ, ví dụ điển hình nhất là công tác phòng chống dịch cúm lợn trong bối cảnh cuộc bầu cử năm 1976.
Trong cuộc bầu cử năm 1976, tổng thống đương nhiệm cũng tìm cách tái tranh cử, nhưng cuộc bầu cử này có ý nghĩa đặc biệt vì Gerald Ford là Tổng thống Mỹ duy nhất không trải qua bầu cử. Vào thời điểm đó, Gerald Ford không chỉ đối mặt với sự cạnh tranh của Ronald Reagan trong đảng, mà còn phải đối mặt với những tranh cãi do Richard Nixon gây ra, đảng Dân chủ chỉ cần tập trung vào những vấn đề đó mà không cần phải chú ý tới những vấn đề khác. Gerald Ford vì muốn chứng minh khả năng của bản thân thông qua một cuộc bầu cử chính thức nên đã gặp phải rắc rối ngay đầu năm bầu cử.
Ngày 4/2/1976, một người lính 19 tuổi tại căn cứ Fort Dix thuộc bang New Jersey đã thiệt mạng do nhiễm chủng cúm mới, khi đó Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) đã tiến hành xét nghiệm cho 19 người và sau đó 13 người phải nhập viện. CDC cho rằng đây là một chủng của bệnh cúm lợn, nhiều khả năng sẽ phát triển thành đại dịch toàn cầu giống như đại dịch năm 1918 khiến hàng trăm nghìn người thiệt mạng. CDC cho biết ít nhất 80% người Mỹ phải tiêm phòng vắc-xin.
Giữa tháng 2/1976, Bộ trưởng Bộ Y tế, Giáo dục và Phúc lợi Mỹ David Mathews tuyên bố bệnh cúm lợn cũng giống như đại dịch năm 1918 sẽ bùng phát vào mua Thu năm đó. Ngày 15/3, Tổng thống Gerald Ford tuyên bố ủng hộ chương trình miễn dịch toàn dân, và ngày 4/5 ông đã giành được khoản tài trợ 135 triệu USD từ Quốc hội. Mặc dù Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho rằng dịch bệnh ở Mỹ chưa có bất cứ dấu hiệu nào cho thấy sẽ bùng phát mạnh, nhưng Chính quyền Ford vẫn tổ chức chương trình tiêm chủng toàn dân vào tháng 10 năm đó.
Theo thống kê, khoảng 40/45 triệu người Mỹ đã được tiêm vắc-xin (chiếm 1/3 dân số của Mỹ thời điểm đó). Tổng thống Gerald Ford đã được tiêm vắc-xin tại Nhà Trắng vào ngày 14/10. Tuy nhiên, cũng trong tháng đó, tại một phòng khám ở Pittsburgh đã có 3 người bị tử vong sau khi tiêm chủng do có tiền sử bệnh tim. Hai tháng sau, trên toàn nước Mỹ có khoảng 500 người bị bệnh nặng và biến chứng sau khi tiêm vắc-xin, trong đó có 30 người chết, do đó chương trình tiêm chủng vắc-xin bị dừng lại. Đến thời điểm dừng tiêm vắc-xin, dịch cúm năm 1976 đã khiến 1 người thiệt mạng, 13 người nhập viện và 240 người nhiễm bệnh. Nghiên cứu về vắc-xin sau đó cho biết do thời gian gấp, nhà sản xuất vắc-xin đã sử dụng virus sống giảm động lực chứ không phải virus bất hoạt, đã dẫn đến những phản ứng nguy kịch thậm chí có thể chết người và biến chứng sau khi tiêm chủng.
Vào thời điểm Mỹ kêu gọi dừng chương trình tiêm chủng vắc-xin cúm lợn, Gerald Ford đang là Tổng thống tạm quyền. Rất khó xác định kết quả thất bại của Gerald Ford trước Jimmy Carter năm đó với 240 so với 297 phiếu đại cử tri và 48% so với 51% phiếu phổ thông có phải là do khả năng ứng phó yếu kém của ông đối với dịch cúm lợn hay không. Nhưng mặt khác, nếu không phải là năm bầu cử, hoặc không phải trong tình thế được mất của Gerald Ford thì liệu Chính phủ Mỹ có đi ngược lại quy luật khoa học như vậy để đẩy nhanh sản xuất vắc-xin và chương trình tiêm chủng vắc-xin hay không ? Lịch sử không thể đưa ra giả thuyết nhưng có lẽ là không phải.
Ford của năm 1976 chính là hình ảnh của Trump hiện nay. Sự "nôn nóng" của Ford giống như sự "chậm rãi" của Trump, cũng đều là sự tính toán để đảm bảo có thể tái đắc cử. Ví dụ của Gerald Ford đã đưa ra một bài học lịch sử đó là logic bầu cử không thể bao trùm quy luật khoa học và hiện thực khách quan. Trước tình hình đại dịch Covid-19 toàn cầu như hiện nay, vấn đề mấu chốt giúp Chính quyền Trump có thể ứng phó hiệu quả dịch bệnh nằm ở chỗ họ có thái độ và hành động tôn trọng khoa học, cùng với thế giới chung tay chống dịch hay không.
