Thấy gì từ nỗ lực của Việt Nam thúc giục Mỹ công nhận nền kinh tế thị trường ?

VOA, 18/11/2023

Việt Nam đang ra sức kêu gọi Mỹ công nhận nền kinh tế của mình là kinh tế thị trường bằng "quyết sách chính trị" hơn là dựa trên những quy định của Mỹ mà Việt Nam cho là cứng nhắc trong bối cảnh hai nước tăng cường hợp tác sau khi chính thức nâng cấp quan hệ.

Tổng thống Joe Biden bắt tay Chủ tịch nước Việt Nam Võ Văn Thương khi ông đến dự đối thoại thân mật và ăn trưa làm việc tại hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương thường niên, ngày 16/11/2023, tại San Francisco.

Nỗ lực của Việt Nam được thúc đẩy mới đây nhất với những phát biểu của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng bên lề hội nghị thượng đỉnh APEC ở San Francisco, nơi ông đưa ra những bình luận về triển vọng của mối quan hệ Việt-Mỹ và trao đổi về những chính sách giúp thăng tiến quan hệ của hai nước.

Tai một cuộc hội luận hôm 15/11 tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, khi được hỏi về việc tăng cường hợp tác giữa Việt Nam và Mỹ trong phát triển sản xuất chất bán dẫn, ông Thưởng nói việc này sẽ hữu hiệu hơn nếu Mỹ công nhận cơ chế kinh tế thị trường đối với Việt Nam.

"Và việc này cần thực hiện bằng quyết sách chính trị ; không nên theo quy định một cách cứng nhắc", ông nói thêm, theotường trình của Thông tấn Xã Việt Nam.

Lời đề nghị này trước đó đã được các nhà lãnh đạo cao cấp khác của Việt Nam đưa ra với các quan chức Mỹ đến thăm, cả với Tổng thống Joe Biden khi ông đến Hà Nội vào tháng 9 để nâng cấp quan hệ hai nước lên đối tác chiến lược toàn diện.

Việc ông Thưởng gợi ý rằng Mỹ nên thay đổi cách định danh dựa trên những cân nhắc chính trị thay vì căn cứ theo những quy định của chính mình là chỉ dấu cho thấy tầm quan trọng của một vấn đề mà các quan chức Việt Nam xem là "hết sức khẩn trương và cần thiết".

"Cái lợi cho Việt Nam là thuế sẽ thấp hơn, thuế nhập cảng, quan thuế", ông Đinh Xuân Quân, tiến sĩ kinh tế ở California từng có kinh nghiệm làm cố vấn ở Việt Nam, nhận định. "Những nước không được định danh là kinh tế thị trường thì bị xem xét kỹ hơn".

Việt Nam, nước nằm dưới sự kiểm soát độc quyền của Đảng cộng sản, mô tả nền kinh tế của mình là "kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa". Điều này có nghĩa là về căn bản nền kinh tế vận hành theo những quy luật của chủ nghĩa tư bản nhưng có sự quản lý và điều chỉnh của nhà nước, với các doanh nghiệp nhà nước nắm vai trò chủ đạo.

Các quan chức thương mại Việt Nam đã than phiền về việc Việt Nam bị Bộ Thương mại Mỹ định danh là "nền kinh tế phi thị trường", đưa tới hệ quả là hàng xuất khẩu của Việt Nam bị Mỹ áp đặt các biện pháp phòng vệ thương mại.

Giới chuyên gianhận định rằng thực trạng kinh tế Việt Nam khó đáp ứng được các tiêu chuẩn của Mỹ để được công nhận là một nền kinh tế thị trường. Đối với tiến sĩ Đinh Xuân Quân, việc Việt Nam thúc giục Mỹ đưa ra "quyết sách chính trị" để thay đổi cách định danh là một sự "hiểu lầm".

"Dù là kinh tế thị trường thì nhà đầu tư mới là người có quyền đầu tư chứ chính phủ không thể bắt buộc họ đầu tư được", ông nhận xét.

Tiến sĩ Khương Hữu Lộc, giáo sư giảng dạy chương trình thạc sĩ quản trị kinh doanh tại Keller Graduate School of Management, nói định nghĩa "kinh tế thị trường" không phải là một thước đo cố định mà có những mức độ khác nhau tùy theo từng quốc gia. Mỹ có lẽ là một trong những nước có nền kinh tế thị trường ở mức độ cao nhất trên thế giới, ông nói.

