Donald Trump "chữa" chính sách với Biển Đông và vai trò Việt Nam

Đối phó với sự bành trướng ngày càng tăng của Trung Quốc ở Biển Đông, Việt Nam dường như được (Hoa Kỳ) xem như nước đứng đầu.

Joseph Bosco, trưởng nhóm nghiên cứu Trung Quốc trong văn phòng Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ giai đoạn 2005 - 2006, thành viên Viện Nghiên cứu Corean - Mỹ, cộng sự cấp cao Viện Nghiên cứu Hoa Kỳ - Đài Loan ngày 12/6 có bài phân tích đáng chú ý trên RealClearWorld :

"Donald Trump đang sửa chữa chính sách của Mỹ ở Châu Á" [1].

Học giả Joseph Bosco nhận định :

"Trung Quốc đang lên, trong khi Hoa Kỳ suy thoái và nguy hiểm là những gì được kể, được phản ánh trong cục diện an ninh Đông Á mà ông Donald Trump tiếp quản khi trở thành Tổng thống.

Chiến lược "xoay trục" hoặc tái cân bằng của chính quyền Tổng thống Barack Obama sang Châu Á đã không thể làm gì để đảo ngược xu hướng tiêu cực trong cân bằng quyền lực ở Châu Á - Thái Bình Dương.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, ảnh : AP / Peter Kramer.

Trong đó, việc giảm nguồn lực cho quân đội Mỹ một cách có ý thức đã thực sự củng cố thêm xu hướng này.

Chiến dịch tranh cử Tổng thống của ứng viên Donald Trump với khẩu hiệu "nước Mỹ trên hết" hứa hẹn một hướng khác cho đối ngoại"..

Donald Trump sửa chữa chính sách của Mỹ tại Châu Á, Biển Đông

Joseph Bosco bình luận :

"Với tư cách là Tổng thống đắc cử Hợp chúng quốc Hoa Kỳ, Donald Trump đã quyết định hãm Trung Quốc bằng cách làm náo động khu vực : 

Ông rút nước Mỹ khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dươn (TPP), đe dọa tuyên bố Trung Quốc là nước thao túng tiền tệ có nguy cơ gây chiến tranh thương mại ;

Trump tuyên bố ngừng giúp đỡ Nhật Bản và Hàn Quốc, trừ phi hai nước trả nhiều tiền hơn hoặc tự bảo vệ mình, thậm chí là tự trang bị vũ khí hạt nhân. 

Tất cả những điều này là một tương lai đáng sợ đối với Bắc Kinh.

Cơ chế, chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ đã chứng kiến những bước đi lạc hậu, chỉ làm trầm trọng thêm tình trạng khó khăn của Mỹ.

Khi nhậm chức Tổng thống, ông Donald Trump đã chính thức rút Mỹ khỏi TPP, nhưng bỏ ngỏ một khả năng rõ ràng về việc mở lại các cuộc đàm phán những điều khoản làm sao có lợi hơn (cho Mỹ).

Ông chấp nhận làm mới những cam kết sau phản ứng kiên quyết của Nhật Bản, Hàn Quốc, rằng Washington có nghĩa vụ bảo vệ 2 đồng minh Châu Á trên biển Hoa Đông và bán đảo Triều Tiên.

Đồng thời Tổng thống Mỹ đã chứng minh rằng, các lựa chọn khác về tình hình an ninh đang xấu đi ở Châu Á vẫn được đặt lên bàn.

Ông đã nhận cú điện thoại từ nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn, cho dù Bắc Kinh giận dữ.

Trump bày tỏ hoài nghi về nghĩa vụ của Mỹ trong việc tôn trọng nguyên tắc "một Trung Quốc".

Ngay cả khi công khai điều chỉnh quan điểm của mình về vấn đề rất nhạy cảm này đối với Bắc Kinh, Donald Trump vẫn nói rõ rằng, những lựa chọn này vẫn được giữ nguyên.

Chủ nhân Nhà Trắng cho Bắc Kinh "qua" trong vấn đề tiền tệ, nếu Trung Quốc chịu hợp tác về Bắc Triều Tiên.

Và ông sẽ cân nhắc việc có thêm các cuộc trò chuyện với Tiến sĩ Thái Anh Văn, tùy thuộc vào cách quan hệ Mỹ - Trung sẽ diễn biến như thế nào.

Triều Tiên vẫn đang là vấn đề cấp bách nhất.

Trong khi đó, việc chuẩn bị bán cho Đài Loan lô vũ khí mới dường như đang tiến triển, bất chấp những phản ứng từ Bắc Kinh.

Điểm nóng thứ 3 ở Đông Á là những bước đi hiếu chiến của Trung Quốc trên Biển Đông.

Tổng thống Donald Trump đã giải phóng Hải quân Hoa Kỳ khỏi các xiềng xích của chính phủ tiền nhiệm trong việc thực hiện các hoạt động tuần tra tự do hàng hải.

Tàu khu trục mang tên lửa USS Dewey đã tiến hành huấn luyện bên trong phạm vi 12 hải lý xung quanh bãi Vành Khăn mà Trung Quốc xây đảo nhân tạo (bất hợp pháp) nhằm theo đuổi yêu sách vô căn cứ của họ về "vùng biển chủ quyền" trên Biển Đông.

Hoạt động này khác với những lần thực hiện tự do hàng hải thời Barack Obama. Những lần trước, tàu chiến Mỹ chỉ đi qua vô hại, do đó vô tình chấp nhận yêu sách của Trung Quốc đòi "lãnh hải".

(Bắc Kinh yêu sách "lãnh hải" cho các cấu trúc địa lý là bãi cạn lúc nổi, lúc chìm không có lãnh hải riêng, theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982).

Chiến hạm USS Dewey tiến hành diễn tập bên trong 12 hải lý quanh bãi Vành Khăn hôm 24/5, ảnh : ABC News.

Bộ Quốc phòng Mỹ hứa hẹn sẽ thực hiện các hoạt động tuần tra tự do hàng hải ở Biển Đông mạnh mẽ hơn nữa, mặc dù chúng không nhất thiết được triển khai như những thách thức toàn diện với Trung Quốc.

Tần suất và mức độ công khai các hoạt động này trong tương lai phụ thuộc vào bất kỳ động thái mới nào Trung Quốc có thể gây ra ở Biển Đông....

Sự thành công một cách ôn hòa, chừng mực trong chính sách của Donald Trump với Châu Á, cho đến nay chủ yếu là kết quả của tư duy chiến lược và phương pháp phi truyền thống của Tổng thống.

Ông đã hạ lệnh bắn 59 quả tên lửa hành trình Tomahawk vào một căn cứ quân sự ở Syria đúng lúc đang ăn tối với ông Tập Cận Bình, chắc chắn đã gây ấn tượng mạnh với người hùng của Trung Quốc"... [1].

Trong tuần này, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Hoa Kỳ, tướng Joseph Dunford sẽ điều trần trước Quốc hội Mỹ, để yêu cầu tăng ngân sách quốc phòng.

Ông tin rằng, các giới hạn ngân sách của chính quyền tiền nhiệm phải được dỡ bỏ, quân đội Mỹ mới có thể duy trì lợi thế cạnh tranh.

Trả lời phỏng vấn trang Breaking Defense ngày 12/6, tướng Joseph Dunford cho hay :

"Tôi biết, đã có những bàn tán xì xào về việc Hoa Kỳ bỏ chính sách tái cân bằng sang Châu Á.

Đó là câu chuyện 'có thật trên truyền thông'.

Nhưng khi các bạn nhìn vào thực tế, chúng ta có một câu chuyện khá hấp dẫn.

Chúng tôi đang bố trí 60% lực lượng ở Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương.

Chúng tôi giám sát một sự gia tăng đáng kể các hoạt động diễn tập quân sự đa phương ở Châu Á. 

Chúng tôi cũng đã triển khai những vũ khí mới nhất, có khả năng tác chiến tốt nhất trong kho vũ khí Mỹ tại Thái Bình Dương.

Nó bao gồm chiến đấu cơ tàng hình F-35, máy bay tiêm kích thế hệ năm F-22, tàu chiến đấu ven biển (LCS).

Vì vậy, bằng những hành động phù hợp của mình, chúng tôi xin tuyên bố rằng Hoa Kỳ vẫn giữ cam kết của mình với khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.

Nếu bạn đến các nước Singapore, Malaysia, Indonesia, Việt Nam, Philippines, Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc và Australia để chứng kiến những hợp tác quân sự với Mỹ, bạn sẽ thấy các mối quan hệ này đang phát triển rất lành mạnh và hoàn toàn có giá trị trong khu vực.

Chúng tôi đã nói rõ với các đồng minh Châu Á của mình rằng, chúng ta tiếp tục ủng hộ một trật tự quốc tế dựa trên luật lệ. 

Điều đó đòi hỏi Hoa Kỳ duy trì các nguyên tắc tự do hàng hải và hoạt động bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép.

Cũng có một thực tế không thể chỗi cãi, đó là Trung Quốc đã quân sự hóa các hòn đảo nhân tạo sau khi họ đã từng hứa hẹn không làm như vậy vào năm 2015.

Thực tế này cho chúng tôi thấy rằng, Trung Quốc đang cố gắng tìm cách hất quân đội Mỹ ra xa, ngăn chặn sự qua lại với các đồng minh đối tác trong khu vực.

Đó là chiến lược chống tiếp cận / chống xâm nhập (A2/AD) điển hình.

Nếu liên hệ điều này với việc phát triển tên lửa hành trình chống hạm tầm xa và hệ thống tên lửa của Trung Quốc, rõ ràng họ đang cố gắng chống lại hoạt động tự do của quân đội Hoa Kỳ trong khu vực"... [2].

Vai trò của Việt Nam trong chính sách của Mỹ với Châu Á, Biển Đông dưới thời Tổng thống Donald Trump

Manik Mehta, một nhà báo tại New York chuyên viết về các vấn đề đối ngoại, ngày 12/6 có bài phân tích đăng trên New Straits Times, Malaysia :

"Mỹ và thực tế Châu Á - Thái Bình Dương".

Trong bài viết này, nhà báo Manik Mehta nhận xét : 

"Donald Trump có thể đã già dặn khi rút lại các hùng biện chống Trung Quốc vì ông cần sự giúp đỡ của Bắc Kinh để kiềm chế các hoạt động quân sự và hạt nhân của Triều Tiên.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là Washington sẽ nhắm mắt làm ngơ những nỗ lực của Bắc Kinh áp đặt "chủ quyền" với các đảo (và các cấu trúc địa lý) ở Biển Đông.

Tham vọng trở thành siêu cường quốc tế của Trung Quốc đã thể hiện tại Diễn đàn quốc tế "Một vành đai, một con đường", nơi thu thút nhiều nhà lãnh đạo từ Châu Á - Thái Bình Dương.

Nhưng các chuyên gia cho rằng, sáng kiến "Một vành đai, một con đường" chỉ là "con ngựa thành Troy" để Trung Quốc thâm nhập vào các thị trường khác vốn bất khả xâm phạm, đồng thời tăng cường lợi ích an ninh cho Trung Quốc.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Nhà Trắng. Ảnh : Reuters.

Chuyến thăm chính thức nước Mỹ gần đây của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, nhà lãnh đạo đầu tiên của ASEAN đến Hoa Kỳ từ khi ông Donald Trump nhậm chức, đã củng cố ý định của cả hai bên trong việc thúc đẩy hợp tác kinh tế, an ninh chặt chẽ.

Đặc biệt là để đối phó với sự bành trướng ngày càng tăng của Trung Quốc ở Biển Đông, Việt Nam dường như được (Hoa Kỳ) xem như nước đứng đầu trong việc chống lại các luận điệu hiếu chiến của Trung Quốc.

Tính toán của Mỹ là, những nước khác như Indonesia, Thái Lan, Singapore và Malaysia có thể hỗ trợ Việt Nam trong việc chống lại (yêu sách bành trướng và các hoạt động vi phạm luật pháp quốc tế của) Trung Quốc"… [3].

Trong một động thái khác có liên quan, The Diplomat ngày 13/6 đưa tin, hôm 12/6 Hải quân Mỹ thông báo rằng, một tàu chiến của họ vừa ghé cảng quốc tế Cam Ranh, Việt Nam để bảo trì.

USS Coronado, một tàu chiến ven biển (LCS) đã cập cảng Cam Ranh hôm 11/6 và thực hiện việc bảo trì đến 15/6.

Thông thường USS Coronado được bảo trì tại Singapore, nơi Hải quân Mỹ có kế hoạch bố trí đồng thời 2 tàu LCS vào năm 2018.

Chuẩn Đô đốc Don Gabrielson, Chỉ huy trưởng Lực lượng Đặc nhiệm 73 thuộc Hạm đội 7, cho biết :

"Chuyến thăm kỹ thuật này nâng cao khả năng bảo trì viễn chinh của chúng tôi, đồng thời tăng cường hơn nữa quan hệ đối tác với Việt Nam.

Hoạt động này có lợi cho cả hai nước, tăng cường tính linh hoạt về địa lý cho chúng tôi trong việc sửa chữa và duy trì trạng thái sẵn sàng chiến đấu cao".. 

Đầu tháng này, tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường lớp Arleigh Burke, USS Johns S. McCain cũng đã cập cảng Cam Ranh - điểm "dừng chân kỹ thuật quen thuộc" [4].

