Quân ủy Trung ương đề nghị kỷ luật đảng viên và quân nhân (RFA, 26/11/2019)

Một tổ chức đảng cùng 6 đảng viên và 8 quân nhân bị Ủy ban Kiểm tra Quân ủy Trung ương bỏ phiếu đề nghị kỷ luật về đảng vào chiều 25 tháng 11.

Đại tướng Lương Cường, Bí thư trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ quân ủy Trung ương - Photo : chinhphu.vn

Theo truyền thông trong nước, tại kỳ họp lần thứ 14 của Ủy ban Kiểm tra Quân ủy Trung ương nhiệm kỳ 2015-2020, sau khi nghe báo cáo kết quả kiểm tra của Cơ quan Thường trực Ủy ban Kiểm tra Trung ương, các đại biểu đã thảo luận, phân tích những vi phạm của tổ chức đảng, cá nhân và Ủy ban Kiểm tra Quân ủy Trung ương bỏ phiếu đề nghị thi hành kỷ luật đối với tổ chức và các cá nhân này. Danh tánh những người bị kỷ luật chưa được tiết lộ.

Phát biểu tại kỳ họp, Đại tướng Lương Cường, Bí thư trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ quân ủy Trung ương, yêu cầu Thường trực Ủy ban Kiểm tra Quân ủy Trung ương phải chủ động tham mưu cho Thường vụ Quân ủy Trung ương chỉ đạo thực hiện chặt chẽ công tác kiểm tra, giám sát thường xuyên, toàn diện, công khai, dân chủ ; kết luận sai phạm phải rõ ràng, minh bạch ; xử lý phải công tâm, khách quan, kỷ luật nghiêm minh, thuyết phục.

Hồi tháng 8 năm 2019, Ủy ban Kiểm tra Quân ủy Trung ương Việt Nam cũng đã đề nghị thi hành kỷ luật 10 đảng viên, quân nhân vi phạm kỷ luật của Đảng, kỷ luật Quân đội và pháp luật Nhà nước tại kỳ họp thứ 13 của Ủy ban này.

Trước đó vài tháng, cựu Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Đô đốc Nguyễn Văn Hiến cũng bị kỷ luật về đảng. Ngoài ra còn có hai sĩ quan cấp cao là Chuẩn Đô đốc Lê Văn Đạo và Phó Đô đốc Nguyễn Văn Tình bị kỷ luật với hình thức cảnh cáo.

*****************

Nghị viên kêu gọi EU ngừng phê chuẩn hiệp định thương mại với Việt Nam vì nhân quyền (VOA, 26/11/2019)

Một thành viên nghị viện Châu Âu vừa lên tiếng kêu gọi khối này tạo áp lực lên chính phủ Việt Nam để trả tự do cho nhà báo Phạm Chí Dũng cũng như tạm ngừng phê chuẩn hiệp định thương mại với quốc gia Đông Nam Á này cho đến khi tình hình nhân quyền được cải thiện.

Nhà báo độc lập Phạm Chí Dũng trong một buổi biểu tình chống Trung Quốc trên Biển Đông. Một nghị viên của Liên minh Châu Âu vừa kêu gọi gây áp lực để trả tự do cho blogger của VOA, người bị bắt và bị khởi tố hôm 21/11 vì tội "tuyên truyền chống nhà nước".

Bà Saskia Bricmont, trong một bức thư gửi cho Chủ tịch Nghị viện Châu Âu hôm 22/11, nói về việc ông Dũng, Chủ tịch Hội Nhà báo Độc lập và từng là đảng viên Đảng Cộng sản, bị chính quyền Việt Nam bắt giữ vì tội "tuyên truyền chống phá Nhà nước".

Trong một chia sẻ trên trang Facebook cá nhân hôm 22/11, bà Bricmont, một thành viên của Ủy ban Thương mại Quốc tế của Nghị viện EU, cho biết rằng ông Dũng, cũng là một blogger của VOA, đã viết một bức thư gửi tới chủ tịch Nghị viện EU cũng như tới các chủ tịch của các ủy ban thương mại quốc tế, các vấn đề quốc tế và nhân quyền để "đánh động họ về tình trạng suy thoái của tình hình (nhân quyền) Việt Nam".

Bà Bricmont viết trong bức thư, được đăng kèm với phần chia sẻ trên trang Facebook, rằng ông Dũng, trong bức thư gửi cho chủ tịch nghị viện EU hôm 10/11, "kêu gọi EP (Nghị viện Châu Âu) hoãn phê chuẩn EVFTA (Hiệp định thương mại tự do Liên minh Châu Âu và Việt Nam) và IPA (Hiệp định bảo vệ đầu tư) cho tới khi chính phủ Việt Nam hoàn thành những cam kết của họ về nhân quyền" sau khi ngày càng gia tăng đáng kể việc đàn áp tự do dân sự.

"Trong khi EP đang trong giai đoạn cuối cùng của quá trình phê chuẩn EVFTA và IPA, hầu hết chúng tôi đã nêu lên tình trạng đáng lo ngại về nhân quyền và Bộ luật Hình sự được dùng như là một công cụ đàn áp tự do một cách đáng chú ý", bà Bricmont viết trong bức thư.

EU và Việt Nam ký kết hiệp định thương mại tự do song phương hồi tháng 6 sau nhiều năm đàm phán và bất chấp những phản đối, gồm cả từ những thành viên trong Nghị viện Châu Âu cùng các tổ chức quốc tế, do tình hình nhân quyền của Việt Nam.

VOA Tiếng Việt hôm 16/11 đăng một bài viết của nhà báo Phạm Chí Dũng, trong đó ông chỉ trích Liên minh Châu Âu vì đã ký một hiệp định thương mại với Việt Nam bất chấp thành tích nhân quyền kém cỏi và thúc giục khối này xem xét lại hiệp định trước khi phê chuẩn.

Trong bài viết có tựa đề "Vì sao EU vội vã và dễ dãi ký kết EVFTA và IPA ?", blogger này đặt nghi vấn về việc phải chăng "một số doanh nghiệp thuộc EU, thông qua một số quan chức EU và người đứng đầu Phái đoàn EU tại Việt Nam – ông Bruno Angelet (vừa hết nhiệm kỳ tại Việt Nam năm 2019) để vận động Ủy ban Thương mại quốc tế Châu Âu, Hội đồng Châu Âu và Quốc hội Châu Âu cho ký kết và phê chuẩn EVFTA và IPA nhưng bỏ mặc tình trạng vi phạm nhân quyền cực kỳ nghiêm trọng của chính quyền Việt Nam ?"

Ông Dũng, 53 tuổi – từng có thời gian 30 năm làm việc trong quân đội, chính quyền và khối đảng, viết trong bài blog trên VOA rằng có "rất nhiều dấu hiệu trong thời gian gần đây cho thấy chính quyền Việt Nam đang chờ được Quốc hội Châu Âu phê chuẩn EVFTA và IP là sẽ ra tay, với cường độ cao hơn hẳn tình trạng ‘bắt hạn chế’ vào lúc này, để bắt bớ hàng loạt tiếng nói bất đồng chính kiến trong nước, đặc biệt là những người dám phản đối Việt Nam vào EVFTA do vi phạm nhân quyền, và tiếp tục xử án tù nặng nề các công dân yêu nước dám phản kháng Trung Quốc".

Bộ Công an Việt Nam hôm 21/11 cho biết họ đã khởi tố hình sự đối với ông Dũng về hành vi "Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam".

Phó Giám đốc phụ trách Châu Á của tổ chức nhân quyền quốc tế Human Rights Watch, Phil Robertson, viết trên trang Twitter cá nhân hôm 23/11 rằng "đã đến thời điểm chiến dịch của Hà Nội nhằm có được một hiệp định thương mại với EU trực tiếp dẫn tới những vi phạm chống lại những người bất đồng chính kiến. EU cần lên tiếng cho nhà báo độc lập Phạm Chí Dũng người chỉ đơn giản kêu gọi EU yêu cầu (Việt Nam) có cải thiện thực sự (về nhân quyền)".

Bà Bricmont, trong bức thư của mình, thúc giục chủ tịch Nghị viện EU "gửi đi một thông điệp mạnh mẽ tới Hội đồng, Ủy ban và Chính phủ Việt Nam lặp lại lời kêu gọi của chúng tôi để thả tự do ngay lập tức và vô điều kiện những người bảo vệ nhân quyền và những tù nhân lương tâm bị giam giữ hoặc bị cầm tù chỉ vì thực hiện các quyền tự do biểu đạt, bắt đầu với ông Phạm Chí Dũng người đã đánh động với chúng ta và yêu cầu giúp đỡ".

*******************

Thêm 2 Facebooker bị Việt Nam kết án nhiều năm tù vì 'tuyên truyền chống phá nhà nước' (VOA, 27/11/2019)

Hai tòa án ở Việt Nam hôm 26/11 đưa ra các bản án nhiều năm tù đối với hai người bị cáo buộc là đã "dùng mạng xã hội để chống phá Đảng, Nhà nước", theo truyền thông trong nước.

Phạm Văn Điệp, quốc tịch Nga, bị tòa án Thanh Hóa tuyên phạt 9 năm tù giam với cáo buộc "tuyên truyền chống phá nhà nước" theo điều 117 Bộ luật Hình sự hôm 26/11/2019. (Ảnh chụp màn hình Tuổi Trẻ)

Ông Phạm Văn Điệp bị Tòa án Nhân dân Thanh Hóa, kết án tù 9 năm và ông Nguyễn Chí Vững, bị TAND Bạc Liêu tuyên 6 năm tù, cùng với tội danh "Làm, tàng trữ, phát tán, tuyên tuyền thông tin, tài liệu nhằm chống phá Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam" theo điều 117 Bộ Luật Hình sự.

Đây đều là các bản án sơ thẩm dành cho hai bị cáo.

Theo cáo trạng của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Thanh Hóa được Tuổi Trẻ trích dẫn, ông Điệp, 54 tuổi, "thường xuyên sử dụng mạng xã hội Facebook để tuyên truyền chống phá Nhà nước".

Ngoài việc rải truyền đơn ở Lào năm 2016, theo cáo trạng, ông Điệp còn "thực hiện hành vi sử dụng Facebook phát tán, tuyên truyền thông tin, tài liệu vật phẩm, chia sẻ bài viết có nội dung xuyên tạc, phỉ báng Đảng Cộng sản Việt nam, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, chế độ xã hội chủ nghĩa Việt Nam, xúc phạm, nói xấu lãnh tụ, lãnh đạo Đảng, Nhà nước" cũng như "xuyên tạc, bôi nhọ chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước", từ tháng 4 đến tháng 6 năm nay.

Cáo trạng này gọi ông Điệp là "đối tượng cơ hội chính trị, từng đi du học tực túc tại Liên bang Nga, sau đó bỏ học, tham gia vào tổ chức Đảng Dân chủ 21".

Luật sư Hà Huy Sơn, người bào chữa cho ông Điệp, cho biết ông Điệp có quốc tịch Nga và một trong các hành vi bị Tòa án tỉnh Thanh Hóa xét xử và kết tội vì cho rằng ông "nói xấu Đảng cộng sản Việt Nam ; phê phán chủ nghĩa Mác-Lê Nin ; cổ xúy đa nguyên, đa đảng ; cổ xúy Việt Nam Cộng Hòa ; tham gia phản đối chống Trung Quốc đưa giàn khoan vào lãnh hải Việt Nam năm 2017 ; nói xấu Hồ Chí Minh, Nguyễn Phú Trọng, Nguyễn Thiện Nhân".

Trong đăng tải trên trang Facebook cá nhân sau phiên xét xử hôm 26/11, Luật sư Sơn đưa ra các lý lẽ cho rằng ông Điệp "chỉ đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực để xây dựng nhà nước pháp quyền" và "không có hành vi ‘Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền’". Theo vị luật sư từng bào chữa cho nhiều dân oan và nhà bất đồng chính kiến, cơ quan điều tra không xác định được ông Điệp phạm tội bao nhiêu lần nên truy tố của họ là "không có căn cứ".

Luật sư Sơn đề nghị Hội đồng xét xử xem xét tuyên ông Điệp "vô tội và trả tự do ngay cho ông".

Hôm 20/11, tổ chức theo dõi nhân quyền quốc tế Human Rights Watch (HRW) kêu gọi chính quyền Việt Nam hủy mọi cáo buộc chống lại ông Điệp và trả tự do ngay lập tức cho ông.

Nguyễn Chí Vững bị tuyên 6 năm tù giam cùng tội danh "tuyên truyền chống phá nhà nước" qua các đăng tải trên Facebook.

Trong khi đó cùng ngày tại Bạc Liêu, ông Vững, 38 tuổi, bị cáo buộc "lập tài khoản trên mạng xã hội Facebook với tên ‘Nguyễn Chí Vững’ và ‘Viên Gạch Nhỏ’ để nhiều lần tổ chức livestream, chia sẻ các thông tin xuyên tạc, kích động tư tưởng, hoạt động chống phá Đảng, Nhà nước", theo VietNamNet.

Theo các trạng được trích dẫn trên VietNamNet, cơ quan chức năng xác định rằng ông "Vững tham gia một nhóm kín, đưa hàng trăm thông tin có nội dung trao đổi, bàn bạc về kế hoạch kích động, lôi kéo người khác tham gia biểu tình vào các ngày lễ lớn của đất nước".

Cách đây hơn 1 tuần, Việt Nam cũng kết án thầy giáo Nguyễn Năng Tĩnh 11 năm tù vì tội danh tương tự, "tuyên tuyền chống nhà nước" qua các đăng tải trên Facebook.

HRW hôm 14/11 nói rằng chính quyền các quốc gia và các nhà tài trợ hữu quan, cũng như Facebook và các công ty Internet khác đang hoạt động ở Việt Nam cần công khai lên tiếng phản đối các trường hợp nhà bất đồng chính kiến bị tù giam chỉ vì đăng tài liệu lên mạng xã hội.

"Những người sử dụng Facebook ở Việt Nam đang bị tù đày chỉ vì sử dụng nền tảng mạng xã hội này đúng mục đích thiết kế : để chuyển tải thông tin và ý kiến đến những người sử dụng khác", John Sifton, Giám đốc vận động Châu Á của HRW, nói. "Đã đến lúc các quốc gia hữu quan và các công ty mạng xã hội phải lên tiếng".