"Theo định nghĩa thuần túy về kinh tế thị trường của Mỹ thì Việt Nam không được coi là một nền kinh tế thị trường. Nhưng điều đó không có nghĩa rằng sự định danh này ảnh hưởng đến mức đầu tư nước ngoài FDI vào Việt Nam, miễn sao Việt Nam chứng tỏ được là không có vi phạm luật của Tổ chức Thương mại Thế giới WTO", ông nhận định.

"Mà chúng ta nên nhớ rằng Bộ Thương mại định nghĩa như thế nào, ông Võ Văn Thưởng nói thế nào không thành vấn đề. Cái vấn đề lớn hơn là [quyết định] của những CEO của các công ty. Họ nghĩ rằng họ đầu tư vào Việt Nam thì hàng hóa họ được bán ra như thế nào theo thị trường, có bị nhúng tay bởi chính quyền hay không. Đó mới là điểm chính yếu".

Reuters hôm 7/11 cho biết hãng công nghệ Intel đã quyết định gác lại khoản đầu tư ở Việt Nam vớilý do rằng Việt Nam bị thiếu điện và thủ tục hành chính rườm rà. Việc này được xem là một đòn giáng mạnh vào tham vọng ngày càng lớn của Việt Nam trong ngành công nghiệp chip.

Dù vậy Việt Nam nhìn thấy những ích lợi rõ ràng trước mắt nếu được Mỹ định danh là nền kinh tế thị trường, được nói là có ý nghĩa "rất lớn" cho các ngành sản xuất và xuất khẩu.

"[Nó] tạo ra lợi thế cạnh tranh bình đẳng giữa hàng hóa của ta đối với hàng hóa xuất khẩu của các quốc gia khác khi mức thuế phòng vệ thương mại phản ánh đúng thực tiễn sản xuất tại Việt Nam", Trịnh Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Phòng vệ Thương Mại Bộ Công Thương Việt Nam, nói trong một cuộcphỏng vấn với trang tin Vietnamnet hôm 13/11.

Bộ Thương mại Mỹ hôm 24/10thông báo sẽ bắt đầu xem xét tình trạng nền kinh tế phi thị trường của Việt Nam, sau khi chính phủ Việt Nam vào tháng 9 đã đệ trình chính thức yêu cầu bộ coi nước này là nền kinh tế thị trường dựa trên những cải cách kinh tế của Việt Nam trong những năm gần đây.

Bộ Thương mại nói sẽ "xem xét cẩn thận" các thông tin do chính phủ Việt Nam đệ trình liên quan đến cải cách thị trường và sẽ hoàn thành việc xem xét nhanh nhất có thể, theo luật pháp Mỹ. Bộ có 270 ngày để hoàn thành việc duyệt xét này, bao gồm cả thời gian lấy ý kiến công chúng trước khi đưa ra quyết định.

Nguồn : VOA, 18/11/2023

*************************

Chủ tịch Thưởng : Mỹ nên xem xét dỡ bỏ hạn chế xuất khẩu chip, chất bán dẫn đối với Việt Nam

VOA, 17/11/2023

Hôm 16/11, khi tham dự diễn dàn APEC tại Mỹ, Chủ tịch nước Việt Nam Võ Văn Thưởng kêu gọi các nước phát triển hãy hỗ trợ các nước đang phát triển trong khối này về biến đổi khí hậu, đồng thời đề nghị Hoa Kỳ xem xét lại việc Việt Nam bị liệt trong nhóm nước mà Washington đã hạn chế xuất khẩu chip, chất bán dẫn.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng phát biểu trước diễn đàn Thượng đỉnh APEC ngày 16/11/2023.

Tại thành phố San Francisco, Hoa Kỳ, trưa ngày 16/11, giờ địa phương, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng dự Đối thoại không chính thức và ăn trưa làm việc giữa 20 nhà lãnh đạo APEC và các lãnh đạo khách mời từ Colombia, Fiji, Ấn Độ.

