Báo Thanh Niên hôm 23/12/2020 đăng một tin mới đọc tưởng là câu nói của diễn viên hài Trấn Thành nhưng báo viết sai họ : "Chủ tịch Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) Dương Quang Thành cho biết, EVN đã cung cấp điện tới 11/12 huyện đảo của cả nước. Chỉ còn huyện đảo Hoàng Sa (Đà Nẵng) là chưa được EVN cấp điện ".

Chủ tịch EVN Dương Quang Thành báo cáo tại hội nghị ngày 23/12/2020. Ảnh Gia Hân

Tổng kết của Dương Quang Thành thoạt nghe có thể được hiểu việc cung cấp điện cho quần đảo Hoàng Sa đã nằm trong kế hoạch chỉ chưa làm xong trong năm 2020 thôi, hy vọng sẽ được cấp trong năm 2021.

Nếu ông Dương Quang Thành nói đến Cô Tô hay Lý Sơn không ai thắc mắc làm gì. Đằng này ông nói đến Hoàng Sa, một địa danh chạm ngay vào cảm xúc của người đọc nhắc nhở một thực tế đầy mỉa mai.

Hoàng Sa nằm trong tay Trung Quốc 47 năm rồi.

Hoàng Sa ngày nay không chỉ có điện mà còn có nhiều loại hỏa tiển, tàu chiến, phi trường, chiến đấu cơ, radar, bom đạn đủ để tàn phá nhiều thành phố lớn của Việt Nam.

Theo Gregory Poling, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, đảo Phú Lâm của quần đảo Hoàng Sa là tổng hành dinh của bộ chỉ huy quân đội Trung Quốc tại Biển Đông.

Đảo Phú Lâm cũng là trạm kiểm soát dòng hải lưu bận rộn qua lại Biển Đông từ Hải Nam lên Đài Loan, Hong Kong và từ Nhật xuống Mã Lai, Nam Dương, Singapore, Brunei.

Năm 2018, hải quân Mỹ phát hiện các oanh tạc cơ hạng nặng của Trung Quốc đáp xuống phi trường trên đảo Phú Lâm. Hoa Kỳ phản ứng lại bằng cách đưa chiến hạm USS Antietam để thực hiện một hành động được gọi là Tuần tra Tự do Hàng hải (Freedom of Navigation Operation, FONOP).

FONOP là hoạt động của chính phủ Mỹ để thách thức chủ trương bành trướng của Trung Quốc trên Biển Đông vì diễn ra trong các khu vực Trung Quốc cho là thuộc chủ quyền của họ.

Trong điều kiện hiện nay chưa có một biện pháp quân sự nào khác làm Trung Quốc lo ngại hơn. FONOP rất là quan trọng. Bất cứ một hành động không kềm chế được của một bên thôi cũng có thể dẫn đến chiến tranh, một viễn ảnh mà Tập Cận Bình chưa dám nghĩ tới.

Trừ phi Mỹ và đồng minh thành lập được một liên minh quân sự trong đó cho phép sự có mặt thường xuyên kể cả thả neo của tàu chiến Mỹ tại các đảo trên Biển Đông, FONOP là biện pháp trả đũa duy nhất áp dụng được.

Trung Quốc rút khỏi các đảo họ chiếm chỉ vì sợ FONOP ? Không.

Trung Quốc ngưng xây dựng đảo nhân tạo chỉ vì sợ FONOP ? Không, Trung Quốc vẫn xây đảo nhân tạo cho đến 2017.

Nhưng FONOP là cách xác định Biển Đông không phải là của Trung Quốc và cảnh cáo cho họ Tập biết những đảo nhân tạo cách lục địa Trung Quốc hàng ngàn dặm có thể chìm xuống biển trong vòng vài tiếng đồng hồ nếu chiến tranh bùng nổ.

Dù sao, chuyện quân sự nhiều người biết. Chuyện ít biết là Hoàng Sa còn là một trung tâm sản xuất thực phẩm của Trung Quốc.

Sarabjeet Parmar, giám đốc của National Maritime Foundation đặt cơ sở tại thủ đô New Delhi, Ấn, qua một hôi nghị trực tuyến về hàng hải cho biết Hoàng Sa, không chỉ là một căn cứ quân sự lớn của Trung Quốc trên Biển Đông mà còn trung tâm nông nghiệp lớn. Ông cho biết "Một cuộc cách mạng nông nghiệp đang diễn ra trên đảo này".

Theo The Global Times, một loại báo đảng trá hình trong bản tin ngày 19/5/2020 cho biết quân trú phòng Trung Quốc trên Hoàng Sa thu hoạch được 750 kg rau cải. Theo báo này, Trung Quốc đang thực hiện một thí nghiệm "chuyển cát thành đất".

Các cuộc thí nghiệm "chuyển cát thành đất" đã được thực hiện thành công trước đây tại vùng tự trị Nội Mông. Nếu trồng rau cải được, Hoàng Sa cũng sẽ là nơi để nuôi gia súc. Nhu cầu nhiều mặt cho cuộc sống, qua đó, sẽ được thỏa mãn.

Chen Xiangmiao, một nhà nghiên cứu tại National Institute for South China Sea Studies cho biết "Bây giờ, khả năng của Trung Quốc hỗ trợ thường dân trên những hòn đảo này sẽ cho phép nhiều người sống trên quần đảo hơn và sống lâu hơn. Ngoài rau cải, gia súc như gà, heo cũng được nuôi".

Cũng theo Sarabjeet Parmar thuộc National Maritime Foundation, việc trồng trọt và chăn nuôi, không chỉ nhằm đáp ứng các nhu cầu đời sống của con người mà còn nhắm vào mục đích xa hơn là vùng đặc quyền kinh tế.

Điều 21 của UNCLOS quy định : "Những tảng đá không thể duy trì sự sinh sống của con người hoặc đời sống kinh tế của riêng chúng sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa".

Vì thế, mùa màng, gia súc và đời sống là những dấu hiệu của chủ quyền. Trung Quốc hy vọng cứ thế theo thời gian sẽ trở thành tập quán bình thường nuôi sống người dân trên đảo và sẽ được quốc tế công nhận vùng đặc quyền kinh tế.

Trung Quốc nham hiểm làm việc gì cũng tính tới hàng trăm năm. Cộng sản Việt Nam cũng tính nhưng vì tính lui nên đến nay Hoàng Sa vẫn chưa có điện.

Trần Trung Đạo

Nguồn : fb.trantrungdao, 19/01/2021

Căng thẳng Biển Đông : Trung Quốc yêu cầu tàu Hải quân Mỹ rời đi 'ngay lập tức'

BBC, 10/10/220

Trung Quốc đã yêu cầu một tàu khu trục của Hải quân Mỹ rời Biển Đông "ngay lập tức" sau khi tàu này đi vào vùng biển xung quanh quần đảo Hoàng Sa.

Tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS John McCain

Hôm thứ Sáu, Bộ Quốc phòng Trung Quốc tuyên bố tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS John McCain đã đi vào vùng biển xung quanh các đảo tranh chấp mà không được phép của chính phủ Trung Quốc, theo Express.

Sau khi phát hiện tàu hải quân Mỹ, "quân đội Trung Quốc đã nhanh chóng ra lệnh cho tàu này rời đi, trước khi cử lực lượng tiến hành các thủ tục theo dõi", theo Express.

Thượng tá Zhang Nandong cũng kêu gọi Mỹ "ngừng vi phạm chủ quyền của Trung Quốc trong khu vực".

Ông này nói : "Chúng tôi yêu cầu Mỹ dừng ngay các hành động khiêu khích như vậy, đồng thời kiểm soát chặt chẽ và hạn chế các hoạt động quân sự trên biển và trên không".

Vị này cũng tuyên bố Trung Quốc "sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ sự ổn định của khu vực ở Biển Đông".

Trung Quốc cáo buộc Mỹ đang cố gắng tăng cường hiện diện trong khu vực bằng cách cử các tàu hải quân tiến hành các hoạt động tự do hàng hải.

Do có lực lượng hải quân khổng lồ, Bắc Kinh đã có thể gây áp lực ngày càng gia tăng lên các quốc gia láng giềng như Philippines, Malaysia và Việt Nam để đòi các đảo mà họ coi là của riêng mình.

Đáp lại, Washington đã cố gắng đưa ra lập trường cứng rắn với Bắc Kinh.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ, Mike Pompeo đã kiên trì cảnh báo về đế chế hải quân đang phát triển của Tập Cận Bình.

Trước đó, ông đã tuyên bố : "Chúng tôi nói rõ : yêu sách của Bắc Kinh đối với các nguồn tài nguyên ngoài khơi trên hầu hết Biển Đông là hoàn toàn trái pháp luật, cũng như chiến dịch bắt nạt để kiểm soát chúng.

Ở Biển Đông, chúng tôi tìm cách duy trì hòa bình và ổn định, duy trì tự do trên biển theo cách phù hợp với luật pháp quốc tế, duy trì dòng chảy thương mại không bị cản trở và phản đối mọi nỗ lực sử dụng cưỡng bức hoặc vũ lực để giải quyết tranh chấp.

"Chúng tôi chia sẻ những lợi ích sâu sắc và lâu dài này với nhiều đồng minh và đối tác của chúng tôi, những người từ lâu đã tán thành một trật tự quốc tế dựa trên luật lệ.

"Bắc Kinh sử dụng sự đe dọa để làm suy yếu quyền chủ quyền của các quốc gia ven biển Đông Nam Á ở Biển Đông, bắt nạt họ liên quan đếng các nguồn tài nguyên ngoài khơi, khẳng định quyền thống trị đơn phương và tự cho mình quyền thay thế luật pháp quốc tế.

"Thế giới sẽ không cho phép Bắc Kinh coi Biển Đông là đế chế hàng hải của mình".

*******************

Bộ Quốc phòng Trung Quốc phản đối tàu chiến Mỹ đi vào gần quần đảo Hoàng Sa

RFA, 10/10/2020

Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc hôm 9/10 lên tiếng phản đối việc Hoa Kỳ điều tàu chiến John McCain đi vào vùng biển gần quần đảo Hoàng Sa mà không được phép của Trung Quốc.

Tàu chiến John McCain của Hải quân Mỹ - Reuters

Theo Reuters, phát biểu của người đại diện Bộ Quốc phòng Trung Quốc được viết trên tài khoản chính thức WeChat.

"Chúng tôi yêu cầu Mỹ dừng ngay những hành động gây hấn như vậy, kiểm soát chặt chẽ và kiềm chế các hoạt động quan sự tại vùng biển và vùng trời này (Biển Đông)". Tuyên bố của người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc viết.

Người phát ngôn Bộ tư lệnh Quân khu miền Nam của Bộ Quốc phòng Trung Quốc, Đại tá Zhang Nandong cũng đồng thời gọi vụ tàu chiến Mỹ đi vào gần Hoàng Sa là vi phạm nghiêm trọng chủ quyền và lợi ích của Trung Quốc, phá hoại hòa bình và ổn định ở Biển Đông.

Đại tá Zhang Nangong đồng thời cũng cho biết Trung Quốc đã điều máy bay và tàu chiến để theo dõi tàu của Hải quân Mỹ và đuổi tàu này ra khỏi vùng nước gần quần đảo Hoàng Sa.

Bắc Kinh hiện đòi chủ quyền phần lớn khu vực Biển Đông bao gồm cả quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Trung Quốc đã dùng vũ lực chiếm Hoàng Sa từ Việt Nam vào năm 1974.

Từ năm 2015, Hoa Kỳ đã thực hiện chiến dịch Tự do Hàng hải qua việc điều tàu chiến đi vào khu vực Biển Đông, đi sát các thực thể, các đảo nhân tạo mà Trung Quốc cho xây lấp để thách thức chủ quyền quá đáng của Bắc Kinh ở vùng nước tranh chấp.

Người đại diện Bộ Quốc phòng Trung Quốc nói việc Mỹ thường xuyên điều tàu chiến đến Biển Đông là để phô diễn lực lượng và vi phạm nghiêm trọng chủ quyền cũng như lợi ích an ninh của Trung Quốc. Đại tá Zhang Nandong đồng thời lên tiếng cảnh báo Bắc Kinh sẽ có các biện pháp cần thiết để bảo vệ chủ quyền và lợi ích của mình ở Biển Đông.

*********************

Nhật Bản điều ba tàu đến Biển Đông tập trận chống tàu ngầm

VOA, 10/10/2020

Lực lượng Tự vệ Hàng hải của Nhật Bản đã tiến hành các cuộc tập trận chống tàu ngầm ở Biển Đông vào ngày 9 tháng 10, điều ba tàu bao gồm một tàu sân bay trực thăng và một tàu ngầm, theo Bộ Quốc phòng Nhật Bản.

3 tàu chiến tham gia tập trận ở biển Đông hôm 9/10, gồm tàu khu trục chở trực thăng JS Kaga, tàu khu trục Ikazuchi và tàu ngầm tấn công JS Shoryu. Ảnh: JMSDF - Ảnh minh họa

Mục đích của cuộc tập trận là "để tăng cường khả năng chiến thuật của các tàu", bộ nói trong một thông cáo mà không cho biết thêm chi tiết về vị trí địa lý của cuộc tập trận.

Ba tàu sẽ dừng tại Vịnh Cam Ranh của Việt Nam vào cuối tuần để tiếp nhiên liệu, thông cáo cho biết.

Không thể liên lạc được với bộ ngay lập tức yêu cầu đưa ra thêm bình luận.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với gần như toàn bộ vùng biển giàu năng lượng ở Biển Đông và đã thiết lập các tiền đồn quân sự trên các đảo nhân tạo trong khu vực. Brunei, Malaysia, Philippines, Đài Loan và Việt Nam cũng có tuyên bố chủ quyền đối với một số phần của vùng biển này.

Mỹ đã cáo buộc Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông và tìm cách đe dọa các nước láng giềng Châu Á, những nước có thể muốn khai thác trữ lượng dầu khí to lớn trong khu vực này.

Hoàn cầu Thời báo của nhà nước Trung Quốc, ghi nhận các cuộc tập trận mới nhất của Nhật Bản, ngày thứ Bảy nói rằng việc thường xuyên tiến hành các hoạt động quân sự ở Biển Đông không có lợi cho an ninh và ổn định của khu vực và Trung Quốc kiên quyết phản đối việc này.

Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc luôn trong trạng thái cảnh giác cao độ, bảo vệ chủ quyền quốc gia, an ninh và các lợi ích phát triển của Trung Quốc, báo này nói. Hoàn cầu Thời báo được xuất bản bởi Nhân dân Nhật báo, tờ báo chính thức của Đảng cộng sản cầm quyền của Trung Quốc.

Hoàn cầu Thời báo nói các tàu chiến Nhật Bản gần đây đã tiến hành các hoạt động ở Biển Đông, với một tàu sân bay trực thăng được phát hiện trên vệ tinh vào ngày 5 tháng 9.

Ngày thứ Sáu, một phát ngôn viên quân đội Trung Quốc cho biết tàu khu trục John McCain của Mỹ đã đi vào vùng biển xung quanh quần đảo Hoàng Sa đang tranh chấp ở Biển Đông mà không có sự cho phép của Trung Quốc, đồng thời kêu gọi Mỹ dừng "các hành động khiêu khích như vậy".

Theo Reuters

*************************

Nhật Bản tập trận chống tàu ngầm ở Biển Đông

RFI, 10/10/2020

Bộ Quốc Phòng Nhật thông báo Lực Lượng Phòng Vệ Biển đã tham gia đợt tập trận chống tàu ngầm ở Biển Đông. Ngày 09/10/2020 ba chiến hạm của Nhật gồm một tàu trực thăng vận và một tàu ngầm hiện diện trong khu vực.

Hải quân Việt Nam và Nhật Bản trong một cuộc diễn tập trên tàu trực thăng vận JS Izumo (DDH-183) trong vùng Biển Đông, ngày 26/06/2019.  © AP - Emily Wang

Không đi sâu vào chi tiết và không nói rõ hơn về vị trí của những chiếc tàu nói trên, bộ Quốc Phòng Nhật Bản chỉ giải thích mục tiêu cuộc thao diễn lần này nhằm "tăng cường khả năng tác chiến". Tuy nhiên ba tàu chiến của Lực Lượng Phòng Vệ Biển Nhật Bản sẽ dừng tại Vịnh Cam Ranh của Việt Nam cuối tuần này để tiếp liệu.

Sự hiện diện của tàu Nhật Bản ở Biển Đông khiến Bắc Kinh phẫn nộ. Tờ Hoàn Cầu Thời Báo ngày 10/10/2020 cho rằng "các hoạt động quân sự thường xuyên ở Biển Đông bất lợi cho an ninh và ổn định tại khu vực. Trung Quốc mạnh mẽ chống lại việc này".

Trung Quốc lên án Mỹ đưa tàu khu trục đến Hoàng Sa

Bắc Kinh không chỉ phẫn nộ vì sự hiện diện quân sự của Nhật Bản tại Biển Đông. Hôm 09/10/2020 phát ngôn viên bộ Quốc Phòng Trung Quốc yêu cầu tàu khu trục có trang bị tên lửa dẫn đường của Mỹ USS John McCain "rời ngay ngay lập tức" ra khỏi vùng biển chung quanh các đảo có tranh chấp chủ quyền thuộc Hoàng Sa. Bắc Kinh xem đây là "những hành vi khiêu khích ... xâm phạm chủ quyền của Trung Quốc trong khu vực", và "đe dọa nghiêm trọng hòa bình và ổn định tại Biển Đông".

Ngoại trưởng Philippines thăm Trung Quốc

Trong bối cảnh các hoạt động quân sự dồn dập tại Biển Đông, ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin, hôm 09/10/2020 đã lên đường tới Bắc Kinh, bắt đầu chuyến công du ba ngày. Theo chương trình nghị sự ngoại trưởng Philippines đến Trung Quốc thể theo lời mời của đồng nhiệm Vương Nghi. Hai bên tập trung vào "đối thoại đẩy mạnh hợp tác song phương và thúc đẩy trở lại một số những cam kết liên quan đến nhiều lĩnh vực". Cách nay hai tuần, tổng thống Rodrigo Duterte đã thay đổi lập trường về những đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông. Phát biểu trong khuôn khổ khóa họp của Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc, lãnh đạo Philippines khẳng định phán quyết năm 2016 của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye là "một phần của luật pháp quốc tế, vượt ra ngoài mọi thỏa hiệp và ngoài tầm với của các chính phủ".

Thanh Hà

Kể từ ngày 01/08/2020, một phiên bản sửa đổi quy định hàng hải của Trung Quốc có từ năm 1974, định nghĩa lại vùng biển giữa đảo Hải Nam của Trung Quốc và quần đảo Hoàng Sa mà Bắc Kinh chiếm trọn từ tay Việt Nam cũng từ năm 1974, bắt đầu có hiệu lực. Theo các chuyên gia phân tích, sự kiện này là một bước mới của Trung Quốc nhằm siết chặt thêm quyền kiểm soát trên các vùng Biển Đông mà Bắc Kinh đang tranh chấp với nước khác.

Nhóm đảo Thất Liên Tự thuộc quần đảo Trường Sa (Biển Đông).  AFP

Theo tiết lộ của nhật báo Hồng Kông South China Morning Post ngày 31/07, điểm đáng chú ý nhất trong bản quy định hàng hải này là việc Trung Quốc đã thay đổi thuật ngữ, gọi vùng biển giữa đảo Hải Nam và quần đảo Hoàng Sa là một vùng "duyên hải" hay "ven bờ" (tiếng Anh là coastal), thay vì "ngoài khơi" (tiếng Anh là offshore) như trước đây.

Ý đồ dùng luật Trung Quốc áp đặt trên các vùng tranh chấp

Theo một số nhà quan sát được tờ báo Hồng Kông trích dẫn, động thái mới này của Bắc Kinh phản ánh ý đồ "đưa càng nhiều vùng tranh chấp càng tốt vào trong quyền kiểm soát" của Trung Quốc.

Bản quy định mang tên chính thức là "Các quy tắc kỹ thuật để kiểm tra tàu biển trong các tuyến nội địa". Đáng chú ý là từ ngữ "nội địa" dùng ở đây.

Khu vực gây tranh cãi chính là vùng mà Trung Quốc gọi là "Khu vực hàng hải Hải Nam - Tây Sa" – Tây Sa tên Bắc Kinh đặt cho Hoàng Sa - nằm giữa 2 điểm cực đông và cực tây trên đảo Hải Nam và 3 điểm ở cực đông, tây và nam quần đảo Hoàng Sa.

Theo Trương Khiết (Zhang Jie), một chuyên gia về Biển Đông ở Viện Hàn Lâm Khoa Học Xã Hội Trung Quốc, động thái kể trên của Bắc Kinh có lẽ là nhằm tăng cường quyền quản lý quần đảo Hoàng Sa bằng cách sử dụng các luật trong nước.

Đối với chuyên gia Trung Quốc này : "Cho dù điều đó không trực tiếp nhắm tới việc tăng cường quản lý, thế nhưng tác dụng trên thực tế cũng không khác gì".

Mục tiêu củng cố thêm quyền khống chế Biển Đông

Collin Koh, chuyên gia tại trung tâm nghiên cứu quốc tế S Rajaratnam thuộc đại học công nghệ Nanyang Technological University (Singapore) cũng tán đồng quan điểm nêu trên.

Theo ông, động thái của Trung Quốc "không phải điều đáng ngạc nhiên, nhất là sau khi Bắc Kinh đã thông báo thành lập hai quận hành chính để quản lý Hoàng Sa và Trường Sa".

Trong một tin nhắn twitter ngày 01/08, chuyên gia Singapore nhắc lại rằng việc Trung Quốc thay đổi từ ngữ để chỉ vùng biển nằm giữa Hải Nam và Hoàng Sa đã được tiến hành từ đầu năm nay, nhưng nay mới có hiệu lực. Mục tiêu "chắc chắn là nhằm củng cố thêm đòi hỏi chủ quyền của Bắc Kinh" trên vùng biển này.

Cũng trên Twitter, một nhà quan sát Biển Đông khác cho rằng động thái của Trung Quốc không đơn thuần là nhằm đẩy mạnh giao thông liên lạc và du lịch giữa Hải Nam và Hoàng Sa, mà còn mang ý nghĩa rộng hơn là kể từ nay, tàu biển Trung Quốc có thể thoải mái đi đến Hoàng Sa vì vùng biển đó chỉ là vùng "ven bờ". Đây chính là thủ đoạn để gia tăng quyền khống chế Biển Đông.

Bước mới sau khi thành lập hai quận đảo quản lý Hoàng Sa và Trường Sa

Việc ban hành quy định mới về hàng hải, xem các tuyến hàng hải giữa Hải Nam và Hoàng Sa là các tuyến nội địa của Trung Quốc là một bước phát triển mới của quyết định đầy tranh cãi công bố tháng Tư vừa qua, thành lập hai quận đảo riêng rẽ để quản lý Hoàng Sa và Trường Sa.

Trong bài phân tích ngày 12/05/2020, cơ quan Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải Châu Á (AMTI) thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế CSIS tại Washington, đã cho rằng quyết định đó của Trung Quốc sẽ cho phép Bắc Kinh cải thiện việc quản lý hành chính và thúc đẩy các chính sách mới của Trung Quốc về Biển Đông.

Trong trường hợp Hoàng Sa, theo AMTI, Trung Quốc có thể thông qua đơn vị hành chính mới này, thúc đẩy việc tổ chức cho du khách Trung Quốc đến tham quan, một thủ đoạn có tính khiêu khích nhằm phát triển kinh tế địa phương, dân sự hóa sự hiện diện, qua đó áp đặt chủ quyền trong thực tế.

Đối với giáo sư Carl Thayer, chuyên gia kỳ cựu về Biển Đông thuộc Học Viện Quốc phòng Úc (Đại Học New South Wales), hành động của Trung Quốc biến Hoàng Sa thành một huyện của Trung Quốc là một hành vii bất hợp pháp theo luật pháp quốc tế.

Trong bài phân tích ngày 19/04, giáo sư Thayer nêu bật việc Trung Quốc đã giành quyền kiểm soát Hoàng Sa thông qua võ lực vào tháng Giêng năm 1974, và luật pháp quốc tế không công nhận chủ quyền có được thông qua chinh phục.

Những hành vi bị lên án là phi pháp

Động thái quyết đoán mới của Trung Quốc được ghi nhận vào lúc Bắc Kinh đang gặp sự phản đối ngày càng mạnh của quốc tế chống lại các yêu sách chủ quyền quá đáng của họ trên hầu như toàn bộ Biển Đông.

Vào tháng Bẩy vừa qua, Hoa Kỳ và Úc đã ra tuyên bố, khẳng định rằng các yêu sách biển của Trung Quốc tại Biển Đông đều phi pháp vì không phù hợp với luật pháp quốc tế.

Và gần đây hơn, trong một công hàm gởi lên Liên Hiệp Quốc vào ngày 29/07, Malaysia nhắc lại lập trường bác bỏ đường lưỡi bò của Trung Quốc trên Biển Đông, đồng thời phản đối việc Trung Quốc khẳng định rằng Kuala Lumpur không có quyền thiết lập thềm lục địa ở vùng phía bắc Biển Đông.

Chiến lược sử dụng luật lệ trong nước để bành trướng

Theo SCMP, cộng đồng quốc tế đã cực lực chỉ trích Trung Quốc vào lúc nước này đẩy mạnh chiến lược sử dụng luật lệ trong nước để đòi chủ quyền trên các vùng tranh chấp và bành trướng trong khu vực.

Ví dụ, từ năm 2010 đến nay, Trung Quốc đã thiết lập 7 tòa án hàng hải mới, một được đặt ở "thành phố Tam Sa", về mặt hành chính là đơn vị trực thuộc tỉnh đảo Hải Nam.

Qua năm 2013, Bắc Kinh sáp nhập một số cơ quan hàng hải vào lực lượng Hải Cảnh mới, và đến năm 2017, Tòa Án Tối Cao Trung Quốc tự tuyên bố mở rộng quyền hạn ra mọi vùng thuộc "chủ quyền" của Trung Quốc, kể cả các vùng biển.

Trọng Nghĩa

Nguồn : RFI, 03/08/2020

Tờ Global Times (Thời báo Hoàn cầu) vừa cho biết Trung Quốc mới thu hoạch 1,5 tấn rau tại căn cứ quân sự ở đảo Phú Lâm (Trung Quốc gọi là Vĩnh Hưng) thuộc quần đảo Hoàng Sa. Đợt thu hoạch vừa qua được xem là "một chiến thắng to lớn" của Bắc Kinh trong cuộc chiến tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông.

Hình minh họa. Quân đội Trung Quốc đi tuần ở đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa hôm 19/1/2016 -Reuters

Trong bài viết đăng ngày 20/5, Global Times đưa tin hải quân Trung Quốc vừa lần đầu tiên thu hoạch được rau trồng bằng công nghệ mà các chuyên gia cho rằng có thể hỗ trợ các cộng đồng trên đảo. 7 loại rau, bao gồm bắp cải Bok Choy và rau diếp, đã được thu hoạch trên một cánh đồng thí nghiệm " biến cát thành đất màu" trên đảo Vĩnh Hưng ở thành phố Tam Sa, thuộc tỉnh Hải Nam của Trung Quốc vào ngày 12/5. Một sĩ quan hải quân cho biết : "Công nghệ này sẽ được triển khai trên quy mô lớn, có thể giải quyết vấn đề của lực lượng quân đội và dân thường trên các đảo thiếu rau xanh".

Dự án canh tác trên nền cát ở đảo Phú Lâm là một dự án của quân đội Trung Quốc phối hợp với trường Đại học Giao thông Trùng Khánh. Nhóm nghiên cứu đã thành công trong việc "biến cát thành đất màu" để tạo môi trường màu mỡ cho thảm thực vật, mở đường cho nông nghiệp với khả năng "tự cung tự cấp" trên các đảo, đá mà Trung Quốc có tuyên bố chủ quyền xung đột với các nước khác.

Global Times dẫn lời Chen Xiangmiao, trợ lý nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu biển Hoa Nam, nói sự đột phá này đã phản bác lại các lý thuyết quốc tế, bao gồm phán quyết của Tòa trọng tài quốc tế năm 2016, cho rằng các đảo ở biển Hoa Nam (Biển Đông) không thể hỗ trợ chính các cộng đồng dân cư trên đảo. Chen lưu ý : "Bây giờ, khả năng của Trung Quốc hỗ trợ dân thường trên các đảo sẽ cho phép nhiều người sống trên đảo hơn".

