Iran có thể dùng ‘vũ lực’ hạn chế đi lại giữa dịch corona (VOA, 07/03/2020)

Chính quyền Iran ngày 6/3 cảnh báo có thể dùng "vũ lực" để hạn chế đi lại giữa các thành phố và thông báo virus corona mới đã làm thiệt mạng 124 người trong số 4.747 trường hợp được xác nhận tại nước Cộng hòa Hồi giáo.

Nhân viên cứu hỏa khử trùng một trung tâm mua sắm truyền thống để ngăn chặn virus corona lây lan ở bắc Tehran, Iran, ngày 6 tháng 3, 2020.

Người phát ngôn của Bộ Y tế Kianoush Jahanpour đưa ra các số liệu này tại một cuộc họp báo được truyền hình. Ông không nói rõ về việc đe dọa sử dụng vũ lực, dù ông thừa nhận virus đang hiện hữu ở tất cả 31 tỉnh của Iran.

Lời đe dọa này có thể nhằm ngăn mọi người tận dụng việc trường học đóng cửa để ra biển chơi hoặc đi nghỉ mát. Các hãng thông tấn bán chính thức ở Iran đã đăng hình ảnh những hàng xe dài nối đuôi nhau khi mọi người từ Tehran đổ xô ra biển Caspi hôm 6/3, dù chính quyền trước đó đã yêu cầu mọi người ở lại thành phố.

Iran ngày 5/3 thông báo sẽ đặt các trạm kiểm soát để hạn chế việc đi lại giữa các thành phố lớn, với hi vọng ngăn chặn sự lây lan của virus.

*******************

Tại Iran, xác người ‘chất đống’ khi số ca nhiễm Covid-19 tăng (VOA, 06/03/2020)

Hàng chục thi thể được bọc trong những chiếc túi màu đen nằm trên sàn nhà xác của Iran, trong khi các công nhân mặc đồ bảo hộ và đeo mặt nạ bận rộn đi lại, CNN loan tin hôm 6/3.

Hôm 6/3, Iran đã công bố thêm 17 trường hợp tử vong do Covid-19, nâng tổng số người thiệt mạng lên 124.

Không rõ có thi thể nào trong số đó là của người chết vì nhiễm virus corona (Covid-19) hay không, nhưng một băng ghi hình cho thấy những thi thể này ở bên trong nhà xác Behesht-e Masoumeh của tỉnh Qom, vẫn theo CNN.

Hôm 6/3, Iran đã công bố thêm 17 trường hợp tử vong do Covid-19, nâng tổng số người thiệt mạng lên 124, khi tổng số trường hợp nhiễm tăng vọt, theo AFP.

"Chúng tôi xác nhận 1.234 trường hợp nhiễm mới, đó là mức cao kỷ lục trong vài ngày qua", Kianoush Jahanpour, phát ngôn viên của bộ y tế, nói trong một cuộc họp báo, nâng tổng số ca nhiễm bệnh lên 4.747.

Quan chức này cho biết cho đến nay, riêng thủ đô Tehran đã có 1.413 trường hợp được xác nhận, đây là mức cao nhất trong số tất cả các tỉnh và khiến Tehran trở thành "tâm dịch" Covid-19.

Iran đã đóng cửa các trường học và đại học cho đến đầu tháng 4 để ngăn chặn Covid-19.

Iran chưa chính thức cách ly bất kỳ tỉnh nào, nhưng họ đã cố gắng hạn chế việc đi lại trong nước và thiết lập các trạm kiểm soát trên toàn quốc.

*******************

Covid-19 : Vì sao Iran lại có tỷ lệ tử vong cao nhất thế giới ? (RFI, 26/02/2020)

Chỉ mới đầu tuần trước thôi, chính quyền Iran còn khẳng định rằng đất nước này không có trường hợp nhiễm virus corona nào. Thế nhưng đến ngày 19/02/2020, Tehran đã phải công nhận hai ca lây nhiễm đầu tiên, đồng thời là hai ca tử vong ở thành phố Qom, cách thủ đô Iran khoảng 145 km về phía nam.

Hành khách đeo khẩu trang phòng dịch Covid-19 trên một chiếc xe buýt ở Tehran, thủ đô Iran, ngày 25/02/2020. WANA (West Asia News Agency)/Nazanin Tabatabaee via Reuters

Và kể từ lúc đó, nhiều ca mới lần lượt được loan báo, và đến hết ngày hôm qua 25/02, theo số liệu chính thức, số người bị nhiễm bệnh Covid-19 tại Iran đã lên đến 95, và đáng sợ nhất là số tử vong đã tăng thành 15 người. Tính số người chết, Iran đứng hàng thứ hai, sau Trung Quốc. Nhưng tính theo tỉ lệ (tử vong/nhiễm bệnh) thì Iran đứng đầu thế giới.

Tỷ lệ tử vong cao bất thường của Iran đặt ra nhiều câu hỏi về cách thức chính quyền Iran đối phó với dịch bệnh và phải chăng là chế độ nổi tiếng là bưng bít thông tin đã lại che giấu thông tin. Yếu tố thiếu minh bạch này rất nghiêm trọng vì lẽ Nhà nước Hồi Giáo này đang trở thành nơi phát tán dịch bệnh ra toàn vùng Trung Đông, một khu vực được cho là yếu kém về khả năng phòng chống.

Tỷ lệ tử vong ở Iran đạt 16%, trong lúc Trung Quốc chỉ là 2%

Nếu chỉ căn cứ vào các số liệu được chính quyền công bố, thì tại Iran, tỷ lệ người chết so với người nhiễm dịch covid-19 lên đến khoảng 16%, cao hơn rất nhiều so với những nơi khác có người thiệt mạng vì virus corona.

Tại tỉnh Hồ Bắc (Trung Quốc), tâm điểm của bệnh dịch, tỷ lệ tử vong được báo cáo ước tính khoảng 2%. Còn ở Ý, với 11 người chết trên tổng số 322 ca lây nhiễm tính đến hôm qua 25/02, tỷ lệ tử vong cũng chỉ là hơn 3%, trong lúc tại Hàn Quốc, nơi đã ghi nhận 11 ca tử vong trên tổng số 977 trường hợp lây nhiễm, tỷ lệ thấp hơn, chỉ khoảng 1%.

Tại sao Iran lại có tỷ lệ tử vong cao ngất ngưởng như vậy, thậm chí còn cao hơn cả tỷ lệ gần 10% của dịch SARS năm 2003 ?

Một số chuyên gia y tế ngoại quốc, được kênh truyền hình Mỹ CNBC ngày 25/02 trích dẫn, cho rằng tỷ lệ cao này có thể bắt nguồn từ việc số liệu được loan báo về các trường hợp nhiễm bệnh ở Iran đã thấp hơn rất nhiều so thực tế, vốn cao hơn rất nhiều. Lý do là vì chính quyền Iran đã bỏ qua những ca ít nghiêm trọng do cách thức kiểm tra và chẩn đoán bệnh nhân, do chọn lựa trong cách chia sẻ thông tin hoặc do tình trạng tồi tệ của thiết bị y tế.

Thiếu khả năng và thói quen điều tra thống kê đầy đủ

Theo một giáo sư tại Đại Học Mỹ Seton Hall, chuyên gia cao cấp về y tế toàn cầu tại trung tâm tham vấn Hội Đồng Quan Hệ Đối Ngoại Council on Foreign Relations của Mỹ thì vấn đề có thể đến từ cách thức thống kê: Chính quyền Iran "dường như chú ý nhiều hơn đến việc loan báo các trường hợp tử vong hơn là các ca nhiễm bệnh".

Giáo sư William Schaffner, chuyên về y tế dự phòng và bệnh truyền nhiễm tại Trung Tâm Y tế Đại Học Vanderbilt thì thiên về giả thuyết theo đó chính quyền Iran thiếu khả năng phát hiện đầy đủ số người đã bị nhiễm Covid-19. Theo ông, để làm được điều đó, chính quyền phải cử người đến mọi thị trấn và làng mạc để tiến hành xét nghiệm chứ không chỉ đơn thuần dựa vào số người đến các bệnh viện lớn với các triệu chứng nghiêm trọng.

Trả lời kênh NBC News, chuyên gia Schaffner giải thích : "Điều đó có nghĩa là đi đến từng khu phố, gõ cửa từng căn hộ, và thực sự cố gắng phát hiện mọi trường hợp… Tôi không biết là liệu họ có khả năng đó hay không, vì quả thực là nhiều quốc gia không có khả năng đó".

Đối với chuyên gia này, Iran không có truyền thống điều tra trong hệ thống y tế công cộng của họ, và cách phát hiện người bệnh như kể trên sẽ là một điều rất mới đối với ngành y tế Iran.

Virus corona hoành hành ngay trong một cộng đồng người già

Một giả thuyết thứ ba về tỷ lệ tử vong quá cao vì virus corona tại Iran là khả năng bệnh dịch ngay từ đầu đã bùng phát trong một cộng đồng chủ yếu bao gồm những người lớn tuổi, dễ bị tổn thương.

Theo giáo sư Schaffner : "Nếu virus tấn công vào một nhóm dân số cao tuổi, với đặc điểm là có sẵn một loạt bệnh tiềm tàng, [điều đó] có thể giải thích tỷ lệ tử vong cao".

Một khả năng khác là các bệnh viện của Iran đã thất bại trong cách chữa trị và các bệnh nhân không được chăm sóc y tế đúng cách cần thiết. Nhưng theo chuyên gia Schaffner, giả thuyết này không đứng vững vì Iran là một nước có một hệ thống chăm sóc sức khỏe tương đối tiên tiến.

Giả thuyết về virus đột biến không đứng vững

Bên ngoài các giả thuyết liên quan đến cách vận hành của nền y tế Iran, một câu hỏi khác cũng được nêu lên là phải chăng dịch bệnh gây nhiều tử vong tại nước này là vì con virus đã chuyển hóa ?

Trên vấn đề này, tiến sĩ John Torres, công tác viên về lãnh vực y tế của kênh NBC News, cho rằng hiện không có bằng chứng về sự thay đổi trong hồ sơ di truyền của virus, và chưa hề có thông tin nào về việc virus gây nên dịch Covid-19 đã đột biến.

Theo tiến sĩ Torres, lời giải thích hợp lý nhất cho vấn đề tỷ lệ tử vong cao tại Iran là cách thức chính quyền nước này theo dõi các trường hợp nhiễm bệnh.

Chính quyền lại che giấu sự thật ?

Một thành viên của Quốc hội Iran, Mamoud Sadeghi, và thứ trưởng y tế của nước này, Iraj Harirchi, lãnh đạo lực lượng đặc nhiệm chống virus, đã bị nhiễm virus corona. Điều đáng nói là thông tin về việc thứ trưởng y tế Iran bị nhiễm virus đã được loan báo một ngày sau khi nhân vật này họp báo, không đeo khẩu trang, và cực lực đả kích một chính khách Iran vì đã nói số người chết ở thành phố Qom cao hơn nhiều so với những gì chính phủ loan báo.

Sự cố trên đây đã làm dấy lên những dư luận hoài nghi về cách Iran quản lý khủng hoảng, với câu hỏi là phải chăng chính quyền cố tình che giấu thông tin về dịch bệnh, không cho người dân cũng như thế giới được biết.

Phản ứng này rất dễ hiểu vì chỉ mới đây thôi, vào tháng Giêng vừa qua, chế độ Iran đã phải mất ba ngày mới chính thức công nhận là quân đội của họ đã bắn nhầm vào chiếc Boeing của hãng hàng không Ukraina trên bầu trời Iran.

Dẫu sao thì diễn biến dịch Covid-19 tại Iran rất đáng lo ngại. Từ những trường hợp lây nhiễm đầu tiên tại thành phố tôn giáo Qom vào tuần trước, giờ đây virus corona đã lan sang ít nhất bảy tỉnh khác ở Iran. Các quốc gia trong khu vực từ Irak, Koweit, cho đến Oman và Afghanistan, tất cả đều đã loan báo các ca lây nhiễm đầu tiên. Và các bệnh nhân gần đây đều có ghé Iran.

Chính phủ Mỹ sắp cấp một triệu bộ xét nghiệm Covid-19 (VOA, 07/03/2020)

Bộ trưởng Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ ngày thứ Năm cho biết một triệu bộ xét nghiệm Covid-19 dự kiến sẽ được đưa đến tại các phòng xét nghiệm của Mỹ vào cuối tuần này.

Bộ trưởng Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ Alex Azar

Bộ trưởng Alex Azar cho biết các bộ xét nghiệm virus corona đang được vận chuyển từ một nhà sản xuất tư nhân.

Chính quyền Trump đã hứng chịu những lời chỉ trích về việc thiếu hụt các bộ xét nghiệm.

Phó Tổng thống Mike Pence ngày thứ Năm tại bang Washington nói, "Chúng tôi không có đủ các bộ xét nghiệm vào lúc này để đáp ứng nhu cầu mà chúng tôi dự đoán trong tương lai", nhưng nói thêm rằng "tiến độ thực sự" đã đạt được "trong vài ngày qua".

Ông Pence hôm thứ Năm đã gặp Thống đốc bang Washington Jay Inslee. Washington là nơi có 11 trong số 12 người Mỹ tử vong vì virus này. Hầu hết các trường hợp tử vong ở Washington tập trung tại một viện dưỡng lão gần Seattle.

Bốn bang của Mỹ - Maryland, California, Florida và Hawaii - đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp vì virus.

*******************

Hơn 100.000 người nhiễm virus corona trên thế giới (VOA, 07/03/2020)

Số người nhiễm virus corona chủng mới hôm 6/3 đã vượt quá 100.000 trên toàn thế giới trong lúc dịch bệnh lan tới nhiều quốc gia hơn và gây nên thiệt hại kinh tế to lớn.

Hành khách đeo khẩu trang trong sân bay quốc tế ở Lima, Peru, ngày 6/3/2020. Peru ngày thứ Sáu báo cáo ca nhiễm virus corona đầu tiên ở nước này.

Ngày càng có thêm nhiều người được yêu cầu ở nhà đi không đi làm, trường học bị đóng cửa, các cuộc tụ tập lớn và các sự kiện thể thao và âm nhạc bị hủy bỏ, các cửa hàng bán sạch các nhu yếu phẩm như đồ dùng vệ sinh và nước, và các nơi công cộng đều thấy mọi người đeo khẩu trang.

Dịch bệnh Covid-19 đã làm chết hơn 3.400 người và lan rộng ra hơn 90 nước, với sáu nước báo cáo có các trường hợp đầu tiên trong ngày 6/3.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nói mọi nước nên đưa việc ngăn chặn dịch bệnh lên làm ưu tiên hàng đầu, chỉ ra kế hoạch hành động quốc gia của Iran nhằm chống lại một trong những ổ bùng phát dịch nghiêm trọng nhất sau một khởi đầu chậm chạp.

Số người chết vì virus ở Iran đã tăng lên tới 124 người, trong khi hơn 1.000 trường hợp mới được chẩn đoán trong 24 giờ qua.

Tại Mỹ, cường quốc kinh tế của thế giới, có ít nhất 57 trường hợp nhiễm virus corona mới được xác nhận trong khi có những ca nhiễm lần đầu tiên được phát hiện ở các bang Colorado, Maryland, Tennessee và Texas, cũng như thành phố San Francisco ở California. Khoảng 230 người bị nhiễm bệnh và 15 người đã tử vong.

Hơn 2.000 người đang bị mắc kẹt trên du thuyền Grand Princess sau khi nó bị cấm quay trở lại cảng ở San Francisco vì ít nhất 35 người trên tàu có các triệu chứng giống như cúm. Các bộ xét nghiệm đã được đưa ra tàu.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã kí một dự luật phân bổ 8,3 tỉ đôla để tăng cường kiểm tra virus và các hành động khác.

Các chuỗi cung ứng bị tê liệt trên khắp thế giới, đặc biệt là ở Trung Quốc, nơi dịch bệnh khởi phát.

Cổ phiếu của các hãng hàng không và du hành chịu ảnh hưởng nặng nề khi hành khách hủy bỏ những chuyến đi không cần thiết.

Lãi suất trái phiếu của Bộ Tài chính Mỹ giảm xuống mức thấp lịch sử vào ngày 6/3 vì lo ngại dịch bệnh sẽ tác động tiêu cực tới nền kinh tế toàn cầu, khiến các nhà đầu tư bán tháo cổ phiếu.

Hơn 100.300 người đã bị nhiễm bệnh trên toàn cầu, theo một thống kê của Reuters dựa trên các thông cáo từ các bộ y tế và các quan chức chính phủ.

