Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Việt Nam

21/04/2020

Hà Nội tăng cường giám sát xã hội dân sự giữa đại dịch Covid-19

Tổng hợp

Việt Nam ‘giám sát’ mạnh mẽ công dân trong ứng phó với Covid-19 (VOA, 21/04/2020)

Việt Nam được mt vin nghiên cu hàng đu ca M đánh giá là đã làm tt trong vic khng chế s lây lan ca đi dch virus corona nh vào "văn hoá giám sát" được thc hin mt cách mnh m và có s đng thun ca phn ln người dân.

phongchong1

Một người lái xe máy qua mt poster kêu gi người dân bo v sc kho trước virus corona trên mt đường ph Hà Ni hôm 14/4. CSIS nói người dân Vit Nam đng thun vi s giám sát ca chính ph nhm ngăn chn s lây lan của dch bnh.

Quốc gia Đông Nam Á này nm trong s nhng nước có t l lây nhim thp nht thế gii và, theo nhn đnh ca T chc Y tế Thế gii, là mt trong nhng quc gia đng đu trong n lc kim soát lây nhim nCoV.

Theo đánh giá của giám đc Chương trình Đông Nam Á ca Vin Nghiên cu Chiến lược và Quc tế (CSIS), Amy Searight, Vit Nam - cùng vi Singapore - đã sm hành đng đ ng phó vi s bùng phát dch ngay t đu. Mc dù Singapore đang phi chng đ vi mt làn sóng mới các ca lây nhim thì Vit Nam, vi dân s hơn 96 triu, đã không ghi nhn ca nhim mi nào trong gn 1 tun qua, vi 268 trường hp dương tính mà không có ca t vong nào tính đến ngày 21/4.

Thành viên tư vn cao cp ca vin nghiên cu có tr sở ở Washington DC cho rng, trong khi Singapore s dng các công c công ngh cao đ truy tìm virus thì Vit Nam da vào vic huy đng ngun lc nhân dân và đóng ca xã hi cũng như giám sát trên din rng công dân ca mình.

Ngay từ nhng ngày đu khi dch mới bùng phát, Vit Nam đã đóng tt c các doanh nghip không thiết yếu, trường hc và thc hin cách ly trên din rng. Mt làng tnh Vĩnh Phúc là khu vc đu tiên b cách ly toàn b trong 21 ngày và hàng chc nghìn người đã được đưa đi cách ly tp trung, phần ln ti các doanh tri quân đi.

Một yếu t quan trng trong vic giúp Vit Nam khng chế dch tt, được bà Searight nhc ti trong bài bình lun ca mình đăng ti trên trang web ca CSIS hôm 20/4, là s "theo dõi và giám sát cht ch công dân" ca mình. Theo nhà nghiên cứu ca CSIS, hot đng này được h tr bi mt mng lưới rng ln nhng người cung cp tin tc và vic này giúp xác đnh danh tính cũng như cách ly nhng người b nghi nhim virus và nhng người đã tiếp xúc vi h. Bà Searight cho rng "văn hoá giám sát" ca Vit Nam mang tính hiu qu cao trong vic giúp cơ quan chc năng theo dõi và giao tiếp vi người dân. Đng thi, theo bà, h thng này được phn ln công chúng Vit Nam chp nhn hoc ít nht là thích ng vi "mc đ xâm nhp" này của chính ph, mà các nước phương Tây có th vp phi s kháng c ca người dân.

Việt Nam bt buc khai báo y tế đi vi tt c người dân cũng như người nước ngoài Vit Nam, khi nhp cnh cũng như khi đi đến bnh vin hoc ti nhà hàng hay thm chí đến các cơ s làm đp hoc massage. Người dân Vit Nam đang thc hin cách ly xã hi toàn quc trong 3 tun liên tiếp theo ch th ca th tướng chính ph.

Để vic giám sát đt hiu qu hơn, mt ng dng di đng nhm truy du các trường hp F1, F2 khi xut hin các ca dương tính vi Covid-19 bng đnh v Bluetooth đã được B Thông tin - Truyn thông công b hôm 18/4. Thông qua ng dng, được cho là "bo mt, n danh và minh bch", cơ quan y tế có thm quyn s biết được nhng người nhim và người nghi nhim do tiếp xúc gn vi người nhim Covid-19.

Giám đốc khu vc Tây Thái Bình Dương ca T chc Y tế thế gii (WHO) Takeshi Kasai nói vi truyn thông trong nước hôm 21/4 rng người dân Vit Nam s hp tác cao vi chính ph và có ý thc k lut trong vic "tuân thủ các quy tc xã hi đ gim lây nhim".