Ông Thưởng nói rằng quan điểm của Việt Nam là coi ứng phó biến đổi khí hậu là ưu tiên trong quyết sách phát triển quốc gia và cam kết mạnh mẽ về đạt phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050, giảm phát thải methane, bảo vệ rừng và chuyển đổi năng lượng, theo Thông Tấn Xã Việt Nam.

Bên cạnh Tổng thống nước chủ nhà Joe Biden tại buổi đối thoại, Chủ tịch Thưởng nhấn mạnh Việt Nam là 1 trong 3 quốc gia đang phát triển đầu tiên tham gia Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) cùng với Nhóm các đối tác quốc tế. Ông Thưởng kêu gọi các nước phát triển, các đối tác quốc tế tăng cường chia sẻ thành quả khoa học - công nghệ, đóng góp tài chính, khẩn trương đưa Quỹ Tổn thất và Thiệt hại vào hoạt động để hỗ trợ các nước đang phát triển, các nước kém phát triển ứng phó với biến đổi khí hậu.

Phát biểu tại đối thoại này, ông Biden nhắc lại việc Việt Nam "rất muốn, rất muốn gặp tôi và nâng cao mối quan hệ" như đã diễn ra hồi tháng 9, trong đó ông đề cao vai trò của Việt Nam trong chuỗi cung ứng. Nhà lãnh Hoa Kỳ cam kết thúc đẩy quan hệ kinh tế với khối này : "Chúng tôi không đi nơi nào khác", theo thông cáo của Nhà Trắng hôm 16/11. "Chúng tôi sẽ sớm trở thành đối tác mạnh mẽ và ổn định của quý vị khi chúng ta tiếp tục hợp tác để hiện thực hóa khu vực Châu Á - Thái Bình Dương tự do và cởi mở, thịnh vượng và an toàn, kiên cường và kết nối".

Trước khi diễn ra cuộc đối thoại này, ông Thưởng đã có các cuộc trao đổi với Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình, Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio nhằm tiếp tục thúc đẩy và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ với các đối tác và trao đổi những vấn đề cùng quan tâm, vẫn theo TTXVN.

Các nhà lãnh đạo APEC dự đối thoại ngày 16/11/2023.

Trước đó, hôm 15/11, phát biểu tại buổi trao đổi chính sách tại Hội đồng quan hệ đối ngoại Mỹ (CFR), ông Thưởng đề nghị Mỹ "cần sớm tháo gỡ việc xếp hạng Việt Nam trong nhóm nước hạn chế hỗ trợ hợp tác về chip, chất bán dẫn", đồng thời nói thêm rằng Việt Nam cũng mong muốn Mỹ hỗ trợ Việt Nam đào tạo nhân lực chất lượng cao về vấn đề này, theo trang VN Express.

Ông Thưởng nêu rõ rằng Việt Nam mong muốn Tuyên bố chung nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Hoa Kỳ được thực hiện một cách đầy đủ, trong đó có vấn đề hợp tác sản xuất chất bán dẫn, chip và lĩnh vực công nghệ cao. Ông cũng lặp lại yêu cầu đề nghị Hoa Kỳ cần công nhận cơ chế kinh tế thị trường đối với Việt Nam, và nên thực hiện điều này này bằng "quyết sách chính trị", chứ "không nên theo quy định một cách cứng nhắc", theo Cổng thông tin Chính phủ.

Cũng trong sự kiện này, ông Thưởng nói rằng Việt Nam xác định Mỹ là "đối tác có tầm quan trọng chiến lược trong chính sách đối ngoại của mình", vẫn trang VnExpress.

Từ tháng 10/2022, Hoa Kỳ đã bước vào cuộc cạnh tranh công nghệ với Trung Quốc khi áp đặt hàng loạt hạn chế sâu rộng trong lĩnh vực xuất khẩu bán dẫn và thiết bị đúc chip tiên tiến. Mỹ cấm các doanh nghiệp của mình tham gia hay hỗ trợ phát triển, sản xuất bán dẫn với các công ty Trung Quốc mà không có giấy phép.

