Pháo đài bay B-52 của Mỹ bay trên vùng tranh chấp Biển Đông (CaliToday, 28/04/2018)

Các máy bay ném bom cất cánh từ Căn cứ Không quân Andersen trên đảo Guam theo một tuyên bố của Không quân Thái Bình Dương, giám sát các hoạt động hàng không trong khu vực. Chuyến bay cũng liên quan đến việc huấn luyện bổ túc với các máy bay phản lực F-15 Strike Eagle ở ​​vùng lân cận Okinawa, Nhật Bản. Nhiệm vụ đào tạo là một phần của thường lệ của Không quân Hoa Kỳ kể cả sự "Hiện diện Bomber liên tục" trong khu vực.

Máy bay ném bom tàng hình B-5 của Hoa Kỳ bay trren vùng biển Hoa Đông - Photo Credit : CNN

Một viên chức quân đội Mỹ nói với CNN rằng hai oanh tạc cơ ném bom B-5 bay giữa hai đặc điểm Trung Quốc đã tuyên bố trên quần đảo Trường Sa, tuy nhiên, tuyên bố không được công nhận bởi các nước láng giềng của Trung Quốc và chính phủ Hoa Kỳ. Trung Quốc đã sử dụng những đặc điểm địa lý này trong quần đảo Trường Sa để xây dựng các đảo nhân tạo, một số trong đó Trung Quốc đã trang bị các cơ sở quân sự.

Các viên chức nói với CNN rằng quân đội Trung Quốc đã không chặn máy bay của Mỹ trong nhiệm vụ của họ.

Khi được hỏi về mục đích của những hòn đảo này, người được đề cử của chính quyền Tổng thống Trump đứng đầu Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của quân đội Mỹ, Ngoại trưởng Phillip Davidson nói với Quốc hội trong tháng này rằng Trung Quốc đang sử dụng những hòn đảo này để kiểm soát Biển Đông.

Pháo đài bay B-52 đang thao diễn - Ảnh CNN

"Trung Quốc từ lâu đã tuyên bố Biển Đông là của riêng mình", ông nói. "Tôi tin rằng họ có ý định thiết lập cấu trúc quân sự sẽ giúp họ kiểm soát đường hàng không và tuyến hàng hảỉ qua vùng đó của thế giới".

Phát biểu tại cùng một phiên điều trần của Ủy ban Dịch vụ Vũ trang, Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa James Inhofe cho biết Trung Quốc đang "tạo ra các hòn đảo ngoài kia, tất cả đều nằm trong số các mục đích quân sự".

"Chúng tôi biết họ có phi đạo, họ có pháo, họ có – tất cả mọi thứ trong đó là quân sự. Và nó thực sự khá đáng sợ", Ông Inholen nói thêm.

Ngọc Thạch (Theo CNN)

*********************

Seoul phản đối máy bay Trung Quốc vi phạm không phận Nam Hàn (CaliToday, 28/04/2018)

Chính quyền Seoul kêu gọi đại sứ Trung Quốc hôm thứ Bảy sau khi một chiếc máy bay quân sự Trung Quốc vi phạm khu vực nhận diện phòng không của Nam Hàn (KADIZ , Air Defense Identification Zone), các giới chức cho biết.

Máy bay quân sự Trung Quốc vi phạm khu vực nhận diện phòng không của Nam Hàn. Ảnh : News Nation

Thứ trưởng Ngoại giao Nam Hàn, ông Yoon Soon-gu đã triệu tập Đại sứ Trung Quốc Qiu Guohong và kêu gọi Bắc Kinh đưa ra các biện pháp ngăn chặn sự vi phạm như vậy xảy ra lần nữa, các giới chức trong bô cho biết.

Một cách riêng biệt, Bộ Quốc phòng cho biết nó được gọi là sự kính trong quân sự của Đại sứ quán Trung Quốc ở Seoul, và đã có một cuộc biểu tình nghiêm khắc chống lại sự vi phạm máy bay quân sự Trung Quốc.

Theo Tổng Tham Mưu Trưởng của Seoul (JCS), máy bay Trung Quốc, được cho là một máy bay trinh sát, tiến vào khu vực phòng thủ ở phía tây bắc vào buổi sáng và ở lại trong khoảng bốn giờ.

Sau đó nó thay đổi hướng gần thành phố cảng đông nam Pohang về phía hòn đảo phía đông của Ulleung trước khi bay về phía nam và thoát khỏi vùng nhận diện phòng trên đường vào lúc 2g33 chiều, theo JCS.

Không quân Nam Hàn đã gửi một số máy bay chiến đấu, bao gồm cả máy bay F-15K, để theo dõi máy bay Trung Quốc.

Thông qua một đường giao tiếp trực tiếp với Bắc Kinh, Seoul đã kêu gọi chấm dứt bất kỳ hành động nào leo thang căng thẳng và dẫn đến các vụ đụng độ ngẫu nhiên, JCS cho biết.

Phía Trung Quốc được cho là đã tuyên bố rằng họ tiến hành huấn luyện bay "bình thường" trong không phận quốc tế không vi phạm luật pháp quốc tế.

Trong khi đó Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng mọi việc đang "tiến triển rất tốt" sau khi trò chuyện qua điện thoại với Tổng thống Nam Hàn, Moon Jae-in, người đã tổ chức một hội nghị thượng đỉnh lịch sử với lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong-un ngày hôm trước.

"Chỉ cần có một cuộc nói chuyện dài và rất tốt với Tổng thống Moon Nam Hàn. Mọi thứ đang diễn ra rất tốt, thời gian và địa điểm họp với Bắc Triều Tiên đang được thiết lập", Tổng thống Trump đã viết trên Twitter.

Ông Moon và ông Kim đã đồng ý vào thứ Sáu làm việc cùng nhau để đạt được "triệt tiêu hoàn toàn vũ khí hạt nhân của bán đảo Triều Tiên" và làm việc để tuyên bố một kết thúc chính thức cho cuộc chiến tranh Triều Tiên 1950-53.

Ông Kim dự định sẽ gặp ông Trump vào cuối tháng 5 hoặc đầu tháng 6 trong một hội nghị thượng đỉnh chưa từng có giữa các nhà lãnh đạoi của hai nước

Ngọc Thạch (theo Yonhap)

*****************

Pháo đài bay Mỹ B-52 diễn tập gần Biển Đông (RFI, 27/04/2018)

Không Quân Hoa Kỳ hôm nay 27/04/2018 loan báo : Pháo đài bay B-52 của Mỹ đã tiến hành diễn tập tại khu vực phụ cận Biển Đông và ở vùng quần đảo Okinawa, Nhật Bản. Một nhật báo Trung Quốc không ngần ngại gắn liền sự kiện đó với cuộc tập trận của Trung Quốc gần Đài Loan.

Phi cơ Mỹ B-52 bay tới căn cứ Osan ở Pyeongtaek, phía nam Seoul, Hàn Quốc, 10/1/2016. AFP PHOTO / JUNG YEON-JE

Theo Không Quân Mỹ, ngày 24/04 vừa qua, một số pháo đài bay B-52H đã cất cánh từ căn cứ không quân Andersen trên đảo Guam của Mỹ tại Thái Bình Dương và "quá cảnh đến vùng lân cận Biển Đông", để "tập huấn" rồi di chuyển đến khu vực lân cận với Okinawa để "diễn tập với các chiến đấu cơ F-15C Strike Eagles, trước khi quay trở lại Guam".

Thông cáo của Không Quân Hoa Kỳ nói rõ : "Chiến dịch mang tên Oanh Tạc Cơ Hiện Diện Thường Xuyên - Continuous Bomber Presence (CBP) - có mục đích duy trì năng lực sẵn sàng chiến đấu của quân đội Mỹ".

Bản thông cáo khẳng định : "Những nhiệm vụ của CBP thuộc Bộ Tư Lệnh Thái Bình Dương Mỹ, được thực hiện thường xuyên từ tháng 03/2004, và hoàn toàn phù hợp với luật pháp quốc tế".

Theo hãng tin Anh Reuters, cuộc diễn tập của Không Quân Mỹ đã được truyền thông Đài Loan loan tin cùng với những suy đoán rằng, đó có thể là tín hiệu cảnh cáo mà Mỹ gởi tới Trung Quốc sau khi Bắc Kinh tăng cường hiện diện quân sự chung quanh Đài Loan.

Tại cuộc họp báo vào hôm qua 26/04, khi được hỏi về hoạt động của oanh tạc cơ Mỹ, phát ngôn viên bộ Quốc Phòng Trung Quốc Ngô Khiêm chỉ nói gọn rằng Quân Đội Trung Quốc kiểm soát được tình hình, và vẫn sẵn sàng bảo vệ chủ quyền đất nước.

Riêng tờ Hoàn Cầu Thời Báo hôm nay thì lên giọng, trong một bài xã luận, cho rằng nếu hoạt động của oanh tạc cơ Mỹ là tín hiệu gởi đến Bắc Kinh về vấn đề Đài Loan, thì hành động đó hoàn toàn thất bại.

Tờ báo nổi tiếng hiếu chiến của Trung Quốc nhấn mạnh : "Mỹ không thể ngăn cản Đại Lục gây áp lực quân sự lên Đài Loan… Máy bay quân sự của Đại Lục sẽ bay ngày càng gần Đài Loan và cuối cùng sẽ bay trong không phận của hòn đảo này".

Hãng Reuters nhắc lại rằng Đài Loan và Biển Đông là hai vấn đề gây mâu thuẫn giữa Washington và Bắc Kinh. Trung Quốc bực tức trước các chiến dịch tuần tra bảo vệ quyền tự do hàng hải mà Hải Quân Mỹ tiến hành ở Biển Đông, nơi Trung Quốc đã bồi đắp đảo nhân tạo để xây dựng căn cứ quân sự. Bắc Kinh cũng giận dữ trước việc Washington ủng hộ nền dân chủ Đài Loan.

Trọng Nghĩa

*******************

Không quân Mỹ huấn luyện gần Biển Đông (VOA, 28/04/2018)

Các máy bay ném bom B-52 của Mỹ đã tiến hành tập huấn ở khu vực gần Biển Đông và đảo Okinawa phía nam Nhật Bản, không quân Hoa Kỳ cho biết hôm 27/4. Báo chí Trung Quốc cho rằng động thái này có liên quan đến các cuộc tập trận của Trung Quốc ở gần Đài Loan.

Máy bay B-52 của không lực Mỹ.

Hãng tin Reuters trích dẫn nguồn tin từ Không quân Mỹ cho biết nhiều máy bay B-52 cất cánh từ căn cứ không quân Andersen trên đảo Guam ở Thái Bình Dương, đã "bay ngang qua khu vực gần Biển Đông" hôm thứ Ba 24/4.

"Máy bay B-52H đã tiến hành tập huấn và sau đó bay tới khu vực gần Okinawa để huấn luyện với máy bay tiêm kích F-15C Strike Eagles, trước khi trở về căn cứ trên đảo Guam", không quân Mỹ cho biết.

"Các hoạt động 'Hiện diện liên tục của máy bay ném bom (CBP)' là nhằm duy trì khả năng sẵn sàng tác chiến của các lực lượng Hoa Kỳ. Sứ mệnh CBP, thuộc Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, phù hợp với luật pháp quốc tế, đã được thi hành thường xuyên từ tháng 3 năm 2004".

Một phát ngôn viên của Không quân Mỹ nói đây là một "hoạt động thường lệ".

Cuộc tập huấn đã được truyền thông Đài Loan tường thuật vào tuần này, cho rằng đây có thể là một cảnh báo từ Hoa Kỳ đối với Trung Quốc, sau khi Bắc Kinh tăng cường hiện diện quân sự xung quanh Đài Loan, hòn đảo tự trị mà Bắc Kinh luôn tuyên bố là thuộc về Trung Quốc.

Tại cuộc họp báo ngày 26/4, khi được hỏi về các máy bay ném bom của Mỹ, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc Ngô Khiêm chỉ nói rằng các lực lượng vũ trang Trung Quốc đang kiểm soát được tình hình, và sẽ luôn bảo vệ chủ quyền của đất nước.

Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc Ngô Khiêm.

Trung Quốc đưa ra những cảnh báo ngày càng gay gắt hơn với Đài Loan, khuyến cáo Đài Bắc hãy ngoan ngoãn tuân thủ, đồng thời điều bay máy bay quân sự bay quanh hòn đảo trong các hoạt động mà Bắc Kinh gọi là "tuần tra bao vây".

Bắc Kinh lo ngại Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn thuộc Đảng Dân tiến, muốn thúc đẩy độc lập chính thức cho Đài Loan. Bà Thái Anh Văn nói bà muốn duy trì hiện trạng và hòa bình với Trung Quốc.

Trong một bài xã luận hôm 27/4, tờ Hoàn cầu Thời báo của nhà nước Trung Quốc nói nếu máy bay ném bom của Mỹ có ý gửi một thông điệp tới Bắc Kinh về vấn đề Đài Loan, thì thông điệp đó chẳng có ích lợi gì.

"Mỹ không thể ngăn cản đại lục gây áp lực quân sự đối với Đài Loan", tờ báo nói.

"Máy bay quân sự của đại lục sẽ bay ngày càng gần Đài Loan hơn và cuối cùng sẽ bay ngay bên trên hòn đảo này".

Bài báo đe dọa :

"Nếu chính quyền Đài Loan công khai thúc đẩy chính sách ‘độc lập cho Đài Loan’ và cắt đứt tất cả các liên hệ chính thức với đại lục, thì đại lục sẽ xem Đài Loan như một chế độ thù địch và có phương tiện vô tận để đối phó".

Đài Loan và Biển Đông là hai vấn đề gây bất đồng chính giữa Washington và Bắc Kinh.

Các cuộc tuần tra nhằm thể hiện quyền "tự do hàng hải" của Mỹ ở Biển Đông, nơi Bắc Kinh đã bồi đắp để xây dựng các căn cứ quân sự, và sự ủng hộ của Hoa Kỳ cho Đài Loan dân chủ đã khiến Trung Quốc nổi giận.

Một tàu sân bay mới của Trung Quốc có thể sớm được hạ thủy và chạy thử là một phần trong kế hoạch hiện đại hóa quân sự của Trung Quốc, dựa trên những hình ảnh đăng tải trên truyền thông Trung Quốc trong tuần này khi chiếc tàu rời bến ở thành phố Đại Liên ở miền Bắc.

Hôm thứ Sáu, chính quyền Trung Quốc cảnh báo các tàu vận tải hãy tránh xa khu vực ngoài khơi Đại Liên trong một tuần vì những "hoạt động quân sự", nhưng không giải thích thêm chi tiết.

*****************

Trung Quốc gởi oanh tạc cơ hù dọa Đài Loan (RFI, 26/04/2018)

Bắc Kinh hôm nay 26/05/2018 đã huy động các oanh tạc cơ và chiến đấu cơ bay quanh Đài Loan để "thực tập tác chiến". Đây là một động thái mới trong nỗ lực nhằm chống lại "lực lượng đòi độc lập" ở Đài Loan - theo bộ Quốc Phòng Trung Quốc.

Oanh tạc cơ Trung Quốc H-6 bay qua không phận giữa đảo Okinawa và Miyako, biển Hoa Đông. Ảnh cho quân đội Nhật Bản công bố ngày 09/03/2014 - AFP PHOTO / JOINT STAFF

Không quân Trung Quốc trong một thông cáo cho biết đã điều các máy bay ném bom H-6K, phi cơ trinh sát và nhiều loại chiến đấu cơ khác, cất cánh từ nhiều sân bay khác nhau để tập trận. Các phi cơ chiến đấu này đã bay qua eo biểu Ba Sĩ (Bashi) ở phía nam Đài Loan và eo biển Miyako gần đảo Okinawa của Nhật Bản.

Thông cáo nói thêm, các oanh tạc cơ H-6K đã hoàn tất nhiều cuộc tập trận, trong đó có việc bay vòng quanh Đài Loan kể từ hôm 18/4 "để tăng cường năng lực bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ".

Phát ngôn viên bộ Quốc Phòng Trung Quốc Ngô Khiêm (Wu Qian) trong cuộc họp báo tuyên bố : "Một loạt các hoạt động được chúng tôi tiến hành nhằm trực tiếp chống lại các lực lượng đòi độc lập ở Đài Loan. Mục đích là ngăn chận âm mưu của các lực lượng này, không để gây tổn hại cho nhân dân Đài Loan. Nếu các thế lực này tiếp tục có những hành động thiếu suy nghĩ, chúng tôi sẽ có các biện pháp khác".

Đài Bắc hôm thứ Ba 24/4 loan báo sẽ tập luyện chống lực lượng Trung Quốc "xâm lược",trong cuộc tập trận bắn đạn thật thường niên sẽ diễn ra trong những tuần lễ tới. Bên cạnh việc thao dượt của Không quân, Hải quân, binh lính sẽ bắn đạn thật để "tiêu diệt địch quân giả định xâm nhập bờ biển", các máy bay không người lái đánh dấu những mục tiêu và giám sát chiến trường, công binh sửa chữa phi đạo của căn cứ Thanh Tuyền Cương (Ching Chuan Kang).

Tuần trước, các oanh tạc cơ H-6K và phi cơ trinh sát Trung Quốc cũng đã bay quanh Đài Loan. Hải quân Trung Quốc cũng cho biết tàu sân bay Liêu Ninh cùng với hai khu trục hạm đi qua vùng biển phía nam Đài Loan, tiến hành tập trận "tấn công và phòng thủ" trên Thái Bình Dương.

Thụy My

Một số chuyên gia nghiên cứu Biển Đông nhận định với VOA rằng động thái "phản đối" quen thuộc của Việt Nam trước những hành động hung hăng của Trung Quốc ở Biển Đông là một "phản ứng cần thiết" theo yêu cầu của luật pháp quốc tế, nhưng "không đủ", thậm chí đang tạo ra một vòng "luẩn quẩn".

Binh lính Trung Quốc tuần tra ở Đá Chữ Thập, thuộc quần đảo Trường Sa, ngày 9/2/2016.

Giải pháp đưa nhau ra Tòa trọng tài Quốc tế, theo họ, là một lựa chọn "ôn hòa" và "tối ưu" mà Việt Nam "không sớm thì muộn" cũng sẽ phải thực hiện.

Trả lời câu hỏi của báo chí hôm 24/4 liên quan đến việc Trung Quốc vừa lắp đặt các thiết bị tác chiến điện tử mới gây nhiễu sóng trên Đá Chữ Thập và Đá Vành Khăn, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam lên tiếng phản đối các động thái này, cùng một loạt hành động khác của Bắc Kinh ở Biển Đông gần đây như cho tàu You Lian Tuo 9 thi công dưới nước, và tổ chức cuộc đua thuyền buồm tại khu vực quần đảo Hoàng Sa.

Phát ngôn viên Lê Thị Thu Hằng nói các hành động của Trung Quốc "xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam", "trái với Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển giữa Việt Nam và Trung Quốc, tinh thần Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC)".

Phía Việt Nam yêu cầu Trung Quốc phải "chấm dứt ngay" các hoạt động trên và "tôn trọng" chủ quyền của Việt Nam ở Hoàng Sa và Trường Sa.

Nhận xét về phản ứng "quen thuộc" của Việt Nam, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, chuyên gia của Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore, cho rằng đây là một phản ứng cần thiết và "phù hợp với quan điểm của Việt Nam cũng như luật pháp quốc tế".