Diao Daming
Nguyên tác :
联邦明察局㉗｜当选情遇上疫情：选举逻辑与科学规律孰先孰后 (Cục Kiểm tra Liên bang ㉗ Bầu cử gặp phải dịch bệnh : logic bầu cử và luật khoa học), The Paper, 16/03/2020
Minh Anh giới thiệu
Nguồn : Nghiên cứu Biển Đông, 30/03/2020
Diao Daming là nhà nghiên cứu tại Viện nghiên cứu chiến lược và phát triển quốc gia của Đại học Nhân dân Trung Quốc và tổng thư ký của Trung tâm nghiên cứu Mỹ của Đại học Nhân dân Trung Quốc. Bài viết được đăng trên The Paper
Có nhiều điều đáng nói về cuộc bầu cử Mỹ giữa kỳ vào tuần qua.
Điện Capitol Hạ viện Mỹ - vào thu - Hình minh họa
Trước hết, kết quả là hỗn hợp. Dân chủ thắng hạ viện, Cộng hòa thắng thượng viện. Không bên nào thua hoàn diện hay thắng hoàn diện kỳ này. Cả hai viện cần làm việc với nhau trong hai năm trước mặt để thông qua bao nhiêu dự luật bế tắc hay cần thiết. Đó là các dự luật phải thông qua để có thể giải quyết trần nợ (debt ceiling) hay ngăn cản sự ngưng hoạt động của chính phủ (government shutdown). Ngoài ra họ có sẵn sàng để làm việc với nhau, để thỏa hiệp vì quyền lợi chung của quốc gia không, thì chưa có gì rõ ràng cả. Sự phân hóa chính trị vẫn còn rất sâu sắc trong lòng người dân Mỹ hiện nay.
Kế tiếp, những người bầu cho Trump vẫn mạnh mẽ tiếp tục ủng hộ ông, và họ sẽ không đi đâu cả trong thời gian tới. Phía Dân chủ dường như hy vọng rằng người dân sẽ nhìn ra được bao nhiêu vấn đề về cách điều hành quốc gia của Trump trong hai năm qua và qua đó sử dụng lá phiếu của họ khác đi kỳ này. Nhưng điều đó không xảy ra. Chính Trump biết rất rõ điều này khi ông nói trong cuộc họp báo sau đó là "Tôi nghĩ họ thích tôi". Họ đây là các cử tri trung thành nòng cốt đã ủng hộ ông trong cuộc bầu cử 2016. Và số này không nhỏ. Nói cách khác có rất ít xác xuất những người ủng hộ Trump sẽ thay đổi quan điểm của họ, và có rất nhiều xác xuất họ vẫn muốn ông tiếp tục tái nhiệm vào năm 2020. Do đó Đảng Dân chủ nếu muốn thắng cử năm 2020 thì không thể mong đợi chuyển hóa họ mà phải tìm căn cứ cử tri khác, như những người trong hơn 50 phần trăm dân số cử tri chưa đi bầu hiện nay.
Sau cùng, điều có lẽ đáng nói nhất qua kỳ bầu cử này là sự tham gia tích cực của người Việt ở tầm liên bang, tiểu bang và địa phương. Đại đa số là trẻ và thuộc thế hệ thứ hai. Người Việt tại Mỹ có ít nhất một dân biểu liên bang, nhiều dân biểu hoặc thượng nghị sĩ tiểu bang, và nhiều nghị viên và thị trưởng của các hội đồng thành phố đã thắng cử kỳ này. Điều đáng nói nữa là tỷ lệ phụ nữ Việt Nam nói riêng, của nữ giới nói chung, muốn thể hiện quan điểm và mạnh dạn tranh cử kỳ này. Sự quyết tâm dấn thân vào con đường này và thắng được những người đương nhiệm đầy kinh nghiệm là điều cần ghi nhận và tuyên dương. Số lượng người ghi danh và tham dự cuộc bầu cử này đã đạt con số kỷ lục 113 triệu người (tuy vẫn chỉ là 49 phần trăm số lượng cử tri có tư cách bỏ phiếu, nhưng đó vẫn là kỷ lục). Con số kỷ lục này có thể một phần là vì nhân tố Trump, dù ủng hộ hay chống đối. Nhưng dù theo Cộng hòa hay Dân chủ, sự quan tâm, tham vọng và hành động dấn thân vào chính trường để có tiếng nói, để đại diện cho các ý tưởng và lý tưởng của mình và của những người khác, là những yếu tố vô cùng cảm kích. Thế hệ này có đủ sự tự tin, ngôn ngữ, kiến thức và, trên hết, quan niệm rằng bằng cách dấn thân vào chính trị giòng chính thì mọi ước nguyện hay tham vọng thay đổi xã hội mới trở thành hiện thực.
