 | Tổng quan: | 3249197 |
Mới vào đầu năm 20178, một tin tức kinh tế có thể khiến giới chóp bu Việt Nam mất ngủ là hầu hết các mỏ dầu ở Việt Nam đều đã khai thác trong thời gian dài và hiện đang trong giai đoạn cuối dẫn tới suy giảm sản lượng tự nhiên. Mỏ Bạch Hổ cung cấp sản lượng lớn nhất, chiếm hơn 60% sản lượng của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) từ xưa đến nay, đã vào giai đoạn suy kiệt.
Tin tức trên được phát ra bởi ông Từ Thành Nghĩa, Tổng giám đốc Vietsovpetro.
Mỏ Bạch Hổ cung cấp sản lượng lớn nhất, chiếm hơn 60% sản lượng của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) từ xưa đến nay, đã vào giai đoạn suy kiệt.
"Móng mỏ Bạch Hổ còn quanh quẩn 10 triệu tấn, tối đa chỉ khai thác được 4-5 năm nữa thôi", ông Từ Thành Nghĩa nói tại Hội nghị tổng kết năm 2017 của PVN mới đây. "Việc duy trì mỗi năm khai thác trên 4 triệu tấn là một thách thức".
Theo báo cáo của PVN, gia tăng trữ lượng dầu khí năm 2017 đạt thấp hơn nhiều so với mục tiêu chiến lược đề ra. Mục tiêu đề ra trong nước là 20-30 triệu tấn/năm và ở nước ngoài là 8-12 triệu tấn/năm (tổng cộng là 28-42 triệu tấn/năm) thì năm 2016, 2017 PVN đều không hoàn thành và đạt thấp hơn nhiều (năm 2016 đạt 16,66 triệu tấn quy dầu và năm 2017 đạt 4,0 triệu tấn quy dầu). Hầu hết các mỏ đều đã khai thác trong thời gian dài và đang trong giai đoạn cuối dẫn tới suy giảm sản lượng tự nhiên hàng năm từ 15% tới trên 30%.
Xuất khẩu dầu thô giảm mạnh. Ảnh : Zing.vn
Vào năm 2010 – 2011, PVN và chính phủ đã ước tính trữ lượng dầu của Việt Nam đủ để khai thác đến năm 2030. Vài năm sau đó khi tốc độ khai thác được đẩy mạnh gấp đôi, "deadline" cho trữ lượng dầu được gia giảm vào năm 2025.
Tuy nhiên trong hai năm trở lại đây, "deadline" mới đã được thiết lập : trữ lượng dầu chỉ còn đủ để khai thác trong 4 -5 năm.
Nhưng "deadline" trên cũng chỉ mang ý nghĩa hết sức tương đối như tình trạng tương tự của quỹ bảo hiểm xã hội.
Nguy cơ vỡ quỹ bảo hiểm xã hội cũng rất cận kề
Vào năm 2011, tình trạng quỹ bảo hiểm xã hội được báo cáo là còn đủ chi dùng cho đến năm 2030, nhưng sau đó tương tự như vấn đề trữ lượng dầu, quỹ này được dự báo chỉ còn đủ chi dùng đến năm 2025. Còn vài năm gần đây, các cơ quan bộ ngành của chính quyền đã cuống cuồng vì nguy cơ vỡ quỹ bảo hiểm xã hội rất cận kề. Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cùng Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đang phải tung ra nhiều lý lẽ không hề thuyết phục để thuyết phục người lao động không lãnh trợ cấp một lần khi nghỉ việc, mà theo chế độ lãnh lương hưu, đơn giản vì nếu nhiều người cùng lãnh trợ cấp một lần, quỹ bảo hiểm xã hội sẽ không thể có tiền chi trả và sẽ vỡ tung!
Như vậy, có thể hiểu "deadline" thực sự cho trữ lượng dầu khai thác ở Việt Nam chỉ được khoảng 3 năm nữa, tức đến năm 2021 – trùng với kỳ đại hội đảng lần thứ 13, nếu còn có đại hội này.
Lẽ ra, chính quyền Việt Nam có thể kéo giãn tiến độ khai thác dầu để "bảo đảm an ninh năng lượng" như những từ ngữ hoa mỹ và thời thượng hiện nay. Thế nhưng tình hình ngân sách lại không cho phép sự kéo giãn đó.
Sau tiết lộ chấn động "ngân sách trung ương chỉ còn 45 ngàn tỷ đồng mà không biết chi cho cái gì" của Bộ trưởng kế hoạch và đầu tư Bùi Quang Vinh vào cuối năm 2015, tình hình ngân sách chính phủ (bao gồm cả ngân sách đảng cầm quyền) chưa bao giờ quay quắt như giờ đây. Đến đầu năm 2017, chính tân thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã phải thốt ra lời cảnh báo "sụp đổ tài khóa quốc gia". Tình trạng ngân sách cho đến lúc đó là "khó khăn gấp bội năm 2016" – như tiết lộ của vài chuyên gia tài chính của chính quyền.
Một trong những "khó khăn gấp bội" như thế có nguồn gốc từ thực trạng giảm thu trong xuất khẩu dầu thô. Từ năm 2015 đến nay, giá dầu thô quốc tế đã sụt gần một nửa và do đó đã khiến số thu từ xuất khẩu dầu thô của Việt Nam cũng giảm khoảng 40%, tức hụt đến 50.000 – 60.000 tỷ đồng.
Tại kỳ họp quốc hội tháng 5 – 6 năm 2017, Chính phủ còn phải nêu ra một đề xuất đặc biệt : gia tăng sản lượng khai thác dầu thô. Tuy nhiên, phía Ủy ban kinh tế quốc hội lại "lăn tăn" trước đề xuất này. Lý do đơn giản là trữ lượng dầu thô của Việt Nam chẳng còn bao nhiêu, do đó "cứ đào lên mà ăn" như tốc độ hiện nay thì chẳng mấy lúc sẽ hết sạch.
Một trong những tiềm năng có thể cứu vãn ngân sách là mỏ khí đốt Cá Rồng Đỏ ở lô 136/03 thuộc Bãi Tư Chính. Nếu Công ty Repsol của Tây Ban Nha khoan thăm dò thành công thì ngân sách cùng chế độ Việt Nam sẽ được chia phần không ít.
Nhưng nguồn thu ngoại tệ từ khí đốt của ngân sách Việt Nam lại bị "đối tác chiến lược toàn diện" Trung Quốc thẳng tay bóp nghẹt.
Nhiều nguồn tin quốc tế và trong nước cho biết vào ngày 24/7/2017, chính quyền Việt Nam đã phải yêu cầu ngừng hoạt động thăm dò khí đốt của Repsol – một công ty Tây Ban Nha liên doanh với Việt Nam – ngay tại Bãi Tư Chính mà vẫn được Bộ Ngoại giao chiến đấu võ miệng "thuộc vùng chủ quyền không tranh cãi của Việt Nam". Tâm thế "giương cờ trắng" quá dễ và quá nhanh vào lúc Trung Quốc mới chỉ tung một đòn phủ đầu tâm lý là một bằng chứng không thể rõ hơn: Bộ Chính trị Hà Nội đã trở nên yếu ớt đến mức bị "người đồng chí 4 tốt" o ép theo cách có muốn kiếm tiền ngay trong vùng hải phận của mình cũng không còn được.
Quả là chưa bao giờ trong lịch sử triều đại của mình, Đảng cộng sản Việt Nam lại túng quẫn lẫn khốn khó như lúc này.
Thiền Lâm
Nguồn : CaliToday, 06/02/2018
‘Bộ tứ’ lên kế hoạch chống Trung Quốc ở Biển Đông (VOA, 06/02/2018)
Một nhóm bốn quốc gia liên minh phương Tây có ý định duy trì mở cửa Biển Đông cho quốc tế sử dụng, bất chấp sự kiểm soát ngày càng tăng của Trung Quốc, và có thể sẽ đưa ra các tuyên bố cứng rắn, giúp cho các đối thủ hàng hải của Trung Quốc đồng thời tổ chức các cuộc tập trận hải quân chung gần tuyến thủy lộ tranh chấp trong năm nay, theo các nhà phân tích.
Khu trục hạm tên lửa dẫn đường lớp Burke USS Kidd đến Ấn Độ để chuẩn bị cho cuộc tập trận Malabar 2017 giữa hải quân Ấn Độ, Lực lượng Phòng vệ Biển Nhật Bản và hải quân Mỹ.
