 | Tổng quan: | 3053152 |
Cảnh sát Miến Điện tiết lộ hai nhà báo của Reuters bị "gài bẫy" (RFI, 21/04/2018)
Trong phiên tòa ngày 20/04/2018 xử hai phóng viên Wa Lone và Kyaw Soe Oo vì tội nắm giữ tài liệu mật, xâm phạm bí mật quốc gia trong lúc họ điều tra về các cuộc thảm sát người Rohingya tại bang Rakhin, một quan chức cảnh cát Miến Điện, ông Moe Yan Naing bất ngờ tiết lộ là đã được lệnh để "dàn dựng" và gài bẫy hai nhà báo làm việc cho hãng thông tấn Anh Reuters.
Ông Wa Lone, một trong hai nhà báo của Reuters phải ra tòa. Reuters/Ann Wang
Hai người này đã bị bắt hôm 12/12/2017 và có thể bị lãnh án 14 năm tù. Thông tín viên đài RFI từ Rangoon, Eliza Hunt cho biết thêm thông tin :
"Theo lời khai của viên sĩ quan cảnh sát này trước tòa, ông đã nhận được lệnh rõ ràng từ cấp trên là phải mời hai nhà báo của Reuters đi ăn tối, trao cho họ một số tài liệu mật rồi bắt giữ họ ngay lập tức. Vẫn theo nhân chứng này, bản thân ông đã bị đe dọa là sẽ phải vào tù nếu không bẫy được hai phóng viên nói trên.
Theo lời luật sư Than Zaw Aung, người bảo vệ cho nhà báo của Reuters, đây là một lời khai hết sức 'can đảm và quan trọng'. Viên cảnh sát này đã tiết lộ sự thật về vụ việc và đây là chặng đầu tiên, mở đường cho việc trả tự do cho hai nhà báo Reuters. Vẫn theo vị luật sư này, phiên xử hôm qua là giai đoạn quan trọng nhất.
Từ đầu, cảnh sát Miến Điện luôn khẳng định là hai nhà báo nói trên đã bị bắt một cách rất tình cờ ở ngoài đường. Tháng 12 năm ngoái, họ bị bắt vì tội 'xâm phạm bí mật quốc gia' cả hai có thể bị lãnh án tới 14 năm tù trong lúc đang điều tra về vụ thảm sát 10 người Rohingya do quân đội và dân làng theo đạo Phật tiến hành. Cuộc thảm sát đó xảy ra vào thời điểm quân đội Miến Điện đang mở chiến dịch đàn áp thiểu số theo đạo Hồi. Liên Hiệp Quốc coi đây là một vụ 'thanh lọc chủng tộc’"
Thanh Hà
******************
Myanmar đuổi gia đình viên cảnh sát khai 2 nhà báo Reuters bị gài bẫy ra khỏi nhà (VOA, 21/04/2018)
Cảnh sát Myanmar hôm thứ Bảy đã đuổi gia đình của một viên cảnh sát ra khỏi nhà vì ông này một ngày trước khai với tòa rằng ông và những người khác đã nhận lệnh phải gài bẫy hai phóng viên của hãng tin Reuters đối mặt với các cáo buộc có thể khiến họ ngồi tù 14 năm, vợ của viên cảnh sát này cho biết.
Daw Tuu, vợ của viên cảnh sát Moe Yan Naing, nói chuyện với các phóng viên tại nhà của một người em trai của chồng ở Naypyitaw, Myanmar, ngày 21 tháng 4, 2018.
Hai phóng viên Wa Lone và Kyaw Soe Oo bị câu lưu kể từ ngày 12 tháng 12 về cáo buộc vi phạm Đạo luật Bí mật Nhà nước thời thuộc địa. Cả hai người đã giúp đưa tin về cuộc khủng hoảng ở bang Rakhine của Myanmar, nơi mà một chiến dịch chống nổi dậy tàn bạo vào năm ngoái đã khiến khoảng 700.000 người Hồi giáo Rohingya chạy sang nước láng giềng Bangladesh.
Đội trưởng Cảnh sát Moe Yan Naing khai trước một tòa án hôm thứ Sáu rằng cấp trên của ông đã sắp xếp cho hai viên cảnh sát gặp gỡ các phóng viên tại một nhà hàng và giao các tài liệu được mô tả là "giấy tờ mật quan trọng" để đánh lừa họ.
Ông Moe Yan Naing tại một phiên tòa xét xử hai phóng viên của Reuters ở Yangon, Myanmar, ngày 20 tháng 4, 2018.
Hôm thứ Bảy, vợ của ông Moe Yan Naing, Daw Tuu, cho biết bà và con gái của bà đã được ra lệnh phải dọn ra khỏi khu nhà của cảnh sát ở thủ đô Naypyitaw.
"Một viên cảnh sát gọi điện thoại cho chúng tôi sáng nay và bảo chúng tôi phải dọn ra khỏi nhà ngay lập tức và đó là lệnh từ cấp trên", bà Daw Tuu vừa nói vừa khóc nức nở, theo AP.
Ông Moe Yan Naing cho biết ông và các đồng nghiệp khác, trước đó đã được phóng viên Wa Lone phỏng vấn về các hoạt động của họ ở Rakhine, đã bị thẩm vấn dưới sự chỉ đạo của Chuẩn tướng Tin Ko Ko thuộc Tiểu Đoàn Cảnh Sát An Ninh 8.
Hành động của sở cảnh sát đối với gia đình của ông Moe Yan Naing đã khơi lên sự phẫn nộ ở Myanmar.
"Đây là một động quá đáng", Robert Sann Aung, một luật sư nhân quyền, nói với AP. "Việc này là lời cảnh cáo cho các cảnh sát khác trong nước phải giữ im lặng không được nói lên sự thật".
Reuters cho biết họ đã liên lạc với các phát ngôn viên của sở cảnh sát và chính phủ và không nhận được hồi đáp.
Ủy ban Bảo vệ Ký giả Myanmar, một tổ chức tự do ngôn luận ở Myanmar, đã đưa ra lời kêu gọi quyên góp tiền cho gia đình ông Moe Yan Naing và đã quyên góp được 1,5 triệu kyat Myanmar (1.127 đôla Mỹ), trong khi các nhà báo ở Naypyitaw quyên được thêm 900.000 kyat. tổng cộng là 1.800 đôla Mỹ, các nhà báo tham gia nỗ lực này nói với Reuters.
Các nhà báo cho biết gia đình đã khước từ số tiền này vì họ muốn "bảo vệ nhân phẩm" của ông Moe Yan Naing. Nhưng một đại diện của ủy ban nói sẽ cố tìm gặp gia đình để trao khoản tiền, theo Reuters.
Tòa án ở Yangon đã mở các phiên nghe lời khai kể từ tháng 1. Luật sư của các bị cáo đã yêu cầu tòa án bãi bỏ vụ kiện nhắm vào hai người họ, nói rằng các công tố viên đã không trưng ra đủ bằng chứng để củng cố lập luận, nhưng thẩm phán đã bác yêu cầu này.
Cố vấn Nhà nước Myanmar Aung San Suu Kyi sắp thăm Việt Nam (VOA, 16/04/2018)
Cố vấn Nhà nước Myanmar, bà Aung San Suu Kyi, sẽ thăm chính thức Việt Nam từ ngày 19-20/4 theo lời mời của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, đài Tiếng nói Việt Nam cho hay. Bà Aung San Suu Kyi còn kiêm các chức vụ Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và Bộ trưởng Văn phòng Tổng thống nước Cộng hòa Liên bang Myanmar.
Cố vấn Nhà nước Myanmar Aung San Suu Kyi gặp Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc (ảnh tư liệu, tháng 7/2017)
Hồi tháng 11 năm ngoái, bà Suu Kyi đã dự hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC) tại Việt Nam, theo tin của Tân Hoa Xã.
Trước đó, hồi tháng 8 cùng năm, Việt Nam và Myanmar đã thiết lập quan hệ Đối tác Hợp tác Toàn diện nhân dịp Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Myanmar.
Tân Hoa Xã dẫn thông tin của Bộ Thương mại Myanmar cho hay thương mại song phương giữa nước này và Việt Nam đạt 592 triệu đôla, trong đó giá trị xuất khẩu của Myanmar là 103 triệu đôla trong khi nhập khẩu 489 triệu đôla Mỹ, tính đến tháng 1 của tài khóa 2017-2018 hiện nay.
Thương mại hai chiều Myanmar-Việt Nam đạt hơn 494 triệu đôla trong tài khóa 2016-2017 trước đó.
Myanmar thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam vào năm 1975.
(VOA, Tân Hoa Xã)
**********************
Miến Điện : chính phủ thông báo gia đình Rohingya đầu tiên hồi hương (RFI, 15/04/2018)
Qua mạng xã hội Facebook, ngày hôm qua, 14/04/2018, chính phủ Miến Điện thông báo, gia đình người Hồi giáo Rohingya đầu tiên đã hồi hương. Để tránh bạo lực của quân đội Miến Điện, từ tháng 08/2017, khoảng 700 ngàn người Rohingya đã phải chạy sang Bangladesh tị nạn.
Người tị nạn Rohingyas đợi quân đội Bangladesh cho phép đến các trại tị nạn sau khi vượt biên giới. Ảnh chụp ngày 25/10/2017 Reuters/Hannah McKay
Thông báo này được đưa ra trong bối cảnh Liên Hiệp Quốc cho rằng chưa có đầy đủ các điều kiện để bảo đảm việc hồi hương tự nguyện và bền vững.
Từ Rangoon, thông tín viên Eliza Hunt gửi về bài tường trình :
"Theo chính phủ Miến Điện, năm thành viên trong một gia đình người Rohingya đã được đón tiếp và tạm trú tại nhà những người thân ở bang Arakan. Chính quyền còn cho biết là sẽ tìm hiểu xem những khó khăn mà người Rohingya gặp phải để cải thiện tiến trình hồi hương. Thế nhưng, chính phủ không cho biết là có thêm những gia đình hồi hương trong thời gian tới hay không.
Tiến trình hồi hương không được khởi động từ nhiều tháng qua. Phía Miến Điện nói rằng sẵn sàng đón tiếp người tị nạn. Bộ trưởng phụ trách các vấn đề xã hội của Miến Điện đã đến các trại tị ở Bangladesh để gặp người Rohingya và ông đã hứa cho xây dựng các khu làng mới, bệnh viện và trường học.
Đây là một trong những vấn đề được đặt ra liên quan đến điều kiện hồi hương của người Rohingya. Cộng đồng thiểu số Hồi giáo này lo ngại sẽ phải ở lâu dài trong các trại tạm thời ở Miến Điện, bởi vì nhà cửa làng mạc của họ bị phá trụi từ hồi tháng Tám năm ngoái. Một ẩn số khác, đó là việc cấp quốc tịch cho cộng đồng vô tổ quốc này và cũng chính vì lý do này mà họ bị hạn chế đi lại tại bang Arakan.
Liên Hiệp Quốc cho rằng chưa hội tụ đầy đủ điều kiện bảo đảm an ninh cho việc hồi hương người Rohingya. Ngày 13/04, Liên Hiệp Quốc đã ký với Bangladesh một thỏa thuận hợp tác về việc hồi hương nhưng lại chưa ký với Miến Điện".