Nhiệt độ cao, độ ẩm cao và hàm lượng muối cao đã khiến việc canh tác trở nên vô cùng khó khăn trên các đảo Biển Đông : "Trồng được rau sẽ giúp có thể thực hiện bước tiếp theo, chẳng hạn như nuôi lợn hoặc gà. Gây dựng được chu kỳ sinh thái, các đảo sẽ là nơi thích hợp hơn cho con người sống sinh sống trên đó lâu hơn. Trong tương lai, mỗi hòn đảo có thể tạo thành một cộng đồng độc lập nhỏ".

Tuy nhiên, tuyên bố này của phía Trung Quốc lại hàm ý rõ ràng rằng, trước đây không thể trồng rau tại đây được.

Ý đồ của Trung Quốc

Trong những năm gần đây, Trung Quốc không ngừng nỗ lực thực hiện các dự án cải tạo đất khổng lồ trên các thực thể tranh chấp ở quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa với mục đích thiết lập các căn cứ và thúc đẩy các yêu sách chủ quyền sâu rộng của họ trên Biển Đông.

Theo quy định tại Điều 121 của Công ước Liên hiệp quốc về Luật Biển (UNCLOS), thì :

1. Một đảo là một vùng đất tự nhiên có nước bao bọc, khi thủy triều lên vùng đất này vẫn ở trên mặt nước.

2. Với điều kiện phải tuân thủ khoản 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền về kinh tế và thềm lục địa của hòn đảo được hoạch định theo đúng các quy định của Công ước áp dụng cho các lãnh thổ đất liền khác.

3. Những hòn đảo đá nào không thích hợp cho con người đến ở hoặc cho một đời sống kinh tế riêng, thì không có vùng đặc quyền về kinh tế và thềm lục địa.

Khoản 3 Điều 121 đã tạo ra rất nhiều cuộc tranh luận khác nhau. Trung Quốc luôn khẳng định tất cả các thực thể nằm trên biển Đông đều là đảo, do đó, bởi vì Trung Quốc sở hữu các thực thể đó cho nên Trung Quốc có cả các quyền tại các vùng nước xung quanh các thực thể đó. Thậm chí cả các bãi san hô luôn chìm dưới mặt nước biển, Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền đối với các thực thể đó. Điều này là trái với luật biển quốc tế. Nguyên tắc "đất thống trị biển" quy định rõ, chỉ những thực thể nào đáp ứng được yêu cầu là "đảo" thì mới có thể có vùng đặc quyền và thềm lục địa kèm theo.

Tuy nhiên, cho dù không có cơ sở pháp lý, Trung Quốc vẫn muốn thuyết phục công luận quốc tế rằng các "đảo nhân tạo" mà Trung Quốc đã bồi lấp tại Hoàng Sa và Trường Sa đáp ứng được yêu cầu là "đảo" nên sẽ có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa.

Hình minh họa. Các nhà hoạt động Philippines và Việt Nam biểu tình phản đối Trung Quốc ngoài lãnh sự quán Trung Quốc ở Manila, Philippines hôm 16/5/2014 Reuters

Phán quyết năm 2016 của Tòa Trọng tài trong vụ Philippines đã làm rõ các tranh cãi khác nhau này. Theo Phán quyết năm 2016, không có thực thể nào của Trường Sa có thể đáp ứng được yêu cầu này bởi vì điều kiện thích hợp cho đời sống kinh tế của con người hoặc có một đời sống kinh tế riêng đối với các thực thể này phải là từ tự nhiên sẵn có chứ không phải do sự thay đổi nhân tạo. Và điều đó đồng nghĩa với việc không có căn cứ quân sự và "đảo nhân tạo" nào của Trung Quốc trên Biển Đông đáp ứng tiêu chuẩn này. Vì vậy, tất cả các đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng nhằm khẳng định chủ quyền đều bị cho là "đá" hoặc các thực thể "không phải là đảo" trong phán quyết của Tòa Trọng tài năm 2016.

Biến các đảo nhân tạo và các rạn san hô được khai hoang ở Biển Đông thành nơi con người có thể sinh sống là vấn đề được Trung Quốc coi là "sống còn", vì các khu định cư mà Trung Quốc đã xây dựng ở đó thiếu nước ngọt và không có loại đất nào thích nghi cho trồng trọt. Bắc Kinh đã thất bại trong việc cung cấp đủ lương thực cho các đồn bốt được duy trì trên các căn cứ như đảo Phú Lâm ở Hoàng Sa và Đá Chữ Thập ở Trường Sa.

Đảo Phú Lâm – mô hình thí điểm cho chiến lược của Trung Quốc

Trung Quốc đang đối mặt với vấn đề sa mạc hóa do tập quán canh tác kém và thiếu nước ngầm. Khoảng 20% diện tích của nước này là sa mạc, nên Trung Quốc đang cung cấp các khoản tài chính khẩn cấp cho các nỗ lực khoa học để ngăn chặn tình trạng sa mạc xâm lấn các vùng đất màu mỡ.

Sự phát triển của đảo Phú Lâm thường được xem là kế hoạch thí điểm cho sự phát triển của các thực thể khác ở Biển Đông. Thời gian gần đây, đó là điều đáng chú ý nhất trên Đảo Cây ở quần đảo Hoàng Sa. Mô hình đảo Phú Lâm có thể sẽ được (hoặc đã được) mở rộng sang các căn cứ đảo nhân tạo của Trung Quốc tại Quần đảo Trường Sa.

Trường hợp Đài Loan

Trung Quốc không phải là bên yêu sách duy nhất ở Biển Đông khẳng định các thực thể mà nước này chiếm đóng là các đảo và đã thử các cách để cho thấy con người có thể sinh sống trên những đảo này để có thể "hợp pháp hóa" theo những điều khoản trong UNCLOS.

Đài Loan hiện đang chiếm giữ thực thể lớn nhất ở Trường Sa, đó là đảo Ba Bình - cũng bị coi là "đá" theo phán quyết của trọng tài năm 2016. Đầu năm 2016, trước khi Tòa Trọng tài vụ Philippines kiện Trung Quốc, Chính quyền Tổng thống Mã Anh Cửu đã ra tuyên bố khẳng định Ba Bình có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa kèm theo.

Cho đến đầu năm 2019, Quân đội Đài Loan vẫn tuyên bố có nước ngọt trên đảo này.

Điều này "tiếp sức" cho lập luận của Đài Loan rằng Ba Bình là hòn đảo có giá trị pháp lý, vì việc thiếu nguồn cung cấp nước ngọt đã được Tòa Trọng tài viện dẫn là một lý do khiến đảo Ba Bình không thể được coi là như vậy. Đài Loan đã trồng nhiều loại thực vật trên đảo Ba Bình như chuối, dừa và bí, mà không chuyển đất từ nơi khác đến hoặc sử dụng các phương pháp "biến cát thành đất" như Trung Quốc.

Việt Nam và Philippines

Việt Nam cũng đang nỗ lực tăng cường xây dựng các thực thể tại Trường Sa mà Việt Nam đang chiếm giữ. Theo thông tin chính thức phía Việt Nam đưa ra, Việt Nam đang kiểm soát 21 thực thể tại Trường Sa, trong đó có một số thực thể đã được xây dựng và phát triển rất bề thế như Song Tử Tây, Trường Sa Lớn…

Philippines cũng đã cố gắng phát triển nguồn thực phẩm bền vững trên đảo Thị Tứ, thực thể mà Manila đang kiểm soát, nhưng ít khẩn trương và cũng ít thành công hơn. Truyền thông trong nước đưa tin Philippines dự kiến trong năm nay sẽ cho xây dựng trên đảo Thị Tứ các nhà máy khử muối để biến nước biển thành nước ngọt.

Tuy nhiên, khác với việc Trung Quốc và Đài Loan tích cực cải tạo các thực thể trong sự kiểm soát của họ nhằm "chứng minh" các thực thể này có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa kèm theo. Việt Nam và Philippines mặc dù có cải tạo các thực thể của họ nhưng trong các tuyên bố và văn bản chính thức luôn thể hiện tuân thủ Phán quyết năm 2016 như một phần của UNCLOS và luật biển quốc tế. Thậm chí trong Công hàm ngày 30/3/2020 của Việt Nam còn mở rộng phạm vi áp dụng cho Hoàng Sa là tất cả các thực thể của Hoàng Sa đều không thể có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa.

Hoàng Châu Anh

Nguồn : RFA, 25/05/2020

Tuyên bố thành lập "khu Tây Sa" và "khu Nam Sa" của Trung Quốc vi phạm luật quốc tế như thế nào

Hoàng Sa, RFA, 19/04/2020

Trung Quốc tiếp tục hung hăng trên Biển Đông

Nhân dịp dịch Covid-19 vẫn chưa thuyên giảm, cả thế giới đang tập trung vào chống dịch, đặc biệt là Hoa Kỳ đang căng thẳng với dịch bệnh, thậm chí trên tàu sân bay USS Theodore Roosevelt mới ghé thăm Việt Nam hồi đầu tháng 3 cũng đang nhiều ca nhiễm. Đây là cơ hội để Trung Quốc tăng thêm các hành động hung hăng. Chắc chắn giờ đây Trung Quốc có thể phản ứng mà không lo sợ bất kỳ hậu quả gì, kể cả sự chỉ trích của truyền thông.

"Khu Nam Sa" trực thuộc thành phố Tam Sa, tỉnh Hải Nam (Ảnh Stock) - Hình minh họa.

Thêm nữa, tình hình chính trị Trung Quốc cũng có nhiều vấn đề nội bộ, với sự khởi phát virus Sars Cov 2 từ Vũ Hán rồi lan sang các địa phương khác, rồi sau đó bùng phát trên toàn thế giới. Việc chính quyền Trung Quốc che giấu dịch bệnh trong 6 ngày quan trọng nhất để có thể khống chế dịch bệnh, cùng với các thông tin bất nhất về con số thực người chết vì virus này ở Trung Quốc, cũng như tác hại của Covid-19 đối với nền kinh tế Trung Quốc là những nguyên nhân khiến các phe phái chính trị tấn công vị trí của Tập Cận Bình.

Trước các vấn đề chính trị nội bộ như vậy, cách Trung Quốc thường làm để xoa dịu dư luận trong nước đó là thúc đẩy chủ nghĩa dân tộc cực đoan của người dân Trung Quốc, và chỗ mà các lãnh đạo Trung Quốc thường nhắm tới đó là Biển Đông.

Một loạt các hành động hung hăng của Trung Quốc tại khu vực này kéo dài liên tiếp từ nhiều năm trước. Năm 2019, Trung Quốc đã cho tàu Hải Dương Địa Chất 8 cùng nhiều tàu hải cảnh và tàu dân quân biển xâm phạm vùng biển của Việt Nam hơn 100 ngày. Trong năm này, Trung Quốc cũng cho các tàu của mình xâm phạm vùng biển của Malaysia, Philippines. Chưa hết, cuối 2019 đầu 2020, Trung Quốc còn cho các tàu của mình xâm phạm vùng biển của Indonesia. Đầu tháng 4, tàu hải cảnh Trung Quốc đã đâm chìm một tàu cá của Việt Nam.

Trong thời gian này, tàu Hải Dương Địa Chất 8 cùng một số tàu hải cảnh và tàu cá đang lượn lờ khảo sát tại khu vực biển của Malaysia, và nhiều nhà nghiên cứu đang dự đoán Trung Quốc sẽ tiếp tục giở trò, trong khi "giương đông kích tây". Và điều ấy cũng đang bắt đầu.

Trong khi Nhóm tàu HD8 đang được các nước trong khu vực và quốc tế theo dõi sát khi tiến hành khảo sát khu vực gần vùng biển của Malaysia thì ngày 18/4/2020, Trung Quốc lại có hành động vi phạm chủ quyền của các nước khi Bộ Dân chính ngang nhiên thông báo Quốc Vụ viện nước này vừa phê chuẩn thành lập cái gọi là "Khu Tây Sa" và "Khu Nam Sa" trực thuộc thành phố Tam Sa, tỉnh Hải Nam. Cũng theo phía Trung Quốc đưa tin thì :

- Khu Tây Sa quản lý các đảo thuộc quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa) và Bãi Macclesfield (quần đảo Trung Sa) và vùng nước phụ cận, chính quyền khu Tây Sa đóng tại đảo Phú Lâm - cấu trúc lớn nhất thuộc Hoàng Sa,.

- Khu Nam Sa quản lý các đảo thuộc quần đảo Nam Sa (quần đảo Trường Sa của Việt Nam) và vùng nước phụ cận, chính quyền khu Nam Sa đóng tại Đá Chữ Thập - một cấu trúc thuộc Trường Sa mà Trung Quốc đã quân sự hóa gần đây.

Việc tuyên bố các chính quyền quận này hoàn toàn không có giá trị pháp lý vì những lý do sau đây :

1. Trung Quốc hoàn toàn không có chủ quyền trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Đã nhiều lần Việt Nam đã khẳng định về chủ quyền đối với hai quần đảo này. Mới đây nhất, trong Công hàm gửi lên Liên Hợp Quốc ngày 30/3/2020 Chính phủ Việt Nam đã nhắc lại : "Việt Nam có đầy đủ chứng cứ lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa, phù hợp với các quy định của luật pháp quốc tế.

Việt Nam khẳng định "Công ước của Liên Hợp Quốc về luật Biển 1982 (Công ước) là cơ sở pháp lý duy nhất, quy định toàn diện và triệt để về phạm vi quyền được hưởng vùng biển giữa Việt Nam và Trung Quốc". Theo đó, Việt Nam đã có chủ quyền lâu đời trên hai quần đảo này, và được chứng minh bằng các bằng chứng lịch sử và pháp lý.

2. Mặc dù Trung Quốc đang chiếm đóng toàn bộ quần đảo Hoàng Sa và 7 cấu trúc thuộc Trường Sa, nhưng vì Trung Quốc đã sử dụng vũ lực để chiếm đóng nên đã vi phạm luật quốc tế, cụ thể là Điều 2 (4) của Hiến chương Liên Hợp Quốc, theo đó "Tất cả các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc từ bỏ đe dọa bằng vũ lực hoặc sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế nhằm chống lại sự bất khả xâm phạm về lãnh thổ hay nền độc lập chính trị của bất kỳ quốc gia nào cũng như bằng cách khác trái với những mục đích của Liên Hợp Quốc".

