Vero Cell và 3.200 tỉ, ngắm nghía minh bạch và trọng dân

Trân Văn, VOA, 26/11/2021

Trong ngày 25/11/2021 có thêm hai người nữa tại huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa tử vong vì "sốc phản vệ" sau khi được chích Vero Cell - vaccine ngừa Covid-19 do Trung Quốc sản xuất. Tính đến nay đã có bốn người cùng là công nhân Công ty Giày Kim Việt, có nhà máy đặt tại huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa thiệt mạng sau khi cùng được chích Vero Cell hôm 23/11/2021 (1).

Vero cell, made in China.

Theo báo chí Việt Nam, trong hàng trăm công nhân của Công ty Giày Kim Việt được chích Vero Cell vào thời điểm vừa kể, có khoảng 70 người đã được đưa vào hai bệnh viện (Bệnh viện Đa Khoa tỉnh Thanh Hóa và Bệnh viện Đa khoa huyện Nông Cống) để theo dõi vì những phản ứng bất thường của cơ thể sau khi chích Vero Cell. Tỉnh Thanh Hóa đã chỉ đạo huyện Nông Cống tạm dừng chích Vero Cell cho dân chúng (2).

Giống như nhiều quốc gia khác, số ca nhiễm và số ca tử vong vì Covid-19 tại Việt Nam tăng nhanh và tăng cao trở lại. Đáng lưu ý là thực tế buộc các viên chức hữu trách tại Việt Nam phải xác nhận, tại Việt Nam, nhiều người đã "fully vaccinated" (chích đủ số liều vaccine và thời gian chích đủ mức mong đợi để giảm nguy cơ lây nhiễm) vẫn bị nhiễm Covid-19 và tử vong.

Tuy nhiên khác với thiên hạ, giới hữu trách ở Việt Nam lờ đi, không công bố những số liệu mà lẽ ra dân chúng phải biết : Bao nhiều người đã chích vaccine, trong đó bao nhiêu là "fully vaccinated" vẫn bị nhiễm Covid-19, thậm chí trở nặng và tử vong. Đặc biệt trong số này, có bao nhiêu người chích những loại vaccine trước nay vẫn bị nghi ngờ về hiệu quả như Vero Cell (3) ?

Cho đến giờ này, các viên chức hữu trách ở Việt Nam tiếp tục ỡm ờ khi đưa ra những cảnh báo liên quan đến phòng ngừa, ngăn chặn Covid-19 bằng vaccine. Chẳng hạn tại Thành phố Hồ Chí Minh – nơi tiếp tục dẫn đầu về số ca nhiễm và số ca tử vong do Covid-19 – dân chúng thành phố này chỉ được phép biết rằng, chuyên gia dịch tễ khuyến cáo những người đã nhận Vero Cell nên sớm chích mũi thứ ba vào đầu tuần tới (4).

Vero Cell bắt đầu được dùng để ngừa Covid-19 tại Thành phố Hồ Chí Minh vào trung tuần tháng 8. Thượng tuần tháng 9, Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức chích mũi Vero Cell thứ hai cho những người đã được chích mũi đầu tiên bằng Vero Cell. Chất lượng Vero Cell thế nào mà chỉ ba tháng sau (đầu tháng 12) phải tổ chức chích mũi Vero Cell thứ ba cho những cá nhân về lý thuyết đã "fully vaccinated" ?

***

Tuần trước, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam tổ chức Lễ tưởng niệm hơn 23.000 người Việt thiệt mạng do Covid-19 (5). Diễn biến đợt dịch Covid-19 thứ tư cho thấy, chiến lược phòng chống Covid-19 vừa thiếu kiến thức, viễn kiến, vừa chủ quan, độc đoán là nguyên nhân chính khiến nhiều người trong số 23.000 người Việt uổng mạng và nhiều triệu người khác khốn khổ, kinh tế suy sụp, xã hội hỗn loạn !

Song hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam chỉ tưởng niệm, không xin lỗi, tất nhiên không truy cứu – xử lý trách nhiệm bất kỳ cá nhân hữu trách nào. Giờ, những cảnh báo, khuyến cáo liên quan đến Vero Cell bắt đầu bộc lộ những hậu quả nhãn tiền, có ai hoặc những ai phải chịu trách nhiệm khi thản nhiên duyệt chi 3.200 tỉ để mua 20 triệu liều Vero Cell hồi hạ tuần tháng 9 không (6) ?

Sau Thanh Hóa, còn những địa phương nào phải quyết định tạm ngưng sử dụng Vero Cell. Nếu tiếp tục sử dụng Vero Cell ai hoặc những ai chịu trách nhiệm khi có thêm người thiệt mạng vì "sốc phản vệ",ai hoặc những ai phải chịu trách nhiệm khi nhiều người mà về lý thuyết đã "fully vaccinated" nhưng vì chích Vero Cell nên cần chích thêm mũi thứ an gay lập tức, nếu không sẽ không an toàn cho sức khỏe và tính mạng ?

Bắt chước thiên hạ, trong vài năm gần đây, càng ngày các viên chức hữu trách lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam càng lớn giọng về công khai, minh bạch. Cứ nhìn cách hành xử của họ trong quản trị, điều hành quốc gia đặc biệt là khi xảy ra thảm họa sẽ thấy công khai, minh bạch kiểu xã hội chủ nghĩa là như thế nào.Công khai, minh bạchvốn là điều tất nhiên nếu thật sự tôn trọng dân chúng. Họ có trọng dân không ?

Trân Văn

Nguồn : VOA, 26/11/2021

Chú thích

(1) https://danviet.vn/cong-nhan-thu-4-tu-vong-sau-tiem-vaccine-vero-cell-o-thanh-hoa-20211125220922578.htm

(2) https://tuoitre.vn/them-1-nu-cong-nhan-tu-vong-sau-tiem-vac-xin-tai-thanh-hoa-20211125140400507.htm

(3) https://thanhnien.vn/hon-50-ca-tu-vong-o-tp-hcm-chua-duoc-tiem-vac-xin-covid-19-post1400818.html

(4) https://plo.vn/suc-khoe/tphcm-can-uu-tien-tiem-mui-3-cho-nguoi-lon-tuoi-benh-nen-1029646.html

(5) https://baochinhphu.vn/Tin-noi-bat/TRUC-TIEP-Le-tuong-niem-dong-bao-tu-vong-va-can-bo-chien-si-hy-sinh-trong-dai-dich-COVID19/453404.vgp

(6) https://nld.com.vn/thoi-su/bo-sung-hon-3200-ti-dong-mua-20-trieu-lieu-vac-xin-vero-cell-20210930210201354.htm

******************

Bốn người chết sau khi tiêm vaccine Vero Cell ở Thanh Hóa

VOA, 26/11/2021

Đã có bốn người chết do biến chứng sau khi tiêm vaccine ngừa Covid-19 của Trung Quốc ở tỉnh Thanh Hóa trong khi hàng chục người khác vẫn đang tiếp tục được theo dõi tại bệnh viện trong sự cố tiêm ngừa vaccine Covid-19 nghiêm trọng nhất ở Việt Nam cho đến nay.

Bệnh nhân phản ứng sau tiêm vaccine ngừa Covid-19 của Trung Quốc đang điều trị tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa.

Ca tử vong thứ tư là một nữ công nhân 36 tuổi của Công ty Giày Kim Việt. Cô đã được tiên lượng nguy kịch từ trước và tử vong sau khi can thiệp ECMO (chạy tim phổi nhân tạo bên ngoài cơ thể) được hai ngày, theo trang mạng VnExpress.

Nữ công nhân này là một trong hơn 60 người bị phản ứng sau tiêm vaccine Vero Cell ở huyện Nông Cống ba ngày trước đây. Trong đó, có 9 người bị nặng phải đưa lên bệnh viện tuyến tỉnh còn những người còn lại biểu hiện nhẹ hơn nên được theo dõi ở bệnh viện tuyến huyện.

Đều là nữ

Tất cả những người bị biến chứng sau khi chích vaccine Vero Cell đều là nữ trong độ tuổi 25-30, cùng là công nhân ở Công ty Giày Kim Việt, cũng theo VnExpress. Trước đó, hôm 23/11, công ty này đã tổ chức tiêm vaccine Trung Quốc cho khoảng 400 công nhân thì xảy ra sự cố.

Hiện giờ, ngoài bốn người không qua khỏi, những công nhân còn lại đang được theo dõi ở bệnh viện tỉnh và huyện ‘đều đã ổn định’, ‘tiến triển tốt’ và ‘đang chờ xuất viện’, theo lời lãnh đạo Sở Y tế Thanh Hóa thông tin cho báo chí.

VnExpress dẫn lời bác sĩ Nguyễn Văn Chi, người được Bộ Y tế điều động từ Bệnh viện Bạch Mai ở Hà Nội vào Thanh Hóa chữa trị cho các bệnh nhân bị biến chứng sau khi tiêm cho biết những người bị nặng là ‘do sốc phản vệ’ dẫn đến viêm cơ tim và giảm tiểu cầu.

Còn những người bị nhẹ đang được theo dõi ở Bệnh viện huyện Nông Cống là ‘phản ứng thông thường sau tiêm’. Họ chỉ bị đau đầu, đau tay nhẹ chứ không bị tụt huyết áp như nhóm bị sốc phản vệ.

Đình chỉ lô vaccine

Trong lúc này, chính quyền tỉnh Thanh Hóa đã đình chỉ lô vaccine Vero Cell liên quan đến sự cố sốc phản vệ sau khi tiêm. Lô này đang còn 43.000 liều chưa tiêm hiện đang lưu kho ở huyện Nông Cống trong tổng số 53.000 liều được phân bổ hôm 18/11.

Tuy nhiên, ngoại trừ lô vaccine này ra thì các lô vaccine Vero Cell khác đã được phân phối đến tỉnh vẫn sẽ được triển khai tiêm theo kế hoạch, ông Lương Ngọc Trương, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thanh Hóa, được VnExpress dẫn lời cho biết.

Trước đó, hôm 24/11, chỉ sau một ngày được tiêm vaccine Vero Cell, đã có hai nữ công nhân tử vong vào buổi sáng và một người vào buổi chiều.

Giám đốc Sở Y tế Thanh Hóa Trịnh Hữu Hùng được dẫn lời cho biết tất cả những người được chích Vero Cell hôm 23/11 đều đã được khám sàng lọc, được tư vấn về các phản ứng phụ sau tiêm từ trước.

Vaccine Vero Cell do Trung Quốc sản xuất là một trong các loại vaccine ngừa Covid-19 hiện được cho phép lưu hành ở Việt Nam, bên cạnh các loại vaccine AstraZeneca, Pfizer, Moderna của phương Tây, Sputnik V của Nga và Abdala của Cuba.

Mặc dù vaccine Trung Quốc được sử dụng rộng rãi ở nhiều nước Đông Nam Á, nhất là ở Campuchia, nhưng ở Việt Nam loại vaccine này bị người dân e dè và thậm chí tẩy chay do xuất xứ của nó. Theo tìm hiểu của VOA thì nhiều người dân Việt Nam chẳng thà đợi đến khi có vaccine khác chứ nhất quyết không tiêm vaccine Vero Cell bất chấp lời kêu gọi của chính quyền rằng ‘vaccine tốt nhất là vaccine được tiêm sớm nhất’.

Việt Nam cũng đã từng ghi nhận ca tử vong do sốc phản vệ sau khi tiêm vaccine AstraZeneca hồi đầu tháng 5. Nạn nhân là một nữ nhân viên y tế 35 tuổi làm việc tại Bệnh viện Đa khoa huyện Tân Châu, tỉnh An Giang. Người này tử vong chỉ một ngày sau khi chích ngừa.

Nguồn : VOA, 26/11/2021

Chính phủ duyệt mua 20 triệu liều Vero Cell theo các điều kiện đặc biệt cho Trung Quốc

RFA, 23/09/2021

Ngày 21/9, Chính phủ Việt Nam đã có Nghị quyết cho phép áp dụng hình thức chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt đối với việc mua 20 triệu liều vắc-xin Vero Cell của hãng Sinopharm (Trung Quốc). Truyền thông Nhà nước loan tin này hôm 22/9.