Tiến sĩ Nguyễn Nhã, một nhà sử học nhiều năm nghiên cứu về Biển Đông, cũng đồng ý với quan điểm này và giải thích thêm :

"Bởi vì nếu không phản đối, theo luật pháp quốc tế, là công nhận những gì Trung Quốc làm là thuộc chủ quyền của Trung Quốc, cho nên đó là một việc làm đương nhiên".

Tuy nhiên theo Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, động thái "phản đối" của Việt Nam sau mỗi hành động lấn lướt của Trung Quốc ở Biển Đông là "không đủ" và đang tạo ra một vòng "lẩn quẩn".

Ông nói : "Nó sẽ không đủ vì Trung Quốc hung hăng lắm. Họ cứ thế mà làm thôi. Việt Nam cứ phản đối, còn họ cứ làm. Và cuối cùng thì bây giờ trên thực tế đang có vấn đề lẩn quẩn".

Phát biểu của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam được đưa ra sau khi thông tin về việc Trung Quốc lắp đặt thiết bị quân sự gây nhiễu sóng tại quần đảo Trường Sa được Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ tiết lộ trên báo chí Mỹ ngày 9/4, giữa lúc Bắc Kinh đang tiến hành một cuộc tập trận được đánh giá là "lớn nhất từ trước tới nay" ở Biển Đông.

Trong tuyên bố gửi cho Ủy ban Quân vụ Thượng viện Hoa Kỳ tại buổi điều trần hôm 17/4, Đô đốc Mỹ Philip Davidson cho rằng Trung Quốc hiện đã có khả năng kiểm soát toàn bộ Biển Đông, và chỉ có chiến tranh mới có thể ngăn chặn nước này "thâu tóm" toàn bộ khu vực.

Đô đốc Philip Davidson điều trần tại Ủy ban Quân vụ Thượng viện Hoa Kỳ ngày 17/4/2018.

Trước những diễn tiến dồn dập, mà một số giới chức Mỹ cho là Bắc Kinh "tăng tốc quân sự hóa" khu vực Biển Đông, các chuyên gia cho rằng Việt Nam đang bị đẩy tới chỗ phải nhờ đến sự can thiệp của Tòa án trọng tài Quốc tế.

"Hướng duy nhất, theo tôi, là đưa ra tòa. Không có con đường nào khác cả", Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nói.

Theo ông, mặc dù việc kiện tụng không đảm bảo sẽ giải quyết hoàn toàn vấn đề tranh chấp (như kinh nghiệm của Philippines), nhưng "không sớm thì muộn", Việt Nam sẽ phải lựa chọn giải pháp này vì đây là phương pháp đấu tranh "ôn hòa" và "tối ưu nhất".

Còn theo đánh giá của Tiến sĩ Nguyễn Nhã, Việt Nam sẽ nắm nhiều phần thắng nếu kiện Trung Quốc ra Tòa án quốc tế. Vì theo ông, chủ quyền của Việt Nam trong khu vực là một "sự thật lịch sử" không thể chối cãi, với nhiều chứng cứ có thể tìm thấy ở các nước.

"Nước Pháp là một trong những nước mà tôi nghĩ nắm rất rõ về quá trình xác lập chủ quyền ra sao. Chỉ có điều, như tôi từng nói, Trung Quốc có hơn cả ngàn luận văn nghiên cứu về Biển Đông, trong khi Việt Nam lại có quá ít", Tiến sĩ Nguyễn Nhã cho biết.

Đầu tuần này, báo chí Trung Quốc cho biết nước này vừa khánh thành một tượng đài trên Đá Chữ Thập, nơi Bắc Kinh xây dựng thành đảo nhân tạo với các cơ sở quân sự và đường băng, với lý do là để "đánh dấu các công trình xây dựng ở Biển Đông".

Một nghị sĩ của Philippines, ông Gary Alejano, ngày 24/4 lên tiếng phản đối mạnh mẽ việc này, nói rằng hoạt động xây dựng của Trung Quốc trên đảo nhân tạo là "một cái tát" vào mặt các quốc gia có tuyên bố chủ quyền trong khu vực.

Tại cuộc họp báo ngày 24/4, phát ngôn viên Lục Khảng của Trung Quốc nói : "Các hoạt động xây dựng của Trung Quốc ở quần đảo Nam Sa (Trường Sa) và các đá chủ yếu là nhằm cải thiện các cơ sở liên quan trên đảo, đá, cũng như điều kiện sống và làm việc cho nhân viên tại đây, để Trung Quốc có thể thực hiện tốt hơn trách nhiệm và nghĩa vụ quốc tế của mình, chu cấp nhiều hơn cho cộng đồng quốc tế và giúp bảo vệ an ninh hàng hải ở Biển Đông, vốn rất quan trọng đối với sự phát triển của Trung Quốc và các nước trong khu vực".

Viễn Đông

Nguồn : VOA, 26/04/2018

Nếu đặt dự án "Quần thể du lịch nghỉ dưỡng và đô thị Bình Châu - Lý Sơn" của tập đoàn FLC ở Quảng Ngãi bên cạnh chuỗi diễn biến liên quan tới chủ quyền của Việt Nam tại Biển Đông, ắt sẽ thấy dự án ấy như một đòn của liên hoàn cước, ngay cả vô tình thì vẫn góp phần đáng kể vào việc giúp Trung Quốc củng cố yêu sách về chủ quyền tại Biển Đông…

Quần thể du lịch nghỉ dưỡng và đô thị Bình Châu - Lý Sơn

***

Ngày 17 tháng 4, khi điều trần trước Ủy ban Quân vụ của Thượng viện Hoa Kỳ, Đô đốc Philip Davidson – ứng viên cho vai trò Tư lệnh khu vực Thái Bình Dương của quân đội Hoa Kỳ - cảnh báo, bảy bãi đá ngầm mà Trung Quốc cưỡng đoạt từ tay Việt Nam ở quần đảo Trường Sa (Châu Viên - Cuarteron, Chữ Thập - Fiery Cross, Ga Ven - Gaven, Gạc Ma - Johnson, Tư Nghĩa - Hughes, Vành Khăn – Mischief, Xu Bi - Subi) rồi bồi đắp thành đảo nhân tạo suốt từ đầu thập niên 2010 đến nay, giờ đã trở thành một chuỗi căn cứ quân sự, giúp Trung Quốc kiểm soát toàn bộ Biển Đông, khống chế tất cả các hải lộ quan trọng trong khu vực.

Không phải tự nhiên mà Trung Quốc gia tăng nỗ lực khẳng định chủ quyền của mình tại Biển Đông. Chỉ tính từ đầu tháng đến nay, Trung Quốc đã khiêu khích cộng đồng quốc tế hai lần ở Biển Đông : Một lần gây nhiễu đối với chiến đấu cơ loại EA-18G Growler của hải quân Hoa Kỳ. Một lần, công khai quấy nhiễu hai chiến hạm HMAS Anzac và HMAS Toowoomba của hải quân Úc. Hai lần khiêu khích chỉ nhằm gửi lại thông điệp mà Trung Quốc phát hành từ lâu : Biển Đông không còn là vùng biển mà phi cơ, tàu bè có quyền tự do lưu thông như qui định của luật pháp quốc tế. Biển Đông giờ là vùng biển thuộc chủ quyền của Trung Quốc.

***

Với Việt Nam, Trung Quốc tiếp tục gửi thêm nhiều thông điệp khác cho cả hệ thống công quyền lẫn dân chúng, đặc biệt là cho ngư dân.

Cuối tháng trước, Việt Nam yêu cầu tập đoàn Repsol của Tây Ban Nha ngưng thăm dò – khai thác dầu khí ở lô 136-06. Giống như Việt Nam, Trung Quốc cũng xem thăm dò – khai thác dầu khí tại Biển Đông không đơn thuần là kiếm thêm tiền cho công khố. Điểm quan trọng nhất của hoạt động thăm dò - khai thác dầu khí là qua đó minh định chủ quyền của mình tại Biển Đông. Thành ra Trung Quốc rất hoan hỉ khi Repsol thôi thăm dò – khai thác dầu khí ở mỏ Cá Rồng Đỏ. Bà Hoa Xuân Oánh, Phát ngôn viên của Bộ Ngoai giao Trung Quốc, lập tức tuyên bố với cộng đồng quốc tế rằng, sự kiện Repsol ngừng thăm dò – khai thác dầu khí ở lô 136-06 chính là "bằng chứng rõ ràng" về chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông, chưa kể sự kiện này còn cho thấy tình hình Biển Đông đang tiến dần đến chỗ"ổn định và phát triển một cách tích cực". Ngược lại, giới nghiên cứu khu vực châu Á và Biển Đông xem sự kiện tập đoàn Repsol ngưng thăm dò – khai thác dầu khí ở lô 136-06 hết sức tai hại cho Việt Nam : Các tập đoàn quốc tế sẽ rất dè dặt khi được mời bắt tay với Việt Nam, cùng thăm dò – khai thác dầu khí tại Biển Đông bởi có quá nhiều rủi ro khó lường về chính trị.

Ngoài việc gây áp lực đối với hệ thống công quyền Việt Nam và các tập đoàn dầu khí ngoại quốc để ngăn chặn hoạt động thăm dò – khai thác dầu khí ở vùng biển mà Trung Quốc nhận là của mình, mức độ quyết liệt của Trung Quốc để bảo vệ "chủ quyền tại Biển Đông" trong lĩnh vực ngư nghiệp cũng đang tăng vừa nhanh, vừa mạnh.

Từ tháng trước đến nay, lực lượng vũ trang của Trung Quốc liên tục tấn công tàu đánh cá của ngư dân Việt Nam khi họ khai thác hải sản quanh quần đảo Hoàng Sa : Ngày 19 tháng 3, tàu đánh cá mang số hiệu QNg 90559 của ông Trần Quang, ngụ ở xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi bị tàu mang số hiệu 45103 của lực lượng hải cảnh Trung Quốc đâm cảnh cáo để đuổi ra khỏi "vùng biển thuộc chủ quyền của Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc". Ngày 22 tháng 3, tàu đánh cá mang số hiệu QNa 90822 của ông Nguyễn Tấn Sơn, ngụ tại xã Tam Quang, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam bị lực lượng hải cảnh Trung Quốc tịch thu toàn bộ ngư cụ, nhiều thiết bị hỗ trợ hải hành bị phá hủy. Ngày 20 tháng 4, hai tàu mang số hiệu 45103 và 46001 của lực lượng hải cảnh Trung Quốc đâm chìm tàu đánh cá mang số hiệu QNg 90332 của ông Nguyễn Tấn Ngọt, ngụ ở xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi. Cũng trong ngày 20 tháng 4, tàu đánh cá mang số hiệu QNg 90046 của ông Trần Năm, cũng ngụ ở xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi bị hải cảnh Trung Quốc tịch thu toàn bộ ngư cụ, hải sản.

Người ta tin rằng, lực lượng hải cảnh Trung Quốc sẽ tăng cả số lượng lẫn cường độ các cuộc tấn công nhắm vào những tàu đánh cá của ngư dân Việt Nam trong giai đoạn từ 1 tháng 5 đến 16 tháng 8 năm nay. Giống như những năm trước, Bộ Nông nghiệp - Nông thôn của Trung Quốc vừa ban hành lệnh cấm đánh cá ở Biển Đông để "bảo vệ nguồn lợi thủy sản" ở ngư trường thuộc… chủ quyền của Trung Quốc.

Giống như những năm trước, Bộ Ngoại giao Việt Nam tuyên bố lệnh cấm đánh cá năm nay của Trung Quốc là "vô giá trị" còn Bộ Nông nghiệp – Phát triển Nông thôn của Việt Nam thì gửi công điện nhắc nhở chính quyền các địa phương "động viên ngư dân bám biển" và "hướng dẫn, tổ chức ngư dân thành đoàn, đội để hỗ trợ nhau trên biển".

Và có lẽ cũng sẽ giống như những năm trước, các lực lượng hải quân, hải cảnh, kiểm ngư, cứu nạn hàng hải… của Việt Nam sẽ được đặt trong tình trạng "sẵn sàng trên… bờ" để ngư dân yên tâm bám… biển ! Họ sẽ rất tích cực trong việc… hướng dẫn ngư dân tự cứu mình và điều động ngư dân… tự cứu lẫn nhau khi gặp nhân họa ở Biển Đông !

***

Ngoài những thông tin có tính chất cảnh báo về nỗ lực quân sự hóa, truyền thông quốc tế còn cảnh báo về một nỗ lực khác của Trung Quốc – biến ngư dân thành dân quân – nhằm củng cố yêu sách của Trung Quốc về chủ quyền tại Biển Đông, giúp Trung Quốc độc chiếm vùng biển này.

Tháng 5 năm 2016, Reuters công bố một phóng sự điều tra, theo đó, chính quyền đảo Hải Nam đang huấn luyện quân sự cho ngư dân Trung Quốc, trang bị vũ khí cho những ngư dân này và phiên chế các tàu đánh cá thành đội.

Đại diện chính quyền tỉnh Hải Nam nói với Reuters rằng khoảng 50.000 tàu đánh cá đã được trang bị hệ thống liên lạc với lực lượng tuần duyên, được cấp xăng, nước đá để ngoài việc đánh bắt hải sản thì còn tham gia "bảo vệ chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông".

Nhiều ngư dân Trung Quốc làm việc trên những tàu đánh cá tại Biển Đông đã được trả tiền trong thời gian huấn luyện quân sự (bao gồm cứu nạn, chiến đấu), thu thập - báo cáo thông tin về tình hình trên biển. Chủ một số công ty đánh cá tư nhân xác nhận với Reuters rằng công ty của họ được nhà nước tài trợ để thay tàu đánh cá bằng gỗ bằng tàu đánh cá có vỏ thép, có thể thực hiện dễ dàng các chuyến hải hành đến tận quần đảo Trường Sa, vừa khai thác hải sản, vừa "chống các tàu đánh cá ngoại quốc xâm phạm chủ quyền". Nhiều ngư dân Trung Quốc khẳng định, họ tin rằng quân đội Trung Quốc đủ sức bảo vệ họ nếu hoạt động của họ bị kháng cự.

Phóng sự điều tra của Reuters kể thêm, vào thời điểm đó, các tàu đánh cá của Trung Quốc đã có thể nhận tiếp liệu (nước ngọt, xăng…) ở quần đảo Hoàng Sa và ngư dân Trung Quốc tin là họ sẽ có thể sớm nhận tiếp liệu tương tư tại những căn cứ quân sự mà Trung Quốc đang xây dựng ở quần đảo Trường Sa.

Một viên chức của chính quyền tỉnh Hải Nam khoe với Reuters rằng, lực lượng dân quân của Trung Quốc trên biển đang phát triển mạnh, vì "ngư dân Trung Quốc quyết tâm bảo vệ lãnh hải và lợi ích quốc gia".

Những thông tin vừa kể đã khiến một số chuyên gia an ninh – quốc phòng lo ngại. Hải quân các quốc gia thì đã được huấn luyện về cách ứng xử và liên lạc khi đối diện nhau trên biển nhưng chắc chắn dân quân của Trung Quốc trên biển thì không. Cũng vì vậy, lực lượng này có thể tạo ra những cuộc xung đột.

Trên thực tế, các tàu đánh cá của Trung Quốc đã gây ra nhiều scandal vì xâm phạm, đánh bắt trái phép trong lãnh hải của nhiều quốc gia, khi bị ngăn chặn hoặc bị đuổi, không ít lần, các tàu đánh cá của Trung Quốc lao vào tấn công các tàu công vụ của chính quyền sở tại để tìm đường thoát.

Chỉ tính riêng năm 2016, hải quân và hải cảnh của Nhật, Nam Hàn, Argentina… cùng bị đẩy vào tình thế phải nổ súng vào tàu đánh cá của Trung Quốc bởi những tàu đánh cá này lao vào họ. Cũng trong năm 2016, quan hệ giữa Indonesia và Trung Quốc trở thành căng thẳng chưa từng có do hải cảnh Trung Quốc giải vây cho một tàu đánh cá của Trung Quốc bị hải quân Indonesia bắt giữ vì đánh bắt trái phép trong lãnh hải Indonesia. Song song với việc lên án hải cảnh Trung Quốc vi phạm luật pháp quốc tế, Indonesia cương quyết đòi Trung Quốc giao lại tàu đánh cá mà hải cảnh Trung Quốc đã đoạt lại trái phép trong tay hải quân Indonesia...

***

Với chiều dài bờ biển khoảng 3.500 cây số, Việt Nam có hơn một triệu ngư dân và chừng 28.000 tàu đánh cá chuyên đánh bắt xa bờ. Ngoài yếu tố kinh tế, ngư nghiệp trở thành lĩnh vực quan trọng còn vì ngư dân và hoạt động ngư nghiệp góp phần đáng kể trong việc minh định chủ quyền của Việt Nam ở Biển Đông.

Thế nhưng giống như nông dân, ngư dân Việt Nam không được hưởng bất kỳ chính sách đãi ngộ nào. Họ phải tự vay nóng, trả lãi cao để sắm tàu, để có vốn thực hiện các chuyến đi biển. Tự đối đầu với cả nhân họa (bị lực lượng vũ trang nhiều quốc gia săn đuổi, tấn công, tịch thu tàu, ngư cụ, bắn, bắt), lẫn thiên tai trên biển. Bị thương, mất mạng, phá sản vì nhân họa, thiên tai phổ biến tới mức được xem như sự mặc định của số phận khi trót là ngư dân Việt.

Trước nay, tất cả những chương trình hỗ trợ ngư dân bám biển, phát triển ngư nghiệp, khẳng định chủ quyền đều có… vấn đề. Năm 1997, hệ thống công quyền Việt Nam triển khai chương trình "hỗ trợ đánh bắt xa bờ", mười năm sau (2006), sau khi chương trình "hỗ trợ đánh bắt xa bờ" ngốn hết 1.400 tỉ, Thanh tra Chính phủ xác nhận, 95% của khoản 1.400 tỉ này bị tham nhũng. Các tỉnh - thành phố, quận – huyện, phường - xã của 29 tỉnh, thành phố nằm trong chương trình "hỗ trợ đánh bắt xa bờ" đã thi nhau dựng ra những hợp tác xã ma, công ty ma để rút bằng hết nguồn vốn vay có tính ưu đãi cho ngư dân để chia chác với nhau.

Sau chương trình "hỗ trợ đánh bắt xa bờ", cuối thập niên 2000, hệ thống công quyền Việt Nam đề ra chương trình "lắp thiết bị định vị vệ tinh cho tàu đánh cá". Sau khi hoàn tất tiến trình thí điểm với 2.000 tàu đánh cá, hàng loạt thuyền trưởng của các tàu đánh cá được hệ thống công quyền hỗ trợ khăng khăng đòi trả lại thiết bị vì chất lượng tồi, hiệu quả kém mà lại quá nhiều ràng buộc. Năm 2014, chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định 67, khẳng định sẽ đầu tư - phát triển hoạt động thủy sản, đặc biệt là sẽ dành ra một "gói" trị giá 14.000 tỉ hỗ trợ ngư dân bám biển bằng cách chuyển đổi các tàu đánh cá bằng gỗ thành tàu có vỏ thép, hiện đại. Dẫu chưa có tổng kết song kế hoạch chuyển đổi các tàu đánh cá bằng gỗ thành tàu có vỏ thép coi như đã phá sản : Đa số tàu đánh cá vỏ thép đều không thể ra khơi vì từ vỏ tới máy móc, thiết bị cùng trục trặc ngay trong chuyến hải hành đầu tiên.

