Thông Luận

Kế hoạch sử dụng 15,5 tỷ USD chuyển đổi sang năng lượng sạch cho Việt Nam sẽ được công bố tại COP28

Một kế hoạch về cách sử dụng 15,5 tỷ USD để chuyển đổi sang năng lượng sạch hơn cho Việt Nam vừa hoàn tất và sẽ được công bố chính thức tại Hội nghị lần thứ 28 Các Bên tham gia Công ước Khung của Liên hiệp quốc về biến đổi khí hậu (COP28) tại Dubai vào tuần tới.

Nhà máy Nhiệt điện Ninh Bình chụp ngày 19/9/2007 - AP

AP loan tin ngày 24/11 dẫn thông tin vừa nêu do ông Mark George, Tham tán Đại sứ về Biến đổi khí hậu của Sứ quán Vương quốc Anh tại Hà Nội, đưa ra. Ông này cho biết sau nhiều tháng phối hợp làm việc với các bộ chính của phía Việt Nam nhằm vạch ra chi tiết về việc sử dụng khoản cam kết 15,5 tỷ USD cho chuyển đổi sang năng lượng sạch cho Việt Nam, kế hoạch chung cuộc được hoàn tất vào ngày 24/11.

Tuy nhiên ông Mark George không nêu rõ chi tiết của kế hoạch đó, dù thừa nhận đây là một mốc quan trọng trong lĩnh vực này cho Việt Nam.

Vương quốc Anh là đồng chủ tịch của nhóm chín nước công nghiệp phát triển đã đồng ý cung cấp 15,5 tỷ USD giúp cho Việt Nam chấm dứt tình trạng lệ thuộc vào điện than và nhanh chóng chuyển đổi sang năng lượng tái tạo theo chương trình Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng (JEPT).

Hồi đầu năm nay, Việt Nam cho công bố quy hoạch năng lượng quốc gia nhắm đến cho tăng hơn gấp đôi năng lực phát điện tối đa lên đến chừng 150 gigawatt vào năm 2030. Theo quy hoạch này cần chuyển đổi mạnh mẽ khỏi điện than với cam kết sẽ không có thêm nhà máy điện than nào được xây dựng sau năm 2030.

Ngoài ra, nguồn cung ứng điện sẽ được mở rộng sang sử dụng khí hóa lỏng trong nước sẵn có và nhập khẩu với tỷ lệ chừng 25% năng lực sản xuất điện ; các nguồn khác gồm thủy điện, điện gió, điện mặt trời cùng các nguồn năng lượng tái tạo khác sẽ chiếm gần 50% năng lực sản xuất vào năm 2030.

RFA, 24/11/2023

Việt Nam ‘giáng cú mạnh’ vào G7 khi thúc đẩy kế hoạch sử dụng than đến năm 2030

Reuters, VOA, 23/11/2022

Hãng thông tấn của Anh hôm 23/11 nói rằng Việt Nam vừa đánh "một cú giáng mạnh" vào các sáng kiến tài trợ cho năng lượng sạch hơn của các quốc gia giàu có khi đưa ra kế hoạch thúc đẩy gia tăng mục tiêu điện than đến năm 2030 trong lúc thu hẹp các mục tiêu về năng lượng tái tạo, theo một dự thảo kế hoạch năng lượng sửa đổi của chính phủ Việt Nam mà Reuters đọc được.

Nhà máy sản xuất điện từ than ở tỉnh Ninh Bình, Việt Nam.

Bản dự thảo cập nhật vào ngày 11/11, được Bộ Công thương Việt Nam lưu hành giữa bối cảnh các nhà đàm phán về khí hậu từ Nhóm 7 quốc gia có nền kinh tế lớn nhất thế giới (G7) không đạt được thỏa thuận tài chính với Việt Nam về "Quan hệ Đối tác Chuyển tiếp Năng lượng" (JETP) tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu toàn cầu COP27, kết thúc ở Ai Cập hôm Chủ nhật.

Bộ Công thương Việt Nam không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters về thông tin này.

Kế hoạch mới nhất đã kéo lùi mục tiêu trong bản dự thảo vừa được công bố vào tháng trước vốn có thể làm chậm tốc độ gia tăng sử dụng than vào cuối thập niên này. Theo Reuters, chuyện sụt giảm đáng kể công suất than sẽ chỉ có thể đến vào năm 2045.

