Đảng cộng sản Việt Nam không công bố kết quả lấy phiếu tín nhiệm là "xúc phạm Đảng viên và nhân dân"
Việc Đảng cộng sản Việt Nam và ban lãnh đạo đảng này quyết định không công bố trước toàn quốc dân kết quả lấy phiếu tín nhiệm là "không công khai, minh bạch" và là một sự "xúc phạm" đối với chính các Đảng viên của đảng này và người dân trong cả nước, theo một nhà quan sát chính trị Việt Nam từ Cộng hòa liên bang Đức.
"Trong Hiến pháp của Nhà nước cộng sản Việt Nam từ xưa đến nay, họ luôn nói đảng của họ là đảng của nhân dân, rằng ‘Đảng không có lợi ích nào khác ngoài lợi ích của đất nước và của nhân dân’ cả, khi đã tuyên bố như vậy mọi công việc của Đảng cũng là công việc của dân, tức là Đảng làm gì, thì người dân phải được biết. Vậy việc lấy phiếu tín nhiệm với quan chức và quan chức cấp cao của Đảng là một việc cực kỳ quan trọng, bởi vì nó liên quan vận mệnh cả quốc gia, dân tộc, ai nắm quyền lãnh đạo đất nước, thì người đó là sinh mệnh của cả một đất nước, quốc gia, dân tộc mà nay đã có dân số tới 100 triệu dân, nằm trong tay của người đó, thế nhưng Đảng cộng sản Việt Nam hiện nay chỉ giới hạn trong phạm vi có 200 người là các Ủy viên Trung ương Đảng, trong đó có các Ủy viên Bộ Chính trị và Ban Bí thư của đảng đó biết thôi, thì đó là điều không thể chấp nhận được", ông Nguyễn Văn Đài, Luật sư nhân quyền và nhà quan sát thời sự, chính trị Việt Nam nói với Đài Á Châu Tự do trên quan điểm riêng hôm 18/5/2023.
"Bởi vì như tôi nói, đây là công việc của cả một quốc gia, và nếu như đây là "sự lựa chọn" của cả một dân tộc, một quốc gia với quá bán, chẳng hạn 51% đi, trong một cuộc bầu cử được tổ chức mà cho kết quả như thế, thì ít nhất cũng vài chục triệu cử tri sẽ soi xét, xem xét đạo đức, tư cách, nhân cách, tài năng của mỗi một quan chức, chính trị gia, một con người, thì như thế sẽ tốt hơn việc chấm điểm của 200 ông, bà chứ, điều đó là rất rõ ràng.
"Người dân Việt Nam chúng ta không phải là kém thông minh, và Đảng cộng sản Việt Nam hành xử như vậy, làm việc phiếu lấy tín nhiệm kiểu như thế, mà không công bố công khai rộng rãi thì không chỉ là không công khai, minh bạch, mà còn là một sự xúc phạm đến một dân tộc, quốc dân với 100 triệu người dân ! Phải chăng Đảng cộng sản và ban lãnh đạo của họ cho rằng người dân Việt Nam không đủ trình độ chăng để đánh giá năng lực, đạo đức, phẩm chất của các quan chức cộng sản, mà chỉ các quan chức Đảng cộng sản ở tầng lớp chóp bu mới có đủ khả năng để đánh giá năng lực lẫn nhau ?
"Điều đó là không thể chấp nhận được, họ không chỉ coi thường 100 triệu người dân, mà họ còn coi thường ngay cả 5,2 triệu Đảng viên Đảng cộng sản của họ nữa. Họ không cho phép 5,2 triệu Đảng viên cộng sản đánh giá năng lực của chính những người lãnh đạo họ ? Như thế thì làm sao có thể chấp nhận được ? Điều đó, tôi xin khẳng định là không thể chấp nhận được ở trong một thế giới dân chủ như ngày hôm nay và ngay ở Việt Nam.
"Và ở bất kỳ một phương diện nào, việc giấu kín, hay không công bố kết quả lấy phiếu tín nhiệm đối với các Ủy viên Bộ Chính trị, thành viên Ban Bí thư trong những ngày vừa qua như tại Hội nghị trung ương 7 giữa kỳ của Ban chấp hành trung ương của Đảng cộng sản Việt Nam khóa 13, mà không cho người dân được biết, là một điều thực sự xúc phạm như tôi đã nói ở trên".
‘Đánh chuột nhưng tránh làm vỡ bình quý’ có mâu thuẫn hay không ?
Theo Luật sư Nguyễn Văn Đài, một số phát biểu có tính chỉ đạo hiện nay và cho tới gần đây của nhà lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng như vừa chống tham nhũng quyết liệt, vừa không gây thiệt hại cho an toàn sinh mạng chính trị của Đảng này, mà thường được báo chí, truyền thông, tuyên giáo chính thống của Đảng và nhà nước Việt Nam ví von với "ném chuột" nhưng tránh không để "vỡ bình quý" là mâu thuẫn, và bất khả thi, Luật sư Nguyễn Văn Đài nói :
"Việc này hoàn toàn mâu thuẫn với nhau, bản thân ông Nguyễn Phú Trọng thường ví những quan chức dưới quyền của ông là ‘chuột’ hay là ‘lươn’ là ‘trạch’, tôi thấy chưa có một vị lãnh đạo của một đảng phái chính trị ở xứ văn minh nào trên thế giới lại ví những người đảng viên của đảng của mình, những quan chức dưới quyền của mình, khi mà họ được cho là mắc sai lầm, hay vướng vào những vấn đề như ‘tham nhũng’, ‘tham ô’, thì chỉ có Nguyễn Phú Trọng là người duy nhất trên thế giới mà ví những đảng viên của mình như vậy. Đấy là một sự khinh thường đối với những quan chức ở dưới quyền của ông ta.
Người dân Việt Nam thường đặt câu hỏi vậy thì trong số hàng chục ngàn, hàng trăm ngàn quan chức cộng sản, từ ông Tổng bí thư cho đến ông Trưởng thôn, là có ai hoàn toàn trong sạch hay không, tôi e rằng nếu hỏi như thế, người dân Việt Nam sẽ tự trả lời rằng không có ai được như thế cả. Ví dụ như bản thân ông Nguyễn Phú Trọng nói rằng không có tham nhũng, không có tơ hào cái gì của dân, của nước, thế nhưng đó là tham nhũng về kinh tài, còn những dạng tham nhũng khác, như là tham nhũng quyền lực thì sao ?
Bản thân ông Trọng giữ quyền lực quá hai nhiệm kỳ, ông đã chà đạp lên Điều lệ đảng để mà giữ quyền lực như vậy, rồi theo Hiến pháp Việt Nam, ông ta với tư cách là Tổng bí thư thì không phải là người đứng đầu một Quốc gia, tức là nguyên thủ, nhưng trên thực tế chính trị, và theo luật bất thành văn, ông Trọng đương nhiên là người có quyền lực cao nhất của Đảng cộng sản, cũng như của chế độ, cũng như của Nhà nước cộng sản Việt Nam, phần lớn thời gian của ông Trọng chỉ dành cho việc săn lùng, tìm những quan chức dưới quyền tham nhũng, nhưng trong khi đó nhiều quan chức có vấn đề thì lại là những cánh tay phải, cánh tay trái luôn luôn được ở bên cạnh ông ấy…, thì rõ ràng người dân Việt Nam thấy rõ rằng đây không phải là một cuộc chiến để chống tham nhũng nữa, mà nó chỉ là một cuộc mượn danh chống tham nhũng để mà đấu đá, tranh giành quyền lực mà thôi.
