Làn sóng biểu tình ở Trung Quốc : Tập Cận Bình và Đảng cộng sản bị công khai thách đố

Bất bình xã hội và các cuộc biểu tình chống phong tỏa nổ ra trên khắp Trung Quốc vào cuối tuần qua là một trong những chủ đề được các báo Pháp hôm 28/11/2022 quan tâm. "Tập Cận Bình, từ chức !", "Đả đảo Đảng cộng sản !" - những tiếng hô mạnh mẽ chưa từng thấy từ sau vụ thảm sát Thiên An Môn 1989, khiến có người còn không dám tin vào tai mình.

Đông đảo người biểu tình chống phong tỏa ở Bắc Kinh đương đầu với công an ngày Chủ nhật 27/11/2022. AP - Andy Wong

Làn sóng biểu tình chống zero Covid ở Trung Quốc và chiến tranh Ukraine là hai chủ đề chia nhau trang nhất các nhật báo Pháp hôm nay. Nhật báo kinh tế Les Echos chạy tựa "Covid : Phẫn nộ dâng cao ở Trung Quốc", tương tự với Libération "Trung Quốc, một sự phẫn nộ dễ lây lan". Le Monde cho biết "Tại Donbass, quân Nga ngã rạp dưới sự quan sát của drone Ukraine", còn Le Figaro nhận thấy "Cuộc chiến tranh ở Ukraine gây căng thẳng tại Nga".

"Tại Trung Quốc, zero Covid giết nhiều người hơn cả con virus"

La Croix nhận định "Những cuộc biểu tình tại Trung Quốc là sự bùng nổ của cơn giận đã lên đến cực điểm". Nhiều cuộc xuống đường đã nổ ra hôm Chủ nhật 27/11 tại nhiều thành phố ở Hoa lục để phản đối các vụ phong tỏa tùy tiện và thô bạo mà Bắc Kinh áp đặt từ ba năm qua. Tại Bắc Kinh, Thượng Hải, Vũ Hán, Thành Đô, những đám đông hàng mấy trăm người hè nhau xô đổ những hàng rào phong tỏa. Chiếc nồi áp suất đã sôi sục từ nhiều tháng, tạo ra phong trào lịch sử : biểu tình nổ ra trên toàn quốc.

Cuộc biểu tình đầu tiên diễn ra từ sáng sớm Chủ nhật ở Thượng Hải, trên đường Wulumuqi (tên tiếng Hoa của Urumqi), nơi 10 người đã bị chết cháy hôm thứ Năm do cứu hỏa không đến được vì các biện pháp phong tỏa. Một giáo sư trường đại học Hàng Châu (tỉnh Chiết Giang) nhận xét, bi kịch này là cú hích, vì người dân từng thấy nhiều video trong đó những người tuyệt vọng đã nhảy lầu ở Trùng Khánh tuần trước. Thông tín viên Les Echos tại Thượng Hải có mặt tại khu vực đường Wulumuqi, khi công an vừa giải tán những người biểu tình cuối cùng, sau đêm xuống đường hiếm hoi ở thủ đô kinh tế Trung Quốc.

Bài viết dẫn lời Lanxue, 35 tuổi, vẫn còn xúc động khi phải rời đi lúc trời bắt đầu rạng sáng : "Tôi sẽ nhớ về đêm nay suốt cả đời. Tuy sợ nhưng tôi phải có mặt". Một người biểu tình khác nói : "Tại Trung Quốc, zero Covid còn giết người nhiều hơn con virus". Hàng mấy trăm thanh niên chạy đến tham gia khi nghe tin biểu tình trên mạng xã hội. Wenchu, 28 tuổi chân vẫn còn mang đôi dép đi trong nhà, nói : "Ngay khi thấy các video trên WeChat, tôi nhảy lên taxi để đến đây". Chính quyền nhanh chóng xóa các hình ảnh biểu tình và chữ "đường Urumqi" lập tức bị kiểm duyệt trên mạng Vi Bác.

Lần đầu sau Thiên An Môn, tổng bí thư và đảng cộng sản bị "đả đảo"

Cũng theo Les Echos, phấn khởi trước sự hiện diện của hàng trăm, thậm chí hàng ngàn người trong một cuộc biểu tình mà chính họ chỉ vài giờ trước không thể tưởng tượng được, đám đông đã hô khẩu hiệu phản đối chính sách zero Covid khắc nghiệt từ ba năm qua. "Chúng tôi không muốn bị phong tỏa. Dẹp bỏ các xét nghiệm PCR và mã QR, chúng tôi muốn tự do !", "Dỡ bỏ phong tỏa ở Urumqi, ở Tân Cương, trên toàn quốc !". 

Câu đầu của quốc ca Trung Quốc được xướng lên : "Hãy đứng lên, chúng tôi không muốn làm nô lệ !". Những người gan dạ nhất còn hô "Tập Cận Bình, từ chức !", "Đả đảo Đảng cộng sản !" - điều hiếm thấy kể từ khi ông Tập lên ngôi, và có thể nói kể từ cuộc thảm sát Thiên An Môn 1989. Trong số những người biểu tình có người còn không dám tin vào tai mình. Vào khoảng 4 giờ sáng, lực lượng an ninh được hàng trăm công an tăng viện đến giải tán. 

Tại Thành Đô, hàng mấy chục xe công an đã tràn ngập khu trung tâm. Công an và quân đội có thể trấn giữ ở đây nhiều ngày. Ở Vũ Hán, một người phương Tây hiếm hoi nói rằng người dân dự kiến xuống đường, một sự đối đầu chưa từng thấy vì Vũ Hán đang bị phong tỏa, nhưng công an đã được triển khai khắp các giao lộ chính. Les Echos nhận thấy hàng trăm thanh niên giơ cao những tờ giấy trắng, một số hô vang "Thà chết còn hơn không có tự do".

Libération và Le Figaro cũng ghi nhận, những tờ giấy trắng màu tang được hàng trăm sinh viên trường đại học Thanh Hoa, được cho là giới tinh hoa của chế độ, giơ cao. Buổi tưởng niệm các nạn nhân hỏa hoạn tập hợp 100 đến 200 sinh viên cũng diễn ra ở đại học Bắc Kinh nằm gần đại học Thanh Hoa.

"Trung Quốc có ở cùng hành tinh với Qatar ?"

Xã luận của Libération cũng dùng hình ảnh tương tự như La Croix, với tựa đề "Nồi áp suất dịch tễ tạo ra phản kháng chính trị". Các chế độ dân tộc chủ nghĩa và độc tài có lẽ đang chạm đến giới hạn. Trong khi người dân Iran tiếp tục biểu tình chống chế độ của các giáo sĩ Hồi giáo, tại nhiều nơi ở Trung Quốc cuối tuần qua, nhiều người trẻ ngao ngán đến tận cổ chính sách zero Covid vô nghĩa, đã xuống đường đòi tự do dân chủ.

Chế độ Tập Cận Bình ngỡ rằng đã đề phòng bị tất cả qua việc cô lập cư dân các thành phố, và kể cả nông thôn, và chặn mọi lối vào các mạng xã hội. Họ không hình dung ra được tác động của thanh niên Hoa lục khi xem World Cup được trực tiếp truyền hình từ Qatar, cho thấy đám đông vui tươi không ai đeo khẩu trang. La Croix nhắc lại một câu hỏi được chia sẻ rộng rãi trên mạng : "Trung Quốc có ở trên cùng một hành tinh với Qatar ?". Kênh CCTV5 bèn nhanh tay xóa tất cả những hình ảnh trên khán đài, chỉ truyền hình các cầu thủ trên sân cỏ.

Tập Cận Bình tệ hơn Đặng Tiểu Bình, và đàn áp bằng công nghệ

Những cuộc biểu tình đầu tiên loại này kể từ Mùa xuân Bắc Kinh 1989 liệu có thể biến thành cuộc cách mạng ? Một cựu sinh viên nay là chủ một công ty thời trang không ngần ngại nhắc đến Thiên An Môn với La Croix, cho rằng sẽ còn có những cuộc nổi dậy khác. Cách đây 33 năm, cuộc nổi dậy sinh viên bị dìm trong biển máu, nhưng hồi đó chưa có internet.

Tuy nhiên vị giáo sư Hàng Châu thận trọng : "Tập Cận Bình tệ hại hơn cả Đặng Tiểu Bình, và Trung Quốc ngày nay bị chính quyền kiểm soát toàn bộ nhờ công nghệ. Có thể một số thành phố sẽ bị thiết quân luật, lực lượng chống nổi dậy sẵn sàng can thiệp để nhanh chóng đàn áp". Và dời "chiếc nồi áp suất" ra xa ngọn lửa.