Dấu hiệu tích cực này chưa thấy ở những cộng đồng người Việt khác ngoài Hoa Kỳ. Có thể vì không có cộng đồng người Việt nào lớn bằng tại Hoa Kỳ, và văn hóa chính trị tại đây thuận tiện và thích hợp hơn những nơi khác (mặc dầu hầu như ai cũng biết vận động chính trị tại Mỹ là cực kỳ tốn kém). 43 năm qua, sau khi đã hội nhập tương đối thành công, đã ổn định về chỗ ở và công ăn việc làm, đã "tu thân", "tề gia", thì bây giờ là "trị quốc" ? Phải chăng đây là lúc mà nhu cầu về sự kính trọng và tự hiện thực, hai bậc thang nhu cầu cuối cùng (sau sinh lý học, an toàn, và yêu thương và thuộc về) mà nhà tâm lý học Abraham Maslow từng biện luận trong tác phẩm về các thứ tự nhu cầu, đã trở thành ưu tiên hiện nay ?
Tại Úc, trong kỳ bầu cử tiểu bang Victoria sắp tới có tiến sĩ Kiều Tiến Dũng ra tranh cử thượng viện tiểu bang, ứng viên cùng Đông Nam Melbourne, thuộc Đảng Lao động. Ngoài tiến sĩ Dũng thì được biết có thêm vài người trẻ khác thuộc các đảng Tự do, đảng Xanh và độc lập cũng ra tranh cử. So với các kỳ trước thì tỷ lệ kỳ này vẫn tích cực hơn và xác xuất có thêm người Việt vào quốc hội tiểu bang cũng tương đối cao. Hiện tại đã có một bạn trẻ Việt Nam tên Trương Hương thuộc Đảng Xanh đã được bầu vào thượng viện vào tháng Hai năm nay khi người tiền nhiệm ghế này từ nhiệm. Tuy nhiên cô Hương cũng như 39 ghế thượng viện khác, và 88 ghế hạ viện của quốc hội tiểu bang đều phải bầu lại vào ngày 24 tháng này.
Hiện tượng người Việt tại Hoa Kỳ, Úc, Canada v.v… gia tăng tham chính trong thời gian qua là một dấu hiệu tích cực. Nó chứng minh sự hội nhập và trưởng thành về nhiều mặt, nhất là tâm thức chính trị. Tuy nhiên nó vẫn chủ yếu mang tính cách tự phát và cá nhân. Nếu các thế hệ trẻ hôm nay và mai sau được gia đình (nhất là cha mẹ) khuyến khích từ nhỏ, được chuẩn bị và trang bị bằng kiến thức, tinh thần và kinh nghiệm (qua các hoạt động tập thể từ trong nhà trường và ngoài xã hội) để trau dồi khả năng phục vụ, lãnh đạo cũng như các kỹ năng mềm, và được thực hiện một cách khoa học và hệ thống, thì các thế hệ trẻ Việt Nam kế tiếp sẽ thay đổi bộ mặt cộng đồng Việt Nam tại khắp nơi trên thế giới trong những thập niên tới.
Phạm Phú Khải
Nguồn : VOA, 14/11/2018
Phòng phiếu đã đóng cửa ở Mỹ. Cả hai phe Cộng hòa, Dân chủ đều cho mình đã thắng. Sự thực, kết quả không phải là "một thắng lợi ngoài sức tưởng tượng" như Trump quả quyết, cũng không phải là "làn sóng xanh" (mầu tượng trưng cho đảng Dân chủ) như phe đối lập mong đợi. Hạ viện rơi vào tay Dân chủ. Thượng viện vẫn ở trong tay Cộng hòa.
Nữ Dân biểu Nancy Pelosi và Tổng thống Donald Trump - Ảnh minh họa
Mỗi phe có lý do để nói mình thắng, hay có lý do để thất vọng.
1. Phe Dân chủ
Đảng Dân chủ có thể mừng vì đã lấy lại được Hạ viện, nhưng thất vọng vì những bất mãn về cá nhân và tư cách Trump không cuốn trôi phe Cộng hòa như dự đoán, nhất là chuyện tranh cử của phe Cộng hòa đều xoay quanh Trump, như một cuộc trưng cầu dân ý về Donald Trump, mặc dù đó là một cuộc bầu cử địa phương.
Không có, hay chưa có chuyện xã hội Mỹ chối bỏ Trump như nhiều médias tiên đoán. Cái sợ di dân và ổn định kinh tế (nhờ Trump hay không là chuyện khác) khiến hậu thuẫn cửa tri của Trump vẫn còn mạnh.
Vai trò của Thượng viện quan trọng hơn Hạ viện, nhưng với Hạ viện trong tay, phe Dân chủ sẽ có khả năng gây khó khăn cho Trump, thí dụ về chuyện biểu quyết ngân sách, chính sách di dân, thành lập những uỷ ban điều tra về chuyện kinh tài, thuế má của Donald Trump. Ứng cử viên dân chủ nổi nhất của Dân chủ, Beto O'Rourke thua thượng nghị sĩ đương nhiệm cộng hòa Ted Cruz ở Texas, nhưng là ngôi sao mới nổi mà đảng Dân chủ đang tìm kiếm, để tranh cử Tổng thống hai năm tới, nếu không muốn lôi Hillary Clinton trở lại.
Vấn đề của đảng Dân chủ là phải tìm ra lãnh đạo, và phải minh bạch hơn về chính sách, phải biết mình muốn gì, định làm gì. Chống Trump không phải là một chính sách. Đó cũng là những khó khăn các đảng phái cổ điển ở Châu Âu đang lúng túng, nhất là phe tả. Thế giới đã thay đổi, khó thuyết phục cử tri với những lý luận của thế kỷ trước.