******************

Facebooker bị tuyên án tù 6 năm vì "nói xấu" lãnh đạo Đảng và Nhà nước (RFI, 26/11/2019)

Facebooker Nguyễn Chí Vững, 38 tuổi, vừa bị Tòa án Nhân dân tỉnh Bạc Liêu hôm 26/11 tuyên án 6 năm tù và hai năm quản chế về tội tuyên truyền chống phá nhà nước theo điều 117 Bộ Luật Hình Sự năm 2015. Truyền thông trong nước loan tin này vào cùng ngày.

Anh Nguyễn Chí Vững tại Tòa án Nhân dân tỉnh Bạc Liêu hôm 26/11/2019 - Courtesy of Công An Nhân Dân

Cáo trạng của Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Bạc Liêu cho biết anh Nguyễn Chí Vững đã lập nhiều tài khoản Facebook, phát trực tiếp, đồng thời tham gia các nhóm kín làm, tàng trữ, phát tán, tuyên truyền thông tin, tài liệu nhằm chống phá Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Cáo trạng viết : "Với lối suy nghĩ thiển cận, chủ quan, do nhiễm thông tin xấu từ các trang mạng xã hội, Nguyễn Chí Vững đã sử dụng thông tin nói và viết sai sự thật ; bịa đặt thông tin nhằm xuyên tạc, thổi phồng khuyết điểm trong lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ; tuyên truyền, phỉ báng, đả kích, bịa đặt, phao tin, xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và phản ánh sai sự thật về tình hình kinh tế, chính trị, xã hội của Việt Nam ; kích động, kêu gọi quần chúng nhân dân chống lại chế độ, nhằm tạo sự hoang mang, nghi ngờ, bất mãn, kích động, chống đối Đảng Cộng sản và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam".

Cũng theo cáo trạng, từ ngày 4 tháng 5 đến ngày 31/8/2018, từ nơi ở của mình, Nguyễn Chí Vững đã sử dụng hai tài khoản Facebook có tên "Nguyễn Chí Vững", và "Viên Gạch Nhỏ" chủ trì phát trực tiếp 5 lần và được hàng ngàn lượt chia sẻ. Ngoài ra facebooker này cũng tham gia với 132 tài khoản khác để phát trực tiếp 28 lần, thu hút hàng trăm ngàn lượt xem và hàng chục ngàn bình luật.

Theo truyền thông trong nước, bị cáo Nguyễn Chí Vững đã thừa nhận hành vi phạm tội của mình tại tòa và bày tỏ ăn năn, hối cải.

Từ đầu năm đến nay, Việt Nam đã bắt giữ ít nhất hơn 20 người với những cáo buộc liên quan đến an ninh bao gồm tuyên truyền chống phá nhà nước, âm mưu lật đổ chính quyền hay gây rối trật tự công cộng.

Chỉ trong 1 tuần qua, các tòa án tại Việt Nam đã kết án tù 3 người dân với cáo buộc tuyên truyền chống phá nhà nước theo điều 117 Bộ luật Hình sự với các án tù nhiều năm.

Các tổ chức nhân quyền quốc tế lên án Việt Nam đã sử dụng các điều luật an ninh để đàn áp các tiếng nói đối lập, đặc biệt là trên mạng xã hội.

******************

‘Bản án 9 năm tù cho blogger Phạm Văn Điệp là không có căn cứ' : Luật sư (RFA, 26/11/2019)

Tòa án Nhân dân tỉnh Thanh Hóa hôm 26/11 đã tuyên án 9 năm tù và 5 năm quản chế với blogger Phạm Văn điệp về tội "Tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam" theo điều 117 Bộ luật Hình sự 2015.

Ông Phạm Văn Điệp nghe Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Thanh Hóa công bố Lệnh bắt và khám xét hôm 29/6/2019 -  Courtesy of baovephapluat.vn

Hôm 26/11, trả lời RFA ngay tại sân tòa sau khi có phán quyết, Luật sư Hà Huy Sơn, người bào chữa cho ông Điệp, cho biết :

"Phiên tòa kết thúc vào lúc 15g40. Ông Điệp phạm khoản 1 Điều ‘Tuyên truyền chống nhà nước Việt Nam, 9 năm tù và 5 năm quản chế. Về bản án, tôi cho rằng nó không có căn cứ pháp luật. Cái tội này thực tế là ông ấy chỉ là bày tỏ, chẳng có chống đối nhà nước gì cả".

"Đối với những người có hành vi tương tự thì tôi cho rằng đây là một bản án nặng. Vì ông Điệp không có tham gia tổ chức nào cả. Ông ấy cũng thừa nhận các bài viết của mình, chứ không chối bỏ".

Luật sư Hà Huy Sơn nói rằng Hội đồng xét xử "chẳng nghe quan điểm bào chữa của luật sư mà cho rằng ông Điệp nói xấu đảng Cộng sản, cổ súy cho đa nguyên, đa đảng, cổ súy cho Việt Nam Cộng hòa, cho rằng ông ấy tham gia biểu tình chống Trung Quốc". Luật sư Hà Huy Sơn nói thêm :

"Tất cả những thứ mà người ta cho rằng trái với chủ trương đường lối của đảng và nhà nước. Ông ấy phê phán chủ nghĩa Mác-Lênin, chủ nghĩa Cộng sản. Người ta cho cái đấy là cái tội chống nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Tôi thì bảo là cái điều này nó không nói nội hàm cái đảng Cộng sản Việt Nam với chủ nghĩa Mác-Lênin, nhưng người ta không nghe mà cứ kết án như vậy".

Theo Luật sư Hà Huy Sơn, ông Phạm Văn Điệp nói lời cuối tại phiên tòa rằng ông "chỉ góp ý để xây dựng nhà nước tốt đẹp thôi, chứ không chống ai cả, chỉ bày tỏ quan điểm, góp ý thôi" và "đấy là cái quyền công dân theo Hiến pháp, Công ước dân sự và chính trị mà Việt Nam tham gia năm 1982.

Đề cập về chuyện ông Phạm Văn Điệp, 51 tuổi, có song tịch Nga và Việt Nam, Luật sư Hà Huy Sơn nói "chẳng thấy phía Nga có ý kiến gì cả, nên tòa coi như ông ấy là người Việt Nam".

Trước đó, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Quốc tế (Human Rights Watch) hôm 20/11 ra thông cáo báo chí kêu gọi chính phủ Việt Nam hủy bỏ mọi cáo buộc đối với blogger Phạm Văn Điệp và trả tự do ngay lập tức cho ông này.

Theo HRW, ông Phạm Văn Điệp là người vận động nhân quyền và có tiếng nói chỉ trích chính quyền. Ông Điệp thường xuyên sử dụng blog và sau này là facebook để đề cập đến các vấn đề vi phạm về nhân quyền. Ông cũng thường xuyên vận dụng hệ thống pháp luật của Việt Nam để đối đầu với chính quyền.

Báo Công an viết rằng "ông Điệp thường xuyên có hành vi viết, chia sẻ, đăng tải, phát tán các bài viết, hình ảnh, tài liệu, và phát trực tiếp các video có nội dung xấu nhằm xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ; kêu gọi đa nguyên, đa đảng, bôi nhọ, nói xấu lãnh tụ, xúc phạm danh dự lãnh đạo Đảng, Nhà nước ; bịa đặt phỉ báng chính quyền các cấp, kích động nhân dân biểu tình, chống đối, gây rối an ninh trật tự".

Ông Phạm Văn Điệp đã sang Nga du học từ tháng 12 năm 1992 và cư trú ở đó cho đến tháng 6/2016.

Ông đã từng tham gia các cuộc biểu tình phản đối Trung Quốc tại Hà Nội vào hè năm 2011.

Ông Phạm Văn Điệp cũng gặp nhiều rắc rối trong các lần nhập và xuất cảnh Việt Nam. Năm 2016, khi tìm cách nhập cảnh vào Việt Nam qua đường Lào, ông bị bắt giữ và bị tòa án của Lào tuyên án tù 21 tháng với cáo buộc "sử dụng lãnh thổ nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào chống lại nước láng giềng".

Ông ra tù vào tháng 3/2018 và được công an Lào đưa tới cửa khẩu Cầu Treo với Việt Nam và được phép nhập cảnh.

Ông Điệp cũng đã tham gia vào cuộc biểu tình phản đối dự luật đặc khu vào tháng 6 năm 2018.

Vào ngày 29/ 6/2019, ông Điệp bị công an Thanh Hóa bắt tạm giam.

Ông John Sifton, Giám đốc vận động Châu Á của HRW được trích lời trong thông cáo của tổ chức này nói rằng : "Tất cả những gì ông Phạm Văn Điệp làm trong 17 năm qua chỉ là bày tỏ ý kiến của mình về các vấn đề chính trị xã hội quan trọng và phản đối việc mình bị trả đũa vì dám lên tiếng", ông Sifton nói. "Không có lý do chính đáng gì để Việt Nam đối xử với ông như một tội phạm".

*******************

Tòa Đồng Nai xử 4 người dự định phản đối tăng giá điện tội "phá rối an ninh" (RFA, 26/11/2019)

Sáng ngày 26 tháng 11 năm 2019, Tòa án nhân dân tỉnh Đồng Nai mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự đối với 4 người với cáo buộc "phá rối an ninh" theo điều 118 Bộ luật hình sự năm 2015.

Theo đó, tòa án tuyên phạt các ông gồm Đoàn Viết Hoan (sinh năm 1984), Võ Thường Trung (sinh năm 1977) mỗi người 3 năm tù giam.

Hai người còn lại là Ngô Xuân Thành (sinh năm 1970) và Nguyễn Đình Khuê (sinh năm 1978), mỗi người cùng nhận mức án 2 năm rưỡi tù giam.

Luật sư Nguyễn Văn Miếng, người bào chữa cho ông Nguyễn Đình Khuê nói với phóng viên Đài Á Châu Tự Do về điểm khác thường trong vụ án này như sau :

"Trong vấn đề tranh cãi qua lại thì nó đưa tới một cái mấu chốt đó là cái vụ án này nó không thu được bất cứ bằng chứng vật chất nào để chứng minh rằng là cái nhóm này đang chuẩn bị gây nổ vào ngày 28 tháng 4.

Trong khi đó thì ngày 25 là họ bị bắt rồi, tức là chỉ có khoảng bốn ngày sau hoặc ba ngày sau là… giả như có gây nổ thì họ phải chuẩn bị ít ra là phải chuẩn bị những cái kích nổ, dây điện hoặc những vật dụng cần thiết nhưng mà hoàn toàn không có gì hết.

Tang vật thu được thì chỉ toàn là điện thoại và những tin nhắn qua lại trên điện thoại, những trao đổi trên điện thoại chứ hoàn toàn không có một cái chứng cứ vật chất nào", luật sư Miếng cho biết vào chiều 26/11.

Mạng báo Nhân Dân, cơ quan Trung ương của đảng Cộng sản Việt Nam dẫn cáo trạng của Viện kiểm sát cho hay, cả 4 người thường lên mạng đọc các bài viết có nội dung bị cho là "chống đối chế độ, kích động biểu tình, gây rối của các đối tượng thù địch ở nước ngoài.

Sau đó, lại bị lôi kéo lập các nhóm kín tập hợp lực lượng, bàn bạc tiến hành biểu tình, gây rối dịp lễ 30-4-2019 tại thành phố Biên Hòa".

Theo đó, sau khi bàn bạc nhóm đã phân công nhiệm vụ cho ông Hoan làm "Trưởng nhóm biểu tình ôn hòa", soạn thảo "Kế hoạch xuống đường", tạo đường dẫn và tải 12 đoạn ghi hình hướng dẫn gây cháy nổ lên mạng.

Ông Trung là "Trưởng nhóm hành động", mua thuốc nổ để đánh các trạm, trụ điện và được ông Khuê dẫn đến trạm truyền tải điện của Công ty truyền tải điện Miền Đông ở thành phố Biên Hòa để khảo sát, lựa chọn địa điểm gây nổ.

Còn lại ông Ngô Xuân Thành được cho là người có hiểu biết về việc gây cháy nổ, đã từng tham gia các cuộc biểu tình, sẵn sàng lôi kéo, tập hợp lực lượng thực hiện các hoạt động gây rối.

Tuy nhiên, theo luật sư Miếng, những người này chỉ có ý định xuống đường biểu tình vào ngày 28 tháng 4 năm 2019 để chống dự luật đặc khu, phản đối tăng giá xăng, giá điện và không có chút hiểu biết gì về chất nổ cả.

Kể từ đầu năm 2019, chính quyền Việt Nam bắt giữ và kết án hàng chục người các mức án khác nhau với cáo buộc theo nhóm tội "an ninh quốc gia".

*****************

Bị Mỹ trục xuất, ông Hà Văn Thành đối mặt 15 năm tù tại Việt Nam (VOA, 26/11/2019)

Dù được các dân biểu liên bang Hoa Kỳ mạnh mẽ lên tiếng bênh vực nhưng cuối cùng nhà vận động cho môi trường Việt Nam Hà Văn Thành vẫn bị chính quyền Mỹ trục xuất về nước và hiện đang bị chính quyền Việt Nam giam giữ ở Nghệ An, đối mặt với cáo buộc "tổ chức cho người khác trốn đi nước ngoài".

Ông Hà Văn Thành bị đư a vào phòng giam. Photo ANTV.

Đài truyền hình ANTV của Bộ Công an Việt Nam hôm 16/11, loan tin ông Hà Văn Thành đã "nhận tội" làm môi giới đưa 48 người Việt Nam ở Nghệ An ra nước ngoài trái phép.

Trong bản tin của ANTV, ông Thành bị cho đã tham gia đường dây đưa người đi lao động từ Việt Nam sang New Zealand thông qua các quốc gia trung gia khác là Lào, Thái Lan, và Indonesia.

Cụ thể, ông Thành "thú nhận" đưa 41 người từ Việt Nam sang Indonesia và được cho là "hưởng 1 ngàn đôla cho mỗi nạn nhân". Tuy nhiên, ANTV nói rằng nhóm người này bị nhà chức trách Indonesia bắt giữ toàn bộ và trục xuất về Việt Nam.

Ông Thành nói trong bản tin của ANTV :

"Sau khi tôi hay tin các lao động bị bắt và đã trở về Việt Nam, tôi đã trả lại cho các lao động một số tiền.