Hãng tin dẫn lời các nhà đầu tư có trụ sở tại Việt Nam cho biết Việt Nam, một trong 20 nước sử dụng than hàng đầu thế giới, đã chứng kiến ​tình trạng tranh cãi kéo dài giữa các lợi ích cạnh tranh của chính phủ về các kế hoạch phát triển điện trong thập niên này và có thể sẽ có những thay đổi tiếp theo trong những tuần và tháng tới.

Điều này làm phức tạp nhiệm vụ của các nhà đàm phán về khí hậu, dẫn đầu bởi các nhà ngoại giao Liên minh Châu Âu, những người đang nuôi hy vọng đạt được thỏa thuận với Việt Nam tại hội nghị thượng đỉnh ở Brussels vào tháng tới.

Nền kinh tế "khát" than

Theo kịch bản sơ khởi mới nhất của chính phủ Việt Nam mà Reuters đọc được, than sẽ vẫn là nguồn năng lượng quan trọng nhất của Việt Nam cho đến năm 2030 với hơn 36 gigawatt (GW) công suất lắp đặt và có tới 11 nhà máy nhiệt điện than mới sẽ được xây dựng trong những năm tới, tăng lên vào khoảng 21GW vào năm 2020 và 30GW vào năm 2025.

Tuy nhiên, tỷ trọng năng lực sản xuất điện của than sẽ giảm xuống dưới 28% vào cuối thập niên từ mức 34% vào năm 2020.

Trong bản dự thảo hồi tháng 10, chính phủ đặt mục tiêu giới hạn công suất than xuống khoảng 30GW vào cuối thập niên này, theo các tài liệu mà Reuters có được.

Vietnamnet hôm 22/11 dẫn một báo cáo của Bộ Công thương Việt Nam nói rằng hiện nay nhu cầu cung cấp than cho nền kinh tế, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia là "rất lớn và cấp bách".

Vì vậy, từ đầu năm 2022, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) đã đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường cho phép tăng công suất năm 2022 thêm vượt dưới 15% công suất, được quy định trong giấy phép khai thác khoáng sản, và Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam, thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, đã chấp thuận yêu cầu này.

Hiện giờ, TKV tiếp tục đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường cho phép tăng lượng khai thác năm 2022 vượt dưới 15% với các mỏ Vàng Danh (lên 225.000 tấn/năm), Bắc Cọc Sáu (lên 800.000 tấn/năm) và khai thác tối đa theo công suất với mỏ Cao Sơn (3,5 triệu tấn/năm).

Việc sử dụng than đã gia tăng trên toàn cầu kể từ khi Nga xâm lược Ukraine vào cuối tháng Hai khiến giá các loại nhiên liệu hóa thạch khác tăng vọt.

Bộ Công Thương Việt Nam hồi tháng 9 nói rằng giá than thế giới tăng cao đã ảnh hưởng không nhỏ đến thị trường than Việt Nam cũng như việc cung ứng than cho điện.

Trong khi đó, hãng tin Reuters cho biết trong dự thảo kế hoạch mới nhất, sản xuất năng lượng tái tạo của Việt Nam chỉ tăng lên 21GW vào năm 2030, so với 26GW đến 39GW dự kiến trong dự thảo tháng 10, mặc dù dự kiến sẽ tăng theo cấp số nhân vào giữa thế kỷ với công suất lắp đặt hơn 200GW của các nhà máy điện gió, năng lượng mặt trời và hydro. Các con số này không bao gồm thủy điện, vốn là nguồn điện truyền thống của Việt Nam.

Tài liệu nói rằng "Năng lượng mặt trời và năng lượng gió đã phát triển quá nhanh ở Việt Nam, và điều này đã gây ra nhiều vấn đề do lưới điện của đất nước còn hạn chế".

Đến năm 2050, than sẽ không còn là một phần trong cơ cấu năng lượng của Việt Nam, trong khi khí đốt và khí đốt tự nhiên hóa lỏng sẽ tăng từ lượng không đáng kể hiện nay lên khoảng 44 GW.

Đề xuất ưu đãi về khí hậu

Lượng khí thải carbon của Việt Nam dự kiến sẽ tăng theo cấp số nhân khi quốc gia 100 triệu dân phát triển nhanh chóng, trừ khi Việt Nam gấp rút chuyển sang các nguồn năng lượng tái tạo và các nguồn năng lượng ít ô nhiễm khác.

Các quan chức EU và các nhà đàm phán phương Tây khác đã hy vọng Việt Nam sẽ trở thành quốc gia thứ hai đồng ý về kế hoạch tài trợ để đẩy nhanh việc giảm sử dụng than, sau khi một thỏa thuận tương tự đã đạt được vào năm ngoái với Nam Phi.

