Thông Luận

Lần đầu tiên trong 3 năm trở lại đây, ba nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ cùng lúc tuần tra ở Thái Bình Dương. Cùng với đó là oanh tạc cơ B-1B và máy bay trinh sát không người lái Global Hawk cũng được huy động để làm nhiệm vụ trong khu vực. Sự xuất hiện của dàn lực lượng hùng hậu cả không quân và hải quân Mỹ mang tính chất răn đe đã làm Trung Quốc vô cùng tức tối.

Tàu sân bay Mỹ USS Theodore Roosevelt rời đảo Guam ngày 04/6 sau khi kiểm soát được dịch bệnh Covid-19

Hải quân Mỹ công bố hai chiếc tàu sân bay USS Ronald Reagan và USS Theodore Roosevelt đang tuần tra ở vùng biển miền tây Thái Bình Dương, trong lúc chiếc USS Nimitz cùng với hải đội hộ tống - rời cảng San Diego ở California ngày 08/06 và đã có mặt ở phía đông.

Ý định phô trương uy lực của Hải quân Mỹ được thấy rõ qua việc Bộ Quốc phòng không ngần ngại công bố hình ảnh về hoạt động của các nhóm tàu sân bay. Mạng Twitter của Hải Quân Mỹ đã liên tục đưa tin và đăng ảnh về các cuộc tập huấn của hai chiếc Theodore Roosevelt và Ronald Reagan trên Biển Philippines. Bộ Quốc Phòng Mỹ cũng công bố hình ảnh về hoạt động của tàu sân bay Nimitz ở Thái Bình Dương.

Như vậy 3 trong tổng số 7 hàng không mẫu hạm đang hoạt động của Mỹ hiện tập trung ở Thái Bình Dương. 4 chiếc còn lại đang cập cảng để bảo dưỡng.

Thực tế, tàu Roosevelt mới trở lại hoạt động từ ngày 04/6 sau khi trải qua nhiều tuần lễ neo tại cảng ở đảo Guam do virus corona chủng mới lây lan trên tàu trong tháng 3, khiến hơn 1.000 trong tổng số 4.900 thành viên thủy thủ đoàn nhiễm bệnh. Carlos Sardiello, hạm trưởng tàu USS Theodore Roosevelt, nói trong một tuyên bố :

"Chúng tôi đã cho tàu Theodore Roosevelt trở lại hoạt động trên biển như một biểu tượng của hy vọng và cảm hứng, cũng là cơ sở sức mạnh quốc gia".

Tàu Reagan đã trở lại hoạt động từ cuối tháng 5, sau khi các thành viên thủy thủ đoàn bị đặt trong diện hạn chế đi lại tại cảng nhà ở Nhật Bản để đảm bảo không còn ca nhiễm Covid-19.

Số lượng hàng không mẫu hạm Mỹ cùng hiện diện ở một khu vực nhất định luôn bị giới hạn, do các tàu được luân phiên bảo dưỡng, huấn luyện hoặc tuần tra ở những vùng biển khác nhau.

Việc triển khai cùng lúc ba nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ tại Châu Á - Thái Bình Dương được coi là động thái bất thường. Giới chuyên gia cho rằng nó thể hiện thông điệp răn đe được Washington gửi tới Bắc Kinh trong bối cảnh căng thẳng Mỹ - Trung gia tăng xung quanh nguồn gốc của virus gây đại dịch cũng như cách ứng phó Covid-19 của Bắc Kinh, việc Quốc hội Trung Quốc thông qua dự luật an ninh Hồng Kông và các động thái quân sự hóa đảo nhân tạo Trung Quốc bồi đắp trái phép trên Biển Đông..

Chuẩn Đô đốc Stephen Koehler, chỉ huy chiến dịch thuộc Bộ Tư lệnh Ấn Độ - Thái Bình Dương của Mỹ ở Hawaii, nói :

"Các tàu sân bay cùng các nhóm tác chiến tàu sân bay rõ ràng là một biểu tượng cho sức mạnh hải quân Mỹ. Tôi thực sự hào hứng khi chúng tôi đang có ba chiếc ở thời điểm hiện tại".

Dù không nói rõ mục tiêu của việc triển khai, nhưng Chuẩn Đô đốc Koehler ghi nhận tình trạng Trung Quốc đang quân sự hóa các thực thể trên Biển Đông, bố trí trên đó các tên lửa và hệ thống tác chiến điện tử, trong bối cảnh các hoạt động của Mỹ cùng các đồng minh và đối tác có dấu hiệu chưa ngăn chặn được tham vọng của Bắc Kinh.

Không chỉ nhằm phô diễn sức mạnh của quân đội Mỹ và răn đe Trung Quốc, Mỹ còn muốn phá vỡ hoàn toàn luận điệu xuyên tạc của Bắc Kinh gần đây khi tuyên truyền rằng Hải quân Mỹ đã bị virus corona đánh gục.

Chuyên gia Collin Koh, thuộc Viện Nghiên Cứu Quốc Phòng và Chiến Lược tại Singapore, nhận định : Sự hiện diện các tàu sân bay Mỹ trên biển Châu Á đã "đi ngược lại với điều mà Trung Quốc mô tả là Mỹ bị áp lực khó khăn ở Thái Bình Dương".

Bonnie Glaser, Giám đốc Dự án Sức mạnh Trung Quốc ở Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) có trụ sở tại Mỹ, nhận định :

"Truyền thông Trung Quốc cho rằng khả năng sẵn sàng chiến đấu của quân đội Mỹ đang suy giảm mạnh vì Covid-19. Dường như đợt triển khai này là thông điệp của Mỹ nhằm cảnh báo Trung Quốc đừng tính toán sai lầm".

Với việc mỗi tàu mang theo hơn 60 máy bay thì đây là đợt triển khai hàng không mẫu hạm lớn nhất mà Mỹ thực hiện ở Thái Bình Dương kể từ năm 2017 - thời điểm căng thẳng với Triều Tiên do vấn đề hạt nhân.

Cách đây 3 năm, Hải quân Mỹ đã triển khai đồng thời ba hàng không mẫu hạm tại khu vực Châu Á - Thái Bình Dương trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump thực hiện chuyến thăm Đông Bắc Á và Đông Nam Á vào thượng tuần tháng 11/2017 với hồ sơ hạt nhân và tên lửa Bắc Triều Tiên nổi bật trong chương trình nghị sự. Hành động phô trương uy lực này được coi là một lời cảnh báo mạnh mẽ của Washington nhắm vào Bình Nhưỡng.

Bình luận về việc phô trương uy lực lần này, Chuẩn đô đốc Koehler cho biết hàng chục tàu chiến đã làm nhiệm vụ trên Thái Bình Dương từ lâu, nhưng việc triển khai đồng thời ba nhóm tác chiến tàu sân bay sẽ nhấn mạnh cam kết của Washington với khu vực. Ông nói :

"Khả năng hiện diện quân sự một cách mạnh mẽ là một phần của cuộc cạnh tranh. Tôi luôn nói với cấp dưới của mình rằng các bạn phải hiện diện để chiến thắng khi các bạn đang ở trong một cuộc tranh đua".

Quan chức Hải quân Mỹ cho rằng Mỹ sẽ không duy trì hiện diện cùng lúc của ba tàu sân bay ở Châu Á - Thái Bình Dương trong dài hạn, nhưng điều này cho thấy năng lực của Washington. "Đó là điều chúng tôi có thể làm nếu muốn", ông nói thêm.

Mỹ không chỉ gây sức ép với Trung Quốc ở trên biển mà còn gia tăng thị uy trên không bằng cách cho oanh tạc cơ hiện đại B-1B Lancer và trinh sát cơ không người lái Global Hawk RQ-4 đến hoạt động ở Biển Đông và các khu vực khác tại Thái Bình Dương.

Trinh sát cơ không người lái RQ-4 Global Hawk hạ cánh xuống căn cứ Yokota, Nhật Bản, ngày 30/5

Theo tin được kênh truyền hình Mỹ Fox News tiết lộ hôm 10/06 vừa qua, Không quân Mỹ đã xác nhận việc sử dụng một phi đội máy bay ném bom B-1B trú đóng trên đảo Guam để hỗ trợ cho Bộ Tư lệnh Ấn Độ - Thái Bình Dương, trong các nhiệm vụ trên Biển Đông.

Bên cạnh đó, phi cơ do thám hiện đại không người lái Global Hawk RQ-4 cũng được vận chuyển tới căn cứ không quân Yokota tại Nhật Bản nhằm tăng cường hơn nữa hoạt động của Mỹ trong khu vực.

Theo các chuyên gia, quân đội Mỹ đã tăng cường hoạt động trong khu vực để sẵn sàng đối phó với các động thái của Trung Quốc ở cả Biển Đông lẫn vùng eo biển Đài Loan, nơi đồng minh của Mỹ đang gặp sức ép nặng nề từ Bắc Kinh.

Tuần trước, một chiếc máy bay vận tải C-40 của hải quân Mỹ đã bay qua đảo Đài Loan để tới Thái Lan, được hải quân Mỹ mô tả như một chuyến bay logistics thường lệ. Chiếc máy bay này được điều hướng bay qua Đài Loan bởi trạm điều khiển không lưu của Đài Loan.

Vào ngày 4/6, hải quân Mỹ cũng đã cử một tàu khu trục tên lửa dẫn đường băng qua eo biển Đài Loan, ngăn cách hòn đảo này với Trung Quốc đại lục.

Trung Quốc chắc chắn không thể im lặng trước màn phô diễn sức mạnh hoành tráng của Mỹ.

Hôm chủ nhật vừa qua, tờ Thời báo Hoàn cầu - cơ quan ngôn luận của Đảng cộng sản Trung Quốc - nói rằng các tàu sân bay trên của Mỹ có thể đe dọa các binh sĩ của họ ở Biển Đông.

Thời báo Hoàn cầu dẫn lời của Lý Kiệt (Li Jie), chuyên gia hàng hải ở Bắc Kinh cho rằng :

"Bằng việc tập hợp các tàu sân bay này, Mỹ đang cố thể hiện trước khu vực và thậm chí cả thế giới rằng họ vẫn duy trì lực lượng hải quân mạnh nhất, và họ có thể đi vào Biển Đông và đe dọa binh sĩ Trung Quốc ở Tây Sa và Nam Sa (quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam), cùng lúc cho tàu thuyền bằng qua các vùng biển lân cận để Mỹ có thể thực hiện chính sách bá quyền".

Bài viết trên cũng được đăng tải trên website bản tiếng Anh của quân đội Trung Quốc đồng thời nhấn mạnh về các loại vũ khí mà quân đội nước này sẵn có và cho biết Bắc Kinh có thể tổ chức các cuộc tập trận để đáp trả phía Mỹ và phô diễn sức mạnh quân sự.

Bài viết có đoạn : "Trung Quốc sở hữu nhiều vũ khí diệt hàng không mẫu hạm như tên lửa đạn đạo chống hạm DF-21D và DF-26".

Theo ông Trương Tuấn Xã (Zhang Junshe), một nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu quân sự hải quân Trung Quốc, lần gần nhất hải quân Mỹ đưa cả 3 nhóm tàu sân bay tới Tây Thái Bình Dương là vào năm 2017. Dù hoạt động điều động này mang tính bất thường, nhưng nó không phải là chưa từng xảy ra nên cũng không thể gọi là diễn biến hoàn toàn mới.

Đáng nói, theo ông Trương, sự xuất hiện cùng lúc của 3 nhóm tác chiến tàu sân bay đang chứng tỏ Mỹ mất đi sự tự tin. Chuyên gia Trung Quốc cho rằng, dường như Mỹ lo ngại thế giới nghi ngờ về năng lực quân sự. Do đó, hải quân Mỹ quyết định điều động cùng lúc các nhóm tàu sân bay tới Tây Thái Bình Dương để phô trương sức mạnh, đồng thời khẳng định với các quốc gia khác rằng, năng lực chiến đấu của hải quân Mỹ không hề bị ảnh hưởng từ dịch Covid-19.

Song ông Trương cho rằng trên thực tế, năng lực chiến đấu của các tàu sân bay Mỹ đang bị ảnh hưởng từ dịch bệnh. Bởi một số binh sĩ mắc Covid-19 vẫn chưa hoàn toàn hồi phục và chưa thể trở lại vị trí làm việc trên tàu. Theo đó, chuyên gia Trung Quốc nhận định Mỹ chỉ đang tâng bốc về sức mạnh hải quân. Nói cách khác, việc điều động các nhóm tác chiến tàu sân bay tới Tây Thái Bình Dương là không thật sự cần thiết, trong bối cảnh Mỹ vẫn đang gồng mình chống chọi với dịch Covid-19. Ngoài ra, Mỹ cũng phớt lờ việc công bố mức độ ảnh hưởng của dịch bệnh với lực lượng hải quân. Không loại trừ hoạt động triển khai cùng lúc 3 nhóm tác chiến tàu sân bay dường như chỉ là đảm bảo vị thế an ninh của Mỹ trước hai đối thủ là Nga và Trung Quốc.

Cũng theo ông Trương, khi mà Mỹ đang tìm mọi cách để khôi phục nền kinh tế bị tác động tiêu cực từ dịch bệnh, quân đội trở thành trụ cột để Mỹ cạnh tranh với các quốc gia khác.

Còn theo ông Ngụy Đông Húc (Wei Dongxu), một nhà phân tích quân sự ở Bắc Kinh, cả 3 nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ được điều động tới khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương đều không xuất hiện gần Trung Quốc bởi hành động này có thể gửi đi tín hiệu cực kỳ nguy hiểm và làm khuấy động căng thẳng trong khu vực.

Tuy nhiên, ông Ngụy cũng đặt ra khả năng hải quân Mỹ có thể điều một nhóm tác chiến tàu sân bay hoạt động gần Trung Quốc. Cụ thể, một nhóm tác chiến tàu sân bay sẽ có mặt gần Trung Quốc, trong khi hai nhóm còn lại có thể hoạt động ở những vùng lân cận. Thông qua đó, Mỹ có thể để các nhóm tàu sân bay thường xuyên hiện diện gần cửa ngõ của Trung Quốc.

