Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Đại diện Mỹ : Sẽ không để mặc Trung Quốc dùng vũ lực tấn công Đài Loan (VOA, 31/10/2018)

Hoa Kỳ sẽ không cho phép vic s dng vũ lc đi vi Đài Loan, tân giám đc Vin Hoa Kỳ ti Đài Loan (AIT) Brent Christensen tuyên bố gia lúc Bc Kinh dn dp tăng áp lc lên Đài Bc. AIT được coi như s quán M ti Đài Loan trên thc tế.

bd1

Giám đốc Vin Hoa Kỳ ti Đài Loan (AIT) Brent Christensen

Ông Brent Christensen còn nói rằng Washington s làm tt c nhng gì có th làm được đ giúp Đài Loan tái gia nhập mt s t chc quc tế, bt chp nhng phn đi mnh m t Bc Kinh.

Hãng tin Reuters trích lời ông Christensen nhn mnh vi các nhà báo : "Bt kỳ n lc nào nhm quyết đnh tương lai ca Đài Loan "ngoi tr bng các bin pháp hòa bình" cũng là quan tâm sâu sắc đi vi Hoa Kỳ".

Washington không có quan hệ ngoi giao chính thc vi Đài Bc, nhưng là nhà cung cp vũ khí chính cho Đài Loan, và là quc gia hu thun mnh m nht cho hòn đo t tr này.

Tờ South China Morning Post trích li ông Brent Christensen, Giám Đc Vin Hoa Kỳ ti Đài Loan, nói rng Washington cũng s làm tt c nhng gì có th đ giúp Đài Bc gia nhp li vào mt s t chc quc tế chng hn như Interpol, bt chp s phn đi mnh mẽ t Bc Kinh, vn vn coi Đài Loan như mt tnh ly khai, thuc lãnh th Trung Quc.

*****************

Hải Quân Mỹ- Trung Quốc sẽ còn gặp nhau nhiều hơn trên các vùng biển lớn (RFA, 31/10/2018)

Hải quân Hoa Kỳ và Trung Quốc sẽ gặp nhau ngày càng nhiều hơn nữa trên các vùng biển lớn.

Đây là tuyên bố mà Tư lệnh Hải Quân Mỹ John Richardson đưa ra tại Jakarta, Indonesia vào ngày 30 tháng 10 và được mạng Sputnik News loan tin trong cùng ngày.

bd2

Tàu khu trục USS Decatur của Lực lượng Hải quân Hoa Kỳ. AFP

Tuyên bố vừa nêu của Đô Đốc John Richardson được đưa ra một ngày sau chuyến thăm Philipines. Tại đó ông cũng khẳng định với Manila về mối quan hệ hữu nghị, đối tác và đồng minh lâu nay giữa hai phía. Ngoài ra Đô đốc John Richardson cũng tuyên bố khẳng định rằng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục các hoạt động tuần tra ở khu vực Biển Đông trong chương trình tự do hàng hải nhằm thách thức những đòi hỏi quá đáng của Trung Quốc tại vùng biển này.

Hồi tháng 9, tàu khu trục USS Decatur của Hải quân Mỹ buộc phải chuyển hướng để tránh va chạm với một tàu chiến Trung Quốc trong khoảng cách dưới 45m và Washington đã gọi đây là hành động "thiếu an toàn và không chuyên nghiệp" của Bắc Kinh.

Đố đốc hải quân Hoa Kỳ khẳng định rằng sự việc diễn ra tháng trước sẽ không ngăn cản được Hoa Kỳ tiếp tục thực thi quyền tự do hàng hải tại khu vực Biển Đông.

Trong khi đó Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc ông Vương Nghị trong chuyến thăm Philippines hôm 29/10 cũng lên tiếng lặp lại quan điểm là các nước bên ngoài khu vực đang gây bất ổn ở vùng tranh chấp Biển Đông và phô diễn sức mạnh.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền phần lớn khu vực Biển Đông, nơi mà các nước Brunei, Malaysia, Philippines, Đài Loan và Việt Nam cũng có tuyên bố chủ quyền.

Published in Châu Á

Tờ Hoàn Cu Thi Báo, mt n bn ca t Nhân dân Nht báo ca Đảng cộng sản Trung Quc, va cho đăng hai bài báo liên tiếp trong hai ngày 21 và 22/10/2018, mnh m đ kích các đng thái mi nht ca M th hin lp trường cng rn hơn ti Bin Đông và tìm cách thành lp mt liên minh chng Trung Quốc. Tác gi bài báo, Li Jiangang, ngày 22/10 còn nói "trước ‘thái độ gây hấn của Mỹ, Trung Quốc không có nhiu la chn, và có th s phi có bin pháp mnh chng li". V nước láng ging Vit Nam, mt nhà phân tích Trung Quốc cho rng, dưới quyn Tổng bí thư và sp ti đây, Ch tch nước Nguyn Phú Trng, Vit Nam s t ra 'khôn ngoan hơn và không ‘sẵn sàng làm mt con c ca M’.

bd1

Bộ ngoi giao Vit Nam tuyên b v bin Đông trên Twitter (@PressDept_MoFA)

Trong bài báo đăng lên trang mạng của tờ Hoàn cầu Thời báo đêm 21/10 dưới tiêu đề ‘Liệu Việt Nam có sẽ rập khuôn theo Mỹ ở Biển Đông ?’ (Will Vietnam toe US line on South China Sea ?), tác giả cho rằng trong mấy năm qua, Trung Quốc và các nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, đã đạt được đồng thuận về cơ bản để duy trì tình trạng ổn định trong Biển Đông.

Tác giả Li Jiangang, mt nhà nghiên cu ca Vin Nam Á, Đông Nam Á và Châu Đi Dương thuc Vin nghiên cu các Quan h Quc tế đương đi Trung Quốc, nói vì không sẵn sàng chp nhn các vùng bin này đang biến chuyn t mt đim nóng sang thành mt khu vc tương đi yên bình, nên Hoa Kỳ quay sang ve vãn Vit Nam và các nước láng ging đ các nước này hu thun các n lc ca Washington ‘thiết lp mt vùng Biển Đông do M thng tr’.

bd2

Đội Hun luyn Lưu đng Tun duyên Hoa Kỳ t chc khóa hun luyn cho các binh sĩ Cảnh sát Bin Vit Nam. (nh : Facebook Đi s Ted Osius)

Nhà nghiên cứu Trung Quc vin dn vic M điu chiến hm vào vùng bin thuc phm vi 12 hi lý cách qun đo Trường Sa – mà Trung Quc gi là Nam Sa, là mt hành đng khiêu khích, và nhn mnh chuyến đi thăm Vit Nam ca B trưởng Quc phòng Jim Mattis nằm trong chiến lược rng ln ca M đ kim hãm Trung Quc.

Trên đường ti Thành phố Hồ Chí Minh, B trưởng Mattis nói vi các nhà báo rng Washington quan tâm sâu xa ti vic Trung Quc tiếp tc quân s hóa các hòn đo trong Bin Đông, ông cnh giác v "s hin diện quân sự đang tăng" và nh hưởng ngày càng ln ca Bc Kinh trong khu vc. Ông Mattis còn khuyến cáo các nước nh v ý đ ca Trung Quc, s dng sc mnh kinh tế áp đo đ làm li cho mình trong khi phương hi ti các li ích các nước nh. Tái khng đnh quan điểm không chp nhn Trung Quc quân s hóa bin Đông hoc có hành vi cưỡng ép ti khu vc này, ông Mattis kêu gi các nước trong khu vc tăng cường hp tác chng li hành vi này.

bd3

Ông Daniel Kritenbrink tại Hi ngh CSIS thường niên ln 6 v Bin Đông, 12/7/2016

Tác giả bài báo miêu t Tổng bí thư Đảng cộng sản Vit Nam Nguyn Phú Trng, người sp kiêm nhim luôn chc Ch tch nước, là mt nhân vt theo đui các chính sách thân Trung Quc, mt người thc tin và mong mun duy trì n đnh, cho nên M và các nước phương Tây lo ngi "các thành phn thân Trung Quc có quan đim trung hòa" s chi phi chính sách đi ngoi Vit Nam trong tương lai.

Theo tác giả thì "Vit Nam "không sn sàng tr thành mt con c ca M".

Nêu lên việc Vit Nam vn theo đui mt chính sách đối ngoi "đa dng và đa phương, tác gi nói Hà ni s duy trì tính đc lp ca mình bng cách kết thân vi nhiu nước. Theo bài báo Vit Nam trong thi gian qua đã tìm cách cân bng gia các cường quc và t chi ng v bt c bên nào. Và k t Đi hi Đảng cộng sản Vit Nam ln th XII năm 2016, gii lãnh đo Vit Nam đã chn mt chính sách ngoi giao mm do và ôn hòa hơn cho nên ‘không xy ra bt c cuc đng đ nào vi Trung Quc’ trong giai đon này, và nh đó Vit Nam đã đt mc tăng trưởng kinh tế đáng kể.

Tác giả lưu ý rng truyn thông nhà nước Vit Nam đã không hết mình c vũ cho chuyến đi thăm ca B trưởng Quc phòng M Jim Mattis, mà còn tránh đ cp ti "Bin Đông" trong thi gian này.

Bài báo cho rằng gii lãnh đo Vit Nam vn nghi ngi ý đồ của Hoa Kỳ, vin các lý do ng h dân ch, nhân quyn đ gây ri, và cnh giác Hoa Kỳ "chưa bao gi t b ý đnh bo tr cho mt cuc cách mng màu" ti Vit Nam.

Bài báo kết lun rng hp tác là gii pháp duy nht. Tham gia Con Đường Tơ la trên bin thế kỷ 21 ca Trung Quc s có li cho Vit Nam, hơn là mua vũ khí và chn gii pháp đi đu quân s.

Trong một bài báo khác đăng trên T Hoàn cu Thi báo ngày 22/10, mt nhà nghiên cu ca Vin quc gia nghiên cu Bin Nam Trung Hoa nói rng ti Hoa Kỳ dường như các chính khách, các hc gỉả và gii truyn thông đu đng thun vi nhau khi mô t ‘bt c hành đng nào ca Trung Quc ti đây cũng đu có tính cách "gây hn, nhm mc đích bành trướng, và đe da các quyn li ca Hoa Kỳ".

Bài báo viết M coi Bc Kinh là một đi th thách thc hin trng, và do đó đang tìm cách xây dng và cng c vây cánh chng li Trung Quc, bng "chiến lược n Đ-Thái Bình Dương".

Tác giả bài báo, Chen Xiangmiao, nói trước nhng đng thái hung hăng ca M, Bc Kinh không có nhiều lựa chn, mà trong bi cnh căng thng tiếp tc leo thang gia hai nước, Trung Quc không có s la chn nào khác hơn là đ ra nhng gii pháp chng li, k c bin pháp trin khai quân s ti khu vc.

Tác giả nói M đã sai lm khi cho rng Bin Đông là i Bc Kinh bt đu các n lc nhm thách thc v thế cường quc duy nht ca M trên thế gii, chc leo thang xung đt đ giành quyn thng tr h thng quc tế, và nếu M tiếp tc có "quan đim sai trái đó thì có nguy cơ bùng n mt cuc chiến tranh khó tránh khỏi" gia hai nước ti đim nóng trong khu vc này.

Trong trường hp đó, Bin Đông có phn chc s tr thành tuyến đu ca "mt cuc chiến tranh lnh mi".

Hoài Hương

Nguồn : VOA, 22/10/2018

Published in Diễn đàn

Nhật Bản và Mỹ cứng rắn với Trung Quốc về vấn đề Biển Đông (RFA, 20/10/2018)

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ và Nhật hôm thứ Sáu ngày 19/10 lên tiếng cảnh báo Trung Quốc về những hành động quân sự hoá khu vực Biển Đông, coi hành động đơn phương thay đổi hiện trạng Biển Đông là không thể chấp nhận.

bd1

Bộ trưởng quốc phòng Nhật Bản Takeshi Iwaya (trái) và Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis (giữa) và Bộ trưởng quốc phòng Nam Hàn Jeong Kyeong-doo, bắt tay tại cuộc gặp ba bên ở Singapore hôm 19/10/2018 - AFP

Bộ trưởng các nước Mỹ và Nhật hiện đang ở Singapore dự cuộc gặp các Bộ trưởng quốc phòng các nước ASEAN và đối tác.