Theo Libération, để bóp nghẹt biểu tình, chế độ cũng chẳng cần đến công an, mà đơn giản là dùng một ứng dụng y tế. Nếu là màu xanh, có thể di chuyển, màu vàng phải ở nhà, màu đỏ thì bị đưa đi cách ly. Tuần trước, khi người dân Chiết Giang bắt đầu nổi dậy, chính quyền đã "hóa phép" cho ứng dụng của họ thành màu đỏ, và yên tĩnh đã trở lại. La Croix cho rằng dù phong trào phản kháng hãy còn là thiểu số, nhưng đây là thách thức chưa từng thấy cho hoàng đế đỏ, vốn đã thẳng tay đàn áp mọi tiếng nói khác biệt ngay từ khi lên ngôi.

Nga : Lính người thiểu số thiệt mạng nhiều nhất

Về cuộc chiến tranh do ông Putin khởi động, Le Figaro nhận thấy những vùng đất nơi người thiểu số sinh sống có tỉ lệ lính tử trận tại Ukraine nhiều nhất nước Nga. Tờ báo nêu ra hai bức ảnh đã nói lên nhiều điều về hậu quả cuộc chiến đối với các nước cộng hòa thuộc Liên bang Nga. Bức đầu tiên ngày 28/07, trong đó 105 thanh niên vùng Yakutia (Sakha) ở Siberia được thống đốc Aisen Nicolaiv đích thân đến phi trường tiễn họ ra mặt trận. Bức thứ hai chụp ba tháng sau ở cùng địa điểm, chỉ còn 13 người sống sót trở về sau các trận đánh ở Ukraine. Về mặt chính thức, chỉ có 8 người tử trận trong số họ, nhưng số thiệt mạng thực tế rất lớn.

Số liệu tổng hợp giữa BBC và trang web độc lập Mediazone vào ngày 21/10 chứng tỏ số tử vong của thanh niên người Buryatia (22 đến 37 tuổi) cao nhất nước (28,4 thiệt mạng/10.000 thanh niên), tiếp đến là Tyva, Pskov, Bắc Ossetia, Altai, Daghestan, Chechnya, Ingushetiya. Ngược lại ở khu vực Moskva thấp nhất (1,7), và ở ngay thủ đô thậm chí chỉ có 0,3. Tại những vùng đất nghèo khổ, tỉ lệ thất nghiệp cao, đi lính là cách để nuôi sống gia đình.

Tháng 3/2022, người thiểu số Buryatia vốn ít được biết đến bỗng nổi tiếng một cách đáng buồn sau vụ thảm sát Bucha. Alexandra Garmajapova, nhà báo gốc Buryatia đang sống ở nước ngoài quyết định công bố nhiều video cho thấy những đồng bào mình sống ở Ukraine hay các nước phản đối cuộc xâm lăng, và lập ra Free Buratya Foundation, tố cáo đất đai của dân tộc mình bị Sa hoàng rồi Liên Xô chiếm đoạt, ngôn ngữ và văn hóa bị hạn chế. Họ kêu gọi "phi thực dân hóa" nước Nga, và nay ba dân tộc gốc Mông Cổ và người Tatar cũng có phong trào tương tự.

Kherson, thành phố của những người hùng không tên

Cũng liên quan đến Ukraine, Le Monde có bài phóng sự từ một làng gần Bakhmut, thành phố hoang tàn bị quân Nga dồn sức tấn công liên tục từ bốn tháng qua nhưng vẫn chưa chiếm được. Tại đây, một đơn vị đặc biệt mang tên Ochi (Đôi mắt) chuyên sử dụng drone để định vị và ghi hình quân địch, hầu hết là người tình nguyện dân sự từ khắp nước Ukraine. Những hình ảnh quân Nga chạy tán loạn, không có kỹ năng chiến đấu cho thấy chứng tỏ những khó khăn của Moskva, đặc biệt các tân binh trẻ không được huấn luyện quân sự.

Phóng sự của Le Figaro cho biết "Tại Kherson, kháng chiến anh dũng trước sự trả thù của Nga". Sau khi rút sang bên kia sông Dniepr, mỗi ngày quân Nga đều pháo kích sang. Nhiều cư dân từ chối di tản khỏi thành phố vừa được giải phóng, dù chỉ trong hai tuần qua đã có 33 người dân Kherson bị bom Nga giết hại lúc họ đang ở nhà, ra sông xách nước hoặc đang đi trên đường. Đặc phái viên La Croix ghi nhận "ở gần Kherson, vị đắng của chiến thắng". Tại những ngôi làng gần tiền tuyến, người dân cố gắng sửa chữa lại nhà cửa để trở lại cuộc sống bình thường, nhưng nông dân chưa thể ra đồng vì mìn của quân Nga gài lại.

Đặt trọn vào canh bạc Ukraine, Putin sẽ mất tất cả

Trong bài xã luận "Ukraine, ván cá cược thất bại của Putin", Le Figaro nhận định hàng loạt thất bại chiến lược của Vladimir Putin khiến người ta phải chóng mặt. Tất nhiên trước hết là sức kháng cự mãnh liệt của người Ukraine, nay đang đe dọa sẽ buộc Nga phải lãnh những cái tát nhục nhã, tái chiếm các lãnh thổ đã bị cướp đoạt kể từ 2014. Tiếp đó là phương Tây nhu nhược lại tỏ ra quyết tâm và đoàn kết một cách đáng kinh ngạc, để ủng hộ đất nước bị tấn công và trừng phạt kẻ xâm lăng. Và NATO tưởng chừng "chết não", lại tìm thấy sức sống tươi trẻ, củng cố sườn phía đông, mở cửa cho các ứng cử viên mới mà Putin đã làm cho các nước này không còn có thể giữ thái độ trung lập.

Cũng không nên quên hàng trăm ngàn người Nga đã bỏ phiếu bằng đôi chân, chạy trốn lệnh động viên và đàn áp chính trị, khiến Nga bị chảy máu chất xám, lãng phí tài năng. Những đồng minh chiến lược như Trung Quốc hay những nước phương Nam bắt đầu mất kiên nhẫn trước một cuộc chiến gây bất ổn và suy thoái. Và nay những nước từ Kavkaz đến Trung Á cố gắng thoát khỏi ảnh hưởng độc hại của người láng giềng lớn xác nhưng bệnh hoạn.

Dù đã cố tìm kiếm, nhưng Le Figaro không thể thấy Putin đạt được gì trong cuộc phiêu lưu Ukraine. Ngay cả nếu ông ta xoay chuyển được thế trận, thậm chí khuất phục được một Ukraine đã thành bình địa - một viễn cảnh xa vời hơn bao giờ hết - đất nước của ông cũng sẽ tả tơi. Tay chơi bài tẩy ở điện Kremlin đã làm một cú lớn, nghĩ rằng sẽ làm người khác run tay. Vì đặt cược tất cả vào ván bài, Putin sẽ mất tất cả. Trong những cuộc dàn cảnh mới đây, những người lính bên cạnh Putin không phải là những người bị ông đẩy ra mặt trận với trang bị thảm hại, những bà mẹ mà Putin tiếp không phải là những người đòi ông phải trả lời về số phận con cái họ. Dưới chiếc mặt nạ sắt, Vladimir Putin liệu có thấy được những rạn nứt đang đe dọa đất nước và sự trị vì của ông ?

Thụy My

Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Đức chiếm 1/5 kim ngạch xuất khẩu sang Liên Hiệp Châu Âu, và hiện nay 300 doanh nghiệp Đức đang có 361 dự án đầu tư tại Việt Nam với tổng giá trị hơn 2 tỉ đô la.

Ông Marko Walde, trưởng Đại diện Phòng Công nghiệp và Thương mại Đức tại Việt Nam. © DR

Các đợt dịch Covid gần đây ở Việt Nam có ảnh hưởng những gì với các đối tác Đức ? Chúng tôi đã trao đổi với ông Marko Walde, trưởng Đại diện Phòng Công nghiệp và Thương mại Đức tại Việt Nam về chủ đề này.

RFI : Kính chào ông Walde, rất cảm ơn ông đã nhận trả lời RFI Việt ngữ. Thưa ông, ông đánh giá thế nào về việc Việt Nam phòng, chống Covid-19 khi đợt dịch thứ tư bùng phát ?

Marko Walde : Thực sự Việt Nam đã chống chọi tốt với dịch bệnh trong ba đợt đầu. Đến đợt dịch thứ tư, tình hình có đôi chút khác biệt. Biến thể Delta gây bất ngờ, hoang mang cho các cấp, các ngành. Trong tình hình rất thiếu các lý thuyết dịch tễ, phương tiện và vật liệu y tế chống dịch, tôi thấy rằng Chính phủ Việt Nam và các cơ quan khác lúc đầu có cập rập. Tuy nhiên, không chỉ Việt Nam, nhiều quốc gia dù có kinh nghiệm chống dịch cũng đang bối rối. Nhưng may mắn là, Việt Nam đã dần "thích nghi" với tình hình mới và đưa ra những quyết định quan trọng.