"Sau đó tôi hay tin cơ quan chức năng tìm cách bắt tôi thì tôi trốn sang Mỹ. Tôi bị cảnh sát Mỹ bắt giam giữ. Đến ngày 23/10, cảnh sát Mỹ trục xuất tôi về nước".

Từ Nghệ An, linh mục Nguyễn Đình Thục, người vận động các chính khách Hoa Kỳ để ông Thành được cấp quy chế tị nạn tại Mỹ, thuật lại lời chị Hồ Thị Thắm, vợ anh Thành, sau khi chị nhận thông tin, mà linh mục gọi là "lời đe dọa", từ phía công an.

"Công an gọi điện và hỏi chị Thắm rằng chị có biết anh Thành bị bắt vì tội gì không ? Chị Thắm nói chị không biết.

"Anh ấy nói chị phải nói sự thật, đừng có giấu tội của chồng. ‘Chị phải nói rằng anh Thành đã tổ chức đưa người vượt biên trái phép.’

"Chị trả lời họ chị không biết. Họ bảo nếu nói [không biết] như vậy thì họ cũng sẽ bắt chị và vợ chồng sẽ không bao giờ được gặp nhau !.’"

Cơ quan An ninh Đi ều tra lấy lời khai ông Hà Văn Thành. Photo ANTV

Linh mục Nguyễn Đình Thục chia sẻ rằng thông qua một người bạn tù, gia đình được biết ông Thành bị đánh "sưng mặt, sưng tay" ở trại giam Nghi Kim (Nghệ An). Tuy nhiên, VOA chưa liên lạc được với công an Nghệ An để xác nhận những thông tin này.

Linh mục Nguyễn Đình Thục cho VOA biết thêm :

"Vài hôm sau thì có gửi giấy thông báo việc bắt anh Thành và đồng thời triệu tập chị Thắm.

"Khi chị Thắm lên gặp công an tỉnh Nghệ An thì chị bị họ đe dọa và làm cho khiếp sợ. Nên chị không dám làm truyền thông. Họ bảo nếu chị đưa bất kỳ thông tin nào lên mạng thì họ sẽ bắt bỏ tù chị".

Theo Điều 349 Bộ Luật hình sự Việt Nam, quy định về "Tội tổ chức, môi giới cho người khác trốn đi nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài trái phép", nếu đưa hơn 11 người ra nước ngoài trái phép sẽ phải đối mặt với khung hình phạt từ 7 đến 15 năm tù.

Hiện tại gia đình đã chỉ định luật sư để bào chữa, nhưng luật sư vẫn chưa gặp được ông Thành, cũng theo linh mục Thục.

Vài ngày trước khi bị chính quyền Hoa Kỳ trục xuất, ông Hà Văn Thành đã gọi điện thoại lần cuối với ông Lê Thanh Tùng, một người mà ông Thành thường xuyên liên lạc trong suốt thời gian hơn một năm ở các trại giam di trú. Ông Tùng cho biết VOA rằng ông Thành tuyệt thực phản đối việc trại giam ép ông về nước, và phản đối công an Việt Nam tìm cách sách nhiễu gia đình ông Thành.

Ông Lê Thanh Tùng nói với VOA :

"Tôi có liên lạc với anh Hà Văn Thành từ phía nhà tù ở Hoa Kỳ và liên lạc với gia đình anh ở Việt Nam. Tôi được biết rằng trong suốt thời gian qua thì công an cũng liên tục đến quấy rối gia đình, vợ con anh Hà Văn Thành ở Việt Nam".

Trong những bức thư gửi cho ICE và Thẩm phán Di trú vào tháng 6 kêu gọi ngưng trục xuất ông Thành, các dân biểu Hoa Kỳ cho biết ông Thành từng tham gia biểu tình phản đối Formosa cùng với hàng trăm nạn nhân của thảm hoạ môi trường biển do nhà máy thép của tập đoàn này gây ra ở ven biển 4 tỉnh miền Trung vào năm 2016.

Ông Hà Văn Thành, 37, rời Việt Nam qua Lào, Thái Lan rồi tới Cuba, Panama, Mexico, và cuối cùng vào Mỹ ngày 24/07/2018 xin quy chế tị nạn chính trị, nhưng đã bị toà của Sở Di trú 3 lần bác đơn, do các thẩm phán không tin tưởng vào câu chuyện ông trốn chạy vì bị đàn áp do tham gia biểu tình vì môi trường ở Việt Nam.

Dân biểu Alan Lowenthal nói với VOA rằng chính quyền Hoa Kỳ đã "thờ ơ và thiếu quan tâm đối" với trường hợp ông Hà văn Thành và có một phần trách nhiệm lớn trong việc trục xuất ông Thành về Việt Nam, nơi mà ông Thành có nhiều nguy cơ bị chính quyền làm khó sau khi bị áp giải về nước.

Hôm 21/10, Dân biểu Liên bang Hoa Kỳ Alan Lowenthal cho VOA biết ông Hà Văn Thành phải là trường hợp "xứng đáng nhất" để được chính phủ Hoa Kỳ cấp quy chế tị nạn chính trị.

Ông Lowenthal nói : "Cá nhân tôi đã nhiều lần và liên tục liên lạc với các cơ quan liên bang trong nỗ lực làm nổi bật mối nguy hiểm trong trường hợp ông Thành bị trục xuất về Việt Nam. Tôi cứ đau đáu bởi chính sự cứng nhắc và thờ ơ của chính phủ đương nhiệm đối với những người xin tị nạn nói chung, và đặc biệt là trong trường hợp của ông Thành - một điển hình hoàn hảo của một người nên được cấp quy chế tị nạn".

"Công đoạn thực thi EVFTA, có thể bắt đầu từ tháng 06/2020, sẽ quyết định liệu hiệp định này chỉ phục vụ các đại gia kinh tế, hay còn đem lại lợi ích cho cả những người dân bình thường. Chương 13 của EVFTA, xoay quanh ‘Thương mại và Phát triển Bền vững’, có các cơ chế để báo chí và xã hội dân sự Việt Nam tác động vào quá trình thực thi Hiệp định".

Tọa đàm cập nhật EVFTA tại Hà Nội hôm 1/11/2019 - Courtesy of FB Friedrich-Ebert-Stiftung Vietnam

Đó là thông điệp mà ông Bernd Lange, Chủ tịch Ủy ban Thương mại Quốc tế Nghị viện Châu Âu (INTA), đưa ra trong buổi Tọa đàm "Cập nhật EVFTA I", do Viện Nghiên cứu Chính sách và phát triển (IPS), Trung tâm Phát triển và hội nhập (CDI) và Viện Friedrich Ebert Stifung (FES) đồng tổ chức tại Hà Nội sáng 01/11/2019.

EVFTA có thể được phê chuẩn vào tháng 02/2020

Mới đây, ông Lange và phái đoàn INTA đã có chuyến công tác tới Hà Nội, nhằm đánh giá sự chuẩn bị của Việt Nam với việc phê chuẩn Hiệp định Thương mại tự do EU – Việt Nam (EVFTA). Hai bên đã trao đổi nhằm thống nhất cách hiểu về một số vấn đề còn chưa được làm rõ trong Chương 13 của Hiệp định, xoay quanh "Thương mại và Phát triển Bền vững".

Ông Axel Blaschke – Trưởng Văn phòng đại diện Viện Friedrich Ebert Stifung tại Việt Nam Hình do tác giả cung cấp

Sau đó, Nghị viện Châu Âu (EP) sẽ tiếp tục thảo luận về Hiệp định vào ngày 06/11, trước khi bỏ phiếu vào ngày 31/01/2020. Nếu đủ phiếu thuận, EP sẽ phê chuẩn Hiệp định vào tháng 02/2020, mở đường cho Quốc hội Việt Nam phê chuẩn Hiệp định vào tháng 5, để EVFTA có hiệu lực từ tháng 6.

Lange cho biết ông "lạc quan" về khả năng phê chuẩn EVFTA, vì Việt Nam đã có nhiều bước tiến trong cả 2 vấn đề chính của Chương 13, là quyền lao động và môi trường.

Cụ thể, về quyền lao động, Việt Nam đã gia nhập Công ước số 98 của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), xoay quanh việc áp dụng những nguyên tắc của quyền tổ chức và thương lượng tập thể. Hai bên cũng đã thống nhất rằng Việt Nam sẽ xem xét phê chuẩn Công ước số 87 - Tự do Liên kết và Bảo vệ Quyền Tổ chức, và Công ước số 105 - Xóa bỏ Lao động Cưỡng bức. Lange cho rằng việc Việt Nam bỏ phiếu thông qua Bộ luật Lao động sửa đổi ngay trong kỳ họp Quốc hội tháng 11 sẽ mở đường cho việc phê chuẩn hai công ước cơ bản còn lại của ILO, tạo một bước tiến lớn để thuyết phục EP thông qua EVFTA.

Về lĩnh vực môi trường, Việt Nam là một trong những nước mà EU có thể sớm thảo luận về vấn đề quản lý rừng bền vững, trong khuôn khổ thực hiện Thỏa thuận Paris về Biến đổi Khí hậu.

Tuy nhiên, vì chỉ còn 3 tháng trước thời điểm bỏ phiếu về Hiệp định, ông Lange cho rằng quá trình trao đổi sẽ "khá gai góc".

Xã hội dân sự tác động đến quá trình thực thi EVFTA qua cơ chế nào ?

Trong buổi hội thảo, ông Bernd Lange cho biết quá trình thực thi EVFTA, có thể bắt đầu sau tháng 06/2020, mới là khâu quyết định liệu Hiệp định có hay không đem lại lợi ích cho những người dân bình thường. Chương 13 của EVFTA đã tạo ra một cơ chế giúp xã hội dân sự tác động vào quá trình thực thi Hiệp định, là "Nhóm Tư vấn Trong nước" (Domestic Advisory Group – DAG).

Theo đó, DAG là một hội đồng gồm đại diện của các tổ chức dân sự độc lập, nhóm họp để giám sát, tư vấn cho chính phủ về quá trình thực thi EVFTA. Báo cáo của DAG được công bố công khai sau khi trình lên Ủy ban chuyên trách về Thương mại và Phát triển Bền vững. Việt Nam và EU sẽ tự quyết định thủ tục để thành lập DAG, và bổ nhiệm thành viên cho DAG của mỗi bên. DAG của hai bên sẽ gặp nhau mỗi năm một lần để đối thoại.

Ông Lange cho rằng các tổ chức dân sự ở Việt Nam cần chủ động tận dụng cơ chế DAG để tham gia vào quá trình thực hiện Chương 13 EVFTA. Việt Nam có thể tham khảo trường hợp của Canada, nơi DAG đã tích cực thúc đẩy việc giảm thiểu nhiệt điện than, và việc áp chế tài cụ thể cho các vi phạm.

Trong 5 năm tới, EU sẽ không ký thêm nhiều FTA, để tập trung vào việc giám sát thực hiện các FTA mới ký.

Cuối buổi tọa đàm, ban tổ chức đã khởi động Chương trình Hỗ trợ báo chí viết về EVFTA. Theo đó, IPS, CDI và FES sẽ thành lập nhóm tư vấn, hỗ trợ phóng viên khai thác tuyến đề tài liên quan đến thương mại và phát triển bền vững. Nếu đề tài được duyệt, phóng viên sẽ được hỗ trợ kinh phí để gặp gỡ người lao động và các tổ chức công đoàn, nhằm hoàn thành loạt bài viết.

Những trở ngại trong thực tế và giải pháp

Đa số các tổ chức dân sự Việt Nam sẽ gặp khó khăn trong việc tiếp cận cơ chế DAG, do chính quyền là bên quyết định danh sách thành viên của nhóm tư vấn này, cũng như cấp kinh phí cho nó hoạt động. Dù vậy, người viết cho rằng xã hội dân sự vẫn có thể tận dụng DAG để giám sát quá trình thực thi Chương 13 EVFTA, thông qua hai phương thức.

Một, là cung cấp thông tin về các vụ vi phạm cho DAG của EU.

Hai, là tác động đến các quyết định của DAG của Việt Nam bằng dư luận.

Ngoài ra, cũng nên khuyến khích DAG của Việt Nam tổ chức các cuộc thảo luận mở, cho phép nhiều bên tham gia, để cơ chế DAG nằm trong tầm với của xã hội dân sự.

Tử Dương

Nguồn : RFA, 06/11/2019

Phụ lục 1 – Một số thông tin bổ sung :

- Link sự kiện :

https://www.facebook.com/events/968397890175170

- Thông tin và ảnh chụp của FES về buổi tọa đàm :

https://www.facebook.com/FriedrichEbertStiftung.Vietnam/posts/2768081063231624?__tn__=-R

Chuyến đến Hà Nội lần này của Bernd Lange đặc biệt lưu ý giới chóp bu Việt Nam về ‘3 tháng còn lại’ trước khi Nghị viện Châu Âu bỏ phiếu về EVFTA...

Ông Bernd Lange (giữa) trong một cuộc họp của Hội đồng Châu Âu

Dù Bernd Lange - Chủ tịch Ủy ban Thương mại quốc tế của Nghị viện Châu Âu (INTA), vừa đến Việt Nam để "tìm hiểu việc chuẩn bị phê chuẩn và thực thi Hiệp định EVFTA và IPA, đồng thời trao đổi với các cơ quan của Việt Nam về phương hướng xử lý đối với một số vấn đề mà EU quan tâm", và đã có hàng loạt cuộc gặp với các quan chức thủ tướng chính phủ, chủ tịch quốc hội, bộ trưởng công thương… của Việt Nam, trong đó thông báo là Nghị viện Châu Âu sẽ bỏ phiếu đối với EVFTA (Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU) vào tháng 2/2020, nhưng chẳng có một hứa hẹn nào từ Bernd Lange về triển vọng EVFTA sẽ được phê chuẩn.

Bernd Lange là một quan chức được giới quan chức khôn lỏi ở Việt Nam đánh giá là ‘khá dễ chơi’, và trong thực tế thì Bernd Lange đã bị Hà Nội qua mặt ít nhất hai lần về vấn đề nhân quyền - vào những ngày cuối tháng 10 năm 2019.