Minh Anh
******************
Người Rohingya hồi hương : Bangladesh bác bỏ thông tin của Miến Điện (RFI, 16/04/2018)
Chính quyền Bangladesh vào hôm 16/04/2018 đã bác bỏ thông tin của Miến Điện là đã có một nhóm đầu tiên gồm 5 người trong số 700.000 người tị nạn ở Bangladesh, hồi hương.
Người Rohingya tại trại tị nạn Balukhali, Bangladesh, ngày 12/01/2018. Reuters/Tyrone Siu
Thứ Bảy 14/04 vừa qua, chính quyền Miến Điện thông báo là có một gia đình gồm 5 người đã trở về bang Rakhine và tạm thời ở Maungdaw, gần vùng biên giới, với thân nhân. Tin trên được loan trong một thông cáo trên Facebook, với ảnh chụp gia đình Rohingya nói trên làm thủ tục với viên chức chính quyền địa phương.
Bộ trưởng Nội Vụ Bangladesh Asaduzzaman Khan vào hôm nay đã cho rằng thông báo của Miến Điện về gia đình hồi hương là một thông tin "thất thiệt", và gia đình Rohingya đó chưa bao giờ đến Bangladesh.
Đối với ông Khan, hành động của Miến Điện là một "trò hề" và ông hy vọng Miến Điện cho toàn bộ người tị nạn Rohingya hồi hương càng sớm càng tốt.
Trả lời hãng tin Mỹ AP bằng điện thoại, ông Abul Kalam, ủy viên đặc trách vấn đề trợ giúp và hồi hương người Rohingya của Bangladesh cũng khẳng định là gia đình mà chính quyền Miến Điện gọi là người tị nạn đó chưa bao giờ băng qua biên giới Bangladesh.
Trong thông cáo loan tải hôm qua, Miến Điện còn cho biết sẽ kiểm tra xem có đúng là gia đình Rohingya nói trên đã sống ở Miến Điện hay không và nếu đúng thì sẽ cấp giấy tờ cho họ. Theo bộ trưởng bộ Xã Hội Miến Điện Win Myat Aye, hôm nay gia đình hồi hương đã được cấp những giấy tờ cần thiết.
Theo ghi nhận của AP, khi loan tin về nhóm hồi hương đầu tiên, chính quyền Miến Điện đã không cho biết cụ thể là sẽ có các nhóm hồi hương tiếp theo hay không, trong khi Bangladesh đã trao một danh sách hơn 8.000 người có thể bắt đầu hồi hương, nhưng tiến trình bị đình trệ do thủ tục kiểm tra rất phức tạp của phía Miến Điện.
Trả lời hãng tin Mỹ, một chuyên gia độc lập về vấn đề người Rohingya tại Bangladesh tố cáo một thủ đoạn tuyên truyền thường thấy của chính quyền Miến Điện.
Mai Vân
Myanmar vào ngày 5 tháng 12 cho Liên Hiệp Quốc biết nước này đang đúc kết những điều khoản cùng với nhóm làm việc hỗn hợp Bangldesh nhằm thực hiện tiến trình trở về an toàn và tự nguyện cho hằng trăm ngàn người tỵ nạn Rohingya trong chừng hai tháng qua.
Một em nhỏ Rohingya đang chờ nhận hỗ trợ từ trung tâm giúp đỡ nhận đạo tại quận Cox'Bazar, Bangladesh ngày 8/11/2017. BenarNews
Đại sứ Myanmar tại Liên Hiệp Quốc cho biết như vừa nêu tại phiên họp đặc biệt của Hội đồng Nhân quyền ở Geneva.
Trong khi đó các bác sĩ ở Baladesh, vào hôm thứ Ba, ngày 5 tháng 12 cảnh báo tình trạng gia tăng đáng kể của trẻ em Rohingya bị viêm phổi trong số hàng trăm ngàn người tị nạn không được bảo vệ đầy đủ trong mùa đông tại các trại tạm cư.
Thời tiết giá lạnh bất thường tại miền Đông Nam Bangladesh gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến những người Rohingya trong các trại tạm cư dọc theo biên giới với Miến Điện. Những nhân viên cứu trợ đổ xô đến để phân phát chăn mền cho các gia đình Rohingya này.
Các nhân viên y tế tại quận Cox’ Bazar, nơi có hơn 620 ngàn người Rohingya đến lánh nạn trong thời gian qua, cho AFP biết số đông những người này bị bệnh do thời tiết lạnh, tăng gấp 5 lần so với tuần trước, hầu hết trẻ em bị viêm phổi và bệnh nhân đông đến mức phải nằm la liệt trên sàn nhà để chờ được điều trị.
Cũng vào hôm thứ Ba, ngày 5 tháng 12, ông Zeid Ra’ad Al Hussein, người đứng đầu văn phòng đặc trách nhân quyền của Liên Hiệp Quốc nói rằng việc Myanmar đối xử với người sắc tộc thiểu số Rohingya khiến cho hơn 620 ngàn người phải chạy lánh nạn trong hàng tháng dài có thể bị cáo buộc "có yếu tố diệt chủng".
Những giới hạn của ngoại giao Vatican tại Miến Điện
Báo chí Pháp có nhiều bài nói về chuyến tông du Miến Điện và Bangladesh của giáo hoàng Francis.
Giáo hoàng Francis tới nhà thờ Saint Mary để cử hành thánh lễ, Rangoon, Miến Điện, ngày 30/11/2017 -Reuters
Báo La Croix cho biết, "Tại Bangladesh, giáo hoàng kêu gọi hành động giúp người Rohingya".
Sau bốn ngày làm việc tại Miến Điện, hôm qua, giáo hoàng Francis đã tới Bangladesh và một trong những câu hỏi được một số nhà tranh đấu cho nhân quyền đặt ra là liệu ngài có dùng từ Rohingya để kêu gọi sự giúp đỡ cho sắc tộc thiểu số theo đạo Hồi đã phải chạy trốn khỏi Miến Điện để tị nạn tại đây. Cũng như tại Miến Điện, giáo hoàng vẫn không dùng từ Rohingya, nhưng lại một lần nữa, và rất cụ thể, ngài nhắc đến hoàn cảnh của cộng đồng này. Thực ra, thay vì nói, giáo hoàng hành động và thông thường là hành động kín đáo. Trên đường từ Rangoon Miến Điện sang Dacca, Bangladesh, ngài đã bay qua các khu tị nạn của người Rohingya. Trong cuộc gặp giới lãnh đạo Bangladesh và ngoại giao đoàn, ngày hôm qua, giáo hoàng đã kêu gọi cộng đồng quốc tế cần "tiến hành các biện pháp quyết định để đối phó với cuộc khủng hoảng nghiêm trọng này", không chỉ tìm cách giải quyết các vấn đề chính trị đã gây ra cuộc di dân ồ ạt, mà còn phải trợ giúp vật chất ngay lập tức cho Bangladesh để đáp ứng một cách có hiệu quả các nhu cầu nhân đạo khẩn cấp.
Cũng theo hướng này, Le Figaro đưa tin, "Tại Bangladesh, giáo hoàng ủng hộ người Rohingya3. Theo tờ báo, giáo hoàng Francis đã biết giữ im lặng để sau đó, tiếng nói của ngài được lắng nghe hơn. Tuy không dùng từ Rohingya, nhưng trong bài diễn văn đầu tiên ngay khi tới Bangladesh, ngài đã kêu gọi cộng đồng quốc tế giúp đỡ những người tị nạn từ bang Rakhine, Miến Điện, ồ ạt chạy sang đây. Bang Rakhine là nơi sinh sống của đại đa số người Rohingya.
Thực ra, từ Vatican, nhiều tuần trước chuyến tông du này, giáo hoàng đã chuẩn bị lời kêu gọi cứu giúp người Rohingya. Nếu như tại Bangladesh, ngài không ngần ngại nêu ra thảm cảnh của sắc tộc Rohingya, đó là bởi vì giáo hội Công giáo Miến Điện đã thuyết phục ngài không nên dùng từ này, lo ngại là giới quân sự sẽ lợi dụng cuộc khủng hoảng Rohingya để tấn công giải Nobel Hòa Bình, bà Aung San Suu Kyi, nhằm xóa bỏ tiến trình chuyển đổi hướng tới dân chủ.
Tối thứ Tư, phát ngôn viên của Giáo hội Công Giáo Miến Điện đã nhắc nhở rằng, hòa đồng với làn sóng quốc tế để chỉ trích giáo hoàng và bà Aung San Suu Kyi là rơi vào bẫy của giới quân sự Miến Điện. Nếu không có sự dũng cảm tranh đấu của bà Aung San Suu Kyi thì không thể có chuyến tông du của giáo hoàng. Hàng ngàn người đã ngã xuống để thúc đẩy tiến trình chuyển đổi dân chủ và chúng ta không thể phản bội những ai đã đổ máu cho cuộc đấu tranh này.
Le Monde có bài xã luận nhận định về "Những giới hạn của ngoại giao Vatican tại Miến Điện".
Trong chuyến tông du thứ 21 bên ngoài nước Ý, kể từ khi được bầu, đức giáo hoàng Francis đã chấp nhận một rủi ro chính trị rất cao. Khi tới Miến Điện, một quốc gia đang vất vả thoát ra khỏi 50 năm chính quyền quân sự độc tài, ngài biết là mọi người chờ đợi ngài có một thông điệp mạnh mẽ về sự trấn áp phũ phàng đang giáng lên cộng đồng thiểu số Hồi giáo Rohingya, sinh sống tại bang Rakhine từ nhiều thế hệ qua.
Từ hồi tháng Tám, quân đội Miến Điện đã tiến hành một chiến dịch trấn áp, hãm hiếp và xua đuổi cộng đồng này, bị Liên Hiệp Quốc tố cáo là một cuộc thanh lọc chủng tộc thực sự. Khoảng 600 ngàn người Rohingya vô tổ quốc đã phải trốn chạy sang Bangladesh. Đối với đa số người Miến Điện, bị khích động bởi một nhóm lãnh đạo Phật giáo, thì người Rohingya là dân nhập cư, thậm chí một số người còn coi họ là khủng bố.
Thế nhưng, theo Le Monde, giáo hoàng đã thể hiện sự khéo léo của ngoại giao Vatican. Ngày 28/11, ngay khi vừa đến Miến Điện, trước một cử tọa bao gồm các quân nhân và cả Giải Nobel Hòa Bình Aung San Suu Kyi, giáo hoàng đã kêu gọi "tôn trọng các quyền của tất cả những ai coi mảnh đất này là nhà của họ"
Ngài khẳng định, "tương lai của Miến Điện phải là hòa bình, một nền hòa bình dựa trên sự tôn trọng phẩm giá, các quyền của mọi thành viên trong xã hội, tôn trọng mọi nhóm sắc tộc và bản sắc của họ, tôn trọng Nhà nước pháp quyền và trật tự dân chủ cho phép mỗi cá nhân và mọi nhóm sắc tộc - không loại trừ bất kỳ ai – đóng góp một cách chính đáng vào lợi ích chung".
Thứ Tư 29/11, tại Hội Đồng Tăng Già, quản lý khoảng 500 ngàn phật tử, giáo hoàng đã nhắc lại những phát biểu trước đó và thậm chí còn trích dẫn đức Phật : "Hãy loại bỏ giận dữ bằng cách không giận dữ, hay thắng người làm điều xấu bằng điều tốt".