2. Phe Cộng hòa
Với Thượng viện trong tay, Trump vẫn rảnh tay về ngoại giao nhưng sẽ phải thương lượng, sống chung, thoả hiệp với Hạ viện trên những địa hạt khác.
Tới nay, Trump cai trị như chỗ không người. Hai năm tới, Trump sẽ phải chứng tỏ có khả năng lãnh đạo một quốc gia dân chủ bình thường, có đối lập, có những người nghĩ khác mình.
Trong cuộc bầu cử Tổng thống 2020, chắc chắn Trump sẽ nói không thực hiện được những điều đã hứa vì bị Hạ viện ngăn cản, chọc gậy bánh xe. Nhìn dưới lăng kính đó, mất Hạ viện không chừng lại trở thành một lợi khí tranh cử cho Trump. Thí dụ về vụ xây tường, Trump sẽ nói không xây được vì Hạ viện của đảng Dân chủ, trong khi ngay cả khi đa số là Cộng hòa, chuyện biểu quyết ngân sách đã gặp khó khăn. Và không một chuyên viên nào nghĩ rằng một bức tường có thể chận đứng được di dân.
Những lý luận đó, cử tri có nghe không là tùy tình trạng kinh tế, xã hội của nước Mỹ trong 2 năm tới.
Trái với một nước độc tài, lãnh tụ leo lên ngai vàng là ngồi lỳ tới chết, ở một xứ dân chủ, hai năm là một thời gian đủ dài để xẩy ra nhiều chuyện, để cử tri ngả về phe này hay phe kia.
3. Nền dân chủ vững mạnh
Trong một cuộc tranh cử gay cấn nhất, gay go nhất và tốn kém nhất trong lịch sử, cử tri Mỹ đã đưa nhiều khuôn mặt trẻ, nữ giới, thuộc mọi chủng tộc, mọi giai cấp vào một Quốc hội tới nay đa số là đàn ông, da trắng, thuộc giai cấp thượng lưu. Điển hình là Alexandria Ocasio-Cortez, dân biểu mới New York, 29 tuổi, mẹ người Portoricaine, xuất thân từ giới bình dân, hoạt động xã hội từ khi còn rất trẻ.
Chưa bao giờ số cử tri tham dự đông như vậy, trẻ như vậy ; số ứng cử viên phụ nữ cũng chiếm kỷ lục. Người có công mang những người vốn thờ ơ đến với chính trị, với sinh hoạt xã hội là… Donald Trump. Nếu không bất bình với những lời tuyên bố của Trump về đàn bà, về người da mầu, chắc chắn những người đó đã đi shopping, hay câu cá trong ngày bầu cử.
Kết quả bầu cử cho thấy một nước Mỹ chia đôi, khó hàn gắn, như Quốc hội Hoa Kỳ phản ảnh đúng xã hội Mỹ. Điều đó xác nhận nhận xét của Alexis de Tocqueville : mặc dầu có nhiều khuyết điểm, Hoa Kỳ có một thể chế dân chủ đủ mạnh, có khả năng quân bình hóa sinh hoạt chính trị, để vượt qua những giai đoạn sóng gió (*).
Nước Mỹ chia làm hai, nước Mỹ của thành phố và nước Mỹ của vùng quê. Nước Mỹ của những người muốn đóng cửa, bên cạnh những người muốn mở rộng. Những người cùng một chính kiến sống với nhau trong một khu, đọc một tờ báo, coi một đài TV phe kia coi như không có.
Mỗi người có lý do của mình. Ngay cả giới di dân bầu bán cũng khác nhau. Đa số người Mễ bầu Dân chủ, nhưng có nhiều người Mễ bầu Trump vì sợ những người Mễ khác sang… giành phần bánh mì của mình. Đa số người Nhật, Đại Hàn, Ấn Độ bầu Dân chủ, vì nghĩ Trump kỳ thị chủng tộc. Đa số người Việt ủng hộ Trump kịch liệt vì nghĩ Trump sẽ đánh tan hoang Trung Quốc để từ đó đánh sụp chế độ cộng sản Việt Nam…
Cái vết rạn đó, sẽ rất khó hàn gắn
Kết quả bầu cử khiến nhiều người thất vọng, vì "phe ta" không đại thắng. Một chính phủ có đối lập sẽ gặp nhiều khó khăn. Đó chính là một trong những nguyên nhân khiến phong trào dân túy (mị dân) lên cao khắp thế giới. Người ta bắt đầu hoài nghi về dân chủ vì thấy nó không hữu hiệu, vì nhà nước không có toàn quyền. Quên rằng đó cũng chính là một ưu điểm của dân chủ, vẫn theo Tocqueville : nó ngăn chặn độc tài, tránh hỗn loạn.
Từ Thức
Nguồn : tuthuc-paris-blog.com, 09/11/2018
(*) Các bạn trẻ, nếu muốn hiểu về dân chủ Hoa Kỳ, hay dân chủ nói chung (đủ mọi góc cạnh của dân chủ), những cuốn sách đầu tiên nên đọc là tác phẩm của Alexis de Tocqueville. Mặc dầu tác giả là người Pháp, viết từ đầu và giữa thế kỷ 19, tác phẩm của Tocqueville vẫn trẻ, mới như vừa viết hôm qua.