Ngoài ra, Nghị Quyết 2625 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc năm 1970 cũng quy định rõ không chấp nhận việc dùng vũ lực để xâm phạm toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia khác. Và vì vậy, cho dù Trung Quốc đang thực tế chiếm đóng các cấu trúc này, nhưng Trung Quốc vẫn không thể có chủ quyền hợp pháp đối với các cấu trúc này.

3. Tuyên bố này của Trung Quốc cũng vi phạm luật biển quốc tế, trong đó có Công ước Luật biển của Liên Hợp Quốc năm 1982 (UNCLOS). Trong Công hàm ngày 30/3/2020, Việt Nam cũng tuyên bố rõ ràng : "các bãi ngầm, hoặc cấu trúc lúc chìm lúc nổi không phải là đối tượng thụ đắc lãnh thổ và không có vùng biển riêng ". Quan điểm này dựa trên nguyên tắc quan trọng của luật biển quốc tế "đất thống trị biển". Đây là một nguyên tắc chung của luật quốc tế, được phát triển từ luật tập quán quốc tế và qua các phán quyết của các toà án quốc tế.

Khởi đầu từ Vụ Thềm lục địa Biển Bắc năm 1969, được nhắc lại trong nhiều phán quyết sau này của Toà án Công lý Quốc tế (ICJ) sau đó, nguyên tắc này đã được pháp điển hóa trong quy định tại Điều 121 (2) của UNCLOS 1982. Theo nguyên tắc này, các cấu trúc lúc chìm lúc nổi cùng các cấu trúc luôn chìm dưới mặt nước biển không thể là lãnh thổ để yêu sách chủ quyền tại đó, bởi vì, chủ quyền chỉ có thể được yêu sách đối với đất liền và đảo (islands)- được coi là một vùng đất tự nhiên nhưng có nước bao bọc xung quanh và luôn nổi trên mặt nước khi thủy triều lên.

Chính vì vậy, việc yêu sách chủ quyền đối với các cấu trúc lúc chìm lúc nổi và các bãi ngầm luôn chìm dưới mặt nước biển của Chính phủ Trung Quốc là vi phạm nghiêm trọng đến luật biển quốc tế. Chúng ta nên nhớ, Bãi Macclefiled mà Trung Quốc gọi là Trung Sa là các cấu trúc luôn chìm dưới mặt nước biển. Chính vì vậy, việc tuyên bố thành lập chính quyền quản lý các khu vực này của Trung Quốc là một trò hề, đi ngược lại luật quốc tế.

Việt Nam cần làm gì ?

Việt Nam cần phải triệu hồi đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam để gửi công hàm phản đối vấn đề này. Ngoài ra, Việt Nam cũng cần gửi công hàm lên Liên Hợp Quốc để phản đối các hành động vô lý, vi phạm luật quốc tế như vậy.

Với cương vị Chủ tịch luân phiên của ASEAN năm nay, Việt Nam cần triệu tập một cuộc họp của ASEAN để ra tuyên bố về sự vi phạm này của Trung Quốc.

Việt Nam cũng cần kêu gọi các quốc gia trên thế giới cùng lên tiếng để phản đối các hành động hung hăng, bất chấp luật pháp và lẽ phải như vậy.

Hoàng Sa

Nguồn : RFA, 19/04/2020

********************

Biển Đông : Trung Quốc thách thức các nước khi lập quận đảo

Ngô Vĩnh Long - Đỗ Thiện, Pháp Luật Online, 19/04/2020

Mặc dù bị phản ứng mạnh vì những hành xử phạm pháp nhưng chính quyền Bắc Kinh vẫn cố tình thách thức các nước ở Biển Đông.

Hình ảnh các tháp radar, nhà chứa máy bay và tòa nhà năm tầng do Trung Quốc xây dựng trái phép tại đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa (Việt Nam). Ảnh : NYT

Hôm 18/4, khi được hỏi về việc tàu khảo sát địa chất Hải Dương 8 của Trung Quốc hiện diện ở vùng biển Malaysia, Bộ Ngoại giao Mỹ nói với truyền thông quốc tế : "Mỹ bày tỏ quan ngại trước các báo cáo về những hành động khiêu khích lặp đi lặp lại của Trung Quốc đối với hoạt động khai thác dầu và khí đốt của các bên khác (ở Biển Đông). Trung Quốc nên chấm dứt hành vi bắt nạt và loạt hoạt động khiêu khích, gây bất ổn này". 

Bộ Ngoại giao Mỹ nói thêm, các hành động của Trung Quốc đe dọa an ninh năng lượng khu vực và làm suy yếu thị trường năng lượng Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở. Thông báo này xuất hiện chưa lâu sau khi Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng và nhiều nghị sĩ Mỹ chỉ trích Trung Quốc về việc để tàu hải cảnh đâm chìm tàu cá của ngư dân Việt Nam.

Cùng ngày, truyền thông Trung Quốc đưa tin chính quyền nước này phê chuẩn thành lập hai quận Tây Sa và Nam Sa quản lý quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa (thuộc chủ quyền không thể chối cãi của Việt Nam theo luật pháp quốc tế). Bình luận về vụ việc này, Giáo sư Ngô Vĩnh Long - chuyên gia quan hệ quốc tế tại Đại học Maine (Mỹ) cho rằng : "Trung Quốc đang cố tình thách thức các quốc gia có lợi ích ở Biển Đông".

Vừa thách thức, vừa dò xét

Phóng viên : Ông đánh giá như thế nào về mưu đồ của Trung Quốc phía sau động thái thiết lập các chính quyền phi pháp quản lý các đảo ở Biển Đông ?

Ngô Vĩnh Long : Tôi thấy đây không phải là chuyện hoàn toàn mới. Tháng 6-2012, chính phủ Trung Quốc đã công bố việc thiết lập cái mà nước này gọi thành phố Tam Sa. Tại thời điểm đó, Tam Sa là một thành phố cấp phủ (chứ không phải cấp huyện) đặt ở đảo Phú Lâm để quản lý Tây Sa (cách Trung Quốc gọi quần đảo Hoàng Sa ), Nam Sa (cách Trung Quốc gọi quần đảo Trường Sa) và Trung Sa (cách Trung Quốc gọi tên bãi cạn Scarbourough và bãi ngầm Macclesfield gần đảo Luzon của Philippines).

Vào ngày 24/7/2012, "thành phố Tam Sa" đã chính thức công bố rằng thành phố này đã thành lập một chính quyền cấp phủ. Cùng ngày, Quân đội nhân dân Trung Quốc cũng công bố sẽ thiết lập một căn cứ quân sự ở Tam Sa, mục đích là phục vụ như một cơ quan chỉ huy tất cả đơn vị vũ trang hoạt động trên toàn khu vực Biển Đông. Lúc đó Bộ chỉ huy hạm đội Nam Hải, cũng chính là hạm đội hùng hậu nhất của Trung Quốc, được thành lập năm 1949 với hơn 20.000 quân, còn đang đóng quân ở đảo Hải Nam.

Như vậy, sự kiện Trung Quốc lập ra hai huyện đảo trái phép ở Biển Đông lần này đã nằm trong một chuỗi sự kiện mà Bắc Kinh đã tính toán từ trước. Ý đồ của chính phủ Trung Quốc khi cho CGTN thông báo tin trên là muốn khẳng định sự kiểm soát và chủ quyền trên toàn khu vực mà họ đã khoanh vùng (còn được gọi là đường chín đoạn hay "đường lưỡi bò") ở Biển Đông. Năm 2016, Tòa Trọng tài quốc tế đã bác bỏ tính pháp lý của yêu sách đường chín đoạn mà Trung Quốc đưa ra. Như vậy có thể thấy, hành động lần này của Trung Quốc là cố tình thách thức các nước trong khu vực có quyền lợi và chủ quyền ở Biển Đông, cũng như dò xét phản ứng của các nước trên thế giới đã và đang lưu thông qua khu vực này như thế nào.

Phóng viên : Nhiều học giả, chính trị gia cho rằng Trung Quốc lợi dụng dịch bệnh để đẩy nhanh quá trình bành trướng của họ trên biển ? Ông có nghĩ như vậy không ?

Ngô Vĩnh Long : Đúng là Trung Quốc đang lợi dụng việc các nước trên thế giới đang phải tập trung tâm trí và sức lực đương đầu với sự hoành hành của đại dịch Covid-19 để tiến hành các bước leo thang. Tuy nhiên, tôi nghĩ Trung Quốc làm vậy cũng là để xem phản ứng của các nước trong khu vực như thế nào, đồng thời kiểm tra xem liệu các nước ngoài khu vực có quyết tâm ủng hộ việc chống lại cách hành xử phi pháp của Trung Quốc trong khu vực hay không.

Trung Quốc không thể đẩy nhanh quá trình bành trướng của họ trên biển nếu có sự đối kháng cương quyết của các nước ven biển trong khu vực Đông Nam Á, cũng như của các nước khác có lợi ích ở Biển Đông. Các phản kháng vừa qua của Philippines, Indonesia, Malaysia và Việt Nam, cùng với sự ủng hộ của các nước ngoài khu vực gần đây trong việc chống lại Trung Quốc là rất quan trọng để Bắc Kinh cân nhắc trong hành động.

Phải tăng sức mạnh chống lại ý đồ xấu

Phóng viên : Phản ứng của công luận rất quan trọng nhưng có vẻ thời gian qua Trung Quốc vẫn phớt lờ chỉ trích của các nước và liên tục gây hấn ?

Ngô Vĩnh Long : Tôi nghĩ Trung Quốc rất lo ngại phản ứng của các nước trong khu vực và các chỉ trích của dư luận quốc tế. Trung Quốc gửi các đội tàu vào Biển Đông để thử xem phản ứng của các quốc gia khác như thế nào. Những phản ứng vừa qua của thế giới, dù chưa đủ mạnh nhưng đã làm cho Trung Quốc thấy mình đang "chơi với lửa" nên có phần nào chùn chân hơn. Bằng chứng là họ cho các nhóm tàu hải cảnh và tàu địa chất Hải Dương 8 chạy lòng vòng nhưng không dám cắm neo như họ đã làm vào tháng 7/2019. Các nước ven Biển Đông càng lên tiếng mạnh mẽ trong lúc này thì sức ép từ dư luận sẽ lớn hơn và từ đó phần nào ép Trung Quốc thoái lui.

Phóng viên : Hành xử phạm pháp bất chấp chính Trung Quốc là một thành viên của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, liệu Bắc Kinh sẽ trả giá ?

Ngô Vĩnh Long : Qua hành động lần này ở Biển Đông, Trung Quốc lại càng để lộ bộ mặt cơ hội cùng thái độ bất chấp an ninh và lợi ích chung của các nước trong khu vực và trên thế giới. Các quốc gia sẽ phải suy nghĩ lại về việc liệu họ có thể đặt niềm tin đối với Trung Quốc đến mức nào. Nói cách khác, suy giảm niềm tin của công luận quốc tế với chính quyền Bắc Kinh là không thể tránh khỏi. "Gian mà lại không ngoan" thì Trung Quốc khó mà được nước khác tin cậy, khó mà "bình thiên hạ" được.

Phóng viên : Việt Nam lên tiếng phản đối Trung Quốc. Liệu trong bối cảnh hiện nay, những bước đi nào là cần thiết để Việt Nam bảo vệ chủ quyền, nhất là khi Trung Quốc dường như có mưu đồ hoàn thành chiếm cứ Biển Đông trước 2021, thời hạn dự kiến để Bộ Quy tắc ứng xử Biển Đông (COC) hoàn thành ?

Ngô Vĩnh Long : Bộ giải pháp sẽ bao gồm cả (i) mặt trận chính trị-ngoại giao (như lên tiếng phản đối, gửi công hàm phản đối, bày tỏ thái độ trên các diễn đàn chính trị-ngoại giao, kêu gọi các quốc gia khác ủng hộ và tham gia vào việc đảm bảo tự do hàng hải ở Biển Đông) ; (ii) mặt trận an ninh-quốc phòng (như tăng cường hơn nữa năng lực của ngư dân, của cảnh sát biển và lực lượng hải quân) ; (iii) mặt trận kinh tế (như giảm sự phụ thuộc vào kinh tế Trung Quốc, đa dạng hóa mối quan hệ thương mại với các nước. Nói nôm na là phải mạnh lên thì mới đối ứng được ; và (iv) mặt trận pháp lý (sẵn sàng đưa Trung Quốc ra các tòa quốc tế hay bên thứ ba phù hợp để giải quyết các bất đồng, xung đột).

Tất cả các bước nêu trên cần thực hiện liên hoàn nhưng tùy hoàn cảnh của mỗi nước mà Việt Nam cần nhấn mạnh bước nào trước, bước nào sau. Đối với Nhật Bản, Hàn Quốc và phần lớn các nước Châu Âu thì quan hệ kinh tế và ngoại giao nên để ở hàng đầu. Đối với Mỹ hiện nay thì vấn đề an ninh-quốc phòng tương đối quan trọng hơn, và nên được ưu tiên. Đây là những vấn đề cần phải phân tích và áp dụng một cách linh hoạt để đối đầu với Trung Quốc. Tôi nghĩ nếu làm tốt thì mưu đồ của Trung Quốc - hoàn thành việc chiếm cứ Biển Đông trước hay sau 2021 - là sẽ không thể nào thành hiện thực.

Tàu hải cảnh Trung Quốc nhiều lần thực hiện chiến lược bắt nạt ở Biển Đông. Ảnh minh họa : SCMP

Phóng viên : Nhiều cơ quan, bộ ngành và các nhà lập pháp Mỹ đã liên tục chỉ trích Trung Quốc "bắt nạt" các nước ở Biển Đông. Trên thực địa, Mỹ cũng có những động thái cụ thể, bao gồm tập trận, tuần tra tự do hàng hải (FONOPs), ngoại giao tàu sân bay... Mỹ cần gia tăng hành động ra sao để góp phần kiềm chế Trung Quốc ?

Ngô Vĩnh Long : Từ năm 2009 đến nay, Trung Quốc cố tình chĩa mũi dùi vào Mỹ để tuyên truyền với quần chúng trong nước và để thị oai với các nước trong khu vực Đông Nam Á. Cảnh báo từ Mỹ từ đó đến nay lại làm cho giới tuyên truyền Trung Quốc thích thú và dùng các việc chỉ trích của Mỹ để đánh "võ miệng". Bắc Kinh rêu rao Mỹ mới chính là phía bắt nạt Trung Quốc, can dự vào Biển Đông - nơi mà Trung Quốc vẫn khẳng định là chuyện riêng của Trung Quốc với từng quốc gia trong khu vực. Trung Quốc biện hộ cho những hành động sai trái của mình, như quân sự hóa các thực thể nước này chiếm giữ, cải tạo trái phép ở Biển Đông, là để phòng thủ trước Mỹ.