Tại Miến Điện có 700 ngàn tín đồ Công giáo và lãnh đạo tòa thánh Vatican đã cố tìm cách thuyết phục Phật giáo tiến hành đối thoại liên tôn giáo để chấm dứt các căng thẳng tôn giáo và "thắng vượt mọi hình thức hiểu lầm, bất khoan dung, thiên kiến và hận thù". Lại một lần nữa, từ Rohingya không được ngài nhắc đến nhưng dường như lãnh đạo Hồi Đồng Tăng Già chấp nhận những lời kêu gọi hòa giải, ngoại trừ việc vị lãnh đạo này lo ngại là các tín ngưỡng tôn giáo có thể bị sử dụng vào việc hỗ trợ khủng bố và cực đoan.
Kết quả chuyến tông du Miến Điện của giáo hoàng chỉ là vừa phải. Người ta nghe thấy những lời kêu gọi của giáo hoàng nhưng chắc chắn không nghe theo. Khi không dùng từ Rohingya, phải chăng ngài đã tỏ ra thận trọng quá mức ? Phát ngôn viên của tòa thánh Vatican giải thích rằng giáo hoàng không thể giải quyết được những vấn đề nan giải. Đúng là ngài đã có những phát biểu mạnh mẽ và không mập mờ về nội dung. Ngài đã tránh chỉ trích giới quân sự hiện vẫn nắm giữ các vị trí quan trọng. Giáo hoàng cũng khéo léo ủng hộ bà Aung San Suu Kyi vì khả năng hành động của bà cũng hạn hẹp. Kể từ khi được bầu, giáo hoàng không bỏ lỡ cơ hội nào để kêu gọi, ủng hộ những người bần hàn, thua thiệt. Thế nhưng, ảnh hưởng của ngài cũng có giới hạn.
Trump vẫn twitt như đang tranh cử
Trong bài "Chiến lược quá khích của Trump", báo Le Monde cho biết, trong những ngày qua, tổng thống Mỹ Donald Trump lại gây sự chú ý của công luận quốc tế qua việc chia sẻ, đăng lại những video bài Hồi giáo của một lãnh đạo đảng cực hữu Anh, tung các twitt chỉ trích chủ tịch nhóm nghị sĩ đảng Dân Chủ tại Hạ Viện và Thượng Viện, cũng như nhiều kênh truyền hình thời sự Mỹ, ngoại trừ đài truyền hình bảo thủ Fox News…
Tuy biết là tổng thống Mỹ vẫn có thói quen dùng mạng xã hội Twitter để bày tỏ thái độ trên mọi vấn đề, và thường là vào sáng sớm hoặc tối khuya, nhưng loạt tấn công này tiếp tục gây ngạc nhiên bởi vì dường như ông Trump muốn đánh lạc hướng dư luận trước những thách thức chính trị mang tính quyết định đối với bản tổng kết năm đầu tiên trong nhiệm kỳ của ông. Các twitt này, nhìn bề ngoài có vẻ lộn xộn, nhưng thực ra lại gắn kết chặt chẽ với nhau nhắm tới các đối tượng cần tấn công, đặc biệt là trong những ngày gần đây : đó là đạo Hồi, phe Dân Chủ và giới truyền thông.
Dường như khi tung ra các twitt này, tổng thống Mỹ hành xử như vẫn tiếp tục chiến dịch vận động tranh cử và đáp ứng mong đợi của một bộ phận cử tri đã giúp ông vào Nhà Trắng. Theo nhận định của Le Monde, bình thường ra, một tổng thống vừa được bầu tìm cách chinh phục phần còn lại của cử tri, nhưng Donald Trump thì đi theo hướng ngược lại, tập trung vào thành phần cử tri đã ủng hộ ông. Điều này càng củng cố hình ảnh ông là người không chấp nhận những quy ước truyền thống, là người "nghĩ sao nói vậy", những nét đặc trưng của ông mà người ta có thể nhận ra trước khi ông bước vào vũ đài chính trị.
Vẫn liên quan đến Hoa Kỳ, trong bài "Washington đang chuẩn bị lên gân cốt cho ngành ngoại giao", Les Echos đưa lại tin của báo Mỹ New York Times : ngoại trưởng Rex Tillerson chuẩn bị phải ra đi. Khi được hỏi về thông tin này, tổng thống Donald Trump chỉ nói ngắn gọn : Rex vẫn ở đây. Điều này càng làm tăng thêm những đồn thổi về khả năng ngoại trưởng Mỹ bị thay thế.
Bộ ngoại giao Mỹ đã trải qua một năm đầy náo động và kể từ khi Donald Trump vào Nhà Trắng, khoảng một trăm nhà ngoại giao dày dặn kinh nghiệm đã từ nhiệm. Thay thế ngoại trưởng Rex Tillerson có thể là lãnh đạo CIA Mike Pompeo, người có đường lối cứng rắn và phù hợp với quan điểm của tổng thống Trump. Trong quá khứ, ông Pompeo có những phát biểu bị chỉ trích gay gắt, ví dụ, theo ông, thì Edward Snowden, người tiết lộ các tài liệu về việc tình báo Mỹ nghe lén, đáng tội tử hình, hay trong một số trường hợp, có thể áp dụng tra tấn tù nhân.
Cũng theo tin đồn, người có thể giữ vị trí lãnh đạo CIA là Tom Cotton, thượng nghị sĩ đảng Cộng Hòa, một đồng minh thân cận của Donald Trump.
Trang nhất các báo Pháp
Trang nhất các báo Pháp hôm nay đề cập đến nhiều chủ đề khác nhau. Le Monde quan tâm đến giá địa ốc : "Bất động sản : giá tăng vọt, bất bình đẳng càng gia tăng". Trong quý ba năm nay, giá nhà ở thủ đô Paris tăng 7,8% tính theo tỷ lệ cả năm, với giá trung bình một mét vuông là gần 9000 euro. Trên toàn nước Pháp, giá địa ốc tăng 3,9%. Do vậy, các hộ gia đình kém sung túc, nhất là giới trẻ, đã phải rời bỏ các thành phố lớn, trong lúc số lượng nhà cho thuê lại giảm.
Trong khi đó, Le Figaro nói đến "Cuộc đọ sức giữa Paris và Bruxelles về thâm hụt ngân sách". Hiện nay, Pháp đang thương lượng với Ủy Ban Châu Âu về một số thể thức liên quan đến ngân sách 2017 nhằm tôn trọng cam kết là sẽ giảm thâm hụt ngân sách xuống dưới 3% tổng sản phẩm quốc nội. Tuy nhiên, mọi việc không dễ dàng đối với Paris.
Nhân dịp thủ tướng Edouard Philippe công du Nouvelle Calédonie, lãnh thổ hải ngoại của Pháp, báo Libération chạy trên trang nhất : "Nouvelle Calédonie : Sự tức giận dưới bóng hàng cọ". Trong một năm nữa, vùng này tổ chức trưng cầu dân ý về nền độc lập, tình hình tại đây đang trở nên căng thẳng.
Trong lĩnh vực kinh tế, sự kiện đáng chú ý là việc tập đoàn thực phẩm nổi tiếng Danone thay đổi lãnh đạo và Les Echos đưa lên trang nhất "Danone chuẩn bị cuộc cách mạng thực phẩm như thế nào".
Cũng về kinh tế, báo La Croix đặt câu hỏi "Liệu chúng ta có còn đi xem phim nữa hay không ?". Nguồn cung ứng phim rất đa dạng, gây nhiều áp lực đối với một nền kinh tế vẫn còn được Nhà nước bảo trợ.
RFI tiếng Việt
Giáo hoàng : Cần ‘lòng khoan dung’ ở Myanmar (VOA, 29/11/2017)
Giáo hoàng Francis nói về sự cần thiết của "lòng khoan nhượng" và tránh "thù oán" tại thánh lễ với hàng chục ngàn người tham dự ở thành phố Yangon của Myanmar.
Giáo hoàng Francis bắt tay Chủ tịch Bhaddanta Kumarabhivasma của Ủy ban nhà nước Sangha Maha Nayaka trong cuộc họp với Ủy ban Phật giáo ở Yangon, Myanmar, ngày 29/11/2017.
Một lần nữa, ngài tránh nói trực tiếp đến nhóm thiểu số Hồi giáo Rohingya bị đàn áp trong chuyến thăm Myanmar bốn ngày này, sau khi đã kêu gọi chung về lòng vị tha tôn giáo trong cuộc họp với các nhà ngoại giao hôm thứ Ba 28/11.
Khoảng 150.000 tín đồ Công giáo từ nhiều nơi trên cả nước đã tập trung về sân vận động Kyaikkasan để dự lễ, nhiều người đã đến đó từ đêm hôm trước để giữ chỗ.
Sơ Lucy, 22 tuổi, từ bang Chin xa xôi đã đến đây từ lúc 5 giờ sáng, nói : "Tôi được nhiều ơn phước, không chỉ riêng tôi, mà cả Myanmar. Chúng tôi chưa bao giờ mơ đến sẽ gặp được Đức thánh cha, nhưng hôm nay chúng tôi thực sự được gặp ngài".
Trong thánh lễ đầu tiên tại Myanmar, Giáo hoàng Francis nói rằng nhiều người dân ở đất nước này "mang trong người những vết thương của bạo động, những vết thương bên ngoài có thể thấy được, và những vết thương hằn sâu trong trong lòng. Chúng ta nghĩ rằng trả thù sẽ chữa lành vết thương. Nhưng trả thù không phải là cách của Chúa Giêsu chữa lành vết thương".
Giáo hoàng Francis, người thường lớn tiếng bênh vực người tị nạn, đã không chú ý đến sự trông đợi của nhiều người ở phương Tây muốn ngài công khai nói về cuộc khủng hoảng của người thiểu số Rohingya.
Hơn 620.000 người thiểu số Hồi giáo Rohingya bị ngược đãi đã trốn chạy sang Bangladesh sau một một chiến dịch đàn áp quân sự hồi tháng 8.
Myanmar nói những đồn đoán về hãm hiếp tập thể và giết người là phóng đại, và quân đội nước này phủ nhận mọi cáo buộc đàn áp.
Trước đây Giáo hoàng Francis đã từng lên tiếng bênh vực cho nhóm người thiểu số này và gọi họ là "các anh chị em Rohingya của chúng ta".
Nhưng các nhà cố vấn khuyên ngài đừng nói về vấn đề này ở Myanmar vì sợ rằng làm như vậy sẽ ảnh hưởng đến 650.000 tín đồ Công giáo ở nước này.
Ông Robert Nathan, một tín đồ Công giáo Myanmar, nói : "Đây là lần đầu tiên Giáo hoàng đến thăm Myanmar. Ngài không đề cập đến cuộc khủng hoảng người Rohingya là đúng. Chính phủ cần phải giải quyết vấn đề đó".
Nhưng những người bênh vực nhân quyền kêu gọi ngài nói lên vấn đề này cho người Rohingya, những người bị bị xem là di dân bất hợp pháp ngay trên lãnh thổ Myanmar.