Vào đầu năm 2018, ngay cả Bernd Lange cũng phải thẳng thừng với chính thể độc tài ở Việt Nam là nếu không cải thiện nhân quyền thì sẽ không thể có hiệp định thương mại. Đó là thời điểm mà Hội đồng Châu Âu phải công bố hoãn ký kết EVFTA với Việt Nam.

Thực tế là cho đến ngày 30/06/2019 khi đặt bút ký kết hai hiệp định EVFTA và EVIPA tại Hà Nội, chỉ mới một phần rất nhỏ trong toàn bộ nội dung rất rộng và sâu của bản nghị quyết về nhân quyền Việt Nam mang số hiệu 2018/2925 (RSP) do nghị viện Châu Âu tung ra vào giữa tháng 11/2018 được phía Việt Nam đáp ứng.

Toàn bộ nội dung của bản nghị quyết 2018/2925 (RSP) giống hệt một cáo trạng toàn diện và đanh thép lên án chính thể độc đảng ở Việt Nam về rất nhiều hành vi vi phạm nhân quyền trầm trọng về tự do tôn giáo, tự do biểu đạt, tự do ngôn luận, tự do báo chí, nạn bắt bớ người hoạt động nhân quyền, không chịu ký kết các công ước quốc tế về lao động…

Nhưng trước yêu cầu phải ký 3 công ước quốc tế còn lại của Tổ Chức Lao Động Quốc Tế (ILO), chính thể Việt Nam đã chỉ mang ra quốc hội bàn việc ký và phê chuẩn Công Ước 98 mà không nói gì đến hai công ước quốc tế còn lại về lao động, còn Công Ước 105 về chống cưỡng bức lao động được hứa hẹn ký vào năm 2020. Nhưng bỉ bôi nhất vẫn là Công Ước 87 – công ước then chốt quy định bắt buộc về quyền của người lao động được tự do thành lập công đoàn độc lập – bị phía Việt Nam treo đến năm… 2023.

Nhưng chẳng có gì chắc chắn là đến năm đó Công Ước 87 sẽ được ký. Và nhất là sẽ được thực hiện một cách nghiêm túc.

Còn việc sửa đổi Bộ Luật Lao Động và Luật Công Đoàn cũng trí trá và ma mãnh không kém khi dự thảo này tuyệt đối không đề cập đến khái niệm "công đoàn độc lập", trong khi dựng lên một núi thủ tục hành chính để làm nản lòng những công nhân muốn tự tay thành lập công đoàn phi nhà nước.

Trong khi đó, không khí đàn áp nhân quyền ở Việt Nam vẫn đặc sệt như một thùng thuốc súng. Công an Việt Nam vẫn liên tiếp bắt bớ và hành hung dã man những người hoạt động nhân quyền và xã hội dân sự, bắt bớ và giam cầm từ nghệ sĩ làm phim về dân oan đất đai cho đến những phụ nữ chống BOT bẩn… Vẫn chưa có bất kỳ một dấu hiệu nào cho bất kỳ một "cải thiện nhân quyền" nào, dù chỉ mang tính mị dân hoặc để đối phó với cộng đồng quốc tế…

Những bằng chứng không thể chối cãi về vi phạm nhân quyền, cộng với tình trạng đàn áp bất đồng chính kiến ngày càng "vươn lên một tầm cao mới" của chính thể độc tài ở Việt Nam chắc chắn sẽ là những gì mà nhiều nghị sĩ EU không thể bỏ qua khi cân nhắc bỏ phiếu có thông qua hay không Hiệp Định EVFTA. Một cái gật đầu dễ dãi của Nghị viện Châu Âu đối với EVFTA sẽ phủ nhận toàn bộ bản nghị quyết nhân quyền Việt Nam của chính cơ quan này yêu sách vào tháng Mười Một năm 2018, khiến uy tín lẫn hình ảnh của Nghị viện Châu Âu bị giảm sút không ít trong đánh giá của cộng đồng quốc tế.

Chuyến đến Hà Nội lần này của Bernd Lange đặc biệt lưu ý giới chóp bu Việt Nam về ‘3 tháng còn lại’ trước khi Nghị viện Châu Âu bỏ phiếu về EVFTA, trong đó yêu cầu Hà Nội cần có những cải thiện nhân quyền rõ ràng hơn, trong đó đầu bảng là hai công ước 87 và 105 mà Việt Nam cần ký kết sớm, và Bộ luật Lao động sửa đổi mà phải nêu rõ về công đoàn tự do và quyền của người lao động được tự do tham gia công đoàn tự do đó. 

Thường Sơn

Nguồn : VNTB, 06/11/2019

Sau màn ‘tự sướng’ về việc ‘đã ký kết thành công Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA)’ của chóp bu Việt Nam vào tháng 6/2019, bầu không khí trông đợi hiệp định này được phê chuẩn đã dần lắng xuống mà không còn hớn hở đắc chí như trước đó.

Bầu không khí hớn hở đắc chí trông đợi hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) được phê chuẩn đã dần lắng xuống...

Ngay cả sự hiện diện của Bernd Lange - Chủ tịch Ủy ban Thương mại quốc tế của Nghị viện Châu Âu (INTA), một quan chức được giới quan chức khôn lỏi ở Việt Nam đánh giá là ‘khá dễ chơi’, và trong thực tế thì Bernd Lange đã bị Hà Nội qua mặt ít nhất hai lần về vấn đề nhân quyền - vào những ngày cuối tháng 10/2019 và đã có những cuộc gặp với Chủ tịch quốc hội, Bộ trưởng Công thương, Trưởng ban Kinh tế trung ương Việt Nam… để "tìm hiểu việc chuẩn bị phê chuẩn và thực thi Hiệp định EVFTA và IPA, đồng thời trao đổi với các cơ quan của Việt Nam về phương hướng xử lý đối với một số vấn đề mà EU quan tâm" cũng chẳng hứa hẹn triển vọng rõ ràng nào về EVFTA sẽ được Nghị viện Châu Âu xem xét phê chuẩn.

Chưa phê chuẩn trong năm 2019

Theo quy định của Liên Hiệp Châu Âu (EU), sau khi có sự chấp thuận của các cơ quan như Ủy Ban Thương Mại Châu Âu, Cộng đồng Châu Âu và được ký kết, EVFTA còn phải trải qua thủ tục trình ra Nghị viện Châu Âu và phải được cơ quan này xem xét có phê chuẩn hay là không.

Còn với EVIPA (Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam-EU, cùng với EVFTA đã được EU và Việt Nam bàn thảo để chuẩn bị phê chuẩn) thì rắc rối hơn nhiều đối với chính thể độc tài ở Việt Nam.

Khác nhiều với EVFTA, EVIPA mới chính là cái mà một chính thể luôn muốn "ăn sẵn" và "ăn đậm" như Việt Nam cần kíp. Nhưng muốn có được EVIPA để mang lại lợi nhuận cụ thể chứ không phải một thứ danh dự trừu tượng và an ủi như EVFTA, Việt Nam lại cần "vận động" đủ 28 quốc gia thành viên của khối EU, mà nếu 4 trong số các quốc gia đó không đồng ý thì EVIPA không thể được ký kết và phê chuẩn, cũng đồng nghĩa với EVFTA sẽ "toi" dù có được EU phê chuẩn.

Ngay trước mắt, EVFTA cũng không phải là hiệp định ‘dễ ăn’.

Vào tháng 6/2019 khi EVFTA được ký kết chính thức tại Hà Nội, giới chóp bu Việt Nam đã nêu ra dự kiến hiệp định này sẽ được Nghị viện Châu Âu phê chuẩn vào cuối năm 2019 hoặc chậm lắm là vào đầu năm 2020. Nhưng mốc dự báo vào cuối năm 2019 lấn át hơn hẳn, thậm chí mốc này còn được một số tờ báo đảng tô đậm và khẳng định.

Tuy nhiên cho đến nay vẫn không có tín hiệu khả quan nào về việc EVFTA được phê chuẩn vào thời gian những tháng còn lại của năm 2019.

Trong một phiên họp của Ủy ban Thường vụ quốc hội trước khi cơ quan ‘nghị gật’ chính thức khai mạc kỳ họp quốc năm 2019 vào ngày 21/10, Ủy viên thường trực Ủy ban đối ngoại của Quốc hội là Lê Anh Tuấn cho báo giới biết rằng dự kiến đến đầu năm 2020 Nghị viện Châu Âu mới có phiên họp toàn thể để xem xét EVFTA. Theo lộ trình này, EVFTA có thể được phía EU phê chuẩn trong nửa đầu năm 2020. Theo quy định, hiệp định có hiệu lực 2 tháng sau đó hoặc vào thời điểm do 2 bên thống nhất. Còn với EVIPA, hiện chưa có dự kiến về lộ trình và thời gian có hiệu lực.

Đó là lần đầu tiên từ sau khi EVFTA được ký kết tại Hà Nội, quan chức Việt Nam thừa nhận hiệp định này chưa thể được phê chuẩn trong năm 2019.

Lùi phê chuẩn do vi phạm nhân quyền ?

Vì sao EVFTA chưa ‘qua cầu’ trong năm 2019 ? Chỉ đơn giản vì lý do thủ tục họp hành của Nghị viện Châu Âu hay còn bởi nguồn cơn nhạy cảm nào khác ?

Tuy nhiên, những tin tức từ giới quan sát độc lập lại cho biết Nghị viện Châu Âu sẽ tổ chức họp toàn thể vào cuối năm 2019.

Tất nhiên, giới lãnh đạo Hà Nội luôn muốn qua mặt EU về nhân quyền luôn giải thích rằng chủ đề EVFTA lại không được đưa vào nghị trình của phiên họp là do Nghị viện Châu Âu còn bộn bề công việc sau khi mới được bầu lại vào tháng 5/2019.

Nhưng phải chăng còn có một nguyên do khác : Nghị viện Châu Âu chủ ý lùi phiên họp toàn thể xem xét EVFTA nhằm bắt buộc nhà cầm quyền Việt Nam phải tuân thủ những điều kiện về cải thiện nhân quyền do cơ quan này nêu ra một cách khẩn cấp vào tháng 11/2018 ?

Thực tế là cho đến ngày 30 tháng Sáu năm 2019 khi đặt bút ký kết hai hiệp định EVFTA và EVIPA tại Hà Nội, chỉ mới một phần rất nhỏ trong toàn bộ nội dung rất rộng và sâu của bản nghị quyết về nhân quyền Việt Nam mang số hiệu 2018/2925 (RSP) do nghị viện Châu Âu tung ra vào giữa tháng 11/2018 được phía Việt Nam đáp ứng.

Toàn bộ nội dung của bản nghị quyết 2018/2925 (RSP) giống hệt một cáo trạng toàn diện và đanh thép lên án chính thể độc đảng ở Việt Nam về rất nhiều hành vi vi phạm nhân quyền trầm trọng về tự do tôn giáo, tự do biểu đạt, tự do ngôn luận, tự do báo chí, nạn bắt bớ người hoạt động nhân quyền, không chịu ký kết các công ước quốc tế về lao động…

Nhưng trước yêu cầu phải ký 3 công ước quốc tế còn lại của Tổ Chức Lao Động Quốc Tế (ILO), chính thể Việt Nam đã chỉ mang ra quốc hội bàn việc ký và phê chuẩn Công Ước 98 mà không nói gì đến hai công ước quốc tế còn lại về lao động, còn Công Ước 105 về chống cưỡng bức lao động được hứa hẹn ký vào năm 2020. Nhưng bỉ bôi nhất vẫn là Công Ước 87 – công ước then chốt quy định bắt buộc về quyền của người lao động được tự do thành lập công đoàn độc lập – bị phía Việt Nam treo đến năm… 2023.

Nhưng chẳng có gì chắc chắn là đến năm đó Công Ước 87 sẽ được ký. Và nhất là sẽ được thực hiện một cách nghiêm túc.

Còn việc sửa đổi Bộ Luật Lao Động và Luật Công Đoàn cũng trí trá và ma mãnh không kém khi dự thảo này tuyệt đối không đề cập đến khái niệm "công đoàn độc lập," trong khi dựng lên một núi thủ tục hành chính để làm nản lòng những công nhân muốn tự tay thành lập công đoàn phi nhà nước.

Trong khi đó, không khí đàn áp nhân quyền ở Việt Nam vẫn đặc sệt như một thùng thuốc súng. Công an Việt Nam vẫn liên tiếp bắt bớ và hành hung dã man những người hoạt động nhân quyền và xã hội dân sự, bắt bớ và giam cầm từ nghệ sĩ làm phim về dân oan đất đai cho đến những phụ nữ chống BOT bẩn… Vẫn chưa có bất kỳ một dấu hiệu nào cho bất kỳ một "cải thiện nhân quyền" nào, dù chỉ mang tính mị dân hoặc để đối phó với cộng đồng quốc tế…

Những bằng chứng không thể chối cãi về vi phạm nhân quyền, cộng với tình trạng đàn áp bất đồng chính kiến ngày càng "vươn lên một tầm cao mới" của chính thể độc tài ở Việt Nam chắc chắn sẽ là những gì mà nhiều nghị sĩ EU không thể bỏ qua khi cân nhắc bỏ phiếu có thông qua hay không Hiệp Định EVFTA. Một cái gật đầu dễ dãi của Nghị viện Châu Âu đối với EVFTA sẽ phủ nhận toàn bộ bản nghị quyết nhân quyền Việt Nam của chính cơ quan này yêu sách vào tháng Mười Một năm 2018, khiến uy tín lẫn hình ảnh của Nghị viện Châu Âu bị giảm sút không ít trong đánh giá của cộng đồng quốc tế.

Cũng bởi thế, EVFTA nếu được Nghị viện Châu Âu phê chuẩn có thể sẽ vào thời điểm trễ hơn so với tính toán của giới chóp bu Hà Nội.

Nghị viện Châu Âu có ‘treo giò’ EVFTA và EVIPA ?

Không loại trừ khả năng EVFTA bị Nghị viện Châu Âu ‘treo giò’ thêm một thời gian nữa - sau năm 2020, do ‘thành tích cải thiện nhân quyền’ chỉ tăng không giảm và ngày càng dã man của chính quyền Việt Nam.