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis nói rằng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục cho máy bay và tàu chiến đi qua bất cứ nơi đâu được luật quốc tế cho phép, ý muốn nói khu vực Biển Đông đang tranh chấp giữa Trung Quốc và một số nước Đông Nam Á. Ông nói tiếp Hoa Kỳ không thể chấp nhận các hành động quân sự hoá ở Biển Đông và bất cứ hành động xâm lấn nào trong khu vực.

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ cũng kêu gọi các đồng minh của Mỹ trong khu vực là Nhật Bản và Nam Hàn cùng chung tay để ngăn cản một cường quốc thống trị toàn bộ vùng nước.

Tại cuộc gặp giữa Bộ trưởng quốc phòng Nhật Bản Takeshi Iwaya với người đồng nhiệm Nguỵ Phượng Hoàng bên lề cuộc họp các Bộ trưởng, ông Iwaya nói rằng những cố gắng đơn phương nhằm làm thay đổi hiện trạng ở Biển Đông là không thể chấp nhận được.

Bộ trưởng Trung Quốc Nguỵ Phượng Hoàng nói tự do hàng hải ở khu vực Biển Đông hoàn toàn không bị đe doạ.

Trung Quốc trong các năm qua đã gia tăng việc xây lấp các đảo nhân tạo và triển khai vũ khí ra các đảo này làm dấy lên những lo ngại về hành động quân sự hoá khu vực Biển Đông. Hoa kỳ đã nhiều lần lên tiếng cảnh báo Trung Quốc không được gây bất ổn trong khu vực bằng các hoạt động quân sự như vậy.

Trung Quốc nói rằng nước này chỉ thực hiện các hoạt động trên các đảo và vùng nước thuộc chủ quyền của nước này và chỉ nhằm mục đích phòng vệ và dân sự.

Trung Quốc hiện đòi chủ quyền đến 90% diện tích Biển Đông với đường đứt khúc 9 đoạn mà nước này tự vẽ ra trên biển. Toà Trọng tài Quốc tế hồi năm 2016 đã bác bỏ tính hợp lệ của đường đứt khúc này.

Các nước khác cũng đòi chủ quyền trên Biển Đông bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei, và Đài Loan.

*******************

Nhật - Trung đồng ý tăng cường hợp tác quốc phòng (RFI, 20/10/2018)

Bên lề hội nghị tại Singapore, ngày 19/10/2018, Bộ trưởng quốc phòng Nhật Bản và Trung Quốc lần đầu tiên họp song phương kể từ ba năm qua. Theo thông cáo được đăng tải trên trang mạng của bộ Quốc Phòng Nhật Bản, hai ông Takeshi Iwaya và Ngụy Phượng Hòa đồng ý "cần nhanh chóng thiết lập một đường giây nóng tránh để xảy ra những sự cố giữa quân đội hai nước". Ngoài ra, hai vị bộ trưởng còn đồng ý tăng cường các cuộc trao đổi quân sự giữa Nhật Bản và Trung Quốc.

bd2

Bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa tại hội nghi ở Singapore ngày 19/10/2018. Reuters

Về Biển Đông, tờ báo tài chính Nikkei tiết lộ, Bộ trưởng quốc phòng Nhật đã nói với đồng sự Trung Quốc là Tokyo sẽ không chấp nhận mọi thay đổi đơn phương trong vùng biển này. Ông Iwaya gián tiếp chỉ trích Bắc Kinh quân sự hóa Biển Đông. Đáp lời bộ trưởng Takeshi Iwaya, ông Ngụy Phượng Hòa trấn an là "các quyền tự do lưu thông trên biển không bị đe dọa".

Cuộc họp giữa các Bộ trưởng quốc phòng Takeshi Iwaya và Ngụy Phượng Hòa diễn ra trong bối cảnh thủ tướng Shinzo Abe chuẩn bị công du Trung Quốc từ ngày 25 đến 27/10/2018. Đây sẽ là chuyến viếng thăm chính thức đầu tiên của thủ tướng Nhật Bản kể từ khi ông trở lại cầm quyền vào năm 2012.

Quan hệ giữa Tokyo với Bắc Kinh đã nguội lãnh từ khi Tokyo khẳng định chủ quyền đối với quần đảo Senkaku, mà Trung Quốc gọi là Điếu Ngư, trong vùng Biển Hoa Đông.

Thanh Hà

*******************

Vợ cựu Giám đốc Interpol mất tích tố cáo TQ ‘tàn ác’ và ‘bẩn thỉu’ (VOA, 20/10/2018)

Vợ ca cu lãnh đo Interpol, ông Mnh Hoành Vĩ, va lên tiếng bày t lo ngi cho tính mng ca chng và sự an toàn ca chính mình. Bà ch trích chính ph Trung Quc là "tàn ác" và "bn thu".

bd3

Bà Grace Meng, vợ Giám đc Interpol Mnh Hoành Vĩ, ti mt khách sn Lyon, Pháp, ngày 7/10/2018.

Hãng thông tấn AFP dn li bà Grace Meng (Mnh) tr li phng vn vi BBC rng : "Tôi nghĩ đây là đàn áp chính tr. Tôi không chc là anh y còn sng", bà Grace nói trong cuộc phng vn được thc hin ti Pháp, nơi có tr s Interpol mà ông Mnh làm vic trước đây.

Ông Mạnh Hoành Vĩ, cũng là mt Th trưởng công an Trung Quc, đã mt tích trong mt chuyến đi v Trung Quc hi tháng trước.

Sau đó, ông từ chc lãnh đo tổ chức cnh sát quc tế vào ngày 7/10 sau khi chính quyn Trung Quc thông báo ông đang b điu tra.

Bắc Kinh nói ông b tình nghi nhn hi l.

"Tôi bảo (vi con rng) b đang đi công tác dài ngày", bà Grace Meng nc nghn nói trong cuc phng vn ch ghi hình từ sau lưng và giu mt bà.

Vợ ca cu Giám đc Interpol nói rng Trung Quc "không có gii hn" trong vic đàn áp chng li nhng người đi đu. Bà cho biết đã nhn được các cuc gi đin thoi đe da cho thy bà đang b "nhm mc tiêu" Pháp.

"Họ rất tàn ác và bẩn thu", bà Grace nói vi BBC.

"Tôi phải đng lên. Tôi không mun bt kỳ người v và đa tr nào khác ging như tôi".

quan điu tra đang điu tra ông Mnh, y ban Giám sát Nhà nước Trung Quc, được phép giam gi nghi phm đến 6 tháng mà không cần phi cho h tiếp xúc vi bt kỳ tư vn pháp lý nào.

Chiến dch chng tham nhũng ca Ch tch Trung Quc Tp Cn Bình đã trng pht hơn mt triu quan chc, và nhn được s ng h rng rãi t người dân đã chán ngán vi t nn tham nhũng. Nhưng mt s nhà phân tích nói chiến dch này cũng giúp cho Ch tch Trung Quc loi b các đi th ca mình.

Một trong nhng quan chc quyn lc nht b "trm" gn đây là cu y viên B Chính Tr-cu B trưởng Công an Chu Vĩnh Khang, người đã thăng tiến cho ông Mnhn mt thp niên trước và đã b kết án tù chung thân vào năm 2015.

Người thân ca các quan chc ngã nga thường im lng. Vì vy, phát biu thng thn ca bà Grace, theo AFP, là "chưa tng có" và rõ ràng gây "xu h" cho Bc Kinh.

Trung Quốc hin đang n lực thúc đy đ có đi din cp cao trong các cơ quan quc tế. Vic ông Mnh được b nhim Interpol được xem là mt thành công ln trong cuc đua đó. Nhưng theo các chuyên gia chính tr, s sp đ ca ông Mnh hin nay có kh năng s xóa b hoàn toàn n lực này.

Published in Châu Á

Không phải quan chức kinh tế, mà lại chính là một viên chức an ninh lần đầu tiên nói bóng gió về khả năng Mỹ và Việt Nam sẽ ‘cùng khai thác dầu khí’.

khaithac1

Logo Exxon Mobile trên thị trường chứng khoán New York, 2015.

Hé lộ trên được nêu bởi John Bolton - Cố vấn An ninh Mỹ - trong cuộc phỏng vấn của chương trình Hugh Hewitt có tiếng của Mỹ vào ngày 11/10/2018. Một lần nữa John Bolton đã nêu ra những phát ngôn cứng rắn đối với Trung Quốc liên quan đến một Biển Đông đang lộ dần nguy cơ xung đột quân sự Mỹ - Trung.

Mỹ hợp tác với Việt Nam và bất chấp Trung Quốc ?

"Mỹ sẽ hợp tác khai thác dầu khí ở Biển Đông dù có Trung Quốc hay không" - John Bolton nói, tuy không đề cập cụ thể Mỹ sẽ hợp tác khai thác với nước nào trong số các quốc gia đang tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei, Đài Loan.

Phát ngôn thách thức rất đáng chú ý trên của Cố vấn An ninh John Bolton xuất hiện chỉ một ngày sau khi Thượng Viện Hoa Kỳ đã thông qua đạo luật cắt đứt đường lưỡi bò của Trung Quốc trên Biển Đông, và cùng lúc với thông tin chính thức về chuyến thăm Việt Nam bất ngờ vào trung tuần tháng Mười năm 2018 của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis.

Liệu có những gì logic giữa những sự kiện trên, hay cụ thể là giữa phát ngôn của John Bolton và hành động của Jim Mattis ?

Chuyến công du Việt Nam của Jim Mattis cũng là lần thứ hai liên tiếp trong vòng 10 tháng kể từ khi Jim Mattis nhận lãnh chức vụ Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ - một mật độ ‘thăm viếng’ khá dày đặc đối với quốc gia cách Mỹ đến nửa vòng trái đất và khiến giới quan sát chính trị quốc tế phải chú ý bởi tính chất bất thường của nó.

Nhiều giả thiết đã xuất hiện liên quan đến chuyến đi Việt Nam của Jim Mattis : tăng cường sự hiện diện của các hạm đội Mỹ ở khu vực Biển Đông, bảo đảm an ninh hàng hải cho các thương thuyền của Mỹ và các nước phương Tây tại Biển Đông, bán vũ khí cho Việt Nam, có thể đạt một thỏa thuận nào đó với Việt Nam về ‘thuê quân cảng Cam Ranh’, và ‘cùng hợp tác khai thác dầu khí với Việt Nam’.

Trong khi các đợt tuần tra bằng tàu chiến và máy bay của Mỹ vẫn đều đặn gia tăng tại Biển Đông và thậm chí tàu chiến Mỹ còn áp sát đảo Tri Tôn thuộc quần đảo Hoàng Sa - nơi đang ngự trị bởi quân đội Trung Quốc, hai vấn đề khác là Cam Ranh và bán vũ khí cho Việt Nam vẫn chưa có gì rõ ràng, hay nói cách khác là trong lúc chưa có thông tin cụ thể nào về Cam Ranh thì cho tới nay, sau hơn hai năm kể từ khi Tổng thống Obama dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam, Bộ Quốc phòng Việt Nam chỉ mới đặt mua một lô vũ khí giá trị khoảng 100 triệu USD từ Mỹ - chỉ bằng 1/10 giá trị các lô hàng vũ khí mà Việt Nam công bố đã mua của Nga.

Còn về dầu khí, cho tới nay không có biểu hiện rõ ràng về việc Mỹ đã hoặc sẽ hợp tác với những quốc gia như Philippines, Malaysia, Brunei, Đài Loan để khai thác dầu khí ở Biển Đông.

Nhưng hợp đồng cùng khai thác dầu giữa Tập đoàn dầu khí lớn nhất của Mỹ là ExxonMobil với PetroVietnam thì đã nằm trên các bàn giấy hai bên và được công bố cho toàn thế giới biết. Đó là mỏ dầu khí Cá voi Xanh.

Vì sao ExxonMobil không sợ Trung Quốc ?