Cũng theo ông Ngụy, phi đội máy bay hoạt động trên các nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ hiện giữ vai trò ngăn chặn. Nói cách khác, Mỹ sẽ để các nhóm tàu sân bay hoạt động ở xa, trong khi sử dụng các tiêm kích đa nhiệm Boeing F/A-18E/F Super Hornet hay tiêm kích tàng hình F-35C để phô trương sức mạnh.

Do đó, để đối phó với Mỹ, Trung Quốc có thể phát triển các hệ thống cảnh báo tích hợp cả trên không, trên biển và trên đất liền. Điển hình, Trung Quốc có thể sử dụng các máy bay kiểm soát và cảnh báo sớm làm nhiệm vụ tuần tra. Khi phát hiện hành động khiêu khích từ Mỹ hoặc các tiêm kích Mỹ lại gần không phận Trung Quốc, quân đội Trung Quốc có thể điều động thêm các chiến đấu cơ hiện đại lên đường đánh chặn.

Tuy nhiên, việc Mỹ sử dụng thêm các tiêm kích tàng hình F-35C là không thể loại bỏ. Do đó, Trung Quốc sẽ cần các công nghệ hiện đại hơn để phát hiện và theo dõi như radar chống tàng hình. Ngoài ra, Trung Quốc cũng đang sở hữu hàng loạt vũ khí được cho là "sát thủ diệt tàu sân bay" như tên lửa đạn đạo chống hạm DF-21D và DF-26.

Trung Kiên

Nguồn : Thoibao.de, 19/06/2020

Tuy Trung Quốc đã ngăn chặn được đại dịch virus corona, nhưng phải trả cái giá khổng lồ : kinh tế đi xuống thảm hại và thất nghiệp tăng cao. Theo nhận định của thông tín viên Les Echos tại Bắc Kinh, trong một đất nước hầu như không có bảo hiểm thất nghiệp, cuộc khủng hoảng này là thách thức chính cho Đảng cộng sản Trung Quốc khi "khế ước xã hội" bị đe dọa.

Một trung tâm giới thiệu việc làm ở ngoại ô Bắc Kinh, Trung Quốc. Ảnh chụp ngày 13/05/2020. © Reuters/Tingshu Wang

Tác giả mở đầu bài viết hôm nay 15/06/2020 bằng hình ảnh một người đàn ông 52 tuổi ngồi trên vỉa hè một đại lộ ở ngoại ô Bắc Kinh, chiếc túi đồ nghề đã phai màu lỉnh kỉnh những đồ nghề xây dựng như búa, bay thợ hồ… Ông cho biết mỗi ngày từ 5 giờ sáng đã có mặt, nhưng hiếm ai thuê. Mùa hè năm ngoái, ông rời Hắc Long Giang đến Bắc Kinh thử thời vận, nghĩ rằng sẽ dễ sống hơn ở quê. Xung quanh ông là nhiều người lao động nhập cư khác.

Hàng trăm "mingong" (dân công, tức lao động ngoại tỉnh) tụ tập tại đây từ tờ mờ sáng, chờ chực những người đến tìm nhân công giá rẻ. Một người lao động từ Hà Bắc thổ lộ : "Tôi đến chợ này từ bảy năm qua. Hồi trước nhiều việc lắm, có thể dễ dàng được nhận vào làm ở nhà máy hay công trường xây dựng. Giờ đây các xưởng đóng cửa hoặc sa thải công nhân. Và vì có nhiều người tìm việc, nên tiền lương nay thấp hơn trước, tôi vất vả hơn nhiều để kiếm tiền gởi về cho vợ con".

Số người thất nghiệp tại Hoa lục lên đến 70 triệu

Là mắt xích cần thiết cho phép lạ kinh tế Trung Quốc từ 30 năm qua, số 290 triệu lao động nhập cư - đã từ bỏ miền quê lên thành thị kiếm sống, ngày nay là những người bị ảnh hưởng nhiều nhất, bởi cuộc khủng hoảng kinh tế xã hội chưa từng thấy do đại dịch gây ra.

Sau khi sụt mất 6,8% trong quý I, một điều chưa bao giờ xảy ra kể từ khi Cách mạng văn hóa kết thúc năm 1976, nền kinh tế Trung Quốc chậm chạp ngoi dậy. Tiêu thụ nội địa giảm sút, các công ty xuất khẩu không tìm được khách hàng do thế giới bị tê liệt vì con virus xuất phát từ Vũ Hán. Kết quả là thất nghiệp bùng nổ, trong một đất nước hầu như không có phúc lợi xã hội.

Theo số liệu chính thức thì tỉ lệ thất nghiệp là 6% vào tháng Tư, so với tháng 12/2019 là 5,2%, tức 4 triệu việc làm bị mất đi. Nhưng con số này chỉ là một phần sự thật. Kinh tế gia độc lập Hồ Tinh Đẩu (Hu Xingdou) ở Bắc Kinh giải thích : "Điều tra chính thức không tính đến lao động nhập cư lẫn tình trạng của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, những người hành nghề độc lập". Trong khi chính các cửa tiệm nhỏ, cửa hàng bán sỉ, nhà hàng, khách sạn – những lãnh vực cần đến nhiều lao động phổ thông – đã đóng cửa, đôi khi vĩnh viễn, nhân viên phải thất nghiệp ngồi nhà.

Cuối tháng Tư, một nghiên cứu của công ty môi giới chứng khoán Trung Thái (Zhongtai Securities) ở Sơn Đông ước lượng tỉ lệ thất nghiệp thực sự tại Trung Quốc là 20,5%, tức 70 triệu người không công ăn việc làm. Bản báo cáo này nhanh chóng bị rút khỏi internet, và giám đốc nghiên cứu của công ty bị trừng phạt. Zhang Lin, nhà quan sát kinh tế Trung Quốc nhận định : "Do không có thống kê khả tín, tốt nhất nên nhìn vào những nhà buôn ở xung quanh bạn đã phải đóng cửa".

Ác mộng của lao động nhập cư

Tuy mỗi chuyên gia có đánh giá khác nhau, nhưng tất cả đều đồng ý ở một điểm : tác động xã hội của đại dịch vô cùng lớn. Các nhà phân tích của UBS ước tính từ 70 đến 80 triệu người Trung Quốc đã bị mất việc, hoặc không thể làm việc vào cuối tháng Ba, nhiều tuần lễ sau khi lệnh phong tỏa được dỡ bỏ. Trong một báo cáo mới đây, bà Uông Đào (Tao Wang) cho biết "Thị trường lao động được cải thiện với các hoạt động được tái lập, nhưng áp lực vẫn đè nặng".

Số người không có việc làm sụt xuống còn 33 đến 40 triệu vào đầu tháng Năm, nhưng lại có một mối đe dọa khác : "Có khả năng là đến 10 triệu nhân công sẽ bị sa thải trong những tháng tới, ở các lãnh vực liên quan đến xuất khẩu của Trung Quốc, vì suy thoái toàn cầu và căng thẳng thương mại giữa Washington và Bắc Kinh. Đến cuối năm nay, rất có thể khoảng mấy chục triệu người vẫn bị thất nghiệp" - theo cảnh báo của Ernan Cui, nhà kinh tế thuộc Gavekal Dragonomics.

Tác động kinh tế của các biện pháp phong tỏa trên thế giới là rất lớn, và Trung Quốc không phải ngoại lệ. Nhưng Ernan Cui lo ngại vì "mạng lưới an sinh xã hội Trung Quốc không dự kiến đền bù khi thất nghiệp đại trà". Hệ thống bảo hiểm thất nghiệp không hề thích ứng : trợ cấp ít ỏi và chỉ dành cho một số rất ít người bị mất việc.

Chưa đầy phân nửa dân số hoạt động ở đô thị (200 triệu người) được hưởng bảo hiểm này, còn lao động nhập cư chưa đến 1/5. Do không có hộ khẩu thành phố, họ bị loại ra ngoài tất cả các chính sách xã hội (giáo dục, việc làm nhà nước, y tế…). Người lao động quê Hồ Bắc ở chợ Cao Lệ Dinh (Gao Li Ying) kể trên cho biết chưa hề ký hợp đồng lao động, chưa bao giờ nghe nói đến bảo hiểm thất nghiệp.

Trợ cấp thất nghiệp tối thiểu

Chỉ có 2,3 triệu người Trung Quốc nhận được trợ cấp trong quý I, theo số liệu chính thức. Một con số hết sức thấp, cho dù số lượng người thất nghiệp rất lớn. Và dù được trợ cấp, số tiền này không thấm vào đâu so với thu nhập bị mất đi, vì được tính theo lương tối thiểu, vốn không tăng bao nhiêu kể từ năm 1994.

Theo Nicholas R.Lardy và Tianlei Huang, thuộc Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (PIIE) : "Trợ cấp trong quý I/2020 là 1.350 nhân dân tệ (190 euro) cho mỗi người thất nghiệp trong một tháng, chỉ bằng 20 đến 30% lương trung bình của các công ty công và tư ở thành thị".

Cuộc khủng hoảng xã hội này rơi vào thời điểm bất lợi nhất cho tổng bí thư Tập Cận Bình, một năm trước khi kỷ niệm 100 thành lập Đảng cộng sản Trung Quốc. Đây cũng là năm mà chế độ Bắc Kinh đã ấn định mục tiêu xóa hẳn đói nghèo và tăng gấp đôi GDP so với năm 2010.

Trước quả bom nổ chậm là tình trạng thất nghiệp hàng loạt, giờ đây mọi tuyên bố của Bắc Kinh đều tập trung vào công ăn việc làm, lần đầu tiên từ 30 năm qua bỏ rơi mục tiêu hàng đầu là tăng trưởng. Việc làm nay đứng đầu trong "sáu ổn định" mà nhà nước muốn bảo đảm, đặc biệt đối với lao động nhập cư và sinh viên mới tốt nghiệp, vào lúc 8,7 triệu sinh viên chuẩn bị gia nhập thị trường lao động. Thủ tướng Lý Khắc Cường mới đây tuyên bố trước 3.000 đại biểu Quốc hội, phải dùng mọi phương tiện và tập trung mọi nỗ lực để tạo ra công ăn việc làm.

Chế độ bị lung lay

Mục tiêu này vừa là chính trị vừa là kinh tế. Cuộc khủng hoảng đã tạo ra thách thức chính trị chủ chốt cho chế độ cộng sản Bắc Kinh, đe dọa cắt đứt "khế ước xã hội" dựa trên sự ngoan ngoãn về chính trị để đối lấy việc làm giàu.

Giáo sư Trần Đạo Ngân (Chen Daoyin), nhà phân tích độc lập ở Thượng Hải nhận xét : "Bảo đảm việc làm là bảo vệ người dân nhưng đồng thời cũng bảo vệ giới cầm quyền. Một khi việc làm được duy trì và nhu cầu thực phẩm thiết yếu được giải quyết, thì sự ổn định của chế độ không bị đe dọa".

Với gần 200 vụ đình công kể từ đầu năm nay, so với trên 700 vụ cùng kỳ năm ngoái, theo tổ chức phi chính phủ China Labour Bulletin, người lao động Trung Quốc ít xuống đường hơn trước. Eric Sautedé, phụ trách Châu Á của Planet Labor giải thích : "Sợ dịch bệnh, bị phong tỏa, chính quyền tăng cường kiểm soát, nên các phong trào xã hội khó có điều kiện diễn ra, nhưng điều này không có nghĩa là không có khủng hoảng xã hội". Tuy nhiên sự phẫn nộ, bất bình được bộc lộ qua các phương tiện khác, chủ yếu trên các mạng xã hội, khó thể định lượng được.

Trong khi nhu cầu thế giới sụt giảm mạnh, ổn định việc làm và hạn chế sa thải cũng là cách tốt nhất để tái thúc đẩy tiêu dùng nội địa, mà từ nay tăng trưởng của Trung Quốc phải dựa vào phần lớn. Lần đầu tiên từ khi Đặng Tiểu Bình mở cửa Hoa lục, thu nhập thực của các hộ gia đình giảm đi 3,5% trong quý I, và chi cho tiêu thụ giảm 12,5%.

Tái thúc đẩy việc làm

Giảm thuế để đổi lấy việc không sa thải, trợ cấp khi tuyển dụng lao động nhập cư, tăng tuyển mộ sinh viên mới ra trường vào quân ngũ, tạo điều kiện cho người bán hàng rong…Bắc Kinh không ngừng tìm cách tái thúc đẩy công ăn việc làm. Nhưng thử thách là khổng lồ, khi một số lãnh vực khó thể vực dậy, và các nhà máy không có đơn đặt hàng.

Trước đại dịch, tăng trưởng của Trung Quốc cũng đã chậm lại, tạo ra ít việc làm. Ý thức được những khó khăn, chính quyền chỉ ấn định mục tiêu là tỉ lệ thất nghiệp ở thành thị khoảng 6%.

Dù vậy, không ít người lao động nhập cư đã trở về quê. Đối với họ, những khu "chợ người" như Cao Lệ Dinh ở Bắc Kinh đã trở thành quá khứ.

Thụy My

Nguồn : RFI, 15/06/2020

Trong khi các nước láng giềng đang bị phân tâm bởi đại dịch coronavirus, Tập Cận Bình đang tìm cách tạo lợi thế cho Trung Quốc, cụ thể là gần đây đã mở nhiều mặt trận trong chiến dịch để biến Trung Quốc thành cường quốc hàng đầu thế giới - từ mặt trận Hồng Kông, Đài Loan đến Biển Đông, biển Nhật Bản và biên giới Himalaya.

Tập Cận Bình duyệt quân danh dự lực lượng hải quân Trung Quốc - Ảnh minh họa 

Đại dịch tê liệt toàn cầu đã tạo cơ hội cho Tập hành động để hiện thực hóa "giấc mơ Trung Hoa" vào năm 2049 của chế độ cộng sản Trung Quốc. Tập đã nói trong một bài phát biểu tại một trường đại học nước này vào tháng 4 rằng "những bước tiến vĩ đại trong lịch sử luôn luôn xuất hiện từ chảo lửa trong những thảm họa lớn".