Ông Mark Farmaner, người đứng đầu Cuộc vận động Miến Ðiện ở Anh, viết trên Twitter : "Nếu Giáo hoàng không dùng từ Rohingya, những người phân biệt chủng tộc xem đó là một chiến thắng, cò nếu ngài dùng từ đó, họ sẽ thất vọng và chống đối. Đường nào tốt hơn".
Nhiều người trong đám đông ở Yangon hài lòng là Giáo hoàng đã chọn cách không đề cập đến cuộc khủng hoảng. Ngài đã nói rằng mục đích chính của chuyến thăm này là để ủng hộ giáo dân Công giáo ở quốc gia Ðông Nam Á vừa mới thiết lập quan hệ ngoại giao với Vatican hồi gần đây.
********************
Giáo hoàng Francis gởi thông điệp đến người dân Miến Điện (RFA, 29/11/2017)
Đó là thông điệp của Giáo hoàng Francis trong buổi thánh lễ mà Ngài cử hành tại công viên Kyaikkasan, thành phố Yangon, Thủ đô Miến Điện trước hơn 150 ngàn người dự lễ.
Giáo hoàng Francis trong buổi thánh lễ cử hành tại công viên Kyaikkasan, thành phố Yangon, Thủ đô Miến Điện trước hơn 150 ngàn người dự lễ hôm 29/11/2017. AFP
Nhiều người đã đến dự sự kiện trọng đại này là những người theo Công giáo thuộc các sắc tộc thiểu số sống ở những vùng núi biên giới xa xôi, và có cả những tín đồ Công giáo đến từ Thái Lan, Campuchia, và Việt Nam.
Vị chủ chăn đã nói chuyện bằng tiếng Ý rồi được thông dịch sang tiếng Miến Điện và tiếng Karen cho những người dự lễ. Ngài nói rằng Ngài biết đất nước Miến Điện đã trải qua nhiều cơn bạo lực với những vết thương thấy được và cả những thương tổn hằn sâu bên trong. Nhưng những vết thương ấy không thể chữa lành bằng sự trả thù, đó không phải là cách mà Chúa Jesus đã làm khi xuống thế làm người để chuộc tội cho nhân loại.
Cộng đồng Công giáo tại Miến Điện chỉ có khoảng 660 ngàn người, chiếm vỏn vẹn chỉ hơn 1% dân số của một đất nước mà đại đa số là Phật tử.
Tuy nhiên chuyến đi của Giáo hoàng đến Miến Điện lại có một tầm quan trọng khác vì nó diễn ra giữa lúc đang có cuộc khủng hoảng nhân đạo Rohingya ở bang Rakhine miền Tây, khi mà hơn 600 ngàn người Hồi giáo Rohingya đã bỏ chạy sang Bangladesh để trốn sự thanh lọc sắc tộc được cho là đang được thực hiện một cách bài bản bởi quân đội Miến.
Trong buổi nói chuyện ngày hôm qua với nhà lãnh đạo Miến Điện, bà Aung San Suu Kyi, Giáo hoàng nói rằng tương lai của Miến Điện được đặt trên nhân quyền của tất cả mọi người, không ngoại trừ một ai cả, tuy ông không nhắc đến tên Rohingya.
Những người Rohingya tuy sinh sống lâu đời ở Miến nhưng không được chính quyền Miến Điện công nhận là công dân Miến, mà là những người Bangladesh nhập cư bất hợp pháp.
Bangladesh hiện đang phải rất nỗ lực để chăm sóc cho hơn nửa triệu người tị nạn Rohingya, và cũng là nơi mà Đức Giáo hoàng Francis viếng thăm vào ngày mai, thứ Năm, 30 tháng 11, trước khi kết thức chuyến công du Châu Á kéo dài một tuần lễ của Ngài.
Tại Miến Điện, Đức giáo hoàng kêu gọi tôn trọng mọi sắc tộc (RFI, 28/11/2017)
Hôm 28/11/2017, tại Naypyidaw, Đức giáo hoàng Francis tuyên bố tương lai của Miến Điện thông qua nền hòa bình, dựa trên "sự tôn trọng mọi nhóm sắc tộc thiểu số", hàm ý nói đến người Rohingya tuy ngài không nêu tên.
Giáo hoàng Francis đọc diễn văn tại Naypyitaw, Miến Điện, ngày 28/11/2017. Reuters/Soe Zeya Tun
Trong bài phát biểu trước chính quyền dân sự Miến Điện và các nhà ngoại giao, Đức giáo hoàng Francis kêu gọi tôn trọng tư pháp và nhân quyền. Ngài hoan nghênh "những nỗ lực của chính phủ", trong đó có giải Nobel Hòa Bình Aung San Suu Kyi, trong việc khởi động tiến trình đối thoại với nhiều sắc tộc khác nhau, để "cố gắng chấm dứt bạo động, tạo dựng lòng tin và bảo đảm tôn trọng quyền lợi của tất cả những ai coi mảnh đất này là ngôi nhà của mình".
Trái với thói quen, người đứng đầu Giáo hội Công giáo tránh đề cập trực tiếp nạn bạo động tại miền tây Miến Điện từ cuối tháng Tám, làm trên 620.000 người Rohingya theo đạo Hồi phải sang Bangladesh tị nạn. Liên Hiệp Quốc cho rằng đây là trường hợp điển hình về "thanh lọc chủng tộc".
Đức giáo hoàng Francis đã có cuộc gặp với bà Aung San Suu Kyi, điểm nhấn trong chương trình tông du Châu Á lần này. Bà Suu Kyi tuyên bố : "Chính phủ chúng tôi có mục tiêu bộc lộ nét đẹp của sự đa dạng và củng cố, bảo vệ các quyền, khuyến khích sự dung thứ và bảo đảm an ninh cho tất cả mọi người".
Giáo hội Công giáo Miến Điện, vốn bênh vực giải Nobel Hòa bình, đang bị chỉ trích dữ dội vì im lặng trước thảm cảnh của người Rohingya, đã vận động Đức giáo hoàng không dùng từ "Rohingya", để tránh đụng chạm cộng đồng Phật giáo đông đảo ở Miến Điện. Trong khi trước đó, nhiều lần từ Roma, Đức giáo hoàng Francis bày tỏ nỗi xúc động trước số phận của những người thiểu số "bị tra tấn và sát hại chỉ vì truyền thống và tín ngưỡng của họ".
Một nhà hoạt động người Rohingya tại Rangun nói với AFP, họ vẫn hiểu rằng Đức giáo hoàng đang hướng về họ, và hy vọng ngài sẽ dùng từ "Rohingya" một khi đã sang Bangladesh.
Hôm qua, Đức giáo hoàng Francis đã gặp tổng tham mưu trưởng quân đội Min Aung Hlaing. Nhân vật quyền lực nhất Miến Điện khẳng định "không hề phân biệt tín ngưỡng" và quân đội hành động chỉ vì "hòa bình và ổn định của đất nước".
Sáng nay, Đức giáo hoàng tiếp riêng các lãnh đạo Phật giáo, Ấn Độ giáo, Cơ Đốc giáo, Hồi giáo và Do Thái giáo tại Rangun. Sau bốn ngày thăm Miến Điện, ngài sẽ đến Bangladesh, nước đang tiếp nhận 900 000 người Rohingya tị nạn.
Thụy My
******************
Giáo hoàng kêu gọi Myanmar tôn trọng nhân quyền và khác biệt sắc tộc (RFA, 28/11/2017)
Sáng 28/11, trong bài diễn văn đọc tại thủ đô Naypidaw để chào mừng Đức Giáo Hoàng Phan Xi Cô, bà Suu Kyi cho biết chính phủ do bà lãnh đạo nỗ lực bảo vệ nhân quyền, tôn trọng quyền con người cho tất cả những ai đang sinh sống trên đất Miến.
Đức Giáo hoàng Francis (trái) và lãnh đạo Myanmar bà Aung San Suu Kyi tại Naypyidaw. Hình do văn phòng báo chí tòa thánh Vatican cung cấp AFP
Bà Suu Kyi nói thêm rằng mục tiêu mà chính phủ Miến nhắm tới là xây dựng hòa bình dựa theo các quy định về nhân quyền, cổ võ lòng vị tha và đảm bảo an ninh cho mọi người.
Bà Suu Kyi cũng không nói gì đến vấn đề Rohingya, nhưng cho rằng tình hình bất ổn ở bang Rakhine là một trong những thử thách mà chính phủ Miến đang phải tìm cách giải quyết.
Vẫn theo bà Suu Kyi, khó khăn ở Rakhine xảy ra vì các cộng đồng cư ngụ trong bang này không tin tưởng, hiểu biết lẫn nhau, do đó chưa thể xây dựng được một cộng đồng sống chung hòa hài như mọi người trông đợi.
Đáp từ, Đức Giáo Hoàng Phan Xi Cô kêu gọi Miến Điện tôn trọng nhân quyền, luật pháp và khác biệt sắc tộc.
Vị lãnh đạo Giáo Hội Công Giáo La Ma nói rằng chỉ có hòa bình nếu luật pháp và quyền con người được tôn trọng, nhấn mạnh mọi người đều có trách nhiệm phải tôn trọng các sắc tộc thiểu số cũng như mọi tôn giáo đều phải được kính trọng.
Mặc dù Đức Thánh Cha cũng không dùng từ Hồi Giáo Rohingya, nhưng mọi người đều hiểu Ngài muốn nói đến số phận của tập thể thiểu số đang bị đối xử không công bằng, vẫn bị xem là một tập thể di trú bất hợp pháp, cho dù đã sinh sống ở Miến suốt bao nhiêu năm qua.
Cũng cần nhắc lại chỉ trong 3 tháng qua, hơn 620,000 người Rohingya cư ngụ tại bang Rakhine của Miến Điện phải bỏ nhà cửa chạy lánh nạn, tố cáo binh sĩ Miến lợi dụng danh nghĩa truy lùng khủng bố để đàn áp họ.
Những hình ảnh và các chứng cớ được đưa ra cho thấy người Rohingya bị đốt nhà, cướp của, hãm hiếp, và cả chuyện bị quân đội Miến bắn giết vô cớ cũng đã xảy ra.
Tổ chức Ân Xá Quốc Tế gọi hành động đàn áp này là tội ác chống nhân loại, chính phủ Hoa Kỳ cũng cáo buộc Miến thực hiện chính sách diệt chủng đối với người Rohingya, đồng thời các quốc gia Tây Phương và những tổ chức tranh đấu cho nhân quyền cùng lên tiếng chê trách lãnh tụ Miến Điện Aung San Suu Kyi, nói rằng bà Suu Kyi không thể hiện quyết tâm bảo vệ người Rohingya và không lên án những hành động mà quân đội Miến đã làm với tập thể thiểu số này.
**********************
Tại Bangladesh, người tị nạn Rohingya mong ngóng giáo hoàng Francis (RFI, 28/11/2017)
Giáo hoàng Francis hiện thăm Miến Điện đến ngày thứ Năm 30/11/2017. Sau đó, ngài sẽ có chuyến tông du sang Bangladesh. Chuyến đi này mang tính biểu tượng rất lớn. Hiện tại, Bangladesh có hơn 620.000 người thiểu số Hồi Giáo Rohingya Miến Điện đang tị nạn. Nhiều người trong số đó đón nhận tin về chuyến thăm của Giáo hoàng với rất nhiều hy vọng.