Chính vì vậy, tôi cho rằng "có tiếng thì phải có miếng". Mỹ không thể cứ nói suông mãi hoặc hành động chưa đủ mạnh. Mỹ cần nâng cao quan hệ an ninh-quốc phòng với các nước trong khu vực Đông Nam Á để củng cố lòng tin của các nước này đối với Mỹ, cũng như để bảo vệ lợi ích của Mỹ về lầu dài.

Đỗ Thiện thực hiện

Nguồn : Pháp Luật Thành phố Hồ Chí Minh, 19/04/2020

Đọc thêm :

Việt Nam kêu gọi dừng các hành vi trái luật quốc tế

Ngày 16/4, theo chinhphu.vn, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh tham dự hội nghị trực tuyến cấp bộ trưởng Ngoại giao với chủ đề hợp tác quốc tế phòng, chống dịch Covid-19 trong khuôn khổ Liên minh vì chủ nghĩa đa phương. 

Nhằm cùng với cộng đồng quốc tế ứng phó hiệu quả với đại dịch này, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đưa ra bốn đề xuất cụ thể. Trong đó, Phó Thủ tướng kêu gọi dừng các hoạt động ảnh hưởng đến nỗ lực ứng phó với dịch bệnh, nhất là chấm dứt các hành vi cường quyền, đơn phương trái với luật pháp quốc tế ; ủng hộ lời kêu gọi của tổng thư ký Liên Hiệp Quốc về ngừng bắn trên toàn cầu và gỡ bỏ các biện pháp trừng phạt làm suy yếu khả năng ứng phó với đại dịch của các quốc gia.

*******************

Biển Đông : Ngang ngược lập 2 quận đảo, Trung Quốc muốn gì ?

Nguyễn Thành Trung, Đỗ Thiện, Pháp Luật Online, 19/04/2020

Trung Quốc vô lý thành lập hai quận (huyện) mới để chính thức hóa quan điểm của họ là các thực thể mà Trung Quốc đang chiếm giữ có khả năng duy trì sự sống cho người cư ngụ.

Trung Quốc xây dựng trái phép ở đảo Phú Lâm. Ảnh : Reuters

Hôm 18/4, Đài Truyền hình Trung Quốc (Trung Quốc) - CGTN đưa tin Bắc Kinh phê chuẩn thành lập hai quận Tây Sa và Nam Sa quản lý quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa (thuộc chủ quyền không thể chối cãi của Việt Nam theo luật pháp quốc tế).

Được biết, Tây Sa và Nam Sa cũng chính là cách Trung Quốc gọi hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam. Hai quận mới này sẽ trực thuộc cái gọi là "thành phố Tam Sa", do Trung Quốc ngang ngược lập ra vào năm 2012.

Quận Tây Sa, có trụ sở chính quyền quận đặt ở đảo Phú Lâm, sẽ quản lý khu vực Tây Sa và Trung Sa (cách Trung Quốc gọi tên bãi cạn Scarbourough và bãi ngầm Macclesfield gần đảo Luzon của Philippines). Trong khi đó, quận Nam Sa có trụ sở tại đá Chữ Thập của Việt Nam, sẽ quản lý quần đảo Trường Sa cùng vùng biển xung quanh.

Phía Việt Nam đã không ngừng khẳng định chủ quyền hợp pháp đối với Trường Sa và Hoàng Sa dựa trên luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 (mà Trung Quốc cũng là thành viên), đồng thời luôn phản đối các hành vi phạm pháp mà Trung Quốc thực hiện ở Biển Đông, như việc Bắc Kinh đơn phương và vô lý thành lập hai quận đảo lần này.

Tiến sĩ Nguyễn Thành Trung, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu quốc tế (SCIS), một chuyên gia nghiên cứu về Trung Quốc và Biển Đông nhiều năm, nhận định : Từ khi Tổng bí thư Trung Quốc Tập Cận Bình nhậm chức vào năm 2012, Trung Quốc đã theo đuổi chính sách đối ngoại mạnh bạo hơn ở khu vực Biển Đông và dần dần ít quan tâm tới chỉ trích từ cộng đồng quốc tế.

Ý đồ của Trung Quốc

Phóng viên : Ông nhận định như thế nào về ý đồ của Trung Quốc với động thái mới nhất lần này, thành lập trái phép hai quận đảo quản lý Trường Sa và Hoàng Sa ?

Nguyễn Thành Trung : Khi thực hiện bước đi này, Trung Quốc muốn chính thức hóa sự kiểm soát thực tế của mình đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Mặc dù việc thành lập này là phạm pháp và không thay đổi thực tế là Trung Quốc vẫn đang chiếm giữ trái phép một số đảo ở đây, nhưng Trung Quốc muốn gửi một thông điệp mạnh mẽ là họ sẽ không bao giờ từ bỏ các yêu sách về chủ quyền ở khu vực Biển Đông. Rõ ràng, Bắc Kinh có những bước đi cụ thể để hiện thực hóa ý đồ từ chiếm giữ bất hợp pháp thành một lãnh thổ dưới quyền kiểm soát hành chánh.

Có thể thấy, Trung Quốc đã và đang dần biến khu vực (mà Trung Quốc gọi là) thành phố Tam Sa thành những khu vực có người cư trú lâu dài với khoảng 1.800 người. Việc Trung Quốc vô lý thành lập hai quận (huyện) mới để chính thức hóa quan điểm của họ là các thực thể mà Trung Quốc đang chiếm giữ có khả năng duy trì sự sống cho người cư ngụ.

Phóng viên : Mục tiêu lâu dài của Trung Quốc thông qua hành động lần này là gì, thưa ông ?

Nguyễn Thành Trung : Tôi suy đoán rằng bằng cách này, Trung Quốc cũng muốn phục vụ cho mục tiêu lâu dài khi Điều 121 khoản 3 của UNCLOS quy định "những đảo đá nào không thích hợp cho việc cư trú của con người hoặc một đời sống kinh tế riêng thì không có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa". Trung Quốc đang cố gắng chứng minh rằng đây là các đảo có người dân cư trú và lâu dài, do đó chúng có vùng đặc quyền kinh tế với 200 hải lý và thềm lục địa bao xung quanh đảo.

Phớt lờ công luận quốc tế

Phóng viên : Thời gian gần đây, Trung Quốc bị thế giới chỉ trích "lợi dụng dịch bệnh" để tiến hành các bước leo thang phi pháp. Ông có nghĩ rằng Trung Quốc lợi dụng dịch bệnh để đẩy nhanh quá trình bành trướng của họ trên biển ?

Nguyễn Thành Trung : Tôi cho rằng Trung Quốc có chiến lược lâu dài để độc chiếm Biển Đông với các bước đi tịnh tiến theo kiểu cắt lớp (salami slicing), tránh sự thu hút và can thiệp của thế giới quá nhiều. Dù tình hình quốc tế thế nào thì họ cũng sẽ thực hiện các bước đi này, nhưng Trung Quốc luôn biết lựa chọn thời điểm để bảo đảm các hành động ít gây phản ứng nhất. Do đó, các hành động trước đây của họ thường mang yếu tố bất ngờ và lợi dụng tình huống cụ thể để đẩy nhanh quá trình bành trướng Biển Đông.

Binh pháp Tôn Tử của Trung Quốc có câu "Công kỳ vô bị, xuất kỳ bất ý", có nghĩa là nhân lúc kẻ địch không chuẩn bị, không nghĩ tới mà bất ngờ tấn công giành thắng lợi. Chính quyền Trung Quốc đang áp dụng rất tốt chiến thuật này. Tuy nhiên, nó chỉ làm cho thế giới chỉ trích mạnh hơn mà thôi, khi mà toàn cầu đang vật lộn chống dịch Covid-19. Tuy nhiên đối với Trung Quốc, điều này dường như vô nghĩa. 

Phóng viên : dư luận quốc tế mà vẫn tiếp tục leo thang. Phải chăng sức ép từ dư luận, trong đó có cả các nước lớn như Mỹ, không có ý nghĩa gì với Trung Quốc ?

Nguyễn Thành Trung : Từ khi Tổng bí thư Trung Quốc Tập Cận Bình nhậm chức vào năm 2012, Trung Quốc đã theo đuổi chính sách đối ngoại mạnh bạo hơn ở khu vực Biển Đông và dần dần ít quan tâm tới chỉ trích từ cộng đồng quốc tế. Các phản ứng ngoại giao của các quốc gia khác, các thể chế khu vực và quốc tế không làm thay đổi chính sách của Trung Quốc.

Đặc biệt, trong những năm gần đây, Trung Quốc thậm chí mạnh mẽ phản pháo lại các chỉ trích từ các quốc gia khác. Các chuyến tuần tra tự do hàng hải (FONOPS) của hải quân Mỹ quanh các đảo Trung Quốc đang chiếm giữ trái phép ở khu vực Biển Đông đã tăng rất nhiều vào năm 2019 so với các năm trước đó nhưng cũng không làm Trung Quốc ngừng đưa ra các bước đi độc chiếm Biển Đông.

Cần các sáng kiến mạng lưới kết nối quốc tế

Phóng viên : Liệu Trung Quốc có chịu thiệt hại gì với hành động sai phạm lần này ?

Nguyễn Thành Trung : Cho đến giờ này, tôi cho rằng hầu như Trung Quốc không bị thiệt hại ngoài bị ảnh hưởng tiêu cực về hình ảnh. Ngoài các chỉ trích từ giới hành pháp và lập pháp của Mỹ đối với việc tàu hải cảnh Trung Quốc đâm tàu cá Việt Nam chìm vào đầu tháng 4 thì hiện nay, thế giới đang bị hút vào các mối quan tâm về sức khỏe người dân của họ trong cơn đại dịch này.

Phóng viên : Hành động của Trung Quốc không khác nào công khai phủ nhận các chỉ trích cũng như cảnh báo từ Mỹ, điển hình là Bộ Ngoại giao, Lầu Năm góc và cả các nghị sĩ Mỹ. Theo ông, liệu phía Mỹ có thể làm gì hơn ngoài việc lên tiếng chỉ trích Trung Quốc trong thời gian tới ?

Nguyễn Thành Trung : Tôi cho rằng một mình Mỹ rất khó để ngăn cản cách hành động bành trướng vi phạm luật pháp quốc tế của Trung Quốc ở khu vực Biển Đông. Sắp tới, Mỹ nên thúc đẩy mạnh mẽ các sáng kiến mạng lưới (network) kết nối các quốc gia đồng minh và đối tác của họ ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, hiện tại vẫn cho là rời rạc và thiếu thực chất.

Một trong những lý do đó là vai trò lãnh đạo dẫn dắt của Mỹ chưa được phát huy nhiều. Trong thời kỳ Chiến tranh lạnh ở Châu Âu, Mỹ đã từng thành công với khối Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) để đối chọi với khối hiệp ước Warsaw. Hiện nay khối NATO vẫn không ngừng mở rộng, trong khi khối hiệp ước Warsaw đã giải tán.

Mỹ có các sáng kiến ở khu vực Thái Bình Dương như khối tứ giác kim cương (Quad) bao gồm Mỹ, Úc, Nhật Bản, Ấn Độ, hay thậm chí khối này hiện nay mở rộng thành Quad plus với sự tham gia thêm của ba quốc gia Hàn Quốc, New Zealand và Việt Nam. Tuy nhiên, sáng kiến này vẫn chưa có nhiều bước đi thực chất để tăng tính liên kết và cam kết giữa các quốc gia thành viên.

Đơn giản là các quốc gia thành viên vẫn có mối quan hệ kinh tế, thương mại rất tốt với Trung Quốc, và một số quốc gia không muốn làm phật lòng Trung Quốc. Điều này hoàn toàn khác với thời Chiến tranh lạnh trước đây.

Đỗ Thiện thực hiện

Nguồn : Pháp Luật Online, 19/04/2020

Đọc thêm :

Mỹ yêu cầu Trung Quốc ngừng "hành vi bắt nạt" ở Biển Đông

Ngày 18/4, Mỹ yêu cầu Trung Quốc chấm dứt hành vi bắt nạt ở Biển Đông, đồng thời bày tỏ quan ngại trước thông tin "các hành động khiêu khích" lặp đi lặp lại của Bắc Kinh đối với các hoạt động khai thác dầu khí ở Biển Đông, theo hãng tin Reuters.

"Mỹ bày tỏ quan ngại trước các báo cáo về những hành động khiêu khích lặp đi lặp lại của Trung Quốc đối với hoạt động khai thác dầu và khí đốt của các bên khác (ở Biển Đông). Trung Quốc nên chấm dứt hành vi bắt nạt và loại hoạt động khiêu khích, gây bất ổn này" - Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 18/4 tuyên bố khi được hỏi về việc tàu khảo sát Địa chất Hải Dương 8 của Trung Quốc hiện diện ở vùng biển Malaysia.

Bộ Ngoại giao Mỹ nói thêm, các hành động của Trung Quốc đe dọa an ninh năng lượng khu vực và làm suy yếu thị trường năng lượng Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở.

*****************

Hoa Kỳ kêu gọi Trung Quốc chấm dứt "hành vi hăm dọa" ở Biển Đông

Thu Hằng, RFI, 19/04/2020

Ngày 18/04/2020, Hoa Kỳ bày tỏ quan ngại về những thông tin cho thấy "các hành động gây hấn" của Bắc Kinh phục vụ công việc thăm dò, khai thác dầu khí ở Biển Đông, đồng thời kêu gọi Trung Quốc chấm dứt các "hành vi hăm dọa" trong khu vực.

Ảnh tư liệu : Một tầu tuần duyên Trung Quốc tại Bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal), thuộc quần đảo Trường Sa, Biển Đông. Ảnh chụp ngày 29/03/2014. Reuters/Erik De Castro

Sau khi đi qua vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, tầu khảo sát Hải Dương Địa Chất 8 (Haiyang Dizhi 8) của Trung Quốc đã đến vùng đặc quyền kinh tế của Malaysia, theo dữ liệu hàng hải ngày 18/04. Khu vực này cũng nằm sát với những vùng biển mà cả Việt Nam, Malaysia và Trung Quốc tuyên bố chủ quyền.