***

Tuy dự án "Quần thể du lịch nghỉ dưỡng và đô thị Bình Châu - Lý Sơn" của tập đoàn FLC ở Quảng Ngãi chưa được phê duyệt nhưng giới lãnh đạo chính quyền tỉnh Quảng Ngãi vẫn thúc, ép "toàn bộ hệ thống chính trị" ở tỉnh này giải tỏa - thu hồi để sớm bàn giao cho tập đoàn FLC hai hòn đảo (An Bình - đảo Bé, Lý Sơn – đảo Lớn) cùng thuộc huyện Lý Sơn và hàng ngàn héc ta đất thuộc các xã Bình Châu, Bình Hải, Bình Hòa, Bình Phú của huyện Bình Sơn.

Cả công chúng lẫn báo giới Việt Nam cùng tỏ ra hết sức bất bình vì chính quyền tỉnh Quảng Ngãi hăng hái thái quá trong việc hỗ trợ tập đoàn FLC triển khai dự án "Quần thể du lịch nghỉ dưỡng và đô thị Bình Châu - Lý Sơn" (lấy 500 tỉ đồng từ công khố tạm ứng cho FLC bồi thường - thu hồi đất, chỉ đạo ngưng thực hiện dự án cải tạo Đồn Biên phòng Bình Hải, dời đồn này đi nơi khác, gạt bỏ đề án xây dựng khu vực Lý Sơn - Bình Châu thành "Công viên Địa chất toàn cầu" dù đã chi 50 tỉ đồng để chuẩn bị hồ sơ trình cho UNESCO).

Nhiều người xem những yếu tố vừa kể là bằng chứng của lối hành xử duy lợi, bất chấp nhiều thứ từ môi trường, sinh thái, cho tới vai trò, tầm vóc của hoạt động quốc phòng... Thế nhưng xét về tổng thể, môi trường, sinh thái, vị trí của đảo Bé, đảo Lớn hay Đồn Biên phòng Bình Hải dường như chưa phải là điều đáng bận tâm nhất. Chưa kể tại sao lại ủng hộ việc duyệt chi tới 20 tỉ đồng để xây dựng lại trú sở cho một đơn vị thuộc một lực lượng mà toàn bộ hoạt động chỉ diễn ra quanh… bờ như Đồn Biên phòng Bình Hải ?

Chưa ai phân tích, dự đoán xem cả tâm thế lẫn tư thế của ngư dân sẽ như thế nào khi họ đã rất lẻ loi ngoài biển, giờ, bị tước luôn cả sự ổn định ở trên bờ để có thể yên tâm ra khơi, qua những dự án kiểu như dự án "Quần thể du lịch nghỉ dưỡng và đô thị Bình Châu - Lý Sơn" ? Nếu ngư nghiệp quan trọng vừa vì những đóng góp của lĩnh vực này cho kinh tế quốc gia, vừa vì sự phát triển của nó đồng nghĩa với gia tăng hiệu quả của việc minh định chủ quyền tại Biển Đông thì tại sao những dự án như dự án "Quần thể du lịch nghỉ dưỡng và đô thị Bình Châu - Lý Sơn" có thể mọc lên như nấm suốt từ Bắc vào Nam ? Tại sao những dự án kiểu ấy xóa sổ nhiều làng chài, nguy hại cho sự ổn định và phát triển của ngư nghiệp mà vẫn được phê duyệt hàng loạt ?

Từ khi bị Trung Quốc ép phải rời khỏi các ngư trường truyền thống quanh khu vực quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Trường Sa, ngư dân Việt Nam phải giong thuyền đến những vùng biển khác khai thác hải sản để sống và cũng vì vậy, suốt thập niên vừa qua, họ trở thành đối tượng bị hải quân, hải cảnh của nhiều quốc gia trong khu vực Đông Nam Á săn đuổi, bắn, bắt, tịch thu tàu, tịch thu ngư cụ, phạt tù… Đã bế tắc khi mưu sinh ngoài biển, vào bờ thì mất nhà, mất đất, mất lối xuống biển, mất chỗ neo thuyền,… bao giờ ngư dân Việt nhất loạt bỏ biển như nông dân Việt lũ lượt ly nông, ly hương ? Lúc nào chủ quyền của Việt Nam tại Biển Đông sẽ chỉ còn được khẳng định trên môi miệng của các Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao ?

***

Nếu theo dõi kỹ các diễn biến liên quan đến tương quan ngư dân – ngư nghiệp – chủ quyền của Việt Nam tại Biển Đông, người ta không thể không nhớ huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi vì đó là địa phương liên tục có tàu đánh cá bị Trung Quốc tấn công, bắt giữ, tịch thu ngư cụ.

Điều duy nhất mà hệ thống công quyền Việt Nam đã làm để ghi nhận sự năng động trong hoạt động ngư nghiệp của ngư dân huyện Bình Sơn và được hệ thống truyền thông Việt Nam quảng bá rộng rãi là buộc ngư dân ký cam kết không xâm nhập, khai thác hải sản ở những vùng biển thuộc chủ quyền của các quốc gia khác, sau khi Bình Sơn trở thành địa phương dẫn đầu về số lượng ngư dân Việt bị các quốc gia ở khu vực Đông Nam Á tống giam.

Tại sao tập đoàn FLC lại chọn Bình Sơn ? Tại sao "toàn bộ hệ thống chính trị" ở Quảng Ngãi lại dễ dàng nhất trí với ý tưởng thu hồi 4.000 héc ta ở Bình Sơn, Lý Sơn làm sân golf, khách sạn, trung tâm hội nghị, trung tâm thương mại, biệt thự nghỉ dưỡng… hoan hỉ hỗ trợ để biến ý tưởng đó thành hiện thực cho dù ý tưởng đó xóa sổ khu vực có hoạt động ngư nghiệp năng động nhất ở Việt Nam ?

Song hành với các đại dự án của FLC là hàng loạt scandal ởQuảng Ninh, Thanh Hóa, Bình Định, Quảng Bình... Giữa năm ngoái, sau khi phân tích các thông tin trong cáo bạch của FLC, một tờ báo ở Việt Nam cho biết, cả doanh thu lẫn lợi nhuận của FLC cùng giảm hơn 20% so với cùng kỳ năm 2016 và rất khó đạt mục tiêu đã cam kết với cổ đông (tính đến giữa năm 2017, cả doanh thu lẫn lợi nhuận đều không đạt 25% mục tiêu đề ra cho cả năm 2017). Ngoài năm ngân hàng tại Việt Nam, FLC còn được Ngân hàng Công thương của Trung Quốc (ICBC) hỗ trợ về vốn.

Trân Văn

Nguồn : VOA, 26/04/2018

Trung Quốc đưa ra đường lười bò mới trên Biển Đông (RFA, 24/04/2018)

Các nhà khoa học Trung Quốc mới đây đã đưa ra đề nghị đường chữ U nối liền thay cho đường đứt khúc 9 đoạn trên Biển Đông. Tờ Bưu Điện Hoa Nam Buổi Sáng trích lời các nhà nghiên cứu Trung Quốc cho biết như vậy hôm 22/4.

Bản đồ với đường đứt khúc 9 đoạn do Trung Quốc vẽ ra trên Biển Đông - AFP

Theo tờ báo này, đây là kết quả của một dự án nghiên cứu được chính phủ Trung Quốc tài trợ.

Tờ Bưu Điện Hoa Nam Buổi Sáng trích lời một nhà nghiên cứu giấu tên cho biết ‘Đường lưỡi bò mới sẽ bắt đầu từ cửa vịnh Bắc Bộ giữa Trung Quốc và Việt Nam, đi về phía nam vào vùng biển Malaysia, rẽ ngoặt lên vùng biển phía tây Philippines và kết thúc ở phía đông nam đảo Đài Loan’.

Nhóm nghiên cứu của Trung Quốc nói rằng đường lưỡi bò mới giúp Trung Quốc có toàn quyền thực thi quyền đánh bắt cá, khảo sát và khai thác dầu khí hoặc tài nguyên khoáng sản, cho đến việc xây dựng các căn cứ quân sự với các cảng nước sâu, sân bay. Các quốc gia khác được tự do đi lại trong vùng này nhưng phải xin phép và thảo luận với Trung Quốc nếu muốn thực thi các quyền vừa nói.

Đường chữ U nối liền mới dựa vào một bản đồ được Trung Quốc đưa ra từ năm 1951. Theo bản đồ đó, Trung Quốc vẽ đường đỏ và đen có hình dáng tương tự như đường lưỡi bò hiện nay.

Trung Quốc sử dụng đường lưỡi bò để đòi chủ quyền đến 90% diện tích Biển Đông. Đây cũng là nơi một số nước trong khu vực cũng đòi chủ quyền bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan.

Hồi tháng 7 năm 2016, tòa Trọng tài Quốc tế đã bác bỏ tính hợp lệ của đường đứt khúc 9 đoạn.

Hiện Bộ Ngoại giao Trung Quốc vẫn chưa đưa ra lời bình luận về thông tin mới này.

******************

Đô đốc Mỹ : Trung Quốc có khả năng 'thâu tóm' Biển Đông (VOA, 24/04/2018)

Một đô đốc được đề cử vào vị trí Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ mới nói với các nhà lập pháp nước này rằng Trung Quốc hiện đủ mạnh để có thể "thâu tóm" Biển Đông và chỉ có một cuộc xung đột vũ trang mới có thể ngăn chặn điều này.

Một tàu khu trục được trang bị tên lửa dẫn đường của Trung Quốc tham gia cuộc tập trận chung với Nga năm 2014.

Trong tuyên bố bằng văn bản gửi tới Ủy ban Quân vụ Thượng viện Hoa Kỳ nhân buổi điều trần hôm 17/4, Đô đốc Philip Davidson nhận xét rằng việc Trung Quốc mở rộng sự hiện diện quân sự ở vùng biển tranh chấp với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, đã tạo cơ hội "thống trị" cho quân đội nước này ở Biển Đông.

Ông Davidson viết rằng Trung Quốc "bắt đầu" phát triển các tiền đồn quân sự ở Biển Đông từ tháng 12 năm 2013, và từ đó tới nay, nước này đã "bồi đắp xây đảo nhân tạo", "nơi chứa máy bay" và "các hệ thống phòng thủ".

"Các hành động này trái ngược hoàn toàn với khẳng định của Chủ tịch Tập [Cận Bình] năm 2015 tại Vườn Hồng [Nhà Trắng] rằng Bắc Kinh không có ý định quân sự hóa Biển Đông. Hiện nay, các căn cứ tiền tiêu này dường như đã hoàn tất. Điều chỉ còn thiếu là việc triển khai lực lượng", ứng cử viên cho vị trí tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương Mỹ nhận xét.

Quan chức hải quân cấp cao này nói thêm rằng "một khi chiếm đóng, Trung Quốc sẽ có thể mở rộng tầm ảnh hưởng hàng nghìn dặm về phía nam cũng như phô diễn sức mạnh sâu vào vùng Châu Đại Dương".

Ông Philip Davidson trong buổi điều trần hôm 17/4.

"Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Hoa sẽ có thể sử dụng các căn cứ này để thách thức sự hiện diện của Mỹ ở khu vực, và bất kỳ lực lượng nào được triển khai tới các đảo sẽ dễ dàng lấn át các lực lượng quân sự của các nước cũng tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông", Đô đốc Davidson nhận định tiếp.

"Nói một cách ngắn gọn, Trung Quốc giờ có khả năng kiểm soát Biển Đông trong mọi tình huống, trừ khi gây chiến với Mỹ".

Ông Dương Danh Dy, một chuyên gia về quan hệ Việt-Trung, từng nhiều lần nói với VOA Việt Ngữ rằng Bắc Kinh sẽ "không bao giờ từ bỏ tham vọng bành trướng hơn nữa, bá quyền hơn nữa" ở Biển Đông.

Liên quan tới vấn đề an ninh hàng hải, đề cử cho vị trí tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương nói rằng Việt Nam có lẽ muốn "phát triển khả năng của lực lượng tuần duyên [Việt Nam gọi là Cảnh sát Biển] thông qua việc chuyển giao Excess Defense Articles [các thiết bị mà tuần duyên Mỹ không dùng nữa]".

Ông cho rằng Hoa Kỳ "không nên chỉ tập trung vào [giúp đỡ] các thiết bị mà còn nên chú trọng vào sự bền vững, như huấn luyện, cơ sở hạ tầng… để tăng cường năng lực thực sự và củng cố quan hệ".

Một trong các tàu ngầm Việt Nam mua của Nga.

Ngoài vấn đề Biển Đông và tăng cường năng lực hàng hải, cái tên Việt Nam còn được ông Davidson nhắc tới liên quan tới các biện pháp trừng phạt về vũ khí mà Mỹ có thể áp đặt lên Nga.

Đạo luật Chống Các Đối thủ của Mỹ thông qua trừng phạt (CAATSA) bao gồm các biện pháp đối với các nước có giao dịch đáng kể với ngành tình báo và quốc phòng của Nga.

Tin cho hay, Moscow là một trong đối tác truyền thống về vũ khí của Việt Nam. Hà Nội từng chi hàng tỷ đôla để "tậu" thiết bị quân sự của Nga.

Khi được hỏi là CAATSA ảnh hưởng ra sao tới quan hệ quân sự của Mỹ với Việt Nam, Đô đốc Davidson nói rằng "một ưu tiên chính đối với Hoa Kỳ và Hạm đội Thái Bình Dương là tiếp tục phát triển quan hệ đồng minh và đối tác để tất cả mọi quốc gia hưởng lợi từ một môi trường đảm bảo an ninh, ổn định, thịnh vượng và hòa bình cho toàn khu vực".

Ông nói thêm rằng "hoạt động cũng như sự tham gia của Nga khắp vùng Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương tiếp tục tăng nhằm thúc đẩy các quyền lợi chiến lược của họ cũng như gây tổn hại tới các quyền lợi của Mỹ". Ngoài ra, theo đô đốc này, Moscow cũng "tìm kiếm các cơ hội kinh tế để xuất khẩu năng lượng và vũ khí trong khu vực".

Đô đốc Harry Harris trong chuyến thăm Việt Nam năm 2016.

"CAATSA sẽ gây quan ngại trong mối quan hệ quốc phòng của chúng ta ở khu vực Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương với các nước như Ấn Độ, Việt Nam và Indonesia. Nếu Hoa Kỳ quyết định trừng phạt các nước đối tác này vì mua thiết bị của Nga, quyết định này sẽ cản trở việc phát triển mối quan hệ đối tác với mỗi nước và khiến các đối tác tăng cường phụ thuộc vào Nga", ông Davidson nói.

Nếu được chuẩn thuận, Đô đốc Philip Davidson sẽ lên thay Đô đốc Harry Harris sau khi ông này từ nhiệm để trở thành đề cử đại sứ Hoa Kỳ tại Australia.

Theo báo chí quốc tế, ông Harris từng nhiều lần lên tiếng về Biển Đông, nhất là liên quan tới quyền tự do hàng hải ở vùng biển này, làm Trung Quốc phật lòng.

*********************

Trung Quốc lại tập trận bắn đạn thật ở biển Hoa Đông (RFI, 24/04/2018)

Các hành động thị uy trên biển của Bắc Kinh tiếp tục diễn ra. Theo một bản tin của Tân Hoa Xã tối hôm qua, 23/04/2018, Trung Quốc đã lại cho tiến hành tập trận bắn đạn thật ở vùng biển Hoa Đông.

Các máy bay chiến đấu Trung Quốc J-15 cất cánh từ tàu sân bay Liêu Ninh. Ảnh chụp ngày 02/01/2017. STR / AFP

Đây là đợt tập trận mới nhất trong một loạt cuộc tập trận trong được Bắc Kinh tung ra từ đầu tháng Tư đến nay trên các vùng biển quanh Trung Quốc.

Theo hãng tin chính thức của Trung Quốc, thì một đội tàu Trung Quốc, trong đó có tàu sân bay Liêu Ninh và các chiến đấu cơ J-15 đã tham gia cuộc tập trận phòng không, và chống tàu ngầm, sử dụng đến các loại vũ khí phòng không và chống ngầm để đối phó với một kẻ thù giả định.

Tân Hoa Xã tuy nhiên không cho biết là cuộc tập trận diễn ra ở địa điểm cụ thể nào trên biển Hoa Đông.

Cuộc tập trận này được cho là sẽ bị Nhật Bản phản ứng gay gắt vì từ trước đến nay, Tokyo luôn luôn phản đối việc Bắc Kinh thường xuyên đưa tàu hải cảnh xâm nhập vùng biển quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư mà hai bên tranh chấp ở biển Hoa Đông.

Trong vòng 10 ngày qua, nhóm tàu sân bay Liêu Ninh tiến hành hàng loạt cuộc tập trận ở tây Thái Bình Dương, Biển Đông và eo biển Đài Loan.

Hãng tin AFP của Pháp bình luận đây tiếp tục là một hành động phô diễn sức mạnh của hải quân Trung Quốc trên các vùng biển tranh chấp, vốn gây không ít lo lắng cho các nước láng giềng.

Giới quan sát đặc biệt chú ý đến việc hàng không mẫu hạm Liêu Ninh xuất hiện trong mọi cuộc tập trận thị uy. Đặc biệt gây quan ngại ở Đài Bắc là hai cuộc tập trận khác nhau gần Đài Loan.

Chính quyền Đài Loan đã có phản ứng và theo hãng tin Anh Reuters, Đài Loan sẽ lại tập trận vào tuần tới, và đặc biệt tập huấn việc đẩy lùi lực lượng xâm chiếm đảo, sửa chữa khẩn cấp các sân bay và căn cứ không quân, và điều phối việc sử dụng các loại drone dân sự.

Trọng Nghĩa

**********************

Đô đốc Hải Quân Mỹ : ‘Chúng ta đã mất Biển Đông’ (Người Việt, 23/04/2018)

"Chúng ta đã mất Biển Đông", đô đốc Mỹ nói với Quốc Hội rằng chỉ có chiến tranh mới đối phó được chuyện Trung Quốc khóa chặt thủy lộ bận rộn nhất thế giới.

Đô Đốc Philip S. Davidson, người được đề cử giữ chức tư lệnh lực lượng Mỹ tại Thái Bình Dương, nói ra một thực tế trong cuộc điều trần của Thượng Viện hồi tuần qua, báo Observer tường thuật.

Đô Đốc Philip S. Davidson. (Hình : US Navy Photo)

Trung Quốc đã hoàn tất việc biến 7 bãi đá ngầm tại Trường Sa mà họ cướp của Việt Nam năm 1988 thành 7 căn cứ quân sự khổng lồ. Những cơ sở trên các đảo nhân tạo này lớn mạnh đủ để hoàn toàn kiểm soát khống chế thủy lộ qua Biển Đông. Các cơ sở quân sự, các công sự chiến đấu, các cảng biển và phi trường đã sẵn sàng, giờ đây họ chỉ còn một việc là đưa hạm đội, máy bay chiến đấu tới là xong.

"Khi chiếm đóng, Trung Quốc có thể kéo dài ảnh hưởng hàng ngàn dặm về phía Nam và dự phóng sức mạnh sâu tới Châu Đại Dương (tức các quốc gia lớn nhỏ giữa Thái Bình Dương)", Đô Đốc Davidson cho hay.