Bộ tứ Úc, Ấn Độ, Nhật Bản và Hoa Kỳ có phần chắc sẽ áp dụng các biện pháp này hơn là trực tiếp thách thức Trung Quốc, chẳng hạn hành động của Bắc Kinh lắp đặt cơ sở quân sự trong khu vực 500 đảo nhỏ ở Biển Đông.
Giáo sư Stuart Orr, chuyên về quản lý chiến lược tại Đại học Deakin, Australia, nói : "Thứ nhất, sự hiện diện có lẽ sẽ do Hoa Kỳ thúc đẩy".
"Nếu được dự đoán, tôi có thể nói rằng theo sau sẽ là Ấn Độ, với Nhật Bản đóng vai trò tương tự như Australia, cung cấp hỗ trợ hậu cần tiên tiến".
Bộ tứ muốn giữ khu vực biển giàu tài nguyên, rộng 3,5 triệu cây số vuông, ở tình trạng mở trong lúc vẫn bảo vệ mối quan hệ kinh tế với Bắc Kinh, theo nhận định của các chuyên gia am hiểu vấn đề.
Hiện tàu thuyền của nhiều quốc gia vẫn đang đi lại, đánh cá và dò tìm dầu khí ở Biển Đông.
Cảnh báo
Hồi tháng 11, lãnh đạo liên minh bốn nước đã gặp nhau ở Manila để thảo luận về việc giữ tình trạng mở ở Biển Đông.
Các lãnh đạo ASEAN và Tổng thống Donald Trump tại một cuộc họp ở Manila, Philippines.
Úc và Nhật Bản sau đó lần lượt kêu gọi một "trật tự dựa trên pháp luật" và "tôn trọng luật pháp quốc tế" ở Biển Đông.
Tại cuộc họp ngày 26/1, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi nói với các nhà lãnh đạo từ 10 nước Đông Nam Á, trong đó có 4 nước có tranh chấp với Trung Quốc về chủ quyền lãnh hải, rằng Ấn Độ cam kết làm việc với họ nhiều hơn về các vấn đề hàng hải.
Các nhà phân tích dự đoán sẽ có thêm nhiều tuyên bố được đưa ra nhằm đề phòng Trung Quốc.
Chuyên gia Ben Ho của Chương trình Nghiên cứu Quân sự tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam ở Singapore, nói :
"Điều thực tế nhất họ có thể làm là ban hành một số tuyên bố về tranh chấp Biển Đông. Thậm chí, tôi cho rằng họ cũng sẽ không nêu tên cụ thể Trung Quốc trong một tuyên bố như vậy".
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên khoảng 90% Biển Đông.
Bắc Kinh nói các dữ liệu lịch sử chứng minh yêu sách chủ quyền của họ ở Biển Đông. Luận điệu này đã bị tòa án trọng tài quốc tế bác bỏ vào năm 2016.
Tập trận chung
Các chuyên gia cho rằng sự kết hợp của bốn quốc gia có thể qua việc đưa tàu hải quân đến Biển Đông, đặc biệt dọc theo vùng ven biển các quốc gia nhỏ hơn muốn chống lại tàu Trung Quốc.
Hoa Kỳ, cường quốc quân sự hàng đầu thế giới, đã đưa tàu hải quân đến Biển Đông 5 lần dưới thời Tổng thống Donald Trump, mở rộng hoạt động từ thời người tiền nhiệm nhằm khẳng định quan điểm của Washington về tự do hàng hải ở Biển Đông.
Chiến đấu cơ F-18 đáp xuống hàng không mẫu hạm USS Carl Vinson sau cuộc tuần tra ở Biển Đông ngày 3/3/2017.
Giáo sư nghiên cứu quốc tế Oh Ei Sun của trường Đại học Nanyang, Singapore, cho rằng Nhật Bản có thể sẽ theo bước Mỹ khi nước này đang nỗ lực "thoát khỏi những hạn chế tự đặt ra".
Tokyo đã đưa một trực thăng mẫu hạm đi qua vùng biển tranh chấp vào tháng 6 năm 2017. Nhật Bản cũng thách thức Trung Quốc ở các đảo thuộc biển Hoa Đông. Các lãnh đạo của Tokyo đang nghiên cứu thay đổi hiến pháp để lực lượng vũ trang có thêm nhiều sức mạnh hơn.
"Bạn sẽ thấy Nhật Bản cố gắng thực hiện các cuộc viếng thăm bến cảng thường xuyên hơn và thực sự tham gia các cuộc diễn tập quân sự, cung cấp huấn luyện hay những điều tương tự cho các quốc gia này", Giáo sư Oh nhận định.
Các nhà phân tích nói Ấn Độ và Úc cũng sẽ hỗ trợ bất kỳ động thái quân sự nào nhằm cảnh báo Trung Quốc.
Úc có thể trở thành nơi để theo dõi "những gì đang xảy ra" và cập nhật thông tin, theo Giáo sư Orr.
Theo ông Sameer Lalwani, Phó giám đốc Chương trình Nam Á của trung tâm nghiên cứu Stimson của Mỹ, Ấn Độ sẽ thực hiện các cuộc viếng thăm bến cảng và tham gia bất kỳ cuộc tuần tra hải quân nào với các nước. Ấn Độ đang cạnh tranh với Trung Quốc trong việc kiểm soát địa chính trị ở khu vực Nam và Trung Á.
"Ấn Độ cũng có thể tăng cường số lượng diễn tập quân sự, cả ở cấp quốc gia lẫn với các nước khác nhằm nâng cao trình độ, tăng cường hợp tác và khả năng về tín hiệu", ông Lalwani nói. "Rõ ràng, sự hợp tác nhiều hơn với Hoa Kỳ sẽ gửi đi một thông điệp mạnh mẽ hơn".
Cung cấp vũ khí
Theo giáo sư Stephen Nagy chuyên về chính trị và nghiên cứu quốc tế tại Đại học Quốc tế Christian ở Tokyo, Nhật Bản sẽ "tiếp tục nâng cao năng lực" của các nước đồng minh Châu Á.
Ông dự đoán sẽ có huấn luyện quân sự, các thiết bị mới và hai chuyến thăm của khu trục hạm hải quân đến Việt Nam trong năm nay, "như một thông điệp cho thấy mối quan hệ càng sâu sắc giữa hai nước".
Việt Nam được xem là quốc gia tích cực nhất trong tranh chấp Biển Đông với Trung Quốc.
Tháng 1 năm 2017, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cam kết sẽ cung cấp sáu tàu tuần tra cho lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam.
Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Jim Mattis mới có chuyến thăm Việt Nam vào tháng trước và cho biết hai bên đã thảo luận về kế hoạch viếng thăm của hàng không mẫu hạm Mỹ tới Việt Nam.
Chính phủ Hoa Kỳ cũng dự định sẽ đưa hàng không mẫu hạm đến thăm quốc gia Đông Nam Á trong năm nay.
"Với việc Hoa Kỳ đưa tàu đến, Việt Nam và các nước khác đang được mời hợp tác về an ninh", Giáo sư Nagy nhận định.
Ấn Độ trước đây từng giúp Việt Nam dò tìm dầu khí. Nước này có thể nhờ bộ tứ để có cơ hội phát triển kinh tế, công nghệ và quan hệ ngoại giao, theo các chuyên gia.
Phản ứng của Trung Quốc
Trung Quốc dự kiến sẽ phản ứng lại hành động của bộ tứ cùng một lúc. Nếu các nước này đưa ra tuyên bố, Trung Quốc sẽ dùng lời nói để trả đũa, chuyên gia Ho nói. Nếu các nước tổ chức tập trận quân sự, Trung Quốc có thể tăng gấp đôi việc củng cố các hòn đảo mà Bắc Kinh đang nắm giữ trong chuỗi đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Vẫn theo chuyên gia Ho, ít có khả năng Ấn Độ và Nhật Bản sẽ thúc đẩy quá mạnh vấn đề nói chung vì còn phải xử lý những tranh chấp của họ liên quan đến Trung Quốc. Ấn Độ và Trung Quốc đang tranh chấp hai khu vực ở biên giới miền núi.
Đe dọa chính của Trung Quốc đối với bộ tứ có thể là về tiềm năng kinh tế. Chẳng hạn, Australia coi Trung Quốc là đối tác thương mại số 1 của nước này, với xuất khẩu tăng 27% trong năm 2016 và 2017, theo số liệu chính thức của Úc. Chính vì vậy, chuyên gia Ho cho rằng một cuộc tập trận hải quân nhiều phần chắc sẽ không xảy ra.
