Luật An ninh mạng của Việt Nam bắt đầu có hiệu lực (VOA, 02/01/2019)

Luật An ninh mạng của Việt Nam sẽ bắt đầu có hiệu lực từ hôm nay ngày 1/1 năm 2019 khiến cho việc biểu đạt ý kiến trên mạng ở Việt Nam trở nên khó khăn hơn.

Luật An ninh mạng của Việt Nam được cho là đàn áp các tiếng nói bất đồng

Trong khi đó, đạo luật này cũng đã bị các tổ chức quốc tế chỉ trích là ‘mô hình kiểm soát thông tin toàn trị’. Hà Nội được cho rằng đã bắt chước Bắc Kinh trong việc kiểm duyệt nội dung Internet một cách đàn áp.

Đạo luật này yêu cầu các công ty Internet phải dỡ bỏ các nội dung mà chính quyền cho là ‘độc hại’.

Các công ty công nghệ khổng lồ như Facebook và Google sẽ phải giao nộp dữ liệu người dùng nếu được chính quyền yêu cầu và phải mở văn phòng đại diện ở Việt Nam, đạo luật này quy định.

Hồi tháng 11, Bộ Công an đã ra thông tư hướng dẫn thực thi Luật An ninh mạng và cho thời hạn 12 tháng để các công ty cung cấp dịch vụ internet ở Việt Nam tuân thủ.

Bộ Công an cũng nói rằng Đạo luật này nhằm đẩy lùi các cuộc tấn công mạng và nhổ sạch các ‘thế lực phản động và thù địch’ vốn sử dụng Internet để kích động bạo lực và bất đồng, theo bản ghi phiên chất vấn tại phiên họp Quốc hội hồi tháng 10.

Đạo luật này đã được Quốc hội Việt Nam thông qua hồi tháng 6.

Facebook nói rằng họ cam kết bảo vệ quyền của người dùng và tạo điều kiện để mọi người có thể biểu đạt dự do và an toàn.

"Chúng tôi sẽ dỡ bỏ những nội dung vi phạm chuẩn mực của Facebook khi chúng tôi được thông báo", Facebook cho biết trong một email gửi đến hãng tin AFP và nói rằng hãng này có quy trình rõ ràng để xử lý các yêu cầu từ các chính phủ trên thế giới.

Hà Nội cho biết hãng Google đã có những bước mở văn phòng đại diện ở Việt Nam để tuân thủ đạo luật.

Đạo luật cũng cấm những người sử dụng Internet ở Việt Nam lan truyền những thông tin được cho là chống phá Nhà nước, chống phá chính quyền, xuyên tạc lịch sử và ‘đăng tải những thông tin thất thiệt có thể gây hiểu nhầm và phá hoại các hoạt động kinh tế-xã hội’.

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) đã kêu gọi giới chức cộng sản sửa chữa lại đạo luật và hoãn thực thi.

"Đạo luật này nhằm để nâng cao hơn nữa khả năng giám sát sâu rộng của Bộ Công an để truy tìm những người chỉ trích và củng cố sự độc quyền lãnh đạo của Đảng Cộng sản", ông Phil Robertson, phó giám đốc khu vực Châu Á của HRW, được AFP dẫn lời nói.

Đạo Luật An ninh mạng có hiệu lực chỉ một tuần sau khi Hội Nhà báo Việt Nam thông qua bản quy tắc ứng xử mới dành cho các nhà báo về cách sử dụng mạng xã hội. Theo đó, các nhà báo bị cấm đăng tin tức, hình ảnh hay bình luận ‘đi ngược lại’ với quan điểm của Nhà nước.

Ông Daniel Bastard thuộc tổ chức Nhà báo Không biên giới được AFP dẫn lời lên án những quy định này đối với nhà báo cũng như Luật An ninh mạng. Ông gọi đây là ‘mô hình kiểm soát thông tin một cách chuyên chế’.

*******************

Nhiều người có ảnh hưởng kêu gọi thách thức Luật An ninh mạng (VOA, 02/01/2019)

Luật An ninh mạng của Việt Nam chính thức có hiệu lực từ ngày đầu tiên của năm 2019, nhưng trong những ngày này, liên tục có nhiều nhà hoạt động vì tự do, dân chủ và những người khác có nhiều ảnh hưởng trên mạng xã hội cùng đưa ra lời kêu gọi hãy bất tuân hoặc thách thức luật này.

Các nhà hoạt động phản đối Luật An ninh mạng của Việt Nam kể cả sau khi nó có hiệu lực từ 1/1/2019

Bộ luật gây nhiều tranh cãi, lo lắng đã được ban hành từ hồi tháng 6/2018. Hôm 1/1/2019, các báo lớn ở Việt Nam, trong đó có Lao Động và trang Zing News, công bố tóm tắt "những hành vi bị cấm trên mạng" kể từ thời điểm luật có hiệu lực.

Đứng hàng đầu là các hành vi được coi là "chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam", hay "xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc".

Đưa ra thông tin "sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân, gây thiệt hại cho các hoạt động kinh tế-xã hội, gây khó khăn cho hoạt động của cơ quan nhà nước hoặc người thi hành công vụ" cũng là hành vi có thứ tự cao trong danh sách cấm.

Ngoài ra, bản tóm tắt đề cập đến những hành vị bị cấm khác, trong đó có việc "thực hiện tấn công mạng, khủng bố mạng, gián điệp mạng, tội phạm mạng ; gây sự cố, tấn công, xâm nhập, chiếm quyền điều khiển, làm sai lệch, gián đoạn, ngưng trệ, tê liệt hoặc phá hoại hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia".

Trong khi đó, cùng thời điểm đầu năm mới, nhóm các nhà hoạt động trẻ có tên SaveNET đã tung ra trên mạng cuốn cẩm nang "Luật An ninh mạng : Những điều cần biết", mà theo lời giới thiệu của nhóm, có mục đích xóa đi những "đồn đoán rằng giờ đây bất cứ ai lên tiếng chỉ trích chính quyền trên mạng xã hội đều dễ dàng bị bắt bớ và xét xử".

Nhóm được thành lập vào tháng 6/2018 và hoạt động nhằm thúc đẩy nhận thức của cộng đồng về quyền tự do ngôn luận, cho biết thêm rằng cuốn sách 90 trang của họ cũng giúp trả lời câu hỏi đặt ra là "chúng ta có nên ‘tự kiểm duyệt’ mình hay không ?"

Cẩm nang về Luật An ninh mạng, sách của nhóm SaveNET

Theo SaveNET, cuốn sách có những phân tích thấu đáo về luật, nhờ đó "mỗi người có thể đưa ra những quyết định sáng suốt và chủ động hơn trong cách ứng xử trên internet, đặc biệt trong việc nói lên chính kiến của mình về các vấn đề chính trị xã hội".

Trong phần cuối cuốn cẩm nang, các tác giả khẳng định rằng một số điều của Luật An ninh mạng là "không cần thiết" và "không phù hợp" trong thời đại công nghệ số hiện nay.

Dù luật đã được thực thi, nhóm tác giả vẫn đưa ra đề xuất "hoãn thi hành", và đề nghị các cơ quan nhà nước, bao gồm cả Bộ Công an và Bộ Thông tin và Truyền thông, hãy "nghiên cứu và đánh giá lại", và nếu cần, hãy "điều chỉnh Luật An ninh mạng và các quy định liên quan".

Hai ngày trước khi luật có hiệu lực, nhà hoạt động nữ Phạm Đoan Trang viết trên trang Facebook cá nhân rằng trong khi có những người lo sợ, chị không tin rằng Đảng Cộng sản và Bộ Công an có thể "bịt miệng" được những người như chị.

Người được vinh danh với nhiều giải thưởng nhân quyền của nước ngoài lý giải về niềm tin của chị, trong đó điều hàng đầu, theo chị, là "đến lúc này, khi người dùng Việt Nam đã quen với internet và mạng xã hội, đã nghiện, bắt họ trở về trạng thái câm mù điếc như trước kia là điều bất khả thi".

Một lý do khác, theo nhà hoạt động nữ có khoảng 58.000 người theo dõi trên mạng xã hội, đó là "với năng lực quản lý tồi tàn của mình, nhà cầm quyền độc tài chẳng hy vọng làm được cái gì triệt để". Chị viết thêm : "Không kẻ độc tài nào có thể kiểm soát 100% đời sống của nhân dân, kể cả trong chế độ toàn trị như Việt Nam. Đơn giản là chúng không đủ nguồn lực, nhất là trong tình trạng kinh tế sa sút, ngân sách thâm hụt, lòng dân đổ vỡ ở Việt Nam hiện nay".

Từ góc nhìn của một cựu luật sư, ông Lê Công Định đưa ra phân tích trên trang Facebook cá nhân cho thấy Luật An ninh mạng một mặt "cho phép nhà nước thu thập thông tin cá nhân của công dân", mặt khác lại "hạn chế quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí và tiếp cận thông tin của công dân", vốn là các quyền được nêu trong Hiến pháp.

Nhà hoạt động từng là tù nhân lương tâm nhấn mạnh rằng luật này thật "bất công" và "bất hợp lý", vì nó "xâm phạm quyền con người và quyền công dân". Trên trang Facebook có khoảng 40.000 người theo dõi, ông Định đưa ra lời kêu gọi rằng với "bổn phận lương tâm và đạo đức của mỗi công dân", họ hãy "xem nó như chưa bao giờ tồn tại, thậm chí khi cần, hãy vi phạm nó !"

Nhà báo kỳ cựu Hoàng Hải Vân có lượng theo dõi lên đến xấp xỉ 75.000 người trên Facebook không trực tiếp nhắc đến Luật An ninh mạng và một quy định mới đây về những điều nhà báo không được làm trên mạng xã hội. Song ông đưa ra ý kiến hôm 2/1 rằng "Khi chúng ta viết đúng, viết không đổi trắng thay đen hay ngược lại, khi chúng ta viết một cách vô tư không vì lợi ích của ‘phe nhóm’ nào mà chỉ vì lợi ích của đất nước và người dân thì chẳng sợ bất cứ thứ gì. Nếu sợ thì không nên làm báo".

Nữ doanh nhân Lê Hoài Anh, người thường lên tiếng vì tiến bộ xã hội và có lượng người theo dõi lên đến trên 305.000, đăng một ý kiến ngắn hôm 2/1, bày tỏ rằng cho dù Luật An ninh mạng đã đi vào thực thi, song nếu mọi người "viết đúng, phê đúng, đặt câu hỏi đúng… thì cứ việc viết thôi". Theo bà, khi làm như vậy, những người lên tiếng trên internet, trên mạng xã hội không phải sợ bất cứ ai cả.

Võ sư Đoàn Bảo Châu, người cũng là nhà văn và phóng viên, trong bài viết mà ông gọi là "đôi lời đầu năm" với bạn bè trên Facebook, ông cho rằng Luật An ninh mạng hay bất kỳ một luật nào sinh ra "cũng không bao giờ khiến những con người yêu quý sự thật và có khát vọng cải tạo xã hội bằng ngòi bút nao núng chứ đừng nói tới run sợ".

Liên hệ đến cuộc đấu tranh chống tham nhũng của Tổng Bí thư-Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, ông Châu bày tỏ quan điểm rằng nếu người dân "không dũng cảm lên tiếng", nếu mạng xã hội "bị hạn chế sức mạnh", nhiều quan chức bị nghi phạm tội tham nhũng ở các địa phương "sẽ thoát tội và sẽ ‘hạ cánh’ an toàn".

Do vậy, võ sư có tầm ảnh hưởng tới gần 100.000 người theo dõi đã gửi đi thông điệp tới giới lãnh đạo nhà nước rằng "Các ông hãy chọn người thực thi Luật An ninh mạng một cách tử tế để tránh lạm quyền, dùng luật sai mục đích, cản trở sự phát triển của đất nước".

Nhà hoạt động Nguyễn Thúy Hạnh phản đối Luật An ninh mạng

Các bài viết của các nhà hoạt động và những người có nhiều ảnh hưởng như kể trên đã nhận được nhiều ủng hộ, thể hiện qua hàng nghìn phản ứng "yêu thích" và hàng trăm lời bình luận đồng tình.

Trên Facebook những ngày này, giới hoạt động chia sẻ những hình ảnh cho thấy nhiều người cầm các biểu ngữ kêu gọi "bất tuân", "phản đối" Luật An ninh mạng" hoặc các biểu ngữ viết rằng "Luật An ninh mạng tước đoạt tự do, nhân quyền".

Trong một bài báo đăng hôm 1/1, trang Zing.vn ở Việt Nam trích lời Trung tướng Hoàng Phước Thuận, nguyên Cục trưởng Cục An ninh mạng, nay là Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao, khẳng định Luật An ninh mạng "không ảnh hưởng đến quyền tự do ngôn luận".

Theo lời vị trung tướng công an, "không có gì cản trở ngôn luận nếu chúng ta trình bày đúng quan điểm của chúng ta mà không vi phạm". Ông Thuận giải thích thêm rằng Luật An ninh mạng nhắm đến việc cấm những hành vi trên mạng tương ứng với "29 nội dung mà Bộ luật hình sự cấm".

Quan chức công an này đưa ra ví dụ minh hoạ : "Không thể nào đe dọa giết người trên mạng lại được tự do, trong khi đó đe dọa giết người ở đời thực thì bị bắt. Tương tự, không thể nào kích động biểu tình ngoài đời thì bị xử lý còn trên mạng thì không…".

Trang Facebook chính thức của chính phủ Việt Nam hôm 30/12/2018 đăng thông báo "Luật An ninh mạng chính thức có hiệu lực từ 1/1/2019, với phần tóm tắt các quy định chính trong luật.

Bài viết nhận được hơn 600 phản ứng "yêu thích" và 28 lời bình luận, trong đó, bình luận hiện lên trên cùng viết rằng "Mấy đứa phẫn nộ [về Luật An ninh mạng] thì 1 là phản động, 2 là hay đặt điều vu oan, 3 là bán hàng online".

Lời bình luận hiện lên ở vị trí thứ nhì cho rằng người dân Việt Nam ủng hộ luật này vì nó "đúng đắn, hợp lòng dân". Vẫn lời bình luận này nói thêm rằng luật "đã ngăn chặn" những người bị xem là "bọn phản động, lưu vong, xuyên tạc chống nhà nước Việt Nam".

Hai lời bình luận này nhận được lần lượt 45 và 11 phản ứng "yêu thích" trên trang Facebook Thông tin Chính phủ.

*******************

Việt Nam : Luật An ninh mạng bắt đầu có hiệu lực (RFI, 01/01/2019)

Đạo luật An ninh mạng khắt khe, buộc các công ty internet phải gỡ bỏ tất cả những nội dung bị chính quyền cho là "độc hại", bắt đầu có hiệu lực kể từ hôm nay 01/01/2019 tại Việt Nam. Những người chỉ trích tố cáo luật này là "một mô hình độc đoán nhằm kiểm soát thông tin".

Tại một quán cà phê internet ở Hà Nội. Ảnh chụp ngày 1/8/2013. AFP/Hoang Dinh Nam

Luật An ninh mạng được Quốc hội Việt Nam thông qua hồi tháng Sáu đã bị Hoa Kỳ, Liên Hiệp Châu Âu và các nhà đấu tranh cho tự do internet chỉ trích là bắt chước Trung Quốc trong việc kiểm duyệt thế giới mạng.

Luật này buộc các trang mạng trong vòng 24 giờ phải gỡ bỏ mọi lời bình đe dọa đến "an ninh quốc gia". Các tập đoàn như Facebook, Google phải cung cấp dữ liệu của người sử dụng, khi chính quyền yêu cầu, và mở văn phòng đại diện tại Việt Nam.

Bộ Công An, hồi tháng 10 đã khẳng định với Quốc hội là đạo luật nhằm tự vệ trước tin tặc và diệt trừ "các thế lực thù địch, phản cách mạng" sử dụng internet, vào tháng 11 đã công bố dự thảo nghị định, cho các đơn vị liên quan 12 tháng để chuẩn bị thích ứng với luật mới.

Facebook trong một thông cáo gởi qua mail cho AFP cho biết cam kết bảo vệ quyền của người sử dụng và khả năng tự do biểu đạt, khẳng định "Chúng tôi sẽ gỡ bỏ mọi nội dung vi phạm các tiêu chí (của Facebook) khi được báo cáo". Còn Google, mà Hà Nội cho biết đang tiến hành mở văn phòng tại Việt Nam, hiện chưa muốn đưa ra lời bình luận với hãng tin Pháp.

Theo các nhà đấu tranh, tự do thông tin tại Việt Nam đã bị thu hẹp kể từ năm 2016. Human Rights Watch (HRW) đòi hỏi chính quyền Việt Nam xem xét lại Luật An ninh mạng và dời lại thời gian áp dụng. Ông Phil Robertson, phó giám đốc phụ trách Châu Á nhận định : "Luật này được soạn thảo để tăng cường khả năng giám sát của bộ Công An nhằm nhận diện những người chỉ trích và củng cố sự độc quyền của Đảng cộng sản".

