 | Tổng quan: | 3078115 |
Bộ Ngoại giao Việt Nam đã kín đáo bắn tiếng muốn Mỹ nhảy vào giải quyết xung đột ở Biển Đông, nhưng Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị của Trung Quốc đã cảnh giác Việt Nam "không dành bất cứ cơ hội nào cho sự quấy rối và phá hoại của thế lực bên ngoài".
Đề nghị bán chính thức của Việt Nam đưa ra ngày 17/07/2020, bốn ngày sau khi Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ, Mike Pompeo gọi hành động đe dọa các nước nhỏ để chiếm đoạt và mưu toan cướp chủ quyền nguồn tài nguyên ở phần lớn Biển Đông của Trung Quốc là "phi pháp".
Ông Vương Nghị, Bộ trưởng Ngoại giao của Trung Quốc cảnh giác Việt Nam "không dành bất cứ cơ hội nào cho sự quấy rối và phá hoại của thế lực bên ngoài".
Dưới tiêu đề "Quan hệ Việt-Mỹ và vấn đề Biển Đông", Tiến sĩ Lại Thái Bình của Viện Biển Đông, Học viện Ngoại giao thuộc Bộ Ngoại giao Việt Nam đã đề nghị 2 khả năng hợp tác, chưa từng được nêu lên trước đây giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Đó là :
1. "Việt Nam và Mỹ cũng có thể cùng các quốc gia khu vực và trên thế giới tạo dựng một diễn đàn an ninh cấp cao thường niên để thảo luận và giải quyết các vấn đề phát sinh liên quan Biển Đông".
2. "Hai nước cũng có thể thúc đẩy những hợp tác liên quan việc tăng cường năng lực cho mỗi bên về đào tạo, huấn luyện, diễn tập chung, trao đổi thông tin liên quan sự phát triển của Biển Đông, hợp tác kinh tế, nghiên cứu khoa học, bảo vệ môi trường biển, phòng chống khủng bố, cướp biển, cứu trợ thiên tai…".
Về đề nghị thứ nhất, có vẻ như Việt Nam muốn "quốc tế hóa" vấn đề Biển Đông, điều mà phía Trung Quốc không tán thành. Lập trường của Bắc Kinh chỉ muốn giải quyết tranh chấp biển đảo "song phương" với từng nước có xung đột với Trung Quốc gồm Việt Nam, Phi Luật Tân, Nam Dương, Mã Lai và Brunei.
Trung Quốc cũng không muốn nói chuyện Biển Đông với ASEAN như một khối 10 quốc gia vì có 5 nước không có quyền lợi ở Biển Đông và không có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc gồm Thái Lan, Tân Gia Ba, Miến Điện, Lào và Cao Miên.
Đây là nguyên nhân tại sao ASEAN không thể đoàn kết và thống nhất quan điểm trong khi thảo luận tìm giải pháp cho xung đột Biển Đông với Trung Quốc.
Nhưng liệu Mỹ có sẵn sàng đứng mũi chịu sào đứng ra làm đầu tầu để tổ chức "một diễn đàn an ninh cấp cao thường niên" với khối ASEAN và các nước lớn khác để giải quyết vấn đề Biển Đông ?
Hay liệu Trung Quốc có từ bỏ lập trường "chỉ thảo luận song phương với nước nào có tranh chấp" để tham gia một diễn đàn quốc tế về Biển Đông ?
Đề nghị thứ 2 của Tiến sĩ Lại Thái Bình có vẽ táo bạo vì ông muốn Mỹ không chỉ "tăng cường năng lực cho mỗi bên liên quan đào tạo, huấn luyện" mà còn muốn hai nước "diễn tập chung" và " trao đổi thông tin liên quan sự phát triển của Biển Đông".
Rõ ràng sáng kiến này liên quan đến chính sách quốc phòng của Việt Nam và Hoa Kỳ. Nhưng sách trắng Quốc phòng 2019 của Việt Nam đã minh thị "4 không", thay đổi từ "3 không" trước đây.
Sách trắng viết rằng : "Việt Nam chủ trương :
1. không tham gia liên minh quân sự ;
2. không liên kết với nước này để chống nước kia ;
3. không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác ;
4. không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế".
Nhưng "điểm 4 mới" nên được hiểu như thế nào trong hoàn cảnh của Việt Nam ? Phải chăng lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam muốn bắn tiếng với đàn anh Trung Quốc rằng "chúng em sẽ không gây chiến với bất kỳ nước nào, vì chúng em chỉ muốn được yên thân" ?
Nhưng nếu Bắc Kinh hành quân xâm lược Việt Nam cả trên bộ lẫn ngoài khơi thì Việt Nam làm gì ?
Chắc chắn chế độ cộng sản Việt Nam sẽ không được Mỹ "tự động yểm trợ và bảo vệ" như Mỹ hứa sẽ bảo vệ Phi Luật Tân khi bị nước ngoài tấn công. Thỏa hiệp quốc phòng Mỹ-Phi ký ngày 30/08/1951 tại Hoa Thịnh Đốn gồm 8 điều đã minh thị rằng : "Hai nước sẽ yểm trợ nhau nếu Phi Luật Tân hay Hoa Kỳ bị tấn công bởi lực lượng bên ngoài" (1).
Trung Quốc cảnh cáo Việt Nam
Cũng đáng chú ý là bốn ngày sau khi bài viết của Tiến sĩ Lại Thái Bình xuất hiện trên báo Thế giới & Việt Nam của Bộ Ngoại giao, Phó Thủ tướng, Bộ trường Ngoại giao Phạm Bình Minh đã có Hội nghị trực tuyến lần thứ 12 của Ủy ban chỉ đạo hợp tác song phương Việt Nam - Trung Quốc, ngày 21/07/2020, với Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị của Trung Quốc.
Tại diễn đàn này, theo tin Bộ Ngoại giao Việt Nam, ông Minh "đã nêu quan ngại trước những diễn biến phức tạp ở Biển Đông gần đây ; đề nghị hai bên kiểm soát tốt bất đồng trên biển, không có hành động làm phức tạp tình hình, mở rộng tranh chấp, tôn trọng các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam, duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông. Hai bên nhất trí tuân thủ nhận thức chung cấp cao và Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam - Trung Quốc ; tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 ; thúc đẩy các cơ chế đàm phán về vấn đề trên biển đạt kết quả thực chất ; thực hiện toàn diện, hiệu quả DOC ; thúc đẩy đàm phán COC sớm đạt kết quả thực chất".
Tuy nhiên, phía Việt Nam đã giấu nhẹm phát biểu lên lớp Việt Nam của Vương Nghị.
Đài Phát thanh quốc tế Trung Hoa (CRI, China Radio International) đưa tin trong bản tiếng Việt ngày 22/07/2020 : "Về vấn đề Nam Hải, Ủy viên Quốc vụ, Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị cho biết, Nam Hải là quê nhà chung của chúng ta, Trung Quốc và ASEAN vĩnh viễn là láng giềng, tìm kiếm hòa bình, thúc đẩy phát triển là nguyện vọng chung của chúng ta. Chính sách Nam Hải của Trung Quốc không thay đổi, giữ bền vững".
Sau khi giáo đầu như thế, họ Vương lên án Mỹ : "Xuất phát từ nhu cầu địa chiến lược, Mỹ châm ngòi thổi gió ở khắp nơi, liên tục cử tàu chiến và máy bay diễu võ dương oai tại Nam Hải, mục đích là nhằm gây ra sự bấp bênh căng thẳng trên Nam Hải, phá hoại đoàn kết giữa các nước trong khu vực, làm hỏng triển vọng phát triển của các nước và khu vực, các nước trong khu vực cần nêu cao cảnh giác".
Vương Nghị nói với ông Phạm Bình Minh : "Trung Quốc và Việt Nam cần kiên trì kiểm soát bất đồng thông qua đối thoại và hiệp thương song phương theo nhận thức chung đạt được giữa Lãnh đạo tối cao hai đảng và hai nước, tìm kiếm giải pháp công bằng và hợp lý theo một loạt thỏa thuận ký giữa hai bên. Trung Quốc và Việt Nam còn cần cùng các nước ASEAN, tuân thủ "Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Nam Hải" (DOC, Declaration on the Conduct of the Parties in the South China Sea), thúc đẩy tham vấn về "Bộ Quy tắc ứng xử trên Nam Hải" (COC, Code of Conduct), không dành bất cứ cơ hội nào cho sự quấy rối và phá hoại của thế lực bên ngoài".
Vương Nghị nói đến COC, nhưng sự thật là Trung Quốc đã tìm mọi cách trì hoãn thảo luận nghiệm chỉnh để hoàn tất văn kiện có tính ràng buộc pháp lý đối với các bên vi phạm.
Nhưng tại sao cuộc thương thảo giữa khối ASEAN và Trung Quốc đã kéo dài gần 4 năm mà chưa đi đến đâu ?
Theo quan điểm của Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Hùng, một học giả về bang giao quốc tế, thì : "Trở ngại chính là các nước ASEAN không đoàn kết và nhất trí vì quyền lợi bất đồng và bị Trung Quốc chi phối, trong khi đó Trung Quốc muốn kéo dài việc ký kết để có thời gian thực hiện các "việc đã rồi" hầu có thế thượng phong trong việc thương thuyết. Ngoài ra trong khi ASEAN muốn bộ Quy tắc Ứng xử có tính cách ràng buộc thì Trung Quốc không muốn thế. Việt Nam muốn bộ Quy tắc Ứng xử áp dụng cho cả Trường Sa lẫn Hoàng Sa, điều mà Trung Quốc không muốn. Đó là chưa kể những bất đồng về cơ chế giải quyết tranh chấp và cách tiếp cận trong việc xử lý tranh chấp".
Vậy ông Minh đã nói gì với Vương Nghị ? CRI viết : "Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã giới thiệu lập trường của Việt Nam trong vấn đề trên biển, cho biết sẵn sàng cùng Trung Quốc giữ gìn hòa bình và ổn định của Nam Hải, thúc đẩy sự hợp tác cùng phát triển trên biển, điều này phù hợp lợi ích của Việt Nam và Trung Quốc, cũng là nguyện vọng phổ biến của các nước trong và ngoài khu vực".
Rõ ràng trong tuyên bố của Vượng Nghị, ông ta đã cảnh giác khối ASEAN và riêng Việt Nam phải tỉnh táo trước các hành động của Mỹ ở Biển Đông, và "không dành bất cứ cơ hội nào cho sự quấy rối và phá hoại của thế lực bên ngoài".
Phía Trung Quốc cũng cố ý không nói đến việc ông Phạm Bình Minh đã "quan ngại trước những diễn biến phức tạp ở Biển Đông gần đây" với Vương Nghị.
Nên biết Trung Quốc đã chiếm quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam ngày 19/01/1974 và sau đó từ 1988 đến 1995, chính thức chiếm thêm 7 đá gồm Châu Viên, Chữ Thập, Ga Ven, Gạc Ma, Tư Nghĩa, Xu Bi và Vành Khăn trong Quần đảo Trường Sa.
Sau Vành Khăn bị mất năm 1995, Việt Nam coi như mất luôn quyền kiểm soát bãi Cỏ Mây, một rạn san hô vòng thuộc cụm Bình Nguyên của quần đảo Trường Sa nằm về phía đông nam của đá Vành Khăn. Hiện bãi Cỏ Mây đang bị tranh chấp giữa Phi Luât Tân và Trung Quốc.
Ngoài ra, Đài Loan cũng đã chiếm đảo Ba Bình (Itu Aba Island), lớn nhất ở Trường Sa từ sau năm 1956. Đảo này có diện tích tối đa 0,4896 cây số vuông với chiều dài 1.400 mét, rộng 379 mét. Có tài liệu nói Đài Loan đã chính thức đem quân đội và dân cư đến sống và bảo vệ đảo từ năm 1971.
Như vậy, cho đến nay, Trung Quốc và Đài Loan đã chiếm 9 đảo và đá của Việt Nam thuộc Trường Sa.
Mất quyền dầu khí
Trong khi đó, theo tài liệu của Bách khoa toàn thư mở thì Việt Nam đang thực thi chủ quyền hợp pháp tại 21 điểm đảo. Tiến sĩ Trần Công Trục, nguyên Trưởng ban Biên giới Chính phủ, đã chia thành thành 2 nhóm đảo, tuyến Bắc Trường Sa và Nam Trường Sa.
Ông nói : "Các đảo phía Bắc Trường Sa mà Việt Nam đang canh giữ, thực thi chủ quyền gồm 10 đảo, đá : Song Tử Tây, Đá Nam, Đá Thị, Sơn Ca, Nam Yết, Len Đao, Cô Lin, Sinh Tồn, Sinh Tồn Đông, Đá Lớn. Các đảo phía Nam Trường Sa mà Việt Nam đang bảo vệ gồm 11 đảo, đá : Trường Sa, Trường Sa Đông, An Bang, Phan Vinh, Thuyền Chài, Tiên Nữ, Núi Le, Tốc Tan, Đá Tây, Đá Đông, Đá Lát" (theo Infonet).
Tuy kiểm soát nhiều vị trí nhưng quân đội Việt Nam vẫn không có sức mạnh quân sự như Trung Quốc ở Biển Đông. Ngược lại Trung Quốc đã bồi đắp, tân tạo và xây dựng các vị trí ở Trường Sa thành căn cứ quân sự với bến cảng và sân bay. Ít nhất Bắc Kinh đã biến các đá Chữ Thập, Vành Khăn và Subi thành căn cứ quân sự với sân bay và doanh trại kiên cố để đe dọa trực tiếp vào quân trú phòng Việt Nam.
Riêng đảo Gạc Ma, nơi đã xẩy ra cuộc thảm sát đẫm máu ngày 14/03/1988 khiến 64 binh sĩ cộng sản Việt Nam bởi hải quân Trung Quốc. Được biết, chính cố Đại tướng Lê Đức Anh, khi ấy là Bộ trưởng Quốc phòng, đã ra lệnh cho bộ đội Việt Nam không được nổ súng.
Ngày nay, Gạc Ma đã được Trung Quốc tân tạo và xây dựng thành căn cứ quân sự kiên cố với sân bay, doanh trại 6 tầng và hệ thống radar tối tân. Gạc Ma sẽ là nút thắt cắt đường liên lạc và tiếp vận từ đất liền với binh sĩ Việt Nam đồn trú ở Trường Sa, nếu xẩy ra chiến tranh.
Trung Quốc cũng đã áp lực Việt Nam phải hủy bỏ một số dự án tìm kiếm dầu khí ở khu vục nam Hoàng Sa và ở Trường Sa, trong số này có nhiều đại công ty đã bỏ Việt Nam gồm BP (Anh, 2008), ConocoPhillips (2012), Chevron (Mỹ, 2015), Repsol (Tây Ban Nha, 2018).
Mới đây, ngày 9/7/2020, liên doanh dầu khí Rosneft PetroVietnam đã hủy hợp đồng khoan dầu với công ty Noble Corporation tại Lô 06-01 vì bị áp lực từ Trung Quốc.
Vị trí Lô 06-01 nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam tại Bãi Tư Chính, cách bờ biển Vũng Tầu 160 hải lý (370 cây số) hướng Đông-Nam. Trung Quốc tự coi bãi Tư Chính nằm trong khu vực Đường Chín Đoạn, hay Đường lưỡi bò do Bắc Kinh tự vẽ để giành quyền chủ quyền.
Với tình hình vừa kể, liệu bài viết của Tiến sĩ Lại Thái Bình muốn Mỹ nhảy vào giúp giải quyết xung đột Biển Đông với Trung Quốc có nên được coi là Việt Nam muốn Mỹ cứu nguy, hay Ban lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam đã vượt qua nỗi sợ Trung Quốc ?
Phạm Trần
(27/07/2020)
(1) "The overall accord contains eight articles and dictates that both nations would support each other if either the Philippines or the United States are attacked by an external party"
Trung Quốc đang mở ra một mặt trận trận tổng lực và đa diện trên khắp bốn phương, trừ Nga. Dù trong nước có mưa lũ, động đất, thời tiết thất thường : mưa đá, vòi rồng, lũ dâng cao dẫn đến nguy cơ vỡ đập Tam Hiệp, tái bùng phát dịch Vũ Hán ; thêm nhiều chỉ trích từ các nước về luật an ninh Hongkong, đàn áp, triệt sản người Duy Ngô Nhĩ. Và nhất là ánh nhìn của thế giới về Trung Quốc giờ đây đã khác xưa. Vậy mà quả bong bóng Trung Quốc vẫn chưa vỡ.
Tom Orlik, tác giả của cuốn sách mới xuất bản "China : The Bubble That Never Pops" nhận định sức mạnh của Trung Quốc nằm ở 3 điểm sau :nguồn vốn vững mạnh cho hệ thống ngân hàng Trung Quốc, sự can thiệp của chính phủ có thể giúp họ mạnh mẽ thêm thay vì yếu đi và lợi thế cạnh tranh đến từ quy mô khủng (1). Sau nhiều phân tích, Tom Orlik thừa nhận : "Đến một ngày nào đó cuộc khủng hoảng sẽ trở nên quá lớn để Bắc Kinh có thể kiểm soát. Nhưng đại dịch "trăm năm có một" cũng đã không thể chọc vỡ quả bong bóng này thì có lẽ ngày đó vẫn còn rất xa xôi" (2).
Nếu ngày bong bóng Trung Quốc vỡ rất xa xôi thì tình hình Việt Nam sẽ ra sao ?
Trong lúc đó thì Hoa Kỳ, đối thủ chính trị lớn nhất của Trung Quốc trên thế giới, đang chật vật trong hai mặt trận chống dịch Vũ Hán và bất ổn chính trị từ sự kiện George Floyd tạo nên. Lòng người chia rẽ, hao tổn nhiều nhân mạng và thiệt hại về kinh tế. Cũng như các cuộc tái đàm phán với các nước đồng minh, Châu Âu và Châu Á, làm cho các đồng minh của Hoa Kỳ ít nhiều bất mãn. Nhưng Hoa Kỳ vẫn đang bảo toàn được sức mạnh trên trường quốc tế.
Vấn đề ở đây là Việt Nam sẽ phải có đồng minh thân cận để nương tựa, và cộng sản Việt Nam đã chọn một đồng minh gần, dẫu có nhiều nguy cơ tiềm ẩn. Tại sao Việt Nam không chọn Hoa Kỳ hay một nước nào đó ? Lý do vì nước xa không cứu được lửa gần, khi mà thằng hàng xóm cơ bắp ngày đêm lăm le bắt nạt, thì thôi đành chọn làm đàn em nó, còn hơn đi chơi với mấy anh cơ bắp xóm bên, lỡ có mâu thuẫn, đợi anh xóm bên đến cứu thì mình cũng đã tang thương, bầm dập hết mình mẩy rồi.
Đó chính là thân phận của các quốc gia nhỏ yếu, thiếu sức cạnh tranh trong các mặt trận kinh tế hay đối kháng. Trên thế giới, Việt Nam xếp thứ 65 về tổng diện tích (3), và thứ 15 về dân số (4). Tuy nhiên, nếu xét về mặt chính trị, kinh tế, quân sự và văn hóa thì Việt Nam chỉ là một quốc gia đang phát triển, cần gia tăng các chỉ số phát triển về mọi mặt. Vì thế, Việt Nam vẫn là một quyền lực nhỏ.
Điều đang nói ở đây là Việt Nam có vị trí địa lý núi liền núi, sông liền sông với Trung Quốc, một cường quốc đang khao khát thống lĩnh thế giới và họ không hề dấu diếm lòng tự tôn dân tộc của mình. Chơi với Trung Quốc, Việt Nam đã chịu ngậm bồ hòn làm ngọt để Trung Quốc vẽ đường lưỡi bò, cấm đánh bắt cá, húc chìm tàu thuyền ngư dân. Thậm chí Việt Nam cũng âm thầm xếp lại các dự án dầu khí dù nó nằm trên thềm lục địa hay vùng đặc quyền kinh tế nước mình.
Nhưng chưa dừng lại ở đó, Việt Nam còn phải dan díu vào Sáng kiến Vành đai Con đường của Trung Quốc, tự biến mình thành các điểm tập kết hay sản xuất hàng hóa. Biến các cảng biển chiến lược quan trọng thành tư hữu của Trung Quốc. Các đặc khu kinh tế đã mở toang cánh cửa vào VN. Khi dân Trung Quốc qua lại Việt Nam không cần visa, thì người Việt Nam muốn qua Trung Quốc phải dọc dài xếp hàng chờ đợi.
Nói đến đây, chúng ta cần lật lại quyển sách "The Hundred-Year Marathon", của Micheal Pillsbury. Trong đó, tác giả đã cảnh báo thế giới cần chú ý những biện pháp kỹ xảo, trí trá, thâm hiểm của dàn lãnh đạo Trung Quốc. Họ đang âm mưu những chiến lược bí mật giúp Trung Quốc tuần tự nhi tiến và dần thay thế vị trí siêu cường của Hoa Kỳ.
Nói thế để nhấn mạnh đến cán cân quyền lực trên thế giới vẫn chưa đến mức có nước sẽ sụp đổ như cuối thời Chiến Tranh Lạnh. Thế cuộc vẫn chưa ngã ngũ, và Việt Nam vẫn chưa biết sẽ đi về đâu. Những gì đang diễn ra tại Việt Nam cho thấy chơi với bạn 16 vàng 4 tốt chỉ có mất chứ chưa được lợi bao nhiêu. Việt Nam tựa con tốt mà khi cần Trung Quốc sẽ mang ra thí mạng, chứ Việt Nam không được quý chuộng như các quân cờ vai vế khác.
Trong tình huống hiện tại, Việt Nam nên làm gì ? Hiển nhiên là nương tựa vào ai cũng đều ngu cả. Cụ Phan Châu Trinh, trong bài viết Hiện Trạng Vấn Đề, Đăng cổ Tùng báo 1907,nói rằng : "Không trông người nước ngoài, trông người nước ngoài tất ngu !". Vấn đề ở đây không phải là nhất thiết phải ngả theo cường quốc nào, mà chính là cần gợi lên lòng tự trọng dân tộc : tự lực tự cường để trước hết là đứng trên đôi chân của chính mình. Không có kiểu lép vế, thần phục hay chịu lệ thuộc để rồi câm lặng không dám hó hé, mặc cho mất biển, mất đảo, mất luôn các đặc khu kinh tế vào tay Trung Quốc để gán nợ.
Tình trạng Việt Nam chơi vơi giữa sóng ba đào hiện nay chính là do thái độ nhu nhược, thiếu minh bạch và nhất quán trong đường lối ứng xử, kể cả chiến lược chủ đạo trong nội bộ lẫn ngoại giao của chính quyền cộng sản Việt Nam. Cái tinh thần khiếp nhược, chực chờ gió chiều nào ngả theo chiều ấy, hay mặc ai xâu xé chủ quyền nước nhà. Nó không phải là thái độ của những người làm chính trị chân chính. Họ không hề có tính cách của lãnh đạo quốc gia. Đó chỉ là trò đu dây trẻ con, vốn là thói quen lâu ngày thành quen thói, mà trước đây Việt Nam sử dụng, đu đưa giữa Liên Xô và Trung Quốc. Giờ tái diễn cho thấy bệnh cũ của Việt Nam đã quá nặng không có lối thoát. Cứ quẩn quanh cái trò chơi với ai mà quên mất tu thân, rèn luyện cái tâm, cái khí và cái chí của người dân trong nước.
Chính lối nghĩ nhỏ bé, thiển cận của một số nhà lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam trong quá khứ cũng như hiện tại đã góp phần biến Việt Nam mãi là một tiểu quốc : đi năn nỉ nhóm này, chạy sau lưng nước nọ, bám theo đuôi liên minh kia. Và rốt cuộc tự biến mình thành con tốt trên bàn cờ mà không biết tương lai mình sẽ đi về đâu.
Hoàng Hoành Sơn
Nguồn : VOA, 22/07/2020
Ghi chú :
(3) https://vi.wikipedia.org/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_di%E1%BB%87n_t%C3%ADch
(4) https://tuoitre.vn/dan-so-viet-nam-hon-96-trieu-nguoi-la-nuoc-dong-dan-thu-15-the-gioi.htm
Việt Nam và khả năng ‘chọn phe’ trên Biển Đông
Khánh An, VOA, 21/07/2020
Chính sách quyết đoán khẳng định quyền lực và chủ quyền của Trung Quốc trong những ngày gần đây dường như đang tạo thêm nhiều đối thủ cho Bắc Kinh, nhưng với quốc gia láng giềng có chủ quyền tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông là Việt Nam, một số chuyên gia nhận định với VOA rằng Hà Nội khó có thể ở trong thế đối đầu với Bắc Kinh, dù rằng có vẻ như đang "ngả" về phía Mỹ với tiếng nói mạnh mẽ hơn ủng hộ lập trường của Hoa Kỳ.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, lãnh đạo hai quốc gia đang có nhiều bất đồng về vấn đề Biển Đông và trong các lĩnh vực khác.
Với vai trò là chủ tịch ASEAN năm nay, Việt Nam vừa cho biết đã dẫn đầu các nước ASEAN lên tiếng "cảm ơn và đánh gía cao" sự ủng hộ của Mỹ sau khi Ủy ban Quốc hội Hoa Kỳ bác bỏ yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông, một động thái mà theo Tiến sĩ Tạ Văn Tài, giáo sư Luật của Đại học Harvard, là thúc đẩy bày tỏ mạnh hơn quan điểm của khối các quốc gia Đông Nam Á sau hàng loạt các tuyên bố chính thức của Mỹ.
"Việt Nam, với tư cách chủ tịch ASEAN năm nay, cũng theo tiếng nói của ASEAN nói chung và dâng cao quan điểm của ASEAN, nghĩa là lần đầu tiên Việt Nam dám nói mạnh hơn với Trung Quốc", Giáo sư Tạ Văn Tài nhận xét với VOA.
Theo Giáo sư của Đại học Harvard, đây là điểm mạnh duy nhất mà Việt Nam thể hiện cho tới nay đối với Trung Quốc, nhưng vẫn chưa đi đến hành động quyết đoán hơn nữa là khởi kiện Bắc Kinh về tuyên bố chủ quyền đối với Hoàng Sa.
Trong khi đó, Trung Quốc, thông qua tờ Hoàn Cầu Thời Báo, tiếp tục đưa ra "cảnh báo" Hà Nội về việc "chọn phe" nhằm chống lại Bắc Kinh.
"Nếu sự can dự của Mỹ vào Biển Đông làm gia tăng căng thẳng khu vực hoặc phá vỡ cân bằng trong mối quan hệ giữa Trung Quốc, Việt Nam và Mỹ, thì sự phát triển của Việt Nam sẽ bị gián đoạn. Tổn thất của Việt Nam sẽ lớn hơn nhiều so với lợi ích nhận được", tờ báo của Đảng cộng sản Trung Quốc nói trong bài viết phân tích về mối quan hệ Mỹ - Trung sau khi Hoa Kỳ đưa ra tuyên bố gọi yêu sách của Bắc Kinh ở Biển Đông là "phi pháp".