Trong tuyên bố gửi qua thư điện tử, bộ Ngoại Giao Mỹ cho biết : "Hoa Kỳ quan ngại về những thông tin cho thấy những hành động gây hấn lặp đi lặp lại của Trung Quốc nhằm tìm kiếm dầu lửa tại vùng biển mà các nước khác cũng tuyên bố có chủ quyền".

Ngoài ra, bộ Ngoại Giao Mỹ yêu cầu Bắc Kinh "chấm dứt kiểu hành động gây hấn và gây bất ổn" vì những hành động đó đe dọa an ninh năng lượng trong vùng và phá hoại thị trường năng lượng Ấn Độ-Thái Bình Dương mở và tự do.

Một nguồn tin an ninh của Malaysia cho Reuters biết vào ngày 17/04, có lúc, tầu Hải Dương Địa Chất 8 được 10 tầu của lực lượng dân quân biển và hải cảnh Trung Quốc hộ tống.

Thu Hằng

Nguồn : RFI, 19/04/2020

Bắt đầu từ Malaysia

Ngày 12/12/2019, Malaysia đã gửi một bản đệ trình lên Ủy ban Ranh giới Thềm lục địa của Liên Hợp Quốc, theo đó, yêu cầu một phần thềm lục địa mở rộng của nước này trên Biển Đông, dựa trên Điều 76 của Công ước Luật biển của Liên Hợp Quốc năm 1982 (UNCLOS).

Đảo Trường Sa (huyện Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa) trên Biển Đông -Ảnh : Lê Văn Hùng

Đương nhiên, việc đệ trình này là những toan tính của Malaysia như Nguyễn Hồng Thao có phân tích trên tờ The Diplomat. Trong đó, như Nguyễn Hồng Thao đã chỉ ra : "việc đệ trình cũng khuyến khích Ủy ban Ranh giới Thềm lục địa xem xét lại đệ trình chung của Việt Nam-Malaysia năm 2009, vì căn cứ mà Trung Quốc và Philippines dựa vào để phản đối đệ trình đó đã bị Tòa trọng tài 2016 bác bỏ. Chính xác hơn, đường chín đoạn đã bị tuyên bố là không có giá trị pháp lý và các thực thể trong quần đảo Trường Sa không đủ điều kiện hưởng quy chế đảo. Nói cách khác, đệ trình của Malaysia đặt ra câu hỏi về mối quan hệ giữa hoạt động của Ủy ban Ranh giới thềm lục địa và các phán quyết pháp lý".

Philippines lên tiếng

Ngày 26/3/2020, Phái đoàn thường trực của Philippines tại Liên Hợp Quốc đã đệ trình Công hàm lên Liên Hợp Quốc để đáp lại Đệ trình của Malaysia. Trong Công hàm này, Philippines đã nêu ra 3 điểm quan trọng :

1. Philippines khẳng định rằng, các yêu sách biển của Trung Quốc là không phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm cả UNCLOS.

2. Philippines khẳng định chủ quyền và quyền tài phán của Philippines tại nhóm cấu trúc thuộc quần đảo Trường Sa mà Philippines gọi là Kalayaan Island Group cùng với Bãi cạn Scarborough mà Philippines gọi là Bajo de Masinloc.

3. Philippines viện dẫn Phán quyết của Tòa Trọng tài ngày 12/7/2016 trong việc giải thích tính chất pháp lý của các cấu trúc thuộc Trường Sa, theo Khoản 3 Điều 121 UNCLOS. Philippines cũng nhắc lại tinh thần của Phán quyết rằng : "Các quy định của UNCLOS về các vùng biển của quốc gia ven biển sẽ có sức mạnh vượt trội so với các quyền lịch sử, hoặc các quyền chủ quyền hoặc quyền tài phán nếu vượt quá các quy định của UNCLOS".

Như vậy, ta có thể thấy, mặc dù, Tổng thống đương nhiệm Philippines Duterte rất "thân thiết" với Trung Quốc và dường như "không muốn nhắc tới" Phán quyết năm 2016 của Tòa trọng tài trong Vụ Philippines kiện Trung Quốc về những tranh chấp trên Biển Đông giữa hai quốc gia này. Thế nhưng, đây chỉ là những lời "đầu môi chót lưỡi" của ông Duterte. Với các nội dung của Công hàm mà Philippines đệ trình như vậy, nó có sức mạnh pháp lý lớn hơn rất nhiều những "lời nói gió bay" của ông này.

Trung Quốc lặp lại luận điệu cũ

Ngày 23/3/2020, Trung Quốc đã ra Công hàm đáp trả Công hàm của Malaysia và Philippines. Công hàm này của Trung Quốc bao gồm những nội dung như sau :

1. Trung Quốc khẳng định Trung Quốc có chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa (Trung Quốc gọi là Nam Sa quần đảo) và Scarborough (Trung Quốc gọi là đảo Hoàng Nham) cùng với những vùng nước kế cận các đảo này cũng như đối với đáy biển và lòng đất dưới đáy biển. Trung Quốc có quyền lịch sử ở Biển Đông. Chủ quyền và các quyền liên quan khác cùng với quyền tài phán của Trung Quốc được hỗ trợ bởi các bằng chứng lịch sử và pháp lý. 2. Cái gọi là Kalayaan Island Group là một phần của quần đảo Trường Sa (Trung Quốc gọi là Nam Sa quần đảo) và chưa bao giờ là một phần lãnh thổ của Philippines. Cho tới những năm 70, Philippines đã chiếm đoạt một cách bất hợp pháp một số cấu trúc biển này. Philippines không thể viện dẫn vào hành vi chiếm đoạt bất hợp pháp này để bảo vệ cho yêu sách lãnh thổ của họ.

3. Là một phần của Trung Sa quần đảo, Scaborough (Trung Quốc gọi là Hoàng Nham đảo) là lãnh thổ lâu đời của Trung Quốc. Trung Quốc đã thực hiện chủ quyền một cách hiệu quả và liên tục và quyền tài phán tại Scarborough. Yêu sách lãnh thổ phi pháp của Philippines đối với Scarborough hoàn toàn không dựa trên luật pháp quốc tế.

4. Tòa Trọng tài trong Vụ Philippines kiện Trung Quốc không có thẩm quyền vì tranh chấp này liên quan đến tranh chấp chủ quyền, phân định biển và thực hiện quyền tài phán..nên Tòa này đã vi phạm UNCLOS. Các hành động và Phán quyết của Tòa này là phi pháp, bất chính. Chính phủ Trung Quốc không chấp nhận, không tham gia và không thừa nhận phán quyết này và không bao giờ chấp nhận các hành vi hoặc các yêu sách dựa trên Phán quyết này. Trung Quốc và Philippines đã đi tới thỏa thuận chung bỏ qua Phán quyết này, sử dụng tham vấn và thương lượng song phương để giải quyết các tranh chấp biển này.

5. Chính quyền Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa yêu cầu Ủy ban Ranh giới Thềm lục địa của Liên Hợp Quốc không xem xét đến đệ trình về thềm lục địa mở rộng này của Malaysia.

Qua Công hàm này của Trung Quốc, chúng ta lại thấy những luận điệu nhàm chán của Trung Quốc. Một mặt, Trung Quốc làm phức tạp hóa vấn đề bằng các khái niệm "hổ lốn, hỗn tạp" trong tuyên bố của mình, lúc thì quyền lịch sử, lúc thì chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán. Nhưng bao giờ cũng thêm câu "Trung Quốc có các bằng chứng lịch sử và pháp lý", tuy nhiên các bằng chứng đó đâu thì không thấy Trung Quốc đưa ra, mà chỉ nói suông vậy thôi.

Những căn cứ của Trung Quốc bất chấp luật pháp quốc tế, cụ thể Scarborough là một bãi cạn, nó không thể là một "đảo" theo điều 121 của UNCLOS. Nhưng Trung Quốc muốn sử dụng nó là một "đảo" để Trung Quốc lúc thì viện dẫn chủ quyền, lúc thì quyền lịch sử… miễn "nói lấy được" thì thôi.

Phán quyết năm 2016 của Tòa Trọng tài được thành lập theo Phụ lục VII của UNCLOS là một phán quyết lịch sử, góp phần làm sáng tỏ điều 121 của UNCLOS, theo đó giải thích không có cấu trúc nào thuộc Trường Sa có thể đáp ứng được yêu cầu là "đảo" cả. Đồng thời, Phán quyết cũng bác bỏ cái gọi là "yêu sách quyền lịch sử" của Trung Quốc trong vùng Biển Đông. Nhưng mặc dù Trung Quốc một mặt lúc nào cũng viện dẫn luật quốc tế và UNCLOS, nhưng mặt khác, "điên cuồng" chống lại Phán quyết này, cho dù bị thế giới lên án.

Còn Việt Nam ?

Việt Nam là một bên tham gia trực tiếp trong các tranh chấp này ở Biển Đông. Quan điểm của Việt Nam là ủng hộ Phán quyết và chống lại cái gọi là "yêu sách đường lưỡi bò" trên Biển Đông, bởi vì yêu sách này không có cơ sở nào trong luật quốc tế. Mới đây, Người phát ngôn Bộ ngoại giao Việt Nam "Việt Nam yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ quyền của Việt Nam ; không có các hành động gia tăng căng thẳng, làm phức tạp tình hình và ảnh hưởng tới hòa bình ở Biển Đông và khu vực ; tuân thủ quy định của các nước trong tiến trình đàm phán Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc".

Đối với Đệ trình của Malaysia, có một phần chồng lấn với thềm lục địa của Việt Nam, vì thế, cũng đã có tác giả yêu cầu Malaysia phải thảo luận với phía Việt Nam về khu vực chồng lấn này, để bảo vệ lợi ích của Việt Nam.

Dư luận đang chờ Chính phủ Việt Nam lên tiếng chính thức về vấn đề này, cũng như, với cương vị là Chủ tịch ASEAN của năm nay, cố gắng để có thể đưa ra những quyết định quan trọng của ASEAN mà có thể thẳng thắn nêu tên kẻ hung hăng, gây bất ổn nhiều nhất ở khu vực Biển Đông là Trung Quốc.

Hoàng Sa

Nguồn : RFA, 29/03/2020

Khi chủ quyền mờ nhạt trong nhân tâm

Hữu Sự, VNTB, 19/01/2020

Chủ quyền bị đe doạ, nhân tâm đang bị chia rẽ. Đó là tất cả những gì có thể cảm nhận được trong năm Canh Tý.

Huyện Hoàng Sa phát động xây dựng công trình Thư viện Hoàng Sa

Báo Tuổi Trẻ Online đưa tin, 18/1/2020, bên bờ biển Đà Nẵng, chính quyền huyện Hoàng Sa phát động xây dựng công trình Thư viện Hoàng Sa. Buổi lễ diễn ra đúng dịp tưởng niệm 46 năm ngày quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam bị Trung Quốc dùng vũ lực cưỡng chiếm trái phép (19/1/1974 – 19/1/2020) nhằm nhắc nhở mỗi người hôm nay và cả mai sau : Hoàng Sa là một phần máu thịt của dân tộc Việt Nam.

‘Không được quên Hoàng Sa’, cái điều mà rất nhiều người từng bị trấn áp khi nhắc đến vào năm 2007, thời điểm lần đầu tiên sau năm 1975 diễn ra cuộc biểu tình vì chủ quyền quốc gia.

Bị hành hung và bắt giữ, đó là những gì mà người biểu tình hô vang ‘Hoàng Sa – Trường Sa – Việt Nam’ phải đối diện.

Thời điểm đó, chỉ những ai bị coi là ‘phản động’ mới dám nhắc đến chân lý ‘Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam’. Một dãy ngữ nhạy cảm, gây ám ảnh chính quyền và bộ máy an ninh quốc gia.

Hơn 10 năm sau, những ngữ từ nhạy cảm dần xuất hiện trong sách báo, nghiên cứu và trong các lần tưởng niệm. 

Báo Tuổi Trẻ Online ngày 18/01 chỉ thẳng ra, rằng ‘tưởng niệm 46 năm ngày quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam bị Trung Quốc dùng vũ lực cưỡng chiếm trái phép’ bởi vì bối cảnh chủ quyền trên biển tiếp tục bị đe dọa và uy hiếp bởi Bắc Kinh. Khi vào những ngày đầu thang 1/2020, đã có ít nhất 4 hải cảnh được phát hiện ở thềm lục địa mở rộng phía nam của Việt Nam.

Nhưng khác với không khí rầm rộ và trào dâng sự căm phẫn hành động ngang ngược của Trung Quốc vào năm 2007, 2011, 2012, 2014. Năm 2019 và đầu những năm 2020 chứng kiến một không khí lạnh nhạt…

Avatar với biểu tượng Biển Đông, Hoàng Sa, Trường Sa đã không còn xuất hiện nhiều, thậm chí vào đầu năm 2020 chỉ thấy màu đen của tang thương, đỏ của máu gắn liền với hình ảnh cụ ông Lê Đình Kình (Đồng Tâm) tràn ngập trên Facebook.

Chủ quyền bị đe dọa, nhân tâm đang bị chia rẽ. Đó là tất cả những gì có thể cảm nhận được trong năm Canh Tý.

Năm Canh Tý cũng là năm mà Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa, thu lại hết đất Nam Việt cũ, chấm dứt giai đoạn cai trị của triều phương Bắc lên đất Việt kéo dài 246 năm. Nhưng để làm được điều đó, ngoài dòng dõi Trưng Vương, Hai Bà Trưng ‘có tướng dũng lược, căm giận Tô Định chính lệnh hà khắc tàn ngược tụ họp người các bộ, hăng hái dấy đội quân hùng mạnh, lừng lẫy uy danh, quận huyện hưởng ứng’. Nếu không có thần dân hưởng ứng, thì sẽ không bao giờ có tên Hai Bà Trưng.

Một quan điểm cốt lõi, xuyên suốt trong tiến trình lịch sử Việt Nam ngoan cường chính là lòng dân phải đoàn kết trong ngoài như một, thì thế đứng quốc gia mới thực sự vững vàng, chủ quyền đất nước mới được gìn giữ trọn vẹn.

Báo Nhân Dân ngày 23/01/2018 cũng trích dẫn quan điểm "thế nước mạnh, vận nước lên, lòng dân đồng thuận thì nước nhà hưng thịnh, việc gì cũng thành công". Vậy, hoàn cảnh, tình thế hiện nay nếu nhìn thẳng vào sẽ là thế gì, vận gì, và thành bại ra sao. Sao chỉ thấy màu tang tóc, máu thịt và sự phẫn nộ.