Vào tháng 10/2023, Cục Công nghiệp và An ninh (BIS) của Bộ Thương mại Hoa Kỳ ban hành ba quy tắc để cập nhật cácbiện pháp kiểm soát xuất khẩu được ban hành tháng 10/2022 đối với chất bán dẫn điện toán tiên tiến, thiết bị sản xuất chất bán dẫn và các mặt hàng hỗ trợ ứng dụng và mục đích sử dụng siêu máy tính, trong đó mở rộng các yêu cầu cấp phép cho mạch tích hợp tiên tiến (IC) cũng như công nghệ và phần mềm liên quan để áp dụng cho việc xuất khẩu vào Trung Quốc, Triều Tiên, Cuba, Việt Nam, Campuchia, và một số nước khác.

Tổng thống Biden nói tại Đối thoại hôm 16/11 với sự có mặt của ông Thưởng : "Hồi tháng 9, khi tôi đến Việt Nam, như tôi đã đề cập hồi nãy, để đánh dấu một giai đoạn lịch sử mới trong quan hệ đối tác giữa hai nước, chúng ta đã cam kết hợp tác cùng nhau để củng cố chuỗi cung ứng chất bán dẫn".

"Qua chuyến đi của ông Võ Văn Thưởng, chúng ta vẫn chưa thấy một tuyên bố chung nào được đưa ra, nhưng tôi thấy hình như đây là một hình thức cho thấy sự hiện diện của Việt Nam với vai trò quan trọng trong APEC. Chứ đi sâu vào thành quả của chuyến đi này thì chưa thấy chuyến đi để thể hiện hay mưu tìm một sự đổi mới sau khi Đối tác Chiến lược Toàn diện giữa Hoa Kỳ và Việt Nam được ban hành", ký giả tự do Trọng Đoàn ở California, người thường xuyên theo dõi các hoạt động đối ngoại của Việt Nam, nêu nhận định với VOA.

Nguồn : VOA, 17/11/2023

Nhằm củng cố cục diện đối ngoại hòa bình ?

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng sẽ phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh doanh nghiệp APEC và cùng các nhà lãnh đạo APEC thảo luận những vấn đề hợp tác về thương mại, đầu tư, khoa học và đổi mới sáng tạo.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng tiếp Tổng thống Mỹ Joe Biden vào tháng 9/2023 tại thủ đô Hà Nội - Ảnh : VGP

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng cho truyền thông hay tin trên trong ngày 12/11 khi được hỏi về chuyến công tác Mỹ đầu tiên của ông Thưởng từ ngày 14 đến 17/11.

Chủ tịch nước Việt Nam sang Mỹ lần này theo lời mời của Tổng thống Mỹ Joe sau khi Việt Nam và Mỹ thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện.

Ngoài tham dự Tuần lễ cấp cao APEC 2023 tại San Francisco (bang California), ông Thưởng cũng sẽ có các hoạt động song phương tại Mỹ.

Theo bà Hằng, chuyến công tác có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh kỷ niệm 25 năm Việt Nam tham gia APEC, 30 năm Hội nghị cấp cao APEC đầu tiên diễn ra.

Bà Hằng cũng cho biết, trong bài bát biểu trước hơn hai ngàn lãnh đạo các tập đoàn hàng đầu thế giới và khu vực châu Á-Thái Bình Dương, ông Thưởng sẽ truyền tải thông điệp mạnh mẽ đến cộng đồng doanh nghiệp cùng chung tay đóng góp, vượt qua những thách thức trong giai đoạn hiện nay và tận dụng được các cơ hội để thúc đẩy phát triển bền vững của khu vực và từng nền kinh tế, trong đó có Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao nhấn mạnh, chuyến công tác của Chủ tịch nước lần này "là một trong những hoạt động quan trọng trong chương trình hoạt động đối ngoại năm 2023 của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, qua đó tiếp tục duy trì và củng cố cục diện đối ngoại hòa bình, ổn định, thuận lợi cho sự phát triển đất nước.

Việt Nam gia nhập APEC vào năm 1998, theo bà Hằng, là một quyết định chiến lược trong công cuộc hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước, đặt nền tảng cho hội nhập toàn cầu và đóng góp vào sự phát triển của Việt Nam cũng như của khu vực.

Việt Nam là một trong số không nhiều các nền kinh tế hai lần đảm nhiệm vai trò chủ nhà APEC vào các năm 2006 và 2017.

APEC hiện nay là cơ chế hợp tác và liên kết kinh tế hàng đầu tại Châu Á - Thái Bình Dương, chiếm 39% dân số, 59% GDP và gần 50% thương mại thế giới.