Khả năng trên là hoàn toàn có cơ sở, bởi đã có tiền lệ cho nó. Vào tháng 2 năm 2019, khi chính phủ của thủ tướng ‘Cờ Lờ Mờ Vờ’ Nguyễn Xuân Phúc và hai cơ quan Bộ Công thương và Bộ Ngoại giao Việt Nam đôn đáo chạy sang Brussel, Bỉ - nơi đặt trụ sở thường trực của EU - để vận động cho EVFTA và EVIPA và tưởng chừng mọi việc đã trót lọt, Hội đồng Châu Âu bất ngờ thông báo hoãn việc ký kết hai hiệp định này, mà nguồn cơn không nói ra hẳn là vô số vi phạm nhân quyền của Hà Nội. Ngay trước đó, một bức thư của 18 tổ chức xã hội dân sự ở Việt Nam và quốc tế đã kiến nghị EU hoãn ký EVFTA do nhà cầm quyền Việt Nam không có bất kỳ cải thiện nhân quyền nào.

Còn trước đó nữa, hai hiệp định EVFTA và EVIPA đã phải trải qua thời gian rà soát pháp lý của EU đến hai năm rưỡi, dù đã kết thúc đàm phán từ cuối năm 2015 - một khoảng thời gian dài hơn hẳn so với quy trình chỉ từ 6 tháng đến một năm để rà soát pháp lý các hiệp định thương mại quốc tế mà EU là đối tác.

Vào tháng 9/2019, 48 tổ chức quốc tế, trong nước tiếp tục gửi thư ngỏ, kiến nghị tới các nghị sỹ, Quốc hội Châu Âu, Ủy ban Nhân quyền Quốc hội Châu Âu về tình trạng vi phạm nhân quyền tồi tệ ở Việt Nam, và kiến nghị hoãn lại việc phê chuẩn, thực hiện EVFTA. Những kiến nghị này có thể tác động đến quyết định có phê chuẩn EVFTA hay không của Nghị viện Châu Âu.

Hẳn do lo lắng chuyện quá khứ đình hoãn hiệp định thương mại sẽ tái hiện trong tương lai, vào thời gian cuối năm 2019 Việt Nam đã phải liên tiếp cử các ‘đoàn đại biểu cấp cao’ đi một số nước Tây Âu nhằm vận động cho những ‘mặt hàng’ đang trở nên nhu cầu cấp bách ở dải đất quằn quại hình chữ S.

Một phái đoàn do quan chức Nguyễn Văn Bình, ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban kinh tế trung ương dẫn đầu, gặp các cơ quan của EU với đề nghị "hai phía thúc đẩy tiến trình Nghị Viện Châu Âu phê chuẩn EVFTA và EVIPA".

Một đoàn khác được dẫn đầu bởi quan chức Đại tướng Đỗ Bá Tỵ - Phó Chủ tịch Quốc hội, đi Cộng hòa Liên bang Đức, nhắm đến nhiều mục đích như vận động chính phủ Đức sớm phê chuẩn EVFTA và EVIPA, vận động Đức ủng hộ Việt Nam hơn nữa trước căng thẳng ở Biển Đông và Bãi Tư Chính, và… xin viện trợ ODA.

Nhưng ngay vào lúc Đỗ Bá Tỵ đang hươu vượn về nhân quyền ở Đức, bộ phim vi phạm nhân quyền vẫn tiếp tục được công chiếu ở Việt Nam : một phái đoàn của Bộ Tư Pháp Đức đến Sài Gòn và mời một số luật sư gặp gỡ để nghe ý kiến về tình hình luật pháp ở Việt Nam, nhưng một trong số khách mời đó là luật sư Đặng Đình Mạnh đã bị công an Việt Nam cấm cửa không cho đi gặp đoàn Đức.

Vào lúc này và khi thời điểm Nghị viện Châu Âu xem xét bỏ phiếu EVFTA có vẻ sắp diễn ra vào nửa đầu năm 2020, chính thể độc tài ở Việt Nam đang tìm cách thúc giục EU sớm thông qua EVFTA, nhưng sẵn sàng qua mặt EU thêm một lần nữa bằng những hứa hẹn ‘sẽ cải thiện nhân quyền’ hoàn toàn đầu môi chót lưỡi.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 03/11/2019

Việt Nam lại ve vãn ‘đối tác tin cậy hàng đầu’

Thường Sơn, VNTB, 05/10/2019

Gần về cuối năm 2019, chính thể độc tài ở Việt Nam lại liên tiếp cử các ‘đoàn đại biểu cấp cao’ đi một số nước Tây Âu nhằm vận động cho những ‘mặt hàng’ đang trở nên nhu cầu cấp bách ở dải đất quằn quại hình chữ S.

Một trong những ‘đoàn đại biểu cấp cao’ đó được dẫn đầu bởi quan chức Đại tướng Đỗ Bá Tỵ, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội, đi Cộng hòa liên bang Đức vào tuần cuối tháng 9.

Cần ghi nhận đây có thể là lần đầu tiên ông Đỗ Bá Tỵ được xuất đầu lộ diện trên trường quốc tế, sau một thời gian dài chìm lắng ở cái ghế Phó Chủ tịch Quốc hội, mà theo nhiều luồng dư luận thì tướng Tỵ bị xem là ‘người của Nguyễn Tấn Dũng’.

Chuyến đi Đức của Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ nhắm đến nhiều mục đích như vận động chính phủ Đức sớm phê chuẩn EVFTA (Hiệp định Thương mại tự do Châu Âu-Việt Nam) cũng như Hiệp định Bảo hộ Đầu tư (IPA)", vận động Đức ủng hộ Việt Nam hơn nữa trước căng thẳng ở Biển Đông và bãi Tư Chính, và… xin viện trợ ODA.

Liên quan đến EVFTA, giới chóp bu Việt Nam cũng cử "một đoàn đại biểu cấp cao" đi Châu Âu tham gia Diễn đàn Kết nối Âu-Á do Ủy Ban Châu Âu (EC) tổ chức, dẫn đầu bởi quan chức Nguyễn Văn Bình, ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban kinh tế trung ương dẫn đầu, trong đó có nhiệm vụ thúc giục Châu Âu sớm phê chuẩn hiệp định thương mại này.

Sự thúc giục trên xuất hiện trong bối cảnh một bức thư ngỏ đề ngày 25 tháng 9 gửi cho Chủ tịch Nghị viện Châu Âu, Chủ tịch tiểu ban nhân quyền của Nghị viện Châu Âu cùng các nghị viên Châu Âu kêu gọi hoãn xem xét việc phê chuẩn hiệp đinh mậu dịch tự do với Việt Nam.

Thư ngỏ trên được ký bởi các tổ chức dân sự xã hội và đảng phái độc lập cả trong và ngoài nước gồm những tổ chức như Phóng Viên Không Biên Giới, Hội Bầu Bí Tương Thân, Đảng Việt Tân…

Nội dung thư nêu rõ EVFTA là một thỏa ước thương mại tự do tham vọng nhất tính đến lúc này ; và điều thiết yếu là hiệp định phải cổ xúy cho các giá trị nhân quyền của EU thông qua mậu dịch.

Tuy nhiên cho đến nay, những hứa hẹn từ phía Việt Nam trong lĩnh vực này chỉ là lời hứa suông. Sau khi đàm phán dự thảo của hiệp định vào năm 2016, chính phủ Hà Nội tiến hành chiến dịch kiên trì đàn áp những người bảo vệ nhân quyền, các nhà báo công dân, và những nhà hoạt động vì môi trường.

Minh chứng rõ nhất cho lời hứa suông và thậm chí còn làm ngược lại là mới đây khi một phái đoàn của Bộ Tư pháp Đức đến Sài Gòn và mời một số luật sư gặp gỡ để nghe ý kiến về tình hình luật pháp ở Việt Nam, một trong số khách mời đó là luật sư Đặng Đình đã bị công an Việt Nam cấm cửa không cho đi gặp đoàn Đức.

Trong khi đó ở Châu Âu, đoàn của Phó chủ tịch quốc hội Đỗ Bá Tỵ vẫn "coi Đức là đối tác tin cậy, quan trọng hàng đầu của Việt Nam tại khu vực" và "Hai bên nhất trí cho rằng, quan hệ Đối tác chiến lược giữa Việt Nam và CHLB Đức đang trên đà phát triển mạnh mẽ", mà không cần chút liêm sỉ nào, dù chỉ ở mức tối thiểu.

Vậy thực chất ‘quan hệ đối tác chiến lược Việt Đức ra sao ?

Sự thật trần trụi là cho tới nay, Nhà nước Đức vẫn giữ nguyên quyết định tạm đình chỉ quan hệ đối tác chiến lược với Việt Nam. Quyết định này được Đức tung ra vào tháng 9 năm 2017 sau khi mật vụ Việt Nam công khai và trắng trợn bắt cóc Trịnh Xân Thanh ngay tại Berlin.

Thường Sơn

Nguồn : VNTB, 05/10/2019

******************

Vì sao chóp bu Việt Nam phải thúc giục Châu Âu sớm thông qua EVFTA ?

Thường Sơn, VNTB, 04/10/2019

Chính thể độc tài ở Việt Nam sẵn sàng qua mặt EU thêm một lần nữa bằng những hứa hẹn ‘sẽ cải thiện nhân quyền’ hoàn toàn đầu môi chót lưỡi. 

tháng 9 năm 2019, giới chóp bu Việt Nam cử "một đoàn đại biểu cấp cao" đi Châu Âu tham gia Diễn đàn Kết nối Âu-Á do Ủy Ban Châu Âu (EC) tổ chức.

Vụ công an Lâm Đồng vừa bắt facebooker Vượng Nguyễn là bằng chứng mới nhất về rất nhiều vi phạm nhân quyền của chính thể độc tài ở Việt Nam. 

Phái đoàn trên do quan chức Nguyễn Văn Bình, ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban kinh tế trung ương dẫn đầu. Đoàn này đã có những cuộc làm việc với Phó chủ tịch Nghị viện Châu Âu Dimitrios Papadimoulis ; Ủy viên Thương Mại của EU Cecilia Malmstrom ; Chủ tịch Ủy ban Thương mại Quốc tế của Nghị viện Châu Âu Bernd Lange. Trong đó, Việt Nam "đề nghị hai phía thúc đẩy tiến trình Nghị Viện Châu Âu phê chuẩn EVFTA (Hiệp định Thương mại tự do Châu Âu-Việt Nam) cũng như Hiệp định Bảo hộ Đầu tư (IPA)".

Vì sao chóp bu Việt Nam phải thúc giục Châu Âu sớm thông qua EVFTA ?

Sự thúc giục trên xuất hiện trong bối cảnh một bức thư ngỏ đề ngày 25 tháng 9 gửi cho Chủ tịch Nghị viện Châu Âu, Chủ tịch tiểu ban nhân quyền của Nghị viện Châu Âu cùng các nghị viên Châu Âu kêu gọi hoãn xem xét việc phê chuẩn hiệp đinh mậu dịch tự do với Việt Nam.

Thư ngỏ trên được ký bởi các tổ chức dân sự xã hội và đảng phái độc lập cả trong và ngoài nước gồm những tổ chức như Phóng Viên Không Biên Giới, Hội Bầu Bí Tương Thân, Đảng Việt Tân…

Nội dung thư nêu rõ EVFTA là một thỏa ước thương mại tự do tham vọng nhất tính đến lúc này ; và điều thiết yếu là hiệp định phải cổ xúy cho các giá trị nhân quyền của EU thông qua mậu dịch.

Tuy nhiên cho đến nay, những hứa hẹn từ phía Việt Nam trong lĩnh vực này chỉ là lời hứa suông. Sau khi đàm phán dự thảo của hiệp định vào năm 2016, chính phủ Hà Nội tiến hành chiến dịch kiên trì đàn áp những người bảo vệ nhân quyền, các nhà báo công dân, và những nhà hoạt động vì môi trường.

Hệ thống luật lệ, tòa án và pháp lý được sử dụng để hình sự hóa việc thực thi một cách ôn hòa các quyền được quốc tế bảo vệ ; cũng như khước từ quyền được xét xử công bằng và tiếp cận việc chữa trị bệnh hiệu quả.

Những quyền mà chính phủ Hà Nội hình sự hóa gồm quyền tự do biểu đạt, quyền tự do hội họp, lập hội, quyền tham gia vào hoạt động công và quyền tham gia các tổ chức cổ xúy cho quyền con người.

Nạn nhân trở thành đối tượng của tình trạng giam giữ tùy tiện và những sự tàn độc khác.

Chính phủ Việt Nam thay vì xây dựng niềm tin cho những cam kết nhân quyền, lại gia tăng đàn áp, và tiếp tục vi phạm các chuẩn mực cùng luật pháp quốc tế mà Hà Nội phê chuẩn.

Luật An Ninh Mạng đe dọa quyền tự do biểu đạt và quyền riêng tư của người sử dụng mạng toàn cầu. Luật này hình sự hóa việc chia sẻ thông tin về các vấn đề xã hội ; cho phép biện pháp kiểm duyệt Internet trái với yêu cầu minh bạch và quyền lợi của những nhà đầu tư Châu Âu vào Việt Nam.

Những tổ chức và đảng phái độc lập gửi thư ngỏ yêu cầu EU chỉ mở rộng quan hệ thương mại với Việt Nam khi chính phủ Hà Nội đáp ứng được những chuẩn mực nhân quyền đề ra trong thư của 32 nghị viên Châu Âu ngày 17 tháng 9 năm ngoái trong đó có việc loại bỏ những điều khoản trong luật hình sự trực tiếp vi phạm Công ước Quốc tế về các quyền Dân sự và Chính trị. Tiếp đến là phải tuân thủ những nguyên tắc lao động mà Hà Nội đề nghị phê chuẩn, đặc biệt các công ước của Tổ chức Lao động Quốc tế gồm công ước 87 về quyền tổ chức, công ước 98 về quyền thương lượng tập thể, và công ước 105 về xóa bỏ lao động cưỡng bức. Điểm thứ ba là phải thực thi những khuyến nghị do các cơ quan giám sát của Liên hiệp quốc đưa ra.

EVFTA được ký vào ngày 30 tháng 6 năm 2019 ; tuy nhiên hiệp định này cần phải được nghị viện Liên Minh Châu Âu và quốc hội Việt Nam phê chuẩn mới có hiệu lực thi hành.