Trung Quốc đại lục có hơn 3.000 người chết, nhưng dịch bệnh hiện đang lan nhanh hơn ở những nơi khác. Số người chết ở Ý, nơi chứng kiến đợt bùng phát trầm trọng nhất ở Châu Âu, tăng lên 197 người.

********************

Virus corona : Ca nhiễm tại Trung Quốc vẫn giảm, nỗi lo tái nhiễm lại gia tăng (RFI, 04/03/2020)

Hôm 04/03/2020 là ngày thứ ba liên tiếp số ca lây nhiễm virus corona mới tại Trung Quốc tiếp tục sụt giảm.

Hành khách đeo khẩu trang khi đến sân bay Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 04/03/2020 Reuters/Thomas Peter

Trong vòng 24 tiếng đồng hồ tính đến cuối ngày hôm qua, 03/03, nước này chỉ ghi nhận 119 ca lây nhiễm mới, mức thấp nhất kể từ khi bắt đầu thống kê các trường hợp vào hạ tuần tháng Giêng. Số trường hợp tử vong mới cũng ở mức thấp, 38 ca trong một ngày qua.

Theo các số liệu được Ủy Ban Y Tế Quốc Gia Trung Quốc loan báo, kể từ hôm 01/03, sau khi giảm mạnh xuống chỉ còn 202 ca so với 573 ca một hôm trước đó, số trường hợp lây nhiễm mới tại Trung Quốc đã đi theo chiều hướng sụt giảm với lần lượt 125 ca hôm 02/03 và 119 ca hôm qua 03/03.

Trong bối cảnh dịch bệnh trong nước giảm hẳn cường độ, chính quyền Trung Quốc lại càng lúc càng lo ngại trước nguy cơ dịch Covid-19 bùng phát trở lại vì bị lây nhiễm từ những người đến từ các ổ dịch ngoài nước.

Theo hãng tin Pháp AFP, trong những ngày qua, đã có ít nhất 13 trường hợp người Trung Quốc từ nước ngoài trở về bị nhiễm virus corona, trong đó có 8 người trở về từ Ý, nước bị dịch Covid-19 nghiêm trọng nhất ở ngoài Châu Á.

Nỗi lo ngại đến lượt mình bị hại đã thúc đẩy chính quyền Trung Quốc siết chặt nhập cảnh đối với du khách đến từ các quốc gia dịch bệnh nặng nề. Cụ thể là du khách đến từ Hàn Quốc, Ý, Iran và Nhật Bản đều phải cách ly trong 14 ngày.

Từ Thượng Hải, thông tín viên RFI Simon Leplâtre nhận định :

"Tình thế quả là đã đảo ngược theo chiều hướng mà guồng máy tuyên truyền Trung Quốc rất thích : Theo số liệu chính thức, bên ngoài khu vực tỉnh Hồ Bắc, hiện chỉ có 11 trường hợp nhiễm virus corona mới trên toàn quốc, trong đó có đến 7 ca liên quan đến những người đến từ Ý và Đức. Trước đây vài ngày, cũng đã có một số ca "nhập khẩu" từ Iran.

Thế là chính quyền Trung Quốc đã khuyến cáo công dân của họ giảm bớt các chuyến đi ra nước ngoài, đồng thời kêu gọi Hoa Kiều trên thế giới tránh về thăm Trung Quốc.

Động thái kể trên của Bắc Kinh thật là mỉa mai vì trước đây Trung Quốc luôn phàn nàn về việc bị cộng đồng quốc tế tẩy chay. Thế nhưng đối với guồng máy tuyên truyền thì tình thế hiện nay là một món bở, cho phép họ khoe rằng mọi thứ đều ổn tại Trung Quốc, trong lúc ở bên ngoại thì tình hình rất tệ.

Dẫu sao thì nghi vấn vẫn tồn tại trên tính xác thực của số liệu chính thức của Trung Quốc. Ưu tiên hiện nay là thúc đẩy trở lại các hoạt động kinh tế, do vậy các chính quyền địa phương có thể tìm cách giảm thiểu số lượng các ca lây nhiễm virus để trấn an dân chúng".

Trọng Nghĩa

Trong bối cảnh lượng người đến mua sắm ở các trung tâm thương mại (Trung tâm thương mại) thưa thớt và bị sụt giảm vì dịch bệnh Covid-19, các đơn vị kinh doanh đang mong đợi chủ cho thuê mặt bằng hỗ trợ, chia sẻ.

Trung tâm thương mại Vạn Hạnh Mall có thời điểm vắng bóng khách tham quan. Ảnh : Lê Toàn

Cân nhắc bài toán cộng sinh

Ông Phan Văn Việt, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty trách nhiệm hữu hạn Việt Thắng Jean (Vitajean), chủ các cửa hàng quần áo thời trang V-SixtyFour, cho biết nhà cho thuê mặt bằng bán lẻ Trung tâm thương mại Diamond ở trung tâm quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh đã quyết định áp dụng giảm 50% giá thuê mặt bằng cho cửa hàng V-SixtyFour. Việc giảm giá này của trung tâm Diamond được áp dụng trong tháng 2 rồi, thời điểm mà toàn thị trường rơi vào khó khăn do dịch bệnh từ Covid-19 xảy ra khiến doanh số bán hàng tại cửa hàng của Vitajean ở các Trung tâm thương mại bị sụt giảm mạnh.

Theo người đứng đầu Vitajean, hầu hết các nhà kinh doanh tại các Trung tâm thương mại hiện đều rơi vào tình cảnh rất khó khăn do người mua sụt giảm mạnh vì ngại đến nơi đông người. Việc hỗ trợ từ các đơn vị quản lý trung tâm thương mại trong lúc này được xem là một sự chia sẻ, thấu hiểu cùng nhau vượt khó trong bối cảnh dịch bệnh khó lường. Bởi lẽ chi phí thuê mặt bằng ở các Trung tâm thương mại hiện chiếm rất cao, riêng ngành thời trang là từ 20-25% tổng doanh thu (trung bình khoảng 22%).

Theo quản lý của một đơn vị cho thuê mặt bằng bán lẻ tại Thành phố Hồ Chí Minh, trong đợt dịch Covid-19 lượng khách đến Trung tâm thương mại giảm 65-70%, siêu thị giảm từ 40-50% so với thời điếm dịch bệnh chưa bùng phát. Trong bối cảnh kinh doanh ế ẩm, gánh nặng về chi phí thuê mặt bằng ngày càng cao, trở thành một thách thức lớn, ảnh hưởng đến tình hình tài chính cũng như sự tồn tại của nhiều khách thuê. Vì vậy, sự hỗ trợ của chủ đầu tư vào thời điểm này được cho là rất quan trọng.

Trước tình hình đó, Công ty cổ phần Hưng Thịnh Retail, chủ đầu tư các Trung tâm thương mại ở Thành phố Hồ Chí Minh như Moonlight Plaza (quận Thủ Đức) và Saigon Mia (huyện Bình Chánh), hay ở Vũng Tàu là Trung tâm thương mại Vung Tau Melody cũng đã chủ động đưa ra chính sách hỗ trợ giảm giá thuê mặt bằng.

Theo đó, doanh nghiệp sẽ xem xét từng trường hợp để quyết định mức giảm trong khoảng từ 20% đến 40% giá thuê, thậm chí có thể nhiều hơn. Thời gian hỗ trợ sẽ được sắp xếp tùy thuộc vào diễn biễn dịch bệnh.

Chia sẻ về việc giảm giá thuê, ông Phạm Thái Bình, Tổng giám đốc Hưng Thịnh Retail, cho rằng trước tình hình dịch bệnh diễn biến khó lường, không thể vì muốn đảm bảo doanh thu mà bỏ mặc doanh nghiệp. Vì vậy Hưng Thịnh sẵn sàng chấp nhận giảm doanh thu từ việc hỗ trợ giá thuê mặt bằng, nhằm giúp các đối tác trong đại dịch này.

"Đây là hành động nhỏ nhưng thiết thực của tập đoàn để cùng đối tác vững tâm, ổn định kinh doanh trong giai đoạn khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19", ông Bình nói và cho biết là đơn vị quản lý và cho thuê, ông nắm rất rõ tình hình kinh doanh của các đơn vị thuê hiện nay, có nhiều trường hợp doanh thu sụt giảm hơn 50% thậm chí là nhiều hơn nữa, nên chắc chắn là rất khó khăn và cần sự chia sẻ của đơn vị đồng hành.

Tình hình vắng khách tham quan cũng xảy ra ở Trung tâm thương mại Crescent Mall, quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh : Lê Toàn

Tuy nhiên không phải chủ cho thuê mặt bằng nào cũng có quyết định nhanh hoặc cùng chia sẻ như nhà điều hành của Trung tâm thương mại Diamond, hay tại Hưng Thịnh Retail,...

Theo ông Phan Văn Việt, V-SixtyFour hiện có mở kinh doanh ở hầu hết các trung tâm mua sắm lớn trên cả nước với doanh số bán hàng kể từ khi dịch bệnh xảy ra đã bị sụt giảm đến 80%. Và Diamond là Trung tâm thương mại đầu tiên mà cửa hàng V-SixtyFour được đơn vị cho thuê mặt bằng giảm giá ngay khi Vitajean có đơn kiến nghị.

Một số Trung tâm thương mại khác như Vincom, Aeon, Lotte,... đến thời điểm hiện tại chưa có câu trả lời chính thức nhưng theo ông Việt họ cũng đang xem xét. Bởi lẽ không giống như Diamond đứng riêng lẻ một mình, những trung tâm bán lẻ như Vincom, Aeon, Lotte,... có cả chuỗi kinh doanh nên khi quyết định điều chỉnh hay hỗ trợ giá thuê mặt bằng trong thời điểm này cũng cần phải cân nhắc kỹ, nhằm giảm thiểu ảnh hưởng đến doanh số của chủ cho thuê.

Kỳ vọng và đề xuất của V-SixtyFour là được hỗ trợ 50% mức giá thuê, nhưng theo ông Việt, còn tùy vào tính toán của nhà cho thuê mà mức hỗ trợ và chia sẻ khó khăn trong thời điểm này sẽ khác nhau, nên khó đạt được như đề nghị. Ngay cả tại Trung tâm thương mại Diamond, do diện tích cửa hàng V-SixtyFour thuê khá lớn và trước đây kinh doanh hiệu quả nên đơn vị cho thuê chấp nhận mức hỗ trợ cao. Nhưng có thể ở những cửa hàng khác chưa chắc được mức hỗ trợ như thương hiệu quần áo thời trang này, ông Việt chia sẻ.

Ở khía cạnh khác, ông Phạm Thái Bình cho rằng một số Trung tâm thương mại với vị trí đắc địa luôn khiến nhiều thương hiệu phải "xếp hàng" để được vào kinh doanh thì lúc này có thể nhà quản lý Trung tâm thương mại sẽ phải nghĩ đến họ. Đây cũng có thể là giai đoạn thích hợp để các đơn vị cho thuê mặt bằng xem xét cần thay đổi đơn vị thuê có tiềm lực tài chính mạnh, thương hiệu nổi tiếng và tiềm năng hơn. Tuy nhiên, việc thay thế đối tác thuê trong bối cảnh thị trường ế ấm giữa mùa dịch cũng không phải dễ.

Trung tâm thương mại Parkson Hùng Vương cũng vắng bóng khách tham quan. Ảnh : Lê Toàn

Tiềm ẩn nguy cơ nếu giữ giá thuê như cũ

Chuyên gia bán lẻ Hoàng Tùng cho rằng ở trong nước vốn dĩ không nhiều Trung tâm thương mại có sức hút kéo được lượng khách lớn đến tham quan mua sắm mỗi ngày thì tình hình dịch bệnh từ Covid-19 đang xảy ra khiến lượng khách càng thưa vắng hơn. Trên thực tế nhiều Trung tâm thương mại có thời điểm lượng khách đến tham quan mua sắm còn ít hơn lượng nhân viên bán hàng. Điều này theo ông Tùng chắc chắn đã và đang ảnh hưởng nhiều đến hầu hết các nhà kinh doanh tại các trung tâm mua sắm. Do đó hơn bao giờ hết ngay trong lúc này các doanh nghiệp kinh doanh, nhà bán lẻ rất cần đến sự chia sẻ khó khăn của các đơn vị quản lý và cho thuê mặt bằng.

Đối với những nhà kinh doanh, doanh nghiệp có tiềm lực tài chính vững mạnh thì việc sụt giảm kinh doanh trong 1-2 tháng đầu sẽ không là vấn đề, nhưng với những nhà kinh doanh yếu về tài chính thì khác.

Theo ông Tùng, bản chất kinh doanh Trung tâm thương mại là "win-win", tức cả đơn vị cho thuê và người thuê mặt bằng đều phải cùng thắng. Cho nên trong bối cảnh dịch bệnh khó khăn này, nếu nhà quản lý và cho thuê mặt bằng không có chính sách hỗ trợ cùng chia sẻ khó khăn với các đơn vị kinh doanh của mình mà chỉ nghỉ đến việc bảo toàn đồng tiền cho thuê mặt bằng thì nguy cơ sẽ bị thiệt nhiều hơn.

Bởi lẽ theo ông Tùng, một khi các nhà kinh doanh không còn sức chịu đựng phải rút khỏi trung tâm thì mặt bằng những gian hàng đó sẽ bị khuyết. Một vài mặt bằng bỏ trống vốn dĩ đã tạo ra cái nhìn không mấy "đẹp" trong con mắt khách tham quan mua sắm. Nếu trường hợp có nhiều đơn vị kinh doanh cùng đóng cửa thì nguy cơ trung tâm thương mại đó sẽ khó khăn nhiều hơn. Khi đó, nhà quản lý kinh doanh mặt bằng không chỉ thất thu với các đơn vị ngưng hoạt động mà còn thiếu sức hút với người tiêu dùng do không có nhiều thương hiệu và sản phẩm. Những đơn vị còn lại cũng kinh doanh trong tình trạng ế ẩm thì Trung tâm thương mại cũng ko thể duy trì được lâu.

Hung Lê

Nguồn : TBKTSG, 06/03/2020

Càng hoảng loạn càng dễ chết

Diễm My, VNTB, 08/03/2020

Bình tĩnh sẽ sống, hoảng loạn sẽ chết.

Một trong những nguyên lý sống dai trong các bộ phim hành động, kinh dị là bình tĩnh.

Bình tĩnh sống thì sẽ đảm bảo con người tránh trạng thái hoảng loạn cực độ, càng giúp thấu đáo trong đề ra giải pháp cho vấn đề đang đối mặt.

Tối ngày 6/3, ca nhiễm Covid thứ 17 được chính quyền Hà Nội công bố, ngay lập tức người dân tranh thủ tìm cách tích trữ nhu yếu phẩm tại các cửa hàng, siêu thị, chợ truyền thống. Những hình ảnh ghi lại cảnh người dân đông đúc mua nhu yếu phẩm tạo ra một cảm giác lo lắng, sợ hãi và hoảng loạn.

Bản thân chính quyền Hà Nội cùng đại diện các nhà cung cấp bán lẻ (Big C, Mega Market, Vinmart...) cũng chủ động trấn an dân chúng khi lên tiếng cam kết đủ nhu yếu phẩm, kêu gọi người dân không tích trữ, thế nhưng tình trạng tích trữ nhu yếu phẩm không thuyên giảm là bao.

Có nhiều nguyên nhân để truy xét gốc gác hiện tượng này. Một trong số đó là người dân bị ám ảnh bởi khả năng bị cách ly như Vũ Hán (Trung Quốc) và thiếu nguồn lương thực như Vũ Hán.

Tích trữ lương thực gợi nhớ lại cái thời kỳ một bữa vừa no, hai ba bữa đói trong kỳ bao cấp thập niên 1980 trong thế kỷ trước.

Nhưng trong hoàn cảnh hiện nay, cần thừa nhận rằng ở một mức độ nào đó chính quyền Hà Nội dường như đảm bảo khả năng kiểm soát dịch. Và hoàn toàn có đủ khả năng cung ứng nhu yếu phẩm cho người dân trong thời gian dịch bệnh này. Điều cần thiết mà người dân có thể làm để bảo vệ cho bản thân, gia đình và xã hội là bình tĩnh.

Khi một cá nhân bình tĩnh, họ sẽ tránh chen lấn và tụ tập nơi đông người nhằm hạn chế lây bệnh. Đây là một trong nhiều nguyên tắc cơ bản nhất được đúc kết lại trong phòng chống Covid-19. Đặt trong trường hợp chen lấn, xô đẩy với lượng cá thể đông, thì nguy cơ dính Covid-19 trước khi bụng được lấp đầy bởi thức ăn có rủi ro rất cao.

