Giới quân sự Miến Điện chưa bao giờ từ bỏ quyền lực

Những biến động chính trị tại Miến Điện vẫn là mối quan tâm chính của các báo Pháp ra hôm 17/02/2021. Nhật báo công giáo La Croix dành hồ sơ lớn với tựa đề "Quân đội Miến Điện đẳng cấp bài ngoại đầy quyền lực" để cho thấy trên thực tế từ năm 1962, giới quân nhân Miến Điện chưa bao giờ rời khỏi quyền lực.

Xe bọc thép của quân đội Miến Điện trên đường phố sau đảo chính, ngày 03/02/2021.  Reuters – Stringer

La Croix trích dẫn nhiều nhà quan sát chuyên về Miến Điện. Tất cả đều có chung nhận định : Vụ đảo chính hôm 01/02 vừa qua là một bằng chứng cho thấy không bao giờ giới quân sự Miến Điện lại có thể nghĩ họ sẽ nhường quyền cho một chính phủ dân sự. Điều này đã ăn sâu vào suy nghĩ của giới quân nhân từ khi Miến Điện giành được độc lập từ thực dân Anh năm 1948.

Khi đó đất nước Miến Điện - cũng như bây giờ - đang bị chia rẽ sắc tộc sâu sắc. Ba chính phủ dân sự đầu tiên từ 1948-1957 đều phải nhờ cậy vào quân đội để đàn áp các cuộc nổi dậy của các sắc tộc thiểu số ở biên giới. Chính trong giai đoạn đó, quân đội đóng vai trò bảo vệ sự thống nhất và toàn vẹn chủ quyền chống lại những thế lực ly khai trong nước. Các tướng lĩnh được coi như những vị công thần bảo vệ sự toàn vẹn đất nước, bảo vệ sắc dân đa số trước những sắc tộc thiểu số.

Bởi thế mới thấy một nghịch lý là người biểu tình chống lại quân đội khi họ thấy bị giới quân nhân chiếm đoạt mất dân chủ, thế nhưng có thể sẵn sàng chấp nhận và bênh vực việc quân đội đàn áp người Rohingya hay các sắc dân thiểu số khác ở miền bắc đất nước.

Quyền thường vẫn gắn với lợi. La Croix cho biết, các tướng lĩnh sĩ quan và gia đình họ đa số đều nắm các công ty lớn trong mọi lĩnh vực kinh tế. Gia đình tướng Min Aung Hlaing vừa làm đảo chính, đều đứng sau hai tập đoàn kinh tế lớn nhất Miến Điện. Ngoài ra còn có rất nhiều hoạt động mờ ám của gia đình người thân giới tướng lĩnh thao túng, thâu tóm các ngành kinh tế chủ chốt.

Các tướng lĩnh, sĩ quan quân đội giờ đây luôn coi mình là lực lượng duy nhất có thể quản lý đất nước một cách chuẩn mực. Trong cuộc bầu cử Quốc hội tháng 11/2020, giới quân nhân không lường trước được việc họ bị thua đau như thế. Với quyền lực có trong tay và lợi ích cần phải bảo vệ, quân đội đã ra tay. Họ không thể chấp nhận sự phân chia quyền hành bằng những lá phiếu của thế hệ cử tri mới thời đại công nghệ thông tin.

La Croix kết luận, "không có gì chắc chắn cuộc nổi dậy 2.0 lần này có thể địch nổi với nòng súng của giới quân nhân".

Nhật – Miến Điện : Quan hệ truyền thống đặc biệt

Nhật báo Le Monde có bài "Tokyo bảo vệ mối quan hệ đặc biệt với Miến Điện" để lý giải vì sao sau cuộc chính biến vừa qua tại Miến Điện, Nhật Bản lại tỏ thái độ được cho là thận trọng với chính quyền quân sự.

Theo Le Monde, quan hệ đối tác chiến lược Nhật Bản-Miến Điện có một lịch sử lâu đời. Khi xảy ra cuộc đảo chính quân sự vừa rồi, Tokyo bày tỏ lập trường quan ngại chung chung. Nhật lo ngại việc phương Tây trừng phạt Miến Điện sẽ đẩy chính quyền quân sự ngả về phía láng giềng Trung Quốc.

Quan hệ Miến Điện-Nhật Bản đã được vun đắp từ thời cha của bà Aung San Suu Kyi, tướng Aung San (1915-1947), được giới quân phiệt Nhật hậu thuẫn trong cuộc kháng chiến giành độc lập từ thực dân Anh. Về sau, các chế độ quân sự khác ở Miến Điện đều rất gần gũi với Nhật. Đến khi Miến Điện bước vào tiến trình dân chủ hóa năm 2011 thì hợp tác song phương lại càng được đẩy mạnh, nhất là khi chính quyền của thủ tướng Shinzo Abe nhìn thấy Miến Điện có thể đóng vai trò ngăn chặn ảnh hưởng ngày càng lớn của Bắc Kinh ở Biển Đông và Ấn Độ Dương.

Ukraine : Vất vả nói tiếng mẹ đẻ

Nhìn sang Ukraine, Le Monde có bài "Tại Ukraine, cuộc chiến ngôn ngữ", đề cập đến chuyện trước mối đe dọa từ Nga, Kiev đang thúc đẩy mở rộng việc sử dụng ngôn ngữ Ukraine, coi đó như một thách thức của an ninh quốc gia.

Từ giờ trở đi, khu vực dịch vụ buộc phải sử dụng tiếng Ukraine để giao tiếp với khách. Chuyện bắt người Ukraine nói tiếng mẹ đẻ của mình có vẻ khôi hài, nhưng đó là một thực tế rất đặc thù của nước này. Ngôn ngữ Ukraine mới chỉ được quy định chính thức là ngôn ngữ chính của nước này từ năm 1989. Suốt hơn 30 năm qua, tiếng Nga vẫn là ngôn ngữ chính, bao trùm khắp mọi lĩnh vực công ở các thành phố lớn.

Theo Le Monde, trong các quán ăn, người ta vẫn thường thấy thực đơn viết bằng tiếng Nga hay tiếng Anh chứ không có tiếng Ukraine. Ở các cửa hàng, người ta vẫn bắt gặp cảnh người bán hàng cứ nói tiếng Nga, người mua nói bằng tiếng Ukraine, mỗi người nói một thứ tiếng mà không có vấn đề gì. Từ năm 1992 đến 2018, số dân sử dụng thường xuyên tiếng Ukraine hơn tiếng Nga chỉ tăng thêm 9%, theo một thống kê ở Ukraine.

Le Monde cho biết, giờ đây trước mối đe dọa của Nga, chính quyền muốn đẩy nhanh việc sử dụng ngôn ngữ của người Ukraine bằng cách luật hóa việc sử dụng tiếng mẹ đẻ trong các ngành dịch vụ của đất nước, nếu vi phạm sẽ bị phạt tiền rất nặng (khoảng 200 euro). Luật có hiệu lực từ ngày 16 tháng Giêng vừa qua.

Theo Kiev, việc phát triển sử dụng tiếng Ukraine không chỉ nhằm tăng cường bản sắc của đất nước đang cố gắng thoát khỏi vòng kiềm tỏa của Nga để hướng về Liên Hiệp Châu Âu mà đó còn là thách thức về an ninh quốc gia nhất là từ sau vụ Nga sáp nhập Crimea năm 2014.

Ở một đất nước đã có hơn nửa thế kỷ nằm trong Liên Xô, với những đặc thù về văn hóa xã hội, lịch sử, việc sử dụng tiếng mẹ đẻ là một cuộc đấu tranh không hề đơn giản. Đến tận năm 2017, tiếng Ukraine mới được bắt buộc trong trường học. 2 năm sau một bộ luật về ngôn ngữ chính mới được thông qua. Theo một cuộc thăm dò dư luận hồi tháng 11/2020, gần 62% người Ukraine ủng hộ bắt buộc sử dụng tiếng mẹ đẻ và vẫn còn 34% chống tức là vẫn muốn dùng tiếng Nga.

Thổ Nhĩ Kỳ : Bùng phát làn sóng sinh viên phản kháng Erdogan

Một thời sự quốc tế khác được Le Figaro dành chú ý nhiều liên quan đến những biến động chính trị xã hội tại Thổ Nhĩ Kỳ với hàng tựa trang nhất : "Tại Thổ Nhĩ Kỳ, giới trẻ đứng dậy chống lại Erdogan".

Tờ báo cho biết, bất chấp đàn áp không ngừng, giới sinh viên Thổ Nhĩ Kỳ đang huy động đông đảo đấu tranh chống lại sự áp chế thao túng của chính quyền đối với hệ thống đại học. Khởi phát từ đại học Bosphore, Istanbul, làn sóng phản kháng của sinh viên đang lan rộng khắp các thành phố lớn như Ankara, Izmir, Anada từ hơn một tháng nay.

Từng tin tưởng vào giới trẻ như là một thế hệ sùng đạo với tinh thần dân tộc chủ nghĩa để xây dựng lên đế chế Ottoman mới, giờ đây ông Erdogan gọi những sinh viên đấu tranh là những kẻ "khủng bố", "phá phách" và những kẻ "lầm lạc". Xã luận Le Figaro bình luận : "Erdogan giờ chỉ là một ông vua chân đất sét. Thổ Nhĩ Kỳ bị cô lập trên trường quốc tế, đầu tư nước ngoài giảm khiến nền kinh tế bị suy sụp. Ở trong nước, các thành công về quân sự đã nhanh chóng bị lãng quên" nhường chỗ cho làn sóng phản kháng của dân chúng, bắt đầu từ thế hệ trẻ đầy kỳ vọng của tổng thống Erdogan.

Khi các ông lớn chơi tiền ảo

Chuyển qua với Libération. Trang kinh tế của tờ báo đề cập đến đồng tiền ảo qua bài viết : "Bitcoin, đầu cơ nhỏ của những người khổng lồ công nghệ".

Libération cho hay, đầu tháng Hai vừa qua, thông qua công ty Tesla của mình, tỷ phú Elon Musk đã đầu tư tới 1,5 tỷ đô la vào đồng tiền ảo, khiến cho giá trị của đồng Bitcoin tăng chóng mặt. Trong bối cảnh khủng hoảng tài chính khắp nơi vì đại dịch, đầu tư vào tiền ảo đang có xu hướng phát triển mạnh.

Hãng chế tạo xe hơi điện Tesla của Elon Musk còn thông báo chấp nhận thanh toán bằng tiền ảo. Thông báo của Tesla đã làm bùng nổ giá trị của đồng Bitcoin, hôm qua đã vượt qua ngưỡng 50 nghìn đô la một Bitcoin.

Tờ báo cho hay, Elon Musk không phải là người duy nhất mê tiền ảo. Những tháng qua, đồng Bitcoin đã khiến cả thế giới phát sốt. Một loạt các tác nhân kinh tế nổi tiếng như BlackRock, Paypal hay Visa cũng lao vào chơi tiền ảo. Trong khi đó các chính phủ và giới ngân hàng vẫn còn dè chừng.

Theo Libération, mối quan tâm đến tiền ảo gia tăng như vậy có liên quan đến đại dịch với lo ngại một cuộc khủng hoảng tài chính lớn trong tương lai. Tờ báo đặt câu hỏi : Liệu 2021 này sẽ có phải là năm Bitcoin làm đảo lộn kinh tế thế giới ?

Tin tặc thách thức lớn của thời đại thông tin

Cũng liên quan đến thời đại công nghệ tin học và số hóa, báo chí trở lại với sự kiện từ hôm qua, nhiều cơ sở bệnh viện Pháp bị tấn công tin học làm tê liệt hoạt động.

Nhật báo công giáo La Croix có bài : "An ninh mạng, một thách thức ngày càng mang tính chiến lược". Tờ báo cho biết, theo một nghiên cứu của Câu lạc bộ của các chuyên gia về an ninh tin học và kỳ thuật số (Cesin), trong năm 2020 ở Pháp có 1/5 các công ty là nạn nhân của tin tặc đòi tiền chuộc. Giờ đây các bệnh viện cũng không phải là ngoại lệ, bị làm tê liệt ngay giữa cuộc chiến chống đại dịch.

Các cuộc tấn công tin tặc ngày càng đáng lo ngại khi cùng ngày với các cuộc tấn công ồ ạt vào Pháp hôm 16/02, Hàn Quốc tố cáo nước láng giềng miền Bắc đã dùng tin tặc xâm nhập hệ thống tin học của hãng dược Mỹ Pfizer để tìm kiếm thông tin chế vac-xin ngừa Covid-19. An ninh tin học đang đặt ra vấn đề đau đầu cho cả các công ty cũng như Nhà nước.