Theo ông, Trung Quốc sẽ dùng các căn cứ trên Biển Đông để "thách đố sự hiện diện của lực lượng Mỹ tại khu vực. Lực lượng của họ được điều động tới khu vực các đảo nhân tạo đó cũng đều ăn trùm lực lượng của các nước khác trong khu vực cũng tranh chấp chủ quyền biển đảo với họ. Nói tóm lại, Trung Quốc hiện đã có khả năng kiểm soát thủy lộ Biển Đông trong tất cả mọi tình huống chỉ thiếu chuyện chiến tranh với Mỹ".

Hai máy bay quân sự Trung Quốc đáp xuống đảo nhân tạo Vành Khăn. (Hình : Inquirer)

Cuộc điều trần của ông Davidson diễn ra chỉ ít ngày sau khi hai chiến hạm và một tàu tiếp vận của Úc trên đường tới thăm viếng Việt Nam đã bị một nhóm tàu chiến Trung Quốc quấy rối trên Biển Đông.

Trung Quốc ngang ngược tuyên bố chủ quyền hơn 80% Biển Đông theo hình "lưỡi bò" mà nhiều khu vực lấn sâu vào vùng biển đặc quyền kinh tế của các nước khác, đặc biệt là Việt Nam. Tòa án Trọng tài Quốc tế tại The Hague, Hòa Lan, đã ra phán quyết bác bỏ cái "lưỡi bò" nhưng Bắc Kinh cậy thế sức mạnh nước lớn tuyên bố không chấp nhận dù họ cũng là một nước ký vào Công ước Quốc tế về Luật Biển (UNCLOS).

Theo Đô Đốc Davidson, chỉ có xung đột võ trang mới ngăn chặn được chuyện Trung Quốc khóa chặt thủy lộ quốc tế qua Biển Đông. Chính vì thế Hoa Kỳ cần phải "lấy lại lợi thế kỹ thuật" quân sự vốn hãnh diện từ 5 thập niên qua. Ông nói lực lượng của ông không thể đối phó được với các loại võ khí siêu thanh mà Trung Quốc đang phát triển.

Hiện tại, hình ảnh do vệ tinh chụp được chứng tỏ Trung Quốc đã hoàn tất xây dựng các pháo đài kiên cố, thiết trí các hệ thống võ khí, các trang bị điện tử trên các đảo nhân tạo. Phi đạo tại 3 trong 7 đảo nhân tạo thì dài đủ cho các phi cơ quân sự lớn nhất đáp xuống. Trước sự chỉ trích của thế giới, Bộ quốc phòng Trung Quốc ngang ngược tuyên bố việc họ đưa lính và võ khí tới các đảo nhân tạo ở Trường Sa là "quyền đương nhiên của nước có chủ quyền".

Hồi tuần trước, có tin Trung Quốc đã thiết trí hệ thống phá sóng radar và truyền tin tới đảo nhân tạo Vành Khăn cùng với các hệ thống võ khí khác. Trước đó, tin tức từ Philippines nói họ đã thấy hai máy bay quân sự đáp xuống Vành Khăn trong khi một số tàu vận tải và chiến hạm đậu tại đó.

Trong khi đó, báo South China Morning Post đưa tin một nhóm chuyên viên Trung Quốc đã có dự án vẽ lại bản đồ Biển Đông với các vạch đứt đoạn được nối liền lại với nhau để xác định rõ hơn "chủ quyền" cướp ngày của họ. (TN)

*****************

Hàng không mẫu hạm tự chế đầu tiên của Trung Quốc sẵn sàng cho chiến tranh (CaliToday, 24/04/2018)

Báo Global Times, trụ sở ở Bắc Kinh, cho biết hàng không mẫu hạm nội địa đầu tiên, chưa được đặt tên, có thể sẵn sàng chiến đấu trong vòng hai năm sau khi dự định giao cho hải quân Trung Quốc vào cuối năm nay.

Hàng không mẫu hạm tự chế tạo đầu tiên của Trung Quốc đang chuẩn bị cho chiến tranh - Photo Credit : AP

Ảnh và video clip xuất hiện trực tuyến từ sáng thứ Hai, xác nhận rằng hàng không mẫu hạm nội địa đầu tiên của Trung Quốc đã bắt đầu chuyến hải hành đầu tiên của mình.
Ngày ra mắt là không có gì ngạc nhiên-Thứ Hai là ngày Hải quân Giải phóng Nhân dân được thành lập.

Tàu chưa đặt tên từ bến tàu tại Nhà máy đóng tàu Dalian ở phía đông bắc Trung Quốc, nơi mẫu hạm Liêu Ninh, đã trải qua bảy năm trang bị thêm sau khi được mua từ Ukraine. Sau đó, dịch vụ này đã bắt đầu hoạt động như căn cứ hải không quân đầu tiên của Trung Quốc.
Cục hàng hải tỉnh Liêu Ninh đã đánh dấu một khu vực cấm nhập cảnh vào thứ Sáu tuần trước, ngăn chặn các tàu nhập khoảng 1.500 km2 nước ở Biển Hoàng Hải, ngoài khơi Đại Liên từ ngày 20 đến 28 tháng Tư.

Hình ảnh đăng trực tuyến cho thấy rằng giàn giáo xung quanh các Hàng Không Mẫu Hạm mới đã được gỡ bỏ, với một hệ thống radar hoạt động rõ ràng có thể nhìn thấy trên cây cầu.

Hình ảnh này cho thấy công nhân sử dụng các khẩu pháo nước để làm sạch boong tàu trong khi neo của Hàng Không Mẫu Hạm được kéo lên. Một số cần cẩu cũng được phát hiện trên boong tàu trong một bức ảnh chụp vào đầu tháng này khi các trang bị và thực phẩm, nhiên liệu được cho là được chuyển giao cho người vận chuyển.

Bắc Kinh bắt đầu xây dựng hàng không mẫu hạm này vào cuối năm 2013, và các nhà quan sát nước ngoài tin rằng nó có thể là một bản sao của Liêu Ninh, khi các kỹ sư và xưởng đóng tàu Trung Quốc tìm cách sử dụng các sơ đồ thu được cùng với thân tàu do Liên Xô sản xuất.

Tuy nhiên, tốc độ mà Trung Quốc đã sao chép thiết kế của Liên Xô với công kỹ nghệ bản địa vẫn còn khiến các nhà phân tích ngạc nhiên. Cuộc thử nghiệm trên biển chỉ diễn ra sau một năm sau khi bến cảng của mẫu hạm này bị ngập lụt lần đầu tiên vào tháng Tư năm 2017.

Các thông số kỹ thuật của nhà cung cấp chế tạo bao gồm dịch vụ chuyển khoảng 65.000 tấn, động cơ diesel và động cơ hơi nước thông thường, cộng với hệ thống phóng máy chạy bằng hơi nước cho các máy bay trên tàu.

Trong khi đó, Liêu Ninh, đang ở trong một hải đội đi tuần cùng với các khu trục hạm có hỏa tiễn đạn đạo, các máy bay chiến đấu trên tàu, trên đường từ Biển Đông đến Tây Thái Bình Dương trong chuyến hải hành dài để giúp thủy thủ đoàn thích ứng với các cuộc tấn công phối hợp trên biển, Tân Hoa Xã tường trình.

Liêu Ninh hiện đang ở vùng biển phía đông của Kênh Bashi, giữa Philippines và Đảo Orchid, ngoài khơi Đài Loan, trong một cuộc chiến tập với hai tàu khu trục Hải quân PLA loại 052C, theo tờ PLA Daily.

Ngọc Thạch

(Theo Yahoo News)

Tranh chấp Biển Đông giữa Trung Quốc và Việt Nam không chỉ giới hạn trên biển với những va chạm xung quan việc đánh cá, khoan dầu, mà nó còn mở rộng vào phòng làm việc của các học giả hai bên.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị (trái) và Ngoại trưởng Việt Nam Phạm Bình Minh, tại một cuộc họp báo ở Hà Nội, ngày 1/4/2018. AFP

Người ta biết gì về học giả Trung Quốc nghiên cứu Biển Đông và quan hệ Việt Trung ?

Tiến sĩ Nguyễn Thành Trung, Trưởng Khoa quan hệ quốc tế tại Đại học Khoa học xã hội nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh trình bày vấn đề này.

Ông Nguyễn Thành Trung có bằng Tiến sĩ quan hệ quốc tế tại Đại học Virginia, Hoa Kỳ, và cũng là cựu sinh viên Đại học Phúc Đán, ở Thượng Hải. Ông thông thạo tiếng Trung Quốc và có quan hệ nhiều với giới học giả nước này.

Nguyễn Thành Trung : Theo tôi được biết thì giới học giả nghiên cứu về quan hệ Việt Trung hiện nay cũng không có nhiều, bởi vì đa số học giả Trung Quốc vẫn tập trung vào các mối quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ, Trung Quốc Nhật Bản, Trung Quốc với Nga hay là EU (Cộng đồng Châu Âu), đó là các mối quan tâm chính của các học giả Trung Quốc. Nhưng bên cạnh đó cũng có một số ít nghiên cứu nhiều về mối quan hệ Việt Trung và tình hình Biển Đông.

Về mối quan hệ Việt Trung thì đa số lạc quan, có nghĩa là họ hy vọng về sự tốt dần lên của mối quan hệ hai nước. Nhưng đối với vấn đề Biển Đông thì họ đều giữ một quan điểm, cũng không lạ, là nhất quán với quan điểm của Chính phủ Trung Quốc, tức là Biển Đông thuộc chủ quyền của họ. Và họ cố gắng tiến hành các tranh luận khoa học để cố gắng chứng minh quan điểm của Trung Quốc về Biển Đông.

Kính Hòa : Nếu chúng ta đứng ở một góc nhìn của phương Tây, Mỹ hay Châu Âu, khi nói về các quan hệ quốc tế, chúng ta hay phân chia những quan điểm như là diều hâu, hay bồ câu, vậy giới học giả Trung Quốc có thế không khi nhìn quan hệ Việt Trung và Biển Đông ?

Nguyễn Thành Trung : Theo tôi biết thì phần lớn học giả Trung Quốc, khi họ ở Trung Quốc thì họ vẫn phải chịu ảnh hưởng của Chính quyền Trung Quốc. Tất nhiên là cũng có một số ủng hộ việc Trung Quốc giải quyết chuyện Biển Đông bằng con đường luật pháp quốc tế. Số này lại không nhiều.

Kính Hòa : Sự nghiên cứu về Biển Đông của họ trong thời gian vừa qua để đưa ra những chứng liệu gọi là lịch sử, có tiến triển nào hay không ?

Nguyễn Thành Trung : Hiện tại họ sử dụng tranh luận là nhiều hơn là các chứng cứ lịch sử. Tôi thấy một khuynh hướng hiện nay ở Trung Quốc là họ cũng không chú trọng những chứng cứ lịch sử để ủng hộ vị thế của họ ở Biển Đông, mà họ sử dụng các học giả Trung Quốc học ở nước ngoài cũng như những học giả tại Đại lục, các giáo sư chuyên nghiên cứu về luật, các giáo sư chuyên nghiên cứu về quan hệ quốc tế, chính trị quốc tế, thậm chí họ mời cả những giáo sư nước ngoài tới làm việc ở những viện nghiên cứu của họ ở khu vực phía Nam Trung Quốc để tạo ra một sự tranh luận, để chứng minh rằng Biển Đông là một vùng lãnh hải của Trung Quốc. Chúng ta cũng biết có một ông nổi tiếng người Mỹ là Mark Valencia, ông này ủng hộ quan điểm của Trung Quốc tại khu vực Biển Đông.

Kính Hòa : Chúng ta có thể kể một số học giả Trung Quốc nghiên cứu về Biển Đông và quan hệ Việt Trung ?

Nguyễn Thành Trung : Về quan hệ Việt Trung, ở khu vực Quảng Tây có một ông chuyên nghiên cứu về mậu dịch biên giới Việt Nam Trung Quốc là ông Cổ Tiểu Tùng, và các ông Trâu Khắc Nguyên, Ngô Sĩ Tồn, Trương Kiệt, Chu Hoa Hữu, bà Nông Hồng. Đó là một số vị chuyên nghiên cứu về Biển Đông người Trung Quốc.

Kính Hòa : Những trung tâm nghiên cứu Biển Đông, Việt Nam, quan hệ Việt Trung thì tập trung ở khu vực nào, đại học nào ?

Nguyễn Thành Trung : Nằm ở khu vực tỉnh Quảng Tây. Có một trung tâm nghiên cứu về Biển Đông mà Trung Quốc gọi là Biển Hoa Nam, đặt tại Đảo Hải Nam. Thậm chí là Trung Quốc còn thành lập một trung tâm nghiên cứu về Trung Quốc mà trước đây báo chí Mỹ nói rất nhiều, đặt tại Virginia, Mỹ, do bà Nông Hồng làm giám đốc trung tâm. Đây là cái cách mà Trung Quốc gây sức ép, gây ảnh hưởng lên giới học giả của Mỹ, ngay tại nước Mỹ.

Kính Hòa : Đối với giới học giả Việt Nam nghiên cứu về Biển Đông, quan hệ Việt Trung, thì ông nghĩ rằng có cách quan hệ như thế nào, tranh luận như thế nào với học giả Trung Quốc ?

Nguyễn Thành Trung : Đối với giới học giả Việt Nam, mặc dù đã có một số học giả trẻ, có khả năng về ngoại ngữ, nhưng so với Trung Quốc thì vẫn còn ít, chưa kể là chúng ta không có kinh phí để thực hiện những nghiên cứu của chúng ta, vì vậy chúng ta cũng khó mời được các học giả nước ngoài, nghiên cứu cùng chúng ta để nghiên cứu về Biển Đông, cũng như là tranh thủ sự ủng hộ của họ về chủ quyền của ta ở Biển Đông. Nhân vật lực, tất cả mọi thứ, chúng ta thua sút rất nhiều so với Trung Quốc. Chính phủ nên xem vấn đề này để tạo nên sự chuyển biến mới trong thời gian tới. Số lượng học giả Trung Quốc ở nước ngoài ngày càng đông đảo hơn, cả về luật quốc tế, chính trị quốc tế, quan hệ quốc tế, họ đang tạo ra một bình diện mới về tranh luận học thuật về chủ quyền Biển Đông.

Kính Hòa : Đa số học giả Trung Quốc nhìn quan hệ Việt Trung với cái nhìn tích cực, lý do nào để họ dựa vào đó mà cho rằng quan hệ này sẽ tích cực, mà họ không thấy rằng vấn đề Biển Đông sẽ là một trở ngại cho quan hệ này hay sao ?

Nguyễn Thành Trung : Họ cũng biết vấn đề Biển Đông là một trở ngại cho mối quan hệ, họ nghĩ rằng là kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ ngoại giao từ năm 1991 đến nay, Việt Nam và Trung Quốc đã thiết lập được điều gọi là thể chế hóa rất nhiều kênh, về mặt ngoại giao. Có nghĩa là giữa hai nước có nhiều kênh liên lạc với nhau nhiều hơn. Không chỉ về mặt đảng mà còn về mặt chính quyền. Các bộ cũng có sự kết nối với nhau, nhiều kênh liên lạc hơn. Mỗi năm đều có hội đàm cấp cao giữa hai chính phủ, một là Việt Nam sang thăm Trung Quốc, hay Trung Quốc sang Việt Nam. Việc này tạo kênh liên lạc thường xuyên giữa hai nước, có thể tránh được những rủi ro hay sự leo thang không đáng có giữa hai bên.

Các học giả Trung Quốc đều hiểu rằng vấn đề Biển Đông không thể giải quyết trong một sớm một chiều, nhưng họ tin rằng là chính quyền hai quốc gia biết cách để tránh, để các vấn đề này không ảnh hưởng đến quan hệ giữa hai quốc gia.

Kính Hòa

Nguồn : RFA, 24/04/2018

Biển Đông là nơi nguy hiểm, bởi nơi đây có những tranh giành, tranh cãi chồng chéo giữa các nước.

Trung Quốc ngày nay vẽ bản đồ và tuyên bố chủ quyền với phần lớn diện tích Biển Đông dựa theo 'đường chữ U' được dựng từ cách diễn giải, dịch thuật sai lầm, theo tác giả Bill Hayton

Tình trạng tranh giành xảy ra đối với các nguồn tài nguyên biển. Tình trạng tranh giành xảy ra trong việc giữ thế cân bằng quyền lực trong khu vực.

Thế nhưng nằm bên dưới tất cả những thứ đó là việc tranh chấp chủ quyền quốc gia đối với hàng trăm hòn đảo, bãi đá nhỏ xíu.

Nếu nhìn vào mức độ chú ý đối với các cuộc tranh chấp hiện nay, thì quả rất đáng ngạc nhiên là không mấy ai chú tâm đến vấn đề gốc rễ.

Các chính phủ thì thích vờ như các tuyên bố chủ quyền của họ đối với các đảo, các bãi đá trên biển là có tính lịch sử và logic.

Tuy nhiên, sau nhiều năm nghiên cứu vấn đề, tôi thấy rõ rằng điều này không hề đúng.

Hiện hầu hết các rắc rối ở Biển Đông tập trung vào khu vực quần đảo Trường Sa và một ít thực thể ngầm gần sát với bờ biển của Việt Nam và Borneo.

Đây là những điểm nằm rất xa phần Trung Hoa lục địa, và Trung Quốc chưa bao giờ làm rõ nguồn gốc chính xác làm cơ sở cho tuyên bố của mình đối với các điểm này.

Theo nghiên cứu riêng của mình, tôi đi đến kết luận rằng tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc chỉ mới nổi lên, phát sinh từ việc biên dịch tồi và những đánh dấu không đúng trên bản đồ hồi thập niên 1930.

Kết luận của tôi là tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với Quần đảo Trường Sa thực ra là một sai lầm.

Tuyên bố chủ quyền đầu tiên

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền tại Biển Đông bắt đầu từ năm 1907, từ chuyện người ta phát hiện ra là có một thương gia Nhật Bản hoạt động tại đảo Pratas (nằm giữa Hong Kong và Đài Loan).

Nishizawa Yoshiji khi đó đang khai thác phân chim tại đảo, và những lời đồn đại đã lan đến tận nước Mỹ.

Chính phủ Mỹ thông báo cho nhà Thanh vào cuối 1907, nhưng phải tới hơn một năm sau Bắc Kinh mới gửi một tàu ra điều tra.

Vào tháng Ba 1909, tin đồn được xác nhận là chính xác.

Việt Nam từng tổ chức triển lãm, trưng bày các bản đồ cổ để chứng minh chủ quyền đối với các quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa

Điều này làm dấy lên các cuộc phản đối tại miền nam Trung Quốc. Chính phủ Nhật Bản đồng ý đàm phán, cuối cùng dẫn tới việc Nhật thừa nhận chủ quyền của Trung Quốc đối với Pratas.

Tuy nhiên, cùng lúc, giới chức ở miền nam Trung Quốc biết về sự tồn tại của Quần đảo Hoàng Sa và bắt đầu lo rằng Nhật có thể sẽ chiếm khu vực này.

Điều này dẫn tới một cuộc thám hiểm vào tháng Năm và tháng Sáu 1909, qua đó Trung Quốc chính thức lần đầu tiên tuyên bố chủ quyền đối với Quần đảo Hoàng Sa.

Các tàu Trung Quốc đã trú lại quần đảo chỉ trong ba ngày trước khi quay về.

Chính quyền sau đó hoàn toàn không quan tâm đến nữa, và đã không quay trở lại cho tới thập niên 1920.