Tuyên bố chung về tăng cường Đối tác toàn diện giữa Việt Nam và Hoa Kỳ ngày 31/5 sau chuyến thăm chính thức nước Mỹ của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, cho biết :

"Hai nhà lãnh đạo trao đổi về khả năng tàu sân bay Hoa Kỳ thăm cảng Việt Nam và các biện pháp tăng cường hơn nữa hợp tác giữa các lực lượng hải quân hai nước"..

Người viết xin lưu ý rằng, dẫn những bình luận nêu trên của nhà báo Manik Mehta để giúp quý bạn đọc có thêm thông tin và kiến giải.

Đó là những đánh giá của giới quan sát quốc tế xung quanh chính sách của Mỹ với Biển Đông, trong bối cảnh vốn đang có nhiều hoài nghi và tranh cãi về vấn đề này.

Xung quanh vai trò của Việt Nam trong chính sách của Mỹ, chúng tôi tin rằng đất nước mình có một vị trí quan trọng trong chiến lược của Hoa Kỳ tại Châu Á - Thái Bình Dương nói chung, Biển Đông nói riêng.

Lợi ích chung giữa Việt Nam và Hoa Kỳ thể hiện trong Tuyên bố chung sau chuyến thăm Mỹ của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chính là :

Hòa bình, ổn định và trật tự dựa trên luật pháp quốc tế ; giải quyết hòa bình các tranh chấp ; tôn trọng các tiến trình ngoại giao và pháp lý ; không dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực.

Để làm được điều này, không thể không đối thoại với Trung Quốc để xử lý các tranh chấp một cách hòa bình, đấu tranh bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trên cơ sở luật pháp quốc tế.

Trong quá trình đó, người viết cho rằng cần tiếp tục đấu tranh ôn hòa về mặt ngoại giao, chính trị và pháp lý, yêu cầu Trung Quốc tôn trọng các tiến trình ngoại giao và pháp lý quốc tế, bao gồm Phán quyết Trọng tài 12/7/2016.

Điều này không nên được luận giải thành chống nước này hay nước kia, mà đó là ý chí và nguyện vọng chung của khu vực đấu tranh chống lại các ý đồ bành trướng, hành vi áp đặt và vi phạm luật pháp quốc tế.

Bình luận của nhà báo Manik Mehta càng không nên được diễn giải thành Việt Nam được Mỹ "chấm" làm "tiền bộ tiên phong" trên mặt trận "chống Trung Quốc" theo ý nghĩa cạnh tranh giữa 2 siêu cường.

Việt Nam, Hoa Kỳ và cả khu vực bao gồm Trung Quốc, đều được hưởng lợi từ trật tự, hòa bình, ổn định dựa trên luật pháp quốc tế hậu Chiến tranh Thế giới II và có nghĩa vụ phải bảo vệ những yếu tố này để cùng phát triển, phồn vinh.

Trong quá trình đó, những biểu hiện bành trướng, áp đặt, cá lớn nuốt cá bé...cần phải đấu tranh chống lại.

Hồng Thủy

Nguồn : GDVN, 14/06/2017

Tài liệu tham khảo :

[1] http://www.realclearworld.com/articles/2017/06/12/donald_trump_is_fixing_americas_asia_policy_112381.html

[2] http://breakingdefense.com/2017/06/us-military-advantage-eroding-coz-of-bca-cjcs-dunford/

[3] https://www.nst.com.my/opinion/columnists/2017/06/248092/u-s-and-asia-pacific-realities

[4] http://thutuong.chinhphu.vn/Home/Tuyen-bo-chung-ve-tang-cuong-Doi-tac-toan-dien-giua-Viet-Nam-va-Hoa-Ky/20176/26564.vgp

Thành công tốt đẹp của những chuyến công du các lãnh đạo cấp cao Việt Nam sang Trung Quốc, Mỹ, Nhật đã cho thấy khả năng làm chủ tình thế, cân bằng quan hệ.

1. Cạnh tranh địa-chiến lược giữa Trung Quốc và Mỹ tại Châu Á-Thái Bình Dương đang trong thế "lưỡng long tranh châu" hay "lưỡng long chầu nguyệt" ?

Hình ảnh hai rồng chầu vào vòng tròn chính giữa xuất hiện trên các nóc đình đền và chùa chiền một thời gây tranh cãi gáy gắt trong giới khoa học.

Nhiều người dùng thuật ngữ "lưỡng long chầu nguyệt" để chỉ đôi rồng chầu về mặt trăng. 

Nhưng theo ý kiến của các nhà nguyên cứu văn hóa dân gian, thì đó là một sai lầm, vì vòng tròn ở giữa không phải mặt trăng, trăng không thể có ánh lửa bùng cháy. 

Như vậy, đôi rồng hướng về "quả cầu lửa" không phải là "lưỡng long chầu nguyệt" mà có thể gọi đó là "lưỡng long tranh Châu" thì có vẻ chính xác hơn. 

Tuy vậy, tùy theo hoàn cảnh của cuộc sống, hình tượng "lưỡng long tranh Châu" hay "lưỡng long chầu nguyệt" trong tâm thức vẫn được người phương Đông trân trọng, ngưỡng mộ, ví von…

Lưỡng long tranh Châu - tranh vẽ vantien.com.

Đánh giá quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ trong tình hình hiện nay tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, nhà báo Hồng Thủy đã sử dụng thế "lưỡng long tranh Châu" để ám chỉ, chứ không phải bằng thế "lưỡng long chầu nguyệt". 

Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam ngày 08/06/2017 đã đăng bài : "Việt Nam không ngả sang Trung Quốc, và Mỹ không bỏ Biển Đông".

Trong bài viết này, nhà báo Hồng Thủy đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin cùng với những phân tích đánh giá khá chuẩn xác về tình hình Biển Đông trong thời gian gần đây. 

Tôi rất tâm đắc với nhận định của Giáo sư Alexander L. Vuving được Hồng Thủy dẫn lại trong bài, rằng : 

"Trong một thời gian khá dài kể từ khi ông Donald Trump trúng cử Tổng thống, người ta đã dự đoán rằng chủ nhân mới của Nhà Trắng sẽ thay đổi triệt để chính sách, làm giảm sự tham gia của Mỹ ở Châu Á. 

Nhiều người cũng tin rằng, hệ quả của sự thay đổi chính sách này sẽ khiến các quốc gia chủ chốt trong khu vực, chẳng hạn như Việt Nam, sẽ phải điều chỉnh các mối quan hệ của họ theo hướng xích lại gần hơn với Trung Quốc. 

Nhưng ấn tượng này đã được chứng minh là sai với hội nghị giữa Tổng thống Donald Trump và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Nhà Trắng hôm 31/5.

Chính quyền mới của ông Donald Trump không đảo ngược quá trình chính sách của Mỹ với khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.

Thậm chí họ có thể mạnh mẽ hơn chính quyền cựu Tổng thống Barack Obama ở Biển Đông"..

Cá nhân tôi còn đặc biệt quan tâm tới nội dung phát biểu của Bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ tại Diễn đàn Shangri-La 2017.

Những nội dung này đã chứng minh chính quyền mới của ông Donald Trump không hề đảo ngược lại chính sách của Mỹ với khu vực Châu Á - Thái Bình Dương đã được định hình từ trước. 

Thậm chí nó còn mạnh mẽ hơn chính quyền cựu Tổng thống Barack Obama ở Biển Đông cả trên phương diện ngoại giao, lẫn trong hành xử thực tế. 

Đối thoại Shangri-La, diễn đàn an ninh khu vực năm 2017 vừa kết thúc đã phản ánh lập trường của Hoa Kỳ đối với những căng thẳng ở Biển Đông.

Trong bài phát biểu sáng 3/6 trong khuôn khổ Đối thoại Shangri-La, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, James Mattis, nhiều lần nhấn mạnh đến nguyên tắc duy trì trật tự quốc tế dựa trên quy tắc và luật lệ quốc tế, đảm bảo lợi ích bình đẳng của tất cả các nước. 

Mỹ bảo vệ lợi ích của mình và của những đồng minh, duy trì một sự hiện diện quân sự trong khu vực. 

Lâu nay Hoa Kỳ vẫn nói rằng họ không có lập trường chính thức về tranh chấp chủ quyền lãnh thổ ở Biển Đông.

Tuy vậy, Mỹ vẫn chỉ trích mạnh mẽ những hành vi của Trung Quốc ở đó và đã mở rộng những liên minh quốc phòng với những nước có tuyên bố chủ quyền chồng lấn. 

Các hoạt động tuần tra bảo vệ tự do hàng hải mà Mỹ tiến hành trong khu vực tranh chấp ở Biển Đông vừa qua là việc rất quan trọng để kiềm chế các yêu sách bành trướng của Trung Quốc. 

Đây cũng là một phép thử đối với sự sẵn sàng của Bắc Kinh trong việc tuân thủ luật pháp quốc tế, giải quyết tranh chấp một cách hòa bình khi sức mạnh của họ liên tục gia tăng. 

Quyết định của chính quyền Tổng thống Donald Trump cho phép Hải quân Mỹ tiến hành một hoạt động tuần tra tự do hàng hải bên trong 12 hải lý ở bãi Vành Khăn hôm 24/5 là một dấu hiệu cho thấy sự liên tục trong chính sách lâu dài này.

Tuy nhiên, tính toán lợi ích chiến lược của mình trong khu vực trước mối đe dọa chiến tranh hạt nhân của Cộng hòa Dân chủ nhân dân Triều Tiên, Mỹ đã một lần nữa sử dụng Biển Đông như là một con bài chiến lược để mặc cả với Trung Quốc. 

Chính điều này khiến nhiều đồng minh, đối tác của Mỹ lo ngại khi thấy Tổng thống Donald Trump tìm cách thỏa hiệp với Trung Quốc về vấn đề Triều Tiên, chấp nhận tạm gác Biển Đông qua một bên…

Vì vậy, tại Diễn đàn này, để trấn an các đồng minh và đối tác, Mỹ tuyên bố sẽ bảo vệ lợi ích của mình và của những đồng minh, duy trì một sự hiện diện quân sự trong khu vực. 

Giới chức Hải quân Mỹ dự định mở rộng lực lượng điều động ra nước ngoài của Hạm đội Thái Bình Dương thêm khoảng 30% nữa đến trước năm 2021. 

Những vụ đụng độ giữa tàu tuần tra hải quân Trung Quốc và tàu đánh cá của những nước lân cận cho thấy, nhiều nguy cơ châm ngòi xung đột quốc tế và đẩy những cam kết an ninh của Washington lên hàng đầu. 

Những vụ việc như vậy có thể tiếp tục định hình những tranh chấp khi nó diễn ra trên biển.

Vì vậy, nhìn nhận một cách khách quan về mối tương quan thế và lực hiện nay, dư luận cho rằng cục diện Biển Đông hay bán đảo Triều Tiên sẽ vẫn tiếp tục xu thế cạnh tranh vì lợi ích giữa Trung Quốc và Mỹ, trong thế "lưỡng long tranh Châu", không hòa - không chiến…

Nhưng với những gì đã và đang diễn ra tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương khiến người ta quan ngại, rằng trạng thái "gầm gừ" của "lưỡng long" có thể chuyển sang trạng thái "phun lửa" bất cứ lúc nào… 

2. Việt Nam và các nước khác trong khu vực cần làm gì trước tình thế "lưỡng long tranh Châu" ? 

Phát biểu đề dẫn Đối thoại An ninh Shangri-la lần thứ 16 vừa qua, Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull đã nhận xét : 

"Trong thế giới mới bất ổn này, chúng ta không thể dựa vào một sức mạnh tuyệt đối để bảo vệ lợi ích của mình. 

Chúng ta phải chịu trách nhiệm với an ninh và thịnh vượng của chính mình, trong khi thấy rõ rằng chúng ta sẽ trở nên mạnh hơn khi chia sẻ trách nhiệm lãnh đạo tập thể với các bạn bè và đối tác tin cậy"...

Đề dẫn này đã nhận được sự đồng tình, hưởng ứng của tất các đại biểu tham dự Diễn đàn, trừ đoàn Trung Quốc. 

Bởi vì, mọi người đều đã chứng kiến thế giới đang cận kề một cuộc chiến tranh tàn khốc. Ông Malcolm Turnbull đánh giá :

"Các điểm nóng trong khu vực gia tăng, mâu thuẫn dường như vô tận ở Trung Đông và Châu Phi, sự điên rồ và bệnh hoạn của chủ nghĩa khủng bố, sự biến đổi kinh tế và biên giới ở Châu Âu ;

Sự can thiệp bên ngoài và mức độ tha hóa chính trị hay chủ nghĩa dân túy đang ngày càng thấm sâu trong đời sống xã hội hơn những gì chúng ta từng thấy kể từ năm 1930.

Hình minh họa

Sự trỗi dậy của Trung Quốc và Ấn Độ tham gia hàng ngũ những nền kinh tế lớn với sức mạnh và ảnh hưởng đến cán cân địa-chính trị toàn cầu. 

Trung Quốc sẽ đóng một vai trò lớn hơn trong định hình khu vực và họ sẽ tìm cách tăng ảnh hưởng chiến lược để phù hợp với sức mạnh kinh tế mới.

Vì vậy, các nước khác trong khu vực sẽ tìm cách cân bằng với sức mạnh của Bắc Kinh bằng cách củng cố liên minh hay hợp tác đặc biệt giữa họ với Hoa Kỳ"..

Đây là một xu hướng tất yếu phù hợp với quy luật đấu tranh sinh tồn của muôn loài, vạn vật.