Cho nên vấn nạn tham nhũng ấy sẽ vẫn còn tồn tại và có nhiều người dân nói rằng ‘cho dù cho ông Nguyễn Phú Trọng sống thêm 20 năm, 30 năm, hay là 50 năm nữa, và cho ông giữ thêm năm hay là mười nhiệm kỳ nữa, vấn nạn tham nhũng của Việt Nam như lâu nay sẽ vẫn không bao giờ chấm dứt được, bởi vì nó sinh ra từ chế độ và những quan chức tham nhũng ấy dựa vào chính chế độ để mà tham nhũng. Đồng thời, khi họ tham nhũng, họ cũng lại bảo vệ chế độ. Đó là một mối quan hệ cộng sinh với nhau. Cho nên rất mâu thuẫn khi ông nói ‘đánh chuột mà không để vỡ bình’. Muốn chống tham nhũng, thì phải phá bỏ cái gốc, gỡ bỏ cái cơ chế mà từ đó sinh ra tham nhũng, đó chính là ‘cái bình’. Và ‘cái bình’ này bảo vệ cho những ‘con chuột’ theo cách gọi ví von của ông Tổng bí thư, và những ‘con chuột’ ấy mà thò ra ngoài ‘bình’ thì ông đập được, nhưng những ‘con chuột’ mà rất khôn khéo, ẩn nấp ở trong ‘bình’, ăn xong lại chui vào ‘bình’, thì làm sao mà ông có thể đánh được, ngoài cái việc là phải ‘đập vỡ bình’ thôi ?"
Đảng có đang lấn quyền, lấn sân của chính quyền, nhà nước ?
Qua quan sát lâu nay, vị luật sư nhân quyền và nhà quan sát chính trị Việt Nam từ Cộng hòa liên bang Đức vẫn trên quan điểm riêng, cho rằng dưới thời của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, nhất là trong giai đoạn đã củng cố được quyền lực gần đây của ông cho tới nay, đã có những biểu hiện gây ra tình trạng đáng lo ngại, đó là Đảng cộng sản Việt Nam ngày một ‘lấn quyền’, ‘lấn sân’ sang chính quyền, nhà nước và có biểu hiện mà có thể được hiểu như là thao túng quyền lực, Luật sư Nguyễn Văn Đài nói :
"Trước đây, như dưới thời của ông Nguyễn Văn An làm Chủ tịch Quốc hội Việt Nam, hay làm Trưởng Ban Tổ chức Trung ương, đã có ý kiến nói Đảng cộng sản Việt Nam không nên ‘thò tay’ sang công việc của nhà nước, chính quyền, chính phủ, thậm chí làm thay, bởi vì dưới thời của nhiều vị như là thời của Thủ tướng Võ Văn Kiệt, hay là Thủ tướng Phan Văn Khải, đặc biệt dưới hai nhiệm kỳ của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, công việc của bên Chính phủ, tôi lấy thí dụ, khá độc lập, họ không chịu sự chỉ đạo trực tiếp kiểu như bây giờ của bên Trung ương Đảng, hay như là dưới thời của Tổng bí thư Nông Đức Mạnh trước kia và thời nhiệm kỳ đầu làm Tổng bí thư của ông Nguyễn Phú Trọng, thì Đảng không thể nào chỉ đạo được công việc của bên Chính phủ, hai công việc khá độc lập với nhau.
"Từ khi Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng về hưu, hay gọi là ‘về vườn làm người tử tế’, đến thời kỳ mà ông Nguyễn Xuân Phúc làm Thủ tướng, công việc bên Chính phủ còn khá độc lập một chút, song khi đó quyền lực của ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã càng ngày càng cao, đặc biệt cho đến nhiệm kỳ thứ ba ngồi ghế Tổng bí thư của ông Trọng, quyền lực của ông ta đã bao trùm lên cả Nhà nước, cả Chính phủ và tất cả mọi công việc. Và gần như lúc này, Đảng điều khiển toàn bộ công việc, dù là Thủ tướng hay là Chủ tịch nước, đều phải nghe theo sự chỉ đạo từ bên Đảng, và bất kỳ một nhân vật nào mà phản kháng, ví dụ như ông Nguyễn Xuân Phúc được cho là như vậy, mà không nghe theo sự chỉ đạo thì bị cho ‘về vườn’ và ‘ngã ngựa’ ngay. Cho nên, càng ngày khi mà mức độ ‘độc tài’ của ông Nguyễn Phú Trọng càng cao, thì Đảng cộng sản Việt Nam càng thò bàn tay sang bên Chính phủ, chính quyền, và đến thời điểm này, tôi có thể khẳng định rằng gần như công việc của bên Chính phủ hay công việc của bên Nhà nước đều do bên Đảng họ chỉ đạo và nắm hết, không có một đường lối hay chính sách nào mà có thể thoát ra ngoài sự chỉ đạo của ông Nguyễn Phú Trọng cả".
Gần đây, một học giả từng là một nhà báo quốc tế ở Anh quốc, người từng có thời gian làm công việc báo chí ở Việt Nam thời gian trước, Tiến sỹ Bill Hayton, nay là học giả thuộc Viện nghiên cứu chiến lược, chính sách quốc tế Chatham House ở London đã có ý kiến bình luận về chính trị Việt Nam, trong đó có so sánh phong cách lãnh đạo Đảng và Nhà nước của ông Nguyễn Phú Trọng với phong cách của Lê-nin, lãnh tụ của cách mạng Nga và nhà nước độc tài Xô Viết (Liên Xô) trước kia, cũng như đã bình luận về chiến dịch ‘đốt lò’ hay là chiến dịch chống tham nhũng mà ông Trọng và những người được cho là thuộc phái của ông đã và đang tiến hành lâu nay như là một chiến dịch, một công việc có tính chất và yếu tố ’chính trị nội bộ, phe phái’, bình luận trên quan điểm cá nhân về quan điểm riêng nói trên của ông Bill Hayton, Luật sư Nguyễn Văn Đài nói :
"Từng là một nhà báo làm việc lâu năm cho BBC, có thời gian làm báo ở Việt Nam, Tiến sỹ Bill Hayton là một người rất am hiểu tình hình chính trị nội bộ ở Việt Nam và nhận xét của ông theo tôi là hoàn toàn chính xác, bởi vì chỉ cần dựa vào riêng một câu nói của ông Nguyễn Phú Trọng thôi, nó đã toát lên bản chất Lê-nin-nít hay là Stalin-nít của ông Trọng rồi. Tức là cách đây một vài tháng thôi, ông Trọng phát biểu rằng : bây giờ các quan chức mà tay đã ‘nhúng chàm’, thì hãy xin từ chức đi, rồi bồi thường, thì sẽ được tha thứ. Nói như thế thì tức là quyền lực của ông Nguyễn Phú Trọng gần như quyền lực của một ông vua rồi, ông ta có quyền tha hay là có quyền xử một quan chức tham nhũng tùy theo thái độ của người đó, ông ta như thế làm thay công việc của cơ quan Công an, cơ quan Viện Kiểm sát, cũng như Tòa án trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử.