Chỉ còn một tuần nữa là đến ngày bầu cử giữa nhiệm kỳ quốc hội Mỹ (Mid-term on 6th November 2018). Người dân Mỹ - Mỹ trắng, Mỹ đen, Mỹ vàng, Mỹ đỏ, Mỹ nhuôm nhuôm… Mỹ nào chẳng là Mỹ ? - nhiều người đã bỏ phiếu trước qua hình thức gửi thư, họ đã chọn lựa xong, đã dứt khoát tư tưởng trong quyết định bỏ phiếu cho một trong 2 đảng Cộng hòa hoặc Dân chủ.
Nền chính trị của Mỹ rất đặc biệt, chỉ có 2 đảng chính thay nhau nắm quyền điều hành đất nước là Dân chủ (Democratic Party) thành lập ngày 09/01/1828, còn được gọi là đảng Con Lừa và đảng Cộng hòa (Republican Party) thành lập ngày 20/03/1854, còn được gọi là đảng Con Voi viết tắt là GOP (Grand Old Party). Khi Cộng hòa nắm quyền thì Dân chủ trở thành đảng đối lập và ngược lại.
Việc xung đột quan điểm trong chuyện điều hành đất nước giữa 2 đảng là chuyện đương nhiên vì chủ trương, chính sách về kinh tế, ngoại giao, quốc phòng, giáo dục, y tế... của 2 đảng hoàn toàn khác nhau, tuy nhiên đều chung một mục đích : Phục vụ quyền lợi của người dân Mỹ, những người đã bỏ phiếu (cũng như không) cho họ.
Kể từ khi Tu Chính Án thứ nhất – The First Amendment được ghi vào Hiến Pháp Mỹ năm 1791 đến nay, chưa một tổng thống Cộng hòa hay Dân chủ xúc phạm, phỉ báng truyền thông và báo chí tự do cho đến khi ông Donald Trump nhậm chức tổng thống thứ 45 ngày 20/01/2017.
Hai đảng chính thay nhau nắm quyền điều hành đất nước là Dân chủ (Democratic Party), còn được gọi là đảng Con Lừa, và đảng Cộng hòa (Republican Party), còn được gọi là đảng Con Voi
Bước chân vào Tòa Bạch Ốc, Donald Trump luôn miệng gọi truyền thông báo chí tự do là kẻ thù của người dân (Enemy of the People) , gọi những tin tức họ đưa ra là tin giả (Fake News). Noi theo gương ông Trump, một số bài viết, video clip do người Việt thực hiện cũng lên án truyền thông, báo chí tự do, đồng thời vận động, kêu gọi người Việt bỏ phiếu cho đảng Cộng hòa vào ngày 06/11/2018.
Trong phạm vi bài viết, không phân tích, đánh giá những bài báo, video đó, chỉ bàn đến nhận định mà “dường như” nhiều người Việt mắc phải – Đó là nhận định cho rằng đảng Cộng hòa là đảng chống cộng, tạo ra việc làm , đảng Dân chủ là thiên tả, tạo ra bọn trộm cướp, thành phần bất hảo (Republican create Jobs, Democratic create Mobs). Thiên tả ở đây là có khuynh hướng thân cộng, theo chủ nghĩa xã hội…
Cuộc chiến Quốc-Cộng ở Việt Nam kết thúc đã hơn 45 năm. Nhiều hồ sơ về cuộc chiến, nguyên nhân thất bại của người Mỹ, của miền Nam Việt Nam đã được giải mật, độc giả biết tiếng Anh có thể tìm kiếm dễ dàng bằng Google Search.
Người Mỹ bắt đầu can thiệp vào chính trường Việt Nam từ năm 1954 khi Thuyết Domino được Tổng thống Dwight D. Eisenhower giải thích trong một buổi họp nội các. Lo sợ sự bành trướng của chủ nghĩa cộng sản ở Đông Dương (Indochina) trong cuộc chiến tranh lạnh (Cold War).
Khi người Pháp đầu hàng Việt Minh trong trận chiến Điện Biên Phủ, hiệp định Genève được ký kết tháng 7 năm 1954, nước Việt Nam chia làm 2 miền Nam-Bắc thành 2 quốc gia với 2 thể chế đối chọi nhau, Cộng hòa và Cộng sản. Mỹ chính thức thay thế người Pháp, yểm trợ cho miền Nam thành lập chế độ cộng hòa, chống lại sự bành trướng của chủ thuyết cộng sản.
Trong quá trình 21 năm yểm trợ cho miền Nam chống quân cộng sản Bắc Việt có tất cả 5 đời tổng thống Mỹ chịu trách nhiệm trực tiếp tới những chính sách, kế hoạch can thiệp vào cuộc chiến. Đó là Dwight D. Eisenhower (1953-1961 - Republican), John F. Kennedy (1961-1963 - Democratic), Lyndon B. Johnson (1963-1969 - Democratic), Richard Nixon (1969-1974 - Republican), Gerald R. Ford (1974-1977 - Republican).