Cố Thủ tướng Lý Quang Diệu đã từng vận dụng quy luật đấu tranh sinh tồn đó để làm cho những con "tép riu" hay "cá nhỏ" trở nên "khó nuốt" trước sự thèm khát của những con "cá lớn".

Khả năng tự vệ đó chình là nhờ ở tinh thần tự lực tự cường, tự chủ và mạnh mẽ, đồng thời chơi được với tất cả "cá lớn" và "cá nhỏ"…

Tầm nhìn của Lý Quang Diệu không chỉ mang lại sự hòa bình và thịnh vượng, vị thế cho Singapore suốt mấy chục năm qua.

Tầm nhìn ấy còn giúp quốc đảo Sư tử tiếp tục đứng vững, phát triển trước những biến động quá nhanh của thời cuộc, nhất là các tranh chấp quyết liệt giữa 2 siêu cường Trung - Mỹ. 

Vì vậy, một mặt các nhà lãnh đạo khu vực cần tận dụng mọi diễn đàn để kêu gọi, giải thích và bảo vệ luật pháp cũng như trật tự quốc tế.

Mặt khác, cần thúc đẩy các hoạt động hợp tác song phương và đa phương trong khu vực một cách chủ động. 

Đó chính là trách nhiệm với tương lai vận mệnh của chính mình, đặt trong mối quan tâm chung về bảo vệ hòa bình ổn định của cả khu vực. 

Phải chăng đó chính là cách góp phần tạo thế "lưỡng long chầu nguyệt" trên Biển Đông từ các nước nhỏ trong khu vực, thay vì thế "lưỡng long tranh Châu", mà người phương Đông tôn thờ như là biểu tượng của sự cân bằng âm dương, sự hài hòa quyền lực, yên bình và hòa hợp… ? 

Thế "lưỡng long chầu nguyệt" trên Biển Đông từ các nước nhỏ trong khu vực thay vì thế "lưỡng long tranh Châu"

Và phải chăng đó là thế mà các nước trong khu vực và quốc tế mong muốn duy trì để tạo ra sự cân bằng sức mạnh giữa các siêu cường, đặc biệt là giữa Trung Quốc và Mỹ, trong cuộc cạnh tranh đang diễn ra rất khốc liệt tại một số khu vực trọng yếu về địa-chiến lược, địa-chính trị, địa-kinh tế… của thế giới ? 

Trong thời gian qua, thành công tốt đẹp của những chuyến công du các lãnh đạo cấp cao Việt Nam sang Trung Quốc, Mỹ, Nhật đã cho thấy khả năng làm chủ tình thế, cân bằng quan hệ giữa các siêu cường để giảm thiểu tối đa tác động tiêu cực, nguy cơ phán đoán sai lầm trên Biển Đông.

Nguồn vốn và công nghệ Nhật Bản, các sản phẩm thiết bị công nghệ cao từ Hoa Kỳ sẽ là một đòn bẩy giúp Việt Nam canh tân đất nước, phát triển kinh tế, an ninh quốc phòng.

Bên cạnh đó là mối quan tâm lợi ích địa chiến lược và sự tham dự, can thiệp mạnh mẽ bảo vệ tự do - an ninh hàng hải, hàng không, trật tự dựa trên luật pháp quốc tế ở Biển Đông của Mỹ - Nhật - Australia - Ấn Độ sẽ giúp Việt Nam và các nước nhỏ ven Biển Đông rất nhiều trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Do đó chúng tôi thiết nghĩ, chính chúng ta cần tiếp tục nghiên cứu, bảo vệ thành quả của Phán quyết Trọng tài 12/7/2016.

Bảo vệ công lý, lẽ phải cũng là bảo vệ chính mình.

Với Trung Quốc, bên cạnh việc đấu tranh chống lại các quan điểm và hành vi đi ngược luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 và Phán quyết Trọng tài thông qua các biện pháp hòa bình, chúng ta cũng phải học hỏi họ trong một số lĩnh vực.

Đầu tiên và dễ thấy nhất, chính là chính sách thu hút nhân tài, phát triển khoa khọc công nghệ.

Những tiến bộ vượt bậc của họ trong nghiên cứu khoa học và ứng dụng ở Biển Đông như khai thác băng cháy, phát triển thiết bị bay không người lái chạy bằng quang năng, thăm dò biển sâu...là những điều trước đây người ta khó có thể hình dung nổi, thì nay họ đã làm được.

Bên cạnh nguy cơ căng thẳng leo thang trên Biển Đông khi những kĩ thuật và công nghệ tiên tiến có trong tay Trung Quốc, chúng ta cũng phải nhìn thẳng vào sự thật về tốc độ phát triển kinh tế, khoa học kỹ thuật của họ để học cách nghiên cứu, triển khai.

Thứ hai là đấu tranh với quốc nạn tham nhũng. 

Cho dù đây đó vẫn còn những nhận xét về "phe phái chính trị" hay "thanh trừng", nhưng không ai phủ nhận được rằng chiến dịch đả hổ đập ruồi của ông Tập Cận Bình đã và đang góp phần làm trong sạch bộ máy quản lý ở đất nước khổng lồ này.

Quan điểm tất cả mọi người đều bình đẳng trước pháp luật đang được Trung Quốc hiện thực hóa.

Họ không có chuyện "rút kinh nghiệm" hoặc "rút kinh nghiệm sâu sắc" sau những hành động vi phạm pháp luật rõ ràng và để lại hậu quả của các quan chức, lãnh đạo.

Thứ ba là khả năng quản lý.

Bên cạnh chống tham nhũng, khả năng quản lý đất nước và đô thị của Trung Quốc cũng là cái chúng ta cần nghiên cứu, học hỏi.

Thượng Hải hiện đại không kém gì Singapore, Quảng Đông thực sự là đầu tàu phát triển kinh tế của toàn Trung Quốc.

Cơ sở hạ tầng tại 2 tỉnh thành này rất hiện đại, có lẽ chúng ta còn thua họ rất xa.

Làm được như vậy cho thấy tầm nhìn, khả năng quản lý của người Trung Quốc để thu hút doanh nghiệp, nguồn vốn, nhân tài.

Không có tham nhũng và "tham nhũng vặt", càng không có những rào cản vô lý từ chính sách, hành chính công thì mới có được một nền kinh tế phát triển và những đô thị văn minh, hiện đại.

Theo cái thấy, cái biết của chúng tôi, người Việt ta có rất nhiều bà con đã thành công trên con đường học thuật hoặc kinh doanh ở các nước phát triển trên thế giới, rất mong muốn đóng góp cho sự phát triển quê nhà.

Nhưng ngoài chủ trương chung, chúng ta đang rất thiếu các chính sách để thu hút và sử dụng hiệu quả nguồn chất xám quý giá ấy. 

Ngay trong lĩnh vực nghiên cứu về an ninh hàng hải, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982, Phán quyết Trọng tài và thụ đắc lãnh thổ - các phương thức giải quyết tranh chấp lãnh thổ…, phải thừa nhận một thực tế rằng chúng ta chưa làm tốt bằng Trung Quốc, không phải vì ta ít quan tâm hay ít đầu tư.

Ngược lại, chúng ta rất quan tâm và đầu tư không ít, nhưng quản lý của Việt Nam đối với các hoạt động này còn lỏng lẻo, còn những kẽ hở cho một số cá nhân cơ hội trục lợi.

Trên Biển Đông, bên cạnh việc nâng cao khả năng phòng thủ chính đáng và hoạch định chiến lược, chúng ta cũng cần chung tay bảo vệ luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982, Phán quyết Trọng tài, phát triển và củng cố quan hệ hợp tác với các nước lớn và ASEAN.

Đó chính là cách tốt nhất để góp phần giúp quan hệ Mỹ- Trung trên Biển Đông sẽ được duy trì ở tư thế "lưỡng long chầu nguyệt", và cũng là cách bảo vệ chính mình!

TS Trần Công Trục

Nguồn : GDVN, 12/06/2017

Trung Quốc muốn thông qua COC mà không có bên ngoài can thiệp (VOA, 13/06/2017)

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị hôm thứ Hai kêu gọi đẩy nhanh tiến trình đàm phán về Bộ quy tắc ứng xử (COC) ở biển Đông mà không có sự can thiệp từ bên ngoài.

Hình ảnh đảo đá nhân tạo Subi trong quần đảo Trường Sa trên biển Đông chụp từ một máy bay không quân của Philippine. Trung Quốc vừa kêu gọi thông qua COC và không có sự can thiệp của yếu tố bên ngoài.

Ông Vương đưa ra lời kêu gọi này tại một cuộc họp báo chung với người đồng cấp từ phía Singapore Vivian Balakrishman ở Bắc Kinh.

Ngoại trưởng Vương nói Trung Quốc và các nước ASEAN đã đồng ý về một hiệp định khung cho Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông hôm 18/5 trước thời hạn được ấn định. Việc tư vấn về những điều kiện tiên quyết cho một môi trường an toàn và loại bỏ sự can thiệp từ mọi phía đã diễn ra thuận lợi, theo ghi nhận của Reuters.

Người đứng đầu Bộ ngoại giao Trung Quốc nói vào tháng 7 năm ngoái, Trung Quốc và các thành viên ASEAN đã ra một tuyên bố chung về việc tiến hành đầy đủ và hiệu quả của Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC). Tuyên bố này quy định rằng những tranh cãi về các đảo Vĩnh Viễn (tiếng Anh là Nanshan) cần được giải quyết một cách ôn hòa bằng thương lượng giữa các bên có liên quan trực tiếp.

Trung Quốc và các thành viên ASEAN thảo luận Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông. Ngoại trưởng Vương Nghị nói các bên đã đồng ý về 1 hiệp định khung của COC hôm 18/5 trước thời hạn dự kiến.

Kể từ đó, mối quan hệ giữa Trung Quốc và Philippines đã trở nên nồng ấm hơn và Philippines cũng đã đồng ý nối lại các cuộc đàm phán song phương về vấn đề biển Đông với Trung Quốc. Với những nỗ lực có phối hợp của Trung Quốc và các bên liên quan, tình hình biển Đông đã trở nên ổn định hơn. Tất cả những điều này đã tạo nên các tiền đề cần thiết cho việc đàm phán COC, theo Reuters.

Trong khi đó, ông Vương nhấn mạnh rằng việc thảo luận và lập COC được quy định trong DOC, và đó là điều mà Trung Quốc và các quốc gia ASEAN đã cam kết.

Vị ngoại trưởng này nói "Trung Quốc và các nước ASEAN, thông qua những nỗ lực chung của chúng ta, có đủ khả năng để lập nên những điều lệ mang tính khu vực cho hòa bình và sự ổn định trên biển Đông bằng một phương thức độc lập".

Người đứng đầu bộ Ngoại giao Trung Quốc được Reuters trích lời nói tiếp rằng "Tôi nghĩ chừng nào chúng ta tiếp tục tăng cường sự tin tưởng lẫn nhau, cùng làm sâu sắc thêm sự hợp tác và loại bỏ sự can thiệp từ bên trong và bên ngoài khu vực, có thể sự can thiệp từ bên ngoài là nhiều hơn, và sau khi có được những sự chuẩn bị cần thiết từ các bên, chúng ta sẽ có thể tổ chức các cuộc thảo luận trọng yếu về các văn bản COC tại một thời điểm thích hợp cho tới khi chúng ta đạt được những điều luật mang tính khu vực. Chúng tôi tự tin vào điều này".

*********************

Biển Đông : Trung Quốc ủng hộ Ấn Độ lập hệ thống báo động sóng thần (RFI, 12/06/2017)

Trái với lập trường cố hữu luôn xem mọi hoạt động của Ấn Độ tại Biển Đông là khiêu khích, Bắc Kinh bất ngờ ủng hộ kế hoạch dự báo sóng thần của Ấn Độ tại vùng biển này với lý do "vì quyền lợi chung của các bên". Hãng thông tấn Ấn Độ IANS cho biết như trên trong bản tin 11/06/2017.

Đá Xubi (Subi Reef), thuộc quần đảo Trường Sa, bị Trung Quốc chiếm đóng. Ảnh chụp ngày 21/04/2017.© Reuters

Trả lời câu hỏi của IANS về dự kiến của Ấn Độ thành lập một hệ thống nghiên cứu báo động sóng thần ở Biển Đông, bộ ngoại giao Trung Quốc cho rằng "Trung Quốc và các nước liên can đã lập những cơ sở tuân thủ theo yêu cầu của các cơ quan Liên Hiệp Quốc". Do vậy, các bên cũng có thể "thảo luận vấn đề hợp tác dựa trên những cơ sở sẵn có".

Năm 2016, Trung Quốc loan báo xây dựng trung tâm báo động sóng thần tại Biển Đông trong bối cảnh bị lên án quân sự hóa khu vực tranh giành chủ quyền với Việt Nam và Philippines.

Nói cách khác, để có thể tiến hành nghiên cứu sóng thần ở Biển Đông, Ấn Độ phải thương lượng và nhìn nhận Trung Quốc là chủ nhân của vùng nghiên cứu.

IANS nhắc lại Trung Quốc luôn bực tức vì hoạt động thăm dò dầu khí của Ấn Độ ngoài khơi Việt Nam (bloc 128). Tháng 05/2017, một "chuyên gia" của quân đội Trung Quốc còn phản đối Ấn Độ tập trận chung với Singapore ở Biển Đông, xem như một thái độ khiêu khích chủ quyền Trung Quốc.