Xã luận La Croix viết : Những tiến bộ kinh ngạc mà công nghệ thông tin và viên thông đạt được trong vài thập kỷ qua đã làm một cuộc cách mạng trong đời sống của chúng ta… nhưng chúng ta cũng bị đặt trước rất nhiều nguy hiểm. Cần phải luôn đề cao cảnh giác.

Anh Vũ

Quân đội Myanmar đình chỉ luật hạn chế lực lượng an ninh, truy bắt người ủng hộ biểu tình

VOA, 14/02/2021

Chính quyền Myanmar ngày thứ Bảy đình chỉ các luật hạn chế lực lượng an ninh bắt giữ các nghi phạm hoặc khám xét tư gia mà không được tòa án chấp thuận và ra lệnh bắt giữ những người ủng hộ có tiếng của các cuộc biểu tình chống đảo chính trong tháng này.

Cư dân và người biểu tình đối diện cảnh sát chống bạo động ở Mandalay, Myanmar, ngày 13 tháng 2, 2021.

Một loạt các thông báo được đưa ra vào ngày thứ tám các cuộc biểu tình diễn ra trên toàn quốc chống lại việc chiếm quyền và câu lưu nhà lãnh đạo dân cử Aung San Suu Kyi vào ngày 1 tháng 2, chặn đứng tiến trình chuyển tiếp bấp bênh sang nền dân chủ bắt đầu vào năm 2011, theo Reuters.

Những thông báo này gợi nhớ tới nền cai trị gần nửa thế kỉ của quân đội trước khi các cải cách bắt đầu, khi quốc gia Đông Nam Á này là một trong những quốc gia áp chế và bị cô lập nhất thế giới.

Một sắc lệnh do Tướng Min Aung Hlaing kí ban hành đình chỉ ba phần của luật "bảo vệ quyền riêng tư và an ninh của công dân," được ban hành trong quá trình tự do hóa dần dần.

Các phần đó bao gồm quy định phải có lệnh của tòa án để giam giữ tù nhân quá 24 giờ và các ràng buộc đối với khả năng của lực lượng an ninh khi vào tư gia để khám xét hoặc bắt giữ. Việc đình chỉ cũng cởi bỏ những hạn chế về việc do thám liên lạc.

Thông cáo không đưa ra ngày cụ thể việc đình chỉ sẽ chấm dứt.

Cuộc đảo chính đã dẫn tới các cuộc biểu tình đường phố lớn nhất trong hơn một thập niên và bị các nước phương Tây lên án, với việc Mỹ công bố một số chế tài nhắm vào các tướng lĩnh cầm quyền và các nước khác cũng đang cân nhắc các biện pháp.

Trong khi các cuộc biểu tình chống đảo chính lại bùng lên ở thành phố lớn nhất là Yangon, thủ đô Naypyitaw và các nơi khác vào ngày thứ Bảy, quân đội cho biết lệnh bắt giữ đã được đưa ra đối với bảy người chỉ trích sự cai trị của quân đội được nhiều người biết tiếng về những bình luận của họ trên mạng xã hội.

Trong danh sách truy nã là Min Ko Naing, 58 tuổi, người đã bị bỏ tù suốt phần lớn thời gian từ năm 1988 đến 2012, và là người nổi bật trong việc khuyến khích các cuộc biểu tình và phong trào bất tuân dân sự, theo Reuters.

Các cuộc biểu tình ủng hộ bà Suu Kyi và cuộc bầu cử lại bùng lên trên khắp Myanmar vào ngày thứ Bảy bất chấp chính quyền quân sự kêu gọi mọi người tránh tụ tập đông người vì dịch virus corona.

Chính quyền quân sự cũng kêu gọi các công chức ủng hộ chiến dịch bất tuân dân sự quay trở lại làm việc, kèm theo lời đe dọa có thể có hành động kỉ luật đối với những người không tuân thủ.

Văn phòng nhân quyền của Liên Hiệp Quốc ngày thứ Sáu cho biết hơn 350 người đã bị bắt ở Myanmar kể từ sau cuộc đảo chính.

***********************

Miến Điện : Áp lực gia tăng đối với chính quyền quân sự

Thanh Phương, RFI, 13/02/2021

Chính quyền quân sự Miến Điện đang chịu áp lực ngày càng lớn từ trong nước và của cộng động quốc tế. Các cuộc biểu tình vẫn rầm rộ và Liên Hiệp Quốc vừa thông qua nghị quyết kêu gọi trả tự do cho bà Aung San Suu Kyi.

Các cuộc biểu tình phản đối đảo chính quân sự tiếp diễn tại Mandalay, Miến Điện, ngày 13/02/2021.  AP

Theo hãng tin AFP, phong trào phản đối cuộc đảo chính quân sự lật đổ chính phủ của bà Aung San Suu Kyi tiếp diễn, với các cuộc biểu tình bắt đầu ngay từ sáng sớm hôm 13/02/2021 và đến chiều đã tập hợp hàng chục ngàn người.

Tối ngày 12/02, nhiều ủy ban "cảnh giác công dân" đã hình thành một cách tự phát ở khắp nơi, để giám sát những người sống chung quanh mỗi khi nhà chức trách tiến hành chiến dịch bắt bớ các nhà đối lập.

Từ Rangoon, thông tín viên Carol Isoux tường trình :

"Hôm thứ Bảy này, họ vẫn còn tập hợp trên đường phố Rangoon và nhiều thành phố khác của Miến Điện đúng vào sinh nhật của tướng Aung San, vị anh hùng của nền độc lập Miến Điện và là cha của lãnh đạo chính phủ đang bị cầm tù Aung San Suu Kyi. Ngày này cũng được chọn là Ngày của Cha (phụ thân tiết) ở Miến Điện.

Tuy trong những ngày qua không còn các vụ bạo hành của cảnh sát trong những cuộc biểu tình ban ngày, quân đội vẫn duy trì áp lực qua các vụ bắt bớ những nhà hoạt động, theo lời một giáo viên trẻ ở Rangun. Anh nói :

"Các vụ bắt giữ phi pháp trong những vụ bố ráp ban đêm vẫn diễn ra mỗi tối. Trong khi đó, phe quân sự dự tính cho thông qua một luật về an ninh mạng, mang tính chất vi phạm nhân quyền, để có thể bỏ tù những người sử dụng các mạng xã hội. Nhưng phong trào phản kháng vẫn tiếp diễn mạnh hơn trong những ngày này. Giới trẻ đã tìm ra những phương thức đầy sáng tạo để bày tỏ quan điểm của họ.

Những video clip lan truyền trên các mạng xã hội cho thấy các binh lính đến nhà những công dân vô danh để bắt giữ họ, thường đó là những nhân viên y tế đã phát động phong trào tổng đình công nhằm làm chính quyền quân sự thất bại. Các tổ chức phi chính phủ của Miến Điện đã kêu gọi cộng đồng quốc tế thi hành các biện pháp trừng phạt nhắm trực tiếp vào các tướng lãnh".

Vào hôm qua, trong một phiên họp đặc biệt, Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc ghi nhận, kể từ sau cuộc đảo chính, hơn 350 lãnh đạo chính trị, đại diện Nhà nước, thành viên của xã hội dân sự, bao gồm phóng viên, nhà sư và sinh viên, đã bị bắt giam. Ngoài việc lên án bạo lực đối với những người biểu tình, Hội đồng Nhân quyền còn thông qua một nghị quyết kêu gọi trả tự do cho bà Aung San Suu Kyi.

Thanh Phương

***********************

Miến Điện : Hơn 20 ngàn tù nhân được ân xá, biểu tình phản đối đảo chính vẫn tiếp tục

Thanh Hà, RFI, 12/02/2021

Hàng ngàn người Miến Điện tiếp tục biểu tình trong ngày lễ Thống Nhất 12/02/2021 chống quân đội đảo chính. Tập đoàn quân sự ân xá cho 23.000 tù nhân và kêu gọi toàn dân "chung tay" với quân đội vì dân chủ.

Ủng hộ viên Miến Điện của các câu lạc bộ bóng đá Anh biểu tình tại Rangoon để phản đối cuộc đảo chính, Rangoon, Miến Điện, ngày 12/02/2021.  AFP - STR

Hãng tin Mỹ AP cho biết hàng ngàn người tập hợp trước tòa đại sứ Trung Quốc ở Rangoon vào trưa nay phản đối Bắc Kinh làm ngơ trước cuộc đảo chính. Trong bảy ngày liên tiếp phong trào phản kháng chống lại tập đoàn quân sự Miến Điện cướp chính quyền diễn ra tại hai thành phố lớn là Rangoon và Mandalay. Đám đông tiếp tục hô to những khẩu hiệu "đòi tự do cho lãnh đạo" Aung San Suu Kyi, chủ tịch Liên Đoàn Quốc Gia Vì Dân Chủ đang bị quản thúc từ sau cuộc đảo chính hôm 01/02/2021.

Thông tín viên đài RFI Juliette Verlin từ Rangoon chú ý đến một trong những sáng kiến mới của người biểu tình Miến Điện để đánh động công luận quốc tế :

"Trước cửa tòa lãnh sự Anh tại Rangun, ủng hộ viên của tất cả các câu lạc bộ bóng đá Anh tại Miến Điện đã gạt sang một bên những hiềm khích để tập hợp vào buổi sáng nay. Một biển người với những chiếc áo T-shirt mang màu của các câu lạc bộ bóng đá Anh và hô to những khẩu hiệu bằng tiếng Anh để kêu gọi quốc tế gây sức ép với tập đoàn quân sự Miến Điện. Hasley vừa chụp ảnh với các cổ động viên của những câu lạc bộ khác. Tay cầm tấm bích chương với hàng chữ "Tôi ủng hộ đội bóng Arsenal, bên cạnh tôi là người hâm mộ đội Chelsea. Nhưng hôm nay chúng tôi cùng nhau chống lại quân đội". Hasley giải thích anh muốn vận động giới hâm mộ bóng đá trên toàn thế giới sát cánh với anh.

Đây chỉ là một trong số rất nhiều những sáng kiến của người dân Miến Điện để kêu gọi cộng đồng quốc tế. Trong ngày biểu tình thứ bảy liên tiếp hôm nay, chính quyền thông báo ân xá cho hơn 23.000 tù nhân, trong đó có nhà sư nổi tiếng bảo thủ. Công chúng cũng đặc biệt lo ngại trước một dự luật mới về an ninh mạng. Họ coi đây là phương tiện để chính quyền theo dõi và kiểm soát các hoạt động của dân cư mạng. Hôm nay là một ngày lễ quốc gia, nên mọi người chờ đợi sẽ có rất đông người tràn ngập đường phố".

Thanh Hà

************************

Miến Điện : Tư lệnh quân đội đảo chính để tránh bị ra tòa sau khi hồi hưu ?

Trọng Thành, RFI, 11/02/2021

Về mặt chính thức, giới quân sự Miến Điện tuyên bố cuộc đảo chính ngày 01/02/2021 là nhằm bác bỏ kết quả bầu cử, bị tố cáo là gian lận. Nhiều nhà quan sát nghi ngờ, thông qua đảo chính, giới tướng lĩnh mưu toan trở lại nắm quyền, để tiếp tục kiểm soát nền kinh tế Miến Điện. Tuy nhiên, một trong các lý do trực tiếp khiến tổng tư lệnh quân đội Miến Điện quyết định đảo chính có thể là do sợ bị ra tòa, sau khi về hưu, do cáo buộc tham nhũng. 

Tướng Min Aung Hlaing đi cùng bà Aung San Suu Kyi, lãnh đạo trên thực tế của chính phủ dân sự Miến Điện, Naypyidaw. Ảnh chụp ngày 06/02/2016.  © AP - Aung Shine Oo

Tuần báo Pháp Mariane có bài phân tích mang tựa đề : "Miến Điện : Cú đảo chính quân sự và lợi ích cá nhân" (ngày 01/02/2021). Mariane khẳng định trước hết, cú đảo chính gây bất ngờ, bởi quyền lực của quân đội cho đến nay vẫn được bảo đảm trên nguyên tắc, theo Hiến pháp 2008. Quân đội có quyền kiểm soát 25% số ghế trong Quốc hội (không cần thông qua bầu cử) để ngăn chặn mọi ý định sửa đổi Hiến pháp. Quân đội cũng kiểm soát các bộ quan trọng như Quốc Phòng, Cảnh Sát và Biên Phòng. Quyền lực của quân đội Miến Điện về nguyên tắc là không thể suy suyển, cho dù đảng thân quân đội PUSD có đại bại trong cuộc bầu cử vừa qua. Vậy tại sao giới tướng lĩnh làm đảo chính ?