Nhầm lẫn

Một vụ việc quan trọng xảy ra sau đó đã dẫn đến sự nhầm lẫn, mà ảnh hưởng của nó vẫn còn ở Biển Đông ngày nay.

Vào tháng Mười Hai 1931, Pháp tuyên bố chủ quyền đối với Quần đảo Hoàng Sa. Chín tháng sau đó, Trung Quốc phản đối.

Tháng Bảy 1933, trong lúc chính phủ hai nước vẫn đang tranh cãi về Quần đảo Hoàng Sa, Pháp tuyên bố sáp nhập thêm sáu đảo thuộc Quần đảo Trường Sa.

Triển lãm, trưng bày các bản đồ cổ để chứng minh các quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam

Điều này khiến Trung Quốc rất bối rối.

Dựa trên các văn bản chính thức và báo chí thời đó, ta có thể thấy rằng giới chức Trung Quốc không hề biết về sự khác biệt giữa Trường Sa và Hoàng Sa.

Họ nghĩ rằng các đảo mà Pháp vừa sáp nhập vào thì chính là các đảo mà Trung Quốc đã tuyên bố chủ quyền hồi 1909.

Phải mất đến nhiều tuần điều này mới được làm sáng tỏ.

Trong các cuộc thảo luận, hải quân Trung Hoa Dân Quốc gửi điện tín cho Bộ Ngoại giao, xác quyết rằng Quần đảo Trường Sa không tồn tại ! Cuối cùng, chính phủ Trung Hoa Dân Quốc không phản đối các hành động của Pháp nữa.Tuy nhiên, sự bối rối nhầm lẫn này khiến cho Ủy ban Nghiên cứu Bản đồ Lãnh thổ và Lãnh hải của Trung Quốc tiến hành điều tra.

Trong số các nhiệm vụ của ủy ban có việc điều tra và diễn giải các bản đồ để thể hiện đâu là Hoàng Sa, đâu là Trường Sa.

Ủy ban cũng đặt tên tiếng Hoa cho các quần đảo, nhưng đơn giản chỉ là dịch thuật hoặc chuyển ngữ.

Bãi đá North Danger Reef (có nghĩa là bãi đá nguy hiểm ở phía bắc) được dịch sang tiếng Hoa thành Bắc Hiểm Tiêu (北險礁 ).

Quần đảo Trường Sa trở thành Tư Ba Lạp Thoát Đảo (斯巴拉脫島) (chuyển ngữ từ tên của vị thuyền trưởng người Anh, Richard Spratly), còn cụm bãi cạn Luconia được chuyển ngữ thành Lô Khang Ni Á Than (盧康尼亞滩).

Tuy nhiên, trong quá trình điều tra, ủy ban đã có một số sai lầm. Cơ quan này có vẻ đặc biệt lẫn lộn trong việc hiểu nghĩa các thuật ngữ hàng hải trong tiếng Anh, từ 'bank' (bãi ngầm) và từ 'shoal' (bãi nông).

Một bản đồ của Trung Quốc trong đó thể hiện đường chữ U trên Biển Đông

Cả hai từ này đều có nghĩa là một khu vực nước nông trên biển. Từ 'bank' mô tả một diện tích đất trồi lên từ đáy biển, trong lúc từ 'shoal' là cách mô tả trong hàng hải, bắt nguồn từ tiếng Anh cổ, có nghĩa là 'nông'.

Tuy nhiên, ủy ban đã chọn dịch cả hai chữ này thành 'than' (灘), là cách dịch xa xôi để chỉ 'bãi cát', một thực thể có thể nằm trên hoặc dưới mặt nước.

Ủy ban đã đặt tên cho một thực thể dưới nước, James Shoal (bãi ngầm James), cái tên Trung Quốc là Tằng Mỗ Than (曾姆滩), và một nơi khác, Vanguard Bank (bãi Tư Chính), cái tên Tiền Vệ Than (前衛滩).

Tằng Mỗ là chuyển ngữ từ 'James', và Tiền Vệ Than là dịch từ chữ 'vanguard', tức tiên phong, còn chữ Than là dịch chung cho cả hai từ 'bank' và 'shoal'. Việc dịch thuật như vậy đã tạo ra những hậu quả nghiêm trọng mà chúng ta sẽ thấy.

Vào năm 1936, Bạch Mi Sơ (白眉初), người sáng lập ra Hiệp hội Địa lý Trung Quốc, đã dùng các thông tin của ủy ban để xuất bản tập bản đồ Trung Quốc mà ông soạn, Trung Hoa Kiến thiết Tân đồ (中華建設新圖).

Dựa vào bản dịch của ủy ban, ông đã tạo ra sai phạm to lớn : Ông vẽ bãi ngầm James và bãi Tư Chính thành các đảo.

Tuyên bố chủ quyền đối với đường lưỡi bò của Trung Quốc khiến các nước láng giềng tức giận, đặc biệt là Việt Nam và Philippines

Sau đó, ông thêm một đường hình chữ U ở Biển Đông, với điểm xa nhất về phía nam là bãi ngầm James, và điểm xa nhất về phía tây nam là bãi Tư Chính.

Ý định của ông Bạch là hoàn toàn rõ ràng - đường vẽ này đánh dấu sự hiểu biết "khoa học" của ông về lãnh thổ hợp pháp của Trung Quốc.

Do sai phạm này của ông mà bãi ngầm James và bãi Tư Chính sau đó trở thành giới hạn tuyên bố chủ quyền lãnh thổ của Trung Quốc ở Biển Đông.

Đó là lần đầu tiên đường chữ U được vẽ trên một tấm bản đồ Trung Quốc. Tuy nhiên, đó không phải là một tài liệu của nhà nước mà chỉ là sản phẩm của một cá nhân đơn lẻ.

Tuyên bố chủ quyền của nhà nước

Tuy nhiên, sau Đệ nhị Thế chiến, hai đệ tử của ông Bạch là Phó Giác Kim (傅角今) và Trịnh Tư Ước (鄭資約) được Bộ Nội vụ Trung Hoa Dân Quốc thuê tư vấn về biên giới lãnh thổ.

Hai người này đã vẽ các bản đồ cho chính phủ vào năm 1946 và 1947, dẫn đến việc Trung Quốc chính thức tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông.

Các ông Phó và Trịnh đã dùng bản đồ của ông Bạch cùng 'đường chữ U'. Do vậy, Trung Quốc đã tuyên bố chủ quyền với cả các thực thể ngầm dưới nước là bãi ngầm James và bãi Tư Chính.

Điều này hoàn toàn vô lý, trừ phi bạn hiểu được phần kỳ quặc này của lịch sử. Tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc được đưa ra là kết quả của một loạt những sai lầm.

Dẫu chính quyền Trung Quốc ngày nay (Cộng hòa nhân dân Trung Hoa) muốn nói rằng họ có quyền từ xưa và chủ quyền lịch sử đối với các bãi ngầm, bãi đá ở Biển Đông, nhưng việc nghiên cứu chi tiết các bằng chứng cho thấy thực sự điều này mới chỉ xảy ra vào nửa đầu thế kỷ 20 mà thôi, và nó cũng thay đổi trong khoảng thời gian 40 năm. Triều nhà Thanh lần đầu tiên tuyên bố chủ quyền đối với Quần đảo Hoàng Sa vào năm 1909, nhưng không hề tuyên bố gì đối với Quần đảo Trường Sa cho đến tận 1948, và toàn bộ quá trình này chứa đựng nhiều nhầm lẫn và hiểu sai.

Bill Hayton

Nguồn : BBC, 09/04/2018

Trên đây là nội dung tóm tắt một bài nghiên cứu của tác giả Bill Hayton, phóng viên BBC đồng thời là học giả tại Viện nghiên cứu Chatham House tại London, Anh Quốc, sẽ đăng trên tạp chí 'Modern China' với tiêu đề 'The Modern Origins of China's South China Sea Claims : Maps, Misunderstandings, and the Maritime Geobody'.

Cuối tháng trước, Việt Nam đã ngưng dự án khoan dầu lớn đang tiến hành trong vùng biển tranh chấp giữa Trung Quốc và Việt nam ở Biển Đông, được cho là do áp lực của Trung Quốc. Sự kiện này cho thấy thách thức mà Việt Nam đang phải đối mặt trong việc bảo vệ lợi ích hàng hải quan trọng của mình khi Bắc Kinh tiếp tục khẳng định mạnh mẽ các yêu sách hàng hải.

Người Việt nam biểu tình gần Đại sứ quán Trung Quốc tại Hàn Quốc, 24 tháng Sáu, 2016. Ảnh : AP

Việt Nam không còn xa lạ đối với hành vi này của Trung quốc ở Biển Đông. Đối với Hà Nội, các tranh chấp chỉ là một phần của một vấn đề lớn hơn, kéo dài hàng thế kỷ vấn đề duy trì mối quan hệ với nước láng giềng khổng lồ phương Bắc, vốn đã đô hộ Việt nam gần một ngàn năm và đã đối đầu trong nhiều cuộc chiến, gồm cả cuộc chiến gần đây nhất vào năm 1979. Do gần gũi với Trung Quốc, sự chênh lệch lớn về năng lực tiềm tàng của Việt Nam so với Bắc Kinh và sự tiến hóa lịch sử lâu dài trong mối quan hệ hai bên, Việt Nam từ lâu đã theo đuổi một sự kết hợp giữa cam kết và cân bằng, nhận ra những đe dọa và cơ hội từ Bắc Kinh.

Tuy nhiên, sự cương quyết hiện tại của Trung Quốc, bắt đầu vào năm 2009, đã làm tăng mối quan ngại cho Hà Nội, cũng như các quốc gia khác ở Đông Nam Á. Mặc dù biểu hiện kịch tính nhất là triển khai một giàn khoan dầu nước sâu của Trung Quốc trong vùng biển mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền vào năm 2014, hành động của Bắc Kinh thực sự bao trùm mọi thứ. Họ quấy nhiễu ngư dân, xây dựng và quân sự hóa các đảo san hô và đảo đá, và tham gia vào các hình thức cưỡng chế ngoại giao và kinh tế mà đôi khi vẫn không được tiết lộ cho công chúng. Các động thái của Trung Quốc thể hiện quyền lực muốn có khả năng kiểm soát Biển Đông để thực hiện các tuyên bố rộng khắp và bất hợp pháp của họ, ngay cả khi ảnh hưởng đến các quốc gia khác và bằng mọi giá.

Những căng thẳng gần đây với Việt Nam trong việc thăm dò dầu khí là kết qủa của chính sách này. Trung Quốc từ lâu đã luôn hô hào giá trị của "việc phát triển chung" của các nguồn lực với các nước láng giềng Đông Nam Á, ngay cả khi Bắc Kinh tiếp tục lấn lướt luật pháp quốc tế vốn giúp xác định được diễn biến sẽ tiến triển ra sao. Theo quan điểm của Bắc Kinh, những nỗ lực của Việt Nam đối với những gì mà họ cho là "phát triển đơn phương" đi ngược với trào lưu của cách tiếp cận đó, mặc dù Hà Nội chỉ đơn thuần là làm những gì cần cho sự an toàn và thịnh vượng của riêng mình.

Trung Quốc đã phản ứng với hàng loạt áp lực lẫn với mê hoặc để đưa thông điệp cho Việt Nam - đó là những rủi ro của các cuộc mạo hiểm lớn hơn nhiều so với bất kỳ những gì họ có được. Tháng 6 năm ngoái, trong một sự kiện được công bố rộng rãi, Trung Quốc đã huỷ bỏ một cuộc họp quốc phòng với Việt Nam, một phần trong nỗ lực chấm dứt việc thăm dò dầu khí của Việt Nam ở Biển Đông. Vào tháng 7, bị buộc phải chịu áp lực từ phía Trung Quốc, chính phủ Việt Nam yêu cầu công ty Repsol của Tây Ban Nha ngừng hoạt động khoan tại Lô 136/03, ở phía đông nam khu vực đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Bắc Kinh thường theo đuổi những hành động này với nỗ lực ổn định ở cấp Đảng Cộng sản và chính phủ Việt Nam, bao gồm các chuyến thăm cấp cao và thúc đẩy quan hệ kinh tế để củng cố quan điểm Trung Quốc là trung tâm của phát triển kinh tế ở Việt Nam.

Xu hướng này không thể hiện dấu hiệu nới lỏng sớm nào, như đã đưa tin vào cuối tháng 3 khi Repsol một lần nữa được lệnh đình chỉ một dự án ngoài khơi phía đông nam của Việt Nam, lần này là một dự án được gọi là "Cá Rồng Đỏ" 07/03, gần khu mà Repsol đã từng phải ngừng khoan. Reuters trích dẫn một nguồn xác nhận rằng do áp lực của Trung Quốc tcan dự vào quyết định tạm dừng dự án, trong khi chính phủ còn tranh luận liệu có nên đình chỉ hoặc chấm dứt hợp đồng của Repsol.

Những gợi ý rõ ràng và trực tiếp nhất của tập phim mới nhất này là kinh tế. Việt Nam khẳng định rằng cần phát triển các lĩnh vực này do nhu cầu về an ninh năng lượng, và với trữ lượng khoảng 45 triệu thùng dầu và 172 tỷ feet khối khí, Khối 07/03 không phải là dự án dầu khí nhỏ. Nếu dự án thực sự bị hủy bỏ vĩnh viễn, chính phủ Việt Nam sẽ không chỉ từ bỏ những lợi ích đó mà còn có thể sẽ phải chịu tổn thất bởi vì sẽ phải bồi thường cho Repsol và các đối tác các khoản đầu tư của họ, ước tính khoảng 200 triệu đô la.

Nhưng quyết định này cũng có thể có tác động lớn hơn đến các cuộc thăm dò dầu khí hiện có ở Biển Đông, bao gồm cả đầu tư nước ngoài. Rủi ro liên quan đến việc khoan dầu và khí đốt đang tiến hành hoặc đang được khoan khác sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm vị trí địa lý và các loại hoạt động được tiến hành. Nhưng nói chung, khi PetroVietnam, Tổng công ty dầu khí quốc gia của Việt Nam, tuyên bố một cách chần chừ trong một tuyên bố hiếm hoi trên trang mạng của họ về sự việc gần nhất về việc khoan dầu của Repsol rằng "sự tiến triển không thể đoán trước" ở Biển Đông "sẽ ảnh hưởng đến việc thăm dò dầu mỏ, khí đốt của công ty và nỗ lực thu hút các công ty nước ngoài đầu tư vào những mỏ dầu ngoài khơi".

Không có nghi ngờ về những ý nghĩa chiến lược sâu rộng ở đây. Hầu hết tất cả, sự kiện này là một lời nhắc nhở rằng, ngay cả Việt Nam, là nước đi đầu trong số bốn quốc gia có tranh chấp ở Đông Nam Á và lcó tiềm lực quân sự nhất, cũng đang phải vật lộn chống lại sự quyết đoán của Trung Quốc. Việc tạm hoãn khoan dầu dưới áp lực của Trung Quốc hai lần trong vòng chưa đầy một năm gây ra những lo ngại rằng lời nói của Washington về "một nước Đông Dương tự do và mở cửa" chỉ là nói suông. Với hành động đó, Bắc Kinh dường như đang tiến xa nữa trong việc tạo ra một trật tự Trung quốc tập trung không tự nguyện, áp đặt cái giá thực lên các quốc gia nhỏ hơn để ép buộc họ phải thối chí hoặc ít nhất là làm phức tạp quá trình ra quyết định ở Hà Nội, Manila và các thủ đô khác đủ để hạn chế khả năng phản ứng.

Để chắc chắn, mọi thứ vẫn nên lạc quan. Các hoạt động thăm dò dầu khí đang được tiến hành chỉ là một phần trong nỗ lực của Việt Nam để đạt được an ninh năng lượng. Và các dự án của Repsol chỉ là một trong số những dự án đang được tiến hành; những dự án khác không chỉ bao gồm các công ty trong nước mà còn các doanh nghiệp nước ngoài như ExxonMobil của Hoa kỳ và ONGC Videsh của Ấn Độ. Các thành tố khác trong hành động cân bằng của Việt Nam đối với các hoạt động của Trung Quốc như đầu tư vào hiện đại hóa quân sự và tăng cường quan hệ với các cường quốc Châu Á Thái Bình Dương khác như Nhật Bản, Ấn Độ và Hoa Kỳ không chỉ tiếp tục mà còn tăng tốc. Chính sách của Việt Nam trong lĩnh vực này còn xa mới được xác định trước. Thực tế là Việt nam vẫn là một quốc gia độc đảng không che giấu thực tế rằng có những cuộc tranh luận về những vấn đề này ở trong nước, hoặc một quyết định hoặc kết quả duy nhất phản ánh một quan điểm rộng hơn.

Mọi thứ diễn ra như thế nào cũng sẽ phụ thuộc vào không chỉ những gì Việt Nam và Trung Quốc làm, nhưng những quốc gia khác cũng phản ứng ra sao. Mặc dù có vẻ như Trung Quốc đang thắng thế hiện nay, nhưng điều có thể nhanh chóng xoay chiều nếu các bên có yêu sách và liên quan khác sẽ trở nên xa lánh sau một đợt áp lực khác từ Bắc Kinh, trong khi các cường quốc khác đẩy mạnh các hoạt động trong khu vực. Thực vậy, các nhà hoạch định chính sách Việt Nam từ lâu đã phải vật lộn với thực tế, Việt Nam là một quốc gia nhỏ hơn, số phận của quốc gia này sẽ được định hình bởi những điều các quốc gia khác làm cũng như bởi chính họ. Biển Đông chắc chắn cũng không ngoại lệ.

Prashanth Parameswaran

Nguyên tác : What a nixed energy project reveals about Vietnam’s South China Sea calculus, WorldPoliticReview, 05/04/2018

Phương Thảo dịch

Nguồn : VNTB, 09/04/2018

Hải đội tấn công Roosevelt của Mỹ tiến vào vùng Biển Đông (CaliToday, 06/04/2018)

Trung Quốc đưa Hàng Không Mẫu Hạm Liêu Ninh tới vùng biển gần đảo Hải Nam trong khi Hải Đội Xung Kích thuộc Hàng Không Mẫu Hạm Roosevelt của Hải Quân Hoa Kỳ tiến vào vùng Biển Đông, theo một tường trình của báo chí Hồng Kông.

Hải đội tấn công Roosevelt của Mỹ tiến vào vùng Biển Đông - Ảnh minh họa 

Báo Sing Tao Daily đưa tin hôm thứ Năm, hải đội của Hoa Kỳ, dẫn đầu bởi Hạm Đội Xung Kích 9, đã kết thúc chuyến thăm hải cảng của mình tại Singapore vào thứ Ba và đã đến vùng Biển Đông.

Trung Quốc đã từng tuyên bố 90 phần trăm của vùng biển quốc tế là của riêng Trung Quốc mà họ gọi là "Chín Đường Ranh" (Vùng Lưởi Bò ?) kéo dài hơn 1.200 dặm từ Trung Quốc đại lục.

Vào tháng 11 năm 2017, hải đội này đã tiến hành các cuộc tập trận với hàng không mẫu hạm USS Ronald Reagan, USS Nimitz và Hải quân Nam Hàn, theo cơ quan truyền thông Yonhap.

Các nhà chức trách hàng hải Hải Nam đã ban hành cấm tạm thời cho việc đi lại trong vùng biển gần hòn đảo của Trung Quốc do các cuộc tập trận quân sự sẽ diễn ra từ thứ Năm đến thứ Tư tuần tới.