Tại sao Bắc Kinh đột ngột thay đổi thái độ ? Theo IANS, Bắc Kinh muốn qua động thái này là dịu căng thẳng với New Delhi sau cuộc hội kiến được xem là "tích cực" giữa cấp lãnh đạo cao nhất là Tập Cận Bình và Narendra Modi bên lề hội nghị Tổ Chức Hợp Tác Thượng Hải (09-10/06/2017). Ấn Độ cũng chính thức gia nhập tổ chức do Trung Quốc chủ xướng.

Tú Anh

Trung Quốc cảnh báo Mỹ điều máy bay ném bom đến Biển Đông (RFI, 10/06/2017)

Bắc Kinh ngày 09/06/2017 cho biết đang theo dõi các hoạt động quân sự của Hoa Kỳ trên Biển Đông. Thông báo này được đưa ra sau việc Mỹ điều hai máy bay ném bom chiến lược siêu thanh B-1B từ đảo Guam đến vùng biển đang tranh chấp để tập huấn.

Máy bay ném bom B-1B của Mỹ bay trên không phận Hàn Quốc ngày 13/09/2016. REUTERS/Kim Hong-Ji/File photo

Trong một thông cáo, bộ Ngoại Giao Trung Quốc, tuy không nêu tên Hoa Kỳ, ghi rằng : "Trung Quốc luôn duy trì cảnh giác và theo dõi hiệu quả các hoạt động quân sự của một nước có liên quan tại Biển Đông". Thông cáo của bộ Ngoại Giao Trung Quốc nhắc nhở : "Quân đội Trung Quốc sẽ quyết tâm bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia cũng như hòa bình và ổn định khu vực".

Trung Quốc đã có phản ứng như trên sau khi Bộ Tư Lệnh Thái Bình Dương Hoa Kỳ trên trang mạng thông báo không quân Mỹ ngày 06/06 vừa qua đã điều hai máy bay ném bom B-1B từ đảo Guam đến Biển Đông. Hai chiến đấu cơ này đã tiến hành 10 giờ bay tập huấn trong khuôn khổ chương trình đào tạo chung với tàu khu trục USS Sterett có trang bị tên lửa dẫn đường.

Reuters nhắc lại, hồi cuối tháng 5/2017, một tầu chiến Mỹ đã tiến vào vùng bên trong 12 hải lý của một đảo nhân tạo do Trung Quốc xây dựng tại Biển Đông.

********************

Trung Quốc ‘theo dõi’ quân đội Mỹ ở Biển Đông (VOA, 10/06/2017)

Trung Quốc hôm 9/6 cho biết đã theo dõi các hoạt động của quân đội của Hoa Kỳ ở Biển Đông, sau khi hai chiếc máy bay ném bom của Mỹ tiến hành các chuyến bay huấn luyện trên vùng biển tranh chấp này.

Máy bay ném bom B-1B Lancer của Mỹ.

Theo Reuters, Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Hoa Kỳ thông báo trên trang web của mình rằng hai chiếc B-1B Lancer của không quân nước này đã tham gia các chuyến bay huấn luyện kéo dài 10 giờ đồng hồ từ Guam và bay qua Biển Đông hôm 8/6, và đợt luyện tập này có sự tham gia của tàu khu trục có tên lửa dẫn đường USS Sterett của hải quân Mỹ.

Cuối tháng trước, một tàu chiến Hoa Kỳ tiến gần vào đảo nhân tạo của Trung Quốc ở Biển Đông, trong các hoạt động "tuần tra tự do hàng hải" mà quan chức Mỹ nói là để chứng tỏ cho Trung Quốc thấy rằng nước này không được phép tuyên bố chủ quyền tại các vùng lãnh hải ở đó.

Hoa Kỳ lo ngại rằng Trung Quốc có thể sử dụng đảo nhân tạo trên Biển Đông để giới hạn tự do hàng hải.

​Cuộc diễn tập mới nhất này là một phần của chương trình tiếp tục tăng cường sự hiện diện của các máy bay chiến đấu của Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Mỹ, nhưng lực lượng này không cho biết chi tiết về nơi tiến hành, cũng như không không gọi đó là hoạt động "tuần tra tự do hàng hải".

Hoa Kỳ đã chỉ trích việc xây dựng đảo và các cơ sở quân sự của Trung Quốc trên Biển Đông, và bày tỏ lo ngại rằng Bắc Kinh có thể sử dụng chúng để giới hạn tự do hàng hải cũng như mở rộng phạm vi hoạt động chiến lược của mình, theo Reuters.

Các đồng minh và đối tác của Hoa Kỳ trong khu vực ngày càng trở nên lo ngại vì chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã ngưng thực hiện các hoạt động tuần tra ở Biển Đông trong vài tháng đầu nắm quyền.

*******************

Mỹ điều hai máy bay ném bom B-1B tới Biển Đông (RFI, 09/06/2017)

Hôm thứ Ba 06/06/2017, Mỹ đã điều hai máy bay ném bom chiến lược siêu thanh B-1B từ căn cứ quân sự Guam tới khu vực Biển Đông đang có tranh chấp. Chuyến bay kéo dài 10 giờ, trong khuôn khổ chương trình đào tạo chung với một tàu khu trục trang bị tên lửa dẫn đường của Hải Quân.

Máy bay ném bom chiến lược B-1B của không quân Hoa Kỳ. Wikimedia

Tờ The Japantimes News, ngày hôm nay, 09/06, trích thông cáo của Không Lực Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương cho biết hoạt động luyện tập chung nằm trong chương trình "Sự hiện diện liên tục của các máy bay ném bom" do Bộ Chỉ Huy Thái Bình Dương tổ chức. Mục đích là tăng cường khả năng phối hợp tác chiến của hải quân và không quân, phát triển các chiến thuật, kỹ thuật và quy trình phối hợp chung.

Chuyến bay của hai máy bay ném bom B-1B diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc đang đẩy mạnh hoạt động của hải quân và không quân trong khu vực chiến lược ở Biển Đông, điều máy bay ném bom và máy bay chiến đấu thực hiện nhiệm vụ "tuần tra chiến đấu" mà Bắc Kinh gọi là các "hoạt động thông thường".

Cũng liên quan tới khu vực Đông Nam Á, theo website The Diplomat, Hải Quân Hoa Kỳ có kế hoạch triển khai đồng thời hai tàu cận chiến duyên hải tới Singapore vào năm 2018. Hiện nay, Hải Quân Hoa Kỳ đang tiến hành các hoạt động duy tu, bảo dưỡng, hậu cần, huấn luyện để có thể triển khai đồng thời hai tàu chiến trên. Cho tới giờ, các tàu cận chiến duyên hải của Mỹ mới chỉ được triển khai riêng lẻ ở Singapore.

Thùy Dương

**********************

Trung Quốc giám sát hoạt động của Mỹ ở Biển Đông (RFA, 09/06/2017)

Trung Quốc hôm 9 tháng 6 cho biết nước này duy trì tình trạng báo động và theo dõi các hoạt động quân sự của Mỹ tại khu vực biển Đông sau khi hai máy bay ném bom của Hoa Kỳ thực hiện các chuyến bay diễn tập qua khu vực Biển Đông.

Tàu sân bay USS Carl Vinson của Mỹ trên Biển Đông tháng 3 năm 2017. AFP photo

Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho biết như vừa nêu qua một thông báo đăng trên tài khoản mạng xã hội của bộ này.

Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Mỹ cho biết hai máy bay B-1B Lancer của Hải quân Hoa Kỳ đã bay 10 giờ từ đảo Guam qua khu vực Biển Đông hôm 8 tháng 6, trong một cuộc diễn tập phối hợp với tàu khu trục có tên lửa dẫn đường USS Sterett.

Thông báo của Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho biết quân đội nước này sẽ kiên quyết bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia và hòa bình, ổn định trong khu vực.

Trước đó, vào hồi cuối tháng 5, Mỹ cũng cho tàu chiến đi qua khu vực 12 hải lý thuộc đá Vành Khăn do Trung Quốc kiểm soát ở quần đảo Trường Sa. Đó là chuyến tuần tra bảo vệ hàng hải đầu tiên tại khu vực Biển Đông dưới thời của chính quyền tổng thống Donald Trump.

Hệ sinh thái biển ở một khu vực tại Biển Đông đang bị Trung Quốc tàn phá trầm trọng để xây dựng các đảo nhân tạo nhằm lập căn cứ quân sự, ông Greg Rushford, chủ biên Rushford Report nói với BBC hôm 5/6.

Ông Rushford nói, hệ sinh thái biển ở một khu vực tại Biển Đông đang bị Trung Quốc tàn phá trầm trọng

Ông Rushford nói, tình trạng hệ sinh thái biển bị tàn phá này "không phải là một cáo buộc" mà là một trong những thảm hoạ môi trường được báo cáo, ghi nhận chi tiết.

Ông Rushford, người đã có hàng chục năm nghiên cứu, theo dõi tình hình mậu dịch quốc tế và chính trị trong khu vực Châu Á cho biết, Trung Quốc nạo vét lòng biển, tàn phá 3000 acre, tức 12,14 km2 rặng san hô để xây dựng các phi đạo cho phi cơ ném bom, loại "có thể bay đến Hà Nội hoặc Manila".

Tuy nhiên, các tổ chức hoạt động môi trường có vẻ lại 'im lặng' trước tình trạng này, theo như bài báo mới nhất của ông Rushford trên tờ Wall Street Journal.

Tình trạng nạo vét lòng biển phá rặng san hô đã diễn ra trong nhiều năm qua.

Cuối năm 2015, phóng viên BBC Rupert Wingfield-Hayes đã đi từ phía Philippines đến thăm một số đảo tại Biển Đông và phát hiện các ngư dân Trung Quốc cố tình tàn phá các dải san hô và săn bắt trai biển khổng lồ.

Hồi tháng 7/2016, Tòa Trọng tài Quốc tế nói trong phán quyết về đơn của Philippines cũng nói "Trung Quốc hủy hoại nghiêm trọng môi trường tại rặng san hô" khi xây cất các đảo nhân tạo.

Nhưng nhà báo Rushford trong bài trên Wall Street Journal (29/05/2017) lần đầu tiên trích lời các chuyên gia Philippines và Hoa Kỳ nêu ra con số cụ thể về diện tích san hô bị phá hủy.

Chuyến đi thăm Mỹ của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc không có tính đột phá, nhưng lại mở ra triển vọng hợp tác quốc phòng, giúp giảm bớt sự lo lắng về xung đột Biển Đông, một chuyên gia hàng đầu của Việt Nam cho biết.

Tàu sân bay củ Hải quân Hoa Kỳ USS Carl Vinson.

Giáo sư Tương Lai nhận định về chuyến thăm Mỹ ba ngày của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc kết thúc ngày 31/5 như sau :

"Chuyến đi không có những thành công manh tính đột phá nhưng mở ra những triển vọng tương đối tốt đẹp".

Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, tại Tòa Bạch Ốc, ngày 31/5/2017.

Theo ông Tương Lai, các triển vọng đó là tăng cường hợp tác quốc phòng song phương, như Mỹ quyết định chuyển giao tàu tuần tra cho Việt Nam, nhằm tăng cường năng lực thực thi pháp luật trên biển, và đặc biệt "Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ quan tâm tới việc tiếp nhận thêm trang thiết bị quốc phòng, bao gồm các tàu tuần tra cho lực lượng cảnh sát biển Việt Nam".

"Trong tuyên bố chung nêu nhiều yếu tố cho thấy rõ mong muốn thúc đẩy mạnh mẽ hơn mối quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam, đặc biệt quan hệ quốc phòng, quân sự theo chiều hướng Mỹ giúp Việt Nam nâng cao năng lực kiểm soát vùng biển của mình, còn Việt Nam thì sẵn sàng mua tàu tuần tra biển của Mỹ".

Binh lính Việt Nam tại quần đảo Trường Sa

Giáo sư Tương Lai cũng lưu ý một chi tiết quan trọng trong tuyên bố chung Việt – Mỹ : "Hai nhà lãnh đạo trao đổi về khả năng tàu sân bay Hoa Kỳ thăm cảng Việt Nam và các biện pháp tăng cường hơn nữa hợp tác giữa các lực lượng hải quân hai nước".

Tuyên bố "hợp tác hơn nữa giữa hải quân hai nước", theo nhận định của ông Tương Lai, phần nào làm giảm đi nỗi lo lắng việc Hoa Kỳ có khả năng "đi đêm" với Trung Quốc trong vấn đề tranh chấp Biển Đông, nơi cả Việt Nam và Trung Quốc đều có tuyên bố chủ quyền chồng lấn.

"Ông Trump không chủ trương xoay trục sang Châu Á như ông Obama, nhưng qua thông cáo chung giữa hai nước và qua thái độ đón tiếp ông Nguyễn Xuân Phúc một cách trọng thị, thân tình, thì tôi đánh giá rằng mối lo đối với tình hình Biển Đông, đối với âm mưu của Trung Quốc, đối với việc Mỹ có khả năng đi đêm với Trung Quốc phần nào giảm bớt".

Một chi tiết nữa trong tuyên bố chung, mà theo ông Tương Lai, là rất đáng chú ý : "Hai nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo tự do hàng hải, hàng không, và các hình thức sử dụng biển hợp pháp khác ; bày tỏ lo ngại về tác động bất ổn mà những hạn chế bất hợp pháp đối với tự do trên biển gây ra đối với hòa bình và thịnh vượng của khu vực Châu Á – Thái Bình Dương".