"Nói cách khác, ông Nguyễn Phú Trọng không cần đến điều tra, truy tố, xét xử gì hết, chỉ cần rằng ‘anh đã chót nhúng chàm rồi, chỉ cần anh xin lỗi tôi đi, rồi anh xin lỗi Đảng đi, rồi anh bồi thường lại một chút những tài sản anh đã tham nhũng của dân, của nước, thì tôi có quyền tha cho anh, không cần phải qua bất kỳ một thủ tục tố tụng nào cả’, thì rõ ràng rằng với riêng một câu nói như vậy, và với một hành động như vậy, mà trên thực tế ông ta đã tha rất nhiều quan chức, như là ông Hoàng Trung Hải, cựu Bí thư Thành ủy Hà Nội, người được cho là cũng mắc nhiều sai lầm, khuyết điểm, mà nếu xử nghiêm, có thể phải đối diện với mức án từ vài năm tù cho đến vài chục năm tù giam chứ không phải là ít, hay là ông Nguyễn Văn Bình, khi làm Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam được cho là phạm nhiều lỗi lầm, nhưng một phần được cho là thuộc phe cánh của ông Trọng, một phần là hai người đó có thể ‘khéo ăn nói’ với ông Nguyễn Phú Trọng, cho nên ông Trọng được cho là đã tha cho họ v.v… Điều này cho thấy ông Nguyễn Phú Trọng bây giờ gần như là một ông vua trên tất cả những ‘ông vua tham nhũng’ ở Việt Nam, ông định đoạt số phận của các quan chức, thay vì việc này phải do các cơ quan thuộc hệ thống tư pháp độc lập xử lý, thì ông Trọng tự xử lý luôn", Luật sư Đài nhận định.
Báo chí, truyền thông chính thống của Việt Nam hôm 18/5/2023 đưa tin tiếp theo sau bế mạc Hội nghị Trung ương 7, hội nghị giữa kỳ của Ban chấp hành trung ương của Đảng cộng sản Việt Nam khóa 13, cho hay nhà lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã phát biểu chỉ đạo việc Đảng này khẩn trương ngay sau Hội nghị thúc đẩy công tác quy hoạch nhân sự đối với Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam, Bộ Chính trị, Ban Bí thư v.v… chuẩn bị cho kỳ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 14, cũng như thúc đẩy ngay và sớm công việc của các tiểu ban văn kiện và nhân sự cho kỳ Đại hội sắp tới, nêu bình luận về diễn biến này cùng ngày, Luật sư Nguyễn Văn Đài nói với RFA Tiếng Việt :
"Trong các chế độ độc tài, đặc biệt trong chế độ của cộng sản Việt Nam, việc đấu tranh để giữ quyền lực, cũng như tranh giành quyền lực bắt đầu ngay từ khi một Đại hội đảng kết thúc, như là ngay sau khi Đại hội 13 của Đảng cộng sản Việt Nam kết thúc, họ đã bắt đầu tiến trình tranh giành, đấu đá về quyền lực rồi, còn mọi việc như diễn ra trong Hội nghị giữa nhiệm kỳ vừa mới đây của Ban chấp hành trung ương của Đảng cộng sản Việt Nam khóa 13, thì đó chỉ là một sự thể hiện thôi… Như chúng ta thấy, một nhiệm kỳ là 5 năm, nhưng về mặt công khai, họ đã mất hai năm rưỡi cho tiến trình mà họ gọi là ‘chuẩn bị nhân sự’ hay ‘quy hoạch nhân sự’ và nhân sự tập trung cho những quan chức hàng đầu như Tổng bí thư, Thủ tướng, Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, rồi một loạt quan chức, kể cả Bộ trưởng mà muốn vào những vị trí, chức vụ cao hơn, như vậy họ không còn thời gian đâu để mà lo cho người dân và đất nước.
"Và việc họ dành phần lớn thời gian như thế để mà sắp xếp, dàn xếp, ‘mua phiếu’, để họ có thể giữ được quyền lực của họ, với ham muốn cao hơn, lại đẩy thời gian vào đó cao hơn nữa, đây là điều không nên đáng xảy ra. Chúng ta đã chứng kiến những cuộc bầu cử tự do và công bằng ở các nước dân chủ và văn minh, việc chuẩn bị nhân sự chỉ diễn ra trong vòng một thời gian ngắn thôi, mà không hề ảnh hưởng đến những công việc mà Hiến pháp cũng như pháp luật giao cho các quan chức có trọng trách, cho nên phần lớn thời gian họ sẽ dành để chăm lo cho người dân, cử tri của họ và đất nước, để làm sao họ hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ của họ. Làm như thế, đương nhiên họ sẽ được uy tín ở ngay nội bộ đảng của họ, cũng như uy tín đối với các cử tri, còn ở đây việc lấy phiếu tín nhiệm, hay chuẩn bị nhân sự đã chỉ diễn ra trong nội bộ rất hạn hẹp.
"Và chúng ta đã thấy kết quả trong rất nhiều thập kỷ gần đây qua nhiều nhiệm kỳ, phần lớn những cán bộ được đánh giá ưu tú của Đảng lại là những quan chức tham nhũng, nhiều người từng được cho là những ngôi sao sáng… nhưng chỉ ngồi vào ghế như là Ủy viên Bộ Chính trị, hay Ủy viên Trung ương Đảng v.v… một thời gian ngắn thì cũng ngã ngựa, đó là hậu quả của việc vấn đề nhân sự ấy chỉ do một đảng lo, mà không có sự giám sát từ đầu và liên tục của người dân. Đáng nhẽ vấn đề nhân sự của các đảng phái phải do người dân giám sát và những vấn đề quan trọng về nhân sự quốc gia, phải được nhân dân lo, bằng cách nào ? Bằng cách là người dân sẽ chấm điểm quan chức đó và việc chấm điểm được thể hiện thông qua lá phiếu của họ trong các cuộc bầu cử dân chủ, tự do, công bằng, có sự cạnh tranh của các đảng phái, cũng như của các ứng cử viên độc lập, thì như thế mới chính xác", nhà quan sát chính trị này nói với Đài RFA trên quan điểm cá nhân, hôm 18/5/2023.
Hôm 17/5, tin từ truyền thông chính thống Việt Nam về Hội nghị TW7 của Ban chấp hành trung ương của Đảng cộng sản Việt Nam khóa 13 cho hay "Ban Chỉ đạo về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực cấp tỉnh được thành lập ở toàn bộ 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, bước đầu có kết quả tốt, từng bước khắc phục tình trạng "trên nóng, dưới lạnh" trước đây.
Công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách về quản lý kinh tế-xã hội và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được đẩy mạnh, từng bước tiến tới : "không dám", "không thể", "không muốn", "không cần" tham nhũng.
Trung ương đánh giá, chưa bao giờ công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực lại được chỉ đạo mạnh mẽ, bài bản, đồng bộ, quyết liệt, và có hiệu quả rõ rệt như thời gian gần đây ; để lại dấu ấn nổi bật, tạo sự đồng thuận cao trong toàn xã hội và củng cố, tăng cường niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ ta...
Bên cạnh đó, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng đã tạo sự chuyển biến rất tích cực, với nhiều dấu ấn nổi bật trong việc kết hợp hài hoà, nhuần nhuyễn hơn giữa ‘xây’ và ‘chống’. Đến nay, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã xem xét cho thôi giữ chức vụ, cho nghỉ công tác, nghỉ hưu, bố trí công tác khác đối với 14 cán bộ diện Trung ương quản lý ; các địa phương bố trí công tác và thực hiện chính sách đối với 22 trường hợp cán bộ sau khi bị kỷ luật theo đúng chủ trương của Đảng về việc "có vào, có ra ; có lên, có xuống" được cán bộ, đảng viên, nhân dân đánh giá rất cao...", báo Tiền Phong, cơ quan thuộc Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh hôm thứ Tư cho hay.
Còn hôm thứ Năm, 18/5/2023, một nhà quan sát chính trị ở Việt Nam không muốn tiết lộ danh tính từ trong nước cho Đài Á Châu Tự Do biết rằng kết quả lấy phiếu tín nhiệm ở kỳ Hội nghị Trung ương 7 của Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam khóa 13 đã có, tuy nhiên sẽ không được loan báo ra ngoài công khai :
"Kết quả lấy phiếu cho thấy tất cả đều đạt tín nhiệm từ hơn 60% trở lên", ý kiến quan sát này cho RFA biết với điều kiện được ẩn danh.