Nhận định về vấn đề này, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu cao cấp khách mời của Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) ở Singapore nói với VOA rằng :"Trung Quốc từ khi trỗi dậy thì đã đặt ra vấn đề là cảnh báo các nước nhỏ xung quanh là đừng có ngả theo một nước nào đó chống lại Trung Quốc".
Tuy nhiên, theo ông, "Một khi lợi ích quốc gia của một nước bị xâm hại trong khi nó nhỏ quá, chưa có cách nào để chống lại được thì buộc lòng nó phải đi nhờ sự giúp đỡ của những nước khác, đặc biệt là các nước lớn".
Vì vậy, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nói kể cả khi Việt Nam với chính sách quốc phòng "4 không" hiện nay, trong đó có nguyên tắc "không tham gia liên minh quân sự, không liên kết với nước này để chống nước kia", thì trong trường hợp xảy ra những tình huống nguy hại đến lợi ích quốc gia, Việt Nam chắc chắn sẽ bỏ các chính sách trên để tìm sự trợ giúp hay "đồng minh" để chống lại.
"Cho nên, nếu Trung Quốc nói rằng Việt Nam ngả theo Mỹ hay Mỹ bỏ vai trò trung gian đi thì không phải. Mỹ vẫn đứng ở giữa. Cho nên Mỹ không nói gì đến chuyện ở chỗ khác, không nói đến Hoàng Sa, mà Mỹ dựa vào đúng một chuyện là Công ước Luật biển và vấn đề thềm lục địa",Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nói và cho rằng đây chính là điểm chung khiến cho Việt Nam và Mỹ thoạt nhìn có vẻ như đang "phe" với nhau.
Còn Giáo sư Tạ Văn Tài nhận định rằng lập trường của Hoa Kỳ vẫn không thay đổi từ trước tới nay. Mỹ vẫn không can thiệp vào vấn đề quốc gia nào nắm chủ quyền ở đảo, đá nào trong những khu vực tranh chấp. Tuy nhiên, tuyên bố "cụ thể hơn" lần này của Bộ Ngoại giao, Quốc hội và các quan chức Mỹ có lợi cho Việt Nam về nhiều mặt, theo cả hai nhà nghiên cứu.
"Mỹ đã lên tiếng ủng hộ một cách cụ thể, đó là lợi ích chính trị",Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nói."Còn lợi ích chiến lược là có một sự cam kết ngay trong tuyên bố của Mỹ, là họ đảm bảo rằng thế kỷ 21 này chính sách bành trướng, bá quyền theo lối ‘săn mồi ăn thịt’ (predatory) là không có chỗ đứng. Người Mỹ sẽ không để người Trung Quốc tiếp tục đi theo con đường này".
Về mặt ngoại giao, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp cho rằng tuyên bố của Mỹ thể hiện một "bước tiến lớn" của Hoa Kỳ trong việc đưa ra hành động cụ thể ủng hộ tiến trình giải quyết các tranh chấp để duy trì hoà bình và quyền tự do đi lại trên Biển Đông.
Trong khi đó, Giáo sư Tạ Văn Tài nói rằng về mặt quân sự, Việt Nam không bao giờ có thể trở thành đối thủ của Trung Quốc, nhưng điều đó không có nghĩa là không thể "đấu" với Trung Quốc trong vấn đề chủ quyền trên Biển Đông.
"Tuy Việt Nam có hải quân mạnh thứ ba, sau Mỹ và Trung Quốc, tại Biển Đông, nhưng không bao giờ là đối thủ của Trung Quốc khi đứng một mình được, chỉ có thể có can đảm hơn là vì Mỹ đã có lập trường như vậy, Việt Nam có khả năng quân sự như vậy và tinh thần chống Trung Quốc của dân chúng như vậy thì Việt Nam ‘đừng sợ’".
Theo ông, Hà Nội "không việc gì phải do dự để nói những tiếng nói mạnh mẽ nhất" vào lúc tất cả các nước ASEAN (trừ Campuchia và Lào) đang đồng loạt chống Trung Quốc, với sự ủng hộ của cả hành pháp lẫn lưỡng đảng ở Quốc hội Mỹ.
"Thành ra Việt Nam nên nói mạnh hơn nữa", Giáo sư Tạ Văn Tài nói và thêm rằng dù Việt Nam có hành động mạnh hơn nữa thì cũng khó có khả năng xảy ra chiến tranh nên "không việc gì phải sợ".
Khánh An
Nguồn : VOA, 21/07/2020
************************
VOA, 21/07/2020
Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 20/7 cho biết rằng mối quan hệ giữa Trung Quốc và Việt Nam đang phát triển "tích cực" về tổng thể bất chấp những căng thẳng giữa Bắc Kinh và Hà Nội trong những tháng gần đây về xung đột trên Biển Đông.
Ng ườ i phát ngôn B ộ Ngo ạ i giao Trung Qu ố c Uông Văn Bân (Wang Wenbin) nói m ố i quan h ệ gi ữ a Trung Qu ố c và Vi ệ t Nam v ề t ổ ng th ể phát tri ể n "tích c ự c".
Người phát ngôn Uông Văn Bân (Wang Wenbin) của Bộ Ngoại giao ở Bắc Kinh nói với các phóng viên sau khi thông báo về cuộc họp Ủy ban điều hành Trung Quốc-Việt Nam về Hợp tác song phương lần thứ 12 rằng "về tổng thể, các mối quan hệ Trung Quốc-Việt Nam đang trên một quỹ đạo tích cực".
Ông Uông không nhắc gì tới những xung đột gần đây giữa hai nước về các động thái của Trung Quốc trên Biển Đông khiến bộ ngoại giao ở Hà Nội và Bắc Kinh nhiều lần lên tiếng qua lại cáo buộc lẫn nhau về chủ quyền lãnh thổ.
Những tháng gần đây, căng thẳng giữa Việt Nam và Trung Quốc tăng cao khi Hà Nội tố cáo Bắc Kinh đâm chìm một tàu cá của ngư dân Việt gần quần đảo Hoàng Sa. Trung Quốc còn tiến hành các cuộc tập trận quân sự vào giữa tháng 4 và tuyên bố thành lập các quận hành chính ở Hoàng Sa và Trường Sa, một động thái mà Hà Nội phản đối.
Vấn đề Biển Đông đã được Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đưa ra trong cuộc họp lần thứ 12 Ủy ban Chỉ đạo hợp tác song phương Trung Quốc-Việt Nam mà ông đồng chủ trì với Ủy viên Quốc vụ-Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị qua hình thức trực tuyến hôm 21/7.
Theo cổng thông tin điện tử Chính phủ, hai bên đã "trao đổi thẳng thắn về tình hình trên biển thời gian qua và những điểm còn khác biệt về vấn đề trên biển".
Ông Minh "nêu quan ngại trước những diễn biến phức tạp ở Biển Đông gần đây" và đề nghị hai bên kiểm soát tốt bất đồng trên biển, không có hành động làm phức tạp hình hình, mở rộng tranh chấp, tôn trọng các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam, duy trì hoà bình ổn định ở Biển Đông".
Hai bên nhất trí "tuân thủ nhận thức chung cấp cao và Thoả thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam-Trung Quốc, tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển 1982, thúc đẩy các cơ chế đàm phán về vấn đề trên biển" và "thúc đẩy đàm phán COC (bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông) sớm đạt kết quả thực chất", theo báo điện tử Chính phủ.
Tuy nhiên tại hội nghị, các quan chức Việt Nam và Trung Quốc nhất trí rằng "quan hệ Việt-Trung về tổng thể duy trì xu thế phát triển tích cực".
"Trung Quốc mong muốn nắm giữ tiến bộ trong quan hệ song phương với Việt Nam tại cuộc họp này và trao đổi ý kiến chuyên sâu về trao đổi và hợp tác trong các lĩnh vực khác nhau với các nỗ lực phòng ngừa và kiểm soát đang diễn ra", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói hôm 20/7. "Chúng tôi tin rằng với những nỗ lực phối hợp của mình, cuộc họp sẽ mang lại kết quả như mong đợi và đóng góp vào sự hợp tác chiến lược toàn diện của (hai nước) chúng ta".
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng nói rằng : "Trước sự bùng nổ đột ngột của Covid-19, Trung Quốc và Việt Nam đã đoàn kết với nhau để hỗ trợ lẫn nhau và đạt được chiến thắng lớn trong cuộc chiến, tạo điều kiện tốt để trao đổi và hợp tác trong tương lai".
Mặc dù vậy, Mỹ và cộng đồng quốc tế cho rằng Trung Quốc đã lợi dụng trong lúc các quốc gia láng giềng còn đang vật lộn với đại dịch do virus corona bắt nguồn từ Vũ Hán gây ra để tiến hành các hoạt động tăng cường kiểm soát Biển Đông.
Tại cuộc họp báo hôm 20/7, ông Vương còn cho biết rằng : "Vì năm nay là kỷ niệm 70 năm quan hệ ngoại giao, Tổng bí thư-Chủ tịch Tập Cận Bình đã có cuộc nói chuyện qua điện thoại và trao đổi điện mừng với Tổng Bí thư và Chủ tịch Nguyễn Phú Trọng" trong dịp Tết vừa qua và "bàn các kế hoạch chiến lược nhằm phát triển hơn nữa các mối quan hệ giữa hai đảng và hai nhà nước".
*********************
Đại sứ Kritenbrink : Mỹ thượng tôn pháp luật ở Biển Đông, sát cánh với Việt Nam
VOA, 20/07/2020
Những tuyên bố về chính sách của Washington vừa qua thể hiện rõ hơn cam kết của Mỹ về duy trì thượng tôn pháp luật ở Biển Đông, và Washington sát cánh với Hà Nội để bảo vệ quyền chủ quyền và lợi ích của Việt Nam nhất quán với luật pháp quốc tế, cũng như để bác bỏ tư duy "chân lý thuộc về kẻ mạnh" tại Biển Đông.
Hai tàu sân bay Mỹ USS Ronald Reagan và USS Nimitz ở Biển Đông, 6/7/2020
Đó là quan điểm của Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Kritenbrink thể hiện trong một bài viết đăng trên báo Thanh Niên hôm 20/7.
Đại diện ngoại giao của Mỹ tại Hà Nội nhắc lại sự kiện vào tháng 7/2016, một tòa trọng tài quốc tế ra phán quyết rằng theo Công ước Liên Hiệp Quốc về luật Biển (UNCLOS) 1982, không có cơ sở pháp lý cho bất cứ quyền lịch sử, quyền chủ quyền và quyền tài phán nào của Trung Quốc trong khu vực được gọi là "đường lưỡi bò" mà Bắc Kinh vẽ ra trên bản đồ về Biển Đông, ngoài những điều được quy định tại UNCLOS.
Nhưng trong 4 năm qua, Trung Quốc phớt lờ phán quyết, đẩy mạnh chiến dịch hăm dọa nhằm làm suy yếu quyền chủ quyền và lợi ích của Việt Nam cũng như các nước ven biển khác ở Đông Nam Á, đại sứ Mỹ viết.
Hoa Kỳ ngày càng quan ngại khi Bắc Kinh lợi dụng việc thế giới tập trung đối phó đại dịch Covid-19 để đẩy các yêu sách của họ ở vùng biển đi xa hơn, thay thế luật pháp quốc tế bằng tư duy "chân lý thuộc về kẻ mạnh", người đứng đầu phái bộ ngoại giao Mỹ ở Việt Nam bày tỏ.
Trước những hành động của Trung Quốc nhằm bác bỏ luật pháp quốc tế và dần xóa bỏ quyền chủ quyền và lợi ích của Việt Nam và các quốc gia Đông Nam Á, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 13/7 tuyên bố thay đổi chính sách của Washington đối với các yêu sách hàng hải, đại sứ Kritenbrink viết.
"Mỹ phản đối bất cứ yêu sách nào của Trung Quốc đối với vùng biển ngoài lãnh hải 12 hải lý tính từ các đảo nước này đưa ra yêu sách ở quần đảo Trường Sa hoặc từ bãi cạn Scarborough", nhà ngoại giao Mỹ nêu rõ.
Điều này bao gồm cả sự bác bỏ rõ ràng yêu sách của Trung Quốc đối với bãi Tư Chính, nơi Bắc Kinh đã tiến hành "một chiến dịch cưỡng bức và quấy rối hoạt động dầu khí lâu nay của Việt Nam", vẫn lời của Đại sứ Kritenbrink. Ông viết tiếp rằng Ngoại trưởng Pompeo và Mỹ coi sự bắt nạt này "không chỉ mang tính khiêu khích và gây bất ổn, mà còn là bất hợp pháp".
Đại sứ Hoa Kỳ Daniel Kritenbrink trong một lần gặp Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, 2017. (Chinhphu.vn)
Nhận xét về các quan điểm của Mỹ do các nhà ngoại giao hàng đầu nước này đưa ra gần đây, tiến sĩ Trần Công Trục, nguyên Trưởng ban Biên giới Chính phủ Việt Nam, nói với VOA :
"Tuyên bố của ngài Ngoại trưởng Mike Pompeo và ngài Đại sứ Hoa Kỳ tại Hà Nội là lập trường có thể nói là rất rõ ràng, rất cương quyết, rất mạnh mẽ so với trước đây. Những nội dung đấy hoàn toàn phù hợp với những quan điểm của Việt Nam và các nước trong khu vực ASEAN. Một lần nữa, chứ không phải là lần đầu tiên, phía Hoa Kỳ lại ủng hộ, đứng về các nước trong khu vực ASEAN trong đó có Việt Nam để mà đấu tranh chống lại các hành động sai trái để mà nhằm thượng tôn pháp luật".
So sánh cách hành xử của hai cường quốc hàng đầu thế giới đối với UNCLOS, Đại sứ Kritenbrink nhấn mạnh trên tờ Thanh Niên hôm 20/7 rằng mặc dù Mỹ không phải thành viên của công ước này, nhưng mọi chính quyền Mỹ trước giờ đều "công nhận và tuân thủ" những điều khoản của công ước.
Trong khi đó, ngược lại, Trung Quốc đã ký và phê chuẩn UNCLOS, nhưng "ngang nhiên phớt lờ" các nghĩa vụ hiệp ước của mình được quy định tại công ước, nhà ngoại giao Mỹ viết.
"Những tuyên bố về chính sách của Mỹ vừa qua thể hiện rõ hơn cam kết duy trì thượng tôn pháp luật của chúng tôi ở Biển Đông qua việc ủng hộ luật pháp quốc tế được phản ánh trong UNCLOS. Đây là cam kết Mỹ chia sẻ với Việt Nam, một trong những thành viên chủ động nhất của UNCLOS", lãnh đạo phái bộ ngoại giao Mỹ ở Việt Nam khẳng định.
Đề cập đến quan hệ ngoại giao song phương kéo dài 25 năm mà hai nước vừa kỷ niệm, và quan hệ Đối tác toàn diện có từ tháng 7/2013, Đại sứ Kritenbrink chỉ ra rằng những tuyên bố của Mỹ cũng là "minh chứng cho sức mạnh" của mối quan hệ này, đồng thời bình luận thêm :
"Lập trường của Mỹ về Biển Đông cho thấy Mỹ sát cánh với Việt Nam để bảo vệ quyền chủ quyền và lợi ích của các bạn nhất quán với luật pháp quốc tế - bao gồm cả quyền đối với các nguồn dầu khí ngoài khơi, và quyền đánh bắt cá, là những điều sống còn cho sự thịnh vượng kinh tế của các quốc gia Đông Nam Á".
Đại sứ Mỹ Kritenbrink cũng khẳng định : "Mỹ sát cánh với Việt Nam để bác bỏ sự áp đặt tư duy ‘chân lý thuộc về kẻ mạnh’ tại Biển Đông".
Ngoại trưởng Mỹ Pompeo gặp Phó Thủ tướng-Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh, tháng 7/2018
Tiến sĩ Trần Công Trục, người có hơn 30 năm gắn bó với công tác biên giới, lãnh thổ của Việt Nam, nhận định rằng tuy các tuyên bố của Mỹ có lợi cho Việt Nam và một số nước ASEAN song vẫn nhắm đến phục vụ lợi ích của Mỹ là trên hết.
Trong lúc nhiều người ở Việt Nam bày tỏ trên mạng xã hội sự phấn khích về các tuyên bố của Mỹ, cũng như mong muốn Việt Nam tiến xa hơn trong quan hệ với Mỹ, chuyên gia Trần Công Trục cho rằng vẫn còn quá sớm để nghĩ đến việc Mỹ liên minh với Việt Nam. Ông nói với VOA :
"Tôi không cho rằng Mỹ phát biểu như vậy và có những lời mạnh mẽ như vậy là để nhằm mục đích lôi kéo Việt Nam, không có nghĩa là làm như vậy để lôi kéo Việt Nam chống Trung Quốc. Bởi vì họ thừa biết là Việt Nam không bao giờ có chủ trương đứng về nước này để chống nước khác. Không liên minh liên kết, nhất là trong thời gian hiện tại. Còn sau này tình hình như thế nào là chuyện khác".
Chuyên gia về biên giới, lãnh thổ của Việt Nam nói đất nước này lâu nay cố gắng đạt được sự cân bằng trong quan hệ với các nước lớn để tránh xung đột, chiến tranh, và ông cho rằng cách tiếp cận này "đạt được hiệu quả nhất định" trong cuộc đấu tranh cho lợi ích của Việt Nam ở Biển Đông.
Biển Đông : Philippines chi 26 triệu đô xây hạ tầng quân sự trên đảo Thị Tứ (RFI, 10/06/2020)
Bộ trưởng Quốc Phòng Philippines hôm qua 09/06/2020 cùng với một phái đoàn đã đổ bộ lên đảo Thị Tứ, chủ trì lễ khánh thành một bến tàu trị giá 5 triệu đô la. Đồng thời loan báo sẽ chi 26 triệu đô la xây dựng cơ sở hạ tầng quân sự trên đảo này, trong đó có việc hoàn chỉnh một phi đạo.
Bộ trưởng Quốc Phòng Philippines, Delfin Lorenzana (giữa), cắt băng khánh thành công trình bến tàu trên đảo Thị Tứ, ngày 09/06/2020. AFP - HANDOUT
Bộ trưởng Delfin Lorenzana tuyên bố, âu tàu mới này sẽ giúp hải quân Philippines có thể tiếp tế dễ dàng ngay trong mùa bão, thay vì phải chuyển hàng từ các tàu nhỏ. Ông loan báo chính quyền dành 26 triệu đô la cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng trên đảo Thị Tứ, trong đó có việc bê-tông hóa một phi đạo. Đây là phi đạo đầu tiên tại Trường Sa được xây vào cuối thập niên 70, dài khoảng 1,3 km.
Tuy dùng cho mục đích quân sự, nhưng ông Lorenzana khẳng định chỉ nhằm tạo điều kiện sinh hoạt trên đảo, và cho rằng các cơ sở hạ tầng mới sẽ không dẫn đến các xung đột.
Các tàu hải cảnh và tàu cá Trung Quốc hiện diện đông đảo ở gần đó, nhưng ông Lorenzana nhấn mạnh : "Trung Quốc nói rằng sẽ không tấn công chúng tôi".
South China Morning Post lưu ý, việc bộ trưởng Delfin Lorenzana đặt chân lên đảo Thị Tứ diễn ra cùng thời điểm với việc các quan chức ở Manila kỷ niệm 45 năm quan hệ với Trung Quốc, hành động này có thể làm cho Bắc Kinh bực tức.
Ông Lorenzana nói với các phóng viên đi cùng, tuy đảo Thị Tứ nằm bên ngoài vùng đặc quyền kinh tế Philippines, nhưng Manila sẽ tìm cách nhấn mạnh yêu sách chủ quyền.
Đảo Thị Tứ là đảo san hô thuộc cụm đảo Thị Tứ, lớn thứ nhì về mặt diện tích tại quần đảo Trường Sa. Năm 1933, thống đốc Nam Kỳ thời Pháp thuộc ký nghị định sáp nhập vào địa phận tỉnh Bà Rịa, nhưng đầu thập niên 70 lợi dụng Việt Nam đang trong tình trạng chiến tranh, Philippines đã cho quân bí mật chiếm đóng.
CNN cho biết thêm, một số nhà báo đi cùng bộ trưởng Quốc Phòng Philippines khi vừa đặt chân lên đảo Thị Tứ đã nhận được tin nhắn "Chào mừng đến Trung Quốc". Riêng ông Lorenzana thì nhận được tin "Welcome to Vietnam". Ông nói rằng Manila cần phải thiết lập hệ thống viễn thông di động để người sử dụng điện thoại nhận được tin "Welcome to Philippines". Tuy nhiên phát ngôn viên cơ quan viễn thông Philippines nói với đài truyền hình Mỹ việc này rất khó khăn, và kể cả khi lập được, người dùng smartphone vẫn nhận được tin nhắn của Trung Quốc và Việt Nam vì sóng mạnh hơn.
Hoa Kỳ điều oanh tạc cơ và phi cơ dọ thám đến Biển Đông
Theo Fox News hôm nay 10/06/2020, các oanh tạc cơ B-1B và máy bay dọ thám không người lái Global Hawk đã thực hiện các phi vụ trên Biển Đông và các khu vực khác ở Thái Bình Dương, trong khuôn khổ chiến lược giám sát và răn đe.
Không quân Hoa Kỳ cho biết các oanh tạc cơ B-1B cất cánh từ đảo Guam đến Biển Đông để hỗ trợ cho Bộ tư lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương. Đồng thời những chiếc Global Hawk được chuyển sang căn cứ không quân Yokota ở Nhật Bản nhằm tăng cường sự hiện diện của Hoa Kỳ trong khu vực.
Thụy My
*********************
Biển Đông : Indonesia liên tiếp tỏ lập trường cứng rắn hơn với Trung Quốc (RFI, 10/06/2020)
Không phải là môt bên tranh chấp ở Biển Đông, nhưng mới đây trong không đầy hai tuần, Indonesia đã hai lần công khai lên tiếng bác bỏ yêu sách đường lưỡi bò của Trung Quốc. Hành động của Jakarta ngày 05/06/2020, và đặc biệt là trước đó vào ngày 26/05, viện dẫn phán quyết Biển Đông năm 2016 của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye, lại càng đáng chú ý hơn trong bối cảnh Indonesia còn chọn diễn đàn Liên Hiệp Quốc để bày tỏ thái độ, tạo thêm tiếng vang cho động thái của mình.
Indonesia ngày càng tỏ rõ lập trường cứng rắn với Trung Quốc về hồ sơ Biển Đông. Ảnh tư liệu : Tổng thống Indonesia Joko Widodo (giữa) tới tham đảo Natura ngày 08/0/2020 sau khi Trung Quốc có hành vi xâm phạm chủ quyền của Indonesia trên Biển Đông. © AFP
Đối với giới phân tích, việc một nước có trọng lượng như Indonesia ra mặt chống các yêu sách quá đáng của Bắc Kinh tại Biển Đông sẽ là một hậu thuẫn quý giá cho các đồng minh ASEAN có tranh chấp với Trung Quốc đang vất vả chống lại các hành vi chèn ép của Bắc Kinh.
Động thái cứng rắn gần đây nhất của Indonesia nhắm vào Trung Quốc trên vấn đề Biển Đông là việc Jakarta đã thẳng thừng bác bỏ đề nghị của Bắc Kinh muốn hai bên đàm phán về điều mà Trung Quốc gọi là "đòi hỏi chồng chéo về các quyền trên biển" ở một phần Biển Đông.
Phát biểu với hãng tin Mỹ BenarNews ngày 05/06, ông Damos Dumoli Agusman, vụ trưởng Vụ Luật Pháp và Hiệp Ước Quốc Tế bộ Ngoại Giao Indonesia khẳng định : "Căn cứ vào Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, Indonesia không có tuyên bố chủ quyền chồng chéo với Trung Quốc, do đó việc tổ chức bất kỳ đối thoại nào về phân định ranh giới trên biển đều không thỏa đáng".
Quan chức Indonesia cũng nhắc lại tuyên bố tháng 1/2020 của bộ Ngoại Giao nước này, khẳng định Jakarta "từ chối" mọi thương lượng với Bắc Kinh về Biển Đông vì trên cơ sở UNCLOS, hai bên không có bất kỳ tranh chấp lãnh thổ nào.
Theo BenarNews, tuyên bố của ông Agusman là câu trả lời của Jakarta đối với một bức thư mà Bắc Kinh đã gửi cho tổng thư ký Liên Hiệp Quốc ngày 02/06. Trong bức thư, Trung Quốc nói không có tranh chấp chủ quyền lãnh thổ với Indonesia, nhưng do việc Trung Quốc có những quyền lợi ở Biển Đông được "xác lập từ lâu đời trong lịch sử và phù hợp với luật quốc tế", cho nên hai bên lại có tuyên bố chồng chéo về quyền trên biển ở một phần vùng biển.
Khu vực có liên quan là vùng đặc quyền kinh tế ngoài khơi quần đảo Natuna của Indonesia, nhưng bị Trung Quốc cho là của họ vì nằm bên trong đường 9 đoạn của Bắc Kinh ở Biển Đông. Tuy nhiên, đối với Indonesia, đòi hỏi của Trung Quốc mang tính đơn phương và hoàn toàn không có cơ sở về mặt luật pháp quốc tế.
Phản ứng bác bỏ đề nghị đàm phán của Trung Quốc đã được Indonesia đưa ra không đầy 2 tuần sau một động thái mạnh của Jakarta đánh vào lập trường của Bắc Kinh về Biển Đông : Một công hàm ngày 26/05 gởi lên Liên Hiệp Quốc, viện dẫn phán quyết năm 2016 của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye để bác bỏ đường 9 đoạn của Trung Quốc về Biển Đông.
Nội dung công hàm của Indonesia không liên quan gì đến quan hệ song phương với Trung Quốc mà nhằm nêu bật quan điểm của Jakarta về sự kiện Kuala Lumpur vào tháng 12/2019 đã gửi lên Ủy Ban Liên Hiệp Quốc về Ranh Giới Thềm Lục Địa bản đệ trình tuyên bố chủ quyền đối với thềm lục địa mở rộng của Malaysia ở vùng Biển Đông, kéo theo những công hàm thể hiện lập trường của Việt Nam, Philippines và nhất là Trung Quốc.
Trong bài phân tích ngày 03/06, chuyên gia Ankit Panda, biên tập viên cao cấp của chuyên san Nhật Bản The Diplomat đã đặc biệt ghi nhận việc Indonesia nhấn mạnh trở lại phán quyết năm 2016 về Biển Đông của Tòa Trọng Tài Thường Trực để bác bỏ giá trị của các đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông.