Một tuần trước khi Luật An ninh mạng có hiệu lực, Hội Nhà Báo Việt Nam đã công bố bản Quy tắc sử dụng mạng xã hội của người làm báo, cấm các nhà báo đăng những tin tức, hình ảnh và bình luận "chống lại Nhà nước".

Ông Daniel Bastard của tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới (RSF) tố cáo bản quy tắc nói trên và Luật An ninh mạng là "mô hình độc đoán nhằm kiểm soát thông tin". Theo ông, luật này có nguy cơ làm các start-up phải suy nghĩ lại trước khi đến làm ăn tại Việt Nam, đất nước đang muốn trở thành trung tâm công nghệ ở Đông Nam Á.

Hơn phân nửa trong số 93 triệu dân Việt Nam sử dụng internet, và Việt Nam nằm trong số 10 quốc gia đứng đầu thế giới về tỉ lệ người sử dụng Facebook.

Thụy My

Tôi chẳng tin cái đảng ăn tàn phá hại này và bộ máy công an của nó sẽ bịt được miệng chúng tôi.

Phạm Đoan Trang

Ngày 6 tháng 12 năm 2018, trên trang nhà VOA xuất hiện một bài viết ("Chuyện cái quần") thú vị của blogger Trân Văn. Câu chuyện đã được phổ biế́n khá rộng rãi nên chỉ xin ghi lại tóm tắt, đôi đoạn :

"Ông Nguyễn Quốc Hùng – chồng bà Dương Ngọc Ánh – đã thay mặt vợ xin lỗi thầy giáo Hồ Văn Khánh, giáo viên trường Trung học cơ sở Trần Huỳnh, tại một buổi họp với đầy đủ các bên được cho là có liên quan... Sở dĩ ông Hùng phải thay mặt vợ đứng ra xin lỗi... vì bà Ánh – vợ ông Hùng nhận thức sai, hành xử không đúng đối với một… cái quần !

Ông Hùng và bà Ánh có một cô con gái đang là học sinh lớp 9 trường Trung học cơ sở Trần Huỳnh. Sau buổi học sáng 30 tháng 11, ái nữ của họ để quên một cái quần trong hộc bàn. Buổi chiều, học sinh nào đó đem cái quần bị bỏ quên ấy đặt lên bàn giáo viên. Khi thầy giáo Khánh vào lớp, nhìn thấy cái quần, không xác định được chủ, ông yêu cầu học sinh bỏ nó vào thùng rác.

Chiều hôm sau, ái nữ của ông Hùng, bà Ánh tìm thầy giáo Khánh để hỏi thăm về cái quần của cô. Nghe thầy giáo Khánh trả lời ông đã ra lệnh cho học sinh bảo nó vào thùng rác, cô lẳng lặng bỏ về… Chỉ một tiếng sau, ông Hùng gọi điện thoại cho thầy giáo Khánh, yêu cầu thầy giáo Khánh hạ một bậc hạnh kiểm của học sinh đã đem quần của con gái ông đặt lên bàn giáo viên và buộc cha mẹ học sinh đó… đền quần ! Thầy giáo Khánh từ chối vừa vì yêu cầu đó thái quá, vừa vì chính ông là người yêu cầu học sinh đem quần của ái nữ ông Hùng, bà Ánh bỏ vào thùng rác.

Bởi thầy giáo Khánh không đáp ứng yêu cầu của mình, ông Hùng yêu cầu thầy giáo Khánh ra quán cà phê nói chuyện. Phải sinh hoạt với lớp mà mình làm chủ nhiệm, thầy giáo Khánh hẹn ông Hùng uống cà phê vào trưa 3 tháng 12… Trưa hôm ấy, ông Hùng không đến như đã hẹn, vợ ông thay chồng nói chuyện phải trái với thầy giáo Khánh. Sau cuộc nói chuyện, bà Ánh đưa lên trang facebook của mình một video clip ghi lại bốn phút trò chuyện với thầy giáo Khánh – người mà bà nhận định là… ‘thầy giáo biến chất’.

Ngay sau đó, người ta chuyển cho nhau xem clip ấy, mạng xã hội tiếng Việt sôi lên sùng sục nhưng thiên hạ không chỉ trích thầy giáo Khánh như bà Ánh… mong. Bà Ánh không dè chính bà trở thành tâm của trận bão mà mức độ cuồng nộ càng lúc càng lớn. Trong vòng chưa đầy một ngày, có tới 18.000 người vào trang facebook của bà Ánh chỉ trích bà vô giáo dục, thậm chí không ít người dọa sẽ trừng trị bà nếu bà không xin lỗi thầy giáo Khánh… Bà Ánh vội vàng rút clip xuống nhưng sự cuồng nộ không giảm.

Chi nhánh Bạc Liêu của Vinaphone (doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam – VNPT) – chỗ mà bà Ánh tự giới thiệu trên facebook là nơi làm việc của mình – vội vàng thông báo : Nhân viên Dương Ngọc Ánh đã chấm dứt hợp đồng lao động từ ngày 20/10/2017 với Trung Tâm Kinh Doanh VNPT – Bạc Liêu theo quyết định số 178/QĐ –TTKD –BLU-THNS. Mọi vấn đề liên quan VNPT Vinaphone – Bạc Liêu không quản lý.

Ngoài việc kêu gọi nhau tẩy chay Vinaphone, người sử dụng mạng xã hội còn thông báo với nhau gốc gác của bà Ánh. Hóa ra bà Ánh không phải thường dân, bà là ái nữ của ông Dương Ngọc Ẩn, cựu Tỉnh ủy viên, cựu Giám đốc Sở Xây dựng Bạc Liêu – nhân vật vốn chẳng xa lạ gì với công chúng vì liên tục vi phạm pháp luật từ năm này đến năm khác nhưng vẫn ung dung tại vị cho đến ngày nghỉ hưu, hưởng nhàn".

Thiệt là trật một ly mà đi chục dặm... Sự việc sẽ không đi quá xa như vậy nếu như đừng có internet. Mấy trang mạng xã hội đã khiến cho đại gia đình ông Hùng, kể cả vị nhạc gia – cựu Tỉnh ủy viên, cựu Giám đốc Sở Xây dựng Bạc Liêu – phải một phen điêu đứng.

Ảnh : FB : Nguyễn Xoan

Họ là nạn nhân mới nhất (chứ không phải là duy nhất) của Thời đại thông tin. Trước đây, ông Vương Bình Thạnh, Chủ tịch tỉnh An Giang, cũng đã có lần nói như mếu rằng : "Những ngày qua mình rất khổ sở vì trở thành tâm điểm của dư luận. Nhiều người còn cho rằng ông chỉ đạo xử nặng các cá nhân nói xấu mình trên Facebook vì mâu thuẫn với người trong cuộc". Sau đó, theo VnExpress : "An Giang xin lỗi cô giáo chê chủ tịch trên Facebook".

Sau đó, vào ngày 5 tháng 10 năm 2017, ông Lê Tấn Thịnh (trưởng công an xã Quảng Điền, huyện Krông Na, tỉnh Đắk Lắk) làm náo loạn một khu chợ chồm hổm bằng nhiều cú đá hung bạo vào thúng mẹt rau cải, tôm cá… của bạn hàng ở địa phương. Chỉ vài phút sau, màn biểu diễn quyền cước của ông Thịnh được cả nước "chiêm ngưỡng" và đương sự cũng "trở thành tâm điểm của dư luận" nên đã bầy tỏ sự ân hận bằng một câu xin lỗi (nghe) rất... dễ thương : "Tôi chưa lường trước sự việc".

Tình trạng qúi vị lãnh tụ ở cấp trung ương cũng thế, cũng thảm hại không kém – theo ghi nhận của tác giả Nguyễn Thanh Anh :

"Đơn cử như tháng 5/2016 Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và Tổng thống Mỹ Obama cho cá ăn tại khu nhà sàn của Hồ Chủ tịch. Hành động hất cả xô cám một cách thô lỗ xuống ao cá khiến cho vị Tổng thống Mỹ cũng phải tỏ ra hơi hốt hoảng được truyền thông ghi lại trọn vẹn và là đề tài đàm tiếu suốt một thời gian.

Cũng là bà Ngân khi chào đón đội tuyển U23 vào đầu năm nay (01/2018) cũng có những hành vi suồng sã như dúi đầu cầu thủ để vừa bắt tay vừa xoa đầu, hay vừa mới đây trong buổi lễ trao cúp vàng AFF cho đội tuyển bóng đá Việt Nam bà Ngân đã cố gắng kéo tấm bảng phần thưởng để Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có thể ghé tay cầm vào nhưng thất bại. Những hành động đó đều được ghi hình và chia sẻ thông qua các phương tiện truyền thông (youtube) và mạng xã hội (facebook).

FB Nguyễn Đức Hiền nhận xét : "Ngày xưa, khi không có phê-tê-bốc hay bờ lốc bờ leo gì, tất cả bạn bè thời niên thiếu và đại học đều có chung một chí hướng : Phò bác, phò đảng !!  Kể từ khi có mạng xã hội thì nhận thức mỗi người bắt đầu khác đi". Nói cách khác là vì "bờ lốc bờ leo" nên "bác" và "đảng" không còn cửa (độc quyền) múa gậy vườn hoang như "ngày xưa" nữa.

Top Ten Câu Nói Ấn Tượng 2018. FB : Trương Duy Nhất

FB Nguyễn Thọ  cho biết thêm : "Người dân ở các nước xã hội chủ nghĩa đang mất dần thói quen nghe loa phường và đọc báo đảng. Họ bắt đầu cắm mặt vào màn hình tý hon của máy Smartphone để chat chit hàng giờ". Chả những thế, tác giả Trần Đĩnh còn "đế" thêm : "Tao vui vì luôn nhìn thấy Đảng loạng choạng lùi, trước thằng... Thời Đại".

Lùi là thấy mệt rồi. Loạng choạng lùi thì sắp té đến nơi. Bởi thế cần phải có Luật An ninh mạng để chống cho chế độ hiện hành, may ra, khỏi ngã – theo như lời xác nhận Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng : "Cần Luật này để bảo vệ chế độ".

Được bao lâu ?

Thì được lúc nào hay lúc đó thôi, chớ hỏi khó như vậy sao (nghe) bất an và bất nhơn quá hà !

Tưởng Năng Tiến

Nguồn : RFA, 01/01/2019 (tuongnangtien's blog)

HRW kêu gọi Việt Nam hoãn thi hành Luật An ninh mạng gây tranh cãi (VOA, 22/12/2018)

Chỉ chưa đầy hai tuần trước khi Luật An ninh mạng được áp dụng ở Việt Nam, tổ chức theo dõi nhân quyền quốc tế (HRW) kêu gọi Hà Nội hoãn thi hành bộ luật gây nhiều tranh cãi cũng như sửa đổi thêm cho phù hợp với luật pháp quốc tế.

Khoảng 70.000 người đã ký vào một thỉnh nguyện thư yêu cầu Quốc hội Việt Nam hoãn thi hành Luật An ninh mạng. Ngày 21/12, tổ chức theo dõi nhân quyền quốc tế (HRW) cũng đưa ra lời kêu gọi tương tự chỉ 2 tuần trước khi bộ luật này có hiệu lực.

Quốc hội Việt Nam thông qua Luật An ninh mạng ngày 12/6. Trước và sau thời gian đó đã nổ ra nhiều cuộc biểu tình, khi người dân Việt ở trong nước và ở hải ngoại phản đối dự luật được cho là sẽ hạn chế tự do phát biểu ý kiến trên mạng. Bộ luật này dự kiến bắt đầu có hiệu lực ngày 1/1/2019.

Theo Luật An ninh mạng, các nhà cung cấp phải lưu trữ dữ liệu trong nước, "xác thực" thông tin người sử dụng và cung cấp các dữ liệu về người dùng cho nhà cầm quyền mà không cần có lệnh của tòa án. Theo nhận định của HRW, bản dự thảo nghị định có cách định nghĩa quá rộng về dữ liệu người sử dụng.

"Luật an ninh mạng này được thảo ra để tạo điều kiện cho Bộ Công an dễ dàng hơn trong việc theo dõi gắt gao và nhận diện những người lên tiếng phê bình, và bảo đảm độc quyền cao hơn cho Đảng Cộng sản", ông Phil Robertson, Phó Giám đốc Ban Á châu của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nói. "Nếu bộ luật này được thi hành, tất cả mọi người sử dụng mạng Internet ở Việt Nam sẽ hoàn toàn không có một chút riêng tư nào".

Theo nhận định của HRW, các điều khoản về theo dõi và lưu trữ dữ liệu tại địa phương trong bộ luật an ninh mạng và dự thảo nghị định sẽ trao quyền cho các cơ quan an ninh và thực thi pháp luật vốn đã và đang lạm quyền rất nhiều, có thể tiếp cận dữ liệu người sử dụng dễ dàng hơn, mà không có cơ chế bảo đảm đầy đủ quyền riêng tư, quyền được xét xử công bằng, và các quyền khác.

Bộ luật mới đã và đang bị phê phán rộng rãi ở cả trong và ngoài nước Việt Nam. Trong vòng bốn tháng kể từ khi bộ luật này được thông qua, gần 70.000 người đã ký vào thỉnh nguyện thư trên mạng đề nghị chính phủ Việt Nam hoãn thi hành và sửa đổi.

Hồi tháng 9, 32 Nghị viên châu Âu đã gửi một bức thư chung cho bà Federica Mogherini, đại diện cấp cao về chính sách an ninh và đối ngoại châu Âu, và bà Cecilia Malmström, cao ủy thương mại châu Âu, yêu cầu "đạt thêm được những tiến bộ về nhân quyền ở Việt Nam". Bức thư này ghi rõ rằng Việt Nam cần "sửa đổi bộ Luật An ninh Mạng cho phù hợp với các tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế, trong đó có ICCPR (Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị) mà Việt Nam đã tham gia từ năm 1982".

Tình hình nhân quyền ở Việt Nam đã xấu đi trong năm 2018, theo HRW. Chính quyền Hà Nội đã xử có tội ít nhất là 41 nhà hoạt động và blogger và kết án họ nhiều năm tù giam, trong đó có Lê Đình Lượng, người nhận mức án 20 năm tù – mức án cao nhất từ trước đến giờ cho giới bất đồng chính kiến tại Việt Nam.

Hồi tháng 6, hàng ngàn người đã xuống đường biểu tình ở nhiều thành phố để phản đối Luật An ninh mạng và dự thảo luật về đặc khu kinh tế. Có tin công an tấn công nhiều người và bắt giữ hàng loạt. Đến tháng 11, có ít nhất là 127 người bị xử có tội vì tham gia biểu tình. Các mức án dao động từ vài tháng tù treo cho đến năm năm tù giam.

"Bộ Luật An ninh Mạng của Việt Nam và dự thảo nghị định kèm theo đã chà đạp lên quyền riêng tư và đi ngược hẳn với cam kết của chính quyền Hà Nội với Liên minh châu Âu về tôn trọng nhân quyền", ông Robertson nói. "Các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu cần tạm hoãn bỏ phiếu về thỏa thuận thương mại tự do với Việt Nam cho đến khi chính quyền Việt Nam sửa đổi bộ luật này và thể hiện các tiến bộ cụ thể và đo đếm được về hồ sơ nhân quyền tồi tệ của mình".

*******************

Luật An ninh mạng tiếp tục gặp nhiều chỉ trích ngay trước thềm năm mới 2019 (RFA, 21/12/2018)

Chỉ khoảng 2 tuần trước thềm năm mới 2019 và cũng là thời điểm Luật An ninh mạng  của Việt Nam chính thức đi vào hiệu lực, nhiều tiếng nói chỉ trích, bày tỏ lo lắng về bộ luật này lại được dấy lên trong và ngoài Việt Nam.

Biểu tình ở Thành phố Hồ Chí Minh phản đối dự Luật Đặc khu và Luật An ninh mạng hôm 10/6/2018 - AFP

Vào một buổi sáng một ngày giữa tháng 12/2018, chúng tôi tìm đến các quán cafe ở trung tâm thành phố Hồ Chí Minh, nơi người dân thường đến uống cà phê, đọc báo và nói chuyện thời sự mỗi ngày. Khi được hỏi về Luật An ninh mạng sẽ đi vào hiệu lực vào ngày 1/1/2019, một số người trả lời không biết hoặc không quan tâm, nhưng cũng có một số khác bày tỏ lo lắng như người thanh niên không muốn nêu tên vì lý do an toàn :

"Con người có quyền tự do phát biểu, tự do ngôn luận nhưng pháp luật có suy nghĩ riêng của họ. Họ thấy có trắc trở trong an ninh mạng nên đặt ra điều luật để bảo vệ con người nhưng cá nhân mình thấy nhiều điều bất cập lắm… Bức xúc không biết nói đâu thì lên mạng nói vậy thôi".