Ông Tương Lai nói rằng mặc dù bản tuyên bố chung "không điểm mặt chỉ tên Trung Quốc" trong tranh chấp Biển Đông, nhưng thể hiện rõ quan điểm của Mỹ :

"Tuyên bố chung của hai bên không nói nhiều đến Biển Đông, nhưng nói nhiều đến vấn đề hợp tác quân sự. Quân đội Mỹ lưu trữ những thiết bị vật tư y tế trên lãnh thổ Việt Nam để có thể sử dụng ngay khi cần thiết. Nhấn mạnh tầm quan trọng của tự do hàng hải, hàng không, và các hình thức sử dụng biển hợp pháp khác. Tôi đặc biệt lưu ý việc hai nhà lãnh đạo nhấn mạnh các bên cần kìm chế, không có các hành động có thể gây gia tăng căng thẳng, như việc quân sự hóa các cấu trúc có tranh chấp. Tuy không điểm mặt chỉ tên, nhưng ai cũng biết, đó là hành động ăn cướp của Trung Quốc, đang gây căng thẳng ở Biển Đông và xâm phạm quyền chủ quyền của Việt Nam và vi phạm luật pháp quốc tế".

Đoàn các nhà lập pháp Hoa Kỳ do TNS John McCain dẫn đầu đến thăm tàu USS John McCain tại quân cảng Cam Ranh, Khánh Hòa, ngày 2/6/2017. (Ảnh Người Lao động)

Ngoài ra, vị giáo sư 81 tuổi này còn cho rằng Mỹ thể hiện rõ quan điểm có trách nhiệm trong vấn đề Biển Đông :

"Khi mà bản tuyên bố nói rằng Tổng thống Trump nhấn mạnh việc Hoa Kỳ tiếp tục cho các tàu và máy bay di chuyển, hoạt động tại bất kỳ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép – điều đó thể hiện rằng Mỹ có thái độ trách nhiệm đối với vấn đề Biển Đông, Mỹ không làm lơ trước những hành động ngang ngược của Trung Quốc trên Biển Đông".

Ông Nguyễn Xuân Phúc là nhà lãnh đạo Đông Nam Á đầu tiên thăm Tòa Bạch Ốc kể từ khi Tổng thống Trump nhậm chức vào tháng Giêng. Đài truyền hình CNBC nói rằng Hà Nội có thể nổi lên như một nhân tố chủ chốt trong nỗ lực dài hạn của chính quyền Mỹ về Đông Nam Á, nhắm mục đích hóa giải ảnh hưởng của Bắc Kinh trong Biển Đông.

Trong một diễn biến liên quan, tại diễn đàn Đối thoại Shangri - La hàng năm ở Singapore vào ngày 3/6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis nói việc xây dựng và quân sự hóa các đảo nhân tạo ở Biển Đông làm suy yếu sự ổn định của khu vực và cáo buộc Trung Quốc coi thường lợi ích của các quốc gia khác và không tuân thủ luật pháp quốc tế.

Trang Zing.vn cho biết Việt Nam không tham dự cấp Bộ trưởng nên không phát biểu tại phiên toàn thể tại Đối thoại Shangri-La 2017.

Tuy nhiên, thứ trưởng Bộ Công an, Thượng tướng Bùi Văn Nam, đại diện Đoàn Việt Nam nêu quan điểm để giải quyết xung đột trên Biển Đông như sau : "Tại Đối thoại Shangri-La lần này, Việt Nam tiếp tục trao đổi với mọi đối tác có liên quan để thống nhất mọi vấn đề trên biển được giải quyết bằng luật pháp quốc tế, tôn trọng lợi ích chủ quyền của nhau, giải quyết bằng biện pháp hòa bình. Đồng thời, chúng ta cũng tạo sự tin cậy và tăng cường hợp tác, tránh hiểu lầm và cố gắng để các nước gần nhau hơn".

Ông Mattis đảm bảo Mỹ cam kết lâu dài với Châu Á (VOA, 04/06/2017)

Bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ James Mattis hồi cuối tuần đã sử dụng một diễn đàn hàng đầu về an ninh khu vực để trấn an Châu Á rằng Hoa Kỳ không rút khỏi cam kết lâu dài của họ đối với khu vực.

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ phát biểu về An ninh Mỹ-Á tại Singapore, 3/6/2017

Ông Mattis lưu ý rằng ông chủ yếu tham gia Đối thoại Shangri-La để lắng nghe.

Sáng Chủ nhật, ông đã có cuộc gặp đặc biệt với toàn bộ 10 lãnh đạo quốc phòng của Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á.

Tuy nhiên, trong bài phát biểu của ông, là diễn văn thực sự đầu tiên của chính quyền ông Trump trước toàn khu vực, ông Mattis nói về tầm quan trọng của trật tự quốc tế dựa trên luật lệ và làm thế nào để mọi quốc gia, cả lớn lẫn nhỏ, đều có tiếng nói trong việc định hình hệ thống quốc tế.

Ông nói Hoa Kỳ là một quốc gia Thái Bình Dương.

Kể từ khi ông Trump nhậm chức, cả ông Mattis lẫn Ngoại trưởng Rex Tillerson đều đã thực hiện một số chuyến đi đến khu vực, theo Bộ trưởng quốc phòng Mỹ, điều này thể hiện rõ cam kết lâu dài của Washington đối với an ninh và thịnh vượng của khu vực.

Ông phát biểu : "Sự cam kết lâu dài này dựa trên các lợi ích chiến lược và các giá trị chung là người dân tự do, các thị trường tự do, và một quan hệ đối tác kinh tế sôi động và mạnh mẽ, một quan hệ đối tác cởi mở đối với tất cả các quốc gia bất kể quy mô, dân số hay số lượng tàu trong hải quân, hoặc bất kỳ tiêu chuẩn nào khác".

Ông cũng cam kết rằng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục mở rộng khả năng làm việc với các nước khác để đảm bảo một Châu Á hòa bình, thịnh vượng và tự do, một Châu lục tôn trọng tất cả các quốc gia đang duy trì luật pháp quốc tế.

Ông nói : "Chúng tôi không nhận thấy không quốc gia nào là một hòn đảo cô lập khỏi các quốc gia khác, chúng tôi sát cánh với các đồng minh và cộng đồng quốc tế cùng giải quyết các thách thức an ninh bức bách".

Ông Kurt Campbell, cựu trợ lý Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ về Đông Á và Thái Bình Dương, nói bài phát biểu của ông Mattis đã mô tả tốt tính liên tục về quan điểm của Hoa Kỳ đối với khu vực.

Theo đánh giá của ông Campbell, bài phát biểu rất mạnh mẽ và có tác dụng trấn an, nhưng nó được đưa ra ngay sau khi Tổng thống rút khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu. Tuần trước, tại NATO, Tổng thống Trump đã không khẳng định điều 5 của Hiến chương NATO, là điều quy định rằng tấn công vào một nước là tấn công cả khối.

Ông Campbell nói ông Trump là tổng thống đầu tiên làm như vậy.

Những động thái chính sách của Tổng thống Donald Trump, dù là việc rút khỏi hiệp định Paris, hay việc ông rút khỏi nhóm các nước tham gia TPP, đều đã đặt ra những câu hỏi về con đường phía trước ở Châu Âu và Châu Á.

Ông Campbell nói rằng điều thấy rõ từ bài phát biểu của Bộ trưởng quốc phòng Mỹ là có một khoảng cách không thể phủ nhận giữa các phương pháp tiếp cận truyền thống mạnh mẽ của các Bộ trưởng Mattis, Tillerson, và những người khác so với cách làm của tổng thống.

Ông Campbell nói : "Chúng ta chưa có câu trả lời về việc chúng ta đang đi đến đâu liên quan đến TPP, chúng ta chưa có câu trả lời về thương mại, chúng ta chưa có câu trả lời về sự ủng hộ của chúng ta đối với các định chế. Khu vực hiện đang kiên nhẫn, họ đã chấp nhận là Hoa Kỳ đúng dù không có bằng chứng, nhưng điều đó sẽ không kéo dài được lâu hơn nữa".

Tuy nhiên, một số người không lo lắng, họ lưu ý rằng tổng thống Mỹ mới nắm quyền vài tháng và các quan chức của ông đã thường xuyên thăm khu vực, những điều này nêu bật cam kết liên tục với khu vực.

********************

Shangri-la : Pháp, Nhật hoan nghênh Mỹ hiện diện quân sự ở Châu Á (RFI, 04/06/2017)

Diễn Đàn An Ninh khu vực kết thúc vào Chủ Nhật 04/06/2017 tại Singapore. Một hôm trước, hai nữ Bộ trưởng quốc phòng Nhật và Pháp, kẻ trước người sau, hoan nghênh vai trò lãnh đạo của Hoa Kỳ tại Châu Á-Thái Bình Dương, trong bối cảnh Trung Quốc và Bắc Triều Tiên bị xem là mối đe dọa gây lo ngại cho toàn khu vực.

Bộ trưởng quốc phòng Nhật Tomomi Inada phát biểu tại diễn đàn an ninh Châu Á - Đối Thoại Shangri-la, Singapore, ngày 03/06/2017. Reuters

Theo AP, trong phần phát biểu tại Diễn Đàn An Ninh Châu Á-Thái Bình Dương, còn được gọi là Đối Thoại Shangri-la, được tổ chức hàng năm ở Singapore, nữ Bộ trưởng quốc phòng Nhật Bản Tomomi Inada cổ vũ sự hiện diện quân sự của Mỹ trong khu vực, cũng như lập trường cứng rắn của Washington đối với Bắc Triều Tiên. Nữ Bộ trưởng Nhật nhấn mạnh là Tokyo sẽ kết hợp chặt chẽ hơn nữa với chính quyền Donald Trump, để tăng sức ép lên chế độ Bình Nhưỡng, mà khả năng đe dọa đã lên "mức độ mới".

Paris cũng chia sẻ mối lo âu của Nhật Bản và giới chuyên gia an ninh của 39 nước tham dự Đối Thoại Shangri-la. Bà Sylvie Goulard, nữ Bộ trưởng bộ Quân Lực Pháp, tên mới của bộ quốc phòng , lưu ý Bắc Triều Tiên là quốc gia duy nhất thử nghiệm vũ khí hạt nhân ở thế kỷ thứ 21 này. Thái độ của Bình Nhưỡng vừa gây căng thẳng trong khu vực, nơi mà Pháp có quyền lợi kinh tế rất quan trọng, vừa có thể gây ra một cuộc chạy đua vũ trang, bà Sylvie Goulard nhấn mạnh.

AP cho biết thêm, hai nữ Bộ trưởng quốc phòng Pháp, Nhật cùng kêu gọi Mỹ tiếp tục bảo đảm "trật tự dựa trên những luật lệ tự do hàng hải trong vùng Biển Đông", nơi mà Trung Quốc tranh giành chủ quyền biển đảo với nhiều nước Đông Nam Á.

Cho dù Donald Trump rút Mỹ ra khỏi hiệp định khí hậu Paris với nhiều "hệ quả tai hại" nhưng Bộ trưởng Quân Lực Pháp tuyên bố "không có lý do gì nghi ngờ vai trò lãnh đạo của Mỹ trong vùng Châu Á-Thái Bình Dương".

Đối Thoại An Ninh Shangri-la diễn ra trong ba ngày và kết thúc vào Chủ Nhật 04/06 với mối đe dọa của Hồi giáo cực đoan, đặc biệt là với tổ chức Daesh đang bắt rễ tại Đông Nam Á.

Theo Jakarta, ít nhất 1.200 chiến binh của tổ chức Nhà Nước Hồi giáo đang hoạt động tại Philippines. Bộ trưởng quốc phòng Malaysia cho biết có kế hoạch cùng Hải Quân của hai quốc gia láng giềng Indonesia và Philippines tuần tiễu chung trong tháng này.

Tú Anh

***********************

Bắc Kinh bị chỉ trích về Biển Đông, Hoa Đông (VOA, 04/06/2017)

Tại hội nghị an ninh khu vực hồi cuối tuần, Trung Quốc đã bị chỉ trích vì đơn phương làm thay đổi nguyên trạng ở Biển Đông và Biển Hoa Đông, cho dù các đại diện của Bắc Kinh lập luận rằng nước của họ tuân thủ luật phát quốc tế.

Các Bộ trưởng quốc phòng Mỹ, Nhật, Hàn bắt tay khi gặp bên lề Đối thoại Shangri-La, Singapore, 3/6/2017

Các Bộ trưởng quốc phòng của Mỹ, Nhật và Úc cũng lên tiếng ủng hộ phán quyết của tòa trọng tài quốc tế hồi năm ngoái tuyên có lợi cho Philippines trong tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông.

Tại Diễn đàn An ninh Châu Á ở Singapore, hôm 3/6, Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis đã phản đối việc Trung Quốc khuấy động những căng thẳng ở Biển Đông. Ông nói : "Xây đảo nhân tạo và quân sự hóa các cơ sở trên các thực thể ở vùng lãnh hải quốc tế làm xói mòn sự ổn định của khu vực".

Trong bài phát biểu của mình, Bộ trưởng quốc phòng Nhật Tomomi Inada cũng có lời chỉ trích tương tự dành cho Trung Quốc. Dù không nêu đích danh, bà nói ngụ ý rằng Trung Quốc chịu trách nhiệm nhiều nhất về những thay đổi đối với tình hình an ninh ở các vùng biển.