Điều này có thể giải thích tại sao Trung Quốc đã tìm cách tận dụng tối đa đại dịch coronavirus. Từ việc phá vỡ cam kết ràng buộc của Bắc Kinh đối với quyền tự trị của Hồng Kông và cố gắng quấy nhiễu vùng biển ngoài khơi quần đảo Senkaku do Nhật Bản kiểm soát đến cuộc chiến biên giới với Ấn Độ bằng cách xâm phạm lãnh thổ của nước này.

Hành động của Tập đang cố làm để chuyển sự chú ý từ sự vô trách nhiệm của Trung Quốc về việc lan rộng toàn cầu của Covid-19-19 sang mối đe dọa của chế độ độc tài tới an ninh thế giới. Nhưng sự tham lam vô độ này cũng sẽ làm tăng nguy cơ Trung Quốc dẫn đến sự suy tàn và sụp đổ, giống như cách mà Liên Xô tan rã, như cách gọi sử gia Paul Kennedy "sự vói tay quá đà của đế quốc" (imperial overstretch).

Chủ nghĩa bành trướng của Tập đã tìm cách lập lại toàn cầu hóa theo các điều khoản của Trung Quốc. Minh họa rõ nhất qua dự án Sáng kiến Vành đai và Con đường (Belt and Road Initiative - BRI), nhằm mục đích đổi mới trật tự kinh tế và chính trị toàn cầu bằng cách đưa hàng trăm tỷ đô la vào các dự án ở nước ngoài khi Trung Quốc vẫn cần vượt qua tình trạng nghèo đói và kém phát triển ở trong nước.

Đây là một dự án đế quốc tìm cách lôi kéo các quốc gia tuyệt vọng đầu tư cơ sở hạ tầng vào quỹ đạo chiến lược của Trung Quốc. Nhưng thay vì "sự thịnh vượng chung" mà Tập hứa hẹn, BRI đã và đang buộc các quốc gia dễ bị tổn thương vào trong các bẫy nợ xói mòn chủ quyền. Khó khăn về kinh tế gia tăng trong đại dịch khiến các nước đối tác khó trả nợ hơn.

Việc Bắc Kinh từ chối hỗ trợ các quốc gia đối tác đang đối mặt với phá sản càng làm nổi bật ý đồ trong các hoạt động cho vay có chủ đích. Bằng cách gây ra sự tức giận hoặc phẫn nộ, cách tiếp cận cứng rắn có nguy cơ làm suy yếu hình ảnh quốc tế của Trung Quốc và tạo ra một sự phản kháng chống lại các chính sách mới của họ.

Dưới thời Tập, mối quan hệ của Trung Quốc với siêu cường nước đã hỗ trợ cho sự phát triển kinh tế thần kỳ của họ là Hoa Kỳ, đã nhường chỗ cho sự thù địch, và một cuộc chiến tranh lạnh. Với Ấn Độ, Tập dường như rất muốn bắt đầu cuộc xung đột lớn tiếp theo của thế giới. Quan hệ và mối liên kết giữa Trung Quốc và Ấn Độ, chiếm hơn một phần ba dân số và hơn một phần năm nền kinh tế toàn cầu, có ảnh hưởng rất quan trọng đối với quan hệ quốc tế.

Cùng lúc đó, chính quyền Tập đã tăng cường nỗ lực biến các nguồn nước sông thiên nhiên thành vũ khí chính trị bằng cách xây dựng các đập thủy điện lớn ở biên giới Trung Quốc. Việc chặn dòng, xây dựng điên cuồng nơi thượng nguồn sông Mê Kông đang gây ra hạn hán tái diễn ở Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam.

Trong khi Mao Trạch Đông phá hủy trật tự cũ và Đặng Tiểu Bình đặt nền móng cho một nền kinh tế Trung Quốc hiện đại, Tập quyết tâm biến Trung Quốc thành người chơi trung tâm trong quan hệ quốc tế. Tham vọng của Tập, cùng với sự sùng bái cá nhân có thể khiến Tập mù quáng trước những nguy cơ của cách tiếp cận là giàn trải nguồn lực của Trung Quốc ra nước ngoài trong khi nền kinh tế đang chậm lại và dân số trong độ tuổi lao động giảm.

Ngày nay, Trung Quốc vẫn là một cường quốc không có bạn bè, Không có bất kỳ đồng minh chiến lược hàng hải thực sự hoặc các đối tác an ninh đáng tin cậy. Và họ càng khó khăn hơn để có được những đồng minh chân chính.

Giống như thảm kịch hạt nhân Chernobyl năm 1986 - khúc dạo đầu cho sự sụp đổ của Liên Xô - đại dịch đã cho thấy một chế độ làm cho thảm họa tồi tệ hơn nhằm tìm cách che đậy sự thật về nó. Đại dịch coronavirus và cách hành xử của Tập trong đại dịch thì tham vọng tân-đế có lẽ cũng có kết cục như vậy.

Các nước đã đánh giá lại sự phụ thuộc kinh tế của họ vào Bắc Kinh và tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc. Ví dụ với quỹ 2,2 tỷ đô la của Nhật Bản để giúp định hình lại sản xuất. Hoa Kỳ đã mở đường cho các lệnh trừng phạt đối với các quan chức và công ty Trung Quốc.

Trong khi các cường quốc khác vẫn đang vật lộn với đại dịch và một nước Mỹ vật lộn với biểu tình và và đại dịch ngày càng gia tăng, Tập có thể có những hành động quyết liệt hơn. Tuy nhiên, rất có thể mọi sự sẽ vượt tầm kiểm soát của Tập điều này sẽ khiến Trung Quốc phải trả giá đắt trong khi tạo ra một môi trường quốc tế thù địch.

Brahma Chellaney

Nguyên tác : China risks imperial overstretch with post-pandemic aggression, Nikkei Asian Review, 10 June 2020

Dien Vu lược dịch

Nguồn : Viet-studies, 12/06/2020

Tại sao Trung Quốc phá vỡ trật tự thế giới khi có thể chiếm lĩnh trật tự đó ?

Trung Quốc đang ở giữa một trận chiến khốc liệt để vãn hồi danh tiếng của mình

Bắc Kinh bị chỉ trích trong vấn đề đại dịch và quyết định kiểm soát Hồng Kông, do đó các quan chức của nước này đang phải chữa cháy. Cách tiếp cận của họ gồm hai phần. Đầu tiên, nêu bật thành công trong việc chống lại virus corona và che giấu những sai lầm ban đầu. Thứ hai, tấn công những ai tìm cách làm hỏng hình ảnh Trung Quốc.

Tập Cận Bình trao quyền trận chiến này cho cấp dưới của mình. Khi Hoa Kỳ chùn bước và thế giới lâm vào khủng hoảng, Tập Cận Bình bận bịu với một chiến dịch lớn hơn : tiếp quản các tổ chức quốc tế như Tổ chức Y tế Thế giới và Liên Hợp Quốc,…

Kế hoạch có một tiêu đề lành tính và vô hại – "Cộng đồng với một tương lai chung cho nhân loại" lần đầu tiên được đề xuất bởi Tập Cận Bình vào năm 2013 và trình bày với Liên Hợp Quốc hai năm sau đó, khái niệm này xoay quanh tầm quan trọng của tham vấn và đối thoại, bao gồm và đồng thuận, hợp tác cùng có lợi và chia sẻ lợi ích. Tóm lại là hoàn toàn mơ hồ. Kế hoạch không chứa bất kỳ hành động cụ thể và không có cái nhìn hữu hình về trật tự thế giới mới.

Trái với suy đoán, Trung Quốc luôn nói rằng họ không tìm cách phá vỡ trật tự thế giới. Chúng ta phải lắng nghe họ. Tại sao Trung Quốc lại bận tâm phá vỡ trật tự thế giới khi họ có thể chiếm lĩnh lấy nó ?

Xét cho cùng, Trung Quốc là phía hưởng lợi lớn nhất của toàn cầu hóa. Bắc Kinh đã sử dụng một cách có hệ thống các thể chế đa phương do phương Tây lãnh đạo, như Tổ chức Thương mại Thế giới, để thúc đẩy lợi ích và ảnh hưởng của nước này. Mặc dù Trung Quốc tiếp tục nỗ lực để tăng cường kiểm soát Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế, nhưng Bắc Kinh có trong tay quyền lãnh đạo của bốn cơ quan chủ chốt của Liên Hợp Quốc, nơi đặt ra các quy tắc và tiêu chuẩn quốc tế, ví dụ cơ quan chuyên môn của Liên Hiệp Quốc là Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới chẳng hạn.

Do đó, không có gì đáng ngạc nhiên khi Trung Quốc hiện là nhà đóng góp tài chính lớn thứ hai cho Liên Hợp Quốc : họ đã liên tục tăng cường ảnh hưởng của mình trong các tổ chức quốc tế trong nhiều năm.

Khác xa với việc mở một chiến trường mới, kế hoạch của Trung Quốc là chiến đấu trên vùng lãnh thổ quen thuộc. Thông điệp của nước này với thế giới rất đơn giản : Trung Quốc sẵn sàng tiếp quản, trong khi Hoa Kỳ đang thoái lui các trách nhiệm toàn cầu.

Đối với một thế giới kiệt quệ và nghèo nàn bởi đại dịch, đây là một đề xuất hấp dẫn. Hiếm khi ai nghĩ về tầm quan trọng của Bắc Kinh đối với trật tự thế giới. Phát triển và ổn định (không phải tham vọng lãnh đạo của Trung Quốc), là ưu tiên của hầu hết các quốc gia.

Có những lý do tốt để đánh cược trận này. Đại dịch có thể đã bộc lộ những thiếu sót trong hệ thống Trung Quốc, nhưng nó cũng đã bộc lộ nhiều thiếu sót ở phương Tây.

Hoa Kỳ và Châu Âu, từng gánh nặng với những thách thức chính trị và xã hội, đang đấu tranh để chống lại một loại virus mà họ không được chuẩn bị. Các thể chế toàn cầu mà họ tạo ra và nuôi dưỡng sau Thế chiến II không có định hướng. Phần còn lại của thế giới đã phải làm hết sức mình.

Trung Quốc vấp ngã khi bắt đầu đại dịch, đó là sự thật. Nhưng phương Tây dường như đang mất đi nền tảng đạo đức. Vào thời điểm Hoa Kỳ đang ngưỡng đầu bầu cử Tổng thống, Trung Quốc hy vọng sẽ lấy lại được niềm tin của thế giới.

Thật khó để duy trì sự lạc quan khi đối mặt với một triển vọng (Trung Quốc làm ông chủ thế giới) như vậy.

Thế giới cần một sự cân bằng – vào lúc này, không có quốc gia nào ngoài Hoa Kỳ có thể cân được điều này. Ở mức độ thực tế, sự lãnh đạo của Hoa Kỳ rất là cần thiết. Nhưng xa hơn nữa, thế giới cần sự lãnh đạo của Hoa Kỳ để nhắc nhở rằng tôn trọng tự do và phẩm giá con người là con đường tốt nhất cho một tương lai chung cho nhân loại.

Mô hình Bắc Kinh – nơi một nhà nước độc đảng thúc đẩy mạnh mẽ cải thiện kinh tế so với lựa chọn chính trị tự do – có vẻ hấp dẫn đối với một số người. Nhưng nó không thể được áp dụng rộng rãi. Nền văn hóa và lịch sử của Trung Quốc khiến phương pháp chỉ có thể hoạt động ở đó. Dân chủ, mặt khác, dựa trên các nguyên tắc phổ quát có thể được tuân theo ở mọi nơi, bởi mọi người.

"Ngồi tốt trong thuyền đánh cá", một câu nói nổi tiếng của Trung Quốc nói, sẽ "bất chấp gió to và sóng lớn". Chúng ta có thể yên tâm rằng Trung Quốc có ý định vượt qua cơn bão.

Và nếu phương Tây không thể lấy lại niềm tin vào sức mạnh dân chủ phổ quát – từ Ấn Độ đến Indonesia, từ Ghana đến Uruguay – thì Trung Quốc có thể chinh lĩnh cả thế giới.

Vijay Gokhale

Nguyên tác : View : China doesn’t want a new world order. It wants this one, The Economic Times, 06/06/2020

Anh Khoa dịch

Nguồn : VNTB, 11/06/2020

Vijay Gokhale là cựu đại sứ Ấn Độ tại Trung Quốc.

Liệu họ có thể tin tưởng vào một quốc gia ban đầu đã tìm cách che giấu dịch Covid-19 để rồi khiến nó lan ra toàn cầu hay không ?

Sau Covid 19, liệu Tập Cận Bình có đủ khả năng đưa Trung Quốc lên thay thế cường quốc tài chính Hoa Kỳ ?

Ngay cả khi thế giới vẫn đang đóng cửa, Vịnh Đồng La - trung tâm bán lẻ của Hong Kong, nơi thực hiện việc phong tỏa từ sớm - đã hoạt động trở lại. Tuy nhiên, mọi thứ vẫn chưa hoàn toàn bình thường. Chi nhánh của Ngân hàng công thương Trung Quốc (ICBC) tại Hong Kong, một biểu tượng cho sức ảnh hưởng của Bắc Kinh, vẫn chưa dỡ bỏ rào chắn. Các nhà quản lý chi nhánh ICBC này lo ngại rằng những người biểu tình được tự do sau nhiều tuần bị cách ly, có thể lại nhắm mục tiêu vào ngân hàng này. Điều này thể hiện rõ sự căng thẳng trong các tham vọng toàn cầu của Trung Quốc. Hệ thống chính trị của Trung Quốc có thể nhanh chóng áp chế các vấn đề bằng cách huy động mọi nguồn lực nhằm theo đuổi một mục tiêu. Nhưng điều đó cũng tạo ra các cuộc khủng hoảng và khiến chúng trở nên sục sôi.