Vắc-xin của hãng Sinopharm - Reuters

Đáng chú ý là các điều kiện áp dụng cho việc mua 20 triệu liều vắc-xin này bao gồm : Chấp thuận điều khoản miễn trừ trách nhiệm đối với các khiếu nại phát sinh từ hoặc liên quan đến vắc-xin hoặc việc sử dụng vắc-xin ; chấp nhận phương thức thanh toán theo các điều khoản trong hợp đồng ; chấp nhận không có nội dung về bảo lãnh tạm ứng, bảo lãnh thực hiện hợp đồng.

Cũng theo Nghị quyết, việc ký kết, hiệu lực, giải thích, thực hiện và giải quyết tranh chấp của hợp đồng áp dụng theo luật pháp của Trung Quốc. Trường hợp không giải quyết được, tranh chấp do Ủy ban Trọng tài thương mại và kinh tế quốc tế Trung Quốc tại Bắc Kinh (Trung Quốc) phán quyết.

Cho đến lúc này, Việt Nam đã chính thức nhập về 5,7 triệu liều vắc-xin Vero Cell bao gồm năm triệu liều do Thành phố Hồ Chí Minh mua riêng và 700.000 liều là do Bắc Kinh viện trợ.

Ngoài ra, Bắc Kinh cũng hứa sẽ viện trợ cho Việt Nam thêm năm triệu liều vắc-xin ngừa Covid-19 nữa.

Ngoài nhận viện trợ vắc-xin từ Trung Quốc, Việt Nam cũng đã nhận sáu triệu liều vắc-xin từ Mỹ qua chương trình Covax của WHO, và 3,58 triệu liều vắc-xin từ Nhật Bản.

Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga hôm 23/9 cam kết sẽ viện trợ 60 triệu liều vắc-xin cho các nước, gấp đôi con số cam kết đưa ra trước đó.

Nhiều người dân Việt Nam hiện không tin tưởng về hiệu quả và chất lượng của vắc-xin Vero Cell của Trung Quốc. Trên thực tế, đã có trường hợp người dân ở Thành phố Hồ Chí Minh bỏ tiêm khi nghe thông báo sẽ được tiêm loại vắc-xin này.

***********************

Buộc dân ký cam kết nếu không tiêm vắc-xin Covid-19 : ‘vô bổ và phi pháp’

RFA, 22/09/2021

"Đối với những trường hợp trong độ tuổi nhưng từ chối tiêm chủng, yêu cầu người dân ký cam kết với UBND phường về việc không tiêm chủng, nêu rõ lý do và cam kết chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật nếu là nguyên nhân làm lây lan dịch bệnh trong cộng đồng".

Một người dân Hà Nội chích vắc-xin AstraZeneca Covid-19 vào ngày 10 tháng 9 năm 2021. Nhac Nguyen / AFP

Đó là nội dung văn bản thông báo của phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai - Hà Nội, vào cuối tuần qua. Ông Tạ Văn Hải - Phó Chủ tịch UBND phường Hoàng Liệt khi trả lời báo chí nhà nước cũng đã xác nhận thông tin này.

Ông Trần Bang, một người bất đồng chính kiến khi trả lời RFA từ Sài Gòn hôm 22/9, cho biết ý kiến của mình :

"Giấy bắt dân không chích vắc-xin phải chịu trách nhiệm thật buồn cười, không theo chuẩn mực và luật lệ nào. Vì quyền chích cái gì vào người ta là do chính người đấy quyết định, không phải người khác quyết định, đó là quyền của mỗi người. Ngay cả người ta bị bệnh nặng, khi bác sĩ chỉ định mổ, thì người ta phải đồng ý thì bác sĩ mới được mổ. Đấy là cái quyền, chứ chích vào người ta rồi sau này điều tra ra do vắc-xin đó mà người ta chết thì ai chịu trách nhiệm. Thứ hai, trong giai đoạn mười mấy ngàn người chết vì không được chích vắc-xin, không có vắc-xin để chích và không có thuốc để điều trị đúng thì ai chịu trách nhiệm ? Điều đó nó ngược, chính quyền phải lo sức khỏe cho dân, còn chích thuốc vào người hay không là quyền của người ta".

Giải thích với báo chí về việc ra thông báo như vừa nêu, Phó Chủ tịch UBND phường Hoàng Liệt - Tạ Văn Hải cho biết, mục tiêu chính của việc ra văn bản là tuyên truyền để người dân biết và đến thực hiện tiêm chủng vắc xin Covid-19. Đối với yêu cầu dân ký cam kết, ông Hải giải thích mục đích của phường là nắm bắt lý do vì sao người dân không tiêm.

Để tìm hiểu về mặt pháp luật đối với văn bản yêu cầu dân ký cam kết chịu trách nhiệm nếu không tiêm vắc-xin, RFA hôm 22/9 liên lạc Luật sư Đặng Đình Mạnh, thuộc Đoàn Luật sư thành phố Hồ Chí Minh, và được ông giải thích :

"Về phương diện pháp lý, có thể nhận định được ngay hai vấn đề :

1. Việc tiêm ngừa vắc-xin Covid-19 hiện nay hoàn toàn đặt trên cơ sở tự nguyện. Không có quy định bó buộc từ phía chính quyền. Theo đó, người dân có quyền quyết định tiêm ngừa hay không.

2. Việc làm lây lan dịch bệnh là một điều cấm của luật pháp, đã được quy định thành một tội danh hình sự".

Thế nên theo Luật sư Đặng Đình Mạnh, việc UBND Phường Hoàng Liệt - Quận Hoàng Mai yêu cầu người dân ký cam kết nếu từ chối tiêm ngừa Covid-19 và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu là nguyên nhân làm lây lan dịch bệnh là động thái thừa, không cần thiết và cũng không hợp pháp. Luật sư Mạnh cho biết tiếp :

"Vì hai lẽ :

1. Không có quy định nào buộc người không tiêm vắc-xin phải cam kết về hậu quả cả.

2. Nếu gây hậu quả, vi phạm mà không có cam kết, thì thật ra hành vi vi phạm vẫn bị khởi tố bình thường.

Trong thực tế, sau khi dịch bùng phát từ gần hai năm nay, thì khá nhiều công dân đã bị khởi tố, xét xử về tội danh này và chẳng ai trong số họ có cam kết gì cả".

Luật sư Đặng Đình Mạnh cho rằng, đa phần người dân không tiêm vắc-xin vào thời điểm này chủ yếu là do tâm lý ngán ngại đối với vắc-xin sản xuất từ Trung Quốc mà thôi. Nếu nguồn vắc-xin dồi dào, người dân có quyền lựa chọn vắc-xin thì số người phân vân tiêm vắc-xin sẽ không nhiều như hiện nay nữa.

Một y tá chuẩn bị tiêm một liều vắc-xin Sinopharm Covid-19 tại Hà Nội vào ngày 10/9/2021. Nhac Nguyen / AFP.

Năm triệu liều vắc-xin Vero Cell của Sinopharm–Trung Quốc do tập đoàn Vạn Thịnh Phát tài trợ toàn bộ chi phí mua, đã được tập đoàn này chuyển đến Ủy ban Nhân dân (UBND) Thành phố Hồ Chí Minh để tiêm chủng cho người dân vào ngày 9/8. Tuy nhiên, nhiều người dân Thành phố Hồ Chí Minh cho RFA biết họ từ chối tiêm vắc-xin của Trung Quốc cho dẫu có bị phạt vì nghi ngờ chất lượng và độ an toàn của vắc-xin do Trung Quốc sản xuất.

Sau đó, truyền thông Nhà nước Việt Nam cho biết UBND thành phố Hải Phòng đã có công văn gửi Bộ Y tế và UBND Thành phố Hồ Chí Minh đề nghị được mượn tạm 500.000 liều vắc-xin Sinopharm để tiêm cho những đối tượng ưu tiên. Đến ngày 30/8, Thành phố Hồ Chí Minh lại tiếp tục nhường lại một triệu liều vắc-xin Sinopharm cho tỉnh Bình Dương.

Tính đến ngày 1/9/2021, Việt Nam đã nhập về tổng cộng 5.700.000 liều vắc-xin Trung Quốc, trong đó gồm 500 ngàn liều đầu tiên là do Trung Quốc tặng có điều kiện, 200 ngàn liều do Bộ quốc phòng Trung Quốc tặng Bộ quốc phòng Việt Nam và năm triệu liều còn lại là do công ty Vạn Thịnh Phát đặt mua.

Ông Đặng Phước, một facebooker quan tâm tình hình Việt Nam, khi trả lời RFA cho rằng, việc tiêm vắc xin là tự nguyện chứ không thể bắt buộc được. Và mẫu giấy cam đoan ‘chịu trách nhiệm nếu không tiêm vắc-xin Covid-19’ do phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, Hà Nội soạn thảo đem thực hiện là vi hiến ! Ông đưa ra dẫn chứng :

"Theo khoản 1, khoản 3 Điều 20 - Hiến pháp 2013 qui định : ‘Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khỏe, danh dự và nhân phẩm ; không bị tra tấn, bạo lực, truy bức, nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, sức khỏe, xúc phạm danh dự, nhân phẩm. Việc thử nghiệm y học, dược học, khoa học hay bất kỳ hình thức thử nghiệm nào khác trên cơ thể người phải có sự đồng ý của người được thử nghiệm’".

Vì thế, theo ông Đặng Phước, sau vụ việc nhập năm triệu liều vắc-xin Sinophram vào Sài Gòn bị làn sóng dư luận kịch liệt đòi tẩy chay Bộ Y tế đã lên tiếng rằng số vắc-xin này do Thành phố Hồ Chí Minh tự mua, không phải của Bộ Y tế mua. Đến ngày 3/8/2021, khi trả lời phỏng vấn báo chí nhà nước, ông Phó chủ tịch Thành phố Hồ Chí Minh Dương Anh Đức đã khẳng định ‘tiêm vaccine Covid-19 tự nguyện mới tiêm’. Ông Đặng Phước cho rằng, điều ông Đức nói là chính xác !

Nhân chuyến thăm Việt Nam hôm 10/9, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị công bố Trung Quốc sẽ viện trợ thêm cho Việt Nam ba triệu liều vắc-xin ngừa Covid-19, đưa tổng số liều vắc-xin ngừa Covid mà Bắc Kinh viện trợ cho Việt Nam lên 5,7 triệu liều.

Cũng trong ngày 10/9, Bộ Y tế Việt Nam đã quyết định phê duyệt có điều kiện vắc-xin Hayat-Vax của Trung Quốc cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19. Đây là vắc-xin thứ bảy được phê duyệt khẩn cấp ở Việt Nam cho phòng, chống dịch Covid-19. Tuy nhiên, khác với vắc-xin Vero Cell của Sinopharm sản xuất ở Trung Quốc, vắc-xin Hayat-Vax không nằm trong danh sách vắc-xin được dùng khẩn cấp được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phê duyệt.

Thấy gì qua việc Trung Quốc phàn nàn Việt Nam chưa tiêm chủng cho công dân họ ?

Giang Nguyễn, RFA, 29/06/2021

Việc Trung Quốc vừa qua lên tiếng chỉ trích cách Việt Nam sử dụng vắc-xin do Bắc Kinh viện trợ không đúng như lời hứa đã khiến nhiều người dân Việt Nam thắc mắc về việc tặng vắc-xin của nước láng giềng. Người dân vốn đã nghi ngờ với chất lượng vắc-xin do Trung Quốc sản xuất, nay nói gì trước sự phàn nàn từ phía Bắc Kinh ?

Việt Nam được nói đã hoãn kế hoạch phân bổ nửa triệu liều vắc-xin Sinopharm do Trung Quốc tặng đến các tỉnh biên giới giáp Trung Quốc, sau khi nước này phàn nàn rằng Hà Nội không giữ lời hứa ưu tiên tiêm ngừa vắc-xin Covid-19 cho công dân Trung Quốc đang sinh sống, làm việc ở Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ Y tế Việt Nam Nguyễn Thanh Long và Đại sứ Trung Quốc Hùng Ba hôm 20/6/2021. Courtesy of MOH

Tặng hay ban ơn ?

Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội hôm 24 tháng 6 đã tố cáo chính quyền Việt Nam "không tham vấn phía Trung Quốc trước khi phân phối vắc-xin". Sau đó một ngày, Đại sứ quán nước này qua thông báo cho biết Hà Nội nói sẽ thu xếp để sớm thực hiện cam kết tiêm vắc-xin cho các công dân Trung Quốc.

Bà Đào Thu Huệ, một giáo viên nghiên cứu về Trung Quốc từ Hà Nội nhận xét, Trung Quốc gửi tặng lô vắc-xin 500 nghìn liều mà kèm theo điều kiện phải tiêm cho công dân nước họ, là trò mưu mẹo :

"Tôi nhận thấy đây là một trò xảo trá của chính phủ Trung Quốc. Họ muốn tiêm cho công dân của họ tại nước ngoài. Đúng ra họ sẽ phải nhờ Chính phủ Việt Nam hoặc là chính phủ các nước mà họ gửi vắc-xin tới, thậm chí là phải thuê những chính phủ tiếp nhận vắc-xin đó để tiêm cho công dân của Trung Quốc. Nhưng bây giờ họ lại sử dụng ngôn từ rất xảo trá, họ nói họ tặng. Nếu mà theo nguyên tắc tặng thì người nhận sẽ có quyền sử dụng vắc-xin đó theo ý của người ta. Nhưng bây giờ khi mà chính phủ Việt Nam mới chỉ có kế hoạch thôi là định phân bổ vắc-xin cho địa phương này, địa phương kia mà không theo như Trung Quốc muốn, thì lập tức người Trung Quốc quay ra trở mặt. Người Trung Quốc ở đây mới là người trở mặt trước".

Bà Huệ đã nhiều năm sinh sống, học tập ở Trung Quốc và bà nói hành động từ Đại sứ quán Trung Quốc bộc lộ bản chất rằng người dân Trung Quốc vốn không có cái nhìn tích cực về Việt Nam :

"Cái nhìn chung, quan niệm, nhận thức của họ về người Việt Nam, thứ nhất là họ không biết gì về Việt Nam, thứ hai coi Việt Nam là một phần của Trung Quốc và thứ ba nếu những ai có một chút thông tin thì nói rằng Việt Nam đã từng nhận ơn của Trung Quốc và bây giờ đối xử không tốt với Trung Quốc".

Một người đàn ông được tiêm vắc-xin Sinopharm ngừa Covid-19 ở Dubai, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất hôm 8/2/2021. Ảnh : AP

Viện trợ mang màu sắc chính trị

Bộ Y tế Việt Nam mãi đến ngày 3 tháng 6 mới phê duyệt vắc-xin của Trung Quốc cho nhu cầu cấp bách phòng ngừa Covid-19 đang lây lan nhanh chóng từ cuối tháng Tư và cả thế giới đang phải đối mặt với sự khan hiếm vắc-xin. Việt Nam cũng là quốc gia cuối cùng trong khối ASEAN nhận vắc-xin từ Trung Quốc và bị xếp hạng chót về tỷ lệ tiêm chủng. Tính đến ngày 28 tháng 6 mới có khoảng 3,5 triệu người được tiêm, trong đó chỉ khoảng 173 nghìn người đã tiêm cả hai liều.

Bà Đào Thu Huệ nói, người dân Việt Nam vẫn nghi kỵ và cẩn trọng đối với vắc-xin Trung Quốc và Bắc Kinh hiểu rõ điều đó nên lô vắc-xin của họ có kèm theo điều kiện :

"Chính phủ Trung Quốc cũng lường trước được thái độ của người dân Việt Nam tẩy chay hàng Trung Quốc. Cho nên họ cũng đặt luôn điều kiện là phải tiêm cho người Trung Quốc tại đây. Thế còn chương trình vắc-xin ở Việt Nam hiện nay người Việt Nam đang có thứ tự ưu tiên, nếu mà phải lựa chọn tiêm vắc-xin thì họ thà tiêm vắc-xin của Việt Nam còn hơn là tiêm vắc-xin của Trung Quốc".

Một công nhân Việt Nam giấu tên đang làm việc tại Đài Loan nói, mặc dù ông không tán thành việc tiêm vắc-xin Trung Quốc cho người Việt Nam, nhưng đòi hỏi của Bắc Kinh phải ưu tiên cho công dân của họ không hợp lý :

"Đây là một đòi hỏi rất là quá đáng. Trung Quốc mang tiếng là viện trợ, nhưng mà viện trợ có điều kiện, số lượng thì rất ít, chỉ có 500.000 liều. Một số nước khác, Nhật Bản, Mỹ và Nga, người ta cũng viện trợ cho Việt Nam con số rất lớn mà người ta không có một đòi hỏi gì cả. Tôi cho viện trợ Trung Quốc mang tính màu sắc chính trị, không đơn thuần là hỗ trợ như các nước".

Nhà phân tích Greg Poling của Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế (CSIS) tại Washington DC, bình luận về ngoại giao vắc-xin của Trung Quốc rằng đây là chính sách nhằm tạo ảnh hưởng lên các quốc gia khác, ở Châu Phi, Đông Nam và Nam Mỹ. Trao đổi với RFA, ông nhận định qua điện thư về việc Đại sứ quán phàn nàn về cách Việt Nam phân bổ vắc-xin :

"Việc này dường như chạm đến hai xu hướng : Đầu tiên là sự chần chừ của Việt Nam trong việc tiếp nhận và phân phối vắc-xin do Trung Quốc sản xuất. Khác với các nước láng giềng, trong nhiều tháng Việt Nam đã cố gắng tránh sử dụng Sinovac hay Sinopharm (hai loại vắc-xin của Trung Quốc-pv). Và xu hướng thứ hai là sự lo lắng trên toàn khu vực rằng việc tài trợ vắc-xin của Trung Quốc đi kèm với những dây dưa chính trị nặng nề".

Mục sư Nguyễn Mạnh Hùng từ Sài Gòn nhận xét, có lẽ Trung Quốc thông qua việc tặng vắc-xin để tạo tiếng tăm về vắc-xin ‘made in China’ đang được dùng tại Việt Nam :

"Việt Nam và nhiều nước trên thế giới muốn tẩy chay, nên Trung Quốc mới hối thúc Việt Nam phải chích ngừa, mà dân Việt Nam không chích ngừa. Có thể họ nghĩ rằng nếu mà dân Việt Nam không chích thì chích cho người dân của họ đang làm việc và sinh sống ở Việt Nam, hoặc những người có nhu cầu qua Trung Quốc làm việc hoặc một số dân tỉnh biên giới. Theo tôi nghĩ Trung Quốc làm như vậy là để có những người chích thì tạo được niềm tin và ảnh hưởng, không những đối với người dân Việt Nam mà cả những người dân các nước khác trên thế giới". 

Tấm biển cảnh báo dịch bệnh Covid-19 ở Hà Nội hôm 29/4/2020AFP

Việt Nam cần sắp xếp khoa học trong việc tiêm vắc-xin

Mục sư Hùng cũng cho rằng những vướng mắc trong việc phân phối vắc-xin đã thể hiện những bất cập trong chương trình tiêm chủng đại trà mà chính quyền Việt Nam đang tiến hành. Điển hình, những cảnh hàng ngàn người dân Việt chen chúc xếp hàng tại nhà thi đấu Phú Thọ, TP HCM, để chờ được tiêm vắc-xin. Họ đứng san sát, vi phạm các yêu cầu về giãn cách xã hội ngay tại thời điểm mà thành phố này đang ghi nhận hàng chục ca nhiễm mới mỗi ngày.

Nhìn nhận về vấn đề này, Mục sư Hùng nói :

"Đây là cách làm thiếu khoa học của nhà nước Việt Nam. Thay vì như vậy thì tổ chức thành từng đợt nhỏ đi và thực hiện chế độ 5k của Bộ Y tế, thực hiện tốt vấn đề cách ly, giãn cách thì bảo đảm tốt hơn."

Một công nhân làm việc tại Đài Loan cũng cho biết ông không hề chứng kiến những cảnh "chen chúc" để được tiêm vắc-xin như thế tại Đài Loan :

"Tôi nghĩ thứ nhất là do những người lãnh đạo vẫn chưa lo rốt ráo vụ này, thứ hai là do người dân Việt Nam mình ý thức chưa được cao. Tôi thấy ở Đài Loan ý thức người dân tốt, họ chấp hành chính sách của nhà nước rất tốt".

Dịch Covid-19 đã tái bùng phát tại Việt Nam nhiều đợt và lý ra theo người công nhân làm việc tại Đài Loan chính quyền Việt Nam không nên để những cảnh xếp hàng chen chúc như thế xảy ra.

Giang Nguyễn

Nguồn : RFA, 29/06/2021

********************

Làn sóng chỉ trích Việt Nam trên mạng xã hội Trung Quốc sau sự cố phân bổ vắc-xin

Trường Sơn, RFA, 28/06/2021

Người dùng mạng xã hội Weibo và Guancha ở Trung Quốc chỉ trích Việt Nam dữ dội, sau khi đại sứ quán nước này ở Hà Nội ra tuyên bố tố cáo chính phủ Việt Nam "thất hứa" trong việc ưu tiên tiêm chủng cho công dân Trung Quốc đang ở Việt Nam. Làn sóng chỉ trích này thổi bùng chủ nghĩa bài ngoại trong lòng xã hội Trung Quốc và phơi bày ác cảm mà nhiều người dân nước này có đối với Việt Nam.

Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam, Hùng Ba, trao vắc-xin của hãng Sinopharm cho đại diện Việt Nam hôm 20/6/2021 - Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại Thành phố Hồ Chí Minh

Hôm 24 tháng 6, Đại sứ quán Trung Quốc ở Việt Nam đăng một tuyên bố trên mạng xã hội Weibo , trong đó tố cáo chính quyền Việt Nam đã "không tham vấn phía Trung Quốc trước khi phân phối vắc-xin" và thông tin rằng "các ban ngành có liên quan của chính quyền Việt Nam đã hứa sẽ huỷ bỏ kế hoạch ngay sau khi bị phía Trung Quốc nhắc nhở". 

Hôm 20 tháng 6, Việt Nam tiếp nhận 500 ngàn liều vắc-xin Sinopharm sản xuất bởi Trung Quốc, kèm theo điều kiện là phải ưu tiên tiêm chủng cho công dân Trung Quốc ở Việt Nam, người Việt Nam có kế hoạch học tập và làm việc tại Trung Quốc, và người Việt Nam sống ở khu vực biên giới với Trung Quốc.

Chính quyền Việt Nam ban đầu dự định phân bổ số vắc-xin trên cho các tỉnh biên giới giáp Trung Quốc gồm Lào Cai, Hà Giang, Lai Châu, Cao Bằng, Lạng Sơn, và một số tỉnh khác như Điện Biên, Nam Định, và Thái Bình. Tuy nhiên kế hoạch này đã bị huỷ bỏ sau khi Đại sứ quán Trung Quốc lên tiếng phản đối.

Thông tin được Đại sứ quán Trung Quốc đăng tải đã trở thành đề tài được bàn tán xôn xao nhất trên mạng xã hội ở Trung Quốc, tạo ra làn sóng chỉ trích Việt Nam dữ dội với các bình luận hằn học và mang tính miệt thị.

Hashtag Việt Nam thất hứa ưu tiên người Trung Quốc trên mạng xã hội Weibo của Trung Quốc và các bình luận kèm theo.

Chỉ bốn ngày sau khi được đăng tải, tuyên bố trên của Đại sứ quán Trung Quốc ở Việt Nam đã có 650 triệu lượt xem và hàng chục ngàn bình luận. Người dùng Weibo ở Trung Quốc đã sáng tạo ra hashtag #越南未兑现中国人优先承诺# (Việt Nam thất hứa ưu tiên người Trung Quốc), và đã trở thành hashtag phổ biển nhất trên mạng xã hội này.