Trong khía cạnh khác, hoảng loạn tích trữ nhu yếu phẩm có thể gián tiếp gây năng sợ hãi trong xã hội, dẫn đến tình trạng mất cân bằng trong nhu cầu và khả năng tiêu thụ. Dễ hiểu hơn, khi một người tích trữ lương thực và các nhu yếu phẩm khác, người đó gián tiếp làm giàu cho đầu cơ xã hội, đồng thời làm cạn kiệt nguồn nhu yếu phẩm đến tay người cần, trong khi nhu cầu sử dụng của bạn thân chưa cần đến mức đó.

Bảo vệ bản thân và gia đình là điều tốt, nhưng hãy san sẻ điều đó ra cộng đồng. Chỉ mua đủ dùng khi nào trong khu vực được chính quyền cách ly, số lượng nhu yếu phẩm tương ứng với số ngày cách ly và số nhân khẩu. Tránh mua quá nhiều, vượt mức hoặc mua tích trữ dù không nằm trong diện cách lý. Trong khi đó, điều quan trọng nhất trong phòng chống dịch bệnh là rửa tay, khẩu trang, và tránh tụ tập đông người.

Hãy là người dân vừa có ý thức bảo vệ sức khoẻ bản thân, gia đình. Vừa có ý thức cộng đồng trong chia sẻ thông tin có kiểm chứng về dịch, nhu yếu phẩm và một thái độ bình tĩnh.

Bình tĩnh sẽ sống, hoảng loạn sẽ chết.

Diễm My

Nguồn : VNTB, 08/03/2020

******************

Những thứ phải tích trữ khi cách ly phòng dịch Covid-19 quy mô cả phường, quận

Lâm Viên, VNTB, 07/03/2020

"Nếu cần thiết Thành phố Hồ Chí Minh sẽ thiết lập thêm các phòng cách ly áp lực âm, đồng thời chuẩn bị nhiều phương án cách ly, trong đó nếu dịch bệnh bùng phát có thể phải cách ly cả một phường, một quận".

Một vài hộ dân ở Thành phố Hồ Chí Minh thu mua các mặt hàng gạo, loại cá khô, thực phẩm đóng hộp, mì gói... một số đồ ăn vặt như đậu phộng, sữa, cà phê để tồn trữ. Ảnh minh họa

Trích bài viết "Nếu dịch bệnh bùng phát, có thể phải cách ly cả một phường, một quận", báo Tuổi Trẻ phiên bản điện tử, phát hành trưa ngày 06/03/2020.

Câu hỏi đặt ra : trong trường hợp người dân một phường, một quận ở Thành phố Hồ Chí Minh bị cách ly trong thời gian 14 ngày, thì những thực phẩm, dụng cụ y tế gì cần thiết trong gia đình ? Phía chính quyền chưa thấy đưa ra khuyến cáo cho kịch bản tích cốc phòng cơ này ở các hộ người dân nơi địa phương ‘phải cách ly’.

Tham khảo từ các khuyến cáo của Hội Chữ thập đỏ Mỹ và Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ, qua ghi nhận ý kiến của một vài hộ dân ở khu vực quận Gò Vấp, gần bệnh viện quân đội 175, thì thực phẩm đủ dùng trong 14 ngày cho cả gia đình, tập trung vào các mặt hàng gạo, các loại cá khô, thực phẩm đóng hộp, mì gói... hạn sử dụng lâu dài, dễ lưu trữ. Cũng có thể mua thêm một số đồ ăn vặt như đậu phộng, sữa, cà phê.

Nếu nguồn cấp là nước máy, hãy chắc chắn nước được lọc sạch và an toàn khi sử dụng. Nhưng tốt hơn, người dân nên dự trữ nước uống đóng trong bình 20 lít, trong trường hợp nguồn cấp nước bị gián đoạn. Ngoài ra, người dân cũng nên chuẩn bị giấy vệ sinh, khăn giấy, các sản phẩm chăm sóc cá nhân, tã lót nếu có em bé… Các loại thuốc thông thường như : thuốc giảm đau, tiêu chảy, ho, cảm lạnh,.. cũng cần có trong tủ thuốc gia đình. Người bị bệnh mãn tính cần tham vấn bác sĩ về quá trình chữa trị ra sao ở thời gian bị cách ly.

Trong thời gian mà cả quận, phường bị cách ly, thì quan trọng bậc nhất là người dân sẽ làm gì trong thời gian trống quá nhiều đó ? Sức khỏe tinh thần của từng người dân là một vấn đề, mà chỉ có thầy thuốc chuyên khoa về tâm lý mới có thể đưa ra những tham vấn phù hợp - như giả dụ, với qúy ông thì do rảnh nên rủ nhau nhậu nhẹt, còn qúy bà thì gầy sòng giải trí bài bạc…

Tuy nhiên cái quan trọng nhất và cũng là vướng mắc lớn nhất : tiền ở đâu để người dân mua đủ số thực phẩm tối thiểu dùng trong thời gian bị cách ly ? Không thể đi làm, đặc biệt là với những người mưu sinh bằng nghề tự do, buôn bán hàng rong, thợ hồ… thì tiền ở đâu để họ có thể xoay xở sau khi thời gian bị cách ly được dỡ bỏ ? Các chi phí tiền điện, nước, gas, internet… sẽ phải ra sao ?

Tiếc là cho đến nay các cơ quan chức năng vẫn không đưa chi tiết về thời gian cách ly hơn 10.600 người dân xã Sơn Lôi thuộc huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc, diễn biến tâm lý cùng các xáo trộn trong đời sống cư dân nơi đây ra sao, để qua đó mà những vùng, miền khác có thêm dữ liệu cho chuẩn bị đối phó dịch cúm Covid-19.

Lâm Viên

Nguồn : VNTB, 07/03/2020

********************

Thành phố Hồ Chí Minh lên phương án cách ly một quận để chống dịch Covid-19

Bích Huệ, Zing, 06/03/2020

Trước tình hình dịch bệnh do Covid-19 diễn biến phức tạp, ngành y tế Thành phố Hồ Chí Minh đang lên phương án cách ly toàn xã/phường, thậm chí một quận trong thành phố.

Ông Nguyễn Tấn Bỉnh, Giám đốc Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh : Lê Quân.

Phát biểu tại buổi làm việc với Hội đồng hiệu trưởng các trường đại học trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh về công tác phòng chống dịch Covid-19 sáng 6/3, ông Nguyễn Tấn Bỉnh, Giám đốc Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết để chuẩn bị cho tình huống dịch bệnh lan rộng trên địa bàn, ngành y tế Thành phố Hồ Chí Minh đang lên phương án cách ly khu vực rộng. Trong đó, kịch bản mượn ký túc xá sinh viên là phương án cho chuẩn bị cho tình huống xấu nhất.

Có thể cách ly một xã, phường thậm chí một quận

Ông Nguyễn Tấn Bỉnh cho biết số trường hợp mắc bệnh ngoài Trung Quốc, đặc biệt là Hàn Quốc tăng rất cao. Điều này cho thấy dịch bệnh đang chuyển hướng, lan rộng toàn cầu và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng đã nâng mức cảnh báo lên cao hơn.

Hàn Quốc đang có tình trạng thiếu chỗ ở bệnh viện. Bệnh nhân phải nằm chờ và tử vong trước khi nhập viện. Nếu tình huống này xảy ra ở Việt Nam, tình hình sẽ trở nên khó khăn. Vì vậy, Bộ Y tế đã chuẩn bị cho tình huống Việt Nam có trên 1.000 và trên 10.000 ca mắc bệnh. Trước đó, Bộ Quốc phòng đã có cuộc diễn tập để lên phương án, xử lý khi tình huống này xảy ra.

Lãnh đạo Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh cho biết trước đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu phải cách ly một khu vực trong thành phố lớn, trong đó nhấn mạnh là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh nếu dịch bệnh bùng phát. Do đó, trong tuần vừa qua, Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh đã họp bàn và lên phương án cách ly một phường, một xã, thậm chí một quận.

"Hiện tại, ngành y tế đang làm theo phương án này, tuy nhiên kế hoạch thực hiện khá khó khăn. Nếu một xã ở huyện xa trung tâm thì dễ. Còn đối với các phường trong trung tâm thành phố sẽ không đơn giản. Cụ thể như ở Italy, việc cách ly một khu vực cũng đang gặp khó khăn do địa phương này chiếm đến 1/3 kinh tế của cả nước, tương tự tình trạng của Thành phố Hồ Chí Minh", ông Bỉnh nói.

Lãnh đạo Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh cho biết thêm hiện nay, khi các chuyến bay từ Hàn Quốc tạm dừng khai thác, nhiều người tìm cách vào Việt Nam bằng các chuyến bay từ Campuchia, Thái Lan để nhập cảnh. Thậm chí, người Việt Nam còn về nước thông qua đường bộ ở biên giới. Do đó, hiện nay các tỉnh biên giới của chúng ta phải tăng cường giám sát chặt chẽ hơn.

Mượn ký túc xá Đại học Quốc gia là phương án cho tình huống xấu nhất

Hiện nay, Thành phố Hồ Chí Minh đang chuẩn bị mở rộng các khu vực cách ly tập trung tại huyện Củ Chi đối với các trường quân đội thuộc Bộ Tư Lệnh và tiếp tục thực hiện ở Cần Giờ.

Ông Nguyễn Tấn Bỉnh cho biết tại Cần Giờ, thành phố đưa lên phương án phát triển mạnh thành khu cách ly tập trung và dự phòng buồng áp lực âm, khu điều trị. Cần Giờ có khoảng 70.000 dân, gần biển nên có thể cô lập được. Sắp tới, thành phố có thể chuẩn bị cho cuộc cách ly lớn ở Cần Giờ.

Ngoài ra, Thành phố Hồ Chí Minh kết hợp với Bệnh viện Quân y 175 (Bộ Quốc phòng) chuẩn bị 200 giường để người dân các tỉnh, thành về Thành phố Hồ Chí Minh có thể được tiếp nhận tại đây. Để chuẩn bị cho tình huống xấu nhất, thành phố có thể mượn 20.000/40.000 chỗ ở tại ký túc xá Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh và là phương án xử lý cuối cùng.

Ông Bỉnh cho biết may mắn, thành phố không cần xây thêm bệnh viện dã chiến mà lấy từ các cơ sở quân đội, sửa chữa và trang bị thêm cơ sở vật chất để trở thành khu cách ly tập trung.

Theo báo cáo của hệ thống giám sát dịch bệnh, đến sáng nay, Thành phố Hồ Chí Minh ghi nhận 69 người nghi ngờ mắc bệnh. Trong đó, 65 người đã có kết quả âm tính, 4 trường hợp đang chờ kết quả xét nghiệm.

Hiện có 345 trường hợp đang được cách ly tại khu cách ly tập trung của thành phố. Số người đang cách ly tại các cơ sở cách ly tập trung của quận, huyện là 222 người và 526 người được cách ly tại nhà, nơi lưu trú.

Ngành y tế thành phố tiếp tục áp dụng các biện pháp kiểm dịch y tế, cách ly y tế cho người nhập cảnh từ các quốc gia đang có dịch bệnh theo chỉ đạo hiện hành của Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống dịch bệnh Covid-19.

Bích Huệ

Nguồn : Zing, 06/03/2020

Virus corona : Nỗi lo đại dịch bao trùm

Dịch Covid-19 ngày càng lan rộng là chủ đề dĩ nhiên không thể thiếu vắng trên các tuần báo ra đầu tháng 3 năm 2020 được L’Express, L’Obs, Courrier International và The Economist dành cho trang bìa. Các báo nói chung đều thể hiện thái độ lo âu trước nguy cơ đại dịch Covid-19 bùng lên trên thế giới. Duy nhất có tờ Le Point làm khác, chú ý nhiều hơn đến cái nhìn từ bên ngoài về nước Pháp.

Bức ảnh mô phỏng một tờ affiche cho bộ phim hồi hộp kinh điển nổi tiếng của đạo diễn Alfred Hitchkock, với Cary Grant thủ vai chính. Tựa đề tiếng Anh của phim là North by Northwest

Về dịch Covid-19 đang hoành hành, L’Express trong hàng tựa trang bìa chỉ nêu ra một câu hỏi đơn giản : "Tình hình có thể đi đến đâu", nhưng bên trong đã dành 7 trang cho hồ sơ đặc biệt để nêu lên "những kịch bản của giới khoa học : Từ ‘sự hoảng loạn trước con virus corona’ đến đại dịch".

Ảnh trang bìa của L’Express phản ảnh đúng tâm trạng lo âu và khẩn trương hiện nay, với hình vẽ một con virus corona như đang đuổi theo một người đang chạy hụt hơi ở phía trước. Đối với những ai thường xem phim, đây chính là một bức ảnh mô phỏng một tờ affiche cho bộ phim hồi hộp kinh điển nổi tiếng của đạo diễn Alfred Hitchkock, với Cary Grant thủ vai chính. Tựa đề tiếng Anh của phim là North by Northwest (Bắc Tây Bắc) nhưng trong tiếng Pháp đã được đặt lại thành La Mort aux trousses, nghĩa là "Tử thần rượt đuổi".

Thách thức không nhỏ

L’Express nhìn thấy trước tiên là con virus gây ra dịch Covid-19 sẽ còn tồn tại lâu dài, và tác hại đến đâu còn tùy thuộc vào thái độ giới lãnh đạo, và nhất là tùy thuộc vào mỗi người chúng ta. Tạp chí công nhận là thách thức không nhỏ.

Đối với L’Express, chắc chắn là đến một lúc nào đó nạn dịch sẽ chậm lại, và những dây chuyền truyền nhiễm sẽ được chặn lại, và hành tinh có thể thở phào. Thế nhưng trong khi chờ đợi thì thế giới đang trong tình trạng lâm chiến chống con virus của dịch Covid-19, với số tử vong đã vượt xa nạn dịch Sars trong những năm 2002-2003 (774 người chết).

Điểm khác hiện nay giữa Sars và Covid-19 là quy mô lây lan. Nếu trước đây Sars chỉ hoành hành ở một số ít quốc gia, chủ yếu ở Châu Á, cũng như ở Canada và vài nước ở Châu Đại Dương, thì hiện nay, với dịch Covid-19, theo bà Sylvie Briand thuộc Tổ chức Y tế Thế giới : "Không một nước nào có thể tránh khỏi".

Tạp chí nhắc lại rằng quả thật là không có ngày nào mà không có một ca mới xuất hiện trên thế giới, và mỗi ổ dịch đều gây bất ngờ cho giới khoa học và chính trị. Thử hỏi là có điểm chung nào giữa trường hợp ở Hàn Quốc mà tình hình lây nhiễm liên quan đến một giáo phái Thiên Chúa giáo, nơi một tín đồ đã truyền virus cho hàng trăm tín đồ khác, với tình hình Iran mà những ca tử vong bùng nổ, hay tình hình Ý, nước bị nặng nhất ở Châu Âu ?

Theo L’Express, Tổ chức Y tế Thế giới từng hy vọng giới hạn nạn dịch nhưng thời kỳ ngăn chặn có lẽ đã qua rồi, vì như nhân định của bác sĩ Pháp Daniel Lévy-Bruhl, chuyên gia bộ Y tế Pháp đặc trách việc vạch ra các kịch bản diễn tiến của dịch bệnh, thì virus vừa sẽ lây lan đến nhiều nước khác, vừa tăng thêm cường độ tại những nơi đã bị nhiễm.

Và như đánh giá của chuyên gia Marc Baguelin, thuộc trường Imperial College ở Luân Đôn, "đến một lúc nào đó, sẽ có từ 1/3 đến một nửa nhân loại bị nhiễm Covid-19".

Còn nhiều ẩn số

Câu hỏi đặt ra là tác hại thực sự của mối đe dọa mới này sẽ là như thế nào ? L’Express nhìn thấy ở giai đoạn hiện nay có rất nhiều ẩn số :

Khả năng lây nhiễm của Covid-19 rất cao, cao hơn bệnh cúm thường. Nếu không bị ngăn chặn, một người nhiểm virus corona có thể lây bệnh cho từ 2 đến 3 người khác, trong khi virus cúm chỉ lây cho 1,5 người. Và còn có những người "siêu lây nhiễm", một hiện tượng không hề thấy với virus cúm.

Ngoài ra, còn có vấn đề những người không lộ ra triệu chứng, sức lây nhiễm của họ ra sao, hay vấn đề các ca tử vong, tỷ lệ như thế nào, tất cả những vấn đề đó vẫn đang được thảo luận sôi nổi trong giới khoa học.