Sau khi công ty Repsol của Tây Ban Nha bỏ chạy khỏi mỏ Cá Rồng Đỏ, còn Rosneft của Nga dù chưa thoái lui nhưng cũng chẳng thể nhúc nhích - đều trong cơn cám cảnh bởi nạn ‘khủng bố Trung Quốc’, Tập đoàn dầu khí ExxonMobil của Mỹ hiện là niềm an ủi duy nhất cho chính thể Việt Nam thuộc loại văn dốt võ dát và một ngân sách Việt Nam đang sắp lao xuống vực thẳm.

ExxonMobil từng thăm dò và hợp tác với Việt Nam để khai thác mỏ khí đốt Cá Voi Xanh ngoài khơi Quảng Nam, Quảng Ngãi. Mỏ này có trữ lượng đến 150 tỷ mét khối.

Vào tháng Giêng năm 2017, ExxonMobil đã trở thành nhà khai thác khí đốt lớn nhất của Việt Nam sau khi ký kết một hợp đồng trị giá 10 tỷ đô la để khai thác dầu khí trên biển Đông với PetroVietnam.

Vài tháng trước Hội nghị APEC 2017, ExxonMobil còn được Hà Nội bật đèn xanh cho việc thông báo chính thức khởi động dự án đầu tư khai thác khí đốt tại mỏ Cá Voi Xanh. Khi đó, báo chí nhà nước đã hoan hỉ như thể "sống lại" sau vụ Bãi Tư Chính tháng Bảy năm 2017 - khi Repsol, một công ty Tây Ban Nha liên doanh với PetroVietnam để khai thác dầu khí tại khu vực này, đã bị vài trăm tàu Trung Quốc bao vây và gây sức ép đến nỗi cuối cùng Repsol phải lặng lẽ rút lui khỏi Bãi Tư Chính, trong lúc toàn thể Bộ Chính trị lẫn Bộ Quốc phòng Việt Nam ngậm tăm lẫn ngậm đắng nuốt cay vì "có tiền trong túi mà không lấy được".

Kể từ khi Trung Quốc tuyên bố "đường Lưỡi Bò" 9 đoạn chiếm tới 90% diện tích Biển Đông, nhiều hãng dầu khí khác của Mỹ đã bỏ cuộc trước áp lực từ Trung Quốc. Nhưng ExxonMobil vẫn tiếp tục thăm dò và tập đoàn này đã phát hiện mỏ khí đốt lớn nhất của Việt Nam từ trước đến nay, nằm cách đất liền khoảng 100km.

Điều được giới chóp bu Việt Nam xem là ‘lợi thế lớn’ là mỏ Cá Voi Xanh hoàn toàn nằm ngoài bản vẽ "đường lưỡi bò" của Trung Quốc, do đó giới chóp bu Việt Nam không phải quá lo sợ về phản ứng của Bắc Kinh nếu PetroVietnam liên doanh với Mỹ để khai thác khí đốt tại đây.

Trong bối cảnh ngân sách Việt Nam đang nhanh chóng cạn kiệt và đặc biệt đang quá thiếu ngoại tệ để trang trải nợ quốc tế – lên tới 10 - 12 tỷ USD/năm – và để phục vụ cho nhu cầu nhập khẩu hàng hóa từ các nước, đồng thời phải bảo đảm dự trữ ngoại hối, 20 tỷ USD dự kiến khai thác được từ Cá Voi Xanh - được xem là dự án dầu khí lớn nhất của Việt Nam - là con số rất đáng để giới lãnh đạo Việt Nam tỏ một chút can đảm trước "đồng chí tốt" Trung Quốc.

Nhưng vào ngày 7/11/2017 - trùng với thời gian Tổng thống Trump dự Hội nghị thượng đỉnh kinh tế APEC Đà Nẵng mà được báo chí đảng tung hô "thành công tốt đẹp" và "Việt Nam là nước hưởng lợi kinh tế lớn nhất trong APEC", ExxonMobil đã mang lại nỗi thất vọng lớn lao cho giới chóp bu Việt Nam : Chủ tịch Liam Mallon của Công ty Phát triển ExxonMobil đã tuyên bố sẽ hoãn dự án hợp tác với Việt Nam trên biển Đông tới năm 2019, với lời giải thích rất cô đọng : "chúng tôi cần phải đạt được một số thỏa thuận cụ thể" trước khi triển khai đầu tư chính thức.

Khi đó, một số đánh giá đã giả thiết về nguyên nhân chủ yếu và có thể là duy nhất của việc phải hoãn dự án có thể là Trung Quốc gây sức ép mà đã khiến Việt Nam có thể phải điều đình để ExxonMobil tạm ngừng khai thác mỏ Cá Voi Xanh.

Đến tháng Ba năm 2018 khi xảy ra vụ Repsol phải lần thứ hai liên tiếp rút khỏi mỏ Cá Rồng Đỏ, giả thiết đã biến thành thực tế được xác nghiệm một cách sống sượng : vẫn là "đối tác chiến lược toàn diện lớn nhất của Việt Nam" là Trung Quốc đã nhảy bổ vào nhà của giới chóp bu Việt Nam để đòi không được hợp tác với Mỹ mà phải hợp tác với Trung Quốc để khai thác dầu khí.

Vào tháng Tư năm 2018, lần đầu tiên ExxonMobil đã lên tiếng liên quan đến mỏ Cá Voi Xanh. Tuy không xác nhận về một sức ép của Trung Quốc đối với mỏ dầu khí dồi dào trữ lượng này, ExxonMobil vẫn khẳng định kế hoạch và lộ trình sắp tới - một biểu hiện cho thấy tập đoàn này không mấy lo ngại cho dù Bắc Kinh sẽ làm những động tác nhằm bắt buộc ExxonMobil phải rút khỏi mỏ Cá Voi Xanh như đã khiến Repsol phải rút khỏi mỏ Cá Rồng Đỏ.

Trước đó, tập đoàn Mỹ này từng khẳng định rằng dự án này "không nằm ở vùng có tranh chấp", và rằng "chủ quyền là vấn đề chỉ các chính phủ mới có thể quyết định".

Rất có thể, sự tự tin của ExxonMobil khi lên tiếng về mỏ Cá Voi Xanh phát xuất tự sự hiện diện của hàng không mẫu hạm USS Carl Vinson của Mỹ cập cảng Đà Nẵng vào đầu tháng Ba năm 2018, nằm trong chiến lược tăng cường sự hiện diện của Mỹ tại Biển Đông và sẵn sàng đối đầu với hải quân Trung Quốc.

Cái áo mới

Không thể khác hơn và thật ra cũng chẳng còn lựa chọn nào khác, hy vọng mỏng manh còn lại của Việt Nam chỉ còn là Mỹ - đối trọng quân sự duy nhất với Trung Quốc tại Biển Đông. Để Việt Nam có thể ‘can đảm bám Mỹ’, ít nhất cho tới lúc nào mục tiêu khai thác dầu khí để bồi hoàn cho một nền ngân sách rỗng ruột của Việt Nam vẫn còn bị Trung Quốc thẳng tay cấm đoán.

Còn bây giờ đang là những tín hiệu từ Mỹ, chứ không phải Việt Nam.

Hãy kiên nhẫn chờ thêm, và có lẽ không lâu nữa. Nếu trong và sau chuyến công du Việt Nam của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis xuất hiện tin tức về ‘Mỹ cùng hợp tác khai thác dầu khí với Việt Nam ở Biển Đông’ và cái tên Tập đoàn ExxonMobil của Mỹ lại hiện ra một cách sôi nổi lẫn ấn tượng, có thể hình dung rằng cuối cùng thì giới chóp bu Việt Nam cũng phải quyết định bớt thói đu dây tay ba ngả ngớn mà rất dễ té lộn nhào, để chuyển sang tư thế nghiêng ngả về phía Hoa Kỳ với một góc nhỏ nào đó trên hai trục hình học địa - chính trị quốc tế.

Một cách nào đó, cái áo mới của Bộ Chính trị Việt Nam vừa khoác vào có vẻ giống như một lời tuyên chiến không dám ra mặt với Bắc Kinh và sẽ khiến Tập Cận Bình lộn ruột.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 17/10/2018

Published in Diễn đàn

Chỉ riêng trong hai tháng 9-10/2018 Nhật Bản đã liên tục có những tuyên bố và hành động cụ thể nhằm khẳng định sự gắn bó với quyền tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông, bất chấp sự phản đối của Trung Quốc, luôn cho rằng họ có chủ quyền trên hầu hết vùng biển này.

bd1

Tàu chở trực thăng Kaga trong cuộc tập trận ở Ấn Độ Dương ngày 26/09/2018. Reuters/Kim Kyung-Hoon - Ảnh minh họa

Một điểm nổi bật là Tokyo đã không còn ngần ngại trong việc dùng đến quân đội để thực hiện mục tiêu này. Đối với giới phân tích, rõ ràng là Tokyo đang đẩy mạnh chính sách can dự tích cực vào vấn đề Biển Đông được thủ tướng Shinzo Abe đề xướng từ khi ông trở lại cầm quyền từ năm 2012.

Trong bài phân tích "Nhật Bản đối lập với Trung Quốc tại Biển Đông – Japan versus China in the South China Sea", đăng trên trang mạng báo Nhật Bản Nikkei Asian Review ngày 03/10 vừa qua, giáo sư Yoichiro Sato thuộc Đại Học Ritsumeikan Asia Pacific University đã cho rằng Tokyo đi đúng hướng trong việc mở rộng và khẳng định vai trò quân sự của mình trong khu vực, không để cho Bắc Kinh tự do tung hoành.

Tuy nhiên, nhà nghiên cứu này cho rằng Nhật Bản cần phải luôn luôn liên minh chặt chẽ với Washington và các đồng minh của Mỹ, mở rộng hợp tác với các nước trong vùng đồng thời phải thận trọng để tránh một trường hợp như Philippines đã bất ngờ chạy theo Trung Quốc dưới thời tổng thống Duterte hiện nay…

Quyết tâm can dự quân sự

Đối với giáo sư Yoshiro Sato, quyết tâm can dự bằng lực lượng quân sự thể hiện rõ nhất trong vụ Nhật Bản cho tàu ngầm xuống Biển Đông vào trung tuần tháng 9 vừa qua, thậm chí còn tham gia tập trận cùng với một đội chiến hạm Mỹ - Nhật đang có mặt trong khu vực.

Đây được xem là một bước dấn thân mới của Nhật Bản vào vấn đề Biển Đông vì theo giáo sư Sato, đó là lần đầu tiên từ Đệ Nhị Thế Chiến mà một tàu ngầm Nhật Bản xuống tập trận ở Biển Đông.

Một số chuyên gia khác được nhật báo The Japan Times ngày 18/09 trích dẫn còn nhấn mạnh đến sự kiện chưa từng thấy là ngay sau cuộc tập trận, chiếc tàu ngầm Kuroshio của Nhật đã ghé thăm hữu nghị cảng Cam Ranh của Việt Nam, một đối thủ khác của Trung Quốc tại Biển Đông.

Mặt khác, giới lãnh đạo Nhật Bản, từ thủ tướng Abe, cho đến bộ trưởng Quốc Phòng Onodera đều loan báo công khai cuộc tập trận tàu ngầm ở Biển Đông, được giới quan sát cho là nhằm chống lại việc Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông.

Theo giáo sư Sato, đối với những nước công nghiệp lớn khác có lợi ích an ninh ở cấp độ thế giới, thì sự kiện liên quan đến hoạt động của tàu ngầm Nhật Bản đúng là chỉ đáng nêu lên ngắn gọn. Nhưng đối với Tokyo, đó là một động thái quan trọng trong tiến trình phải nói là rón rén hướng đến một vai trò rộng lớn hơn về quốc phòng mà thủ tướng Abe dứt khoát muốn thực hiện.

Cho dù công cuộc điều chỉnh Hiến Pháp chủ hòa chỉ mới ở trong giai đoạn chuẩn bị, nhưng ông Abe đã khéo tận dụng một cách đúng đắn những điều khoản luật hiện hữu để bảo vệ lợi ích của Tokyo.