Chó, Khỉ, Sói mắt trắng là những ngôn từ được nhiều người dùng mạng xã hội Trung Quốc sử dụng để nói về Việt Nam, ám chỉ sự "vô ơn" trước những giúp đỡ từ Trung Quốc. Nhiều người cũng nhắc đến cuộc chiến tranh biên giới năm 1979 để nhấn mạnh "bản chất vô ơn" của Việt Nam. 

Hồ Tích Tiến, phóng viên của Hoàn Cầu Thời Báo, một tờ báo của Đảng cộng sản Trung Quốc, viết nhận định về hiện tượng này trên trang Weibo của ông. Ông Hồ Tích Tiến cho rằng nguyên do người dân Trung Quốc phản ứng gay gắt đối với Việt Nam là vì nhiều lẽ, bao gồm việc Việt Nam "kéo Hoa Kỳ" vào cuộc tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông với Trung Quốc, và cả việc Việt Nam "coi mình là ông chủ của bán đảo Đông Dương".

Một người quan sát Trung Quốc nói với RFA với điều kiện giấu tên qua email rằng : "đối với người Việt Nam và nước khác thì chính quyền Trung Quốc nói là họ tặng vắc-xin, nhưng đối với người trong nước thì họ lại nói là số vắc-xin này thuộc chương trình tiêm chủng cho người Trung Quốc ở hải ngoại có tên "Spring Sprout", điều này cho thấy họ có thể dễ dàng thao túng người dân trong nước, và sẵn sàng biến Việt Nam thành dê tế thần". 

Chương trình Spring Sprout (tạm dịch là Mầm Xuân) của chính phủ Trung Quốc bắt đầu vào tháng ba vừa qua với mục đích là để tiêm vắc-xin cho người Trung Quốc ở nước ngoài. Theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc, hiện tại đã có hơn 1,18 triệu người Trung Quốc ở hơn 150 quốc gia được tiêm vắc-xin ngừa Covid-19 bao gồm vắc-xin do Trung Quốc sản xuất và vắc-xin của các nước khác. 

Cũng theo nhà quan sát này thì chủ nghĩa dân tộc ở Trung Quốc đang ngày càng thịnh hành và chính quyền Trung Quốc chịu trách nhiệm chính cho việc này. Trong vụ việc liên quan đến Việt Nam thì điều đó được bộc lộ rõ ràng. 

"Sự việc hoàn toàn có thể được giải quyết một cách êm thấm thông qua đối thoại nội bộ mà không nhất thiết phải biến nó trở thành vấn đề to tát nhằm cổ xuý chủ nghĩa dân tộc cực đoan. Đại sứ quán Trung Quốc ở Hà Nội rõ ràng là quan tâm đến việc phục vụ dư luận ở nước họ hơn là thể hiện một bộ mặt tích cực trước người Việt Nam. Đấy là lý do tại sao họ chỉ công bố câu chuyện này ở mạng xã hội Trung Quốc chứ không đưa tin ở mạng xã hội mà người Việt dùng". 

Việt Nam và Trung Quốc hiện đang có tranh chấp về chủ quyền ở Biển Đông. Những căng thẳng giữa hai nước trong các năm qua liên quan đến Biển Đông đã có lúc dẫn đến những cuộc biểu tình phản đối Trung Quốc rầm rộ tại các thành phố ở Việt Nam.

Xã hội Việt Nam hiện tồn tại tâm lý dè chừng vắc-xin sản xuất bởi Trung Quốc. Ngày 2 tháng 6, Đài Á Châu Tự do đã thực hiện khảo sát trên Facebook và kết quả cho thấy trong số 4.400 bình luận có đến 3.800 bình luận cho biết không muốn sử dụng vắc-xin có xuất xứ từ Trung Quốc.

Trường Sơn

Nguồn : RFA, 28/06/2021

*********************

Việt Nam sẽ ‘sớm’ tiêm chủng cho công dân Trung Quốc sau khi bị phàn nàn

VOA, 28/06/2021

Việt Nam đồng ý sớm tiêm chủng cho công dân Trung Quốc sau khi bị nước này phàn nàn rằng quốc gia Đông Nam Á không tuân thủ cam kết được thống nhất trước đó giữa hai bên về việc sử dụng vaccine chống Covid-19 do Bắc Kinh trao tặng.

Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long (thứ 2 từ phải) tiếp nhận 500.000 liều vaccine Sinopharm do Trung Quốc tặng từ Đại sứ Trung Quốc tại Hà Nội Hùng Ba (thứ 2 từ phải) hôm 20/6.

Đại sứ quán Trung Quốc ở Hà Nội nói trong một tuyên bố ra hôm 25/6 rằng cơ quan đại diện ngoại giao này đang làm việc với Bộ Y tế Việt Nam trong việc "hợp tác tiêm chủng" và rằng "hai bên đã thống nhất tiêm phòng cho công dân Trung Quốc ở Việt Nam sớm nhất có thể", theoHoàn cầu Thời báo.

Tờ báo của cơ quan ngôn luận chính thức của Đảng Cộng sản Trung Quốc, có tên tiếng Anh là Global Times, cho biết rằng trước đó một ngày, Đại sứ quán nước này ở Hà Nội đã "bày tỏ quan ngại" về việc Việt Nam không thực hiện việc phân phối lô vaccine mà Trung Quốc tặng theo kế hoạch đã thống nhất trước đó.

Việt Nam hôm 20/6 nhận 500.000 liều vaccine của hãng dược Sinopharm do Trung Quốc cung cấp miễn phí. Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long đã tiếp nhận lô vaccine này tại một buổi lễ được tổ chức ngay tại sân bay Nội Bài ở Hà Nội với sự có mặt của Đại sứ Trung Quốc Hùng Ba.

Bộ Y tế Việt Nam nói sẽ ưu tiên dùng vaccine mà Bắc Kinh trao tặng cho ba nhóm đối tượng, gồm các công dân Trung Quốc làm việc tại Việt Nam, người dân Việt Nam có nhu cầu học tập, làm việc, kinh doanh tại Trung Quốc, và những người dân có nhu cầu sử dụng vaccine này, đặc biệt ở các địa phương sát biên giới với Trung Quốc.

Tuy nhiên, theo Hoàn cầu Thời báo, Đại sứ quán Trung Quốc đã phàn nàn với phía Việt Nam rằng kế hoạch triển khai lô vaccine này đã không đúng như thoả thuận trước đây nhằm ưu tiên cho 3 nhóm đối tượng kể trên.

Cùng đưa tin về việc này,Bloomberg trích dẫn một quan chức của sứ quán Trung Quốc ở Hà Nội nói rằng "Theo sự nhất trí giữa hai bên, chính phủ Việt Nam đã nhiều lần hứa rằng vaccine do Trung Quốc viện trợ sẽ được ưu tiên cho công dân Trung Quốc, những người Việt Nam có nhu cầu sang Trung Quốc làm việc, và những người sống ở khu vực biên giới".

Bộ Y tế Việt Nam hôm 23/6 cho biết sẽ phân bổ 500.000 liều vaccine của Trung Quốc tặng cho 9 tỉnh phía Bắc, gồm cả hai tỉnh không giáp biên là Thái Bình và Nam Định, nhưng trong đó Quảng Ninh, tỉnh giáp biên giới Trung Quốc, nhận nhiều nhất với 230.000 liều, theo VnExpress.

Hoàn cầu Thời báo, thuộc Nhân dân Nhật báo của Trung Quốc, trích dẫn tuyên bố của Đại sứ quán nước này cho biết rằng "Việt Nam sau đó đã rút lại kết hoạch phân phối này".

Bộ Ngoại giao Việt Nam không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của VOA trước thông tin mà Đại sứ quán Trung Quốc đưa ra về việc Việt Nam không thực hiện theo thoả thuận đã thống nhất giữa hai bên về việc sử dụng vaccine do Bắc Kinh trao tặng.

Người dùng mạng xã hội ở Trung Quốc đã bày tỏ tức giận về việc phân phối vaccine Sinopharm của Việt Nam, trong đó một số người chỉ trích Việt Nam đã "không giữ lời hứa", theo Hoàn cầu Thời báo. "Việt Nam không tôn trọng cam kết ưu tiên người Trung Quốc" là chủ đề được tìm kiếm nhiều nhất hôm 25/6 trên mạng Weibo, một dịch vụ mạng xã hội của Trung Quốc giống với Twitter, theo Bloomberg.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng hôm 24/6 nói với phóng viên rằng "Việt Nam không phân biệt đối xử trong quá trình chăm sóc sức khỏe cũng như tiêm chủng giữa công dân Việt Nam và công dân nước ngoài đang sinh sống, học tập và làm việc tại Việt Nam" sau khi được yêu cầu bình luận trước những ý kiến về việc phân biệt đối xử trong ưu tiên tiêm chủng.

Việt Nam mới chỉ tiêm chủng được ít nhất một liều vaccines Covid-19 cho chưa đầy 3 triệu trong tổng số hơn 98 triệu dân, một trong những tỷ lệ thấp nhất trong khu vực, trong khi đang chống chọi với làn sóng bùng phát dịch trong cộng đồng tồi tệ nhất từ cuối tháng 4 vừa qua.

Nguồn : VOA, 28/06/2021

*******************

Vắc-xin Trung Quốc : Của cho không bằng cách cho

Hoài Đông, RFA, 28/06/2021

Ngoại giao vắc xin của Trung Quốc

Kể từ khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố rằng vắc-xin ngừa Covid-19 do nước này sản xuất sẽ trở thành "hàng hóa phổ thông toàn cầu", Bắc Kinh đã tham gia vào quảng bá sản phẩm của mình trên khắp thế giới nhằm nâng cao hình ảnh "mềm", thiện chí và uy tín trong mắt cộng đồng quốc tế.

Đại sứ Trung Quốc ở Hà Nội, Hùng Ba, trao tặng 500.000 liều vắc-xin của hãng Sinopharm (Trung Quốc) tặng Việt Nam hôm 20/6/2021 ở sân bay Nội Bài, Hà Nội - Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại Thành phố Hồ Chí Minh

Trong bối cảnh đại dịch vẫn tiếp tục hoành hành, Trung Quốc đang cố gắng thể hiện như một cường quốc toàn cầu có trách nhiệm với "chính sách ngoại giao vắc-xin" và tìm cách triển khai vắc-xin đến các khu vực khác như Châu Phi, Châu Á và Nam Mỹ…

Trên thực tế, chính sách ngoại giao vắc-xin của Trung Quốc giúp "làm đẹp" hình ảnh của chính phủ nước này trong mắt cộng đồng quốc tế nói chung, cũng như giúp đoàn kết với các nước tham gia Sáng kiến "Vành đai và Con đường" (BRI) nói riêng. Ví dụ, Ngoại trưởng Algeria Sabri Boukadoum đã gửi lời cảm ơn Trung Quốc vì đã viện trợ vắc-xin, đồng thời khẳng định hết lòng ủng hộ BRI. Chiến lược ngoại giao vắc xin của Trung Quốc thậm chí còn phục vụ lợi ích chính trị trong nước khi làm hài lòng nhân dân thông qua mức độ hiệu quả của biện pháp kiểm soát dịch bệnh tại nhà, cũng như hỗ trợ các nước khác. 

Bắc Kinh cũng cho biết ưu tiên sẽ được dành cho các nước sông Mekong - Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam - và hứa rằng Philippines sẽ được tiếp cận nhanh chóng, trong khi các quốc gia Mỹ Latinh và Caribe sẽ nhận được khoản vay 1 tỷ đô la Mỹ để mua vắc-xin.

Có thật là viện trợ ?

Thế nhưng "chính sách ngoại giao vắc xin" của Trung Quốc lại bị thất bại tại Việt Nam, quốc gia láng giềng thân thiết "mười sáu chữ vàng, bốn tốt" của Trung Quốc.