Một thanh niên giấu tên khác tại quán café trên đường Hai Bà Trưng, nói anh hoan nghênh luật mới nhưng vẫn có thắc mắc :

"Quan trọng mình áp dụng luật đó như thế nào, tốt hơn hay áp dụng nó không đúng với ý của người dân ? Ví dụ người dân muốn nói lên những phản ánh của mình mà không dám nói nữa. Hồi xưa thì dám nói đấy, đăng lên rồi người ta share ra nhưng giờ có như vậy thì không dám nói nữa".

Luật An ninh mạng của Việt Nam được Quốc hội thông qua vào ngày 12/6 năm nay với hơn 86% phiếu tán thành, bất chấp những phản đối của nhiều người dân và những quan ngại được một số tổ chức quốc tế và Hoa Kỳ đã nêu ra trước đó.

Ngày 10/6, hàng ngàn người dân Việt Nam đã xuống đường ở nhiều thành phố trên cả nước để phản đối dự Luật Đặc khu và Luật An ninh mạng. Công an đã được huy động để trấn áp các cuộc biểu tình. Theo thống kê của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Quốc tế, tính đến tháng 11/2018, đã có ít nhất 127 người bị kết án vì tham gia các cuộc biểu tình phản đối này.

Thượng Nghị sĩ Cory Gardner, Chủ tịch Tiểu ban Đối ngoại phụ trách Đông Á, Thái Bình Dương và Chính sách An ninh mạng Quốc tế bày tỏ lo ngại với Đài Á Châu Tự Do về những điều khoản trong luật mới :

"Tôi đã đến Việt Nam khi Quốc hội Việt Nam đang thảo luận về luật này. Trong cuộc gặp của tôi với các giới chức quốc hội và chính phủ Việt Nam, tôi đã bày tỏ mối lo ngại về yêu cầu nội địa hóa dữ liệu trong luật, bày tỏ mối lo ngại nhìn từ khía cạnh của các nhà đầu tư kinh doanh, và các nhà hoạt động nhân quyền".

Liệu Facebook và Google có tuân thủ Luật An ninh mạng ?

Những điều khoản yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ mạng ở Việt Nam phải mở văn phòng đại diện, đặt máy chủ tại Việt Nam, lưu trữ dữ liệu người dùng Việt Nam ở trong nước và trao các dữ liệu này cho Công An khi được yêu cầu mà không cần lệnh của tòa án là những quan ngại lớn nhất trong luật.

Cho đến lúc này, cả Facebook và Google đều chưa đưa ra lời bình luận chính thức nào về việc họ có tuân thủ các điều khoản này hay không. Tuy nhiên quan ngại về việc Facebook hay Google có thể đặt máy chủ và trao dữ liệu người dùng cho chính quyền Việt Nam đã từng được nói đến trong một cuộc điều trần ở Thượng viện Mỹ vào tháng 9 năm nay.

"Chúng tôi không có máy chủ ở Việt Nam, và trừ những trường hợp ngoại lệ ít ỏi khi có mối đe doạ nghiêm trọng xảy ra, chúng tôi không bao giờ cung cấp thông tin cho chính phủ Việt Nam, bao gồm cả thông tin về chính trị", bà Sheryl Sandberg - Giám đốc điều hành Facebook, đã trả lời như vậy với Thượng nghị sĩ Marco Rubio trước Thượng viện Mỹ khi được hỏi về cam kết hoạt động của họ ở Việt Nam.

Trong chuyến thăm mới đây tới Việt Nam hôm 10/12, Phó Chủ tịch Google, Ken Walker, được truyền thông trong nước trích lời cho biết Google đang xem xét các bước cần thiết để mở văn phòng đại diện tại Việt Nam. Google không trả lời câu hỏi của Đài Á Châu Tự Do về khả năng hãng này sẽ mở văn phòng đại diện hay trung tâm dữ liệu tại Việt Nam sắp tới.

Thượng nghị sĩ Cory Gardner bày tỏ lo ngại về khả năng Facebook và Google sẽ tuân thủ những quy định về nội địa hoá dữ liệu tại Việt Nam. Ông nói:

"Sẽ rất là đáng ngại nếu Google hay bất cứ công ty nào tuân theo nỗ lực nhằm nội địa hóa dữ liệu mà có thể dung để chống lại xã hội dân sự, các nhà hoạt động dân sự, và có thể bị chính phủ sử dụng để vi phạm các quyền riêng tư của người dân. Đây là điều rất đáng lo ngại và tôi nghĩ là bất cứ ai phải chịu quy định nội địa hóa dữ liệu này phải suy nghĩ rất kỹ trước khi họ đầu tư"

Thượng Nghị sĩ Cory Gardner trả lời phỏng vấn với RFA tại Washington, D.C. hôm 18/12/2018. Photo: RFA

Hôm 13/12, Liên minh Mạng Châu Á (AIC), một hiệp hội công nghiệp quy tụ những công ty công nghệ hàng đầu thế giới bao gồm cả Facebook và Google, đã gửi một Thư kiến nghị tới Bộ Công an Việt Nam đề nghị những thay đổi trong bản thảo Nghị định hướng dẫn thực hiện Luật An ninh mạng được Bộ Công an công bố và lấy ý kiến từ đầu tháng 11 và sẽ kết thúc vào ngày 2/1/2019. Bức thư của AIC viết rằng "Quy định nội địa hoá dữ liệu sẽ bóp nghẹt đầu tư vào nền kinh tế số của Việt Nam và có hại cho sự phát triển kinh tế dài hạn". Bức thư viết tiếp: "Yêu cầu thiết lập văn phòng đại diện tại Việt Nam phớt lờ đi những lợi ích của các mô hình kinh doanh toàn cầu vì những quan ngại về an ninh mạng thực sự có thể được đề cập đến mà không cần phải áp đặt yêu cầu nội địa hoá dữ liệu. Yêu cầu này sẽ tạo thêm gánh nặng cho các doanh nghiệp nước ngoài đang đặt ở Việt Nam".

Một nghiên cứu vào năm 2014 của Trung tâm Kinh tế Chính trị Quốc tế Châu Âu (ECIPE) ước tính quy định nội địa hoá dữ liệu toàn bộ sẽ làm GDP của Việt Nam giảm đi 1,7% một năm và có thể làm giảm đầu tư nội địa khoảng 3,1%.

Một nghiên cứu của Phòng Thương Mại Mỹ công bố vào tháng 10 năm nay cho thấy 61% công ty được hỏi nói họ sẽ ít có khả năng đầu tư vào Việt Nam vì luật này, trong khi 89% công ty nói luật mới sẽ làm cho nền kinh tế số của Việt Nam kém cạnh tranh hơn.

Lo ngại gia tăng đàn áp

Đối với những nhà hoạt động xã hội và blogger ở Việt Nam, mức độ hợp tác với chính phủ Việt Nam của Facebook hay Google theo quy định của luật hiện vẫn là một dấu hỏi.

"Việc đầu tiên là tất cả mọi người đều chưa biết là chính quyền sẽ làm việc gì. Thứ hai là các nhà mạng quốc tế như Google và Facebook sẽ hợp tác đến mức độ nào để chính quyền có thể thực hiện các chi tiết trong Luật An ninh mạng. Bây giờ chúng tôi cũng vẫn chờ thôi", facebooker Lã Việt Dũng nói với Đài Á Châu Tự Do.

Facebooker Lã Việt Dũng là người đã cùng với khoảng 50 nhà hoạt động và các cơ quan báo chí độc lập khác ký vào một bức thư ngỏ gửi Mark Zuckerberg, ông chủ của Facebook, vào hồi tháng 4 vừa qua, lên án Facebook đã giúp chính phủ gỡ bỏ những tài khoản có nội dung chỉ trích chính phủ.

Facebooker Lã Việt Dũng cầm điện thoại di động với màn hình có bức thư ngỏ gửi ông chủ Facebook, Mark Zuckerberg ở Hà Nội hôm 10/4/2018 AFP

Theo thống kê được Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam công bố, tính đến giữa tháng 12 năm ngoái, Facebook đã gỡ bỏ khoảng 159 tài khoản được cho là có nội dung nói xấu chính phủ và lãnh đạo. Bộ Thông tin Truyền thông hồi tháng 12 năm ngoái còn cho biết Facebook đã đồng ý thiết lập một kênh riêng để làm việc với Bộ này. Cũng theo thống kê của chính phủ Việt Nam, hiện có khoảng 54 triệu người dùng facebook ở Việt Nam.

Báo cáo minh bạch mới đây của Google cho thấy chính phủ Việt Nam đã yêu cầu hãng này phải gỡ bỏ hơn 6.700 nội dung từ năm 2009 đến nay, phần lớn có ý chỉ trích chính phủ, và Google đã gỡ bỏ hơn 3.000 video như vậy. Báo cáo không nói những video được gỡ bỏ trong khoảng thời gian cụ thể nào.

Mặc dù vậy, Facebooker Lã Việt Dũng không cho rằng Facebook và Google sẽ hợp tác với chính phủ trong việc trao dữ liệu của người dùng. Anh nói: "Tôi nghĩ là Facebook và Google sẽ không dễ dàng hợp tác việc đấy vì giá trị lợi ích của chính quyền Việt Nam mang lại nhỏ hoăn rất nhiều so với lợi ích mà Facebook và Google mất đi nếu họ hợp tác với chính quyền cộng sản".

Tuy nhiên, anh Lã Việt Dũng lo ngại, với việc luật mới đi vào hiệu lực vào đầu năm tới, việc đàn áp, sách nhiễu người dân có thể sẽ gia tăng: "Theo tôi cái quan trọng nhất là khi luật An ninh mạng đi vào hiệu lực là chính quyền họ sẽ tăng cường mức sách nhiễu nhân dân, như mời, triệu tập nhân dân mà không có lệnh của toà nào cả".

Hôm 20/12, Human Rights Watch ra thông cáo báo chí thúc giục chính quyền Việt Nam ngưng việc áp dụng luật hoặc thay đổi luật để theo đúng với luật quốc tế. Ông Phil Robertson, Phó Giám đốc phân ban Châu Á của Human Rights Watch được trích lời trong thông cáo nói rằng : "Luật An ninh mạng được thiết kế để giúp Bộ Công An tăng cường giám sát phát hiện các chỉ trích, và làm sâu hơn nữa độc quyền lãnh đạo của Đảng Cộng Sản. Nếu luật được thực hiện, bất cứ người dùng internet nào ở Việt Nam cũng sẽ không còn quyền riêng tư".

Human Rights Watch cho biết tình hình nhân quyền ở Việt Nam đã xuống dốc trong năm 2018. Đã có ít nhất 41 nhà hoạt động và blogger bị kết án tù trong năm nay. Công an hiện đang giam giữ ít nhất 19 người khác mà chưa đưa ra toà vì họ đã thực hiện các quyền chính trị và dân sự cơ bản.

Đánh giá về phản ứng của người dân nói chung vào đầu năm tới khi luật đi vào hiệu lực, facebooker Lã Việt Dũng cho rằng sẽ có sự lắng xuống trong những chỉ trích của người dân trên mạng xã hội vì người dân phải thăm dò trong khi chính quyền có thể gia tăng đàn áp giai đoạn đầu để làm người dân lo sợ, nhưng rồi sau đó những chỉ trích, phàn nàn trên mạng sẽ lại tiếp tục.

"Quan trọng nhất là bức xúc của người dân bây giờ lớn rồi. Nó không chảy chỗ này thì chảy chỗ khác", facebooker Lã Việt Dũng nói.

Doanh nghiệp ngoại cảnh báo ‘thiệt hại kinh tế nghiêm trọng’ do Luật an ninh mạng (VOA, 04/12/2018)

Đại diện các doanh nghiệp Mỹ và Châu Âu hôm 4/12 cảnh báo việc thực thi Luật an ninh mạng có thể gây ra "thiệt hại kinh tế nghiêm trọng", cũng như "ảnh hưởng" đến sức hấp dẫn và tính cạnh tranh của Việt Nam.

Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam 2018 diễn ra hôm 4/12 ở Hà Nội

Những cảnh báo trên được đưa ra tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam ở Hà Nội, một sự kiện thường niên, theo tin trên các báo mạng Một Thế Giới, Tin Tức, Vietnam Finance và Bnews.

Các bài tường thuật của báo chí trong nước cho hay đại diện cho Phòng Thương mại Hoa Kỳ, AmCham, tại sự kiện là ông Michael Kelly, chủ tịch của hiệp hội này tại Việt Nam. Đại diện cho Phòng Thương mại Châu Âu tại Việt Nam là các ông Chủ tịch Denis Brunetti và Đồng Chủ tịch Nicolas Audier.

Một trích đoạn phát biểu của đại diện AmCham, được báo chí trong nước đăng lại, nêu ra lo ngại rằng Luật an ninh mạng và một dự thảo nghị định liên quan nếu được thi hành sẽ "buộc cục bộ hoá dữ liệu", đồng nghĩa với "cản trở luồng dữ liệu tự do", mà điều này có thể gây ra "thiệt hại nghiêm trọng" cho nền kinh tế Việt Nam.

Luật an ninh mạng gây nhiều tranh cãi, lo lắng, được ban hành hồi tháng 6/2018, sẽ có hiệu lực kể từ ngày 1/1/2019 sắp tới. Một dự thảo nghị định về thực thi luật được công bố vào đầu tháng 10/2018 với một số điều khoản bị xem là "xâm phạm không gian riêng tư" càng làm gia tăng sự phản đối từ nhiều giới.

Có hai điểm trong dự thảo nghị định bị giới kinh doanh và công chúng xem là "cực kỳ nghiêm trọng".

Thứ nhất, các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ internet phải lưu trữ dữ liệu người dùng và cung cấp theo yêu cầu từ Cục an ninh mạng, Bộ Công an.

Dữ liệu đó gồm thông tin cá nhân, kể cả số thẻ tín dụng, hồ sơ y tế, hồ sơ tài chính, quan điểm chính trị ; dữ liệu do cá nhân tạo ra như nội dung tương tác, thông tin tải lên ; và dữ liệu về mối quan hệ của cá nhân.

Thứ hai, các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ internet phải lưu trữ thông tin trong suốt thời gian hoạt động hoặc đến khi không còn cung cấp dịch vụ. Quy định này, nếu chính thức được áp dụng, sẽ "tạo nên gánh nặng lớn" về kinh tế cho doanh nghiệp, đặc biệt với các nhóm khởi nghiệp.

"Việc ngăn chặn luồng dữ liệu tự do khiến cho sự kết nối trở nên tốn kém hơn cho người dân và doanh nghiệp … Sự ngăn chặn này cũng làm suy yếu khả năng tồn tại và sự tin cậy của các dịch vụ dựa trên các ‘đám mây’ [điện toán] trong một loạt lĩnh vực kinh doanh cần thiết cho nền kinh tế số hiện đại", đại diện của AmCham nêu ý kiến tại Diễn đàn Doanh nghiệp hôm 4/12, theo Một Thế Giới.

Đại diện của EuroCham chỉ ra thực tế là các doanh nghiệp hoạt động tại Việt Nam đang vận dụng tối đa các cải tiến của công nghệ thông tin trong hoạt động kinh doanh và thương mại xuyên biên giới. Theo lời của vị đại diện này, nhiều công ty đang sử dụng điện toán đám mây, mạng xã hội, thanh toán trực tuyến và các công nghệ thông minh để vận hành doanh nghiệp.

Tuy nhiên, đại diện của EuroCham lưu ý rằng những công nghệ đó được cung cấp bởi các nhà cung cấp nước ngoài, hầu hết không có cơ sở hay chi nhánh tại Việt Nam. Vì vậy, vị đại diện nhấn mạnh rằng các doanh nghiệp nêu trên "cần có khả năng chuyển tải dữ liệu xuyên quốc gia".

Đánh giá Việt Nam trong bối cảnh chung của các nước ASEAN, đại diện EuroCham cho rằng "Nghị định Hướng dẫn Luật an ninh mạng sẽ tạo sự ảnh hưởng nhất định đến sức hấp dẫn và khả năng cạnh tranh trong tương lai của Việt Nam trong việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài, theo hướng công nghệ cao và đổi mới sáng tạo", theo tin trên các báo.

Việt Nam sẽ sớm trở thành "quốc gia duy nhất trong khu vực Đông Nam Á yêu cầu lưu trữ tất cả dữ liệu trong nội địa", vị đại diện nêu ra nhận xét.

Trong hoàn cảnh như vậy, đại diện của EuroCham khuyến nghị rằng để đảm bảo khả năng cạnh tranh bền vững của Việt Nam trong khu vực, phù hợp với thực tiễn và các tiêu chuẩn bảo mật ngày càng cao của quốc tế, "Việt Nam nên áp dụng hệ thống phân loại dữ liệu mà chỉ những dữ liệu có ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng sẽ phải lưu trữ tại Việt Nam".