Giáo sư Sato đánh giá là Nhật Bản đã hành động đúng đắn khi cho mở rộng phạm vi hoạt động, từ vùng biển của mình xuống tận Biển Đông, nơi có những tuyến hàng hải mang tính chất sống còn đối với Nhật Bản về năng lượng và kinh tế. Hơn nữa, đối thủ chiến lược đáng gờm của Nhật là Trung Quốc đang đòi chủ quyền trên các vùng biển đảo của khu vực và gia tăng sự hiện diện quân sự. Dấu hiệu mới nhất cho thấy tình hình căng thẳng leo thang là sự cố tàu chiến Trung Quốc và Mỹ xém đụng nhau ngày 30 tháng 9 vừa qua ở vùng đá Ga Ven có tranh chấp.

Nhật Bản cũng có lý khi gắn liền vai trò đang được mở rộng của mình với vai trò của Mỹ, vì rõ ràng là Nhật chỉ có thể đóng góp phụ thêm cho lực lượng Hải quân Mỹ hùng hậu và quyết đoán hơn nhiều.

Hoạt động gia tăng của Hải Quân Nhật phản ánh việc hai đồng minh cùng đẩy mạnh chiến lược hình thành "Khu vực Ấn Độ Thái Bình Dương tự do và mở", một chiến lược chính trị còn có cả Ấn Độ và Úc cùng tham gia để ngăn chặn sự bành trướng của Trung Quốc.

Mối đe dọa Trung Quốc…

Biển Đông đã trở thành đấu trường nơi mà sự va chạm giữa hai chiến lược hạt nhân của Mỹ và Trung Quốc ngày càng gia tăng. Bước đầu tiên mà Trung Quốc đã thực hiện để cải thiện khả năng đánh trả một cuộc tấn công hạt nhân của Mỹ là đã triển khai tàu ngầm chiến lược ở Biển Đông, hoạt động từ một căn cứ ở đảo Hải Nam.

Duy trì năng lực chống tàu ngầm ở Biển Đông để đối phó với các nỗ lực của Trung Quốc là một nhân tố thiết yếu trong chiến lược của Hải Quân Mỹ, một chiến lược trong đó Nhật càng ngày càng đóng một vai trò hữu ích.

Những thách thức gần đây của Trung Quốc đối với tàu chiến Mỹ và Úc trong những chuyến tuần tra bảo vệ quyền tự do hàng hải ở Biển Đông càng khẳng định tính chất xác đáng của những lời cảnh báo mà Tokyo đưa ra theo đó Trung Quốc là một mối đe dọa chiến lược.

Nhật Bản ngày càng tin chắc rằng Trung Quốc coi Biển Động là lãnh hải của mình. Sự vươn lên của Hải Quân Trung Quốc đang đặt ra một thách thức quân sự ngày càng tăng đối với Mỹ, nhưng trước tiên hết, sức mạnh đó được dùng để ép buộc các quốc gia Đông Nam Á phải chấp nhân đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc ở các vùng tranh chấp như chung quanh Trường Sa chẳng hạn.

Đáp trả của Tokyo

Trước sự hiện diên ngày càng mạnh của Hải Quân Trung Quốc ở Biển Đông, Nhật Bản đã đáp trả bằng cả phương cách ngoại giao lẫn quân sự.

Từ năm 2010, Tokyo đã luôn công khai chỉ trích Trung Quốc về tranh chấp Biển Đông, kêu gọi một giải pháp thương lượng giữa các bên tranh chấp trong đó có Việt Nam và Philippines.

Nhật đã làm việc cùng với Mỹ và một số quốc gia Đông Nam Á để nêu lên giải pháp này trong nhiều diễn đàn khu vực như Thượng đỉnh Đông Á hàng năm. Nhật cũng hợp tác với các quốc gia vùng eo biển Malacca, một chốt giao thông đường biển quan trọng, để đảm bảo an toàn cho tàu buôn qua lại nơi này.

Tokyo đã đóng góp cho những hoạt động chống hải tặc trong vùng và giúp phát triển mạng lưới tuần duyên đã được mở rộng ra các nước ven bờ Ấn Độ Dương. Nhật đã cung cấp tàu tuần tra cho Việt Nam và Philippines từ năm 2015, cho dù đã từ chối yêu cầu của Philippines về máy bay do thám và chống tàu ngầm P3-C.

Trên bình diện rộng lớn hơn, tàu chở trực thăng Izumo đã tham gia cuộc tập trận Malabar ở Biển Đông cùng với Hải quân Mỹ và Ấn Độ vào năm 2017. Nội dung rèn luyện cũng là tập trận chống tàu ngầm.

Có điều, như ghi nhận của giáo sư Sato, khả năng phòng không giới hạn của những chiếc tàu chở trực thăng Nhật Bản không cho phép Tokyo đơn phương hành động ở Biển Đông trong trường hợp có tranh chấp thực thụ. Ngay cả khả năng triển khai chiến đấu cơ F-35 trên tàu Kaga - đang được thảo luận ở Tokyo - cũng chỉ mang lại kết quả giới hạn mà thôi. Trong khi thì năng lực quân sự của Trung Quốc phát triển nhanh chóng với những căn cứ xây dựng trên các đảo đá tranh chấp ở Biển Đông.

Tuy nhiên các chiến dịch của Mỹ trong vùng – với sự tham gia của Nhật – đã ngăn được việc Trung Quốc chuẩn bị triển khai chiến đấu cơ và oanh tạc cơ tại đây và Trung Quốc đã luôn phản đối hoạt động của Hải Quân Nhật ở Biển Đông.

Hiến pháp hiện hành cho phép hoạt động quân sự của Nhật…

Chính sách năng nổ mới về mặt an ninh của Nhật vẫn được thực hiện trong khuôn khổ Hiến Pháp chủ hòa. Điều 9 được diễn giải lại năm 2014, đã cho phép Nhật Bản tham gia các hoạt động phòng thủ chung, mở đường cho việc hợp tác với Mỹ hay đồng minh của Mỹ như Úc, khi nổ ra chiến tranh.

Theo cách diễn giải mới, phạm vi địa lý của công cuộc hợp tác đã được mở rộng ra "bên ngoài vùng Châu Á-Thái Bình Dương", và phạm vi nhiệm vụ của Quân Đội Nhật Bản không còn giới hạn ở việc "hỗ trợ từ phía sau".

Giáo sư Sato nhận thấy Nhật Bản đã làm đúng khi dấn thân nhiều hơn vào Biển Đông, trong bối cảnh Hải Quân Mỹ không còn duy trì được uy thế thống trị áp đảo do đà vươn lên của Hải Quân Trung Quốc.

Tokyo do đó đang bổ sung vào những chỗ thiếu sót của Mỹ, cả về năng lực lẫn uy tín, vào lúc mà sự nghi ngờ ngày càng tăng về cam kết của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với Châu Á.

Nhật Bản cũng có lý khi duy trì một sự thận trọng trong việc hợp tác với các quốc gia Đông Nam Á. Nhật Bản đã tránh không cung cấp các phương tiện tấn công quân sự tinh vi, vì điều này hàm chứa nhiều rủi ro.

Việc chuyển giao vũ khí tối tân có thể gây nên tình trạng bất hòa không mong muốn giữa các quốc gia Đông Nam Á vào lúc mà sự đoàn kết giữa các nước này là điều thiết yếu trong việc chống lại Trung Quốc.

Cũng có nguy cơ một nước chuyển hướng đi theoTrung Quốc, như điều đang xẩy ra với Philippines dưới thời tổng thống Rodrigo Duterte.

Đối với giáo sư Sato, Nhật Bản có thể tiếp tục mở rộng vai trò của mình tại khu vực Biển Đông mà không bị lệ thuộc vào tranh cãi chính trị trong nước về việc cải tổ Hiến Pháp.

Tokyo có thể yên tâm hành động khi theo đúng nhiệm vụ hỗ trợ và thúc giục Hoa Kỳ tôn trọng các cam kết đối với an ninh hàng hải ở vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương. Còn việc đơn phương kết nối với các đối tác địa phương trong vùng Biển Đông thì cần phải được tiến hành thận trọng, đặc biệt là khi cung cấp vũ khí tinh vi.

Tóm lại, Hiến Pháp hiện hành cho phép Nhật Bản tăng cường hợp tác với Hoa Kỳ và các đồng minh của Mỹ, đồng thời ngăn cản không cho Tokyo lún sâu vào những mối quan hệ đầy rủi ro với các đối tác địa phương khó lường.

Mai Vân

Nguồn : RFI, 16/10/2018

Published in Diễn đàn

Cố vấn an ninh quốc gia : Mỹ sẽ khai thác dầu khí ở Biển Đông bất chấp Trung Quốc (RFA, 13/10/2018)

Cố vấn An ninh Mỹ John Bolton mới đây lên tiếng cảnh báo Trung Quốc đã lợi dụng trật tự thế giới quá lâu trong khi Hoa Kỳ đã thất bại trong việc đối phó với Trung Quốc. Ông đồng thời cũng nói đến khả năng Mỹ sẽ hợp tác khai thác dầu khí ở Biển Đông dù có Trung Quốc hay không. Ông John Bolton không nói cụ thể Mỹ sẽ hợp tác khai thác với nước nào trong số các quốc gia đòi chủ quyền ở Biển Đông bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei, Đài Loan.

bd1

Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton tại một họp báo ở Nhà Trắng, Washington DC hôm 3/10/2018 - AFP

Ông John Bolton nói điều này trong cuộc phỏng vấn của chương trình Hugh Hewitt nổi tiếng của Mỹ hôm 11/10 vừa qua.

Ông John Bolton nói ông cho rằng sẽ có thêm những khai thác tài nguyên thiên nhiên ở vùng Biển Đông dù có hợp tác với Trung Quốc hay không. "Họ cần phải biết rằng họ không thể đạt được sự đã rồi tại khu vực này. Đây không phải là một tỉnh của Trung Quốc và sẽ không bao giờ là một tỉnh của Trung Quốc", Cố vấn An ninh John Bolton nói.

Phát biểu của giới chức cao cấp chính phủ Mỹ được đưa ra sau khi có tin cho biết Hoa Kỳ có kế hoạch có những phô diễn sức mạnh ở Biển Đông vào tháng 11 tới, trùng hợp với chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Philippines.

Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ có kế hoạch thực hiện một loạt các hoạt động ở Biển Đông trong thời gian một tuần để cảnh cáo Trung Quốc và cho thấy sự quyết tâm của Mỹ trong việc đối phó với những hoạt động quân sự hoá của Trung Quốc tại vùng nước tranh chấp.

Cố vấn An ninh John Bolton cũng nói đến chương trình tự do hàng hải mà Mỹ đã tiến hành ở Biển Đông trong những năm qua để thách thức các đòi hỏi quá đáng của Trung Quốc ở khu vực này. Ông nói Hoa Kỳ và các nước đồng minh sẽ còn tiếp tục cho tàu đi qua khu vực này nhiều hơn trong thời gian tới.

*****************

Trung Quốc sẽ phản đối đàm phán phân định ranh giới biển giữa Việt Nam và Philippines (RFA, 13/10/2018)

Một chuyên gia về an ninh và chính trị khu vực châu Á cho biết Trung Quốc sẽ phản đối những đàm phán giữa Philippines và Việt Nam về ranh giới trên biển.

bd2

Bản đồ cho thấy các vùng đòi chủ quyền của các quốc gia trên Biển Đông - AFP

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte hôm 12/10 cho biết có khả năng Philippines và Việt Nam sẽ tiến hành đàm phán phân định ranh giới trên biển.

Trong bài phân tích được đăng tải trên trang scribd hôm 12/10, Giáo sư Carl Thayer thuộc học viện Quốc phòng Úc viết rằng : "Trung Quốc sẽ phản đối (đàm phán này) vì Trung Quốc đòi chủ quyền đối với tất cả các thực thể và vùng nước tiếp giáp các thực thể ở Biển Đông nằm trong vùng đứt khúc 9 đoạn. Tuy nhiên những đòi hỏi của Trung Quốc không dựa vào Công ước về Luật biển của Liên Hiệp Quốc ở khu vực Trường Sa. Trung Quốc cũng chưa đưa ra đường cơ sở đối với các đảo nhân tạo mà nước này xây lấp"

Theo Giáo sư Carl Thayer, hai trong số những đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây lấp là Subi và Vành Khăn nằm dưới mực nước nên không thể có bất kỳ vùng nước chủ quyền nào. Trong khi đó Việt Nam cũng luôn nói rằng Việt Nam sẽ đàm phán ranh giới biển với các nước khác nếu không có nước thứ ba tham gia.