Luật sư Nguyễn Văn Đài hiện đang sinh sống tại thành phố Hanau, Cộng hòa liên bang Đức, ông lấy bằng luật học tại Đại học Luật Hà Nội, từng hành nghề luật sư tại Công ty luật Hà Nội. Năm 2000, ông theo Đạo Tin Lành và trở thành Luật sư Nhân quyền, ông từng được nhận các giải thưởng quốc tế và hải ngoại như Giải thưởng Hellman/Hammett 2007 của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW), Giải Nhân quyền Việt Nam 2007 của Mạng lưới Nhân quyền Việt Nam và Giải Nhân quyền 2017 của Hiệp hội Thẩm phán Cộng hòa liên bang Đức. Hiện tại, ông tiếp tục vận động các tổ chức NGO quốc tế, chính phủ các nước quan tâm tới vấn đề nhân quyền tại Việt Nam ; và ông cũng là một nhà quan sát thời sự, chính trị theo sát các diễn biến ở Việt Nam, trong đó có các lĩnh vực như hoạt động chính quyền, đảng cầm quyền, chuyển động của xã hội dân sự, các quá trình dân chủ hóa, nhà nước pháp quyền hay dân chủ pháp trị, tự do tôn giáo, tự do ngôn luận, tự do báo chí và nhiều lĩnh vực, khía cạnh chính trị, xã hội, luật pháp… khác liên quan Việt Nam.
Quốc Phương
Ai có "tín nhiệm thấp" có thể bị xử lý ở Quốc hội
Hà Hoàng Hợp, Quốc Phương, RFA, 17/05/2023
Hội nghị Trung ương 7 khóa XIII (Hội nghị Trung ương giữa nhiệm kỳ) của Ban Chấp hành Trung ương của Đảng cộng sản Việt Nam họp phiên bế mạc hôm 17/5/2023, sau khi hoàn thành chương trình làm việc, theo truyền thông chính thống Việt Nam đưa tin cùng ngày.
Ông Phạm Minh Chính nắm tay ông Nguyễn Phú Trọng vào dự lễ bế mạc Hội nghị Trung ương 7 vào sáng 17/5/2023 - VGP/Nhật Bắc
Nhân dịp này, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu chính trị cấp cao thuộc Viện nghiên cứu Đông Nam Á (Iseas-Yusof Ishak) ở Singapore dành cho Đài Á Châu Tự Do một cuộc trả lời phỏng vấn mà nội dung xin mời quý vị theo dõi sau đây. Trước hết, nhà nghiên cứu cho biết khái lược về kết quả chính mà có thể được cho là nổi bật của Hội nghị này :
Hà Hoàng Hợp : Như đã nói từ trước Hội nghị Trung ương7 (còn gọi là Hội nghị Trung ương giữa khóa), họp từ ngày 15 đến 17/5, đã bế mạc.
Hội nghị là một nỗ lực ổn định nhân sự lãnh đạo VN trong tình hình quốc tế có nhiều biến động.
Hội nghị tổng kết hoạt động của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư trong nửa nhiệm kỳ vừa qua, kiểm điểm công tác của từng ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư, lấy phiếu tín nhiệm đối với từng người trong Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Không có ai trong Bộ Chính trị, Ban Bí thư phải nghỉ công tác trong Hội nghị Trung ương này.
Lấy phiếu tín nhiệm để ‘tự soi, tự sửa’
RFA :Việc lấy phiếu tín nhiệm do Ban chấp hành Trung ương của Đảng cộng sản Việt Nam tiến hành có kết quả cụ thể ra sao với những người được ‘lấy phiếu tín nhiệm’ ? Đã có hai trường hợp được công bố kỷ luật, ngoài ra thì sao, thưa ông ?
Hà Hoàng Hợp : Kết quả lấy phiếu tín nhiệm Bộ Chính trị, Ban Bí thư chưa được công bố cụ thể. Việc lấy phiếu tín nhiệm, như Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng nói : không để bị lợi dụng chia rẽ nội bộ, hiểu cách khác, lấy phiếu tín nhiệm để từng người tự nhìn vào đó mà "tự sửa".
Cả hai trường hợp kỷ luật đều dựa trên kết luận của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, sau Hội nghị 7, vẫn có thể có các trường hợp khác sẽ bị kỷ luật, vì công tác kiểm tra là liên tục.
RFA :Có bổ sung nhân sự cao cấp nào được tiến hành tại kỳ Hội nghị Trung ương 7 này không và nếu có thì kết quả cụ thể ra sao ?
Hà Hoàng Hợp : Tôi chưa thấy công bố về điều chỉnh nhân sự của Hội nghị, chắc Ban Chấp hành Trung ương Đảng sẽ sớm công bố.
RFA :Kết quả chính của Hội nghị sẽ được triển khai cụ thể ra sao trong khắp hệ thống chính trị của Đảng, nhà nước, Quốc hội Việt Nam từ nay cho đến cuối nhiệm kỳ của Ban chấp hành Trung ương khóa 13 ?
Hà Hoàng Hợp : Nửa nhiệm kỳ 13 còn lại, sẽ kế tục nửa nhiệm kỳ vừa qua, và kế tục đường lối có từ các Đại hội trước, sẽ không có thay đổi căn bản nào.
Đảng cộng sản Việt Nam nhấn mạnh sự ổn định nhân sự, tiếp tục chống tham nhũng, tiêu cực, tiếp tục triển khai mạnh phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng - an ninh, thúc đẩy tích cực đối ngoại.
Dự báo là sẽ không có thay đổi gì trong cơ cấu tứ trụ.
RFA :Hội nghị kế tiếp của Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam tới đây, theo kế hoạch, thì sẽ có vấn đề, khía cạnh nào về nội dung mà theo ông là đáng chú ý và cần được đón theo dõi ?
Hà Hoàng Hợp : Hội nghị Trung ương 8 tới đây sẽ được tổ chức trong đầu tháng 10, nội dung chính sẽ là các vấn đề bảo vệ tổ quốc (quốc phòng - an ninh - ngoại giao)
RFA :Hội nghị Trung ương 7 này có thành công rực rỡ hay không, có vấn đề gì mà công chúng cần biết, đáng biết mà chưa thể biết? Về cách làm có gì cần cải thiện, đổi mới không ? Có điều gì mà được kỳ vọng là nên được làm, hay làm khác đi không thưa ông ?
Hà Hoàng Hợp : Bấy lâu nay, chỉ thấy có câu 'thành công tốt đẹp'.
Đảng viên và cử tri luôn kỳ vọng về một cấp độ cao hơn về minh bạch, pháp quyền và quản trị nhà nước tốt hơn.
Hội nghị 7 được tiến hành rất gọn, chỉ có hơn 2 ngày, đây là một bước tiến tích cực, thể hiện hiệu quả cao hơn của bộ máy của Đảng cộng sản Việt Nam.
Sẽ có chuyện ‘nghỉ việc, giáng chức, chuyển công tác’ ?
RFA :Cuối cùng, trên đây, ông có nói rằng sau Hội nghị 7, vẫn có thể có các trường hợp khác sẽ bị kỷ luật, vì công tác kiểm tra là liên tục, đó là về mặt Đảng, còn về mặt Quốc hội, việc bỏ phiếu tín nhiệm với các quan chức, nhân sự được Quốc hội Việt Nam bầu, bổ nhiệm, dự kiến tiến hành vào cuối năm, có thể ảnh hưởng tới việc quan chức nào bị cho thôi việc, thay thế hay không thưa ông? Và xin cảm ơn ông đã trả lời cuộc phỏng vấn này.