Theo Bộ ngoại giao Hoa Kỳ, vấn đề Biển Đông là ưu tiên hàng đầu của Hoa Kỳ.

Ông Patrick Murphy, Phó phụ tá cơ quan phụ trách Vụ Đông Nam Á, nói : "Không một quốc gia nào phải bị bắt nạt hay ép buộc theo cách của họ (Trung Quốc ?) để giải quyết [tranh chấp]".

Ông Murphy cho biết Biển Đông đã được thảo luận trong cuộc đối thoại Hoa Kỳ và ASEAN gần đây tại Kuala Lumpur.

Tin tức về các di chuyển của Hải Quân Hoa Kỳ tới vùng biển nơi Trung Quốc đã thiết lập những căn cứ quân sự trên các đảo trong vùng tranh chấp. Trong khi đó Hải Đội Xung Kích của hàng không mẫu hạm Carl Vinson đang trở về hải cảng gia đình tại San Diego sau khi tiến hành các cuộc tập trận chung với các lực lượng Nhật Bản ở Tây Thái Bình Dương.

Hải Đội Xung Kích Roosevelt bao gồm tàu tuần dương hạm USS Bunker Hill và khu trục hạm USS Sampson, theo báo Straits Times của Singapore. Cũng nên biết rằng hải đội Roosevelt đã tiến hành các cuộc tập trận ở Châu Á trước đây.

Ngọc Thạch

(theo UPI)

*****************

Tàu sân bay Mỹ vào Biển Đông đúng lúc Trung Quốc tập trận bắn đạn thật (RFI, 06/04/2018)

Vào đúng thời điểm Trung Quốc mở cuộc tập trận bắn đạn thật trên Biển Đông, với sự tham gia của hàng không mẫu hạm Liêu Ninh, một hải đội tác chiến tàu sân bay Mỹ đã tiến vào bên trong đường lưỡi bò ngày 05/04/2018. Cùng lúc, hai hải đội tàu sân bay khác của Mỹ cũng đang hoạt động trong các vùng biển gần Biển Đông.

Hàng không mẫu hạm USS Theodore Roosevelt tại eo biển Malacca. Ảnh chụp ngày 23/10/2015. AFP PHOTO / ROSLAN RAHMAN

Hãng tin Mỹ UPI đã trích dẫn tờ Tinh Đảo Nhật Báo (Sing Tao Daily) của Hồng Kông cho biết, chiếc Theodore Roosevelt cùng tuần dương hạm USS Bunker Hill và khu trục hạm USS Sampson - cả hai đều được trang bị tên lửa hành trình - thuộc hải đội tác chiến tàu sân bay số 9 đã kết thúc chuyến thăm Singapore và hướng ra Biển Đông.

Nhóm tàu sân bay Theodore Roosevelt tiến vào Biển Đông đúng vào lúc tàu sân bay Trung Quốc Liêu Ninh cùng một lực lượng hải quân hùng hậu đang hiện diện trong khu vực, để tiến hành tập trận bắn đạn thật.

Theo UPI, giới chức tỉnh Hải Nam, phụ trách vùng Biển Đông, đã ra lệnh cấm tàu thuyền không phận sự tiến vào một vùng biển gần hòn đảo này do các hoạt động quân sự từ ngày 05/04 đến ngày 11/04.

Vào cuối tháng Ba, các hình ảnh vệ tinh cho thấy một lực lượng chiến hạm Trung Quốc đông đảo gồm khoảng 40 chiếc gần đảo Hải Nam, trong đó có tàu sân bay Liêu Ninh. Phát ngôn viên Bộ quốc phòng Trung Quốc Nhậm Quốc Cường (Ren Guoqiang) xác nhận một cuộc tập trận hải quân lớn trên Biển Đông.

Nhật báo New Zealand Herald ngày hôm nay còn ghi nhận thêm rằng hai hải đội tác chiến tàu sân bay khác của Mỹ cũng có mặt gần Biển Đông. Theo nguồn tin trên, nhóm tác chiến của chiếc USS Roosevelt rất có thể sẽ tiến hành diễn tập cùng với các hải đội của tàu sân bay USS Ronald Reagan của Hạm đội 7 và USS Carl Vinson của Hạm Đội 3 cũng đang ở vùng biển Tây Thái Bình Dương.

Nhật báo Hồng Kông South China Morning Post, trích nhận định của một chuyên gia quân sự tại Bắc Kinh về sự hiện diện đông đảo của Hải Quân Mỹ trong khu vực, cho rằng điều đó phản ánh việc "Washington xem Bắc Kinh là một đối thủ cạnh tranh đáng gờm không chỉ trên mặt trận kinh tế mà cả quân sự".

Bộ Ngoại Giao Mỹ từng tuyên bố vấn đề Biển Đông là một trong những ưu tiên hàng đầu của Washington.

Trọng Nghĩa

***********************

Biên đội tàu sân bay Liêu Ninh bắt đầu tập trận bắn đạn thật ở Biển Đông (VnExpress, 06/04/2018)

Tàu sân bay Trung Quốc và các tàu hộ tống tiến hành cuộc tập trận lớn đầu tiên ở Biển Đông, trong khi chiến hạm Mỹ cũng tiến vào khu vực.

Các tiêm kích Trung Quốc trên boong tàu sân bay Liêu Ninh trong một cuộc diễn tập năm 2017. Ảnh : SCMP.

Hải quân Trung Quốc (PLAN) ngày 5/4 tiến hành đợt tập trận bắn đạn thật kéo dài một tuần ở Biển Đông với sự tham gia của nhóm tác chiến tàu sân bay Liêu Ninh, theo SCMP. Người phát ngôn Bộ quốc phòng Trung Quốc xác nhận tàu sân bay Liêu Ninh đóng vai trò dẫn đầu trong đợt tập trận quy mô lớn, nhưng cho rằng đây là hoạt động "thường lệ", "phù hợp với chính sách quân sự phòng thủ" của Bắc Kinh, "không đe dọa đến các nước khác".

Bộ quốc phòng Trung Quốc không tiết lộ địa điểm diễn ra đợt tập trận. Hình ảnh vệ tinh trước đó cho thấy tàu Liêu Ninh và đội tàu hộ tống xuất hiện ngoài khơi đảo Hải Nam.

Giới phân tích quân sự nhận định đợt tập trận với sự tham gia của tàu sân bay Liêu Ninh và hơn 40 tàu hộ tống của các hạm đội Bắc Hải, Đông Hải và Nam Hải là màn phô trương sức mạnh quân sự của Trung Quốc để đáp trả việc Mỹ ngày càng tăng cường hiện diện quân sự tại khu vực.

Global Times, phụ san của People's Daily, cơ quan ngôn luận đảng Cộng sản Trung Quốc, hôm nay cho rằng đợt tập trận này chỉ nhằm "khắc phục các khiếm khuyết và lỗi được phát hiện kể từ khi tàu sân bay Liêu Ninh được đưa vào hoạt động".

Tờ báo này cũng nhấn mạnh rằng Trung Quốc vẫn còn nhiều việc để làm nếu muốn đạt được năng lực hải quân biển xanh thực sự. "Một trong số đó là phát triển mô hình chiến đấu hỗn hợp lên đội hình xoay quanh tàu sân bay nhằm đáp ứng các nhiệm vụ và hành trình trên biển lớn", Global Times viết.

Đợt tập trận diễn ra trong bối cảnh nhóm tác chiến tàu sân bay Theodore Roosevelt của Mỹ cũng vừa kết thúc chuyến thăm Singapore và tiến vào Biển Đông. Truyền thông Hong Kong cho rằng nhóm tàu sân bay này sẽ tiến hành diễn tập trên Biển Đông hoặc khu vực gần đó.

Nguyễn Hoàng

********************

Mỹ tuyên bố có chiến lược mới ở Thái Bình Dương (CaliToday, 04/04/2018)

Tổng thống Donald Trump đã đưa ra một chiến lược mới ở Thái Bình Dương mà không nhắc tới Trung Quốc một lần, nhưng nhấn mạnh những cách để chống lại ảnh hưởng của họ.

Trump có kế hoạch lớn để chống lại Trung Quốc. Photo Credit : Getty / Thomas Peter-Pool.

Dường như Mỹ sẽ cố gắng thúc đẩy mối quan hệ với Ấn Độ để chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc ở Thái Bình Dương.

Trung Quốc đã xây dựng và quân sự hóa các hòn đảo ở Biển Đông và đã đơn phương chỉ đạo ai có thể di chuyền trong tuyến hàng hải giá trị hàng nghìn tỷ dịch vụ thương mại hàng năm, và Mỹ cam kết sẽ ngừng hoạt động đó.

Bộ Ngoại giao của Tổng thống Donald Trump đã đưa ra một phương sách mới, cũng như một cái tên mới cho chính sách Châu Á-Thái Bình Dương hôm thứ Hai.

Ông Alex N. Wong, Phụ tá Thư ký Văn phòng Đông Á và Thái Bình Dương, đã xác định "khái niệm chiến lược về Chiến lược Đông Dương Tự do và Mở cửa ở Ấn Độ – Thái Bình Dương" trước các phóng viên tại cuộc họp báo hôm thứ Hai. Không sử dụng bất kỳ ngôn ngữ mạnh mẽ nào, ông chỉ đưa ra một con đường lối đối đầu với các tham vọng trong khu vực của Trung Quốc.

Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Trump đã biểu lộ các vấn đề ở Châu Á là một ưu tiên quan trọng. Từ việc nâng cao Bắc Hàn lên một trọng tâm chính của chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ cho đến thương mại với Trung Quốc là một vấn đề chính trong chính sách kinh tế, cũng như sức mạnh kinh tế và quân sự, trong khu vực đã là trọng tâm chính.

Ông Wong cho biết : "Chúng tôi muốn các quốc gia thuộc khu vực Thái Bình Dương thoát khỏi sự cưỡng ép, và họ có thể theo đuổi một cách có chủ quyền con đường họ chọn trong khu vực.

Mặc dù ông Wong đã không đưa ra những động lực thúc đẩy của chính quyền Tổng thống Trump sẽ phải đương đầu, các chuyên gia thấy ảnh hưởng và sức mạnh của Trung Quốc trong khu vực như là nguyên nhân chính mà Mỹ cần phải phòng ngừa.

Bằng cách huy động quân sự và xây dựng một loạt hòn đảo nhân tạo và đơn phương cố gắng điều khiển những gì có thể xảy ra ở vùng biển quốc tế, hàng nghìn tỷ đô la hàng năm, những quốc gia đồng minh của Hoa Kỳ và các nước lân cận Trung Quốc sợ rằng họ có thể khóa các tuyến hàng hải bằng cách xây dựng thêm căn cứ trên biển vi phạm quốc tế pháp luật.

Qua ông Wong về những gì chính quyền của Tổng thống Trump mong đợi là một "khu vực Đông Dương" tự do

"Trước hết chúng tôi muốn nói đến các tuyến đường hàng hải liên lạc và đường hàng không, những tuyến đường hàng hải này thực sự là huyết mạch của khu vực và nếu nhìn vào thương mại thế giới, với 50% dịch vụ thương mại đi qua Ấn Độ và các tuyến đường hàng hải khác, đặc biệt là qua vùng Biển Đông, mở tuyến đường biển và đường hàng không ở Ấn Độ-Thái Bình Dương ngày càng trở nên vấn đề sống còn và quan trọng đối với thế giới".

Không trực tiếp nói đến quốc gia nào, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã đưa ra viễn ảnh về một cuộc thách thức với Trung Quốc trong việc theo đuổi đường hàng hải tự do. Hải quân Hoa Kỳ thường xuyên thách thức các tuyên bố hàng hải của Trung Quốc với quyền tự do tuần tra hàng hải, trong đó các tàu chiến Mỹ đã di hành trong phạm vi 12 hải lý trên lãnh thổ hàng hải mà Trung Quốc, đang tranh chấp gay gắt.

Ông Wong sau đó đã đưa ra một chiến lược có thể phản chống lại khái niệm Một Con Đường, Một Vành Đai của Trung Quốc, trong đó Trung Quốc đã đầu tư mạnh vào các nước ở Châu Á và Châu Phi, cho họ một số khoản gọi là cưỡng chế hay vay mượn để xây dựng cơ sở hạ tầng.

"Chúng tôi muốn hỗ trợ khu vực trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng đúng cách, cơ sở hạ tầng thực sự góp phần hội nhập và tăng GDPs của nền kinh tế các quốc gia thành viên, không làm giảm chúng", ông Wong nói. .

Từ Châu Á Thái Bình Dương đến Ấn Độ Dương với mục đích

Một xu hướng rõ ràng hơn trong việc định hướng Hoa Kỳ là một sự cân bằng đối với Trung Quốc mà ông Wong thừa nhận là "có ý nghĩa" vì hai lý do – rằng Ấn Độ là một nước lớn trong khu vực và Hoa Kỳ muốn Ấn Độ bước lên như một ảnh hưởng lớn hơn.

Ông Wong nói : "Ấn Độ là một quốc gia được đầu tư theo một trật tự tự do và cởi mở, đó là một nền dân chủ, một quốc gia có thể theo trật tự tự do và cởi mở ở khu vực Đông Dương Thái Bình Dương.

Ấn Độ đã tăng cường quan hệ quân sự với Mỹ và các đồng minh của mình khi Trung Quốc trở nên quyết đoán và mạnh mẽ hơn ở Thái Bình Dương. Hoa Kỳ thậm chí còn đưa ra ý tưởng bao gồm Ấn Độ trong chương trình F-35, và từ đó cung cấp cho họ một máy quân sự hùng mạnh để truy cập vào chương trình máy bay phản lực tàng hình đang phát triển của Trung Quốc. Trong toàn bộ lời giải thích của ông Wong, ông đã không nhắc đến Trung Quốc một lần, nhưng đã khen ngợi Ấn Độ như một đối tượng có thể để đạt được các mục tiêu của Hoa Kỳ.

Nhưng ngay cả khi không nghe tên của họ, Bắc Kinh có thể biết rằng Hoa Kỳ và các đồng mimh đã cùng nhau lập kế hoạch để ngăn chặn sự phát triển của Trung Quốc đối với quyền bá chủ khu vực

Ngọc Thạch

(Theo Business Insider)

***************

Mỹ bày tỏ quan tâm đến COC (RFA, 05/04/2018)

Đàm phán về Bộ Quy tắc Ứng xử trên Biển Đông (CoC-Code of Conduct) sẽ chỉ có kết quả tốt đẹp nếu đối thoại giữa các bên liên quan diễn ra trong một môi trường thuận lợị và vấn đề Biển Đông là một trong những ưu tiên hàng đầu của Washington hiện nay.

Tổng thống Donald Trump tại Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - ASEAN lần thứ 5 diễn ra vào tháng 11/2017 tại thủ đô Manila (Philippines) - AFP

Mạng báo Philstar của Philippines dẫn lời ông Patrick Murphy, Phó Trợ lý Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ tại Đông Nam Á loan tin này nhân một cuộc họp báo hôm 5/4. 

Tại sự kiện Đối thoại giữa Hoa Kỳ và ASEAN, diễn ra tại Kuala Lumpur, Malaysia hôm thứ ba 03/4 vừa qua, vấn đề Biển Đông đã được đưa vào chương trình nghị sự và Washington coi việc đối thoại giữa 10 quốc gia ASEAN và Trung Quốc về vấn đề COC là một tín hiệu tích cực cho các vấn đề trên Biển Đông. Theo ông Murphy, chính phủ Hoa Kỳ ghi nhận những nỗ lực để đạt được thoả thuận về COC của ASEAN và Trung Quốc đồng thời chia sẻ mối quan tâm của mình trong việc tạo ra một môi trường thuận lợi cho các cuộc đối thoại giữa các bên liên quan. Điều này đồng nghĩa với việc cần duy trì một lệnh cấm quân sự hoá, xây dựng hay cải tạo những khu vực đang xảy ra tranh chấp.

Hoa Kỳ đang hy vọng rằng tiến trình đàm phán COC sẽ diễn ra một cách minh bạch và sẽ thu được "kết quả mang tính ràng buộc pháp lý và tuân thủ theo luật pháp quốc tế".

Ông Murphy cho biết thêm là gần một nửa giá trị thương mại của thế giới được thực hiện tại khu vực đang có những tranh chấp lãnh hải này do đó COC là một mối quan tâm của tất cả các quốc gia hiện nay.
Hoa Kỳ không nằm trong số những quốc gia có liên quan nhưng Hoa Kỳ quan tâm và muốn tham gia vào vấn đề Biển Đông bởi COC có ảnh hưởng đến vấn đề thương mại của Hoa Kỳ cũng như vấn đề di chuyển bằng tàu biển và hàng không qua khu vực tranh chấp này của Hoa Kỳ.

*****************

Hải Quân Mỹ có thể sớm tập trận ở Biển Đông (VOA, 04/04/2018)

Hải quân Hoa Kỳ có thể tiến hành tập trận ở gần hoặc tại khu vực Biển Đông trong bối cảnh gia tăng căng thẳng với Trung Quốc, do đáp trả thuế hàng hóa và Bắc Kinh có kế hoạch triển khai tàu sân bay đến vùng biển này.

Hàng không mẫu hạm USS Theodore Roosevelt (CVN 71). Courtesy : public.navy.mil

Hãng thông tấn UPI loan tin vừa nêu vào ngày 3 tháng 4, dẫn nguồn từ Nhật báo Đông phương (Oriental Daily News) của Hong Kong cho biết nhóm tác chiến hàng không mẫu hạm USS Theodore Roosevelt (CVN 71) đang neo đậu tại cảng của Singapore và có thể sớm được điều động đến vùng Biển Đông.

Bản tin nói rằng CVN 71 đang nhận nhiệm vụ hoạt động phục vụ cho Đệ thất Hạm đội và có thể tiến hành các cuộc tập trận chung với quân đội các nước khác. Bản tin đưa ra bình luận nếu như Hoa Kỳ thực hiện các cuộc tập trận huấn luyện hàng hải, thì động thái này có thể sẽ rất khiêu khích đối với Trung Quốc.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền gần trọn khu vực Biển Đông và được cho là thành công trong việc quân sự hóa tại quần đảo Trường Sa, đang tranh chấp với các nước láng giềng. Trung Quốc gần đây thực hiện một cuộc tập trận quy mô lớn với tàu sân bay Liêu Ninh.

Một cựu tướng lãnh của Quân đội Trung Hoa từng là giáo sư Đại học Quốc Phòng Trung Quốc, vào ngày 3 tháng 4, lên tiếng Trung Quốc cảnh giác về sự hiện diện của quân đội Mỹ tại Biển Đông và chính sách của Hoa Kỳ có thể gây áp lực chống lại Trung Quốc và Nga, dẫn đến tình thế hai nước này phải hình thành một liên minh.

******************

Mỹ và ASEAN quan ngại Biển Đông bị "quân sự hóa" (RFI, 04/04/2018)

Trong cuộc đối thoại thường niên lần thứ 31 tại Kuala Lumpur (Malaysia) ngày 03/04/2018, đại diện Hoa Kỳ và hiệp hội ASEAN đồng bày tỏ mối lo ngại về tình trạng Biển Đông dần dần biến thành vùng quân sự với một hệ thống tiền đồn đã và đang thiết lập mà phần lớn là của Trung Quốc.