RFI : Ông thấy điều gì là căn bản để Việt Nam thích ứng với Covid-19 ?

Marko Walde : Thứ nhất, Chính phủ, thủ tướng Chính phủ cũng như các lãnh đạo cấp cao khác đã thống nhất việc thúc đẩy chiến lược vac-xin, và "ngoại giao vac-xin" kịp thời đã mang lại những thành công nhất định. Tổng cộng số vac-xin đã được đặt mua cộng với các nguồn viện trợ dự kiến đạt ​​trên 100 triệu liều trong năm 2021. Triển vọng sản xuất trong nước sẽ giúp Việt Nam tự chủ được vac-xin vào năm 2022.

Cũng phải thừa nhận rằng Covid với biến thể Delta đã tấn công vào địa bàn vốn chiếm hơn 60% GDP và thu ngân sách, bao gồm các thành phố lớn và khu công nghiệp. Biện pháp "ba tại chỗ" được thực hiện thí điểm. Thực tế là lúc đầu áp dụng biện pháp này cũng gây khó khăn cho các doanh nghiệp, trong đó có chúng tôi. Nhưng sau đó Chính phủ cũng đã lắng nghe ý kiến ​​của chúng tôi và từng bước hoàn thiện, từng bước trao quyền cho các địa phương và doanh nghiệp để chủ động, linh hoạt kiểm soát dịch bệnh.

Sự năng nổ của thủ tướng và Chính phủ trong việc gặp gỡ, làm việc và trao đổi với hầu hết các đại sứ và hiệp hội doanh nghiệp, kể cả Liên Hiệp Châu Âu (EU) và Đức, đã khiến tình hình trở nên tốt hơn.

RFI : Ông đánh giá thế nào về việc Quý III/2021 Việt Nam tăng trưởng âm, và điều này có ảnh hưởng gì đến quyết định đầu tư, kinh doanh trong tương lai của doanh nghiệp Đức tại Việt Nam không ?

Marko Walde : Chúng tôi hiểu rằng mức tăng trưởng âm mà Việt Nam gặp phải là chưa từng có, vì những lý do cũng chưa từng có. Tuy chống được dịch nhưng khi đợt thứ tư bùng phát, Việt Nam chưa có vac-xin, thuốc chữa bệnh nên đành phải sử dụng biện pháp hành chính để giữ khoảng cách an toàn, cách ly nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Nhưng may mắn của Việt Nam là vẫn giữ được kinh tế vĩ mô, lạm phát thấp, tỉ giá, ngoại hối ... ổn định, đa số ở trạng thái thăng bằng.

Điều quan trọng nhất là từ chủ tịch Quốc hội đến thủ tướng Chính phủ, chủ tịch nước đều lắng nghe doanh nghiệp, nhà khoa học và người dân để đổi mới cách nghĩ, thích ứng với sự thay đổi. Thủ tướng đã gặp gỡ tất cả các hiệp hội doanh nghiệp trong và ngoài nước, đưa ra những cam kết cụ thể. Cần duy trì được phương châm Chính phủ liêm chính, kỷ cương, lời nói đi đôi với việc làm để đạt hiệu quả trong việc ra quyết định, và Nghị quyết 128 về việc thích ứng và kiểm soát dịch Covid cho thấy điều đó.

RFI : Các đại sứ và Hiệp hội doanh nghiệp của EU, trong đó có đại diện các doanh nghiệp Đức đã từng gặp gỡ thủ tướng, ông nhận thấy việc này có tác dụng gì không ?

Marko Walde : Không chỉ với các đại sứ, hiệp hội doanh nghiệp EU hay Đức, tôi thấy thủ tướng liên tục làm việc với tất cả các đại sứ, hiệp hội doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp Việt Nam… với sự chân thành, thẳng thắn. Trước tình hình hiện nay, điểm chung là các doanh nghiệp luôn cam kết hỗ trợ Chính phủ, sẵn sàng thực hiện các quy định và cũng đề xuất các giải pháp phù hợp trong tình hình chống dịch mới. Doanh nghiệp FDI cam kết duy trì sản xuất kinh doanh tại Việt Nam. Các doanh nghiệp Mỹ cũng rót vốn, mở rộng dự án, tiếp tục kinh doanh tại Việt Nam. Điều này mở ra một hy vọng mới cho sự tăng trưởng GDP trong những năm tiếp theo.

RFI : Theo ông, bao giờ thì Việt Nam thực sự mở cửa trở lại nền kinh tế ?

Marko Walde : Các bạn có thể thấy rằng Việt Nam cũng đang bắt đầu mở cửa. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng đã công bố kế hoạch để kiểm soát Covid an toàn và hiệu quả cho toàn dân.

Công bằng mà nói, Việt Nam có thể mở cửa sớm hơn, nhưng thôi, điều đó không còn quan trọng nữa. Chúng tôi chờ đợi và hy vọng tính nhất quán của các chính sách, như trong Nghị quyết 128 mà tôi đã đề cập ở trên, được thực hiện tốt. Vì đó là cách tốt nhất để Việt Nam không bị tụt hậu so với các nước.

RFI : Yếu tố nào giúp ông "chờ đợi và hy vọng", cũng như bày tỏ kỳ vọng rằng Việt Nam sẽ không chậm chân so với các nước trong việc mở cửa lại nền kinh tế ?

Marko Walde : Thay đổi chính sách ! Tôi thấy những gì nêu trong Nghị quyết 128 là rất tiến bộ, mặc dù có thể Chính phủ vẫn đang chờ số liệu từ thực tế địa phương để điều chỉnh các biện pháp. Nhưng nó cho thấy sự thích ứng của Chính phủ sẽ không đưa nền kinh tế vào tình trạng trì trệ.

Ngoài ra, một điều mà chúng tôi coi là may mắn : Việt Nam đã kịp thời tiêm đủ vac-xin cho lực lượng lao động và những người có nguy cơ cao, khống chế được đợt bùng phát này, nên có đủ điều kiện để mở cửa kinh tế trở lại.

Những điều đó, theo tôi sẽ tạo niềm tin cho doanh nghiệp, củng cố cam kết lâu dài của chúng tôi trong việc đầu tư, kinh doanh tại thị trường đầy tiềm năng này.

RFI : Xin rất cảm ơn ông Marko Walde, trưởng Đại diện Phòng Công nghiệp và Thương mại Đức tại Việt Nam.

Thụy My thực hiện

Nguồn : RFI, 08/11/2021

Nếu chỉ nghe ông Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng kiêm Trưởng ban Chỉ đạo phòng – chống dịch Covid-19 của Việt Nam tuyên bố về những diễn biến mới nhất liên quan đến đợt dịch thứ tư tại Việt Nam thì Việt Nam đã đạt đủ mọi thứ...

Một chốt kiểm soát tại quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Ảnh minh họa

Vềcơ bản đã kiểm soát được dịch trên phạm vi toàn quốc. Các địa phương thực hiện giãn cách xã hội và tăng cường giãn cách xã hội đã kiểm soát được tình hình Có được kết quả trên nhờ nhiều nguyên nhân, trong đó, chúng ta đã thực hiện tốt các biện pháp : Cách ly hẹp nhất, chặt nhất. Xét nghiệm thần tốc, hợp lý, an toàn, hiệu quả. Tiến hành điều trị từ sớm, từ xa, ngay từ cơ sở.Trong quá trình phòng, chống dịch chúng ta đã có nhiều kinh nghiệm hơn để ứng phó với dịch bệnh. Đặc biệt có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các tổ chức, đoàn thể và được người dân, doanh nghiệp đồng tình, hưởng ứng...

Tuy nhiên, cũng chính tại cuộc họp trực tuyến giữa chính phủ với lãnh đạo các địa phương trực thuộc trung ương diễn ra hồi cuối tuần vừa qua, ông Chính lại nhấn mạnh : Lưu thông và giao thông vận tải phải thực hiện thống nhất trên toàn quốc, không cát cứ, không chia cắt.Bộ Giao thông vận tải tham khảo ý kiến các địa phương nhưng người quyết định phải là Phó Thủ tướng Lê Văn Thành và Bộ Giao thông vận tải, đồng thời tăng cường kiểm tra, không để mỗi địa phương làm một kiểu Phải sớm ban hành hướng dẫn tạm thời thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh để thực hiện thống nhất toàn quốc (1)...