Trọng 5 tổng thống này, 3 ông Eisenhower, Nixon, Ford thuộc đảng Cộng hòa, 2 ông Kennedy, Johnson thuộc đảng DC. Tuy nhiên, thời gian Mỹ can thiệp mạnh nhất nằm trong giai đoạn cầm quyền của đảng Dân chủ 1961-1969, quân số Mỹ tham chiến tại Việt Nam lúc đó lên đến 540.000 cùng lúc phong trào phản chiến bắt đầu lên cao . Tổng thống Lyndon Johnson muốn chiến thắng cộng sản bằng giải pháp quân sự nhưng không thành công. Khi hòa đàm Paris khai mạc năm 1968, tổng thống Johnson đồng ý ngưng ném bom miền Bắc.
Sau khi tổng thống Richard Nixon (Cộng hòa) thay thế Lyndon B. Johnson (Dân chủ) tháng 01/1969, tháng 05/1969 Mỹ bắt đầu giảm bớt quân số tham chiến ở Việt Nam. Khởi đầu với những trận bóng bàn giao hữu năm 1971 , Mỹ và Trung Quốc tìm cách xích lại gần nhau, cố vấn an ninh của Nixon là Kissinger và Chu Ân Lai liên tiếp có những cuộc gặp gỡ bí mật.
Bắt tay được với Trung Quốc năm 1972 - thế lực yểm trợ mạnh nhất cho cuộc chiến xâm lăng miền Nam - Nixon chính thức tìm cách chấm dứt chiến tranh bằng đường lối thương thuyết, thúc đẩy và ép buộc chính quyền miền Nam ngồi vào bàn hội nghị, chấp nhận ký kết hiệp định ngưng chiến Paris với những điều khoản hoàn toàn bất lợi cho miền Nam trong cuộc bảo vệ tự do, dân chủ cho đất nước.
Ngày 30/04/1975, miền Nam thất thủ vì không còn vũ khí, đạn dược, tiếp liệu... Làn sóng người bỏ nước ra đi bắt đầu vào những ngày cuối tháng tư với trên một trăm ngàn người chạy trốn chế độ cộng sản. Những năm sau đó, làn sóng người Việt bỏ nước ra đi bằng đường biển càng ngày càng tăng cường độ.
Khi làn sóng thuyền nhân dâng cao vào những năm 1978-1979, tổng thống Jimmy Carter thuộc đảng Dân chủ là người tăng gấp đôi số lượng thuyền nhân được nhập cư vào Mỹ . Rất nhiều người trong số thuyền nhân Việt Nam được nhận vào thời gian này, ngày hôm nay chửi đảng Dân chủ là thiên tả, thổ tả, thân cộng…
Người Việt ở Mỹ đa số sống tập trung, quây quần, chùm đụp với nhau ở những thành phố như San Jose, Santa Ana, Westminster, Garden Grove, San Diego, Los Angeles, San Francisco... đều thuộc California (CA) và một vài thành phố khác là Houston, Arlington thuộc Texas (TX), Seattle, Portland thuộc Washington... rất ít khi va chạm quyền lợi, văn hóa, chủng tộc... với người da trắng nên mang ảo tưởng là ở Mỹ không có kỳ thị.
Nói đến người Việt ở Mỹ là nói đến California vì đây là tiểu bang giầu nhất nước Mỹ với nền kinh tế đứng hàng thứ 5 trên thế giới , an sinh xã hội do đó cũng được chính phủ đài thọ cao nhất nước Mỹ. Người Việt sống ở California đông nhất, hưởng phúc lợi xã hội cao nhất so với các tiểu bang khác. Ở Quốc hội, đảng Dân chủ chiếm đa số ghế ở cả 2 viện từ nhiều năm qua, Thống đốc hầu hết là người đảng DC nên mọi chính sách từ kinh tế, giáo dục đến an sinh xã hội, di trú... gần như đều do đảng DC quyết định.
Tuy nhiên cứ nhìn sinh hoạt chính trị của người Việt ở thủ đô người Việt tị nạn - Little Sài Gòn – hay San José sẽ thấy đa số luôn phê bình, chỉ trích, chửi bới đảng Dân chủ là thiên tả, thân cộng… Vậy đâu là lý do, dữ kiện, facts, data... để cho số người Việt nói trên có kết luận rằng đảng Cộng hòa là đảng chống cộng, còn Dân chủ là thiên tả ?
Tại sao ? Phải chăng họ muốn từ bỏ những phúc lợi mà họ đang hường ? Chắc chắn là không ! Vậy thì lý do nào ? Có trời mới hiểu. Ông Trump và đảng Cộng hòa đang dự trù, tìm cách hủy bỏ Obamacare lần thứ hai nếu đảng Cộng hòa thắng trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào thứ ba tuần tới (06/11/2018).
Hai biến cố có nguyên nhân chính trị tiềm ẩn mới nhất đây, vụ bom thư được gửi tới nhà các lãnh đạo đảng Dân chủ như Hillary Clinton, Barack Obama .., một số nhân vật có danh tiếng như tỉ phú George Soros, tài tử Robert De Niro.., những người từng công khai chỉ trích, phê bình, lên án Donald Trump và vụ xả súng bắn chết 11 người, gây thương tích nặng nề cho nhiều người khác ở môt giáo đường Do Thái tại Pittsburgh đều do những kẻ cuồng Trump (Cesar Sayoc và Robert Bowers) là thủ phạm. Đừng cho rằng những lời nói kích động, khuyến khích bạo lực, kỳ thị chủng tộc của ông Donald Trump không ảnh hưởng, tác động gì đến những người này.