Theo các tài liệu nội bộ được Reuters đọc được cho thấy EU, nơi đang dẫn đầu các cuộc đàm phán thay mặt cho các quốc gia G7 cùng với Anh, đã xem xét một thỏa thuận có thể đạt được tại hội nghị thượng đỉnh COP27.

Nhưng một loạt đề nghị nâng cấp trị giá hàng tỷ đô la của nhóm G7, chủ yếu là các khoản vay, đã không thuyết phục được các nhà đàm phán Việt Nam, những người mà các theo nguồn tin ngoại giao và công nghiệp nói với Reuters rằng họ muốn có thêm tài trợ và kiểm soát nhiều hơn cách thức giải ngân vốn.

Cho đến nay, Việt Nam vẫn chưa nhúc nhích gì trong khi Indonesia đang tiến tới công bố thỏa thuận với các quốc gia giàu có về việc tài trợ cho quá trình chuyển đổi khỏi than tại hội nghị thượng đỉnh G20 ở Bali vào tuần trước.

Một số quan chức EU đã đặt mục tiêu mới cho một thỏa thuận với Việt Nam tại hội nghị thượng đỉnh với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á vào giữa tháng 12 tại Brussels.

Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư và nhà ngoại giao tại Việt Nam nghi ngờ việc có thể đạt được một thỏa thuận nào đó, trừ khi nó trở nên hấp dẫn đáng kể, trong khi những bất đồng trong chính phủ Việt Nam về phát triển điện sẽ vẫn là một trở ngại lớn, vẫn theo Reuters.

https://youtu.be/7i3FXArameM

Nguồn : VOA, 23/11/2022

*****************************

Anh hỗ trợ Việt Nam thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng

VOA, 22/11/2022

Đại sứ quán Anh tại Việt Nam phối hợp cùng Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Tổng Công ty Truyền tải Điện quốc gia (EVNNPT) tổ chức chuỗi hội thảo "Chia sẻ kinh nghiệm của Vương quốc Anh về vận hành và quản lý hiệu quả mạng lưới điện quốc gia".

Xây dựng các trang trại điện gió ngoài khơi là một trong những dự án mà phương Tây đề nghị hỗ trợ cho Việt Nam thực hiện nhằm giảm lượng phát khí thải carbon.

Theo Đại sứ quán Anh, hội thảo, diễn ra từ ngày 22 đến 24/11, tạo diễn đàn cho hơn 200 cán bộ, nhân viên đến từ EVN, EVNNPT và các tổ chức có liên quan trao đổi và học hỏi từ các chuyên gia Vương quốc Anh về việc phát triển lưới điện quốc gia nhằm đáp ứng nhu cầu truyền tải điện cũng như công suất đấu nối các dự án năng lượng tái tạo ngày càng cao, hướng đến mục tiêu đạt phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.

Đại sứ Anh tại Việt Nam, Iain Frew, được dẫn lời "bày tỏ sự tự tin và phấn khởi đối với quan hệ hợp tác hai nước trong ngành năng lượng tái tạo và quá trình chuyển dịch năng lượng".

"Là một trong những quốc gia đi đầu về năng lượng carbon thấp và là trung tâm tài chính xanh toàn cầu, Vương quốc Anh sỡ hữu chuyên môn sâu rộng và có thể hỗ trợ Việt Nam chuyển đổi từ các nguồn năng lượng truyền thống sang năng lượng tái tạo. Tôi rất vui khi thấy các doanh nghiệp Anh đã và đang tham gia tích cực vào quá trình này tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực điện gió ngoài khơi", ông Frew nói, theo Đại sứ quán Anh.

Đại sứ quán Anh dẫn lời Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) Nguyễn Tài Anh nói rằng "quá trình chuyển dịch năng lượng sẽ là đòn bẩy cho giai đoạn tăng trưởng sắp tới của Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh phục hồi xanh hậu Covid-19".

Ông Phương cũng nói tiếp rằng các kinh nghiệm của Anh trong lĩnh vực năng lượng "sẽ là những kinh nghiệm phát triển quý báu cho Việt Nam, đồng thời cũng là tiềm năng hợp tác trong tương lai giữa ngành điện hai nước".

Tin cho hay, sau các bài trình bày chuyên đề, hội thảo cũng mang tới phần toạ đàm với chủ đề "Chia sẻ kinh nghiệm Vương quốc Anh trong phát triển dự án năng lượng gió ngoài khơi và ứng dụng các công nghệ hiện đại".