"Cơ hội cuối cùng"

Tổng tư lệnh quân đội Miến Điện, trên nguyên tắc, đến tuổi phải về hưu vào tháng Sáu tới. Nếu điều này xảy ra, rất có thể sẽ có nhiều thay đổi. Mariane dẫn lời Sophie Brondel, điều phối viên của trang mạng Info Myanmar, một trung tâm thông tin về tình hình chính trị, kinh tế và xã hội Miến Điện, nhận định đây là "cơ hội cuối cùng của ông Min Aung Hlaing" để bảo vệ các lợi ích kinh tế của cá nhân ông và những người thân cận.

Tổng tư lệnh quân đội Miến Điện hiện đang bị điều tra về tham nhũng. Theo hiệp hội Justice For Myanmar / Công lý cho Miến Điện, các thông tin về những hoạt động mờ ám của ông Min Aung Hlaing hiện đã được tập hợp khá đầy đủ. Justice For Myanmar là một hiệp hội có mục tiêu "gây áp lực để quân đội chấp nhận đặt mình dưới sự kiểm soát dân chủ". Trong báo cáo công bố ngày 30/01, hiệp hội này đã dẫn lại phân tích của điều phối viên mạng Info Myanmar, Sophie Brondel, khẳng định cú đảo chính nói trên có "động cơ về tài chính", bên cạnh tham vọng bám giữ quyền lực của tướng Min Aung Hlaing. 

Đứng đầu hai tập đoàn lớn

Tướng Min Aung Hlaing lãnh đạo hai tập đoàn kinh tế của quân đội, Myanmar Economic Corporation và Myanmar Economic Holdings Limited (MEHL), kinh doanh trong hàng loạt ngành nghề, như viễn thông, ngân hàng, luyện thép. Vị trí này cho phép viên tướng đầy quyền uy này kiểm soát một phần lớn nền kinh tế Miến Điện. Năm 2013, MEHL từng thành công trong việc chiếm đoạt quyền kiểm soát cảng Bo Aung Kyaw, vốn do một cựu quân nhân làm chủ. Sau đó, việc cho thuê cảng này đã mang lại cho lãnh đạo quân đội Miến Điện khoản lợi nhuận 3 triệu đô la một năm. Viên tướng bị cáo buộc lạm dụng quyền lực. Con trai của tướng Min Aung Hlaing, ông Aung Pyae Sone, lãnh đạo nhiều doanh nghiệp lớn, cũng phải đối mặt với tư pháp. Một ví dụ là, năm 2019, nhân vật nói trên bị khởi tố, liên quan đến vụ một hợp đồng có trị giá rất thấp, mà chính quyền địa phương thành phố Rangoon ký kết với doanh nghiệp Sky One Construction, của con trai tướng Min Aung Hlaing.

Theo hiệp hội Justice For Myanmar, "có rất nhiều khả năng tướng Min Aung Hlaing tìm mọi cách để tiếp tục là tổng tư lệnh quân đội, để có thể lợi dụng vị trí này mà tiếp tục thâu tóm các nguồn lực kinh tế". Nhật báo Pháp Libération, hôm 07/02, xác nhận : việc tướng Min Aung Hlaing có vị trí lãnh đạo trong chính quyền là điều cho phép các tập đoàn kinh tế có quan hệ thân thiết với ông nhận được các hợp đồng màu mỡ. Đổi lại, các tập đoàn này cấp tiền cho giới quân sự. Miến Điện là một trong những quốc gia tham nhũng nhất thế giới, Tổ chức Minh Bạch Quốc Tế Transparency International xếp Miến Điện ở vị trí 140/180.

Bên cạnh nguy cơ bị kiện ra tòa trong nước, lãnh đạo Quân Đội Miến Điện cũng đang là đối tượng trừng phạt của Hoa Kỳ, và vai trò của tướng Min Aung Hlaing trong "các tội ác" chống lại người Rohingya đang được Tòa án quốc tế La Haye điều tra.

Hoặc thương lượng với Aung San Suu Kyi để được miễn tội, hoặc tham gia chính trường ?

Theo chuyên gia về phong trào dân chủ ở Miến Điện, Nehginpao Kipgen, được Libération trích dẫn, trước khi về hưu, tướng Min Aung Hlaing có hai lựa chọn. Hoặc "thương lượng với Aung San Suu Kyi, để ông ta và những người thân cận, có thể không bị tư pháp động đến", hoặc "tham gia chính trường". Viên tướng từng bày tỏ hy vọng với báo chí Nga, nếu cuộc bầu cử thành công, "chúng tôi có thể ra làm chính trị". Một số quân nhân cho rằng tướng Min Aung Hlaing có thể trở thành tổng thống.

Tuy nhiên, cuộc bầu cử Quốc hội tháng 11/2020 vừa qua là một thảm bại với đảng USDP thân Quân Đội. Như vậy, cuộc đảo chính có thể là một biện pháp câu giờ của giới tướng lĩnh nhằm tìm "một lối thoát", như tập đoàn quân sự Thái Lan đã từng làm trước đây. Một năm tình trạng khẩn cấp, và có thể là 6 tháng gia hạn, sẽ cho phép giới tướng lãnh can thiệp, tạo các điều kiện để kết quả cuộc bầu cử Quốc hội tới có lợi hơn cho họ. Theo hiệp hội Burma Campaign UK, có trụ sở tại Anh (hiệp hội cổ vũ cho nhân quyền và nền dân chủ tại Miến Điện), cuộc đảo chính nói trên "trước hết là một vấn đề cá nhân của tướng Min Aung Hlaing".

Trọng Thành

***********************

Mỹ kêu gọi trả tự do cho Aung San Suu Kyi, trừng phạt giới tướng lĩnh Miến Điện

Thu Hằng, RFI, 11/02/2021

Tổng thống Mỹ Joe Biden lại kêu gọi trả tự do ngay lập tức cho "Quý bà Rangoon" Aung San Suu Ky. Phát biểu ngày 10/02/2021, ông Joe Biden cho biết Hoa Kỳ sẽ ban hành nhiều lệnh trừng phạt nhắm vào giới tướng lĩnh tham gia lật đổ chính quyền dân sự Miến Điện. Trong khi đó, ngày 21/02, người dân Miến Điện tiếp tục ngày biểu tình thứ 6, bất chấp lệnh cấm tụ tập và hàng loạt vụ bắt giam.

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu về tình hình chính trị Miến Điện, Nhà Trắng, Washington, ngày 10/02/2021.  Reuters - CARLOS BARRIA

Phó chủ tịch Hạ Viện, một người thân cận của bà Aung San Suu Kyi và nhiều quan chức địa phương nằm trong số những người bị tập đoàn quân sự Miến Điện bắt giam trong đêm thứ Tư 10/02 rạng sáng thứ Năm 11/02.

Theo AFP, kể từ khi quân đội Miến Điện đảo chính ngày 01/02, đã có hơn 200 người bị bắt giam, gồm nhiều thành viên của đảng Liên Đoàn Quốc Gia vì Dân Chủ (LND) và các nhà đấu tranh. Quân đội cũng đã nổ súng vào người biểu tình ở thủ đô Naypyidaw. Hành động này đã bị hai ngoại trưởng Nhật Bản và Hoa Kỳ lên án hôm 10/02, đồng thời yêu cầu quân đội Miến Điện trả tự do cho những người bị bắt và tái lập hệ thống dân chủ sớm nhất có thể.

Phía Liên Hiệp Châu Âu cũng thông báo đình chỉ hỗ trợ tài chính cho chương trình đào tạo cảnh sát Miến Điện, do quân đội kiểm soát. Chương trình được bắt đầu từ năm 2012 và vẫn được duy trì ngay cả khi Miến Điện bị Liên Hiệp Quốc lên án diệt chủng người Rohingya theo Hồi Giáo năm 2017. 

Người dân Miến Điện biểu tình ngày thứ 6 liên tiếp

Còn theo đài NHK Nhật Bản, phong trào của người dân đã thu hút nhiều nhân viên chính phủ thuộc ít nhất 5 bộ (trong đó có bộ Điên Lực, Năng Lượng và Xây Dựng). Khoảng 50 cảnh sát ở bang Kayah (phía đông Miến Điện) đã từ chối làm nhiệm vụ và tham gia biểu tình để phản đối "quân đội độc tài" hôm 10/02.

Trong ngày biểu tình ngày thứ sáu liên tiếp, 11/02, hàng nghìn người ở thành phố Rangoon đã thay đổi chiến lược để tiếng nói phản đối của họ có trọng lượng hơn, theo phóng sự của thông tín viên RFI Juliette Verlin :

"Mới 9 giờ sáng mà đã có hàng nghìn người tập trung trước cửa văn phòng Chương trình Phát triển của Liên Hiệp Quốc ở Rangoon.

Nhiều nhạc sĩ gõ trống theo nhịp những ca khúc cách mạng trước cổng văn phòng. Bên cạnh họ, có rất nhiều người biểu tình nằm dài trên mặt đất, với nhiều tấm biển ghi hàng chữ như : ''Tôi sẽ dậy khi nào Min Aung Hlaing ra đi''.

San San tới đây để thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế. Người phụ nữ trẻ này giải thích không muốn biểu tình trên đường phố nữa, mà đến thẳng văn phòng của Liên Hiệp Quốc, để tăng thêm tầm quan trọng cho tiếng nói của cô. Cô để các phóng viên ảnh có mặt tại chỗ chụp hình với tấm biển ghi : "Tại sao phải đi học, nếu tướng Min Aung Hlaing không màng đến tương lai của tôi ?".

Còn đối với Tun Lwin, một công chức của bộ Giao thông, thì Trung Quốc cần can thiệp. Quốc gia láng giềng này có mối quan hệ chặt chẽ về kinh tế và chính trị với Miến Điện. Theo ông, Bắc Kinh có thế lực để khiến quân đội phải lùi bước.

Trước việc quân đội vẫn chưa chính thức lên tiếng kể từ cú đảo chính, nhiều người dân Miến Điện đã tìm nhiều giải pháp khác để nguyện vọng của họ được tôn trọng".

Thu Hằng

Dân Myanmar lại đi biểu tình, liên tiếp trong bốn ngày, đòi trả chính quyền lại cho những người do dân bầu lên, trả tự do cho bà Aung San Suu Kyi. Hàng ngàn người xuống đường, nhiều sư sãi mặc áo đỏ, các sinh viên, học sinh, giới lao động, thầy giáo, kỹ sư, họ mang biểu ngữ "Đòi Công Lý". Xưởng may Dress Up Exports, mới lập năm 2013 sau khi Myanmar mở cửa, có 1,200 công nhân, ngày thứ Hai đa số đi biểu tình, chỉ có khoảng 400 làm việc.

Biểu tình trước trụ sở Liên Hiệp Quốc tại Bangkok, chống quân đội đảo chính tại Miến Điện. Hình bị gạch chéo là tướng Min Aung Hlaing, Tổng tư lệnh Quân đội Miến Điện.

Ngày thứ Ba, ở Yangon, có cả một cặp vợ chồng mặc đồ đám cưới, cầm hai tấm biển viết : "Đám cưới của chúng tôi có thể hoãn, nhưng cuộc vận động này thì không !". Chắc họ kéo cả đám phù dâu, phù rể đi biểu tình. Cảnh sát phun vòi rồng và bắn đạn mã tử. Nhiều người đứng bên đường, ngồi trong xe đang đi qua, đưa tay lên hoan hô cô dâu chú rể.

Tướng Min Aung Hlaing, tổng tư lệnh quân đội, đã ra lệnh bắt giam bà Suu Kyi và vị tổng thống dân cử ; sau khi tố cáo có gian lận trong cuộc bầu cử vào tháng 11 năm ngoái. Ông tuyên bố "tạm nắm quyền" một năm, vì tình trạng khẩn trương.

Ngày 29/01/2021, Ủy ban Tổ chức Bầu cử đã bác bỏ những điều cáo buộc này, vì không có bằng cớ nào xác thật. Đảng Liên minh Dân tộc vì Dân chủ (NLD) của bà Suu Kyi đã chiếm 396 trong số 476 ghế trong quốc hội ; còn Đảng Liên hiệp Đoàn kết và Phát triển (USDP) do các tướng lãnh lập ra chỉ được 33 ghế.

Năm 1962, tướng Ne Win lật đổ chính quyền dân chủ, xứ Miến Điện sống gần nửa thế kỷ dưới ách cai trị độc quyền, dốt nát và mê tín của quân phiệt. Năm 2011, các vị tướng cầm đầu từ bỏ quyền hành để dân Myanmar bỏ phiếu dân chủ. Nhưng theo bản hiến pháp cũ năm 2008, các tướng lãnh nắm một vai trò quan trọng đặc biệt. Quân đội, tiếng Miến Điện gọi là Tatmadaw, được cử một phần tư các đại biểu quốc hội, không cần dần bầu. Quân đội có thể phủ quyết không cho tu chính hiến pháp, có thể nắm toàn quyền nếu xảy ra tình trạng khẩn cấp. Từ năm 2011, tướng Hlaing đã nhân danh quân đội, dành quyền bổ nhiệm các bộ trưởng bộ quốc phòng, bộ biên giới, lực lượng cảnh sát công an.