Báo chí Nhà nước cần làm gì để có thể thực sự phục vụ nhân dân’ ? (RFA, 21/04/2020)

Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Hồ Quang Lợi, khi trả lời báo chí hôm 21/4/2020, nhân kỷ niệm 70 năm Ngày thành lập Hội Nhà báo Việt Nam, cho rằng trong bối cảnh mới, báo chí càng phải khẳng định vai trò quan trọng dẫn dắt, định hướng dư luận bằng thông tin chính xác, khách quan, trung thực...

phongchong2

Một sạp bán báo tại Việt Nam. RFA - Ảnh minh họa

Ông Hồ Quang Lợi còn nhấn mạnh, làm báo để phục vụ đất nước, nhân dân.

Vậy báo chí Nhà nước cần làm gì để có thể ‘phục vụ nhân dân’ trong thời kỳ mới như lời ông Hồ Quang Lợi ?

Chị Hằng, hiện sinh sống tại Việt Nam, nói với Đài Á Châu Tự Do hôm 21/4/2020 :

"Tôi thấy báo chí Việt Nam làm gì có phục vụ nhân dân ? Tôi chẳng bao giờ muốn đọc. Báo chí cần phải nói thẳng và nói thật, không giấu diếm. Báo chí phải đứng về phía người dân để viết, chứ không viết theo sự chỉ đạo của đảng cộng sản. Ngoài ra, người viết bài cần có nghiệp vụ, người viết báo cần có cái tâm và chính nghĩa. Nếu báo chí Việt Nam thay đổi được, thì tôi nghĩ sẽ thu hút nhiều người dân đọc báo hơn".

Còn Chị Phan Thị Mỹ Xuyên, ở Hà Tĩnh, khi nói với Đài Á Châu Tự Do hôm 21/4/2020, thì cho rằng, báo chí cần phải trong sáng, nói đúng sự thật bảo vệ quyền lợi chính đáng và hợp pháp của người dân. Nhưng ở Việt Nam hiện nay báo chí còn hùa theo những người tham nhũng, hãm hại dân, đăng tin sai sự thật, dẫn đến việc nhiều gia đình có thể bị cảnh oan sai trong nhiều năm vẫn không được giải quyết.

Mặc dù quy hoạch phát triển và quản lý báo chí Việt Nam đến năm 2025, sẽ theo chiều hướng giảm số lượng. Nhưng theo Bộ Thông tin và Truyền thông, hiện Việt Nam vẫn còn hơn 800 cơ quan báo chí, 67 đài phát thanh truyền hình với đội ngũ nhà báo lên tới khoảng 40 ngàn người. Tất cả các cơ quan báo chí này đều phải chịu sự kiểm soát thông tin của nhà nước mà cụ thể là theo đường hướng của Ban Tuyên giáo Trung ương.

Từ Nha Trang, khi trả lời Đài Á Châu Tự Do hôm 21/4/2020, Nhà báo Võ Văn Tạo nói :

"Để báo chí phục vụ nhân dân, theo tôi nghĩ trước tiên phải phục vụ một cách thiết thực. Chứ hiện nay, hệ thống tuyên truyền của nhà nước Việt Nam cứ nói báo chí phục vụ nhân dân, nhưng quan điểm của tôi cũng như đa số người dân, báo chí ít phục vụ nhân dân lắm, phục vụ ‘các cụ’ thôi. Khi làm báo trước đây, chúng tôi thường nói lóng, tin bài đó thuộc dạng ‘kính cụ’, tức là tin bài đó được lòng lãnh đạo, dân chả cần xem... ví dụ như tin ‘hôm nay Tổng bí thư Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng tiếp đồng chí gì đó’ Chủ tịch nước kiêm Tổng bí thư Lào…".

Theo Nhà báo Võ Văn Tạo, người dân đâu cần những tin bài lấy lòng lãnh đạo, cái họ cần là những gì thực tế như việc : ‘bao giờ hết giãn cách xã hội và những bước như thế nào để chuẩn bị’...

phongchong3

Một sạp bán báo ở Việt Nam RFA - Ảnh minh họa

Báo chí tại Việt Nam phục vụ nhiệm vụ chính trị, không có báo chí tư nhân, định hướng dư luận xã hội… thì không có gì mới, lâu nay vẫn là những cái cơ bản mà nhà nước Việt Nam áp dụng với báo chí. Nhưng nếu so với cách đây khoảng 3 hay 4 thập kỷ, thì việc kiểm soát báo chí có thay đổi. Không chỉ bị kiểm soát trực tiếp từ Ban Tuyên giáo Trung ương đến Ban Tuyên giáo địa phương và các Sở Thông tin - Truyền thông ở các tỉnh thành. Các tờ báo còn bị kiểm duyệt thông qua việc bố trí nhân sự trong các cơ quan báo chí như bí thư chi bộ, đảng bộ của các nơi này.