Như VOA tiếng Việt đã đưa tin, Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính năm ngoái phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu rằng "Việt Nam là một nước có lợi thế về năng lượng tái tạo".

VGP News dẫn lời ông Chính nói rằng Việt Nam "sẽ xây dựng và triển khai các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính mạnh mẽ bằng nguồn lực của mình, cùng với sự hợp tác và hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, nhất là các nước phát triển, cả về tài chính và chuyển giao công nghệ, trong đó có thực hiện các cơ chế theo Thỏa thuận Paris, để đạt mức phát thải ròng bằng ‘0’ vào năm 2050".

Nguồn : VOA, 22/11/2022

***************************

Hoa Kỳ và Việt Nam công bố sáng kiến giúp doanh nghiệp Việt Nam tăng trưởng xanh

VOA, 22/11/2022

Hoa Kỳ cùng Việt Nam vừa công bố một sáng kiến giúp hàng trăm doanh nghiệp nhỏ và đang tăng trưởng của Việt Nam tăng trưởng xanh và bền vững.

Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) cho biết rằng trong thời gian thăm và làm việc tại Hà Nội, Giám đốc Khu vực Châu Á của USAID Michael Schiffer cùng Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương hôm 22/11 công bố một sáng kiến mới do USAID tài trợ.

Tin cho hay, sáng kiến này nhằm thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm xã hội, còn được biết đến là tiêu chuẩn Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG), thông qua hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và đang tăng trưởng của Việt Nam áp dụng bộ tiêu chuẩn này.

Theo USAID, mục tiêu là đến năm 2025, sáng kiến này sẽ cung cấp các gói hỗ trợ kỹ thuật ESG cho 300 doanh nghiệp nhỏ và đang tăng trưởng, trong đó 10 doanh sẽ nhận được hỗ bổ sung để thí điểm, triển khai hoặc mở rộng các mô hình kinh doanh ESG sáng tạo.

"Nỗ lực này góp phần vào thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh của Việt Nam giai đoạn 2021-2030 và Quyết định số 167 của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam về Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp khu vực tư nhân kinh doanh bền vững", USAID cho biết.

Báo Đầu tư dẫn lời ông Phương nói rằng "sáng kiến ngày hôm nay là giải pháp thiết thực và cụ thể, qua đó tìm kiếm được những ý tưởng xuất sắc, tạo thành mô hình, câu chuyện điển hình, tạo tác động lan tỏa, khuyến khích nhiều doanh nghiệp cùng tham gia, góp phần hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững".

Theo cơ quan ngôn luận của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đây là sáng kiến về ESG đầu tiên ở Việt Nam dành cho các doanh nghiệp nhỏ và đang tăng trưởng, vốn hiện chiếm tới 97% số lượng doanh nghiệp của khu vực kinh tế tư nhân, thu hút khoảng 85% lực lượng lao động trong nền kinh tế và đóng góp khoảng 40% GDP.

Như VOA tiếng Việt đã đưa tin, Đặc phái viên của Tổng thống Hoa Kỳ về khí hậu John Kerry từng tuyên bố rằng Hoa Kỳ "cam kết làm việc với Nhóm G7 và các nước khác để hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng, đầy tham vọng và thích ứng với biến đổi khí hậu tại Việt Nam".

Đại sứ quán Hoa Kỳ hồi tháng 9 vừa qua cho biết rằng trong cuộc gặp với Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính nhân chuyến thăm Việt Nam kéo dài từ ngày 2/9 đến 6/9, Đặc phái viên Kerry và người đứng đầu chính phủ Việt Nam "ghi nhận những tác động của cuộc khủng hoảng năng lượng hiện nay, đồng thời quyết tâm thúc đẩy đầu tư vào năng lượng tái tạo, giảm thiểu ảnh hưởng bởi biến động giá nhiên liệu, đảm bảo an ninh năng lượng và tối đa hóa lợi ích của người tiêu dùng".

Nguồn : VOA, 22/11/2022

Chia rẽ chính trị cản trở Việt Nam đạt thỏa thuận năng lượng với các nước giàu trước thượng đỉnh khí hậu

Reuters, VOA, 28/10/2022

Việc Việt Nam chưa đồng ý đối với khoản trợ giúp hàng tỉ đô la của các nước giàu để cắt giảm lượng khí thải carbon được xem là một đòn giáng mạnh vào Liên Hiệp Quốc và nhóm G7 trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Xây dựng các trang trại điện gió ngoài khơi là một trong những dự án mà phương Tây đề nghị hỗ trợ cho Việt Nam thực hiện nhằm giảm lượng phát khí thải carbon.