Vị đại diện nói thêm rằng một số quốc gia trong đó có Indonesia cũng đang áp dụng cách tiếp cận này.

Internet, mạng xã hội ngày càng có nhiều người sử dụng ở Việt Nam

Luật sư Trần Vũ Hải, chủ hãng luật có hợp đồng với nhiều công ty ở Việt Nam, chia sẻ với VOA góc nhìn của ông về tác động của Luật an ninh mạng đối với doanh nghiệp nước ngoài :

"Các công ty dịch vụ đấy họ thấy rằng tốn kém quá, tự nhiên phải có rất nhiều người, phải kiểm soát nội dung, phải liên lạc với nhà chức trách, phải mở văn phòng đại diện, và chi phí đội lên. Và người ta bảo ‘Thôi, tôi không mở dịch vụ trên nền tảng internet ở Việt Nam nữa, hoặc nếu chúng tôi làm mà bị chặn thì tốt nhất là chúng tôi không làm".

Ông Hải đưa ra nhận định rằng do "ngao ngán" với các rào cản và chi phí ở Việt Nam, các công ty công nghệ của nhiều nước sẽ tránh làm ăn, và như vậy "có lẽ chỉ có những công ty công nghệ Trung Quốc sẽ chiếm ưu thế trong không gian mạng Việt Nam".

Riêng về các đại công ty như Facebook, Google và YouTube của Mỹ, vị luật sư dự đoán rằng họ "chưa chắc đã chịu" tuân thủ các quy định của Luật an ninh mạng, mà thay vào đó họ sẽ vận động để giới chức Mỹ can thiệp thông qua "những thoả thuận song phương".

Tại Diễn đàn Doanh nghiệp hôm 4/12, đại diện EuroCham nhắc nhở rằng Luật an ninh mạng của Việt Nam có thể tác động đến số phận của Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam, EVFTA.

Các báo Tin Tức và BNews cho biết Đồng Chủ tịch ông Nicolas Audier đã phát biểu tại diễn đàn rằng mới đây Ủy ban Châu Âu đã trình dự thảo hiệp định lên Hội đồng và Nghị viện Châu Âu để phê chuẩn. Mặc dù ông Audier xem đó là "bước tiến tích cực", song ông cảnh báo là quy trình phê chuẩn "chưa kết thúc" vì còn "nhiều thách thức" đang chờ ở phía trước.

Ông lưu ý rằng qua phiên điều trần trước Ủy ban Thương mại Quốc tế, "vấn đề liên quan tới Luật an ninh mạng sẽ là một trong những thảo luận thiết yếu ở Nghị viện Châu Âu", theo các bản tin.

Về vấn đề này, luật sư Trần Vũ Hải nhận định với VOA :

"Nghị viện Châu Âu sẽ có cuộc tranh luận về Luật an ninh mạng. Và họ cho rằng Luật an ninh mạng là cản trở, và dẫn tới có khả năng là sẽ có nhiều người họ không ủng hộ luật đó. Và nếu không thông qua [EVFTA], Việt Nam phải mất thêm 1, 2 năm để vận động, và cũng chưa biết nó thế nào".

Đại diện của EuroCham, ông Nicolas Audier, khuyến nghị chính phủ Việt Nam "nên đánh giá rộng hơn" mức độ ảnh hưởng của Luật An ninh Nạng tới giới đầu tư trực tiếp nước ngoài và nền kinh tế.

Trong khi đó, đại diên AmCham bày tỏ hy vọng "được làm việc với các lãnh đạo Việt Nam" về các tiếp cận chính sách nhằm "thúc đẩy các mục tiêu cơ bản" của Luật an ninh mạng, đồng thời "giảm thiểu sự gián đoạn cho các doanh nghiệp, nền kinh tế và sự phát triển của Việt Nam".

Theo dõi các ý kiến được hai hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài quan trọng ở Việt Nam nêu ra tại Diễn dàn Doanh nghiệp, luật sư Trần Vũ Hải nói chính phủ Việt nam cần có đề xuất với quốc hội về việc "hoãn hiệu lực" của luật này vào ngày 1/1/2019 tới, hay ít nhất cũng nên "sớm đề xuất sửa" luật này.

Trong khi đó, 26 tổ chức xã hội dân sự ở Việt Nam đã đưa lên mạng 3 bản kiến nghị phản đối Luật an ninh mạng, thu hút được hơn 110.000 chữ ký trong gần 5 tháng trở lại đây, theo thông tin đăng trong diễn đàn Góc nhìn Báo chí-Công dân trên nền tảng Facebook.

Một nhóm có tên Save NET cho biết hôm 1/12 họ đã chuyển danh sách chữ ký của bản kiến nghị cuối cùng, với yêu cầu quốc hội "hoãn thi hành" Luật an ninh mạng, đến các văn phòng đại biểu.

Save NET nhấn mạnh rằng "đây chưa phải là điểm dừng" và họ sẽ tiếp tục phản đối Luật an ninh mạng chừng nào luật này "còn đe dọa tới sự tự do biểu đạt của người dân".

******************

Người dân Thủ Thiêm về dựng lều trên đất giải tỏa (RFA, 04/12/2018)

Một số người dân ở Thủ Thiêm, quận 2 đã về dựng lều ngay trên phần đất cũ của mình, chứng tỏ vấn đề Thủ Thiêm chưa được giải quyết căn cơ và chưa làm yên lòng dân.

Toàn cảnh khu đô thị mới Thủ Thiêm, quận 2. Screen Capture

Truyền thông trong nước dẫn lời phát biểu của Bí thư thành Ủy Nguyễn Thiện Nhân tại kỳ họp thứ 12 của Hội đồng nhân dân thành phố khóa IX như vừa nêu.

Theo ông Nhân, từ tháng 4 và 5/2018 đoàn đại biểu Quốc hội đã tập hợp tất cả khiếu nại của bà con báo cáo Thường vụ Quốc hội và tiến hành thanh tra. Sau khi có kết luận của thanh tra vào tháng 9, chính phủ đã có thông báo 1483 về việc giải quyết các vấn đề khiếu nại của người dân tại khu đô thị mới Thủ Thiêm.

Ông Nhân nhấn mạnh, dự án khu đô thị mới Thủ Thiêm đã có 22 năm kể từ khi Thủ tướng phê duyệt từ năm 1996 nên rất khó có thể giải quyết nhanh được nên thành phố đã định hướng trước khi có kết luận thanh tra và khi có thông báo kết luận thì tiến hành giải quyết ngay.

Bí thư thành ủy Nguyễn Thiện Nhân còn cho rằng, những ngày qua một số bà con đã trở về dựng lều trên phần đất cũ của mình nhưng đó không phải là giải pháp căn cơ, chính sách đền bù bao nhiêu thì phải làm đúng quy trình. Ông hy vọng qua kỳ họp này, các đại biểu sẽ tìm ra hướng giải quyết cũng như chính sách bồi thường thỏa đáng cho bà con Thủ Thiêm.

Ngoài ra, theo yêu cầu của thanh tra chính phủ, thành phố đã có 10 phiên họp, 3 cuộc làm việc với các Chủ tịch, phó chủ tịch thành phố qua 4 nhiệm kỳ để làm rõ trách nhiệm vấn đề liên quan Thủ Thiêm.

Khu đô thị mới Thủ Thiêm là một siêu dự án có gần 15.000 hộ dân thuộc diện đền bù và giải tỏa hơn 60.000 hộ dân. Từ khi Thủ tướng ký quyết định 367 phê duyêt quy hoạch Thủ Thiêm vào 4/6/1996 đến nay, quá trình triển khai dự án đã trải qua 4 đời chủ tịch như vừa nêu.

Nhiều người dân Thủ Thiêm phải đi khiếu kiện suốt hơn 20 năm qua nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết. Tình cảnh của họ được cho biết rất khốn đốn.

********************

Tổng Giáo Phận Hà Nội phản đối chính quyền xây dựng trên đất của giáo hội (RFA, 04/12/2018)

17 linh mục thuộc Tổng Giáo Phận Hà Nội đã đến Ủy Ban Nhân Dân Quận Hoàn Kiếm vào trưa ngày 3/12 yêu cầu chính quyền dừng việc thi công tại số 29 phố Nhà Chung do quận Hoàn Kiếm làm chủ đầu tư, cũng như giải quyết đơn khiếu nại liên quan đến vụ việc đã gửi trước đó.

Khu vực số 29 phố Nhà Chung nhìn từ cổng Tòa Tổng Giám Mục Hà Nội. Courtesy of nhathothaiha.net

Trang mạng của Dòng Chúa Cứu Thế - Giáo Xứ Thái Hà loan tin trên cho biết trong số 17 linh mục có vị chánh văn phòng Tòa Tổng Giám mục Anphongsô Phạm Hùng.

Tin cho hay khi đến Ủy Ban Nhân Dân Quận Hoàn Kiếm, các vị linh mục không được gặp lãnh đạo Quận với lý do tất cả bận họp theo lịch. Linh mục Phạm Hùng thì cho biết ông đã gọi điện thoại báo trước.

Bà Nguyễn Thị Hồng Hoa, trưởng Ban Tiếp công dân Quận, thay mặt trao đổi và một người được giới thiệu là ông Quang, thuộc Ban nội vụ của Quận cũng tham gia cuộc gặp.

Các linh mục đã nhấn mạnh 4 nội dung chính với bà Hoa và ông Quang gồm đơn thư khẩn cấp của Tòa Tổng Giám mục Hà Nội chưa được giải quyết ; hai là chính quyền vẫn tiếp tục thi công công trình trên khu đất ; ba là đề nghị Quận Hoàn Kiếm có cuộc đối thoại với Tòa Tổng Giám Mục trước ngày 18/12 ; bốn là yêu cầu Quận Hoàn Kiếm cho dừng việc thi công công trình tại số 29 số Nhà Chung ngay lập tức.

Tại buổi làm việc, bà Hoa cũng đã cung cấp cho các linh mục 2 văn bản gồm văn bản Ban Tiếp công dân chuyển đến Giám đốc ban quản lý dự án đầu tư xây dựng Quận liên quan đến khiếu nại của Tòa Tổng Giám mục Hà Nội ; tờ còn lại là bản sao gửi lại cho Tòa Tổng Giám mục Hà Nội có chữ ký của nữ tu trực văn phòng đã nhận.

Linh mục Giuse Đỗ Văn Tuyến có mặt tại buổi làm việc nói với bà Hoa rằng việc làm này của Ủy ban chỉ nhằm kéo dài thời gian và lảng tránh trách nhiệm.

Hơn 3 giờ chiều, bà Hoa cho biết ông Phạm Tuấn Long, Phó Chủ tịch Ủy Ban Nhân Dân Quận không thể về kịp. Các linh mục được mời ký vào sổ kiến nghị tiếp công dân và ra về.

Vào ngày 5/11/2018, Tòa Tổng Giám mục Hà Nội đã Đơn Kiến nghị khẩn cấp gửi đến Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội và các cơ quan chính quyền Hà Nội phản đối việc chính quyền ngang nhiên xây dựng công trình Trường Tiểu học Tràng An tại số 29 phố Nhà Chung.

Trước kia đây là cơ sở Trường Dũng Lạc nằm trên khu đất thuộc quyền sở hữu của Tòa Tổng Giám mục Hà Nội, có chứng nhận bằng khoán điền thổ số 1794, quyển 9, trang 191.

Tòa Tổng Giám mục Hà Nội khẳng định chưa hề có bất cứ một văn bản nào về việc hiến, tặng, cho hoặc chuyển nhượng quyền sử dụng khu đất và tài sản tại đây cho bất cứ ai.

Các vụ cơ sở, đất đai tôn giáo bị phía chính quyền, cơ quan chức năng thay đổi chức năng sử dụng, phá hủy, sang nhượng xảy ra lâu nay vẫn chưa được giải quyết thỏa đáng.

Có thể điểm lại một số vụ như cơ sở Dòng Chúa Cứu Thế, Dòng Thánh Phaolô Hà Nội, Thánh đường Hồi Giáo ở Quận 3 - Sài Gòn, Chùa Liên Trì ở Thủ Thiêm - Sài Gòn, Đan viện Thiên An - Huế…

****************

Việt Nam tìm kiếm giải pháp cho an toàn thực phẩm (VOA, 04/12/2018)

Giống như bất cứ một thanh niên nào của thế hệ Y, Bích Ngọc đam mê những tấm hình chụp đồ ăn, thức uống trên Instagram. Nhưng không phải chỉ là sự cám dỗ vì những bức hình đẹp, cô lên mạng xã hội còn để kiểm tra xem những cách nấu nướng nào là an toàn. Cô gái 18 tuổi này là một trong số nhiều những người Việt đang ngày càng trở nên thận trọng hơn về những hiểm họa đang ẩn núp trong những món ăn của họ. Ngọc theo dõi những người nổi tiếng trên mạng xã hội cũng như đọc các phần bình luận trong các bài viết trên trang web Foody để quyết định xem có nên tin tưởng một nhà hàng, một thương hiệu hay một món nào đó hay không.

Một phụ nữ bán hải sản ở một chợ truyền thống ở thành phố Bảo Lộc ở Tây Nguyên. An toàn thực phẩm đang là mối lo hàng đầu của người dân Việt Nam, theo thống kê của Ngân hàng Thế giới.

"Theo như tôi hiểu, sức khỏe của chúng ta là rất quan trọng", Ngọc nói. "Nếu tôi bị đau bụng, đau nhẹ thì ok nhưng nếu đau nặng thì tôi phải đi chữa trị. Do đó tốt hơn là phòng tránh để không bị bệnh".

Các vụ việc liên quan đến an toàn thực phẩm xảy ra thường xuyên ở Việt Nam và các doanh nghiệp cũng như những người tiêu dùng đang tìm kiếm các giải pháp trong khi ngày một nhiều các vụ việc như vậy. Những người bán hàng rong thường tái sử dụng các loại dầu ăn nhiều lần đến nỗi nó trở nên độc hại. Các đoạn video được chia sẻ trên mạng cho thấy một người bán hàng nhuộm phẩm các loại rau để chúng trông tươi ngon hơn. Và gần đây, vụ trộn hóa chất từ pin vào cà phê và hạt tiêu đã dẫn đến việc năm người bị bắt giam vào tháng 4 vừa qua.

Thực phẩm bẩn tràn lan

Các vấn đề về an toàn thực phẩm khiến Việt Nam phải tiêu tốn 740 triệu USD và nó trở thành nỗi lo hàng đầu của công chúng, theo Ngân hàng Thế giới (World Bank). Có thể kể đến nhiều lý do gây tổn thất sản lượng, từ việc người lao động bị ốm phải nghỉ làm, cho tới việc nông dân phải tiêu hủy hoa màu nhiễm bệnh hoặc gia cầm chết non.

Từ vụ rau xà lách nhiễm khuẩn ở California cho tới vụ dâu tây có kim khâu ở Úc, không có nơi nào trên thế giới là không bị các nguy cơ về an toàn thực phẩm. Nhưng ở Việt Nam, những nguy cơ này thường được coi là một thực tế phổ biến đáng buồn hơn là một sự may rủi. Ở quốc gia có khoảng 100 triệu dân này, hiếm có ai đi ăn ngoài mà chưa một lần bị ngộ độc thức ăn. Ngộ độc thức ăn có thể xảy ra ở bất cứ nơi nào, dù là ăn ngoài đường hay ăn trong một khách sạn 5 sao.

Cửa hàng máy lạnh so với quán ăn ngoài đường

Những mối lo ngại này phản ánh sự thay đổi trong ngành thực phẩm và đồ uống của Việt Nam. Chuỗi nhà hàng Phở Ông Hùng hay Thai Express đang ngày một phát triển mạnh. Và cũng đang có một sự bùng nổ các cửa hàng tiện ích, với việc 7-Eleven vào thị trường của quốc gia Cộng sản năm 2017 để cạnh tranh với các chuỗi cửa hàng như Circle K của Mỹ, Family Mart của Nhật Bản và Coopmart của Việt Nam.

Người tiêu dùng nhận ra các nhãn hàng và tin rằng, dù đúng hoặc không đúng, các sản phẩm như sò ngao hay đậu nhớt đóng gói ni lông từ các cửa hàng có điều hòa máy lạnh vẫn an toàn hơn từ các chợ ngoài đường.

Tương tự như vậy, việc mạng lưới các cửa hàng tạp hóa có đủ mọi thứ phát triển khắp nơi cho người mua sắm một sự đảm bảo về tính nhất quán.

"Vấn đề là làm thế nào để thích ứng với nhu cầu của khách hàng", Lê Thị Minh Trang, giám đốc chất lượng tại các siêu thị của Auchan Việt Nam cho biết.

Theo bà Trang, 90% lượng hàng của công ty bà có nguồn gốc trong nước và công ty này kiểm soát chất lượng bằng cách yêu cầu các nhà cung cấp đáp ứng các tiêu chuẩn nhất định. Ví dụ, một số phải có chứng nhận nông nghiệp sạch, hay chứng nhận GAP, và các bảo đảm khác đối chiếu với dành mục hàng bị cấm của công ty.