Cũng theo bản hiến pháp trên, bà Aung San Suu Kyi không được ứng cử tổng thống vì đã từng có chồng ngoại quốc. Trong năm năm qua, Bà Suu Kyi làm cố vấn cho chính phủ, đã phải tìm cách thỏa hiệp, bảo đảm quyền lợi các tướng lãnh đang được hưởng, hỏi ý kiến họ về các chính sách. Bà từng đứng ra bênh vực quân đội khi, trong những năm 2016 và 2017, họ tàn sát người thiểu số Rohingya ở phía Nam – những di dân theo Hồi giáo từ Bangladesh chạy qua Myanmar trải qua nhiều đời. Nhiều người đã chỉ trích bà Suu Kyi về thái độ này, có người đề nghị tước bỏ Giải Nobel Hòa Bình đã tặng bà năm 1991, khi bà còn bị chính quyền quân phiệt quản thúc, suốt 15 năm.

Nhưng các tướng lãnh không thỏa mãn với những nhượng bộ của bà Suu Kyi và chính quyền dân sự. Bà không gặp tướng Hlaing trong hơn một năm qua. Sau cuộc bầu cử ngày 8/11/2020, trước những lời vu cáo không bằng chứng về gian lận bầu cử, bà Suu Kyi đã đoán trước sẽ có biến cố. Đại diện của Hlaing và Suu Kyi gặp gỡ nhiều lần, cũng không thể đồng ý với nhau. Bà đã đưa ra một bản tuyên bố tố cáo âm mưu đảo chính, báo động dân chúng. Ngày thứ Hai quốc hội mới bắt đầu họp để làm lễ tuyên thệ, tướng Min Aung Hlaing ra tay tái lập chế độ quân phiệt, ít nhất trong 12 tháng ; vì có cơ hội bắt giam tất cả các đại biểu đang có mặt ở thủ đô Naypyidaw.

Lệnh giới nghiêm ban hành từ 8 giờ tối đến 4 giờ sáng trên toàn quốc, cấm không được tụ họp quá 5 người. Mọi phương tiện truyền thông, từ các đài ti vi, điện thoại tới internet, bị cấm hay bị hạn chế.

Nhưng dân chúng đã xuống đường phản đối một cách ôn hòa, và hiện mới chỉ bị cảnh sát phun vòi rồng và bắn đạn mã tử.

Tại sao ông Min Aung Hlaing phải lật đổ một chính quyền được hầu hết dân Myanmar ủng hộ ? Một lý do là, năm nay 64 tuổi, đến tháng Sáu này ông sẽ phải về hưu. Nhiều nhà quan sát cho rằng ông Hlaing cũng nuôi tham vọng làm tổng thống. Nhưng muốn vậy thì Đảng USDP phải chiếm được nhiều ghế trong cuộc bỏ phiếu vào hai tháng trước. Nhưng USDP thua, đảng NLD với bà Suu Kyi đã chiếm 83% số phiếu. Thay vì kêu gọi thủ hạ tấn công chiếm trụ sở quốc hội để bắt buộc các đại biểu phải bầu cho mình làm tổng thống, tướng Min Aung Hlaing đã xóa bỏ luôn cả hệ thống chính quyền dân cử.

Hành động này cũng nhắm bảo vệ quyền lợi kinh tế của các tướng lãnh. Họ đang lo sợ chế độ tự do dân chủ càng ngày càng vững mạnh, sợ các nhà chính trị chỉ chờ khi đủ mạnh sẽ tước bỏ các độc quyền kinh tế mà họ đang hưởng.

Kể từ khi thiết lập chế độ dân chủ, Myanmar không còn bị các nước Tây phương cấm vận, kinh tế bắt đầu phát triển vì xuất cảng được nhiều hàng hóa ; khách du lịch và đầu tư ngoại quốc cùng đổ vào một xứ hơn 60 triệu dân nghèo.

Từ đó, các tướng lãnh đã dùng quyền lực của họ, trên toàn quốc hoặc ở mỗi địa phương, đứng ra kinh doanh. Chế độ quân phiệt cũ đã đồng lõa cho Trung Quốc vào khai thác những mỏ ngọc, đá quý, đốn gỗ, xây đập nước cung cấp điện cho tỉnh Vân Nam. Sau khi kinh tế mở cửa, các tướng lãnh lập ra nhiều công ty liên đới với nhau trong các ngành khai thác đá quý, sản xuất thuốc lá, rượu bia, ngân hàng, công nghiệp dùng sức lao động rẻ, và chuyên chở công cộng.

Năm ngoái, tổ chức Ân Xá Quốc tế (Amnesty International) báo cáo rằng tất cả các đơn vị trong quân đội đều làm chủ những cổ phiếu trong Đại Công ty Chủ quản Myanmar (Myanmar Economic Holdings Limited - MEHL), có nhiều chi nhánh và làm ăn với thế giới bên ngoài.

Các tướng tá cũng mở các trung tâm du lịch, khách sạn. Có lúc ở một thành phố có hai phòng trà mang thủ hạ đánh phá nhau, vì những người con của hai ông tướng muốn giành lấy độc quyền mở hộp đêm.

Gia đình tướng Min Aung Hlaing cũng làm giàu nhờ dựa vào uy quyền của ông. Nếu ông về hưu, các quyền lợi đó sẽ bị giảm, hoặc bị mất dần, vì không thể cạnh tranh với giới doanh thương trong thị trường tự do.

Cho nên cuộc đảo chính trước hết nhằm mục đích bảo vệ quyền lợi kinh tế của giới nắm đầu quân đội.

Nhưng đó cũng là một "chỗ nhược" để tấn công nếu các nước phương Tây muốn hỗ trợ đòi tự do cho dân Myanmar. Năm 2011 chế độ quân phiệt đã phải chịu nhượng bộ trước khát vọng dân chủ của Miến Điện cũng vì chịu áp lực cấm vận kinh tế, trong khi toàn dân chống Trung Quốc lũng đoạn và bóc lột tài nguyên Myanamar. Khi đó, các tướng lãnh chưa biết làm kinh doanh. Bây giờ đã trở nên giàu có, họ sẽ dễ thấm đòn trước các áp lực kinh tế, khi xuất cảng và đầu tư cạn dần.

Người dân Miến đã trông thấy cảnh kinh tế phát triển nhờ chế độ dân chủ tự do. Mặc dù còn rất nhỏ, ngành may quần áo đã tiến lên trong mấy năm qua, khi các công ty quốc tế bỏ Trung Quốc sang đặt hàng, may từ những áo sơmi đến quần áo đóng bộ, ở Myanmar, Việt Nam, Campuchia.

Ngành xuất cảng hàng quần áo ở Myanmar, sử dụng 700 ngàn công nhân, đã tăng lên gấp 15 lần từ 2010 đến 2019, tới 5 tỷ mỹ kim, trước khi đình trệ vì bệnh dịch Covid 19. Các nhãn nhiệu thời trang nổi tiếng của Tây Ban Nha, Thụy Điển đã tới đặt hàng.

Cuộc đảo chính của tướng Aung Hlaing có thể khiến Myanmar lại bị cấm vận trở lại.

Các công nhân đang lo lắng không biết sẽ còn việc làm không, nếu các tướng lãnh bị trừng phạt. Năm 2003, khi chính phủ Mỹ cấm nhập cảng từ Myanmar để cảnh cáo chế độ quân phiệt, một công ty dệt may đã phải sa thải bớt công nhân, từ 2.000 người xuống chỉ còn 300.

Tháng Bảy năm 2019, tướng Min Aung Hlaing và ba viên tướng khác bị tố cáo tội diệt chủng khi đem quân đội giết và xua đuổi những người Rohingya, bị cấm qua nước Mỹ. Tháng 12 năm đó, tài sản ở Mỹ của nhiều tướng lãnh Myanmar bị phong tỏa, các công ty và ngân hàng Mỹ không được phép giao dịch với các cơ sở kinh doanh của họ.

Sau cuộc đảo chính, Bộ Ngoại giao Mỹ cho nghiên cứu các công ty, xí nghiệp liên can đến giới quân nhân Myanmar để có thể mở rộng lệnh cấm vận. Điều khiến chính phủ Mỹ phải dè dặt là họ có thể đẩy chính quyền quân phiệt Myanmar rơi trở lại trong vòng ảnh hưởng của Trung Quốc. Ngoài việc khai mỏ và xây đập thủy điện, các công ty Trung Quốc còn đang theo đuổi các dự án lớn, như hải cảng trong vùng vịnh Bengal nối liền với Ấn Độ Dương, và hệ thống dẫn dầu khí từ đó đi qua Myanmar chạy thẳng đến tỉnh Vân Nam.

Nhưng áp lực kinh tế của các cường quốc Mỹ và Châu Âu chỉ là một mũi tấn công ngăn cản âm mưu tái lập chế độ quân phiệt.

Mũi nhọn chính, lớn nhất, là sự thức tỉnh của người dân Miến Điện. Trong mươi năm qua, kinh tế lên cao cùng với các quyền tự do dân chủ, đã thay đổi xã hội Myanmar. Nhờ tập bỏ quán phiếu, chọn các lãnh tụ chính trị trẻ, và nhờ điện thoại di động, người dân đã tập được thói quen tự quyết định cuộc sống của mình. Mười năm trước, một cái SIM card để cài vào điện thoại tốn 1.000 mỹ kim, bây giờ giá chỉ có mấy đồng. Giới trẻ quen với các mạng xã hội như Facebook không khác gì thanh thiếu niên ở Mỹ.

Cho nên các tướng lãnh tham quyền cố vị sẽ khó lòng giết chết được nền dân chủ ở Myanmar, dù mới chỉ có 5, 10 tuổi.

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA, 10/02/2021

Cộng đồng quốc tế cảnh báo Miến Điện trước nguy cơ đảo chính

Thụy My, RFI, 29/01/2021

Mười bảy đại sứ các nước trong đó có Hoa Kỳ, Anh, Liên Hiệp Châu Âu cùng với tổng thư ký Liên Hiệp Quốc hôm nay 29/01/2021 khuyến khích Miến Điện nên "gắn bó với các tiêu chí dân chủ", trước nguy cơ quân đội đảo chính.

Xe bọc thép của quân đội Miến Điện di chuyển trên đường phố Rangoon, ngày 28/01/2021.  Reuters – Stringer

Đại sứ Hoa Kỳ cùng với đồng nhiệm 16 nước hôm nay ra tuyên bố kêu gọi quân đội "gắn bó với các giá trị dân chủ". Tuyên bố cho biết các nước chờ đợi việc triệu tập Quốc hội vào ngày 01/02 để bầu lên tổng thống, chủ tịch lưỡng viện, đồng thời phản đối mọi mưu toan thay đổi kết quả bầu cử.

Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres cũng bày tỏ "mối quan ngại lớn lao" trước tình hình hiện nay ở Miến Điện. Ông cổ vũ các nhân tố tránh mọi dạng khiêu khích, và chứng tỏ tinh thần trách nhiệm.

Cộng đồng quốc tế đã có phản ứng lo ngại bởi vì từ nhiều tuần qua, quân đội - vốn có quyền lực rất lớn - liên tục tố cáo cuộc tổng tuyển cử tháng 11/2020 có nhiều trường hợp gian lận. Trong cuộc bỏ phiếu này, đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (NLD) của bà Aung San Suu Kyi thắng lớn. Phía quân đội đòi kiểm tra danh sách cử tri, và phát ngôn viên quân đội không loại trừ việc các tướng lãnh nắm lại quyền lãnh đạo trước cuộc "khủng hoảng chính trị".

Lo ngại càng tăng lên khi hôm thứ Tư 27/01 tổng tư lệnh quân đội Min Aung Hlaing tuyên bố Hiến Pháp có thể "bị hủy" trong một số tình huống.

Cuộc tổng tuyển cử tháng 11/2020 là cuộc bầu cử dân chủ lần thứ hai tại Miến Điện, kể từ khi chấm dứt chế độ tập đoàn quân sự năm 2011. Tuy nhiên phía quân đội cho rằng có 8,6 triệu trường hợp gian lận trên toàn quốc và đòi điều tra.