Hãng tin Reuters hôm 28/10 dẫn các nguồn tin cho biết các quốc gia giàu có phương Tây đang vật lộn để hoàn tất thỏa thuận với Việt Nam sau khi cam kết hàng tỷ đô la để giúp quốc gia Đông Nam Á cắt giảm lượng khí thải carbon.

Việt Nam là quốc gia thứ hai trên thế giới dự kiến sẽ hưởng lợi trong khoản cam kết 8,5 tỷ đô la từ Anh, Pháp, Đức, Mỹ và EU trong vòng 3-5 năm để tăng tốc việc chuyển đổi sang năng lượng sạch. Nhưng theo các nguồn tin phương Tây nói với Reuters, thỏa thuận này đang bị trì hoãn bởi tình trạng chia rẽ chính trị trong nước. Khoản trợ giúp tài chính, chủ yếu là các khoản vay và một số trợ cấp nhỏ, có vẻ như không đủ hấp dẫn đối với Hà Nội.

"Chúng ta còn khá xa mới đạt được một thỏa thuận". một quan chức phương Tây nói với Reuters và cho biết thêm rằng các cuộc đàm phán tại Hà Nội vào tuần trước giữa một phái đoàn gồm các chuyên gia EU và các đối tác Việt Nam đã không đạt được bước đột phá.

Một nguồn tin thứ hai xác nhận với hãng thông tấn Anh rằng không chắc liệu có thể đạt được tiến độ thỏa thuận kịp thời cho hội nghị thượng đỉnh khí hậu toàn cầu COP27 tại Ai Cập, dự kiến bắt đầu vào ngày 6/11 hay không.

Việc không có một thỏa thuận nào với Việt Nam vào giữa tháng tới được xem là một đòn giáng mạnh vào các nỗ lực của Liên Hiệp Quốc và G7 nhằm lôi kéo các nước phụ thuộc vào than đá trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, sau khi đạt được ít tiến bộ với Ấn Độ, quốc gia tiêu thụ than lớn thứ hai sau Trung Quốc.

Việt Nam nằm trong số 20 nước tiêu thụ than nhiều nhất trên thế giới và lượng khí thải carbon của nước này dự kiến sẽ tăng theo cấp số nhân khi đất nước 100 triệu dân phát triển nhanh chóng, trừ khi Việt Nam nhanh chóng chuyển hướng sang năng lượng tái tạo và các nguồn năng lượng ít ô nhiễm khác.

Tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP26 năm ngoái, Việt Nam cam kết loại bỏ dần và chấm dứt nhiệt điện than vào năm 2040. Tuy nhiên, kế hoạch này đòi hỏi sự đầu tư đáng kể và sự hỗ trợ của các quốc gia giàu có hơn.

Để hỗ trợ cho cam kết của Việt Nam, các nước giàu đã cung cấp cho Việt Nam khoản vay giá rẻ khoảng 2 tỷ đô la và đang xem xét hỗ trợ tài chính nhiều hơn nhưng nhỏ hơn trong các khoản tài trợ, một quan chức Liên minh châu Âu nói với Reuters.

Tuy nhiên, quan chức giấu tên nói rằng có nguy cơ thỏa thuận với Việt Nam sẽ không được ký kết vào tháng tới.

EU hiện đang dẫn đầu, cùng với Anh, thay mặt cho các nhà tài trợ G7 đàm phán với Việt Nam.

Cả EU và chính phủ Việt Nam đều không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters về vấn đề này.

‘Một số lực lượng’ chống lại việc chuyển đổi

Quan chức EU nói với hãng thông tấn Anh rằng các cuộc đàm phán bị cản trở bởi sự chia rẽ trong nội bộ Việt Nam vì các điều kiện liên quan đến tài trợ có thể hạn chế quyền lực của một số cơ quan chức năng.

Đặc phái viên của Tổng thống Hoa Kỳ về Khí hậu, ông John Kerry, trong bài phát biểu tại một cuộc họp báo tuần này cũng nói rằng "một số lực lượng" ở Việt Nam đang chống lại việc chuyển đổi khỏi than đá, thực sự sẽ gây tụt hậu về kinh tế".

Theo nguồn tin từ EU, trong số các dự án mà các quốc gia phương Tây đề nghị hỗ trợ là nâng cấp lưới điện của Việt Nam để giảm rò rỉ, xây dựng thêm các trang trại điện gió ngoài khơi và cơ sở hạ tầng thủy điện, mở rộng mạng lưới đường sắt ở các thành phố lớn như một giải pháp thay thế cho ô tô và xe máy.