Hóa ra, hoạt động phòng – chống dịch ở Việt Nam đã đạt đủ mọi thứ. Thứ duy nhất còn thiếu chỉ là thống nhấtgiữa chính quyền trung ương với chính quyền các địa phương,thống nhất giữa chính quyền các địa phương và các ngành với nhau !

Suốt nửa năm vừa qua, kể từ khi Covid-19 tái bùng phát và lan rộng, trở thành đợt dịch thứ tư tại Việt Nam,thống nhất là thứ càng ngày càng khan hiếm. Dẫu toàn bộ hệ thống chính trị, hệ thống công quyền từ trung ương đến địa phương rùng rùng vào cuộc, thực hiện tốt nhiều biện pháp, có kinh nghiệm hơn trong ứng phó với dịch bệnhnhưng chưa có ai, nơi nào nghiên cứu thành công và sản xuất được thống nhất.Thậm chí dù đã xuất tiền nhập nhiều thứ để phòng, chống Covid-19, song vẫn chưa tìm được nơi đặt mua và nhập cảng thống nhất !

Cũng vì vậy, mới có những chuyện như : Sau một thời gian dài mời gọi góp ý, nâng lên. đặt xuống đủ loại kế hoạch, rồi viên chức của một loạt những ngành thiết yếu ở Thành phố Hồ Chí Minh như Công Thương, Y tế, Công an xúm vào thảo luận tưng bừng, mãi tới hạ tuần tháng trước họ mới sắm được thống nhấtđể dùng cho không nhất thiếtbuộc phải làm xét nghiệm tại trạm y tế trên địa bàn cư trú (2) ! Hay mâu thuẫn giữa Đà Nẵng và Quảng Nam kéo dài đến thượng tuần tháng này mới nhìn thấy hi vọng có thể giải quyết sau khi Đà Nẵng miễn cưỡng hứa sẽ xài thống nhất quy định về đilại(3) !

Có thể dothống nhất hiếm, trở thành quý nên phải mất năm tháng sau khi đợt dịch Covid-19 thứ tư bùng lên và lan rộng, khiến 20.000 người Việt thiệt mạng, dân chúng điêu đứng, kinh tế suy sụp, hôm 25/9/2021, Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 của Việt Nam và chính quyền các địa phương mới tìm ra và chịu đem thống nhất ra dùng nhằm xác lập quan điểm chuyển trạng thái từ mục tiêu "không có Covid" sang thích ứng an toàn, linh hoạt và kiểm soát hiệu quả dịch bệnh Covid-19 (4).

Tuy chính phủ và chính quyền các địa phương không nói gì thêm nhưng chắc chắn, để có được thống nhất quan điểm mới, ít nhất, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam đã lãng phí hai thống nhất : Thứ nhất,thống nhất không nhận sai, không xin lỗi vì bác bỏ các khuyến cáo, tiếp tục thực thi "truy vết, cách ly, cô lập" ! Thứ hai,thống nhất bỏ qua cho các cá nhân hữu trách từ Thủ tướng trở xuống, không truy cứu trách nhiệm việc đôn đốc "đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng", thiết lập quần thể "pháo đài" ở nhiều nơi.Thống nhất đã hiếm mà dùng như thế, quả là lãng phí !

Tiếc thống nhất, đề cập đến lãng phí, không thể không nhắc đến ông Phạm Minh Chính – một trong những nhân vật lãnh đạo hệ thống chính trị và đứng đầu hệ thống công quyền vì ông là người nêu gương trong tiết kiệm sử dụng thống nhất ! Tuy xác định dịch là giặc, liên tục đốc thúc hệ thống chính trị, hệ thống công quyền phải dốc sức, dốc tiền chống dịch nhưng ông muốn tiết kiệm thống nhất ! Chủ trương ứng dụng công nghệ vào công cuộc phòng, chống dịch mở đường cho hơn 20 app (ứng dụng điện tử) của đủ mọi ngành, mọi cấp ra đời nhưng đến hạ tuần tháng 9, ông mới chịu lấy thống nhấtđể dùng vào việc buộc phải sớm cóứng dụng chính thức duy nhất (5).

Còn nhiều tình tiết khác để kể về ông Chính như một tấm gương tiết kiệm thống nhất.Ví dụ ông Chính đã từng yêu cầu khôi phục hoạt động hàng không, tái lập hoạt động vận tải trên toàn quốc nhưng nhìn vào sự tiết kiệm thống nhất của Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng kiêm Trưởng ban Chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 Phạm Minh Chính, chính quyền nhiều địa phương vẫn đặt, định thêm nhiều yêu cầu riêng, thành ra đến giờ, các viên chức có trách nhiệm trong lĩnh vực giao thông – vận tải vẫn đang đề xuất phải thống nhất !

***

Đến giờ đã có thể thấy, một trong những nguyên nhân khiến đợt dịch Covid-19 thứ tư lan rộng tại Việt Nam là vì hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam muốn giữ yếu tố tưng bừng, phấn khởi trong dịp kỷ niệm thống nhất đất nước (30 tháng 4) của năm nay như mọi năm, bất chấp những cảnh báo Covid-19 đang nội sinh trong cộng đồng ! Với thiên hạ, thống nhất trong quản trị - điều hành từ vĩ mô đến vi mô là tất nhiên nhưng riêng tại Việt Nam, có vẻ như giá của thống nhất luôn luôn rất đắt.

Thống nhất đất nước đã đắt,thống nhấttrong ngăn ngừa đại dịch Covid-19 có vẻ cũng không rẻ hơn. Có thể vì với một số người,thống nhất không bổ chiều dọc mà cũng chẳng bổ bề ngang nên tự nhiên phải trở thành hiếm, quý !

Trân Văn

Nguồn : VOA, 1410/2021

Chú thích :

(1) https://tuoitre.vn/thu-tuong-yeu-cau-giao-thong-thong-nhat-toan-quoc-khong-cat-cu-khong-chia-cat/20211009150904358.htm

(2) https://hcmcpv.org.vn/tin-tuc/thong-nhat-cho-shipper-khong-nhat-thiet-phai-lam-xet-nghiem-tai-tram-y-te-tren-dia-ban-cu-tru-1491884569

(3) https://ncov.vnanet.vn/tin-tuc/dich-covid-19-da-nang-se-thong-nhat-quy-dinh-ve-di-lai-voi-quang-nam/b73f3081-2a6e-4595-a537-f2e384eb10ef

(4) https://kiemsat.vn/chinh-phu-thong-nhat-chuyen-trang-thai-phong-chong-dich-covid-19-62434.html

(5) https://vtv.vn/chinh-tri/thu-tuong-yeu-cau-thong-nhat-1-app-phong-dich-nguoi-co-app-xanh-duoc-di-chuyen/20210924224747365.htm

(6) https://vnexpress.net/de-xuat-thong-nhat-dieu-kien-voi-khach-di-may-bay-4370436.html

Cuộc chiến tổng lực huy động quân đội chính quy, công an, cảnh sát, dân phòng, vũ khí hiện đại xe tăng thiết giáp, rào sắt kẽm gai, xây dựng pháo đài, lô cốt, khắp thành thị nông thôn đã thành công rực rỡ đưa người dân đến cùng cực đói nghèo và tột đỉnh hoang mang. Đáng khích lệ hơn là trên 80.000 doanh nghiệp trong nước rời bỏ thị trường, các hiệp hội doanh nghiệp nội kêu than, hiệp hội doanh nghiệp ngoại ra tối hậu thư sẽ rời đi nước khác, ngân sách quốc gia trống rỗng. Lãnh đạo chuyển giọng lĩnh xướng "sống chung với dịch", dàn đồng ca tuyên giáo hòa theo mở cửa bình thường mới. Kiên Giang mới đỏ quạch hóa xanh rờn. Hà Nội đang rối bời giấy đi đường cũ mới bỗng dưng năm cửa ô mở toang, đường phố bừng lên trẫy hội Trung Thu chừng như sắp đến ngày toàn thắng.

Người dân đứng sau rào chắn chống dịch ở một ngõ tại Hà Nội hôm 30/8/2021 / AFP - Ảnh minh họa 

Thấy vậy mà không phải vậy, trong tư duy vĩ đại của lãnh đạo anh mình giấc mơ tan bóng giặc F0 vẫn còn đó, và thể chế tiên tiến của hệ thống chính trị dân chủ xã hội chủ nghĩa đậm đà bản sắc dân tộc đang vận hành theo thời đại cơm chấm cơm quốc sách, tỉnh sách, huyện sách về đóng - mở đang đá nhau côm cốp giữa nơi này nơi khác, ngành này với ngành khác. E rằng điệp khúc nay mở mai đóng, những công văn khẩn thực hiện lúc 0 giờ sẽ còn tái diễn dài dài. Chuyện vui là tất cả sai lầm đều do lỗi thằng cấp dưới.