Niềm tin là thứ gắn kết hệ thống tài chính lại với nhau. Cần thuyết phục chứ không phải hăm dọa các thành phần tham gia nền kinh tế. Nhưng giống như nhiều nhà quan sát Trung Quốc trong các lĩnh vực khác, họ vẫn cảm thấy vừa kinh sợ trước sự trỗi dậy của Trung Quốc, vừa nghi ngờ liệu Trung Quốc có quan tâm đến lợi ích chung hay không. Ông Jan Dehn, một nhà quản lý quỹ thuộc Tập đoàn Ashmore, nói : "Mọi người nghĩ nó giống như Ngôi sao Tử thần trong ‘Chiến tranh giữa các vì sao’. Chính cái thứ đồ sộ, bí hiểm xuất hiện trên bầu trời này có khả năng hủy diệt tất cả chúng ta". Liệu họ có thể tin tưởng vào một quốc gia ban đầu đã tìm cách che giấu dịch Covid-19 để rồi khiến nó lan ra toàn cầu hay không ?

Sẽ khó có thể ngăn chặn được sự tách rời một phần trong hệ thống tài chính của thế giới. Kinh tế là thứ vũ khí rẻ và hầu như không đòi hỏi phải được chấp thuận, vì vậy đây tiếp tục là lựa chọn yêu thích của Tổng thống Mỹ các nhiệm kỳ. Họ nắm quyền càng lâu thì càng tăng cường sử dụng các vũ khí đó. Cho đến gần đây, may mắn là những điều này chưa gây ra vấn đề thực sự, nhưng Trung Quốc, với nền kinh tế có khả năng sớm vượt qua nền kinh tế Mỹ, có đủ sức mạnh để tạo ra các thị trường và chuẩn mực thay thế. Và Trung Quốc đang tập trung lôi kéo thế giới các nước đang phát triển, những nước ít trung thành hơn với các cấu trúc phương Tây nên có thể giúp Trung Quốc dễ tách rời hơn.

Những người theo chủ nghĩa hoài nghi không tin việc một quốc gia vừa có thặng dư tài khoản vãng lai, vừa kiểm soát vốn chặt chẽ lại có thể đem lại cho thế giới một đồng tiền dự trữ. Nhưng thặng dư của Trung Quốc đã giảm mạnh sau khi đạt đỉnh vào năm 2007. Thâm hụt có thể sẽ trở thành điều bình thường. Dân số đang già đi của Trung Quốc sẽ tiết kiệm ít hơn. Bắc Kinh muốn tăng cường tiêu dùng nội địa nhằm thúc đẩy nhập khẩu. Và các nền kinh tế phương Tây trì trệ đồng nghĩa với việc xuất khẩu chậm chạp. Morgan Stanley ước tính rằng trong khoảng thời gian từ nay đến năm 2030, mỗi năm, Trung Quốc sẽ cần 210 tỷ USD dòng vốn ròng nước ngoài đổ vào để bù đắp khoản thiếu hụt này.

Đến lượt mình, điều đó sẽ thúc đẩy Trung Quốc tự do hóa hơn nữa các thị trường tài chính của họ. Việc nới lỏng điều tiết trên diện rộng là bất khả thi, nhưng các bước nhằm tăng tính thanh khoản, như cơ sở hạ tầng thị trường tốt hơn và giá cả công bằng hơn, sẽ giúp cho việc tự do hóa các thị trường tài chính. Và các biện pháp kiểm soát vốn của Trung Quốc vốn đang được nới lỏng. Những người có tài khoản tiết kiệm ở trong nước vẫn bị kiềm chế, nhưng các nhà đầu tư nước ngoài cho biết họ không gặp khó khăn trong việc rút tiền ra, ngay cả trong thời điểm thị trường hỗn loạn. Các nhà quản lý quỹ dự trữ thấy được giá trị của việc ổn định tiền tệ mà các biện pháp kiểm soát hạn chế mang lại. Vì vậy, đồng nhân dân tệ có thể không cần phải có khả năng hoán đổi đầy đủ để trở nên được ưa thích. Vào đúng thời điểm, các nhà lãnh đạo đảng ở Bắc Kinh có thể quyết định điều đó, đặc biệt là nếu đã thu hút đủ các nhà đầu tư dài hạn để cảm thấy thoải mái.

Một hệ thống tài chính đa dạng hơn sẽ đem lại nhiều lợi ích. Việc dựa vào một loại tiền tệ thống trị duy nhất có nguy cơ đẩy thế giới vào tình trạng cạn kiệt tiền mặt trong thời kỳ khủng hoảng. Thanh toán xuyên biên giới hiệu quả hơn sẽ làm giảm chi phí.

Tách rời hay đảo ngược toàn cầu hóa ?

Cũng có những thay đổi đáng khích lệ trong cách Trung Quốc kết nối với hệ thống tài chính thế giới. Trung Quốc đã trở thành chủ nợ lớn thứ ba thế giới, tăng từ vị trí thứ 16 vào năm 2005. Và mặc dù cho đến tận năm 2016, dự trữ ngoại hối là loại hình đầu tư lớn nhất của Trung Quốc ở nước ngoài, nhưng tài sản đầu tư tư nhân nước ngoài của Trung Quốc, giá trị 4.200 tỷ USD, hiện đã vượt hơn hẳn dự trữ ngoại tệ của Ngân hàng trung ương Trung Quốc. Đây là một cách sử dụng đồng tiền hiệu quả hơn. Việc Trung Quốc mở cửa ngành tài chính sẽ cho phép các khoản tiết kiệm của nước này được phân bổ tốt hơn. Sự phát triển của thị trường tài chính Trung Quốc đem lại cho các nhà đầu tư quốc tế nhiều lựa chọn hơn. Chưa đến mức gây ra phản ứng quá thái của Washington, sự tách rời về tài chính không nhất thiết đồng nghĩa với việc đảo ngược toàn cầu hóa hoàn toàn.

Tuy nhiên, điều đó dẫn đến 3 nguy cơ. Thứ nhất là nó đẩy nhanh quá trình chia tách thành nhiều khu vực thị trường tài chính thù địch lẫn nhau, một vấn đề vốn đã bắt đầu diễn ra cách đây một thập kỷ. Hầu hết các quốc gia đã phản ứng trước cuộc khủng hoảng tài chính bằng cách ban hành các quy định mới. Nhiều quy định đã khiến hệ thống tài chính trở nên an toàn hơn. Tuy nhiên, dường như các cơ quan giám sát đôi khi bị thôi thúc bởi mong muốn khôi phục quyền kiểm soát ở địa phương hơn là thúc đẩy khả năng phục hồi toàn cầu. Tình trạng cục bộ như vậy buộc các ngân hàng toàn cầu phải thành lập các công ty con, thuộc sự giám sát của các nhà quản lý địa phương, thay vì chỉ mở các chi nhánh. Đặc quyền ngoại giao khiến các ngân hàng nước ngoài phải thực hiện nhiều nghĩa vụ ở nhiều cấp độ khác nhau.

Các thị trường tách biệt hơn có thể giúp ngăn chặn sự lây lan trong các cuộc khủng hoảng. Nhưng chúng cũng ngăn cản các tổ chức tài chính đa dạng hóa danh mục đầu tư, điều khiến họ không thể phân tán rủi ro. Theo Jose Viñals của Ngân hàng Standard Chartered (Anh), những thị trường tách biệt này "khóa chặt" các khoản tiết kiệm dư thừa, cản trở việc đầu tư số tiền này vào những nơi thiếu hụt.

Những căng thẳng địa chính trị đã đẩy mạnh khuynh hướng đó. Covid-19, đại dịch vốn khiến các nước dồn tâm trí và tiền bạc về trong nước nhiều hơn, có thể là một cú hích nữa cho khuynh hướng này. Cái giá của nó không hề rẻ. Một cuộc khảo sát năm 2018 cho thấy sự chia tách đã khiến GDP toàn cầu giảm gần 1%. Các chính sách bắt buộc các công ty phải phân bổ lại dữ liệu của mình bên trong biên giới của một quốc gia, vốn đã tồn tại ở Trung Quốc, Ấn Độ và một số quốc gia khác, có thể làm suy giảm các lợi ích của việc số hóa và khiến các thị trường phân mảnh hơn trong tương lai.

Các quy định cục bộ hóa cũng có thể ngăn chặn việc chia sẻ dữ liệu vì các mục đích quản lý rủi ro, dẫn đến nguy cơ thứ hai : một hệ thống bị sụp đổ sẽ trở nên kém an toàn hơn. Các liên kết phức tạp giữa các ngân hàng và các công ty công nghệ tài chính sẽ cung cấp nhiều điểm thâm nhập hơn cho những kẻ lừa đảo trên mạng. Những bên phụ thuộc đang xây dựng dựa trên các nút mạng không được kiểm soát và kém hiểu biết, tạo cơ hội cho các sự cố mang tính hệ thống.

Rủi ro thứ ba, và cũng là rủi ro lớn nhất, nằm ở việc dựa vào một bộ máy có hai nhà lãnh đạo nhưng lại không có một nhà lãnh đạo bác ái. Bất chấp các khủng hoảng, hệ thống đồng USD cho phép tăng trưởng được duy trì trong hàng thập kỷ. Tuy nhiên, Mỹ đôi khi tỏ ra ít quan tâm đến lợi ích chung hơn là lợi nhuận có thể thu được từ vai trò chi phối hệ thống tài chính của mình. Tháng 8/2019, một số nhà lập pháp Mỹ đã ủng hộ một dự luật lưỡng đảng đề xuất rằng Ngân hàng dự trữ Liên bang (FED) đánh thuế dòng vốn nước ngoài đổ vào nhằm giúp hạ giá đồng USD. Những hành động như vậy cho thấy sự đồng thuận ở Washington về những đánh đổi đi kèm với việc trở thành bá chủ tài chính đang ngày một phai mờ.

Ngược lại, Trung Quốc nói rằng họ sẵn sàng nắm vai trò lãnh đạo. Trung Quốc phản ứng trước các cuộc tấn công của Washington bằng những lời đề nghị hợp tác. Mặc dù có tiềm lực rất lớn nhưng các ngân hàng Trung Quốc lại tỏ ra ngần ngại trong việc tìm cách mua các đối thủ ở Châu Âu. Tuy nhiên, cũng như trong kinh doanh, trong ngoại giao và hầu hết các lĩnh vực có sự hiện diện rõ ràng của Trung Quốc, những nghi ngờ vẫn tồn tại. Trung Quốc đang mở cửa các thị trường của mình, nhưng những người mới tham gia không chắc rằng liệu các quy định bất thành văn có cản trở họ hay không. Chế độ cho phép các nhà đầu tư nước ngoài thu hồi tài sản thế chấp nếu các công ty vỡ nợ chưa được kiểm chứng.

Nếu không được giải quyết, những nghi ngờ đó có thể giới hạn ảnh hưởng tài chính của Bắc Kinh trong phạm vi là một hệ thống vệ tinh, vì nhiều người tham gia thị trường chọn gắn bó với những nơi họ biết chắc rủi ro có thể nằm ở đâu. Thế giới đó sẽ không tối ưu theo nhiều cách. Hệ thống tài chính Trung Quốc sẽ bị hạn chế tiếp xúc với hệ thống đồng USD, gây cản trở các dòng vốn. Khi cảm thấy lo ngại hơn về Trung Quốc, Mỹ có lẽ sẽ tìm cách kéo cấu trúc hiện tại nghiêng về phía có lợi hơn cho mình.

Có một con đường khác. Trung Quốc có thể chọn trấn an cộng đồng tài chính rằng họ sẽ không tìm cách che giấu sự thật khi xuất hiện các vấn đề trong hệ thống này và rằng họ sẽ hành động kịp thời, tất nhiên là tuân thủ các quy định thường được chấp nhận để giải quyết các vấn đề đó. Trung Quốc phải thể hiện rằng họ sẵn sàng tôn trọng quyền của những người đã chọn tin vào Trung Quốc, ngay cả khi chúng đi ngược lại với các lợi ích của nước này. Các thể chế do phương Tây lãnh đạo có thể giúp đỡ bằng cách công nhận vị thế mà Trung Quốc có được. Rồi sẽ đến lúc giới tài chính tiếp xúc với các tài sản và hệ thống của Trung Quốc phát hiện ra rằng chúng không chỉ đem lại lợi nhuận tốt, mà còn giữ được lời hứa.

Theo nhiều đánh giá, Mỹ đang trở thành một phần nhỏ bé hơn bao giờ hết của nền kinh tế toàn cầu. Định luật vạn vật hấp dẫn cho rằng khả năng Mỹ trở thành ông chủ ngân hàng trung ương duy nhất của thế giới sớm hay muộn cũng sẽ giảm đi và Trung Quốc sẽ lấp đầy một phần của khoảng trống này. Sẽ tốt hơn nhiều khi hai cường quốc này cùng tồn tại và hợp tác một cách hòa bình thay vì tự co cụm lại trong thế giới không hoàn chỉnh của chính mình.

The Economist

Nguyên tác : "Can China be trusted to be a responsible financial power ?", The Economist, 07/05/2020.

Minh Anh giới thiệu

Nguồn : Nghiên cứu Biển Đông, 09/06/2020

Lượng xe cộ lưu thông tăng mạnh xung quanh những bệnh viện chính ở Vũ Hán từ tháng 8/2019 cho thấy virus corona có thể đã xuất hiện và lây lan khắp miền trung Trung Quốc từ lâu trước khi dịch lần đầu tiên được báo cáo ra thế giới, theo một cuộc nghiên cứu mới của Trường Y Harvard.

Tiến sĩ John Brownstein, người dẫn đầu nhóm nghiên cứu từ Havard

Dùng kỹ thuật tương tự như các cơ quan tình báo sử dụng, toán nghiên cứu phân tích những hình ảnh vệ tinh thương mại và "quan sát được sự gia tăng đáng kể lượng giao thông bên ngoài 5 bệnh viện chính của Vũ Hán bắt đầu cuối mùa hè và đầu mùa thu 2019", theo bác sĩ John Brownstein, giáo sư trường Y Harvard, người đứng đầu cuộc nghiên cứu.

Bác sĩ Brownstein, cũng là cộng tác viên cho ABC News, cho biết lượng giao thông gia tăng cũng "trùng hợp với" sự gia tăng tìm kiếm thông tin trên internet tại Trung Quốc về "một vài triệu chứng, sau này được xác định là gần với những triệu chứng của virus corona".