Nhưng cho đến ngày 30 tháng Sáu, 2019 khi đặt bút ký kết hai hiệp định EVFTA và EVIPA tại Hà Nội, chỉ mới một phần rất nhỏ trong toàn bộ nội dung rất rộng và sâu của bản nghị quyết về nhân quyền Việt Nam mang số hiệu 2018/2925 (RSP) do nghị viện Châu Âu tung ra vào giữa tháng Mười Một, 2018 được phía Việt Nam đáp ứng.

Những bằng chứng không thể chối cãi về vi phạm nhân quyền, cộng với tình trạng đàn áp bất đồng chính kiến ngày càng "vươn lên một tầm cao mới" của chính thể độc tài ở Việt Nam chắc chắn sẽ là những gì mà nhiều nghị sĩ EU không thể bỏ qua khi cân nhắc bỏ phiếu có thông qua hay không Hiệp định EVFTA. Một cái gật đầu dễ dãi của nghị viện Châu Âu đối với EVFTA sẽ phủ nhận toàn bộ bản nghị quyết nhân quyền Việt Nam của chính cơ quan này yêu sách vào tháng Mười Một năm 2018, khiến uy tín lẫn hình ảnh của nghị viện Châu Âu bị giảm sút không ít trong đánh giá của cộng đồng quốc tế.

Vào tháng 2 năm 2019, Hội đồng Châu Âu đã từng hoãn việc ký kết EVFTA, mà nguồn cơn thực chất là do vô số vi phạm nhân quyền của chính thể độc tài ở Việt Nam.

Vào lúc này và khi thời điểm Nghị viện Châu Âu xem xét bỏ phiếu EVFTA ngày càng đến gần, chính thể độc tài đó đang tìm cách thúc giục EU sớm thông qua EVFTA, nhưng sẵn sàng qua mặt EU thêm một lần nữa bằng những hứa hẹn ‘sẽ cải thiện nhân quyền’ hoàn toàn đầu môi chót lưỡi. 

Thường Sơn

Nguồn : VNTB, 04/10/2019

********************

Bộ Ngoại giao Đức xác nhận luật sư Đặng Đình Mạnh không thể đến gặp Quốc vụ khanh Bộ Tư pháp (RFA, 04/10/2019)

Một nguồn tin chính thức từ văn phòng đối ngoại thuộc Bộ Ngoại giao Đức hôm 4/10 xác nhận với Đài Á Châu Tự Do việc luật sư Đặng Đình Mạnh đã không thể đến gặp Quốc vụ khanh Bộ Tư pháp và Bảo vệ người tiêu dùng Đức, ông Christian Lange hôm 30/9 vừa qua.

Hình minh họa. Quốc vụ khanh Bộ Tư pháp và Bảo vệ người tiêu dùng CHLB Đức Christian Lange và ông Trần Công Phàn, Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao ở Hà Nội hôm 2/10/2019 - Courtesy of vksndtc.gov.vn

Hôm 1/10, luật sư Đặng Đình Mạnh xác nhận với Đài Á Châu Tự Do thông tin ông bị an ninh mặc thường phục ngăn cản không cho ra khỏi nhà vào sáng ngày 30/9 để gặp phái đoàn của Quốc vụ khanh Bộ tư Pháp Cộng hòa liên bang Đức đang làm việc tại thành phố Hồ Chí Minh.

Theo luật sư Lê Công Định, người tham gia cuộc gặp, có 5 luật sư được mời gặp đoàn để cung cấp cái nhìn bao quát về hệ thống luật pháp của Việt Nam cho phái đoàn. Chỉ có một mình luật sư Mạnh bị cản trở.

Luật sư Đặng Đình Mạnh là người đã tham gia bào chữa cho nhiều nhà hoạt động và dân bị mất đất ở Việt Nam.

Luật sư Đặng Đình Mạnh cho rằng có ai đó không muốn ông dự họp để có thể cung cấp những thông tin, quan điểm, cách nhìn của ông và sẽ không tốt cho chính quyền.

Theo trang web của Bộ Tư pháp Việt Nam, vào sáng ngày 1/10 vừa qua, Thứ trưởng Bộ tư pháp Việt Nam Nguyễn Khánh Ngọc và Quốc vụ Khanh Bộ Tư pháp và Bảo vệ người tiêu dùng Đức Christian Lange đã ký kết Chương trình hợp tác 3 năm (2019 – 2020) khuôn khổ chương trình hợp tác Đối thoại Nhà nước pháp quyền.

Chương trình tập trung vào trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm thực thi pháp luật trong các lĩnh vực bao gồm : pháp luật hình sự, tố tụng hình sự, phát luật dân sự và tố tụng dân sự, kinh tế và lao động, tố tụng hành chính, tài phán hành chính, thực thi một số điều ước quốc tế và thỏa thuận quốc tế mà Việt Nam đã tham gia ký kết hoặc là thành viên, tăng cường năng lực chuyên môn cho những người hành nghề trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp.

 

Phái đoàn Việt Nam thăm Châu Âu thúc giục việc thông qua EVFTA (RFA, 27/09/2019)

Truyền thông trong nước vào ngày 27 tháng 9 loan tin một đoàn đại biểu cấp cao của đảng cộng sản Việt Nam đang có mặt tại Châu Âu tham gia Diễn đàn Kết nối Âu-Á do Ủy ban Châu Âu (EC) tổ chức.

Hình minh họa. Ông Nguyễn Văn Bình khi còn là thống đốc Ngân hàng Nhà nước tại một hội thảo ở trụ sở của IMF ở Washington hôm 9/10/2013 - AFP

Phái đoàn do ông Nguyễn Văn Bình, ủy viên Bộ Chính trị, Bí thứ trung ương đảng, Trưởng ban kinh tế trung ương dẫn đầu. Trong thời gian ở Châu Âu, đoàn đã có những cuộc làm việc với Phó chủ tịch Nghị viện Châu Âu Dimitrios Papadimoulis ; Ủy viên Thương Mại của EU Cecilia Malmstrom ; Chủ tịch Ủy ban Thương Mại Quốc tế của Nghị viện Châu Âu Bernd Lange.

Tin cho biết ông Nguyễn Văn Bình đề nghị hai phía thúc đẩy tiến trình Nghị Viện Châu Âu phê chuẩn EVFTA cũng như Hiệp định Bảo hộ Đầu tư (IPA).

Một phái đoàn khác của Việt Nam từ ngày 24 đến 26 tháng 9 do Ông Đỗ Bá Tỵ, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội dẫn đầu đến thăm Đức.

Trong cuộc gặp với phía Đức, Việt Nam cho rằng quan hệ đối tác chiến lược giữa Berlin và Hà Nội đang trên đà phát triển mạnh mẽ.

Vào tháng 9 năm 2017, sau khi xảy ra vụ cựu quan chức dầu khí Việt Nam Trịnh Xuân Thanh bị mật vụ Việt Nam sang Berlin bắt cóc đưa về Hà Nội, chính phủ Đức tuyên bố tạm ngưng quan hệ đối tác chiến lược với phía Việt Nam.

Vụ việc này bị phía Đức tố cáo như là một hành động như trong phim gián điệp thời Chiến tranh Lạnh.

*******************

Kêu gọi Nghị viện Châu Âu đặt nhân quyền trước tự do mậu dịch với Việt Nam (RFA, 27/09/2019)

Một thư ngỏ đề ngày 25 tháng 9 gửi cho Chủ tịch Nghị viện Châu Âu, Chủ tịch tiểu ban nhân quyền của Nghị viện Châu Âu cùng các nghị viên Châu Âu kêu gọi hoãn xem xét việc phê chuẩn hiệp đinh mậu dịch tự do với Việt Nam.

Hình minh họa. Lễ ký EVFTA giữa Việt Nam và EU ở Hà Nội hôm 30/6/2019 - AFP

Thư ngỏ được ký bởi các tổ chức dân sự xã hội và đảng phái độc lập cả trong và ngoài nước gồm những tổ chức như Phóng Viên Không Biên Giới, Hội Bầu Bí Tương Thân, Đảng Việt Tân…

Nội dung thư nêu rõ hiệp định mậu dịch tự do EU-Việt Nam (EVFTA) là một thỏa ước thương mại tự do tham vọng nhất tính đến lúc này ; và điều thiết yếu là hiệp định phải cổ xúy cho các giá trị nhân quyền của EU thông qua mậu dịch.

Tuy nhiên cho đến nay, những hứa hẹn từ phía Việt Nam trong lĩnh vực này chỉ là lời hứa suông. Sau khi đàm phán dự thảo của hiệp định vào năm 2016, chính phủ Hà Nội tiến hành chiến dịch kiên trì đàn áp những người bảo vệ nhân quyền, các nhà báo công dân, và những nhà hoạt động vì môi trường.

Hệ thống luật lệ, tòa án và pháp lý được sử dụng để hình sự hóa việc thực thi một cách ôn hòa các quyền được quốc tế bảo vệ ; cũng như khước từ quyền được xét xử công bằng và tiếp cận việc chữa trị bệnh hiệu quả.

Những quyền mà chính phủ Hà Nội hình sự hóa gồm quyền tự do biểu đạt, quyền tự do hội họp, lập hội, quyền tham gia vào hoạt động công và quyền tham gia các tổ chức cổ xúy cho quyền con người.

Nạn nhân trở thành đối tượng của tình trạng giam giữ tùy tiện và những sự tàn độc khác.

Chính phủ Việt Nam thay vì xây dựng niềm tin cho những cam kết nhân quyền, lại gia tăng đàn áp, và tiếp tục vi phạm các chuẩn mực cùng luật pháp quốc tế mà Hà Nội phê chuẩn.

Luật An Ninh Mạng đe dọa quyền tự do biểu đạt và quyền riêng tư của người sử dụng mạng toàn cầu. Luật này hình sự hóa việc chia sẻ thông tin về các vấn đề xã hội ; cho phép biện pháp kiểm duyệt Internet trái với yêu cầu minh bạch và quyền lợi của những nhà đầu tư Châu Âu vào Việt Nam.

Những tổ chức và đảng phái độc lập gửi thư ngỏ yêu cầu EU chỉ mở rộng quan hệ thương mại với Việt Nam khi chính phủ Hà Nội đáp ứng được những chuẩn mực nhân quyền đề ra trong thư của 32 nghị viên Châu Âu ngày 17 tháng 9 năm ngoái trong đó có việc loại bỏ những điều khoản trong luật hình sự trực tiếp vi phạm Công ước Quốc tế về các quyền Dân sự và Chính trị. Tiếp đến là phải tuân thủ những nguyên tắc lao động mà Hà Nội đề nghị phê chuẩn, đặc biệt các công ước của Tổ chức Lao động Quốc tế gồm công ước 87 về quyền tổ chức, công ước 98 về quyền thương lượng tập thể, và công ước 105 về xóa bỏ lao động cưỡng bức. Điểm thứ ba là phải thực thi những khuyến nghị do các cơ quan giám sát của Liên hiệp quốc đưa ra.

EVFTA được ký vào ngày 30 tháng 6 vừa qua ; tuy nhiên hiệp định này cần phải được nghị viện Liên Minh Châu Âu và quốc hội Việt Nam phê chuẩn mới có hiệu lực thi hành.

Cứ cho là Nguyễn Xuân Phúc đã ‘tự sướng’ bằng ví von EVFTA (Hiệp định thương mại tự do Châu Âu - Việt Nam) là ‘cao tốc nối liền Việt Nam với thế giới’ sau khi hiệp định này được ký kết giữa EU (Liên Hiệp Châu Âu) và Việt Nam vào cuối tháng 6 năm 2019 tại Hà Nội, nhưng liệu ông ta có tự hỏi vì sao EU, dù đã chấp nhận mở ‘đường cao tốc’ cho Việt Nam, thì quá trình xóa bỏ ‘thẻ vàng’ thủy sản của EU cho nước này vẫn chậm như rùa bò, hoặc chẳng có gì nhúc nhích ?

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã ‘tự sướng’ bằng ví von EVFTA là ‘cao tốc nối liền Việt Nam với thế giới’

Thật vậy, kết quả vận động của giới chóp bu Việt Nam đối với EU để bỏ ‘thẻ vàng’ thủy sản suốt từ năm 2018 đến nay đã hầu như bằng 0.

Có bốn lý do dẫn đến việc EU tiếp tục cảnh báo thẻ vàng với hải sản Việt Nam. Đó là việc truy xuất nguồn gốc hải sản xuất khẩu vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu ; Tái diễn tình trạng tàu cá Việt Nam đánh bắt trái phép tại vùng biển các nước Đông Nam Á (Thái Lan, Malaysia, Indonesia) ; Hệ thống giám sát tàu cá chưa đầy đủ ; Cần tăng nặng chế tài xử lý vi phạm khi xây dựng các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật thủy sản.

Mặc dù hoạt động "đánh bắt xa bờ" – mà thực chất là đánh bắt hải sản trái phép trên vùng biển các nước khác như Malaysia và Indonesia – của ngư dân Việt Nam đã diễn ra từ nhiều năm qua và đã bị EU nghiêm túc đặt ra với giới chức Việt Nam từ năm 2012, nhưng chỉ đến tháng Mười năm 2017, EU mới lần đầu tiên "rút thẻ vàng". 

Vào tháng Năm năm 2018, khi đoàn thanh tra của Ủy ban Châu Âu (EC) thuộc EU đến làm việc với các cơ quan chức năng Việt Nam về việc xem xét thẻ vàng hải sản, giới tuyên giáo nhà nước – với một não trạng đã trở thành ‘ung thư di căn’ – đã vội vã dự đoán rằng EU sẽ mau chóng gỡ bỏ hình phạt thẻ vàng này.

Tuy vậy chẳng bao lâu sau đó, chính Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã phải thừa nhận rằng đoàn thanh tra của Ủy ban Châu Âu đã chính thức kéo dài cảnh báo thẻ vàng hải sản thêm 6 tháng, tức tới tháng 1/2019, nhưng sau đó không phải sẽ gỡ thẻ vàng, mà sẽ đánh giá lại sau đó để quyết định rút hay tiếp tục cảnh báo.

Theo nguyên tắc của EU, sau "thẻ vàng", nước bị cảnh cáo sẽ có thời gian 6 tháng để sửa chữa sai lầm và tìm ra giải pháp khắc phục. Nhưng nếu không khắc phục được, nước đó có thể bị thẻ đỏ" kèm theo một loạt biện pháp trừng phạt, bao gồm lệnh cấm thương mại đối với các mặt hàng hải sản của quốc gia đó.