Thủ tướng "sống chung" và Trưởng ban "pháo đài".

Sau nửa tháng mướt mồ hôi xây dựng pháo đài chống dịch, trực tiếp làm việc với hơn 9000 phường xã, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã thay đổi tuyên ngôn. Ngày 02-09, Thủ tướng tự diễn biến 'Không thể sử dụng biện pháp cách ly, phong tỏa mãi được vì khó khăn cho nhân dân và nền kinh tế là rất lớn' (1).

Nghe Thủ tướng nói dân tình phát ham, tưởng rằng được tháo cũi sổ lồng nam đi hớt tóc để phân biệt giới tính, nữ đi chợ để chứng tỏ ngoài mì gói còn có thứ khác gọi là thức ăn. Nhưng chiều 5/9, tại Trụ sở Chính phủ, ông Phạm Minh Chính, Trưởng ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch Covid-19 chủ trì cuộc họp trực tuyến với 63 tỉnh, thành phố ; 705 quận huyện ; 9.043 xã, phường cả nước trong cả nước, đại diện lãnh đạo các địa phương báo cáo Thủ tướng Chính phủ về tình hình phòng, chống dịch Covid-19 trên địa bàn, nêu những nguyên nhân, bài học kinh nghiệm, trong đó khẳng định chủ trương lấy xã, phường, thị trấn làm pháo đài, người dân là chiến sĩ trong phòng, chống dịch ; việc tăng cường đưa dịch vụ y tế về cơ sở để phục vụ người dân ngay tại cơ sở là hoàn toàn đúng đắn (2).

Ấy là do các địa phương yêu cầu tiếp tục phong tỏa nên ông Chính Trưởng ban buộc lòng chấp thuận chứ ông nào muốn cách ly, phong tỏa làm gì ! Chỉ có điều tỉnh Kiên Giang, Tiền Giang lỏng tay không đếm đầu, không nhốt kỷ F0 đã bị mắng té tát trước bàn dân cả nước được báo đài, dư luận viên mạng xã hội rầm rộ tung hê như tế sống.

Chỉ vài ngày sau đó, cũng làm việc trực tuyến lần này chỉ phát TiVI mà không đăng báo, Thủ tướng Chính lại thương dân mắng nhẹ chính quyền cấp dưới : "Có 1 ca F0 anh em phong tỏa cả khu phố. Một khu phố bị thì anh em phong tỏa cả huyện. Phong tỏa rồi làm gì thì không biết, không mục tiêu, lộ trình, không biện pháp, thấy có ca F0 ngoài cộng đồng lại phong tỏa.."..

Có lẻ cấp dưới hiểu ý và tin cậy ông Chính Trưởng ban hơn nên nhiều nơi nâng cấp chiến lũy kẽm gai lên trường thành với tole thiết, rào sắt hàn bịt kín đầu làng cửa hẻm. Xe tang, xe cấp cứu, xe vận chuyển oxy đều vô phương vận chuyển.

Ấy là do anh em cấp dưới.

Thành Hồ : Cách ly F0 là do cấp dưới hiểu lầm !

Logíc lỗi do cấp dưới trong chống dịch cũng xảy ra ở Thành phố Hồ Chí Minh qua chuyện bóc tách F0, F1 ra khỏi cộng đồng đưa vào các khu cách ly tập trung hay bệnh viện dã chiến. Phương pháp chống dịch này đã và đang được thực hiện trong cả nước đồng hành với pháo đài chiến lũy để tìm diệt F0. Với lượng người nhiễm quá đông, nên các nơi này đã trở thành "lò ấp Covid", người nhiễm nhẹ vào lò nhiễm nặng, người nhiễm không có triệu chứng sẽ có triệu chứng, và khi trở nặng sẽ chuyển sang từ trần. Giới chuyên gia đã nhiều lần cảnh báo mãi đến khi tất cả đều quá tải Thành phố mới xin trên cho thí điểm cho F1 và rồi F0 được cách ly tại nhà. Nhờ đó lượng tử vong của Thành phố đã giảm dần. Thế nhưng vì lý do nào đó có thễ do muốn chuyển hóa nhanh các màu xanh, đỏ của địa bàn, tình trạng đưa F0 đi cách ly tập trung vẫn còn.

Mới đây, ông Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó Giám đốc Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh, cho rằng đây là do cấp dưới hiểu nhầm, Sở Y tế đã ghi nhận tình trạng này và đã chấn chỉnh, nhắc nhở các quận, huyện thời gian qua (3).

Nhưng dư luận và giới chuyên gia không chấp nhận cách cấp dưới hiểu lầm này vì song song với việc đưa cách ly là Thành phố vẫn tiếp tục xét nghiệm truy tìm Covid đại trà. Ngày 17/9, trong cuộc làm việc với lãnh đạo Thành phố,, giới chuyên gia đã đồng loạt kiến nghị dừng ngay việc làm này vì rất tốn kém và không hiệu quả. Chỉ cần tập trung xét nghiệm nhóm có nguy cơ cao như : người giao hàng, nhân viên sân bay, nhân viên y tế, người cao tuổi… Gần 5 tháng qua, Thành phố Hồ Chí Minh đã sử dụng hơn 9,6 triệu kit test xét nghiệm kháng nguyên nhanh (4).

Thế nhưng sau hội nghị này, lãnh đạo Thành phố lại đề xuất Trung ương phân bổ thêm 10 triệu bộ kit test (5).

Việc test đại trà vừa không hiệu quả, tốn kém và có nhiều nguy cơ lây nhiễm, gây tổn thương cho người bị test đang là nỗi ám ảnh của người dân cả nước. Có thể nói không ngoa rằng, sau thời gian dài chịu đựng người dân không sợ Covid bằng sợ ngoáy mũi, cách ly. Ông Nguyễn Văn Nên ít nhất hai lần được các chuyên gia góp ý trong hai cuộc gặp vào tháng 7 và tháng này. Có lẽ ông không bảo thủ, không muốn khoét mũi dân nhưng vẫn phải làm vì sức ép nào đó từ trên (6).

 Quốc lộ mở đóng tùy theo từng tỉnh !

Câu chuyện bất nhất quản lý đi lại trên quốc lộ từ hơn 5 tháng qua vẫn tiếp tục kéo dài. Ngày xưa người ta "vượt biên" ra nước ngoài tìm tự do phải chịu khổ bắt bớ giam cầm cũng đáng. Ngày nay những người lao động nghèo bị thất nghiệp do dịch bệnh tự lực tìm đường về quê cũng trăm ngàn nỗi khổ. Không tính đến những trường hợp đi trái phép, không có giấy tờ, ngay trường hợp có đủ giấy tờ nhưng nơi này cho nơi khác cấm mới là đỉnh cao trí tuệ của chính quyền nhân dân.

Một nhóm ngư dân quê ở Kiên Giang và An Giang đánh cá thuê bị mất việc mua xe đạp đi từ Nam Định về quê. Qua mỗi tỉnh họ phải bỏ tiền xét nghiệm Covid làm giấy thông hành đi tiếp. Ngày 20/9 họ đến chốt kiểm soát dịch Cái Chanh, huyện Đắk R’Lấp (Đắk Nông) tất cả đã gần như kiệt sức, tiền trong người cũng sắp cạn. Sau khi cho ăn uống, chốt kiểm dịch đã quyên góp tiền trong đơn vị và các nhà hảo tâm được một số tiền, thuê xe cho 12 người tiếp tục hành trình. đến chốt kiểm dịch của tỉnh Bình Dương thì bị yêu cầu quay lại, dù cả nhóm đã cam kết chỉ đi qua, không dừng đỗ. Cả nhóm phải quay trở lại Đắk Nông (7).

Tương tư như vậy nhưng ở chiều ngược lại, 15 người lao động từ Trà Vinh và hơn 10 người khác từ các tỉnh Kiên Giang, Vĩnh Long (quê ở Ninh Thuận, Bình Thuận, Thanh Hóa…) bị chốt kiểm soát dịch Covid-19 của tỉnh Long An chặn lại trên QL1 không cho qua nên phải ở tại Tân Hiệp Tiền Giang, sống vật vựa bên mái hiên một cửa hàng xe máy.

Họ có giấy test nhanh Covid-19 âm tính còn trong thời hạn 72 giờ (khi đến chốt Long An) ; giấy đi đường do bà Cao Thị Hồng Gấm, Phó chủ tịch UBND thị xã Duyên Hải, ký ngày 17/9 về việc "cho phép công nhân có nhu cầu cần thiết di chuyển khỏi địa phương" kèm theo công văn thông báo 3064/UBND-BC của Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh về việc "ủy nhiệm, xem xét quyết định cho phép công dân di chuyển khỏi địa phương" ký ngày 9/9.