Dù ông Brownstein công nhận chứng cớ này là gián tiếp, nhưng ông nói cuộc nghiên cứu là một điểm dữ liệu quan trọng mới về nguồn gốc bí mật của virus corona.

"Có chuyện gì đó xảy ra trong tháng 10", ông Brownstein, viên chức đứng đầu sáng kiến tại Bệnh viện Nhi đồng Boston đồng thời là giám đốc Phòng thí nghiệm Dịch tễ học Vi tính của trung tâm y khoa này nói.

"Rõ ràng có một vài mức độ gián đoạn xã hội diễn ra trước khi điều được xác nhận trước đây là khởi điểm của đại dịch virus corona bắt đầu".

Kể từ khi dịch bệnh bùng phát tại Trung Quốc năm ngoái, virus corona đã quét qua toàn thế giới, lây nhiễm gần 7 triệu người và giết chết hơn 400.000 người, theo Trường đại học John Hopskins. Nhiều người tin rằng virus này từ động vật lây sang người và cướp đi sinh mạng con người tàn khốc nhất kể khi đại dịch cúm Tây Ban Nha cách đây một thế kỷ.

Dù các giới chức Trung Quốc mãi tới ngày 31/12 năm ngoái mới chính thức thông báo cho Tổ chức Y tế Thế giới biết rằng một loại virus gây bệnh đường hô hấp càn quét qua Vũ Hán, nhưng tình báo Mỹ nắm bắt được vấn đề rất sớm vào cuối tháng 11 năm ngoái và thông báo cho Ngũ Giác Đài, theo 4 nguồn tin được thuyết trình về những thông tin mật cho biết.

Phóng viên BBC từ Bắc Kinh, John Sudworth, nói rằng có những giới hạn về dữ liệu mà các nhà nghiên cứu sử dụng. Chẳng hạn như không phải lúc nào cũng có thể so sánh những hình ảnh vệ tinh được chụp vào cùng một ngày trong các năm khác nhau liên tiếp, do mây có thể che phủ một phần trong các tấm ảnh.

Tuy nhiên, nếu như có tình trạng lây nhiễm – mà có thể là khi đó chưa bị phát hiện – thì một số người có thể đã rời Vũ Hán đi ra nước ngoài, và điều đó phù hợp với một số bằng chứng khác mà chúng ta đã bắt đầu nhìn đến ở một số vùng trên thế giới, theo đó cho thấy có những ca đã nhiễm Covid-19 từ sớm, phóng viên BBC nói.

Tuy nhiên, có thể sẽ là không công bằng nếu sử dụng kết quả nghiên cứu làm bằng chứng về việc Trung Quốc đã che đậy hoặc phản ứng chậm đối với bệnh dịch, bởi với loại bệnh chưa từng biết tới từ trước tới nay, khi nó xảy ra trong một cộng đồng thì rất có thể đã có sự lây lan nhưng không bị phát hiện trước khi chính thức được thông báo, phóng viên BBC nói thêm.

Trung Quốc báo về các ca viêm phối không rõ nguyên nhân cho WHO vào hôm 31/12/2019.

Chín ngày sau, giới chức Trung Quốc tiết lộ rằng họ đã phát hiện ra một chủng virus corona mới (về sau được đặt tên là Sars-Cov-2, là loại virus đã gây ra bệnh dịch Covid-19) trong một số các ca viêm phổi.

Vũ Hán và các thành phố khác của Trung Quốc đã bị phong tỏa từ 23/1/2020.

WHO công bố Covid-19 là Mối Quan ngại Toàn cầu đối với Tình trạng Khẩn cấp trong Y tế Cộng đồng vào ngày 30/1/2020, sau khi có 82 ca dương tính được xác nhận ở bên ngoài Trung Quốc.

Trong hôm thứ Ba 9/6/2020, các chuyên gia dịch tễ đã đặt câu hỏi về một tuyên bố của WHO theo đó nói việc lây nhiễm Covid-19 từ những người không có triệu chứng bệnh là "rất hiếm", Reuters tường thuật.

Các chuyên gia nói chỉ dẫn này của WHO có thể đã khiến chính phủ các nước gặp vấn đề khi cân nhắc việc dỡ bỏ lệnh phong tỏa.

Ông Brownstein và toán của ông, bao gồm các nhà nghiên cứu thuộc Trường đại học Boston và Bệnh viện Nhi đồng Boston, đã mất hơn một tháng nỗ lực tìm ra chỉ dấu là thời điểm nào cư dân tỉnh Hồ Bắc của Trung Quốc lần đầu tiên bị virus tấn công.

Bắt đầu bằng gần 350 hình ảnh do các vệ tinh tư nhân bay xung quanh trái đất chụp, cuộc nghiên cứu của ông Brownstein đầu tiên xem xét lượng giao thông và lượng xe đậu bên ngoài những bệnh viện chính tại Vũ Hán trong hai năm qua.

Vào ngày 10/10/2018 có 171 xe đậu tại bãi đậu xe của Bệnh viện Tianyou Vũ Hán, một trong các bệnh viện lớn nhất của thành phố. Một năm sau đó, vệ tinh ghi nhận 285 xe—tăng 67%, theo dữ liệu các nhà nghiên cứu duyệt lại và chia sẻ với NBC News.

Các bệnh viện khác cũng cho thấy gia tăng 90%, khi so sánh với lượng giao thông từ mùa thu năm 2018 và 2019, theo cuộc nghiên cứu. Tại Trường đại học Y Tongji ở Vũ Hán, lượng giao thông gia tăng được phát hiện vào giữa tháng 9/2019.

Ông Tom Diamond, chủ tịch RS Metrics, làm việc với toán nghiên cứu của ông Brownstein, nói với ABC News là khu vực Vũ Hán rõ ràng đã trải qua một vấn đề y tế rộng lớn trong nhiều tháng trước khi chính phủ Trung Quốc công khai nhìn nhận là việc lây nhiễm đã lan tràn qua thành phố đông dân này. Loan báo đó được đưa ra vào Đêm Giao thừa khi Ủy viên Y tế Thành phố Vũ Hán báo cáo có một "chuỗi" các ca sưng phổi trong thành phố.

Cựu quyền Thứ trưởng Bộ An ninh Nội địa Mỹ John Cohen, người giám sát những hoạt động tình báo của Bộ dưới thời chính quyền Obama, nói cuộc nghiên cứu mới cho thấy Covid-19, hiện đã giết chết hơn 110.000 người Mỹ, dường như do những người từ Vũ Hán mang vào Mỹ trước khi virus được phát hiện.

Ông Brownstein nói ông và những nhà nghiên cứu của ông nhận thấy dữ liệu xe cộ lưu thông tới bệnh viện đáng chú ý hơn sau khi đào sâu vào những cuộc truy tìm trên internet. Vào khoảng thời gian lượng giao thông bệnh viện gia tăng, lượng giao thông trên mạng vùng Vũ Hán cũng gia tăng trong số những người sử dụng dùng mạng Baidu của Trung Quốc để truy tìm tin tức về "ho" và "tiêu chảy", là những triệu chứng liên hệ chặt chẽ đến Covid-19.

Ông Brownstein và toán nghiên cứu của ông từng dùng hình ảnh vệ tinh năm 2015 để điều tra xem hệ thống chăm sóc sức khỏe có thể tiên đoán sự bùng phát của những chứng bệnh như cúm xảy ra như thế nào.

Bà Hoa Xuân Oánh – Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh trong cuộc họp báo hôm thứ Ba đã bác bỏ kết quả nghiên cứu trên.

"Tôi thấy là thật lố bịch, cực kỳ lố bịch khi đưa ra kết luận này, dựa trên những quan sát hời hợt như dựa vào lượng xe cộ đi lại", bà nói.

WHO cảnh báo tình hình Covid-19 "ngày càng xấu đi" trên toàn cầu.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết tình hình đại dịch virus corona đang trở nên tồi tệ hơn trên toàn cầu và cảnh báo các nước không được chủ quan.

Hôm 8/6, WHO cho biết họ đã ghi nhận số ca nhiễm mới trong ngày cao nhất khi dịch Covid-19 đang hoành hành khắp Châu Mỹ. Đại dịch đã khiến hơn 7 triệu người nhiễm bệnh và hơn 400.000 người tử vong kể từ khi được phát hiện tại Vũ Hán, Trung Quốc tháng 12 năm ngoái.

Sau Đông Á, Châu Âu trở thành tâm chấn của dịch bệnh, nhưng hiện tại nó đã chuyển sang Châu Mỹ.

"Mặc dù tình hình ở Châu Âu đang được cải thiện, nhưng trên phạm vi toàn cầu nó lại trở nên tồi tệ hơn", Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus phát biểu trong cuộc họp trực tuyến tại Geneva hôm 8/6.

"Hơn 100.000 ca nhiễm mới đã được báo cáo trong 9 trên tổng số 10 ngày qua. Và hôm qua 7/6, hơn 136.000 ca nhiễm mới được ghi nhận, con số lớn nhất trong một ngày kể từ đầu dịch", ông Tedros nói.

Tổng Giám đốc WHO thông báo rằng 75% các trường hợp nhiễm vào hôm Chủ nhật 7/6 đến từ 10 quốc gia, chủ yếu ở Châu Mỹ và Nam Á.

Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus

Ông Tedros cũng lưu ý rằng tại các quốc gia nơi tình hình đang được cải thiện, "mối đe dọa lớn nhất hiện nay là sự tự mãn", và nói thêm rằng "hầu hết mọi người trên thế giới vẫn dễ bị nhiễm bệnh".

Các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm hiện đang cảnh báo các cuộc biểu tình lớn trên đường phố tại các thành phố lớn ở Mỹ sau cái chết của người đàn ông da màu George Floyd có thể mang đến nguy cơ của một đợt bùng phát dịch mới.

"Chúng tôi khuyến khích tất cả những người biểu tình trên thế giới cần thực hiện điều này một cách an toàn", ông Tedros khuyến cáo, đề nghị mọi người cách nhau ít nhất 1m, rửa tay, che miệng khi ho và đeo khẩu trang nếu tham gia biểu tình.

Hôm 8/6, các nhà nghiên cứu của Đại học Washington đã ước tính rằng khoảng 145.728 người có thể chết vì Covid-19 tại Mỹ vào tháng 8, tăng hơn 5.000 trường hợp so với dự báo trước đó vài ngày.

Nước Mỹ đã ghi nhận hơn 1,9 triệu ca nhiễm Covid-19 và hơn 110.000 ca tử vong, theo số liệu từ trường Đại học Johns Hopkins.

Giám đốc điều hành Chương trình Khẩn cấp y tế của WHO Michael Ryan nhấn mạnh ông hy vọng những ai cảm thấy không khỏe thì nên ở nhà và không tham gia bất kỳ cuộc tụ tập đông người nào.

Covid-19 : TNS Mỹ cáo buộc Trung Quốc cản trở phương Tây tìm vaccine

Thượng nghị sĩ Rick Scott

Tranh cãi Mỹ-Trung lại bùng lên tranh cãi quanh chuyện virus corona, với việc một thượng nghị sĩ Mỹ cáo buộc Bắc Kinh đang tìm cách chặn việc phát triển vaccinne ở phương Tây.

Ông Rick Scott nói có bằng chứng từ "các nguồn tin tình báo của chúng tôi" nhưng không đưa ra chi tiết để chứng minh cho tuyên bố này.

Trong lúc đó, Trung Quốc đưa ra một tài liệu nhằm bảo vệ cho các hoạt động phòng chống virus của mình, và nói rằng họ đã báo cho Hoa Kỳ từ hôm 4/1.

Thượng nghị sĩ phe Cộng hòa ở Florida, người có chân trong ủy ban an ninh quốc nội và một số cơ quan khác, đã ra các cáo buộc trong chương trình Andrew Marr Show của BBC.

Ông nói : "Chúng ta cần phải làm ra vaccine. Thật không may là chúng tôi có bằng chứng cho thấy Trung Quốc cộng sản đang tìm cách phá hoại chúng tôi hoặc là làm chậm tiến trình tìm ra vaccine".

Một số chuyên gia cho rằng nhân loại có thể tìm ra vaccine trị Covid-19 vào giữa năm 2021, nhưng không ai đảm bảo được chắc chắn điều này

Ông nói : "Trung Quốc không muốn chúng tôi, và nước Anh cũng như Châu Âu tạo ra được vaccine trước. Họ đã quyết định trở thành đối thủ của Mỹ và các nền dân chủ trên thế giới".

Ông Scott, người vốn là một ủng hộ viên đáng tin cậy của Tổng thống Donald Trump, đã bị hỏi lại, và ông nói "bằng chứng" được đưa ra từ các đơn vị tình báo và lực lượng có vũ trang. Ông nói thêm : "Có những thứ tôi không thể thảo luận… tôi được cung cấp thông tin".

Ông nói nếu như "Anh hoặc Mỹ làm được đầu tiên thì chúng ta sẽ chia sẻ. Trung Quốc cộng sản sẽ không chia sẻ".

Bắc Kinh vẫn chưa phản hồi gì đối với các cáo buộc mà ông Scott tung ra, nhưng trong một tài liệu mà nước này mới công bố liên quan tới phản ứng của Trung Quốc đối với bệnh dịch, Bắc Kinh nói họ đã báo tin cho Hoa Kỳ từ hôn 4/1, khi bệnh dịch vẫn còn chưa được biết đến nhiều.

Bắc Kinh liệt kê ra một cuộc điện thoại thông báo tình hình giữa giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống Dịch bệnh Trung Quốc với người tương nhiệm phía Mỹ.

Trung Quốc nói trong văn bản mới này rằng họ đã hành động hoàn toàn công khai, minh bạch và có trách nhiệm.

Trung Kiên

Nguồn : Thoibao.de, 11/06/2020

Sau hơn hai tháng trì hoãn vì đại dịch Covid-19, cuối tháng 5 vừa qua kỳ họp Lưỡng hội – sự kiện chính trị quan trọng nhất trong năm – nơi công bố những mục tiêu và hướng đi của Trung Quốc đã được tổ chức tại Bắc Kinh.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vẫy tay chào các đại biểu tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 3 của Chính Hiệp Trung Quốc Khóa 13 ngày, ngày 21/5. Ảnh : AP.