Ông nói : "Tôi cho rằng Canberra có quá nhiều nguy cơ bị đe dọa về các liên kết kinh tế với Bắc Kinh để có thể có một biện pháp mạnh mẽ như vậy", ông Ho nói. "Cuối cùng thì Trung Quốc vẫn là đối tác thương mại hàng đầu của Australia, cả về nhập khẩu và xuất khẩu, và Canberra sẽ không làm bất cứ điều gì quyết liệt để gây tổn hại cho mối quan hệ này".
***********************
Mỹ chào hàng chiến đấu cơ tàng hình, trực thăng tấn công cho ASEAN (Người Việt, 05/02/2018)
Các nhà sản xuất võ khí của Mỹ tham gia cuộc triển lãm hàng không tại Singapore chào bán các loại chiến đấu cơ tàng hình và trực thăng tấn công với ASEAN, gồm cả Việt Nam.
Chiến đấu cơ tàng hình F-35 của hãng Lockheed Martin mang đến triển lãm hàng không ở Singapore chào bán cho ASEAN. (Hình : Wikipedia)
Bà Tina Kaidanow, phụ tá thứ Bộ trưởng ngoại giao Hoa Kỳ, đại diện chính phủ dẫn đầu phái đoàn đông đảo các nhà sản xuất vũ khí tham dự cuộc triển làm hàng không đang diễn ra tại Singapore. Bà nói với báo chí rằng bà "làm tất cả những gì có thể làm" để khuyến khích chính phủ các nước ASEAN mua các loại vũ khí Mỹ, chẳng hạn như chiến đấu cơ tàng hình F-35 của hãng Lockheed Martin.
Các nỗ lực của Washington muốn bán trang thiết bị quân sự cho các nước ASEAN ở thời điểm Bắc Kinh ngày càng nỗ lực lôi kéo các chính phủ khu vực nghiêng về phía Trung Quốc từ kinh tế đến chính trị, quân sự, đẩy ảnh hưởng của Mỹ ra ngoài.
Thời gian gần đây, Hoa Kỳ tăng nỗ lực thúc đẩy Việt Nam mua các trang thiết bị quốc phòng khi nước này đang cần các loại võ khí mạnh hơn, tối tân hơn để đối phó với một nước Trung Quốc bá quyền bành trướng ngày một lộ liễu hơn, hung hãn hơn trên Biển Đông.
Trung Quốc từng cướp của Việt Nam quần đảo Hoàng Sa năm 1974 rồi đến năm 1988 cướp thêm một số bãi đá ngầm tại quần đảo Trường Sa. Nay Bắc Kinh đã biến các bãi đá ngầm đó thành các căn cứ quân sự khổng lồ trên những đảo nhân tạo với mưu đồ khống chế toàn bộ Biển Đông.
Năm 2016, khi đến thăm Việt Nam, cựu Tổng Thống Barack Obama loan báo gỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán võ khí sát thương cho Việt Nam. Các công ty sản xuất võ khí Mỹ theo nhau đến Hà Nội thuyết trình về các sản phẩm nổi tiếng của họ. Tháng Mười Một năm 2017, Tổng Thống Donald Trump nói thẳng với Chủ Tịch Nước cộng sản Việt Nam Trần Đại Quang những lời đề nghị mua vũ khí kể cả loại hỏa tiễn phòng không tối tân Patriot.
Trước khi tới Singapore, bà Kaidanow đã tới Hà Nội, họp với các giới chức quốc phòng của Việt Nam qua cuộc đối thoại quốc phòng song phương. Khi bà đến thì Bộ Trưởng quốc phòngng Jim Mattis cũng vừa ở đó, mà ông nói, đến để "lắng nghe" xem phía Việt Nam nói gì.
Nội dung cuộc họp của ông Mattis cũng như bà Kaidanow với phía Việt Nam liên quan đến mua bán trang thiết bị quân sự không hề được tiết lộ. Tại cuộc triển lãm ở Singapore, bà Kaidanow chỉ nói với báo chí là Mỹ đã chuyển giao cho Việt Nam chiếc tàu tuần tra biển 3,250 tấn hồi năm ngoái, giúp Cảnh Sát Biển Việt Nam tăng cường khả năng bảo vệ một vùng biển dài hàng ngàn cây số.
"Chúng tôi hy vọng họ (Việt Nam) chọn (mua sắm) từ các công ty Mỹ không những trong lãnh vực quốc phòng mà còn ở các lãnh vực khác", bà Kaidanow được hãng tin AP dẫn lời.
Có mặt tại cuộc triển lãm hàng không tại Singapore, ông Gene Cunningham, phó chủ tịch thương mại về quốc phòng và không gian của công ty Boeing, cho hay công ty của ông đã tiếp xúc với phía Việt Nam nhiều lần sau khi lệnh cấm bán võ khí sát thương được gỡ bỏ hoàn toàn.
"Chúng tôi đã đến Việt Nam nhiều lần để thảo luận nhưng vẫn còn trong giai đoạn dò dẫm". Hãng tin Reuters dẫn lời ông Cunningham.
Boeing nổi tiếng với trực thăng tấn công AH-64 Apache, khu trục F-15 Eagle, F-18 Super Hornet, khu trục tác chiến điện tử EA-18G Growler.
Từ trước tới nay, Việt Nam vẫn mua hầu hết các trang thiết bị quốc phòng từ Nga. Dạo sau này, mở rộng thêm việc mua sắm từ Isreal một số hỏa tiễn, phi cơ trinh sát không người lái, súng trường.
Việt Nam cũng từng thảo luận với Hòa Lan để đóng tàu chiến nhưng có vẻ chưa rõ rệt dù công ty Damen có cơ sở đóng tàu liên doanh với Việt Nam đóng tàu tuần tra cho cảnh sát biển cũng như đóng tàu xuất cảng. Pháp cũng chào hàng với Việt Nam cả chiến hạm và khu trục đa năng.
Liệu áp lực của chính phủ Mỹ muốn giảm thiểu sự thâm thủng mậu dịch giữa hai nước qua việc bán vũ khí có dẫn đến những thương vụ cụ thể hay không, vẫn chưa thấy có tín hiệu gì. Người ta biết Việt Nam rất muốn mua một ít máy bay tuần tra săn tàu ngầm Orion P-3 hiện đang nằm ụ hàng trăm chiếc tại sa mạc Arizona cùng với việc thay thế các loại chiến đấu cơ Mig cũ kỹ bằng các loại tốt hơn. (TN)
Trong 5 năm qua, không một quốc gia nào ở Đông Nam Á đã thách thức tham vọng chiến lược của Trung Quốc một cách quyết đoán hơn Việt Nam. Liên tục chống lại mục đích của Bắc Kinh ở Biển Đông, Việt Nam đã cố cho phép thăm dò dầu mỏ ở các khu vực biển đang tranh chấp và, như Trung Quốc, đã xây dựng các đồn trú ở các rạn san hô ngập nước, các đảo nhỏ và bãi đá dù là với tỷ lệ nhỏ hơn. Thỉnh thoảng, Việt Nam cũng cố cùng với các nước láng giềng, như Philippines dưới thời cựu Tổng thống Benigno Aquino III, để làm cho thấy những gì mà họ coi là hành vi bất hợp pháp của Trung Quốc ở Biển Đông.
Trường Sa Lớn - đảo lớn thuộc chủ quyền Việt Nam.
Để đẩy lùi Trung Quốc, Việt Nam đã xây dựng được những mối quan hệ chiến lược gần gũi hơn với Hoa Kỳ, trước năm 2017 họ tiến gần đến mức Hà Nội đã sẵn sàng có thể chấm dứt cách tiếp cận mấp mé thường thấy giữa Bắc Kinh và Washington. Hà Nội và Washington đã thiết lập mối quan hệ đối tác toàn diện dưới thời chính quyền Tổng thống Obama khi gỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương của Hoa Kỳ cho Việt Nam và đưa quân đội hai nước lại gần nhau hơn.
Tuy nhiên, năm đầu tiên trong nhiệm kỳ tổng thống của Donald Trump, Việt Nam dường như không chắc chắn về việc đặt cược vào mối quan hệ với Hoa Kỳ, mặc dù họ đón chào chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis tuần trước. Hà Nội cũng dường như đã lùi vì cách tiếp cận cứng rắn với Trung Quốc một chút trong những tháng gần đây.
Liệu Việt Nam trong thời đại Trump có cảm thấy áp lực sức mạnh quân sự của người láng giềng khổng lồ và mối quan hệ thương mại đáng kể với Hà Nội hay không ? Có thể, nhưng ngay cả khi Hà Nội nghĩ rằng họ không thể tin tưởng vào cam kết chiến lược và thương mại lâu dài của Washington đối với Đông Nam Á, họ sẽ không tiến gần đến Bắc Kinh. Thay vào đó, Việt Nam sẽ tìm ra những phương cách mới để phòng ngừa và tạo ra tham vọng của chính mình, làm việc với các đối tác khu vực khác.