Bà nói : "Ở Biển Hoa Đông và Biển Đông, chúng ta tiếp tục thấy là dù không hề bị khiêu khích vẫn có những nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi nguyên trạng dựa vào những sự áp đặt không phù hợp với các chuẩn mực quốc tế hiện có".

Bà Inada khẳng định : "Về Biển Đông, tòa trọng tài đã ra phán quyết giữa Philippines và Trung Quốc vào tháng 7/2016".

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền về Biển Đông nhưng vấp phải phản đối của Việt Nam và một số nước khác. Trong khi đó, cả Trung Quốc và Nhật Bản đều đòi chủ quyền về các đảo ở Biển Hoa Đông.

Bộ trưởng quốc phòng Úc Marise Payne cũng nêu ra quyết định của tòa trọng tài trong phát biểu của mình. Bà nhấn mạnh : "Các tàu và máy bay của chúng tôi sẽ hoạt động ở Biển Đông như đã làm trong hàng thập kỷ qua, phù hợp với quyền tự do hàng hải và hàng không. Và chúng tôi cũng sẽ tiếp tục ủng hộ mạnh mẽ quyền của các nước khác được thực hiện các quyền này".

Trong một tuyên bố chung, ba nước Mỹ, Nhật và Úc kêu gọi "đối thoại, hợp tác và can dự" với Trung Quốc, nhưng nhấn mạnh cam kết với luật pháp quốc tế cũng như tự do hàng hải và hàng không.

Họ kêu gọi các bên tuyên bố chủ quyền hãy "dừng các hoạt động bồi đắp, phi quân sự hóa các thực thể có tranh chấp, và tránh các hành động khiêu khích có thể làm tăng căng thẳng".

Đoàn của Giải phóng quân Trung Quốc đã họp báo sau khi các Bộ trưởng quốc phòng 3 nước kể trên đọc diễn văn. Các đại biểu Trung Quốc nói nước họ tuân theo luật pháp quốc tế và họ cảm thấy bị tách ra cũng như bị chỉ trích một cách không công bằng.

(theo South China Morning Post, Express.co.uk)

************************

Shangri-la : Jakarta khẳng định Daesh có 1200 chiến binh tại Philippines (RFI, 04/06/2017)

Tổ chức Nhà Nước Hồi giáo - Daesh - có 1.200 tay súng, trong số này có hàng chục công dân Indonesia, hoạt động tại Philippines. Tin này do Bộ trưởng quốc phòng Indonesia loan báo Chủ Nhật 04/06/2017, ngày cuối cùng kết thúc Diễn Đàn An Ninh Shangri-la, Singapore, được tập trung vào đe dọa khủng bố Hồi giáo.

Quân đội Philippes tấn công lực lượng hồi giáo chiếm phần lớn thành phố Marawi. Ảnh ngày 02/06/2017. Reuters

Trong bối cảnh trận đánh đẫm máu đối đầu giữa quân đội Philippines và một nhóm Hồi giáo võ trang tuyên bố theo Daesh ở thành phố Marawi, miền nam Philippines vẫn tiếp diễn, Jakarta, qua tuyên bố của Bộ trưởng quốc phòng Ryamizard Ryacudu, kêu gọi các quốc gia Đông Nam Á hợp tác chống Daesh.

Trước các đồng nhiệm quốc tế họp tại Singapore, Bộ trưởng quốc phòng Indonesia cho biết "vừa được thông báo trong đêm, khoảng 1.200 chiến binh Daesh, trong đó có độ chừng 40 người Indonesia, đang chiến đấu tại Philippines".

Một phần thành phố Marawi, ở miền nam Philippines vẫn còn bị một nhóm Hồi giáo võ trang kiểm soát sau hai tuần xung đột với quân đội chính phủ, làm 177 người chết, trong số này có 120 chiến binh Hồi giáo.

Phủ nhận con số 1.200 chiến binh Daesh do Indonesia đưa ra, thứ trưởng quốc phòng Philippines Ricardo Davis thẩm định Daesh có chừng 250 cho đến 400 chiến binh là nhiều, trong số này có 40 người nước ngoài tham dự trận đánh Marawi.

Hồi đầu tuần, Manila báo động có nhiều tay súng Indonesia, Malaysia, Yemen, Saudi Arabia và Tchetchenia xâm nhập Philippines. Một số bị bắn chết trong trận Marawi.

Một trong những đề nghị đối phó cụ thể được Malaysia loan báo là kể từ 19/06, Hải Quân ba nước Indonesia, Malaysia và Philippines sẽ tuần tiễu chung. Không Quân sẽ tham gia sau.

Thủ phạm đốt sòng bạc ở Manila không phải là khủng bố

Theo cảnh sát Philippines, người đàn ông phóng hỏa đốt một sòng bạc ở Manila vào thứ Bảy 27/05 làm chết 37 người là một kẻ nghiện bài bạc đến sạt nghiệp.

Cảnh sát Philippines đã truy ra danh tính thủ phạm là Jessie Javier Carlos, 43 tuổi, có vợ và ba con. Từ hai tháng nay, đương sự, một công chức của bộ Tài Chính, bị hợp tác xã bài bạc Philippines cấm cửa các casino. Tuyệt vọng, Carlos đã phóng hỏa sòng bạc để trả hận và sau đó tẩm xăng tự thiêu ở một khách sạn.

Khi vụ việc xẩy ra, Daesh, qua kênh tuyên truyền Amaq, tự nhận là một "chiến binh thánh chiến" đã ra tay.

Tú Anh

Diễn đàn an ninh vùng : Biển Đông nằm ở đâu ? (BBC, 02/06/2017)

Đối thoại Shangri-La, diễn đàn an ninh khu vực, sắp khai mạc nhưng chưa rõ lập trường của Hoa Kỳ là gì và căng thẳng ở Biển Đông nằm ở đâu trong nghị trình.

Lãnh đạo liên minh quân sự 5 nước là Úc, Anh, Singapore, Malaysia và New Zealand (FPDA) họp báo chung hôm 02/06

Diễn đàn năm nay có sự tham dự của 12 Bộ trưởng quốc phòng.

Thủ tướng Australia, Malcolm Turnbull, hiện đang thăm Singapore, sẽ có bài phát biểu nhập đề vào tối hôm khai mạc 2/6.

Trung tướng Nguyễn Đức Hải, Thứ trưởng Quốc phòng, và Thượng tướng Bùi Văn Nam, thứ trưởng Bộ Công an đại diện đoàn Việt Nam.

Tướng Nam sẽ phát biểu tại một phiên thảo luận có chủ đề "Các biện pháp thực chất nhằm tránh xung đột trên biển" vào chiều 3/6.

Đại tá Zhou Bo, Giám đốc Trung tâm Hợp tác Quốc tế từ Bộ Quốc phòng Trung Quốc, tham gia phiên thảo luận này.

Bắc Kinh vài năm gần đây có động thái muốn giảm nhẹ tầm quan trọng của diễn đàn an ninh mà Hoa Kỳ và các nước đồng minh thường đóng vai trò khuynh đảo nghị trình thảo luận.

Vào sáng hôm 2/6, lãnh đạo liên minh quân sự 5 nước là Úc, Anh, Singapore, Malaysia và New Zealand (FPDA) đã có cuộc họp báo chung khẳng định sự cần thiết và hợp thời của nhóm này trong cấu trúc an ninh khu vực.

Phóng viên Nguyễn Hoàng của BBC có mặt tại họp báo cho biết mặc dù các phóng viên hỏi về tranh chấp lãnh thổ và khả năng tuần tra chung tại Biển Đông, cử tọa dường như không muốn bình luận cụ thể vào chủ đề này.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, Tướng James Mattis, sẽ chủ trì phiên thảo luận mở màn vào hôm 3/6 với chủ đề Hoa Kỳ và An ninh Châu Á Thái Bình Dương.

Diễn đàn an ninh khu vực mang tên Đối thoại Shangri-La bắt đầu từ năm 2002 dưới sự chủ trì của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) và Chính phủ Singapore.

Hội nghị này mang tên của khách sạn nơi các cuộc gặp song phương và đa phương diễn ra từ 2-4 tháng Sáu.

*****************

Đối tác Châu Á chờ Mỹ làm rõ chính sáchb (RFI, 02/06/2017)

Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull phát biểu tại Diễn Đàn an ninh Châu Á - Shangri-La Dialogue - ở Singapore, ngày 02/06/2017.Reuters

Diễn đàn an ninh Châu Á, tức Đối Thoại Shangri-La, tại Singapore, diễn ra từ hôm nay 02/06 đến Chủ Nhật 04/06/2017. Diễn đàn có sự tham gia của nhiều lãnh đạo quốc phòng, chuyên gia về an ninh quốc tế từ khoảng 40 quốc gia. Trong dịp hội nghị lần thứ 16 này, mọi chú ý đều đổ dồn vào Hoa Kỳ, với hy vọng là bài phát biểu của Bộ trưởng quốc phòng Mỹ sẽ làm rõ chính sách an ninh Châu Á-Thái Bình Dương của Washington trong nhiệm kỳ Donald Trump.

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis sẽ có bài phát biểu tại phiên họp khoáng đại sáng 03/06, có chủ đề chính là "Hoa Kỳ và an ninh Châu Á-Thái Bình Dương". Cho đến nay, mặc dù tổng thống Mỹ và các cố vấn thân cận vẫn khẳng định tầm quan trọng của khu vực, nhưng theo nhiều nhà ngoại giao Châu Á, Washington chưa khẳng định rõ chính sách trong thời gian tới, tiếp tục đường lối xoay trục sang Châu Á-Thái Bình Dương của người tiền nhiệm, hay có những thay đổi.

Theo nhiều nhà quan sát, đây là lần đầu tiên trong lịch sử Đối Thoại Shangri-La, thái độ của Hoa Kỳ được chú ý nhất chứ không phải là Trung Quốc như điều thường thấy.

Theo Reuters, trên đường tới Singapore dự hội nghị, trả lời báo giới, Bộ trưởng James Mattis cho biết ông sẽ nhấn mạnh đến một "trật tự thế giới" cần thiết cho hòa bình tại Châu Á, ngụ ý nhắc đến hồ sơ hạt nhân nóng bỏng trên bán đảo Triều Tiên, với tham vọng sở hữu vũ khí nguyên tử của Bình Nhưỡng.

Trong lần thứ hai tới Châu Á, kể từ khi nhậm chức hồi tháng 1/2017, Bộ trưởng quốc phòng Mỹ đặc biệt có kế hoạch gặp các đồng nhiệm Hàn Quốc, Nhật Bản và Úc. Ông James Mattis khẳng định quan điểm của Bộ quốc phòng Mỹ là tăng cường hợp tác với các đồng minh, hỗ trợ các nước nâng cao khả năng tự phòng vệ và gia tăng sức mạnh quân sự của Hoa Kỳ để ngăn ngừa chiến tranh.

Vẫn theo Reuters, lãnh đạo Bộ quốc phòng Mỹ cho biết ủng hộ "về nguyên tắc" đề xuất của thượng nghị sĩ John McCain, chủ tịch Ủy ban Quân lực của Thượng Viện, về ngân sách quân sự 7,5 tỉ đô la cho Châu Á-Thái Bình Dương.

Việc Bắc Triều Tiên liên tục thử tên lửa và hai lần thử hạt nhân từ đầu năm ngoái đến nay đặc biệt gây lo ngại cho cộng đồng quốc tế, rõ ràng là vấn đề hàng đầu của hội nghị Shangri-la lần này. "Những nguy cơ hạt nhân tại Châu Á-Thái Bình Dương" sẽ là chủ đề của một phiên thảo luận cuối chiều mai. Vấn đề Biển Đông sẽ được đề cập tới trong phiên thảo luận về "các biện pháp tránh xung đột trên biển".

Cũng trong cuộc trả lời phỏng vấn báo giới trên đường tới Singarpore, Bộ trưởng quốc phòng Mỹ cho biết ông sẽ nhấn mạnh đến đòi hỏi tuân thủ "luật pháp quốc tế", một diễn đạt rõ ràng liên quan đến các hoạt động bồi đắp đảo nhân tạo và quân sự hóa của Trung Quốc tại một số khu vực tranh chấp ở Biển Đông.

Việc Hoa Kỳ dưới thời Donald Trump, lần đầu tiên cử chiến hạm vào trong khu vực 12 hải lý của một đảo nhân tạo (đá Vành Khăn) do Trung Quốc kiểm soát tại quần đảo Trường Sa hồi tuần trước (ngày 25/05), để bảo vệ quyền tự do hàng hải, mang lại một tín hiệu phần nào cho thấy Washington không từ bỏ cam kết.

Về diễn đàn Shangri-la lần này, giới quan sát cũng chú ý đến việc đoàn Trung Quốc chỉ do một lãnh đạo cấp thấp dẫn đầu, một tướng về hưu thuộc Viện hàn lâm quân sự. Về phía Việt Nam, thượng tướng Bùi Văn Nam, thứ trưởng Bộ Công An, sẽ có bài phát biểu trong phiên thảo luận về "các biện pháp tránh va chạm trên biển".

Trọng Thành

*****************

Trung Quốc cử đoàn cấp thấp, ngóng Mỹ lên tiếng (VietTimes, 02/06/2017)

Diễn đàn an ninh Châu Á, tức Đối thoại Shangri-La 2017 tại Singapore có sự tham gia của nhiều lãnh đạo quốc phòng, chuyên gia về an ninh quốc tế từ khoảng 40 quốc gia. Mọi chú ý đều đổ dồn vào Mỹ, với hy vọng Bộ trưởng quốc phòng Mỹ sẽ làm rõ chính sách an ninh Châu Á-Thái Bình Dương trong nhiệm kỳ tổng thống Donald Trump.