Indonesia thể hiện vai trò nước lớn nhất Đông Nam Á
Theo ông Panda, qua công hàm mới nhất, Indonesia chấp nhận một trong những điểm quan trọng nhất của phán quyết. Đó là không một thực thể nào đang bị tranh chấp ở Biển Đông có thể được xem là "đảo" theo định nghĩa pháp lý của từ này hiểu theo Luật Biển Liên Hiệp Quốc, và như vậy "không một thực thể nào ở quần đảo Trường Sa có thể có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình".
Không những thế, Indonesia còn xác định rõ thêm : "Indonesia nhắc lại rằng bản đồ Đường 9 đoạn thể hiện yêu sách chủ quyền lịch sử rõ ràng là thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và tương đương với việc vi phạm Công Ước về Luật Biển UNCLOS 1982.
Quan điểm này cũng đã được phán quyết ngày 12/07/2016 của Tòa Trọng Tài xác nhận, theo đó toàn bộ những quyền lịch sử mà nước Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa đưa ra để chiếm hữu các nguồn tài nguyên khoáng sản hay hải sản đều bị bãi bỏ do những giới hạn về vùng biển ghi trong UNCLOS 1982.
Theo The Diplomat, đối với những ai ủng hộ luật quốc tế, việc Jakarta nêu bật trở lại phán quyết năm 2016 về Biển Đông rất đáng hoan nghênh trong bối cảnh tổng thống Duterte của nước đệ đơn kiện Trung Quốc là Philippines, đã chạy theo Bắc Kinh mà bỏ lơ văn kiện này.
Không có Manila thúc đẩy việc thực hiện, phán quyết cũng không còn được coi trọng trong chính sách của khu vực Đông Nam Á, vào lúc mà khối ASEAN rất chia rẽ, với vấn đề Biển Đông chỉ được chú ý một cách giới hạn, chủ yếu trong các cuộc gặp đa phương lớn.
Chính vì vậy việc Indonesia thể hiện lập trường cứng rắn hơn trước các đòi hỏi chủ quyền rộng khắp của Trung Quốc trên Biển Đông rất đáng chú ý trên hai cấp độ.
Thứ nhất là vì dẫu sao Indonesia vẫn nắm giữ một vị thế hàng đầu trong khối ASEAN. Việc đưa phán quyết 2016 vào trong chính sách của riêng mình về Biển Đông có thể là dấu hiệu cho thấy là Indonesia sẵn sàng có một cách tiếp cận cứng rắn tương tự đối với Trung Quốc trong khuôn khổ hiệp hội 10 nước Đông Nam Á.
Ngoài ra, việc Indonesia sẵn sàng viện dẫn phán quyết có thể làm cho Việt Nam kiên quyết hơn trong việc kiện Trung Quốc, điều từng được chuyên gia Mỹ Derek Grossman đã nêu lên trên The Diplomat gần đây, theo đó Việt Nam đang "nghiêm túc xem xét" một hành động pháp lý quốc tế.
Cho dù vậy, The Diplomat cũng nhắc lại quan điểm thận trọng của nhà nghiên cứu Evan Laksmana, chuyên gia về chính sách đối ngoại Indonesia. Trên nhật báo Hồng Kông South China Morning Post chuyên gia này nhắc nhở rằng các động thái mới đây của Indonesia không phải là một sự thay đổi lập trường, mà chỉ là một sự phát triển thêm chính sách hiện hành dưới thời tổng thống Joko Widodo.
Mai Vân
*********************
Người Trung Quốc dùng xuồng cao tốc vận chuyển hàng hóa trái phép trên vùng biển Vạn Gia (RFA, 10/06/2020)
Tỉnh Quảng Ninh phải tăng cường việc kiểm soát hoạt động xuất nhập cảnh của người Trung Quốc bằng xuồng cao tốc trên vùng biển Vạn Gia.
Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng cửa khẩu Cảng Vạn Gia, Quảng Ninh tổ chức tuần tra, kiểm soát trên vùng biển thuộc địa bàn quản lý – Ảnh : Thái Cảnh
Đó là nội dung trong văn bản của Văn phòng thường trực Ban chỉ đạo 389 quốc gia phát đi ngày 10 tháng 6 và được truyền thông trong nước loan tải.
Theo Ban chỉ đạo, trên vùng biển Vạn Gia thuộc thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh thời gian qua xuất hiện các xuồng máy được trang bị động cơ công suất 2/6 máy chạy với tốc độ cao. Đặc biệt các thuyền viên điều khiển đều mang quốc tịch Trung Quốc và một số xuồng hoạt động nhưng không có tên, số hiệu, biển kiểm soát hoặc mang biển kiểm soát giả, biển kiểm soát Trung Quốc nhằm vận chuyển hàng hóa tái xuất, xuất khẩu (trong đó có thuốc lá, rượu ngoại).
Số xuồng này thường xuyên neo đậu trên các vùng biển thuộc khu vực Vạn Gia, sau đó di chuyển vào vùng chuyển tải của cảng Vạn Gia để lấy hàng, khi có điều kiện thuận lợi sẽ vận chuyển số hàng trên quay trở lại Việt Nam để tiêu thụ.
Trong văn bản có đoạn viết : "Hoạt động của các xuồng và thuyền viên người Trung Quốc trên vùng biển Vạn Gia, Quảng Ninh rất phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh quốc gia trên biển, có dấu hiệu buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới".
Do đó, Ban Chỉ đạo yêu cầu tỉnh Quảng Ninh kiểm soát chặt chẽ không để các hoạt động trên tiếp tục xảy ra trên vùng biển Vạn Gia đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
Trong khi đó, trả lời trên tờ Tuổi Trẻ điện tử vào ngày 10/6, ông Nguyễn Văn Nghiên, Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Ninh cho rằng hoạt động xuất nhập cảnh và vận chuyển hàng hóa như Ban Chỉ đạo nêu đã được kiểm soát và từ ngày 9 tháng 5 không còn tình trạng người Trung Quốc dùng xuồng cao tốc nhập cảnh vào Việt Nam chở hàng hóa.
Đất nước đã thống nhất 45 năm. Đây là thời gian đủ để Đài Loan vươn lên thành một nước phát triển phồn vinh, phong phú vốn liếng đầu tư sang các quốc gia khác, kể cả Trung Hoa lục địa. Không đầy 40 năm, kể từ 1964, quốc gia Nam Hàn đã trở thành cường quốc kinh tế vào thứ 9 trên thế giới.
Thủ đô Seoul, Hàn Quốc, truyền cảm hứng về một đất nước thành công
Việt Nam ta thì sao ? Sau 45 năm thống nhất và rất nhiều công lao xây dựng đất nước, đất nước vẫn chưa thoát ra tình cảnh một xã hội nghèo túng, một nền kinh tế nhiều phần lệ thuộc vào sự cho thuê vốn, xuất khẩu lao động, và thiếu vắng một nền sản xuất công nghiệp cao cấp. Nguyên do của tình trạng tù đọng của đất nước chẳng ớ đâu xa : chính lề lối tổ chức xã hội, hệ thống quản lí đất nước phải chịu trách nhiệm cho sự trì trệ bao lâu nay. Hơn hai mươi năm đổi mới cũng không cởi trói đất nước khỏi những vòng tù hãm năng lực của một xứ sở giàu tiềm lực.
Hiện nay, trong bối cảnh trận đại dịch đang làm tê bại kinh tế toàn cầu, Việt Nam lại càng thêm khó khăn trong việc khởi động lại hoạt động kinh tế sau trận dịch. Cái khó ấy sẽ tăng gấp bội nếu đất nước không nhanh chóng chuyển đổi tư duy trước một xu thế đang hình thành một trật tự thế giới mới sau trận dịch Covid-19.
1. Trận đại dịch rồi sẽ qua đi
Cho đến lúc này, trận dịch Covid-19 đã kéo dài hơn 4 tháng, kể từ khi Trung Quốc chính thức công khai vào cuối tháng 12/2019. Theo nhiều nguồn tin khác nhau thì Vũ Hán đã có thể nhiễm vi trùng SARS-CoVid-2 từ tháng 9/2019 (1) nhưng thế giới bên ngoài không hề biết, và các chuyến bay hàng không từ sân bay Vũ Hán đi khắp thế giới trong suốt thời gian từ tháng 9 đến tháng 12/2019 đã mang vi trùng đi cấy khắp nơi. Đến khi nhà cầm quyền Trung Quốc công bố tình trạng dịch thì sự lây nhiễm đã lan tràn trên quy mô toàn cầu.
Các chuyến bay hàng không từ sân bay Vũ Hán đi khắp thế giới trong suốt thời gian từ tháng 9 đến tháng 12/2019 đã mang vi trùng đi cấy khắp nơi.
Sau những tuần lễ đầu tiên khi nạn dịch vừa bùng phát, hầu như các quốc gia Âu, Á, Úc, việc kiểm soát dịch bệnh đã theo một trình tự giống nhau : từ việc cách li các cá nhân có triệu chứng lây bệnh đến việc phong tỏa toàn xã hội để tránh sự lây nhiễm cộng đồng ; từ việc truy tìm dường dây lây lan đến việc xét nghiệm để xác định người cần cách li... Đến nay, sau mấy tháng theo dõi quan sát vi trùng SARS-CoVid 2, các nhà dịch tễ học quốc tế đã có thể tiến thêm một bước trong trị liệu : tìm thuốc chủng ngừa.
2. Còn lại những vấn đề của toàn cầu : kinh tế suy thoái nghiêm trọng
Có thể thấy là dịch Covid-19 là nạn dịch lớn nhất của thế kỉ XXI. Chỉ trong hơn bốn tháng, dịch đã cướp đi sinh mạng của hơn 200 nghìn người trên toàn thế giới (2). So với những trận dịch trước của thế kỉ này, như SARS (2003), dịch cúm gia cầm H5N1 (2009), hay dịch Ebola (2014), hệ quả của trận dịch lần này thật là nặng nề trên nhiều mặt sinh hoạt xã hội chứ chẳng riêng một khu vực địa lí nào trên địa cầu. Hệ lụy trước mắt là sự tê liệt các hoạt động kinh tế quốc gia do hậu quả của sự phong tỏa xã hội tại.
Sự tê liệt các hoạt động kinh tế quốc gia do hậu quả của sự phong tỏa xã hội tại. Tàu y tế USNS Comfort tại Hải cảng New York - Ảnh minh họa
Hiện nay còn quá sớm để có thể lường trước những hệ quả của trận dịch Covid-19 trên quy mô toàn cầu ; nhưng có thể thấy là trận dịch này sẽ tác động nặng nề lên kinh tế thế giới. Quốc gia nào giàu hay nghèo cũng sẽ phải đương đầu những khó khăn trong việc khởi động kinh tế sau khi dỡ bỏ lệnh phong tỏa xã hội. Trong suốt thời gian phong tỏa xã hội, nhà nước phải chi những khoản ngân sách vĩ đại chưa từng có tại nhiều nước để ứng phó với việc đình chỉ hoạt động kinh tế xã hội. Mặc dầu vậy, nhiều công ti kinh doanh phải đóng cửa, nhân viên lâm cảnh thất nghiệp, sản lượng kinh tế sút giảm nghiêm trọng.
3. Còn lại những chấn động của lề thói ứng xử của những cường quốc
Hệ quả về kinh tế là hiển nhiên. Mọi quốc gia đang phải chịu trận với dịch Covid-19 sẽ cần một thời gian để phục hưng kinh tế. Tuy nhiên, qua trận dịch lần này, thế giới đã bàng hoàng nhận ra rằng mặc dầu thế giới đã đi sâu vào toàn cầu hóa từ lâu nhưng đã co cụm vào chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi và thiếu sự chung tay giúp sức đáng lẽ cần phải có.
Việc che giấu thông tin về bệnh dịch mới là sự truy bức bác sĩ Li Wen Liang khi anh thông báo cho bạn bè đồng nghiệp về bệnh dịch khi mới phát hiện triệu chứng. Ảnh minh họa
Trước tiên là sự che giấu có chủ ý của nhà cầm quyền Trung Quốc trong suốt thời gian hai tháng trời từ tháng 9/2019 đến tháng 12/2019, khi mới phát hiện dịch bệnh. Thế giới bên ngoài không được thông tin gì về dịch. Điển hình cho việc che giấu thông tin về bệnh dịch mới là sự truy bức bác sĩ Li Wen Liang khi anh thông báo cho bạn bè đồng nghiệp về bệnh dịch khi mới phát hiện triệu chứng. Đến khi chính thức công bố nạn dịch, nhà nước Trung Quốc lại cố ý che giấu những gì thế giới cần nên biết về coronavirus. Trong suốt tháng 01/2020, các chuyến bay từ Vũ Hán đi khắp thế giới vẫn thản nhiên đem Covid-19 phát tán khắp nơi. Nhà nước Trung Quốc cũng không tạo điều kiện cần thiết cho Tổ chức y tế thế giới WHO thu thập những thông tin trung thực và cần thiết về bệnh dịch mới để chia sẻ cùng thế giới.
Sự che giấu có chủ ý này đã dẫn đến những thắc mắc chính đáng của truyền thông quốc tế và các nhà lãnh đạo quốc gia phương Tây khi họ yêu cầu nhà nước Trung Quốc hãy minh bạch trong vấn đề thông tin. Những động thái vụng về của nhà nước Trung Quốc khi trục xuất những kí giả Hoa Kì, tung hỏa mù là đoàn đại biểu quân đội Hoa Kì đã đem Covid-19 vào Vũ Hán, đòi hỏi không gọi tên dịch là dịch Vũ Hán, chọc giận báo chí Đức, đã chỉ gây hoài nghi thêm nữa trong chính giới các nơi. Tổng thống Pháp, ngoại trưởng Anh, và nhiều nhà lãnh đạo thế giới đã phát biểu lịch sự nhưng đủ cương quyết về những dấu hỏi cần có sự trả lời thỏa đáng của nhà nước Trung Quốc. Có vẻ là một đề án của nhiều quốc gia hợp kiện Trung Quốc đã gây tai họa trong việc để lây lan Covid-19 ra thế giới, làm suy sụp hoạt động kinh tế các nước với những thiệt hại to lớn không tiền khoáng hậu.
Sự nghi ngờ của các nước dân chủ về thiện chí của Trung Quốc trong việc hợp tác quốc tế trong trận đại dịch lần này còn đươc tăng thêm nữa khi họ nghĩ đến mưu đồ mờ ám của Trung Quốc trong toàn bộ sự kiện dịch Covid-19 có thể không phải là một thiên tai mà chính là một tai nạn do sự bất cẩn của những người làm việc tại một Trung tâm nghiên cứu vũ khí sinh học Vũ Hán (3).
Có thể trong nước cờ dịch Covid-19 này, Trung Quốc đã muốn dùng vũ khí chiến tranh sinh học để lên chân cường quốc hàng đầu. Đảng cộng sản Trung Quốc đã chuẩn bị chu đáo cho nước cờ này : trong những thập niện vừa qua, Trung Quốc đã dần dà xâm thực thế giới bằng con đường thực dân trá hình để đặt chân lên các xứ sở có tài nguyên có thể phục vụ cho nhu cầu càng ngày càng to lớn của họ. Con đường mà có người đã gọi thẳng là con đường "tiền thuộc địa" này gần đây đã được khoác lên cái tên mĩ miều là "Một vành đai & một con đường", thực chất là chuẩn bị cho bước bành trướng của giấc mộng Trung Hoa bá chủ thế giới (4).
Trận dịch Covid-19 lần này là lời cảnh báo mới nhất về tham vọng bá quyền của Trung Quốc. Thế giới đã có thể nhận ra những toan tính, những nước cờ chuẩn bị cho cuộc lấn sân của Trung Quốc qua những động thái đầy tính bạo động trên Biển Đông.
Hiện nay, lợi dụng tình trạng lúng túng của Hoa Kì và Châu Âu phải đối phó với trận dịch, Trung Quốc đã nhanh chóng xua lực lượng hải quân ra thao túng Biển Đông, uy hiếp các nước trong vùng. Động thái đầy tính bạo động này đã lật tẩy Trung Quốc về những hành vi gọi là nghĩa cử mới gần đây là những gói viện trợ nhân đạo gửi tặng Ý, Hoa Kì trong mùa dịch.
Và thế giới sẽ tỉnh ngộ về một đối tác nham hiểm trong quan hệ với Trung Quốc.
4. Những gì sẽ đến sau trận dịch ?
Bàn cờ thế giới còn đang trong tình trạng dở nước nhưng cũng đủ để các quốc gia dân chủ nhận ra chân tướng của Trung Quốc. Trận dịch hiện nay có thể sẽ là dấu mốc cho sự thức tỉnh của thế giới đối với hiểm họa Trung Quốc. Đó là hiểm hoa về một cường quốc đang lên và không từ tham vọng bá chủ thế giới bằng mọi phương cách, thủ đoạn bản thỉu, miễn là đạt được tham vọng.
Trận dịch hiện nay có thể sẽ là dấu mốc cho sự thức tỉnh của thế giới đối với hiểm họa Trung Quốc.
4.1. Hiện nay chưa thấy dấu hiệu của một mặt trận quốc tế để khống chế tham vọng bá chủ của Trung Quốc. Liên Hiệp Châu Âu đương còn bận đối phó với dịch. Hoa Kì cũng đang sa lầy trong cơn dịch vì những đối sách bất nhất và thất thường của giới lãnh đạo.
Mặc dầu vậy, khi các cường quốc kinh tế phương Tây đã nhận ra chân tướng giả hình của Trung Quốc trong quan hệ kinh tế và thương mại thì cũng là lúc họ nhìn ra cái bẫy nguy hại của thị trường 1,4 tỉ người kia. Hàng hóa rẻ tiền của Trung Quốc ồ ạt vào thị trường phương Tây đã làm các doanh nghiệp bản xứ khó khăn không ít trong việc duy trì sản xuất và tạo công ăn việc làm cho người dân sở tại. Nhưng mối hại lớn lao hơn nữa là hàng hóa phương Tây đã bị lấy cắp sở hữu trí tuệ các sản phẩm công nghiệp cao cấp, bị hàng nhái lũng đoạn. Sau ba bốn thập niên giao thương với Trung Quốc, phương Tây chỉ thấy họ bị người đối tác lừa đảo. Sự lừa dối mới nhất, sâu độc nhất là qua ứng xử của nhà cầm quyền Trung Quốc trong trận dịch hiện nay.
Những động thái sắp có của thế giới phương Tây sẽ như thế nào là còn tùy thuộc bản lĩnh của giới lãnh đạo các cường quốc kinh tế Châu Âu và Hoa Kì. Lớp người lãnh đạo dân túy rồi sẽ qua đi, để bài toán Trung Quốc sẽ được giải một cách xứng tầm với những mưu toan nham hiểm của Đảng cộng sản Trung Quốc đối với thế giới. Dù thế nào đi nữa, một trật tự thế giới mới sẽ hình thành sau khi trận dịch này đi qua. Vì sự sống còn của các cường quốc kinh tế phương Tây. Vì sự phát triển lành mạnh của thế giới.
4.2. Trận dịch này cũng không cho Trung Quốc nhiều cơ may, khi mà nguy cơ tái phát dịch còn tiềm phục tại chính Trung Quốc. Bộ máy kinh tế là xương sống cho tham vọng cường quốc bá chủ của Trung Quốc thì cũng đang có những khó khăn do hậu quả của dịch. Ẩn dưới bộ mặt hào nhoáng của một cường quốc là một Trung Quốc có khá nhiều mầm loạn :
a) Một nhà nước tập quyền toàn trị, không chừa sức mạnh bạo lực để giữ yên sơn hà. Trong quá trình cai trị 70 năm của Đảng cộng sản Trung Quốc, đã có nhiều phen bộ máy cầm quyền sẵn sàng dùng bạo lực để giữ vững địa vị cai trị, từ cuộc đại nhảy vọt bi thảm những năm 1950 đến "cách mạng văn hóa" (1968), Thiên An Môn (1989), những trại lao cải giam cầm hàng triệu người Duy Ngô Nhĩ hiện nay... Sự tàn ác của bộ máy tập quyền toàn trị đang là quả bom hẹn giờ của Đảng cộng sản Trung Quốc. Thế giới đã biết đến những dối trá của Đảng cộng sản Trung Quốc đối với chính nhân dân họ. Sự dối trá kéo dài quá lâu nay đã bộc lộ sự gớm ghiếc của nó.
b) Trong tình hình còn phải đối phó với dịch hiện nay, bộ máy kinh tế Trung Quốc khó có thể khởi động như trước đây : thị trường rộng lớn của hàng hóa Trung Quốc là ở phương Tây, nay bị đình trệ hết cả, sẽ không giải gỡ sự ách tắc của sản xuất. Kinh tế khó khăn kéo theo nạn thất nghiệp lớn lao, khối nợ tài chính công càng lên cao... Đây là một quả bom hẹn giờ khác trong lòng xã hội Trung Quốc. Đảng cộng sản Trung Quốc sẽ không thể khoanh tay chờ mầm loạn này nổ ra, vì nó sẽ kéo theo những đổ nát khôn lường của Trung Quốc, mà hệ quả lớn nhất sẽ là một nước Trung Quốc vỡ ra nhiều mảnh, như tình trạng Nam Tư sau Tito cuối thế kỉ trước.
c) Trận dịch hiện nay hẳn là sẽ bó tay Trung Quốc đối với những tham vọng bá quyền của họ. Sau trận dịch làm rung chuyển kinh tế toàn cầu này, thế giới sẽ không dễ dàng tham lợi mà quên mối nguy lớn lao của Trung Quốc. Ở trên đã nói đến một động thái của thế giới bên ngoài đối với sự dối trá của Trung Quốc trong thời gian khởi phát trận dịch Covid-19 : đơn kiện Trung Quốc. Đấy có thể gọi là lời cảnh báo về sự dối trá cố hữu của lề thói cai trị toàn trị mang nhãn hiệu cộng sản.
5. Trong bối cảnh lớn ấy, Việt Nam sẽ ra sao ?
Trong bối cảnh chung của thế giới nói chung và trong khu vực địa chính trị Đông Nam Á, Việt Nam sẽ hành xử như thế nào để khỏi trễ chuyến tàu về tương lai ?
Trận dịch Covid-19 được nhìn nhận như một cuộc diễn tập cho hành trình vào tương lai cho tất cả. Không trừ Việt Nam.
Hiện nay trận dịch Covid-19 được nhìn nhận như một cuộc diễn tập cho hành trình vào tương lai cho tất cả. Không trừ Việt Nam. Từ tháng 1/2020 đến nay, nhà nước Việt Nam đã nhanh chóng đề ra chủ trương "chống dịch như chống giặc". Nhà nước đã dùng phương pháp nhanh, rẻ, phù hợp với điều kiện của nước mình. Biện pháp cách li triệt để những cá nhân có thể là nguồn lây nhiễm, và sau đó là biện pháp giãn cách xã hội trong mấy tuần lễ đều là những biện pháp kiên quyết và đúng. Nhờ thế mà trong suốt thời gian ba tháng qua, tình hình lây lan dịch bệnh được khống chế tốt.
Tuy vậy, không thể tự mãn như một số quan chức ở Hà Nội khi cho rằng nhân dân đã một lòng tin theo đảng lãnh đạo và đã phát huy tình tương thân tương ái trong buổi khó khăn, thậm chí có người còn cường điệu một cách lố bịch là một lần nữa nhân dân đã phát huy lòng yêu nước (5) ! Trong suốt thời gian giãn cách, lực lượng lao động tự do là thành phần khốn khổ nhất. Chẳng qua là vì sợ dịch, sợ nhà nước trấn áp mà nhân dân đã chịu ép mình giãn cách dù phải chịu cảnh đói khổ trong suốt mấy tuần giãn cách xã hội. Chẳng vậy mà chỉ mới nghe phong thanh là sẽ nới lỏng giãn cách, người dân lao động đã túa ra đường đi kiếm sống, vì đó là đời sống của họ, nhà nước có lo nổi đâu !
Không thể dùng thành quả của ba tháng vừa qua làm công lao lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam, và cũng khó có thể nói rằng người dân tuân phục chỉ thị giãn cách của nhà nước là vì họ một lòng tin vào Đảng cộng sản Việt Nam, và phát huy chủ nghĩa yêu nước. Nói quá sự thật sẽ trở thành dối trá như bao nhiêu thành tích dối trá ghi trong lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam.
Vả chăng, không thể nhắm mắt tự ca ngợi đảng mà có thể xoay chuyển được tình hình cụ thể trước mắt, là : nguy cơ tái phát dịch Covid-19 vẫn còn treo lơ lửng trên đầu người dân, và không thể tiếp tục sử dụng biện pháp săn lùng cách li bằng khối nhân sự cồng kềnh lãng phí nặng tính chất áp chế, truy bức hơn là vì tôn trọng người dân. Giải pháp hữu hiệu và tiết kiệm nhân lực vẫn phải là giải pháp dịch tễ học : xét nghiệm virus trên từng người.
Trước mắt đã thế, nhìn về tương lai sau dịch, có thể thấy đất nước chúng ta đang trải qua một thời cơ rất tốt cho một cuộc thay đổi có tính quyết định cho tương lai : dứt khoát giã từ con đường lệ thuộc vào đế quốc Trung Hoa như suốt thời gian từ 1949 đến nay. Đó là con đường bạo ngược, dối trá và bá quyền. Ứng xử của Đảng cộng sản Trung Quốc trong trận dịch vừa qua đã nêu bật bản chất của đế quốc này. Đảng cộng sản Trung Quốc đang dẫn đưa đất nước Trung Hoa vào con đường bá đạo, đi ngược trào lưu tiến hóa của thế giới tiến bộ hôm nay.
Trong bao nhiêu năm nay, nhà nước Việt Nam chỉ tiếp tục chọn lựa con đường dễ dãi là trượt theo lối mòn của địa chính trị thời chiến tranh lạnh. Trong thời chiến tranh trước đây, Trung Quốc đã trao súng đạn vào tay con em Việt Nam tại miền Bắc để thay họ bắn giết anh em mình ở miền Nam, và Đảng cộng sản Việt Nam đã gọi đó là chiến tranh chống Mỹ cứu nước. Mỉa mai thay, khi dứt chiến tranh, Đảng cộng sản Trung Quốc lại đòi lại chi phí chiến tranh mà họ cho miền Bắc "vay" trong chiến tranh.