Các doanh nghiệp khác thì đang cố gắng cải thiện mức độ vệ sinh. Một trong số đó là CP Việt Nam, Công ty cổ phần chăn nuôi được biết tiếng với các sản phẩm nông nghiệp như trứng và thịt vịt. Công ty này tập trung vào việc truy xuất nguồn gốc để mọi người có thể theo dõi việc mua hàng của họ trong suốt chuỗi cung ứng.

Lạm dụng hóa chất

Ngoài ra còn có Phoenix, một công ty kinh doanh lớn mặt hàng gạo, đang tìm giải pháp cho các cánh đồng lúa bị phun thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ một cách bừa bãi. Công ty này đang làm việc với các nông dân để làm các cánh đồng thoát nước sớm hơn do đó họ không cần dùng nhiều thuốc diệt nấm để diệt nấm mốc.

"Rất nhiều loại hóa chất nông nghiệp đang được sử dụng ở Việt Nam", Vivek Sharma, phó chủ tịch Phoenix ở Đông Nam Á, cho biết vào tuần trước tại một hội nghị an toàn thực phẩm tại Thành phố Hồ Chí Minh do Công ty Tài chính Quốc tế của Ngân hàng Thế giới tổ chức.

Nhưng cũng có một nguy cơ của việc phải chạy theo xu thế quá mức, hoặc chịu sức ép phải làm cho thực phẩm "trông" an toàn hơn. Giống như các nhà cung cấp dán nhãn "thực phẩm hữu cơ" ở Mỹ, các cửa hàng của Việt Nam cũng chạy theo nhãn thực phẩm "xanh và sạch", nhưng không có gì đảm bảo là thực phẩm ở bên trong có đúng chất lượng như quảng cáo trên bao bì hay không.

Chợ ngoài đường vẫn được ưa chuộng

Tuy nhiên theo thống kê của Ngân hàng Thế giới, người Việt Nam vẫn mua 80% lượng thực phẩm từ các chợ truyền thống.

Một trong số những người đó là Nguyễn Ngân, một người bán đồ ăn nhẹ như viên cá và trứng chim cút từ một "cửa hàng rong" trên xe máy của mình. Là một người mua sắm, ông Ngân nói rằng ông không có khả năng mua đồ ở siêu thị, nhưng cũng thích các chợ ngoài trời vì ông có thể mua các sản phẩm tươi sống trực tiếp từ nông dân và ngư dân.

"Tôi nghĩ rằng cá có chất lượng tốt, tôi ăn nó và không có bất kỳ vấn đề gì", người đàn ông 51 tuổi nói.

Nhưng Việt Nam vẫn chưa bằng Thái Lan, nơi thức ăn đường phố có giá cả phải chăng và được coi là tương đối an toàn. Do đó, người Việt Nam sẽ tìm kiếm các lựa chọn sạch sẽ, đặc biệt là lựa chọn thay thế cho những gì họ cho là đồ nhập khẩu giá rẻ và không an toàn từ Trung Quốc. Các cuộc khảo sát người tiêu dùng cho thấy người Việt Nam ngày càng sẵn sàng chi nhiều tiền hơn cho thực phẩm an toàn. Theo Ngân hàng Thế giới, đây là mối quan tâm lớn nhất đối với người dân địa phương, thậm chí còn quan trọng hơn các vấn đề như tham nhũng hay chi phí sinh hoạt.

Ha Nguyen

*******************

Việt Nam thiết lập đường dây điện thoại nóng giúp tố cáo tham nhũng (RFI, 04/12/2018)

Reuters hôm 04/12/2018, trích dẫn truyền thông trong nước, Việt Nam đã cho thiết lập một đường dây điện thoại nóng để người dân tố cáo tệ nạn tham nhũng của ngành công an, trong bối cảnh hàng chục viên chức đã bị ngồi tù.

Công an Việt Nam trên đường phố Hà Hội. Ảnh minh họa. AFP PHOTO / HOANG DINH Nam

Một viên chức phụ trách trả lời điện thoại cho Reuters biết là số điện thoại đỏ này ban đầu được dự kiến dùng cho các trường hợp liên quan đến công an giao thông, nhưng bây giờ thì được mở ra để nhận tố cáo tham nhũng trong toàn ngành.

Viên chức trên tuy nhiên không cho biết là đã nhận bao nhiêu cú điện thoại trong một ngày.

Theo thông cáo của Bộ Công An, người tố cáo phải cho biết đầy đủ họ tên, địa chỉ, số điện thoại của mình, còn thông tin phải đầy đủ, không mơ hồ, bằng không thì lời tố cáo không được ghi nhận.

Theo hãng Reuters, hiện nay Việt Nam đang trong chiến dịch chống tham nhũng. Trong ngành công an, thứ Sáu vừa qua, có hai viên chức cao cấp bị án đến 10 năm tù vì tổ chức cờ bạc trái phép huy động đến hàng trăm triệu đô la.

Trong khi đó thì việc người dân đi đường phải nộp tiền cho công an vì những sơ xuất nhỏ là chuyện thường thấy.

Mai Vân

Lời dẫn 

Gởi cộng đồng công nghệ thông tin Việt Nam

Thế hệ tôi chưa có đào tạo ngành tin học, nhưng tôi làm việc với máy tính từ năm 1992 : từ phần mềm đến phần cứng ; từ giảng dạy đến lập trình, nghiên cứu khoa học ; từ kinh doanh đến phục vụ cho cộng đồng.

Sau hơn một tuần gởi email "Góp ý dự thảo Nghị định Quy định chi tiết một số điều của luật an ninh mạng" (1), bài viết nghiêm túc, có trách nhiệm với đầy đủ thông tin cá nhân, nhưng đến nay tôi vẫn không nhận được bất cứ thông tin phản hồi nào thể hiện sự cầu thị, tôn trọng ý kiến người dân từ những người soạn thảo Nghị định.

Ảnh minh họa

Thủ tướng Chính phủ kêu gọi đầu tư, phát triển công nghệ 4.0 ; nhưng liệu các bạn có được tự do phát triển tư duy logic, cảm xúc, nhận thức của mình để lập trình cho những bộ máy trí tuệ nhân tạo (AI) không ?

Khi những nhà lập pháp thì quyết tâm "dịch chuyển đám mây điện toán, đám mây ảo về Việt Nam"cho bằng được (Võ Trọng Việt - Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội). Còn những người thực thi pháp luật thì "một bộ não quá bé nhưng ước mơ lớn"(Nguyễn Thanh Hóa, cựu thiếu tướng, cựu Cục trưởng C50 - Bộ Công an) dưới sự chỉ đạo của một người không biết sử dụng thiết bị thông minh đã bắt tay với nhóm lợi ích sẵn sàng tạo cạm bẫy đưa nhiều nạn nhân vào lao tù. Trong tương lai, với nhận thức của cơ quan công an suy diễn nội dung thông tin theo hướng có tội, thì hiện tại cộng đồng IT nên chuẩn bị để trở thành nạn nhân của Luật an ninh mạng.

 oOo

Bài viết dưới đây, bắt đầu từ một chương trình nhỏ của một cá nhân - và không loại trừ sẽ đến lượt các bạn.

II. Chuyện không nhỏ

Nhiều bạn gởi email đề nghị bản nâng cấp chương trình TNAME cho những biến thể mới của name rác trong Excel từ 2013 trở về sau ; tôi xin thông báo cho các bạn là : chương trình TNAME dừng phát triển vì lý do bị hủy mã nguồn.

Tôi là tác giả chương trình TNAME "TN Anti virus Macro 4 and names for Excel (Diệt macro 4, sheet ảo và name rác trên Excel)". Chương trình này viết cho cộng đồng IT, công bố trên tạp chí "Thế giới vi tính - PC WORD VIETNAM" vào tháng 01/2008 (2). TNAME giúp cho những người làm Excel quét các loại Virus Macro 4 có khả năng làm sai lệch kết quả tính toán ; chống sự bành trướng dung lượng file do sheet ảo và name rác phát sinh trong quá trình sao chép, tính toán ; chống lại sự ánh xạ kết quả tính toán đến một nơi nào đó nếu máy tính của bạn kết nối vào mạng LAN (WAN). Khi công bố chương trình, virus này tồn tại trên website nhiều bộ ngành và các tổng công ty - tập đoàn kinh tế lớn của Việt Nam ; gây thiệt hại không nhỏ cho xã hội. Chương trình TNAME hoàn toàn miễn phí.

Còn những chương trình khác phục vụ cho cộng đồng, như chương trình "tn.fontviet" đã giải quyết căn cơ các vấn đề liên quan đến font chữ tiếng Việt do đặc thù vùng miền ở Việt Nam trong Excel mà các chương trình kế toán, dự toán xây dựng hay gặp phải khi trao đổi thông tin với nhau. Chương trình này đưa lên mạng internet giai đoạn tàu Trung Quốc vào vùng biển thuộc chủ quyền Việt Nam cắt cáp tàu Bình Minh 2 với câu slogan "Dù bạn ở đâu và làm gì, nhưng đã là người Việt Nam, Bạn hãy luôn nhớ rằng HOÀNG SA - TRƯỜNG SA LÀ CỦA VIỆT NAM", kèm theo thông tin liên hệ của tác giả.

Ngoài các chương trình phục vụ miễn phí cho cộng đồng IT tôi còn nhiều chương trình ứng dụng khác để kinh doanh và phục vụ cho những dự án trọng điểm quốc gia cùng với tài nguyên thông tin lưu trữ vô cùng lớn và giá trị.

Tuy nhiên vì gởi email quyển sách (không bị cấm) mà cơ quan công an thu giữ laptop hơn 4 tháng trời, khi giao lại thì toàn bộ dữ liệu trong laptop đĩa cứng 500GB đã bị tiêu hủy toàn bộ ; đơn vị bảo hành đổi đĩa cứng mới trắng tinh.

oOo

Luật An ninh mạng sắp có hiệu lực, Bộ Công an đang dự thảo Nghị định thi hành Luật đã trao cho cơ quan công an quyền lực quá lớn nhưng lại không có điều khoản nào bảo hộ và bảo vệ quyền sở hữu tài sản, sở hữu trí tuệ hợp pháp theo Hiến pháp.

Trong giới công nghệ thông tin, các chương trình ứng dụng không người này làm thì người khác sẽ làm, không dùng sản phẩm này thì dùng sản phẩm khác - người dùng không quan tâm nhiều đến sản phẩm phần mềm free vì cộng đồng. Nhưng với những người lập trình đầu tư công sức đóng góp cho cộng đồng một phần mềm, thì đó là một đứa con tinh thần đã tích lũy trí tuệ và hồn của mình vào trong nó.

Trước kia, cũng như nhiều bạn IT hiện nay, tôi cứ cày trên máy tính để viết ra những chương trình xử lý những cơ sở dữ liệu đến đến nhiều triệu records. Nhưng tai họa ập đến - vậy là mất sạch. Cuối cùng người ta trả lại một cái xác máy tính, vậy là xong !.

Các bạn IT thường chậm hiểu các vấn đề xã hội (xin lỗi) ; tôi xin đưa ra một ví dụ cụ thể :

Giả sử các bạn phải thực hiện bài toán "cấp trùng thẻ bảo hiểm y tế" (tra từ khóa trên Google), với mỗi tỉnh từ 3 đến 5 triệu records, chưa chắc các huyện có cấu trúc dữ liệu và bộ mã font chữ đồng nhất với nhau. Bạn phải xử lý số liệu này để cho ra kết quả : bao nhiêu thẻ bảo hiểm y tế bị trùng và thất thoát ngân sách bao nhiêu tiền. Đây là bài toán không đơn giản, nhưng khi bạn làm gần xong thì vì một lý do quy chụp nào đó ; công an thu giữ máy tính vài tháng sau trả lại cho bạn một cái xác, không chương trình, không dữ liệu.

Tôi đã rơi vào hoàn cảnh tương tự như trên.

Đây là "quyền"của công an lúc chưa có Luật An ninh mạng, đến khi Luật An ninh mạng có hiệu lực thì "quyền"của cơ quan công an càng lớn hơn.

Nếu như "vụ 100 USD ở Cần Thơ" (3), ông chủ Tiệm vàng Thảo Lực còn may mắn nhận lại được những tài sản hữu hình. Với trường hợp nêu trên, bạn cũng chỉ nhận lại một cái xác máy tính. Trong khi tài nguyên thông tin giá trị gấp hàng ngàn lần cái xác máy !

Về mặt cá nhân, tôi đã mất một tài sản vô cùng lớn và vô giá. 

Còn đối với xã hội, với cộng đồng thì sao ? Trước hết là chương trình TNAME đã bị mất sạch source code (mã nguồn) nên không thể phát triển tiếp tục được nữa. Nếu như có chương trình TNAME quét tự động từ 5-10 phút ; không có chương trình thực hiện thủ công nhanh thì cũng vài tiếng đồng hồ, cả nước có hàng chục ngàn máy tính như vậy.

oOo

Đến bây giờ tôi cũng không biết mình bị tội gì !

Suốt nhiều tháng trời làm việc, các anh an ninh hỏi đủ thứ chuyện. Chẳng hạn như với chương trình "TN.Fontviet" nói trên. Các anh ấy hỏi tôi có biết Việt Tân không ? có biết câu slogan "HS-TS-VN" là của Việt Tân đang sơn ở khu vực các trường đại học ? và các anh ấy giải thích đó là câu viết tắt của "Hoàng Sa - Trường Sa - Việt Nam". Tôi nói : không quan tâm đến Việt Tân và càng không quan tâm tới câu slogan của họ ; tôi viết thẳng câu "HOÀNG SA - TRƯỜNG SA LÀ CỦA VIỆT NAM" vào chương trình (4) luôn chứ không viết tắt để người đọc khỏi mất công suy nghĩ, vậy thôi ; có gì sai ? các anh an ninh nói : đây là việc nhạy cảm, để Đảng và Nhà nước lo, v.v…

Đại loại là những câu chuyện "Hỏi và Đáp" như vậy, tôi đã hợp tác với cơ quan công an để hy vọng nhận lại tài sản. Cuối cùng, họ giao trả cho tôi cái xác máy tính !

Bài học rút ra, xin được chia sẻ : dù cho bạn có ngoan ngoãn như những con cừu, thì người ta cũng vẫn cạo lông và đến một lúc nào đó người ta cũng xẻ thịt. Bạn đừng bao giờ nghĩ rằng, những con cừu ngoan ngoãn sẽ được tự do.

oOo

Chuyện của tôi trao đổi với bạn bè. Có người nói : có thể có một vài anh công an chưa có kinh nghiệm nên làm việc có thiếu sót. Xin thưa : trong 4 tháng làm việc với tôi có ít nhất là 5 sĩ quan an ninh cao cấp ; người trực tiếp ký thu giữ laptop và hoàn trả xác máy tính của tôi là Thạc sĩ Luật, Thượng tá, Phó trưởng phòng PA của một tỉnh.

Có người còn nói : sao không khiếu nại ?

Thưa ngay : tôi đã làm đơn đề nghị xem xét giải quyết gởi đi từ ông giám đốc công an tỉnh đến những vị lãnh đạo cấp cao nhất nước. Cho đến thời điểm này vẫn chưa có được một thông tin phản hồi sẽ được giải quyết như thế nào.

So sánh nghiêm túc thì vụ việc của tôi không khác nhiều với "vụ 100 USD" (3) của Tiệm vàng Thảo Lực ở Cần Thơ 2018, hay Tiệm vàng Hoàng Mai Bình Thạnh 2014 (5) ; khác nhau ở chỗ tôi không có bất kỳ vi phạm nào. Sau 4 tháng làm việc với công an, không có biên bản vi phạm, không có quyết định xử phạt hành chính nào giao cho tôi cả.

Giả sử tôi có vi phạm điều gì thì cơ quan công an chỉ có thể thu giữ tang vật chứ không thể thu giữ và hủy hoại toàn bộ tài sản của công dân được.

III. Chuyện sẽ rất lớn

Giữa chủ trương, đường lối phát triển đất nước và thực thi chính sách vẫn còn một khoảng cách khá xa vời ; trong khi :

- Đảng Cộng sản Việt Nam chủ trương phát triển công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước gắn với phát triển "kinh tế tri thức" thì "tài nguyên thông tin" là bộ phận cấu thành của nền "kinh tế tri thức" mà toàn xã hội đang hướng đến lại bị chính quyền hủy hoại.

- Thủ tướng Chính phủ kêu gọi cả xã hội nghiên cứu, phát triển ứng dụng cho nền công nghiệp 4.0 ; cốt lõi của công nghiệp 4.0 vẫn là công nghệ thông tin hướng tới tự động hóa, phân tích dữ liệu lớn (big-data), lập trình trí tuệ nhân tạo ; thì chính quyền lại muốn kiểm soát cả tư duy và tiến trình hình thành sản phẩm trí tuệ.