Vào năm 2016, Toà Trọng tài Quốc tế ở The Hague đã ra phán quyết bác bỏ tính hợp lệ của đường đứt khúc 9 đoạn, đồng thời khẳng định các thực thể ở Trường Sa không phải là các đảo có thể duy trì được sự sống lâu dài. Điều này có nghĩa là các thực thể ở Trường Sa không thể có vùng đặc quyền kinh tế. Trung Quốc không chấp nhận phán quyết của tòa.

Truyền thông Philippines trích lời Tổng thống Duterte hôm 12/10 nói rằng Manila không hề bỏ qua phán quyết của Toà Trọng tài Quốc tế.

Theo Giáo sư Carl Thayer, việc đàm phán phân định ranh giới trên Biển Đông đã từng diễn ra trong quá khứ giữa các quốc gia. Trung Quốc và Việt Nam cũng đã đạt được thoả thuận trong việc phân định ranh giới ở Vịnh Bắc Bộ. Indonesia và Việt Nam cũng đã đạt được thoả thuận trong phân định vùng thềm lục địa và hiện đang đàm phán về vùng đặc quyền kinh tế chồng lấn.

Cuối cùng theo Giáo sư Carl Thayer, việc đàm phán thành công giữa Philippines và Việt Nam có thể là một lợi thế cho các nước ASEAN trong việc đàm phán đưa ra văn bản cuối cùng về Bộ Quy tắc về ứng xử ở Biển Đông với Trung Quốc.

Published in Châu Á

Việt Nam – Nhật Bản ‘tay trong tay’ cùng nhau duy trì hòa bình Biển Đông (Người Việt, 08/10/2018)

Nhật Bản và Việt Nam đồng ý hợp tác với nhau "tay trong tay" để duy trì hòa bình, ổn định tại khu vực Biển Đông, nơi Việt Nam đang tranh chấp chủ quyền biển đảo với Trung Quốc.

bd1

Tàu khu trục chở trực thăng của Nhật trong cuộc thăm viếng Phi Luật Tân. (Hình : TED ALJIBE/AFP/Getty Images)

Tuy Nhật Bản không tranh chấp chủ quyền biển đảo trên Biển Đông nhưng hàng hóa đi và đến nước Nhật cũng đi qua vùng biển bận rộn nhất thế giới này. Bắc Kinh đã xây dựng 7 bãi đá ngầm cướp của Việt Nam từ thập niên 1980 thành 7 đảo nhân tạo, trên đó là các căn cứ quân sự khổng lồ, mưu toan độc chiếm toàn bộ khu vực.

Bắc Kinh bất chấp chữ ký của mình trên bản Tuyên Bố Ứng Xử trên Biển Đông đã ký với các nước ASEAN đòi hỏi các bên liên quan tranh chấp chủ quyền phải giữ nguyên trạng.

Theo tường thuật trên tờ South China Morning Post (SCMP) về cuộc họp báo tổ chức ở Tokyo hôm Thứ Hai 8/10/2018 cùng với ông thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe nói rằng ông đồng hành "tay trong tay" cùng với ông Phúc để nhất định thể hiện một khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương tự do và mở, bao gồm cả Biển Đông.

Trong cuộc họp báo, tuy ông Nguyễn Xuân Phúc không nêu tên Trung Quốc nhưng ông đã cùng ông Abe xác quyết nhu cầu bảo đảm hòa bình, an toàn hải hành và phi hành qua khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương.

"Tôi hoan nghênh các nỗ lực và sự hậu thuẫn của Nhật Bản cũng như các sáng kiến để bảo đảm thịnh vượng kinh tế, tự do thương mại và hải hành phi hành ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương". SCMP dẫn lời ông Phúc.

Ông Nguyễn Xuân Phúc cầm đầu phái đoàn Việt Nam đến Tokyo dự cuộc họp thượng đỉnh hợp tác phát triển tiểu vùng Mekong và Nhật Bản trong đó gồm cả các nước Cambodia, Lào, Myanmar và Thái Lan. Dịp này, phía Việt Nam đã gặp riêng Nhật, ký kết một số văn kiện hợp tác.

Việt Nam xuất cảng thủy sản sang Nhật nhưng nhiều lần đã bị cảnh cáo về mức độ an toàn, dư lượng thuốc kháng sinh quá độ. Nhân dịp này, Nhật loan báo viện trợ cho Việt Nam một số trang thiết bị kiểm soát độ an toàn thực phẩm trị giá 11 triệu đô la.

Tháng trước, Nhật Bản cho nhóm tàu khu trục hạm chở trực thăng JS Kaga, tàu ngầm đi trên Biển Đông trong hành trình tập trận chung với các chiến hạm Mỹ và một số đối tác khu vực trên Biển Đông và Ấn Độ Dương qua chương trình kéo dài hai tháng.

Những năm qua, chưa bao giờ chiến hạm Nhật Bản thực hiện các chuyến tuần tra "tự do hải hành" độc lập như Mỹ trên Biển Đông. Tuy nhiên, chiến hạm các loại của Nhật cũng đã nhiều lần đi qua Biển Đông cũng như thăm viếng các cảng ở khu vực, trong đó có Việt Nam.

Thông tấn xã chính thức của Việt Nam tường thuật cuộc họp báo nói trên của ông Phúc với ông Abe viết rằng về vấn đề Biển Đông ông Nguyễn Xuân Phúc xác nhận "hai bên khẳng định tầm quan trọng của việc bảo đảm hòa bình, an ninh, an toàn, tự do hàng không, hàng hải ở Biển Đông ; kiềm chế không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, gây xói mòn lòng tin ; ủng hộ giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, Công ước Luật biển 1982 (UNCLOS), tôn trọng các tiến trình ngoại giao, pháp lý ; thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), sớm hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) thực chất, hiệu quả và có hiệu lực pháp lý".

Lời lẽ này thấy được lập đi lập lại trong tất cả các cuộc tiếp xúc cấp cao giữa các lãnh tụ Hà Nội với nước ngoài.

Cuộc họp giữa phái đoàn ông Nguyễn Xuân Phúc và thủ tướng Nhật Abe diễn ra trong bối cảnh gia tăng căng thẳng trên Biển Đông khi Trung Quốc cho một chiếc khu trục hạm chận đầu chiếc khu trục hạm Mỹ USS Decatur tại khu vực gần đảo nhân tạo Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa hôm Chủ Nhật trước. Chiến hạm Mỹ đã phải đổi hướng để tránh va chạm.

Vài ngày trước đó, hai pháo đài bay B-52 cũng đã bay ngang qua Biển Đông và một đơn vị Thủy quân lục chiến Mỹ cũng đã tập trận trên biển tại khu vực. Ba biến cố liên tiếp diễn ra trong vòng một tuần lễ trên Biển Đông là một tín hiệu chưa từng có trước đây mà Hoa Thịnh Đốn nhắn gửi tới Bắc Kinh.

Cuối tuần vừa qua, phó tổng thống Mike Pence còn cảnh cáo nước Mỹ "không để bị đe dọa" trên Biển Đông và lực lượng Mỹ tiếp tục hải hành cũng như phi hành qua bất cứ khu vực nào trên thế giới theo luật lệ quốc tế.

Hoa Kỳ cũng như Việt Nam và các nước khác bác bỏ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc trên các đảo và đảo nhân tạo mà Bắc Kinh xây dựng các căn cứ quân sự quy mô trên Biển Đông.

Cuối tuần qua, cũng có tin lực lượng Hoa Kỳ đang chuẩn bị một loạt hoạt động rất lớn trên Biển Đông kéo dài một tuần lễ dự trù trong Tháng 11 tới đây. Tham dự cuộc biểu dương sức mạnh bao gồm cả tàu chiến, máy bay và Thủy quân lục chiến chi tiết thế nào hiện chưa thấy được đề cập, chỉ biết là để cảnh cáo tham vọng bá quyền bành trướng của Bắc Kinh. (TN)

*****************

Hàn Quốc loan báo viện trợ hộ tống hạm cho Việt Nam (Người Việt, 07/10/2018)

Hàn Quốc sắp sửa chuyển giao cho Việt Nam, dự trù trong cuối tháng Mười, chiếc hộ tống hạm săn ngầm thứ hai thuộc lớp Pohang được cho nghỉ hưu.

vn2

Tàu hộ tống hạm săn ngầm lớp Pohang của Hàn Quốc. (Hình : Wikipedia)

Tờ Đất Việt thuật lời ông Kim Do Hyon, đại sứ Hàn Quốc tại Việt Nam, loan báo hôm 4 tháng Mười, 2018 khi họ tổ chức kỷ niệm Lễ quốc khánh và Ngày quân đội Đại Hàn Dân Quốc. Năm ngoái, Hàn Quốc đã viện trợ cho Việt Nam một chiếc lớp Pohang, trọng tải 1,200 tấn và đã được đổi số hiệu thành HQ 18.

Cả hai tàu đều là những hộ tống hạm do Hàn Quốc đóng hồi giữa thập niên 1980 nay họ cho nghỉ hưu và thay thế bằng những chiến ham mới trang bị tân tiến hơn. Các tàu lớp Pohang đã được Hàn Quốc viện trợ từ từ cho một số nước nghèo khu vực như Việt Nam, Thái Lan, Philippines và cả Ai Cập tại Trung Đông.

Theo Wikipedia, hộ tống hạm săn ngầm lớp Pohang mang số PCC-765 dự trù chuyển giao cho Việt Nam dài 88 mét, chiều rộng 10 mét ; mớn nước 2.9 mét ; trọng tải từ 1,200 đến 1,300 tấn ; vận tốc tối đa 32 hải lý với tầm hoạt động 4,000 hải lý và thủy thủ đoàn 95 người.

Trước khi chuyển giao, lớp tàu Pohang được trang bị 2 khẩu pháo Oto Melara Compact cỡ 76.2 mm cả phía trước và đuôi tàu. Đồng thời còn có 2 hệ thống pháo bắn nhanh 40mm để tiêu diệt các mục tiêu cỡ nhỏ cũng như phòng không, chống máy bay bay thấp và hỏa tiễn chống hạm. Để chống tàu ngầm, lớp Pohang có 2 hệ thống 3 ống phóng ngư lôi hạng nhẹ Mk 32 cỡ 324 mm. Về hệ thống điện tử, tàu được trang bị radar trinh sát, hệ thống điều khiển hỏa lực, thiết bị ngắm bắn quang học cùng với thiết bị định vị thủy âm (sonar).

Theo tờ Đất Việt, khi Hàn Quốc chuyển giao cho Hải Quân Ai Cập tàu Sokcho (PCC-778) và chiếc Chungju (PCC-762) cho Hải Quân Philippines, các tàu này chỉ bị tháo bỏ duy nhất cụm ống phóng ngư lôi. Tuy nhiên, khi chuyển giao cho Việt Nam chiếc PCC-761 nay mang số HQ 18, tàu chỉ được giữ lại một pháo Oto Melara Compact, 1 pháo Dardo và lắp đặt thêm 1 ụ pháo Sea Vulcan.

Người ta không rõ chiếc tàu sắp giao sẽ được giữ lại những gì và sau này phía Việt Nam phải tự trang bị những gì. Hàn Quốc đã viện trợ cho Việt Nam 3 tàu cảnh sát biển trong đó có một chiếc 1,000 tấn, cũng là các tàu đã được cho nghỉ hưu.