Việc Việt Nam chuyển sang cách tiếp cận có tính đối đầu ít lộ liễu hơn đối với Trung Quốc trở nên rõ ràng hơn kể từ giữa năm ngoái. Sau khi cho phép công ty Tây Ban Nha Repsol quyền thăm dò dầu khí ở khu vực tranh chấp ngoài Biển Đông, Hà Nội đã cho ngừng khai thác vào năm ngoái, sau khi có áp lực từ Bắc Kinh. Sau đó, tháng 11 năm ngoái, các nhà lãnh đạo Việt Nam đã đưa ra một tuyên bố chung chung với các đối tác Trung Quốc, đồng thời tuyên bố sẽ duy trì hòa bình ở Biển Đông.
Có nhiều lý do cho sự thay đổi thái độ này, và không phải tất cả đều liên quan đến Trump. Dưới thời Tổng thống Rodrigo Duterte, Philippines đã trở thành một đối tác ít tin cậy hơn cho Việt Nam về các tranh chấp Biển Đông. Trong khi chính quyền Aquino đã đưa ra một vụ kiện chống lại tuyên bố của Bắc Kinh về Biển Đông ra tòa án quốc tế và công khai trừng phạt các tham vọng khu vực của Bắc Kinh, Duterte đã lôi kéo Trung Quốc, làm giảm tác dụng của phán quyết tòa án, giảm trao đổi quân sự Hoa Kỳ – Philipine và thường nhún nhường bất cứ khi nào Trung Quốc công khai gây áp lực ông ta để không khẳng định yêu sách của Philippines ở Biển Đông. Là Chủ tịch Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á vào năm 2017, Philippines đã không tập trung nhiều vào các mối đe dọa từ phía Trung Quốc. Những thách thức chính trị nội bộ ở Việt Nam - đáng chú ý là cuộc đàn áp tham nhũng cao cấp - cũng có thể làm các nhà lãnh đạo Hà Nội phân tâm trong chính sách đối ngoại.
Nhưng những thay đổi trong chính sách Hoa Kỳ có thể đóng một vai trò trong cách tiếp cận nhẹ nhàng hơn của Việt Nam đối với Trung Quốc. Ông Mattis và Lầu Năm Góc đã thúc đẩy một thế trận cứng rắn hơn ở Biển Đông, đặc biệt là thông qua lộ trình tự do hoạt động hàng hải thường xuyên. Các hoạt động này bao gồm cho tàu khu trục vào gần bãi Scarborough trước chuyến công du của Mattis tới Việt Nam. Lầu Năm Góc đã tuyên bố sẽ đưa một tàu sân bay đến Việt Nam lần đầu tiên kể từ khi chiến tranh kết thúc. Trong chuyến công du đến Đông Nam Á, ông Mattis tiếp tục phát tín hiệu về việc sẵn sàng gọi các phần ở Biển Nam Trung Hoa theo tên do các quốc gia Đông Nam Á chỉ định, ví dụ như Indonesia, chứ không phải là do Trung Quốc.
Tuy nhiên, đồng thời, các quan chức Việt Nam đã tức giận về những tuyên bố và hành động thương mại của Trump mà họ lo ngại có thể gây phương hại cho các khía cạnh khác trong mối quan hệ Hoa Kỳ-Việt Nam. Ngoài việc rút khỏi Hiệp định Hợp tác xuyên Thái Bình Dương TPP - một thỏa thuận có lợi cho nền kinh tế Việt Nam - Trump đã phát biểu về bảo hộ tại hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương tại Đà Nẵng vào năm ngoái, trong đó ông Trump than phiền về "thương mại không công bằng" và thúc đẩy chương trình nghị sự Hoa Kỳ trước tiên của ông ta. Tháng 12, Bộ Thương mại Hoa kỳ đã áp đặt mức thuế cao đối với một số loại thép từ Việt Nam.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, Florida. Ảnh : AP.
Các quan chức Việt Nam nói chung không chắc chắn cách tiếp cận lâu dài của chính quyền Trump đối với Đông Nam Á ra sao, đặc biệt là với việc Washington tập trung vào bán đảo Triều Tiên. Họ cũng không biết mối quan tâm của Nhà Trắng trong việc khôi phục lại cái gọi bộ tứ-một cách tiếp cận khu vực rộng hơn đến Ấn Độ-Thái Bình Dương với Nhật Bản, Úc và Ấn Độ- sẽ diễn ra và họ có thể làm được những gì khác biệt trong việc ngăn chặn cách sự hung hăng của Trung Quốc ở Biển Đông.
Mối quan hệ chiến lược Mỹ - Hoa Kỳ ở mức cao nhất cho tới nay vẫn duy trì mạnh mẽ, mặc dù Hà Nội sẽ không trở thành một đối tác của Mỹ như Singapore, trong khi căng thẳng về thương mại còn kéo dài. Nhưng thay vì quay trở lại Trung Quốc, Việt Nam đang đa dạng hóa các nỗ lực để cắt đứt quyền lực đang gia tăng của Bắc Kinh trong khu vực.
Một là, Hà Nội có thể sẽ hợp tác chặt chẽ với Singapore, Chủ tịch ASEAN năm nay, để cố gắng tạo sự nhất trí trong khối để đối phó với Bắc Kinh. Singapore thường có một cách tiếp cận quân sự đối với Trung Quốc hơn là Philippines dưới thời Duterte. Với các nhà ngoại giao lão luyện, Singapore từ lâu đã là một nhà lãnh đạo hiệu quả của ASEAN. Nếu bất kỳ quốc gia nào có thể thuyết phục các quốc gia ASEAN thống nhất và đưa ra một mặt trận thống nhất trong việc đàm phán bộ quy tắc ứng xử tiềm năng ở Biển Đông với Bắc Kinh, thì có lẽ là Singapore.
Việt Nam đang tăng cường mối quan hệ chiến lược với Singapore, và tương tự với Nhật Bản, Hàn Quốc và Úc. Nhật Bản và Việt Nam đã nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược vào năm 2014, và Tokyo đang bán các tàu tuần tra Hà Nội và các vệ tinh quan sát. Việt Nam đã kêu gọi Hàn Quốc đóng vai trò tiềm năng lớn hơn trong an ninh khu vực Đông Nam Á, mặc dù Seoul chưa phản ứng với bất kỳ ý định rõ ràng nào.
Xa hơn, Việt Nam đang cố gắng lôi cuốn Ấn Độ nhằm tăng cường an ninh, thậm chí thúc đẩy hải quân Ấn Độ quyết đoán hơn ở Biển Đông. Hồi đầu tháng này, Việt Nam đã kêu gọi các công ty Ấn Độ đầu tư mới vào dầu và khí đốt ở Biển Đông, điều này đã khiến cho Bắc Kinh tức giận.
Hà Nội đang tự nâng cao năng lực và khả năng quân sự của mình ở Biển Đông. Việt Nam tiếp tục thực hiện chương trình hiện đại hóa quân sự, lập hạm đội tàu ngầm lớn nhất ở Đông Nam Á và nâng cấp lực lượng hải quân bằng nhiều cách khác…
Với việc Hoa Kỳ rời bỏ TPP, Việt Nam đã ủng hộ Nhật Bản như một nhà lãnh đạo khu vực về thương mại một cách mạnh mẽ. Nhật Bản, với sự hỗ trợ của Hà Nội và các thành viên khác của TPP, đã giúp thúc đẩy một thỏa thuận hồi phục, trừ Mỹ ; thỏa thuận này được gọi là Hiệp định Toàn diện và Tiến bộ cho Quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương đã được hoàn tất vào tuần trước và dự kiến sẽ được ký vào tháng 3.
Việt Nam có thể đã trở nên công khai hơn với Trung Quốc trong năm qua, khi tìm hiểu về chính sách của Trump ở Châu Á và đương đầu với sự chia rẽ của các nước láng giềng. Nhưng Hà Nội sẽ vẫn là kẻ đối đầu cứng cỏi nhất Đông Nam Á đối với tham vọng quân sự của Trung Quốc, ngay cả khi Việt Nam đã để nuôi dưỡng các đối tác ngoài Washington để bảo vệ chính họ.
Việt Nam và Ấn Độ cùng cảnh giác với Trung Quốc (RFA, 25/01/2018)
Ngày 24/1, Thủ tướng Việt Nam ông Nguyễn Xuân Phúc có cuộc hội đàm với người tương nhiệm Ấn Độ ông Narendra Modi tại thủ đô New Delhi, nhân dịp tham dự Hội nghị Cấp cao Kỷ niệm ASEAN - Ấn Độ và Lễ kỷ niệm lần thứ 69 Ngày Cộng hòa Ấn Độ.