Khi đất nước đi vào đổi mới, Đảng cộng sản Việt Nam đã chọn lựa làm một xứ sở phiên thuộc, cuốn đất nước ta vào quỹ đạo một thị trường tiêu thụ, một xứ sở làm thuê. Đã 45 năm độc lập thống nhất, bỏ ra lượng vốn liếng cao hơn nhiều so với Nam Hàn và Đài Loan trong 30 năm đầu tư phát triển của họ. Kết quả thế nào thì thực tế cho ta câu trả lời hiển nhiên. Không thể trách ai, chỉ có thể trách là đảng cầm quyền đã không chọn lựa con đường độc lập dân tộc và phát triển.
Kể từ khi đất nước vào cuộc đổi mới, Đảng cộng sản Việt Nam đã chọn con đường đi theo chủ nghĩa tư bản thân hữu, trong đó liên minh giữa kẻ có quyền và bọn thương nhân có tiền, dẫn đến tệ nạn tham nhũng chưa từng thấy trong lịch sử Việt Nam thời hiện đại. Đó là con đường của thứ chủ nghĩa tư bản chỉ nảy sinh trong những xã hội cộng sản hay độc tài toàn trị khắp nơi, từ Liên bang Nga sang Trung Quốc, từ Đông Nam Á sang Châu Mĩ La Tinh và Châu Phi. Mô hình tư bản chủ nghĩa hoang dã như thế đã không làm giàu cho đất nước mà chỉ phục vụ những nhóm lợi ích trong lòng thiểu số cầm quyền mà thôi.
Kết quả phải đến của mô hình gọi là phát triển này là : sau 45 năm thống nhất, đất nước ta vẫn rơi xuống thứ hạng của một quốc gia nghèo nàn lạc hậu. Bộ mặt phồn hoa xa xỉ của các thành phố từ Bắc vào Nam chỉ là bộ mặt giả tạo của một đất nước đã lỡ những chuyến tàu đi về dân chủ và phồn vinh.
6. Liệu sẽ lại trễ chuyến tàu lịch sử về tương lai ?
Việt Nam chúng ta đang phải đối mặt trước ngã ba đường : hoặc tiếp tục chọn con đường của Đảng cộng sản Việt Nam đi suốt 45 năm nay, chỉ dẫn đến nghèo đói lạc hậu của thân phận làm thuê ngay trên quê hương mình, hay là con đường độc lập dân tộc, dân chủ và phồn vinh.
Liệu Việt Nam sẽ lại trễ chuyến xe lịch sử về tương lai ? - Courtesy of 123RF.com - Ảnh minh họa
Có thể những thắng lợi của một thời chiến tranh giành độc lập thống nhất đã được Đảng cộng sản Việt Nam khoác lên những hào quang như là những điều thần kì, và hầu như lịch sử chưa đủ một độ lùi cần thiết để giải hoặc những hào quang thời chiến đó. Tuy nhiên, điều hiển nhiên là trong 45 năm qua, sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam đối với việc xây dưng đất nước trong hòa bình đã là một thất bại khó chối cãi. Bao nhiêu công của, bao nhiêu sức dân, bao nhiêu đầu tư vào xây dựng và phát triển đất nước xứng tầm thời đại đã không đưa đến những kết quả mong muốn. Nguyên nhân đầu tiên và cuối cũng vẫn là sự thao túng độc quyền của Đảng cộng sản Việt Nam đã triệt tiêu sức bật của đại khối dân tộc, lãng phí bao nhiêu trí tuệ sáng tạo của các tầng lớp xã hội khác nhau trong cộng đồng dân tộc.
Đã có nhiều tiếng nói trung trực của những công dân, những tổ chức chính trị yêu nước, cùng khuyến nghị đảng cầm quyền nên vì quyền lợi của dân và nước mà nhìn ra con đường về tương lai. Điển hình là Thư ngỏ của 61 đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam đề ngày 27/04/2014 (6), gửi Ban Chấp hành Trung ương và toàn thể đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam, trong thời gian chuẩn bị Đại hội Đảng cộng sản Việt Nam khóa XII. Đó là những tiếng nói của lương tâm đảng viên, cũng là phù hợp với tiếng nói của những người dân chủ Việt Nam khắp nơi.
Nay cục diện thế giới đã đổi thay, con đường của Trung Quốc chỉ dẫn nước ta tiếp tục làm thân phận lệ thuộc kinh tế, thân phận chư hầu. Dứt bỏ thân phận một đất nước chư hầu để mở rộng quan hệ với thế giới sẽ là lối thoát vinh quang cho đất nước của thế kỉ XXI. Con đường tương lai nhất thiết phải là con đường giữ vững độc lập dân tộc nhưng không chấp nhận làm phiên thuộc cho bất cứ thứ đế quốc nào. Hiện nay, cuộc cờ thế giới đang ngả theo hướng tranh giành ảnh hưởng của ba cường quốc có thế lực hiện nay : Hoa Kì, Nga và Trung Quốc. Cả ba quốc gia này đang trải qua những biến động khó lường trong thời đại dịch này. Cả ba nước này đều đang đi những bước khác nhau nhưng cùng chuẩn bị cho cuộc thư hùng tranh giành thế mạnh cho cuộc phân chia trật tự thế giới mới.
Việt Nam chúng ta cần chuẩn bị cho một chọn lựa tốt nhất cho hành trình về tương lai dân chủ và phồn vinh. Giải pháp tối ưu cho một cuộc lên đường về tương lai sáng láng cho đất nước sẽ không phải là đi xách cờ hiệu chạy theo một phe nào trong cuộc thư hùng không mấy hứa hẹn tốt đẹp cho đất nước mình. Con đường Việt Nam phải là con đường độc lập dân tộc và liên lập đa phương trong cuộc cờ thế giới. Kinh nghiệm của thế kỉ XX là một kinh nghiệm đắng cay của một quốc gia chư hầu.
Có đại đoàn kết quốc dân thì không khó huy động sức mạnh toàn diện của đại khối dân tộc.
Giữ vững con đường độc lập, đất nước chúng ta mới có cơ hội phát huy khối đại đoàn kết quốc gia, trong đó mọi tiếng nói đều được lắng nghe, mọi quan điểm khác nhau được tôn trọng. Có đại đoàn kết quốc dân thì không khó huy động sức mạnh toàn diện của đại khối dân tộc. Cần dứt khoát loại bỏ óc độc quyền chính trị, chuyên đoán trong quản lí đất nước. Huy động sức mạnh đại khối dân tộc không gì bằng đường lối đại đoàn kết dân tộc, phát huy sức mạnh trí tuệ toàn dân trong việc xây dựng đất nước sau thời hậu đại dịch này, trong một chiều hướng mới của trật tự thế giới đang hình thành từ hệ quả nặng nề của trận đại dịch này.
Chỉ có thế, đất nước chúng ta mới khỏi trễ thêm lần nữa chuyến tàu lịch sử tiến về tương lai độc lập dân tộc và phồn vinh.
Đoàn Xuân Kiên
(02/05/2020)
Chú thích :
(1) Newsweek, ngày 17/4/2020, "Coronavirus Outbreak May Have Started as Early as September, Scientists Say"
(2) Theo Worldometers, ngày 26/4/2020, số tử vong : 205528
(3) Xem : Trọng Thành, "Covid-19 : Phòng thí nghiệm P4 tại Vũ Hán, bài học lọc lừa", RFI
(4) Xem : Maajid Nawaz, "Is China preparing for war ?", UnHerd
(5) Xem : Chương trình thời sự VTV 1 ngày 23/04/2020. Xem thêm : Nguyễn Ngọc Chu, "Có thật đúng như lời ông Hoàng Bình Quân ?"
(6) Thư ngỏ của 61 đảng viên ngày 27/04/2014 trước thềm Đại hội XII Đảng cộng sản Việt Nam
Nói chuyện quyền dân hay nhân quyền với chế độ cộng sản Việt Nam như nước đổ đầu vịt hay nước đổ lá khoai, thế mà nhà nước và báo đài đảng thì cứ oang oang cái mồm "Tôn trọng, bảo vệ và thúc đẩy quyền con người là chủ trương nhất quán của Việt Nam".
Người phóng ra câu nói nhạt như nước lã ao bèo này hôm 23/3/2020, là phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng.
Ngoài ra, báo Quân đội nhân dân - cái loa của Tổng cục Chính trị, Bộ Quốc phòng - cũng tát nước theo mưa bằng giọng điệu lãng nhách rằng :
"Thúc đẩy và bảo vệ quyền con người là những vấn đề trọng tâm trong triển khai Hiến pháp năm 2013, trong chính sách phát triển kinh tế-xã hội cũng như trong thực tiễn đời sống ở Việt Nam" (Quân đội nhân dân, 23/03/2020).
Những tuyên bố không đúng sự thật này của Việt nam được đưa ra nhằm phản bác Báo cáo thường niên của Bộ Ngoại giao Mỹ, công bố ngày 11/03/2020, về tình hình nhân quyền ở Việt Nam năm 2019.
Báo cáo Mỹ không thay đổi nhiều với các vi phạm nhân quyền của nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam trong các năm trước, nhưng vẫn lập lại những vi phạm cũ với cường độ đàn áp mạnh hơn và có phối hợp chặt chẽ hơn giữa Bộ Cộng an và Quân đội.
Báo cáo Mỹ nói gì ?
Nhìn tổng quát, các vi phạm nhân quyền (được tạm dịch) bao gồm :
"Tiếp tục tình trạng giết người bất hợp pháp và bừa bãi ; cưỡng chế đưa đi mất tích ; tra tấn bởi nhân viên công lực ; bắt bớ và giam giữ tùy tiện bởi nhà nước ; các tù nhân chính trị ; thiếu độc lập của hệ thống pháp lý ; xâm phạm bừa bãi và phi pháp đối với quyền riêng tư…
Tồi tệ hơn là ngăn cấm quyền phát biểu tự do, báo chí, internet, kể cả việc bắt bớ bừa bãi và truy tố những người chỉ trích chính phủ, kiểm duyệt, ngăn chặn các cổng thông tin điện tử và tội trạng hóa các hành động này ; tăng cường can thiệp vào các cuộc hội họp ôn hòa và tự do tập hợp ; hạn chế quyền tự do đi lại của những người hoạt động nhân quyền ; ngăn chặn các hoạt động chính trị ; hành động tham nhũng gia tăng đáng kể ; phi pháp hóa các nghiệp đoàn thương mại độc lập ; buôn bán con người và sử dụng lao động trẻ em".
Nhưng trong trường hợp Việt Nam, đã và đang có rất nhiều trẻ em phải lao động dưới tuổi tối thiểu 15, nữ chiếm đa số, đặc biệt ở thôn quê, vùng cao và hải đảo nghèo.
Theo tin của Tổ chức Lao động Quốc tế-Văn phòng Việt Nam (ILO, International Labor Organization-Vietnam) thì một thống kê điều ra năm 2012 của Bộ Lao động Việt Nam, được phổ biến năm 2014, cho thấy :
"Trong tổng số trên 18,3 triệu trẻ em, có khoảng 1/6 trong số này (2,83 triệu em) đang tham gia hoạt động kinh tế, trong đó 42,6% là trẻ em gái. Gần 86% trẻ em hoạt động kinh tế sinh sống ở nông thôn và gần 2/3 số này thuộc nhóm 15 - 17 tuổi. Do đặc thù của nền kinh tế còn phát triển ở giai đoạn thấp, tuổi bắt đầu tham gia hoạt động kinh tế khá sớm, phổ biến từ 12 tuổi trở lên. Việc tham gia hoạt động kinh tế có ảnh hưởng đến tình hình học tập của trẻ, với khoảng 41,6% trẻ em tham gia hoạt động kinh tế không đi học (trên 2% chưa từng đi học). Thời gian làm việc của trẻ em khá dài, với khoảng 27,4% trẻ em làm việc trên 42 giờ/tuần".
Nghiên cứu cũng cho biết :
"Có khoảng 278.884 lao động trẻ em trong ngành trồng lúa. Khoảng 32,9 phần trăm, hay 91.753 em trong số này dưới 15 tuổi, là độ tuổi lao động tối thiểu ở Việt Nam. Trong số ước tính 278.884 lao động trẻ em trồng lúa, có 13,6 phần trăm từ 5-11 tuổi, 19,3 phần trăm từ 12-14 tuổi, và 67,1 phần trăm từ 15-17 tuổi. Cuộc điều tra này xem một trẻ em là lao động trẻ em nếu em đó làm việc quá số giờ mỗi tuần cho độ tuổi của mình, hoặc nếu em đó tham gia những công việc mà luật pháp quốc gia cấm làm nếu chưa đủ tuổi" (Theo tin của Prav-TV) (1).
Ngoài ra thân nhân của những người bị chết ở đồng Công an bị khủng bố và hành hạ bời chính quyền địa phương (2).
Nói có mà không
Phần mở đầu trong Báo cáo của Hoa Kỳ tuy tóm lược, nhưng rất đầy đủ, đã nói hết những vi phạm nhân quyền của nhà nước cộng sản Việt Nam về các quyền của công dân đã được công nhận trong Hiến pháp sửa đổi năm 2013.
Tiêu biểu như trong Điều 25 ghi rằng :
"Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình. Việc thực hiện các quyền này do pháp luật quy định".
Nhưng trong thực tế, người dân chưa bao giờ được thực thi các quyền này. Nhà nước có Luật Báo chí, nhưng chi áp dụng cho báo chí của đảng, của các tổ chức do đảng thành lập hay yểm trợ và của nhà nước từ trung ương xuống cơ sở.
Những người làm báo, hoặc là đảng viên hay nhân viên phải phục tùng lệnh phục vụ và tuyên truyền cho Đảng. Tuy mỗi báo, Đài phát thanh, đài Truyền hình có một Tổng Biên Tập, nhưng quyền cao nhất và kiểm soát tất cả các Tổng Biên tập lại nằm trong tay Trưởng ban Tuyên giáo trung ương, bây giờ là ông Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị.
Tư nhân không có quyền ra báo và những nhà báo độc lập, tự do -- đa số là các Bloggers, Facebookers – hoàn toàn không được tự do truyền tải thông tin theo ý muốn. Họ bị khống chế, đe dọa và đàn áp, kể cả bị bắt giam, truy tố, phạt tiền và phạt tù.
Bên cạnh đó là các cuộc hội họp của dân, nếu không có phép, bị dẹp tan, những người chủ xướng bị bắt điều tra, phạt tù (trong trường hợp bị khép tội có âm mưu lật đổ chính quyền, chống lại nhà nước, chống lại nhân dân v.v.).
Hai Dự luật Lập hội và Biểu tình, sau nhiều năm sửa đổi, vẫn chưa được thảo luận tại Quốc hội, trong khi Công an lại được lệnh đàn áp các cuộc biểu tình chống Trung Quốc lấn chiềm biển đảo của Việt Nam do các nhóm Tổ chức Dân sử chủ động.
Người dân cũng rất công phẫn khi bị đàn áp trong các lần tổ chức truy điệu và ghi công các chiến sĩ, của cả hai chế độ Việt Nam Cộng Hòa và của cộng sản Việt Nam, đã hy sinh trong các cuộc chiến bảo vệ lãnh thổ chống quân Tầu xâm lược ở Hoàng Sa tháng 01 năm 1974, cuộc chiến Gạc Ma, Trường Sa ngày 14/03/1988 và 10 năm chiến tranh biên giới, 1979-1989.
Trong lĩnh vực tôn giáo, chả cần phải nói nhiều thì ai cũng biết, chủ trương "xin-cho", kiểm soát và tìm mọi cách để ngăn cản các hoạt động tôn giáo, nhất là đối với các tôn giáo không chịu khép mình cho nhà nước chi phối, kiểm soát, là ưu tiên hàng đầu của Đảng.
Bằng chứng như Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất (tên quen thuộc là Phật giáo Ấn Quang) đã bị phá hoại làm tan rã vì không chịu chui vào tổ chức Giáo hội Phật giáo "quốc doanh" Việt Nam.
Giáo hội Công giáo, tuy có hậu thuẫn quốc tế của Vatican và Giáo hoàng, nhưng vẫn phải đương đầu với muôn vàn trở ngại trong việc tu hành, bổ nhiệm và thuyên chuyển các linh mục và giám mục. Những linh mục, tiêu biểu như các Dòng Chúa Cứu Thế Sài Gòn, hoạt động xã hội, nhân đạo và bảo vệ quyền làm người để tuyên dương đức tin Thiên Chúa, đã bị trù dập, bị cưỡng bách phân tán đến các vùng xa xôi, hẻo lánh.
Ấy thế mà người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng, khi được báo chí hỏi phản ứng về Báo cáo nhân quyền của Mỹ, đã nói :
"Báo cáo vẫn còn một số nội dung thiếu khách quan dựa trên những thông tin không được kiểm chứng về thực tế tại Việt Nam" (Tin Bộ Ngoại giao, ngày 23/03/2020).
Nhưng tin nào "chưa được kiểm chứng thực tế" mà nói bừa như thế. Tình trạng bịt miệng dân, đàn áp các Bloggers, Facekookers và các nạn nhân tranh đấu cho dân chủ, nhân quyền đã bị đàn áp và đang bị khống chế còn sống khắp nơi ở Việt Nam thì có cần phải kiểm chứng không ?
Về phần mình, báo Quân đội nhân dân cũng gọi Báo cáo Mỹ là :
" Phi lý và kỳ cục. Phi lý là bởi nội dung của bản báo cáo này rõ ràng đi ngược với thực tế. Kỳ cục vì cuối cùng đây vẫn chỉ là tập hợp của những nhận xét thiếu thiện cảm mang tính cố hữu, để rồi kết luận với điệp khúc cũ : Việt Nam vi phạm nhân quyền".
Báo này còn cường điệu :
"Chỉ trích vô căn cứ về tình hình vi phạm nhân quyền tại Việt Nam… hạn chế các quyền tự do, bao gồm tự do biểu đạt, tự do báo chí, tự do internet và tự do tôn giáo… Đây là những luận điệu không mới, trước hết bởi nó vẫn sa lầy trong cách nhìn nhận "không trúng và không đúng" sự thật".
Cuối cùng báo của Bộ Quốc phòng kết luận :
"Dù đã "xuống tông" so với những báo cáo trước đây và thừa nhận những thành tựu bảo vệ quyền con người của Việt Nam, song báo cáo về tình hình nhân quyền Việt Nam 2019 của Bộ Ngoại giao Mỹ vẫn chứa đựng những nhận định thiếu khách quan, được chắp vá bằng những thông tin không chính xác, phản ánh sai lệch về tình hình thực tế" (Quân đội nhân dân, 23/03/2020).
Human Rights Watch - Vietnam
Nhưng đâu chỉ có Bộ Ngoại giao Mỹ đã phơi ra sự thật những vi phạm nhân quyền của Việt Nam. Cả Human Rights Watch cũng đã vào cuộc từ rất sớm.
Trong báo cáo ngày 14/01/2020, theo tường thuật của Phóng viên Thanh Phương, Đài Phát thanh Quốc tế Pháp (RFI, Radio France International) thì :
"Bản Báo cáo Thế giới, dày 652 trang, của Human Rights Watch trình bày tình hình nhân quyền tại 100 quốc gia trong năm 2019. Trong phần nói về Việt Nam, ông Brad Adams, giám đốc Ban Á Châu của tổ chức Theo Dõi Nhân Quyền, nói :
"2019 là một năm tàn khốc đối với các quyền tự do cơ bản ở Việt Nam. Chính quyền Việt Nam khẳng định rằng người dân Việt Nam được hưởng quyền tự do ngôn luận, nhưng "quyền tự do" này biến mất khi được sử dụng để kêu gọi dân chủ hay chỉ trích Đảng cộng sản cầm quyền".
Báo cáo của Human Rights Watch ghi nhận :
"Nhà nước độc đảng hạn chế gắt gao mọi quyền chính trị và dân sự cơ bản, và cấm mọi hoạt động bị Đảng cộng sản cầm quyền coi là mối nguy đối với độc quyền lãnh đạo của họ. Đặc biệt là các nhà hoạt động và blogger vẫn bị theo dõi, cấm đi lại, hành hung, thẩm vấn và bắt giữ, bị các tòa án kết tội và tuyên án bản án tù nhiều năm".
Cũng theo Human Rights Watch, chính quyền Việt Nam vẫn cấm các hoạt động tôn giáo bị họ tùy tiện cho là gây phương hại cho "lợi ích quốc gia", "trật tự công cộng", hay "khối đoàn kết dân tộc". Những người theo các tổ chức tôn giáo không được chính quyền công nhận thì bị kiểm điểm, buộc từ bỏ tín ngưỡng, bị câu lưu, thẩm vấn, đánh đập và bỏ tù" (RFI tiếng Việt).
Sự thật trước mắt
Vậy từ "không được kiểm chứng" cho đến "phi lý, kỳ cục" hay "sai lệch" đã diễn ra trước mắt Giáo sư, Tiến sĩ, cựu đảng viên Nguyễn Đình Cống như thế nào ?
Ông viết :
"Mọi người có Nhân quyền và Dân quyền. Nhân quyền do Thượng đế ban cho, Dân quyền do Hiến pháp quy định. Trong Dân quyền thì quyền ứng cử, bầu cử người đại diện là thiêng liêng. Thực hiện việc đó một cách thật sự tự do dân chủ là mở đầu việc Lập Quyền Dân. Thế mà việc bầu cử đang bị Đảng cộng sản lợi dụng bằng trò dân chủ giả hiệu.
Ở các nước dân chủ, khi bầu cử mà có trên 70% cử tri tham dự, người ta cho rằng đó là con số khá lớn. Ở Việt Nam, mỗi lần bầu Quốc hội người ta thúc ép để có gần 100% cử tri tham gia, nhưng tiếc rằng phần lớn trong số cử tri đã bị lợi dụng, bị lừa dối mà không biết hoặc có biết nhưng phải cúi đầu tuân theo. Cử tri không thích thú gì với dân chủ giả hiệu trong bầu cử. Họ giữ lại tên người này, gạch tên người nọ trong lá phiếu mà bản thân không biết những người đó có năng lực và phẩm chất như thế nào. Phải chăng họ chỉ là con rối trong tay ban bầu cử do Đảng cộng sản thao túng ?"
(trích "Lòng yêu nước, Đảng cộng sản và Lập quyền dân", Tác giả Nguyễn Đình Cống, ngày 20/03/2020)
Khi nói về chủ mưu chiếm quyền dân của đảng cộng sản Việt Nam từ rất sớm, Nhà giáo ưu tú tại Đại học Xây dựng, Nguyễn Đình Cống, người nổi tiếng về nghiên cứu bê tông và các lĩnh vực khác trong xây dựng viết :
"Đảng cộng sản Việt Nam, ban đầu là đảng cách mạng dựa vào lòng yêu nước của dân để phát triển, khi giành được chính quyền rồi thì trở thành đảng thống trị. Họ tự tuyên bố là đảng lãnh đạo, đảng cầm quyền, nhưng thực chất là đảng độc tài toàn trị. Họ tuyên truyền là giành chính quyền về tay nhân dân, nhưng thực ra là dùng sức dân để giành chính quyền cho họ. Thực chất Đảng cộng sản đã cướp quyền của dân. Họ lợi dụng và làm hoen ố Lòng yêu nước bằng cách bắt gắn nó với yêu chủ nghĩa xã hội, tức là yêu Đảng cộng sản. Họ dựa vào Lòng yêu nước của các đảng viên và của toàn dân để giành chiến thắng trong các cuộc chiến tranh, nhưng khi họ thực hành cách mạng vô sản, chuyên chính vô sản thì phạm phải nhiều thất bại như cải cách ruộng đất, hợp tác hóa nông nghiệp, cải tạo công thương nghiệp, kinh tế quốc doanh, đàn áp tự do tư tưởng, độc quyền đảng trị , lệ thuộc Trung cộng, v.v".
Giáo sư Nguyễn Đình Cống sinh ngày 12/12/1937 tại Quảng Phong, Quảng Trạch, Quảng Bình, đã chính thức tuyên bố ra khỏi đảng 3/2/2016.
Ông khẳng khái nói thẳng :
"Nhân dân Việt Nam đã để cho Đảng cộng sản lợi dụng lòng yêu nước quá nhiều, đã làm ngu dân bằng cách nhồi sọ chủ nghĩa Mác Lê, không cho ai tự do tư tưởng, ngăn cấm làm phản biện, chủ trương nhấn chìm dân tộc vào vòng tăm tối".
Như vậy thì đã rõ chưa, hay cần nhân dân cả nước, với trên 90 triệu người, đứng lên móc mắt,chỉ mặt thì đảng, chính phủ và báo, đài nhà nước mới "sáng mắt sáng lòng" trước những lời lẽ phản động về quyền dân ?
Phạm Trần
(26/03/2020)
(1) Nguyên văn phần Anh ngữ trong Báo cáo nhân quyền Việt Nam năm 2019 :"Significant human rights issues included : unlawful or arbitrary killings by the government ; forced disappearance ; torture by government agents ; arbitrary arrests and detentions by the government ; political prisoners ; significant problems with the independence of the judiciary ; arbitrary or unlawful interference with privacy ; the worst forms of restrictions on free expression, the press, and the internet, including arbitrary arrest and prosecution of government critics, censorship, site blocking, and criminal libel laws ; substantial interference with the rights of peaceful assembly and freedom of association ; significant restrictions on freedom of movement including exit bans on activists ; restrictions on political participation ; significant acts of corruption ; outlawing of independent trade unions ; trafficking in persons ; and use of compulsory child labor".
(2) Family members of individuals who died in police custody reported harassment and abuse by local authorities.
Virus corona : Ca "số 17" soi tỏ nhiều lỗ hổng của phòng dịch Việt Nam (RFI, 07/03/2020)
Đêm 06/03/2020, chính quyền Hà Nội họp khẩn. Bệnh nhân nhiễm virus corona thứ 17 làm rung chuyển bầu không khí lạc quan tại Hà Nội, vốn được coi là một ốc đảo bình an, miễn nhiễm với virus, nhờ nỗ lực của chính quyền kể từ đầu mùa dịch. Nhưng ca bệnh "số 17" cũng làm lộ ra hàng loạt lỗ hổng của hệ thống phòng dịch Việt Nam.
Tẩy trùng trên một chuyến bay của hãng hàng không Vietnam Airlines, Hà Nội, ngày 21/02/2020. Reuters/Kham
Bệnh nhân N.H.N., 26 tuổi, cư trú tại phường Trúc Bạch, quận Ba Đình, Hà Nội, làm nghề quản lý khách sạn, sau chuyến đi Châu Âu trở về nước ngày 02/03, đã bị ho, sốt…, nhập viện ngày 05/03. Tại Châu Âu, bệnh nhân đã từng có mặt tại vùng Lombardi (Ý), Luân Đôn và Paris. Theo báo chí Nhà nước, đầu giờ tối ngày 06/03, Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương thông báo với Ban chỉ đạo chống Covid-19 của Hà Nội về kết quả xét nghiệm dương tính với virus của nữ bệnh nhân. Nhà ở của cô N.H.N. tại phố Trúc Bạch và một số nhà xung quanh bị phong tỏa. 22 giờ 30 phút, chính quyền Hà Nội họp phiên bất thường về bệnh nhân nhiễm virus corona thứ 17.