Các giấy tờ trên và được các chốt kiểm soát dịch tại các tỉnh Trà Vinh, Bến Tre, Tiền Giang, Vĩnh Long… chấp nhận cho qua. Nhưng đến chốt của tỉnh Long An thì bị chặn lại. Lực lượng trực chốt cửa ngõ tỉnh Long An lý giải rằng thành phố Tân An đang thực hiện Chỉ thị 16 của Thủ tướng nên không thể cho họ qua địa bàn. (8)

Gặt lúa, đánh cá cũng bị giãn cách !

Dù Thủ tướng đã thức thời, tuyên bố sống chung với dịch nhưng cứ do lỗi của địa phương nên cửa các pháo đài vẫn đóng dù là biển, là đồng nơi không thể phát sinh dịch bệnh.

Một chuyện trời ơi đất hỡi nằm ngoài y văn thế giới mà các chuyên gia dịch tể cũng phải chào thua đó là các "pháo đài" chống dịch được xây trên biển hay trên đồng lúa vốn là môi trường thông thoáng đầy nắng gió không có chỗ cho Covid nương thân.

Ấy vậy mà sau nhiều tháng bị gián cách không cho ra biển, mới đây, Bà Rịa Vũng Tàu hé mở cho ngư dân đi đánh cá theo yêu cầu các chủ thuyền nan, thúng máy phải ký cam kết 50% số lượng thuyền đánh bắt theo ngày chẵn và 50% còn lại đánh bắt theo ngày lẻ. Ngư dân sẽ ra biển và trở về trong ngày (9).

Không phải kẻ xấu xuyên tạc mà chính thanh kiếm, lá chắn của đảng, báo CATP Hồ Chí Minh phải lên tiếng với bài viết "Đồng bằng sông Cửu Long : Cứu lúa…"

Bài báo viết rằng "các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long đang thực hiện giãn cách xã hội. Nhiều mặt hàng nông sản, thủy sản trong tình trạng ùn ứ chờ thương lái. Đặc biệt, lúa hè thu đến kỳ thu hoạch ngã rạp ngoài đồng, trong khi nông dân đang mong các cơ quan chức năng cứu lúa…". Vựa lúa Việt Nam gồm các tỉnh Bạc Liêu, Sóc Trăng, Kiên Giang, Hậu Giang có hàng triệu tấn lúa đến ký thu hoạch nhưng công suất máy suốt tại địa phương chỉ đáp ứng 50 đến 60% sản lượng, do giãn cách nên không thể thuê máy và nhân công từ nơi khác đến. Nguồn máy và nhân công tại chỗ cũng phải xét nghiệm covid mới được ra đồng nên chi phí tăng cao.

Cách doanh nghiệp thu mua không thể hoạt động nên dù thu hoạch xong vẫn bị khê đọng không phơi sấy, chế biến kịp thời sẽ bị hao hụt đến 30% sản lượng (10).

Thật tình là không có cách nào làm dân nghèo nhanh và triệt để hơn cách làm này.

Chỉ mua vacxin Tàu !

Thủ tướng từng tuyên bố chống dịch không sợ tốn tiền. Thật vậy, chính phủ vung tiền không thương tiếc mua kit test ngoáy mũi đại trà. Không tiếc tiền không vận đưa quân đội từ Bắc vào Nam. Tiền quỹ vacxin dư thừa gửi tiết kiệm. Ấy vậy nhưng với phương tiện, vũ khí khả dĩ duy nhất là vacxin thì chính phủ chưa tiêu tốn mấy tiền.

Con số 150 triệu liều vacxin Anh Mỹ, Bộ Y Tế công bố đặt mua từ đầu năm đến nay vẫn chưa hề về bến. Những Pfizer, Moderna, AstraZeneca tất thảy đều là của tặng cho.

Vacxin thực mua chỉ là Vacxin Tàu. Sau 5 triệu liều của Vạn Thịnh Phát, mới đây chính phủ đã ưu ái ra nghị quyết mua 10 triệu liều vacxin Tàu (11).

Khẩu hiệu "Vacxin tốt nhất là vacxin sớm nhất" nghe chừng bất nhẫn trước bài học thực tế của lân bang từ Campuchia, Indonesia đã tiêm vacxin Tàu hơn 50% dân số mà dịch vẫn bùng. Mỹ, EU đã hoài nghi, không thừa nhận vacxin Tàu vì thiếu dữ liệu khoa học nhưng ngay các nước nhược tiểu quanh ta cũng chia tay với nó vì thực tế vô hiệu hoặc hiệu quả kém. Sau lại buộc con cháu Bác Hồ phải xài vacxin Tàu ?

Sau ngoáy mũi, cách ly, vacxin Tàu là nỗi ám ảnh thứ ba lớn hơn Covid của người dân Việt. Sợi dây thòng lọng thẻ xanh của thời mở cửa buộc người ta phải chấp nhận chết vì vacxin còn hơn chết đói.

Những quyết sách mở đóng chập chờn, đánh xuôi thổi ngược trong chống dịch Covid lần này là thực tế chứng minh rõ nhất mục tiêu vì dân, phục vụ nhân dân cũng như năng lực điều hành quản lý của nhà nước và thể chế chính trị cầm quyền.

Gió Bấc

Nguồn : RFA, 22/09/2021 (Gió Bấc's blog)

1. https://tienphong.vn/thu-tuong-pham-minh-chinh-khong-the-su-dung-bien-phap-cach-ly-phong-toa-mai-duoc-post1372148.tpo

2. thang-dich-benh-la-chien-thang-cua-nhan-dan-663314/

3. https://plo.vn/suc-khoe/lanh-dao-so-y-te-tphcm-gom-f0-di-cach-ly-tap-tru...

4. https://thanhnien.vn/thoi-su/de-nghi-dung-xet-nghiem-dien-rong-vi-ton-ke...

5. https://thanhnien.vn/thoi-su/tphcm-de-xuat-phan-bo-them-10-trieu-bo-kit-...

6. https://thanhnien.vn/thoi-su/long-an-lai-chan-ql1-khien-hang-chuc-cong-d...

7. https://tuoitre.vn/12-ngu-dan-dap-xe-hon-1-000km-tu-nam-dinh-ve-kien-gia...

8. https://tuoitre.vn/12-ngu-dan-dap-xe-hon-1-000km-tu-nam-dinh-ve-kien-giang-bi-ket-o-dak-nong-20210921105657307.htm

9. https://nongnghiep.vn/chinh-quyen-ly-giai-viec-cap-the-cho-ngu-dan-danh-...

10. https://congan.com.vn/thi-truong/cuu-lua_119454.html

11. https://www.vietnamplus.vn/nghi-quyet-cua-chinh-phu-ve-viec-mua-10-trieu...

‘Có một khu phố thôi,’ mà ‘phong tỏa luôn cả xã, cả phường’

Trân Văn, VOA, 18/09/2021

Ông Phạm Minh Chính – Ủy viên Bộ Chính trị Đảng cộng sản Việt Nam, Thủ tướng Việt Nam lại vừa đẩy hệ thống chính trị, hệ thống công quyền vào ma trận phòng, chống dịch Covid-19.

Lều được dựng để các lực lượng trú tạm làm nhiệm vụ ở khu vực phong tỏa - Ảnh Bậm Võ

Hôm 15/9/2021, tạiHội nghị Đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ 13 của Đảng,ông Chính chỉ trích hệ thống chính trị, hệ thống công quyền các cấp đã tỏ ra kém cỏi trong việc thực hiện công cuộc phòng, chống đại dịch Covid-19 :

Có một khu phố thôi, phong tỏa luôn cả xã, cả phường. Có một xã thôi, phong tỏa luôn cả huyện. Phong tỏa để làm gì thì không đặt ra, không có mục tiêu, không có lộ trình, không có biện pháp. Cứ phong tỏa 14 ngày xong thấy có F0 lang thang trong cộng đồng lại phong tỏa rồi lại tiếp tục phong tỏa

Theo lời ông Chính, thực trạng đó khiến ông phải chất vấn thuộc cấp :Tôi mới hỏi tiếp tục phong tỏa đến bao giờ ? Tôi mới nói anh em bây giờ phải làm lại. Nói phải rất rõ. Làm sao nói phải thật là giản dị. Khoa học ở chỗ giản dị, làm sao cho dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm, dễ giám sát, dễ kiểm tra, dễ đánh giá (1).

Nhận xét và tuyên bố của Thủ tướng Việt Nam về phong tỏa – một trong những giải pháp chính trongChiến lược phòng, chống đại dịch Covid-19ở Việt Nam suốt từ đầu năm ngoái đến nay – khiến thiên hạ có cảm giác, Việt Nam vừa có "tân" Thủ tướng cũng tên là Phạm Minh Chính !