Trước thềm Lưỡng hội, điều mà người dân Trung Quốc và thế giới quan tâm là chính phủ Trung Quốc trong năm nay sẽ có những biện pháp gì để một mặt tháo gỡ tình trạng "tứ bề khó khăn" trong mọi lĩnh vực kinh tế, xã hội, môi trường đối ngoại mặt khác phát huy được những nội lực, điểm sáng tiềm ẩn trong thị trường 1.4 tỷ dân khổng lồ của Trung Quốc. Quan trọng hơn nữa, Lưỡng hội năm nay còn gắn với "lời hứa" của chính phủ Trung Quốc trong việc hoàn thành xây dựng xã hội khá giả toàn diện, tiến tới mục tiêu 100 năm lần thứ nhất vào năm 2021. Tất cả những thách thức, khó khăn và cả cơ hội ấy lại được đặt trong bối cảnh làn sóng thứ hai và trạng thái bình thường mới hậu đại dịch đã khiến Trung Quốc bước vào kỳ họp Lưỡng hội năm nay với rất nhiều vấn đề thu hút được sự quan tâm của cả dư luận trong nước và quốc tế.

Đối mặt với tình hình mới nói trên, Lưỡng hội năm nay thay vì đặt ưu tiên cho tốc độ tăng trưởng kinh tế, Trung Quốc đặt mục tiêu vào "6 bảo đảm" với nhiệm vụ quan trọng nhất trong năm nay là duy trì được "ổn định". Trong Báo cáo công tác chính phủ được cho là ngắn nhất trong lịch sử với độ dài chỉ bằng khoảng một nửa báo cáo mọi năm thì từ khóa "bảo đảm" được lặp lại 85 lần và từ khóa "ổn định" được lặp lại 41 lần xuyên suốt báo cáo đã trở thành thông điệp mà chính phủ Trung Quốc muốn gửi đi, đó là dù bối cảnh có biến động bất trắc tới đâu, chính phủ Trung Quốc vẫn cam kết sẽ bảo đảm công ăn việc làm và ổn định đời sống cho người dân.

Tuy nhiên, điều thu hút quan tâm của dư luận là việc Lưỡng hội năm nay từ bỏ mục tiêu cụ thể cho tăng trưởng kinh tế. Điều này đã khiến không ít dư luận có những đánh giá tiêu cực về tương lai nền kinh tế Trung Quốc, Tuy nhiên, như Thủ tưởng Lý Khắc Cường đã lý giải, với mục tiêu "6 bảo đảm" mà chính phủ cam kết đã tương đương với "lời hứa" giữ nền kinh tế Trung Quốc năm nay tăng trưởng dương và theo xu thế "đi lên trong ổn định". Nhiều đánh giá cũng cho rằng, với mục tiêu này, cam kết "GDP năm 2020 sẽ tăng gấp đôi năm 2010" của chính phủ Trung Quốc đưa ra sẽ khó thành hiện thực. Mặc dù vậy, theo chính phủ Trung Quốc phân tích, GDP của Trung Quốc trong năm 2020 chỉ cần tăng trưởng 1% thì sẽ tương đương với 1,91 lần GDP năm 2010. Nếu tăng trưởng 5% thì sẽ tương đương 1,99 lần. Như vậy, dù cho các dự báo bi quan ở mức tăng trưởng 1-2% năm nay thì cũng đã tương đối gần so với những mục tiêu mà chính quyền trung ương Trung Quốc đặt ra.

Trở lại với những giải pháp để "ổn định" mà chìa khóa là giải quyết vấn đề thất nghiệp, tái nghèo và vực dậy nền kinh tế. Chính phủ Trung Quốc năm nay cam kết tạo ra thêm 9 triệu việc làm, cung cấp thêm 35 triệu cơ hội học nghề và bảo đảm xóa nghèo toàn diện ở Trung Quốc ; thêm vào đó là loạt giải pháp liên quan đến đầu tư, tài chính – tiền tệ, thuế - phí, y tế công cộng, kinh tế đối ngoại,… Trong đó, để khôi phục nền kinh tế trong bối cảnh mới hiện nay, Trung Quốc đã chuyển trọng tâm sang những cú hích từ trong nước như mở rộng nội nhu và kích thích tiêu dùng trong thị trường 1.4 tỷ dân ; tập trung đầu tư cho những dự án cơ sở hạ tầng ở trong Trung Quốc đặc biệt là ở các tỉnh phía Tây – những tỉnh trước giờ vốn có sự phát triển cực kỳ chênh lệch với các tỉnh phía Đông Trung Quốc ; và tung ra các gói giải cứu cho các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ - nơi giúp Trung Quốc khôi phục sản xuất, đồng thời cũng giúp chính phủ Trung Quốc giải quyết đến gần 90% việc làm cho lao động phổ thông. Đây đều là những giải pháp kịp thời, tận dụng được thế mạnh nội lực và tiềm năng bên trong của Trung Quốc ; đồng thời cũng phù hợp với xu thế đại dịch còn diễn biến phức tạp trong thời gian tới.

Bên cạnh những giải pháp giải quyết các vấn đề kinh tế - xã hội do tác động của đại dịch, dư luận cũng hướng chú ý tới cách Bắc Kinh "tháo gỡ" thế được cho là "cô lập" trên trường quốc tế hiện nay. Mặc dù triển khai "đại chiến lược ngoại giao khẩu trang" ra thế giới, song cách tuyên truyền của Trung Quốc bị học giả quốc tế đánh giá là "vụng về, dối trá và có phần ngạo mạn" và khiến nước này rơi vào thế cục bao vây mới khi nhiều nước từ Mỹ cho đến EU, Nhật Bản, Hàn Quốc,… đều lần lượt "quay lưng" với Trung Quốc, tiêu biểu như Mỹ muốn xây dựng một chuỗi cung ứng loại trừ Trung Quốc, EU tìm cách giảm lệ thuộc thương mại vào Trung Quốc ; Nhật Bản, Hàn Quốc hỗ trợ các doanh nghiệp chuyển dời ra khỏi Trung Quốc và đặc biệt là tập hợp lực lượng những nước sẵn sàng "cáo buộc" Trung Quốc là nguyên nhân gây bùng phát đại dịch covid ra toàn thế giới.

Đứng trước thế cục đó, thay vì đưa ra những bước chuyển trong chính sách đối ngoại và chiến lược ngoại giao, Lưỡng hội lại lựa chọn thúc đẩy những khái niệm "an toàn" như Con đường tơ lụa sức khỏe, hợp tác y tế Vành đai Con đường ; Cộng đồng y tế sức khỏe nhân loại. Đây chỉ là những khái niệm mới được đưa ra trong khuôn khổ đại chiến lược "Vành đai con đường" đã được biết đến của Trung Quốc và phù hợp với bối cảnh dịch bệnh covid hiện nay. Điều này cho thấy, có thể chính quyền Bắc Kinh vẫn đang loay hoay trong việc tìm kiếm một giải pháp phá vỡ thế khó trong môi trường đối ngoại hiện nay hoặc ưu tiên của Trung Quốc trong năm 2020 này không phải là "trỗi dậy" và "quảng bá hình ảnh" mà Trung Quốc cần tập trung vào làm sao để hoàn thành "việc xây dựng xã hội khá giả toàn diện" – một lời hứa mang tính "sống còn" của Đảng với 1.4 tỷ người dân Trung Quốc.

Mặc dù tạm "tô mờ" những vấn đề "chính trị quốc tế" trong Lưỡng hội, tuy nhiên, thông qua công bố tăng chi tiêu quốc phòng ở mức 6,6% vẫn cho thấy sự quan tâm của chính quyền trung ương Trung Quốc đến những thách thức từ bên ngoài và hàm ý đến một cam kết không để sự tụt dốc về kinh tế ảnh hưởng đến năng lực và tiến trình hiện đại hóa quốc phòng của Trung Quốc.

Ngoài ra, với 2.878 phiếu thuận, 01 phiếu phản đối và 06 phiếu trắng, Lưỡng hội năm nay cũng thông qua Dự thảo "Quyết định về việc thiết lập và cải thiện hệ thống pháp lý cùng các cơ chế thực thi dành cho Hong Kong để đảm bảo an ninh quốc gia". Với số phiếu áp đảo này, Ủy ban thường vụ Trung Quốc đã có quyền được soạn thảo những điều khoản trong luật an ninh dành cho Hong Kong trong thời gian tới. Trong tương lai, việc thông qua kế hoạch này sẽ khiến Trung Quốc rất có thể rơi vào cuộc khủng hoảng mới cả ở trong nước và vấp phải sự phản đối gay gắt của cộng đồng quốc tế.

Kỳ Lưỡng hội năm nay khép lại với những "tung hô" trong truyền thông Trung Quốc về một kỳ họp "tăng thêm tình đoàn kết, niềm tin và sự quyết thắng của Đảng cộng sản Trung Quốc". Tuy nhiên, cũng chính truyền thông lại là nơi "để lộ" ra những lá thư công khai chỉ trích chế độ hiện nay ở Trung Quốc cho thấy những bất ổn về kinh tế, xã hội và đường hướng chính sách đối ngoại mang tính "chiến lang" – theo cách gọi của truyền thông phương Tây – dường như lại đang làm gia tăng mâu thuẫn và đấu đá bên trong nội bộ Trung Quốc. Chính những điều ấy khiến dư luận đặt ra câu hỏi về tương lai sáng sủa Trung Quốc sẽ "quyết thắng đi lên" hay Trung Quốc sẽ phải đối mặt với tương lai u ám như bầu trời Bắc Kinh khi khai mạc Kỳ họp Lưỡng hội năm nay ?

Hoàng Lan

Nguồn : Nghiên cứu Biển Đông, 05/06/2020

Hoàng Lan, nghiên cứu viên của Viện Biển Đông, Học viện Ngoại giao. Bài viết phản ánh quan điểm riêng của tác giả.

Thời gian gần đây, không quân Mỹ thường xuyên huy động kỵ binh ném bom B-1B. Với tầm bay ở độ cao hơn 9.000 km, tải trọng vũ khí đạt mức 56 tấn bom đạn các loại, máy bay ném bom B-1B Lancer có thể tấn công ở bất kỳ đâu trên thế giới và được đánh giá là "kỳ quan công nghệ" của Mỹ. Máy bay ném bom chủ chốt của quân đội Mỹ với tên gọi khác là ‘bóng ma bầu trời’ được hy vọng là có khả năng kiềm chế được Trung Quốc ở Biển Đông.

Máy bay ném bom B1-B Lancer

Máy bay ném bom B-1 của Mỹ gần đây đã tham gia ba sứ mệnh đáng chú ý nhằm thách thức, răn đe Trung Quốc và Nga.

Ba chiến dịch quân sự lớn mà quân đội Hoa Kỳ đã sử dụng máy bay B-1 là cuộc thao dượt nhắm vào các đảo nhân tạo của Trung Quốc ở Biển Đông, nhắm vào Nga tại vùng biển Okhotsk (nằm giữa Nga và Nhật Bản) và phối hợp với không quân Ukraina tại vùng Hắc Hải.

Cả ba phi vụ này nằm trong khuôn khổ một mô hình mà Không lực Mỹ gọi là "Sử dụng Lực lượng Năng động", có nghĩa là Hoa Kỳ có thể chọn khi nào và bằng cách nào họ sẽ sử dụng lực lượng chiến lược để ổn định lại cán cân chiến lược ở Châu Âu, Trung Đông, Châu Á và những nơi khác trên thế giới.

Đóng vai trò chủ lực trong lực lượng máy bay ném bom chiến lược của Mỹ là B-1B "Lancer", loại máy bay ném bom tầm xa có thể mang nhiều loại vũ khí.

Hoa Kỳ hiện có 11 không đoàn B-1B đóng tại 7 bang và có thể triển khai oanh tạc cơ này từ căn cứ không quân Ellsworth trên đảo Guam và căn cứ không quân Fairford ở Anh Quốc.

Ngoài ra, không lực Mỹ cũng có thể sử dụng các căn cứ khác cho việc triển khai B-1, như căn cứ Diego Garcia trên vùng Ấn Độ Dương.

62 chiếc B-1 đã được hiện đại hóa trong một chương trình hoàn tất vào năm ngoái.

Không như máy bay B-2, B-1 không tàng hình nhưng có thể mang vũ khí tầm xa tàng hình.

B-1B cũng dự trù được sử dụng để chở theo một tên lửa siêu thanh của Mỹ hiện đang được phát triển, mang tên Air-Launched Rapid Response Weapon (ARRW).

Trong hai phi vụ gần đây ở vùng Thái Bình Dương, oanh tạc cơ B-1B còn được trang bị tên lửa không đối địa tầm xa Joint Air to Surface Standoff Missiles ( JASSM-ER ). Có tầm bắn 925km, tên lửa này có thể phá hủy các mục tiêu kiên cố trên bộ và tấn công các chiến hạm, và như vậy có thể thách thức các hạm đội của Nga và Trung Quốc, kể cả các hàng không mẫu hạm của Trung Quốc.

B-1 phải chăng sẽ là vũ khí răn đe hiệu quả của đối với Trung Quốc tại Biển Đông, nơi mà Bắc Kinh liên tục thúc đẩy các yêu sách chủ quyền phi pháp khiến Washington thường xuyên tiến hành các chiến dịch bảo vệ tự do hàng hải ?

Hai chiếc B-1B Lancer thuộc Đội Oanh tạc Viễn chinh tại Căn cứ Không quân Dyess ở bang Texas đã được triển khai từ đảo Guam trong một phi vụ ngày 26/5 vừa qua trên Biển Đông.