Việt Nam vốn được coi là điểm đến "an toàn", trong bối cảnh dịch Covid-19 xuất phát từ Trung Quốc, đã lan rộng khắp thế giới, với khoảng 90 quốc gia, khoảng 100.000 người chính thức được công nhận nhiễm virus, gần 3.500 người thiệt mạng. Riêng tại Việt Nam, từ ba tuần qua, không có thêm ca nhiễm mới nào. Người cuối cùng rời bệnh viện cách nay hơn một tuần. Về mặt chính thức, đã không có ai chết vì Covid-19. Nằm ngay sát tâm dịch Trung Quốc, sự bình an của Việt Nam trở thành một bất ngờ đối với thế giới, nhưng cũng đặt ra nhiều dấu hỏi.
Hàng trăm trang Facebook giả mạo
Đối với một bộ phận dân chúng, bệnh nhân thứ 17 thực sự là một tai họa. Theo mạng zing.vn, ngay sau khi có tin chính quyền Hà Nội ghi nhận trường hợp người Hà Nội đầu tiên mắc Covid-19, "hàng trăm trang Facebook giả mạo cô gái nhiễm virus corona" đã được lập ra, để thu hút những phẫn uất của dân mạng. Một số tài khoản còn giả danh cô gái lên tiếng xin tha lỗi, vì đã không tự ý thức phải cách ly, khi từ vùng dịch trở về. Nhiều người tưởng rằng đây là các tài khoản thật và đưa ra hàng loạt bình luận, chửi rủa, kêu gọi trả thù (theo zing.vn, mục đích chủ yếu của việc tạo ra nhiều trang giả mạo trong số đó thực ra là để câu like và tăng tương tác để bán lại tài khoản). Tuy nhiên, các thông điệp nổi giận không chỉ xuất hiện trên những trang Facebook giả mạo. Trên các trang Facebook thật, người ta cũng có thể dễ dàng tìm thấy những lời lẽ đầy oán giận, lên án "Kẻ chơi bời giữa mùa dịch bệnh - Kẻ phá hoại công sức phòng chống dịch của cả dân tộc Việt Nam - Kẻ gieo rắc nỗi hoang mang cho dân tộc Việt Nam"…
Tuy nhiên, không khí bình an, trước tai họa, mà nhiều người dân mường tượng không hẳn đã là cảm nhận từ phía bộ máy chính quyền.
Giới cầm quyền như ngồi trên lửa
Trên thực tế, từ khoảng một tuần nay, hệ thống chính trị Việt Nam dường như đã cảm thấy rất lo âu trước nguy cơ dịch Covid-19 một lần nữa đến gần. Một phần do tình hình dịch bệnh đang ngày càng nghiêm trọng hơn ở nhiều nơi trên thế giới, một phần khác có thể nhiều người trong bộ máy chính quyền hiểu rằng bản thân dịch bệnh trong nước cũng không hẳn đã bình ổn, như các số liệu chính thức mà chính quyền đưa ra để chứng minh. Ngày 04/03, Ban chỉ đạo chống dịch Covid-19 quốc gia phối hợp với bộ Quốc Phòng tổ chức diễn tập đối phó, với kịch bản cao nhất có đến "30 000 người nhiễm virus" (thông tin đã được cải chính sau đó).
Ngay từ cuối tháng 2/2020, chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung đã nhiều lần cảnh báo đây là thời điểm "có nguy cơ lây nhiễm cao nhất" và yêu cầu nâng mức cảnh báo.
"Kịch bản hoàn hảo" bị vỡ
Đối với khá nhiều người thì bệnh nhân thứ 17 đã phá vỡ một kịch bản hoàn hảo về một hệ thống y tế tuyệt vời, mà chính quyền Việt Nam cố gắng tạo dựng, khi chứng minh là chính quyền đã làm tất cả để phòng ngừa, khống chế dịch, và điều trị tốt nhất cho người không may mắc bệnh.
Nhưng ngược lại, nhiều nhà quan sát cũng cho rằng chính bệnh nhân số 17 đã cho thấy rõ nhiều kẽ hở và khuyết tật của hệ thống phòng dịch Việt Nam, ít nhất xét về mặt chính thức, hay nói một cách hình tượng là về "phần nổi của tảng băng", bởi phần chìm cần có những điều tra.
Lỗ hổng thứ nhất : Lọt lưới hàng rào kiểm soát y tế cửa khẩu sân bay. Kể từ ngày 29/02/2020, toàn bộ khách đã từng đi qua Iran và Ý phải khai báo y tế. Bệnh nhân số 17 trở về Việt Nam sáng sớm ngày 02/03, với triệu chứng ho, đau mỏi người từ trước đó.
Lỗ hổng thứ hai : Chính quyền đã không yêu cầu công dân Việt Nam trở về từ Châu Âu, nơi có một số vùng dịch, từ nhiều tuần qua, khai báo với cơ quan y tế. Trong cuộc họp chiều ngày 06/03, chủ tịch Hà Nội đã chính thức yêu cầu các "quận, huyện, phường, xã tuyên truyền tới từng tổ dân phố… tới từng hộ dân, chủ động kê khai thông tin về học sinh, sinh viên, người thân đi các nước Châu Âu đang có dịch, về từ ngày 20/2 đến nay" (báo Tuổi Trẻ).
Lỗ hổng thứ ba : Nhân viên y tế không thực hiện đúng quy trình bảo hộ khi tiếp xúc với bệnh nhân trong mùa dịch. Theo chủ tịch Hà Nội, tổng cộng đã có 18 nhân viên y tế tiếp xúc với bệnh nhân số 17, mà không áp dụng biện pháp bảo hộ nào (việc không thực hiện đúng quy trình bảo hộ rất có thể diễn ra trong bầu không khí lạc quan chung, trong bối cảnh nhiều người coi dịch bệnh Covid-19 đang trên đà được dập tắt hoàn toàn).
Lộ trình ở Hà Nội : Một số nghi vấn
Về mặt chính thức, có ít nhất 25 người tiếp xúc với bệnh nhân số 17, theo báo cáo nhanh của sở Y tế (bao gồm 18 nhân viên y tế, 2 người thân, 5 người giúp việc và lái xe). Tuy nhiên, hiện tại vẫn còn khá nhiều bí ẩn xung quanh các di chuyển của cô gái nhiễm virus tại Hà Nội.
Theo một báo cáo của sở Y tế (ngày 06/03), "từ khi về nước, bệnh nhân đã tự cách ly tại phòng riêng, đeo khẩu trang, hạn chế tiếp xúc với người trong gia đình, và không ra khỏi nhà". Trong cuộc họp đặc biệt đêm 06/03, bí thư thành ủy Hà Nội Vương Đình Huệ bảo đảm là bệnh nhân N.H.N. "tự biết có khả năng lây bệnh nên chủ động không tiếp xúc với mọi người, đặc biệt là người nhà của mình, nhưng lại không chủ động khai báo với nhà chức trách".
Tuy nhiên, trên một số mạng xã hội, có thông tin cho rằng bệnh nhân đã xuất hiện ở khu nhà T18 Time City và khu vực này hiện đang được tẩy trùng. Cũng có một số thông tin khác chưa được kiểm chứng cho thấy người bệnh còn đến một số nơi khác trong thành phố. Nhiều người lên án cô gái reo rắc thảm họa.
Bệnh nhân Covid-19 đầu tiên theo dự đoán ?
Đối với nhiều người, ca bệnh "số 17" là một tai họa hoàn toàn không đáng có, do hành động vô trách nhiệm của một cá nhân. Nhưng với nhiều người khác, thì điều gì đến ắt sẽ phải đến. Dù có là bệnh nhân N.H.N. hay ai khác, Việt Nam chắc chắn sớm muộn cũng sẽ phải đối diện với những ca nhiễm virus mới, do nhiều lỗ hổng trong hệ thống phòng dịch. Vẫn theo cách nhìn này, thì cho đến nay, sở dĩ mọi sự đều có vẻ diễn ra suôn sẻ, có lẽ là do chính quyền đã nắm hoàn toàn bộ máy xét nghiệm, chẩn đoán, truyền thông… Việc công nhận một trường hợp nhiễm Covid-19 hay không do giới chính trị quyết định.
Một số người đặt giả thiết, nếu N.H.N không phải là con nhà gia thế, hay có nhân thân đặc biệt, thì dù có nhiễm virus corona cũng rất có thể sẽ bị coi như là không. Đổi trắng thay đen vốn là chuyện dễ dàng đối với những người nắm trọn quyền lực trong tay.
Tuy nhiên, cũng có thể có một lô-gic hoàn toàn khác. Con số 17 có lẽ là điều không thể tránh khỏi, khi Việt Nam "đang phải chuyển sang trạng thái phòng chống ở mức độ cao hơn, quyết liệt hơn, toàn diện hơn", theo nhận định của thứ trưởng bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, bên lề lễ ra mắt Trung tâm Quản lý, điều hành hỗ trợ chuyên môn chẩn đoán điều trị Covid-19, sáng ngày 05/03. Tân thứ trưởng Y tế dự đoán sẽ có "ca Covid-19 mới".
Cũng đúng ngày 05/03, bệnh nhân N.H.N. nhập viện. Kết quả dương tính với Covid-19. Theo chính quyền, Việt Nam đã sở hữu bộ xét nghiệm cho phép xác định virus "chỉ sau hơn một giờ", với "kết quả chính xác 100%". Bệnh nhân số 17 chính là ca Covid-19 đầu tiên, theo dự đoán của ông thứ trưởng.
Trọng Thành
******************
Virus corona : Số người lây nhiễm tăng thêm tại Việt Nam (RFI, 07/03/2020)
Theo tin từ báo chí trong nước, Bộ Y tế Việt Nam chiều nay, 07/03/2020, vừa thông báo tổng cộng đã có 20 ca nhiễm virus corona chủng mới ở Việt Nam. Hai bệnh nhân mới là bác gái và người lái xe riêng của nữ bệnh nhân đầu tiên tại Hà Nội và cũng là người thứ 17 bị lây nhiễm.
Một đoạn phố Trúc Bạch, Hà Nội, nơi cư trú của ca nhiễm virus corona thứ 17 ở Việt Nam, bị cách ly từ đêm 06/03/2020. Reuters/Kham
Trước đó, bộ Y tế Việt Nam thông báo ca nhiễm virus corona thứ 18 tại Việt Nam. Bệnh nhân là một thanh niên 27 tuổi, quê ở Vũ Thư, Thái Bình, từ Daegu, Hàn Quốc, về Việt Nam ngày 04/03, và đã được đưa đi cách ly tập trung. Kết quả xét nghiệm cho thấy anh này có phản ứng dương tính với virus.
Người bị nhiễm thứ 17 và cũng là đầu tiên ở thủ đô Việt Nam là một cô gái 26 tuổi, cư trú tại phường Trúc Bạch, quận Ba Đình, Hà Nội, làm nghề quản lý khách sạn. Theo báo cáo của Sở Y tế Hà Nội, ngày 15/02, cô bay từ Hà Nội sang thăm người thân tại Luân Đôn. Ngày 18/02, cô đã từ Luân Đôn, sang Milan, tỉnh Lombardia của Ý để du lịch, khi tỉnh này chưa ghi nhận dịch Covid-19 bùng phát. Đến ngày 20/02, cô đã quay về Luân Đôn, rồi 5 ngày sau đó sang Paris du lịch một ngày và có gặp chị gái tại đây, trước khi trở lại Luân Đôn ngày hôm sau.
Khi từ Châu Âu trở về nước ngày 02/03, cô đã bị ho, sốt…, rồi nhập viện ngày 05/03. Đến hôm qua, Bệnh Viện Nhiệt Đới Trung Ương mới thông báo với Ban chỉ đạo chống Covid-19 của Hà Nội về kết quả xét nghiệm dương tính với virus của nữ bệnh nhân. Đây là ca nhiễm virus đầu tiên được chính thức thông báo từ ba tuần qua ở Việt Nam.
Sau khi phát hiện ca nhiễm đầu tiên ở Hà Nội, khoảng 200 người tiếp xúc với bệnh nhân này đã được cách ly, theo tin của báo chí trong nước hôm nay, 07/03/2020.
Hôm nay, các lãnh đạo chính quyền Hà Nội họp phiên bất thường thứ hai, sau cuộc họp đầu tiên tối qua, để bàn về việc chống dịch Covid-19 sau ca nhiễm thứ 17. Hai nơi hiện được xem như ổ dịch là khu phố Trúc Bạch, nhà bệnh nhân, và Bệnh viện Hồng Ngọc, nơi bệnh nhân đến khám đầu tiên trước khi được chuyển đi cách ly tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương. Theo VnExpress, Bệnh viện Hồng Ngọc đã được yêu cầu dừng hoạt động, các bệnh nhân đang điều trị tại bệnh viện này được khuyến cáo không ra viện. Hơn 500 người của Bệnh viện Hồng Ngọc được tổ chức cách ly riêng tại một địa điểm ở Long Biên để giảm nguy cơ lây bệnh.
Theo VnExpress, Sở Y tế Hà Nội đánh giá "tình hình dịch diễn biến rất phức tạp" và dự báo sẽ có các ca lây nhiễm mới, do kể từ khi về nước, bệnh nhân đã tiếp xúc với một số người và những người tiếp xúc gần với cô đã đi lại nhiều nơi. Đó là chưa kể những hành khách và nhân viên phi hành đoàn Vietnam Airlines đã đi cùng chuyến bay với bệnh nhân về Hà Nội ngày 02/03.
Bênh cạnh việc cách ly những người đã tiếp xúc với bệnh nhân đầu tiên ở Hà Nội, Bí thư Thành ủy Hà Nội Vương Đình Huệ còn đề nghị Ủy ban Nhân dân thành phố cho sinh viên học sinh ở Hà Nội nghỉ tiếp đến ngày 15/3. Ông Huệ cũng kêu gọi người dân bình tĩnh, "không nên đổ xô đi mua hàng trong siêu thị".
Nhưng thông tin về ca lây nhiễm Covid-19 đầu tiên ở thủ đô Việt Nam hôm qua đã gây hoang mang trong dư luận Hà Nội, và nhiều người đã đổ xô đến các chợ để mua hàng về trữ, theo lời kể của bà Mai, một người dân ở khu đô thị Yên Hòa, Hà Nội :
"Cũng hoang mang, ra chợ là hàng hóa xếp hàng mua cũng nhiều. Ví dụ như mì ăn liền, thịt tươi sống, rau củ quả... ra hơi muộn một tí là hết sạch. Nói chung đi chợ ngày hôm nay không như mọi hôm, mọi thứ hết rất nhanh. Nhưng người bán hàng ở quê ra, đêm qua người không biết, cho nên sáng nay có bao nhiều hàng là bán hết, dân cũng mua nhiều.
Đêm hôm qua 10 giờ nghe tin thì cũng giật mình. Nhưng qua một đêm rồi mình cũng bình tĩnh lại được. Ai cũng lo sợ thôi, nhưng mà không đến mức độ căng quá. Đó là riêng em, chứ còn mọi người thì... Mọi cái thì cũng tin tưởng vào Nhà nước chứ không có cái gì gọi là căng thẳng quá. Căng thẳng cũng chẳng giải quyết được gì, mình cũng bình tĩnh thôi, không đến mức độ để cho mình hoảng sợ.
Một số người thì cũng đi mua bán là người ta lo như thế, nhưng mà, theo em thì nó cũng không đến mức độ mình phải làm như thế. Tất nhiên mình cũng có những cái để dự trữ một ngày hai ngày. Cũng tùy người nhưng với em, em cho là cũng không đến mức độ căng thẳng lắm".
Thanh Phương
******************
Virus corona : Việt Nam chế xét nghiệm phát hiện nhanh để chuẩn bị cách ly trên diện rộng ? (RFI, 06/03/2020)
Hôm 05/03/2020, bộ Khoa Học và Công Nghệ Việt Nam chính thức giới thiệu bộ sinh phẩm (bộ Kit) dùng để phát hiện virus corona chủng mới (SARS-Cov-2). Sản phẩm vừa được bộ Y tế công nhận hôm trước. Cùng ngày, thủ tướng Việt Nam yêu cầu Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh chuẩn bị phương án "cách ly trên diện rộng", để đối phó với dịch virus corona (Covid-19) bùng phát.
Người Việt trở về từ Trung Quốc được cách ly tại một căn cứ quân sự, Lạng Sơn, ngày 20/02/2020. Reuters/Kham
Sinh phẩm xét nghiệm virus corona mới do công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á, phối hợp với Học viện Quân y sản xuất. Theo bộ Khoa Học và Công Nghệ, xét nghiệm cho kết quả chỉ sau hơn một giờ. Công ty Việt Á có thể sản xuất 10 000 bộ kit/ngày, và khi cần có thể tăng công suất lên gấp ba lần.
Thông tin nói trên được đưa ra đúng vào lúc chính quyền Việt Nam hôm 04/03, vừa tổ chức rầm rộ đợt diễn tập quân sự, để đối phó với 5 cấp độ, hay 5 kịch bản dịch bệnh, trong đó kịch bản xấu nhất, được thông báo là có từ 3000 đến "30 000 người nhiễm virus" (hôm qua, 05/03, theo một phát biểu của thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, trong một cuộc họp chính phủ, thì kịch bản diễn tập nói trên chỉ liên quan đến tình huống 30 000 người phải cách ly, chứ không phải 30 000 ca nhiễm bệnh như truyền thông trong nước loan tải).
Về phương án đối phó với tình huống xấu, nếu dịch bệnh bùng phát trên diện rộng, người đứng đầu chính phủ yêu cầu tất cả các đô thị đông dân "đều phải lên kế hoạch cách ly trên diện rộng", đặc biệt là thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội.
Vậy phải chăng Việt Nam đang chuẩn bị sẵn sàng đối phó với kịch bản phong tỏa nhiều khu vực dân cư lớn tại các thành phố. Việc xét nghiệm trên quy mô lớn, còn gọi là "tầm soát" là một biện pháp hỗ trợ cần thiết cho quyết định phong tỏa, để giúp cho tiến trình phong tỏa được hiệu quả hơn, tránh tình trạng "phong tỏa mò", khi ngành y tế không có được đủ thông số về tình trạng và nguy cơ cụ thể tại khu vực dân cư dự kiến phong tỏa, như trường hợp tại xã Sơn Lôi, tỉnh Vĩnh Phúc, thời gian vừa qua.
Trả lời RFI tiếng Việt, bác sĩ Trương Hữu Khanh, trưởng khoa Nhiễm - Thần Kinh, Bệnh viện Nhi đồng I (Thành phố Hồ Chí Minh) giải thích :
"Việt Nam hiện nay là xét nghiệm để tìm chẩn đoán dương tính. Vì ở Việt Nam, người ta đánh giá là ngoài cộng đồng không có nhiều, cho nên người ta chỉ chọn những người nào có nguy cơ, cộng thêm có triệu chứng, thì người ta mới làm. Còn như Hàn Quốc, và sau này, có khả năng như Ý, hay những vùng nào bị nhiều quá, bị hồi nào không hay, không biết là ở ngoài môi trường có bao nhiêu, thì gọi là xét nghiệm để ‘tầm soát’. ‘Tầm soát’ có nghĩa là để biết xem trong 100 người có mối liên quan thì có bao nhiêu người bị. Nếu độ lây lan ngoài cộng đồng không nhiều thì không ai làm xét nghiệm ‘tầm soát’ làm gì cho phí.
Việc sử dụng xét nghiệm và việc phong tỏa, hai việc này hỗ trợ cho nhau. Thí dụ trong khu phố bị nghi ngờ có sự lan rộng, và ở mức độ nào, thì chỉ có xét nghiệm mới trả lời được câu hỏi đó. Lúc đó người ta dùng cái xét nghiệm nhanh đó, người ta tìm trong khu phố đó, trong một nhóm, người bệnh là bao nhiêu, để người ta cách ly thêm một đợt (một vòng) nữa. Đó là sự hỗ trợ. Còn nếu phong tỏa, khi cần mà không có đủ xét nghiệm, thì lúc đó là phong tỏa mò. Nếu có xét nghiệm, thì sẽ sàng lọc ra. Rõ ràng là nếu có trong tay đủ lực làm xét nghiệm thì sẽ làm nhanh hơn, lọc ra được nhóm nào cần cách ly tuyệt đối, nhóm nào cần hạn chế đi lại".
Hôm nay, chính quyền Việt Nam có thêm nhiều biện pháp đối phó với dịch bệnh Covid-19. Kể từ 6 giờ sáng mai 7/3, mọi hành khách nhập cảnh vào Việt Nam phải thực hiện khai báo y tế bắt buộc. Theo thứ trưởng bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, Việt Nam phải chuyển sang trạng thái phòng chống ở mức độ cao hơn, và có khả năng "xuất hiện ca Covid-19 mới".
Tuy nhiên, nhiều nhà quan sát tỏ ra rất hoài nghi về thông báo không có trường hợp nào mắc virus hiện nay ở Việt Nam, do chính quyền đưa ra, khi tại Việt Nam hoàn toàn thiếu vắng các giám sát độc lập về y tế, và lo ngại chính quyền có toàn quyền thao túng các kết quả xét nghiệm theo hướng nào có lợi cho bộ mặt của chế độ.
Trọng Thành
********************
Việt Nam sản xuất đại trà bộ sinh phẩm thử nghiệm Covid-19 (VOA, 06/03/2020)
Việt Nam vừa chính thức công bố nghiên cứu thành công bộ sinh phẩm thử nghiệm Covid-19 với thời gian phát hiện chủng virus conona mới chỉ trong vòng 2 giờ. Theo Bộ Khoa học-Công nghệ, Việt Nam sẽ bắt đầu sản xuất 10.000 bộ/ngày, với giá thành từ 400.000 - 600.000 đồng/bộ để phục vụ nhu cầu hiện nay ở trong nước và cả bên ngoài nếu cần.
Bộ sinh phẩm thử nghiệm Covid-19 do Việt Nam sản xuất.
Bộ sinh phẩm do Học viện Quân y và Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á nghiên cứu thực hiện trong khoảng 1 tháng, sử dụng kỹ thuật sinh học phân tử (RT-PCR và real-time RT-PCR) được cho là đáp ứng các tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và bước đầu cho kết quả thử nghiệm chính xác 100%.
Theo Bộ Khoa học và công nghệ, với năng lực sản xuất 10.000 bộ/ngày, sản phẩm thử nghiệm của Việt Nam đủ để đáp ứng nhu cầu trong nước và có thể xuất khẩu, hỗ trợ các nước khác khi cần, với công suất có thể tăng lên gấp ba.
Với việc sản xuất đại trà bộ thử nghiệm này, Việt Nam trở thành một điểm sản xuất mới, bên cạnh WHO, Mỹ, Trung Quốc, Nhật, Đức, đối với dòng sản phẩm đang có nhu cầu cấp thiết hiện nay khi tình hình dịch Covid-19 đang có nguy cơ bùng phát mạnh trên thế giới.
Tính cho đến tối 5/3, toàn thế giới đã ghi nhận 96.945 trường hợp nhiễm bệnh tại 87 quốc gia/vùng lãnh thổ, với 3.310 người tử vong.
Tại Việt Nam, kể từ khi 16 trường hợp bị lây nhiễm được chữa trị, đến nay chưa có báo cáo chính thức ghi nhận thêm ca nhiễm nào.
Trước đó, vào ngày 4/3, Việt Nam tổ chức cuộc diễn tập quân sự phòng chống dịch Covid-19 với quy mô được xem là "lớn chưa từng có", với sự tham gia của tất cả các quân khu, binh chủng, Bộ Tư lệnh Thủ đô, Bộ Tư lệnh Thành phố Hồ Chí Minh và Bộ chỉ huy quân sự ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, với nội dung diễn tập theo 5 cấp độ lây lan của dịch bệnh, với mức cao nhất là trên 30.000 trường hợp nhiễm bệnh.
Phát biểu tại cuộc diễn tập, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam - Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch Covid-19 - nói kết quả mà Việt Nam đạt được cho đến nay là do "chủ động làm sớm và cao hơn mức khuyến nghị của WHO".
Theo lời ông Vũ Đức Đam, nếu trong vòng tuần tới mà không có thêm ca nhiễm bệnh nào thì Việt Nam sẽ chính thức công bố "hết dịch".
Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Việt Nam cũng thừa nhận chưa thể nói Việt Nam đã "thành công" trong việc phòng chống dịch Covid-19 vì những diễn biến "rất phức tạp, tiềm ẩn nhiều yếu tố khó lường" của dịch bệnh.
Hiện Việt Nam vẫn đang thực hiện cách ly và theo dõi y tế đối với hàng chục ngàn người nhập cảnh từ các khu vực bị ảnh hưởng dịch bệnh như Trung Quốc, Hàn Quốc, Italy…
Quốc gia phát triển : tại sao lại là Việt Nam ?
Hải Minh, VNTB, 14/02/2020
Có thể hiểu được quyết định của Hoa Kỳ đối với Hồng Kông, Trung Quốc, Ấn Độ, Singapore, Indonesia, Hàn Quốc, Thái Lan.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã loại bỏ các ưu tiên đặc biệt của mình cho một danh sách các nền kinh tế đang phát triển, trong đó có Việt Nam - Ảnh minh họa
Nhưng sao lại là Việt Nam ?
Washington đã loại bỏ các ưu tiên đặc biệt của mình cho một danh sách các nền kinh tế đang phát triển bao gồm : Albania, Argentina, Armenia, Brazil, Bulgaria, Trung Quốc, Colombia, Costa Rica, Georgia, Hồng Kông, Ấn Độ, Indonesia, Kazakhstan, Cộng hòa Kyrgyz, Malaysia, Moldova, Montenegro, Bắc Macedonia, Romania, Singapore, Nam Phi, Nam Triều Tiên, Thái Lan, Ukraine và Việt Nam.
Kỳ vọng của Cụ Hồ, ‘Sánh vai với các cường quốc năm châu’, tự hào của Cụ Trọng ‘Đất nước chưa bao giờ có được cơ đồ như ngày nay’ nay đã trở thành hiện thực.
Việt Nam dù lùi mục tiêu công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước từ năm 2020 sang năm 2030. Và nền kinh tế thị trường còn chưa được công nhận đầy đủ tại Âu-Mỹ, nhưng giờ đây, Việt Nam đã trở thành quốc gia phát triển.
Nghĩa rằng, những câu châm biếm ‘Việt Nam chưa làm được con ốc vít’ hay cái nhìn khắc nghiệt ‘Việt Nam phải mất nhiều thập niên mới bắt kịp nền kinh tế Singapore, Thái Lan, Hàn Quốc’ nay trở thành dĩ vãng.