Nhường câu trả lời lại cho những ai đã gây nên nạn cảnh này !

Hữu Sự

Nguồn : VNTB, 19/01/2020

********************

Nhân ngày 17 tháng giêng, nói về trách nhiệm làm mất Hoàng Sa

Trương Nhân Tuấn, 17/01/2020

Trong hai ngày, từ 17 đến 19 tháng giêng năm 1974, Trung Quốc đem quân đánh chiếm quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.

Bản đồ vị trí quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam - Ảnh minh họa

Quần đảo Hoàng Sa là lãnh thổ của Việt Nam, được sáp nhập vào lãnh thổ Việt Nam từ thời vua Gia long triều nhà Nguyễn, với những thủ tục phù hợp với tập quán quốc tế thời đó. Các đời vua tiếp theo, như Minh mạng, đã dựng bia, trồng cây trên các đảo hoang khác thuộc HS để mở rộng bờ cõi. Đến thời thuộc Pháp, nhà nước bảo hộ đã tuyên bố trước cộng đồng quốc tế, sáp nhập Hoàng Sa vào Việt Nam, chiếu theo thủ tục đưa một vùng dất của đế quốc Đại Nam vào trách nhiệm bảo hộ của Pháp, chiếu theo các điều ước của hiệp ước 1874.

Hoàng Sa bị mất vào tay Trung Quốc từ ngày 19 tháng giêng năm 1974. Luật sư Hoàng Duy Hùng ở Houston (TX) cho rằng trách nhiệm việc làm mất Hoàng Sa là thuộc về Việt Nam Cộng Hòa.

Ý kiến của luật sư Hùng có nhiều điều không đúng, về pháp lý cũng như thực tế và đạo đức làm người.

Thứ nhứt, về trách nhiệm. Nguyên tắc về trách nhiệm trong công cuộc "bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ" của quốc gia thuộc về toàn dân, trong đó chính phủ là pháp nhân đại diện.

Nếu nhà nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa có quan niệm Hoàng Sa là lãnh thổ của Việt Nam, thì bất kỳ người dân nào, nam hay bắc, sinh ra vào thời điểm đó, đều có trách nhiệm như nhau trong công cuộc bảo vệ lãnh thổ Hoàng Sa.

Thứ hai, nhà nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa công nhận chủ quyền Hoàng Sa và Trường Sa và hải phận hai quần đảo này của Trung Quốc, thông qua công hàm 14 tháng 9 năm 1958.

Tuyên bố công nhận chủ quyền này có giá trị pháp lý ràng buộc hay không, ta phải qui chiếu qua tập quán và công pháp quốc tế (về hiệu lực ràng buộc của các tuyên bố đơn phương).

Nếu công hàm 1958 của Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa có giá trị pháp lý ràng buộc. Thì hành vi chiếm HS của Trung Quốc là một hành vi "giải phóng một vùng lãnh thổ của Trung Quốc bị Việt Nam Cộng Hòa xâm chiếm bất hợp pháp".

Trong trường hợp này trách nhiệm "mất" Hoàng Sa thuộc về Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa. Đơn giản vì Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa đã "nhìn nhận" lãnh thổ đó thuộc Trung Quốc.

Thứ ba, nhà cầm quyền Việt Nam Cộng Hòa đưa hải quân ra nghênh chiến, chống lại quân xâm lược Trung Quốc.

Quân Việt Nam Cộng Hòa quân yếu thế cô. Hải quân tàu bè không đủ xăng dầu và đạn dược. Không quân cũng gặp khó khăn cùng một lý do.

Trong khi áp lực của quân miền Bắc đè nặng trên các mặt trận ở các tỉnh thành. Không quân Việt Nam Cộng Hòa không thể ra Hoàng Sa can thiệp vì xăng dầu phải tiết kiệm. Tình hình là quân Việt Nam Cộng Hòa đề phòng quân Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa đánh úp.

Tức là, trận Hoàng Sa, Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa đứng chung một chiến tuyến với Trung Quốc. Nhờ Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa làm áp lực trên khắp các mặt trận đất liền, Việt Nam Cộng Hòa cô đơn tứ bề thọ địch, bó tay phải bỏ Hoàng Sa.

Trường hợp này, Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa là một bên hỗ trợ cho Trung Quốc. Mất Hoàng Sa là trách nhiệm của Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa, nếu thực thể chính trị này tuyên bố họ là người Việt.

Thứ tư, Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa cũng "hiến tặng" Trung Quốc một món quà pháp lý có giá trị lớn lao : "giữ thái độ im lặng trước sự xâm lược của Trung Quốc".

Theo công pháp quốc tế, sự im lặng của một quốc gia trước một vấn đề bắt buộc quốc gia đó phải lên tiếng, được hiểu như là sự "đồng thuận".

Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa đã im lặng trước hành vi xâm lược Hoàng Sa của Trung Quốc.

Hoàng Sa thế hệ tương lai Việt Nam nếu không lấy lại được, bằng phương tiện pháp lý, là trách nhiệm của Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa.

Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay có trách nhiệm liên đới làm mất Hoàng Sa. vì nhà nước này là nhà nước tiếp nối Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa.

Luật sư Hoàng Duy Hùng, với tư cách là một người biết luật, tức người biết đúng sai, biết phải quấy, đã đổ trách nhiệm làm mất Hoàng Sa cho một thực thể đã không còn hiện hữu. Việt Nam Cộng Hòa đã "chêt", không thể lên tiếng để tự biện hộ. Đây là một hành vi vô đạo đức của một người hành nghề luật sư, một thái độ hèn mạt không đáng giá một xu của một kẻ "hàng thần lơ láo". Sự nghiệp chính trị của LS Hoàng Duy Hùng xem như phá sản.

Trương Nhân Tuấn

Nguồn : nhantuan.truong, 17/01/2020

Biển Đông : Trung Quốc công khai đưa chiến đấu cơ đến Hoàng Sa (RFI, 21/06/2019)

Đài truyền hình Mỹ CNN hôm 21/06/2019 dựa trên các hình ảnh vệ tinh cho biết Trung Quốc đã đưa ít nhất bốn chiến đấu cơ J-10 đến đảo Phú Lâm, thuộc quần đảo Hoàng Sa cưỡng chiếm của Việt Nam. Đây là lần đầu tiên kể từ năm 2017 có bằng chứng loại máy bay tiêm kích này được triển khai tại Biển Đông.

Ảnh vệ tinh của tổ chức CSIS Asia Maritime Transparency Initiative chụp các hệ thống vũ khí mới, gồm cả các chiến đấu cơ J-11, trên đảo Phú Lâm, Hoàng Sa ngày 12/05/2018. Courtesy CSIS Asia Maritime Transparency Initiative/DigitalGlobe

Các chuyên gia khi quan sát những ảnh chụp này đã nhận định, các phi cơ J-10 đậu công khai ngoài trời cùng với các thiết bị, không có các thùng dầu phụ, cho thấy chúng đã được tiếp nhiên liệu ngay trên đảo và đã hiện diện ít nhất 10 ngày. Họ đặt câu hỏi vì sao Bắc Kinh lại muốn phô trương như vậy.

Ông Carl Schuster, cựu quan chức trung tâm tình báo phối hợp của bộ chỉ huy Thái Bình Dương, cho rằng Trung Quốc muốn "khẳng định Hoàng Sa là lãnh thổ của họ, và họ có thể đưa chiến đấu cơ đến bất kỳ nơi nào họ muốn. Đồng thời họ chứng tỏ là Bắc Kinh có thể mở rộng năng lực không quân trên Biển Đông theo ý mình".

Sự kiện này diễn ra trong bối cảnh ông Tập Cận Bình chuẩn bị gặp tổng thống Mỹ Donald Trump trong hội nghị G20 tổ chức tại Nhật Bản tuần tới.

J-10 là loại chiến đấu cơ có tầm hoạt động 500 dặm (740 km), có thể bao phủ phần lớn Biển Đông và các tuyến đường hàng hải quan trọng tại đây.

Phú Lâm là đảo lớn nhất tại quần đảo Hoàng Sa, đã bị Trung Quốc dùng vũ lực chiếm từ tay quân đội Việt Nam Cộng Hòa năm 1974, được đặt tên mới là Vĩnh Hưng.

Hiện chưa thấy phía Việt Nam lên tiếng. Điều đáng ghi nhận là trong cuộc họp báo thường kỳ hôm qua, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng đã yêu cầu Trung Quốc "giáo dục các nhân viên", không để tái diễn tình trạng xua đuổi, tịch thu tài sản của các tàu đánh cá Việt Nam tại vùng biển Hoàng Sa.

Thụy My

******************

Đặc khu kinh tế Trung Quốc tại Cam Bốt bác bỏ cáo buộc về né thuế (RFI, 21/06/2019)

Đặc khu kinh tế Sihanoukville do Trung Quốc sở hữu tại Cam Bốt hôm nay 21/06/2019 bác bỏ thông tin là các công ty ở đây đã bị phạt vì đã thay đổi xuất xứ hàng Trung Quốc để né thuế hải quan của Mỹ.

Cảng Sihanoukville, Cam Bốt. Ảnh chụp ngày 28/09/2017. Reuters/Samrang Pring/File Photo

Hôm thứ Tư 19/6, phát ngôn viên đại sứ quán Mỹ Arend Zwartjes trong một email đã xác nhận với hãng tin Reuters là bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ đã thanh tra và phạt một số công ty bên trong đặc khu kinh tế Sihanoukville (SSEZ) vì những công ty này đã thay đổi xuất xứ hàng Trung Quốc thành hàng sản xuất tại Cam Bốt, nhằm tránh thuế hải quan mà chính quyền Donald Trump áp đặt lên Bắc Kinh. Phát ngôn viên này không cho biết thêm chi tiết.

Đặc khu kinh tế Sihanoukville trong một thông cáo đăng trên trang web tối qua đã bác bỏ cáo buộc trên đây, nói rằng họ đã kiểm tra nội bộ, nhưng không thấy đơn vị nào trong số 29 công ty tại đây có sản phẩm xuất khẩu sang Hoa Kỳ bị hải quan Mỹ thanh tra và phạt.

Thông cáo tỏ ý tiếc là thông tin trên đã "gây phương hại sâu sắc cho uy tín của SSEZ", khẳng định "luôn cổ vũ các cơ sở trong đặc khu chấp hành luật lệ, kiên quyết phản đối các hoạt động bất hợp pháp".

Đại sứ quán Mỹ từ chối bình luận về thông cáo trên.

Trong tháng này, hải quan Việt Nam loan báo phát hiện nhiều trường hợp hàng Trung Quốc đội lốt "Made in Vietnam" để xuất khẩu sang Hoa Kỳ, né tránh mức thuế bị Washington áp đặt trong thương chiến Mỹ-Trung.

Reuters ghi nhận Trung Quốc là nước cung cấp viện trợ và nhà đầu tư lớn nhất của Cam Bốt, với hàng tỉ đô la viện trợ phát triển và cho vay trong khuôn khổ dự án "Một vành đai, một con đường". Phnom Penh từng tích cực ủng hộ Bắc Kinh, khiến hội nghị của ASEAN không ra được thông cáo chung về Biển Đông.

Thụy My

Một trang Facebook với hàng trăm ngàn người theo dõi vừa đăng đường dẫn tới bài có tựa ‘Tổng Bí thư-Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng : Đấu tranh lấy lại Hoàng Sa’.

Ông Nguyễn Phú Trọng. Hình trích từ trang Facebook Tạp Chí Thông Tin.

Bài được đăng hôm 25/2 và được hàng ngàn người ‘thích’ cùng hàng trăm bình luận và chia sẻ.

Tuy nhiên đường dẫn tới trang web không truy cập được do lỗi ‘404’. Có nhiều khả năng đó chỉ là bài luộc lại những gì ông Nguyễn Phú Trọng đã nói từ năm 2014 khi ông chưa kiêm chức chủ tịch nước và còn đang vất vả cạnh tranh với thủ tướng lúc đó Nguyễn Tấn Dũng trong cuộc đua vào vị trí tổng bí thư tại Đại hội 12 của Đảng Cộng sản hồi đầu năm 2016.

"Trung Quốc có ý đồ muốn hiện thực hóa đường lưỡi bò, độc chiếm biển Đông, muốn khẳng định Hoàng Sa, Trường Sa là của Trung Quốc. Chúng ta khẳng định rằng Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam", báo Tuổi Trẻ dẫn lời ông Trọng nói hồi tháng 7/2014.

"Hoàng Sa thì trên thực tế Trung Quốc đang chiếm giữ trái phép, họ đã hai lần đánh chiếm Hoàng Sa và lần gần nhất là năm 1974. Chúng ta tiếp tục khẳng định chủ quyền, đấu tranh để lấy lại Hoàng Sa".

Phát biểu của ông Trọng được đưa ra trong bối cảnh diễn ra điều mà trang Zing của Việt Nam gọi là "75 ngày Trung Quốc gây hấn trên Biển Đông" hồi năm 2014. Bắc Kinh đã đưa giàn khoan Hải Dương 981 vào "sâu trong thềm lục địa của Việt Nam 80 hải lý, cách bờ biển Việt Nam 130 hải lý", cho cả trăm tàu vào hộ tống và đã đâm thủng tàu của cảnh sát biển Việt Nam cũng như đâm chìm tàu của ngư dân đánh cá trên Biển Đông trong khoảng thời gian từ đầu tháng Năm tới giữa tháng Bảy năm 2014.

Ông Trọng phát biểu trong cuộc gặp với cử tri ở Hà Nội, hai tuần trước khi Trung Quốc rời giàn khoan đi vào ngày 16/7/2014 và một cử tri cũng được dẫn lời nói : "Chúng ta đã thấy được âm mưu lâu dài của bọn bá quyền Trung Quốc hòng thôn tính nước ta. Trung Quốc đã biến ta từ bạn thành thù, ta phải có thái độ kiên quyết hơn. Chúng ta cần tuyên truyền để nhân dân ta không mắc mưu Trung Quốc".