Trung Quốc vốn coi Việt Nam là nước "nằm trong vùng ảnh hưởng" của họ từ lâu. Hai quốc gia này có những lịch sử phức tạp trong quan hệ của đôi bên. Trung Quốc là quốc gia cộng sản đã trợ giúp cho chính quyền cộng sản Việt Nam trong nhiều năm chống Pháp, nhưng Trung Quốc cũng đã tấn công Việt Nam trên đất liền năm 1979 và nhiều lần khác trên biển.

Quan hệ Việt - Trung gần đây ngày càng trở nên lạnh nhạt do các hành động hiếu chiến của Trung Quốc trên biển Đông. Chính vì vậy, mặc dù lẽ ra Việt Nam là quốc gia được ưu tiên trong "chính sách ngoại giao vắc-xin" của Trung Quốc, nhưng trên thực tế Việt Nam lại là quốc gia hiếm hoi, nếu không nói là duy nhất ở Đông Nam Á không muốn lệ thuộc vào vắc-xin của Trung Quốc.

Đa số người dân Việt Nam ngày càng có tâm lý căm ghét Trung Quốc bởi các hành động hung hăng, côn đồ của họ trên biển Đông, điều đó dễ dẫn tới tâm lý ghét cả vắc-xin của Trung Quốc. Gần đây, một bài báo trên tờ Bưu Điện Hoa Nam Buổi sáng của Lương Nguyễn An Điền cũng chỉ ra lý do người Việt Nam không muốn vắc-xin từ Trung Quốc (1) .

Tuy nhiên, cho tới nay, chính quyền Việt Nam đang bối rối trước sự lây lan ngày càng rộng, vượt khỏi tầm kiểm soát của con người ở đất nước này. Trong bối cảnh đó, vắc xin là giải pháp duy nhất hiệu quả để chống lại sự lây lan của dịch bệnh. Chính quyền Việt Nam đã cầu viện sự giúp đỡ vắc-xin của tất cả các quốc gia trên thế giới.

Trước tình hình đó, Nhật Bản đã viện trợ lần đầu cho Việt Nam 800.000 liều vắc xin AstraZeneca, lần hai là một triệu liều. Sự viện trợ này không đòi hỏi bất cứ điều kiện nào.

Bắc Kinh cũng tuyên bố "viện trợ" cho Việt Nam 500.000 liều vắc-xin Vero Cell. Vero Cell là vắc-xin của công ty dược phẩm Sinopharm đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào danh sách sử dụng khẩn cấp (EUL) và được Chương trình Covax mua để giúp các nước tiếp cận với vắc xin một cách công bằng. Chính phủ Việt Nam đã tổ chức nguyên một chuyến bay và lễ đón nhận để tỏ lòng trọng thị sự "viện trợ" này của Trung Quốc.

Sau khi nhận, Bộ Y tế Việt Nam cho biết sẽ phân bổ 500.000 liều vắc xin này cho Trung tâm kiểm soát bệnh tật chín tỉnh và Viện Kiểm định quốc gia vắc-xin và sinh phẩm y tế.

Trong số này, Lào Cai nhận 17.300 liều, Lạng Sơn nhận 121.000 liều, Quảng Ninh 230.000 liều, Nam Định 1.700 liều, Thái Bình 1.400 liều, Điện Biên 28.000 liều, Cao Bằng 60.000 liều, Lai Châu 6.000 liều, Hà Giang 34.000 và Viện Kiểm định quốc gia vắc xin và sinh phẩm y tế (để kiểm định và lưu mẫu) 600 liều (2 ).

Nhiều người dân Việt Nam đã công khai lên tiếng là họ sẽ không chấp nhận vắc-xin này, cho dù dịch bệnh có ra sao đi chăng nữa. Do chính phủ Trung Quốc chỉ chấp nhận hộ chiếu vắc-xin cho những người sử dụng vắc-xin Trung Quốc nên chính phủ Việt Nam đã phân phối tiêm cho ba nhóm là người Trung Quốc đang làm việc tại Việt Nam, người Việt Nam có nhu cầu học tập, làm việc tại Trung Quốc và người dân khu vực biên giới. Như vậy, về thực chất, rất nhiều trong số vắc-xin này dùng cho những người Trung Quốc đang ở Việt Nam. Điều đó cho thấy thực sự "viện trợ" của Trung Quốc thế nào. Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn (Australia) có nêu rõ trên Facebook cá nhân là "Trời ơi ! Họ dùng y bác sĩ của mình cứu người của họ, vậy mà họ và báo chí Việt Nam nói là 'donate' (biếu)".

Bỗng dưng muốn… chửi

Nhưng cũng chưa hết, bỗng dưng, ngày 25.6, Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc cho biết : "Đại sứ quán Trung Quốc phàn nàn Việt Nam đã không dành tiêm chủng cho kiều dân Trung Quốc như đã hứa và ra hẳn thông cáo về việc này" (3). Đại sứ quán Trung Quốc còn nói là Việt Nam đã thất bại, không giữ lời hứa. Đồng loạt các báo chí tiếng Anh đã đưa thông tin này, trong khi phía Việt Nam không được báo trước về chuyện này.

Một nhà ngoại giao kỳ cựu của Việt Nam đã viết trên Facebook : "Tặng là trân quí, nhưng tặng là tặng. Cứ muốn hỏi, sao lại không rạch ròi ra, trong 500.000 liều đó, bao nhiêu cho Việt Nam, bao nhiêu cho Trung Quốc. Để còn cảm ơn cho đúng số lượng : Tức là, không hẳn Trung Quốc đã tặng Việt Nam trọn vẹn ngần ấy liều, như công bố. Rồi khi có thắc mắc gì đó, chưa biết đã làm gì với các cơ quan Việt Nam, để đến nỗi Đại Sứ Quán Trung Quốc đã vội dùng đến việc ra thông cáo và công bố lên báo chí những sự phàn nàn như vậy".

Người Việt Nam có câu "Của cho không bằng cách cho". Qua chuyện này mới lại thấy, với cách cho như vậy, Trung Quốc thể hiện sự trịch thượng, kiêu căng và láo xược của Bắc Kinh. Mới thấy đúng là vì sao người Việt Nam không thể thân thiện được với Trung Quốc. Hay nói như Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn : "Những bạn nào hay biện minh cho Tàu thì đây là cơ hội để nhìn lại quan điểm của mình nghen. Họ không tử tế gì với Việt Nam đâu ; họ càng ngày càng hành xử giống như các quan chức thực dân".

Hoài Đông

Nguồn : RFA, 28/06/2021

************************

Người dân nhiều nước tẩy chay vắc-xin Trung Quốc vì chất lượng thuốc và thái độ của Bắc Kinh ở Biển Đông

Liêu Quốc Đạt, RFA, 23/06/2021

Đại dịch Covid-19 tiếp tục hoành hành trên thế giới, làm gia tăng số người mắc bệnh và tử vong. Tuy nhiên, ở một số quốc gia và vùng lãnh thổ, người dân từ chối tiêm vắc-xin của Trung Quốc, bất chấp nguy cơ mắc bệnh.. Điều này xảy ra ở Việt Nam, Philippines, Đài Loan và một số nước Châu Âu. Ngay cả các công dân nước ngoài sinh sống ở Trung Quốc cũng tìm kiếm cơ hội được tiêm chủng bằng các loại vắc-xin không phải của Trung Quốc, chẳng hạn như AstraZeneca.

Người dân nhiều nước tẩy chay vắc-xin Trung Quốc vì chất lượng thuốc và thái độ của Bắc Kinh ở Biển Đông

Bộ Y tế Việt Nam mới đây cho biết, ngày 20/6, Trung Quốc đã cung cấp cho Việt Nam 500.000 liều vắc-xin. Số vắc-xin này sẽ được ưu tiên tiêm cho ba nhóm : Người Trung Quốc đang làm việc tại Việt Nam, người Việt Nam có nhu cầu học tập, làm việc tại Trung Quốc và người dân khu vực biên giới (1).

Việc nhận và sử dụng vắc-xin từ Trung Quốc gây nên một làn sóng dư luận của người dân Việt Nam. Đông đảo người dân lên Facebook thể hiện công khai rằng họ không muốn và sẽ không chích vắc-xin từ Trung Quốc, cho dù hậu quả có thế nào đi chăng nữa.

Vậy vì sao nhiều người dân Việt Nam và các quốc gia khác lại ghét vắc-xin của Trung Quốc như vậy ? Có hai lý do để giải thích cho sự căm ghét này. Thứ nhất, đó là lo ngại về chất lượng vắc-xin của Trung Quốc ; Thứ hai, đó là với các hành động ngang ngược của Trung Quốc trên biển Đông, đã khiến nhiều người dân muốn tẩy chay vắc-xin từ Trung Quốc.

Nghi ngờ về chất lượng vắc-xin của Trung Quốc

Thoạt nhìn, có vẻ Trung Quốc là nước đi đầu trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19. Họ là nước đầu tiên phát triển vắc-xin phòng ngừa căn bệnh này, khoảng một tỷ mũi tiêm đã được thực hiện ở Trung Quốc, các công ty dược phẩm địa phương gửi hơn 350 triệu liều vắc-xin ra nước ngoài và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã cho phép sử dụng vắc-xin Sinopharm và Sinovac Biotech do Trung Quốc sản xuất (dù chỉ trong trường hợp khẩn cấp). 

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte (phải) bắt tay Đại sứ Trung Quốc Huang Xijan trước một máy bay chở vắc-xin Sinovac của Trung Quốc gửi Philippines hôm 28/2/2021. AP

Nhưng từ tháng 5/2020, Trung Quốc đã không ngừng nhấn mạnh rằng vắc-xin ngừa Covid-19 do Trung Quốc nghiên cứu phát triển "đứng hàng đầu thế giới". Phó Giám đốc Trung tâm Quan hệ quốc tế, Đại học Nhân dân Trung Quốc Kim Xán Vinh thậm chí còn cho rằng vắc-xin ngừa Covid-19 của Trung Quốc chiếm bốn vị trí đầu tiên trong danh sách 10 loại vắc-xin ngừa Covid-19 an toàn nhất thế giới.

Vấn đề là, trên phương diện vắc-xin ngừa Covid-19, chưa có tổ chức, chuyên gia hay tạp chí uy tín quốc tế nào thừa nhận vắc-xin ngừa Covid-19 của Trung Quốc đứng hàng đầu thế giới.

Thực tế, trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19, Trung Quốc tự nhận có "ưu thế về mặt thể chế". Tuy nhiên, ưu thế ấy được xây dựng trên cơ sở sử dụng các biện pháp mạnh, phong tỏa tin tức, người dân tự giác hoặc ép buộc phối hợp… khiến tình hình dịch bệnh ở Trung Quốc trở nên tương đối nhẹ so với các nước khác, trở thành một trong những thành tích chính trị của nước này. Ở phương Tây cũng có không ít người khẳng định hiệu quả chống dịch của Trung Quốc, nhưng nhìn chung cho rằng biện pháp chống dịch của Trung Quốc về căn bản không thể áp dụng trong xã hội tự do Âu-Mỹ.

Báo cáo cho thấy tại Hong Kong có ba trường hợp tử vong sau khi tiêm vắc-xin Trung Quốc ; 1 phụ nữ Hàn Quốc cũng tử vong sau khi tiêm vắc-xin ở Thượng Hải. Theo tin tức công khai, tới thượng tuần tháng 3/2021, vắc-xin Sinovac đã được tiêm 44 triệu mũi, ít nhất 56 người chết sau khi tiêm vắc-xin này. Số ca tử vong không nghiêm trọng, cho nên, vẫn chưa dẫn tới tẩy chay hay cấm sử dụng.

Trung Quốc đã cung cấp vắc-xin ngừa Covid-19 cho 69 quốc gia mà tình hình dịch bệnh căng thẳng. Lãnh đạo một số nước như Indonesia, Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ, Serbia, Jordan… đã tiêm vắc-xin ngừa Covid-19 của Trung Quốc và khẳng định hiệu quả của nó. Một chuyên gia Trung Quốc là ông Kim Xán Vinh đã tuyên bố vắc-xin ngừa Covid-19 của Trung Quốc có hiệu quả 100%. Nhưng kết quả thử nghiệm ở Brazil cho thấy hiệu quả của vắc-xin ngừa Covid-19 do Trung Quốc nghiên cứu phát triển chỉ đạt 50,4%.