Dự báo từ nhà kinh tế Chua Hak Bin của Maybank Kim Eng, ‘chỉ cần 5 đến 6 năm để Việt Nam vượt Singapore nếu điều kiện tăng trưởng không thay đổi’ nay đã gần trở thành hiện thực, bất chấp dịch bệnh Corona khiến kinh tế Việt Nam có thể tăng trưởng chậm lại.
Nhưng khi đã là quốc gia phát triển thì Việt Nam phải đối mặt với thực tế, các ưu đãi nhận bấy lâu nay sẽ bị thu hồi lại. Dễ nhìn thấy là nguồn vốn ODA sẽ kém ưu đãi, lãi suất tăng lên, kỳ hạn vay giảm xuống, các điều kiện ràng buộc ngày càng nhiều. Hệ quả là nguồn dự trữ ngoại tệ đến từ ODA sẽ giảm – ảnh hưởng khả năng trả nợ của Chính phủ, nợ công gia tăng, các chương trình xây dựng cơ sờ hạ tầng trọng yếu có thể bị đình chỉ lại hoặc chậm hơn, ít hơn so với nhu cầu về quy mô. Điểm nghẽn đó sẽ tác động ngược đến tăng trưởng của nền kinh tế. Hình thành bức tranh còn lớn hơn cả ‘bẫy thu nhập trung bình’, khiến quốc gia có nguy cơ kẹt trong sự đang phát triển, sau bức màn bình phong phát triển, dẫn đến tình trạng trì trệ, lạc hậu… Không còn khả năng ‘hóa rồng’, ‘ngạo nghễ’ Việt Nam được nữa.
Kể từ khi Tổng thống Trump ám chỉ Việt Nam là ‘kẻ lạm dụng tồi tệ nhất’ trong lĩnh vực thương mại, thì có vẻ ông sẽ là thực thi những lời cảnh báo đó. Điều này thực sự không phải là tin tốt cho nền kinh tế Việt Nam trong tương lai, thời kỳ Đại hội 13.
Hải Minh
Nguồn : VNTB, 14/02/2020
*******************
Mỹ xóa bỏ ưu đãi của WTO với nhiều nước đang phát triển sẽ ảnh hưởng Việt Nam như thế nào ?
Lê Đăng Doanh, RFA, 12/02/2020
Cơ quan Đại diện thương mại Mỹ (USTR) hôm 11/2/2020 thông báo thu hẹp danh sách các nước đang phát triển và kém phát triển, đồng nghĩa với việc Mỹ sẽ xóa bỏ ưu đãi của WTO với nhiều nước, trong đó có Việt Nam.
Tổ chức Thương mại Thế giới WTO chào mừng Việt Nam gia nhập hồi năm 2007. (Ảnh minh họa) AFP
RFA hôm 12/2, có cuộc phỏng vấn Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương, để tìm hiểu liệu quyết định này sẽ ảnh hưởng đến Việt Nam như thế nào ?
RFA : Thưa Tiến sĩ, vào ngày 11/2, USTR đã thu hẹp danh sách các nước đang phát triển và kém phát triển, trong đó có Việt Nam, để giảm ngưỡng kích hoạt các cuộc điều tra, liệu các nước này có gây tổn hại cho Mỹ vì trợ cấp xuất khẩu không công bằng hay không. Theo ông, việc này sẽ ảnh hưởng đến Việt Nam như thế nào ?
Lê Đăng Doanh : Tôi rất lấy làm tiếc về quyết định này của phía Mỹ. Như vậy, phía Mỹ sẽ không còn dành các ưu đãi về thuế quan cho những quan hệ thương mại giữa phía Việt Nam và Hoa Kỳ. Và tôi hy vọng rằng, phía Việt Nam sẽ có những nỗ lực để tiếp tục thúc đẩy mối quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, trên cơ sở hai bên cùng có lợi và tôi trọng lẫn nhau.
RFA : USTR cho biết sửa đổi phương pháp xét tiêu chí nước đang phát triển là để điều tra thuế chống bán phá giá. Thưa ông lâu nay một số mặt hàng của Việt Nam xuất sang Hoa Kỳ từng bị Mỹ điều tra chống bán phá giá từ đó bị tác động mạnh như thuế biểu tăng ; rồi cũng có trường hợp được bỏ thuế vì phía Mỹ không tìm ra bằng chứng được trợ giá từ chính phủ… Những vụ việc đó mang lại cho Việt Nam bài học gì ?
Lê Đăng Doanh : Những vụ việc đó cho thấy Việt Nam cần phải kiểm soát rất kỹ càng, bởi vì trong tình hình cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung Quốc, có nguy cơ một số công ty của Trung Quốc sẽ chuyển công đoạn lắp ráp sang phía Việt Nam. Thay vì họ có nhãn mác là ‘Made in China’ là sản xuất tại Trung Quốc, thì họ lại sẽ gắn nhãn mác là ‘Made in Vietnam’ và tránh được thuế quan. Đây là điều tôi rất mong phía chính phủ Việt Nam, sẽ tránh được, sẽ chứng minh được là phía Việt Nam sẽ hợp tác chặt chẽ, cởi mở, chân thành với phía Hoa Kỳ, để không có những gian lận thương mại đó.
RFA : Thưa Tiến sĩ có thể nói thêm là ngoài phía Mỹ thì Việt Nam cần phải làm gì để tránh việc bị điều tra chống bán phá giá từ các nước khác ạ ?
Lê Đăng Doanh : Hiện nay tôi không nhớ rõ là có nước nào nữa không, nhưng việc điều tra chống bán phá giá có lẽ cũng là điều thường xuyên diễn ra trong quan hệ thương mại hiện nay. Vấn đề quan trọng của Việt Nam là sẽ phải tiếp tục đa dạng hóa, đa phương hóa các quan hệ thương mại, để tránh phụ thuộc vào một cường quốc nào đó duy nhất. Và đấy là nỗ lực của Việt Nam để bảo đảm sự độc lập và đi đến sự thịnh vượng của nền kinh tế của Việt Nam, mà không phải trả giá về chủ quyền.
RFA : Việt Nam đến nay cũng mong muốn Hoa Kỳ công nhận nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế thị trường để tránh những bất cập trong thương mại song phương ; thế nhưng Hoa Kỳ vẫn chưa chính thức công nhận. Vậy Việt Nam cần làm gì tiếp để có thể đạt mục tiêu này ?
Lê Đăng Doanh : Về mặt này thì đúng là hiện nay đang có khác biệt giữa Việt Nam và phía Mỹ về quan niệm về kinh tế thị trường. Việt Nam thì vẫn giữ việc kiểm soát giá một số mặt hàng như định giá về xăng dầu, giá điện và giá các mặt hàng về kết cấu hạ tầng. Và Việt Nam cũng sẽ tiếp tục các chính sách của mình hỗ trợ các mặt hàng như việc hỗ trợ về mặt kỹ thuật đối với các mặt hàng sản xuất mà Việt Nam có thế mạnh. Tôi nghĩ việc này hai bên cần phải tiếp tục trao đổi với nhau để có thể xích gần lại.
Hôm nay thì Nghị Viện Châu Âu đã có thông qua Hiệp định Thương mại Tự do giữa EU và Việt Nam, tôi nghĩ đó là một bước tiến, cũng là một gợi ý, để cho thấy quá trình hội nhập của Việt Nam ngày càng được cộng đồng quốc tế thừa nhận.
RFA : Như Tiến sĩ vừa nói, Châu Âu vừa phê chuẩn Hiệp định Thương mại Tự do EVFTA với VN, cũng như Việt Nam là một thành viên của WTO và tham gia những thỏa thuận mậu dịch tự do lớn ; thế nhưng có nhận định việc tận dụng những thỏa thuận đó về phía Việt Nam vẫn còn giới hạn. Theo ông nguyên nhân vì đâu ? Sắp tới đây Việt Nam cần có những cải thiện gì ?
Lê Đăng Doanh : Đúng là Việt Nam cho đến nay đã ký kết 16 Hiệp định Thương mại Tự do, nhưng các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng chưa tốt, bởi vì các doanh nghiệp của Việt Nam còn quá nhỏ và chưa liên kết lại được với nhau.
Tôi nghĩ các doanh nghiệp Việt Nam cần phải đẩy mạnh quá trình liên kết với nhau thành các doanh nghiệp đủ tầm cỡ, hiện đại. Và các doanh nghiệp Việt Nam cũng phải mạnh dạng tham gia vào quá trình phân công lao động quốc tế, tức là tham gia vào chuỗi giá trị, trở thành một thành viên trong một công đoạn sản xuất của các tập đoàn nước ngoài. Trên cơ sở đó, các doanh nghiệp Việt Nam có thể đạt được các tiến bộ nhanh hơn, mạnh mẽ hơn về mặt công nghệ, cũng như mặt quản trị và về mặt tiếp cận thị trường.
RFA : Tình hình dịch bệnh do CoVid-19 gây nên đang tác động mạnh đến nhiều ngành kinh tế của Việt Nam ; một trong những nguyên nhân có thể thấy là việc quá tập trung vào thị trường Trung Quốc. Nguyên tắc không ‘bỏ trứng vào chung 1 giỏ’ từng được nói đến nhiều ; thế nhưng sao Việt Nam vẫn chưa thực hiện được ?
Lê Đăng Doanh : Việt Nam thì đã có những nỗ lực, nhưng các thị trường khác đề ra các yêu cầu cao, và các doanh nghiệp Việt Nam thì chưa đáp ứng được, vì vậy cho nên Việt Nam vẫn tranh thủ cơ hội xuất khẩu sang Trung Quốc, và nhập khẩu từ Trung
Quốc, bởi các nguyên vật liệu từ Trung Quốc được trợ giá nên giá rẻ hơn rất nhiều so với giá của các đối tác khác thí dụ như sợi, các nguyên liệu dệt may, da giầy… Đó là những mặt hàng Việt Nam nhập khẩu rất nhiều từ Trung Quốc.
RFA : Thưa ông, nhiều người cũng cho rằng, động thái vừa nói của Hoa Kỳ phản ánh sự thất vọng của chính quyền Mỹ khi các nền kinh tế lớn như Trung Quốc và Ấn Độ được hưởng các lợi ích thương mại ưu đãi của WTO, vì Trung Quốc và Ấn Độ được coi là một quốc gia đang phát triển. Vậy theo ông, Việt Nam đã bị ‘vạ lây’ hay thật sự giữa Mỹ và Việt Nam đã có sự không công bằng trong thỏa thuận của WTO ?
Lê Đăng Doanh : Việc Cơ quan Đại diện thương mại Mỹ (USTR) quyết định như vậy là việc của phía Hoa Kỳ, tôi nghĩ Việt Nam sẽ vẫn tiếp tục mối quan hệ trao đổi để có thể cải thiện được sự hiểu biết lẫn nhau, thông cảm lẫn nhau, và có thể đi đến những quyết định có lợi hơn cho phía Việt Nam. Tôi nghĩ phía Hoa Kỳ sẽ hợp tác với phía Việt Nam để đẩy mạnh mối quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, vì ông Ngoại Trưởng Hoa Kỳ đã có tuyên bố rằng, Hoa Kỳ rất quan tâm đến một nước Việt Nam độc lập và hùng cường.
RFA : Xin cám ơn Tiến sĩ Lê Đăng Doanh đã trả lời RFA hôm nay.
Lê Đăng Doanh : Xin cám ơn.
Nguồn : RFA, 12/02/2020
***********************
Mỹ rút lại ưu đãi cho Việt Nam, một số nước ‘đang phát triển’
VOA, 12/02/2020
Chính quyền của Tổng thống Trump đang sửa đổi một quy định quan trọng về miễn trừ trong luật phòng vệ thương mại của Mỹ, để Mỹ dễ dàng xử phạt hơn đối với khoảng 20 nền kinh tế lâu nay được xem là "đang phát triển", bao gồm Trung Quốc, Việt Nam, Hong Kong, Ấn Độ và Singapore.
Việt Nam không còn được Mỹ xem là nước "đang phát triển"
Theo thông báo của Đại diện Thương mại Mỹ (USTR), hôm 10/2, Mỹ đã cắt ngắn danh sách riêng về các nước đang phát triển và kém phát triển nhất.
Với động thái này, Mỹ hạ thấp mức chuẩn để kích hoạt điều tra về việc các quốc gia có làm hại các ngành công nghiệp Mỹ bằng cách xuất khẩu hàng được trợ giá bất công hay không.
Bằng hành động kể trên, Mỹ đã loại bỏ các ưu đãi đặc biệt dành cho một loạt các nền kinh tế tự nhận là "đang phát triển", bao gồm Việt Nam, Albania, Argentina, Armenia, Brazil, Bulgaria, Trung Quốc, Hong Kong, Hàn Quốc, Indonesia, Malaysia, Singapore, Thái Lan, Ấn Độ, Colombia, Costa Rica, Georgia, Kazakhstan, Cộng hòa Kyrgyz, Moldova, Montenegro, Bắc Macedonia, Rumani, Ukraine, và Nam Phi.
USTR nói việc thay đổi phương pháp đánh giá quốc gia đang phát triển liên quan đến điều tra để đánh thuế chống bán phá giá là quyết định cần thiết, vì bộ tiêu chuẩn trước đây của Mỹ - có từ năm 1998 - giờ đây đã lỗi thời.
Diễn biến mới và đáng chú ý này đánh dấu việc Mỹ từ bỏ chính sách thương mại đã có 2 thập kỷ qua liên quan đến các quốc gia đang phát triển, và có thể dẫn đến các hình phạt nghiêm khắc hơn đối với một số nước xuất khẩu hàng đầu thế giới, trong đó có Việt Nam.
Động thái này cũng phản ánh sự bất bình của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc các nền kinh tế lớn như Trung Quốc và Ấn Độ vẫn được phép nhận các ưu đãi thương mại với tư cách là các quốc gia đang phát triển trong Tổ chức Thương mại Thế giới.
Một số quốc gia bị loại khỏi danh sách trong thông báo của USTR, bao gồm Brazil, Singapore và Hàn Quốc, đã chủ động đồng ý từ bỏ quyền của các nước đang phát triển trong các cuộc đàm phán thương mại trong tương lai với Mỹ.
(SCMP, Business Standard)
Việt Nam có nên đóng cửa biên giới với Trung Quốc để ngăn corona ? (VOA, 10/02/2020)
Hiện có những tranh cãi liệu Việt Nam có nên đóng cửa biên giới với Trung Quốc hay không, sau khi các nước như Mỹ, Hàn Quốc, Triều Tiên, Nga… tuyên bố đóng cửa biên giới với Trung Quốc để ngăn chặn dịch bệnh corona, dẫn tới lời kêu gọi Việt Nam thực hiện hành động tương tự. Tuy nhiên, các chuyên gia đưa ý kiến khác nhau về việc Việt Nam đóng cửa biên giới với Trung Quốc.
Cửa khẩu biên giới Hữu Nghị. Photo CafeF
Từ Thành phố Hồ Chí Minh, bác sĩ Đinh Đức Long, cho VOA biết nhận định của ông :
"Nếu được thì nên đóng cửa biên giới một cách kịp thời. Đóng cửa biên giới vì lợi ích dân tộc và lợi ích sức khỏe.
"Đóng cửa vẫn tốt hơn là để cho người ta vào, lại phải kiểm tra người ta xem có lây nhiễm không, nếu có lại phải cách ly 14 ngày.
"Họ vào chẳng giải quyết được cái gì, cách ly họ thì mình lại bị tốn tiền chăm sóc cho họ.
"Nhà nước cũng đã lường hết cả rồi, họ phải cân nhắc thiệt hơn. Nhưng rõ ràng là chưa đóng cửa biên giới có rủi ro cao hơn là đóng cửa".
Việt Nam có đường biên dài 1.449km dọc theo 7 tỉnh phía bắc với Trung Quốc – quốc gia phát tán dịch virus corona ra 27 nước trên thế giới, khiến hơn 40 ngàn người nhiễm bệnh, và hơn 900 người tử vong.
Tính đến này 10/2, Việt Nam đã có 14 ca nhiễm corona, đa phần do lây nhiễm từ trung tâm bùng phát dịch corona ở thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc của Trung Quốc.
"Không có bất kỳ lý do gì để chúng ta chậm chạp hoặc thỏa hiệp trên tính mạng của nhân dân", Steven Nguyễn viết trên trang Viet Star USA.
Từ Sydney, giáo sư Nguyễn Văn Tuấn, một chuyên gia hàng đầu trong cộng đồng người Việt ở Úc về dịch tễ học, nói với VOA :
"Nhiều người, kể cả cư dân mạng đòi Việt Nam nên đóng cửa biên giới. Nhưng khách quan mà nói, dựa vào các mô hình dịch tễ học sử dụng các giả định với các tham số khác nhau thì nếu đóng cửa biên giới thì giảm được bao nhiêu ca…
"Dựa vào các tính toán này, bất cứ chuyên gia dịch tễ học nào, cũng cho rằng việc đóng cửa biên giới không hiệu quả trong việc ngăn ngừa dịch bệnh như chúng ta tưởng".
Bác sĩ Đinh Đức Long nhận định rằng lý do chính trị trong mối quan hệ mật thiết giữa Bắc Kinh và Hà Nội có thể là nguyên nhân chính khiến biên giới hai bên chưa thể đóng lại trong giai đoạn bùng phát dịch corona :
"Nga, Mông Cổ, và Hoa Kỳ họ đã làm mà sao mình chưa làm… có lẽ là do yếu tố chính trị quyết định.
"Nhiều khi ở Việt Nam, cương lĩnh của Đảng đặt cao hơn Hiến pháp và pháp luật.
"Xét về Luật thì Luật cho phép làm điều đó. Nhưng họ không làm hoặc chưa làm. Điều này không ai biết nhiều hơn những người lãnh đạo quốc gia".
Tuy nhiên, ở góc nhìn khoa học, giáo sư Nguyễn Văn Tuấn cho biết :
"Theo sự tính toán của tôi – tất nhiên, tôi tính toán đơn giản thôi vì tôi không có nhiều dữ liệu – thì tôi nghĩ cũng vậy [không nên đóng cửa biên giới]. Cho dù mình có đóng cửa biên giới đi chăng nữa thì số ca thì số ca giảm được dao động từ 10-25% mà thôi.
"Tất nhiên đối với công chúng thì con số này cũng là tốt rồi. Nhưng đối với dịch bệnh thì con số này không đáng kể.
"Ngoài ra, cũng có những lý do về chính trị ; những người cầm quyền cần phải làm cái gì đó để hài lòng người dân.
Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn nói : "Một số nước như Mỹ, Hàn Quốc, Bắc Triều Tiên, Nga… đã đóng cửa biên giới. Các cách họ làm không dựa vào khoa học, mà có lẽ là dựa vào các lý do chính trị thì đúng hơn".
Trong khi đó, các quốc gia không có chung biên giới với Trung Quốc như Đài Loan, Singapore, Philippines, Malaysia,… cũng dừng cấp thị thực cho công dân Trung Quốc.
Hiện tại Việt Nam chỉ áp dụng biện pháp cách ly đối với người quá cảnh hay nhập cảnh từ Trung Quốc trong vòng 14 ngày, ngoài việc tạm thời không giải quyết cấp thị thực du lịch vào Việt Nam đối với những người đến từ vùng dịch bệnh viêm phổi Vũ Hán.
An Hải
*********************
Bộ Công thương khuyến cáo hạn chế giao thương qua biên giới trong dịch bệnh coronavirus (RFA, 10/02/2020)
Bộ Công thương Việt Nam đề nghị các doanh nghiệp xuất khẩu và địa phương tránh đưa hàng hóa qua biên giới khi dịch bệnh virus corona đang diễn biến phức tạp.
Hơn 200 xe chở thanh long bị ùn ứ tại tại cửa khẩu Tân Thanh, Lạng Sơn. Ảnh chụp ngày 04/02/2020. Courtesy : haiquanonline.com.vn
Truyền thông trong nước loan tin vừa nêu vào ngày 10/2, dẫn thông báo từ Bộ Công thương cho biết đề nghị của Bộ này được đưa ra ngay sau khi Chính quyền tỉnh Quảng Tây của Trung Quốc thông báo tiếp tục lùi thời gian thông quan hàng hóa tại các chợ biên giới và tạm dừng hoạt động trao đổi hàng hóa cư dân biên giới cho đến cuối tháng 2, thay vì ngày 10/2 như đã thông báo trước đó.
Bộ Công thương dự báo Chính quyền tỉnh Vân Nam của Trung Quốc cũng có thể sẽ ra quyết định tương tự.
Ông Phan Văn Chinh, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu được báo giới dẫn lời cho biết một trong những biện pháp điều tiết hàng hóa tránh ùn ứ tại các cửa khẩu với Trung Quốc là thực hiện theo đề nghị của Bộ Công thương, qua thông báo tránh đưa hàng lên biên giới trong thời điểm giao thương còn bị hạn chế.
Bộ Công thương cho biết sẽ cùng với Bộ Nông nghiệp-Phát triển Nông thôn nỗ lực tìm kiếm thị trường xuất khẩu nông sản mới. Bên cạnh đó, Bộ Công thương kêu gọi các doanh nghiệp hậu cần giảm các chi phí để hỗ trợ cho các doanh nghiệp kinh doanh nông sản và nông dân.
Bộ Công thương cũng đề nghị các doanh nghiệp, siêu thị, trung tâm thương mại hỗ trợ tiêu thụ các mặt hàng nông sản như thanh long, dưa hấu…giúp cho nông dân trong giai đoạn khó khăn dịch bệnh virus corona.
*******************
Thêm ba trường hợp nhiễm nCoV tại Việt Nam được xuất viện (RFA, 10/02/2020)
Ba bệnh nhân viên đường hô hấp cấp do nCoV điều trị tại Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương Cơ sở 2 của Việt Nam được thông báo khỏi bệnh và cho xuất viện vào chiều ngày 10 tháng 2.
Hình minh họa. Một phụ nữ bế một đứa trẻ xuống sân bay Vân Đồn, sau khi về từ Vũ Hán hôm 10/2/2020 - AFP
Truyền thông trong nước cho biết cả 3 trường hợp đều là những công dân Việt Nam trong nhóm người từ Vũ Hán trở về trong tháng 1 vừa qua. Những bệnh nhân này đều là người tỉnh Vĩnh Phúc gồm hai nữ và một nam.
Các bệnh nhân này được điều trị từ 9 đến 15 ngày tại Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương Cơ sở 2 (Hà Nội), đến chiều ngày 10 tháng 2 được xuất viện.
Đến nay Việt Nam đã điều trị khỏi bệnh cho 7 trên 14 trường hợp nhiễm virus nCoV. Đây là chủng virus mới gây nên dịch bệnh viêm phổi cấp, xuất phát từ thành phố Vũ Hán của Trung Quốc và lây lan mạnh ở Hoa Lục cũng như sang nhiều nước khác trên thế giới như hiện nay.
Tin từ truyền thông trong nước vào ngày 10 tháng 2 nói ba trường hợp khác được điều trị khỏi nCoV tại Việt Nam gồm hai cha con người Trung Quốc tại Bệnh viện Nhiệt Đới Thành phố Hồ Chí Minh, và một nữ bệnh nhân tại Bệnh Viện Đa Khoa Thanh Hóa.
Vào tuần trước, truyền thông trong nước cũng loan tin một nhân viên lễ tân khách sạn tại Thành phố Nha Trang, người có tiếp xúc với hai cha con người Trung Quốc nhiễm bệnh vừa nêu, mắc nCoV được khỏi bệnh và xuất hiện vào chiều ngày 4 tháng 2.
An Hải
********************
Dịch nCoV : Vĩnh Phúc là tâm điểm vì nhiều người dính bệnh ở Trung Quốc ? (VOA, 10/02/2020)
Tỉnh Vĩnh Phúc giáp ranh thủ đô Hà Nội đang thu hút sự chú ý của công luận khi các con số thống kê chính thức cho thấy tỉnh này có đến 9 ca nhiễm virus corona chủng mới trong tổng số 14 ca ở Việt Nam.
Tỉnh Vĩnh Phúc có số ca nhiễm nCoV nhiều nhất Việt Nam tính đến ngày 10/2/2020
Loại virus nguy hiểm có tên gọi tắt là nCoV đến nay làm chết hơn 910 người và khoảng 40.300 người nhiễm trên thế giới, trong đó đại đa số là ở Trung Quốc, với thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, là tâm dịch.
Nhà chức trách Việt Nam cho hay 3 ca nhiễm đầu tiên ở Vĩnh Phúc là những người trong đoàn 8 công nhân đi tập huấn ở Vũ Hán, Trung Quốc, rồi trở về hôm 17/1.
Trong những ngày sau đó kéo dài cho đến gần đây, thêm 2 người trong đoàn công nhân và 3 người thân, 1 người hàng xóm của công nhân có tên viết tắt là N.T.D cũng có kết quả xét nghiệm dương tính với nCoV.
Báo chí Việt Nam dẫn lời các cơ quan y tế tường thuật rằng 2 ca mới nhất được phát hiện có những điều đặc biệt là một người không có biểu hiện bệnh nhưng xét nghiệm vẫn dương tính, còn một người có thời gian gặp gỡ rất ít, không ở cùng nhà với bệnh nhân đã nhiễm bệnh.
Điều này "gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ bùng dịch tại Vĩnh Phúc", theo báo Tuổi Trẻ. Tờ báo lập luận rằng có thể trong cộng đồng "sẽ có thêm bệnh nhân nhiễm bệnh" vì có những người tiếp xúc với các công nhân kể trên ở giai đoạn họ không có dấu hiệu đau ốm, nên đã không phòng tránh.
Một bệnh nhân ra viện ở Thanh Hóa sau khi được điều trị khỏi nCoV
Dẫn ý kiến của giới chuyên môn, Tuổi Trẻ viết rằng "cần cách ly cả một khu vực địa lý là nơi bệnh nhân N.T.D. từng ở, khu vực đó rộng bao nhiêu phụ thuộc vào những nơi D. đã đi lại trong thời gian từ ngày 17/1 đến khi được cách ly".
Tin cho hay Bộ Y tế nói với Tuổi Trẻ vào ngày 9/2 rằng bộ "đang xem xét những biện pháp chống dịch mạnh hơn tại Vĩnh Phúc", nhưng không đề cập đến khả năng phong tỏa một phần hoặc toàn bộ tỉnh.
Do tình hình dịch bệnh ở Vĩnh Phúc "diễn biến phức tạp", tỉnh này "đang tập trung đẩy mạnh các hoạt động phòng chống theo phương châm không chủ quan, không bị động, không hoang mang", lãnh đạo tỉnh báo cáo khi họp với Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam hôm 10/2, được trang Facebook chính thức của chính phủ Việt Nam tường thuật lại cùng ngày.