Bộ trưởng Mattis tại Đối thoại Shangri-La. Ảnh : Vnexpress.

Theo kế hoạch, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis sẽ có bài phát biểu tại phiên họp sáng 3/6 với chủ đề chính là "Mỹ và an ninh Châu Á-Thái Bình Dương". Cho đến nay, mặc dù tổng thống Mỹ và các cố vấn thân cận vẫn khẳng định tầm quan trọng của khu vực, nhưng theo nhiều nhà ngoại giao Châu Á, Washington chưa khẳng định rõ chính sách trong thời gian tới, tiếp tục đường lối xoay trục sang Châu Á-Thái Bình Dương của người tiền nhiệm, hay có những thay đổi.

Giới quan sát đánh giá, đây là lần đầu tiên trong lịch sử Đối thoại Shangri-La, thái độ của Mỹ được chú ý nhất chứ không phải là Trung Quốc.

Reuters đưa tin, trên đường tới Singapore dự hội nghị, Bộ trưởng James Mattis cho biết ông sẽ nhấn mạnh đến một "trật tự thế giới" cần thiết cho hòa bình tại Châu Á, hàm ý nhắc đến vấn đề hạt nhân nóng bỏng trên bán đảo Triều Tiên, với tham vọng sở hữu vũ khí hạt nhân của Bình Nhưỡng.

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ có kế hoạch gặp các đồng nhiệm Hàn Quốc, Nhật Bản và Úc. Ông James Mattis khẳng định quan điểm của Mỹ là tăng cường hợp tác với các đồng minh, hỗ trợ các nước nâng cao khả năng tự phòng vệ và gia tăng sức mạnh quân sự của Mỹ để ngăn ngừa chiến tranh.

Theo Reuters, lãnh đạo Bộ quốc phòng Mỹ cho biết ủng hộ về nguyên tắc đề xuất của thượng nghị sĩ John McCain, chủ tịch Ủy ban Quân lực của Thượng viện về ngân sách quân sự 7,5 tỉ USD cho Châu Á-Thái Bình Dương.

Tình hình Triều Tiên liên tục thử tên lửa và hai lần thử hạt nhân từ đầu năm 2016 đến nay đặc biệt gây lo ngại cho cộng đồng quốc tế, rõ ràng là vấn đề hàng đầu của hội nghị Shangri-la lần này. "Những nguy cơ hạt nhân tại Châu Á-Thái Bình Dương" sẽ là chủ đề của một phiên thảo luận cuối chiều 3/6. Vấn đề Biển Đông sẽ được đề cập tới trong phiên thảo luận về "các biện pháp tránh xung đột trên biển".

Bộ trưởng Mattis cũng cho biết ông sẽ nhấn mạnh đến đòi hỏi tuân thủ "luật pháp quốc tế", một diễn đạt rõ ràng liên quan đến các hoạt động bồi đắp đảo nhân tạo phi pháp và quân sự hóa của Trung Quốc ở Biển Đông.

Theo giới quan sát, việc Mỹ dưới thời tổng thống Donald Trump lần đầu tiên cử chiến hạm vào trong khu vực 12 hải lý của đá Vành Khăn do Trung Quốc kiểm soát trái phép tại quần đảo Trường Sa hôm 25/5 nhằm bảo vệ quyền tự do hàng hải, đã phần nào cho thấy Washington không từ bỏ cam kết với các đồng minh và khu vực.

Tham dự diễn đàn Shangri-la lần này, đáng chú ý là đoàn Trung Quốc chỉ cử lãnh đạo cấp thấp là một tướng về hưu thuộc Viện hàn lâm quân sự dẫn đầu.

An Công

Mỹ có thể nhờ Việt Nam giúp về vấn đề Biển Đông (RFA, 31/05/2017)

Các chuyên gia quốc tế tại Washington DC cho rằng chuyến thăm của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc tới Hoa Kỳ làm tăng thêm thế cho mối quan hệ giữa hai nước, chuyển dịch hơn về hướng chiến lược để đối phó với Trung Quốc.

Trung tướng Nguyễn Quang Đạm, chỉ huy trưởng lực lượng bảo vệ bờ biển Việt Nam (trái) và Đô đốc Hải quân Mỹ Michael J. Haycock bắt tay trong một buổi lễ tại Coast Guard Base Honolulu, Hawaii hôm 25/5/2017. AFP photo

Hãng tin CNBC của Mỹ trích lời chuyên gia Jonathan Stromseth thuộc viện nghiên cứu Brookings của Mỹ nhận định trong bối cảnh tầm ảnh hưởng của Trung Quốc đang gia tăng trong khu vực và những lo ngại về việc Mỹ duy trì sức mạnh của mình ở đó, Nhà Trắng đang xích lại gần hơn với các quốc gia ở Đông Nam Á.

Ngay trước chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, phía Hoa Kỳ đã trao cho Việt Nam tàu, xuồng tuần duyên. Ngoài ra các tàu Mỹ cũng thường xuyên ghé thăm Việt Nam thời gian qua. Hoa Kỳ vào năm 2015 cũng đã tuyên bố dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí cho Việt Nam.

Chuyên gia Stromseth cho rằng những cam kết được minh chứng trên thực tế của Hoa Kỳ với khu vực sẽ củng cố thêm các điều kiện giúp cho sự hợp tác nhiều bên mang tính xây dựng với Trung Quốc ở khu vực Châu Á Thái Bình Dương, giảm cạnh tranh chiến lược giữa Washington và Bắc Kinh trong dài hạn.

**********************

Thủ tướng Việt Nam nhờ Liên Hiệp Quốc giúp giải quyết vấn đề Biển Đông (RFA, 321/05/2017)

Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Antonio Guterres (phải) bắt tay Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, tại trụ sở Liên Hiệp Quốc ở New York hôm 30/5/2017. AFP photo

Thủ tướng Việt Nam kêu gọi Liên Hiệp Quốc giúp thúc đẩy việc giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế.

Trong cuộc gặp với Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres tại New York hôm 30 tháng 5, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã đề cập đến những diễn biến gần đây tại biển Đông và kêu gọi gọi Liên Hiệp Quốc giúp giải quyết những tranh chấp tại khu vực này dựa trên Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển 1982, tôn trọng đầy đủ tiến trình ngoại giao và pháp lý, đồng thời sớm hoàn tất Bộ Quy tắc về Ứng xử của các bên ở biển Đông (gọi tắt là COC).

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc đã ghi nhận lời đề nghị này và đồng ý về vai trò của ngoại giao giúp phòng ngừa, giải quyết xung đột, tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế.

Cũng nhân dịp này Thủ tướng Việt Nam bày tỏ mong muốn các nước ủng hộ Việt Nam làm thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2020 – 2021.

**********************

Ấn Độ không mời Úc tham gia tập trận hải quân (RFA, 31/05/2017)

Tổng thống Ấn Độ Pranab Mukherjee nói chuyện với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe trong một cuộc họp tại New Delhi ngày 12/12/2015. AFP photo

Tin từ New Delhi cho hay vì không muốn gặp trở ngại với Trung Quốc, chính phủ Ấn Độ quyết định không cho Australia tham dự cuộc thao diễn chung với hải quân Ấn, Hoa Kỳ và Nhật Bản.

Hồi tháng Giêng đầu năm nay, Australia gửi thư cho Bộ Quốc Phòng Ấn, yêu cầu được gửi tầu chiến tham dự cuộc tập trận sẽ diễn ra tại Vịnh Bengal vào tháng Bảy sắp tới.

Sau khi cân nhắc, chính phủ Ấn quyết định từ chối, đề nghị Australia cử người đến quan sát, nhưng cũng nói rõ là đoàn quan sát của Australia phải đứng trên tầu của Ấn, Hoa Kỳ hay Nhật Bản.

Từ năm 2013 đến giờ, Trung Quốc đưa ít nhất 6 chiếc tầu ngầm hoạt động ở Ấn Độ Dương, và thường xuyên cặp bến ở Sri Lanka, một quốc gia không mấy thân thiện với Ấn. Do đó, các viên chức hải quân Ấn cho biết dù muốn tăng cường quan hệ quốc phòng với Australia, nhưng phải thật thận trọng, vì không muốn gặp rắc rối với Bắc Kinh.

**********************

Ấn Độ bác đề nghị của Úc muốn tập trận chung (RFI, 31/05/2017)

Ảnh minh họa : Tàu sân bay Mỹ John C. Stennis tham gia cuộc tập trận Malabar 2016. Ảnh 15/06/2016. Reuters

New Delhi đã từ chối yêu cầu của Úc muốn tham gia cuộc tập trận hải quân ba bên Ấn-Mỹ-Nhật vì không muốn khiêu khích Trung Quốc. Bắc Kinh từng cảnh cáo Ấn Độ là không nên mở rộng các cuộc tập trận hải quân chung với Hoa Kỳ và Nhật Bản. Hãng tin Anh Reuters đã tiết lộ tin trên ngày 30/05/2017, trích dẫn một số quan chức ngoại giao và hải quân tại New Delhi.

Sự vụ nẩy sinh từ tháng Giêng vừa qua, khi Úc chính thức viết thư cho bộ Quốc Phòng Ấn Độ, đề nghị được gởi tàu hải quân Úc đến tham gia cuộc tập trận Malabar giữa Ấn, Mỹ và Nhật, dự trù vào tháng 7. Úc muốn tham gia với tư cách quan sát viên, một bước mở đường cho việc trở thành thành viên chính thức của cuộc tập trận.

Tuy nhiên, bốn quan chức từ Ấn Độ, Úc và Nhật Bản xác nhận với Reuters rằng New Delhi đã từ chối việc Canberra gởi tàu, mà chỉ đề nghị Úc gởi quan sát viên đến theo dõi cuộc tập trận từ trên boong tàu của chiến hạm ba nước tham gia.

Theo các nguồn tin quân sự và ngoại giao Ấn Độ, New Delhi lo ngại trước khả năng Bắc Kinh sẽ trả đũa việc để tàu Úc cùng tập trận, bằng cách đẩy mạnh các hoạt động của Trung Quốc ở vùng Ấn Độ Dương, nơi họ đang xây dựng cơ sở hạ tầng tại Sri Lanka, Bangladesh và Pakistan, khiến Ấn Độ lo lắng về nguy cơ bị bao vây,

Quan chức Hải Quân Ấn Độ cho biết đã có ít nhất sáu tàu ngầm Trung Quốc được triển khai tại Ấn Độ Dương từ năm 2013 đến nay, và tàu ngầm Trung Quốc đã ghé cảng Sri Lanka cũng như Pakistan, đồng minh lâu năm của Bắc Kinh.

Abhijit Singh, một cựu quan chức Hải Quân Ấn Độ, hiện là chủ nhiệm chương trình nghiên cứu về biển tại quỹ Observer Research Foundation ở New Delhi, công nhận : "Ấn Độ đang rất thận trọng về Trung Quốc".

Theo chuyên gia này : "Ấn Độ nhận thức được rằng Trung Quốc đã tăng cường sự can dự trên biển tại phần này của thế giới, và họ chỉ có thể trở nên bạo dạn hơn khi cho triển khai tàu ngầm của họ".

Trên mặt chính thức dĩ nhiên là bộ Quốc Phòng Ấn Độ không xác nhận quyết định từ chối yêu cầu tham gia tập trận chung của Úc, trong bối cảnh Mỹ và Nhật Bản lại khuyến khích việc mời Úc, vì xem Canberra là một đối tác tự nhiên trong nỗ lực cân bằng uy lực ngày càng tăng của Trung Quốc.

Ban đầu, Malabar là một cuộc tập trận song phương Ấn-Mỹ có từ năm 1992. Từ năm 2014 đến nay, cuộc tập trận hàng năm đều mời Nhật Bản tham gia.

Trọng Nghĩa

Hệ thống quan sát dưới biển của Trung Quốc cũng nhằm theo dõi tàu ngầm (RFI, 31/05/2017)

Trung Quốc vừa thông qua kế hoạch xây một hệ thống quan sát dưới nước sẽ bao phủ cả hai vùng Biển Đông và biển Hoa Đông, theo tin của báo chí Hồng Kông ngày 29/05/2017, trích dẫn đài truyền hình Nhà nước Trung Quốc CCTV.

Ảnh minh họa : Tàu ngầm Trung Quốc lớp Tống (wikipedia.org)

Về mặt chính thức thì hệ thống này, sẽ được xây dựng trong 5 năm, với kinh phí lên tới gần 300 triệu đôla, chủ yếu được sử dụng để cung cấp thông tin về điều kiện môi trường và các hoạt động dưới đáy biển, thế nhưng các quan chức Trung Quốc nhìn nhận rằng hệ thống này cũng phục vụ cho mục đích quốc phòng, có nghĩa là sẽ theo dõi sự di chuyển của các tàu ngầm nước ngoài ở Biển Đông và biển Hoa Đông.

Theo lời một giáo sư của Trường Khoa học Hàng hải và Địa cầu thuộc Đại học Đồng Tế, Thượng Hải, nói với đài CCTV, ngoài việc thu thập các dữ liệu về hóa học, sinh học và địa cầu, hệ thống quan trắc dưới nước còn có thể được sử dụng cho các lĩnh vực khác như khai thác mỏ, lập bản đồ hoặc bảo vệ các quyền trên biển, cũng như quốc phòng.