Kể từ sau tuyên bố cụ thể của ông Trọng về Hoàng Sa cách đây đã năm năm, người ta không còn thấy ông được báo chí chính thống trích lời nói về vấn đề này nữa. Trong dịp kỷ niệm 40 năm Cuộc chiến Biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc, giới lãnh đạo Việt Nam mà ông Trọng đứng đầu ở cả hai vị trí tổng bí thư và chủ tịch nước đã ngăn cản người dân tổ chức tưởng niệm. Tại thành phố Hồ Chí Minh, chính quyền còn cho cẩu cả lư hương trước tượng Trần Hưng Đạo vào đúng ngày 17/2/2019, ngày Trung Quốc đưa hàng trăm ngàn quân tiến đánh sáu tỉnh biên giới.

Trung Quốc trên thực tế tiếp tục dùng Hoàng Sa mà họ kiểm soát toàn bộ làm bàn đạp để kiểm soát Biển Đông. Đầu năm nay quân đội Trung Quốc đã tiến hành 20 lượt tập trận trải dài trong 34 ngày tại khu vực đảo Phú Lâm, đảo lớn nhất ở quần đảo Hoàng Sa mà họ đã chiếm toàn bộ sau trận hải chiến với Việt Nam Cộng Hòa hồi năm 1974, theo trang Business Insider. Các cuộc tập trận có sự tham gia của hải quân, không quân và đơn vị tên lửa. Hà Nội không có bất kỳ phản ứng nào về đợt tập trận mới nhất này.

Kể cả khi Việt Nam phản ứng trước những hành động của Trung Quốc, các nhà lãnh đạo Việt Nam vẫn đành phải chấp nhận thực tế là Trung Quốc không đếm xỉa gì tới các phản ứng này.

Và Việt Nam cũng chỉ có những phản ứng thực sự mạnh mẽ khi Bắc Kinh tiến sâu vào thềm lục địa của Việt Nam như họ đã làm hồi năm 2014. Hồi tháng Năm năm ngoái, nhân ba năm sự kiện giàn khoan Hải Dương 981, lực lượng Cảnh sát biển của Việt Nam đã nhắc lại điều mà họ gọi là "bài học" để đối phó với Trung Quốc :

"Thứ nhất là : phải huy động và phát huy được sức mạnh của khối đoàn kết dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại, tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của khu vực, quốc tế về việc làm chính nghĩa của Việt Nam và phản đối hành động sai trái của Trung Quốc...

"Thứ hai là : chủ động và kịp thời lên tiếng phản đối những hành vi vi phạm chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Trung Quốc đúng với tính chất và mức độ vi phạm ngay từ đầu. Tuyệt đối không nên để xảy ra tình huống phải bị động đối phó với tình hình trên thực địa, như vậy sẽ gặp nhiều bất lợi. Tăng cường công tác thông tin truyền thông kịp thời, chuẩn xác, có nội dung khoa học và khách quan, không gây mâu thuẫn, kích động cực tả hoặc cực hữu.

"Thứ ba là : các phương án đấu tranh, ứng xử trên thực tế cần đúng thủ tục pháp lý quốc tế và các cam kết khu vực, phải thật sự mềm mỏng, bình tĩnh, khôn khéo với phương châm dĩ bất biến, ứng vạn biến, đó là kiên quyết, kiên trì bảo vệ chủ quyền biển đảo với phương pháp mềm dẻo, linh hoạt đúng quy phạm luật pháp quốc tế, pháp luật Việt Nam và các thỏa thuận khu vực, tuyệt đối không để mắc mưu khiêu khích của đối phương".

Việt Nam cũng hiểu rằng họ ở thế yếu hơn so với Trung Quốc trong các tranh chấp trên biển. Cả Việt Nam Cộng Hòa và Việt Nam xã hội chủ nghĩa đều đã để mất đảo vào tay Trung Quốc trong các năm 1974 và 1988. Hành động khiêu khích gần nhất của Trung Quốc hồi năm 2014 cũng đã khiến Hà Nội tăng cường giao lưu với hải quân các nước trong đó có Hoa Kỳ và Anh.

Nguyễn Hùng

Nguồn : VOA, 05/03/2019

Chuyện liên quan đến Hoàng Sa – một trong hai quần đảo giữa biển Đông của Việt Nam – hóa ra vẫn nằm ngoài khả năng tưởng tượng của nhiều người !

Một buổi lễ tưởng niệm tử sĩ Hoàng Sa.

Tuần trước, nhiều người Việt đã dùng cả mạng xã hội lẫn diễn đàn của các cơ quan truyền thông chính thức để tưởng niệm, bày tỏ sự tri ân 75 người Việt hi sinh tính mạng khi bảo vệ chủ quyền của Việt Nam tại Hoàng Sa, cách nay đúng 40 năm (19/01/1974 – 19/01/2019).

Tuy nhiên thái độ và hành động đó khiến một số người không ưng. Vài người trong số đó không thể giấu diếm sự bực bội. Chẳng hạn ông Hoàng Kiện, Thiếu tướng, cựu Tư lệnh Công binh của Quân đội nhân dân Việt Nam, một trong các Anh hùng Lực lượng vũ trang. Ông Kiền viết hẳn một bài khá dài chỉ nhằm khẳng định : Do nhu nhược và hèn nhát, "chính quyền ngụy Sài Gòn đã để mất toàn bộ quần đảo Hoàng Sa vào tay Trung Quốc.

Thành ra theo ông Kiền, "cần lên án mạnh mẽ, vạch trần tội lỗi" của cả chính quyền lẫn quân đội… "ngụy Sài Gòn" và "ghi vào quốc sử". Ông Kiền phê phán hiện tượng một số nhà sử học, nhà báo, cựu chiến binh Quân đội nhân dân Việt Nam, không chịu tìm hiểu kỹ, nhận thức chưa đúng nên "hùa theo giọng điệu" các đối tượng chống đối Đảng cộng sản Việt Nam. Việc ca ngợi những tử sĩ bỏ mình cách này 40 năm là "sai lầm nghiêm trọng, cần bác bỏ", thậm chí "ai đòi vinh danh ‘chúng’ là phản bội tổ quốc" (1).

***

Trên thực tế, không chỉ có chính quyền và quân đội… "ngụy Sài Gòn" để mất quần đảo Hoàng Sa vào tay Trung Quốc.

Năm 1988, chính quyền Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam và quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng để mất bảy bãi đá ngầm ở quần đảo Trường Sa (Châu Viên - Cuarteron, Chữ Thập - Fiery Cross, Ga Ven - Gaven, Gạc Ma - Johnson, Tư Nghĩa - Hughes, Vành Khăn – Mischief, Xu Bi - Subi) vào tay Trung Quốc. Không có trận hải chiến nào, chỉ có một cuộc thảm sát xảy ra vào ngày 14 tháng 3 năm 1988 ở bãi đá Gạc Ma và 64 người Việt bị giết.

Khác với chính quyền… "ngụy Sài Gòn", dưới sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng cộng sản Việt Nam, chính quyền Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam làm thinh.

Sáu tuần sau ngày Trung Quốc cưỡng đoạt bảy bãi đá ngầm của Việt Nam ở quần đảo Trường Sa, ông Lê Đức Anh – thời điểm ấy là Bộ trưởng Quốc phòng – ra tận quần đảo Trường Sa để khẳng định, "nhân dân Việt Nam biết ơn sự giúp đỡ to lớn của nhân dân Trung Quốc", dù "nhất quyết bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ" nhưng sẽ "nhớ mãi không bao giờ quên tình sâu nghĩa nặng giữa nhân dân hai nước Việt - Trung, kiên trì phấn đấu để khôi phục tình hữu nghị giữa hai nước" !

Phải tới tháng 7 năm 2015, thân nhân của 64 người Việt bị giết ở bãi đá Gạc Ma hồi tháng 3 năm 1988 mới được khóc công khai cho chồng, cho cha, cho anh em của mình (2). Cũng tới thời điểm đó, người Việt mới biết, mới tìm và bắt đầu hỗ trợ những người may mắn sống sót trong đợt thảm sát ấy. Bảy bãi đá ngầm mà Trung Quốc đã chiếm của Việt Nam trước đó 27 năm đã trở thành chuỗi căn cứ quân sự để kiểm soát toàn bộ biển Đông.

***

Tuy mất toàn bộ quần đảo Hoàng Sa hồi giữa thập niên 1970 và một phần quan trọng của quần đảo Trường Sa vào cuối thập niên 1980 nhưng đến giữa thập niên 2010, nhiều người Việt mới biết và bắt đầu nói với nhau về Hoàng Sa, Trường Sa của họ cũng như về dã tâm của Trung Quốc.

Song cho đến bây giờ, chính quyền Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng vẫn không xem việc chia sẻ thông tin, ý kiến về Hoàng Sa, Trường Sa, dã tâm độc chiếm biển Đông của Trung Quốc là chính đáng. Dù thành tâm, thiện ý đến mức nào với quốc gia, dân tộc cũng bị cáo buộc là chống đảng. Cuốn "Gạc Ma – Vòng tròn bất tử" là một ví dụ.

"Gạc Ma – Vòng tròn bất tử" được xem là ấn phẩm đầu tiên hệ thống hóa những dữ kiện liên quan tới chuyện Trung Quốc cưỡng đoạt các bãi đá ngầm thuộc chủ quyền của Việt Nam tại quần đảo Trường Sa hồi đầu năm 1988, được in - xuất bản – phát hành một cách hợp pháp trên… lãnh thổ Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Cho dù tham gia tổ chức nội dung, biên soạn "Gạc Ma – Vòng tròn bất tử" có hai ông tướng (Lê Mã Lương – Thiếu tướng, cựu Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và Lê Kế Lâm – Chuẩn Đô đốc, cựu Tham mưu phó đặc trách tác chiến của Quân chủng Hải quân, cựu Giám đốc Học viện Hải quân), một cựu Vụ trưởng đặc trách Cơ quan Thường trực phía Nam của Ban Tuyên giáo Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam (Đào Văn Lừng), một Đại biểu Quốc hội bốn nhiệm kỳ kiêm Tổng Thư ký Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam (Dương Trung Quốc), 68 nhà báo và các cựu chiến binh là nhân chứng vụ thảm sát ở bãi đá Gạc Ma nhưng tất cả đều bị cáo buộc là "âm mưu xét lại lịch sử, hạ bệ thần tượng, bôi nhọ quân đội, xúc phạm vai trò lãnh đạo của Đảng"...

Cho dù chính quyền Việt Nam đã thành lập một hội đồng cấp quốc gia để thẩm định nội dung của riêng "Gạc Ma – Vòng tròn bất tử" và sau khi nâng lên, đặt xuống nhiều lần, hội đồng này mới gật đầu, giấy phép xuất bản mới được cấp cho nhà xuất bản thứ 14 (Nhà Xuất bản Văn học) nhưng cuối cùng cuốn sách vẫn bị… thu hồi !

***

Theo thời gian, những sự thật liên quan đến hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa nói riêng, cũng như cội rễ của những biểu hiện bất thường trong quan hệ Việt – Trung nói chung bắt đầu phát lộ từ nhiều phía, kể cả từ một số viên chức cao cấp của Đảng cộng sản Việt Nam, chính quyền Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng.

Những tác phẩm kiểu như "Hồi ức và suy nghĩ" của ông Trần Quang Cơ (Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam, Thứ trưởng Ngoại giao Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thập niên 1990) giúp người ta nhận ra, Đảng cộng sản Việt Nam đã đem cả vận mệnh quốc gia, lẫn tương lai dân tộc thế chấp cho Trung Quốc để dựa vào "bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc", tiếp tục duy trì quyền lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối tại Việt Nam (3).

Những cảnh báo kiểu như, phải hết sức chú ý tới "Hội nghị Thành Đô" của ông Dương Danh Dy (từ 1977 – 1996 là Bí thư thứ nhất của Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc, rồi Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Quảng Châu, Trung Quốc), đừng để những chuyện như mất 1.500 cây số vuông khi ký Hiệp định Phân định biên giới Việt – Trung, xảy ra thêm lần nào nữa, khiến người ta bàng hoàng (4).

Không phải tự nhiên mà một số sĩ quan quân đội dẫu đã nghỉ hưu như ông Hoàng Kiền, ông Nguyễn Thanh Tuấn (Trung tướng, cựu Cục trưởng Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị, Bộ Quốc Phòng), ông Khuất Biên Hòa (Đại tá, Trợ lý của ông Lê Đức Anh),… thù hận việc tưởng niệm, tri ân các tử sĩ ở Hoàng Sa, giận dữ trước sự ra đời của với "Gạc Ma – Vòng tròn bất tử".

Quan điểm của những người như ông Kiền, ông Tuấn, ông Hòa,… được một số người như Thanh Minh, lý giải : Không có cái gọi là lịch sử chung chung, khách quanh chung chung. Lịch sử không đơn thuần là mô tả sự kiện mà phải biểu đạt giá trị cơ bản của sự kiện, phải phân rõ thiện – ác – chính – tà và "nhìn lịch sử phải dựa trên cơ sở nhân sinh quan của người làm nên lịch sử" (5).

Đây là nhân sinh quan của ông Nguyễn Chí Vịnh, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam, Thượng tướng, Thứ trưởng Quốc phòng, từng thay mặt giới "làm nên lịch sử" để "quán triệt toàn Đảng, toàn quân, toàn dân" : Việt Nam và Trung Quốc có một "di sản quý báu là sự tương đồng ý thức hệ". "Đặc trưng của ý thức hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc là một Đảng Cộng sản lãnh đạo" và "điểm tương đồng đó đã tạo ra mối quan hệ đặc biệt giữa Việt Nam và Trung Quốc", "chi phối cách ứng xử của hai nước", thành ra "nếu có được một người bạn xã hội chủ nghĩa rất lớn bên cạnh ủng hộ và hợp tác cùng có lợi thì sẽ vô cùng thuận lợi cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam" (6) .

Mỗi người Việt sẽ phải trả lời họ có chấp nhận nhân sinh quan này như kim chỉ nam cho chính họ cũng như cho con cháu của họ hay không.

Trân Văn

Nguồn : VOA, 24/01/2019

Chú thích

(1) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=681480635582194&set=a.134555203608076&type=3&theater

(2) https://trithucvn.net/blog/goc-nhin-cuoc-song/lan-dau-duoc-khoc-cong-khai.html

(3) http://www.truyen-thong.org/so14/so14.html

(4) https://www.facebook.com/nxdien2k15/posts/1912455759057386 ?__tn__=K-R

(5) https://www.facebook.com/100025630155266/videos/300330580831278/

(6) https://tuoitre.vn/khong-ai-quen-loi-ich-quoc-gia-dan-toc-527794.htm