Hai cha con người Rohingya ngồi nghỉ sau khi vượt sông Naf trên một chiếc bè tạm bợ để đến Bangladesh tị nạn. Teknaf, ngày 27/11/2017. Reuters/Susana Vera
Từ Kutupalong, miền đông nam Bangladesh, thông tín viên RFI Sébastien Farcis tường thuật :
"Tối nào cũng vậy, vào 18h30’, tại lán trại tạm thời, ông Noor Ahmed áp tai vào chiếc đài nhỏ chạy bằng pin để nghe các chương trình của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ phát bằng tiếng Miến Điện. Nhờ thế, người đàn ông Rohingya này, trước đây là hiệu trưởng một trường tiểu học ở Maungdaw, bang Arakan, nghe được thông tin về chuyến thăm Miến Điện và Bangladesh của giáo hoàng Francis.
Ông vui sướng nói : "Tôi rất kính trọng giáo hoàng. Và tôi chắc chắn 100% là ngài sẽ ủng hộ chúng tôi. Ngài là đức giáo hoàng của các tín đồ Công Giáo, nhưng sâu thẳm trong tâm, ngài là một con người. Vấn đề duy nhất là các lãnh đạo Miến Điện. Đó là những người dối trá nhất trên thế giới".
Ở một khu lán trại cạnh đó, một người Rohingya có học vấn cũng tràn đầy hy vọng và nói : "Giáo hoàng Francis là một trong những người tốt nhất trên đời mà tôi từng biết. Ngài sẽ cầu nguyện cho chúng tôi. Và nếu giáo hoàng đến thăm chúng tôi, ngài sẽ có thể làm chứng với toàn thế giới về nỗi thống khổ của chúng tôi. Và vì ngài rất được kính nể, các nhà lãnh đạo khác sẽ nghe ngài".
Giáo hoàng sẽ không đến thăm các trại tị nạn, nhưng ngài sẽ gặp gỡ một nhóm người Rohingya ở Dacca vào cuối tuần này."
Thùy Dương
Theo Reuters ngày 2/10, trong một cuộc trao đổi, chính phủ Bangladesh hối Myanmar đem người tị nạn Rohingya trở về Myanmar để chấm dứt cuộc khủng hoảng tị nạn.
Lính biên phòng Bangladesh đuổi người tị nạn về trại dã chiến-Ảnh : Toronto Star
Một quan chức Bộ Ngoại giao Bangladesh cho biết : Bangladesh sẽ chú ý 5 đề nghị trong cuộc nói chuyện hôm 2/10 tại thủ đô Dhaka của nước này, đặc biệt về khả năng người tị nạn trở về Myanmar bền vững. Ông còn cho biết : "Chúng tôi không nghĩ cuộc khủng hoảng sẽ được giải quyết qua chỉ một cuộc họp".
Quan chức này giấu tên vì không được phép nói chuyện với báo chí về cuộc gặp đại diện chính phủ Myanmar là ông Kyaw Tint Swe.
Liên Hiệp Quốc đã gọi cuộc chạy giặc của 507.000 người tộc Rohingya theo đạo Hồi từ ngày 25/8 là "vụ tị nạn khẩn cấp tiến triển nhanh nhất thế giới", và cáo buộc Myanmar với đa số dân theo đạo Phật đang tiến hành "thanh trừng sắc tộc" chống lại cộng đồng Rohingya thiểu số.
Trước cuộc chạy giặc, đã có 300.000 người Rohingya tị nạn ở Bangladesh.
Myanmar phủ nhận cáo buộc. Quân đội nước này đã mở cuộc tấn công ở phía bắc bang Rakhine để trả đũa những cuộc tấn công có điều phối của lực lượng nổi dậy Đội quân cứu tế Arakan Rohingya (ARSA). Lực lượng này đã tấn công vào 30 đồn cảnh sát và 1 căn cứ quân đội ngày 25/8.
Chính phủ Myanmar qui trách nhiệm cho ARSA tấn công dân thường, đốt cháy rụi hơn một nửa trong 400 làng của người Rohingya ở phía bắc bang Rakhine. Myanmar nói hơn 500 người thiệt mạng trong vụ bạo lực gần đây nhất, đa số là các tay súng ARSA. Lực lượng này phủ nhận mọi cáo buộc.
Từ hàng chục năm qua, đã có sự căng thẳng giữa tín đồ Phật giáo với tộc người Rohingya. Tộc này không được công nhận là công dân Myanmar, bị xếp là di dân trái phép dù tộc này tuyên bố có nguồn cội ở bang Rakhine từ nhiều thế kỷ trước.
Tuần trước, Mỹ kịch liệt chỉ trích chính quyền Myanmar về cuộc khủng hoảng tị nạn, kêu gọi các nước không cung cấp vũ khí cho quân đội Myanmar nhưng Mỹ không dọa sẽ tái áp đặt lệnh cấm vận (đã được tạm ngưng áp dụng dưới thời Tổng thống Barack Obama).
Ngày 2/10, dự kiến có cuộc biểu tình chống phương Tây gây sức ép ở Yangon, thành phố lớn nhất của Myanmar.
Nữ Thủ tướng Sheikh Hasina của Bangladesh đã kêu gọi chấm dứt chiến tranh, lập các vùng an toàn ở Myanmar để người tị nạn có thể quay về. Bà cũng kêu gọi Ủy ban tìm kiếm sự thật Liên Hiệp Quốc đến Myanmar và kêu gọi Myanmar tuân thủ các yêu cầu giải quyết những vấn nạn ở bang Rakhine. Các yêu cầu này do một nhóm chuyên viên lập. Đứng đầu là cựu Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Kofi Annan.
Myanmar không chấp nhận đón đoàn tìm hiểu sự thật Liên Hiệp Quốc nhưng năm ngoái bà Suu Kyi chọn ông Annan dẫn đầu nhóm cố vấn và đưa ra những giải pháp.
Ủy ban này đã có tài liệu trình những kiến nghị ngày 24/8 gồm xem xét lại một bộ luật kết nối quyền công dân với sắc tộc đã khiến nhiều người Rohingya bị xếp vào diện không có tổ quốc.
Ủy ban cũng đề nghị chính phủ Myanmar qui trách nhiệm với những người vi phạm nhân quyền nghiêm trọng, bảo đảm quyền tự do di chuyển cho toàn bộ công dân bang Rakhine và đầu tư vào cơ sở hạ tầng như điện đường, nguồn nước sinh hoạt và tạo quyền tiếp cận internet để giúp dân bang này thoát nghèo.
Trong bài diễn văn toàn quốc hồi tháng 8, bà Suu Kyi nói sẽ thực hiện những đề nghị này.
Bích Ngọc (theo Reuters)
Mảng tối của Aung San Suu Kyi
Sau trưng cầu dân ý Catalunya, e rằng Tây Ban Nha sẽ đi vào con đường đẫm máu. Thủ tướng Anh có nguy cơ "ra đi" trước Brexit. Vì sao lãnh đạo Miến Điện Aung San Suu Kyi vô cảm với thảm nạn của người Rohingya ? Trên đây là những chủ đề quốc tế trên báo Pháp ngày 02/10/2017.
Bà Aung San Suu Kyi, với các dân biểu quân đội Miến Điện, tháng 3/2016. Reuters/Ye Aung Thu
"Tôi không phải là Margaret Thacher (người đàn bà thép) nhưng tôi cũng không phải là Mẹ Theresa. Tôi cũng không phải là thần tượng, tôi là nhà chính trị".
Khôi nguyên Nobel Hòa bình 1991, nay là người nắm thực quyền dân sự ở Miến Điện, đã dùng lời đanh thép này để giải thích vì sao bà không lên tiếng bênh vực cộng đồng Rohingya đã làm cho nhiều người từng mến mộ Aung San Suu Kyi thất vọng não nề. Đặc phái viên Bruno Philip của Le Monde nhắc lại tuyên bố này không phải để chỉ trích nhân vật "có quyền cao hơn tổng thống", nhưng để giúp độc giả tìm hiểu "phần tối" của nhà lãnh đạo, một thời được thế giới xem là "thần tượng".
"Nobel hòa Bình 1991 : trước sau như một ?"
Vào lúc công luận quốc tế bất bình bà Aung San Suu Kyi, tại Rangun nhiều người cho rằng Tây phương hiểu lầm. Ko Jimmy, cựu phát ngôn viên phong trào sinh viên "Thế hệ 88", cựu tù chính trị trong chế độ quân phiệt khẳng định : "Aung San Suu kyi không hề thay lòng đổi dạ. Bà làm hết sức mình để bảo vệ nhân quyền và dân chủ".
Thế thì tại sao hơn nửa triệu người Rohingya phải bỏ nước ra đi ? Nhà báo Sit Thu Aung Mynt, trước đây là chiến binh của Đảng cộng sản Miến Điện, nay đã giải thể, phân tích : Tây phương không hiểu là ở Miến Điện có hai chính phủ : chính phủ Aung San Suu Kyi và chính phủ của... quân đội. Bà ấy không thể công khai lên án quân đội mà phải chỉ trích một cách tế nhị. Trong thông điệp ngày 19/09 vừa qua, khi tuyên bố "những ai phạm tội chà đạp nhân quyền thì dù ở chức vụ nào, theo tôn giáo nào" cũng sẽ bị trừng phạt đích đáng. Aung San Suu Kyi đã đi tới mức giới hạn có thể, vì quân đội nắm hết các bộ then chốt – nội vụ, quốc phòng và biên giới và nắm quyền phủ quyết ở hai viện Quốc hội.
Còn theo Tin Maung Than, tổng thư ký Hội đồng Hồi giáo, thì cho dù bà Aung San Suu Kyi có phê phán hành động cực đoan của giới Phật tử kỳ thị tôn giáo, đồng minh của quân đội, thì phe quân đội cũng bất chấp.
"Chính trị gia thiền sinh"
Tuy nhiên, theo Le Monde, nguyên nhân sâu xa làm giới trí thức ở Rangun bất bình và thất vọng là bà Aung San Suu Kyi "đã chọn chính trị thay vì đạo lý" làm kim chỉ nam.
Câu hỏi mà Le Monde đặt ra là "quyền lực đã làm cho người cựu sinh viên đại học Oxford, từng can đảm hy sinh hạnh phúc riêng tư để thực hiện hoài bảo của người cha mất sớm, thay đổi đến mức độ nào ?".
Theo Le Monde, "mảng tối" của Aung San Suu Kyi, một phần là do liên hệ huyết thống với người cha anh hùng dân tộc Aung San, bị đối thủ chính trị ám sát vài tháng trước khi Miến Điện được Anh Quốc trao trả độc lập. Làm thế nào bà có thể bài bác quân đội do chính thân phụ thành lập ? Bà chỉ dành "sấm sét" cho những tướng lãnh thiếu trách nhiệm.
Aung San Suu Kyi, theo lời kể của Leon de Riedmatten, một nhà họat động Thụy Sĩ trong Hội Hồng Thập Tự Quốc Tế, là một người vừa cứng cỏi vừa vui tính. Năm 2002, bà từ chối đề nghị thỏa hiệp với quân đội đổi lấy tự do mà không có đối thoại chính trị. Thuyết phục mãi, sau cùng bà nhận lời với một điều kiện là "ấm lòng" một người Thụy Sĩ : nếu tôi đồng ý, bạn làm cho tôi món pho mát "nướng".