Tổ chức Y tế Thế giới nêu lên con số 80% trường hợp nhẹ, 11% trường hợp nặng, 5% bệnh nhân trong tình trạng nguy kịch và từ 2% đến 5% tử vong. Học Viện Imperial College ở Luân Đôn thì nói đến tỷ lệ 1% tử vong, trong lúc chuyên san y khoa Anh Quốc New England Journal of Medicine, nêu tỷ lệ rất thấp là 0,1%.

Thế nhưng đối với L’Express, kể cả khi tỷ lệ tử vong ở mức thấp nhất, nếu tính trên toàn cầu thì con số người chết vẫn sẽ rất quan trọng.

Virus corona : Pháp đã sẵn sàng thử nghiệm lâm sàng điều trị

Trong bầu không khi đầy lo âu như kể trên, L’Express đã làm lóe lên một tia hy vọng : Tại Pháp, các cuộc thử nghiệm lâm sàng cách chữa trị bệnh Covid-19 có thể bắt đầu nay mai, tuần này hoặc vào tuần sau.

Tờ báo trích dẫn bác sĩ Yazdan Yazdanpanah, khoa bệnh truyền nhiễm của bệnh viện Bichat, Paris, đồng thời là một chuyên gia bên cạnh Tổ chức Y tế Thế giới, cho biết rằng : "Thủ tục tiến hành đã xong, giờ đây chỉ chờ được phép đúng theo quy định, và công việc sẽ được xúc tiến nhanh".

Theo tạp chí thì giới khoa học đã chuẩn bị khả năng này ngay sau khi có thông báo về dịch Covid-19 bùng phát tại Trung Quốc. Nhiều mạng nghiên cứu tại Pháp và Châu Âu đã được huy động trong sự phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới để tránh việc mỗi nơi làm một nẻo.

Giáo sư vi trùng học Herman Goosens tại Bỉ, điều phối viên của mạng lưới Prepare của Châu Âu xác nhận : "Hàng trăm cơ sở ở Châu Âu đã được kết nối, các thủ tục thu thập dữ liệu bệnh nhân và thực hiện các nghiên cứu đã được hài hòa… vấn đề còn lại chỉ là chọn thuốc".

Tại Pháp, các bộ y tế và nghiên cứu đã tháo khoán các ngân sách cần thiết.

Tuần báo Le Point cũng chú ý đến các liệu pháp có thể chống Covid-19, trong lúc cả thế giới lao vào tìm cách chữa trị. Trong 4 trang, tạp chí trước tiên nói đến những ê-kíp đang duyệt lại kỹ càng những phân tử có sẵn với hy vọng tìm được đáp án nhanh chóng hơn là bắt đầu từ số không.

Đối phó ra sao với con virus corona

Tạp chí Courrier International cũng chạy một tựa trang bìa về Covid-19 : "Đối phó thế nào với con coronavirus", bên cạnh hình vẽ một người mang khẩu trang che kín đến tận trán. Tờ báo ghi nhận : "Từ Paris đến Seoul, các chính quyền đang nỗ lực tổ chức đối phó".

Theo tờ báo, tại Pháp, Hàn Quốc, Đức, ở khắp nơi trên thế giới, các giới chức y tế đều đang ra sức tổ chức và tiến hành công cuộc phòng chống dịch Covid-19, huy động mọi loại phương tiện.

Courrier International đã liệt kê, nào là cô lập chặt chẽ các phòng cách ly trong các bệnh viện, đặt mua khẩu trang với khối lượng lớn, nào là huấn luyện nhân viên y tế về cách phát hiện triệu chứng, phát triển các loại xét nghiệm có kết quả nhanh chóng…

Thế nhưng, vấn đề là không phải nơi nào cũng có đầy đủ phương tiện, cũng phản ứng nhanh chóng như nhau, và nhất là đều quyết tâm như nhau. Hai ví dụ tiêu cực được Courrier International ghi nhận là tại Iran và tại Trung Quốc.

Tạp chí Pháp đã trích dẫn các báo và trang web Âu Á để ghi nhận những nơi làm tốt, như ở Pháp chẳng hạn. Courrier International đã trích dịch một bài phóng sự trên tờ báo Đức Die Zeit (xuất bản ở Hambourg), cho biết là phóng viên của báo này đã đến thăm bệnh viên lớn tại thành phố Nice, miền Nam nước Pháp vào cuối tháng 2, và đã không che giấu sự ngạc nhiên.

Tờ báo Đức đã khen ngợi cách chuẩn bị, cho thấy là bệnh viện Pháp đã sẵn sàng đối phó với con virus corona, và các bác sĩ biết cách trấn an các bệnh nhân đang rất lo âu.

Nhưng không phải nơi nào cũng thế. Courrier International đã trích dịch trên trang mạng IranWire ở Luân Đôn, ghi nhận lời chứng của giới y sĩ Iran chỉ trích rất nặng nề chính quyền Tehran ở Iran, thoạt đầu đã không chỉ làm ngơ mà còn phủ nhận sự tồn tại của dịch Covid-19, thậm chí nói dối, để dẫn đến thảm họa.

Theo lời giới y sĩ tại Iran, số liệu thống kê mà chính quyền đưa ra hoàn toàn sai sự thât, và dẫn đến việc Iran không có được kế hoạch đúng đắn để chống dịch bệnh. Còn những bác sĩ nào báo động về nguy cơ thì bị đe dọa.

Họ e ngại nếu tình hình này tiếp diễn thì trong những tháng tới đây thảm họa Covid-19 ở Iran sẽ làm hàng chục ngàn người thiệt mạng chỉ riêng ở thủ đô Tehran, một điều còn nguy hại hơn là ở Trung Quốc.

Toàn bộ chính phủ phải nổ lực, phối hợp hành động

Tuần báo Anh The Economist cũng dành trang bìa cho dịch Covid-19, để khuyến cáo các chính phủ về cách chuẩn bị đối phó với tình trạng dịch bệnh lan rộng.

Đối với The Economist, đại dịch covid-19 kéo theo nguy cơ khủng hoảng vừa y tế, vừa kinh tế, do đó cần phải chữa trị cả hai mảng này.

Theo tạp chí Anh, ở bất cứ nơi nào bị dịch bệnh hoành hành, việc ngăn chặn đà lây lan và giảm thiểu tác hại của con virus không chỉ cần đến bác sĩ và đội ngũ y tế mà còn đòi hỏi một nỗ lực của toàn bộ chính phủ, phối hợp hành động để bảo vệ người dân và các doanh nghiệp mà chuỗi cung ứng bị gián đoạn.

The Economist cho rằng nếu làm được như vậy, thì nỗi lo âu và dịch bệnh tự khắc tiêu tan.

Nỗi sợ hãi dịch bệnh có từ ngàn xưa

L’Obs trên trang bìa nói đến "nỗi sợ hãi ghê gớm về dịch bệnh", bên trên hình một người đàn ông mặc áo choàng đen dài và rộng, đội nón đen, nhưng đeo khẩu trang trắng, dưới bầu trời u ám và khung cảnh hoang vu.

Tạp chí dành 12 trang, trích lời một nhà sử học về các dịch bênh, nhắc lại là người ta vẫn giữ trong ký ức tập thể những đại dịch chết người, như dịch hạch thời Trung Cổ, dịch "cúm Tây Ban Nha" vào năm 1918, và gần đây hơn là cúm gia cầm Sars ở Hồng Kông, hay dịch Ebola ở Châu Phi

Đây là những nạn dịch xảy ra vào những thời điểm khác nhau nhưng mỗi khi được nhắc đến "đều làm dấy lên nỗi sợ hãi nhưng pha lẫn một sức thu hút giống như cảm nhận choáng váng của con người trước sự linh thiêng".

"Những người tin tưởng vào nước Pháp"

Như nói trên Le Point tuần này không dành trang bìa cho dịch Covid-19, mà chú ý đến hình ảnh nước Pháp trong mắt người nước ngoài, chạy tựa trang bìa "Những người tin tưởng vào nước Pháp" và hóm hỉnh chú thích bên cạnh (bất chấp công đoàn CGT).

Trong một hồ sơ dài 17 trang, tạp chí Pháp đã đặc biệt nêu bật đánh giá của cựu thủ tướng Đức Gerhard Schroeder trong một bài phỏng vấn dành độc quyền cho Le Point.

Vị cựu thủ tướng Đức tỏ ý rất tin tưởng vào chính sách hiện hành tại Pháp và đã nói rất thẳng thẳn : "Tổng thống Macron, cá nhân tôi chưa bao giờ gặp riêng ông ấy, nhưng (tôi thấy) ông ấy đã dấn thân vào việc cải cách chế độ hưu bổng tại Pháp. Vào thời hiện tại thì đây là một ý rất tốt. Hơn nữa người ta đã thấy những cải cách đầu tiên của ông đã thúc đẩy trở lại tăng trưởng. Còn ở nước Đức của chúng tôi, thì ngược lại. Từ năm 2010 không có gì thay đổi thực sự".

Đối với Le Point, nước Mỹ cũng có thái độ tin tưởng vào Pháp. Không chỉ nơi giới đầu tư mà cả nơi các nhà hảo tâm. Trả lời Le Point, bà Laurence des Cars, người đứng đầu viện bảo tàng Orsay tại Paris tiết lộ rằng cơ sở của bà sẽ nhận được 20 triệu euros từ một nhà hảo tâm Mỹ không muốn nêu tên. Bà còn cho biết là viện bảo tàng này đón 700.000 khách Mỹ đến xem mỗi năm.

Kim Jong-un sẽ không còn được ăn Nutella ?

Tạp chí L’Express dưới một tựa đề hóm hỉnh tiết lộ một thông tin ít ai chú ý liên quan đến Bắc Triều Tiên : "Phải chăng Kim Jong-un sắp không còn được ăn Nutella nữa ?"

Tạp chí Pháp ghi nhận là tại đại sứ quán Bắc Triều Tiên ở Berlin, có cả một đường dây cung cấp món ngon vật lạ cho tầng lớp ưu tú tại Bình Nhưỡng. Nhưng nguồn này đã bị cắt.

Phóng viên của L’Express giải thích là một nửa đại sứ quán Bắc Triều Tiên to lớn tại Berlin đã được cắt cho một chủ khách sạn Đức thuê làm một nhà trọ cho giới trẻ. Việc này bắt đầu từ năm 2007, và quán trọ thanh niên này rất được biết đến tại Berlin.

Theo thông tin của cơ quan phản gián Đức, tiền thuê mà chủ khách sạn người Đức trả là 38.000 euro mỗi tháng. Một phần số tiền này được dành cho việc mua nào là Nutella, shampoing, rượu bia… chuyển về Bình Nhưỡng. Theo báo chí Đức, điều hành đường dây mua hàng này là "Phòng 39" ở Bình Nhưỡng, một đơn vị bí mật chuyên trách mua các mặt hàng phương Tây mà các lãnh đạo Bắc Triều Tiên rất ưa chuộng.

Chính quyền Đức đã từng nhắm mắt trên hoạt động này của đại sứ quán Bắc Triều Tiên trong một thời gian dài, nhưng nghị quyết năm 2016 của Liên Hiệp Quốc trừng phạt Bắc Triều Tiên đã buộc chính quyền Đức phải đưa ra biện pháp.

Nghị quyết 2321 của Hội đồng Bảo an nói rõ là bất động sản của Bắc Triều Tiên chỉ được sử dụng cho hoạt động ngoại giao hay lãnh sự. Sau những vụ kiện cáo kéo dài 3 năm, người chủ khách sạn Đức đã bị buộc phải rời đại sứ quán Bắc Triều Tiên.

Phóng viên L’Express cũng giải thích rằng không riêng gì ở Berlin, mà hầu như ở mọi nơi, sứ quán Bắc Triều Tiên đều có các đường dây mua sắm như thế. Tại Bulgaria hay Ba Lan, sứ quán Bắc Triều Tiên thường cho thuê chỗ dùng để tổ chức những buổi tiếp tân lớn, hay sử dụng làm hộp thư cho những công ty bình phong.

Mai Vân

Tuy tuần này tại Việt Nam có nhiều tin mới và… tốt liên quan đến việc phòng, chống Covid-19 nhưng vì nhiều lý do, niềm tin vào khả năng ngăn chặn dịch viêm đường hô hấp mới của công chúng Việt Nam tiếp tục lung lay…

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam kiểm tra công tác phòng, chống dịch viêm đường hô hấp cấp do virus corona. Photo QDND

***

Một trong những tin mới thuộc loại… tốt nhưng khiến công chúng chưng hửng là sự kiện ông Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Thông tin và truyền thông, ban hành một chỉ thị kêu gọi "toàn thể cộng đồng công nghệ Việt Nam đoàn kết, chung tay, thể hiện trách nhiệm, năng lực và sứ mệnh dùng công nghệ để giải quyết tốt hơn các vấn đề xã hội, đặc biệt là trong công tác phòng, chống dịch bệnh" (1).

Nguyễn Tấn Thành lý giải, chỉ thị vừa kể chứng minh rõ ràng là "anh Hùng ‘nổ’ hơn anh Quảng". Cho dù chưa thể dự đoán, các doanh nghiệp công nghệ sẽ dùng lối nào để… "vào cuộc" như yêu cầu của Bộ trưởng Thông tin và truyền thông nhưng theo Nguyễn Tấn Thành : Dịch này là… cơ hội trăm năm có một, lẽ nào các doanh nghiệp công nghệ lại chịu ngồi im, không vẽ ra dự án để lấy tiền (2) !

Một tin mới khác cũng thuộc loại… tốt nhưng cũng làm công chúng hoang mang là tuyên bố của Phó Giáo sư - Tiến sĩ Lương Ngọc Khuê (Cục trưởng Cục Quản lý Khám - chữa bệnh của Bộ Y tế), rằng Ban Chỉ đạo phòng, chống Covid-19 sẽ "chính thức vận hành, kết nối, hỗ trợ các đội phản ứng nhanh với tinh thần ‘đem chất xám xuống các tuyến huyện’ phân tuyến điều trị hợp lý, tránh tình trạng lây lan khi vận chuyển bệnh nhân" (3).

Kiểu ví von để đẩy mọi thứ thăng thiên như‘đem chất xám xuống các tuyến huyện’ khiến nhiều người như Phung Chi Kien buột miệng than dài : Ở xứ có Trạng Quỳnh, Trạng Lợn, mọi thứ đều có thể thành trò cười (4)…

***

Tuy nhiên nhìn một cách tổng quát, những tin mới như đã kể tuy… tốt, vẫn không… tốt bằng tin Việt Nam đã nghiên cứu thành công bộ thử nghiệm (test kit) Covid - 19 và sẽ sản xuất hàng loạt (5).

Trong bối cảnh nhiều quốc gia trên thế giới, kể cả Mỹ đang đau đầu vì thiếu test kit để thử nghiệm, xác định nhanh, chính xác xem cá nhân nào đó có nhiễm Covid-19 hay không thì rõ ràng đây là tin… tốt nhất… thế giới !

Đó cũng là lý do Dương Quốc Chính cho rằng, đã đến lúc Việt Nam có thể… ngạo nghễ ! Facebooker này đã dùng những thông tin do chính hệ thống chính trị, hệ thống công quyền, hệ thống truyền thông chính thức ở Việt Nam cung cấp để chứng minh : Thông thường, thiên hạ phải mất bốn năm để nghiên cứu về một loại test kit, Việt Nam chỉ mất… một tháng ! Các loại test kit để thử nghiệm Covid-19 khác (kể cả những loại do WHO cung cấp hoặc Mỹ sản xuất) phải chờ sáu tiếng mới có kết quả nhưng test kit do Việt Nam nghiên cứu và sản xuất chỉ phải chờ hai tiếng. Mức độ chính xác của những loại test kit khác chỉ đạt từ 50% đến 70%, còn của Việt Nam là 100% ! Chưa kể vì có thể sản xuất đến 10.000 bộ/ngày nên Việt Nam có thể xuất cảng và chắc sắp giàu to...

Dương Quốc Chính dự đoán vì test kit dùng vào việc thử nghiệm Covid-19 luôn cho kết quả… 100% âm tính nên sẽ rất thuận lợi trong việc… dập dịch. Việt Nam sẽ nhanh chóng giải tán các khu cách ly vì các trường hợp… nghi nhiễm đều… âm tính !