Lãnh đạo các nước như Anh, Mỹ, Canada… đều đã công khai tiêm ngừa Covid-19 để gia tăng sự tin tưởng của người dân vào tác dụng phòng ngừa dịch bệnh của việc tiêm vắc-xin. Tuy nhiên, lãnh đạo Trung Quốc tới nay vẫn chưa công khai tiêm vắc-xin ngừa Covid-19 do nước này nghiên cứu phát triển. Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc Cao Phúc thẳng thắn nói rằng tác dụng của vắc-xin Trung Quốc "không quá lý tưởng". Theo ông Cao Phúc, việc WHO trước đây không chấp thuận vắc-xin Trung Quốc là điều dễ hiểu vì vắc-xin Trung Quốc thiếu dữ liệu thử nghiệm giai đoạn ba. Có người cho rằng việc không thể cung cấp dữ liệu đợt ba là do dữ liệu xấu, nên không dám công bố. Thiếu minh bạch đã khiến dư luận đặt câu hỏi về tính an toàn của vắc-xin Trung Quốc.

Dã tâm và hành động của Trung Quốc ở Biển Đông

Theo giới quan sát, số vắc-xin của Trung Quốc đến Việt Nam diễn ra khi Bắc Kinh muốn nâng cao vị thế của mình trong khu vực thông qua "chính sách ngoại giao vắc-xin". Cùng ngày Việt Nam tiếp nhận lô vắc-xin Trung Quốc, một lô vắc-xin khác của hãng Sinopharm cũng đã đến Bangkok (Thái Lan).

Các hành động hung hăng của Trung Quốc ở biển Đông gần đây đã khiến đa số người Việt Nam không có thiện cảm với chính quyền Trung Quốc. Kể từ năm 2007 trở lại đây, Trung Quốc ngày càng lộ rõ dã tâm chiếm đoạt biển Đông trở thành ao nhà của họ. Ngay trong năm nay, Trung Quốc đã gây hấn với hàng loạt quốc gia trên biển Đông. Đầu năm, Trung Quốc thông qua Luật Hải cảnh với việc cho phép lực lượng Hải cảnh Trung Quốc có thể tấn công bằng vũ khí đối với các tàu cá quốc gia khác trong vùng biển "thuộc thẩm quyền của Trung Quốc". Trung Quốc luôn khẳng định vùng biển nằm trong "đường lưỡi bò" chiếm gần 90% biển Đông là "vùng biển thuộc chủ quyền của họ". Từ đầu tháng 3 cho đến nay, Trung Quốc đã triển khai hàng trăm tàu cá xung quanh khu vực Đá Ba Đầu (quần đảo Trường Sa). Đầu tháng sáu, 16 máy bay Trung Quốc đã uy hiếp vùng trời của Malaysia tại khu vực gần bãi Luconia. Chính vì vậy, nhiều người dân Đông Nam Á đã tức giận, đòi tẩy chay vắc-xin từ Trung Quốc.

Tuần duyên Philippines theo dõi tàu cá Trung Quốc ở Sabina Shoal hôm 5/5/2021. AFP

Tại Philippines, dân chúng quốc gia này đang tỏ thái độ chống Trung Quốc do các hành động hung hăng của nước này ở Biển Đông và Trung Quốc cũng là nơi khởi nguồn của đại dịch Covid-19. Richard Heydarian, nhà phân tích chính trị ở Manila, nói : "Trung Quốc đang chịu nhiều điều tiếng xấu ở Đông Nam Á" và nhận thức được rằng họ cần phải tìm cách xoa dịu. Ông Heydarian cho rằng do virus SARS-CoV-2 khởi nguồn từ Trung Quốc, nước này phải "nhân đôi trách nhiệm". Chuyên gia này cũng đưa ra nhận định Trung Quốc đang gặp nhiều bất lợi hơn mọi người nghĩ. "Cho đến tháng 5/2020, Trung Quốc còn chiếm thế thượng phong trong tranh chấp ở Biển Đông, nhưng mọi chuyện cũng đang thay đổi. Hãy nhìn những tuyên bố phản đối từ Indonesia, từ Việt Nam, thậm chí cả Malaysia", ông Heydarian phát biểu.

Liêu Quốc Đạt

Nguồn : RFA, 23/06/2021

Covid-19 : Vì sao Việt Nam cảnh giác với vac-xin Trung Quốc ?

Trên chủ đề Covid-19, tuần báo Pháp L’Express số đề ngày 17/06/2021 đặc biệt nhìn sang Việt Nam để ghi nhận : Dù gặp chậm trễ trong chiến dịch tiêm chủng ngừa cho người dân, nhưng Việt Nam vẫn tránh không dùng vac-xin Trung Quốc. Bài viết mang tựa đề : "Không Sinovac, mà cũng không Sinopharm : Tại sao Việt Nam cảnh giác với vac-xin Trung Quốc".

Chuyến hàng đầu tiên chở vac-xin AstraZeneca trong khuôn khổ chương trình quốc tế Covax đến sân bay Nội Bài (Hà Nội - Việt Nam) ngày 01/04/2021.  AFP – Nhac

Theo thông tín viên của L’Express tại Phnom Penh, dịch Covid-19 tại Việt Nam đang có những diễn biến đáng ngại. Cho dù đã quản lý được dịch bệnh một cách rất hiệu quả trong hơn một năm, sự xuất hiện trên lãnh thổ Việt Nam của các biến thể Anh và Ấn Độ, dễ lây lan hơn, đã làm cho số ca nhiễm tăng mạnh kể từ đầu tháng Năm. Bùng lên trở lại ở miền Bắc, dịch bệnh đã lan rộng khắp nước, buộc chính quyền phải tiến hành việc phong tỏa cục bộ ở nhiều nơi, chẳng hạn như ở thành phố Hồ Chí Minh, thủ phủ kinh tế của Việt Nam.

Vấn đề, theo L’Express, là Việt Nam lại thiếu vac-xin để chích ngừa cho người dân. Trong thời gian gần đây, chính phủ Việt Nam đã tăng tốc độ mua vac-xin, nhưng khoảng 120 triệu liều thuốc chủng đặt mua trực tiếp từ các nhà sản xuất (AstraZeneca, Pfizer-BioNTech, Moderna và Sputnik V) hoặc thông qua kế hoạch quốc tế Covax, vẫn chậm đến nơi.

Hệ quả là hiện chỉ có gần 1,5% dân số được tiêm mũi đầu tiên, và trong khối ASEAN, Việt Nam là nước đi chậm nhất trong chiến dịch tiêm chủng. Theo L’Express, tính đến ngày 13/06, tỷ lệ tiêm chủng của Việt Nam chỉ là vỏn vẹn 1,48%, trong lúc con số này lên đến 6,5% tại Thái Lan, 9,8% tại Lào và thậm chí 17,6% tại Cam Bốt.

Đối với chuyên gia Lê Hồng Hiệp thuộc Viện Nghiên Cứu Đông Nam Á tại Singapore : "Mục tiêu tiêm chủng cho 75 trong số 98 triệu dân trong vòng một năm của chính phủ Việt Nam dường như không thể đạt được".

Thành viên ASEAN duy nhất dửng dưng với vac-xin Trung Quốc

Một trong những nguyên nhân giải thích sự chậm trễ trong chiến dịch tiêm chủng ngừa Covid-19 tại Việt Nam là việc nước này từ chối sử dụng vac-xin Trung Quốc.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Khắc Giang, thuộc Đại học Victoria ở Wellington, New Zealand, lưu ý rằng trong lúc hầu hết các quốc gia khác trong khu vực đều đang sử dụng vac-xin Trung Quốc từ Sinopharm đến Sinovac, thì Việt Nam là thành viên duy nhất của ASEAN hoàn toàn dửng dưng với chính sách với ngoại giao vac-xin của Trung Quốc.

Theo nhà nghiên cứu này, quyết định của Hà Nội cấp phép vào đầu tháng 6 cho vac-xin Sinopharm của Trung Quốc chỉ là bề ngoài và "chưa có cuộc thảo luận nào được tiến hành để mua vac-xin Trung Quốc".

Theo chuyên gia Bill Hayton, thuộc think tank Chatham House ở Anh Quốc thì do việc người dân Việt Nam rất nghi kỵ Trung Quốc, cho nên tính chính đáng của chính quyền Việt Nam sẽ bị sứt mẻ nếu đặt mua một lượng lớn vac-xin Trung Quốc.

Nhận vac-xin Trung Quốc thì làm sao phản đối về Biển Đông ?

Vấn đề cũng mang tính địa chính trị. Căng thẳng ở Biển Đông, nơi Bắc Kinh đang chiếm đoạt các quần đảo tranh chấp với Việt Nam, cũng thúc đẩy Hà Nội bằng mọi giá tránh tìm nguồn cung ứng từ láng giềng phương bắc mà sản phẩm đã được WHO phê duyệt.

Nhà nghiên cứu Lê Hồng Hiệp nhận định : "Nếu chế độ chấp nhận vac-xin của Trung Quốc, thì làm sao họ có thể phản đối các hành động của Bắc Kinh trong vùng biển của khu vực ?".

L’Express đã ghi nhận một số suy nghĩ của người dân tại Việt Nam. Theo một nha sĩ ở Hà Nội, "ai cũng nghĩ rằng virus do người Trung Quốc tạo ra, vì vậy không ai muốn tiêm chủng bằng sản phẩm của họ". Một hướng dẫn viên du lịch cũng khẳng định : "Cá nhân tôi không chấp nhận Sinovac hay Sinopharm. Tôi thích một loại vac-xin phương Tây như Pfizer-BioNTech".

Tạp chí L’Express đã có một ghi nhận rất lý thú. Khi tẩy chay vac-xin Trung Quốc, người Việt Nam đã tích cực ủng hộ nỗ lực tìm vac-xin thay thế của chính quyền Việt Nam. Đầu tháng Sáu vừa qua, chính quyền Việt Nam đã kêu gọi người dân ủng hộ "Quỹ" vac-xin Covid-19 để giúp "mua, nhập khẩu, nghiên cứu và sản xuất trong nước" các sản phẩm này. Đã có 230.000 cá nhân hoặc doanh nghiệp hưởng ứng, quyên góp được hơn 260 triệu euro trong vài ngày, tương đương với một phần tư kinh phí dự kiến để tiêm chủng cho toàn dân.

Nước Đông Nam Á duy nhất trong cuộc đua chế tạo vac-xin

Tạp chí Pháp cho biết là hiện có bốn loại vắc xin nội địa đang được Việt Nam phát triển, biến Việt Nam trở thành quốc gia ASEAN duy nhất tham gia cuộc đua chế tạo thuốc chủng ngừa Covid-19.

Sản phẩm hứa hẹn nhất trong số này là Nanocovax, đã bước vào giai đoạn thử nghiệm thứ ba vào đầu tháng 6 và có thể được Việt Nam cấp phép vào tháng 8. Công ty phụ trách phát triển Nanogen cho biết họ có thể sản xuất 10 triệu liều thuốc mỗi tháng. Theo ông Lê Hồng Hiệp sản phẩm "made in Vietnam" đó có thể "đẩy nhanh đáng kể chiến dịch tiêm chủng".

Cánh tả tại Châu Âu trôi dạt về đâu ?

Trang bìa các tuần báo ra giữa tháng 6 2021 này rất khác biệt nhau. Chủ đề chính trị cùng được Courrier International và L’Obs chú ý. Với L’Obs quan tâm đến đà vươn lên của xu thế cực hữu trong lúc Courrier International lại nhấn mạnh trên sự suy yếu của cánh tả và tự hỏi "Cánh tả đang trôi dạt về đâu".