Tuy nhiên, các nhà đàm phán Việt Nam tỏ ra không mấy quan tâm đến đầu tư nước ngoài vào mạng lưới điện và năng lượng gió, nguồn tin này cho biết.

Theo các nguồn tin và tài liệu nội bộ EU mà Reuters đọc được, một thỏa thuận dự kiến sẽ đạt được tại hội nghị thượng đỉnh COP27.

Một dự thảo tuyên bố do các quan chức Liên minh châu Âu chuẩn bị trước hội nghị thượng đỉnh của các nước EU và Đông Nam Á vào tháng 12 đã coi thỏa thuận này là điều hiển nhiên.

Dự thảo văn bản ngày 6/10 của EU nói : "Quan hệ Đối tác Chuyển tiếp Năng lượng (JETP) đã được nhất trí giữa các thành viên G7, bao gồm EU, Việt Nam và Indonesia".

"Việc ra mắt chính thức JETP có thể diễn ra bên lề COP27 tại Sharm el Sheikh cho Việt Nam". một tài liệu nội bộ thứ hai của EU đề ngày 12/10 bao gồm các chi tiết về kế hoạch của EU để bắt đầu đàm phán về một thỏa thuận tương tự với Indonesia.

Tài liệu cho biết quan hệ đối tác với Indonesia có thể được đồng ý tại hội nghị thượng đỉnh G20 vào ngày 15-16/11 tại Bali, nhưng nó có thể không liên quan đến tài trợ của phương Tây, quan chức EU cho biết.

Theo Reuters

Nguồn : VOA, 28/10/2022

**************************

Các nước G7 đề nghị cho Việt Nam năm tỷ đô la để bỏ nhiệt điện than, Việt Nam muốn hơn

RFA, 28/10/202

Các nước công nghiệp phát triển (G7) đã đề nghị tài trợ cho Việt Nam khoảng năm tỷ đô la để bỏ nhiệt điện than và chuyển sang các dạng năng lượng thân thiện với môi trường, nhưng phía Việt Nam muốn một con số nhiều hơn thế.

Trang trại điện gió và điện mặt trời ở Bình Thuận hôm 23/4/2019 - AFP

Cơ quan Hành động Đối ngoại Châu Âu (EEAS) mới đây đưa tin nhóm các nước tài trợ gồm G7, Na Uy và Đan Mạch đã đưa ra các đề nghị trợ giúp này đối với Việt Nam và Indonesia.

Đề nghị trợ giúp bằng tiền mặt được bao gồm các khoản tài chính công và tư cũng như các trợ giúp về kỹ thuật khác.

Các nước G7 mong muốn đạt được thỏa thuận với Việt Nam và Indonesia dựa trên mô hình thành công mà các nước này đã đạt được với Nam Phi trước đó trong gói hỗ trợ trị giá 8,5 tỷ đô la để khiến quốc gia Châu Phi này bỏ công nghiệp than.

Hy vọng mà các nước G7 đặt ra là có thể đạt được thỏa thuận với Việt Nam và Indonesia để công bố hợp tác này tại Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của Liên Hiệp Quốc COP27-UN sẽ diễn ra vào ngày 6/11 tới ở Ai Cập.

Theo EEAS, các nước đưa ra mức hỗ trợ với Việt Nam là 5 tỷ đô la nhưng phía Việt Nam muốn con số tương ứng như của Nam Phi. Đây được coi là trở ngại lớn nhất trong đàm phán giữa hai phía.

Các nước tài trợ muốn Việt Nam giảm số dự án nhiệt điện hiện đang ở mức nhiều thứ ba thế giới và đạt mục tiêu là công suất từ nhiệt điện than cao nhất là 25 GW vào năm 2025, công suất từ năng lượng tái tạo đạt ít nhất 60 GW vào năm 2030. 

Đặc phái viên về biến đổi khí hậu của Tổng thống Mỹ - ông John Kerry - được EEAS trích lời nói rằng ông đang đàm phán tích cực với Việt Nam để khiến quốc gia này chuyển đổi sang năng lượng sạch, "nhưng không may là tại Việt Nam, một số thế lực vẫn cố giữ than".