EU và Mỹ là 2 thị trường nhập khẩu thủy hải sản hàng đầu thế giới với quy mô hàng chục tỉ USD. Đây cũng là 2 thị trường xuất khẩu thủy hải sản chính của Việt Nam khi trung bình mỗi năm Việt Nam xuất khẩu hải sản từ 1,9 – 2,2 tỉ USD, trong đó EU và Mỹ mỗi thị trường chiếm khoảng 16 – 17% tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam với con số tương đương 350 – 400 triệu USD.

Cho ký EVFTA và EVIPA nhưng vẫn không bỏ ‘thẻ vàng’ thủy sản - đó là một mâu thuẫn rất có chủ ý trong cư xử của EU với Việt Nam, mà chỉ có thể lý giải mâu thuẫn đó theo cách nếu trong thời gian tới giới quản lý điều hành ở Việt Nam không làm nổi cái điều tối thiểu về cải cách thể chế kinh tế, chuyển từ ‘made in Vietnam’ sang made by Vietnam’ và kết thúc toàn bộ câu chuyện gian lận nhập thép từ Trung Quốc, Đài Lan và Hàn Quốc và dán nhãn Việt để xuất khẩu vào các thị trường Mỹ và EU…, sẽ không có thuận lợi đáng kể nào mà EU dành cho Việt Nam trong quá trình triển khai EVFTA.

Cũng không có gì bảo đảm là EVFTA và EVIPA sẽ không đánh ngược lại những mặt hàng gian lận thương mại của Việt Nam, theo cái cách mà Bộ Thương mại Mỹ đã áp thuế đến hơn 500% đối với thép ‘made in Vietnam’ nhưng lại có nguồn gốc từ Trung Quốc, và hơn 430% đối với thép Việt có nguồn gốc từ Hàn Quốc và Đài Loan. 

Minh Quân

Nguồn : VNTB, 21/07/2019

Việc Tô Lâm - quan chức bộ trưởng công an - hiện diện với tư cách người chứng kiến lễ ký kết hai hiệp định thương mại EVFTA (Hiệp định thương mại tự do Châu Âu - Việt Nam) và EVIPA (Hiệp định Bảo hộ đầu tư với Liên Minh Châu Âu) giữa đại diện của Liên Hiệp Châu Âu (EU) và đại diện của Chính phủ Việt Nam vào ngày 30/6/2019 tại Hà Nội là… khá lạ.

Trong lễ ký kết có Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, các Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh, Vũ Đức Đam, Trương Hòa Bình, Trịnh Đình Dũng được mời lên chứng kiến lễ ký. Ngoài ra còn có Bộ trưởng Công an Tô Lâm (bìa trái), Bộ trưởng Lao động, thương binh và xã hội. Về bên phía EU, chứng kiến có đại sứ Romania và Trưởng phái đoàn EU tại Việt Nam.

Một gương mặt lầm lì và ủ dột

Lạ là bởi dấu hỏi ‘công an chuyên nghề an ninh hay cảnh sát thì có gì liên quan đến hiệp định kinh tế mà phải chứng kiến ?".

Một chi tiết khác cũng đáng mổ xẻ là trong tấm hình lễ ký kết trên được báo chí quốc doanh loan tải rộng rãi, gương mặt của Tô Lâm lại lầm lì, nặng nề, nếu không nói là ủ dột, thuộc loại kém tươi vui nhất so với vẻ hớn hở của Nguyễn Xuân Phúc - thủ tướng, Trương Hòa Bình - Phó thủ tướng thường trực và cơ mặt giãn ra của những phó thủ tướng ‘thường’ là Phạm Bình Minh, Vũ Đức Đam, Trịnh Đình Dũng.

Cũng tại lễ ký kết trên, Thủ tướng Phúc đã có một phát biểu đáng lưu ý : "Để quá trình triển khai thành công, Việt Nam sẽ ban hành 1 chương trình hành động quốc gia thực hiện 2 hiệp định với các nhiệm vụ biện pháp cụ thể, thực thi nghiêm túc, đầy đủ các cam kết, triển khai đến các bộ, cơ quan, địa phương, tổ chức, doanh nghiệp và người dân, gắn với phát huy sự năng động sáng tạo trong quá trình thực hiện, hướng đến mục tiêu xây dựng đất nước Việt Nam ngày càng phát triển giàu mạnh, hùng cường".

Phát biểu trên rõ ràng là lời cam kết của chính phủ Việt Nam với EU về việc thực thi nghiêm túc các cam kết trong hai hiệp định EVFTA và EVIPA, với trách nhiệm thực thi liên quan đến nhiều ngành - trước hết là Bộ Công thương, sau đó đến các bộ và cơ quan ngang bộ khác như Bộ kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Ngoại giao…

Còn Bộ Công an thì sao ?

Phải chăng Bộ Công an được xem là một trong những cơ quan có liên quan về trách nhiệm thực thi nghiêm túc EVFTA và EVIPA ? Trách nhiệm đó là gì ?

Hẳn là Tô Lâm đã chẳng việc gì phải ‘điểm danh’ trong lễ ký kết EVFTA, nếu gần một năm trước đó đã không diễn ra một cuộc gặp bất thường giữa ông ta và Bernd Lange - Chủ tịch Ủy ban Thương mại quốc tế (INTA) thuộc Nghị viện Châu Âu (EP) vào chiều 27/7/2018 tại Hà Nội.

Bernd Lange ‘đòi nợ’

INTA là cơ quan có vai trò đặc biệt quan trọng nhằm tham mưu cho EP về các hiệp định thương mại quốc tế. Theo quy định của EU, quá trình xem xét các hiệp định thương mại quốc tế như EVFTA phải trải qua 2 giai đoạn : Giai đoạn 1, Ủy ban thương mại quốc tế của chủ tịch Bernd Lange sẽ rà soát toàn diện hiệp định nhằm đảm bảo thông tin, tình trạng pháp lý đầy đủ. Giai đoạn 2, Ủy ban thương mại quốc tế sẽ trình lên Nghị viện Châu Âu để thông qua.

"Ngài Bernd Lange khẳng định, cá nhân mình và EU sẽ cố gắng thúc đẩy Hiệp định EVFTA sớm được thông qua, cũng như mong muốn tiếp tục tăng cường hợp tác với Bộ Công an trong thời gian tới..". - trang web Bộ Công an Việt Nam đưa một bản tin ‘lạ’ ngay sau cuộc gặp Tô Lâm - Bernd Lange.

Vì sao EU muốn ‘tăng cường hợp tác với Bộ Công an’ ?

Vào tháng Chín năm 2017, Bernd Lange cũng đã đến Hà Nội về EVFTA, nhưng không có cuộc gặp nào với Tô Lâm. Chuyến đi này diễn ra một tháng rưỡi sau vụ Chính phủ Đức cáo buộc Trịnh Xuân Thanh bị bắt cóc ở Berlin và khiến nổ ra cuộc khủng hoảng ngoại giao Đức - Việt, biến thành một cơn địa chấn không chỉ trong nền chính trị Đức mà còn gây chấn động cả Châu Âu.
Vào thời điểm trên, ông Bernd Lange đã nói thẳng "Nhân quyền là vấn đề trọng tâm trong đàm phán thương mại giữa Việt Nam và Liên Minh Châu Âu- EU". Ông Bernd Lange cũng nói rằng nếu Việt Nam không giải quyết đầy đủ các quan ngại về nhân quyền thì e rằng chuyện thương thảo giữa đôi bên sẽ gặp rắc rối.
Phát ngôn của Bernd Lange là sự nối tiếp của nghị quyết mang số hiệu 2016/2755 (RSP) của Nghị viện Châu Âu. Nghị quyết này được ban hành vào tháng 6/2016, lần đầu tiên thể hiện thái độ và từ ngữ cứng rắn chưa từng có khi đề cập và lên án tình trạng đàn áp nhân quyền trầm trọng ở Việt Nam.

Phát biểu tại hội thảo ‘Kinh doanh và Quyền Con người trong Quan hệ Thương mại và Chuỗi Cung ứng Toàn cầu tại Việt Nam’ vào sáng 25/7/2017 tại Hà Nội, ông Bernd Lange cho biết 3 công ước cơ bản của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) đang là mối quan tâm của các Nghị sĩ Châu Âu. Việc Việt Nam đưa ra những cam kết rõ ràng và mang tính ràng buộc sẽ góp phần thuyết phục các nghị sĩ sớm thông qua EVFTA.

Rõ ràng trong cuộc gặp với Tô Lâm vào năm 2018, Chủ tịch Ủy ban Thương mại Quốc tế Bernd Lange mang trên mình nhiệm vụ ‘đòi nợ’ phức tạp nhưng đầy ý nghĩa : vừa thuyết phục vừa sòng phẳng với ‘Bộ đàn áp nhân quyền’ (một biệt danh mà người dân Việt Nam đặt cho Bộ Công an) phải thả lỏng cơ chế siết bức dân chủ và dần cải thiện tình trạng đàn áp nhân quyền vốn đang xảy ra quá trầm trọng.

Đến ngày 15/11/2018, Nghị viện Châu Âu lại tung ra nghị quyết 2018/2925(RSP) về nhân quyền Việt Nam. Bản nghị quyết này còn cứng rắn hơn cả bản nghị quyết về vấn đề nhân quyền Việt Nam mang số hiệu 2016/2755(RSP) công bố vào tháng Sáu năm 2016.

Toàn bộ nội dung của bản nghị quyết 2018/2925(RSP) giống hệt một cáo trạng toàn diện và đanh thép lên án chính thể độc đảng ở Việt Nam về rất nhiều hành vi vi phạm nhân quyền trầm trọng về tự do tôn giáo, tự do biểu đạt, tự do ngôn luận, tự do báo chí, nạn bắt bớ người hoạt động nhân quyền, không chịu ký kết các công ước quốc tế về lao động…

Sau nhiều năm giữ ôn hòa với chính quyền Việt Nam và thậm chí còn bị cho là khá mềm yếu trước quá nhiều vi phạm nhân quyền, từ giữa năm 2016 đến nay EU ngày càng quan tâm đặc biệt đến chủ đề nhân quyền cho Việt Nam và nói thẳng đây là một trong những điều kiện bắt buộc, để nếu Việt Nam không chịu cải thiện nhân quyền thì sẽ không có cơ hội nào có được EVFTA.

Còn Tô Lâm thì sao ?

Có một thỏa thuận ngầm về cải thiện nhân quyền ?

Dù muốn hay không, Tô Lâm cũng phải tuân theo ‘chính sách Nguyễn Phú Trọng’ về ‘EVFTA là ưu tiên số một’, để sau đó vẫn còn cơ hội ‘đạt hiệp định trước, bắt nhân quyền sau’ như chính quyền Việt Nam đã hung hãn ‘bắt bù’ vào thời hậu WTO giai đoạn 2008 - 2012.

Nhưng ngay trước mắt khi EVFTA còn phải chờ đợi Nghị viện Châu Âu bỏ phiếu có thông qua hay không vào cuối năm 2019 hoặc đầu năm 2020, còn EVIPA thì phải lâu hơn thế bởi phải chờ đợi sự đồng thuận của quốc hội 28 quốc gia trong khối EU, chính quyền Việt Nam chưa thể có được ‘dư địa’ để tha hồ bắt bớ và xử án nặng nề giới bất đồng chính kiến. Thay vào đó, chính quyền này đang phải tìm cách đối phó với những đòi hỏi của Nghị viện Châu Âu như trả tự do cho các tù nhân lương tâm, đặc biệt là những người được nêu tên trong tuyên bố của 32 nghị sĩ Quốc hội Châu Âu vào ngày 17/9/2018.

Vào năm 2018, tín hiệu thông qua EVFTA của EU đã được chính quyền Việt Nam trả treo bằng việc trả tự do trước thời hạn nhưng tống xuất ra nước ngoài hai tù nhân lương tâm là luật sư Nguyễn Văn Đài và blogger Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh.

Còn vào năm 2019, một khả năng có thể là đã có một thỏa thuận giữa EU với chính quyền Việt Nam, đặc biệt là với Bộ Công an, về việc Việt nam phải đáp ứng một số yêu cầu cải thiện nhân quyền của EU trong khoảng thời gian từ lúc ký kết EVFTA cho đến khi Nghị viện Châu Âu tổ chức họp bỏ phiếu cho hiêp định này.

Vài nguồn tin đáng tin cậy từ hải ngoại đã xác nhận có thỏa thuận trên. Tuy nhiên, dường như bà Cecilia Malmstrom - Cao ủy Thương mại EU - chưa muốn công bố thỏa thuận này nhằm giữ cái được xem là thể diện của chính thể độc tài ở Việt Nam.

Hẳn đó chính là nguyên do Bộ trưởng công an Tô Lâm được yêu cầu có mặt trong buỗi lễ ký kết EVFTA và EVIPA tại Hà Nội vào ngày 30/6/2019, để những gì mà bộ này sẽ làm trong những tháng tới sẽ chứng thực cho việc chính phủ Việt Nam có thực thi đúng cam kết trong hai hiệp định thương mại ký với EU hay không, và cũng là cơ sở để Nghị viện Châu Âu xem xét và quyết định có cho chính thể độc tài Việt Nam ‘ăn’ hai hiệp định béo ngậy này hay sẽ ‘treo niêu’ thương mại song phương.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 06/07/2019

Việt Nam và EU sẽ ký kết Hiệp Định Tự Do Thương Mại EVFTA ngày 30 tháng Sáu này tại Hà Nội.

Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Jean-Claude Juncker và bà Nguyễn Thị Kim Ngân, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam, tại trụ sở Nghị viện Châu Âu tại Brussels hôm 4/4/2019. AP

Tin được Bộ Công Thương Việt Nam loan đi hôm 25, cho hay thủ tục rà soát pháp lý EVFTA đã kết thúc cùng ngày tại Bỉ, và Hội Đồng Châu Âu chính thức chấp thuận hai Hiệp Định giữa EU và Việt Nam về Thương Mại Tự Do (EVFTA) và về Bảo Hộ Đầu Tư (EVIPA). 