Hà Hoàng Hợp : Bỏ phiếu ở Quốc hội là thủ tục quan trọng có ý nghĩa pháp lý chính trị. Nếu ai phiếu tín nhiệm thấp, sẽ tùy mức độ, sẽ phải nghỉ việc, giáng chức, chuyển công tác.
Nếu nói 'lấy phiếu tín nhiệm' là để 'biết mà tự sửa', thì 'bỏ phiếu tín nhiệm' sẽ có hiệu ứng 'cho nghỉ việc, chuyển công tác, hay giáng chức vụ'.
Những ai có kết quả lấy phiếu tín nhiệm thấp, có thể sẽ được đưa sang bỏ phiếu tín nhiệm.
--------------------------
Trên đây là cuộc trao đổi của Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu cao cấp thuộc Viện nghiên cứu Đông Nam Á Iseas (Singapore), dành cho RFA Tiếng Việt trên quan điểm riêng.
Tại kỳ họp này, bên cạnh các nội dung mà cũng đã được công bố trên báo chí truyền thông, Ban Chấp hành Trung ương của Đảng cộng sản Việt Nam đã tiến hành lấy phiếu tín nhiệm với các quan chức cao cấp là các ủy viên Bộ Chính trị và Ban Bí thư, tuy nhiên kết quả bỏ phiếu chỉ được công khai trong nội bộ.
Tại hội nghị này có hai trường hợp bị kỷ luật được công bố, trường hợp thứ nhất là ông Nguyễn Phú Cường, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội, nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Đồng Nai, thôi chức vụ ủy viên Trung ương Đảng khóa XIII.
Và trường hợp thứ hai là ông Nguyễn Văn Vịnh, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Tỉnh ủy, nguyên Bí thư Ban cán sự đảng, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh tỉnh Lào Cai, bị Ban Chấp hành Trung ương Đảng ra quyết định kỷ luật, khai trừ ra khỏi Đảng.
Còn theo một nhà quan sát không muốn tiết lộ danh tính, chia sẻ với RFA, về công tác nhân sự cấp cao : "vào phút chót, Hội nghị Trung ương 7 đã quyết định không bầu hai Ủy viên Bộ Chính trị và một Ủy viên Ban Bí thư như dự kiến. Lý do là thủ tục bầu chưa chuẩn bị xong, nhưng chắc là để đến một Hội nghị Trung ương bất thường trong mùa hè này thì Ban Chấp hành Trung ương Đảng sẽ tiến hành".
Ngoài ra, ông Đặng Quốc Khánh (sinh năm 1976, nơi sinh và quê quán ở Hà Tĩnh) từ Hà Giang trên vai trò Bí thư Tỉnh ủy sẽ về làm Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội, ông Lê Quang Mạnh (sinh năm 1974, quê quán ở Hà Nội) từ Cần Thơ trên vài trò Bí thư Thành ủy ra làm Bí thư Đảng đoàn Bộ Tài Nguyên - Môi trường, còn bà Trương Thị Mai, thường trực Ban Bí thư, tiếp tục kiêm chức Trưởng Ban tổ chức Trung ương Đảng," nhà quan sát này cho RFA biết hôm 17/5 trên quan điểm riêng.
Quốc Phương
Nhà quan sát đánh giá về khả năng thay đổi trong tứ trụ
Quốc Phương, RFA, 16/05/2023
Việc lấy tín nhiệm tại Hội nghị trung ương 7, tức Hội nghị giữa kỳ của Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam khóa XIII đang diễn ra tại Hà Nội, có dấu hiệu "mù mờ" theo ý kiến từ giới quan sát thời sự và chính trị Việt Nam, cùng với đó sẽ có khả năng về một sự thay đổi trong vị trí bốn người đứng đầu.
Ông Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Bộ Chính trị điều hành thảo luận hôm 16/5/2023 - Báo Chính phủ/ Nhật Bắc
"Ông Tổng Bí thư nói rằng việc lấy tín nhiệm là để cán bộ ‘tự soi’, ‘tự sửa’, nhưng ngay trước đó chính ông lại ra tín hiệu về việc ‘tự rút’ với những ai ‘tự thấy’ mình chưa xứng đáng để bảo toàn ‘danh dự’, tôi cho rằng đây là một sự mù mờ", nhà báo Võ Văn Tạo, nguyên chuyên viên Bộ Thương mại của Việt Nam thời kỳ trước đây nói với Đài Á Châu Tự Do từ Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa hôm thứ ba, 16/5/2023.
Từ Hà Nội, cùng ngày, nhà quan sát Trọng Nghĩa, một người theo dõi thời sự chính trị Việt Nam trên cả hai lĩnh vực nội trị và bang giao nói với RFA tiếng Việt :
"Tôi chưa thấy ở đâu người ta có những cách thức gọi là ‘lấy phiếu tín nhiệm’ như thế cả. Nhưng tôi thấy là có thể kết quả của việc lấy phiếu tín nhiệm này có thể được sử dụng mà có thể gây ảnh hưởng tới vị trí hay ghế của bất cứ ai, nếu như người ta thấy cần làm như thế. Chính trị Việt Nam ở bộ máy cấp cao bây giờ, tại giai đoạn này, dường như không theo bất kỳ một quy luật nào mà có thể lường trước được cả.
Khi cần ưu tiên vấn đề xử lý quan hệ chính trị nội bộ và quyền lực bên trong, người ta đã có thể cho những người như là Chủ tịch nước, rồi mấy Phó Thủ tướng nghỉ việc rất nhanh, có thể những người đó cũng bị bất ngờ, hay không hoàn toàn lường được hết.
Hiện tại, tôi thấy trong giới quan sát mà tôi cảm nhận được có ý kiến cho rằng có thể chuyến đi của Thủ tướng Phạm Minh Chính trên tư cách khách mời, theo lời mời của Thủ tướng Nhật Bản, người sẽ chủ trì hội nghị thượng đỉnh của khối G7 ở Hiroshima khai mạc ngày 19/5 này, như được dự kiến trước, có thể sẽ không xảy ra nữa, mà nếu điều đó diễn ra, có thể liên quan tới việc lấy phiếu tín nhiệm ở Hội nghị Trung ương này, bởi vì nếu tín nhiệm ‘không cao’, có thể sẽ có sự thay đổi nào đó chăng".
Mô hình tập trung chuyên quyền có thể "có hại"
Từ Tokyo Nhật Bản, nhà báo, nhà biên khảo và quan sát chính trị Đỗ Thông Minh cũng nêu góc nhìn trên quan điểm riêng về Hội nghị này và việc ‘lấy phiếu tín nhiệm’ với các quan chức cao cấp của Đảng cộng sản Việt Nam trong Bộ Chính trị, Ban Bí thư, ông nói :
"Ở Nhật Bản, thực ra để biết được quan chức nào của chính quyền mà thuộc đảng cầm quyền có tín nhiệm hay không là đã thông qua lá phiếu của cử tri, người dân khi người ta bầu cho rồi. Còn việc từ chức thì không phải đợi đến phiếu tín nhiệm ở đâu, ở Nhật Bản đã có văn hóa từ chức, nếu một quan chức mắc lỗi nghiêm trọng, thì phải xin lỗi và từ chức, còn nếu không sẽ bị đảng đối lập và công luận, truyền thông gây áp lực buộc phải từ chức, mọi việc là công khai, có luật, chứ không phải là chuyện của nội bộ đảng gì cả.