Có điều gì bảo đảm chắc chắn rằng sẽ không bao giờ có một vụ xả súng bắn vào trường học, đám đông, chùa chiền, nhà thờ, trung tâm mua sắm... của người Việt ở San Jose, Santa Ana, Westminster, San Diego, Houston, Arlington, Seattle… ?
Bầu cho đảng phái nào là quyền tự do chọn lựa của mỗi người, thế nhưng trước khi quyết định, cũng nên tim hiểu, soi gương, suy nghĩ, nhìn lại mình để tự hỏi rằng : Ta là ai ? Làm gì trên đất nước này ? Tại sao ta có mặt ở đây ? Ta đứng ở đâu trong xã hội Mỹ ? Ta chạy trốn cái gì, ta mong muốn điều gì khi rời bỏ quê hương, đất nước ra đi ?
Thạch Đạt Lang
(31/10/2018)
Mọi dự đoán và thăm dò dư luận đều cho rằng bà Hillary Clinton sẽ thắng lớn.
Vài giờ trước cuộc bầu cử tổng thống ngày 8/11 mọi dự đoán và thăm dò dư luận đều cho rằng bà Hillary Clinton sẽ thắng lớn. Kết quả là bà thua to. Người Mỹ đã ghét Hillary Clinton hơn người ta tưởng.
Đặc điểm của cuộc bầu cử này là đa số cử tri Mỹ không bầu cho ứng cử viên mà họ kính phục, họ bỏ phiếu chống lại ứng cử viên mà họ khinh ghét. Tiêu chuẩn khả năng hầu như không đặt ra, nếu không Hillary Clinton đã thắng lớn như dự báo. Bà có kinh nghiệm chính trị ở cấp cao nhất từ 24 năm qua và không bị phê phán là bất tài, tổng thống Obama còn đánh giá bà tài giỏi hơn cả ông lẫn cựu tổng thống Bill Clinton, chồng bà. Tuy vậy người Mỹ đã chọn Donald Trump. Hillary Clinton không thua về số phiếu nhưng thua to về số lượng đại cử tri. Đó không chỉ là sư bất ngờ chính trị lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ mà còn là một sỉ nhục cho Hillary Clinton vì bà thua một con người hoàn toàn không có bất cứ một một khả năng hay kinh nghiệm chính trị nào, đã thế còn được coi một cách không oan là kỳ thị chủng tộc, lỗ mãng và bạt mạng. Người Mỹ không bầu cho Trump, họ chỉ bầu để chống Clinton.
Người ta đã biết lý do khiến Hillary Clinton bị ghét. Bà là một người say mê quyền lực một cách gần như bệnh hoạn. Từ tuổi thanh niên hai vợ chồng Clinton đã chung lưng đấu cật để giành cho bằng được tòa Nhà Trắng và họ đã thành công, nhưng điều thể hiện rõ ràng trong sự nghiệp của họ là quyền lực được coi như một cứu cánh chứ không phải một phương tiện để phục vụ cho một mục đích cao đẹp nào. Hillary có lẽ còn say mê quyền lực hơn cả chồng. Dù dễ nhìn, bà không có cái duyên dáng của một phụ nữ dễ mến và cũng không có sức thuyết phục của một người
có lý tưởng. Bà cũng bị nghi ngờ là đã không nói thực trong một vài trường hợp. Hillary Clinton còn phạm một sai lầm khác là nhận sự tiếp tay quá nhiều của ông chồng cựu tổng thống Bill Clinton, mà đạo đức có lẽ còn tệ hơn cả Donald Trump, và tổng thống Obama mà thành tích đối ngoại được đánh giá là thê thảm. Bà xuất hiện như người đại diện cho một giai cấp chính trị, establishment, đã gây quá nhiều thất vọng. Mặc dù tất cả những lý do đó việc Donald Trump thắng cử cũng vẫn là một điều đáng kinh ngạc. Nước Mỹ đã phẫn nộ khi bầu Donald Trump và bây giờ lại đang phẫn nộ vì đã bầu Donald Trump. Phải nói tư tưởng chính trị Mỹ đã xuống quá thấp và chế độ tổng thống đã phơi bày sự lỗi thời của nó. Trong một chế độ đại nghị một người như Trump không có hy vọng nào làm thủ tướng. Berlusconi không đến nỗi như Trump.
Hậu quả sẽ thế nào cho Hoa Kỳ và thế giới ? Rõ ràng là ông ta muốn theo chủ nghĩa cô lập. Ông tin rằng như thế nước Mỹ sẽ mạnh lên, nhưng thực tế sẽ dạy ông rằng thế giới đã thay đổi và Mỹ không thể tự cô lập. Ông ta cũng sẽ không thể xây bức tường ngăn cách Mỹ và Mexico. Hay đuổi hết những người lao động không hợp lệ. Hay thắt chặt quan hệ với chế độ Putin và rút khỏi NATO. Tổng thống Mỹ không có tất cả mọi quyền hành và trong guồng máy nhà nước Mỹ sẽ có đủ những người có khả năng và thẩm quyền để nhắc nhở ông. Không có lý do để quá sợ.