Ủy ban bầu cử hôm qua ra thông cáo khẳng định cuộc bầu cử là tự do, công bằng và khả tín, phản ánh "ý nguyện của nhân dân". Ủy ban bác bỏ cáo buộc gian lận, nhưng nhìn nhận có những khiếm khuyết trong danh sách cử tri, và hiện đang kiểm tra lại 287 trường hợp.

Thụy My

*********************

Miến Điện : Quân đội tố cáo gian lận bầu cử, không loại trừ khả năng đảo chính

Thu Hằng, RFI, 27/01/2021

Ngày 26/01/2021, Quân đội Miến Điện dọa không loại trừ khả năng đảo chính nếu không được phép kiểm tra lại kết quả bầu cử Quốc hội. Theo phía quân đội, cuộc bầu cử vào tháng 11/2020 "không tự do và không công bằng".

Một điểm bầu cử Quốc hội trong thủ đô Naypyitaw, Miến Điện, ngày 08/11/2020.  AP - Aung Shine Oo

Trong một cuộc họp báo, được AFP trích dẫn, thiếu tướng Zaw Min Tun, người phát ngôn của Quân đội Miến Điện, khẳng định có ít nhất 8,6 triệu trường hợp gian lận, trong đó có hàng chục nghìn cử tri trăm tuổi hoặc trẻ vị thành niên.

Khi được hỏi về khả năng đảo chính, thiếu tướng Zaw Min Tun úp mở về việc "quân đội sẽ nắm quyền", đồng thời nhấn mạnh đến vai trò của lực lượng vũ trang là "bảo vệ Hiến Pháp trước các tổ chức, nước ngoài hay quốc tế, không tôn trọng Hiến Pháp" của Miến Điện.

Phía Quân đội tiếp tục tố cáo gian lận bầu cử, kèm theo đe dọa đảo chính, trong bối cảnh Quốc hội, nơi đảng Liên minh Quốc gia vì Dân chủ (NLD) của bà Aung San Suu Kyi chiếm 396 trên tổng số 476 ghế, đã từ chối triệu tập một phiên họp bất thường để bàn về những cáo buộc được phía Quân đội đưa ra trước đó một tháng.

Quân đội vẫn giữ ba bộ quan trọng, Quốc Phòng, Nội Vụ, Biên giới, trong chính phủ Miến Điện. Theo ông Myo Nyunt, phát ngôn viên của đảng NLD cầm quyền, khi đưa ra các cáo buộc trên, quân đội "muốn cho thấy vẫn giữ vai trò trên tuyến đầu" tại Miến Điện.

Thu Hằng

Cố nhân ơi, có biết chiều nay ta buồn !

Tưởng Năng Tiến

Cuối cùng (hay nói chính xác hơn là cuối đời) rồi tôi cũng thấy một cây hoa gạo, mọc cạnh tường thành bao quanh Cung Điện Mandalay - kinh đô cuối cùng của vương triều Miến. Có thể vì mới đầu tháng ba, chưa tới giai đoạn mãn khai, và cũng vì tôi đứng khá xa (khoảng cách là cả một cái hào nước rộng) nên ảnh chụp những cành hoa gạo trông … không rõ nét ! Kể cũng hơi đáng tiếc nhưng dù sao thì tôi cũng đã nhìn được tận mắt, và (tưởng) thế cũng đã đủ vui rồi.

- Sao không đi tới gần hơn ?

- Dạ, hổng dám "tới gần hơn" đâu. Theo tôi, hoa (cũng như người) nên trông từ xa thường vẫn đẹp hơn !

Ở bên này hào nước của Cung Điện Hoàng Gia là ngôi giáo đường của Hội Thánh Tin Lành Giám Lý, Methodist Church. Cách đó không xa là nhà thờ Anh Giáo (St. Mary Church) nằm ngay góc đường 26th Street & 77th St. Kề bên là chùa Chà Shri Mariamman Temple, tất nhiên là nghi ngút và sực nức mùi nhang trầm Ấn Độ.

Chỉ trong vòng mươi phút đi bộ thôi mà đã có đến mấy nơi thờ phượng trang trọng của vài tôn giáo khác nhau. Ai dám nói là người Miến Điện kỳ thị tín ngưỡng ? Ấy thế mà mà họ đối xử phân biệt tới nơi, tới chốn, và cách họ ngược đãi sắc dân Hồi giáo Rohingya đã khiến cả thế giới đều phải hãi hùng :

- Tội ác chống loài người ở Myanmar

- Người Hồi giáo thiểu số Myanmar bị tra tấn dã man

- Cáo buộc thanh lọc sắc tộc tại Myanmar

Wikipedia khái quát : "Cuộc đàn áp quân sự lên người Rohingya đã kéo đến những lời chỉ trích từ Liên Hiệp Quốc ; tổ chức nhân quyền Ân xá Quốc tế ; Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ ; và chính phủ Malaysia. Bà Aung San Suu Kyi người đứng đầu của chính phủ trên thực tế đặc biệt bị chỉ trích cho sự không hành động và giữ im lặng của mình về vấn đề này và hành động rất ít để ngăn chặn các lạm dụng quân sự".

Đâu phải chỉ là những lời chỉ trích (xuông) sự việc đã đi xa hơn thế, và tồi tệ hơn nhiều. Tất cả những vòng nguyệt quế mà thế giới phương Tây trao cho Suu Kyi đều đã bị giật lại thẳng tay. Nhật báo Independent, số ra ngày 11/9/2017, còn ái ngại loan tin rằng do cuộc khủng hoảng người Hồi giáo Rohingya mà đã có 400 ngàn chữ ký yêu cầu tước bỏ Giải Nobel của Aung Sang Suu Kyi (Rohingya Muslim crisis : 400.000 sign petition to strip Aung Sang Suu Kyi of Nobel Prize).

Rồi khi mà tình cảm với phương Tây đã hết mặn mà thì Suu Kyi, và cả nước Miến, đã quay trở lại với anh nhân tình cũ - Trung Quốc. Cứ mỗi lần nhìn thấy hình ảnh nàng đứng cạnh Tập Cận Bình là lòng tôi tan nát, gan ruột muốn đứt thành từng khúc luôn.

Nói gần nói xa, chả qua nói thật : dù có chút chênh lệch về tuổi tác, tôi không chối được rằng đã có lúc mình phải lòng Suu Kyi. Tuy chỉ là tình yêu đơn phương nhưng giữa chúng tôi không thiếu những kỷ rất… êm đềm và rất khó quên !

Năm 2015, ngay sau khi Đảng Liên Đoàn Quốc Gia Vì Dân chủ (NLD) của Suu Kyi thắng cử vẻ vang là tôi bay qua Yangon tức khắc. Tôi muốn đến tận nơi để chia sẻ niềm vui lớn lao này với mỹ nhân mà mình ái mộ. Bước ra khỏi phi trường, vừa phóc lên taxi là tôi hớn hở hỏi liền :

- Are you happy ?

- Wait and see !

Chú tài xế trẻ xối ngay cho vào mặt tôi một xô nước lạnh.

Wait cái con mẹ gì nữa, hả Trời ? Bọn quân phiệt thua đau và thua đậm. Đảng NLD của Lady nắm quyền rồi. Một thời cơ lịch sử để Burma thoát khỏi độc tài, thoát Tầu, và thoát nghèo luôn. Đất Miến hiện có đủ điều kiện để thực hiện tất cả những ước mơ này : một đảng đối lập có thực lực, một vị lãnh đạo có tâm có tầm và được quần chúng tin yêu. Đây là một cơ hội bằng vàng tụi bay phải nắm lấy ngay, đừng thờ ơ, phải chung ta nhập cuộc với mọi người đi chớ…

Bữa đó, tui nói hơi nhiều, và hoàn toàn tin tưởng vào những suy nghĩ hết sức lạc quan và chân thật của mình. Niềm tin này - tiếc thay - tôi không giữ được luôn và cũng chả nắm được lâu. Sau khi nghe người đẹp của lòng mình tuyên bố một câu nghe rất chướng (nàng sẽ "đứng trên tổng thống" luôn) là tôi bắt đầu hơi bị lăn tăn chút xíu. Tôi ngại rằng quyền lực đã khiến cho mỹ nhân Burma (người vẫn được thiên hạ xưng tụng là "biểu tượng dân chủ") thay lòng đổi dạ.

Sau khi 6.700 người Rohingya (kể cả trẻ con) bị sát hại, và sau khi con số thuyền nhân đào thoát khỏi Myanmar lên đến hơn nửa triệu (503.698) mà Suy Kyi vẫn cứ lặng thinh thì thì tôi biết rằng sự nghi ngại của mình đã thành hiện thực. BBC bình luận : Myanmar's democratic transition, analysts say, appears to have stalled.

Vấn đề không chỉ "nghẽn" ở lãnh vực tự do, dân chủ, hoặc nhân quyền. Cái nghèo cũng đẩy Burma vào con đường … kẹt. Ngày 5/4/2016 tôi cũng có mặt ở đất nước này. Hôm đó, theo tường thuật của nhật báo The Global New Light of Myanmar, Bộ trưởng Vương Nghị đến thủ đô Naypyitaw để chúc mừng tân chính phủ - với một thái độ vô cùng nhũn nhặn - cùng lời "cam kết sẽ không can thiệp vào nội bộ của Myanmar" (pledging that China would not interfere in the internal affairs of Myanmar).

Tuy thế, cuối cùng, Miến Điện vẫn không thoát khỏi Tầu. Bỉnh bút của RFA, Hoàng Gia Phúc cho hay :

"Ngày 17/1/2020, ông Tập Cận Bình có chuyến thăm chính thức đến Myanmar - quốc gia thuộc ASEAN. RFI cho biết có hai dự án quan trọng được đề xuất trong chuyến thăm này, đó là : Bắc Kinh đề nghị xây dựng một hành lang kinh tế Trung Quốc-Miến Điện (CMEC) với một cảng nước sâu 1,3 tỉ đô la tại Kyaukphyu ở bang Rakhine, mở lối vào Ấn Độ Dương cho Trung Quốc. Một dự án lớn khác có thể được bàn bạc trong dịp này, đó là đập thủy điện 3,6 tỉ đô la ở Myitsone, bang Kachin. Với chuyến thăm này của ông Tập, Myanmar thể hiện quyết tâm tiến sâu vào quan hệ với Trung Quốc trong Dự án Con đường tơ lụa mới…".

Tôi thành thực không tin rằng Burma có chút tương lai sáng sủa nào trên Con đường tơ lụa mới của Tập Cận Bình, và xem ra thì đất nước này cũng chả còn có lựa chọn nào khác nữa. Cũng y như Miên, Việt với Lào thôi. Suu Kyi của lòng tôi, và Đảng Liên Đoàn Quốc Gia Vì Dân chủ (của nàng) quả đã làm cho không ít người thất vọng !

Cố nhân ơi, có biết chiều nay ta buồn !

Điều an ủi là, thỉnh thoảng, tôi vẫn còn bắt gặp mấy cái tuk tuk (trên mọi nẻo đường ở Miến) với chân dung xinh xắn của Suu Kyi - dù hai bên lề vẫn không thiếu những kẻ không nhà đang nằm vật vạ khắp nơi. Hóa ra hô hào tự do, kêu gọi cải cách kinh tế - chính trị vẫn là chuyện dễ ; thực hiện kìa mới gian nan.

Dân chủ, theo nhận xét của nhà báo Ngô Nhân Dụng, không giống như món mì gói cứ đổ nước sôi vào là ăn được ngay. Ấy thế mà ở nước tôi thì ngay cả "nước sôi" cũng chưa mấy ai buồn nghĩ đến.

Tưởng Năng Tiến

Nguồn : RFA, 01/04/2020 (tuongnangtien's blog)

Tòa án Công lý Quốc tế ban hành lệnh tạm thời yêu cầu Myanmar ngăn chặn diệt chủng người Rohingya (RFA, 30/01/2020)

Hôm 23/1/2020, Tòa án Công lý Quốc tế đã ban hành một Lệnh tạm thời , đưa ra các biện pháp khẩn cấp theo đề nghị của nhà nước Gambia, yêu cầu nhà nước Myanmar phải thực hiện các hành động ngăn chặn hành vi diệt chủng đối với người sắc tộc thiểu số Rohingya.

Lệnh này đã yêu cầu nhà nước Myanmar "thực hiện mọi biện pháp trong quyền hạn của mình" để ngăn chặn mọi hành vi vi phạm Công ước về Ngăn chặn và Trừng phạt Tội ác Diệt chủng.

Ngày 23/1/2020, Tòa án Công lý Quốc tế đã yêu cầu nhà nước Myanmar phải ngăn chặn hành vi diệt chủng đối với người sắc tộc thiểu số Rohingya.