"Ngoài ra, tôi thấy mô hình mà một người lãnh đạo đảng và một nhóm ‘a dua’ hùa với nhau thâu tóm hết quyền lực về một người hay về nhóm của mình thực ra là không hay, là độc hại cho đảng đó, và nếu đảng đó cầm quyền, thì sự tác hại đó sẽ ảnh hưởng lây đến việc quản lý, lãnh đạo quốc gia. Làm cái gì cũng phải có cái phanh, ngay ở trong đảng cũng phải có sự cân bằng, nếu tất cả về hùa cho một phe mạnh, và phe mạnh thao túng hết quyền lực về tay mình, không có một cái phanh nào, bộ cản nào để hạn chế quyền lực của họ, thì việc đó tự động sẽ dẫn đến nguy cơ của lạm quyền, của chuyên quyền và sai trái".
Từ Canada, cũng trong dịp này, luật sư Vũ Đức Khanh, giảng sư luật học bán thời gian tại Đại học Ottawa, đưa ra bình luận với Đài Á Châu Tự Do :
"Theo những gì tôi nghe được được từ giới quan sát chính trị Việt Nam ở trong và ngoài nước, có thể chuyến đi của người đứng đầu đại diện chính phủ Việt Nam tới Hiroshima dự hội nghị G7 sẽ có thay đổi.
Ở một phiên họp G7 lần trước, Thủ tướng Việt Nam khi đó là ông Nguyễn Xuân Phúc đã được Thủ tướng nước chủ nhà Canada là Justin Trudeau mời tham dự, gặp gỡ và tôi nghe được rằng nếu có thay đổi gì kỳ này, thì có thể một nhân vật trẻ trong Tứ trụ của Việt Nam sẽ đi dự thay, theo lịch trình thì đại diện lãnh đạo Việt Nam, như khách mời của hội nghị này, bên lề sẽ có một cuộc gặp quan trọng với Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, cuộc gặp sẽ làm tăng vị thế của người đại diện của phía Việt Nam, và việc lấy phiếu ở Hội nghị Trung ương 7 giữa kỳ này có thể liên quan tới việc đó.
Nhưng đó chỉ là một dự phóng, hãy cứ để thực tế diễn ra và kiểm nghiệm, song nếu người thay thế cho người đứng đầu Chính phủ mà đi dự, chẳng hạn như có chuyện như vậy, mà ở cấp Bộ trưởng Ngoại giao, thì rõ ràng là giới quan sát quốc tế sẽ rất chú ý tới diễn biến đó và đặt dấu hỏi điều gì đã xảy ra với chính trị nội bộ tầng cao của Đảng cộng sản và Chính quyền ở Việt Nam".
Hôm thứ hai, 15/5, một nhà quan sát quen thuộc với vấn đề, không tiết lộ danh tính vì lý do an ninh, chia sẻ với RFA tiếng Việt rằng có thể tại kỳ hội nghị giữa kỳ này, Ban Chấp hành Trung ương của Đảng cộng sản Việt Nam sẽ bầu bổ sung hai suất ủy viên Bộ Chính trị và một suất ủy viên Ban Bí thư, hai vị trí bổ sung vào Bộ Chính trị theo nguồn này có thể là các ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Thượng tướng quân đội, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương và ông Đỗ Văn Chiến, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, còn vị trí bổ sung vào Ban Bí thư sẽ là ông Trần Lưu Quang, tân Phó Thủ tướng.
Liệu còn có thay đổi trong "tứ trụ" sau việc ra đi của một Chủ tịch nước ?
Khi được đề nghị bình luận về khả năng những phương án nhân sự cấp cao có thể được bổ sung này của Đảng cộng sản Việt Nam tại kỳ Hội nghị, từ thành phố Nha Trang, nhà báo Võ Văn Tạo nói trên quan điểm cá nhân :
"Tôi thấy rằng ông Phạm Minh Chính cũng có thể đang là một mục tiêu "bị nhắm" như có một số thông tin trong giới quan sát chính trị Việt Nam cảm nhận và đặt dấu hỏi, nghi vấn, nhất là sau khi đã có những điều bất ngờ xảy ra với ông Nguyễn Xuân Phúc, hay những người khác như các ông Phạm Bình Minh, Vũ Đức Đam, thì cái gì được cho là cũng có thể xảy ra…"
Từ Hà Nội, nhà quan sát Trọng Nghĩa đưa ra thêm bình luận :
"Tôi cho rằng thời gian qua ở Việt Nam và ngoài nước, giới quan sát chính trị quan tâm Việt Nam đã khá bất ngờ trước những thay đổi trong nội bộ của ban lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước, cũng có những ý kiến tới hôm nay vẫn còn cho rằng những thay đổi ‘bất ngờ, đột xuất’ đó và những phương án nhân sự thay thế cho họ được đưa ra rất mau lẹ ngay sau đó, làm cho người ta phải suy nghĩ về tính ổn định trong chính trị nội bộ và nhân sự cấp cao của Đảng cộng sản Việt Nam.
Còn về cá nhân, tôi thấy rằng ông Phạm Minh Chính tỏ ra là khá năng nổ, ông có nhiều kinh nghiệm, tuy chưa có ngày nào làm Phó Thủ tướng, song cũng đã có kinh nghiệm công tác, làm việc ở các vị trí lãnh đạo, quản lý cấp cao ở một số bộ ngành, địa phương như Bộ Công an, rồi tỉnh Quảng Ninh, Ban Tổ chức Trung ương Đảng v.v…
Có thể người ta cho rằng Đảng cộng sản Việt Nam đã cần một người năng nổ để thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế, phát triển xã hội trên cương vị người lãnh đạo Chính phủ để cơ cấu ông vào đó. Tuy nhiên tôi cho rằng việc ưu tiên trật tự quyền lực nội bộ qua dàn xếp, thay thế nhân sự cấp cao, nếu có, cần lưu ý tới cả tính ổn định trong hiệu quả, sức mạnh của bộ máy nhà nước và nhân sự về cả nội trị lẫn bang giao, còn như những gì đã xảy ra với những vị Phó Thủ tướng như các ông Phạm Bình Minh chỉ nói riêng về mặt kinh nghiệm ngoại giao, với ông Vũ Đức Đam về mặt quản lý y tế, xã hội vừa qua, đã gây ra nhiều suy nghĩ, băn khoăn và có người cho rằng các quyết định cho các ông nghỉ đã gây ra thua thiệt, làm yếu đi năng lực của bộ máy nhân sự, khi những người là cán bộ lãnh đạo cấp cao có kinh nghiệm, năng lực như vậy, vốn không nhiều, đang cần tới, lại bị cho nghỉ việc như với cung cách đã xảy ra vừa qua", nhà quan sát từ Hà Nội nói với RFA trên quan điểm riêng.
‘Tự soi, tự sửa’ và tự động ‘rút lui trong danh dự’
Hôm thứ hai, 15/5/2023, trang tin điện tử của Đảng Bộ TP Hồ Chí Minh dẫn một bản tin từ Thông Tấn Xã Việt Nam trong một bài viết có tựa đề "Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng : Lấy phiếu tín nhiệm giúp các cán bộ 'tự soi,' 'tự sửa'", trích lời người lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam, cho biết ý nghĩa và mục đích của hoạt động lấy phiếu tín nhiệm tại kỳ Hội nghị Trung ương 7 giữa kỳ này như sau :
"Về việc lấy phiếu tín nhiệm của Ban Chấp hành Trung ương đối với các Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư khóa XIII, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh đây là một trong những nội dung đổi mới rất quan trọng trong công tác cán bộ của Đảng ta, bắt đầu được tiến hành từ nhiệm kỳ khóa XI đến nay.