"Tân" Thủ tướng Phạm Minh Chính khác xa "cựu" Thủ tướng Phạm Minh Chính. "Tân" Thủ tướngkhông chấp nhận chỉ đạo của"cựu" Thủ tướng đối với hệ thống chính trị, hệ thống công quyền trong ngăn ngừa đại dịch : Đó là "đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng" (2), là phải biến "mỗi phường xã thành một pháo đài" (3).

Có thể vì thừa lịch sựvà dư văn hóanên "tân" Thủ tướngkhông đả động gì đến sai lầm nghiêm trọng của Thủ tướng tiền nhiệmcũng tên là Phạm Minh Chính. Ông chỉ tập trung chê trách những thuộc cấp của Thủ tướng tiền nhiệmđã răm rắp thực thi chủ trương, yêu cầu phong tỏakhông có mục tiêu, không có lộ trình, không có biện pháp !

Rồi có thể vì đối tượng trò chuyện là trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam nên "tân" Thủ tướng ứng xử cũng rất khác so với Thủ tướng tiền nhiệm ! Ông đề cao khoa học.

Thực tế cho thấy, trong vai trò lãnh đạo công cuộc phòng chống đại dịch Covid-19 ở Việt Nam,Thủ tướng tiền nhiệmcũng là người đưa ra những chỉ đạorất rõ, rất giản dị, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm, dễ giám sát, dễ kiểm tra, dễ đánh giá giống như mong muốn của "tân" Thủ tướng.Có gì rõ ràng, giản dị, dễ hiểu, dễ nhớ hơn đòi hỏi phải xem "dịch" như "giặc", dễ làm hơn truy lùng F0, F1 như kẻ thù của nhân dân, dễ giám sát hơn cưỡng bức cách ly, dễ kiểm tra hơn phong tỏa nghiêm ngặt trên diện rộng.

DẫuThủ tướng tiền nhiệm khác "tân" Thủ tướng ở chỗ xem thường, không bận tâm đến cảnh báo, khuyến cáo của những người có tri thức khoa học nhưng kết quả vẫn rất dễ đánh giá : Số người nhiễm, số người tử vong tăng chóng mặt, tỉ lệ tử vong vượt xa mức trung bình của thế giới (4) và chủ yếu nằm ở tầng đầu trong tháp điều trị do Bộ Y tế Việt Nam xác lập (5). Doanh nghiệp thi nhau đóng cửa ngưng hoạt động, kinh tế suy sụp, công khố trống rỗng, dân chúng thêm khốn khổ, lầm than, tuyệt vọng về tương lai

***

Diễn biến đợt dịch Covid-19 thứ tư tại Việt Nam suốt bốn tháng vừa qua khiến rất nhiều người ngậm ngùi cho thân phận thường dân : Làm dân vừa khó, vừa khổ ! Song trong vài tuần gần đây, cách hành xử của ông Phạm Minh Chính giúp thiên hạ nhận ra : Làm viên chức trong hệ thống chính trị, hệ thống công quyền cũng không dễ !

Sau cuộc họp trực tuyến giữa ông Chính với lãnh đạo hai tỉnh Tiền Giang, Kiên Giang, lãnh đạo các huyện - thị xã và phường – xã - thị trấn của hai tỉnh này hôm 13 tháng 9, nhiều người, nhiều giới đã cùng với Thủ tướng chê trách những viên chức hữu trách yếu kém, lúng túng trong lãnh đạo, chỉ đạo (6).

Một số viên chức lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền ở Kiên Giang – nơi bị dè bỉu dữ dội nhất – than với báo giới rằnghọ cảm thấy buồn vì bị xem như học trò phải trả bài cho Thủ tướng (7). Cảm nhận và so sánh ấy không sai. Thậm chí trong cuộc họp, có một Phó chủ tịch tỉnh bị ông Chính nạt vì "nhắc bài" cho Bí thư tỉnh !..

Cuộc họp trực tuyến vừa đề cập là sự kiện thật sự hi hữu. Trước giờ tại Việt Nam, công khai phát tán nội dung những cuộc họp giữa lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền trung ương với lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền địa phương để kiểm điểm việc thực thi chủ trương, chính sách nào đó cho dân chúng xem xét, chỉ trích năng lực của cả những cá nhân là lãnh đạo lẫn hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền địa phương luôn luôn là điều cấm kỵ !

Cho dù việc thông tin rộng rãi về cuộc họp trực tuyến vừa đề cập khiến công chúng thêm ngán ngẩm cả về tâm lẫn tầm của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền nhưng nó tạo ra những lợi ích hết sức tích cực cho Thủ tướng. Dân chúng "tận mục sở thị", Thủ tướng hơn hẳn thuộc cấp cả về ý thức trách nhiệm lẫn khả năng quản trị, điều hành. Thủ tướng rất sốt ruột, rất quyết liệt. Hậu quả dịch bệnh, kinh tế, dân sinh càng ngày càng tồi tệ chỉ vì hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tệ quá !

Không phải tự nhiên mà sau cuộc họp vừa kể, thay vì thu thập – tường thuật, phân tích – đề nghị - dự báo về hậu quả của Chiến lược phòng, chống đại dịch Covid-19 trong bốn tháng vừa qua do ông Chính hoạch định và chỉ huy thực hiện, hệ thống truyền thông chính thức dựa vào cuộc họp trực tuyến đã kể, để ca ngợi Thủ tướng là người… truyền dẫn phong cách làm việc mới (8). Hay loan báo thêm rằng,rạng sáng 14 tháng 9, Thủ tướng trực tiếp gọi điện thoại cho Bí thư kiêm Chủ tịch thị trấn Long Bình và Chủ tịch huyện An Phú ở An Giang để cật vấn tại sao đang là "vùng đỏ" mà không có Trạm Y tế lưu động (9) ?

Qua báo chí, dẫu Bí thư kiêm Chủ tịch thị trấn Long Bình ca ngợiThủ tướng chỉ đạo rất sát với thực tế (phải xét nghiệm hai ngày/lần, phải thành lập trạm y tế lưu động,phải tổ chức giãn dân) nhưng thú thật thị trấn không có khả năng thực hiện những chỉ đạo này ! Bí thư huyện An Phú cũng phân trần theo hướng đó ! Ngay cả khi đã tổ chức một cuộc họp khẩn cấp vào vài giờ sau khi Thủ tướng gọi điện thoại, lãnh đạo hệ thống chính trị và hệ thống công quyền của tỉnh An Giang cũng không thể làm gì khác ngoài việc yêu cầu lãnh đạo một thành phố (Châu Đốc), một thị xã (Tân Châu) và hai huyện (An Phú, Phú Tân) kiên quyết thực hiện giới nghiêm ở khu vực bịphong tỏa.

***

Thiếu chuẩn bị, thiếu từ hạ tầng y tế (cơ sở vật chất, thiết bị, trang bị) đến nhân lực, thiếu tài chính, đã vậy nguồn lực còn bị phung phí vào việc thực hiện những chỉ đạo ban đầu (chẳng hạn truy vết - cách ly - cô lập, hay xét nghiệm thần tốc, toàn diện…), đã vậy còn bị khiển trách vì thực thi thiếu nghiêm túc, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền địa phương có thể làm gì khác ngoài phong tỏa cực đoan, bất kể hậu quả. Nếu hậu quả không càng ngày càng trầm trọng, chắc chắn Thủ tướng không đổi giọng, sắm vai mới !

Có một khu phố thôi, phong tỏa luôn cả xã, cả phường. Có một xã thôi, phong tỏa luôn cả huyện. Phong tỏa để làm gì thì không đặt ra, không có mục tiêu, không có lộ trình, không có biện pháp. Cứ phong tỏa 14 ngày xong thấy có F0 lang thang trong cộng đồng lại phong tỏa rồi lại tiếp tục phong tỏa vốn đã là thực trạng phổ biến trên toàn quốc suốt bốn tháng vừa qua. Chẳng lẽ suốt thời gian đó, ông Chính chưa phải là Thủ tướng ?

Chẳng lẽ ở vị trí Thủ tướng, công việc của Ủy viên Bộ Chính trị Phạm Minh Chính chỉ là cật vấn lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền địa phương vì sao họ không nhớ vừa có thêm bao nhiêu ca nhiễm mới, ở những chỗ nào trên phạm vi toàn tỉnh và gọi điện thoại cho cả Bí thư thị trấn, Chủ tịch huyện, thúc giục xét nghiệm hai ngày/lần, thành lập trạm y tế lưu động, giãn dân ? Khi đòi buộc phong tỏa, ông Chính có mục tiêu, có lộ trình, có biện pháp ?