Trên thực tế, Aung San Suu Kyi không phải là con người tình cảm vụn vặt. Bà cảm thấy có một sứ mệnh linh thiêng phải theo đuổi. Thiên hướng này được bà giải thích vào năm 2013 tại Tokyo : Tôi cảm thấy ái ngại khi được khen là đã chịu nhiều hy sinh. Tôi không cảm thấy hi sinh gì cả. Tôi chọn con đường phải đi và đi đến cùng với sự tỉnh thức.
Theo Le Monde, Aung San Suu Kyi chỉ có một cuộc tranh đấu : tranh đấu cho một nước Miến Điện dân chủ. Danh tiếng ở nước ngoài chỉ là thứ yếu. Kết quả nhiều năm dài thiền quán theo pháp môn Vipassana, bà thấu rõ cũng như biết giữ khoảng cách với thăng trầm của cuộc đời.
Catalunya : cạm bẫy nội chiến
Tây Ban Nha trong ngõ cụt. Bạo lực đào thêm hố chia rẽ giữa Madrid và Catalunya. Nhìn chung báo chí Pháp lo ngại quốc gia láng giềng rơi vào vòng nội chiến máu lửa.
Trong bài xã luận "Dưới chân tường", nhật báo Công giáo La Croix tiếc rẻ : Thoát khỏi chế độ độc tài của Franco (1978), Tây Ban Nha theo sáng kiến một nước tản quyền. Một số cộng đồng tự trị được Madrid cho thêm thẩm quyền nhiều hơn cộng đồng khác.
Thế nhưng người dân Catalunya đã không ý thức là họ bị một nhóm thiểu số yêu sách phi lý khuynh đảo, các kết quả thăm dò ý kiến xác nhận điều này. Chính thái độ cực đoan này đã tạo ra phản ứng mạnh từ chính quyền trung ương có bổn phận bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ. Tại sao dân Catalunya lại muốn ly khai với một nước dân chủ ? Tây Ban Nha có áp bức họ đâu ?
Về phần chính quyền trung ương, La Croix kêu gọi Madrid phải biết sáng tạo một chính sách mới, như liên bang chẳng hạn.
Libération trách chính quyền cánh hữu hiện nay là thiếu mềm dẻo trong một thế giới có xu hướng "chọn một phe" khi thấy tình hình phức tạp. Thủ tướng Rajoy đã chọn bạo lực nhà nước để đối phó với Catalunya bất tuân dân sự. Dùng đạn cao su và cảnh sát đàn áp chỉ tạo ra thêm một phong trào đối lập cực đoan. Cả nước Tây Ban Nha không nên theo con đường nội chiến đẫm máu mà họ đã nếm trải trong thập niên 1930.
Liên Hiệp Châu Âu nhiều rối ren
Nếu Le Monde tập trung vào lý do địa chính trị và kinh tế khiến Madrid không để cho Barcelona ly khai, Libération dành nhiều trang báo để phân tích thái độ tắc trách, thiếu tầm nhìn của giới chính trị Tây Ban Nha từ nhiều chục năm nay. Nhật báo cánh tả kêu gọi Liên Hiệp Châu Âu nhắc nhở thủ tướng Tây Ban Nha nền tảng của Liên Hiệp Châu Âu là "hòa bình, thịnh vượng và tiến bộ". Vấn đề là trong một bài phân tích "Châu Âu bối rối, giữ im lặng", Libération cho rằng Bruxelles khoanh tay đứng ngoài, vì Berlin ủng hộ Madrid, để cho Tây Ban Nha tự lo, theo nguyên tắc không can thiệp vào nội bộ của nhau. Nguyên tắc này có giá trị đến bao giờ ? Libération tự trả lời : cho đến khi có máu đổ.
Đối với Les Echos, Tây Ban Nha khó có thể quay lui. Thủ tướng Mariano Rajoy rơi vào chiến bẫy Catalunya. Chủ tịch vùng tự trị này chơi đòn cân não với lời đe dọa "tuyên bố nước cộng hòa Catalunya độc lập". Giải pháp tương đối khả thi, do phe tả đề nghị, là tu chính hiến pháp.
Nội tình nước Đức cũng rối ren vì phong trào cực hữu. Đối với Les Echos, nét son thống nhất đất nước đã bị đảng AfD làm nhơ nhuốc. Trong phần lãnh thổ Đông Đức cũ, có vài nơi đảng bài ngoại chiếm được 32% phiếu bầu. Kết quả này buộc nước Đức phải xem xét lại con đường trải qua từ năm 1990. Một trong những điểm đen làm người dân phàn nàn là thu nhập bên phía đông thấp hơn phía tây. Tiền hưu trí cũng thế cho dù Berlin đã nhiều lần gia tăng phụ cấp.
Theresa May bị nội bộ đe dọa
Trong bối cảnh phe cực hữu Đức muốn ra khỏi Liên Hiệp Châu Âu, Catalunya muốn độc lập với Tây Ban Nha, Luân Đôn thương lượng ly hôn với Bruxelles, thì đảng bảo thủ của Anh đứng trước cơn bão chính trị : Thủ tướng Theresa May, vị thế đang suy yếu vì kinh tế Anh trì trệ, vì thái độ khiêu khích của ngoại trưởng Boris Johnson, có nguy cơ "ra đi" trước "Brexit", tựa của Libération.
Tin xấu đến hàng loạt : Kinh tế Anh bị cơ quan thẩm định tài chính Moody"s hạ điểm, tỷ lệ tăng trưởng rơi xuống mức thấp nhất so với các nước G7. Trong khi đó, ngoại trưởng Boris Johnson công khai ngắm chiếc ghế thủ tướng Anh.
Cuối cùng, nhìn từ Moskva, Le Monde mượn tựa câu chuyện cổ tích "Alibaba và 40 tên cướp" để nói về một trong những chuẩn bị tái tranh cử của tổng thống Nga : Vladimir Putin và 40 đại gia. 40 tỷ phú và triệu phú doanh nhân của Nga được triệu mời vào điện Kremlin ngày 21/09 vừa qua. Cuộc gặp gỡ mang danh nghĩa tổng kết tình hình kinh tế "phấn khởi" theo chủ nhân điện Kremlin, nhưng có thể xem là chiến dịch tái tránh cử vào tháng 03/2018 đã khai màn.
Y tế : tin xấu, tin vui
Về y tế, Le Monde đưa một tin xấu. Tin xấu là giới chuyên gia bị phân hóa, không kết luận dứt khoát có cần cấm triệt để hay không hóa chất phtalates cho dù có nhiều nghiên cứu nghi ngờ hóa chất diệt cỏ sử dụng đại trà trong nông nghiệp có phương hại cho hệ thống thần kinh và nội tiết của trẻ em trai.
Le Figaro thì đưa tin vui : giới y khoa đã nhận diện ra nguyên nhân chính gây ung thư bàng quang : đó là thuốc lá, và tìm ra một phương cách trị liệu ung thư bàng quang đáng khích lệ bằng liệu pháp miễn dịch.
Tú Anh
Miến Điện : Người Rohingya tiếp tục bỏ làng đi vượt biên (RFI, 01/10/2017)
Hơn 2000 dân làng Rohingya đang tập hợp dọc theo một vùng duyên hải Miến Điện, tìm cách vượt biển sang Bangladesh. Báo chí chính thức Miến Điện, sau một thời gian im lặng, bắt đầu đưa tin về số phận sắc dân thiểu số bị ngược đãi.
Thuyền nhân Rohingya trong đêm ngày 29/09/2017 vào được đất liền gần Cox's Bazar, Bangladesh. Reuters
Theo nhật báo Nhà nước Global New Light of Myamar được AFP trích dẫn hôm thứ Bảy 30/09/2017, trong tuần đã có hơn 2000 người Rohingya kéo về bờ biển làng Lay Yin Kwin, chờ cơ hội vượt biển. Các bức ảnh cho thấy từng nhóm phụ nữ, trẻ em ngồi trên bãi cát dưới sự canh chừng của cảnh sát. Cảnh sát Miến Điện cho biết họ đã ngăn chận khoảng 20.000 dân Rohingya vượt qua biên giới sang Bangladesh.
Cũng theo nhật báo này, các viên chức chính phủ thuyết phục dân Rohingya ở lại với lời trấn an là cuộc sống của họ được an ninh và bảo đảm. Tuy nhiên, các dân làng trả lời là họ "dứt khoát đi Bangladesh".
Tình trạng người Rohingya tiếp tục bị truy bức đã gây tổn hại cho uy tín của bà Aung San Suu Kyi, Nobel Hoà Bình 1991, nay là người nắm thực quyền dân sự tại Miến Điện nhưng bị quân đội chi phối. Liên Hiệp Quốc lên án chính quyền Miến Điện "thanh lọc sắc tộc".
Theo AFP, đại học Anh Quốc danh tiếng Oxford thông báo quyết định gỡ bức chân dung của người sinh viên cũ "Aung San Suu Kyi" cất đi , thay thế bằng một bức tranh của một danh họa người Nhật, Yoshihiro Takada.
Từ năm 1964 đến 1967, sinh viên Aung San Suu Kyi, theo học các môn chính trị, kinh tế và triết học tại Oxford.
Tú Anh
*************************
Gần 90 NGO lên án quân đội Miến Điện phạm "tội ác chống nhân loại" (RFI, 30/09/2017)
Miến Điện tiếp tục lún sâu trong khủng hoảng người Rohingya. AFP ngày 29/09/2017 cho biết gần 90 tổ chức phi chính phủ, NGO, lên án các "tội ác chống nhân loại" nhằm vào sắc tộc thiểu số Hồi giáo Rohingya, và yêu cầu Liên Hiệp Quốc xem xét khả năng cấm vận vũ khí đối với Miến Điện.
Thuyền nhân Rohingya trong đêm 29/09/2017 vào được đất liền gần Cox's Bazar, Bangladesh.Reuters
Trong một thông cáo chung, 88 tổ chức phi chính phủ, trong đó có những tổ chức bảo vệ nhân quyền uy tín trên thế giới như Human Rights Watch, Ân Xá Quốc Tế. khẳng định "Những bằng chứng mới đang xuất hiện cho thấy rõ ràng các hành động tàn bạo của lực lượng an ninh Miến Điện là những tội ác chống nhân loại".
Các tổ chức phi chính phủ nói trên đề nghị Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc thông qua một nghị quyết về Miến Điện, đồng thời yêu cầu Hội Đồng Bảo An xem xét một cách nghiêm túc việc áp đặt lệnh cấm vận vũ khí đối với quân đội Miến Điện và có các biện pháp trừng phạt những cá nhân chịu trách nhiệm trong các vụ phạm tội ác đối với thường dân.
Thông cáo của các tổ chức phi chính phủ cũng kêu gọi các nước "ngừng ngay lập tức viện trợ và hợp tác quân sự với Miến Điện".
Trong khi đó Liên Hiệp Quốc cho biết, ít nhất có 60 người Rohingya, trong đó có nhiều phụ nữ và trẻ em từ Miến Điện vượt biên giới qua Bangladesh đã bị chết hoặc mất tích trong vụ đắm phà trong vịnh Bengal.