Mục đích là để thực hiện tốt hơn, có hiệu quả hơn các chủ trương, đường lối, nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện ; xây dựng đội ngũ cán bộ cấp cao của Đảng có đủ phẩm chất, năng lực, ngang tầm nhiệm vụ ; giúp các đồng chí được lấy phiếu tín nhiệm "tự soi", "tự sửa", tiếp tục phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống và không ngừng nâng cao trách nhiệm nêu gương, trình độ, năng lực công tác, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, góp phần củng cố, tăng cường niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Đảng".
Trước đó không lâu, cũng trên truyền thông Việt Nam, hôm 13/5/2023, chỉ vài ngày trước phiên khai mạc Hội nghị Trung ương7 giữa kỳ nói trên, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã cùng đại biểu Quốc hội đơn vị bầu cử số 1 tiếp xúc cử tri quận Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng trước kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa 15, và ông được dẫn lời nói :
"Anh nào, địa phương không làm được thì xử lý. Đã không xứng đáng thì từ chức đi, rút lui trong danh dự là tốt nhất. Gần đây rất nhiều trường hợp thế rồi và đang còn nữa, các đồng chí cứ chờ xem", ông Trọng gửi thông điệp, theo báo mạng VnExpress hôm thứ Bảy 13/5.
Còn hôm 15/5, một nhà nghiên cứu cấp cao về chính trị Việt Nam và khu vực từ Viện nghiên cứu Iseas (Singapore), Tiến sỹ Hà Hoàng Hợp, từ quan điểm riêng, cho rằng Hội nghị Trung ương7 giữa kỳ của Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam lần này sẽ lấy phiếu tín nhiệm với quan chức cấp cao trong Bộ Chính trị và Ban Bí thư, nhưng sẽ không để dẫn đến việc bất kỳ ủy viên nào trong hai cơ quan đó của Đảng "phải nghỉ công tác".
Còn hôm 16/5, báo Tuổi trẻ Online có bài viết với tựa đề "Thủ tướng Phạm Minh Chí sẽ dự Hội nghị G7 mở rộng tại Nhật Bản", cho hay : "Theo thông cáo của Bộ Ngoại giao ngày 16/5, nhận lời mời của Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio, Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ dự Hội nghị G7mở rộng và làm việc tại Nhật Bản từ ngày 19 đến 21/5... Việt Nam đã ba lần được mời đến Hội nghị G7 mở rộng. Lần đầu tiên là vào năm 2016, cũng vào năm Nhật Bản giữ chức chủ tịch của nhóm", tờ báo thuộc Thành đoàn Thành phố Hồ Chí Minh cho hay.
Quốc Phương
Hội nghị hai ngày rưỡi qua được giới phân tích Hà Nội đánh giá là nhạt hơn cả chung kết bóng đá SEA Games 32. Màn diễn cung đình vẫn "tuồng cũ, kép cũ". Kết quả là "tấp rác xuống thảm" (sweep it under the carpet) để Đảng tiếp tục trận kéo co chia chác lợi quyền trên thượng tầng.
Sau Hội nghị Trung ương 7 lần này, ai sẽ còn lại trong tứ trụ mới của Đảng trưởng Nguyễn Phú Trọng ? Chủ tịch quốc hội và Chủ tịch nước là người của Đảng trưởng, chỉ còn Phạm Minh Chính, Thủ tướng chính phủ.
Hội nghị giữa nhiệm kỳ của Đảng cộng sản Việt Nam khóa 13 (Trung ương 7) diễn ra từ 15/5 đến 17/5/2023. Phát biểu bế mạc, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã yêu cầu tiếp tục đẩy mạnh, làm tốt hơn nữa công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị thực sự trong sạch, vững mạnh , đặc biệt là hệ thống cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp. Tổng bí thư vẫn riết ráo,kiên quyết đấu tranh loại bỏ những người sa vào tham nhũng, hư hỏng ; chống mọi biểu hiện chạy chức, chạy quyền, cục bộ, ưu ái tuyển dụng người nhà, người thân không đủ tiêu chuẩn... Nhưng sau hai ngày rưỡi, Tổng bí thư vẫn không, theo đồn đoán của dư luận, "kiên quyết loại bỏ" được Thủ tướng Phạm Minh Chính sau khi đã có sự thỏa hiệp nội bộ.
Trước kỳ họp vừa qua, dư luận nói tới 3 "quả bom nổ chậm" :
i) Quyết tâm của Tổng bí thư đẩy Thủ tướng ra khỏi "Tứ trụ" liệu có thành công ?
ii) Sự phản đòn của phe Thủ tướng – thông qua lá đơn (công khai) tố giác Lê Minh Hưng, cánh tay phải của Tổng bí thư – phát huy hiệu quả đến mức nào ? và
iii) Nội tình lãnh đạo Ba Đình sau Trung ương 7 rồi sẽ ra sao ?
Bài phát biểu lúc tàn cuộc kỳ họp này cho thấy, ban lãnh đạo Ba Đình đã đạt được thỏa hiệp "quét tấp" toàn bộ rác rưởi nội bộ "xuống dưới thảm" để tiếp tục chia chác lợi quyền. Nhưng qua khẩu khí của Tổng bí thư, có thể dự đoán, Đảng vẫn tiếp tục chuẩn bị khởi tranh cho một vòng đấu mới, sắt máu và quyết liệt hơn.
Câu chuyện Thủ tướng về vườn
Câu chuyện ông Trọng muốn đẩy ông Chính về vườn không mới và cũng chẳng có gì gây sốc. Không mới, vì trước Tết nguyên đán Quý Mão, tin đã cho hay là cả ông Phúc lẫn ông Chính đều đã "được ép" để viết đơn xin từ chức, nhưng đơn của ông Phúc "ưu tiên" xét trước. Hơn nữa Tổng Trọng cũng phải "dò đá qua sông", bởi vì lấy một quyết định từ thượng tầng Ba Đình – đẩy một trong những "yếu nhân" của "Tứ trụ" về vườn – vào lúc năm cùng tháng tận như thế thì không thể nói là "nhân văn" mà cũng chẳng thể coi là "tình lý" chút nào.
Chẳng gây sốc, vì cái gọi là "nhân văn, tình lý" ấy chẳng qua là luận điệu "dân túy" của Tổng Trọng khi mượn diễn đàn tiếp xúc cử tri Hà Nội ngày 13/5/2023 để đay nghiến những kẻ đã "cao chạy xa bay" để lại hậu quả cho các bên liên đới :"Cán bộ, nhất là khi có quyền, có chức dễ lợi dụng để chấm mút, đó là nói nhẹ, nói nặng là ăn cắp, ăn cướp của dân. Cấu kết với nhau nhằm tham nhũng, tiêu cực, hư hỏng, làm cho Đảng mất uy tín, làm cho Nhà nước mất uy tín".Ông Trọng còn đe nẹt "nhưng trốn cũng không được đâu. Ta sẽ xử vắng mặt và tòa đã xử vắng mặt rồi". "Khi anh (chị ?) không còn là công dân mà đã trở thành tội phạm thì các nước không có quyền chứa chấp ". Tầm ngắm "nhân văn, tình lý" này rõ ràng đã hướng vào Phạm Minh Chính và Nguyễn Thanh Nhàn, nếu những ai từng theo dõi bản tin từ mấy tờ báo phản gián của Israel cách đây hơn nửa năm.
Câu chuyện hạ bệ ông Chính lần này còn bị kẹt bởi kế hoạch của Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio đã mời ông Chính sang dự Hội nghị G7 mở rộng và làm việc tại Nhật Bản từ ngày 19 đến 21/5. Lần gạt ông Phúc trước Tết đã bị mang tiếng, vì phạm vào chuyện đạo lý của người Việt, còn lần này là chuyện liên quan đến bang giao quốc tế. Lần trước 30% trung ương bỏ phiếu ủng hộ ông Phúc ở lại. Lần này liệu bao nhiêu phần trăm quyết định đẩy ông Chính ra đi ? Tổng bí thư còn tính tiếp, Nhật Bản chứ không phải là Indonesia ! Ông Phúc thăm Jakarta tháng trước thì tháng sau bị thất sủng.