Việt Nam và Hàn Quốc ký kết đối tác chiến lược từ năm 2009 và Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Hàn Quốc trong ASEAN. Các nhà đầu tư Hàn Quốc ào đến Việt Nam mở hãng xưởng sản xuất để lợi dụng giá nhân công rẻ, trong đó nổi tiếng nhất là hãng điện thoại Samsung. Con số thống kê ngoại thương của Việt Nam tốt đẹp hàng năm một phần lớn nhờ cậy vào giới đầu tư ngoại quốc, đặc biệt là các nhà đầu tư Hàn Quốc.

Hà Nội còn đang hy vọng chính phủ Hàn Quốc có thể bàn giao thêm một chiếc tàu lớn hơn thuộc lớp Ulsan có trọng tải 2,350 tấn mà đại sứ Hàn Quốc đề cập hồi tháng Ba vừa qua, theo tin báo Soha.

Năm 1975, vào thời điểm Việt Nam Cộng Hòa sụp đổ, nền kinh tế thương mại của Hàn Quốc cũng chỉ tương đương như miền Nam Việt Nam. Sau đó, các chính phủ liên tiếp của Hàn Quốc đưa ra các kết hoạch phát triển kinh tế hiệu quả, trở thành một trong những cường quốc kinh tế trên thế giới. Ngày nay họ tự sản xuất được đủ mọi thứ võ khí tối tân từ tàu ngầm, tàu mặt nước cỡ lớn, máy bay chiến đầu, xe tăng, đại bác tự hành mà nhiều phiên bản xuất cảng tới nhiều nước khác. Trong khi đó, Việt Nam thì vẫn còn ngửa tay xin các đồ phế thải. (TN)

Published in Châu Á

Trong những ngày cuối tháng 9, đầu tháng 10/2018, Mỹ cùng đồng minh liên tục thách thức tham vọng của Trung Quốc tại Biển Đông, nhằm bảo vệ quyền "tự do hàng hải", đặc biệt là gia tăng tập trận hay đưa tàu chiến vào phạm vi 12 hải lý các thực thể địa lý, do Bắc Kinh kiểm soát tại quần đảo Trường Sa. Trung Quốc điều tàu ngăn chặn. Nhiều nhà quan sát nói đến nguy cơ bùng nổ chiến tranh cục bộ. Washington hành xử ra sao trước tham vọng của Bắc Kinh trong thời gian tới ?

great1

Trung Quốc xây dựng cả một đô thị ở quần đảo Trường Sa. Trong ảnh, đá Xu Bi, nơi Trung Quốc đã xây dựng 1 phi đạo cùng nhiều cơ sở quân sự. Ảnh chụp ngày 21/04/2017. Reuters/Erik de Castro

RFI xin giới thiệu các phân tích và dự báo nhà nghiên cứu Sean R. Liedman, làm việc tại Center for a New Americain Security (1). Bài viết mang tựa đề "The Evolution of U.S. Strategy in the South China Sea", được đăng tải trong cuốn Great Power, Grand Strategie : The New Game in the South China Sea (2), ra mắt đầu năm nay.

Trước khi nói đến ba kịch bản Hoa Kỳ có thể tiến hành để đối phó với các hoạt động bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông, nhà phân tích Liedman điểm lại các diễn biến của chiến lược Biển Đông của Mỹ đối với Trung Quốc, được đặt trên cái nền quan hệ song phương nói chung từ năm 1949 đến nay. Ông Sean R. Liedman đặc biệt nhấn mạnh đến giai đoạn "vừa cạnh tranh, vừa hợp tác" ("coopetition") của Hoa Kỳ với Trung Quốc, khởi sự từ năm 2001 đến nay.

Tình hình Biển Đông đột ngột căng thẳng kể từ năm 2009, với nhiều hành động gây hấn của Trung Quốc nhắm vào tàu cá nước ngoài, các hoạt động thăm dò của các nước láng giềng như Việt Nam trong vùng đặc quyền kinh tế kinh tế, hay việc kiểm soát trên thực tế bãi cạn Scarbourough, nằm hoàn toàn trong phạm vi 200 hải lý của Philippines.

Trung Quốc tận dụng khoảng trống quyền lực quốc tế

Các hành động gây hấn của Trung Quốc gia tăng trong bối cảnh các quốc gia ven Biển Đông đệ nạp hồ sơ lên Ủy ban Ranh giới Thềm lục địa của Liên Hiệp Quốc (Commission on the Limits of the Continental Shelf United Nations - CLCS) năm 2009, và nhất là vụ kiện lịch sử của Philippines lên Tòa Trọng Tài Thường Trực Liên Hiệp Quốc, có trụ sở tại La Haye, khởi sự từ đầu năm 2013. Năm 2014, lợi dụng sự vắng mặt của binh sĩ Philippines, Trung Quốc xâm chiếm bãi cạn Second Thomas Shoal.

Tuy nhiên, hành động ghê gớm nhất của Trung Quốc chính là việc bồi đắp và xây cất các công trình có thể dùng cho hoạt động quân sự tại 7 thực thể địa lý ở quần đảo Trường Sa, trong đó ba thực thể, Đá Xu Bi (Subi Reef), Đá Chữ Thập (Fiery Cross Reef) và Đá Vành Khăn (Mischief Reef), có quy mô lớn nhất, có thể là nơi đồn trú hàng nghìn binh sĩ, với cảng biển, đường bay cho máy bay quân sự lớn, cùng nhiều công trình quân sự kiên cố khác, nơi Bắc Kinh có thể bố trí các tổ hợp tên lửa chống hạm và đất đối không.

Điều đáng lưu ý là các hoạt động bồi đắp và xây dựng đảo nhân tạo diễn ra dồn dập trong khoảng thời gian hai năm 2014-2015, vào đúng thời điểm mà Tòa Trọng Tài Thường Trực của Liên Hiệp Quốc chuẩn bị ra phán quyết về vụ Manila kiện Bắc Kinh.

Theo nhiều chuyên gia, hoạt động xây đắp đắp, với tổng diện tích hàng nghìn acre, với tốc độ nhanh chóng như vậy, là chưa từng có trong lịch sử nhân loại. Việc xây dựng nói trên đã phá hủy hoàn toàn hệ sinh thái ở nhiều nơi, đến mức không thể hồi phục.

Chính sách Obama : dễ khiến Trung Quốc lấn lướt

Nhà nghiên cứu Sean R. Liedman tóm lược lại phản ứng của chính quyền tiền nhiệm Obama trước các hoạt động bành trướng quy mô lớn của Trung Quốc tại Biển Đông. Cho đến đợt xây cất ồ ạt các đảo nhân tạo, về Biển Đông Washington duy trì một chính sách nhất quán từ 20 năm qua. Đó là kiên quyết chống lại việc sử dụng sức mạnh, hay đe dọa dùng sức mạnh để giải quyết các tranh chấp, yêu cầu các bên liên quan kiềm chế tránh làm tình hình căng thẳng hơn, để bảo đảm an ninh và ổn đinh, bảo đảm tự do hàng hải ở vùng biển huyết mạch của thế giới. Cũng như khuyến khích Trung Quốc trỗi dậy một cách hòa bình. Bên cạnh đó, Hoa Kỳ cũng tuyên bố không đứng về bên nào trong các tranh chấp chủ quyền đối với các thực thể địa lý trên Biển Đông.

Tuy nhiên, trước các hành động gây hấn quy mô lớn của Trung Quốc trong những năm 2014-2015, chính quyền Obama đã buộc phải thay đổi định hướng. Theo chuyên gia Mỹ, phải ghi nhận là chính sách của tổng thống Obama trong thời gian này, đã có một tác dụng nhất định, cụ thể là đã gây được thiện cảm của nhiều nước ven Biển Đông, đặc biệt là Việt Nam. Quan hệ hợp tác với Việt Nam hay Malaysia đã được siết chặt kể từ những năm 2013, 2014.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy chính sách về Biển Đông của người tiền nhiệm Obama được tác giả đánh giá là đã không đủ mạnh, để buộc Bắc Kinh phải tuân thủ luật pháp quốc tế, nhất là phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực, bác bỏ hoàn toàn yêu sách chủ quyền của Trung Quốc (theo hình 9 vạch, hay còn lại là đường Lưỡi bò), bác bỏ các hành động xâm phạm quyền chủ quyền của Philippines tại khu vực đặc quyền kinh tế…. Một số trong bốn cuộc tuần tra bảo vệ tự do hàng hải, thời Obama đã không đủ rõ ràng về mục tiêu, nên đã không có tác dụng răn đe với Trung Quốc.

Ngược lại chính sách này cho thấy Bắc Kinh không phải trả giá gì nhiều cho các hành động vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế về biển, vì vậy chẳng khác nào kích thích Trung Quốc được đằng chân lân đằng đầu.

"Nhân nhượng" : Kịch bản thứ nhất

Trong thời gian tới, Hoa Kỳ cần chọn chiến lược nào ? Nhà nghiên cứu Sean R. Liedman chỉ ra ba kịch bản, cùng các điểm mạnh, điểm yếu, cũng như các biện pháp cụ thể để thực thi. Kịch bản thứ nhất mang tên là "Nhân nhượng", có nghĩa là sự nối tiếp chính sách thời tổng thống Obama, mà trong đó, Biển Đông không thực sự là vấn đề trung tâm trong quan hệ Mỹ-Trung.

Theo những người ủng hộ kịch bản này, thì Hoa Kỳ rất cần đến Trung Quốc hợp tác trong các hồ sơ quan trọng khác, như hạt nhân Iran, phi hạt nhân hóa Bắc Triều Tiên, biến đổi khí hậu, an ninh mạng, sở hữu trí tuệ, chính sách tiền tệ quốc tế, hay quan hệ với Đài Loan… Mặt khác, Washington cũng phải dè chừng Biển Đông nóng lên có thể kích động chủ nghĩa dân tộc cực đoan tại Trung Quốc. Về mặt quân sự, những người ủng hộ phương án này cho rằng các đảo nhân tạo của Trung Quốc không đáng sợ. Nếu xung đột bùng nổ, quân đội Mỹ có thể dễ dàng vô hiệu hóa các đảo này nhanh chóng.

Chiến lược của Hoa Kỳ trong trường hợp này sẽ là cảnh báo để ngăn chặn các hoạt động quân sự hóa tiếp theo, khuyến khích các thương thuyết song phương để giải quyết bất đồng, hay hỗ trợ các cơ chế đa phương, bao hàm cả Trung Quốc, và nhấn mạnh đến các hợp tác với Trung Quốc trong nhiều hồ sơ lớn khác. Điểm nổi bật của kịch bản này là "tránh mọi nguy cơ đối đầu trực tiếp".

Điểm yếu lớn nhất của tiếp cận này, theo tác giả, là sẽ làm cho luật pháp quốc tế ngày càng trở nên mất thiêng. Trong mọi đàm phán song phương với các láng giềng, bao giờ Trung Quốc cũng đứng ở thế mạnh. Kịch bản này chắc chắn sẽ đi liền với viễn cảnh Bắc Kinh tiếp tục đẩy mạnh bành trướng mỗi khi có cơ hội.

"Nguyên trạng" : Kịch bản thứ hai

Kịch bản thứ hai được tác giả gọi là "Nguyên trạng". Điểm cơ bản là công nhân chủ quyền của tất cả các quốc gia ven bờ, dựa trên kiểm soát thực tế hiện nay. Kịch bản này nhiều người coi là "các bên cùng thắng", việc đi lại trên Biển Đông được thực thi theo luật pháp quốc tế.

Các biện pháp thực thi kịch bản bao gồm, việc tiến hành các cuộc tuần tra bảo vệ tự do đi lại, trên biển và trên không. Cổ vũ sự tham gia của các quốc gia ngoài khu vực, như Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc… vào các hoạt động nói trên. Mọi hành động gây hấn mới của Trung Quốc sẽ bị ngăn chặn bằng vũ lực.

Bên cạnh các ưu điểm kể trên, theo tác giả, kịch bản này có điểm bất lợi là rất có khả năng sẽ đi liền với việc kích thích hoạt động bồi đắp xây dựng tại tất cả các thực thể địa lý ở Biển Đông, trước ngày thỏa thuận chính thức có hiệu lực. Bên cạnh đó, việc thương thuyết để đạt được các thỏa thuận là không dễ dàng, và trong thời gian đó, Trung Quốc có thể khai thác để giành nhiều lợi thế về chính trị.