Hôm 28/09/2017, Hội Đồng Bảo An đã mở phiên họp đầu tiên về tình hình Miến Điện kể từ khi cuộc khủng hoảng người Rohingya nổ ra cuối tháng 8. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres cũng đã lên tiếng yêu cầu Miến Điện ngừng các chiến dịch quân sự, tạo điều kiện cho cứu trợ nhân đạo người Rohingya và tổ chức hồi hương người tị nạn. Hội Đồng Bảo An tới đây sẽ xem xét hồ sơ Miến Điện theo đề nghị của Pháp, chủ tịch luân phiên của Hội đồng trong tháng 10.
Anh Vũ
******************
LHQ yêu cầu Miến Điện cho tiếp cận nhân đạo giúp người Rohingya (RFI, 29/09/2017)
Lần đầu tiên kể từ 8 năm qua, thảm họa người Rohingya được thảo luận tại Hội Đồng Bảo An. Theo Liên Hiệp Quốc, từ tháng 08/2017 đến nay, khoảng nửa triệu người đã phải chạy sang Bangladesh để tránh bạo lực của quân đội Miến Điện. Giới ngoại giao tại Liên Hiệp Quốc công khai nói đến khả năng trừng phạt các quan chức Miến Điện có liên quan trong hồ sơ này.
Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Antonio Guterres trong phiên họp Hội Đồng Bảo An về khủng hoảng Rohingya, New York 28/09/2017. TIMOTHY A. CLARY / AFP
Từ New York, thông tín viên Marie Bourreau gửi về bài tường trình :
"Đó là một ác mộng nhân đạo và một ác mộng đối với các quyền của con người. Tổng thư ký Antonio Guterres đã tóm tắt tình hình như vậy. Vào lúc Rangoon lấy cớ thời tiết xấu để hủy chuyến thị sát của phái đoàn Liên Hiệp Quốc tại bang Rakhine, được dự kiến vào ngày hôm qua, lãnh đạo Liên Hiệp Quốc lại một lần nữa yêu cầu Miến Điện phải cho phép tiếp cận nhân đạo, không được ngăn cản.
Ông nói : Trong những ngày vừa qua, chính quyền Miến Điện đã nhiều lần tuyên bố là chưa đến lúc để có thể cho tiếp cận nhân đạo và không bị cản trở. Thật sự là rất đáng tiếc vì tình hình tại đây có những nhu cầu lớn. Liên Hiệp Quốc cần phải được phép đến ngay lập tức những vùng bị tác động.
Phiên họp công khai này cũng là dịp để gia tăng áp lực đối với Rangoon. Đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc Nikki Haley tuyên bố : "Không nên lo sợ khi gọi đúng tên các hành động của chính quyền Miến Điện. Đó là một chiến dịch quân sự tàn bạo và liên tục ở nước này nhằm thanh lọc một sắc tộc thiểu số. Và chính quyền lãnh đạo cấp cao tại Miến Điện lẽ ra phải hổ thẹn về những hành động này".
Rangoon đã điều cố vấn an ninh quốc gia đến dự phiên họp. Quan chức này bác bỏ danh từ thanh lọc chủng tộc và bảo đảm rằng đó chỉ là một chiến dịch chống khủng bố. Ông ta cũng hứa hẹn sẽ cho các tổ chức nhân đạo của Liên Hiệp Quốc được tiếp cận nhân đạo ngay từ thứ Hai tuần tới, đồng thời mời tổng thư ký Liên Hiệp Quốc tới đánh giá tình hình tại chỗ".
RFI tiếng Việt
***********************
Hồ sơ Rohingya : Trung Quốc ủng hộ Miến Điện vì lợi ích kinh tế (RFI, 29/09/2017)
Trong khi quốc tế phản đối việc chính quyền Miến Điện trấn áp người Hồi giáo thiểu số Rohingya ở bang Rakhine, thậm chí Liên Hiệp Quốc còn coi đó là chiến dịch "thanh lọc sắc tộc", chính phủ nước này lại có được sự ủng hộ quý giá của Trung Quốc. Hồi giữa tháng 09/2017, ngoại trưởng Trung Quốc phát biểu là Bắc Kinh "ủng hộ các nỗ lực của Miến Điện để gìn giữ sự ổn định và phát triển của đất nước". Đó là vì Bắc Kinh muốn duy trì các dự án kinh tế khổng lồ tại bang Rakhine, thêm vào đó vùng này lại nằm trên trục "con đường tơ lụa mới".
Cố vấn Nhà nước, ngoại trưởng Miến Điện Aung San Suu Kyi và thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường (Li Keqianging) tại lễ ký các hiệp định hợp tác song phương, Bắc Kinh, Trung Quốc, 18/08/2016 Reuters
Hồi tháng 04/2017, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cho trải thảm đỏ đón tiếp đồng nhiệm Miến Điện Htin Kyaw và nhấn mạnh phải triển khai ngay lập tức các dự án hợp tác then chốt, trong đó có dự án "đặc khu kinh tế Kyaukpya". Kyaukpya là một thành phố thuộc bang Rakhine, miền tây Miến Điện, nằm cách khu vực xảy ra xung đột dữ dội nhất khoảng 200km về phía nam.
Là nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Miến Điện, trong những năm qua, Trung Quốc đã củng cố vị thế tại miền tây nước này, nơi sinh sống chủ yếu của người Hồi giáo thiểu số Rohingya. Bang Rakhine có tầm quan trọng sống còn đối với Bắc Kinh vì Trung Quốc muốn đảm bảo an toàn cho đường ống dẫn dầu và khí ga tự nhiên từ Trung Đông tới tỉnh Vân Nam, miền tây nam Trung Quốc, để tránh phải đi qua eo biển Malacca, nằm giữa Malaisia và Indonésia.
Vào tháng 04/2017, sau bảy năm lắp đặt, đường ống dẫn dầu khồng lồ nối từ bang Rakhine - Miến Điện tới tỉnh Vân Nam - Trung Quốc đã được hoàn thành. Theo cơ quan chủ quản, tập đoàn Nhà nước Trung Quốc CNPC, Miến Điện đã đầu tư 1,2 tỉ đô vào công trình trên, còn Bắc Kinh đầu tư 1,24 tỉ đô la.
AFP cho biết, theo số liệu của tập đoàn nhà nước CITIC của Trung Quốc, trong khuôn khổ dự án "Con đường tơ lụa mới", từ nay tới năm 2038, Bắc Kinh phải đầu tư hơn 9 tỉ đô la vào một cảng nước sâu ở Kyaukpya và vào một khu kinh tế 1000ha.
Bà Sophie Boiseau du Rocher, chuyên gia về Đông Nam Á, thuộc Viện Quan Hệ Quốc tế của Pháp (IFRI) nhận định là các "dự án kinh tế quy mô lớn" nói trên của Bắc Kinh chính là chìa khóa để chính quyền Miến Điện có được sự ủng hộ của Trung Quốc.
Đối với lãnh đạo Miến Điện Aung San Suu Kyi, phát triển kinh tế là vấn đề then chốt tại bang Rakhine, một trong những bang nghèo nhất của Miến Điện, với tỉ lệ đói nghèo lên tới 78%, cao hơn gấp 2 lần tỉ lệ đói nghèo bình quân của cả nước.
Hồi tháng 01/2016, phó chủ tịch tập đoàn CITIC của Trung Quốc đã từng nới tới việc "chia lãi dự án cho Miến Điện và người dân địa phương", xây dựng 50 bệnh viện tư và 50 trường học tại vùng này. Tuy nhiên, cho tới nay, các lời hứa của phó chủ tịch tập đoàn CITIC vẫn chưa được thực hiện.
Còn bà Alexandra de Mersan, nhà nghiên cứu của Viện Quốc Gia Về Ngôn Ngữ và Văn Minh Phương Đông (INALCO), một chuyên gia về Miến Điện cho AFP biết : "Các dự án khổng lồ của Trung Quốc tại bang Rakhine khiến người dân địa phương vô cùng bất mãn vì họ không thấy bất cứ một hệ quả tích cực nào". Theo một báo cáo hồi tháng 08/2017 của Ủy ban quốc tế về Miến Điện, do cựu tổng thư ký Liên Hiệp Quốc lãnh đạo, lợi nhuận của các dự án kinh tế thường rơi vào tay chính quyền Naypyidaw và các doanh nghiệp nước ngoài, và hậu quả là chính phủ Miến Điện bị dân chúng coi là lợi dụng, bóc lột người dân.
Cũng như nhiều vùng khác ở Miến Điện, dưới lòng đất tại bang Rakhine rất giàu khoáng sản, nhiên liệu, đặc biệt là khí đốt. Đối với nhiều chuyên gia, xung đột hiện nay có liên quan tới các lợi09/2017) ích kinh tế, chứ không chỉ đơn thuần liên quan tới tôn giáo.
So với các khu vực khác, cho tới khi cuộc xung đột sắc tộc xảy ra, đất đai ở bang Rakhine vẫn không bị những người thân cận với chính quyền dân sự chiếm đoạt nhiều. Nhưng nay thì mọi chuyện đã thay đổi, bởi vì theo nhà xã hội học Saskia Sassen, đất đai ở bang Rakhine đã trở nên quý giá do có các dự án đầu tư của Trung Quốc. Và chính quyền quân sự Miến Điện rất quan tâm tới mảnh đất mà người Rohingya buộc phải bỏ lại để chạy trốn khỏi cuộc trấn áp của chính quyền.
Thùy Dương
**********************
Rohingya : Miến Điện cho các tổ chức nhân đạo LHQ vào vùng Rakhine (RFI, 28/09/2017)
Vào lúc Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc mở cuộc họp về hồ sơ người Rohingya, ngày 28/09/2017, Miến Điện trên nguyên tắc cho phép một số các tổ chức nhân đạo đến bang Rakhine, nơi xảy ra xung đột từ cuối tháng 8/2017, gần một nửa triệu người Rohingya phải di tản sang Bangladesh. Nhưng theo tin giờ chót, họ đã hoãn chuyến đi này do thời tiết xấu.
Cố vấn an ninh quốc gia của Miến Điện Thaung Tun sau cuộc họp về tình hình người Rohingya tại Đại Hội Đồng LHQ ngày 18/09/2017. Reuters/Stephanie Keith
Trong cuộc họp báo ngày 27/09/2017 từ New York, đại diện Liên Hiệp Quốc, Stéphane Dujarric hy vọng đây là "bước đầu" thể hiện thiện chí của chính quyền Miến Điện, cho dù nhân viên Liên Hiệp Quốc sẽ được "hộ tống" đến bang Rakhine.
Nhiều tổ chức nhân đạo trực thuộc Liên Hiệp Quốc hoạt động tại Rangun đã được lệnh rời khỏi bang Rakhine vào tháng 08/2017 khi quân đội Miến Điện mở chiến dịch tấn công phe nổi dậy người Rohingya, với hậu quả là hàng trăm ngàn người thuộc sắc tộc thiểu số Hồi giáo này phải chạy sang biên giới Bangladesh lánh nạn. Trong suốt một tháng qua, các nhà hoạt động nhân đạo quốc tế liên tục yêu cầu được quay trở lại vùng đang có xung đột.
Có nhiều nguồn tin tố cáo quân đội Miến Điện đốt phá làng mạc của người Rohingya và gài mìn dọc theo đường biên giới với Bangladesh để ngăn cản gần 500.000 triệu người tị nạn quay trở về.