Ảnh minh họa : Chiến đấu cơ Trung Quốc J-15 trên tàu sân bay Liêu Ninh lúc tập trận tại Biển Đông. Ảnh ngày 02/01/2017. STR / AFP

Cuộc đối thoại Mỹ-ASEAN do quyền trợ lý ngoại trưởng Mỹ, bà Susan Thornton, và tổng thư ký bộ Ngoại Giao Malaysia, ông Dato Ramlan Ibrahim, đồng chủ tọa, nhằm xây dựng mối quan hệ chiến lược giữa hai đối tác Hoa Kỳ và Đông Nam Á từ an ninh, kinh tế cho đến giáo dục và xã hội.

Bản thông cáo báo chí cho biết Mỹ và các nước Đông Nam Á đã có những trao đổi quan điểm về khái niệm khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Mỹ và ASEAN xác định "gắn bó" với trật tự khu vực đặt trên nền tảng luật lệ và kiến trúc của hiệp hội ASEAN. Trong tinh thần này, Mỹ và ASEAN hoan nghênh các nỗ lực "đi đến một bộ quy tắc ứng xử" ở Biển Đông và nhấn mạnh đến "nhu cầu giải quyết xung đột bằng phương thức hòa bình, luật pháp và ngoại giao".

Nhưng điều làm Mỹ và ASEAN lo ngại là vùng Biển Đông đang bị "quân sự hóa với hàng loạt tiền đồn". Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã biến các bãi đá ngầm thành căn cứ quân sự, trại lính, phi trường, quân cảng.

Liên quan đến tình hình Bắc Á, Mỹ và ASEAN cùng chia sẻ quan điểm hoan nghênh Bắc Triều Tiên tỏ dấu hiệu hợp tác để "giải trừ hạt nhân" nhưng khẳng định sẽ tiếp tục gây sức ép với Bình Nhưỡng cho đến khi đạt được kết quả cụ thể.

Đối thoại thường niên tại thủ đô Malaysia năm nay cũng là dịp để Hoa Kỳ và ASEAN bàn thảo về những dự án quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư song phương cũng như phát triển thêm hợp tác giáo dục-xã hội qua chương trình học bổng Fulbright và đào tạo lãnh đạo trẻ Đông Nam Á tương lai, Young Southeast Asean Leaders Initiatives, YSEALI.

(YSEALI là sáng kiến của tổng thống Barack Obama)

Hàng không mẫu hạm Mỹ -Trung "tập trận" cùng lúc tại biển Đông ?

Theo báo chí Hồng Kông, hàng không mẫu hạm Mỹ USS Theodore Roosevelt sắp tham gia một cuộc tập trận tại Biển Đông, cùng lúc với một cuộc tập trận của hải quân Trung Quốc, trong bối cảnh quan hệ thương mại căng thẳng giữa hai nước.

Nhật báo Orient Daily News cho biết hàng không mẫu hạm Hoa Kỳ Theodore Roosevelt, hiện đang cặp bến Singapore, sẽ dẫn đầu hải đội tác chiến số 9, thuộc hạm đội 7, và rất có thể sẽ tiến hành một cuộc tập trận với "lực lượng của nhiều nước khác" tại Biển Đông. Hành động này có thể bị Trung Quốc xem là "khiêu khích".

Theo Hoàn Cầu Thời Báo của Trung Quốc, kể từ ngày 05 cho đến 11/04, tàu sân bay Liêu Ninh sẽ cùng với 40 chiến hạm tập trận tại Biển Đông mà Bắc Kinh gọi là biển Nam Hải để "nâng cao khả năng tác chiến và chuẩn bị đương đầu với một cuộc xung đột nếu xảy ra".

Tú Anh

******************

Trung Quốc tập trận nhằm nâng cao khả năng chiến đấu của tàu sân bay Liêu Ninh (RFA, 04/04/2018)

Trung Quốc sẽ tiến hành các cuộc tập trận ở Biển Đông từ ngày 5 đến ngày 11 tháng 4. Mục tiêu được cho biết nhằm nâng cao khả năng chiến đấu của tàu sân bay Liêu Ninh. Hoàn Cầu Thời Báo, phiên bản tiếng Anh có chủ trương hiếu chiến của Nhân Dân Nhật Báo, vào ngày 3 tháng tư dẫn thông cáo của Cơ quan An ninh Hàng hải Hải Nam.

Sẽ có khoảng 40 tàu và tàu ngầm tham gia diễn tập từ ngày 5 đến 11 tháng 04 năm 2018 trên biển Đông - RT

Sau khi thông tin về các cuộc tập trận của Trung Quốc được công bố, hãng tin Reuters loan tin có những hình ảnh vệ tinh cho thấy đã có khoảng 40 tàu và tàu ngầm hộ tống tàu sân bay Liêu Ninh tiến vào vùng biển Hoa Nam. Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Trung Quốc đã không xác nhận về số lượng tàu nói trên cũng như khẳng định về sự hiện diện của tàu Liêu Ninh.

Ông Lý Nhai, một chuyên gia về hải quân ở Bắc Kinh nói với Hoàn Cầu Thời Báo hôm 03/4 rằng nếu những hình ảnh vệ tinh là chính xác thì sẽ có ít nhất ba hạm đội của Hải quân Trung Quốc tham gia diễn tập lần này, cho thấy khả năng Trung Quốc sẽ tiến hành một trận diễn tập quy mô lớn với sự tham gia của cả lực lượng không quân và tên lửa. 

Ngoài ra, theo ông Tống Chung Bình, chuyên gia quân sự và nhà bình luận trên truyền hình thì Hải Quân Trung Quốc có thể sẽ thay đổi từ mô hình chiến đấu hỗn hợp sang mô hình chiến đấu được thiết kế chuyên biệt cho các hoạt động quân sự ở vùng biển sâu của tàu sân bay Liêu Ninh.

Ông này cũng cho rằng, Trung Quốc nên tiến hành tập trận thường xuyên hơn nhằm cải thiện khả năng chiến đấu của quân đội và chuẩn bị cho các xung đột có thể xảy ra.

Cũng tin liên quan, Hoàn Cầu Thời Báo trong số ra ngày 3 tháng tư dẫn lời một nhà nghiên cứu Trung Quốc cho rằng việc thành lập mối quan hệ thân thiết hơn với các quốc gia Đông Nam Á có thể giúp Trung Quốc quân bình lực lượng với Hoa Kỳ và các nước Phương Tây khác. Theo vị chuyên gia này thì một số nước Đông Nam Á sợ tình trạng cạnh trạnh giữa Mỹ và Trung Quốc có thể tác động đến tình hình ổn định trong khu vực. 

Thủ tướng Lý Khắc Cường của Trung Quốc tại một kỳ họp cấp cao ASEAN vào tháng 11 năm ngoái thông báo Trung Quốc và các nước ASEAN sẽ khởi sự tham vấn về văn kiện Bộ Quy Tắc Ứng Xử tại Biển Đông. Thủ tướng họ Lý nói ông hy vọng Bộ Quy Tắc Ứng Xử đó khi được thông qua sẽ giúp ổn định cho khu vực.

Trung Quốc gây áp lực Việt Nam dừng hai dự án khai thác khí đốt, sắp tới dự án thứ ba (VOA, 02/04/2018)

Các nhà phân tích cho rằng Việt Nam đang phải đối mặt với sự trì trệ trong phát triển kinh tế trong lúc Trung Quốc tăng áp lực buộc Việt Nam phải dừng khai thác dầu mỏ và khí đốt tự nhiên ở vùng biển có tranh chấp.

Việt Nam đang xem xét rút một dự án thăm dò khí đốt trị giá 4,6 tỷ đôla Mỹ với tập đoàn ExxonMobil.

Theo truyền thông quốc tế và các chuyên gia chính trị, vào tháng trước Tập đoàn Repsol của Tây Ban Nha rút khỏi dự án thăm dò dầu khí cho Việt Nam tại Bãi Tư Chính (tên quốc tế là Vanguard Bank) ở Biển Đông, dường như là do có áp lực từ Trung Quốc.

Hiện tại, Việt Nam đang xem xét rút một dự án thăm dò khí đốt trị giá 4,6 tỷ đôla Mỹ với tập đoàn ExxonMobil ở ngoài khơi bờ biển miền trung, Công ty cổ phần CNG Việt Nam cho biết. Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền đối với khu vực có dự án này.

Ông Carl Thayer, giáo sư danh dự của trường Đại học New South Wales, Úc, nói : "Việt Nam cần năng lượng cho sản xuất, một ngành vốn đóng vai trò quan trọng cho tăng trưởng kinh tế. Ông Frederick Burke thuộc công ty luật Baker McKenzie ở thành phố Hồ Chí Minh, cho biết Việt Nam còn bán dầu thô cho nước ngoài.

CNG cho biết dự án của ExxonMobil được gọi là Cá voi Xanh hứa hẹn sẽ góp phần hàng ngàn tỷ đồng mỗi năm cho ngân sách. Theo ước tính, trữ lượng của mỏ Cá voi Xanh khoảng 150 tỷ mét khối.

Ông Burke cho biết : "Nếu dự án Exxon suông sẻ, sẽ cần từ 5 đến 10 năm để xây dựng cơ sở hạ tầng, nhưng ở vài nơi khác ở Việt Nam cũng có rất nhiều mỏ để khai thác, ở ngoài khơi lẫn bên bờ".

Trước đó vào tháng 7 năm ngoái, truyền thông quốc tế và các nhà phân tích cho biết Tập đoàn Repsol đột ngột dừng lại một dự án thăm dò dầu khí trị giá nhiều triệu đô la của Việt Nam ở Biển Đông do áp lực từ Bắc Kinh.

Ông Thayer cho biết cho tới nay phía Trung Quốc chưa phản đối dự án của Tập đoàn ExxonMobil. Nhưng năm ngoái, Trung Quốc đã "tung ra" các dự án thăm dò gần vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Tính đến nay Trung Quốc và Việt Nam đã tổ chức nhiều cuộc hội đàm về thăm dò năng lượng chung. Nhưng, theo ông Oh Ei Sun, nhà nghiên cứu quốc tế thuộc trường Đại học Nanyang của Singapore, thì chính quan điểm "đối đầu" của cả hai bên trong 5 năm qua về tuyên bố chủ quyền đã làm chậm tiến bộ trong việc thăm dò chung.

Ralph Jennings

********************

Hà Nội - Bắc Kinh hứa sẽ giải quyết tranh chấp trong hòa bình (CaliToday, 02/04/2018)

Trước tình trạng căng thẳng tiếp tục với Bắc Kinh, Việt Nam đã công khai thúc đẩy mối quan hệ an ninh sâu hơn với Mỹ trong những tuần gần đây.

Tập Cận Bình và Trần Đại Quang - APEC 2017 - Ảnh minh họa

Trung Quốc và Việt Nam đã tuyên bố sẽ giữ hòa bình ở Biển Đông, vùng lãnh hải giàu có từ lâu đã là nguyên do gây căng thẳng giữa hai quốc gia.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền phần lớn lãnh hải tranh chấp, được cho là giàu trữ lượng dầu mỏ và có tính chiến lược cao trong thương mại và quốc phòng.

Bắc Kinh đã xây cất các hòn đảo nhân tạo có khả năng tổ chức các căn cứ quân sự trong những năm gần đây, gây ra sự hiềm khích từ những quốc gia cũng tuyên bố có chủ quyền như Việt Nam.

Bộ trưởng ngoại giao Trung Quốc và Việt Nam tuyên bố sẽ giải quyết tranh chấp một cách hòa bình.

"Hai bên nên tuân thủ các nguyên tắc quản lý cơ bản về giải quyết các vấn đề hàng hải. Hai bên không nên áp dụng các biện pháp đơn phương mà có thể làm phức tạp tình hình ", Bộ trưởng Trung Quốc Wang Yi nói với các phóng viên tại Hà Nội trong chuyến thăm chính thức Việt Nam.

Trong khi đó Việt Nam cũng kêu gọi giải quyết trong hòa bình các tranh chấp.

"Chúng tôi sẵn sàng làm việc với Trung Quốc để giải quyết các vấn đề khó khăn", Bộ trưởng ngoại giao Phạm Bình Minh nói với các phóng viên.

Cả hai bên không nên áp dụng các biện pháp đơn phương mà có thể làm phức tạp tình hình. Ông nói thêm hai bên nên "nên giữ đúng sự khác biệt, không mở rộng các tranh chấp và tôn trọng các quyền và quyền lợi hợp pháp của bên kia theo luật pháp quốc tế".

Những căng thẳng của Việt Nam với Bắc Kinh trên hàng hải phần lớn diễn ra sau hậu trường. Nhưng những cuộc biểu tình bạo lực nổ ra ở Việt Nam vào năm 2014 sau khi Bắc Kinh dời một giàn khoan dầu vào lãnh thổ Việt Nam.

Đầu tháng này, một hàng không mẫu hạm Hoa Kỳ đã viếng thăm Việt Nam - lần đầu tiên kể từ khi chiến tranh kết thúc vào năm 1975 và tuần trước Washington trao sáu tàu tuần tra và thiết bị trị giá 20 triệu đô la Mỹ cho Hà Nội.

Trước cuộc gặp chính thức với các nhà lãnh đạo Việt Nam hôm chủ Nhật, Bộ trưởng ngoại giao Trung Quốc đã tham dự hội nghị thượng đỉnh khu vực về hợp tác kinh tế ở Việt Nam, kêu gọi mỡ rộng thương mại mở.

Các nhà quan sát cho biết Trung Quốc đang tìm cách thúc đẩy sự thống trị thương mại trong khu vực trong khi cuộc rút lui của Mỹ từ Á Châu - đặc biệt là sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump rút khỏi thỏa thuận thương mại lớn xuyên Thái Bình Dương (TPP) vào năm ngoái.

Ông Wang, người đã được thăng chức cố vấn cho Chủ tịch Tập Cận Bình vào tháng này, đưa ông lên một thành viên cao cấp của nội các Trung Quốc. Ông sẽ rời khỏi Hà Nội hôm thứ Hai sau khi gặp ông Nguyễn Phú Trọng, chủ tịch Đảng cộng sản Việt Nam.

Ngọc Thạch

(Theo SCMP)

**********************

Việt Nam - Trung Quốc tìm kiếm cơ hội phát triển chung trên Biển Đông (RFA, 02/04/2018)

Việt Nam và Trung Quốc cam kết thực hiện tốt việc kiểm soát tốt những bất đồng trên biển trên cơ sở "Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển", và tìm kiếm khả năng hợp tác phát triển chung.

Bộ trưởng ngoại giao Phạm Bình Minh (phải) bắt tay với Bộ trưởng ngoại giao kiêm Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Vương Nghị (trái) sau buổi họp báo tại Nhà khách Chính phủ ở Hà Nội hôm 1/4/2018 - AFP

Cam kết này được khẳng định trong buổi họp báo vào ngày 1 tháng 4 vừa qua tại Hà Nội giữa Ủy viên Quốc vụ kiêm Bộ trưởng ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và Bộ trưởng ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh.

Tân Hoa Xã hôm 1 tháng 4 cho biết trong cuộc gặp giữa hai vị Bộ trưởng, hai bên cũng đã nói đến tầm quan trọng của việc tham vấn nhằm kiềm chế những hành động đơn phương làm phức tạp thêm tình hình.

Riêng đối với vấn đề hợp tác phát triển chung trên biển, hai bên sẽ tạo điều kiện thuận lợi để có thể đạt được giải pháp cuối cùng cho các vấn đề trên biển cũng như môi trường cần thiết để thúc đẩy các hợp tác thực tế song phương.

Trang tin Đài Tiếng Nói Việt Nam đưa tin trong cuộc gặp giữa hai phía, Bộ trưởng ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh cũng kêu gọi phía Trung Quốc thực hiện nghiêm túc thỏa thuận giữa lãnh đạo hai nước trên vấn đề biển Đông, giải quyết các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982.

Người đứng đầu ngành ngoại giao Việt Nam bày tỏ lo ngại về các nhân tố tiềm ẩn làm gia tăng căng thẳng, bất ổn trên biển, nêu rõ những quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của Việt Nam phải được tôn trọng theo Công ước 1982.

Vấn đề Biển Đông cũng được đề cập trong cuộc gặp giữa Bộ trưởng ngoại giao Vương Nghị và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng vào sáng ngày 2/4 tại Hà Nội.

Theo truyền thông trong nước, trong cuộc gặp này, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đề nghị hai bên tuân thủ những nhận thức chung giữa lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước và những thỏa thuận đã đạ được về thực hiện "Thỏa thuận về nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển. Ông kêu gọi hai bên không có các hành động làm phức tạp thêm tình hình, cùng nhau nỗ lực duy trì hòa bình và ổn định trên biển.

Thỏa thuận vừa nói được hai phía ký vào năm 2011 nhân chuyến thăm Trung Quốc của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Hiện giữa Việt Nam và Trung Quốc vẫn còn những bất đồng liên quan đến chủ quyền ở khu vực biển Đông, nơi một số nước khác ở Châu Á cũng đòi chủ quyền.

Vào cuối tháng trước, Trung Quốc đã gây sức ép khiến Việt Nam phải yêu cầu công ty khai thác dầu khí của Tây Ban Nha là Repsol ngừng khoan thăm dò ngoài khơi Việt Nam nơi có đường đứt khúc 9 đoạn được Trung Quốc vẽ ra đi qua.

Tòa Quốc tế đã bác bỏ tính hợp pháp của đường đứt khúc 9 đoạn này vào năm 2016.

Bên cạnh vấn đề tranh chấp Biển Đông, nhân chuyến thăm lần này tới Việt Nam, hai bên cũng kêu gọi phát triển quan hệ lâu dài giữa hai nước và nâng tầm quan hệ hợp tác chiến lược toàn diện lên tầm cao mới.

Bộ trưởng ngoại giao Vương Nghị nhân chuyến thăm này cũng kêu gọi Việt Nam tham gia tích cực vào sáng kiến Vành Đai Con Đường của Trung Quốc kết nối với kế hoạch Hai Hành Lang Một Vành Đai Kinh tế.

Bộ trưởng ngoại giao Phạm Bình Minh đề nghị Trung Quốc tiếp tục tạo điều kiện nhập khẩu các mặt hàng thế mạnh của Việt Nam, thúc đẩy thương mại song phương phát triển cân bằng, lành mạnh, triển khai hiệu quả các khoản viện trợ của Trung Quốc dành cho Việt Nam.

Theo Bộ trưởng ngoại giao Vương Nghị, kim ngạch thương mại hai chiều năm ngoái đã đạt 100 tỷ đô la.

*********************

Việt Nam-Trung Quốc 'cần hợp tác khai thác chung trên biển' (BBC, 02/04/2018)

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị có cuộc gặp gỡ hôm thứ Hai 2/4/2018, cũng là ngày cuối chuyến thăm chính thức của vị khách tới Việt Nam.

Ủy viên Quốc vụ kiêm Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị có chuyến thăm chính thức Việt Nam trong hai ngày 1-2/4/2018

Một trong những vấn đề được đề cập trong cuộc gặp mặt là các mâu thuẫn trên biển.

Tổng bí thư Trọng kêu gọi hai nước xử lý vấn đề một cách đúng đắn, thông qua các biện pháp tham vấn thân thiện.

Ông cũng đề xuất việc hai bên có thể cùng phát triển, khai thác chung, và cùng bảo vệ hòa bình, ổn định trên biển như một biện pháp chuyển tiếp, Tân Hoa Xã tường thuật.