"Khôi phục như trước" : Kịch bản thượng tôn pháp luật

Còn lại một kịch bản thứ ba "Khôi phục như trước" được tác giả coi là, tuy khó thực hiện, nhưng phù hợp với tinh thần thượng tôn pháp luật quốc tế. Đó là buộc Trung Quốc phải khôi phục lại tình trạng trước khi có các hành động lấn chiếm bất hợp pháp của Bắc Kinh. Năm 2017, ngoại trưởng Mỹ vào thời điểm đó, ông Rex Tillerson, tuyên bố : Thứ nhất, chấm dứt xây dựng đảo, thứ hai, Trung Quốc sẽ không được phép tiếp cận các thực thể này. Kịch bản này, vào thời điểm đó, đã bị truyền thông Nhà nước Trung Quốc phản đối dữ dội, với đe dọa, sẽ có chiến tranh.

Tuy nhiên, theo nhà nghiên cứu Mỹ, Hoa Kỳ hoàn toàn có khả năng thực thi giải pháp triệt để này, mà không buộc phải dùng các biện pháp quân sự. Một trong các biện pháp được nêu ra để thực thi kịch bản này, là trừng phạt có trọng điểm nhằm vào các doanh nghiệp Trung Quốc liên quan đến các thực thể địa lý mà Trung Quốc chiếm giữ bất hợp pháp. Ví dụ như công ty hàng không đảo Hải Nam, các công ty truyền thông như China Mobile, China Telecom, China United Telecom, nơi cung cấp dịch vụ viễn thông, giao thông cho các đảo. Hay các công ty đã tham gia bồi đắp, xây dựng đảo.

Sức mạnh của pháp lý và đoàn kết quốc tế

Hàng loạt biện pháp pháp lý khác có thể dùng để gây áp lực với Trung Quốc, trong đó có tạo sự đồng thuận về ngoại giao quốc tế, buộc Trung Quốc phải thực thi phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực về Biển Đông… Để thực thi kịch bản này, Hoa Kỳ chắc chắn phải chấp nhận quan hệ với Bắc Kinh sẽ có nhiều rạn nứt, chủ nghĩa dân tộc tại Trung Quốc có thể bị kích động, khiến khủng hoảng Biển Đông lan rộng… Hoa Kỳ và các đồng minh, đối tác cần theo sát, để kịp thời đối phó.

Bài nghiên cứu của chuyên gia Sean R. Liedman được công bố đầu năm nay. Thực tế cho thấy một số biện pháp như ông đã nêu ra trong kịch bản thứ ba, như tước quyền tham gia của Trung Quốc vào các hoạt động quốc tế lớn, ví dụ cuộc tập trận đa quốc gia Rimpac mùa hè 2018, đã được chính quyền Donald Trump thực thi. Tuy nhiên, cho đến nay, chưa rõ chính quyền Mỹ có kiên quyết chọn kịch bản thứ ba, để pháp luật quốc tế được thượng tôn tại Biển Đông hay không ? Và các đồng minh, đối tác khu vực và quốc tế có thái độ như thế nào ?

Trọng Thành

Nguồn : RFI, 08/10/2018

Ghi chú

1. Ông Sean R. Liedman từng phục vụ 25 năm trong Hải Quân Mỹ, và là người sáng lập, đương kim chủ tịch cơ sở tư vấn hàng hải Eagle Strategy, Inc. Ông cũng từng là trợ lý phó tư lệnh Bộ Chỉ Huy Trung Tâm Mỹ, phụ trách vùng Trung Đông (CENTCOM).

2. Nhà xuất bản Viện Hải Quân Mỹ (Naval Institute Press), năm 2018.

Published in Diễn đàn

Biển Đông : Đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc ngày càng bị thách thức (RFI, 02/10/2018)

Kể từ ngày 02/10/2018, cuộc tập trận thường niên của 5 nước trong khối Ngũ Cường bao gồm Anh, Úc, New Zealand, Malaysia và Singapore bắt đầu diễn ra tại vùng Biển Đông. Nhân sự kiện này, các nước ngoài khu vực đã đưa chiến hạm vào khu vực, một sự kiện được nhiều nhà phân tích cho là sẽ tạo áp lực trên Trung Quốc, nước đã đòi hỏi chủ quyền trên hầu như toàn bộ vùng Biển Đông, và muốn các nước khác phải xin phép khi đi vào trong khu vực.

bd1

Tầu chiến Nhật Bản trong một đợt tham gia tập trận với hải quân Anh ở Ấn Độ Dương, ngày 26/09/2018. Reuters/Kim Kyung-Hoon

Cuộc diễn tập quân sự của nhóm 5 nước trong khối Hiệp Ước Phòng Thủ Ngũ Cường (Five Power Defence Arrangements FPDA) sẽ kéo dài cho đến ngày 19/10, và theo hãng tin Úc AAP, sẽ diễn ra tại Biển Đông.

Điểm mà giới quan sát chú ý là các nước như Úc, New Zealand, và cả Anh Quốc đã loan báo gởi tàu và máy bay đến tham gia diễn tập. Úc chẳng hạn, cho biết sẽ phái hai tàu Hải Quân, 9 chiến đấu cơ F/A-18 Hornet, cùng 4 máy bay quân sự khác đến tham gia. New Zealand cũng góp mặt với khu trục hạm Te Mana, trong lúc chiến hạm Anh Argyll, trên đường đến cuộc tập huấn, đã cùng luyện tập với chiến hạm Nhật Bản ngoài Ấn Độ Dương.

Dĩ nhiên là nội dung thao diễn của các quốc gia trong khối Ngũ Cường không liên can gì tới tranh chấp Biển Đông giữa Trung Quốc với 4 nước ASEAN quanh Biển Đông, nhưng mật độ cao của chiến hạm ngoài khu vực trong vùng được cho là sẽ làm Trung Quốc bất an, trong bối cảnh Bắc Kinh tự nhận mình là chủ nhân của hầu hết Biển Đông, và luôn luôn dọa nạt nước khác mỗi khi lên án tàu thuyền nước họ đi vào vùng mà Trung Quốc cho là lãnh hải của mình.

Theo ghi nhận của nhật báo Hồng Kông South China Morning Post trong số ra ngày 01/10, bối cảnh hiện nay không mấy thuận lợi cho Trung Quốc và "Bắc Kinh đang phải đối mặt với những thách thức ngày càng nhiều đối với các yêu sách chủ quyền của họ trên Biển Đông", vì các cường quốc lớn ngoài vùng đang càng lúc càng tăng cường sự hiện diện trong khu vực.

Đi đầu vẫn là Mỹ, đã tăng cường các chiến dịch không quân và hải quân để thách thức các "yêu sách quá đáng" của Trung Quốc. Ví dụ rõ nhất là chuyến tuần tra hôm Chủ Nhật 30/09 của khu trục hạm USS Decatur vào bên trong vùng 12 hải lý của đá Ga Ven và Gạc Ma.

Bên cạnh đó, trong khu vực thì Úc, và nhất là Nhật Bản, đều tỏ thái độ ủng hộ việc thực thi quyền tự do hàng hải tại Biển Đông. Ngoài khu vực, phải kể đến các động thái của Pháp và mới đây là của Anh.

Theo SCMP, nhiều chuyên gia phân tích nghĩ rằng trong bối cảnh Hoa Kỳ cứng rắn hơn với Trung Quốc trên vấn đề Biển Đông, các đồng minh, đối tác của Mỹ khó có thể đứng ngoài.

Chuyên gia an ninh hàng hải Collin Koh thuộc Đại Học Kỹ Thuật Nanyang tại Singapore nhận định :

"Sự hiện diện của Mỹ ở Biển Đông không phải là điều đáng chú ý duy nhất nữa. Ta có thể thấy rằng các cường quốc khác cũng tăng cường sự hiện diện quân sự của mình tại đây".

Chuyên gia Trung Quốc Ngô Sĩ Tồn, viện trưởng Viện Nghiên Cứu Nam Hải (tức Biển Đông) của Trung Quốc cho rằng chính thái độ quyết đoán hẳn lên của Trung Quốc trong việc khẳng định chủ quyền, được các đảo nhân tạo mới bồi đắp ở Biển Đông hỗ trợ, đã khiến Mỹ cứng rắn hơn :

"Điều đó đã gây áp lực lên Mỹ, và Washington đã kêu gọi các đồng minh như Nhật Bản và Anh, thậm chí là cả Úc, cùng tham gia vào việc đảm bảo tự do hàng hải trên Biển Đông".

Trọng Nghĩa

****************

Biển Đông : Tàu Trung Quốc bị tố gây nguy hiểm cho tàu Mỹ (RFI, 02/10/2018)

Ngày 02/10/2018, Bắc Kinh đã lớn tiếng đả kích Mỹ "xâm phạm chủ quyền lãnh thổ" Trung Quốc khi cho chiến hạm áp sát hai hòn đảo nhân tạo mà Trung Quốc chiếm đóng tại quần đảo Trường Sa ở Biển Đông.

bd2

Chiến hạm Mỹ USS Decatur tuần tra Biển Đông. Ảnh chụp ngày 13/10/2016. Reuters

Lời đả kích được đưa ra ít lâu sau khi một chiến hạm Trung Quốc bị phía Mỹ tố cáo là đã có hành vi gây nguy hiểm cho khu trục hạm Mỹ USS Decatur khi chiếc tàu này di chuyển ở vùng Trường Sa hôm 30/09 vừa qua.

Một phát ngôn viên của Hạm Đội Thái Bình Dương của Mỹ đã xác nhận với hãng tin Pháp AFP rằng hôm 30/09, chiếc USS Decatur đã tiến hành một chiến dịch "bảo vệ tự do hàng hải" khi đi vào tuần tra bên trong vùng 12 hải lý bao quanh các rạn san hô Ga Ven và Gạc Ma ở quần đảo Trường Sa.

Khi tàu Mỹ đang di chuyển gần đá Ga Ven thì một khu trục hạm Trung Quốc lớp Lữ Dương (Luyang) đã xông đến một cách "hung hăng", "nguy hiểm và không chuyên nghiệp", chỉ cách mũi chiếc Decatur khoảng 45 yard (tức là 41 mét). Hành vi của tàu Trung Quốc đã buộc tàu Mỹ phải chuyển hướng để tránh va chạm.

Sau đó, chiếc tàu Trung Quốc đã có một loạt thao tác "càng lúc càng hung hăng" và đòi tàu Mỹ phải rời khỏi khu vực.

Về phía Bắc Kinh, lập luận dĩ nhiên khác hẳn. Trong một thông báo vào hôm nay, bộ quốc phòng Trung Quốc đã giận dữ khẳng định trở lại chủ quyền của Bắc Kinh tại Biển Đông, và tố cáo phía Mỹ cho tàu đi vào lãnh hải của Trung Quốc quanh các đảo ở Biển Đông mà "không xin phép", buộc Trung Quốc phải cho tàu ra để yêu cầu rời khỏi khu vực.

Từ Bắc Kinh, thông tín viên Stéphane Lagarde phân tích thêm về những lý do khiến Trung Quốc tức giận :

Giọng điệu của bản thông cáo không thể kém cứng rắn hơn : Bộ quốc phòng Trung Quốc khẳng định rằng việc Mỹ gởi chiến hạm đến vùng Biển Đông đe dọa chủ quyền lãnh thổ của Trung Quốc, và gây tổn hại nghiêm trọng cho quan hệ quân sự Mỹ-Trung.

Phải nói là quan hệ Trung-Mỹ trong lãnh vực quốc phòng lúc này đã rơi xuống mức gần như là ngang bằng với quan hệ thương mại : Hôm chủ nhật vừa qua, khu trục hạm Mỹ USS Decatur đã đi được khoảng hơn 10 hải lý trong vùng biển sát một hòn đảo nhân tạo của Trung Quốc tại Biển Đông, trước khi bị tàu Trung Quốc xông đến đuổi đi.

Sự kiện đó như một giọt nước làm tràn ly. Đối với chính quyền Trung Quốc, hoạt động này của chiến hạm Mỹ đã cộng thêm vào các phi vụ của oanh tạc cơ B-52 trên Biển Đông và Biển Hoa Đông được Lầu Năm Góc loan báo.