Thủ tướng Ân Độ Narendra Modi (phải) và Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc trả lời báo chí bên lề thượng đỉnh ASEAN - Ấn Độ ở New Delhi hôm 24/1/2018 - AFP
Hai nhà lãnh đạo đã chứng kiến lễ trao các thỏa thuận hợp tác gồm Bản ghi nhớ giữa Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam và Bộ Thông tin và Phát thanh truyền hình Ấn Độ về hợp tác trong lĩnh vực thông tin và phát thanh truyền hình và Thỏa thuận giữa Cục Viễn thám Quốc gia và Cơ quan Nghiên cứu Vũ trụ Ấn Độ về thực hiện Dự án "Xây dựng Trạm dò tìm, tiếp nhận dữ liệu và Trung tâm xử lý dữ liệu ảnh vệ tinh"
Cùng ngày, ông Nguyễn Xuân Phúc đã gặp gỡ Tống thống Ấn Độ Ram Nath Kovind và cùng thảo luận các biện pháp hiệu quả để đạt mục tiêu kim ngạch 15 tỷ đô la Mỹ giữa hai quốc gia vào năm 2020.
Về lĩnh vực an ninh quốc phòng, không thấy hai bên bàn luận chi tiết mà chỉ nói chung chung là sẽ thúc đẩy hợp tác hiệu quả hơn nữa. Về chuyện Biển Đông ông Phúc đã hoan nghênh Ấn Độ hợp tác với Việt Nam thăm dò, khai thác dầu khí tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam ở Biển Đông.
Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam cũng đã gặp gỡ để thảo luận với các doanh nghiệp lớn của Ấn Độ có dự án ở Việt Nam như dự án thép và năng lượng của tập đoàn Tata, dự án đường tàu của L&T, dự án dầu khí với Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Ấn Độ,…
********************
Trung Quốc-Campuchia tập trận (VOA, 25/01/2018)
Trung Quốc sẽ tập trận lần thứ nhì với Campuchia vào tháng 3 năm nay, chú trọng lĩnh vực chống khủng bố, quân đội Campuchia loan báo hôm 24/1. Đây là một dấu hiệu khác cho thấy quốc gia Đông Nam Á này đang củng cố các mối liên hệ với Bắc Kinh.
Đại tướng Kun Kim, Tư lệnh phó Lực lượng Vũ trang Hoàng gia Campuchia (RCAF).
Lực lượng Vũ trang Hoàng gia Campuchia trong một tuyên bố cho biết cuộc tập trận gồm có 280 binh sĩ Campuchia và 190 binh sĩ Trung Quốc để kỷ niệm 60 năm quan hệ ngoại giao hai nước.
Trung Quốc tập trận hải quân chung với Campuchia lần đầu vào năm 2016, thắt chặt mối quan hệ có thể giúp Bắc Kinh có một chân đứng nhỏ, nhưng chiến lược, trong khu vực mà Hoa Kỳ đang nỗ lực ‘ve vãn.’
Lực lượng vũ trang Campuchia được hưởng lợi nhiều từ các cuộc huấn luyện quân sự và trang thiết bị của Trung Quốc gồm các dàn phóng rocket và máy bay trực thăng.
Campuchia năm ngoái ngưng các cuộc tập trận chung với Hoa Kỳ vô thời hạn, viện dẫn lý do bận chuẩn bị cho các cuộc bầu cử địa phương.
Bộ trưởng Mỹ vẫn đi Việt Nam, dù chính phủ đóng cửa (VOA, 22/01/2018)
Lầu Năm Góc mới ra tuyên bố cho biết rằng chuyến thăm của Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Jim Mattis tới Châu Á vẫn diễn ra, dù chính phủ đóng cửa vì không có ngân sách.
Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis đón Bộ trưởng quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch tại Pentagone ngày 7/8/2017.
Reuters đưa tin rằng ông Mattis vẫn tới Indonesia và Việt Nam vào tuần tới như dự kiến "vì nó cần thiết cho an ninh quốc gia và quan hệ với nước ngoài".
Theo Bộ Quốc phòng Việt Nam, người đứng đầu Lầu Năm Góc sẽ tới thăm từ ngày 24 tới 26/1.
Năm ngoái, Bộ trưởng quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch đã tới Hoa Kỳ theo lời mời của ông Mattis.
Tin cho hay, trong chuyến đi đó, đôi bên đã "trao đổi các vấn đề cùng quan tâm, trong đó có an ninh biển", và "thúc đẩy hợp tác quốc phòng trong thời gian tới", theo VnExpress.
Ông James Mattis đón Bộ trưởng quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch tại Pentagone ngày 7/8/2017.
Trả lời báo chí hôm 19/1, ít giờ trước khi chính phủ Mỹ chính thức đóng cửa, ông Mattis nói rằng việc đó ảnh hưởng tới các hoạt động của quân đội Hoa Kỳ, trong đó có huấn luyện, bảo trì và hoạt động tình báo.
Tuy nhiên, theo Reuters, Bộ Quốc phòng Mỹ nói rằng việc đóng cửa chính phủ không ảnh hưởng tới sự tham gia của Mỹ trong chiến dịch ở Afghanistan cũng như các hoạt động chống các phần tử khủng bố Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Syria.
Khoản ngân sách dành cho các cơ quan liên bang đã hết hôm 20/1 trong khi các nhà lập pháp Cộng hòa tại Thượng viện ở thế đối đầu với phe Dân chủ về vấn đề di dân bất hợp pháp được đưa tới Mỹ khi còn nhỏ.
*******************
Vì sao ông Trump thăm hai thành phố Việt Nam ? (VOA, 21/01/2018)
Một quan chức của Bộ Ngoại giao Mỹ mới lên tiếng tiết lộ lý do vì sao Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump lại thăm Hà Nội và Đà Nẵng trong chuyến công du Việt Nam năm ngoái.
Tổng thống Donald Trump và Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc tại Hà Nội tháng 11 năm ngoái.
Trao đổi với các phóng viên báo chí ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương qua điện thoại, ông Brian Hook, cố vấn cấp cao về chính sách của Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson, nói : "Tôi hy vọng rằng mọi người hiểu rằng thời gian của tổng thống rất hạn hẹp, và khi tổng thống thăm hai thành phố cùng một nước thì đó là một biểu tượng của tầm quan trọng của mối quan hệ song phương đối với chúng tôi".
Ông Hook hôm 8/1 cũng nói thêm rằng chuyến đi của ông Trump tới Đà Nẵng để dự Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn hợp tác kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương (APEC) và sau đó là thăm chính thức Hà Nội đã "làm sâu đậm mối quan hệ rất quan trọng đối với Mỹ".
Đây được coi là lần đầu tiên trong đầu năm nay một cố vấn đối ngoại của Mỹ lên tiếng tiết lộ về chính sách của Hoa Kỳ đối với khu vực Châu Á – Thái Bình Dương nói chung và Việt Nam nói riêng.
Cựu Tổng thống Barack Obama tại Hà Nội hồi giữa năm 2016.
Ông Barack Obama, người tiền nhiệm của Tổng thống Trump, cũng tới hai thành phố là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh trong chuyến công du Việt Nam giữa năm 2016.
Trả lời câu hỏi về việc Mỹ sẽ thúc đẩy quan hệ với Việt Nam như thế nào trong năm 2018, quan chức ngoại giao này nhắc tới việc Lực lượng Tuần duyên Hoa Kỳ chuyển giao cho Việt Nam một tàu tuần tra, và coi đó là "một cột mốc sẽ chỉ làm sâu đậm thêm mối quan hệ của chúng tôi với Việt Nam".
"Và chúng tôi muốn giúp Việt Nam tăng cường và gia tăng năng lực hàng hải", ông Hook nói.
"Trong Chiến lược An ninh Quốc gia, Việt Nam được xác định cụ thể là nước mà chúng tôi muốn tăng cường thêm nữa mối liên minh. Việt Nam đã được đề cập một số lần về cả an ninh lẫn gia tăng hợp tác kinh tế. Và chúng tôi rất hài lòng rằng sự chuyển dịch chính sách của chúng tôi về Việt Nam sẽ giúp nước này được chú ý hơn".
Liên quan tới vấn đề tranh chấp Biển Đông giữa Việt Nam với nhiều nước trong đó có Trung Quốc, ông Hook nói rằng "hành động quân sự hóa đầy khiêu khích của Trung Quốc ở Biển Đông đi ngược lại luật pháp quốc tế".