Các biện pháp khẩn cấp tạm thời mà nhà nước Myanmar phải thực hiện bao gồm : ngăn chặn giết người, tấn công nghiêm trọng lên thể xác và tinh thần, căn trở sinh đẻ, và cưỡng ép di cư đối với người Rohingya.

Lệnh này cũng yêu cầu nhà nước Myanmar đảm bảo rằng quân đội cũng như bất kỳ đơn vị vũ trang nào của quốc gia này không được thực hiện bất kỳ hành vi nào liên quan tới tội ác diệt chủng hoặc âm mưu thực hiện tội ác diệt chủng. Đồng thời yêu cầu nhà nước Myanmar ngăn chặn việc tiêu hủy chứng cứ, và đảm bảo việc lưu giữ các bằng chứng liên quan đến cáo buộc diệt chủng.

Tòa án cũng yêu cầu Myanmar đệ trình báo cáo lên Tòa án về tất cả các biện pháp được thực hiện theo Lệnh này trong vòng bốn tháng, và sau đó cứ sáu tháng một lần, cho đến khi có quyết định cuối cùng được đưa ra bởi Tòa án.

Một ngày sau khi lệnh tạm thời được ban hành, hôm 24/1, Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc đã hoan nghênh Lệnh của Tòa án Công lý Quốc tế, và kêu gọi Myanmar thực hiện ngay lập tức, vô điều kiện, đầy đủ và nhất quán với các nghĩa vụ của mình theo Hiến chương LHQ và theo Điều lệ của Tòa án. 

Trước đó, hôm 11/11/2019, nhà nước Gambia đã nộp đơn khởi kiện nhà nước Myanmar lên Tòa án Công lý Quốc tế, cáo buộc Myanmar đã vi phạm Công ước về Ngăn chặn và Trừng phạt Tội ác Diệt chủng, khi chính quyền và quân đội nước này thực hiện các hành vi diệt chủng người sắc tộc thiểu số Hồi giáo Rohingya.

Phiên tòa điều trần được mở từ ngày 10 đến ngày 12/12 năm 2019. Bà Aung San Suu Kyi, một "biểu tượng dân chủ", cố vấn nhà nước, đại diện cho Myanmar tham gia phiên tòa chống lại các cáo buộc đến từ Gambia.

Tòa án Công lý Quốc tế là cơ quan tư pháp chính của Liên Hợp Quốc, được thành lập theo Hiến Chương Liên Hợp Quốc, bắt đầu hoạt động vào năm 1946, có trụ sở đóng tại The Hague (Hà Lan). Tòa án gồm 15 thẩm phán được bầu bởi nhiệm kỳ 9 năm. Tòa án có vai trò giải quyết tranh chấp pháp lý được đệ trình giữa các quốc gia. Phán quyết của tòa có hiệu lực ràng buộc và không có kháng cáo cho các bên liên quan.

Minh Luật

******************

Tây Tạng : Hạ Viện Mỹ thông qua dự luật bảo vệ Đạt Lai Lạt Ma (RFI, 29/01/2020)

Hạ Viện Hoa Kỳ hôm 28/01/2020 đã thông qua dự luật trừng phạt những quan chức Trung Quốc can thiệp vào việc chọn lựa người thay thế Đạt Lai Lạt Ma, nhà lãnh đạo tinh thần Tây Tạng 85 tuổi được cho là sẽ luân hồi sang kiếp khác.

Lãnh đạo tinh thần Tây Tạng Đạt Lai Lạt Ma (G) trong một buổi thuyết giảng ở Bodhgaya, Ấn Độ, ngày 04/01/2020 STR / AFP

Chính quyền Mỹ có thể phong tỏa tài sản và cấm nhập cảnh tất cả các quan chức Trung Quốc nào tìm cách nhận diện và đưa lên ngôi một Đạt Lai Lạt Ma mới do chính quyền Bắc Kinh duyệt xét, sau khi thủ lãnh tinh thần Tây Tạng qua đời.

Dự luật này còn phải được Thượng Viện chấp thuận, và thượng nghị sĩ Cộng hòa Marco Rubio - vốn nhiều ảnh hưởng ở Thượng Viện, đã từng vận động thành công luật nhân quyền Hồng Kông - hứa sẽ ủng hộ. Sau đó sẽ được trình lên tổng thống Donald Trump để phê chuẩn.

Dự luật cũng cấm Trung Quốc mở thêm lãnh sự quán mới, một khi Hoa Kỳ chưa được mở phái bộ ngoại giao ở Lhassa, thủ phủ Tây Tạng.

Theo truyền thống, người Phật giáo Tây Tạng chọn Đạt Lai Lạt Ma theo nghi thức riêng, có thể kéo dài nhiều năm, thông qua một ủy ban có nhiệm vụ tìm kiếm một trẻ em có các dấu hiệu là Đạt Lai Lạt Ma đầu thai.

Tenzin Gyatso, tức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 hiện nay, đã giảm hẳn các cuộc di chuyển và phải vào bệnh viện hồi tháng 4/2019 vì viêm phổi, nhưng ngài cho rằng sức khỏe vẫn tốt. Giải Nobel Hòa Bình 1989 sống lưu vong ở Ấn Độ sau cuộc nổi dậy bị đàn áp năm 1959, đã quyết định không theo tập tục truyền thống để ngăn trở bàn tay của Trung Quốc : ngài có thể tự chọn người kế nhiệm.

Các nhà đấu tranh Tây Tạng và Bắc Kinh đều biết rằng một khi Đạt Lai Lạt Ma thứ 14, vị sư nổi tiếng nhất thế giới qua đời, niềm hy vọng Tây Tạng được tự trị cũng có thể mất theo. Chính quyền Trung Quốc có thể chỉ định một người chấp nhận tuân phục Bắc Kinh lên kế vị. Hồi năm 1995, Trung Quốc đã chọn một cậu bé 6 tuổi làm Ban Thiền Lạt Ma, và các tổ chức nhân quyền coi đây là tù nhân chính trị trẻ tuổi nhất hành tinh.

Thụy My

LHQ đòi đẩy mạnh việc trừng phạt quân đội Miến Điện về kinh tế (RFI, 05/08/2019)

Theo AFP, các nhà điều tra của Liên Hiệp Quốc hôm nay, 05/08/2019, kêu gọi trừng phạt quân đội Miến Điện về kinh tế. Theo họ, quân đội Miến Điện rất giàu có, với cả một hệ thống công ty, tập đoàn với những khoản lợi kếch xù góp phần tài trợ cho hành vi bạo lực và tội ác. Giới điều tra còn cảnh cáo những công ty nước ngoài làm việc với quân đội Miến Điện sẽ bị xem là đồng lõa.

Trưởng đoàn điều tra về Miến Điện, ông Marzuki Darusman, họp báo tại tại văn phòng Liên Hiệp Quốc ở Jakarta, Indonesia, ngày 05/08/2019. Reuters/Sekar Nasly

Phát biểu tại Jakarta nhân dịp công bố báo cáo về tình hình Miến Điện, trưởng đoàn điều tra Liên Hiệp Quốc, ông Marzuki Darusman, cho rằng việc "cắt đứt quan hệ kinh tế sẽ làm giảm khả năng quân đội Miến Điện tiến hành các chiến dịch và như thế sẽ giảm những vụ vi phạm nhân quyền".

Theo các nhà điều tra, hiện nay, bên cạnh những đối tác lớn tại chỗ, còn có ít nhất 15 công ty nước ngoài có liên doanh với quân đội Miến Điện, trong lúc có 44 công ty ngoại quốc khác có liên hệ thương mại. Theo nhà điều tra Christopher Sidoti, số công ty đó chỉ là phần nổi của tảng băng.

Hai tập đoàn lớn của quân đội Myanmar Economic Holdings Limited (MEHL) và Myanmar Economic Corporation (MEC), với nhiều chi nhánh và công ty "cùng bè", hoạt động hầu như trong mọi lãnh vực, từ địa ốc, đá quý, cẩm thạch đến mỏ rubi, du lịch… Quân đội cũng nắm hai ngân hàng lớn. Các tập đoàn, công ty này không công bố toàn bộ kết quả hoạt động để tránh bị nhòm ngó.

Giới điều tra cho rằng "đế quốc kinh doanh" của quân đội Miến Điện cho phép họ thoát mọi sự kiểm tra và trốn tránh được trách nhiệm.

Báo cáo dầy 111 trang còn nêu chi tiết hàng chục công ty tư nhân đã chi hơn 10 triệu đô la cho quân đội trong lúc diễn ra cuộc trấn áp người Rohingya, sau đó tiếp tục tài trợ cho những dự án phát triển, hỗ trợ cho quân đội trong chiến dịch "xóa bỏ chứng cứ về việc người Rohingya thuộc về Miến Điện".

Các nhà điều tra Liên Hiệp Quốc yêu cầu mở điều tra hình sự về các công ty này vì họ không thể nào nói là không biết gì.

Giới hoạt động bảo vệ nhân quyền cho là sau báo cáo của các nhà điều tra Liên Hiên Hiệp Quốc, các công ty nào có liên hệ với một công ty của quân đội Miến Điện không thể biện minh là họ không biết.

Mai Vân

******************

Miến Điện : Biểu tình phản đối Mỹ trừng phạt các tướng lãnh cao cấp (RFI, 04/08/2018)

Tại Rangoon hôm qua 03/08/2019, cả ngàn người tuần hành để phản đối việc Hoa Kỳ trừng phạt tổng tư lệnh quân đội Miến Điện và nhiều tướng lãnh. Hôm 16/7, Washington ra lệnh cấm các nhân vật trên nhập cảnh vì vai trò của họ trong việc "thanh lọc chủng tộc" đối với người thiểu số Rohingya.

Biểu tình ủng hộ quân đội tại Rangoon ngày 03/08/2019, phản đối Mỹ trừng phạt tổng tư lệnh quân đội Miến Điện Min Aung Hlaing. Reuters/Ann Wang

Thông tín viên Sarah Bakaloglou tường trình từ Rangoon :

"Hai bức chân dung của tổng tư lệnh quân đội đối diện với đám đông. "Mỹ hãy tránh ra !" - người biểu tình hô vang. Tại đất nước này, người thiểu số Hồi giáo Rohingya ít được cảm tình.

Một sinh viên 19 tuổi đến ủng hộ giới quân nhân, nói : "Tôi không muốn Hoa Kỳ can thiệp vào chính trị Miến Điện, và những gì họ nói là sai. Quân đội là thành lũy của đất nước, không thể nào sống mà không có quân đội".

Đám đông còn phản đối mọi tu chính Hiến pháp, cũng để ủng hộ giới quân nhân. Bà Aung San Suu Kyi muốn sửa đổi bản Hiến pháp năm 2008, chủ yếu nhằm làm giảm quyền lực của quân đội.

Một người biểu tình khoảng 60 tuổi phản đối việc này, ông nói : "Chúng tôi cần có sự hiện diện của các quân nhân trong Quốc hội, vì Miến Điện chỉ mới khởi đầu thời kỳ chuyển đổi dân chủ. Bà Aung San Suu Kyi muốn sửa đổi điều khoản trong Hiến pháp đã ngăn trở bà lên làm tổng thống, vì các con bà mang quốc tịch nước ngoài. Tôi không thể chấp nhận được điều này".

Trong những tháng gần đây, các cuộc biểu tình dân tộc chủ nghĩa nhằm ủng hộ giới quân nhân liên tục diễn ra trên cả nước, được tổng tư lệnh quân đội Miến Điện khuyến khích".

Thụy My

Facebook xóa những tài khoản liên hệ với tập đoàn quân sự Miến Điện (RFI, 19/12/2018)

Facebook tiếp tục loại trừ hơn 100 tài khoản có liên hệ với tập đoàn quân sự Miến Điện. Quyết định được đưa ra trong bối cảnh mạng xã hội này liên tục bị lên án đã không hành động gì để ngăn chặn các lời lẽ kích động thù hận chống lại người Hồi Giáo Rohingya, nạn nhân của các vụ đàn áp tàn khốc, do giới quân sự Miến Điện chủ trương.

Ảnh minh họa : Trong một cửa hàng bán điện thoại di động tạ Rangoon, Miến Điện, ngày 08/08/2018. Reuters/Ann Wang

Trong một thông báo hôm qua, 18/12/2018, Facebook tuyên bố xóa bỏ 135 tài khoản, 425 trang, và 17 nhóm trên mạng xã hội này, có dẫn các đường link có liên quan đến tập đoàn quân sự Miến Điện. Đây cũng là các tài khoản, địa chỉ bị cáo buộc phối hợp tung tin giả. Theo Facebook, các trang mạng bị xóa bỏ đăng tải các tin tức có vẻ độc lập, thông tin về các lĩnh vực giải trí, chăm sóc sắc đẹp hay lối sống, nhưng thực chất đều có liên hệ với giới quân sự Miến Điện.