Để tìm thêm về vấn đề này, Đài Á Châu Tự Do hôm 21/4/2020, liên lạc Nhà nghiên cứu xã hội học, Tiến sĩ Phạm Quỳnh Hương, và được bà đưa ra nhận định :

"Nhìn chung thì tôi nghĩ những ai làm về báo chí đều biết phải đánh đúng nhu cầu của người dân, những cái người dân đang quan tâm thì mình đánh đúng nhu cầu đó. Thứ hai là cái mà bây giờ người ta hay dùng là ‘hot’, chạy theo những cái ‘hot’ trên thị trường... thì người ta sẽ quan tâm hơn. Còn nói về thông tin không đúng sự thật thì bây giờ nó là một vấn đền rất lớn, vì ngay cả báo lớn nhưng có khi cũng đưa những thông tin không đúng lắm, còn những tờ báo vừa hay người ta còn gọi là lá cải, thì đôi khi người ta còn lợi dụng cả những tin đấy để gây sự chú ý, hoặc là thậm chí tạo ra một scandal, và scandal đó lại càng tăng tranh cãi và tò mò của người đọc, thì có khi họ lại sử dụng nó như một công cụ để tăng người đọc".

Vậy báo chí Nhà nước cần làm gì để có thể thật sự ‘phục vụ nhân dân’ trong thời kỳ mới như lời ông Lợi ?

Nhà báo độc lập Nguyễn Ngọc Già, nguyên Phó trưởng ban Kế hoạch - Dự án và Phó trưởng ban Tư Liệu của Đài truyền hình HTV, khi trao đổi với Đài Á Châu Tự Do hôm 21/4/2020 từ Sài Gòn, liên quan vấn đề này cho biết ý kiến của mình :

"Báo chí là một sản phẩm của thị trường thì không thể nói phục vụ nhân dân mà phải nói bán ra thị trường, như vậy phải căn cứ vào nền kinh tế thị trường. Người ta hay gọi báo chí là một món ăn tinh thần, như vậy để thị trường quyết định. Nếu đáp ứng đúng nhu cầu thị trường thì người ta sẽ chấp nhận và mua (xem) sản phẩm đó, và tờ báo sẽ sống được. Tóm lại, thứ nhất là phải quy về cái căn bản nhất là nền kinh tế thị trường, như vậy mới có thể vực nền báo chí đang rệu rã, dối trá hiện nay tại Việt Nam.

Thứ hai, theo Nhà báo Nguyễn Ngọc Già, báo chí phải làm việc theo luật, phải bỏ hết những tin bài không liên quan luật báo chí, tức là những kiểu mà người cộng sản Việt Nam hay dùng, đó là những chỉ thị, nghị quyết... thậm chí mệnh lệnh miệng để điều khiển báo chí. Theo ông, việc đó là sai lầm. Ông nói tiếp :

"Thứ ba, quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, là một cái thiếu hụt trầm trọng suốt hàng chục năm qua. Như vậy, nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam phải trả lại quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, đồng thời phải gắn chặt tính trách nhiệm đi đôi với quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí... mới giải quyết được tình trạng báo chí như hiện nay".

Cũng xoay quanh vấn đề quan trọng nhất là kinh tế thị trường trong lĩnh vực báo chí. Nhà báo Nguyễn Ngọc Già cho rằng, tất cả báo chí Việt Nam phải tự thu xếp, tự nuôi sống bản thân, chứ không thể nào còn nhận ngân sách từ nhà nước cấp. Ví như những trang báo lớn, quan trọng của nhà cầm quyền như báo Nhân dân, Sài gòn Giải phóng... thì hầu như không bán được, mà phải buộc các cơ quan, tổ chức mua những tờ báo của họ, để họ có kinh phí mà họ sống.

Đồng quan điểm, nhà báo Võ Văn Tạo cũng cho rằng, báo chí muốn phục vụ nhân dân thì phải có tự do báo chí, không bao cấp, thì báo chí mới có trách nhiệm, chứ còn nhà nước, đảng bao cấp thì báo chí cũng chỉ là công cụ tuyên truyền cho đảng, chứ không phải báo chí đúng nghĩa.

Vào ngày 21/4, tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới công bố phúc trình về Chỉ số Tự do Báo chí Thế giới năm 2020, theo đó Việt Nam bị xếp hạng 175 trên 180 quốc gia được đánh giá.

Quay lại trang chủ
Read 553 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)