Điều chắc chắn là Donald Trump sẽ gây khó khăn hơn cho Trung Quốc và dù có tiếp tục dự án TPP hay không ông cũng sẽ không theo đuổi chính sách hòa dịu bằng mọi giá với chế độ cộng sản Việt Nam. Điều này chưa chắc sẽ có hại cho tiến trình dân chủ hóa.
Ban Biên Tập Tổ Quốc
Bầu cho ai ? Donald Trump hay Hillary Clinton ?
Trong vài ngày nữa người Mỹ sẽ bầu một tổng thống mới. Chưa bao giờ người Mỹ phải đứng trước một chọn lựa đáng buồn như lần này. Những tranh luận trong suốt cuộc tranh cử đã chỉ là những đả kích cá nhân - mỗi ứng cử viên phơi bày những bê bối về khả năng, đạo đức và nhân cách của đối thủ - chứ không chứng tỏ một tầm nhìn nào cho Hoa Kỳ và thế giới cả.
Người Mỹ được chọn giữa hai người mà họ đều có lý do để đánh giá thấp, dù ở hai mức độ khác nhau. Bà Hillary Clinton có kinh nghiệm chính trị, đã từng là vợ tổng thống trong hai nhiệm kỳ và đã từng làm ngoại trưởng trong bốn năm, rồi làm thượng nghị sĩ. Tuy vậy nếu tham vọng quyền lực và danh vọng của bà đã được biểu lộ rõ rệt từ tuổi trẻ thì lý tưởng phục vụ đồng bào và nhân loại của bà lại rất đáng ngờ vực. Cũng như tài năng. Hillary Clinton là một trong những người chịu trách nhiệm chính, chỉ sau tổng thống Obama, về cuộc triệt thoái hấp tấp khỏi Iraq và chiến lược trước sau khác biệt tại Syria, đưa tới sự trỗi dậy của lực lượng khủng bố Nhà Nước Hồi Giáo làm thiệt mạng hàng trăm nghìn người và khiến hàng triệu người phải di tản. Bà cũng đã không nói thực trong một vụ khủng bố tại Lybia.
Đối thủ của Hillary Clinton là một người đạo đức cá nhân tồi tệ, hoàn toàn không có một kiến thức và kinh nghiệm chính trị nào, chỉ tự đắc vì giầu có, nghĩ rằng hễ cứ thành công trong kinh doanh địa ốc là đủ khả năng làm tổng thống và lôi kéo được một phần quần chúng vì ăn nói hung hăng, bạt mạng.
Trái với một nhận định thông thường nước Mỹ tuy là một quốc gia mới nhưng không bắt đầu từ số không. Nó đã được thành lập từ 500 năm nay với một hành trang tinh thần rất lớn. Những người Mỹ đầu tiên tới đất nước này với đức tin Tin Lành, nhân sinh quan tiến bộ vượt trội vào thời điểm đó. Họ đã liều lĩnh vượt đại dương trong những điều kiện cực kỳ khó khăn và hiểm nghèo sau khi đã là nạn nhân của áp chế và bất dung, với quyết tâm sống như những con người tự do. Nước Mỹ đã ra đời như là quê hương của những con người tự do và dũng cảm. Land of the free, home of the brave. Ngay khi ra đời Hoa Kỳ đã vượt hẳn thế giới về ý thức chính trị.
Những người cha lập quốc, những founding fathers, của nước Mỹ và những người kế tiếp họ trong tuyệt đại đa số đều là những người chuyên cần học hỏi để phổ biến và ứng dụng những tư tưởng chính trị lớn nhất. Chính vì vậy mà họ đã xây dựng ra quốc gia sáng tạo và hùng mạnh nhất thế giới. Tư tưởng chính trị lành mạnh cũng đã khiến họ từ bỏ được ách nô lệ áp đặt lên những người da đen được coi như nền tảng của kinh tế Hoa Kỳ trong giai đoạn đầu. Một điểm kiệt xuất là chính sách thuộc địa, chiếm đóng và thống trị đã hoàn toàn vắng mặt trong suốt lịch sử chính trị Hoa Kỳ.
Tư tưởng chính trị lành mạnh đã khiến Hoa Kỳ tiếp tục dẫn đầu thế giới cho đến ngày nay và trong ít nhất vài thập niên nữa. Nhưng rồi vì quá tự hào về mô hình làm giầu và thụ hưởng của mình người Mỹ không còn đầu tư vào tư tưởng chính trị nữa. Chính trị dần dần trở thành trình diễn, các tổng thống được chọn lựa không khác bao nhiêu các diễn viên sân khấu. Ba tổng thống cuối cùng Bill Clinton, George W.Bush, Barack Obama đều là những người như thế. Hillary Clinton cũng không khác bao nhiêu, Donald Trump là hề. Sư sa sút tinh thần của nước Mỹ đã chạm đáy.
Cũng may là dân chủ thường có khả năng tự sửa sai trước khi quá trễ.
Ban biên tập Tổ Quốc