Thời kỳ sơ khai ứng dụng tin học có vị lãnh đạo không dám sử dụng máy tính vì sợ bị lây nhiễm virus ; đưa chương trình ứng dụng vào quản lý có vị tìm cách ngăn chặn với tuyên bố : lúc đánh Mỹ đâu có cần chương trình nào mà vẫn chiến thắng !

Ngày nay, cháu bé 4,5 tuổi cũng sử dụng thiết bị thông minh ; nhưng sự ngu muội của người lớn thì chưa hết, nó nằm trong tiềm thức những người hoạch định chính sách, trong nghị trường ; nó được thể hiện qua những phát ngôn, những văn bản quy phạm pháp luật. Đến giai đoạn thực thi chính sách, sẽ tiếp tục có những người lạm quyền vận dụng luật pháp theo cảm tính để hủy hoại sự sáng tạo của người làm IT.

Luật An ninh mạng không tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân cả nước. Bằng chứng :

- Về xã hội : nhiều cuộc biểu tình, tuần hành tại nhiều địa phương trên cả nước vào các ngày 10, 11 tháng 06/2018 để phản đối Dự luật Đặc khu và An ninh mạng (trước đó, Chính phủ đã thông báo tạm dừng thông qua Luật Đặt khu).

- Về số liệu : theo website Quốc hội công bố chính thức thì chưa tới 7% đồng ý và hơn 50% không đồng ý thông qua Luật An ninh mạng trong số ý kiến góp ý cho Dự thảo Luật.(6)

Số liệu này không thể phủ nhận, bởi vì :

Website "quochoi.vn" là trang web được vận hành bởi cơ quan quyền lực cao nhất của nhân dân ; được duy trì bằng ngân sách nhà nước ; là trang web duy nhất tương tác trực tiếp giữa người dân với quốc hội góp ý vào dự thảo luật. Mọi ý kiến người dân đều được công khai nội dung và thông tin cá nhân, máy chủ cũng lưu địa chỉ IP truy cập. 

Trong khi người dân phải công khai tên, địa chỉ khi góp ý Luật An ninh mạng thì nhà nước lại cho phép "Không công khai danh tính đại biểu Quốc hội biểu quyết hay không biểu quyết" (7), cho thấy người dân có trách nhiệm và số liệu này đáng tin cậy hơn.

oOo

Không phải Luật nào được Quốc hội thông qua cũng được xã hội chấp nhận ; ví dụ Luật Bảo hiểm xã hội, Bộ luật Hình sự… đã phải sửa lại trước khi có hiệu lực.

Không phải nghị định nào của Chính phủ ban hành cũng đem lại lợi ích cho đất nước ; ví dụ Nghị định 49/2017/NĐ-CP yêu cầu "bổ sung thông tin, ảnh chụp chân dung", là một sự lãng phí (8) cho xã hội.

Không phải quy định pháp luật nào cũng được thực hiện nghiêm túc, bình đẳng ; mà là công cụ cho một số cá nhân lạm dụng. Ví dụ : Luật Cư trú, trong đó có yêu cầu người dân ở ngoài địa chỉ thường trú phải đăng ký "tạm trú", "lưu trú". Hiện nay ít nhất 5% dân số không sống tại địa chỉ thường trú ; trong số đó khoảng 80% ở khách sạn, nhà trọ có đăng ký tạm trú. Khoảng 20% số đó, tức là ít nhất nửa triệu người luân chuyển hàng ngày, ngắn hạn ở nhờ nhà người quen không đăng ký "tạm trú", "lưu trú". Cơ quan công an không thể kiểm tra hết mà chỉ "chọn lựa"một số người để kiểm tra hộ khẩu nhằm truật xuất họ ra khỏi nơi ở tạm.

Luật An ninh mạng cũng vậy, mặc dù đã được Quốc hội thông qua, lúc này Chính phủ đang lấy ý kiến cho dự thảo "Nghị định Quy định chi tiết một số điều của luật an ninh mạng"đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với cộng đồng hoạt động trong lĩnh vực IT.

oOo

Công nghiệp 4.0, người làm IT phải lập trình cho trí tuệ nhân tạo, phải xử lý những cơ sở dữ liệu lớn ; phải giải quyết những gì có khả năng xảy ra dù với xác xuất rất thấp.

Tôi phân tích đầu tư và đánh giá rủi ro cho các dự án bằng chương trình tự nghiên cứu cho phép phân tích đến 10 biến số độ nhạy ; đặc biệt là các dự án startup về công nghệ thông tin nếu Luật An ninh mạng và Nghị định thực thi thì rủi ro cho chủ dự án sẽ vô cùng lớn.

Tôi xin đưa ra những ví dụ giả định :

Ví dụ 1. Bạn kinh doanh điều tra xã hội, tâm lý tiêu dùng để tư vấn cho các nhà đầu tư bất động sản. Trong số phiếu điều tra có người ghi : "không thích ở khu vực này bởi vì hàng ngày ra vô gặp tên đường là một kẻ bán nước, bán biển đảo".

(phạm tội : xuyên tạc lịch sử ; xúc phạm dân tộc vĩ nhân, lãnh tụ, danh nhân, anh hùng dân tộc.)

Ví dụ 2. Bạn lập trình AI cho robot lễ tân khách sạn, bạn dạy (hay nạp) kiến thức địa lý, lịch sử cho nó, đến khi gặp một người "khách lạ"nào đó nói năng không chuẩn mực ; robot của bạn phản ứng lại và nói oang oang "Quý khách sai rồi, Hoàng Sa - Trường Sa là của Việt Nam…".

(phạm tội : đây không phải việc của người dân (robot) ; việc này để đảng, nhà nước lo...)

Ví dụ 3. Bạn lập trình xử lý số liệu và đánh giá rủi ro các dự án đầu tư lớn từ ngân sách nhà nước để tính các hiệu quả về kinh tế, xã hội, môi trường (chẳng hạn : Bauxite Tây Nguyên, Điện hạt nhân Ninh Thuận, Nhà máy Lọc dầu số 1, …). Nếu kết quả tính toán và kết luận của bạn trái với công bố chính thức. 

(phạm tội : chống lại chủ trương của đảng, nhà nước)

Ví dụ n : .v.v…

Chỉ cần chừng đó thôi, bạn sẽ là đối tượng của cơ quan an ninh ; tất cả phương tiện làm việc để xử lý, lưu trữ thông tin của bạn sẽ bị thu giữ. Quá trình điều tra, nếu bạn vi phạm thì sẽ bị xử phạt hành chính hoặc truy tố về hình sự. 

Tuy nhiên…

Ngay cả quyền sống của con người là quyền thiêng liêng nhất, có người vì bản năng sinh tồn mà họ phạm tội, vậy mà chỉ trong 3 năm (tháng 10/2011-9/2014) đã có 226 trường hợp chết tại nhà tạm giữ, trại tạm giam trên toàn quốc (9) với lý do thông thường là "tự chết".

Thiết bị lưu trữ, xử lý thông tin trong thời gian tạm giữ cũng có khả năng "tự chết" (giới IT hay gọi là "die"), có thể cơ quan công an sẽ được giao trả phần xác thiết bị - tài sản hữu hình ; nhưng còn tài nguyên thông tin chứa trong đó lên đến hàng trăm GB - tài sản vô hình, có giá trị vô cùng lớn so với phần xác thiết bị sẽ bị mất sạch sẽ. Nếu tổ chức cá nhân có vi phạm thì phần thông tin - tài sản vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật ; nhưng phần thông tin - tài sản khác lại chưa có cơ chế để bảo đảm an toàn, được giao trả đầy đủ cho chủ sở hữu. Trong trường hợp này, theo Hiến pháp quyền sở hữu tài sản của công dân chưa được luật pháp bảo vệ, quyền sở hữu trí tuệ không được bảo hộ.

Cho nên. các bạn trong cộng đồng IT Việt Nam hãy chuẩn bị cho mình một tinh thần khi Luật An ninh mạng có hiệu lực : 

- nhẹ thì bị thu giữ, hủy hoại tài sản ; bị hạn chế quyền công dân ;

- nặng thì bị xử phạt hành chính, truy tố về hình sự.

Nói chung, đằng nào cũng "DIED"!

IV. Lời kết

Với cộng đồng IT Việt Nam, tôi chẳng có đóng góp gì lớn lao cho cộng đồng cả. 

Nhưng là người làm việc nhiều năm với máy tính, tài sản của cá nhân tôi là tài nguyên thông tin vô giá, đã đầu tư không ít thời gian, công sức, tiền bạc để thực hiện ; nhưng đã bị cơ quan công an thu giữ copy dữ liệu, sau đó giao trả laptop với đĩa cứng 500GB đã bị hủy hoại không phục hồi dữ liệu được. Tôi đã gởi đơn đến những lãnh đạo cấp cao nhất nước rồi, nhưng không có ai trả lời (sẽ công bố đơn này sau).

Đã từng là nạn nhân, tôi mong rằng các bạn trong cộng đồng IT trong và ngoài nước hãy cùng lên tiếng để tự bảo vệ mình.

Kết thúc bài viết này tôi trích một ý trong phần kết luận "Góp ý dự thảo Nghị định Quy định chi tiết một số điều của luật an ninh mạng" : Đề nghị tạm dừng thi hành Luật An ninh mạng ; nên sửa đổi, bổ sung một số nội dung bảo đảm bảo vệ đầy đủ quyền công dân theo Hiến pháp ; phù hợp với Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và tạo môi trường phát triển tư duy cho công nghiệp 4.0. 

Các bạn ạ, đừng đợi đến khi như con cừu đã bị đem ra xẻ thịt, lúc đó càng kêu lớn chống cự đơn độc thì đồ tể càng khát máu và tàn bạo hơn.

Nhan Do Thanh

Nguồn : VNTB, 27/11/2018

Ghi chú :

(1) "Góp ý dự thảo Nghị định Quy định chi tiết một số điều của luật an ninh mạng"

https://www.facebook.com/dotnhanvn/posts/2370474219842417

https://baotiengdan.com/2018/11/20/gop-y-du-thao-nghi-dinh-quy-dinh-chi-tiet-mot-so-dieu-cua-luat-an-ninh-mang/?fbclid=IwAR2Joel8ioHVjgv8ndygu7rJaAIqNHEamKIrfbGvrsvM244izR3smnQihfk

http://www.boxitvn.net/bai/58929?fbclid=IwAR3bkgCnVXVB3IY70yf8yweEjRdoWq1eqFm8giW3QbYO9GfgLRciQO5tRyI

http://www.vietnamthoibao.org/2018/11/gop-y-du-thao-nghi-inh-quy-inh-chi-tiet.html?fbclid=IwAR22_LxrWMsEqpLgUCbrJl5Y4jJc_A-pz8baFZsvDfmnZkOc3eSBThrS_CY

(2) Bài viết : Diệt macro 4, sheet ảo và name rác trên Excel : 

http://www.pcworld.com.vn/articles/cong-nghe/ung-dung/2008/01/1191618/diet-macro-4-sheet-ao-va-name-rac-tren-excel/ (Tra cứu trên Google từ khóa "tname").

(3) "Vụ 100 USD ở Cần Thơ" – 

https://thanhnien.vn/thoi-su/vu-doi-100-usd-phat-90-trieu-20-vien-kim-cuong-quay-ve-tiem-vang-thao-luc-1021827.html

(4) Chương trình "TN.Fontviet"phát triển thêm nhiều tính năng mới, vẫn tiếp tục hỗ trợ miễn phí cho ai có nhu cầu, nhưng gởi trực tiếp qua email. Nếu có website nào đồng ý thì tôi sẽ chuyển đến để cộng đồng download sử dụng (Tra cứu trên Google từ khóa "tn.fontviet").

(5) "Vụ 100 USD ở Bình Thạnh" – 

https://thanhnien.vn/thoi-su/doi-100-usd-cho-khach-tiem-vang-bi-niem-phong-559-luong-vang-81885.html

(6) Chưa tới 7% đồng ý và hơn 50% không đồng ý thông qua Luật An ninh mạng

https://www.facebook.com/dotnhanvn/posts/2238487516374422

http://www.vietnamthoibao.org/2018/06/vntb-chu-tich-quoc-hoi-co-ton-trong-loi.html?fbclid=IwAR1nazdHj81I1ydKdXRY3y6KY-omI3rvYSeIttV9UdKGMdocTVU_xU1tHtw

https://baotiengdan.com/2018/06/16/chu-tich-quoc-hoi-co-ton-trong-loi-tuyen-the/?fbclid=IwAR22rpMQWyELwEevZ20IOBMKC7lVLhQl4_ZWX9Wij3sLWRZUe9xsPpHcUXg

(7) "Không công khai danh tính đại biểu Quốc hội biểu quyết hay không biểu quyết"

Luật An ninh mạng - 

https://vtc.vn/khong-cong-khai-danh-tinh-dai-bieu-quoc-hoi-bieu-quyet-hay-khong-bieu-quyet-d406802.html

(8) Bài viết : Bước lùi của "chính phủ kiến tạo phát triển"

https://theleader.vn/bat-nop-anh-chan-dung-cho-nha-mang-mot-buoc-tut-hau-cua-cai-cach-hanh-chinh-20180502101032293.htm

https://baotiengdan.com/2018/04/27/buoc-lui-cua-chinh-phu-kien-tao-phat-trien/

http://www.boxitvn.net/bai/53876

(9) Ba năm có tới 226 người chết trong trại tạm giam, tạm giữ - 

https://thanhnien.vn/thoi-su/ba-nam-co-toi-226-nguoi-chet-trong-trai-tam-giam-tam-giu-542959.html

Những ngày qua, dư luận đặc biệt quan tâm thông tin phản bác của Bộ Công An đối với phát biểu của Đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng tại nghị trường Quốc hội vào cuối tháng 10, cũng như qua mạng xã hội vào đầu tháng 11.

Áp phích Phản đối Luật An Ninh Mạng - Courtesy : Amnesty International

Một cú sốc mạnh ?

Sau hơn một tuần phiên chất vấn của Đại biểu Quốc hội (Đại biểu quốc hội) với Bộ trưởng Bộ Công An Tô Lâm diễn ra vào ngày 31 tháng 10, tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XIV, truyền thông quốc nội tiếp tục đăng tải thông tin về Đảng ủy Công an Trung ương kiến nghị Đảng đoàn Quốc hội xem xét sự việc của Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng, đồng thời có hình thức xử lý vi phạm liên quan đến việc phát ngôn và đánh giá, nhận định tình hình bị cho gây dư luận xấu của vị đại biểu tỉnh Bến Tre này.

Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng, vào ngày 1 tháng 11 lên tiếng cho biết số liệu mà ông trưng dẫn cho thấy Cơ quan Điều tra Công an vi phạm "rất khủng khiếp" là được tính toán, phân tích từ số liệu trong bảng phụ lục báo cáo số 158/BC-VKSTC, ghi ngày 08/10/18 của Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao gửi Quốc hội và ông khẳng định các số liệu đưa ra là đúng.

Bộ Công An, vào ngày 5 tháng 11, công bố một thông cáo trên Cổng Thông tin Điện Tử của Bộ này rằng những số liệu mà Đại biểu quốc hội Lưu Bình Nhưỡng đưa ra trong phiên chất vấn sáng 31/10/2018 là không chính xác.

Thông tin cho thấy Đại biểu quốc hội Lưu Bình Nhưỡng là một người có bằng tiến sĩ ngành luật và là người có sự cọ sát với đời sống pháp luật khá nhiều. Ông Lưu Bình Nhưỡng còn là người đại diện cho cử tri phản ánh ở nghị trường Quốc hội nhiều vấn đề nóng bỏng về các vụ án, vụ việc mà xã hội đặc biệt quan tâm.

Qua phiên chất vấn với Bộ trưởng Công an Tô Lâm và phản bác của ngành Công an đối với Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng, không ít kiến cho rằng Bộ Công An đang sử dụng quyền lực để "trả đũa" vị Đại biểu quốc hội có tâm huyết là ông Lưu Bình Nhưỡng.

Luật sư Trịnh Vĩnh Phúc, thuộc Đoàn Luật sư thành phố Hồ Chí Minh nêu lên nhận xét của ông với RFA xoay quanh vụ việc này :

"Ông Lưu Bình Nhưỡng đã có tinh thần trách nhiệm để đưa ra vấn đề, nhưng ngành công an lại có thái độ tiếp nhận như vậy. Điều này có thể vì ông Lưu Bình Nhưỡng phản ánh số liệu đó làm va đập quá mạnh vào sự tự ái hay vào tính bảo thủ của một cơ quan pháp luật ngành công an. Trong trường hợp này, tôi nghĩ ngành công an lý ra phải bình tĩnh để tiếp nhận vấn đề, và người đứng đầu ngành là Bộ trưởng Tô Lâm cần nên đối thoại, lắng nghe, tiếp thu thì tốt hơn là tạo ra hiệu ứng gồm cả báo chí và một số cơ quan phản bác, truy buộc, cô lập đối với ông Lưu Bình Nhưỡng. Tôi cho đó là cách hành xử không có văn hóa đúng chuẩn mực ở nơi chốn nghị trường Quốc hội".