Trang Thông tin Chính phủ nói tỉnh "tiến hành thành lập bệnh viện dã chiến quy mô 300 giường" và "trưng dụng Trường Quân sự tỉnh" với sức chứa 500 người để làm khu giám sát tập trung những người tiếp xúc gần với người bệnh.
Ngay lập tức, cơ sở nêu trên đã được Sở Y tế Vĩnh Phúc sử dụng khi họ "giám sát y tế tập trung thêm 103 người" do đã tiếp xúc gần bệnh nhân dương tính nCoV, nâng tổng số người bị giám sát ở tỉnh lên thành 249 người vào ngày 10/2, vẫn theo Thông tin Chính phủ.
Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh "theo dõi y tế" hàng nghìn người
Theo quan sát của VOA, tin tức phát đi từ Vĩnh Phúc gây xôn xao dư luận trên mạng xã hội, nhiều người lo ngại về khả năng virus lây lan sang thủ đô Hà Nội và các tỉnh lân cận.
Tuy nhiên, giới chức y tế Hà Nội được trang tin Zing dẫn lời cho hay hôm 10/2 rằng ở thủ đô của Việt Nam "chưa có ca nghi ngờ mới" và hiện "chỉ còn 896 người phải giám sát y tế" là những người đến từ vùng dịch.
Trong khi đó, tại Thành phố Hồ Chí Minh, đô thị lớn nhất đồng thời là đầu tàu kinh tế của Việt Nam, 2.106 người đang thuộc diện bị "giám sát và cách ly y tế" do họ nhập cảnh từ hoặc đi qua Trung Quốc trong vòng 14 ngày, các báo trong nước đưa tin hôm 10/2. Đến nay, trong số nhữngngười này "chưa có trường hợp nào phát hiện triệu chứng nghi ngờ nhiễm bệnh", các báo cho biết.
Trên toàn Việt Nam, về mặt thống kê, tổng số ca dương tính với nCoV hiện là 14, gồm các ca ở Vĩnh Phúc, 2 người Trung Quốc và 1 Việt kiều Mỹ ở Thành phố Hồ Chí Minh, 1 người ở Khánh Hòa và 1 người ở Thanh Hóa.
Nhưng trên thực tế, 6 người đã khỏi bệnh, bao gồm 3 người ở Vĩnh Phúc, 1 người ở Thanh Hóa, 1 người ở Khánh Hòa và 1 người Trung Quốc ở Thành phố Hồ Chí Minh, trang Thông tin Chính phủ cho biết.
Như vậy, con số thực sự những người còn đang được điều trị chỉ là 8, gồm 6 người ở Vĩnh Phúc, bên cạnh 1 Việt kiều Mỹ và 1 người Trung Quốc ở Thành phố Hồ Chí Minh.
Nhà chức tránh tiếp nhận công dân Việt Nam ở sân bay Vân Đồn, Quảng Ninh, 10/2
Việt Nam sơ tán đợt đầu công dân từ Vũ Hán
Cũng liên quan đến dịch nCoV, trang Thông tin Chính phủ loan báo rằng 30 công dân Việt vừa được nhà chức trách Việt Nam sơ tán khỏi tâm dịch Vũ Hán, Trung Quốc, và đưa về nước.
Tin cho hay chuyến bay của hãng Vietnam Airlines chở các công dân kể trên hạ cánh xuống sân bay Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh, vào sáng sớm ngày 10/02. Nhà chức trách "khử trùng và kiểm tra y tế" 30 công dân, sau đó cách ly họ và theo dõi y tế.
"Hiện nay, toàn bộ số công dân nêu trên - đặc biệt là một nữ hành khách đang mang thai 8 tháng - có tình trạng sức khỏe ổn định, tinh thần tốt", trang Thông tin Chính phủ nói.
Vẫn còn ít nhất là 400 công dân Việt Nam đang sinh sống, học tập, làm việc và du lịch tại Trung Quốc, theo lời một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam hôm 6/2, và các cơ quan đại diện Việt Nam tại Trung Quốc "giữ liên hệ chặt chẽ" với các công dân này.
Trước khi đưa 30 người Việt hồi hương, máy bay của Vietnam Airlines đã vận chuyển trang thiết bị, vật tư y tế của chính phủ, nhân dân và Hội chữ thập đỏ Việt Nam tặng Trung Quốc, ngoài ra, chuyến bay đó cũng giúp đưa 11 người Trung Quốc về Vũ Hán, trang Facebook chính thức của chính phủ Việt Nam tường thuật.
Các bài tường thuật của báo trong nước, trong đó có Zing và Tuổi Trẻ cho biết phía Trung Quốc xác nhận họ đã nhận được số hàng viện trợ và cảm ơn Việt Nam qua phát biểu của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng tại một cuộc họp báo hôm 10/2.
*******************
Mỹ ‘tự hào hỗ trợ Việt Nam đối phó’ virus corona (VOA, 10/02/2020)
Mỹ ‘tự hào hỗ trợ Việt Nam đối phó’ virus Corona
Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội cho VOA tiếng Việt biết như vậy hôm 10/2, đồng thời cho hay rằng Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) tại Việt Nam "đang phối hợp chặt chẽ" với chính phủ Việt Nam để theo dõi diễn biến tình hình dịch bệnh do chủng virus corona mới (nCoV) gây ra.
CDC tại Việt Nam "đang phối hợp chặt chẽ" với chính phủ Việt Nam để theo dõi diễn biến tình hình dịch bệnh do chủng virus corona mới (nCoV) gây ra.
Cơ quan ngoại giao này cũng nói thêm rằng CDC "đang cung cấp hỗ trợ kỹ thuật để tăng cường năng lực xét nghiệm" cũng như "phát triển và triển khai các công cụ thu thập dữ liệu và phân tích các trường hợp nhiễm nCoV".
"CDC ở Việt Nam đang phối hợp với CDC tại Atlanta, Bộ Y tế Việt Nam và các viện y tế công cộng ở Việt Nam để có được 4.000 bộ xét nghiệm nCoV thông qua trung tâm International Reagent Resource của CDC để phân phối cho các phòng thí nghiệm được chọn trên khắp Việt Nam", Tòa đại sứ Hoa Kỳ cho VOA biết thêm.
Cho đến nay, CDC ở Việt Nam đã hỗ trợ Cục Quản lý Khám chữa bệng (VAMS) thuộc Bộ Y tế Việt Nam "tiến hành đào tạo về lấy mẫu và thử nghiệm trong phòng thí nghiệm về nCoV đối với 60 người tham gia từ 15 bệnh viện quốc gia và tuyến đầu, bao gồm một bệnh viện tư nhân tại Hà Nội vào ngày 6/2/2020", vẫn theo Tòa đại sứ Hoa Kỳ.
Nguồn tin này cho hay, vào tuần tới, CDC ở Việt Nam sẽ hỗ trợ đào tạo tương tự cho các bệnh viện tỉnh và các trung tâm kiểm soát và phòng chống bệnh tật tại 11 tỉnh miền trung và Thành phố Hồ Chí Minh.
Ngoài ra, CDC ở Việt Nam đang phối hợp với Bộ Y tế Việt Nam để có được thông tin kịp thời về các ca nhiễm gần đây tại Việt Nam, bao gồm cả với công dân Mỹ, Tòa đại sứ Hoa Kỳ cho biết thêm.
"Dữ liệu được thu thập được sẽ giúp tăng sự hiểu biết của chúng tôi về sự bùng phát dịch bệnh hiện tại, bao gồm cả thời gian ủ bệnh và thời gian lây nhiễm", cơ quan ngoại giao của Hoa Kỳ cho biết.
An Hải
********************
Việt Nam muốn cùng các nước Đông Nam Á chống virus Corona (VOA, 09/02/2020)
Việt Nam mới bày tỏ mong muốn phối hợp với các nước thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) nhằm đối phó và ngăn chặn sự lây lan của chủng virus Corona mới (nCoV).
Lực lượng cảnh sát bán vũ trang gần Quảng trường Thiên An Môn của Trung Quốc.
Chính phủ Việt Nam cho biết rằng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã bày tỏ mong muốn như vậy trong cuộc điện đàm với Tổng thống Indonesia Joko Widodo hôm 4/2.
Ông Widodo được cổng thông tin của chính phủ Việt Nam dẫn lời "đánh giá cao chính phủ Việt Nam đã có những biện pháp nhanh chóng, đồng bộ để ngăn chặn và phòng ngừa dịch bệnh lan rộng" đồng thời bày tỏ "tin tưởng rằng dưới sự chỉ đạo sát sao của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và với năng lực ngành y tế đã được minh chứng, Việt Nam hoàn toàn đủ khả năng ngăn chặn thành công dịch bệnh này".
Theo tìm hiểu của VOA tiếng Việt, trang Facebook chính thức của ông Widodo ngày 4/2 không đề cập tới cuộc điện đàm cũng như đề xuất của Thủ tướng Phúc, nhưng có đề cập tới việc Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố tình trạng khẩn cấp về y tế trên toàn cầu vì virus Corona, cũng như việc Indonesia tổ chức sơ tán hơn 230 công dân nước này khỏi thành phố Vũ Hán.
Cổng thông tin chính phủ Việt Nam cho biết, trong cuộc điện đàm với ông Widodo, Thủ tướng Phúc đã "bày tỏ đánh giá cao Indonesia là một trong những nước đã triển khai nhanh các biện pháp ngăn ngừa bệnh dịch, đến nay chưa phát hiện trường hợp nào bị nhiễm virus nCoV".
Tin cho hay, lãnh đạo Việt Nam và Indonesia cho rằng "các nước thành viên của ASEAN cần chủ động phối hợp, điều phối hành động của mỗi quốc gia theo đúng tinh thần "Gắn kết và Chủ động thích ứng" là chủ đề của ASEAN năm nay, nhằm tìm ra các giải pháp chung, chia sẻ trách nhiệm đối phó với dịch bệnh chung của khu vực".
"Các nước ASEAN đã có kinh nghiệm quý trong phối hợp đối phó với dịch SARS năm 2003, do đó cần tiếp tục phát huy tính chủ động, tích cực đối phó với dịch nCoV lần này", thông báo của chính phủ Việt Nam có đoạn.
Việt Nam hiện đảm nhận vị trí chủ tịch luân phiên của ASEAN cũng như là thành viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.
Theo ông Phúc, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh "đã gửi thư đến các nước ASEAN" để nêu đề xuất trên.
Trong thư của ông Minh, tin cho hay, Việt Nam "đã đề xuất ASEAN thành lập Nhóm công tác chung cấp Bộ trưởng với sự tham gia của các cơ quan về vận tải, xuất nhập cảnh, kiểm soát biên giới, lãnh sự... và sẽ sớm tổ chức họp trực tuyến để kịp thời chia sẻ thông tin và điều phối hành động của các nước thành viên ASEAN, thể hiện tinh thần đoàn kết của ASEAN".
Philippines, một thành viên của ASEAN, là nơi mới đây ghi nhận một trường hợp tử vong đầu tiên vì virus Corona ở ngoài lãnh thổ Trung Quốc.
Tổng thống Indonesia Joko Widodo được cổng thông tin của chính phủ Việt Nam dẫn lời cho biết "hoàn toàn tán thành và đánh giá cao các đề xuất của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc".
Ông Widodo và ông Phúc được cho là đã nhất trí "tăng cường sự phối hợp không chỉ trong ASEAN mà còn giữa ASEAN và Trung Quốc, trong đó có hỗ trợ lãnh sự cho công dân các nước ASEAN bị tác động bởi dịch bệnh, nhất là đối với những người còn kẹt ở vùng dịch".
Công an xử phạt Facebookers loan tin virus Corona có đúng luật ? (RFA, 30/01/2020)
Những ngày gần đây, báo trong nước liên tục loan tải thông tin một số Facebookers bị mời làm việc và phải đóng phạt do đăng trên tài khoản mạng xã hội những thông tin về dịch bệnh coronavirus đang lây lan mạnh mẽ.
Hình minh họa. Nhân viên y tế đứng cạnh quầy ở khu vực cách ly tại Viện các bệnh nhiệt đới ở Hà Nội hôm 30/1/2020 - AFP
Báo trong nước vào ngày 30/1 loan tin dẫn nguồn từ công an thành phố Hải Phòng cho biết đã xử phạt hành chính 10 triệu đồng đối với chị Vũ Thị N.T với lý do đã đăng tải thông tin sai sự thật về số người nhiễm virus Corona ở địa phương.
Trước đó, Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Thừa Thiên Huế ngày 29/1 đã ra quyết định xử phạt Facebooker Nhàn Lê số tiền 12.500.000 đồng vì đưa tin Huế đã có 1 trường hợp dịch cúm Corona là người Vũ Hán đang nằm cách ly tại Bệnh viện Trung ương Huế.
Tại các tỉnh thành phía nam, Công an thành phố Phan Thiết vào ngày 28/1 cũng đã triệu tập một phụ nữ tên Nguyễn Thị Liên Dung, 33 tuổi, cư ngụ tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận do đăng tin có 6 người Trung Quốc bị nhiễm virus corona nhập viện tại Bệnh viện An Phước.
Cùng ngày, Công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã mời anh Trần Văn Tùng đến để chất vấn về thông tin mà anh Tùng đăng trên tài khoản mạng xã hội liên quan dịch bệnh coronavirus. Đến ngày 30/1, anh Tùng bị phạt hành chính 15 triệu về cáo buộc tung tin hai người Trung Quốc nhiễm virus Corona phải điều trị ở Bệnh viên Lê Lợi, thành phố Vũng Tàu.
Trao đổi với Đài Á Châu Tự Do, Luật sư Đặng Đình Mạnh cho rằng những biện pháp mà phía công an thực hiện đối với những facebooker vừa nêu là không đúng luật :
"Thật ra việc người dân có ý kiến về bệnh dịch Corona thì rất có thể họ nói quá sự thật nhưng điều đó xét về phương diện pháp lý thì không có gì sai đến mức độ bị chế tài hoặc bị bắt giữ. Còn về phương diện xã hội thì với bệnh dịch nguy hiểm như Corona có thể gây chết người, ảnh hưởng đến rất nhiều mặt đối với một quốc gia, xã hội thì nếu có việc nói khống, nói quá lên thật ra mang yếu tố rất tích cực, giúp người dân để tâm, để ý sâu sắc hơn đối với bệnh dịch này. Sự để tâm của họ có thể giúp cho số đông người dân sa vào hoàn cảnh mà họ lây nhiễm và vô tình không biết".
Còn Nhà báo tự do Ngô Nhật Đăng lại cho rằng đây là một kịch bản được chính phủ Hà Nội đưa ra đưa ra để cảnh cáo người khác vì hiện nay trên mạng xã hội lan tràn tin có tính chất nghiêm trọng hơn rất nhiều nhưng những người đăng tải vẫn không bị chính quyền đụng đến.
Viết trên Facebook cá nhân, bà Phạm Đoan Trang – cựu phóng viên báo Pháp luật, hiện đang làm Biên tập Luật Khoa tạp chí đưa ra nghi vấn khi gần như tất cả những người bị bắt đều có chung phản ứng theo công thức :
"Quá trình điều tra, biết việc làm của mình là không đúng nên đã lập tức xóa bài trên mạng, đồng thời xin lỗi những người bạn trên mạng vì thông tin thất thiệt do mình đưa ra".
Theo bà Đoan Trang, đây là văn phong của công an khi trả lời phỏng vấn và đã được báo trong nước đưa nguyên nội dung vào bài.
Với kinh nghiệm bản thân, nhà báo Ngô Nhật Đăng cho rằng việc ‘thú tội’ này nằm trong một kịch bản hoàn toàn quen thuộc :
"Đối với những người bất đồng chính kiến hoặc những người làm việc với công an trên đồn công an, cả bản thân tôi cũng đã trải qua, họ dùng những thủ thuật lấy cung, ép cung, có thể không tra tấn nhưng bằng những hình thức khác như không cho nghỉ ngơi, bằng những câu hỏi làm mình không còn sự tỉnh táo và sẵn sàng chấp nhận hết tất cả những điều họ viết như nhận tội, xin lỗi, cải chính thông tin, thậm chí có những người tù lương tâm phải lên tivi nhận tội. Người ta bị ép buộc trong tình trạng tâm lý không bình thường, theo tôi những người tuyên bố trong đồn công an với áp lực như thế đều không có giá trị".
Phát biểu, trao đổi với báo chí trong nước, các lãnh đạo nhà nước Việt Nam thường xuyên kêu gọi người dân nên cẩn thận thông tin từ thế lực thù địch, phản động như trong công điện Bộ Công an gửi Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được báo Vietnamnet trích dẫn :
"Lợi dụng diễn biến phức tạp của dịch bệnh, một số đối tượng phản động, chống đối trong và ngoài nước đã đăng tải, phát tán lên không gian mạng các thông tin không đúng sự thật, xuyên tạc tình hình liên quan đến dịch bệnh tại Việt Nam, gây hoang mang trong dư luận người dân ; tiềm ẩn nguy cơ gây mất an ninh, trật tự".
Nhiều người bày tỏ thắc mắc, tại sao các vị lãnh đạo không chỉ đơn thuần nhắc nhở người dân cẩn thận trước những thông tin giả về dịch bệnh do virus Corona gây ra mà phải nhắc đến thế lực thù địch, phản động ?
Nhận xét về hành động này của những người đứng đầu bộ máy nhà nước, Luật sư Đặng Đình Mạnh cho rằng chính quyền đang đặt lệch chức năng quản lý, xây dựng nhà nước của mình :
"Dường như những quan chức phát biểu như vậy họ chỉ nghĩ đến khía cạnh chính trị hơn sự an toàn cho người dân. Với bệnh dịch nguy hiểm như vậy lẽ ra nên có những khuyến cáo cho người dân về việc phòng tránh hoặc có những chính sách để bảo đảm an toàn sức khỏe người dân hơn là đi nhăm nhăm nhằm chế tài, hạn chế người dân nói về bệnh dịch".
Dưới góc nhìn cá nhân, Nhà báo Ngô Nhật Đăng nhận định đây là thái độ không thể chấp nhận được trong lúc này. Ông giải thích :
"Có bài học ngay ở Trung Quốc, một chế độ nổi tiếng về bưng bít thông tin thời gian gần đây cũng phải công bố những thông tin kể cả từ người dân, nhà báo độc lập và cả trên mạng xã hội. Ta thấy rằng chính sự bưng bít thông tin đó mới làm cho virus lan truyền rộng rãi và qua mất ‘thời gian vàng’ để dập tắt dịch bệnh. Đáng lẽ chính phủ Việt Nam phải nhìn thấy đó là bài học và có những thông tin kịp thời, thật sự minh bạch về dịch bệnh. Ở Việt Nam cơ sở hạ tầng y tế rất kém, các bệnh viện khi chưa có dịch bệnh bùng phát đã quá tải 2, 3 người bệnh một giường, nếu không có thông tin minh bạch, thậm chí có thể nguy cơ lây lan trong thực tế phải cảnh báo người dân cảnh giác và có biện pháp phòng ngừa nhưng đây lại ngược lại. Họ chính trị hóa tất cả mọi vấn đề trong xã hội hoặc tất cả những gì họ nghĩ rằng ảnh hưởng tới quyền lực của họ thì họ coi đấy là những thế lực thù địch".
Tuy nhiên, nhà báo Ngô Nhật Đăng cũng đưa ra một nhận xét về mặt tích cực khi truyền thông trong nước vào ngày 30/1 loan tải thông tin cho biết Việt Nam xác nhận có thêm 3 bệnh nhân nhiễm virus Corona.
Trong đó, 1 người Thanh Hóa đang điều trị ở bệnh viện địa phương, 2 người ở khu vực Đông Anh (Hà Nội) đang điều trị tại Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương.
Như vậy, cộng với 2 trường hợp người Trung Quốc xác nhận nhiễm virus nCoV trước đó, Việt Nam tính đến nay có tổng cộng 5 trường hợp dương tính với virus Corona. Trong số này 1 trường hợp đã được chữa khỏi.
Hiện dịch nCoV đã xuất hiện ở 18 quốc gia với tổng số người mắc tăng mỗi ngày lên đến 7.819 người. Được biết, dịch nCoV có khả năng lây lan nhanh và chưa có vaccine cũng như thuốc điều trị. Do đó, theo thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, có thể sắp tới toàn dân Việt Nam phải đeo khẩu trang để phòng bệnh.
Nguồn : RFA, 30/01/2020
********************
Phạt một Facebooker 15 triệu đồng với lý do loan tin sai về dịch virus Corona (RFA, 30/01/2020)
Anh Trần Văn Tùng, 22 tuổi, bị Công an Vũng Tàu phạt 15 triệu đồng với cáo buộc tung tin hai người Trung Quốc nhiễm virus Corona phải điều trị ở Bệnh viên Lê Lợi, thành phố Vũng Tàu.
Anh Trần Văn Tùng tại cơ quan Công an Vũng Tàu. Photo : Thanh niên
Quyết định vừa nêu do thượng tá Võ Tài Quốc, Trưởng phòng An ninh chính trị nội bộ Công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ký ngày 30/1, xử phạt anh Trần Văn Tùng với lý do được nêu là ‘Cung cấp thông tin sai sự thật’ khi anh viết trên facebook rằng "tại Bệnh viện Lê Lợi, TP Vũng Tàu có hai người Trung Quốc nghi nhiễm virus corona" kèm hình ảnh khoa cấp cứu của bệnh viện này.
Anh Tùng tường trình lý do anh đưa tin lên facebook là do tối 27/1, khi đưa bạn vào Bệnh viện Lê Lợi cấp cứu, anh được bảo vệ bệnh viện yêu cầu mua khẩu trang vì "có người Trung Quốc nghi dính virus corona đang điều trị ở bệnh viện".
Vào ngày 28/1, Công an tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu mời anh Trần Văn Tùng ngụ tại Tp Vũng Tàu đến để chất vấn về thông tin mà người này đăng trên tài khoản mạng xã hội liên quan dịch bệnh coronavirus được điều trị tại Bệnh viện Lê Lợi, Thành phố Vũng Tàu.
Theo tin mà người này đưa là có hai người Trung Quốc bị nghi nhiễm corona virus được điều trị tại Bệnh Viện Lê Lợi. Chỉ sau khi đăng vài phút, post của tài khoản Trần Văn Tùng nhận được hơn 400 bình luận và 600 lượt chia sẻ.
Tin nói lãnh đạo Bệnh Viện Lê Lợi trình báo với Cơ quan An ninh Điều tra Tp Vũng Tàu yêu cầu làm rõ vì theo bệnh viện này thì chưa có trường hợp nào nghi nhiễm nCoV được đưa đến điều trị tại Bệnh Viện Lê Lợi tính đến thời điểm ngày 27/1.
Vào hôm 27/1, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu Bộ Công an xử lý nghiêm các trường hợp đưa tin sai sự thật liên quan virus corona tại Việt Nam.
*******************
Corona truyền nhiễm mạnh hơn SRAS /SARS (Từ Thức, 29/01/2020)
Con số người bị nhiễm virus ở Tàu đã vượt số người bị lây bệnh trong gần 2 năm SRAS hoành hành, 2002-2003. Số tử vong : 132 người.
Sáng thứ Tư, 29/1, Bắc kinh cho hay số người bị nhiễm virus, 5974, đã vượt con số 5327 của SRAS ( tiếng Anh SARS ). Chỉ sau một đêm đã có thêm 1400 người bị lây virus
Trên khắp thế giới, với 8096 trường hợp, SRAS đã làm thiệt mạng 774 người.
Tạm kết luận :
- Coronavirus lan truyền mạnh, nhanh hơn SRAS, trái với những quả quyết của các quan chức VN
-Corona tương đối ít nguy hiểm hơn : số tử vong với SRAS gần 10%, với corona 2019 : từ 3 tới 5%.
Cố nhiên phải dè dặt vì đây chỉ là giai đoạn đầu của virus 2019, và những con số đều do Bắc kinh cung cấp.
Theo các y sĩ Trung Hoa, thời gian từ khi nhiễm virus tới khi phát bệnh ( période d’incubation ), với corona 19, cũng lâu hơn : có thể tới 2 tuần lễ. Virus có thể tuyền nhiễm trong thời gian này, mặc dầu chưa có triệu chứng gì nơi người bệnh. Vì vậy, việc đeo khẩu trang rất cần thiết, đặc biệt khi tiếp xúc với những người tới từ nước Tàu.
Đó cũng là điểm khác biệt với SRAS, trong khi SRAS (hay SARS-CoV ) cũng là một loại coranovirus, và về cấu trúc, hai virus giống nhau tới 80%
Virus Úc
Các khoa học gia Úc cho hay đã thành công trong việc tái tạo một coranovirus trong phòng thí nghiệm.
Điều đó không có nghĩa là sẽ có vaccin (thuốc chủng ngừa) trong những ngày tới, vì từ lúc thực hiện được một phiên bản của virus, tới khi sản xấu vaccin hữu hiệu, phải cần nhiều tháng nghiên cứu, thử nghiệm.
Trong khi chờ đợi vaccin, đây là một bước tiến cực kỳ quan trọng, nhất là trong việc chẩn bệnh, tìm ra người bi nhiễm virus một cách chính xác, nhanh chóng.
Các y sĩ Úc đã tái tạo virus từ một bệnh nhân, lần đầu ngoài Trung Hoa. Họ cũng sẽ cung cấp virus tái tạo cho các phòng thí nghiệm khác, để việc nghiên cứu tiến nhanh hơn.
Đó là một thái độ khoa học, khác hẳn thái độ của người Tàu
Trung Hoa đã phát triển một phiên bản virus trong phòng thí nghiệm, nhưng không cung cấp virus cho nước ngoài, chỉ công bố kết quả của nghiên cứu, hay chấp nhận các chuyên viên ngoại quốc tới cộng tác với họ.
Trong bất cứ hoàn cảnh nào, nguy cấp tới đâu, người Tàu vẫn là người Tàu, Cộng sản vẫn hành động kiểu cộng sản.
Tại cuộc họp Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh viêm phổi cấp do chủng mới virus corona (nCoV) gây ra, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, là người chịu trách nhiệm toàn bộ hoạt động Bộ Y tế đồng thời là Trưởng Ban chỉ đạo Quốc gia phòng chống dịch bệnh nCoV, vào chiều ngày 28/1 cho biết tình hình dịch nCoV tại Việt Nam đang ở cấp độ 1, tức là có ca bệnh xâm nhập và ngành y tế sẵn sàng ứng phó với cấp độ 2, tức có ca bệnh lây nhiễm tại chỗ và cũng đã có phương án cho cấp độ 3 theo quy chuẩn ASEAN là có trên 20 ca nhiễm bệnh.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam (đeo kính, ở giữa) chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh virus corona, ngày 28/01/20. Courtesy : Ảnh chụp màn hình VTV24
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng lưu ý với Bộ Y tế rằng cần phải chuẩn bị cho tình huống xấu hơn là hàng ngàn người bị nhiễm nCoV.