Theo Washington, phản ứng cản trở tàu Mỹ của Trung Quốc một lần nữa chứng tỏ quyết tâm của Bắc Kinh muốn hạn chế sự tự do đi lại trong một vùng biển chiến lược, nơi hoạt động của nhiều quốc gia khu vực.

Bắc Kinh thì đả kích lệnh trừng phạt của Mỹ nhắm vào quân đội Trung Quốc vì đã mua vũ khí của Nga. Trung Quốc cũng chống lại việc Hoa Kỳ ủng hộ Đài Loan.

Hệ quả là cuộc họp an ninh dự trù với Bộ trưởng quốc phòng Mỹ tại Bắc Kinh vào tháng 10 này đã bị hủy bỏ.

Trọng Nghĩa

*******************

Tranh chấp Mỹ-Trung lan sang lãnh vực an ninh Biển Đông và Hoa Đông (RFI, 01/10/2018)

Từ ngày tổng thống Mỹ Donald Trump lên cầm quyền đến nay, chưa bao giờ quan hệ Washington-Bắc Kinh lại căng thẳng như hiện nay. Hôm 30/09/2018, một quan chức Hoa Kỳ cao cấp đã xác nhận việc Trung Quốc hủy bỏ một cuộc họp Mỹ-Trung về an ninh đã được lên kế hoạch từ trước. Đây là hành vi trả đũa mới nhất của Bắc Kinh sau một loạt động thái cứng rắn của Washington nhắm vào Trung Quốc, thoạt đầu trong địa hạt thương mại, và trong một vài tuần lễ nay, đã mở rộng hẳn ra để bao hàm cả lãnh vực an ninh quốc phòng, trong đó có vấn đề Biển Đông và Biển Hoa Đông.

bd3

Chiến đấu cơ Mỹ F-35B đáp xuống boong tàu đổ bộ USS Wasp ở ngoài khơi Biển Hoa Đông ngày 05/03/2018. Michael Molina/U.S. Navy/Handout via Reuters

Đối với nhiều nhà quan sát, sau khi khởi động cuộc chiến tranh thương mại đánh vào hàng Trung Quốc nhập khẩu vào Hoa Kỳ, và trước các đòn phản công từ phía Bắc Kinh, tổng thống Mỹ Donald Trump như đã áp dụng chiến thuật "gây sức ép tối đa" để buộc đối phương đàm phán.

Donald Trump mở thêm mặt trận tấn công Trung Quốc

Chính trong chiến thuật – được cho là đã thành công trong trường hợp Bắc Triều Tiên – mà ông Trump đã không ngần ngại mở thêm một loạt mặt trận khác, về mặt ngoại giao, và nhất là trong địa hạt an ninh quốc phòng.

Về ngoại giao, đòn được cho là dữ dội và bất ngờ nhất của tổng thống Mỹ là công khai cáo buộc ngay tại diễn đàn Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc ngày 26/09 là Trung Quốc đã tìm cách can thiệp vào cuộc bầu cử Mỹ 2018 để gây hại cho đảng Cộng Hòa của ông.

Trước đó, trong lãnh vực quốc phòng, cũng trong một động thái bất ngờ và cứng rắn lạ thường nhắm vào Bắc Kinh, ngày 20/09, chính quyền Mỹ đã ban hành lệnh trừng phạt quân đội Trung Quốc về "tội" mua vũ khí của Nga.

Gây sức ép bằng Đài Loan và B-52 trên Biển Đông và Hoa Đông

Động thái cứng rắn của Mỹ đối với Trung Quốc còn được thấy một cách cụ thể ngay trên các vùng biển bao quanh Trung Quốc, từ Biển Đông lên đến Biển Hoa Đông.

Trước hết là tăng cường bán vũ khí cho Đài Loan, trên nguyên tắc là đối thủ sát cạnh Trung Quốc.

Bốn ngày sau khi loan báo trừng phạt một cơ quan quân sự Trung Quốc vì đã mua vũ khí của Nga, vi phạm luật của Mỹ, Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ đã thông qua quyết định bán cho Đài Loan 330 triệu đô la thiết bị quân sự dùng cho các chiến đấu cơ F-16 và các loại máy bay khác.

Kế đến Quân Đội Mỹ đã cho oanh tạc cơ chiến lược B-52 bay ngang Biển Đông hôm 25/09, và tham gia tập trận trên Biển Hoa Đông với không quân Nhật Bản, một đối thủ khác của Trung Quốc trong khu vực.

Dù phía Mỹ đã tuyên bố rằng các hoạt động của siêu pháo đài bay của họ chỉ là "bình thường", nhưng các nhà phân tích đều ghi nhận tần suất cao bất thường của các phi vụ B-52 tại Biển Đông : Vào tháng 8/2018, một chiếc B-52 đã thực hiện một phi vụ tương tự ở vùng Biển Đông, hai tháng sau khi khi hai chiếc B-52 khác đã bay gần các đảo đang có tranh chấp ở Biển Đông.

Mặt khác, việc B-52 Mỹ liên tiếp xẻ dọc Biển Đông diễn ra vào thời điểm quan hệ Mỹ-Trung đang căng thẳng trong cả lãnh vực thương mại, lẫn trên hồ sơ Đài Loan.

Và ngón đòn mới nhất là cho khu trục hạm USS Decatur, hôm 30/09, tiến vào bên trong vùng 12 hải lý quanh hai đảo nhân tạo Gạc Ma và Ga Ven ở Trường Sa (Biển Đông), được Bắc Kinh biến thành tiền đồn quân sự.

Bắc Kinh trả đũa bằng cách cắt đối thoại quốc phòng

Cũng như trong cuộc chiến tranh thương mại, chỉ sau khi bị Mỹ tấn công, Trung Quốc mới có biện pháp trả đũa.

Ngoài các tuyên bố lớn tiếng, hay các bài bình luận dữ dội, Bắc Kinh lần này đã phản ứng thêm bằng cách hủy bỏ một số chương trình đã được dự kiến với Washington, như cấm không cho tàu đổ bộ USS Wasp thăm Hồng Kông, hủy bỏ chuyến thăm Mỹ của tư lệnh Hải Quân Trung Quốc Trầm Kim Long, và mới đây là hủy cuộc đối thoại an ninh từng được dự kiến tại Bắc Kinh với Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis.

Trên hiện trường Biển Đông, quân đội Trung Quốc cũng tung chiến đấu cơ và oanh tạc cơ vào những cuộc tập trận bắn đạn thật, dù như thông lệ, không cho biết thời gian và địa điểm của sự kiện.

Nhìn chung, tất cả các quan sát viên đều nhất trí với nhau rằng vào thời điểm hiện tại cuộc tranh chấp thương mại Mỹ Trung đã lan sang những lãnh vực phi mậu dịch.

Bộ trưởng Hải quân Mỹ : Bảo vệ tự do hàng hải trên Biển Đông "bằng mọi giá"

Việc Bắc Kinh chủ động hủy bỏ các cuộc đối thoại an ninh từng được lên kế hoạch với Mỹ đã tạo ra một thái độ quan ngại nhất định về khả năng xẩy ra sự cố do tính toán sai lầm giữa lực lượng hai bên có thể nói là đang gườm nhau tại Biển Đông và Biển Hoa Đông.

Trên vấn đề này, Bộ trưởng quốc phòng Mỹ đã tỏ rõ thái độ không mấy quan ngại. Theo kênh truyền hình Mỹ CNN, phát biểu hôm 26/09 vừa qua về những căng thẳng phi mậu dịch nẩy sinh trong quan hệ Mỹ-Trung, ông Mattis cho rằng ông không thấy một thay đổi cơ bản nào trong quan hệ quốc phòng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Theo ông, quả là lúc này hai bên đang trải qua một giai đoạn căng thẳng, nhưng đó là điều tất yếu khi hai bên đang học cách quản lý những khác biệt và bất đồng.

Riêng Bộ trưởng bộ Hải Quân Hoa Kỳ, ông Richard Spencer thì tiếp tục lên tiếng bênh vực cho các hoạt động tuần tra bảo vệ quyền tự do hàng không và hàng hải trên Biển Đông mà Mỹ liên tiếp thực hiện bất chấp những phản đối của Bắc Kinh, cũng như những loại vũ khí phòng không hay chống hạm mà Trung Quốc được cho là đã triển khai tại Trường Sa..

Trả lời phỏng vấn của kênh truyền thông Mỹ CNBC ngày 27/09 vừa qua, ông Spencer khẳng định vai trò của Hải Quân Mỹ là sẽ bảo vệ các tuyến hàng hải đi qua Biển Đông "bằng mọi giá" :

Hoa Kỳ, theo ông "sẽ cho chiến hạm qua lại mọi vùng biển tự do được quốc tế công nhận vào mọi lúc để đảm bảo nền thương mại và các tuyến giao thương luôn rộng mở".

Đối với Bộ trưởng Hải Quân Mỹ :

"Nếu Trung Quốc hòa nhập vào thế giới và công nhận các quy tắc và trật tự quốc tế dựa trên luật pháp, thì quan hệ Mỹ-Trung sẽ tuyệt vời. Những nếu họ chọn việc sử dụng luật lệ của riêng họ và cách hiểu của họ về thương mại và bảo vệ không gian của họ, chúng ta sẽ phải có một cuộc thảo luận với họ trên các điểm đó trong tương lai".

Cho đến nay, Trung Quốc luôn cho là hầu như toàn bộ Biển Đông thuộc chủ quyền của họ, bất chấp các tuyên bố chủ quyền của nước khác. Họ cũng biện minh rằng các cơ sở của họ ở Trường Sa không nhắm mục tiêu quân sự.

Có điều là, theo kênh CNBC, các thiết bị gây nhiễu và hệ thống tên lửa trên các đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây tại Trường Sa hoàn toàn không có một mục đích nào khác ngoài quân sự.

Trọng Nghĩa

****************

5 nước tập trận bắn đạn thật ở Biển Đông (RFI, 02/10/2018)

Lực lượng Hải quân của Singpore, Malaysia, Australia, New Zealand và Anh đang tiến hành cuộc diễn tập bắn đạn thật tại khu vực Biển Đông từ ngày 2/10 và kéo dài 18 ngày.

bd4

Ảnh minh họa - AFP

Mạng báo Thanh Niên vào ngày 2/10 trích dẫn nguồn tin từ Bộ Quốc phòng Australia cho biết như vừa nêu

Cuộc tập trận mang tên BERSAMA LIMA 18 sẽ bao gồm diễn tập bắn đạn thật và huấn luyện thực tế nhằm nâng cao sự hiểu biết về chiến thuật và quy trình hoạt động của các nước tham gia tập trận.

5 nước tham gia tập trận như vừa nêu nằm trong Hiệp ước Phòng thủ Ngũ cường (FPDA) được ký vào năm 1971.

Bộ Quốc phòng Australia cho biết trong lần tập trận này, Australia điều 9 chiến đấu cơ, máy bay săn tàu ngầm và tiếp nhiên liệu, 2 tàu hải quân và một trung đội lục quân. Ngoài Australia, hiện chưa có thông tin về thành phần tham gia tập trận của 4 nước còn lại.

Trong thời gian gần đây, các cường quốc thế giới đang tăng cường sự hiện diện ở Biển Đông, thách thức mọi hoạt động trái phép của Trung Quốc tại khu vực này.

Hồi giữa tháng trước, tàu ngầm Nhật Bản lần đầu tiên đã tham gia diễn tập cùng tàu chiến Mỹ ở Biển Đông.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng sau đó lên tiếng kêu gọi Nhật Bản phải tôn trọng các nỗ lực xử lý ổn thỏa những bất đồng giữa Trung Quốc và các nước ASEAN ở vùng nước tranh chấp, kiềm chế các hành động gây tổn hại đến hòa bình và ổn định khu vực.

Trung Quốc cũng lên tiếng chỉ trích các cường quốc thời gian qua đã gây bất ổn cho khu vực khi điều tàu chiến đến vùng nước này.

Trọng Thành

Published in Châu Á