Nhiều thân hữu của Dương Quốc Chính như Nguyen Dung… khen : Kết quả của test kit để thử nghiệm Covid-19 của Việt Nam còn mỹ mãn hơn cả… kết quả bầu cử ở Việt Nam, vốn chỉ hơn 90% và vì vậy chắc chắn sẽ… dập được dịch do… mạnh quá ! Sơn Lê cũng… hoan hỉ bày tỏ sự tự hào về đảng, chính phủ : Ơn đảng, ơn chính phủ ! Thế là Việt Nam chúng ta có thể giải cứu cả thế giới rồi (6) !

Bởi số người nhiễm Covid-19 và số người chết vì Covid-19 trên thế giới mỗi ngày một cao nhưng tại Việt Nam, những con số này vẫn là 0 (Việt Nam cho biết chỉ có 16 người nhiễm Covid-19 và cả 16 đều đã xuất viện) nên rất nhiều facebooker như Kim Van Chinh buộc phải… cho rằng : Covid-19 đến Việt Nam là lặn mất tăm. Nếu có bệnh hay chết cũng sẽ âm tính như chuyện vừa xảy ra với du khách Nhật (7).

Trường hợp du khách Nhật mà Kim Van Chinh đề cập đúng là hết sức lạ lùng. Du khách này đi từ Campuchia về Nhật bằng phi cơ của Vietnam Airlines. Khi quá cảnh ở Tân Sơn Nhất, Việt Nam đã kiểm tra và thấy ổn nhưng lúc ông ta đến Nagoya, Nhật thử nghiệm lại thì xác định ông ta đã nhiễm Covid-19. Sau khi nhận thông báo từ Nhật, Việt Nam mới cách ly phi hành đoàn và những người đã đồng hành với du khách đó (8).

Trong vài tuần gần đây, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền, hệ thống truyền thông chính thức ở Việt Nam liên tục phủ nhận tin đồn Covid-19 là nguyên nhân làm một số người tử vong. Chẳng hạn ngày 5 tháng 3, chính quyền Cần Thơ khẳng định, người đàn ông bị ngất khi phi cơ chở ông từ Nam Hàn về Việt Nam vừa đáp xuống phi trường Trà Nóc hôm 4 tháng 3 tuy đã chết nhưng xét nghiệm cho kết quả âm tính với Covid-19 (9).

Rất nhiều người như Trung Tran đã đối chiếu sự kiện vừa nêu với những sự kiện khác để thắc mắc : Mới đây có một trường hợp tử vong ở Huế và chính quyền khẳng định, muốn biết có nhiễm Covid-19 hay không thì phải chờ ba ngày. Giờ, với trường hợp tử vong ở Cần Thơ, vừa được đưa vào bệnh viện buổi chiều hôm trước, sáng hôm sau loan báo đã chết và xác định luôn là âm tính. Sao kỳ vậy (10) ?..

***

Những tin mới và… tốt không chỉ có chừng đó. Một tin mới khác là Việt Nam vừa tổ chức cho toàn bộ quân đội Diễn tập phòng, chống dịch Covid-19. Theo chính quyền đây là cuộc diễn tập quân sự đầu tiên và lớn nhất nhắm vào phòng, chống dịch bệnh (11).

Ông Vũ Đức Đam, Phó Thủ tướng Việt Nam đang kiêm nhiệm vai trò Bộ trưởng Y tế, nhận định, với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, trong đó có vai trò nòng cốt của quân đội, chúng ta sẽ chiến thắng dịch bệnh.

Theo sau tin mới này là một tin mới khác : Dù cả hệ thống chính trị Việt Nam đã "vào cuộc" một cách "đồng bộ" và như lời ông Đam thì rõ ràng Việt Nam hơn xa Nam Hàn vì đã "chiến thắng chiến dịch mở màn" nhưng Nam Hàn lại không biết thân, biết phận, vẫn cử một Đội phản ứng nhanh đến Việt Nam để hỗ trợ cho các công dân Nam Hàn đang bị cách ly tại nhiều bệnh viện, trung tâm y tế, căn cứ quân sự ở Việt Nam.

Bởi Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết : Các cơ quan chức năng của Việt Nam sẽ phối hợp và giải quyết các yêu cầu của Hàn Quốc (12) - nên những người sử dụng mạng xã hội tại Việt Nam mới có những thắc mắc kiểu như Hong Nhung : Ủa, theo lý, để phòng - chống dịch, phải cách ly luôn đội này chứ. Đã vậy thì làm sao có thể đi qua, đi lại, đi tới, đi lui từ Nam tới Bắc để mà hỗ trợ này nọ (13) ?

Tin vừa kể dường như là một tin mới chưa… tốt và cũng vừa có thêm một vài tin mới không… tốt lắm, chẳng hạn toàn bộ hệ thống chính trị đã vào cuộc một cách đồng bộnhưng không hiểu tại sao bốn công dân Trung Quốc tuy không có hộ chiếu vẫn vào được Việt Nam để lánh dịch và có thể di chuyển tới tận Huế (14) ? Tuy đáng lo nhưng thôi thì đừng lo bởi những tin mới chưa… tốt sẽ sớm được chuyển hóa thành tin… tốt !

Trân Văn

Nguồn : VOA, 06/03/2020

Chú thích

(1) http://reatimes.vn/bo-truong-Thông tin và truyền thông-chi-thi-doanh-nghiep-cong-nghe-vao-cuoc-chong-virus-corona-20200203110402776.html

(2) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=3791454527533200&set=a.3750723071606346&type=3&theater

(3) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10158500049324095&set=a.10151371781404095&type=3&theater

(4) http://mnews.chinhphu.vn/Story.aspx ?did=388988

(5) http://dangcongsan.vn/khoa-giao/cong-bo-bo-kit-phat-hien-sars-cov-2-do-viet-nam-san-xuat-549719.html

(6) https://www.facebook.com/chinh.duongquoc.56/posts/1660091920810431

(7) https://www.facebook.com/kim.vanchinh/posts/2295908573845611

(8) https://laodong.vn/y-te/khach-nguoi-nhat-nhiem-covid-19-di-tren-chuyen-bay-vietnam-airlines-788564.ldo

(9) https://news.zing.vn/nguoi-dan-ong-tu-vong-sau-khi-tro-ve-tu-han-quoc-am-tinh-voi-covid-19-post1055552.html

(10) https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=2411373908964301&id=100002751456427

(11) http://www.baobacninh.com.vn/chi-tiet-an-ninh-va-quoc-phong/-/details/20182/pho-thu-tuong-vu-uc-am-du-chi-ao-dien-tap-phong-chong-covid-19-toan-quan

(12) https://tuoitre.vn/viet-nam-len-tieng-vu-han-quoc-cu-doi-phan-ung-nhanh-ho-tro-276-cong-dan-bi-cach-ly-20200305120120458.htm

(13) https://www.facebook.com/bocapiudui/posts/10158759960629381

(14) https://thanhnien.vn/thoi-su/thua-thien-hue-phat-hien-cach-ly-4-nguoi-trung-quoc-tron-dich-qua-viet-nam-1191351.html

******************

Doanh nghiệp Việt Nam cần ‘rút ra bài học’ từ dịch Covid-19

VOA tiếng Việt, 06/03/2020

Không bỏ tất cả trứng vào một rổ để trở nên quá phụ thuộc vào nhà cung cấp Trung Quốc là bài học quan trọng mà các doanh nghiệp Việt Nam cần phải rút ra nếu họ có thể trụ lại được sau khi dịch Covid-19 đi qua, một nhà kinh tế từ trong nước nói với VOA.

Ngành dệt may Việt Nam phụ thuộc nhiều vào nguồn nguyên vật liệu từ Trung Quốc

Trong khi đó, một khảo sát của Ban nghiên cứu Phát triển Kinh tế tư nhân của Việt Nam cho thấy nếu dịch bệnh kéo dài đến 6 tháng thì ‘74% số doanh nghiệp trong nước sẽ phá sản’.

Dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus corona chủng mới gây ra hoành hoành ở Trung Quốc từ đầu năm đến nay và hiện đang lan rộng ra nhiều nơi trên thế giới đã khiến hoạt động sản xuất, kinh doanh ở Việt Nam lâm vào nguy ngập trên khắp các lĩnh vực từ buôn bán, sản xuất, xuất nhập khẩu cho đến du lịch.

‘Sắp cạn nguyên vật liệu’

Trao đổi với VOA, ông Lê Đăng Doanh, cựu thành viên Tổ tư vấn Kinh tế cho Thủ tướng Chính phủ, cho biết hiện các doanh nghiệp Việt Nam chỉ còn nguyên vật liệu để duy trì sản xuất ‘cho đến hết tháng 3’.

Phần lớn phụ tùng, phụ kiện phục vụ cho sản xuất ở Việt Nam nhập từ Trung Quốc, ông Doanh cho biết. Chỉ riêng ngành dệt may, Trung Quốc chiếm đến ‘50-60% lượng nguyên vật liệu nhập vào Việt Nam’.

Sở dĩ có tình trạng phần lớn doanh nghiệp dệt may Việt Nam chọn các nhà cung cấp Trung Quốc là vì ‘họ hết sức linh hoạt, sẵn sang đáp ứng hết các nhu cầu thay đổi của ngành dệt may Việt Nam mà không tăng giá cũng như không đòi hỏi thêm điều kiện gì’.

"Trong hoàn cảnh này, các doanh nghiệp dệt may Việt Nam phải tìm nguồn nguyên phụ liệu từ các nước khác như Ấn Độ, Đài Loan, Bangladesh, Hàn Quốc," ông Doanh nói và thừa nhận rằng việc này ‘sẽ làm tăng chi phí lên nhiều cho các doanh nghiệp’.

"Nếu không có giải pháp kịp thời thì một số doanh nghiệp Việt Nam có thể đóng cửa vào cuối tháng 3 khi mà nguồn nguyên vật liệu dự trữ đã cạn kiệt," ông nói.

"Các doanh nghiệp Việt Nam có mối quan hệ hợp tác sâu rộng với nhà cung cấp Trung Quốc là điều dễ hiểu," ông nói thêm. "Nhưng do chỉ phụ thuộc vào một đối tác nên họ phải trả giá".

Do đó các doanh nghiệp ‘phải rút kinh nghiệm’ là ‘không bỏ trứng vào một rổ’ để khi có sự cố xảy ra thì sẽ không bị tác động quá mạnh, ông Doanh đề xuất.

Ông nói nếu dịch bệnh ở Trung Quốc có dấu hiệu thuyên giảm và các nhà máy Trung Quốc hoạt động trở lại thì ‘sẽ là điều thuận lợi’ cho các doanh nghiệp Việt Nam vào lúc này. "Thiệt hại chỉ thật sự xuất hiện sau tháng Ba nếu nguồn cung ứng không được phục hồi. Các doanh nghiệp Việt Nam phải ngừng sản xuất".

Về việc hạn chế nhập cảnh người dân đến từ các nước có dịch như Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản, ông Doanh nói : "Điều không may là 3 nền kinh tế có hợp tác chặt chẽ và có kim ngạch xuất nhập khẩu lớn với Việt Nam đều bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19".

"Cho nên không thể có biện pháp cấm nhập cảnh đối với công dân các nước này vì họ đã đầu tư vào Việt Nam. Họ cần gửi công nhân, chuyên gia hay nhà quản lý đến làm việc ở Việt Nam," ông giải thích.

Ông Doanh chỉ ra việc sau Tết Nguyên đán có 10.000 công nhân Trung Quốc đã trở lại Việt Nam làm việc sau kỳ nghỉ Tết đã được ‘Chính phủ Việt Nam có các biện pháp kiểm tra y tế và có biện pháp cách ly’.

"Biện pháp như vậy là hợp lý," ông nói.

‘Không lơi lỏng cảnh giác’

Khi được hỏi dịch Covid-19 sẽ có tác động như thế nào đến tăng trưởng của Việt Nam trong năm nay, ông Doanh nói ‘sẽ không đạt mục tiêu đề ra là tăng trưởng từ 6,9 đến 7%’.

"Tăng trưởng có thể giảm 0,9 hoặc 1,5% tùy thuộc vào nỗ lực của Chính phủ và của các doanh nghiệp".

Trước câu hỏi có nên nới lỏng các biện pháp kiểm soát dịch quyết liệt vốn gây hại cho nền kinh tế hay không, ông Doanh trả lời : "Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nói rất rõ trong cuộc họp của Chính phủ là Chính phủ thấu hiểu khó khăn của các doanh nghiệp và sẵn sàng chấp nhận những hy sinh về kinh tế để đảm bảo an toàn cho người dân".

Cho nên, theo ông thì tình hình lúc này vẫn chưa đủ khả quan để Việt Nam nới lỏng các biện pháp kiểm soát dịch bệnh để cứu nền kinh tế. "Bài học là Hàn Quốc đã để dịch bệnh lây lan và giờ đây phải trả cái giá rất lớn," ông chỉ ra. "Tôi mong Việt Nam không đi theo vết xe đổ của Hàn Quốc".

Ông đề xuất là lúc này Việt Nam ‘vẫn phải tiếp tục theo dõi sát tình hình’ và cần có sự điều chỉnh nếu tình hình tiến triển tốt nhưng ‘tránh có những biện pháp đề phòng không đầy đủ để bảo vệ người dân’.

Theo khảo sát trên 1.200 doanh nghiệp của Ban nghiên cứu Phát triển Kinh tế tư nhân được báo mạng VnExpress dẫn lại thì ngoài 74% doanh nghiệp nói sẽ phá sản nếu dịch bệnh kéo dài 6 tháng, gần 30% doanh nghiệp mất từ 20 đến 50% doanh thu trong khi 60% doanh nghiệp mất hơn một nửa doanh thu.

Những nhóm ngành bị tác động nghiêm trọng nhất, theo kết quả khảo sát, là du lịch (lưu trú, khách sạn, ăn uống), giáo dục, dệt may, da giày, sản xuất đồ gỗ...

"Rất nhiều doanh nghiệp trong ngành du lịch, giáo dục không thể ứng phó kịp khi đồng loạt không có khách hàng, hay các cơ sở giáo dục ngoài công lập không có học sinh đến trường," báo cáo khảo sát được VnExpress dẫn lại cho biết.

Nếu các doanh nghiệp buộc phải đóng cửa hoặc cho lao động nghỉ việc thì sẽ ‘gây hậu quả nghiêm trọng cho ngành kinh tế’, theo khảo sát, vì hàng trăm nghìn người sẽ mất việc làm.

Tại sao Covid-19 có thể đe dọa đến kinh tế của nước Mỹ nhiều hơn của Trung Quốc ?

Sau một loạt tử vong, một vài phiên sụt giảm muốn đứng tim của thị trường chứng khoán và cú cắt giảm lãi xuất khẩn cấp của Ngân hàng Dự trữ Liên bang, chúng ta có lý do để âu lo đến tác động tối hậu của Covid-19 lên nền kinh tế nước Mỹ.

Hãy nhìn vào Trung Quốc, nơi con siêu vi khuẩn này đã phát tán rộng rãi nhất trên thế giới - Ảnh The New York Times

Để tìm câu trả lời, trước hết hãy nhìn vào Trung Quốc, nơi con siêu vi khuẩn này đã phát tán rộng rãi nhất trên thế giới. Tin tức xám xịt với tử vong, cô lập và nền kinh tế dậm chân tại chỗ, tuy số trường hợp mới bị nhiễm bệnh bắt đầu trên đà đi xuống.

Những nền kinh tế tiên tiến như của Hoa Kỳ khó có thể miễn nhiễm với những tác động này. Ngược lại, nếu dịch bệnh bùng phát trong những quốc gia này, có thể những tác động sẽ nghiêm trọng hơn so với Trung Quốc. Những công nghiệp dịch vụ giữa người với người là những công nghiệp tuột dốc không phanh nếu con người vì sợ hãi dịch bệnh mà tránh giao tiếp. Trong những quốc gia có lợi tức cao, những công nghiệp dịch vụ có ảnh hưởng đến kinh tế nhiều hơn là trường hợp của Trung Quốc : Nếu người ta ở nhà, không đi đâu cả, không đi xem thể thao, không đi tập thể duc, không đi nha sĩ, hậu quả về kinh tế sẽ tệ hơn nhiều.

Trong một nghĩa nào đó, đây là tác động về kinh tế, giống như tác động về y tế mà ta đã biết của Covid-19. Về y tế, siêu vi khuẩn này đe dọa sức khỏe của người già nhiều hơn của người trẻ, thì về kinh tế, tác động này sẽ đặc biệt nghiêm trọng đến những nền kinh tế tiên tiến.