Người phát ngôn của chính quyền Miến Điện Zaw Htay hôm nay, 19/12/2018, không đưa ra bình luận nào, khi Reuters đặt câu hỏi về vấn đề này.

Trước đó, Facebook đã xóa bỏ tài khoản của tư lệnh quân đội Miến Điện. Nhiều trang và tài khoản có liên hệ với quân đội Miến Điện đã bị xóa bỏ hồi tháng 8/2018. Việc Facebook quyết định xóa bỏ nhiều trang và tài khoản diễn ra sau một cuộc điều tra của Liên Hiệp Quốc, với kết luận là các tướng lĩnh Miến Điện phải bị truy tố, bởi chiến dịch thảm sát và cưỡng hiếp tập thể nhắm vào cộng đồng Rohingya, với mục tiêu "diệt chủng". Hơn 700.000 người Rohingya hiện đang tị nạn tại Bangladesh, ít nhất 10.000 người bị quân đội Miến Điện thảm sát trong thời gian vừa qua.

Một báo cáo đặc biệt của Reuters hồi tháng 8/2018 cũng cho thấy là Facebook đã không nhanh chóng chú ý đến các cảnh báo của nhiều tổ chức nhân quyền Miến Điện, báo động về tình trạng tuyên truyền kích động thù hận lan tràn trên các mạng xã hội, chống lại các cộng đồng thiểu số, trong đó có người Rohingya.

Trọng Thành

******************

Aung San Suu Kyi bị Seoul rút giải nhân quyền Gwangju (RFI, 18/12/2018)

Một trong những tổ chức bảo vệ nhân quyền lớn nhất Hàn Quốc, Quỹ tưởng niệm 18 tháng Năm, hôm nay 18/12/2018 loan báo rút lại giải thưởng Gwangju đã trao cho nhà lãnh đạo Miến Điện Aung San Suu Kyi năm 2004, vì sự "dửng dưng" của bà trước thảm cảnh của người thiểu số Rohingya.

Cố vấn Nhà nước Miến Điện Aung San Suu Kyi phát biểu về tình hình tại bang Rakhine, nơi người Rohingya bị đàn áp, Naypyitaw, 19/09/2017. Reuters/Soe Zeya Tun

Vào thời đó, nhà ly khai được thế giới ngưỡng mộ đã không thể đến nhận giải thưởng nhân quyền danh giá này, vì bị tập đoàn quân sự quản thúc. Nay đảng của bà đã lên nắm quyền, Aung San Suu Kyi trở thành người lãnh đạo Miến Điện, nhưng bà lại bị cộng đồng quốc tế chỉ trích vì từ chối lên án bạo lực đối với người Rohingya, không hề tỏ sự cảm thông.

Từ năm 2017 đã có trên 720.000 người Rohingya phải chạy trốn các hành động tàn ác của quân đội và dân quân Phật giáo Miến Điện, cuộc khủng hoảng được Liên Hiệp Quốc đánh giá là "diệt chủng".

Ông Cho Jin Tae, phát ngôn viên của Quỹ tưởng niệm 18 tháng Năm tuyên bố : "Sự vô cảm trước những tội ác tàn bạo đối với người Rohingya đi ngược lại các giá trị mà giải thưởng bảo vệ, sự xúc tiến nhân quyền". Quỹ này được lập ra vào năm 1994 để tưởng niệm vụ nổi dậy đòi dân chủ ở Gwangju năm 1980, bị đàn áp trong biển máu với trên 200 người chết và bị thương.

Giữa tháng 11, Amnesty International cũng đã rút lại giải thưởng trao cho bà Aung San Suu Kyi năm 2009.

Trong khi đó tại Liên Hiệp Quốc, Hội Đồng Bảo An chuẩn bị một dự thảo nghị quyết nhằm thúc đẩy Miến Điện hợp tác để giải quyết cuộc khủng hoảng Rohingya, mặc dù Trung Quốc và Nga tẩy chay đối thoại. Dự thảo đặt ra mốc thời gian hồi hương trên 700.000 người Rohingya đang tị nạn tại Bangladesh, và cảnh báo có thể sẽ trừng phạt, nếu Miến Điện nếu không có tiến bộ nào.

Thụy My

Tháng Sáu năm 2012 tôi có cơ hội gặp bà Aung San Suu Kyi tại Thái Lan.

Lãnh đạo đảng cầm quyền Myanmar Aung San Suu Kyi.

Hôm ấy tôi và một nhóm báo chí tại Bangkok nhận được tin bà Aung San Suu Kyi sẽ tới thăm người Rohingya tại trại tỵ nạn Mae La, nằm trong tỉnh Thak, Quận Tha Song Yang cách thủ đô Thái Lan hơn 550 cây số. Rời Bangkok rất sớm tới nơi khoảng 2 giờ chiều, bầu trời Mae La vẫn còn sương mù lãng đãng vì nơi này thuộc vùng cao như Đà Lạt của Việt Nam. Chúng tôi vào trại tỵ nạn và biết phái đoàn của bà Aung San Suu Kyi vẫn chưa tới.

Vòng quanh trại là những căn nhà lá thô sơ, nằm liền nhau với những khuôn mặt cằn cỗi lấp ló nhìn khách từ xa tới. Biết chúng tôi là báo chí nhiều người tới bày tỏ hoàn cảnh của họ nhưng tiếc thay trong chúng tôi không ai biết tiếng Rohingya nên đành cười trừ, an ủi họ bằng vài câu tiếng Anh, đi loanh quanh quan sát đời sống của họ và chờ bà Aung San Suu Kyi ghé trại.

Người Rohingya không khác mấy với dân Thái hay Miến Điện, có điều da họ đen hơn, nam thì quấn xà rông còn nữ thì choàng khăn nhưng không che mặt. Sau này tôi mới biết luật của trại tỵ nạn Mae La không cho phép.

Những đứa trẻ lớn lên trong trại với đời sống thật sự bị bao vây bởi hàng trăm khó khăn. Nhìn ánh mắt của chúng người ta cảm nhận ngay được tình trạng bi đát mà chúng đang bươn chải trong đó. Bao nhiêu năm qua người Rohingya sống mỏi mòn trong trại Mae La mà không có một chút hy vọng nào về việc định cư ở một nước thứ ba. Họ không được quy chế tỵ nạn chính trị mà bị xếp vào diện di dân kinh tế, mặc dù ngay tại Miến Điện họ bị đối xử không khác gì súc vật vì bị kỳ thị, phân biệt đối xử vì lý do tôn giáo. Trại Mae La chờ phái đoàn bà Aung San Suu Kyi đến thăm nhưng tới hơn 5 giờ chiều vẫn chưa thấy đoàn xe vào trại. Chúng tôi không biết rằng đoàn của bà đi hướng khác để tránh báo chí và sau khi chạy một vòng khắp trại, đoàn xe chở bà Aung San Suu Kyi ra về và gặp chúng tôi ở cửa trại.

Bà không nói gì với người dân Rohingya, chỉ ngồi trong xe vẫy tay chào họ, chạy ngang nhìn ngắm cuộc sống của họ và... ra về. Tuy thất vọng nhưng chúng tôi vẫn cố tìm lý do biện minh cho bà, mặc dù sự biện minh ấy hoàn toàn có tính chất tự bào chữa. Nhưng có lẽ bắt đầu từ đó trong lòng tôi một dấu hỏi thật lớn nổi lên : Bà Aung San Suu Kyi sẽ có cách đối phó thế nào với người Rohingya cho phù hợp ?

Lần thứ hai, tôi gặp bà tại Washington DC ngay tại văn phòng RFA nơi chúng tôi làm việc, bốn tháng sau lần bà tới trại tỵ nạn Mae La.

Dáng người mảnh mai, nhỏ bé, Aung San Suu Kyi toát ra sức hấp dẫn người khác qua cách bà nói chuyện, cách bà lắng nghe người khác đưa ý kiến và bà gần như lúc nào cũng có nụ cười trên môi. Những chiếc hoa nối liền nhau trên chiếc kẹp tóc có lẽ là vật bất ly thân của bà. Nó nhắc nhở một tính cách Aung San Suu Kyi : mạnh mẽ với cường quyền nhưng dịu dàng với người dân Miến Điện.

Không bất ngờ khi bà là người chiếm gần như tuyệt đối số cử tri ủng hộ tại quê hương sau 15 năm bị quản thúc tại gia bởi chính phủ quân phiệt Miến. Bà lãnh đạo Liên Đoàn Quốc gia vì Dân chủ (National League for Democracy) một đảng đối lập do bà thành lập gọi tắt là NLD. Trong lúc bà bị cầm tù, chính NLD đã hoạt động tích cực không ngừng để lên tiếng tình trạng của bà ra với thế giới. Các cơ quan truyền thông quốc tế như CNN, CBS, VOA, RFA, BBC, RFI liên tục phát thanh những thông tin có liên quan tới bà, từ đó, bà được thế giới biết đến như một hình tượng chiến đấu không mệt mỏi cho dân tộc Miến Điện. Bà nhận được nhiều giải thưởng danh dự của các trường đại học nổi tiếng, những bằng khen của các tổ chức danh tiếng quốc tế và cuối cùng là giải Nobel Hòa Bình năm 1991.

Hào quang tỏa sáng không riêng cho bà mà cho cả dân tộc Miến. Chính phủ quân phiệt nhượng bộ và bà được tự do hoạt động sau hơn 15 năm bị quản thúc. Bà bước vào tòa nhà Quốc hội Miến với số phiếu thuyết phục, bà được thế giới ngưỡng mộ, là kim chỉ nam cho nhiều nước về tiến trình tranh đấu cho tự do dân chủ. Bà bắt đầu nếm trải mùi vị quyền lực và cũng bắt đầu đối diện với những điều bà từng suy nghĩ tới nhưng chưa bao giờ lá phiếu cử tri Miến lại đè nặng trên bờ vai bé nhỏ của bà như lúc này, lúc mà tình trạng quân đội Miến đàn áp tàn tệ hàng trăm ngàn người Rohingya buộc họ phải chạy khỏi đất nước tạm dung sau khi bỏ lại hàng ngàn người bị quân đội Miến tàn sát.

Người dân Miến vẫn tiếp tục ủng hộ bà. Họ nhìn bà như vị nữ thánh vì bà tranh đấu cho quyền lợi của họ, kể cả quyền được bạo hành với người khác chủng tộc, tôn giáo.

Đạo Phật gần như quốc giáo và Hồi giáo không được chấp nhận tại Miến. Người Rohingya bị bạc đãi và đối xử tàn khốc bởi chính người dân Miến trước khi quân đội nhúng tay vào. Hàng trăm ngôi làng của người Rohingya bị đốt thành tro, chính phủ đổ vấy cho phiến quân, còn bà Aung San Suu Kyi thì im lặng gần như tuyệt đối. Thế gới thắc mắc thái độ khó hiểu này và không ít nơi đã bày tỏ phẫn nộ khi bà tiếp tục có cung cách hành xử không khác gì chính quyền quân phiệt trước đây.

Khi báo chí quốc tế hỏi về hai nhà báo Miến Điện là U Wa Lone, 32 tuổi, và U Kyaw Soe Oo, 28 tuổi làm việc cho Reuters bị tòa án Miến tuyên phạt 7 năm tù vì đưa tin một cuộc thảm sát người Rohingya của quân đội Miến, bà đã trả lời rằng vì họ vi phạm pháp luật của Miến và bản án dành cho họ là đúng đắn.

Cách bà ứng phó với truyền thông làm bừng lên cơn giận dữ hơn nữa. Nhiều trường Đại học lột ảnh của bà đang treo trong trường, nhiều đề nghị rút bỏ các giải thưởng đã trao cho bà kể cả giải Nobel Hòa Bình vì người ta cho rằng bà không còn xứng đáng. Mới nhất vào ngày 11 tháng 11 năm 2018 Hãng tin CNN đã đăng tải lá thơ của tổ chức Ân xá Quốc tế do Tổng thư kí Kumi Naidoo thông báo cho bà về quyết định thu hồi danh xưng Đại sứ Quốc tế về Giải thưởng Lương tâm Quốc tế mà bà nhận được do Amnesty International trao tặng năm 2009.

Ân xá Quốc tế chỉ trích người đoạt giải Nobel vì đã không sử dụng "quyền lực chính trị và đạo đức" để bảo vệ quyền con người ở đất nước của bà, "sự thờ ơ rõ ràng" của bà đối với các tội ác quân sự ở các vùng dân tộc và "không dung nạp tự do ngôn luận". Những cáo buộc mạnh mẽ này như giọt nước làm tràn chiếc ly bất mãn của thế giới trước các hành động đi ngược lại những gì mà bà tranh đấu hơn hai mươi năm qua.