Cùng trong ngày 28/1, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc ký ban hành Chỉ thị số 05/CT-TTg về phòng, chống dịch nCoV, yêu cầu tất cả các bộ, ngành và địa phương không để dịch bệnh lây lan, phải coi việc phòng, chống dịch như "chống giặc". Theo Chỉ thị số 05 mới ban hành, trước mắt cần phải thành lập đội phản ứng nhanh để ứng phó với dịch bệnh nCoV và Bộ Y tế phải báo cáo hàng ngày.
Trong vai trò Trưởng Ban chỉ đạo Quốc gia phòng chống dịch bệnh nCoV, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết Bộ Y tế chuẩn bị thành lập 40 đội cơ động phụ trách các công việc liên quan điều trị bệnh dịch nCoV và kể từ ngày 29/1, Bộ Y tế được yêu cầu phải hoàn thiện, cập nhật các phương án, kịch bản đối với dịch bệnh này trong từng tình huống cụ thể.
Một trong những biện pháp quan trọng được Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đưa ra đề nghị là tạm thời không cấp thị thực (visa) du lịch cho du khách Trung Quốc đến từ vùng dịch bệnh, ngoại trừ có trường hợp khẩn cấp.
Đài RFA ghi nhận mặc dù truyền thông trong nước luôn cập nhật tin tức liên quan diễn biến dịch bệnh nCoV tại Việt Nam cũng như thông tin từ phía Chính phủ Hà Nội trong việc ứng phó với dịch bệnh ; tuy nhiên không ít các chuyên viên trong ngành y tế cho rằng họ nhận thấy những biện pháp mà phía Chính phủ chỉ đạo không chắc chắn sẽ đạt được hiệu quả cao.
Tiến sĩ-Bác sĩ Đinh Đức Long, cựu Trung tá Quân đội Nhân dân Việt Nam, lên tiếng với Đài Á Châu Tự Do :
"Tôi nghĩ rằng những điều họ nói cũng đúng hết thôi, nhưng vấn đề là trên thực tế họ có làm đúng như thế không ? Ví dụ như nói là không cấp visa cho khách Trung Quốc, mà theo tôi được biết là một số tỉnh biên giới với Trung Quốc đâu có cần visa mà vẫn vào được nước mình, như Quảng Ninh chẳng hạn. Cho nên trên thực tế, kiểm soát cửa khẩu, kiểm soát người đến từ vùng có dịch mà bây giờ Trung Quốc có 30/31tỉnh, tức là tỉnh nào cũng có dịch cả rồi thì trên thực tế nói đúng ra là phải đóng cửa biên giới với Trung Quốc. Họ đã không nói điều này và chỉ nói kiểm soát, mà kiểm soát có nhiều cách, có nhiều mức độ khác nhau nên không thể biết được trên thực tế điều gì diễn ra".
Bác sĩ Đinh Đức Long nhấn mạnh rằng những biện pháp về xử lý chống cúm trong ngành y được nêu ra trong phòng, chống dịch bệnh nCoV thì theo ghi nhận của ông đã thành phát đồ và do đó quy trình không có gì mới. Bác sĩ Đinh Đức Long khẳng định quan trọng là phòng, chống dịch bệnh nCoV trong thực tế như thế nào.
Trong khi đó, một bác sĩ không muốn nêu tên bày tỏ sự lo ngại khi Trưởng Ban chỉ đạo Quốc gia phòng chống dịch bệnh nCoV, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam không phải là người có chuyên môn trong ngành y. Vị bác sĩ này lý giải :
"Nói về ông Đam trong sự kiện dịch này mà do ông Đam phụ trách thì lại càng kém. Bởi vì ông không hiểu về lĩnh vực chuyên môn trong y tế thì làm sao ông biết được mức độ ảnh hưởng của nó như thế nào mà ông tư vấn cho chính phủ ? Ví dụ như một người bộ trưởng mà người ta có hiểu biết về chuyên môn và người ta quan sát tình hình thông tin về mức độ tử vong và tỷ lệ lây lan diễn biến từng ngày như thế nào rồi đọc tài liệu nước ngoài…thì mới có tư vấn cho chính phủ được. Nhưng ông Đam không có chuyên môn và lại phải nhờ qua các cấp dưới thì đó là một quá trình tam sao thất bản".
Trong cuộc họp Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh nCoV, diễn ra hôm 28/1, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cho biết hai bệnh nhân cha con người Trung Quốc bị nhiễm nCoV điều trị ở Bệnh viện Chợ Rẫy thì người con đã âm tính với virus corona mới và tình hình sức khỏe của người cha tiến triển tích cực. Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn còn cho biết thêm rằng các trường hợp khác nghi nhiễm nCoV đang được cách ly, xét nghiệm đều có sức khỏe ổn định và tốt lên.
Thứ trưởng Y tế Nguyễn Trường Sơn tuyên bố tại cuộc họp chiều ngày 28/1 rằng những kết quả này cho thấy ngành y tế Việt Nam hoàn toàn có khả năng điều trị thành công các ca bệnh nhiễm nCoV.
Thế nhưng, lướt qua trang fanpage của báo giới nhà nước và mạng xã hội, Đài RFA nhận thấy thông tin lạc quan do Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cung cấp không giúp trấn an cho người dân trong nước. Đối nghịch lại, bản tin được đăng tải trên Báo Thanh Niên Online vào ngày 26/1 có tựa đề "Vi rút Vũ Hán làm lộ điểm yếu trong quản trị nhà nước Trung Quốc : cấp dưới sợ phạt, giấu lỗi" thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận. Bản tin của Báo Thanh Niên Online dẫn lời của các chuyên gia quốc tế cho rằng chính quyền địa phương ở Trung Quốc tìm cách che đậy, thiếu thông tin liên lạc với chính quyền trung ương Bắc Kinh là nguyên nhân khiến cho dịch bệnh nCoV bị nghiêm trọng cho cả Trung Quốc và thế giới những ngày qua.
Để tìm lời giải đáp cho thắc mắc của những người quan tâm liệu rằng Việt Nam có thể bị rơi vào tình trạng tương tự như thế hay không, vị bác sĩ ẩn danh, từng làm việc trong quân y cho RFA biết :
"Từ xưa đến nay là Chính phủ Việt Nam và Bộ Y tế luôn luôn tìm cách cố gắng giấu dịch. Bởi vì người ta cứ lấy lý do là ảnh hưởng đến chuyện giao thương, kinh tế…Theo thể chế của Việt Nam thì Bộ Y tế không được phép tuyên bố tình trạng khẩn cấp, tình trạng dịch mà phải là thủ tướng. Ở cấp tỉnh là chủ tịch tỉnh, chứ không phải giám đốc sở y tế. Trên cấp bộ, cấp trung ương là phải thủ tướng mà thủ tướng có khi còn phải thông qua Bộ Chính trị".
Tiến sĩ-Bác sĩ Đinh Đức Long nêu lên quan điểm của ông :
"Tôi nghĩ nói chung ở các chế độ Cộng sản thì họ hay giấu thông tin bất lợi. Đấy là điều phổ biến. Bệnh thành tích, bệnh che giấu những gì đang xảy ra thì là chuyện bình thường trong các nhà nước Cộng sản. Tuy nhiên trong trường hợp dịch bệnh nCoV thì vẫn chưa có chứng cứ nào để có thể kết luận rằng họ có che giấu hay không.
Tôi nghĩ rằng trách nhiệm của họ thì phải làm. Nhưng như theo tôi đã nói là làm thế nào để kiểm chứng được ? Chẳng hạn như ở Đà Nẵng, mấy hôm trước có khách sạn không nhận khách Trung Quốc thì Giám đốc Sở Du lịch là bà Trương Thị Hồng Hạnh cùng với công an đến tận nơi để gây áp lực. Điều đấy thứ nhất là sai thẩm quyền. Thứ hai nữa là gián tiếp tiếp tay cho chuyện lan tỏa bệnh dịch nếu như có. Trong khi các nước khác như Triều Tiên hay Mông Cổ đóng cửa biên giới rồi. Còn Việt Nam mình thì một ngày có 260 chuyến bay từ Trung Quốc sang. Sau khi có dịch rồi vẫn thế.
Mới đây ông Thủ tướng nói là hạn chế, không đánh đổi lợi ích kinh tế với sức khỏe người dân. Họ nói thế nhưng các biện pháp như tôi vừa nêu là có đóng cửa biên giới không, hay chỉ là không cấp visa ? Không cấp visa thì nguời Trung Quốc vẫn cứ vào Việt Nam".
Truyền thông quốc nội loan tin tính đến ngày 29/1, Việt Nam có 64 trường hợp nghi nhiễm nCoV với dấu hiệu sốt, ho đến từ vùng dịch. Trong số này có 39 người được cách ly. Ngoài ra, Việt Nam còn có 56 trường hợp khác không có dấu hiệu sốt, ho nhưng được theo dõi vì có tiếp xúc gần với người nghi nhiễm virus nCoV.
Trong số những người dân tại Việt Nam Đài RFA tiếp xúc được, đa số là phụ huynh chia sẻ rằng họ đang rất lo sợ con em mình có nguy cơ bị lây nhiễm virus nCoV khi hàng triệu học sinh trở lại trường sau mấy ngày nghỉ Tết Nguyên đán Canh Tý.
*********************
Gần 650.000 khách du lịch Trung Quốc đến Việt Nam trong tháng 1/2020 (RFA, 29/01/2020)
Số lượng khách du lịch Trung Quốc đến Việt Nam trong tháng 1 năm 2020 được ghi nhận là 644.700 lượt người, tăng 72,6% so với tháng tháng trước đó.
Ảnh minh họa : Nhóm du khách quốc tế tới Hội An, Việt Nam. AFP
Truyền thông trong nước, vào ngày 29/1 dẫn nguồn Tổng cục Thống kê Việt Nam cho biết số liệu vừa nêu.
Cụ thể, Việt Nam trong tháng 1/2020 đón số lượng khách quốc tế cao nhất từ trước đến nay, đạt 1.994/100 lượt người, tăng 16,6% so với tháng trước và tăng gần 33% so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó, khách quốc tế đến Việt Nam từ Châu Á đạt 1.543.900 lượt người, chiếm đến 77,4% tổng số khách quốc tế.
Riêng lượng du khách đến từ Trung Quốc là cao nhất, đạt gần 650 ngàn người. Tuy nhiên, theo số liệu từ Phòng Quản lý xuất nhập cảnh, thuộc Công an thành phố Hà Nội cho thấy du khách Trung Quốc du lịch đến thủ đô Hà Nội trong tháng 1/2020 giảm đáng kể ở mức 20%.
Số liệu thống kê còn cho thấy đã có 1.663 lượt khách du lịch Việt Nam hủy tour đi Trung Quốc. Đồng thời, một số công ty du lịch tại Việt Nam ghi nhận tỷ lệ khách nước ngoài hủy tour du lịch ở Việt Nam khoảng 20%, chủ yếu là du khách Trung Quốc. Các tour bị hủy được nói kéo dài đến tháng 4/2020.
Tổng cục Du lịch cho biết các tour bị hủy xuất phát từ lo ngại lây nhiễm virus Corona mới (nCoV).
Truyền thông quốc nội, vào ngày 28/1 loan tin ba tỉnh tại Việt Nam gồm Đà Nẵng, Khánh Hòa, Lào Cai chính thức thông báo ngưng đón khách Trung Quốc, cũng như tạm dừng đưa khách Việt Nam đến vùng dịch và ngược lại.
*****************
Virus corona : Nhiều điểm du lịch Việt Nam ngưng đón khách Trung Quốc (RFI, 29/01/2020)
Tại Việt Nam hôm nay 29/01/2020 ngoài hai cha con người Trung Quốc được xác nhận bị nhiễm virus corona mới, ở bệnh viện Đà Nẵng hiện còn 28 trường hợp nghi ngờ nhiễm bệnh đang được theo dõi. Đa số các doanh nghiệp chuyên đón khách Trung Quốc ở Khánh Hòa đã tạm ngừng hoạt động từ hôm qua.
Thứ trưởng Y tế Việt Nam Nguyễn Trường Sơn (phải) nói chuyện với một người tại khu vực cách ly của một bệnh viện ở Thành phố Hồ Chí Minh, nơi có hai người Trung Quốc nhiễm virus corona. Ảnh chụp ngày 23/01/2020. Thanh Chung/VNA via Reuters
Trả lời RFI Việt ngữ, ông Nguyễn Văn Mỹ, chủ tịch hội đồng thành viên công ty du lịch Lửa Việt cho biết thêm về tình hình :
Virus corona đang phát triển rất là chóng mặt, có vẻ rất khó kiểm soát. Việt Nam là nước gần gũi không chỉ về địa lý mà còn về chính trị cho nên ngoài Trung Quốc ra, chắc chắn Việt Nam phải chịu thiệt hại nặng nề nhất. Bởi vì lượng khách Trung Quốc vào Việt Nam chiếm đến 30%. Ngoài khách du lịch, còn rất đông những người Trung Quốc làm ăn ở đây nữa, cho nên biến động này sẽ hơi căng.
Các tour du lịch có khách Trung Quốc hiện nay gần như đã hủy hết. Trước đây Tổng cục Du lịch bảo không cấm người Việt đi du lịch, nhưng Trung Quốc cấm người dân của họ sang nước khác, nên đây có thể nói là quả bom tấn về kinh tế.
So với trước đây vào năm 2003, Trung Quốc thiệt hại ước tính 50 tỉ đô la, nhưng tôi nghĩ rằng kỳ này con số sẽ cao hơn vì dịch bộc phát nhanh hơn, và liên quan tới du lịch ngay đầu năm mới luôn.
Hiện nay ở Đà Nẵng, Khánh Hòa, Quảng Ninh, các trung tâm du lịch lớn đã có chủ trương đóng cửa khẩu. Cửa khẩu Lào Cai đã chính thức đóng cửa, còn các cửa khẩu khác chắc là cũng nay mai. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nói không thể vì một ít đồng tiền thu được – mà cũng chưa chắc là tiền thu được có thể bù đắp lại những thiệt hại về kinh tế, về sức khỏe sau này.
Hiện nay lượng khách Trung Quốc giảm sút vì một số đường bay không hoạt động nữa, chẳng hạn từ Vũ Hán. Đường bay bị cắt giảm nên khách cũng ít hơn. Việt Nam cũng rất chủ động trong việc đề phòng bệnh lây lan : giám sát thân nhiệt, cách ly những người có biểu hiện…cho nên về mặt này thì vẫn đang trong tầm kiểm soát, không đến nỗi nào.
Thứ hai, trong một đất nước còn khó khăn thì đòi hỏi nghiêm ngặt về phòng chống cũng không thể như các nước Châu Âu được. Người Việt vẫn tương đối lạc quan, họ đeo khẩu trang đi tham quan khắp nơi.
Người Trung Quốc chưa bị phân biệt đối xử hoặc tẩy chay gì cả, các nơi vẫn tiếp nhận khách Trung Quốc bình thường. Chỉ duy nhất một trường hợp ở Đà Nẵng, có một khách sạn cương quyết không nhận khách Trung Quốc, chính quyền thuyết phục cũng không được. Họ trả lời rằng nếu khách Trung Quốc tới đây lỡ lây bệnh, phải đóng cửa luôn thì thiệt hại đó ai chịu, nên họ chấp nhận không nhận đoàn khách đó mặc dù đã đặt cọc tiền từ trước rồi. Việc này là cá biệt thôi.
Cho nên tình hình năm 2020, cái Tết Canh Tý mở đầu bằng quả bom tấn virus, thất thu của ngành du lịch rất lớn. Nhiều doanh nghiệp cũng choáng váng. Nhưng đây là khó khăn chung, mình phải chấp nhận đối mặt, và hy vọng trong thời gian sớm nhất sẽ tìm được cách khắc phục.
Thụy My
********************
Virus corona : Trường hợp lây từ người sang người đầu tiên ở Việt Nam ? (RFI, 29/01/2020)
Trong một bức thư ngỏ được đăng trên một tờ báo y khoa của Anh Quốc hôm qua, 28/01/2020, một nhóm bác sĩ Việt Nam thông báo có thể là tại Việt Nam đã có trường hợp đầu tiên lây từ người sang người của virus corona gây bệnh viêm phổi cấp tính.
Nhân viên y tế Trung Quốc kiểm tra thân nhiệt hành khách trong một chuyến bay từ thành phố Trường Sa (Changsha), Hồ Nam, đến Thượng Hải, ngày 25/01/2020. Reuters/David Stanway
Các tác giả của bức thư gởi cho tờ New England Journal of Medecine, gồm 9 bác sĩ của bệnh viện Chợ Rẫy, Sài Gòn và của Viện Pasteur Sài Gòn, nêu trường hợp của hai cha con người Trung Quốc được đưa vào bệnh viện Chợ Rẫy từ ngày 22/01/2020. Người đàn ông 65 tuổi, vốn bị tiểu đường type 2, huyết áp cao, và từng bị ung thư phổi, đã nhập viện do bị mệt và bị sốt từ ngày 17/01, tức là 4 ngày sau khi cùng với vợ từ thành phố Vũ Hán đến Hà Nội, vào lúc mà dịch virus corona mới đã bùng phát. Tình trạng sức khỏe của ông này đã được cải thiện từ ngày 26/01 và người vợ thì không có triệu chứng nào của bệnh viêm phổi cấp tính.
Người con 27 tuổi của họ, sống tại tỉnh Long An, chưa bao giờ đặt chân đến Vũ Hán, và cũng chưa tiếp xúc với người nào từ vùng này. Đến ngày 17/01, anh này gặp cha ở Nha Trang và ngủ chung phòng khách sạn với bố mẹ trong 3 ngày, thì đến ngày 20/01 bị khô cổ họng và bị sốt, và qua xét nghiệm cho kết quả dương tính với virus corona. Khi nhập viện cùng với bố ở bệnh viện Chợ Rẫy, anh cũng đã được cách ly để theo dõi và điều trị. Hôm qua, theo báo chí trong nước, đại diện của bệnh viện Chợ Rẫy thông báo là bệnh nhân này đã "được chữa khỏi", tức là cho kết quả âm tính với virus corona. Người bố thì vẫn bị cách ly.
Rất có thể là người cha đã lây virus corona cho người con. Thế nhưng việc xét nghiệm để xác định việc truyền virus từ cha sang con đã không được thực hiện. Theo nhóm bác sĩ Việt Nam nói trên, trường hợp đầu tiên bên ngoài Trung Quốc có người trong cùng gia đình bị lây nhiễm làm tăng thêm mối quan ngại về khả năng của virus corona lây từ người sang người.
Gia đình bệnh nhân Trung Quốc nói trên đã đi du lịch đến 4 thành phố của Việt Nam, bằng máy bay, xe lửa, taxi. Theo nhóm bác sĩ gởi thư cho New England Journal of Medecine, người ta đã xác định được 28 người có tiếp xúc gần với họ, nhưng chưa có một ai phát triển các triệu chứng bị nhiễm virus corona.
Theo thông báo của bộ Y Tế hôm qua, hiện giờ chưa có ca nhiễm virus corona nào khác, nhưng có 63 ca bị nghi nhiễm bệnh do trước đây có đi đến vùng có dịch ở Trung Quốc. Trong số này, 25 ca đã được loại trừ nhiễm virus corona, 38 ca còn lại vẫn được theo dõi cách ly.
Thanh Phương
*****************
Virus corona : Hơn 4.000 người Trung Quốc từ Vũ Hán vào Việt Nam hiện giờ ở đâu ? (RFI, 29/01/2020)
Trong thời gian từ 30/12/2019 đến 22/01/2020, tức là 2 ngày trước khi Vũ Hán – ổ dịch bệnh virus corona – bị cách ly, gần 100 ngàn du khách, chủ yếu là người Trung Quốc, đã đi máy bay từ thành phố này đến Hoa Kỳ, Châu Âu, và đặc biệt là Châu Á, trong đó có Việt Nam.
Du khách từ Trung Quốc tới làm thủ tục nhập cảnh tại sân bay Incheon, Hàn Quốc, ngày 29/01/2020 Yonhap via Reuters
Vào lúc một số nước phương Tây bắt đầu có những biện pháp cần thiết để đưa các công dân của mình từ Vũ Hán về nước, dịch bệnh lan nhanh và đặc biệt là lây nhiễm từ người sang người, thì có một câu hỏi ám ảnh các chuyên gia và giới khoa học : Người dân Vũ Hán đã đi đâu trước khi thành phố này bị cách ly và hiện giờ họ ở đâu ?
Theo lời thị trưởng thành phố này, tính cho đến ngày 26/01, thì có chính xác 4096 cư dân Vũ Hán đi du lịch ở nước ngoài. Tuy nhiên, số lượng người từ Vũ Hán đi máy bay ra nước ngoài trong những tuần qua cao hơn rất nhiều.
Báo Pháp Les Echos cho biết, trang thông tin Trung Quốc Đệ Nhất Tài Kinh (Ycai) đã phân tích các dữ liệu chính thức để xác định số du khách đã mua vé và giữ chỗ trên các tuyến bay quốc tế đi từ sân bay Vũ Hán ra nước ngoài, trong giai đoạn từ 30/12/2019 đến 22/01/2020 và nơi đến của những người này.
Theo trang thông tin này, có tất cả 101 520 người đã rời Vũ Hán trong giai đoạn nói trên. Trong danh sách 20 sân bay nước ngoài đón người từ Vũ Hán đến nhiều nhất, đứng đầu là Thái Lan với khoảng 26 700 du khách (Bangkok, Don Mueang và Phuket). Đứng hàng thứ hai là Nhật Bản 18 008 (Tokyo, Osaka, Nagoya). Tiếp theo là Singapore và Incheon Hàn Quốc, lần lượt là 10680 và 6430. Việt Nam đứng hàng thứ 10, với 4130 du khách Vũ Hán đã vào Thành Phố Hồ Chí Minh.
Tuy nhiên, giới chuyên gia lưu ý nên thận trọng khi xử lý các số liệu này, vì không rõ số du khách Vũ Hán đã hồi hương trong ba tuần lễ đầu 2020 và không có thông tin chính xác về nơi đến cuối cùng của họ. Ví dụ, đối với những người bay tới San Francisco Hoa Kỳ, thì có nhiều khả năng họ ở lại cùng gia đình vì cộng đồng người Hoa tại đây khá đông. Trong khi đó, Dubai, Istanbul, Luân Đôn, Singapore chưa chắc là đích đến cuối cùng của nhiều người khác.
Điều đáng lo ngại là nếu như cơ quan phụ trách xuất nhập cảnh của từng nước biết được du khách từ đâu đến (máy bay xuất phát từ đâu hoặc quá cảnh tại những nơi nào…) nhưng khó có thể biết được là những người này đã xuất cảnh chưa. Đây cũng là câu hỏi đối với hơn 4000 du khách Vũ Hán nhập cảnh vào TP Hồ Chí Minh.
Đức Tâm
*********************
Hơn 6 ngàn người nhiễm virus corona mới trên thế giới, 64 ca nghi nhiễm ở Việt Nam (RFA, 29/01/2020)
Trên toàn thế giới tính đến trưa ngày 29/1/2020 theo giờ Việt Nam đã có 6.056 trường hợp được xác nhận nhiễm virus viêm phổi Corona mới trong đó có 132 người chết.
Hình minh họa. Hành khách đeo khẩu trang ở sân ga tàu ở Bắc Kinh hôm 29/1/2020 - AFP
Số người nhiễm được xác nhận tăng từ 4400 trường hợp lên 6056 trường hợp chỉ sau 1 đêm.
Theo CNN, ít nhất 5974 người nhiễm virus Corona được báo cáo ở Trung Quốc, vượt lên hẳn số trường hợp nhiễm bệnh viêm phổi cấp SARS ở nước này hồi năm 2003 (5327 người).
Khu tự trị Tây Tạng, Trung Quốc cũng xuất hiện ca nhiễm virus Corona Vũ Hán đầu tiên khiến chính quyền ở đây tuyên bố đóng cửa vô thời hạn mọi địa điểm du lịch.
Ở Việt Nam có hai người Trung Quốc nhiễm virus Corona Vũ Hán ở bệnh viện Chợ Rẫy - Thành phố Hồ Chí Minh, tuy nhiên hôm 28-1, bác sĩ ở đây xác nhận một người đã âm tính với nCoV.
Truyền thông nhà nước Việt Nam vào ngày 29 tháng 1 loan tin tính đến cùng ngày Việt Nam có 64 trường hợp nghi nhiễm nCoV với dấu hiệu sốt, ho đến từ vùng dịch. Trong số này có 39 người được cách ly.
Ngoài ra Việt Nam còn có 56 trường hợp khác không có dấu hiệu sốt, ho nhưng được theo dõi vì có tiếp xúc gần với người nghi nhiễm virus nCoV.
Tỉnh, thành phố trên cả nước được Bộ Y tế Việt Nam yêu cầu tăng cường giám sát chặt các bệnh nhân đang cách ly, phối hợp điều tra, xử lý ổ dịch nếu phát hiện ca mắc mới. Đó là các địa phương gồm Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Quảng Ninh, Lạng Sơn, Lào Cai, Cao Bằng, Hà Giang, Lai Châu và Kiên Giang.
Sở Y tế thành phố Đà Nẵng thông báo tính đến ngày 29 tháng 1, có 24 trường hợp nghi mắc bệnh viêm đường hô hấp cấp do nCoV gây nên trên địa bàn thành phố này đã được xuất viện. Còn 28 trường hợp nghi ngờ đang được theo dõi.
Cơ quan chức năng y tế tại khu vực Tây Nguyên vào ngày 29 tháng 1 cũng thông báo hai trường hợp nghi nghiễm nCoV tại khu vực này đã có kết quả xét nghiệm, cho thấy cả hai chỉ bị viêm phổi do vi khuẩn gây nên chứ không phải do virus corona nCoV.
Bộ Công an Việt Nam vào ngày 29 tháng 1 tiếp tục có công điện gửi thủ trưởng các đơn vị trực thuộc Bộ này về việc tăng cường công tác chống dịch viêm phổi cấp do virus corona (nCoV) gây nên.
Bộ Công an Việt Nam cho rằng một số đối tượng bị gán là phản động, chống đối ở cả trong và ngoài Việt Nam sẽ lợi dụng diễn biến phức tạp của dịch bệnh do nCov gây nên để đăng tải, phát tán lên mạng xã hội thông tin mà Bộ Công an Việt Nam nói là không đúng sự thật, xuyên tạc tình hình liên quan dịch bệnh tại Việt Nam.