Ở đây ta không giảm thiểu tác hại đồng khắp gây ra bời sự gián đoạn chuỗi cung toàn cầu. Mọi thứ thiếu thốn, từ cơ phận xe hơi, thuốc men, chậm trễ trong sản xuất những thứ như iPhone hay Diet Coke ta đã biết là do đóng cửa những xí nghiệp ở Trung Quốc. Những tác động này đã khiến các ngân hàng quốc gia và phân tích viên tài chánh trên thế giới nói về một suy thoái toàn cầu trong những tháng sắp tới. Ta không nói chuyện đó. Ta cũng không nói đến chuyện nước Mỹ có thể tránh được những hậu quả nghiêm trọng nhất. Có thế lắm. Những nỗ lực khoa học và y tế công cộng có thể giới hạn việc lây lan hay sớm tìm ra thuốc chủng. Thời tiết ấm áp mùa hè cũng có thể làm chậm lây lan của siêu vi khuẩn mới này, như trường hợp siêu vi khuẩn cúm thông thông thường. Nhiều điều có thể xẩy ra, ngăn ngừa được một tai họa dịch bệnh như đã bùng nổ ở Trung Quốc.

Ở đây ta chỉ bàn là nếu có một tai họa bùng nổ như vậy ở Mỹ thì hậu quả tác động lên nền kinh tế Mỹ sẽ tệ hại hơn nhiều.

Trước hết về căn bản, có nhiều yếu tố làm dịch bệnh ở Mỹ tệ hại hơn. Ở Trung Quốc, nhà nước chuyên chế có thể cô lập cả một thành phố, cấm người ta ra khỏi nhà, làm cho họ có một lợi thế lớn trong việc làm chậm việc lây lan. Khó mà tưởng tượng những biện pháp này có thể thi hành được ở Mỹ. Thêm nữa, một số không nhỏ công nhân Mỹ thiếu ngày nghỉ bệnh được trả lương, thiếu bảo hiểm sức khỏe đầy đủ, làm họ ít chịu ở nhà hay chịu đi khám bệnh. 41% dân số Trung Quốc không sống ở vùng đô thị, gấp đôi con số ở Mỹ. Ta cũng biết dịch bệnh lan truyền chậm hơn trong vùng thôn quê hay rừng núi so với vùng đô thị.

Ngoài những yếu tố này, có một khác biệt căn bản giữa hai cấu trúc kinh tế : khi con người không muốn tiếp xúc với người khác vì sợ bị lây bệnh, những hoạt động mà họ ngừng làm sẽ ảnh hưởng đến những công nghiệp mà ở Mỹ lớn hơn nhiều so với ở Trung Quốc.

Lấy thí dụ du lịch. Một người Mỹ bay trung bình 3 chuyến 1 năm, 1 người Trung Quốc chỉ bay trung bình 0,5 chuyến 1 năm. Thảm họa dịch bệnh trên du thuyền Diamond Princess chắc làm nhiều người không đi du lịch trên các du thuyền như vậy. Chỉ riêng chuyện du lịch trên du thuyền nếu ngừng lại, có thể ảnh hưởng tới 3,5% dân số Mỹ, nghĩa là khoảng 11,5 triệu du khách trong khi ở Trung Quốc chỉ có khoảng 2,3 triệu du khách như vậy.

Người dân cũng có thể ngừng xem những trận đấu thể thao. Tôi biết có những lời kêu gọi NCAA tiếp tục các cuộc thi đấu tháng 3 này ở các trường đại học dù không có khán giả. Nhưng thể thao là một công nghiệp rất lớn ở Mỹ, người ta chi tiền vào thể thao gấp 10 lần ở Trung Quốc.

Và nếu 60 triệu người Mỹ ngừng chi tiêu 19 tỉ USD hàng năm ở các phòng tập thể dục, điều này có tác động quan trọng hơn là 6,6 triệu người Trung Quốc ngừng chi tiêu 6 tỉ USD hàng năm.

Chưa hết. Ai sẽ đi nha sĩ hay ngay cả nhà thương nếu không thực sự cần thiết. Nên nhớ ở Mỹ chi phí về y tế chiếm 17% Tổng Sản Lượng Quốc Gia, hơn gấp 3 lần tỉ lệ này ở Trung Quốc.

Dĩ nhiên không phải công nghiệp dịch vụ nào ở Mỹ cũng có tỉ trọng cao hơn ở Trung Quốc. Công nghiệp nhà hàng, khách sạn chiếm cùng tỉ trọng trong Tổng Sản Lượng Quốc Gia ở cả hai nước.

Nhưng nói chung, kinh tế Mỹ tùy thuộc nhiều vào công nghiệp dịch vụ hơn ở Trung Quốc. Ngược lại, chẳng hạn về nông nghiệp, bộ phận kinh tế ít cần đến giao tiếp hàng ngày và ít bị ảnh hưởng vì chuyện con người tránh giao tiếp, ở Trung Quốc phần đóng góp vào toàn bộ kinh tế gấp 10 lần so với ở Mỹ.

Như vậy song song với việc nói về sự gián đoạn chuỗi cung do dịch bệnh siêu vi khuẩn này gây nên, ta cũng nên lo âu hơn về sự gián đoạn chuỗi cầu. Điều này sẽ xảy ra nếu mọi người chọn ở nhà, tránh giao tiếp. Một trận bùng phát dịch bệnh lớn ở Mỹ giống như một cơn bão tuyết lớn, sẽ làm dừng mọi hoạt động kinh tế và giao tiếp xã hội cho đến khi trời ngưng tuyết. Nhưng nó cũng có thể thành một cơn bão tuyết vĩ đại trên cả nước và tồn tại vài tháng.

Vậy bây giờ bạn hãy đi rửa tay, ít nhất là trong 20 giây. Và thông cảm với những người đang bị cô lập ở Trung Quốc hay các nơi khác trên thế giới. Bời vì nếu dịch bệnh này lan tràn nhanh chóng ở Mỹ, hậu quả có thể sẽ tệ hại hơn nhiều.

Austan Goolsbee

Nguyên tác : "Why the Coronavirus Could Threaten the U.S. Economy Even More Than China’s", The New York Times, 06/03/2020

Mặc Lý dịch

Nguồn : viet-studies, 07/03/2020

Kinh tế gia Austan Goolsbee từng là Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế cho chính phủ Obama từ 2009 đến 2011, được Diễn đàn Kinh tế Thế giới (World Economic Forum) liệt trong danh sách 100 Nhà lãnh đạo toàn cầu của thế hệ tương lai. Hiện ông là giáo sư kinh tế trường Thương Mại Booth, đại học Chicago.

Hàn Quốc đưa ‘nhóm phản ứng nhanh’ tới giúp công dân bị Việt Nam cách ly (VOA, 05/03/2020)

Hàn Quốc thông báo triển khai ba "nhóm phản ứng nhanh" tới Việt Nam để hỗ trợ gần 300 công dân nước này đang bị giữ trong các trung tâm cách ly, phòng dịch virus Corona mới (Covid-19).

Một binh sĩ Hàn Quốc phun thuốc tẩy trùng trên đường phố ở Daegu.

Trang web của Bộ Ngoại giao Hàn Quốc hôm 5/3 đưa tin, Ngoại trưởng nước này, bà Kang Kyung-wha, tới sân bay để tiễn 12 thành viên của các "nhóm phản ứng nhanh" thuộc Bộ Ngoại giao và Cơ quan Cảnh sát Quốc gia Hàn Quốc.

Một tấm ảnh đăng kèm cho thấy, bà Kang và thành viên của "nhóm phản ứng nhanh" dùng nắm đấm để chạm vào nhau, thay vì bắt tay, để tránh sự lây lan của Covid-19. Tất cả những người trong bức ảnh đều đeo khẩu trang.

Ngoại trưởng Hàn Quốc Kang Kyung-wha tiễn 12 thành viên của các "nhóm phản ứng nhanh" đi Việt Nam.

Bộ Ngoại giao Hàn Quốc thông báo rằng các nhóm này sẽ tới ba cơ quan đại diện ngoại giao của Hàn Quốc tại Hà Nội, TP HCM và Đà Nẵng trong ít nhất một tuần để cùng hỗ trợ 270 người Hàn Quốc đang bị cách ly ở Việt Nam.

Hiện chưa có thông báo chính thức của Việt Nam về con số công dân Hàn Quốc bị đưa vào các trung tâm cách ly Covid-19 ở trong nước.

Tuy nhiên, theo báo Tuổi Trẻ, có 276 người Hàn Quốc hiện đang bị cách ly ở các cơ sở quân sự và bệnh viện ở Việt Nam, trong đó có 142 người ở Hà Nội, 112 người tại TP HCM và 22 người ở Đà Nẵng.

Sau khi bùng phát dịch virus Corona, mà hiện đã làm gần 6 nghìn người nhiễm và ít nhất 30 ca tử vong ở Hàn Quốc, chính phủ Việt Nam cuối tháng trước thông báo "cách ly 14 ngày toàn bộ người Việt về từ Hàn Quốc". Tin cho hay, người nước ngoài tới từ vùng dịch như Hàn Quốc cũng bị "bắt buộc phải cách ly".

Hiện chưa rõ ngay là các nhóm nhân viên "phản ứng nhanh" của Hàn Quốc này có bị cách ly khi đặt chân tới Việt Nam hay không.

Theo báo chí trong nước, Việt Nam đầu tháng này thông báo "tạm dừng giải quyết nhập cảnh" cho công dân Hàn Quốc và người nước ngoài đi qua lãnh thổ Hàn Quốc, nhất là qua vùng dịch, trong đó có Daegu.

Trả lời báo chí hôm 5/3 liên quan tới ba nhóm "phản ứng nhanh", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nói rằng "các yêu cầu của phía Hàn Quốc do các cơ quan chức năng liên quan của Việt Nam trực tiếp trao đổi và xử lý".

"Việt Nam vẫn thường xuyên chia sẻ thông tin và sẵn sàng phối hợp, tạo điều kiện để Hàn Quốc thực hiện bảo hộ công dân trên cơ sở đảm bảo các yêu cầu về phòng, chống dịch bệnh và theo quy định của pháp luật Việt Nam cũng như các quy định pháp luật và thực tiễn quốc tế", bà Hằng nói, theo thông cáo đăng trên trang web của Bộ Ngoại giao.

Hiện cũng chưa rõ là chính phủ Việt Nam có triển khai các "nhóm phản ứng nhanh" của mình tới Hàn Quốc để hỗ trợ hàng nghìn người Việt đang sinh sống ở đó, nhất là tại tâm dịch Daegu, hay không.

Bộ Ngoại giao Việt Nam từng cho biết rằng Đại sứ quán Việt Nam ở Hàn Quốc "đã chủ động thiết lập kênh liên lạc với các đầu mối cộng đồng ở các khu vực dịch bệnh để thường xuyên cập nhật tình hình, kịp thời hỗ trợ công dân".

"Công tác bảo hộ công dân tại những khu vực bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 là một trong những ưu tiên hàng đầu của chính phủ Việt Nam", người phát ngôn Lê Thị Thu Hằng nói thêm hôm 5/3.

Trong một diễn biến liên quan, trang tin Zing News dẫn lời quan chức y tế trong nước nói rằng một công dân Việt Nam 65 tuổi đã tử vong sau khi trở về từ Hàn Quốc hôm 4/3, nhưng tin cho hay, người đàn ông này có xét nghiệm âm tính với Covid-19.

Bộ Y tế Việt Nam thông báo rằng tới ngày 5/3, Việt Nam không ghi nhận bất kỳ một ca nhiễm Covid-19 mới nào, sau khi 16 bệnh nhân nhiễm virus Corona trước đó đã "bình phục". Bộ này cũng nói thêm rằng chưa có ca tử vong nào vì Covid-19 ở Việt Nam.

Giữa tháng trước, khi dịch Covid-19 chưa bùng phát mạnh ở Hàn Quốc như hiện nay, quốc gia nằm trên bán đảo Triều Tiên này đã khuyến cáo công dân không tới Việt Nam vì tình trạng lây nhiễm virus trong cộng đồng.

Phát ngôn viên Lê Thị Thu Hằng sau đó nói với VOA tiếng Việt rằng Hà Nội "tôn trọng" bước đi của Hàn Quốc "trong nỗ lực phòng, chống dịch bệnh do virus Covid-19 gây ra".

*****************

Virus corona : Việt Nam diễn tập đối phó kịch bản 30.000 ca nhiễm bệnh (RFI, 04/03/2020)

Hôm 04/03/2020, Việt Nam tổ chức diễn tập quân sự để đối phó với dịch virus corona (Covid-19), theo 5 kịch bản. Lần đầu tiên truyền thông trong nước đưa tin về kịch bản "cấp độ 5", với khả năng 30.000 người bị nhiễm virus.

Một trạm canh gác lối vào xã Sơn Lôi, Vĩnh Phúc, Việt Nam, trong thời gian bị cách ly. Ảnh chụp ngày 20/02/2020 Nhac NGUYEN / AFP

Trong lúc dịch virus corona có nguy cơ lan rộng, thông tin về kịch bản có đến 30.000 người nhiễm virus tại Việt Nam có thể gây hoang mang trong dư luận, trong lúc nhiều người rất hoài nghi về tính thiết thực của phương án đối phó nói trên.

Diễn tập quân sự đối phó dịch Covid-19 hôm nay được thực hiện theo 5 cấp độ. Cấp độ 1 (có trường hợp bệnh Covid-19 xâm nhập), cấp độ 2 (dịch Covid-19 có lây nhiễm thứ phát trong nước), cấp độ 3 (dịch lây lan trên 20 người đến 1.000 người mắc), cấp độ 4 (dịch lây lan trong cộng đồng với trên 1.000 đến 3.000 người mắc) và cấp độ 5 (dịch lây lan trong cộng đồng với trên 3.000 đến 30.000 người mắc và lây lan vào một số đơn vị quân đội).

Cho đến nay, Việt Nam mới có kịch bản 4 phương án, với cấp độ cao nhất là hơn 1.000 người nhiễm virus. Về mặt chính thức, hiện nay, tại Việt Nam hoàn toàn không còn ca nhiễm virus nào, toàn bộ 16 trường hợp dương tính đều đã hoàn toàn bình phục.

Hôm nay, tại sở chỉ huy Bộ Quốc phòng, phó thủ tướng Vũ Đức Đam - trưởng ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch bệnh Covid-19 - trực tiếp theo dõi và chỉ đạo "cuộc diễn tập thực binh chống dịch Covid-19 của các đơn vị quân đội". Cùng dự ở điểm cầu truyền hình Bộ Quốc phòng có bộ trưởng quốc phòng, đại tướng Ngô Xuân Lịch.

Tại khu vực phía bắc, Trung đoàn 916 thuộc Sư đoàn Không quân 371, quân chủng Phòng không - Không quân sử dụng máy bay trực thăng để vận chuyển tiếp ứng lực lượng, trang bị, vật chất phòng chống dịch Covid-19. Địa điểm diễn tập chính là Sơn Tây. Tại khu vực phía nam, buổi diễn tập sẽ diễn ra tại 13 điểm cầu gồm Quân khu 7, Bộ tư lệnh Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ chỉ huy quân sự 8 tỉnh, ba sư đoàn, diễn tập thực binh tại Sư đoàn 317.

Một trong các bài tập tại sư đoàn 317 là "lực lượng vũ trang sẽ xử lý tình huống" có 15 trường hợp có triệu chứng ho, sốt, khó thở ; trong đó có 2 trường hợp nặng trong tổng 550 công dân Việt Nam cách ly.

Trả lời RFI tiếng Việt, bác sĩ Trương Hữu Khanh, trưởng khoa Nhiễm - Thần Kinh, Bệnh viện Nhi đồng I (Thành phố Hồ Chí Minh) lưu ý là thông tin nói trên rất dễ gây hiểu lầm. Trên thực tế, con số 30.000 nói trên đúng ra là con số để chỉ phương án chuẩn bị 30.000 giường cách ly, để đón tiếp những người trở về từ vùng dịch, hoặc bị nghi ngờ có khả năng nhiễm virus, trong đó có thể bao gồm nhiều người được xét nghiệm dương tính với virus.

Bác sĩ Trương Hữu Khanh cho biết : "Thật sự ra cái đó là một thông tin mà mình đọc không kỹ, không phải là một nhà chuyên môn, thì chắc chắn mình sẽ hiểu lầm thôi. Hiểu lầm có nghĩa là bây giờ mà đã chuẩn bị đạt được 30.000 giường bệnh đó, thì bên ngoài đã phải là bao nhiêu người rồi mà mình không biết, cho nên người ta dễ hiểu lầm. Phải đính chính lại cái đó không phải là 30.000 bệnh nhân. Diễn tập quy mô 30.000 (giường cách ly), theo tôi, đó là dự trù cho kịch bản xấu nhất, chứ không phải là do tình hình của Việt Nam đâu, thật sự tình hình Việt Nam hiện nay cũng tương đối là ổn".