Hai máy bay B-1B Lancer hướng đến biển Đông hôm 26/5

Lực lượng Không quân Mỹ tại Thái Bình Dương đưa ra tuyên bố nhấn mạnh : "Đây là sứ mệnh thuộc nhiệm vụ của Lực lượng Tác chiến Máy bay ném bom nhằm biểu dương năng lực bay, tuần tra và hoạt động ở bất cứ khu vực nào luật pháp quốc tế cho phép theo thời gian và cường độ không quân Mỹ lựa chọn".

Căn cứ không quân Dyess hiện là nơi hoạt động của các oanh tạc cơ B-1B thuộc Phi đội cánh bom số 7. Không quân Mỹ đã cho triển khai 4 oanh tạc cơ B-1B cùng 200 nhân viên từ Texas tới căn cứ không quân Andersen ở đảo Guam vào ngày 1/5 với mục đích hỗ trợ Lực lượng Không quân Mỹ ở Thái Bình Dương và tiến hành huấn luyện cũng như hoạt động với các đồng minh và đối tác trong khu vực.

Lực lượng không quân Mỹ tại Thái Bình Dương khẳng định sứ mệnh trên Biển Đông "thể hiện năng lực của không quân Mỹ trong môi trường an ninh bất ổn và đa dạng".

Chuyến bay của B-1B Lancer diễn ra trong bối cảnh, không quân và hải quân Mỹ tăng cường hoạt động trên Biển Đông, biển Hoa Đông, eo biển Đài Loan và Hoàng Hải trong năm nay. Nhiều chuyên gia quân sự Trung Quốc cảnh báo hoạt động quân sự tăng cường của quân đội Mỹ có thể làm bùng nổ xung đột với Trung Quốc.

Đây là phi vụ thứ hai của oanh tạc cơ B-1B Lancer sau phi vụ đầu tiên ngày 29/4, xuất phát từ Căn cứ Không quân Ellsworth ở bang South Dakota. Chuyến làm nhiệm vụ đến Biển Đông kéo dài 32 giờ.

Không quân Mỹ đã chứng minh khả năng làm nhiệm vụ xuyên lục địa, với việc điều động máy bay ném bom chiến lược B-1B Lancer bay thẳng từ Mỹ đến Châu Á để tuần tra trên Biển Đông.

Việc máy bay ném bom B-1B tuần tra Biển Đông hôm 29/4 diễn ra cùng thời điểm Hải quân Mỹ liên tiếp điều động 2 chiến hạm thuộc Hạm đội 7 áp sát quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam trong các hoạt động tuần hành tự do hàng hải vào ngày 28-29/4.

Trước đó, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo lên tiếng cáo buộc Trung Quốc lợi dụng hoàn cảnh để "bắt nạt" các láng giềng ở Biển Đông, quan ngại trước "cách hành xử khiêu khích" và "đơn phương" của Trung Quốc trên Biển Đông.

Hoạt động này thể hiện mô hình xây dựng Không quân chiến lược Mỹ trở nên năng động hơn, phù hợp với các mục tiêu của chiến lược quốc phòng quốc gia về sự hiện diện liên tục của máy bay ném bom chiến lược Mỹ, thể hiện cam kết của Mỹ đối với các đồng minh và đối tác trong khu vực.

Đây cũng là lần hiếm hoi Mỹ thực hiện tuần hành tự do hàng hải ở Biển Đông cả trên biển lẫn trên không. Giới phân tích cho rằng các nhiệm vụ tăng cường là dấu hiệu chiến lược mới của Lầu Năm Góc.

Việc điều động máy bay ném bom bay thẳng từ Mỹ đến Châu Á là một phần trong chiến lược "không thể đoán trước được", giúp cho lực lượng quân sự Mỹ trở nên linh hoạt và khó đoán hơn.

Tiếp sau sự xuất hiện của hai oanh tạc cơ chiến lược B-1B bay từ Mỹ tới Biển Đông hôm 26/5 thì ngày 28/5/2020, một khu trục hạm của Hải Quân Mỹ lại tuần tra vì tự do lưu thông hàng hải ở quần đảo Hoàng Sa mà Trung Quốc chiếm của Việt Nam.

Trong một thông cáo, Trung úy Anthony Junco, phát ngôn viên Hạm đội 7 của Hải Quân Mỹ, cho biết : "Ngày 28/05 (giờ địa phương), tàu USS Mustin (DDG 89) đã khẳng định các quyền và quyền tự do hàng hải tại quần đảo Hoàng Sa, phù hợp với luật pháp quốc tế. Khi tiến hành chiến dịch trên, Hoa Kỳ đã chứng tỏ rằng vùng biển này không nằm trong đòi hỏi chủ quyền vùng biển quốc gia của Trung Quốc".

Theo một quan chức Hải Quân Mỹ, được trang CNN trích dẫn, khu trục hạm mang tên lửa dẫn đường USS Mustin lớp Arleigh Burke đã đi vào vùng 12 hải lý của đảo Phú Lâm (Woody Island) và đá Tháp (Pyramid Rock) thuộc quần đảo Hoàng Sa.

Phía Trung Quốc cho biết đã điều tàu đến nhận dạng, theo dõi và cảnh báo tàu USS Mustin. Trong một thông cáo được trang China Daily trích dẫn, phát ngôn viên Chiến khu Nam Bộ Trung Quốc lên án "Quân đội Mỹ là nguồn gốc của những rắc rối và hỗn loạn ở Biển Đông".

Đây là không phải là lần đầu Hải quân Mỹ thách thức yêu sách chủ quyền của Trung Quốc đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa ở Biển Đông trong một tháng trở lại đây.

Trước đó, trong một thông cáo đăng trên trang web của Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ vào ngày 12/5/2020, lực lượng Hải quân Mỹ cho biết là một chiến hạm Mỹ đã được phái đến làm nhiệm vụ ngay trong khu vực ở Biển Đông nơi có tàu thăm dò dầu khí cho Malaysia hoạt động và một chiếc tàu khảo sát Trung Quốc gần đấy.

Bản thông cáo nói rõ là tàu cận chiến duyên hải USS Gabrielle Giffords (LCS 10) đã thực hiện những hoạt động "hiện diện" gần tầu khoan dò dầu khí West Capella, treo cờ Panama ở Biển Đông ngày 12/5.

West Capella là tàu khoan dò được tập đoàn dầu khí Petronas của Malaysia thuê để thăm dò trong vùng biển mà nước này tuyên bố là vùng đặc quyền kinh tế của họ.

Thông cáo kèm theo một bức ảnh chụp chiếc Gabrielle Giffords di chuyển sát tàu khoan của Malaysia, và trích lời Chuẩn đô đốc Fred Kacher, chỉ huy nhóm tác chiến viễn chinh số 7 xác định rằng hoạt động của chiến hạm Mỹ cho thấy khả năng to lớn của Hải quân Hoa Kỳ trong khu vực và là tín hiệu tốt nhất thể hiện sự ủng hộ của Mỹ đối với một khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương tự do và rộng mở.

Thông cáo cũng nhắc lại rằng đây là lần thứ hai trong không đầy một tuần mà một chiến hạm Mỹ đến hoạt động gần tàu khoan Malaysia. Ngày 07/05 vừa qua, tàu cận chiến duyên hải USS Montgomery (LCS-8) cùng tàu tiếp liệu USNS Cesar Chavez (T-AKE 14) cũng đã đến vùng biển này.

Tàu chiến Mỹ hiện diện trong khu vực vào lúc Trung Quốc cũng cho tàu khảo sát Hải Dương Địa Chất 8 cùng các tàu hải cảnh hộ tống đến hoạt động trong khu vực, vừa bám đuôi tàu Malaysia, vừa làm công việc khảo sát như từng làm vào năm ngoái tại khu vực Bãi Tư Chính và bờ biển miền Trung Việt Nam, sâu bên trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam ở Biển Đông.

Trung Kiên

Nguồn : Thoibao.de, 06/06/2020

Đại sứ quán Trung Quốc tại Pháp lại gây tranh cãi với một bức biếm họa chống Mỹ (RFI, 27/05/2020)

Trên tài khoản Twitter của Đại sứ quán Trung Quốc tại Paris ngày 24/05/2020, đã xuất hiện một bức biếm họa xúc phạm Hoa Kỳ. Bài đăng đã lập tức gây ra nhiều phản ứng dữ dội. Trước làn sóng phẫn nộ, cơ quan đại diện của Bắc Kinh đã phải lên tiếng biện minh rằng tài khoản Twitter của họ đã bị tin tặc thâm nhập để đăng lên bức biếm họa gây tranh cãi, điều được cho là khó tin.

Lu Shaye, đại sứ Trung Quốc tại Paris - Ảnh chụp ngày 26/08/2019 - AFP

Trong một tin nhắn Twitter đề ngày 25/05, Đại sứ quán Trung Quốc tại Pháp khẳng định là "một người nào đó" đã thâm nhập vào tài khoản Twitter của họ để công bố môt bài đăng "giả mạo" bao gồm một bức biếm họa mang tựa đề : "Ai là là người kế tiếp ? – Qui est le prochain ?".

Theo ghi nhận của hãng tin Pháp AFP, ngay sau khi bức biếm họa được công bố trên tài khoản Twitter của Đại sứ quán Trung Quốc tại Paris, nhiều phản ứng dữ dội đã xuất hiện trên mạng xã hội, và ít lâu sau, bức tranh đã bị xóa đi.

Bức biếm họa gây tranh cãi vẽ hình một thần chết, người quấn một lá cờ Mỹ, gõ cửa một căn phòng bên trên ghi chữ Hồng Kông bằng tiếng Anh và tiếng Hoa. Trước Hồng Kông là một loạt căn phòng khác đã mở cửa với máu chảy ra lênh láng, bên trên ghi : Iraq, Libya, Syria, Ukraine và Venezuela. Trên lưỡi hái của thần chết có một cái vết trông giống như ngôi sao của David, biểu tượng của người Do Thái.

Bài đăng trên tài khoản Twitter của Đại sứ quán Trung Quốc đã bị nhiều cư dân mạng coi là một thông điệp bài Do Thái, lấy lại một thuyết âm mưu về một liên minh Mỹ-Do Thái để gây bất ổn định tại Hồng Kông.

Trong tin nhắn đính chính, sau khi nói là tài khoản của mình bị tin tặc tấn công, cơ quan đại diện Trung Quốc tại Pháp đã lên án vụ việc và khẳng định rằng Bắc Kinh "luôn luôn gắn bó với nguyên tắc trung thực, khách quan và hợp lý của thông tin".

Không ai tin vào lời cải chính của Đại sứ quán Trung Quốc

Theo AFP, ông Antoine Bondaz, giảng viên trường khoa học chính trị Sciences Po Paris, đã không ngần ngại nhận định rằng đó là một hành động "đê hèn và bài Do Thái". Nhiều cư dân mạng khác đã đòi sứ quán Trung Quốc phải xin lỗi.

Tuy nhiên, một số người sau đó đã nhấn mạnh rằng bức biếm họa đã mô phỏng một bức tranh đầu tiên vẽ hình thần chết quấn cờ Trung Quốc, và đi gõ những cánh cửa bên trên có ghi Nội Mông, Tân Cương, Tây Tạng, Hồng Kông, Đài Loan…

Lời đính chính của phía Trung Quốc không thuyết phục được ai. Trong một tin nhắn Twitter ngày 25/05, chuyên gia Bondaz nhận xét : "Đại sứ quán Trung Quốc khẳng định rằng tài khoản của họ đã bị tin tặc tấn công và như vậy không phải là chính họ đã công bố bức biếm họa bẩn thỉu. Đây quả là một lập luận kỳ lạ, nhất là khi bức vẽ được chính Đại sứ quán Trung Quốc đánh dấu "like" rồi kèm theo một lời bình luận".

Theo AFP, ông Bondaz đã cho rằng : "Đại sứ quán Trung Quốc đã rất chật vật trong việc thừa nhận sai lầm của mình và xin lỗi".

Liên tục tung ra tin nhắn "khiêu khích"

Theo hãng tin Pháp, trong những tuần lễ qua, Đại sứ quán Trung Quốc tại Pháp đã liên tục tung ra trên mạng Twitter nhiều tin nhắn khiêu khích, hoàn toàn không có một chút tính chất ngoại giao.

Trong những ngày gần đây, họ đã làm cộng đồng người Duy Ngô Nhĩ phẫn nộ khi gởi đi lời chúc truyền thống của người Hồi giáo nhân lễ Aïd el-Fitr, kết thúc mùa chay ramadan. Điều này đã làm dấy lên phản ứng giận dữ như "Hãy cảm thấy xấu hổ !", "Mặt dầy !"…, trong bối cảnh các chuyên gia và tổ chức bảo vệ nhân quyền đã tố cáo Bắc Kinh giam giữ ít ra là 1 triệu người Hồi giáo ở Tân Cương, chủ yếu là người Duy Ngô Nhĩ.

Nhà xã hội học người Pháp gốc Duy Ngô Nhĩ Dilnur Reyhan rất phẫn nộ trước thông điệp chúc mừng của Đại sứ quán Trung Quốc, nói : "Các người đã giam cả triệu người Duy Ngô Nhĩ, thậm chí cấm dùng những từ ngữ như "Bismillah", "Elhemdulila" hay "Allah'qa amanet", đốt sách của chúng tôi, buộc người Hồi giáo ăn thịt heo của các người, tổ chức các lễ hội rươu bia trong mùa Ramadan, và giờ đây các người lại dám làm thế".

Mai Vân

********************

Hồng Kông : Bắc Kinh cảnh báo trả đũa Mỹ, lãnh đạo đặc khu trấn an giới đầu tư (RFI, 26/05/2020)

Hôm 25/05/2020, chính quyền Trung Quốc lên tiếng cảnh báo trả đũa các đe dọa trừng phạt của Mỹ. Washington báo trước sẽ tước bỏ quy chế đặc biệt với Hồng Kông, nếu Bắc Kinh thông qua dự luật về an ninh quốc gia, bị lên án xâm phạm đến nguyên tắc "một quốc gia, hai chế độ". Dự luật đang được Quốc hội Trung Quốc thảo luận. Lãnh đạo Hồng Kông hôm nay, 26/05, trấn an giới đầu tư nước ngoài.