RFA, 12/11/2023

Không phải tự nhiên mà có rất nhiều người sử dụng mạng xã hội mỉa mai Chủ tịch Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khi ông ta vừa bảo rằng :Đất nước đang cần tiếng nói của tình yêu thương con người, của lòng trung thực, sự quả cảm (1).

Ông Võ Văn Thưởng nói rằng : "Đất nước đang cần tiếng nói của tình yêu thương con người, của lòng trung thực, sự quả cảm".

Tuy nhiên xét cho đến cùng thì ông Võ Văn Thưởng thành thật chứ không ngoa ngôn. Chủ tịch Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam phát biểu như thế với các nhà văn lão thành tại hội nghị đầu tiên tổ chức cho riêng đối tượng này.

Theo ông Thưởng,kẻ thù nguy hiểm nhất của dân tộc trong hòa bình là sự vô cảm, tính vị kỷ, thói hưởng thụ, lòng tham lam, sự giả dối và độc ác, là tham nhũng, tiêu cực, là sự tàn phá thiên nhiên, tàn phá văn hóa và đi ngược lại xu thế của thời đạinên sứ mệnh, trách nhiệm của nhà văn Việt Nam lúc này lại càng lớn lao và yêu cầu cao hơn vì nhân dân, đất nước đang cần tiếng nói của tình yêu thương con người, của lòng trung thực, sự quả cảm từ các nhà văn trong cuộc đấu tranh này.

Dưới gầm trời này, chẳng còn mấy nơi như Việt Nam - Nguyên thủ quốc gia phải lên tiếng kêu gọi giới cầm bút tham gia chống các thói hư, tật xấu cả trong xã hội lẫn hệ thống công quyền, khuyến khích giới này phải vừa"trung thực" vừa"quả cảm" !

Muốn biết vì sao lại thế xin cùng tham khảo.

***

Tháng 2/2009, một người Việt chia sẻ suy nghĩ của mình trên Internet :Triều đại cộng sản Việt Nam sẽ suy vong nhanh chóng là tất yếu không thể cản lại được bởi chính những sai lầm của nó.Lúc này, điều nhân dân Việt Nam cần quan tâm trên hết là một thời đại mới sẽ hình thành như thế nào, chúng ta có nắm bắt được vận hội mới để tham gia kiến tạo hòa bình và ổn định cho toàn thế giới, qua đó tận dụng cơ hội để phát triển thịnh vượng bền vững hay không. Điều đó tùy thuộc hoàn toàn vào ước nguyện bây giờ của chúng ta.

Nếu chúng ta lại rơi vào cái bẫy của nghèo đói hoặc của sự tham lam mà mong ước một xã hội thế nào cũng được miễn có thể kiếm tiền nhiều hơn thì lịch sử đã chứng minh rằng chúng ta sẽ không đi được đến đó. Nhưng nếu chúng ta mong cầu tự do, mong được có đầy đủ quyền con người mà tạo hóa dành cho chúng ta, kiên quyết nắm lấy quyền quyết định vận mệnh chính trị của dân tộc mình bằng lá phiếu của mình để lựa chọn những thành phần ưu tú nhất lãnh đạo đất nước thì chúng ta sẽ có tất cả.

Chúng ta sẽ có quyền làm giàu và cũng có quyền không thích làm giàu nhưng không ai có quyền tước đoạt hay ban phát những cơ hội đó. Chúng ta sẽ có quyền nói lên tiếng nói của mình mà không phải sợ hãi cho dù đó là những lời phê bình chỉ trích những nhà lãnh đạo. Lịch sử đã cho thấy rõ là những xã hội như thế thì luôn phát triển thịnh vượng và bền vững, mọi người trong đó luôn có cuộc sống vật chất và tinh thần tốt đẹp. Những doanh nhân chân chính khát khao làm giàu để làm ra của cải vật chất cho mình và cho xã hội thì chỉ cần phục vụ khách hàng và thỏa mãn cổ đông chứ không phải những quan chức nhà nước. Nhìn những doanh nhân "đại gia" nhất nước hiện nay phải cung kính trước mặt hoặc lấp xấp chạy theo các quan chức không chỉ tạo ra hình ảnh của sự bất công mà còn là sự hạ thấp phẩm giá của họ.