Trong xã hội Việt Nam, nỗi lo âu về dịch Covid-19 đang gia tăng, đặc biệt với các thông tin về dịch bệnh đang tràn ra nhiều nước trên thế giới, cùng lúc với việc hàng ngàn người Việt từ Hàn Quốc đang ồ ạt trở về nước, do dịch, hơn 10.000 người được cách ly, theo dõi, trong đó có khoảng 100 trường hợp bị nghi ngờ nhiễm virus. Trong bối cảnh này, việc truyền thông loan tải kịch bản phương án đối phó với tình huống "30.000 người nhiễm virus", nếu không được hiểu đúng, sẽ rất có thể góp phần gây thêm không khí hoang mang trong xã hội.

Trọng Thành

********************

Virus corona : Thêm 467 ca nhiễm mới, Seoul lập "vùng chăm sóc đặc biệt" (RFI, 05/03/2020)

Chính phủ Hàn Quốc ngày 05/3/2020 cho biết có thêm 467 ca nhiễm mới, nâng tổng số ca nhiễm lên đến 6.088 người. Trước tình hình dịch bệnh tiếp tục lan rộng, chính quyền Seoul thông báo thành lập một "vùng chăm sóc đặc biệt".

Một nhân viên y tế kiểm tra thân nhiệt tại Bệnh viện Đại học Quốc gia (National University Hospital), Daegu, ngày 05/03/2020. Rezuters/Kim Kyung-Hoon

Theo thông báo của chính phủ Hàn Quốc, "vùng chăm sóc đặc biệt" sẽ được thiết lập tại thành phố Gyeongsan, nằm cận kề với Daegu, thành phố thứ hai bị ảnh hưởng nặng nề nhất của dịch virus corona.

Từ Seoul, anh Trần Công, nghiên cứu sinh ngành độc học giải thích thêm :

"Thật ra "special care zone" hay khu "chăm sóc đặc biệt" đã được chính phủ Hàn Quốc giới thiệu cách đây một hai lần khi mà Daegu đã trở thành tâm dịch rồi. Theo tôi nghĩ, đây chỉ là một tên gọi mà thôi. Tên gọi này có hàm ý rằng khu vực này sẽ được chăm sóc một cách đặc biệt từ chính phủ và sẽ được cung cấp rất nhiều dịch vụ y tế và giảm thiểu rủi ro do dịch bệnh gây ra.

Về vị trí địa lý của tỉnh Gyeongsan, tỉnh này nằm sát ngay cạnh Daegu. Và khu vực Daegu đã có tổng cộng 4.327 người bị nhiễm, tính đến ngày hôm nay. Chính quyền Gyeongsan xác nhận ổ dịch xuất phát từ một viện dưỡng lão và sau đó tốc độ lây lan đã tăng lên rất là nhanh. Tổng số ca nhiễm tại Gyeongsan là 347 ca trong số 275.000 dân, trong khi tỷ lệ nhiễm ở Daegu là 4.327 người nhiễm trong 2,4 triệu dân.

Tỷ lệ người nhiễm trong tổng số dân tại tỉnh Gyeongsan hiện tại đang cao so với Daegu. Cho nên nguy cơ lây nhiễm trở thành ổ dịch sẽ rất là cao. Hiện tại chính phủ Hàn Quốc đã thông báo tới các lực lượng chức năng, ví dụ như là quân đội đang đóng tại Daegu và Gyeongsan, phải rất là cẩn thận.

Bên cạnh đó, tại khu vực "special care zone" chính phủ sẽ cung cấp rất nhiều vật tư, trang thiết bị y tế đến khu vực này, đồng thời tăng cường khoanh vùng lây nhiễm và giảm thiểu hậu quả do dịch bệnh. Tôi khẳng định là Hàn Quốc chưa có lệnh cách ly với bất kỳ một khu vực nào cả, chỉ yêu cầu cách ly với những người nhiễm, hoặc là nghi nhiễm Covid-19.

Khu vực này không phải là một thành phố công nghiệp hay dịch vụ, nên số người Việt Nam ở đây không đông như là Daegu. Bởi vì, những người Việt ở khu vực này chủ yếu làm nghề nông như trồng cây, hái quả…

Tôi muốn nhắc lại một điều là mọi người có thể bị nhầm giữa "special care zone" này với một phòng áp suất âm cách ly người bệnh tại Daegu. Phòng áp suất âm này chỉ dành cho một người bệnh khi đã nhiễm Covid-19. Điểm đặc biệt của phòng này là luồng không khí sẽ đi theo một chiều, nghĩa là chỉ kiểm soát chiều vào. Và những phòng này sẽ sử dụng để điều trị những bệnh nhân nặng hoặc là những bệnh nhân lớn tuổi hoặc đã có những tiền sử như là ghép gan, ghép thận… để chăm sóc đặc biệt."

Virus corona : Số ca tử vong vượt ngưỡng 3.000 tại Trung Quốc

Hôm nay, 05/03/2020, theo thông báo của chính quyền Trung Quốc, được AFP trích dẫn, có thêm 31 ca tử và như vậy, số người chết do dịch virus corona tại Trung Quốc đã vượt ngưỡng 3000. Đa số trường hợp tử vong là tại thành phố Vũ Hán, Hồ Bắc, với 2305 ca.

Cũng trong vòng 24 giờ qua, Trung Quốc có thêm 139 trường hợp bị lây nhiễm. Tổng số ca bị nhiễm lên tới hơn 80 ngàn.

Vào lúc dịch có chiều hướng giảm nhẹ, chính quyền Trung Quốc lại lo ngại virus lây lan từ bên ngoài vào, qua những người đến từ các vùng có dịch. Những người từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Iran, Ý tới thủ đô Bắc Kinh sẽ bị cách ly trong vòng 14 ngày.

Còn chính phủ Nhật Bản, trong ngày hôm nay, sẽ thông báo áp dụng biện pháp cách ly trong vòng hai tuần đối với những người từ Trung Quốc và Hàn Quốc tới. Đồng thời, Tokyo cũng sẽ ngừng tạm cấp thị thực nhập cảnh và đề nghị chính quyền Bắc Kinh và Seoul hạn chế để công dân đi du lịch tới Nhật Bản.

Nếu tính cả 700 người bị lây nhiễm trên con tàu du lịch Diamond Princess đang bị cách ly tại một cảng ở phía nam Tokyo, thì nước Nhật có hơn 1000 ca nhiễm bệnh.

Minh Anh

********************

Virus corona : Hàn Quốc cử người qua Việt Nam hỗ trợ công dân bị cách ly (RFI, 05/03/2020)

Trước tình hình rất đông công dân Hàn Quốc bị cách ly tại Việt Nam do lo ngại virus corona lây lan, Seoul vào hôm nay, 05/03/2020 đã phái 3 toán "phản ứng nhanh" qua Việt Nam để trợ giúp lãnh sự cho 276 người Hàn Quốc đang bị cách ly.

Một khu cách ly virus corona tại bệnh viện Chợ Rẫy, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. Ảnh chụp ngày 23/01/2020 Bach Duong / AFP

Theo hãng tin Hàn Quốc Yonhap, phát biểu với nhà báo tại sân bay quốc tế Incheon ở Seoul, ông Kyun Jong Ho, trưởng nhóm phản ứng nhanh xác định : "Chúng tôi sẽ nỗ lực hết sức để giúp các công dân Hàn Quốc bị cách ly, nếu họ muốn quay trở lại Hàn Quốc hoặc trong trường hợp họ gặp các khó khăn".

Đối với phía Hàn Quốc : "Điều quan trọng nhất vào lúc này là cung cấp các loại vật phẩm mà những người tại các cơ sở cách ly đang cần… giúp họ nhanh chóng vượt qua giai đoạn kiểm dịch và đảm bảo sao cho họ không gặp bất kỳ khó khăn nào".

Có mặt tại sân bay để động viên các đội phản ứng nhanh, ngoại trưởng Hàn Quốc Kang Kyung Wha cho rằng quan hệ hữu nghị và hợp tác của Hàn Quốc với các nước sẽ không vì các biện pháp cách ly để kiểm dịch mà suy giảm. Bà cũng hy vọng là khi dịch Covid-19 bắt đầu lắng dịu, các hạn chế nhập cảnh đối với người Hàn Quốc sẽ được dỡ bỏ.

Theo Yonhap, mỗi toán phản ứng nhanh gồm bốn người, hầu hết đến từ Bộ Ngoại giao và cơ quan Cảnh Sát Quốc Gia Hàn Quốc. Họ được cử đến ba khu vực thuộc thẩm quyền của đại sứ quán Hàn Quốc tại Hà Nội và các tổng lãnh sự quán Hàn Quốc ở thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Theo Bộ Ngoại giao Hàn Quốc, thời gian lưu trú tại Việt Nam của các toán hỗ trợ dự trù là một tuần, nhưng có thể được triển hạn.

Hiện nay, dịch bệnh Covid-19 vẫn hoành hành dữ dội tại Hàn Quốc, với số ca lây nhiễm đã vượt quá 5.600 người, trong đó có 35 ca tử vong. Trước các diễn biến đó, hiện đã có 96 quốc gia và vùng lãnh thổ áp đặt các hạn chế nhập cảnh hoặc các thủ tục cách ly đối với người đến từ Hàn Quốc.

Mai Vân

Nhật Bản có thể dời Olympic đến cuối năm (VOA, 03/03/2020

Theo hợp đồng đăng cai Olympic 2020, Tokyo có thể hoãn Thế vận hội cho đến cuối năm nay. Bộ trưởng Olympic Nhật Bản cho biết như vậy hôm thứ Ba 3/3, trong bối cảnh lo ngại virus corona có thể phá vỡ đại hội thể thao này.

Một vận động viên thực hành thắp đuốc Olympic cho Thế vận hội Tokyo 2020 (15/2/2020). (Ảnh CHARLY TRIBALLEAU / AFP)

Bộ trưởng Seiko Hashimoto nói với Quốc hội : "Hợp đồng quy định rằng Thế vận hội được tổ chức trong năm 2020. Điều đó có thể được hiểu là Olympic được phép hoãn lại".

Tuy nhiên, chính phủ Nhật Bản và thành phố chủ nhà Tokyo vẫn cam kết tổ chức Thế vận hội theo đúng thời gian dự định, bắt đầu vào ngày 24 tháng 7, bà Hashimoto nói thêm. Và theo thỏa thuận đăng cai, quyền hủy bỏ Thế vận hội thuộc về Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC).

Ông Thomas Bach, chủ tịch IOC, hôm 3/3 nhắc lại rằng các công tác chuẩn bị vẫn đang được tiến hành cho một Thế vận hội thành công tại Tokyo.

Bất kỳ một gián đoạn nào cũng khiến cho Thế vận hội phải tốn kém rất nhiều.

Ngân sách mới nhất cho Olympic 2020 là 1,35 nghìn tỷ yên (12,51 tỷ USD), trong đó chính phủ Nhật Bản cung cấp 120 tỷ yên để xây dựng sân vận động Olympic và 30 tỷ yên cho chi phí của Paralympics 2020, bà Hashimoto nói.

Trong tình hình dịch Covid-19 hiện nay, chính phủ Nhật đã yêu cầu các trường đóng cửa và khuyến khích việc hủy bỏ các sự kiện, bao gồm các sự kiện thể thao có thể thu hút rất đông người tham dự.

Hiệp hội Thể thao Nhật Bản và các nhà tổ chức Olympic và Paralympic Tokyo 2020 cho biết hôm 3/3 rằng họ sẽ hủy một trận đấu thử nghiệm môn bóng bầu dục xe lăn trong tháng này do Covid-19.

Theo Reuters

****************

Dịch virus corona tràn vào làng thể thao thế giới (RFI, 01/03/2020)

Thế giới những ngày này đang phải chống chọi với bệnh dịch viêm phổi chết người Covid-19. Trận dịch xuất phát từ Trung Quốc đang tràn vào mọi lĩnh vực đời sống xã hội trong đó thể thao cũng không thể tránh được những hệ lụy.

Số lượng người tham gia Giải chạy việt dã Tokyo Marathon ngày 01/03/2020 (trái) giảm hẳn vì dịch Covid-19 so với năm 2019 (phải). Kyodo/via Reuters

Hàng loạt các trận đấu phải diễn ra khép kín không khán giả, nhiều giải vô địch bị hoãn vô thời hạn, một số giải đấu bị hủy bỏ… Đó là vài nét phác họa các hoạt động thể thao của thế giới trong những ngày qua khi mà dịch virus corona không ngừng lây lan ra khắp các Châu lục trên thế giới.

Trong tuần, hôm thứ Năm 27/02, vận động viên chuyên nghiệp đầu tiên trở thành nạn nhân của nạn dịch virus corona. Nữ cầu thủ đội bóng đá trong nhà Futsal của Iran Elham Sheikhi, 23 tuổi, đã bị chết vì virus SARS nCoV-2 tại thành phố Qom, ổ phát dịch của nước này. Tại Saudi Arabia, cuộc đua xe đạp quốc tế lớn trong UAE Tour đã bị hủy bỏ vì phát hiện hai ca dương tính với virus corona mới (SARS nCoV-2) trong một đội đua. Tại Châu Âu, một số vận động viên, cầu thủ bóng đá đã bị cách ly vì nghi nhiễm virus sau khi di chuyển từ vùng có dịch về.

Hàng loạt sự kiện thể thao lớn đã bị hoãn khiến lịch trình thi đấu trong thời gian tới đang bị đảo lộn hoàn toàn vì dịch, đầu tiên là Châu Á rồi lan sang Châu Âu. Tại hai Châu lục này, chỉ còn vài tháng nữa sẽ diễn ra những sự kiện thể thao lớn nhất thế giới : Olympic Tokyo và Cúp Bóng đá Châu Âu UEFA lần đầu diễn trên quy mô rộng khắp châu lục, ở 12 quốc gia.

Tại Trung Quốc, tâm dịch của thế giới, cũng là nơi dự kiến đầu năm nay diễn ra nhiều giải đấu quốc tế quan trọng ở nhiều môn thể thao, trong đó có những giải đấu liên quan trực tiếp đến các sự kiện thể thao lớn trong khu vực hay thế giới như Cúp Bóng đá Châu Á, vòng loại Cúp Bóng đá Thế giới 2022 tại Qatar và rất nhiều giải đấu tuyển chọn chuẩn bị cho Olympic 2020. Vì dịch virus corona, tất cả đều đã bị hủy, lùi thời hạn hoặc chuyển địa điểm sang Châu lục khác.

Những diễn tiến lây lan của dịch virus corona những ngày gần đây tại Hàn Quốc, Iran, Ý và Pháp cho thấy tình hình bệnh dịch có xu hướng ngày thêm trầm trọng và phức tạp không dễ gì ngăn chặn được trong nay mai.

Việt Nam : Tham vọng giành vé dự Olympic 2020 bị đảo lộn

Việt Nam nước láng giềng của Trung Quốc, bị ảnh hưởng từ rất sớm của dịch virus corona. Tuy số lượng ca nhiễm phát hiện theo thông báo chính thức không nhiều, 16 ca và đều đã khỏi bệnh, nhưng Việt Nam vẫn là khu vực có rủi ro cao. Thể thao của Việt Nam không là ngoại lệ cũng đang phải chịu những tác động và tìm cách ứng phó với dịch.

Olympic Tokyo 2020 và EURO

Các liên đoàn thể thao quốc gia và quốc tế thực sự lúng túng và bị sức ép rất lớn trước tiến triển lây lan dịch virus corona mỗi ngày thêm xấu. Vào lúc này, các tin đồn khả năng hoãn Thế Vận hội Tokyo 2020, dự kiến khai mạc ngày 24/06, lại rộ lên. Hôm thứ Sáu 28/02, chủ tịch Ủy Ban Olympic Quốc tế (CIO) Thomas Bach đã phải có cuộc họp báo qua điện thoại dành riêng cho báo chí Nhật.

Lãnh đạo định chế thể thao số 1 thế giới khẳng định "hoàn toàn quyết tâm" tổ chức Thế Vận hội mùa hè Tokyo 2020 đúng như dự kiến. Trước đó, một thành viên của CIO, đại diện Canada Dick Pound cũng cho biết CIO "không dự tính hoãn hay hủy Olympic Tokyo 2020 chừng nào Tổ chức Y tế Thế giới chưa khuyến nghị làm việc đó" và ưu tiên hiện nay của CIO là làm sao quá trình thi đấu giành vé đi dự Olympic diễn ra và mà vẫn bảo vệ sức khỏe của vận động viên. Tuy nhiên, khi được hỏi về có hạn chót cho quyết định tổ chức Thế vận hội, quan chức của CIO tránh trả lời trực tiếp vào câu hỏi.