Dùng chữ quốc phòng, có lẽ vị giáo sư này muốn nói đến việc bảo tồn, thăm dò và khai thác các nguồn tài nguyên thiên nhiên cho Trung Quốc tại hai vùng Biển Đông và biển Hoa Đông. Nhưng rất có thể là nhiệm vụ quốc phòng của hệ thống quan sát dưới biển là theo dõi sự di chuyển của các phương tiện quân sự nước ngoài, đặc biệt là tàu ngầm.

Vào đầu tháng 5 vừa qua, tạp chí HIS Jane’s Defence Weekly loan tin, năm ngoái, tại một cuộc triển lãm, Công ty Đóng tàu Nhà nước Trung Quốc đã trình bày chi tiết một dự án mang tên " Dự án Bức Trường Thành dưới nước", cho hải quân Trung Quốc. Dự án này rất giống với dự án mà đài CCTV thông báo về tầm cỡ, cũng như phạm vi.

Trong thời gian chiến tranh lạnh, Hoa Kỳ đã từng có một hệ thống tương tự để theo dõi tàu ngầm của Liên Xô, mang tên là Sound Surveillance System, SOSUS. Tuy Liên Xô đã tan rã từ cách đây mấy thập niên, nhưng hệ thống này vẫn được duy trì, để có thể được sử dụng khi có khủng hoảng.

Nhưng đối với Trung Quốc, hệ thống quan sát dưới biển ở Biển Đông và biển Hoa Đông còn sẽ là một công cụ để củng cố đòi hỏi chủ quyền của họ ở cả hai vùng biển này.

Kế hoạch nói trên được loan báo sau khi vào tháng 2 vừa qua, báo chí Nhà nước của Trung Quốc cho biết là nước này sẽ sửa đổi luật về an toàn hàng hải, buộc tàu ngầm nước ngoài đi vào vùng Biển Đông phải chạy trên mặt nước và phải treo quốc kỳ rõ ràng. Những sửa đổi này theo dự kiến sẽ có hiệu lực kể từ năm 2020.

Hiện giờ Trung Quốc chỉ có một đội tàu ngầm tương đối nhỏ, gồm khoảng 56 tàu ngầm tấn công, mà đa số là tàu được thiết kế từ thời chiến tranh lạnh hoặc các tàu ngầm nhỏ để bảo vệ bờ biển, theo Viện Quốc tế Nghiên cứu Chiến lược. Nhưng quân đội Trung Quốc có thể sẽ dùng các tàu trên mặt nước và các phi cơ để săn đuổi những tàu ngầm nước ngoài bị xem là vi phạm những quy định mới về an toàn hàng hải ở những vùng biển mà họ xem là thuộc chủ quyền của Trung Quốc.

Thanh Phương

*******************

Tên lửa Bắc Triều Tiên khiến Mỹ bớt chú ý Biển Đông (RFI, 30/05/2017)

Ngày 29/05/2017, Bắc Triều Tiên lại thách thức cộng đồng quốc tế với vụ bắn thử tên lửa lần thứ ba chỉ trong vòng ba tuần. Bình Nhưỡng tiến gần thêm đến mục tiêu trang bị tên lửa đạn đạo liên lục địa có thể bắn tới hầu hết các nơi trên thế giới, kể cả lãnh thổ lục địa của Hoa Kỳ.

Tướng James Mattis họp báo tại Lầu Năm Góc, Washington, Mỹ, ngày 11/04/2017 - MANDEL NGAN / AFP

Trung Quốc rất bực tức trước những vụ bắn thử tên lửa nói trên của láng giềng và cũng là đồng minh, nhưng thật ra đối với Bắc Kinh hành động của Bình Nhưỡng có lợi ở chỗ là nó khiến cho quốc tế, đặc biệt là Mỹ, bớt chú ý đến tình hình Biển Đông. Đó là nhận định của trang thông tin Mỹ, Quartz trong một bài viết đăng ngày 30/05/2017.

Năm ngoái, quốc tế đã kịch liệt chỉ trích việc Bắc Kinh liên tục có những hoạt động xâm lấn vùng Biển Đông, mà một số người cảnh báo là sắp trở thành "ao nhà" của Trung Quốc. Nhưng nay, nhờ Bắc Triều Tiên mà Biển Đông bỗng trở thành vấn đề thứ yếu.

Bằng chứng là trong chương trình Face the Nation (đài CBS) Chủ nhật 28/05/2017, bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ James Mattis đã nói rất nhiều về Bắc Triều Tiên, mà ông xem là "mối đe dọa trực tiếp" đối với Hoa Kỳ. Theo bộ trưởng Mattis, một cuộc chiến tranh với Bắc Triều Tiên rất có thể sẽ là "loại chiến tranh tàn khốc nhất trong đời của nhiều người".

Trong chương trình hôm đó, ông Mattis không hề nói một câu nào đến Biển Đông, mặc dù chỉ cách đó 4 ngày hải quân Hoa Kỳ đã tiến hành tuần tra bảo đảm tự do hàng hải ở Biển Đông, đưa khu trục hạm USS Dewey đến sát Đá Vành Khăn, thuộc quần đảo Trường Sa. Đây là cuộc tuần tra bảo đảm tự do hàng hải đầu tiên dưới thời tổng thống Donald Trump nhằm thách thức những tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở khu vực này. Hành động nói trên thậm chí còn thách thức Trung Quốc mạnh mẽ hơn những lần trước, vì khu trục hạm đã tiến hành diễn tập trong lúc di chuyển sát Đá Vành Khăn, thay vì chỉ đi qua khu vực này.

Nhưng trang thông tin Quartz lưu ý rằng, cuộc tuần tra của chiếc USS Dewey đã được tiến hành ngay trước khi diễn ra Đối thoại Shangri-La, Singapore, cuộc họp thường niên giữa các bộ trưởng Quốc Phòng Châu Á-Thái Bình Dương, khai mạc ngày 02/06/2017. Nếu không tiến hành một cuộc tuần tra bảo đảm tự do hàng hải nào ở Biển Đông thì ông Mattis làm sao có thể trấn an các đồng minh của Mỹ ở Sanggri-La ? Nói cách khác, cuộc tuần tra đó có thể chỉ mang tính đối phó, chứ chưa hẳn xác nhận là Washington vẫn sẽ có thái độ kiên quyết trên vấn đề Biển Đông.

Mặt khác, tổng thống Trump đã từng tuyên bố vào tháng trước rằng, đổi lấy sự trợ giúp của Trung Quốc để ngăn chận tham vọng của Bắc Triêu Tiên, ông sẵn sàng bớt cứng rắn hơn với Bắc Kinh trên những lĩnh vực khác, kể cả thương mại. Có thể là ông cũng có thái độ tương tự trên vấn đề Biển Đông.

Một số chuyên gia nghĩ rằng chính quyền Trump đã quyết định giảm bớt áp lực lên Trung Quốc trên việc xây các đảo nhân tạo và tiền đồn ở Biển Đông, vì cho rằng làm như vậy sẽ khuyến khích Bắc Kinh giúp giải quyết hồ sơ Bắc Triều Tiên. Trong cuộc điện đàm gần đây giữa tổng thống Trump với tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, hai nhà lãnh đạo cũng không hề nhắc đến vấn đề Biển Đông, mà chủ yếu chỉ bàn chuyện Bắc Triều Tiên.

Thanh Phương

******************

Thượng nghị sĩ John McCain : Trung Quốc là kẻ bắt nạt (VOA, 30/05/2017)

Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain.

Thượng nghị sĩ John McCain thuộc Đảng Cộng hòa của Hoa Kỳ hôm 30/5 chỉ trích Trung Quốc hành xử như một "kẻ bắt nạt" khi quân sự hóa Biển Đông.

Theo Reuters, ông McCain cho rằng Washington cùng các đồng minh cần phải đương đầu với hành động đó nhằm tìm ra một giải pháp hòa bình.

Phát biểu tại Sydney, vị thượng nghị sĩ đại diện cho tiểu bang Arizona nói rằng Bắc Kinh đang củng cố vị thế trên toàn cầu, và ví dụ điển hình nhất là việc quân sự hóa các đảo nhân tạo mà nước này xây dựng ở Biển Đông.

Ông McCain nói rằng việc đó "vi phạm luật pháp quốc tế". Trung Quốc lâu nay luôn phản bác cáo buộc kiểu này.

Reuters nhận định rằng phát biểu của Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện nhiều khả năng sẽ gây căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, khi chỉ còn vài ngày nữa là phái đoàn từ hai nước sẽ tham dự một diễn đàn an ninh khu vực ở Singapore.

Hoa Kỳ ước tính rằng Trung Quốc đã bồi đắp khoảng 1.300 hectare đất trên bảy thực thể ở Biển Đông trong vòng ba năm qua.

Hoa Kỳ ước tính rằng Trung Quốc đã bồi đắp khoảng 1.300 hectare đất trên bảy thực thể ở Biển Đông trong vòng ba năm qua, rồi sau đó xây dựng các đường băng, cầu cảng, nhà chứa máy bay và lắp đặt các thiết bị liên lạc.

Nhằm chống lại các hành động bị coi là xâm chiếm này của Trung Quốc, Hoa Kỳ đã thực hiện các cuộc tuần tra tự do hàng hải.

Mới đây, Mỹ đã tiến hành một cuộc tuần tra đầu tiên dưới thời kỳ nắm quyền của Tổng thống Donald Trump quanh bãi đá Vành khăn ở Trường Sa.

Lâu nay, các đồng minh của Mỹ như Australia đã từ chối tham gia các hoạt động trên vì sợ làm phật lòng Bắc Kinh.

******************

Trung Quốc xây hệ thống quan sát dưới nước ở Biển Đông (RFI, 30/05/2017)

Mô hình hệ thống quan trắc dưới biển của Trung Quốc (Ảnh chụp màn hình qua SCMP)

Trung Quốc có kế hoạch xây một hệ thống quan sát khổng lồ dưới nước, bao phủ vùng Biển Đông và biển Hoa Đông, theo tin của báo chí Hồng Kông ngày 29/05/2017.

Tờ South China Morning Post cho biết, với kinh phí lên tới 2 tỷ nhân dân tệ ( gần 300 triệu đôla ), được xây dựng trong vòng 5 năm, hệ thống quan trắc đáy biển này dự kiến cung cấp thông tin về điều kiện môi trường và các hoạt động dưới đáy biển, trong bối cảnh Trung Quốc đang mở rộng sự hiện diện ở cả hai vùng biển nói trên.

Theo tin của đài truyền hình CCTV, Bắc Kinh gần đây đã phê duyệt kế hoạch này. Một trung tâm dữ liệu cũng sẽ được xây dựng tại Thượng Hải để theo dõi và lưu trữ các thông tin hóa học, sinh học và địa chất thu thập được từ các hệ thống quan trắc dưới nước.

Các hệ thống quan trắc dưới biển sẽ giúp Trung Quốc đạt bước tiến trong nghiên cứu khoa học, phòng chống thiên tai, mà còn giúp bảo vệ an ninh an ninh quốc gia, theo đài CCTV.

Nhật báo The South China Morning Post, trích lời giảng viên Trường Khoa Học Hàng Hải và Địa Cầu thuộc Đại Học Đồng Tế-Thượng Hải, cho biết dữ liệu thu thập sẽ được chuyển cho các cơ quan chính phủ khác để thăm dò các nguồn tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ lợi ích biển và an ninh quốc gia của Trung Quốc.

Theo nhật báo Hồng Kông, kế hoạch nói trên của Trung Quốc sẽ gây quan ngại cho các nước láng giềng vào lúc Bắc Kinh đang tiếp tục củng cố sự hiện diện dân sự và quân sự ở Biển Đông. Do bao phủ luôn cả biển Hoa Đông, hệ thống quan sát dưới biển của Trung Quốc chắc cũng sẽ gây phản ứng giận dữ từ Nhật Bản, hiện đang tranh chấp với Trung Quốc về chủ quyền quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở vùng biển này.

******************

Trung Quốc sẽ lắp đặt hệ thống quan trắc ở Biển Đông (RFA, 30/05/2017)

Bắc Kinh mới đây ra quyết định chi 290 triệu đô la để xây dựng một mạng lưới quan trắc dưới nước ở khu vực biển Đông và Hoa Đông. Hệ thống này được nói là để cung cấp các thông tin theo thời gian thực tế về điều kiện môi trường cũng như các hoạt động dưới đáy biển.

Trung Quốc âm mưu rải hệ thống cảm biến phát hiện, giám sát tàu ngầm?

Đài truyền hình Trung Quốc (CCTV) hôm 28 tháng 5 cho biết chính phủ Trung Quốc mới phê chuẩn kế hoạch này và dự kiến sẽ mất khoảng 5 năm để lắp đặt các hệ thống quan sát như thế. Ngoài ra, một trung tâm dữ liệu cũng sẽ được xây dựng ở Thượng Hải để theo dõi và lưu trữ các thông tin hóa học, sinh học và địa chất học do các hệ thống quan trắc dưới biển thu thập được.

Truyền thông Trung Quốc cho biết hệ thống này không chỉ hỗ trợ nước này đạt được những bước tiến trong nghiên cứu khoa học mà còn giúp tăng cường an ninh quốc gia.

Hãng tin CNN của Mỹ hôm 29 tháng 5 nhận định hệ thống này sẽ giúp Trung Quốc cải thiện năng lực phát hiện tàu chiến nước ngoài, nhất là tàu ngầm hạt nhân trên biển Đông và Hoa Đông.