Nguồn : RFA, 28/10/2022

Hơn 200 khoa học gia Việt Nam đã gửi thư kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, đề nghị nên thận trọng, cân nhắc kỹ Qui Hoạch Điện VIII nếu Việt Nam muốn đi đúng hướng phát triển năng lượng sạch như đã cam kết với quốc tế. Chuyên gia môi trường và năng lượng trông đợi tinh thần cầu thị từ phía chính phủ ra sao ?

Qui hoạch đi ngược lời hứa

Dự thảo Quy hoạch Điện VIII của Bộ Công thương hoàn toàn đi ngược cam kết tích cực giảm và hầu như không phát triển thêm nhà máy nhiệt điện than mới, nâng tỷ trọng năng lượng sạch ít nhất 20% vào năm 2030 và 30% vào năm 2045.

Hình chụp các trạm turbine điện gió ở Bạc Liêu hôm 2/5/2014 - AFP

Đó là nội dung chính bản kiến nghị, được báo chí trong nước gọi là tâm thư, của hơn 200 khoa học gia, nhắc lại khẳng định mới đây của Thủ tướng tại diễn đàn Tuần lễ Năng lượng Nga vừa kết thúc.

Cụ thể, thư của 10 liên minh đại diện cho hơn200 nhà khoa họcViệt Nam, gồm Liên minh Năng lượng bền vững Việt Nam (VSEA) ; Liên minh Phòng chống Bệnh không lây nhiễm Việt Nam (NCDs-VN), Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Xã hội (CSRD), Liên minh Môi trường và Sức khỏe Cộng đồng... đã được gửi đếnThủ tướngchính phủ.

Theo đó, các nhà khoa học yêu cầu Chính phủ Việt Nam thận trọng, cân nhắc kỹ Dự thảomới Quy hoạch điện VIII, mà trong đó, dự tính tăng thêm khoảng 20.000 MW điện than mới vào năm 2030, nâng công suất điện than từ khoảng 21.000 MW hiện nay lên 40.899 MW và tiếp tục tăng thêm khoảng 10.000 MW điện than nữa cho tới năm 2045.

Từ dự định trên, các nhà khoa học đưa ra cảnh báo rằng, sản lượng điện sạch của Việt Nam chỉ đạt 13,5% vào năm 2030 đến 2045, như vậy Việt Nam không thể nào đi đúng hướng năng lượng sạch khi cứ tăng điện than lên trong mươi, mười lăm năm tới như kế hoạch của Bộ Công thương.

Kiến nghị hoàn toàn đúng và chính xác, là nhận định của giáo sư Tiến sĩ Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường. Ông nói với RFA trong ngày 23/11 :

"Thứ nhất, trong qui hoạch này thể hiện nhiệt điện than vẫn tăng 20.000MW trong giai đoạn từ 2021/2030 và tăng thêm 10.000MW trong giai đoạn tiếp theo từ 2031/2045. Như vậy năng lượng sạch chỉ đạt 13,5%. Điều này không đúng như lời cam kết của Thủ tướng Chính phủ trước rất nhiều hội nghị quốc tế, trong đó có phát biểu rất chi tiết tại Tuần Lễ Năng Lượng Nga.

"Tại COP 26, thủ tướng cũng phát biểu theo hướng này. Nghĩa là sao cho năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, năng lượng xanh …chiếm 20%, rồi tăng lên 30% từ 2031/2045. Như vậy người ta chỉ ra ở đây một điều khá mâuthuẫn giữa quan điểm chỉ đạo của thủ tướng và bản Qui hoạch Năng lượng Điện VIII do Bộ Công thương lập".

Đây là những số liệu rất chân thực, GSTS Đặng Hùng Võ nhấn mạnh, không chỉ bao gồm hơn 200 khoa học gia đang hoạt động trong 10 liên minh kể tên ở trên, mà đa phần các nhà nghiên cứu độc lập cũng đồng ý rằng Qui hoạch Điện VIII đi ngược xu hướng giảm phát thải khí nhà kính của Việt Nam. Ông Hùng Võ nói tiếp :

"Cụ thể nếu cứ theo kế hoạch điện VIII như vậy thì Việt Nam sẽ là một trong sáu nước phát thải khí từ nhiệt điện vào loại lớn nhất thế giới"

"Tôi vẫn cho rằng nhiều bộ ở Việt Nam ngại chuyện cải cách. Họ thấy nếu giảm nhiệt điện đi thì chắc chắn sẽ thiếu điện. Áp dụng vào Việt Nam chắc chắn phải lao tâm khổ tứ và cũng không dể dàng làm ngay. Tôi hy vọng Thủ tướng Chính phủ sẽ yêu cầu làm lại, nhất là thủ tướng vừa phát biểu tại COP 26 xong. Đây là vấn đề thể diện của Việt Nam đối với quốc tế".