Người dân Hồng Kông biểu tình phản đối dự luật an ninh, ngày 24/05/2020. Reuters - Tyrone Siu

Trong cuộc họp báo hôm qua, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên (Zhao Lijian) tuyên bố Hoa Kỳ "không có quyền phê phán cũng như không có quyền can thiệp" vào hồ sơ này. Theo quan chức này, luật pháp được thực thi tại Hồng Kông "hoàn toàn thuộc chủ quyền của Trung Quốc" và nhấn mạnh : "Nếu Hoa Kỳ quyết định gây tổn hại cho các lợi ích của Trung Quốc, thì Trung Quốc sẽ có các biện pháp cần thiết để trả đũa". AFP cho hay, ông Triệu Lập Kiên nói thêm là Bắc Kinh đã gửi một công hàm phản đối mạnh mẽ đến Washington.

Áp lực của Mỹ đối với Trung Quốc gia tăng trong bối cảnh Quốc hội Trung Quốc có kế hoạch thông qua dự luật về an ninh quốc gia ngày thứ Năm tới 28/05, cho phép Bắc Kinh đàn áp các hoạt động được coi là "ly khai", "lật đổ", "các tổ chức khủng bố", hay "các can thiệp nước ngoài" tại Hồng Kông. Luật có thể có hiệu lực ngay từ mùa hè này. Theo AFP, hiện tại nội dung của dự luật chưa được công khai toàn bộ. Một trong các điểm gây lo ngại lớn là luật cho phép công an Trung Quốc trực tiếp có mặt tại Hồng Kông. 

Theo giới quan sát, đông đảo người Hồng Kông lo ngại dự luật nói trên sẽ xâm phạm ở mức độ nghiêm trọng chưa từng có nguyên tắc "một quốc gia, hai chế độ", theo đó Bắc Kinh cam kết để Hồng Kông được hưởng các quyền tự do hoàn toàn không có những nơi khác tại Hoa lục, cho đến năm 2047. Nhiều quốc gia phương Tây và các nhà đầu tư nước ngoài chia sẻ nỗi lo ngại này. Hôm thứ Sáu vừa qua, chứng khoán Hồng Kông sụt giảm đến mức thấp nhất trong vòng 5 năm qua.

Luật an ninh mới chỉ nhắm vào "các phần tử lưu manh"

Để trấn an giới đẩu tư, hôm nay, lãnh đạo đặc khu Hồng Kông Lâm Trịnh Nguyệt Nga (Carrie Lam) lên tiếng bác bỏ các lo ngại "hoàn toàn không có cơ sở", về khả năng các quyền tự do tại Hồng Kông bị bóp nghẹt. Trưởng đặc khu hành chính Hồng Kông cam đoan là "các quyền tự do tại Hồng Kông sẽ được bảo tồn, sự năng động của đặc khu, các giá trị căn bản về phương diện Nhà nước pháp quyền, độc lập của tư pháp và các quyền tự do căn vẫn sẽ tiếp tục được duy trì".

Theo bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga, dự luật về an ninh quốc gia sẽ "chỉ nhắm vào một thiểu số nhỏ các phần tử lưu manh, bảo vệ tuyệt đại đa số người dân tôn trọng luật pháp và yêu hòa bình".

Cùng lúc với việc lãnh đạo đặc khu lên tiếng trấn an, theo Reuters, tư lệnh các đơn vị quân đội Trung Quốc tại Hồng Kông, tướng Trần Đạo Tường (Chen Daoxiang), hôm nay khẳng định lực lượng vũ trang Trung Quốc đóng tại Hồng Kông "quyết tâm bảo vệ chủ quyền quốc gia và sự thịnh vượng lâu dài của đặc khu Hồng Kông", và "sẵn sàng thực thi luật mới về an ninh quốc gia" mà Quốc hội sẽ thông qua. Theo giới quan sát, chỉ huy quân đội Trung Quốc tại Hồng Kông rất hiếm khi lên tiếng trước công luận về các vấn đề của đặc khu.

Trọng Thành

*******************

Trung Quốc bác bỏ cáo buộc lợi dụng đại dịch để bành trướng ở Biển Đông (RFI, 25/05/2020)

Trước các lời tố cáo ngày càng nhiều cho rằng Bắc Kinh lợi dụng dịch Covid-19 để tăng cường bành trướng trên Biển Đông, hôm qua, 24/05/2020, ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã lên tiếng bác bỏ, coi những cáo buộc trên là "phi lý".

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị họp báo trực tuyến ngày 24/05/2020 tại Bắc Kinh, bên lề khóa họp Quốc hội Trung Quốc. China Daily via Reuters - China Daily

Theo hãng tin Mỹ AP, trong một cuộc họp báo tại Bắc Kinh bên lề cuộc họp Quốc hội Trung Quốc, ông Vương Nghị tuyên bố rằng Trung Quốc vẫn hợp tác chặt chẽ trong các nỗ lực chống dịch Covid-19 với các nước Đông Nam Á đang có tranh chấp về chủ quyền trên Biển Đông với Bắc Kinh.

Lãnh đạo ngoại giao Trung Quốc khẳng định Bắc Kinh và các nước ASEAN vẫn hỗ trợ, đồng thời tăng cường lòng tin lẫn nhau trong cuộc chiến chống đại dịch virus corona.

Trái lại, ông Vương Nghị tuyên bố là có nhiều nước, trong đó có Hoa Kỳ và các đồng minh, đã gây ra tình hình mất ổn định trong khu vực Biển Đông bằng những chuyến bay quân sự và các cuộc tuần tra trên biển. Ngoại trưởng Trung Quốc cho rằng những hành động có dụng ý xấu nhằm gieo rắc thêm bất hòa giữa Trung Quốc và các nước ASEAN phá hoại ổn định trong vùng.

Theo AP, một ưu tiên khác được ngoại trưởng Trung Quốc nhắc tới trong cuộc họp báo là vấn đề Đài Loan với đe dọa rằng Trung Quốc có quyền kiểm soát lãnh thổ của mình bằng sức mạnh quân sự nếu thấy cần thiết.

Trung Quốc cho biết sẽ tăng 6,6% ngân sách quốc phòng trong năm 2020 mặc dù đang gặp khó khăn kinh tế do dịch Covid-19. Đây là mức tăng thấp nhất từ nhiều năm qua, nhưng vẫn cần thiết để phục vụ cho các đòi hỏi chủ quyền trên biển của Trung Quốc ở Biển Đông, theo Bắc Kinh. Hiện ngân sách quốc phòng của Trung Quốc là 180 tỷ euros.

AP cho biết một nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng các nước Đông Nam Á phải cắt giảm chi tiêu quân sự vì khủng hoảng kinh tế do dịch virus corona. Như vậy, có nhiều khả năng Trung Quốc sẽ gia tăng hơn nữa việc đòi hỏi chủ quyền trong khu vực.

Anh Vũ

Trung Quốc từ bỏ đặt mục tiêu tăng trưởng của năm 2020. Thủ tướng Trung Quốc đã công bố trong báo cáo hàng năm trước Quốc Hội. Ông Lý Khắc Cường thừa nhận nền kinh tế thứ 2 thế gới đang chật vật khởi động sau khủng hoảng dịch bệnh.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và thủ tướng Lý Khắc Cường tại phiên khai mạc Hội nghị Hiệp thương Chính trị tại Đại lễ đường Nhân dân, Bắc Kinh, ngày 21/05/2020. AFP

Trong hoàn cảnh thế giới đầy bất trắc, Bắc Kinh đặt cược vào phát triển kỹ thuật số và các công ty tư nhân và có nguy cơ khuấy lại khủng hoảng Hồng Kông.

RFI phỏng vấn chuyên gia Mathieu Duchâtel, giám đốc chương trình châu Á, viện tư vấn chính trị Montaigne của Pháp.

*****

RFI : Trong bối cảnh phục hồi khó khăn, việc hiện đại hóa Giải Phóng Quân vẫn tiếp diễn. Có thể diễn giải thế nào về việc tăng chi tiêu quân sự như đã được thủ tướng Trung Quốc thông báo ?

Mathieu Duchâtel : 6,6% là mức tăng khá nhanh, kể cả có thấp hơn so với mức tăng chi tiêu chính thức cho quốc phòng Trung Quốc trong 5 năm qua, vẫn dao động trong khoảng trên 7% đến hơn 10%. Như thế có nghĩa là với mức tăng này, ngân sách quân sự của Trung Quốc năm 2020 sẽ là 178 tỷ đô la, nói các khác là đứng thứ 2 thế giới sau Hoa Kỳ. Cần phải thấy rõ là các chi phí quân sự chính thức này không tính đến một số chi tiết như cách tính ngân sách quốc phòng ở một số nước khác. Thí dụ như chi tiêu vào lĩnh vực răn đe hạt nhân, hay những mua sắm một số trang thiết bị quân sự, những vật tư quốc phòng phải nhập từ nước ngoài. Điều quan trọng năm nay là mức tăng ngân sách quốc phòng không còn mối tương quan với tăng trưởng.

RFI : Phải giải thích sao về việc mất tương quan đó, trong khi mà mọi tín hiệu kinh tế đều vẫn đỏ, nhất là việc làm ?

Mathieu Duchâtel : Đây là một năm rất đặc biệt, tăng trưởng kinh tế Trung Quốc sẽ ở dưới mức của các năm qua. Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc trong vài năm gần đây thường vẫn ở trong khoảng từ 6-7%. Nhưng giờ đây Ngân Hàng Thế Giới đánh giá mức tăng trưởng của Trung Quốc chỉ dưới 3%, có thể còn tồi tệ hơn nữa. Ở Trung Quốc người ta thực sự cũng có những thắc mắc về vấn đề là lần đầu tiên ở Quốc Hội, thủ tướng Lý Khắc Cường đã từ bỏ ấn định chỉ tiêu tăng trưởng của đất nước. Kết quả, đó là không còn có sự tương quan hoàn toàn giữa tăng chi phi quốc phòng và tăng trưởng kinh tế. Đây là điểm mới vì tất cả những năm trước mức tăng ngân sách quốc phòng vẫn nhỉnh hơn một chút so với mức tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc.

Thông điệp trước đây là công cụ quốc phòng phải đi kèm cho sự trỗi dậy thành cường quốc của Trung Quốc. Nhưng năm nay có khác. Tín hiệu gửi đi là các chương trình hiện đại hóa quân đội không bị ảnh hưởng vì bối cảnh khủng hoảng kinh tế Trung Quốc, các mục tiêu an ninh quốc gia vẫn như vậy. Trung Quốc đang ở trong giai đoạn cạnh tranh rất gay gắt với Hoa Kỳ. Trung Quốc phải chi phí những gì cần để duy trì tính liên tục trong chương trình hiện đại hóa quân đội.

RFI : Bắc Kinh phô trương chiến thắng virus corona nhân kỳ họp Quốc Hội này. Đối với bộ máy tuyên truyền, đó cũng là chiến thắng mô hình phương Tây.

Mathieu Duchâtel : Về vấn đề kiềm chế đại dịch Covid-19, Trung Quốc đã thoát khỏi tốt hơn là Hoa Kỳ và một số nước châu Âu, cho dù Trung Quốc không thể thuyết phục các nước nước phương Tây về tính xác thực của những số liệu chính thức của họ về số ca nhiễm và số tử vong.

Nhìn tổng thể, Trung Quốc sẽ khởi động lại sớm hơn Hoa Kỳ và Tây Âu. Như thế Trung Quốc ở thế mạnh hay yếu ? Dù gì người ta vẫn nhận thấy Bắc Kinh đã quyết định nắm cơ hội thuận lợi là nước sớm thoát khỏi khủng hoảng y tế để đẩy mạnh trên hồ sơ Hồng Kông. Nhưng như thế cũng là nắm lấy rủi ro trong quan hệ giữa Hoa Lục với đặc khu hành chính và rủi ro trong vấn đề xử lý khủng hoảng Hồng Kông. Điều đó cũng có nguy cơ làm xấu thêm quan hệ với Mỹ. Washington đã có phản ứng về thông báo liên quan đến Hồng Kông. Với việc áp đặt luật an ninh quốc gia với Hồng Kông, chính quyền Bắc Kinh sẽ làm mất ổn định và rối loạn xã hội tại Hồng Kông, tóm lại làm dấy lại khủng hoảng. Trung Quốc nắm cơ hội nhằm vào lúc mà phản ứng của Hoa Kỳ và châu Âu yếu ớt. Thế nhưng cùng lúc, trên bình diện kinh tế, người ta thấy Trung Quốc buộc phải có những lựa chọn mà họ đã từ chối trong những năm trước đây.

RFI : Đó là những lựa chọn gì ?

Mathieu Duchâtel : Trước tiên là lựa chọn khôi phục kinh tế không phải bằng tiêu thụ mà là bằng đầu tư. Người ta trông đợi có những thông báo về kế hoạch đầu tư của Trung Quốc chủ đạo là phát triển hạ tầng cơ sở dịch vụ của cuộc cách mạng kỹ thuật số. Đặc biệt là hạ tầng cơ sở mạng 5G, các trung tâm dữ liệu. Như vậy Trung Quốc đánh cược vào cách mạng kỹ thuật số để khôi phục tăng trưởng cùng một kế hoạch chi phí của Nhà nước. Người ta cũng thấy trong các thông báo của thủ tướng, Trung Quốc nhằm nhiều hơn chút vào lĩnh vực kinh tế tư nhân với các chính sách nới lỏng chính sách cấp tín dụng cho các công ty cũng như giảm thuế mạnh mẽ cho các doanh nghiệp.

Trung Quốc như vậy đang rời xa tư bản Nhà nước thắng thế trong những năm qua, đó là thời điểm mà các doanh nghiệp Nhà nước được hỗ trợ mạnh mẽ của chế độ. Ta thấy Trung Quốc ý thức được phải dựa vào các doanh nghiệp vừa và nhỏ để xử lý khủng hoảng việc làm, xử lý các vấn đề kinh tế ở cấp địa phương. Như vậy Trung Quốc cũng phải có chút thay đổi về mô hình kinh tế của mình rồi.

Nguồn : RFI tiếng Việt, 26/05/2020