Phía quân đội từ đầu tuần thông báo tìm thấy nhiều hố chôn tập thể tại những ngôi làng của người Ấn Độ giáo trong khu vực và tố cáo các phần tử nổi dậy người Rohingya là thủ phạm sát hại hơn 50 dân làng. Lực lượng vũ trang ARSA của người Rohinga "cực lực" bác bỏ những cáo buộc trên.
Thể theo yêu cầu của 7 quốc gia, trong đó có Anh, Pháp và Mỹ, chiều nay, tại trụ sở Liên Hiệp Quốc, Hội Đồng Bảo An họp bàn về hồ sơ người Rohingya dưới sự chủ tọa của tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Antonio Guterres.
Thanh Hà
Khủng hoảng Rohingya cản trở đầu tư phương Tây vào Miến Điện (RFI, 22/09/2017)
Cuộc khủng hoảng Rohingya ngày càng trầm trọng thì viễn cảnh đầu từ phương Tây ồ ạt đổ vào Miến Điện càng xa rời, theo ghi nhận của hãng tin Reuters hôm nay, 22/07/2017.
Cố vấn Nhà nước Miến Điện Aung San Suu Kyi phát biểu về cuộc khủng hoảng tại Rakhine, Naypyitaw, 19/09/2017. Reuters/Soe Zeya Tun
Hiện giờ đầu tư và trao đổi mậu dịch với phương Tây ở Miến Điện còn rất ít. Với việc quốc tế dỡ bỏ hầu hết các biện pháp trừng phạt chế độ quân sự trước đây, chính phủ dân sự Miến Điện hiện nay, dưới sự lãnh đạo của bà Aung San Suu Kyi, giải Nobel Hòa bình, đã hy vọng rằng đầu tư của phương Tây sẽ ồ ạt đổ vào nước này. Nguồn đầu tư đó cũng sẽ giúp cân bằng lại ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc ở Miến Điện.
Miến Điện quả là một nơi đầu tư hấp dẫn vì nước này có nguồn dầu khí rất dồi dào, chưa kể những tài nguyên khác như gỗ, hồng ngọc và ngọc bích. Dân số của Miến Điện còn trẻ và giá nhân công còn thấp, rất thuận lợi cho đầu tư vào ngành sản xuất và bán lẻ. Tháng Tư vừa qua, Miến Điện cũng vừa thông qua luật đầu tư, đơn giản hóa các thủ tục và đối xử với công ty ngoại quốc bình đẳng với công ty trong nước. Miến Điện cũng đã dự trù cuối năm nay sẽ thông qua một luật khác cho phép các nhà đầu tư ngoại quốc mua các cổ phần của công ty trong nước.
Nhưng trước tình hình các cải tổ được thực hiện chậm hơn dự kiến và nay lại thêm khủng hoảng người Rohingya, nhiều công ty ngoại quốc đang tính đến chuyện rút ra khỏi Miến Điện hoặc quyết định đình hoãn các dự án đầu tư vào nước này. Trong những tháng gần đây, áp lực càng gia tăng trên các công ty ngoại quốc, kể cả những công ty đã có mặt ở Miến Điện.
Tổ chức bảo vệ nhân quyền AFD International đã kêu gọi các công ty ngoại quốc ngưng đầu tư vào Miến Điện. Một nhóm cổ đông trong tập đoàn dầu khí Mỹ Chevron gần đây đã đưa ra một kiến nghị yêu cầu tập đoàn này rút khỏi liên doanh với một công ty khai thác dầu khí của Nhà nước ở Miến Điện, nhưng kiến nghị này đã không được thông qua. Trong khi đó, tập đoàn Telenor của Na Uy, hiện đang điều hành một mạng điện thoại di động ở Miến Điện, thì đã ra một tuyên bố kêu gọi bảo vệ nhân quyền ở nước này.
Về phần mình, ông Bernd Lange, chủ tịch Uỷ ban Mậu Dịch Quốc Tế của Nghị Viện Châu Âu, vào tuần trước cho biết phái đoàn của ông đã đình hoãn vô thời hạn một chuyến đi Miến Điện, vì cho rằng tình hình nhân quyền tại nước này "không cho phép thảo luận đạt kết quả" về một hiệp định đầu tư giữa Liên Hiệp Châu Âu với Miến Điện.
Bản thân lãnh đạo Miến Điện Aung San Suu Kyi cũng đang bị quốc tế chỉ trích ngày càng nặng nề là không bảo vệ người Hồi Giáo Rohingya. Trong một bài trả lời phỏng vấn tờ Nikkei Asia Reviex, được đăng tải hôm qua, Aung San Suu Kyi nhìn nhận các nhà đầu tư ngoại quốc quan ngại là chuyện "bình thường", nhưng bà vẫn cho rằng phát triển kinh tế là yếu tố then chốt để giải quyết vấn đề người Rohingya.
Việc đầu tư phương Tây chậm đổ vào Miến Điện sẽ chỉ có lợi cho Trung Quốc, vào lúc mà Bắc Kinh đang đẩy mạnh việc thực hiện dự án "Một Vành Đai, Một Con Đường" của họ. Dự án này là nhằm thúc đẩy trao đổi mậu dịch và đầu tư vào cơ sở hạ tầng ở Châu Á và cả ngoài khu vực này.
Hiện giờ Trung Quốc đã là nhà đầu tư hàng đầu ở Miến Điện, kế đến là Singapore, Thái Lan, Nhật Bản và Ấn Độ. Bắc Kinh hiện đang thương lượng về việc bán điện cho Miến Điện, một quốc gia rất thiếu năng lượng, và cũng đang muốn được sử dụng với điều kiện ưu đãi cảng chiến lược ở vịnh Bengal. Tháng Tư vừa qua, hai nước cũng đạt được thỏa thuận về một đường ống dẫn dầu sẽ được sử dụng để bơm dầu ngang qua Miến Điện đến Trung Quốc.
Nói cách khác, khủng hoảng Rohingya coi như sẽ đẩy bà Aung San Suu Kyi vào thẳng vòng tay của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Thanh Phương
*******************
Rohingya : Bangladesh đòi lập "vùng an toàn" do Liên Hiệp Quốc giám sát (RFI, 22/09/2017)
Thủ tướng Bangladesh kêu gọi Liên Hiệp Quốc gởi một phái bộ sang Miến Điện, thành lập và giám sát một "vùng an toàn" để tiếp nhận người tị nạn Rohingya hồi hương.
Phân phối hàng cứu trợ cho người tị nạn Rohingya tại trại Cox's Bazar ở Bangladesh, 20/09/2017. Reuters/Cathal McNaughton
Tại diễn đàn Liên Hiệp Quốc ngày 21/09/2017, thủ tướng Sheikh Hasina cho biết Bangladesh đang đón tiếp 800.000 người Rohingya. Một mặt, bà kêu gọi Miến Điện chấm dứt hành động "thanh lọc sắc tộc", lên án quân đội láng giềng "gài mìn" ở biên giới để không cho người chạy loạn hồi hương, mặt khác bà yêu cầu thành lập một vùng an toàn ở Miến Điện để đón nhận lại người Rohingya.
Gián tiếp chỉ trích lực lượng võ trang ARSA mà đợt tấn công hồi cuối tháng 8 đã tạo cơ hội cho quân đội Miến Điện trả đũa đốt phá làng mạc người Hồi Giáo, thủ tướng Bangladesh lên án "những hành động bạo lực cực đoan".
Theo AFP, trong vòng ba tuần lễ, vùng biên giới Bangladesh tiếp giáp với Miến Điện trở thành trại tị nạn lớn nhất thế giới. Bị kẹt giữa một bên là số nạn nhân khổng lồ và bên kia là trấn áp của chính quyền Miến Điện, các cơ quan thiện nguyện quốc tế đang nỗ lực hết sức trong những điều kiện khó khăn.
Trong thông báo ngày thứ sáu 22/09/2017 từ huyện lỵ biên giới Cox’s Bazar, tổ chức Y Sĩ Không Biên Giới báo động tình trạng thiếu vệ sinh, thiếu nước sạch… những điều kiện gây đại dịch "đã hội đủ". Y Sĩ Không Biên Giới lo ngại "khó tránh được các dịch bệnh truyền nhiễm như dịch tả và bệnh sởi".
Tú Anh
*******************
Miến Điện : Phật tử cản đường nhân viên cứu trợ cho người Rohingya (RFI, 21/09/2017
Một ngày đen tối đối với Hội Chữ Thập Đỏ tại Bangladesh : ngày 21/09/2017, 9 nhân viên cứu trợ cho người Hồi giáo Rohingya Miến Điện tử vong. Nhưng mọi chú ý dồn về sự kiện tối qua ở bang Arakan, hàng trăm Phật tử chận hàng viện trợ nhân đạo cho người Rohingya.
Người tị nạn Rohingya đứng chờ phát hàng cứu trợ nhân đạo ti Bangladesh ngày 20/09/2017.Reuters
Theo hãng tin Anh Reuters, một chiếc tàu với 50 tấn lương thực, thuốc men đã rời cảng Sittwe để tiếp viện cho người Rohingya còn kẹt lại ở miền bắc bang Arakan, phía tây Miến Điện. Nhưng khi tàu cập bến tối qua, đã có khoảng hàng trăm Phật tử dùng bom xăng ném vào nhân viên hội Chữ Thập Đỏ, ngăn cản họ đưa hàng cứu trợ vào bờ và phân phát cho người Rohingya.
Trong thông cáo chính thức, lãnh đạo Miến Điện Aung San Suu Kyi đưa ra con số 300 Phật tử có liên quan tới vụ này. Cảnh sát đã phải can thiệp, bắn chỉ thiên giải tán đám đông, tái lập trật tự,
Trong khi đó tại Bangladesh, một chiếc xe chở hàng cứu trợ cho người Rohingya, cũng của Hội Chữ Thập Đỏ bị tai nạn vào sáng sớm hôm nay. Xe lao xuống vực làm 9 người chết, hơn một chục người bị thương. Tất cả các nạn nhân là người Bangladesh, đang trên đường chở hàng cứu trợ đến khoảng 500 gia đình người Rohingya. Tai nạn xảy ra tại phía đông nam quận Bandarban, gần biên giới Miến Điện - Bangladesh.
Bạo động bùng lên tại bang Arakan từ ngày 25/08/2017 đẩy hơn 400.000 người Hồi giáo Rohingya tràn sang biên giới giữa Miến Điện và Bangladesh, nhưng phần lớn cộng đồng sắc tộc thiểu số này vẫn ở lại làng quê.
Theo các tổ chức phi chính phủ, số người này đang thiếu đủ mọi thứ, từ lương thực đến thuốc men. Nhà ở của họ phần lớn đều bị phá hủy. Liên Hiệp Quốc tố cáo quân đội Miến Điện tiến hành một cuộc "thanh lọc chủng tộc".
Trước diễn đàn Liên Hiệp Quốc, phó tổng thống Miến Điện Henry Van Thion hôm qua cam kết "cứu trợ nhân đạo người Rohingya là ưu tiên hàng đầu" của chính quyền Naypyitaw, và các khoản trợ giúp này sẽ được phân phát cho tất cả mọi người, "không có chuyện phân biệt đối xử".
Thanh Hà