Truyền thông trong nước nhanh chóng loan tin này, dẫn lời bộ trưởng Bộ công thương Trần Tuấn Anh rằng với EVFTA và EVIPA thì Việt Nam một lần nữa khẳng định vị thế của mình trên trường quốc tế, giúp đất nước tiến đến sự phồn vinh và tiến bộ xã hội.

Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, nghiên cứu viên chính thuộc Viện Nghiên Cứu Đông Nam Á ở Singapore, trình bày mối tương quan tế nhị và không thể không có giữa Việt Nam với EU qua Hiệp định Thương mại Tự do EVFTA sắp thành hình sau một thời gian đàm phán khá là dài :

Đối với Việt Nam có thể nói Hiệp Định, một phần liên quan tới thương mại tự do và một phần tới bảo hộ đầu tư, thí nó nằm trong mục tiêu hội nhập kinh tế quốc tế mà chính phủ Việt Nam đưa ra. Cho tới nay Việt Nam đã ký hơn 10 hiệp định tự do song phương nhưng mà có thể nói Hiệp Định của EU rất quan trọng vì EU là một thị trường rất lớn của Việt Nam bên cạnh các thị trường như Mỹ và Nhật Bản. Ngoài ra EU cũng là đối tác mà Việt Nam coi trọng trong việc thúc đẩy chính sách đối ngoại là đa dạng hóa, đa phương hóa.

Mặt khác, EU trong vai trò một khối thống nhất, cũng là một nhân tố quan trọng trên trường quốc tế. Bên trong EU, tiến sĩ Lê Hồng Hiệp phân tích tiếp, gồm các quốc gia lớn và chủ chốt như Pháp và Đức, cũng là hai đối tác vô cùng quan trọng đối với Việt Nam :

Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam- EU không chỉ mang lại cho Việt Nam các cơ hội kinh tế để tăng trưởng xuất khẩu cũng như thu hút đầu tư với EU mà còn giúp củng cố mối quan hệ giữa Việt Nam với toàn bộ khối EU, cũng như giữa Việt Nam với từng quốc gia thành viên EU nói riêng.

Theo tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, thông tin này được đón nhận một cách tích cực vì đó là kỳ vọng kinh tế và những cải cách liên quan đến kinh tế. Đây cũng là đường hướng thay đổi mà Việt Nam phải nhắm tới một khi bước vào EVFTA :

Cũng do các qui định của Hiệp Định này thì Việt Nam sẽ phải tiến hành một số cải cách trong nước, đặc biệt vấn đề quyền của người lao động chẳng hạn. Ngoài ra còn có những cải cách liên quan tới mua sắm công, cải cách doanh nghiệp nhà nước, tiêu chuẩn cải cách này cũng được kỳ vọng là sẽ cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao nền kinh tế và giúp bộ máy chính trị Việt Nam vận hành hiệu quả, minh bạch hơn.

Dưới mắt tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, đặc điểm của EVFTA sắp được ký giữa Việt Nam và EU trong vài ngày nữa là :

Là một trong những hiệp định đầu tiên thuộc dạng các Hiệp định Thương mại Tự do thế hệ mới, chất lượng cao. Tức là nó không chỉ bao gồm các vấn đề thương mại mà nó còn liên quan tới các vấn đề về đầu tư, về quản trị, về các vấn đề gọi là bên trong, bên dưới của một quốc gia, liên quan tới bảo vệ quyền lợi người lao động, bảo vệ môi trường vân vân…

Trong khi Hiệp định chưa có hiệu lực thì chúng ta cũng cần phải quan sát thêm, xem thử là trong thời gian tới cái triển khai thực tế của Việt Nam như thế nào. Tuy nhiên bước đầu tôi nhận thấy Việt Nam dường như có thiện chí và sẽ cố gắng thực hiện các cam kết mà mình đã đề ra.

Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ nhì của EU trong toàn khối ASEAN, chỉ sau Singapore, với kim ngạch hàng hóa 49,3 tỷ Euro và kim ngạch dịch vụ trong khoảng 3 tỷ Euro.

Và dù như càng ngày càng có thêm nhiều công ty Châu Âu nhìn vào Việt Nam như một trung tâm đầu tư kinh doanh hứa hẹn của khu vực Mekong thì mặt khác tổng mức đầu tư từ EU vào Việt Nam còn khá là khiêm tốn với khoảng 6 tỷ Euro năm 2017.

Những mặt hàng nhập khẩu chính từ Việt Nam vào EU lâu nay là viễn thông, giày dép, hàng dệt may, hàng nội thất và nông sản. Ngược lại, hàng xuất khẩu chủ yếu từ EU qua Việt Nam là máy móc, thiết bị vận tải, hóa chất, thực phẩm, thức uống.

Cao ủy Thương mại của EU, bà Cecilia Malmström, người sẽ đến Hà Nội ký kết EVFTA với Việt Nam vào ngày 30/6/2019. AFP

Người dân được hưởng những gì từ những FTA tức những hiệp định thương mại song phương mà Việt Nam đã ký ? Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp :

Từ các hiệp định thương mại tự do trong đó có Hiệp Định Việt Nam và EU thì nền kinh tế Việt Nam sẽ tăng trưởng, phát triển trong thời gian tới. Khi kinh tế phát triển chung như vậy thì lợi ích sẽ chạy xuống các tầng lớp dân cư một cách đồng đều. Tuy nhiên cũng phải lưu ý rằng ở Việt Nam tình trạng phân hóa giàu nghèo vẫn đang tồn tại mà còn có xu hướng ngày càng mở rộng trong thời gian tới.

Nên là mặc dù mỗi người sẽ có miếng bánh lớn hơn nhưng mà sự gia tăng hay mức độ lớn hơn từng miếng bánh của mỗi người sẽ có sự khác nhau. Đấy là điều tôi nghĩ khó tránh khỏi, nó diễn ra ở bất cứ nền kinh tế nào khi cái hiệu ứng thương mại tự do không được phân chia đồng đều.

Nhưng nếu Việt Nam thực hiện một cách minh bạch và nghiêm túc những điều khoản ràng buộc của EVFTA thì hy vọng phúc lợi của mỗi người dân sẽ tăng lên trong dài hạn, là kết luận của tiến sĩ Lê Hồng Hiệp.

Theo bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh, Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-EU là cơ hội cho giới đầu tư Châu Âu hưởng mọi điều kiện thuận lợi, ưu đãi trong hoạt động kinh doanh mua bán với các khu vực tự do thương mại khác mà Việt Nam tham gia.

Có nhiều lý do khiến Việt Nam đặc biệt cần tới Hiệp định Thương mại Tự do với EU, nhất là nhìn từ góc độ bất cập của xuất siêu và nhập siêu từ Việt Nam sang Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, là nhận định của nhà báo độc lập Phạm Chí Dũng :

Cho tới nay mặc dù ký rất nhiều hiệp định thương mại song phương FTA với các nước nhưng tình hình xuất siêu của Việt Nam, tức là thu ngoại tệ của Việt Nam, rất yếu ớt. Lấy thí dụ như thế này : xuất siêu của hàng Việt Nam vào Mỹ theo FTA giữa Việt Nam và Mỹ là khoảng 30 tới 35 tỷ Đô La một năm. Năm 2019 có thể tăng hơn, có thể là 36 thậm chí 40 USD. Vào Châu Âu thì Việt Nam xuất siêu khoảng 20 đến 25 tỷ USD một năm.

Nhưng bù lại Việt Nam phải nhập siêu khủng, khổng lồ từ Trung Quốc, một năm ít nhất là 30 tỷ USD theo đường chính ngạch và khoảng 20 tỷ USD theo đường tiểu ngạch. Có nghĩa một năm mình mất tới khoảng 50 tỷ đô la nhập siêu từ Trung Quốc. Việt Nam cũng phải nhập siêu rất lớn từ Hàn Quốc với 25 tỷ USD một năm. Còn mối quan hệ đối tác thân thiện với Nhật Bản thì coi như xuất siêu và nhập siêu bằng không.

Đó là lý do Việt Nam phải nắm được Hiệp Định để xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Châu Âu, còn Hiệp Định này có mang lại tương lai tươi sáng cho người lao động hay không cũng là chuyện quan trọng không kém :

Nó chỉ có sự tích cực duy nhất cho các doanh nghiệp Việt Nam và các doanh nghiệp Châu Âu. Nói chung là giới doanh nghiệp, vì khi được Hiệp Định này thì sẽ được miễn thuế và sẽ giảm thuế rất lớn, một số mặt hàng Việt Nam xuất khẩu sang Châu Âu sẽ được hưởng lợi thí dụ như da giày.

Nhưng điều đó cần xác định lại là chỉ cho giới doanh nghiệp, còn người lao động thì từ trước tới nay vẫn bị hai tầng bóc lột. Một là giới doanh nghiệp và hai là công đoàn nhà nước, các sắc thuế của chính quyền Việt Nam. Cho nên họ không hưởng lợi gì mà chỉ được cái là duy trì công ăn việc làm trong khoảng thời gian nào đó mà thôi, nhưng về mức lương và đời sống vẫn không được cải thiện.

Trên nguyên tắc những điều khoản mà Việt Nam phải thực hiện khi ký EVFTA đều có tính ràng buộc. Theo giải thích của tiến sĩ Lê Hồng Hiệp của Viện Nghiên Cứu Đông Nam Á ở Singapore, Hiệp Định được hai bên ký vào cuối tháng 6 này còn phải trình cho Nghị Viện Châu Âu cũng như Quốc Hội Việt Nam phê chuẩn.

Vì thế EVFTA chắc chắn có sự ràng buộc thực hiện, và nếu một bên nào không tuân thủ thì sẽ có các biện pháp chế tài để buộc họ phải thực hiện những cam kết của mình.

Thanh Trúc

Nguồn : RFA, 27/06/2019

Ngay sau khi Đối thoại nhân quyền Việt - Mỹ kết thúc vào tháng 5 năm 2019, công an Việt Nam lại gia tăng bắt bới những người hoạt động nhân quyền và xã hội dân sự. Nhà giáo Nguyễn Năng Tĩnh ở Nghệ An là một trong những vụ bị bắt giam mới nhất.

Nhà giáo Nguyễn Năng Tĩnh

Cũng trong tháng 5 năm 2019, Thủ tướng Phúc đã vội vã đi Na Uy và Thụy Điển để vận động cho EVFTA (Hiệp định thương mại tự do Châu Âu - Việt Nam).

Trước đó một tháng, Nguyễn Xuân Phúc cũng đã đến thăm Cộng hòa Czech và Romania, hai nước thành viên của EU.

Tuy chỉ là một quốc gia nhỏ trong khối EU, nhưng Romania lại đóng vai trò khá quan trọng vì hiện thời đang là chủ tịch luân phiên của EU. Dựa vào ‘mối quan hệ truyền thống các nước xã hội chủ nghĩa anh em’ trước đây, hẳn chính thể cộng sản ở Việt Nam đang hy vọng có thể thuyết phục được Romania gật đầu cho EVFTA dễ dàng hơn là các nước Tây Âu đang căng thẳng với Việt Nam về vấn đề nhân quyền.

Ngay trước chuyến đi trên của Nguyễn Xuân Phúc là chuyến đi Pháp và Bỉ vào cuối tháng 3 năm 2019 để vận động cho EVFTA của Nguyễn Thị Kim Ngân - Chủ tịch quốc hội Việt Nam.

Hai chuyến đi liên tiếp trong một thời gian ngắn của hai nhân vật còn lại trong ‘tam trụ’ đã phản ánh nhu cầu ‘mót’ EVFTA của chế độ độc đảng đến mức nào.

Sau tháng 2 năm 2019 khi EVFTA bị Hội đồng Châu Âu hoãn vô thời hạn mà nguồn cơn thực chất là vô số vi phạm nhân quyền của Hà Nội, EVFTA vẫn bị treo ở đó mà chưa có bất kỳ tín hiệu nào cho thấy EVFTA ‘sẽ được ký kết và phê chuẩn vào cuối tháng Sáu’ như một số nguồn tin của đảng và ‘thân đảng’ khấp khởi trước đó.

Vào lúc này, có thể những người Âu Châu đã đã rút ra được bài học xương máu như người Mỹ trong các cuộc đàm phán nhân quyền bất tận và vô nghĩa với Việt Nam : chính sách ‘đổi tù nhân lương tâm lấy lợi ích thương mại’ của Việt Nam là cực kỳ ‘xuyên suốt’ cho đến khi nào chính thể này còn chưa bị đẩy vào chân tường.

Không khí đàn áp nhân quyền ở Việt Nam vào thời gian này vẫn đặc sệt như một thùng thuốc súng. Chưa có bất kỳ một dấu hiệu nào cho bất kỳ một ‘cải thiện nhân quyền’ nào, dù chỉ mang tính mị dân hoặc để đối phó với cộng đồng quốc tế.

Sát ngày 3 tháng Tư năm 2019 kỷ niệm ‘giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước’, công an Việt Nam lại bắt bớ hàng loạt người dân và quy cho họ ‘âm mưu lật đổ chính quyền’. Chưa kể nhiều người bất đồng chính kiến đã bị công an bắt cóc từ ngày quốc kháng 2/9 năm 2018 mà cho tới nay vẫn chưa được trả tự do.

Cũng sát ngày 30/4 năm 2019, Nguyễn Thiện Nhân - Bí thư thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh - đã công khai ‘hứa với Bộ Chính trị sẽ không để xảy ra biểu tình tại Thành phố Hồ Chí Minh’ - một loại cam kết mà cho thấy não trạng và hành xử của đảng cầm quyền trước sau như một vẫn chỉ là tiếp tục ém nhẹm quyền biểu tình của người dân - đã được hiến định trong hiến pháp 1992, và câu giờ càng lâu càng tốt việc ban hành Luật Biểu tình - cũng là một trong những đòi hỏi về pháp luật nhân quyền của Nghị viện Châu Âu trong bản nghị quyết nhân quyền được cơ quan này nêu ra vào giữa tháng 11 năm 2018.

Nhiều khả năng phía Na Uy và Thụy Điển đã chỉ hứa hẹn chung chung ‘ủng hộ Việt Nam tham gia vào EVFTA’, nhưng không có bất kỳ văn bản cam kết nào về việc này, cũng không khẳng định bất kỳ mốc thời gian cụ thể nào để ‘tiến tới ký kết EVFTA’.

Minh Quân

Nguồn : VNTB, 03/06/2019