Thời kỳ hào quang của bà đã chấm dứt và thời kỳ bóng tối đang bao trùm Miến Điện.

Bà Aung San Suu Kyi đã đặt cược quá nhiều vào cử tri Miến. Bà bị ám ảnh bởi quyền lực của các sư sãi Miến với cuộc cách mạng áo cà sa năm 2007, bà cũng không thể quên "Phong trào 969", một phong trào ngày càng có ảnh hưởng lớn tại đất nước có tới 90% dân số theo Phật giáo. Một trong những người khởi xướng và lãnh đạo phong trào này là nhà sư Ashin Wirathu, 44 tuổi, trụ trì tại tu viện Masseyin ở thành phố Mandalay. Ashin Wirathu nổi tiếng đến nỗi báo Times đăng hình của ông ta trên bìa và gọi ông là "Bộ mặt của khủng bố Phật giáo". Ashin Wirathu xách động Phật giáo Miến chống lại dân Hồi giáo Rohingya và không ngại kêu gọi họ nổi lên đuổi người Rohingya ra khỏi lãnh thổ Miến Điện.

Bà Aung San Suu Kyi biết tầm ảnh hưởng của Ashinh Wirathu và bà đã tiếp tục im lặng trước những hành vi mà ông này gieo rắc trên đất nước Miến.

Sự im lặng đồng lõa ấy đã làm hình ảnh bà biến dạng trước các chính khách quốc tế. Đất nước của bà bị xem xét và các quan chức Miến đang có nguy cơ bị đưa ra tòa xét xử về tội diệt chủng người Rohingya. Các nước ASEAN cũng đang xét lại việc Miến Điện đàn áp người Hồi giáo sau khi tân Tổng thống Malaysia, ông Mahathir Mohamad, lên tiếng cáo buộc và Indonesia có động thái hợp tác muốn đưa hồ sơ Miến Điện ra cuộc họp thượng đỉnh của khối tại Singapore vào tháng 11 này.

Cử tri Miến Điện đã đưa bà lên, vì vậy bà không muốn mất sự ủng hộ của họ. Suy cho cùng không biết bà là con cờ của cử tri hay chính họ mới là con cờ cho khát vọng chính trị trong con người của bà ? Nhưng dù sao thì hào quang của bà đã tắt vĩnh viễn. Tắt đi vì một chính kiến sai lầm sau bao năm hoạt động trong lĩnh vực nhân quyền. Nhân quyền đối với bà Aung San Suu Kyi không áp dụng cho người Rohingya và vì vậy bà đang chơi ván cờ cô độc chỉ có bà và cử tri Miến với nhau còn quốc tế bà không chú ý, mặc dù trước đây chính họ vận động cho bà ra khỏi bóng tối của tù đày.

Mặc Lâm

Nguồn : VOA, 15/11/2018

Hồ sơ Rohingya nổi cộm tại Thượng Đỉnh ASEAN ở Singapore (RFI, 12/11/2018)

Singapore bước vào một tuần lễ sôi động về mặt ngoại giao với Thượng Đỉnh ASEAN lần thứ 33 chính thức mở ra từ ngày 12 đến 15/11/2018. Phát biểu trong khuôn khổ diễn đàn doanh nghiệp ASEAN, thủ tướng Lý Hiển Long kêu gọi các đối tác Đông Nam Á đẩy mạnh tiến trình hội nhập trong bối cảnh mô hình đa phương đang bị đe dọa, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung leo thang. Ngoài hồ sơ kinh tế, hồ sơ người Rohingya tại Miến Điện là một trong những trọng tâm của thượng đỉnh lần này.

Lãnh đạo Miến Điện Aung San Suu Kyi phát biểu tại Diễn Đàn Kinh Doanh và Đầu Tư ở Singapore ngày 12/11/2018. Reuters/Athit Perawongmetha

Trước cử tọa gồm các doanh nhân ASEAN, trong cương vị chủ nhà thủ tướng Lý Hiển Long sáng nay nhắc lại cuộc đọ sức thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc có nguy cơ tác động tiêu cực đến kinh tế Singapore và nhấn mạnh : "Đông Nam Á có tiềm năng rất lớn nhưng lại lệ thuộc vào tình hình thế giới ở bên ngoài, do vậy khối này chọn giải pháp đẩy mạnh tiến trình hội nhập trong một thế giới đa phương".

Ngoài hồ sơ kinh tế, khủng hoảng người Rohingya tại Miến Điện là một trong những trọng tâm của thượng đỉnh ASEAN lần thứ 33. Thông tín viên đài RFI từ Singapore, Carrie Nooten cho biết lãnh đạo Miến Điện bà Aung San Suu Kyi sẽ bị các đối tác Đông Nam Á yêu cầu giải thích về hồ sơ nhậy cảm này và đây có thể là một thay đổi trong đường lối hoạt động của ASEAN, vốn chủ trương không can thiệp vào công việc nội bộ của các nước thành viên.

"Tuần này lãnh đạo các nước ASEAN có thể sẽ đoạn tuyệt với thái độ thản nhiên vốn có từ trước tới nay. Thông thường, nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ được 10 thành viên khối Đông Nam Á tuân thủ. Nhưng lần này, từ những tuần qua, nhiều tiếng nói phản đối chính sách của Miến Điện đối với cộng đồng thiểu số Rohingya theo đạo Hồi. Đây là một sự đương đầu trực tiếp với bà Aung San Suu Kyi.

Thay đổi trong thái độ của ASEAN xuất phát từ những đòn tấn công của thủ tướng Malaysia Mahathir, đã trở lại cầm quyền hồi tháng 5 vừa qua và là một người có lập trường mạnh mẽ bảo vệ ASEAN.

Thủ tướng Malaysia trước tiên đã lên tiếng qua các phương tiện truyền thông và ông đã nêu hẳn vấn đề trước Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc. Ông Mahathir đã nói thẳng là không còn tin tưởng vào bà Aung San Suu Kyi.

Có thể dự báo là, nhiều nước Hồi Giáo Đông Nam Á như Brunei hay Indonesia sẽ ủng hộ lập trường của thủ tướng Malaysia.

Một số các nhà ngoại giao ngầm cho biết về phía Miến Điện đã không có những tiến triển nhanh chóng trên, cho nên những lời lẽ mang tính khiêu khích này nhằm buộc Naypyidaw phải hành động.

Singapore trong cương vị nước chủ nhà, luôn giữ thế trung lập trong mọi tình huống, nhưng lần này, chính quyền Singapore dự trù sẽ có thái độ cứng rắn.

Các lãnh đạo ASEAN ý thức được rằng, uy tín của khối Đông Nam Á được đặt lên bàn cân. Trước mắt uy tín đó trên vấn đề người Rohingya đang bị lung lay, đặc biệt là sau báo cáo của Liên Hiệp Quốc về khủng hoảng người Rohingya tại Miến Điện".

Thanh Hà

*****************

Chính quyền Miến Điện hủy vụ kiện nhà báo chỉ trích quan chức đảng NLD (RFI, 10/11/2018)

Ngày 09/11/2018, chính quyền Miến Điện rút đơn kiện ba nhà báo bị bắt cách đây một tháng vì chỉ trích một người thân cận của nhà lãnh đạo Aung San Suu Kyi. Quyết định trên từng bị đánh giá là một dấu hiệu mới cho thấy sự thụt lùi về quyền tự do báo chí ở Miến Điện.

Kyaw Zaw Linn, tổng biên tập tuần báo Eleven Media, cùng hai đồng nghiệp lúc ra khỏi tòa án Tamwe, Rangun, ngày 26/10/2018. Reuters/Ann Wang

Từ Rangun, thông tín viên RFI Eliza Hunt cho biết thêm :

"Ba nhà báo đã viết một bài về việc tài trợ cho hệ thống xe buýt ở thành phố Rangun và lãnh đạo của vùng không hài lòng về bài báo đó.Vị quan chức này lại là một thành viên quan trọng của Liên Đoàn Quốc Gia vì Dân Chủ (NLD), đảng của nhà lãnh đạo Aung San Suu Kyi.

Vị quan chức của đảng NLD đã yêu cầu các nhà báo xin lỗi, đổi lại sẽ rút đơn kiện. Tuy nhiên, ba nhà báo này không xin lỗi.

Vì thế, đích thân tổng thống Miến Điện phải can thiệp để nhắc nhở chính quyền địa phương và yêu cầu họ tuân theo luật về truyền thông. Có nghĩa là trước tiên phải giải quyết vụ việc thông qua trung gian của Hội đồng Báo chí Miến Điện.

Đây là sự can thiệp hiếm hoi tại một quốc gia bị chỉ trích từ nhiều tháng qua vì vi phạm quyền tự do ngôn luận. Vụ việc của các nhà báo làm việc cho tạp chí Eleven xảy ra ngay sau khi hai phóng viên của hãng tin Reuters bị kết án 7 năm tù vì thực hiện phóng sự về một vụ thảm sát nhắm vào sắc dân thiểu số Rohingya theo Hồi giáo.

Kể từ khi bà Aung San Suu Kyi lên nắm quyền vào năm 2016, hơn 40 nhà báo đã bị truy tố tại Miến Điện theo một loạt các luật đàn áp, trong đó có 17 nhà báo bị quan chức chính phủ kiện. Vậy mà, ngoại trưởng Aung San Suu Kyi, kiêm cố vấn quốc gia, từng tuyên bố cách đây không lâu rằng : "Tôi nghĩ là báo chí rất được tự do" ở Miến Điện".

Thu Hằng

*****************

Miến Điện : Các tổ chức phi chính phủ tố cáo kế hoạch hồi hương Rohingya (RFI, 09/11/2018)

Hàng chục tổ chức phi chính phủ nhóm họp tại Bangkok, Thái Lan, ngày hôm nay, 09/11/2018, để tố cáo kế hoạch của chính phủ Miến Điện liên quan đến việc đưa người tị nạn Rohingya từ Bangladesh trở về Miến Điện vào tuần tới, và cho rằng kế hoạch này làm cho những người phải hồi hương "kinh hãi".

Người Hồi giáo thiểu số Rohingya Miến Điện vượt sông Naf sang tị nạn ở Bangladesh. Ảnh chụp ngày 12/11/2017. Reuters/Mohammad Ponir Hossain

Hôm thứ Ba, 06/11, tờ báo chính thức của Miến Điện, The Global New Light of Myanmar, cho biết, kể từ ngày 15/11, nhóm đầu tiên bao gồm 2.260 người tị nạn Rohinygya sẽ được đưa về nước, theo nhịp độ 150 người mỗi ngày. Vẫn theo nguồn tin trên, Miến Điện đã đạt thỏa thuận với Bangladesh, nơi đang có khoảng 720 ngàn người Hồi giáo Rohingya tị nạn để tránh bị quân đội Miến Điện trấn áp, kể từ tháng 08/2017.

Tuy nhiên, 42 tổ chức phi chính phủ đã ký một bức thư ngỏ được công bố ngày hôm nay, cho rằng việc hồi hương là nguy hiểm, chưa có đủ điều kiện bảo đảm an ninh cho sắc dân thiểu số Rohingya theo đạo Hồi, tại một quốc gia đã xẩy ra nhiều vụ bạo lực do các phần tử Phật giáo dân tộc chủ nghĩa cực đoan tiến hành.

Theo các tổ chức phi chính phủ đang hoạt động tại Miến Điện, được AFP trích dẫn, những người Rohingya đã phải chạy sang Bangladesh để được an toàn và "họ kinh hãi khi nghĩ đến những gì sẽ xẩy ra nếu họ trở về Miến Điện vào lúc này". Người Rohingya lo ngại là có thể lại bị cưỡng bức đưa vào các trại tị nạn tồi tệ, nơi sinh sống của khoảng 120 ngàn người Rohingya từ nhiều năm qua, tại bang Rakhine, Miến Điện.

Cuối năm 2017, Miến Điện và Bangladesh đã ký một thỏa thuận hồi hương người Rohingya, nhưng mọi việc không tiến triển và hai bên đổ lỗi cho nhau, trong lúc đó, người Rohingya từ chối hồi hương chừng nào an ninh và các quyền công dân của họ không được chính phủ Miến Điện bảo đảm.

Các hành động trấn áp người Rohingya bị Liên Hiệp Quốc tố cáo như một vụ "diệt chủng".Hồi tháng 06/2018, Cao Ủy Tị Nạn Liên Hiệp Quốc và tổ chức Chương trình phát triển Liên Hiệp Quốc đã ký với chính phủ Miến Điện một thỏa thuận hỗ trợ tạo các điều kiện thuận lợi cho việc hồi hương an toàn và tự nguyện của người Rohingya.

Đức Tâm