Quyền miễn trừ của Đại biểu quốc hội

Luật sư Trịnh Vĩnh Phúc nhấn mạnh Đại biểu Quốc hội có được đặc quyền "miễn trừ trách nhiệm" khi phát biểu trước diễn đàn Quốc hội cho nên nếu như ngăn cản và cô lập ông Lưu Bình Nhưỡng thì chẳng khác nào đó là cách hạn chế những quyền của người dân, quyền của cử tri mà ông Lưu Bình Nhưỡng là người đại diện.

Vào ngày 8 tháng 11, truyền thông trong nước dẫn lời bình luận của ông Lê Như Tiến, Đại biểu Quốc hội khóa XII và XIII rằng Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng nói riêng và các vị Đại biểu Quốc hội nói chung đều có quyền miễn trừ, có quyền nói lên tiếng nói độc lập và đặc biệt chỉ có như thế trong diễn đàn Quốc hội thì mới có sự tranh luận tốt được.

Đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng Courtesy : Facebook Luu Binh Nhuong

Đại biểu quốc hội và Luật An ninh mạng

Cộng đồng cư dân mạng tại Việt Nam đặc biệt lưu tâm đến vụ việc của Đại biểu quốc hội Lưu Bình Nhưỡng khi vị đại biểu này sử dụng mạng xã hội để chia sẻ tâm tư liên quan đến việc chất vấn Bộ trưởng Bộ Công An hôm 31/10.

Qua tài khoản Facebook Luu Binhnhuong, chủ nhân cho biết mình là Đại biểu quốc hội Lưu Bình Nhưỡng cùng chia sẻ với lời khẳng định rằng "là Đại biểu quốc hội chuyên trách ở Trung ương, lại là người luôn phải biết lắng nghe tiếng Dân, tôi không được phép làm điều trái đạo lý và đi ngược lòng Dân". Đại biểu quốc hội Lưu Bình Nhưỡng mong muốn người dân và cử tri quan tâm, giám sát các hoạt động của đại biểu do họ bầu ra, ủng hộ Quốc hội bằng cách góp ý kiến, bàn luận với tinh thần cởi mở, dân chủ, thẳng thắn và không nên có thái độ hằn học, cực đoan, xúc phạm người khác.

Trong cùng ngày xảy ra vụ việc chất vấn của Đại biểu quốc hội Lưu Bình Nhưỡng ở nghị trường Quốc hội, Bộ trưởng Thông Tin-Truyền Thông Nguyễn Mạnh Hùng đăng đàn tuyên bố rằng mạng xã hội không còn ảo nữa mà là thật và người dân, chính quyền phải sống nhiều hơn trên không gian mạng để cái tốt lớn lên và cái xấu sẽ giảm đi.

Trong khi cộng đồng cư dân mạng tỏ ra ủng hộ việc làm của Đại biểu quốc hội Lưu Bình Nhưỡng ở nghị trường cũng như trên mạng xã hội, thì truyền thông chính thống tập trung đăng tải nhiều thông tin phản bác đối với vị Đại biểu quốc hội của tỉnh Bến Tre, mà nhiều người cho rằng do Bộ Công An chỉ đạo. Nhà hoạt động dân chủ-Facebooker Đinh Quang Tuyến nói với RFA :

"Từ xưa đến giờ, bên công an chỉ đàn áp người dân. Họ hành xử hoàn toàn không theo luật mà là theo sức mạnh. Ông Lưu Bình Nhưỡng lên tiếng là có khả năng ông ấy đón đầu vấn đề về Luật An ninh mạng. Tại vì Luật An ninh mạng sẽ kiểm soát luôn cả những người như ông Lưu Bình Nhưỡng. Và như vậy thì họ không chấp nhận. Cho nên ông Lưu Bình Nhưỡng mới tung ra số liệu thật để chứng minh rằng công an đã quá lạm quyền và không tôn trọng pháp luật. Còn bây giờ, với Luật An ninh mạng thì tất cả trở thành nô lệ một cách tuyệt đối của công an, kể cả Quốc hội".

Đài Á Châu Tự Do ghi nhận ý kiến của một số người từ Bắc đến Nam đều có cùng nhận xét cho rằng Chính quyền Việt Nam dùng "công an trị" để điều hành quốc gia và họ mong mỏi sẽ có nhiều hơn các vị Đại biểu quốc hội giống như Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng cất lên tiếng nói, nguyện vọng của họ đến Nhà nước và Chính phủ Việt Nam.

Trả lời câu hỏi RFA rằng trong trường hợp vụ việc liên quan phát biểu của Đại biểu quốc hội Lưu Bình Nhưỡng không kết thúc theo như đề nghị của Đại biểu quốc hội Lê Như Tiến rằng Đại biểu quốc hội và Bộ Công An cần phải cảm thông chia sẻ trên tinh thần xây dựng, thì không ít những người chúng tôi tiếp xúc quả quyết Nhà nước và Bộ Công An Việt Nam dùng Luật An ninh mạng để khống chế các quyền được hiến định của công dân, như quyền tự do biểu đạt, quyền tự do ngôn luận, quyền tự do truyền thông và như lời khẳng định của nhà hoạt động dân chủ Đinh Quang Tuyến rằng "giặc không ở đâu xa, mà giặc chính là lực lượng những người mặc sắc phục công an bóp nghẹp và đàn áp tiếng nói của người dân bằng Luật An ninh mạng".

Vào ngày 9 tháng 11, truyền thông trong nước loan tin dẫn lời của Đại biểu quốc hội Lưu Bình Nhưỡng rằng ông sẽ chấp nhận quyết định của cấp trên liên quan phát biểu chất vấn Bộ trưởng Công an Tô Lâm về điều mà ông Lưu Bình Nhưỡng nói rõ là vi phạm khủng khiếp của Cơ quan Điều Tra Công an.

Hòa Ái

Nguồn : RFA, 09/11/2018

Chính phủ của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có thể sẽ đi vào lịch sử nếu như Nghị quyết 112 có hiệu lực trên thực tế. Cũng như việc bãi bỏ hàng nghìn điều kiện kinh doanh, Nghị quyết này là một trong những hành động thiết thực dân cần chứ không phải là những tuyên bố cải cách to tát nói rồi để đấy. Tuy nhiên, Dự luật An ninh mạng có thể sẽ nhận chìm uy tín chính trị của ông (và cả Chủ tịch quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân), đặc biệt, là uy tín trước cộng đồng quốc tế.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân - Ảnh minh họa

Chủ quyền quốc gia và tự do của người dân

Không có gì quá ngạc nhiên khi một số nhà báo, trí thức... ngạc nhiên khi Google, Facebook... chưa phản ứng Dự luật đòi Google, Facebook... phải đặt máy chủ ở Việt Nam mà người trong nước đã nêu ý kiến. Các bạn trí thức này đã tư duy trên nền tảng chủ quyền quốc gia truyền thống, họ ý kiến trên tâm thế "Nhà nước" (cho dù tôi biết nhiều người không phải là người nhà nước) chứ không trên tâm thế của những người dân được hưởng lợi từ Google, Facebook...

Nếu như, điều kiện đặt máy chủ tại Việt Nam đối với Google, Facebook... chủ yếu đặt họ trước các bài toán kinh doanh khi phải bỏ thêm tiền lắp đặt thêm các "server", thì đối với người Việt Nam là vấn đề tự do. Chính quyền sẽ dễ dàng gây sức ép với các nhà cung cấp dịch vụ như email, youtube, Facebook... buộc áp dụng điều 9, điều 10 của Dự thảo gỡ bỏ các bài viết của người dân khi họ đặt máy chủ tại Việt Nam thay vì tại Hongkong hay Singapore như hiện nay.

Theo Dự thảo và theo tuyên bố mới đây của Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ thì mối quan tâm ưu tiên của Dự luật này không phải là để bảo vệ các cơ sở dữ liệu liên quan đến an ninh quốc gia và bí mật cá nhân của người dân (đặc biệt là sau khi có "cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư") mà là những thông tin "tuyên truyền chống chế độ".

Mạng xã hội chỉ là công cụ, nó cũng như con dao, thái rau hay gây án là tùy người dùng. Bộ Luật Hình sự có đủ tội danh để chính quyền bắt bớ những ai trái ý.

Chỉ có vài quốc gia còn hình sự hóa quyền chỉ trích chính quyền của người dân và Việt Nam là một trong số ít đang có quá nhiều điều luật để buộc tội những hành vi mà ở các quốc gia tiến bộ coi là quyền tự do của dân chúng (ngôn luận và bày tỏ chính kiến). Lẽ ra, chính quyền Việt Nam đã phải đủ trưởng thành để nhận thức rằng, chính mình đã mạnh lên rất nhiều, bộ máy đã bớt nhũng nhiễu đi rất nhiều kể từ khi có internet và người dân có thể dùng Mạng xã hội để lên tiếng.

Chủ quyền quốc gia liệu còn ý nghĩa gì không khi mà trong đó người dân được sống với ít tự do hơn. Chính Hồ Chí Minh - người sáng lập ra chế độ này - cũng đã tuyên bố, "Nước có độc lập mà dân không có tự do thì độc lập đó cũng không có ý nghĩa". Một khi buộc được các nhà cung cấp dịch vụ đặt máy chủ trong nước, đắc chí vì thấy họ phải tuân theo điều mà vài người tưởng là chủ quyền quốc gia, quyền tự do của người dân sẽ bị can thiệp. Chỉ chiếu theo các tiêu chí của Hồ Chí Minh thôi, đã thấy đòi hỏi chủ quyền kiểu đó là vô nghĩa.

Có hai Bộ công an ?

Trong hai năm đầu của mình, Bộ trưởng Tô Lâm đã làm được rất nhiều việc, cả về chống tham nhũng trong hệ thống và cải cách trong ngành. Nghị quyết 112 rõ ràng mang đậm dấu ấn của ông. Nếu Nghị quyết này triển khai thành công theo hướng - người dân không bị đặt trong tình trạng "bất hợp pháp" chỉ vì thiếu các thủ tục hành chánh và không còn bị cảnh sát khu vực đe dọa quyền tự do đi lại & tự do cư trú chỉ vì thiếu tờ KT3 hay tờ hộ khẩu - thì ông Tô Lâm và ông Trần Tuấn Anh có thể được coi là hai thành viên tiên phong cải cách của Nội các ; việc làm của hai ông cho dân chúng lờ mờ thấy nội hàm của "Chính phủ kiến tạo".

Nhưng, Nghị quyết 112 & Dự luật An ninh mạng tuy cùng xuất phát từ Bộ Công An đã cho thấy hai cách tiếp cận khác xa nhau. Một bên Bộ sẵn sàng từ bỏ quyền lực, một bên Bộ lại thể hiện cách tiếp cận như thời Việt Nam chưa có internet. Nếu những điều luật đi ngược lại xu thế của thời đại trong Dự luật An ninh mạng thành hiện thực, rất khó để tin rằng, hiện chỉ có một Bộ Công an của ông Tô Lâm.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân

Cho dù có mấy Bộ Công an thì Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc & Chủ tịch quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng sẽ phải chịu trách nhiệm trước lịch sử. Nếu người dân không còn công cụ để giám sát bộ máy thì những nỗ lực bãi bỏ hộ khẩu, giấy phép con, điều kiện kinh doanh... sẽ dần dần bị vô hiệu hóa bởi chính những quan chức (mặc sức) tha hóa nằm trong bộ máy.

Nghiêm trọng hơn, nếu ông bà cho phá vỡ các cam kết quốc tế của những người tiền nhiệm - không buộc nhà cung cấp các dịch vụ mạng phải đặt máy chủ tại Việt Nam - thì không những uy tín chính trị của ông bà trên trường quốc tế sẽ bị thách thức mà ông bà có thể sẽ trở thành những nhà lãnh đạo đầu tiên của Đảng cộng sản để lọt một đạo luật thắt chặt không gian tự do nhất kể từ khi Việt Nam đổi mới.

Huy Đức

Nguồn : FB Truong Huy San, 07/11/2018

****************

Bộ luật tước đi quyền ẩn danh của dân chúng lại được Quốc hội bỏ phiếu ẩn danh

Các tướng Công an tuyên bố trước diễn đàn, bên hành lang Quốc hội và trong họp báo Chính phủ : "18 quốc gia trên thế giới đã có văn bản luật quy định các doanh nghiệp nước ngoài phải lưu trữ dữ liệu quan trọng trong phạm vi lãnh thổ quốc gia, như Mỹ, Canada, Trung Quốc…". Họ không nghiên cứu hay họ không chịu hiểu. Rất tiếc là rất nhiều cơ quan quyền lực, rất nhiều nhân vật chịu trách nhiệm ban hành chính sách đã tin vào những tuyên bố này.

Chính phủ cần phải biết sự thật. Trước khi thông qua 2 nghị định hướng dẫn thi hành Luật An ninh mạng, các thành viên Chính phủ của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nên đọc kỹ bài viết này và lắng nghe thêm ý kiến từ các chuyên gia và những người lo lắng cho tương lai đất nước.

Trong trường hợp link bị chặn, các bạn đọc bài dưới đây :

Theo VnExpress, trong cuộc họp báo ngày 3/11/2018, thiếu tướng Lương Tam Quang – Chánh văn phòng Bộ Công an đã nói :

[...] có 18 quốc gia trên thế giới đã có văn bản luật quy định các doanh nghiệp nước ngoài phải lưu trữ dữ liệu quan trọng trong phạm vi lãnh thổ quốc gia, như Mỹ, Canada, Trung Quốc.

Ngày 25/5, quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân của Liên Hiệp Châu Âu cũng chính thức có hiệu lực, cho phép cá nhân kiểm soát dữ liệu của mình khi tham gia các diễn đàn, mạng xã hội. Các công ty phải cam kết không chuyển dữ liệu cá nhân cho bên thứ 3 ; nếu bị phát hiện sẽ bị phạt 20 triệu euro hay 4% doanh số toàn cầu.

Về con số 18 quốc gia tôi đã phân tích trong bài về dự thảo 03/10/2018, chỉ nhắc lại ở đây là ông Quang nhắc đến "dữ liệu quan trọng" nên chắc ông cũng đã tìm hiểu để thấy rằng Mỹ chỉ yêu cầu lưu trữ dữ liệu tài chính và thuế, còn Canada chỉ yêu cầu lưu trữ dữ liệu của những tổ chức hành chính công như trường học công, bệnh viện công hay cơ quan nhà nước (nguồn). Giả sử như người Mỹ hay người Canda sử dụng Zalo, chính phủ Mỹ và chính phủ Canada không yêu cầu Zalo phải lưu dữ liệu ở Mỹ hay Canada. Do đó tôi thấy thật khó hiểu khi ông Quang đem hai quốc gia này ra làm ví dụ.

Đến khi ông Quang nhắc đến General Data Protection Regulation (GDPR) của Châu Âu tôi chuyển từ khó hiểu sang khó ở. GDPR không giống gì với Luật An ninh mạng Việt Nam, đặt hai bộ Luật này vào cùng một câu giống như ăn hủ tíu mà cho mắm tôm.

Thứ nhất, luật An ninh mạng Việt Nam yêu cầu các công ty phải lưu dữ liệu ở Việt Nam, nhưng GDPR không bắt buộc phải lưu dữ liệu ở Châu Âu, miễn sao dữ liệu được lưu ở một quốc gia đạt tiêu chuẩn an toàn dữ liệu.

Hiện tại có 13 quốc gia nằm trong danh sách này, trong đó có Mỹ, nếu bên nhận dữ liệu đảm bảo được tiêu chuẩn Privacy Shield. Các công ty công nghệ lớn của Mỹ như Amazon, Facebook, Google, Microsoft, v.v. đều đạt chuẩn Privacy Shield. Tóm lại, Châu Âu không yêu cầu các công ty này phải lưu dữ liệu ở Châu Âu, mà họ có thể lưu ở Mỹ hoặc ở các nước khác đạt chuẩn. Ở Việt Nam đến cái bồn cầu còn theo tiêu chuẩn Châu Âu, vậy mà Luật An ninh mạng lại không theo.

Thứ hai, GDPR không có bất kỳ điều luật nào yêu cầu các công ty phải cung cấp dữ liệu của người dân Châu Âu cho Nghị viện Châu Âu hay chính phủ các nước thành viên, vì bảo vệ riêng tư của người dân, trước tiên, là không chuyển dữ liệu cho chính phủ, nếu không có lệnh của tòa án.