Theo ghi nhận của Courrier International, ở khắp Châu Âu, các đảng thuộc xu hướng trung tả trung tả đang sụp đổ, từ Hy Lạp đến Ý, từ Đức sang Pháp.

Tại Pháp, nhân cuộc bầu cử cấp vùng diễn ra vào ngày 20 và 27/06, các đảng cánh tả hầu như không đoàn kết được với nhau để tranh cử, một tình trạng chia rẽ không dự báo tốt lành gì cho cuộc bầu cử tổng thống trong một năm tới đây.

Đối với tờ báo Le Soir tại Bỉ, cục diện đã trở nên rất đơn giản : Cánh tả Pháp sẽ không thể có được một ứng cử viên thống nhất cho cuộc bầu cử tổng thống, và thậm chí nếu có được, thì khả năng đắc cử hoàn toàn không có.

Sự yếu kém của cánh tả, theo Courrier International, được thấy ở rất nhiều nơi, chứ không riêng gì ở Pháp. Tại các nước như Anh, Ý, Đức, Tây Ban Nha, Hy Lạp, các đảng trung tả đang suy yếu, thậm chí sụp đổ. Trong Liên Hiệp Châu Âu 27 nước, hiện chỉ có sáu quốc gia là do các đảng hoặc liên minh cánh tả lãnh đạo. Và ở một số nơi với cái giá rất đắt. Tại Đan Mạch chẳng hạn, uy tín của chính phủ dân chủ xã hội đang phụ thuộc vào cách tiếp cận nghiêm khắc, đặc thù của cánh hữu đối với các vấn đề nhập cư.

Đối với nhà báo Tây Ban Nha Victor Lenore trên tạp chí Letras Libres, nguyên nhân khiến cánh tả suy yếu là việc họ đã trở thành quan liêu, chỉ biết đến bộ máy và đảng, quên đi thực tế là họ phải gắn mình với các tầng lớp bình dân.

Một ví dụ điển hình là phong trào "15-M", phong trào Indignados, tức là "những kẻ phẫn nộ", từng được 78% người dân số ủng hộ vào năm 2013, thế nhưng giờ đây đã xẹp xuống như một quả bong bóng xì hơi.

Tại Anh cũng vậy. Công Đảng lừng lẫy một thời giờ đây đang mất dần uy tín. Nhà báo Anh Ian Birell, trong một bài viết đăng trên trang mạng Unherd của Anh đã giải thích : "Ngày nay có rất ít cử tri có khả năng nói rõ được là Công Đảng đại diện cho điều gì, ngoài một vài khẩu hiệu mơ hồ về bình đẳng và công bằng xã hội".

Theo Courrier International, tình trạng suy sụp uy tín đang buộc các đảng cánh tả tìm cách chinh phục lại các cử tri và hiện có hai xu thế, hoặc là chuyển hẳn sang cánh tả, hoặc là dùng lá bài xanh của các phong trào bảo vệ sinh thái.

Tại Pháp chẳng hạn, để doàn kết được những người theo cánh tả, có vẻ như những dự án hay động lực chung cao xa không còn hiệu nghiệm, mà là một cuộc đấu tranh có đối tượng cụ thể : Chống lại cực hữu. Bằng chứng : các cuộc tuần hành vào thứ Bảy ngày 12 tháng 6 đòi quyền tự do đã quy tụ hàng chục nghìn người trên toàn quốc (37.000 người theo Bộ Nội Vụ, 150.000 người theo ban tổ chức).

Cuộc tấn công mang tính chất phản động

Xu hướng cực hữu quả là đang trở thành mối đe dọa cho các xã hội dân chủ. Ít ra đây là nhân định của tuần báo thiên tả Pháp L’Obs. trong một hồ sơ được nêu bật trong hàng tựa trang bìa "Cuộc tấn công phản động".

Theo L’Obs, ngày nay, "Tư tưởng cực hữu ngày càng được bộc lộ nhiều hơn trên truyền hình, trên mạng hay báo chí, đến mức giành được ưu thế trong các cuộc tranh luận công khai. Đây là kết cuộc của một chiến lược được thực hiện trong một thời gian dài : đầu tiên là chinh phục tư tưởng, tâm trí để sau đó giành chiến thắng nơi thùng phiếu".

Tờ báo cánh tả rất chua chát : "Làm thế nào mà chúng ta đã để đi đến mức này ? Phe cực hữu giờ đây đã chiếm lĩnh không gian. Ý tưởng cực hữu phát triển mạnh trong lòng đất nước. Các chủ đề như "cuộc xâm lược của người nhập cư", "những tác hại của chủ nghĩa toàn cầu", "sự cần thiết tái lập biên giới quốc gia", đều đánh dấu những cuộc tranh luận công khai".

Bên cạnh các nhà chính khách rao giảng các lập luận cực hữu truyền thống, một tầng lớp trẻ đã nổi lên, chiếm cứ các kênh tin tức 24 giờ, các hiệu sách, các mạng xã hội. Theo L’Obs : "Họ không phải là những kẻ cuồng tín đi theo đảng cực hữu Tập Hợp Quốc Gia (Rassemblement National-RN), nhưng bằng cách chinh phục tâm trí của mọi người, họ đang mở đường cho Marine Le Pen".

Không nên để Wikipedia bị thao túng

Tuần báo L'Express cũng lo lắng, nhưng lại về Wikipedia, bộ bách khoa toàn thư trên mạng, hiện đang phải đối mặt với nguy cơ bị thao túng. Dưới tựa lớn trang bìa "Đúng thế, tôi đã đọc thấy như vậy trên Wikipedia", tờ báo kêu gọi bảo vệ tính trung thực của nguồn thông tin miễn phí hiện có đến 55 triệu đề mục, viết bằng 309 thứ tiếng trên thế giới.

Trong một hồ sơ dài 6 trang, L’Express nhắc lại rằng riêng tại Pháp, 2,3 triệu bài viết đã đóng vai trò một cẩm nang văn hóa chung cho khoảng 32,6 triệu khách đã truy cập vào trang của Wikipedia riêng trong tháng 4 năm 2021.

Tờ báo Pháp tuy nhiên cũng cảnh báo : Không phải vì được đăng trên Wikipedia mà thông tin nhất thiết phải xác thực. Lý do là vì Wikipedia hoạt động theo mô hình cộng tác - có nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể sửa đổi nội dung trong thời gian thực - và các sai sót có thể được thêm vào đề mục. 

Tuy nhiên khả năng bị phá hoại có xu hướng bớt dần đi, một mặt, vì các trang mà "kẻ phá hoại" tấn công nhiều nhất đều bị một đội quân "tuần tra" theo dõi chặt chẽ. Đó là những tình nguyện viên Wikipedia sẵn sàng dành hàng giờ để theo dõi những "kẻ phá hoại" trong rừng Internet. Mặt khác, những người sử dụng tinh tế giờ đây không chỉ dựa vào văn bản mà còn tham khảo các nguồn trích dẫn bắt buộc cho mỗi đoạn văn. Những nguồn này dẫn đến những bài tham khảo bên ngoài, thường là một nghiên cứu khoa học hoặc một bài báo nghiêm túc.

Chính uy tín ngày càng tăng của Wikipedia đã khiến cho một số người muốn lợi dụng để tổ hồng bản thân hoặc bôi đen đối thủ. Một số cá nhân hay thực thể, từ giới kinh tế, chính trị hoặc trí thức, đã không ngần ngại thuê người đội lốt người sử dụng bình thường, để viết bài mang tính quảng cáo quá mức cho bên đi thuê.

L'Express cho biết là vào tháng 5 năm 2020 chẳng hạn, một người quản lý trang Wikipedia lấy bí danh là "Jules" đã giải thể được một mạng lưới các tài khoản chuyên viết bài tán tụng khách thuê mình. Trong số những người đi thuê, có những tên tuổi như tập đoàn hàng xa xỉ LVMH, dây chuyền Sieur Darques Carrefour, thâm chí cả tập đoàn điện lực Pháp EDF !

Covid-19 làm người Pháp "lười" đi ?

Cũng trong lãnh vực xã hội, Le Point tuần này đặc biệt nhấn mạnh đến một ảnh hưởng bất ngờ của cuộc khủng hoảng Covid-19, nói về : "Những người Pháp hiện không còn muốn làm việc" - tựa lớn trang bìa trên nền ảnh một người nằm võng dưới bóng cây mát mẻ, ở phía sau là một cánh đồng xanh ngập nắng.

Đối với Le Point, những người được gọi là "những người bỏ ngũ mới" (nouveaux décrocheurs), đã xem ngày 09/06/2021 vừa qua, tức là ngày chính thức dỡ bỏ phong tỏa để mọi người trở lại sở làm, như là một ràng buộc mới, thậm chí là một hình phạt. Họ không còn hăng hái làm việc sau hàng tháng trời không đến nhiệm sở.

Tuần báo đã trích dẫn một nghiên cứu theo đó, gần một nửa số nhân viên được hỏi cho biết sẽ không còn hăng say để "hồi sinh" trong lao động như trước đây. Tờ báo đã nêu ví dụ của một nữ nhân viên cửa hàng, đã ở không từ tháng 11 năm ngoái đến tháng 6 vừa rồi.

Bà đã đi làm trở lại với một tâm trạng nặng nề, không còn nhiệt tình nữa, tương tự như 48% nhân viên được hỏi theo nghiên cứu mới nhất gần đây của hãng quản lý nhân sự Workday.

Bà mẹ ba con này thừa nhận đã thích những "tiện nghi" của một cuộc sống ngọt ngào hơn : "Tôi làm việc theo hơp đồng bán thời gian, tôi được bù 100% tiền lương và vẫn được ở nhà. Không còn vất vả với công việc di chuyển, không còn bị áp lực với doanh số, tôi đang bắt đầu nhìn vào một con đường khác. Tôi chưa biết nên chọn con đường nào, nhưng tôi chắc rằng giờ đây tôi không muốn cuộc sống này nữa. Thật quá mệt mỏi".

Theo nhà xã hội học Jean-Claude Kaufmann được Le Point phỏng vấn : "Tâm trạng chán nản đó liên quan đến tất cả các tầng lớp xã hội". Theo một cố vấn bộ trưởng, "các chủ doanh nghiệp đã báo cáo về một sự trở lại làm việc phức tạp, mọi người có vẻ miễn cưỡng đến làm việc, khăng khăng yêu cầu chỉ đến sở hai ngày hoặc tự quyết định kéo dài ngày nghỉ cuối tuần của họ".

Một ví dụ khác được tuần báo Pháp nêu bật : Nhân công trong các ngành thủ công đang bị thiếu, chẳng hạn như ngành bán thịt tại Pháp đang bị thiếu gần 5.000 người.

Trọng Nghĩa

Quan chức kiểm soát dịch bệnh hàng đầu của Trung Quốc nói hiệu quả của vaccine của nước này thấp, trong một thừa nhận nhược điểm hiếm thấy.

Ông Cao Phúc trong một cuộc họp báo tại Bắc Kinh - Reuters

Trong một cuộc họp báo, ông Gao Fu nói thêm rằng Trung Quốc đang xét việc dùng các loại vaccine khác nhau như một cách để tăng hiệu quả cho việc chủng ngừa.

Trung Quốc đã phát triển bốn loại vaccine được chấp thuận cho sử dụng công khai, mặc dù một số thử nghiệm ở nước ngoài cho thấy hiệu quả thấp tới 50%.

Ông Gao sau đó nói rằng bình luận của ông đã bị hiểu sai.

Hơn 100 triệu người ở Trung Quốc đã được tiêm ít nhất một mũi vaccine.

Bắc Kinh khẳng định rằng vaccine của mình có hiệu lực và cho biết họ sẽ chỉ cấp thị thực cho người nước ngoài nào đã chích thuốc ngừa của Trung Quốc.

Ông Gao nói gì ?

Gao Fu, người đứng đầu Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc, hôm thứ Bảy nói tại một hội nghị rằng các loại vaccine hiện tại "không có tỷ lệ bảo vệ cao".