"Họ [Trung Quốc] đang thúc ép các nước nhỏ hơn, gây căng thẳng hệ thống toàn cầu và các hành động của họ cũng làm suy yếu các nguyên tắc cơ bản về chủ quyền mà chúng tôi rất chú trọng", ông nói.
Một góc Biển Đông.
Nhắc lại các tuyên bố trước đây của các quan chức Mỹ, ông Hook nói rằng Hoa Kỳ sẽ "cho máy bay và tàu bè hoạt động ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép", dù Trung Quốc từng nhiều lần chỉ trích các hoạt động tự do hàng hải của Mỹ ở Biển Đông.
Ông nói thêm : "Chúng tôi đã bày tỏ rõ ràng với Trung Quốc rằng chúng tôi không chấp nhận các hành động đơn phương của các nước tuyên bố chủ quyền nhằm thay đổi hiện trạng trong khi các vấn đề về chủ quyền vẫn chưa được giải quyết".
Cố vấn chính sách của ngoại trưởng Mỹ nói rằng "quyền lợi quốc gia của chúng tôi là hợp tác với tất cả các đồng minh và đối tác nhằm bảo đảm rằng khu vực Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương là một nơi hòa bình, ổn định và thịnh vượng" và rằng "nó không thể trở thành một khu vực bất ổn và xung đột".
Viễn Đông
Ngày 20/01/2018, Trung Quốc thông báo đã phải điều một tầu chiến để đẩy lùi khu trục hạm Mỹ bị cho là "vi phạm" chủ quyền của nước này khi cắt ngang khu vực 12 hải lý của bãi cạn Scarborough, bị Trung Quốc chiếm từ tay Philippines vào năm 2012.
Một tàu của Hải Quân Mỹ hoạt động gần khu vực bãi cạn Scarborough, Biển Đông. Ảnh chụp 21/04/2015. AFP PHOTO/TED ALJIBE
Phát ngôn viên Bộ ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng cáo buộc tầu khu trục USS Hopper đã đi qua bãi cạn Hoàng Nham (Huangyan), tên mà Trung Quốc đặt cho Scarborough, vào ngày 17/01/2018 mà không thông báo cho Bắc Kinh. Ông Lục Khảng lên án tầu chiến của Mỹ đã "vi phạm chủ quyền và lợi ích về mặt an ninh của Trung Quốc" và "đe dọa nghiêm trọng" đến an toàn của các tầu Trung Quốc hoạt động gần đó.
Thông cáo của bộ Quốc Phòng Trung Quốc, được AFP trích dẫn, khẳng định đã điều một tầu để lập tức nhận dạng, kiểm tra thông tin về tầu chiến của Mỹ và đẩy lùi chiến hạm USS Hopper ra khỏi khu vực.
Những thông tin trên được phía Trung Quốc đưa ra chỉ một ngày sau khi bộ Quốc Phòng Mỹ công bố Chiến lược Quốc Phòng. Theo tài liệu này, Trung Quốc và Nga bị đánh giá là "những mỗi đe dọa gia tăng", đồng thời Trung Quốc còn bị cáo buộc sử dụng "chiến thuật kinh tế hăm dọa các nước láng giềng, trong khi vẫn tiếp tục quân sự hóa các thực thể trên Biển Đông".
Đáp trả những cáo buộc trên, ngày 20/01, bộ Quốc Phòng Trung Quốc tuyên bố rằng "tình hình Biển Đông không ngừng ổn định" và tố cáo Hoa Kỳ "thường xuyên điều chiến hạm một cách bất hợp pháp đến các khu vực gần các đảo và bãi cạn ở Biển Đông".
Thu Hằng
Bắc Kinh lại phản đối Việt Nam mời Ấn Độ khai thác dầu khí Biển Đông (RFI, 12/01/2018)
Chỉ một hôm sau khi đại sứ Việt Nam tại Ấn Độ cho biết là Hà Nội hoan nghênh việc New Delhi đầu tư vào Biển Đông, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Lục Khảng (Lu Kang) hôm 11/01/2018 đã lên tiếng phản đối.
Biển Đông : Các lô dầu khí tại vùng biển phía nam Việt Nam - Ảnh chụp màn hình twitter.com
Theo hãng tin Ấn Độ PTI, được báo chí Ấn Độ trích dẫn, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc đã cho rằng Bắc Kinh không phản đối việc phát triển quan hệ song phương bình thường giữa các nước láng giềng của Trung Quốc, nhưng "cực lực phản đối các bên liên quan dùng điều đó làm cớ để xâm phạm quyền lợi chính đáng của Trung Quốc tại Biển Đông và tác hại đến hòa bình và ổn định trong khu vực".
Hôm 10/01/2018, khi trả lời truyền thông Ấn Độ, ngoài vấn đề khai thác dầu khí, đại sứ Việt Nam Tôn Sinh Thành, còn nói đến hợp tác quốc phòng giữa hai quốc gia. Đây là một lãnh vực hợp tác quan trọng và Ấn Độ có thể giúp phát triển năng lực phòng thủ của Việt Nam.
Vấn đề khai thác dầu khí ở Biển Đông vô cùng nhạy cảm giữa Trung Quốc và Việt Nam. Trung Quốc tự nhận chủ quyền trên khoảng 90% diện tích Biển Đông, và đã từng phản đối việc tập đoàn dầu khí Ấn Độ ONGC thăm dò ở những nơi mà Việt Nam khẳng định chủ quyền ở Biển Đông, nhưng bị Trung Quốc cho là của họ.
New Delhi cho đến nay luôn khẳng định rằng việc ONGC thăm dò, khai thác ở Biển Đông là một vấn đề thuần túy thương mại, không liên can gì đến tranh chấp.
Hãng PTI nhắc lại rằng Ấn Độ đang tăng cường quan hệ với Việt Nam, và đã kêu gọi tôn trọng quyền tự do hàng hải trên Biển Đông.
Mai Vân
**********************
Trung Quốc phản đối Việt Nam kêu gọi Ấn Độ đầu tư vào Biển Đông (RFA, 11/01/2018)
Trung Quốc vào ngày 11 tháng giêng lên tiếng phản đối Việt Nam kêu gọi Ấn Độ đầu tư vào lĩnh vực dầu khí tại Biển Đông.
Giàn khoan "FRIGSTAD SHEKOU", hiện nay được gọi là "Bluewhale I" đang khai thác băng cháy ở khu vực Biển Đông, ngày 9 tháng 6 năm 2017. RFA
Mạng báo The Economic Times loan tin này theo đó phát ngôn nhân Lục Khảng của Bộ Ngoại giao Trung Quốc đưa ra phản đối như vừa nêu sau khi đại sứ Việt Nam tại Ấn Độ, Tôn Sinh Thành, vào ngày 9 tháng giêng, phát biểu với báo giới nước sở tại rằng Hà Nội hoan nghênh mọi đầu tư từ Ấn Độ vào Biển Đông.
Đại sứ Tôn Sinh Thành nói thêm hợp tác quốc phòng là một trong những lĩnh vực hợp tác quan trọng và hiệu quả giữa Việt Nam và Ấn Độ. New Dehli có thể giúp Hà Nội tăng cường khả năng quốc phòng.
Phát ngôn nhân Lục Khảng được dẫn lời rằng Trung Quốc không phản đối việc phát triển quan hệ song phương bình thường giữa các lân bang của Trung Quốc với những quốc gia khác. Tuy nhiên Trung Quốc mạnh mẽ phản đối các bên liên quan dùng điều đó như là một lý do để xâm phạm điều mà Bắc Kinh cho là quyền lợi hợp pháp tại Biển Đông ; cũng như làm phương hại đến hòa bình và ổn định trong khu vực.
Đây không phải lần đầu tiên Trung Quốc lên tiếng phản đối Ấn Độ đầu tư vào lĩnh vực dầu khí tại khu vực Biển Đông thuộc chủ quyền Việt Nam. Trong những năm qua, Bắc Kinh luôn phản đối hoạt động thăm dò của Tập đoàn Dầu Khí Ấn Độ (ONGC) tại những lô thuộc Việt Nam tại Biển Đông.
New Dehli lên tiếng khẳng định rằng việc thăm dò của ONGC thuần túy là hoạt động thương mại không liên quan gì đến tranh chấp lãnh hải giữa Bắc Kinh và Hà Nội.
Ấn Độ hiện đang tăng cường quan hệ với Việt Nam và có quan điểm ủng hộ tự do hàng hải tại khu vực Biển Đông. Đây là tuyến đường mà hằng năm lượng hàng hóa được vận chuyển qua đó trị giá hằng ngàn tỷ đô la Mỹ.