Từ đó đến nay đã 14 năm. Các diễn biến của thời cuộc và hiện tình xứ sở đủ để từng người xác định ý kiến vừa kể trung thực, thậm chí chính xác đến mức nào. Còn người đưa ra rất nhiều những nhận định, đề nghị kiểu như vừa trích dẫn – ông Trần Huỳnh Duy Thức – 57 tuổi, người thành lập EIS năm 2000 với mục tiêu "mạnh mẽ tiếnvào thị trường côngnghệ thông tin quốc tế, chuyển tri thức Việt Nam thành những giá trị cao trong nền kinh tế tri thức thế giới" và năm 2002, ngoài One-connection Vietnam nổi tiếng một thời, còn thành lập thêm hai doanh nghiệp chuyên cung cấp dịch vụ viễn thông tại Singapore, Mỹ- hiện đã ngồi tù 14 năm. Nếu không có gì thay đổi, ông Thức sẽ tiếp tục ngồi tù thêm hai năm nữa để thi hành cho đủ bản án 16 năm vì "hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân" ! (2).

***

Tháng 10/2010, một người Việt khác gửi cho Công an tỉnh Đắk Nông thư ngỏ giải thích thêm về quan điểm của ông đối với hiện tình quốc gia khi ấy nói chung và chủ trương khai thác bauxite tại Tây Nguyên nói riêng : Việt Nam có dân số khá đông, con người cần mẫn, giàu lòng vị tha, đất nước ở vịtrí thuận lợi ; có tiềm năng của một nước lớn và giàu có, giữ địa vị quan trọng trên thế giớinhưng cho đến nay chúngta vẫn là một quốc gia gia nghèo nàn, lạc hậu nằmở tốp cuối của thế giới.

Mâu thuẫn đau lòng đó là câu hỏi thường trực trong lòng mỗi con dân nước Việt trước một tương lai chưa hứa hẹn ở thế kỷ 21.Những chênh lệch về mức sống và trình độ phát triển của các dân tộc là hậu quả của điều kiện địa lý, tài nguyên thiên nhiên và đặc biệt là cách thức tổ chức xã hội. Tổ chức xã hội tốt hay xấu có thể làm thay đổi hẳn số phận của một đất nước, một dân tộc. Thế giới đã chứng kiến nhiều quốc gia mặc dù đất đai ít, nghèotài nguyên thiên nhiên nhưngnhờ có tổ chức xã hội tốt đã vươn lên (Nhật là ví dụ rất gần với Việt Nam), bên cạnh đó nhiều quốc gia được thiên nhiên ưu đãi về tài nguyên, sau nhiều chục năm xây dựng vẫn quằn quại trong nghèo đói, đồng hành với tài nguyên cạn kiệt... So sánh lợi tức của người Nhật hơn 40 lần người Việtsẽ thấy việc tổ chức xã hội có vị trí đặc biệt quan trọng như thế nào.

Sự thua kém, tủi hổ này buộc người ViệtNam phải tự suy xét tìm lối đi cho mình, nó cho phép chúngta tin rằng nếu tổ chức lại giang sơn đất nước một cách khoa học, hiệu quả thì người Việt Nam chúng ta chắc chắn sẽ thoát khỏi nghèo hèn, đủ sức vươn lênnhưng chúng ta đã bỏ lỡ quá nhiều cơ hội.Cơ hội lớn nhất là chế độ thực dân sụp đổ sau chiến tranh thế giớithứ hai, cơ hội giành độc lập và vươn lên đã bị bỏ lỡ ! Nội bộ quốc gia – dân tộc bị chia rẽ sâu sắc, lên án nhau, mạt sát nhau, tiêu diệt nhau khi có cơ hội và tìm mọi cơ hội ! Chính nó tạo ra sự rạn nứt trong lòng quốc gia, dân tộc thật khó có thể hàn gắn. Kết quả cuối cùng là chúng ta thu được chế độ cộng sản toàn trị đến tận bây giờ ! Trong khi đó các dân tộc khác dù tốn rất ít xương máu, thậm chí không, cũng đã có độc lập và còn xây dựng xã hội dân chủ từ nhiều chục năm qua. Vì thế mà họ đã bỏ xa chúng ta !