Ông gợi ý rằng Trung Quốc đang xét viện cho chích các loại vaccine khác nhau, như một cách để tăng hiệu quả.Ông Gao giải thích rằng các bước để "tối ưu hóa" quy trình chủng ngừa có thể bao gồm việc thay đổi số lượng liều và khoảng thời gian. Ông cũng đề nghị kết hợp các loại vaccine khác nhau cho quá trình tiêm chủng.

Nhưng sau đó, ông có vẻ rút lại phát biểu của mình, nói với tờ Hoàn cầu Thời báo rằng "tỷ lệ bảo vệ của tất cả các loại vaccine trên thế giới có lúc cao và có lúc thấp".

"Làm thế nào để cải thiện hiệu quả của vaccine là một vấn đề cần được các nhà khoa học trên thế giới xem xét,'' ông nói với tờ báo này.

Ông nói thêm rằng việc ông thừa nhận trước đó rằng vaccine Trung Quốc có tỷ lệ bảo vệ thấp là một "sự hiểu lầm hoàn toàn".

Các bình luận ban đầu và sau đó của ông Gao hầu như không được truyền thông Trung Quốc đưa tin.

Tuy nhiên, bình luận ban đầu của ông đã thu hút một số chỉ trích trên mạng xã hội Weibo, với nhiều người cho rằng ông "đừng nói nữa".

Chúng ta biết gì về vaccine Trung Quốc ?

Với ít dữ liệu được công bố trên toàn thế giới, hiệu quả của các loại vaccine khác nhau của Trung Quốc từ lâu đã không chắc chắn.

Ví dụ, các thử nghiệm ở Brazil cho thấy vaccine Sinovac của Trung Quốc chỉ có hiệu quả 50,4%, hầu như không vượt quá ngưỡng 50% cần thiết để được Tổ chức Y tế Thế giới phê duyệt theo quy định.

Tuy nhiên, kết quả tạm thời từ các thử nghiệm giai đoạn cuối ở Thổ Nhĩ Kỳ và Indonesia cho thấy vaccine Sinovac có hiệu quả từ 91% đến 65%.

Các loại vaccine của phương Tây như BioNTech / Pfizer, Moderna hoặc AstraZeneca đều có tỷ lệ hiệu quả khoảng 90% hoặc cao hơn.

Vaccine Trung Quốc khác biệt ra sao ?

Vaccine của Trung Quốc có sự khác biệt đáng kể so với một số vaccine khác, đặc biệt là vaccine do Pfizer và Moderna phát triển.

Được phát triển theo cách truyền thống hơn, vaccine Trung Quốc được gọi là vaccine bất hoạt, có nghĩa là vaccine này sử dụng các phần tử của virus đã bị giết để cho hệ thống miễn dịch tiếp xúc với virus mà không gây ra phản ứng bệnh nghiêm trọng.

Trong khi đó, vaccine BioNtech / Pfizer và Moderna là vaccine mRNA. Điều này có nghĩa là một phần mã di truyền của virus corona được tiêm vào cơ thể, huấn luyện hệ thống miễn dịch cách phản ứng.

Vaccine AstraZeneca của Vương quốc Anh là một loại vaccine khác, trong đó một phiên bản của virus cảm lạnh thông thường từ con tinh tinh (chimpanzees) được sửa đổi để chứa những yếu tố di truyền giống của virus corona. Sau khi được tiêm, vaccine này sẽ dạy cho hệ thống miễn dịch cách chống lại virus thực sự.

Một ưu điểm đáng kể của vaccine Trung Quốc là nó có thể được bảo quản trong tủ lạnh tiêu chuẩn ở nhiệt độ 2-8 độ C. Vaccine của Moderna cần được bảo quản ở -20C và vắc xin của Pfizer ở -70C.

Trung Quốc đang cung cấp vaccine của mình trên khắp thế giới và đã vận chuyển hàng triệu liều đến các quốc gia từ Indonesia, Thổ Nhĩ Kỳ đến Paraguay và Brazil.

Tiến độ Tiêm chủng trên thế giới

Vị trí	Liều trên 100 người	Tổng liều
Thế giới	11,6	904.767.477
Hoa Kỳ	62,6	209.406.814
Trung Quốc	13,4	193.299.977
Ấn Độ	9,0	123.852.566
Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland	64,0	42.780.069
Brazil	15,4	32.810.523
Đức	26,2	21.945.707
Thổ Nhĩ Kỳ	23,7	19.970.215
Pháp	25,0	17.014.525
Indonesia	6,1	16.692.353
Nga	11,1	16.167.151
Italy	25,2	15.243.980
Mexico	11,0	14.240.830
Chile	68,8	13.160.206
Tây Ban Nha	26,4	12.330.755
Israel	119,3	10.327.726
Canada	26,4	9.980.626
UAE	97,4	9.630.200
Morocco	24,0	8.841.456
Ba Lan	22,4	8.484.815
Saudi Arabia	20,5	7.136.669
Bangladesh	4,3	7.080.699
Argentina	13,9	6.288.812
Hungary	48,2	4.657.806
Romania	21,2	4.078.614
Hà Lan	22,1	3.783.912
Colombia	7,3	3.707.216
Serbia	44,9	3.055.007
Bỉ	25,6	2.964.761
Bồ Đào Nha	25,7	2.616.099
Hy Lạp	23,9	2.491.857
Áo	27,5	2.477.932
Cộng hòa Czech	23,1	2.469.126
Thụy Điển	22,9	2.316.903
Thụy Sĩ	22,6	1.958.210
Nhật Bản	1,5	1.930.111
Nepal	5,8	1.700.000
Singapore	28,5	1.667.522
Hàn Quốc	3,1	1.577.975
Campuchia	9,3	1.559.128
Đan Mạch	26,9	1.558.081
Dominican Republic	13,9	1.509.898
Úc	5,9	1.496.912
Philippines	1,3	1.456.793
Phần Lan	26,0	1.440.648
Uruguay	39,1	1.357.689
Azerbaijan	13,2	1.337.361
Na Uy	24,4	1.325.060
Slovakia	23,8	1.298.820
Qatar	43,3	1.248.229
Peru	3,8	1.239.859
Ireland	24,1	1.188.354
Malaysia	3,5	1.125.396
Nigeria	0,5	1.081.548
Bahrain	63,3	1.077.488
Myanmar	1,9	1.040.000
Sri Lanka	4,3	925.242
Pakistan	0,4	800.000
Lithuania	28,4	773.324
Ghana	2,4	755.686
Croatia	16,8	691.265
Jordan	6,5	665.226
Kenya	1,2	651.650
Bulgaria	9,2	638.443
Mông Cổ	19,3	634.240
Thái Lan	0,9	608.521
Kuwait	14,2	604.861
Costa Rica	11,5	586.799
Panama	12,9	557.510
Ecuador	3,1	545.132
Bolivia	4,5	530.496
Slovenia	24,9	517.236
Bhutan	62,0	478.533
Iran	0,6	462.642
Ukraine	1,0	450.650
Kazakhstan	2,4	443.974
Ethiopia	0,4	430.000
Senegal	2,3	380.665
Estonia	28,1	372.262
Rwanda	2,7	349.702
Uzbekistan	1,0	335.610
Albania	11,6	332.905
Lebanon	4,8	329.452
Maldives	58,0	313.363
Zimbabwe	2,1	304.701
Nam Phi	0,5	292.623
Malta	62,2	274.641
Tunisia	2,2	258.919
Malawi	1,3	251.368
Venezuela	0,9	250.000
Angola	0,7	245.442
Uganda	0,5	227.691
Latvia	11,0	207.729
Cyprus	23,1	202.441
El Salvador	3,1	200.000
Iraq	0,5	197.914
Oman	3,8	192.808
Lãnh thổ Palestine	3,6	182.867
Ai Cập	0,2	164.534
Togo	1,9	160.000
Guatemala	0,9	157.799
Luxembourg	24,5	153.420
Lào	1,9	135.849
New Zealand	2,8	135.585
Jamaica	4,6	135.473
Afghanistan	0,3	120.000
Mauritius	9,2	117.323
Seychelles	114,1	112.194
Guinea	0,8	109.296
Guinea	0,8	109.296
Sudan	0,2	100.010
Iceland	28,9	98.672
Moldova	2,3	93.466
Côte d'Ivoire	0,3	91.901
Paraguay	1,2	87.827
Algeria	0,2	75.000
Guyana	9,4	73.600
Barbados	24,2	69.490
Belarus	0,7	66.618
Gibraltar	196,6	66.232
Isle of Man	76,5	65.085
Việt Nam	0,066	63.758
Nicaragua	0,9	61.625
Cayman Islands	93,0	61.114
Honduras	0,6	57.639
Mozambique	0,2	57.305
Fiji	6,2	56.000
Montenegro	8,7	54.626
Bermuda	73,5	45.761
Sierra Leone	0,6	44.347
Guernsey	64,1	43.007
Bắc Macedonia	1,9	38.971
Suriname	5,9	34.630
Belize	8,6	34.262
Equatorial Guinea	2,3	32.884
Đài Loan	0,1	32.389
Botswana	1,3	31.628
Antigua and Barbuda	29,2	28.639
Georgia	0,7	27.654
Eswatini	2,4	27.601
Mali	0,1	26.226
Quần đảo Turks và Caicos	62,8	24.300
Saint Lucia	12,9	23.664
Monaco	58,5	22.953
San Marino	63,0	21.390
Andora	24,7	19.064
Dominica	25,2	18.112
Gambia	0,7	16.735
Trinidad và Tobago	1,2	16.462
Lesotho	0,7	16.000
Bahamas	3,8	15.000
Bosnia and Herzegovina	0,5	15.000
Đảo Faroe	29,3	14.305
Saint Vincent và Grenadines	11,5	12.764
Kosovo	0.000	10.704
Greenland	18,6	10.567
Saint Kitts & Nevis	19,7	10.456
Grenada	8,7	9.821
São Tomé & Príncipe	4,4	9.724
Liechtenstein	21,7	8.275
Anguilla	38,9	5.835
Gabon	0,3	5.762
Đảo Falkland	124,1	4.322
Saint Helena	60,2	3.653
Mauritania	0,063	2.930
Namibia	0,099	2.526
Syria	0,014	2.500
Brunei Darussalam	0,5	2.323
Cape Verde	0,4	2.184
Kyrgyzstan	0,032	2.100
Đảo Solomon	0,3	2.000
Montserrat	30,8	1.542
Zambia	0,007	1.316
Papua New Guinea	0,012	1.081
Nam Sudan	0,009	947
Armenia	0,019	565
Tonga	0,5	500
Cameroon	0,002	400
Nauru	1,6	168
Bắc Hàn	0	0
Benin	0	0
Burkina Faso	0	0
Burundi	0	0
Chad	0	0
Comoros	0	0
Cộng hòa Trung Phi	0	0
Congo	0	0
Cuba	0	0
Đảo Cook	0	0
Đảo Pitcairn	0	0
Djibouti	0	0
DR Congo	0	0
Eritrea	0	0
Guinea-Bissau	0	0
Haiti	0	0
Kiribati	0	0
Lãnh thổ Ấn Độ Dương thuộc Anh	0	0
Liberia	0	0
Libya	0	0
Madagascar	0	0
Niger	0	0
Niue	0	0
Quần đảo Virgin thuộc Anh	0	0
Samoa	0	0
Somalia	0	0
South Georgia and Sandwich Is.	0	0
Tajikistan	0	0
Tanzania	0	0
Timor-Leste	0	0
Tokelau	0	0
Turkmenistan	0	0
Tuvalu	0	0
Vanuatu	0	0
Vatican	0	0
Yemen	0	0

Lưu ý : Thông tin này được cập nhật thường xuyên nhưng có thể không phản ánh tổng số mới nhất cho mỗi quốc gia. Tổng số lần tiêm chủng là số liều được tiêm chứ không phải số người được tiêm chủng, do đó có thể có hơn 100 liều trên 100 dân số.

Nguồn : Our World in Data, ONS, gov.uk

Lần cuối cập nhật vào ngày 19 tháng 4, 2021, 17:59 GMT+7