Nhà máy nhiệt điện than Vĩnh Tân ở tỉnh Bình Thuận hôm 23/4/2019. AFP

Làm khác không phải là làm sai

Được vậy quả là điều đáng mừng, chứng tỏ tinh thần cầu thị, nhất là khi Việt Nam đã tham gia thượng đỉnh các nước tại Anh về chống biến đổi khí hậu và đã thống nhất cố gắng tới 2050 là phát thải khí nhà kính bằng không, là quan điểm của chuyên gia năng lượng, Tiến sĩ Ngô Đức Lâm :

"Việt Nam là một trong những nước chính thức phát biểu và ký kết tại thượng đỉnh rồi thì chắc phải thực hiện thôi, còn con số và đến đâu là do tính toán chuyên môn. Tôi nghĩ lần này Tổng Sơ đồ VIII cũng sẽ khác với bản đệ trình của Bộ Công thương".

Phát triển năng lượng sạch phải dựa vào Chỉ số An ninh Năng lượng. Chỉ số An ninh Năng lượng không chỉ phụthuộc vào số lượng nhiệt điện than bao nhiêu mà phụthuộc vào năm sáu yếu tố khác. Ngoài những yếu tố chuyên môn thì còn có những yếu tố khác của quốc gia nữa, là phân tích của Tiến sĩ Ngô Đức Lâm :

"Đấy là bài toán mà nước nào cũng phải áp dụng. Không chỉ đơnthuần về vấn đề công nghệ. Chỉ tiêu ấy tính bằng hệ số an ninh năng lượng do tính toán chuyên môn. Tôi nghĩ chính phủ đã có chiều hướng tốt hơn so với đề nghị của Bộ Công thương.

Hiện những nhà máy nào phát triển rồi, sử dụng rồi thì vẫn phải cho nó phát chứ không thể bỏ đi được. Lộ trình để giảm phát thải xuống Zero có nghĩa công nghệ của nó là công nghệ cao để bảo đảm không bị ô nhiễm môi trường, khói bụi và chất thải.

Nhưng theo tôi từ giờ tới 2030 thì không nên phát triển nữa. Nếu về an ninh năng lượng có thiếu thì nên xây dụng nhà máy nhiệt điện khí và khí hóa lỏng, thì nó giảm được ô nhiễm C02 đi rất nhiều".

Tuy nhiên vì công nghệ lưu trữ còn thấp nên hệ thống điện của Việt Nam còn bấp bênh nhiều. Điều này, theo chuyên gia năng lượng Ngô Đức Lâm, Việt Nam phải nỗ lực giải quyết chứ không phải là không làm được, và mạnh mẽ tới mức độ nào thì phải xem con số mới biết.

Được biết, trước thềm COP 26 về biến đổi khí hậu, các bên từng ký kết Công ước khung Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu, đã đưa ra cam kết mạnh mẽ về hành động như dừng xây dựng thêm các nhà máy điện than, mặt khác mở rộng quy mô phát triển năng lượng tái tạo, hiệu quả năng lượng, phát triển tích trữ năng lượng và điện hóa giao thông.

Ngay cả các quốc gia có nền kinh tế phụthuộc lớn nhất vào nhiên liệu hóa thạch như Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất, cho biết có thể đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 trước năm 2060.

Trong khi đó, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường Đặng Hùng Võ và chuyên gia năng lượng Ngô Đức Lâm đều có chung nhận định rằng bản dự thảo Qui hoạch Điện VIII mà Bộ Công thương trình qua văn phòng Thủ tướng Chính phủ chẳng những không nêu được giải pháp tích cực nào như Nghị Quyết 55 yêu cầu, bỏ qua vấn đề tích trữ năng lượng vô cùng cấp thiết và quan trọng, mà chưa gì đã đề ra lộ trình khai thông nguồn vốn tư nhân đang sẵn sàng vào phát triển ngành điện sạch ở Việt Nam.

Theo hàng trăm khoa học gia, trong tâm thư gởi Thủ tướng Chính phủ, Việt Nam sẽ bị lẻ loi trong cộng đồng quốc tế nếu dự thảo Qui hoạch Điện VIII được phê duyệt, nhất là vào lúc thế giới vẫn tiến theo hướng chuyển dịch năng lượng sạch một cách mạnh mẽ và tích cực theo khuyến nghị trong báo cáo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế.

Thanh Trúc

Nguồn : RFA, 24/11/2021