Tổng bí thư Trọng không phải là người đầu tiên đề cập tới hoạt động khai thác chung trên biển với Trung Quốc.

Hôm Chủ Nhật 1/4, trong ngày thăm chính thức đầu tiên, ông Vương Nghị sau cuộc gặp ngoại trưởng nước chủ nhà tuyên bố hai nước cần giải quyết tranh chấp trên Biển Đông thông qua đàm phán, và cần hợp tác khai thác chung ở vùng biển này.

"Cả hai bên cần tuân thủ các quy tắc căn bản trong việc giải quyết tranh chấp trên biển. Cả hai bên không được áp dụng các biện pháp đơn phương làm phức tạp hóa tình hình", Ngoại trưởng Vương Nghị nói với các phóng viên.

"Chúng tôi nhất trí rằng việc giải quyết các vấn đề trên biển là vô cùng quan trọng đối với việc phát triển tốt đẹp, lâu dài mối quan hệ song phương", ông nói.

"Đồng thời, (hai bên) cần tăng cường hợp tác trên biển, gồm cả việc tiến hành thảo luận về hoạt động khai thác chung".

Ngoại trưởng nước chủ nhà, ông Phạm Bình Minh, cũng kêu gọi giải quyết hòa bình.

"Chúng tôi sẵn sàng hợp tác với Trung Quốc để giải quyết các vấn đề", ông Minh được hãng tin AFP dẫn lời.

Hai bên cần "kiểm soát đúng đắn những bất đồng chứ không mở rộng tranh chấp (và) tôn trọng các quyền, lợi ích hợp pháp của nhau, phù hợp với luật pháp quốc tế", ông Minh nói thêm.

Chuyến thăm của ông Vương Nghị diễn ra chỉ ít hôm sau khi có tin Việt Nam dưới áp lực của Trung Quốc đã yêu cầu hãng dầu khí của Tây Ban Nha, Repsol, dừng hoạt động tại dự án Cá Rồng Đỏ nhiều tiềm năng, đang chuẩn bị đi vào giai đoạn khai thác.

Tiếp sau đó, trong những ngày cuối tháng Ba, Bắc Kinh đã cho các chiến đấu cơ và tàu chiến diễn tập hùng hậu ở Biển Đông.

Trung Quốc hiện tuyên bố chủ quyền đối với hầu hết diện tích Biển Đông, nơi có trữ lượng dầu khí phong phú và nắm vị trí chiến lượng cho cả thương mại lẫn quốc phòng.

Bắc Kinh trong những năm qua đã bồi đắp đảo nhân tạo tại các khu vực đang có tranh chấp ở Biển Đông và xây cất các cơ sở quân sự trên đó, khiến các nước láng giềng giận dữ.

Cho đến nay, Việt Nam là quốc gia trong khu vực phản đối mạnh mẽ nhất Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông.

Đài Loan, Brunei và Philippines cũng là các nước tuyên bố chủ quyền từng phần trên biển, có tranh chấp với Trung Quốc.

Philippines là quốc gia duy nhất cho đến nay đã đưa bất đồng ra quốc tế và đạt được phán quyết có lợi từ Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) hồi 7/2016, nhưng chính quyền của ông Rodrigo Duterte sau đó đã có thái độ hòa hoãn với Trung Quốc.

Trong lúc đó, AFP bình luận, căng thẳng giữa Hà Nội với Bắc Kinh trong vấn đề biển đảo thường diễn ra phía sau những cánh cửa đóng kín.

Trước những căng thẳng tiếp diễn với Bắc Kinh, Việt Nam đã công khai củng cố quan hệ an ninh với Hoa Kỳ trong những tuần gần đây.

Hồi đầu tháng trước, tàu hàng không mẫu hạm USS Mustin của Hoa Kỳ đã ghé thăm Đà Nẵng, chuyến thăm lịch sử đầu tiên kể từ khi kết thúc Cuộc chiến Việt Nam 4/1975 đến nay.

Hồi tuần trước, Hoa Kỳ đã bàn giao 6 xuồng tuần tra cùng các thiết bị với tổng trị giá lên tới 20 triệu đô la cho Hà Nội.

Ngoại trưởng Vương Nghị, người mới được bổ nhiệm vị trí ủy viên Quốc vụ viện Trung Quốc, có chuyến thăm chính thức Việt Nam trong hai ngày 1-2/4/2018, sau khi tới dự Hội nghị Thượng đỉnh Hợp tác Tiểu vùng Mekong mở rộng (GMS) lần thứ sáu, 30-31/3.

*********************

Hà Nội, Bắc Kinh cam kết giữ hòa bình trên Biển Đông (Người Việt, 01/04/2018)

Việt Nam và Trung Quốc cùng cam kết duy trì hòa bình, ổn định trên Biển Đông, nơi đang có tranh chấp chủ quyền biển đảo, mà Việt Nam ở thế yếu, thường chỉ phản đối suông.

Người dân Việt Nam biểu tình chống Trung Quốc bá quyền bành trướng trên Biển Đông tại Hà Nội. (Hình : Hoàng Đình Nam/AFP/Getty Images)

Trung Quốc cướp của Việt Nam quần đảo Hoàng Sa năm 1974 rồi sau đó cướp một số bãi đá ngầm tại quần đảo Trường Sa năm 1988, hiện đã biến thành các đảo nhân tạo khổng lồ với các căn cứ quân sự quy mô.

Bắc Kinh ngang ngược tuyên bố chủ quyền chiếm hơn 80% Biển Đông, các nước khác chỉ còn rẻo nước ven bờ, nhiều khu vực lấn sâu vào các vùng đặc quyền kinh tế theo Công Ước Quốc Tế về Luật Biển (UNCLOS) mà cả Trung Quốc và Việt Nam đều cùng là thành viên.

Ông Vương Nghị, thành viên quốc vụ viện kiêm ngoại trưởng Trung Quốc, đến Việt Nam hồi tuần qua tham dự hội nghị phát triển tiểu vùng sông Mekong rồi gặp các lãnh đạo hàng đầu của nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam như chủ tịch nước, thủ tướng, ngoại trưởng.

Các bản tin của Thông Tấn Xã Việt Nam và truyền thông trong nước thuật lại các cuộc gặp này cho biết các lãnh đạo của Việt Nam đều kêu gọi "hai bên nghiêm túc thực hiện nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao".

Đó là những lời tuyên bố chung được lập lại mấy năm qua gồm "Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam-Trung Quốc", trong đó hai bên "kiên trì giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế".

Lời kêu gọi thì như thế nhưng ba năm qua, Bắc Kinh đã ngang nhiên bồi đắp bảy bãi đá ngầm ở Trường Sa, cướp của Việt Nam năm 1988, mở rộng thêm các đảo tại quần đảo Hoàng Sa, thành những căn cứu quân sự quy mô trên Biển Đông, khống chế toàn bộ khu vực. Hành động cướp ngày thì như thế và luôn luôn tập trận biểu diễn sức mạnh quân sự đe dọa các nước nhỏ phía nam, nhưng Bắc Kinh luôn luôn kêu gọi giữ gìn hòa bình, ổn định.

"Hai bên nên tuân thủ các nguyên tắc căn bản (được các lãnh đạo cam kết thỏa thuận) để giải quyết các tranh chấp trên biển. Hai bên không nên dùng các biện pháp đơn phương để làm phức tạp thêm tình hình", hãng thông tấn AFP thuật lời ông Vương Nghị nói với báo chí hôm Chủ Nhật, 1 tháng Tư, trong cuộc họp báo sau khi ông họp với Ngoại trưởng cộng sản Việt Nam Phạm Bình Minh.

Tại cuộc họp báo, ông Phạm Bình Minh cũng lập lại lời kêu gọi tương tự để giải quyết tranh chấp : "Chúng tôi sẵn sàng làm việc với Trung Quốc để giải quyết các vấn đề xảy ra". Ông Minh nói thêm rằng hai bên nên "quản lý các quan điểm khác biệt, không mở rộng tranh chấp và tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của nước khác theo luật lệ quốc tế".

Trung Quốc thường xuyên ngăn cấm Việt Nam dò tìm và khai thác dầu khí trên Biển Đông nếu dính cái chủ quyền ngang ngược hình "Lưỡi Bò" dù hoàn toàn nằm trong phạm vi đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Gần đây nhất, Việt Nam phải hủy bỏ dò tìm dầu khí tại lô 7-3 (Cá Rồng Đỏ) khoảng 400 km Đông Nam Vũng Tàu. Năm ngoái, Việt Nam đã phải bỏ thăm dò dầu khí tại lô 136-3 ngay bên cạnh lô 7-3 với lời đe dọa đánh chiếm các vị trí của Việt Nam tại Trường Sa. (TN)

**********************

Việt Nam tiếp tục đặt kế hoạch khai thác mỏ Cá Rồng Đỏ trong năm 2018 (RFA, 02/04/2018)

Ngày 23/3 vừa qua, các hãng tin quốc tế là BBC và Reuters lần lượt đưa tin về việc Trung Quốc gây sức ép khiến PetroVietnam phải yêu cầu công ty khoan dầu Repsol của Tây Ban Nha ngưng khoan tìm dầu khí ở lô 07/03 thuộc mỏ Cá Rồng Đỏ ngoài khơi Việt Nam, khiến công ty này và các đối tác có nguy cơ mất 200 triệu đô la đầu tư ban đầu.

Một người đàn ông đi ngang qua trụ sở công ty dầu lửa Repsol của Tây Ban Nha ở Madrid vào ngày 16 tháng 12 năm 2014. AFP

Trước đó, vào tháng 7 năm ngoái, Repsol cũng phải ngưng việc khoan tìm một lô khác là lô 136/03 cũng thuộc mỏ Cá Rồng Đỏ vì lý do tương tự.

Tin tức liên tục về những diễn biến mới này làm dấy lên lo ngại về khả năng Việt Nam sẽ phải từ bỏ hẳn mỏ Cá Rồng Đỏ, một mỏ được đánh giá có trữ lượng dầu và khí rất lớn với ước tính có thể cung ứng từ 25.000 đến 30.000 thùng dầu /ngày và 60 triệu m3 khí/ngày, theo số liệu đánh giá của PetroVietnam.

Tuy nhiên, báo cáo mới đây của Bộ Kế Hoạch Đầu Tư lại cho thấy quyết tâm của chính phủ Việt Nam là tiếp tục ưu tiên tìm kiếm khai thác mỏ Cá Rồng Đỏ, với đánh giá tích cực về diễn biến giá dầu thô trong năm nay sẽ có chiều hướng tăng lên, tức ở mức khoảng 62 đến 65 USD một thùng cao hơn mức khoảng 58 USD một thùng tính theo cùng kỳ năm ngoái.

Đánh giá về quyết tâm khai thác mỏ Cá Rồng Đỏ của Việt Nam, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu thuộc Viện nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) của Singapore cho biết :

"Việt Nam kiên quyết vì Việt Nam cần dầu để xài và để bán. Dù có bán giá bằng một nửa cách đây 4 năm thì cũng phải bán vì đồng tiền là đồng tiền cơ hội dù bằng một nửa cách đây 4 năm thì vẫn cần. Họ cần dầu để xài vì bây giờ các nhà máy lọc dầu ở Việt Nam cần dầu để lọc chứ không phải đì lọc thuê, họ không muốn mua xăng và dầu diesel về để xài. Chẳng thà họ tự khai thác lên để xài còn hơn đi mua vì mua xăng dầu để lọc rất đắt".

Đồng thời với việc thúc đẩy tìm kiếm khai thác ở mỏ Cá Rồng Đỏ, bộ Kế Hoạch và Đầu tư cũng cho biết ưu tiên khai thác Mỏ Cá Voi Xanh là nơi Việt Nam đang có hợp đồng với công ty ExxonMobil của Mỹ.

Vào tháng 8 năm ngoái, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc cho biết chính phủ Việt Nam sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi để dự án khai thác mỏ Cá Voi Xanh được sớm khởi động. Truyền thông Việt Nam lúc đó cho biết dự án này sẽ được chính thức khởi động vào tháng 11 năm ngoái nhân hội nghị APEC tại Đà Nẵng.

Tuy nhiên, sau đó không có thông tin thêm về hoạt động của mỏ này nên nhiều người vẫn không biết được thực sự mỏ này đã đi vào hoạt động hay cũng bị dừng lại do sức ép từ Trung Quốc.

Mỏ khí Cá Voi Xanh có các lô 117, 118, 119 và 120 thuộc thềm lục địa Việt Nam. ExonMobil đã đầu tư 600 triệu đô la vào dự án và theo kế hoạch đến cuối năm 2023, dòng khí đốt đầu tiên của dự án sẽ được đưa vào bờ, chủ yếu đáp ứng nhu cầu sản xuất điện trong nước.

Tuy nhiên, cũng giống như với mỏ Cá Rồng Đỏ, việc khai thác tại các mỏ này của Việt Nam cũng từng gặp khó khăn vào năm 2007 khi Trung Quốc gây sức ép với chính công ty ExxonMobil, nhất là với lô 118 vốn nằm rất gần đường đứt khúc 9 đoạn hay còn gọi là đường lưỡi bò mà Trung Quốc vẽ ra trên biển Đông.

Đường lưỡi bò này cũng nằm gần lô 07/03 và lô 136/03 của mỏ Cá Rồng Đỏ. Trung Quốc đòi chủ quyền toàn bộ với vùng nước trong đường đứt khúc. Tuy nhiên tòa Trọng tài Quốc tế hồi năm 2016 đã bác bỏ tính pháp lý của đường đứt khúc này.

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp cho biết theo nguồn tin mà ông có được, hoạt động tại mỏ Cá Voi Xanh đã được bắt đầu. Tuy nhiên báo chí trong nước không loan tin về các hoạt động này.

Trung Quốc gây sức ép lên các công ty là chính

Mặc dù hãng tin Reuters, BBC cho biết việc ngừng khoan thăm dò tại mỏ Cá Rồng Đỏ là quyết định từ phía Việt Nam đưa ra, nhưng theo tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, quyết định dừng đến từ chính Repsol vì sức ép lên các công ty con khác thuộc tập đoàn này vốn đang có những hợp đồng với Trung Quốc.

"Trung Quốc ép Repsol vì Trung Quốc có cổ phần với Repsol ở Brazil. Repsol có rất nhiều nhánh, mà tổng hành dinh đặt tại Tây Ban Nha. Công ty con ở Brazil thì Trung Quốc có cổ phần. Thông qua công ty đó, Trung Quốc ép ngược đến Repsol ở vùng Đông Nam Á. Repsol Đông Nam Á chủ yếu đặt ở Singapore. Lẽ ra ngày 21/3 họ phải kéo giàn khoan vào Việt Nam và ngày 24/3 phải khoan. Nhưng đến ngày 23 thì họ báo tạm dừng".

Hiện công ty Repsol của Tây Ban Nha cũng chưa chính thức đưa ra bình luận nào về các thông tin về quyết định tạm dừng mới này.

Trên thực tế, Trung Quốc cũng đã từng gây sức ép đối với một số công ty tìm kiếm khai thác dầu khí ở Việt Nam mà điển hình là BP của Anh. Theo nhà báo Bill Hayton của BBC, trong cuốn 'Biển Nam Trung Hoa : Tranh giành quyền lực ở Châu Á', công ty BP của Anh đã phải bỏ dự án khai thác tại Việt Nam vì sức ép của Trung Quốc. Công ty Chevron của Mỹ cũng phải dừng hoạt động tại lô 122 ngay sát bờ biển Việt Nam hồi năm 2007. Các công ty này, theo nhà báo Bill Hayton, đều bỏ Việt Nam vì những quyền lợi hợp đồng mà họ có tại Trung Quốc.

Tuy nhiên, bất chấp sức ép từ phía Trung Quốc vào năm 2007, phía ExxonMobil đã không bỏ cuộc tại Việt Nam.

Ngoài ra, công ty năng lượng Ấn Độ ONGC Videsh, công ty KNOC của Hàn Quốc và một số công ty nhỏ hơn và không có lợi ích lớn tại Trung Quốc như Premier của Anh và Talisman của Canada cũng phớt lờ Trung Quốc.

Cho đến lúc này cũng không có bất cứ thông tin gì về việc Trung Quốc gây sức ép đối với Nga mặc dù Nga cũng là nước có công ty tham gia ký hợp đồng khai thác dầu khí ngoài khơi Việt Nam từ nhiều năm nay. Theo nhà báo Bill Hayton, vào tháng 7/2008 Nga cho phía Mỹ biết rằng Trung Quốc không hề gây sức ép với các công ty Nga.

Nhưng Trung Quốc có thể gây sức ép về mặt chính trị đối với phía Đảng cộng sản Việt Nam ở một mức nhất định. Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nói :

"Họ ép là bảo nên dừng lại vì chúng ta còn đang bàn nhưng mà đó là ở ngoài lề còn chính thức họ không làm gì được. Ví dụ lần trước Phó Chủ tịch Quân ủy Trung Quốc là ông Phạm Trường Long phải bỏ về vì ông ta không ép được".

Cẳng thẳng Việt Nam và Trung Quốc đã gia tăng vào hồi giữa năm ngoái khi Tướng Phạm Trường Long bỏ dở chuyến thăm Việt Nam vào tháng 6 để phản đối việc Việt Nam cho khai thác ở mỏ Cá Rồng Đỏ. Giao lưu quốc phòng hai nước dự định diễn ra vào thời gian đó cũng bị hủy bỏ.

Cùng lúc, tờ Hoàn cầu Thời báo vào ngày 22/6 năm ngoái trích lời ông Liu Feng, một chuyên gia thuộc Viện Nghiên cứu Biển Đông ở Hải Nam, Trung Quốc cáo buộc 'Việt Nam đã đơn phương phá vỡ thỏa thuận với Trung Quốc, bao gồm việc gạt sang bên những bất đồng và tìm kiếm phát triển chung, và việc Việt Nam cho Repsol khai thác là nhằm mục đích củng cố đòi hỏi chủ quyền đối với khu vực'.

Việt Nam và Trung Quốc vào năm 2011 đã ký "Thỏa thuận về nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển" nhằm không làm phức tạp thêm tình hình ở Biển Đông.

Mới đây trong cuộc gặp cấp cao giữa Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Vương Nghị và Bộ trưởng ngoại giao Phạm Bình Minh, hai bên tiếp tục khẳng định tuân thủ thỏa thuận này.

Nói về những thách thức từ phía Trung Quốc mà Việt Nam có thể gặp phải nếu tiếp tục khai thác tại các mỏ dầu khí ngoài khơi, giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc nhận định.

"Quan ngại chính là khi Trung Quốc quyết định có những hành động gây hấn, có thể là sử dụng lực lượng tuần duyên của mình mà cũng có thể là tàu chiến để làm ảnh hưởng hoạt động của các công ty nước ngoài. Việt Nam lúc đó sẽ chịu sức ép phải bảo vệ quyền lợi của các công ty nước ngoài. Hoặc Trung Quốc cũng có thể làm như họ đã từng làm nhiều năm về trước là gây sức ép chính trị lên các công ty ngoại quốc bằng cách đe dọa quyền lợi của họ ở Trung Quốc".

Theo tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, trong trường hợp một số công ty nước ngoài không chịu nổi áp lực của Trung Quốc mà phải bỏ cuộc thì Việt Nam vẫn còn có thể tìm kiếm các đối tác là các công ty không chịu áp lực của Trung Quốc như ExxonMobil của Mỹ.

Nhóm phóng viê