Ngày nay, nhân dân cùng cực và chán ngán chế độ sinh ra chán nản với cả quê hương đất nước củamình, đất nước đã kiệt quệ, tụt hậu và bế tắc. Nguy cơ thua kém vĩnh viễn là nguy cơ mất nước trở thành thách thức đang hiện hữu. Nếuquốc gia không mang lại hạnh phúc, niềm tự hào và hy vọng vươn lên không sớm thì muộn sẽ bị giải thể theo quy luật đào thải – chọn lọc và phát triển một lẽ tự nhiên.Con đường thoát khỏi bế tắc để vươn lên là DÂN CHỦ - ĐA NGUYÊN và NHÂN QUYỀN. Dân chủ là động lực phát triển. Đa nguyên tự nó tôn trọng mọi khác biệt trong xã hội làm xã hội càng phong phú và thực hiện hòa giải dân tộc sau những xung đột đẫm máu, nhân quyền phát huy sinh lực, nguồn lực, sáng kiến và ý kiến mỗi cá nhân trong cộng đồng dân tộc và đặc biệt là tôn vinh con người.

Nhìn lại, nguyên nhân dẫn đến những rạn nứt mà nước ta phải gánh chịu chính là vì chúng ta không đầu tư đủ tư duy để nhận diện những vấn đề trọng đại đặt ra cho mình và tìm hướng giải quyết. Chúng ta thiếu hẳn một DỰ ÁN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA phù hợp với thời đại và hoàn cảnh của đất nước. Cuối cùng, đồng bào, con Lạc cháu Hồng đã tàn sát lẫn nhau vì ý thức hệ không phải của mình, thảm hại thay sự tàn sát còn đẫm máu hơn, bảo vệ say sưa hơn ở các dân tộc khởi xướng ra nó !

Bài học đau đớn đó, dứt khoát chúng ta cầntừ bỏ độc quyền lẽ phải, tôn trọng sự khác biệt, đối thoại, thảo luận và thỏa hiệp trong tinh tần tương kính với thái độ lương thiện, xây dựng từ nhận thức rằng người ViệtNam ràng buộc trong một than phận chung, rằng nếu đất nước giàu mạnh, cuộc sống khá hơn và tất cả chúng ta được kính trọng. Ngược lại nếu đất nước ta nghèo nàn, lạc hậu, đói khổ tất cả chúng ta đều bị coi thường bất kể ta thuộc đảng phái chính trị nào hay theo chủ nghĩa gì (3).

Tác giả thư ngỏ này là ông Đinh Đăng Định – sinh năm 1963, cựu sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam, giáo viên Hóa của trường Trung học phổ thông Lê Quý Đôn ở huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông. Sau khi vận động hơn 3.000 người ký tên vào thư phản đối dự án khai thác bauxite tại Tây Nguyên và không ngần ngại bày tỏ thẳng thắn suy nghĩ của ông, kể cả với những sĩ quan an ninh đang quấy nhiễu, hăm dọa sẽ tống giam ông. Tháng 10/2011, ông Đinh Đăng Định bị bắt, bị phạt sáu năm tù vì "tuyên truyền chống chế độ xã hội chủ nghĩa". Nhiều người tin rằng ông Định bị đầu độc trong tù. Tháng 2/2014, khi sức khỏe rơi vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, ông Định được "tạm hoãn thi hành án". Hai tháng sau, tháng 4/2014, ông Định qua đời sau khi trăn trối với vợ con :Đừng giữ lòng thù hận vì chúng ta không phải kẻ thù của nhau (4).

Cứ đối chiếu thực tại sẽ thấy những gì ông Đinh Đăng Định từng trình bày có trung thực và chính xác hay không ? Sau khi ngốn vài trăm ngàn tỉ, việc khai thác bauxite ở Tây Nguyên theo chủ trương của Bộ Chính trị đã đem lại những gì cho môi trường, kinh tế, xã hội ? Khi thẳng thắn bày tỏ suy tư, ước vọng như đã biết, ông Định có quả cảm hay không và bất kể bị ngược đãi tàn tệ đến mức mất mạng, điều ông trăn trối cho thấy ông có đủ tình yêu dành cho đồng bào, cho xứ sở hay không ?