Trách nhiệm của chính phủ là giúp người dân bảo vệ dữ liệu, nhưng dữ liệu vẫn thuộc sở hữu của người dân, chứ chính phủ không có quyền tự ý quốc hữu hóa dữ liệu của dân chúng. Trong khi GDPR yêu cầu các công ty phải có trách nhiệm bảo vệ dữ liệu của người dân Châu Âu và cung cấp công cụ để người dân kiểm soát dữ liệu của chính họ, Luật An ninh mạng Việt Nam yêu cầu các công ty phải cung cấp dữ liệu cho Bộ Công an, mà không có sự kiểm soát của tòa án hay bất kỳ thể chế độc lập nào.

Thứ ba, Luật An ninh mạng và dự thảo 31/10/2018 tước đi quyền ẩn danh trên Internet, tức là cản trở người dân tự bảo vệ và thực thi quyền riêng tư, vì ẩn danh chính là cách bảo vệ riêng tư tốt nhất. Các công nghệ riêng tư phổ biến như Tor hay VPN chẳng làm gì khác ngoài việc che dấu danh tính của người dùng.

Thay vì giúp người dân che dấu danh tính khi sử dụng Internet, Bộ Công an lại bắt buộc người dân phải tiết lộ danh tính, yêu cầu những công ty Internet phải thu thập, xác minh và cung cấp cho Bộ Công an họ tên, ngày tháng năm sinh cho đến số chứng minh thư, số thẻ tín dụng, tình trạng sức khỏe, v.v.

Thử tưởng tượng mỗi khi đi ăn hủ tíu bà bán hủ tíu yêu cầu bạn phải cung cấp đầy đủ họ tên, địa chỉ, số chứng minh thư, sau đó bả chuyển qua cho Bộ Công an khi họ yêu cầu. Rõ ràng chuyện này không thể xảy ra ở ngoài đời. Vậy cơ sở pháp lý nào cho phép Bộ Công an bắt buộc người dân phải khai báo danh tính khi tham gia Internet ?

Về mặt kỹ thuật, mạng Internet không hề yêu cầu chúng ta phải dùng danh tính thật. Bản chất của Internet là ẩn danh. Ai cũng có thể vào blog này hoặc email cho tôi mà không cần phải báo cho tôi biết họ là ai. Tiết lộ danh tính hay không là một lựa chọn của người dân, chính phủ không có quyền ép buộc.

Tôi đoán chính phủ muốn biết danh tính của người dùng Internet để dễ bắt tội phạm. Nhưng có lẽ nào vì những trang blog không do dân chúng tạo ra như Chân Dung Quyền Lực hay Quan Làm Báo mà phải hi sinh riêng tư của tất cả dân chúng và cả hệ thống chính trị ?

Dân chúng lên tiếng phê phán chính quyền và các quan chức là phúc chứ không phải họa. Sợ là sợ dân giàu và giỏi bỏ đi hết, chứ sợ gì chuyện người ta bức xúc. Phàm đã là quan chức chính phủ, tức đã là người của công chúng, hãy để cho công luận quyết định công và tội. Cây ngay không sợ chết đứng, nếu có ai đó nói sai về mình, thay vì dùng quyền lực để bịt miệng người ta, hãy để công chúng lên tiếng bảo vệ. Người dân luôn biết rõ ai làm được việc cho họ, đừng sợ làm tốt mà người ta không biết đến.

Cuối cùng, còn gì mỉa mai và cay đắng bằng khi bộ luật tước đi quyền ẩn danh của dân chúng lại được Quốc hội bỏ phiếu ẩn danh. Ngoại trừ lác đác vài ba vị đại biểu đã lên tiếng, cho đến nay dân chúng hoàn toàn không biết ai đã bỏ phiếu thuận, ai đã bỏ phiếu chống Luật An ninh mạng.

Đất nước mình lạ quá phải không em ? Những người quyền cao chức trọng cần phải tuyệt đối rõ ràng minh bạch lại được quyền ẩn danh hèn nhát, còn người dân thấp cổ bé họng lại sắp bị tước đi cả cái quyền lẩn mình vào đám đông để tự vệ trước cường quyền.

Truong Huy San, 07/11/2018

Theo VnExpress, trong cuộc họp báo ngày 3/11/2018, Thiếu tướng Lương Tam Quang – Chánh văn phòng Bộ Công an đã nói :

[...] có 18 quốc gia trên thế giới đã có văn bản luật quy định các doanh nghiệp nước ngoài phải lưu trữ dữ liệu quan trọng trong phạm vi lãnh thổ quốc gia, như Mỹ, Canada, Trung Quốc.

Thiếu tướng Lương Tam Quang (đứng).

Ngày 25/5, quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân của Liên Hiệp Châu Âu cũng chính thức có hiệu lực, cho phép cá nhân kiểm soát dữ liệu của mình khi tham gia các diễn đàn, mạng xã hội. Các công ty phải cam kết không chuyển dữ liệu cá nhân cho bên thứ 3 ; nếu bị phát hiện sẽ bị phạt 20 triệu euro hay 4% doanh số toàn cầu.

Về con số 18 quốc gia tôi đã phân tích trong bài về dự thảo 03/10/2018, chỉ nhắc lại ở đây là ông Quang nhắc đến "dữ liệu quan trọng" nên chắc ông cũng đã tìm hiểu để thấy rằng Mỹ chỉ yêu cầu lưu trữ dữ liệu tài chính và thuế, còn Canada chỉ yêu cầu lưu trữ dữ liệu của những tổ chức hành chính công như trường học công, bệnh viện công hay cơ quan nhà nước (nguồn). Giả sử như người Mỹ hay người Canada sử dụng Zalo, chính phủ Mỹ và chính phủ Canada không yêu cầu Zalo phải lưu dữ liệu ở Mỹ hay Canada. Do đó tôi thấy thật khó hiểu khi ông Quang đem hai quốc gia này ra làm ví dụ.

Đến khi ông Quang nhắc đến General Data Protection Regulation (GDPR) của Châu Âu tôi chuyển từ khó hiểu sang khó ở. GDPR không giống gì với Luật An ninh mạng Việt Nam, đặt hai bộ Luật này vào cùng một câu giống như ăn hủ tíu mà cho mắm tôm.

Thứ nhất, luật An ninh mạng Việt Nam yêu cầu các công ty phải lưu dữ liệu ở Việt Nam, nhưng GDPR không bắt buộc phải lưu dữ liệu ở Châu Âu, miễn sao dữ liệu được lưu ở một quốc gia đạt tiêu chuẩn an toàn dữ liệu.

Hiện tại có 13 quốc gia nằm trong danh sách này, trong đó có Mỹ, nếu bên nhận dữ liệu đảm bảo được tiêu chuẩn Privacy Shield. Các công ty công nghệ lớn của Mỹ như Amazon, Facebook, Google, Microsoft, v.v. đều đạt chuẩn Privacy Shield. Tóm lại, Châu Âu không yêu cầu các công ty này phải lưu dữ liệu ở Châu Âu, mà họ có thể lưu ở Mỹ hoặc ở các nước khác đạt chuẩn. Ở Việt Nam đến cái bồn cầu còn theo tiêu chuẩn Châu Âu, vậy mà Luật An ninh mạng lại không theo.

Thứ hai, GDPR không có bất kỳ điều luật nào yêu cầu các công ty phải cung cấp dữ liệu của người dân Châu Âu cho Nghị viện Châu Âu hay chính phủ các nước thành viên, vì bảo vệ riêng tư của người dân, trước tiên, là không chuyển dữ liệu cho chính phủ, nếu không có lệnh của tòa án.

Trách nhiệm của chính phủ là giúp người dân bảo vệ dữ liệu, nhưng dữ liệu vẫn thuộc sở hữu của người dân, chứ chính phủ không có quyền tự ý quốc hữu hóa dữ liệu của dân chúng. Trong khi GDPR yêu cầu các công ty phải có trách nhiệm bảo vệ dữ liệu của người dân Châu Âu và cung cấp công cụ để người dân kiểm soát dữ liệu của chính họ, Luật An ninh mạng Việt Nam yêu cầu các công ty phải cung cấp dữ liệu cho Bộ Công an, mà không có sự kiểm soát của tòa án hay bất kỳ thể chế độc lập nào.

Thứ ba, Luật An ninh mạng và dự thảo 31/10/2018 tước đi quyền ẩn danh trên Internet, tức là cản trở người dân tự bảo vệ và thực thi quyền riêng tư, vì ẩn danh chính là cách bảo vệ riêng tư tốt nhất. Các công nghệ riêng tư phổ biến như Tor hay VPN chẳng làm gì khác ngoài việc che dấu danh tính của người dùng.

Thay vì giúp người dân che dấu danh tính khi sử dụng Internet, Bộ Công an lại bắt buộc người dân phải tiết lộ danh tính, yêu cầu những công ty Internet phải thu thập, xác minh và cung cấp cho Bộ Công an họ tên, ngày tháng năm sinh cho đến số chứng minh thư, số thẻ tín dụng, tình trạng sức khỏe, v.v.

Thử tưởng tượng mỗi khi đi ăn hủ tíu bà bán hủ tíu yêu cầu bạn phải cung cấp đầy đủ họ tên, địa chỉ, số chứng minh thư, sau đó bả chuyển qua cho Bộ Công an khi họ yêu cầu. Rõ ràng chuyện này không thể xảy ra ở ngoài đời. Vậy cơ sở pháp lý nào cho phép Bộ Công an bắt buộc người dân phải khai báo danh tính khi tham gia Internet ?

Về mặt kỹ thuật, mạng Internet không hề yêu cầu chúng ta phải dùng danh tính thật. Bản chất của Internet là ẩn danh. Ai cũng có thể vào blog này hoặc email cho tôi mà không cần phải báo cho tôi biết họ là ai. Tiết lộ danh tính hay không là một lựa chọn của người dân, chính phủ không có quyền ép buộc.

Tôi đoán chính phủ muốn biết danh tính của người dùng Internet để dễ bắt tội phạm. Nhưng có lẽ nào vì những trang blog không do dân chúng tạo ra như Chân Dung Quyền Lực hay Quan Làm Báo mà phải hi sinh riêng tư của tất cả dân chúng và cả hệ thống chính trị ?

Dân chúng lên tiếng phê phán chính quyền và các quan chức là phúc chứ không phải họa. Sợ là sợ dân giàu và giỏi bỏ đi hết, chứ sợ gì chuyện người ta bức xúc. Phàm đã là quan chức chính phủ, tức đã là người của công chúng, hãy để cho công luận quyết định công và tội. Cây ngay không sợ chết đứng, nếu có ai đó nói sai về mình, thay vì dùng quyền lực để bịt miệng người ta, hãy để công chúng lên tiếng bảo vệ. Người dân luôn biết rõ ai làm được việc cho họ, đừng sợ làm tốt mà người ta không biết đến.

Cuối cùng, còn gì mỉa mai và cay đắng bằng khi bộ luật tước đi quyền ẩn danh của dân chúng lại được Quốc hội bỏ phiếu ẩn danh. Ngoại trừ lác đác vài ba vị đại biểu đã lên tiếng, cho đến nay dân chúng hoàn toàn không biết ai đã bỏ phiếu thuận, ai đã bỏ phiếu chống Luật An ninh mạng.

Đất nước mình lạ quá phải không em ? Những người quyền cao chức trọng cần phải tuyệt đối rõ ràng minh bạch lại được quyền ẩn danh hèn nhát, còn người dân thấp cổ bé họng lại sắp bị tước đi cả cái quyền lẩn mình vào đám đông để tự vệ trước cường quyền.

Dương Đình Thái

Nguồn : BBC, 07/11/2018

Tác giả là một chuyên gia về bảo mật thông tin đang làm việc tại Silicon Valley, Mỹ.

Bộ Công an : Nghị định hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật An ninh mạng phù hợp với các cam kết quốc tế (RFA, 04/11/2018)

Trong buổi họp báo thường kỳ của Chính phú hôm 3/11, đại diện Bộ Công an Việt Nam khẳng định những diều được ra trong dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật An ninh mạng là hoàn toàn đúng luật, phù hợp với thông lệ quốc tế và các cam kết của Việt Nam với quốc tế.

Thiếu tướng Lương Tam Quang, Chánh Văn phòng Bộ Công an trả lời báo chí hôm 3/11/2018 Courtesy bocongan.gov.vn

Trước đó, vào ngày 2/11, Bộ Công an Việt Nam đã chính thức công bố dự thảo Nghị định hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật An ninh mạng để lấy ý kiến của người dân trong thời hạn hai tháng, trước khi Luật An ninh mạng đi vào hiệu lực vào ngay 1/1/2019.

Theo cổng thông tin điện tử của Bộ Công an, khi được các phóng viên hỏi liệu yêu cầu doanh nghiệp trong và ngoài nước phải lưu trữ dữ liệu, đặt chi nhánh hoặc văn phòng đại diện tại Việt Nam có phụ hợp với luật quốc tế hay không, Thiếu tướng Lương Tam Quang, Chánh Văn phòng Bộ Công an khẳng định quy định này là phù hợp vì 4 lý do.

Những lý do được ông Quang đưa ra bao gồm :

Đã có 18 quốc gia trên thế giới có văn bản luật quy định các doanh nghiệp nước ngoài phải lưu trữ dữ liệu quan trọng trong phạm vi lãnh thổ quốc gia như : Mỹ, Canada, Nga, Đức, Trung Quốc, Indonesia, Hy Lạp, Bulgaria, Phần Lan, Đan Mạnh, Thuỵ Điển….

Quy định này phù với khả năng của doanh nghiệp vì Google đã đặt khoảng 70 văn phòng đại diện, Facebook đặt khoảng 80 văn phòng đại diện trên thế giới.

Phù hợp với hệ thống pháp luật Việt Nam, trong đó có Luật Thương mại năm 2005, Luật Quản lý ngoại thương năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành, quy định các tổ chức xúc tiến thương mại nước ngoài phải lập văn phòng đại diện tại Việt Nam.

Không trái với cam kết quốc tế bao gồm các điều ước liên quan của WTO và CPTPP.

Với những lý do trên, đại diện Bộ Công an khẳng định nghị định mới không trái với các hiệp định, quy định quốc tế mà Việt Nam tham gia.

Ngay từ trước khi Luật An ninh mạng được Quốc hội Việt Nam thông qua vào tháng 6 vừa qua, nhiều tổ chức quốc tế và chính phủ trong đó có Mỹ đã lên tiếng chỉ trích một số điều khoản của luật này trong đó có quy định yêu cầu các doanh nghiệp nước ngoài cung cấp các dịch vụ internet ở Việt Nam phải đặt văn phòng đại diện ở Việt Nam và lưu trữ toàn bộ các dữ liệu cá nhân của người dùng ở Việt Nam. Các chỉ trích cho rằng quy định này đã làm khó cho các doanh nghiệp nước ngoài, gây tăng chi phí cho doanh nghiệp và nền kinh tế, chưa kể quy định này còn bị cho là góp phần gia tăng kiểm soát tự do internet ở Việt Nam, xâm phạm quyền riêng tư của người dân.

Theo kỹ sư Dương Ngọc Thái, một kỹ sư an ninh mạng đang làm việc cho Google tại Mỹ, người đã có những bài viết và thư ngỏ gửi Quốc hội về Luật An ninh mạng, "thông tin đã có 18 nước quy định phải lưu trữ dữ liệu tỏng nước dễ gây lầm tưởng rằng tất cả các quốc gia đều yêu cầu lưu tất cả dữ liệu cá nhân hay cho phép một đơn vị như Cục An ninh mạng được phép tự ý truy xuất các dữ liệu đó. Theo kỹ sư Thái, hiện chỉ có Trung Quốc, nga, và Indonesia là bắt buộc lưu trữ tất cả các dữ liệu cá nhân. Các nước khác chỉ yêu cầu lưu trữ dữ liệu về thuế, kế toán, tài chính hoặc dữ liệu các tổ chức đại chúng".

Trong một cuộc điều trần ở Thượng viện Hoa Kỳ hôm 5/9, bà Sheryl Sandberg - Giám đốc điều hành Facebook, nói rằng tập đoàn này sẽ không đặt máy chủ ở Việt Nam. "Trừ những ngoại lệ rất ít ỏi khi có mối đe doạ nghiêm trọng xảy ra, chúng tôi không bao giờ cung cấp thông tin cho chính phủ Việt Nam, bao gồm cả thông tin về chính trị", bà Sheryl Sanderg nói.

*************************

Việt Nam công bố dự thảo Nghị Định áp dụng Luật An Ninh Mạng (RFI, 03/11/2018)

Bộ Công an Việt Nam vào hôm 02/11/2018 đã công bố dự thảo của bản nghị định sẽ được ban hành nhằm áp dụng Luật An Ninh Mạng sẽ có hiệu lực kể từ tháng Giêng năm tới 2019. Mục tiêu của việc công bố là để lấy ý kiến của người dân trong bối cảnh bộ luật, theo hãng tin Anh Reuters, đã bị nhiều chỉ trích là có thể tác hại đến sự phát triển của Việt Nam.