Cứ như những tuyên bố và cách hành xử của ông Chính trong vài ngày gần đây, đối tượng phải gánh trách nhiệm trước hậu quả trầm trọng về nhân mạng, dân sinh, kinh tế, sự vô vọng về khả năng hồi phục sớm của Việt Nam sau đại dịch là thuộc cấp. Riêng ông không những hoàn toàn vô can mà còn tiếp tục tỏa sáng vì đã rất sốt ruột, rất quyết liệt, thậm chí tiếp tục truyền dẫn phong cách làm việc mới ! Chẳng lẽ Thủ tướng là công việc không những dễ làm nhất mà còn dễ giương danh nhất ?

Trân Văn

Nguồn : VOA, 18/09/2021

Chú thích

(1) https://www.youtube.com/watch?v=IEU3WtBnwXE

(2) http://baochinhphu.vn/Thong-cao-bao-chi/Thu-tuong-Pham-Minh-Chinh-chu-tri-Hoi-nghi-truc-tuyen-ve-phong-chong-COVID19/442573.vgp

(3) https://vnexpress.net/quan-doi-chu-tri-lo-luong-thuc-cho-tp-hcm-4343622.html

https://tuoitre.vn/cuoc-goi-luc-nua-dem-cua-thu-tuong-20210915231837202.htm

(4) https://hcmcpv.org.vn/tin-tuc/so-ca-tu-vong-do-covid-19-tai-viet-nam-chiem-ty-le-2-5-tong-so-ca-mac-1491883962

(5) https://nld.com.vn/thoi-su/keo-giam-tu-vong-o-tang-dieu-tri-thu-2-20210830224340823.htm

(6) https://vtv.vn/chinh-tri/thu-tuong-yeu-cau-tinh-kien-giang-va-tien-giang-chan-chinh-cong-tac-phong-chong-dich-2021091311580397.htm

(7) https://tienphong.vn/buon-nhu-hoc-tro-tra-bai-sau-cuoc-hop-truc-tuyen-voi-thu-tuong-post1375943.tpo

(8) https://cand.com.vn/thoi-su/truyen-dan-phong-cach-lam-viec-moi-tu-nguoi-dung-dau-chinh-phu-i628153/

(9) https://tuoitre.vn/cuoc-goi-luc-nua-dem-cua-thu-tuong-20210915231837202.htm

*********************

Đại dịch và nghịch lý vừa dựng hàng rào, vừa hoan hô xé rào !

Trân Văn, VOA, 16/09/2021

Ngoài hệ thống truyền thông chính thức, nhiều người dùng mạng xã hội đang hoan hô bà Lê Thị Hờ Rin (Bí thư quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh), bà Phạm Thị Thanh Hiền (Chủ tịch huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh) vì dám xé rào.

Bà Hờ Rin (nữ, áo xanh), báo cáo tình hình chống dịch tại Quận 6. Phó thủ tướng Vũ Đức Đam đứng bìa trái. (Hình : Thuận Thắng/zingnews.vn)

"Rào" mà bà Lê Thị Hờ Rin và bà Phạm Thị Thanh Hiền đã "xé" chính là những chỉ đạo, qui định, hướng dẫn liên quan đến phòng, chống dịch Covid-19 tại Việt Nam nói chung và Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng.

Bà Thanh Hiền tại khu cách ly F0 ở Củ Chi. Phó thủ tướng Vũ Đức Đam đứng bìa trái. (Hình : VGP/Đình Nam – zingnews.vn)

Báo giới và nhiều cá nhân ca ngợi bà Lê Thị Hờ Rin vì bà yêu cầu chính quyền quận 6 phát thuốc kháng viêm, thuốc kháng đông cho những người bị nhiễm Covid-19 (F0) điều trị tại nhà, trước khi có hướng dẫn của Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh, nhằm ngăn chặn số lượng tử vong đang tăng. Bí thư quận 6 còn yêu cầu hệ thống chính quyền ở quận này hướng dẫn cặn kẽ về việc sử dụng cả biệt dược, thảo dược, phát thêm các loại vitamin, tổ chức tư vấn qua điện thoại cho dân chúng. Tại Thành phố Hồ Chí Minh, quận 6 là địa phương ưu tiên chích vaccine ngừa Covid-19 cho những khu vực bị phong tỏa vì có nhiều F0 (đa số địa phương chờ giải tỏa các khu vực bị phong tỏa mới tổ chức chích ngừa), gửi bộ xét nghiệm đến nhà, khuyến khích, hướng dẫn dân chúng tự xét nghiệm (1).

Giống như bà Lê Thị Hờ Rin, bà Phạm Thị Thanh Hiền cũng được một số người xem là nữ dũng tướng (2) bởi dám "xé rào". Chủ tịch huyện Củ Chi không xem F0 là người bệnh và tự thực hiện những biện pháp ngăn ngừa khác với chỉ đạo, qui định, hướng dẫn liên quan đến phòng, chống dịch Covid-19 chính thức. Theo báo giới Việt Nam, dường như nhờ vậy mà trong suốt đợt dịch này, Củ Chi không có người nào thiệt mạng vì bị nhiễm Covid-19. Ngoài bản đồ về dịch, Củ Chi còn lập bản đồ về an sinh, kết hợp giữa chăm sóc dân sinh với giải cứu nông sản - mua các loại nông sản bị ứ đọng trong huyện để phát hay bán lại cho những gia đình cần đến chúng. Nông dân Củ Chi không khốn đốn vì phải đổ bỏ nông sản như nhiều nơi khác (3).

***

Nếu hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam tường thuật đúng, không nói thách thì rõ ràng bà Lê Thị Hờ Rin, bà Phạm Thị Thanh Hiền đã hành xử khác hẳn nhiều viên chức hữu trách.

Sự hơn hẳn của bà Rin, bà Hiền nằm ở chỗ dám làm khác chỉ đạo, qui định, hướng dẫn về phòng, chống dịch Covid-19. Những quan niệm, biện pháp mà cả hai đã áp dụng trong khu vực thuộc phạm vi trách nhiệm của họ đều đã từng được các chuyên gia y tế, dịch tễ hoặc liên tục cảnh báo nên tránh, hoặc liên tục khuyến cáo nên thực thi, chúng hoàn toàn không mới ! Ca ngợi bà Rin, bà Hiền về hiệu quả ngăn chặn dịch bệnh, duy trì sự ổn định nhất định về dân sinh chưa đúng và không đủ. Tại sao chỉ tri ân, bày tỏ sự cảm phục những người xé rào mà lờ đi, bỏ qua trách nhiệm của những kẻ đã dựng hàng rào – gạt bỏ những cảnh báo, khuyến cáo và làm ngược lại - để hai phụ nữ đó phải "xé" khi muốn cứu dân ?

Không có ai nghĩ tới việc truy cứu trách nhiệm, loại bỏ những kẻđang tâm dựng hàng rào, đẩy cả quốc gia lẫn dân tộc vào tuyệt lộ.

Trước, người Việt vừa ngậm ngùi trước số phận của những người xé rào để có đổi mới, vừa bày tỏ sự cảm phục họ. Gần như không có ai nghĩ tới việc truy cứu trách nhiệm, loại bỏ những kẻ đang tâm dựng hàng rào, đẩy cả quốc gia lẫn dân tộc vào tuyệt lộ.

Có lẽ chính vì vậy nên giờ mới thế và chẳng lẽ cũng thế ? Chẳng lẽ tiếp tục chấp nhận để những cá nhân ở thượng tầng muốn làm gì thì làm, thích thì xem dịch như giặc, đem những biện pháp mà nếu áp dụng đối với kẻ thù của nhân dân cũng cần cân nhắc ra đối xử với những người chẳng may nhiễm Covid-19. Thực tế cho thấy, không màng tới vaccine, chỉ chăm chăm thực hiện các biện pháp cực đoan "truy vết, cách ly, cô lập" không chỉ làm hàng chục ngàn người Việt thiệt mạng, kinh tế suy sụp mà còn đẩy nhiều triệu người đến chỗ kiệt quệ về mọi mặt. Lúc thấy không hiệu quả thì thản nhiên tuyên bố phải sống chung với đại dịch và mặc kệ dân chúng tự xoay sở.

Bao nhiêu hàng rào nữa sẽ tiếp tục được những kẻ như thế thay nhau dựng lên ? Bao nhiêu người sẽ"xé rào" và bao nhiêu thế hệ tiếp tục vừa phải trả giá bằng sinh mạng, bằng tương lai của cả mình lẫn con cháu, vừa trầm trồ khen ai đó dám xé rào ?

Trân Văn

Nguồn : VOA, 16/09/2021

Chú thích

(1) https://zingnews.vn/chuyen-xe-rao-dua-thuoc-dieu-tri-den-f0-cua-bi-thu-quan-6-post1261665.html

(2) https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=3050275205297696&id=100009457401127