Vào ngày 9 tháng giêng, tại thủ đô New Dehli của Ấn Độ diễn ra cuộc hội thảo quốc tế chủ đề ‘Quan hệ Ấn Độ- Việt Nam trong tình hình thay đổi địa chính trị tại Ấn Độ- Thái Bình Dương’.
Thông điệp được đại sứ Việt Nam Tôn Sinh Thành chuyển tải từ hội thảo là mặc dù tình hình khu vực và toàn cầu phức tạp cũng như không đoán trước được, nhưng khuynh hướng hòa bình, hợp tác và phát triển là xu thế chung. Khu vực Ấn Độ- Thái Bình Dương có vaị trò quan trọng chiến lược đối với nhiều quốc gia, đặc biệt là những nước lớn.
Nhà nghiên cứu người Anh, ông Bill Hayton nói về giải pháp Biển Đông và rằng có những người ở Đông Nam Á 'làm giàu' nhờ dự án Một Vành đai Một Con đường của Trung Quốc.
Tàu cá Việt Nam chờ trong bến
Trả lời Quốc Phương của BBC Tiếng Việt bên lề một Hội thảo về Biển Đông ở Đại học Oxford hồi hạ tuần tháng 10/2017, ông cũng nói hiện tình hình vùng biển này 'tạm yên' nhưng chỉ là 'phần nổi của tảng băng chìm' tiềm ẩn bất ổn.
BBC : Theo ông, đâu là cách tiếp cận khả thi nhất cho tranh luận và xung đột về Biển Đông hiện tại ?
Bill Hayton : Theo những gì tôi nghe được hôm nay trong hội thảo thì các nước Đông Nam Á buộc phải tiếp tục các thảo luận về vấn đề như hàng hải, ngư nghiệp và an toàn biển Đông mà không có Trung Quốc. Vì khả năng Trung Quốc hợp tác trong các vấn đề này là rất thấp. Trung Quốc muốn kiểm soát hoàn toàn các vấn đề này. Tôi nghĩ đây là thời gian thích hợp để chính phủ Việt Nam, Malaysia, Philipinnes, Brunei và Indonesia hợp tác và cùng nhau phát triển các kế hoạch về bảo tồn [môi trường], an toàn và các vấn đề tương tự mà không cần có sự tham gia của Trung Quốc. Vì Trung Quốc sẽ không thay đổi lập trường của mình và sẽ cản trở những nỗ lực cần thiết diễn ra lúc này để bảo tồn môi trường và bảo tồn tài nguyên biển.
Văn công Trung Quốc, Tống Tổ Anh, hát cho công nhân và chiến sĩ xây đắp Đá Chữ Thập ở Trường Sa nghe
BBC : Trung Quốc hiện tại không chỉ can thiệp vào vấn đề Biển Đông mà còn rất tham vọng với Sáng kiến Một vành đai, Một con đường và xây dựng rất nhiều dự án ở khu vực này. Có ý kiến cho rằng rất khó để có thể ngăn được tham vọng của Trung Quốc. Ông nghĩ sao về vấn đề này ?
Bill Hayton : Tôi không nghĩ có quốc gia nào muốn ngăn cản Trung Quốc trong vấn đề phát triển kinh tế dù có những lợi ích trong việc duy trì tình trạng nghèo. Tôi nghĩ Trung Quốc giàu có về tiền, nguồn lực, kĩ năng và kĩ thuật mà các nước Đông Nam Á đều cần như tu sửa hệ thống cầu đường, đường tàu hỏa, vấn đề về năng lượng và các vấn đề tương tự.
Đồng thời theo tôi, dưới góc nhìn của các nước Đông Nam Á, khi Trung Quốc tham gia các vấn đề khu vực đều không có ý tốt hay trung lập mà đều, dù vô tình hay cố ý, muốn thống trị cả khu vực. Và mặc dù Trung Quốc luôn phản đối về cáo buộc này, tôi nghĩ có ba cách để mô tả thái độ của các nước Đông Nam Á về chính sách con đường và vành đai của Trung Quốc : 1/ Nhu cầu : các nước này đều cần đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng ; 2/ Lòng tham : có thành phần muốn làm giàu từ những đầu tư xây dựng này ; 3/ Có cả nỗi sợ và lo lắng rằng khu vực sẽ bị thống trị bởi một Trung Quốc ngày càng bành trướng.
Tranh chấp về lãnh hải ở Biển Đông đặt ra nhu cầu liên kết quân sự trong khu vực
BBC : Trong phiên thảo luận về vấn đề biển Đông giữa các chuyên gia, Anh Quốc quan tâm nhất đề gì và tại sao ?Liệu ông có dự đoán gì về vấn đề tranh chấp biển Đông, liên quan các cường quốctrong khu vực, cũng như các nước Mỹ và Nhật ?
Bill Hayton : Tôi nghĩ vấn đề ưu tiên nhất với Anh là hòa bình, ổn định và phát triển kinh tế, không cản trở tình hình phát triển và tạo ra làn sóng nhập cư và người tị nạn hay vấn đề tương tự. Thông thương hàng hải trên Biển Đông, một trong những ưu tiên của Anh là mấu chốt giải thích vì sao Anh quan tâm đến sự ổn định và hòa bình ở khu vực này. Nhưng mọi người quên rằng Anh vẫn còn ba đối tác là thành viên của Khối Thịnh vượng chung (Commonwealth) ở khu vực Châu Á, và Anh Quốc cũng quan tâm đến các vấn đề an ninh ở Nhật, ở Hàn Quốc, và các đối tác khác trong khu vực. Đây là một mối quan tâm chung kết hợp giữa mong muốn duy trì hòa bình trên thế giới để có thể thông thương, đầu tư, bảo tồn và an toàn cho nhân loại.
Repsol của Tây Ban Nha đã phải bỏ hoạt động dầu khí ở ngoài khơi Việt Nam, bên cạnh dự án ở Lô 136-03, theo ông Bill Hayton
Tôi mới trở về từ Đông Nam Á, tôi đã thăm ba nước. Và ở mỗi nước tôi đến đều có chịu sức ép từ Trung Quốc về vấn đề khai thác dầu ở biển Đông và Trung Quốc đều muốn kiểm soát vấn đề này bất chấp quan điểm của các nước sở tại. Mặc dù mọi việc có vẻ chỉ ở bề nổi, nhưng có vẻ Trung Quốc đang dùng tình trạng yên bình này để gây sức ép buộc các nước phải hợp tác, đặc biệt các nước nằm trong khu vực kinh tế của chính sách Con đường và vành đai. Hiện tại các nước vẫn kiên trì chống lại áp lực từ Trung Quốc, nhưng theo tôi, tình hình tuy có vẻ yên bình ở bề nổi và chưa có bạo lực xảy ra, nhưng chắc chắn ở phần chìm của tảng băng thì không hề yên tĩnh như vậy.
Ông Bill Hayton là nhà báo tại BBC, London, cựu phóng viên thường trú của BBC ở Hà Nội và tác giả các cuốn sách về truyền thông Việt Nam, Biển Đông và chính trị Đông Nam Á. Ông tham dự hội thảo 'New Approaches to the South China Sea Conflicts' với tư cách học giả, thành viên Viện Nghiên cứu Chatham House.
Hội thảo diễn ra hôm 20/10/2017 tại University of Oxford China Centre, St Hugh's College, ngoài Bill Hayton còn có các diễn giả khác, trong đó có Antonio Carpio (Tòa Tối cao Philippines), Nong Hong (Institute for China-America Studies), Nguyễn Hồng Thao (Học viện Ngoại giao Việt Nam), do ông Rana Mitter (Trường St Cross) chủ tọa.
Nguồn : BBC, 03/01/2018
Trung Quốc là không thể ngăn cản. Ở Biển Đông, Bắc Kinh đang sử dụng ngoại giao cứng và mềm để hăm dọa các nước Châu Á khác dám thách thức ý định của quốc gia này trong việc biến vùng biển giàu tài nguyên và quan trọng về mặt vận tải hàng hải thành ao nhà của nó.
Đó là một thách thức trực tiếp đối với sự bá chủ thế giới của Mỹ, một nguy cơ đối với hòa bình và sự thịnh vượng của khu vực, và một rủi ro địa chính trị lớn đối với các nhà đầu tư trong các thị trường tài chính trong khu vực.
Tuyên bố của Bắc Kinh ở Biển Đông không phải là điều mới mẻ. Cái mới là sức mạnh của Bắc Kinh trong việc khẳng định những tuyên bố đó và quyết tâm kiểm soát toàn bộ vùng biển này.
"Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã bắt đầu khẳng định yêu sách của mình một cách mạnh mẽ hơn và hiện đang sẵn sàng để nắm quyền kiểm soát biển",, Ely Ratner viết trong số báo ra ngày 07/7/2017 của The Diplomat. "Nếu thành công, Trung Quốc sẽ gây ra một cú sốc lớn đối với ảnh hưởng của Hoa Kỳ trong khu vực, nghiêng về sự cân bằng quyền lực trên khắp Châu Á về phía Trung Quốc".
Để ngăn chặn sự thay đổi địa chính trị quan trọng này xảy ra, Mỹ và các đồng minh Châu Á của họ đã tập luyện quân sự trong khu vực. Nhưng điều này vẫn chưa đủ để chặn đứng tham vọng của Trung Quốc.
Diễn đàn An ninh Đông Nam Á Shangri-la, Singapore 2017
"Sức mạnh quân sự của Hoa Kỳ và các liên minh vẫn tiếp tục ngăn cản Trung Quốc không cho quốc gia cộng sản này bắt đầu một cuộc đối đầu quân sự với Hoa Kỳ, nhưng họ đã không hạn chế sự leo thang của Trung Quốc ", Ratner cho biết. Thay vào đó, sự lo ngại rủi ro cuả Hoa Kỳ đã cho phép Trung Quốc đạt tới tình trạng toàn quyền kiểm soát Biển Đông".
Sau đó, liên minh của Trung Quốc cũng đáng quan ngại. "Chúng ta cũng nên tính đến mối quan hệ gần gũi đã phát triển trong nhiều thập kỷ qua giữa Trung Quốc và Bắc Triều Tiên", Stathis Giannikos thuộc Viện Pushkin ở Athens, nói. "Triều Tiên là một trong những con bài của Trung Quốc".
Tuy nhiên, theo Ratner, có một cách để Mỹ ngăn chặn Trung Quốc, bằng cách tuyên bố công khai rằng Washington sẽ giúp các nước như Philippines trong việc bảo vệ các tuyên bố của họ ở Biển Đông.
"Cần có ngoại giao với việc ngăn chặn sự bành trướng của Bắc Kinh ở Biển Đông bằng cách cảnh báo Trung Quốc rằng nếu quốc gia này tiếp tục, Hoa Kỳ sẽ từ bỏ sự trung lập của mình và giúp các nước trong khu vực bảo vệ các tuyên bố của họ", ông nói. "Washington nên làm rõ rằng nó có thể chịu đựng một bế tắc khó chịu ở Châu Á - nhưng không phải với sự bành trướng của Trung Quốc".
Điều đó có thể thuyết phục Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đưa ra một chính sách ngoại giao khác của Philipin, trong trường hợp có ai đó vẫn đang trông đợi.
Trong khi đó, các nhà đầu tư nên theo dõi chặt chẽ thị trường chứng khoán trong khu vực, vốn đã kém hiệu quả hơn so với Chỉ số Thị trường của MSCI.
Panos Mourdoukoutas
Nguyên tác : How To Stop China's Rise In The South China Sea (forbes.com, 23/12/2017)
Sự xuất hiện của bài hát Biển Đông dậy sóng ba đào của tác giả Mặc Thiên vào cuối năm 2017 này, nhắc lại 10 năm trước, người nhạc sĩ bí ẩn này đã từng làm cho giới mộ điệu xôn xao, với bài hát Khóc mẹ dân oan.
Thật xứng danh với lời nhận định "người nhạc sĩ bí ẩn nhất trong năm" mà đài Á Châu Tự Do đã loan đi về Mặc Thiên, khi bài hát Khóc mẹ dân oan do ca sĩ Như Quỳnh trình bày trong DVD của trung tâm Asia số 57 đã làm rơi lệ không biết bao nhiêu người quan tâm về thảm cảnh của hàng đoàn dân oan mất đất ở VN bị đánh đập, bị tù đày.
Năm 2017, bài hát Biển Đông dậy sóng ba đào của Mặc Thiên lại xuất hiện với nội dung về số phận ngư dân Việt trên biển, túng cùng không còn cách mưu sinh khi những chiếc tàu của Trung Quốc vẫn chực chờ từ hôm qua, rồi hôm nay lại bị bắt, bị phá, bị tù… bởi sự ngăn chận Mã Lai, Nam Dương, Thái Lan…
Nghe lại các bài hát như Khóc mẹ dân oan, Khấn nguyện, Ngọn lửa thiêng liêng…, tưởng chừng như tác giả Mặc Thiên ngồi đâu đó trong căn phòng nhỏ của mình, luôn đau đáu nhìn theo phận người rồi ghi chép với nỗi buồn của một nghệ sĩ, mà chỉ còn biết hát thay cho tiếng thở dài. 10 năm như một chặng đường mà có vẻ như ông không bao giờ ngơi nghỉ trong hành trình quyết chọn làm lưu dân, đuổi theo, ghi chép nỗi đau của dân tộc mình.
Trong một bản tin phát đi vào ngày 27-2-2008 của đài Á Châu Tự Do, có nói rằng
"Đã từ lâu, các sản phẩm băng đĩa nhạc của một số trung tâm lớn tại Hải Ngoại được sao chép lậu và bán tại thị trường Việt Nam.
Và những ngày gần đây nhất, công an văn hoá Việt Nam, còn gọi là PA 25, bắt đầu ra chiến dịch truy quét để ngăn cấm một sản phẩm vừa phát hành, đồng thời, tìm cho ra tác giả một bài hát trong sản phẩm ấy.
Đó là cuốn DVD Asia số 57, đó là bài hát "Khóc Mẹ Dân oan," và đó là nhạc sĩ Mặc Thiên".
Và đó chắc cũng là lý do là nhạc sĩ Mặc Thiên chưa bao giờ xuất hiện, xứng với lời nhận định rằng của đài Á Châu Tự Do rằng "Không một ai trong giới thưởng ngoạn Việt Nam biết Mặc Thiên là ai, và người ta gọi anh là "người nhạc sĩ bí mật nhất năm 2007". Trong lần nhận giải cho bài hát Hạng xuất sắc của Giải thưởng Âm nhạc Tự Do 2017 được tổ chức tại Sydney, Úc Châu, ông có gửi qua thư điện tử giọng nói của mình, để nói về bài hát của mình. Các thành viên của Hiệp hội yểm trợ văn hóa Úc-Việt (VAALA) đã dự đoán rằng có thể ông sống ở Khánh Hòa, miền Trung Việt Nam.
Chắc phải là một đứa con ở miền biển, Mặc Thiên mới có thể viết nên một nhạc khúc đẫm nước mắt của phận ngư dân Việt, mà vị mặn của đại dương không thể sánh với nước mắt của những người mẹ già dõi mắt ra biển, tuyệt vọng trông con trở về.
Ca sĩ Thanh Thúy, người được chọn trình bày ca khúc này với cộng đồng người Việt Úc Châu nói rằng chị như không thở được khi nghe bài hát này, cứ mỗi lần chị nghe, lại muốn khóc mà thương cho người Việt hôm nay.
Đọc trăm bản tin, nghe ngàn câu chuyện, đôi lúc không bằng thưởng thức một bài hát chân thành với đời. Đó là điều mà sự huyền bí của nghệ thuật có thể đem lại cho người nghe, và có thể giúp tái sinh trong cõi vô tâm với vận mệnh quê hương mình. Bài Biển Đông dậy sóng ba đào là một trong những tác phẩm có khả năng đó.
----------------------------------
Lời bài hát
Biển Đông dậy sóng ba đào
Những con tàu đi đánh cá ngoài khơi
Biển đảo Hoàng sa, biển đảo Trường sa giờ đã không về
Những con người mang thân phận Việt Nam
Đã bao ngày qua nhục nhã ê chề
Tàu cộng xâm lăng, hòng cướp biển đông này
Phận người ngư dân bị Trung Quốc xâm hại
Mẹ Việt Nam ơi, người bỏ con sao đành
Nhìn trời quê hương mà xót thương con mình
Nước mắt mẹ tôi đã bao lần rơi
Ngóng xa biển khơi có bao giờ nguôi chờ các con về
Đến khi niềm tin đã cạn lực tan
Quê hương lầm than mẹ trút hơi tàn
Tuấn Khanh
Nguồn : RFA, 16/12/2017 (tuankhanh's blog)
Tham khảo thêm :
Các giọng ca đoạt giải Âm nhạc Tự do 2017 (Viet Song Contest)
Các bài hát đoạt giải Âm nhạc Tự Do 2017 (Viet Song Contest)