Còn tại Châu Âu, sau khi virus corona tràn vào Ý lây lan nhanh chóng, các hoạt động thi đấu thể thao từ các giải đấu quốc gia đến quốc tế hoặc bị hủy, hoặc phải diễn ra không khán giả. Các giải đấu lớn bị đe dọa. Lo lắng cho EURO 2020 cũng đang lớn dần cùng quy mô và tốc độ lây lan của dịch Covid-19, nhất là giải đấu sẽ được tổ chức ở 12 quốc gia khác nhau và sự di chuyển một số lượng cổ động viên khổng lồ. Các giới chức cũng như đối tác của làng thể thao thế giới chỉ còn biết theo dõi sát tình hình dịch và chỉ thị của chính quyền mỗi nước cũng như Tổ chức Y tế Thế giới.

Anh Vũ

Guồng máy sản xuất đang ngon trớn của thế giới bị chựng lại. Dịch virus corona (Covid-19) làm lộ rõ nhược điểm của mô hình kinh tế toàn cầu hóa, nhưng sẽ là một sai lầm khi nghĩ rằng, dịch viêm phổi chủng mới đang lan rộng trên thế giới lần này sẽ chặn đứng tham vọng của các nhà sản xuất di dời cơ sở đến những "miền đất hứa" lợi nhuận.

Một dây chuyền sản xuất điện thoại di động của Hoa Vi tại Đông Hoản, Trung Quốc ngày 25/03/2019. Reuters/Tyrone Siu

Virus corona sẽ giúp Donald Trump thúc đẩy các doanh nghiệp quay trở lại về Mỹ ? Dịch bệnh lần này có "hiệu quả" hơn các chương trình "Choose France" hay "Made in France" quảng bá cho hình ảnh của nước Pháp trong mắt các nhà đầu tư Pháp và các nước bạn ?

Các ngân hàng trung ương trên thế giới lần lượt tuyên bố hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua thử thách do dịch Covid-19 gây nên. Bộ trưởng 7 nền công nghiệp phát triển nhất thế giới, khối G7, họp bàn về tác động của Covid-19 đối với kinh tế toàn cầu và những biện pháp hỗ trợ kinh tế.

Virus corona làm lộ rõ nhược điểm của kinh tế thế giới : lệ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc, vào các nhà sản xuất ở phương xa mà quên mất rằng chuỗi cung ứng có thể bị "động" vì những yếu tố bất ngờ. Những yếu tố bất ngờ đó có thể là dịch bệnh như lần này, hay do xung đột địa chính trị, gây xáo trộn các trục giao thông, trên biển, trên bộ và trên không.

Nhìn từ góc độ vi mô, với Covid-19, dây chuyền sản xuất của hầu hết mọi ngành nghề đều bị đe dọa gián đoạn. Chỉ cần các nhà máy ở tận Vũ Hán đóng cửa trong nhiều tuần lễ cũng đủ để nhân viên hãng xe Ý Fiat-Chrysler đặt tại Kragujevac, miền trung Serbia phải nghỉ việc bất đắc dĩ. Dịch Covid-19 hoành hành tại Trung Quốc khiến các nhà máy sản xuất sốt cà chua nổi tiếng của Ý không có hàng để phân phối cho các siêu thị Pháp.

Các hãng dược phẩm tên tuổi của Âu, Mỹ đang lo thiếu các hoạt chất nhập khẩu từ Trung Quốc để chế tạo những loại thuốc cần thiết nhất trong đời sống hàng ngày, từ thuốc chữa bệnh tiểu đường đến thuốc điều trị về tim mạch, thuốc chống trầm cảm ... Không chỉ có nhà bào chế của Châu Âu hay Hoa Kỳ lo lắng vì đã "khoán trắng" cho các tập đoàn Trung Quốc sản xuất các hoạt chất cần thiết cho bào chế thuốc, mà cả Ấn Độ, một nguồn cung cấp thuốc quan trọng khác của thế giới, cũng phải nhập khẩu đến 80 % các hoạt chất "made in China".

Dẹp bỏ các nhà kho chứa hàng

Câu hỏi đặt ra là vì sao ngay từ khi dịch bệnh còn khoanh vùng tại Hoa lục, các công ty lớn nhỏ từ Âu sang Á đều dự báo mức sản xuất sụt giảm trong những tháng tới ? Câu trả lời khá đơn giản. Trong thế giới mở rộng, dây chuyền sản xuất đã được quốc tế hóa. Thí dụ như những thiết bị phụ tùng cho phép sản xuất ra từ chiếc điện thoại thông minh, đến động cơ của máy bay Airbus hay Boeing đều được nhập từ khắp mọi nơi. Xe ô tô điện của Pháp, của Nhật hay của Mỹ dùng các bình điện của Trung Quốc.

Trong cuộc chạy đua tìm lợi nhuận và cắt giảm tối đa các chi phí sản xuất, các doanh nghiệp đã dẹp bớt rất nhiều các nhà kho. Thậm chí một số công ty còn chủ trương là không cần phải thuê đất dựng bãi kho ở gần các nhà máy, bởi vì quản lý các nhà kho vừa tốn chỗ, vừa tốn kém trong lúc trên nguyên tắc, hàng vẫn được cung cấp đều đặn. Hệ quả kèm theo là khi Trung Quốc "ho", các cơ sở sản xuất của Âu, Mỹ thiếu nguyên liệu để hoạt động.

Chính vì muốn biến Trung Quốc thành "nhà kho" mà thành phố Vũ Hán mới chỉ bị bế quan toả cảng trong vòng 2 tuần lễ đầu, tập đoàn xe hơi Hyundai ở Hàn Quốc đã phải tạm cho nhân viên nghỉ việc vì không được cung cấp đúng thời hạn các phụ tùng xe hơi. Khi dịch viêm phổi vừa bùng phát tại Trung Quốc, hãng điện thoại Apple ở mãi tận Cupertino, bang California đã vội vàng thông báo, số lượng điện thoại bán ra trong quý I năm 2020 giảm từ 5 đến 10 %.

Ngưỡng tử vong hơn 3.100 người và trên 90.000 ca lây nhiễm virus corona trên toàn thế giới cũng đủ để các cơ quan tài chính đa quốc gia nêu lên "tình trạng khẩn cấp về kinh tế". Trên thị trường tài chính, tuần lễ cuối của tháng 2/2020, các chỉ số chứng khoán rơi xuống mức thấp nhất kể từ khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008-2009 và 42 tỷ đô la bốc hơi. Trả lời đài RFI tiếng Việt, Eric Chaney, cố vấn kinh tế viện nghiên cứu Montaigne Paris giải thích về hiện tượng hoảng hốt này :

"Cỗ máy sản xuất tại Trung Quốc đã bị chựng lại vì mục tiêu ngăn chặn virus corona lây lan. Kinh tế qua đó bị đình trệ. Vấn đề đặt ra là ngày nay, với GDP gần bằng 20 % của địa cầu, Trung Quốc đã chiếm một vị trí rất quan trọng trên bàn cờ thế giới. Trung Quốc là một nguồn nhập khẩu lớn của thế giới, là một khách hàng không thể thiếu của Châu Âu, Mỹ hay Úc. Thành thử các quốc gia này cũng bị vạ lây. Với tình trạng hiện nay, tăng trưởng của Trung Quốc trong quý I năm nay sẽ bị giảm ít nhất là 2 %. Trong trường hợp khả quan nhất, phải đợi đến quý tới cỗ máy sản xuất mới hoạt động lại bình thường. Nhìn rộng ra cả năm, tổng sản phẩm đội địa của nước này có thể sụt giảm tối thiểu là từ 2 đến 3 điểm. Còn thế giới thì sẽ mất đi khoảng 0,5 điểm GDP vì virus corona".

Báo động về mức độ lệ thuộc vào Trung Quốc

40 % hàng dệt may của thế giới do Trung Quốc xuất khẩu ; hơn 1/4 đồ nội thất cũng do Trung Quốc làm ra. Về viễn thông, 25 % cáp quang sử dụng trên thế giới được sản xuất ngay tại thành phố Vũ Hán, 95 % động cơ xe hơi điện sản xuất tại Trung Quốc, trên dưới 85 % pin điện mặt trời cũng do Trung Quốc tạo ra, trong lúc Pháp, Đức đều đã làm chủ công nghệ này từ trước nhưng không thể cạnh tranh nổi với nhân công rẻ của nước đông dân nhất địa cầu.

Chuyên gia Eric Chaney giải thích thêm virus corona đang làm lộ rõ những bất cập cụ thể của mô hình kinh tế toàn cầu hóa quá đã đi quá xa và cái giá phải trả :

"Kể từ khi Bắc Kinh gia nhập Tổ Chức Thương Mại Thế Giới đầu những năm 2000, đã có rất nhiều doanh nghiệp di dời cơ sở sản xuất sang Trung Quốc. Là một thị trường lớn, có nhân công rẻ và một mô hình kinh tế có hiệu quả, chọn Trung Quốc là tính toán rất khôn ngoan. Tuy nhiên chiến tranh thương mại Mỹ- Trung từ năm 2017 đã bắt đầu buộc giới đầu tư phải suy tính lại. Dịch Covid-19 có lẽ lại càng thôi thúc các chủ doanh nghiệp phải cân nhắc kỹ hơn cái được, cái thua trong quyết định đi tìm những địa bàn có nhân công rẻ để giảm giá thành. Dịch bệnh tại Trung Quốc lần này cho thấy, chúng ta cũng phải trả giá cho mô hình toàn cầu hóa đó, và đôi khi đó là cái giá mà chung ta không lường trước được. Rất có thể là với kinh nghiệm lần này, các doanh nghiệp sẽ phải tính tới chuyện thu hẹp khoảng cách về địa lý giữa các nhà máy và người tiêu dùng".

Phương Tây lạm dụng công xưởng của thế giới ?

Thảm họa sóng thần Nhật Bản năm 2011 và đợt lũ lụt kéo dài trong nhiều tuần lễ tại miền bắc Thái Lan cùng năm, từng làm xáo trộn dây chuyền sản xuất của một số công ty trên thế giới. Gần đây hơn, từ cuối năm 2017 chiến tranh thương mại Mỹ- Trung do tổng thống Donald Trump khơi mào đã khiến một số công ty chuyển hướng đầu tư quay trở về nguyên quán, hoặc đi tìm những địa bàn mới, gần với các nhà máy sản xuất, gần với thị trường tiêu dùng chính của mình hơn.

Tại Hoa Kỳ, một trong những yếu tố khiến nhà tỷ phú New York Donald Trump đắc cử năm 2016 là cam kết "làm sống lại những vùng công nghiệp" của Mỹ với khẩu hiệu "America First". Tại Châu Âu, các làn sóng dân túy tràn lên từ uất hận của một phần công luận trước hiện tượng các nhà máy liên tục đóng cửa, công ty mẹ dời cơ sở sản xuất đến những vùng có nhân công rẻ, ít bị ràng buộc vì luật lao động hay các chuẩn mực môi trường.

Không chỉ trong ngành công nghiệp, mà ngay cả một số dịch vụ cũng đã di dời cơ sở sang những miền "đất hứa". Thí dụ như một người Pháp liên lạc với ngân hàng qua điện thoại, đầu dây bên kia được đặt mãi ở tận Tunisia, Maroc hay thậm chí là Ấn Độ !

Ảo vọng nếu cho rằng Covid-19 khai tử mô hình kinh tế toàn cầu

Trở lại với khu vực sản xuất, câu hỏi đặt ra là liệu sau kinh nghiệm lần này, khi mà dây chuyền của thế giới bị đe dọa gián đoạn, các công ty có xem Covid-19 như một khúc quanh và tính tới khả năng giảm bớt mức độ lệ thuộc vào Trung Quốc hay không ? Theo chuyên gia Eric Chaney, viện nghiên cứu Montaigne - Paris, câu trả lời là Không. Ông giải thích :

"Theo tôi, chúng ta đã trông thấy khúc quanh từ thời điểm 2017, có điều để nói một cách ví von, các khúc ngoặt ngày càng gắt thành thử ta phải bẻ tay lái nhanh hơn. Ngay từ cuối 2017 chính quyền Trump đã lao vào cuộc đọ sức thương mại với Trung Quốc. Châu Âu ý thức được về một số giới hạn trong việc trao đổi với Trung Quốc. Do vậy nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu rà soát lại mô hình sản xuất và đã bắt đầu tái di dời sản xuất – thí dụ như một vài doanh nghiệp Mỹ đã từ Mêhicô trở lại về Hoa Kỳ. Covid-19 lại càng làm lộ rõ những thiếu sót của mô hình kinh tế toàn cầu. Rất có thể là nhịp độ phi toàn cầu hóa sẽ tăng mạnh hơn với khủng hoảng lần này (..)

Đây sẽ là giai đoạn để bố trí lại các chính sách phát triển của các doanh nghiệp, giảm vốn đầu tư vào Trung Quốc để chuyển hướng đi nơi khác với những lý do có thể là không liên quan gì đến virus corona cả. Phương Tây thận trọng trước các vụ cưỡng ép chuyển giao công nghệ, trước mô hình quản lý thiếu minh bạch và cạnh tranh bất bình đẳng của Trung Quốc.

Bản thân Trung Quốc cũng sẽ giảm các dự án vào Châu Âu hay Mỹ. Thực ra, Trung Quốc không còn lệ thuộc vào đầu tư trực tiếp nước ngoài như hồi đầu những năm 2000 nữa. Bắc Kinh đã phát triển những công nghệ riêng và những nghiên cứu khoa học riêng. Tuy nhiên, sẽ hoàn toàn không có chuyện phương Tây đột nhiên đóng cửa với Trung Quốc".

Bốn bài học của virus corona

Bài học thứ nhất từ dịch Covid-19 lần này là từ lâu nay, thế giới đã "ỷ lại" vào Trung Quốc, tin tưởng vào sức mạnh sản xuất của nước đông dân nhất địa cầu. Mức độ tin tưởng đó cao đến nỗi trong vài thập niên, ông khổng lồ Châu Á này vừa là hầu bao của thiên hạ, vừa là nguồn tiêu thụ vừa là nhà cung ứng "nuôi" cả thế giới.

Bài học thứ nhì virus corona đang đem lại là trên con đường đi tìm lợi nhuận, các hãng xưởng, bất luận đông hay tây, đã trông thấy nguồn nhân lực dồi dào và rẻ của Trung Quốc, thấy thị trường rộng lớn 1,4 tỷ dân, trông thấy lợi thế khi các nhà máy tại Trung Quốc hoạt động hết công sức nhả khói gây ô nhiễm cho môi trường và không khí hay sông ngòi bị ô nhiễm đó thì dân Trung Quốc hứng chịu. Có điều, chuỗi cung ứng đó cũng có những lỗ hổng, và có thể bị một con virus nhỏ đe dọa.

Điểm thứ ba là mâu thuẫn trong mục tiêu chống biến đổi khí hậu mà nhiều nước phương Tây đang trên tuyến đầu. Thế giới đề ra mục tiêu giảm hiệu ứng nhà kính làm hâm nóng bầu khí quyển, mà không nghĩ đến chuyện giới hạn những chuyến tàu chở hàng, đi cả vòng trái đất để đưa hàng Trung Quốc đến tay người tiêu dùng ở bên kia địa cầu.

Bài học thứ tư là vào thời điểm này, Bắc Kinh đang lo sợ dịch bệnh càng kéo dài, uy tín của Trung Quốc trong mắt các nhà đầu tư càng mai một. Tuy nhiên cầm chắc là một khi Covid-19 chìm vào quá khứ thì mọi việc đâu sẽ hoàn đấy : không còn mấy ai nói đến một mô hình kinh tế "phi quốc tế hóa" hay "phi toàn cầu hóa", bởi vì giới tư bản luôn có những sáng kiến trên con đường đi tìm lợi nhuận.

Vả lại nếu Trung Quốc không còn được xem là một bãi đáp an toàn, thì các doanh nghiệp quốc tế sẽ đi tìm những bãi đáp mới. Cũng có không ít các quốc gia đang phát triển muốn được trở thành "công xưởng của thế giới" như con đường mà Trung Quốc đã đi qua.

Thanh Hà

Nguồn : RFI, 03/03/2020