Hơn nữa, đất nước hiện nay đang lộ rõ tình trạng kiệt quệ, đâu đâu cũng nghe các doanh nghiệp và người dân ca thán về khó khăn chồng chất. Nợ của doanh nghiệp lên tới 240%, lãi suất thật (trừ lạm phát) lên tới 6% và mới đây có giảm nhưng cũng trên 3%, cho nên doanh nghiệp không trả nợ được, phải bán cho người nước ngoài là điều nguy hiểm. Toàn bộ thể chế lâm vào bất ổn kèm theo những hệ lụy ngoài "tầm với" của Đảng. Chế độ ngày càng lung lay trước quốc nạn tham nhũng, tha hóa quyền lực mang tính hệ thống, người dân mất hết phương hướng và xã hội thì rối loạn.Chẳng còn mấy ai tin vào câu bùa chú của ông Trọng : "Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay".
Các cú "phản đòn" có hiệu quả ?
Chỉ riêng việc Tổng bí thư ngồi xổm trên điều lệ đảng, bám ghế suốt ba nhiệm kỳ, Tổng Trọng chính là sâu chúa trong bầy sâu, ăn vào lĩnh vực béo bở nhất là tham nhũng quyền bính. Tay chân bộ hạ thân tín nhất của ông trực tiếp gom củi đốt lò như cố Trưởng ban Nội chính Nguyễn Bá Thanh là loại sâu gộc với biệt phủ, đất đai, lăng mộ nguy nga đồ sộ. Trùm Công an tay kiếm bạo tàn của Đảng thì ăn bò dát vàng giá hàng ngàn đô. Mấy ngày trước đây, báo chí "lề phải" vô tình đưa hình ảnh Nguyễn Văn Yên, Phó trưởng Ban Nội Chính,đeo đồng hồ Patek Philippe World Time Mecca, giá trị hàng trăm ngàn đô la , sau đó đã buộc phải xóa đi.
Một lần nữa có thể khẳng định, lời đe nẹt của Tổng Trọng khi tiếp xúc với cử tri về việc bà Nhàn trốn đâu cho thoát và câu nhắn nhủ "tay đã nhúng chàm thì tốt nhất xin thôi" hẳn là thông điệp gửi đến ngài Thủ tướng chứ không ai khác. Đồng thời những thông điệp được nhắc đi nhắc lại nhiều lần ngay trước Hội nghị trung ương giữa nhiệm kỳ này và kỳ họp thứ 7 của Quốc hội cũng là sự định hướng công khai cho các Ủy viên trung ương và Đại biểu quốc hội thi hành đòn quyết định cuối cùng là bỏ phiếu tín nhiệm các thành viên Bộ Chính trị và Ban Bí thư, các chức danh do Quốc hội bầu trong kỳ họp lần này.
Trước mối đe dọa sống còn ấy, hiển nhiên phe Thủ tướng không ngồi yên "chịu trận". Gần nửa năm nay,câu chuyện về Hồ Mẫu Ngoạt , Trợ lý của Nguyễn Phú Trọng từng dậy sóng trên mạng xã hội. Sau đợt giật đổ "domino" Hồ Mẫu Ngoạt, cú "phản đòn" tiếp theo trước thêm Trung ương 7 là đơn tố cáo Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Lê Minh Hưng, cánh tay phải thứ hai của Tổng bí thư sau khi Ngoạt "rớt đài". Tội trạng của Hưng trong lá đơn được tập thể cán bộ của Ngân hàng Nhà nước đứng tên cho thấy sự lũng đoạn của nhóm lợi ích được phe Tổng bí thư "chống lưng" có sức tàn phá nền kinh tế nói chung và hệ thống các Ngân hàng cả trong lẫn ngoài Nhà nước ghê gớm như thế nào .
Nhưng cuối cùng, liệu Thủ tướng có thoát nổi vòng vây đang giăng mắc quanh ông ? Khuyết điểm và trách nhiệm của Phạm Minh Chính trong vai trò điều hành chính phủ thì chất chồng như núi. Thủ tướng có đến 2 phó Thủ tướng bị cách chức, hàng tá Bộ trưởng, Chủ tịch UBND tỉnh bị bắt giam, kỷ luật. Kinh tế đất nước lụn bại, GDP giảm thê thảm, địa ốc đóng băng, có nguy cơ vỡ bóng, tài chính tín dụng bết bát… Cộng thêm những dính dáng cá nhân với Nguyễn Thanh Nhàn và các quan chức Quảng Ninh mà chứng cứđang trong tay Bộ trưởng Công an Tô Lâm , sau khi ông Lâm điều Thiếu tướng Đinh Văn Nơi đào xới "sân sau" của ông Chính. Cho nên, có thể lần này, cả Tổng bí thư lẫn Thủ tướng cũng chưa thể "bung hết chiêu". Theo giới quan sát trong nước, kể cả ông Hồ Chí Minh có sống dậy chắc cũng khó có thể dàn xếp nội bộ rối như canh hẹ trong lúc này.
Hậu Trung ương 7… rồi sẽ sao nữa ?
Trong thư một nhà nghiên cứu gửi cho Phạm Minh Chính có trình bày hiện tình đất nước :"Căn bệnh nguy hiểm đang lan truyền phổ biến hiện naytrong toàn bộ hệ thống công quyền, không trừ một cấp nào là căn bệnh SỢ... Biểu hiện SỢ hiện nay là tình trạng rất không bình thường, vì người ta sợ nói thật, sợ nghe nói thật và sợ làm thật. Nguyên nhân gây ra tình trạng này nằm ở Ban lãnh đạo quốc gia, vì thế việc khắc phục phải bắt đầu từ Cấp lãnh đạo cao nhất của đất nước. Về mặt quản lý vận hành nền kinh tế, ai ai cũng biết "lợi ích là dầu nhờn của bánh xe kinh tế". Bức thư nhắc lại "Sử ký Tư Mã Thiên" : "Thiên hạ hi hi giai vi lợi lai, thiên hạ nhương nhương giai vi lợi vãng" (Người trong thiên hạ tất bật, bận rộn đều vì chữ lợi mà đến, người trong thiên hạ rối ren, hỗn loạn đều vì chữ lợi này mà bỏ đi).Điều này có nghĩa là : động lực của hầu hết mọi hoạt động kinh doanh là lợi ích kinh tế của cả doanh nghiệp cũng như của người dân.
Nhưng Nguyễn Phú Trọng và nhóm lợi ích của ông đã thành công trong việc triệt tiêu mọi động lực phát triển kinh tế. Phía sau những "lục đục" nội bộ là cả một "thập kỷ mất mát" của quốc gia, mà mỗi người dân và doanh nghiệp phải gánh chịu. Đảng cũng phải công nhận tất cả là do "bất ổn kinh tế vĩ mô và thể chế". Nguyên nhân quan trọng nữa cần rút ra là những người cộng sản làm cách mạng giành lấy quyền lực nhằm thực hiện "ý chí chung" nhưng đã "thất bại" và trong điều kiện chuyển đổi sang thị trường quyền lực đã bị tha hoá, không được kiểm soát hiệu quả. Quyền lực tuyệt đối bị lợi dụng mang tính hệ thống cho mục đích riêng của các quan chức khi thiếu cơ chế đối trọng và người dân không được giám sát. Đảng cộng sản dần dà trở thành tổ chức Mafia, giống như Tam Hoàng bên Trung Quốc, hay Cosa Nostra bên Ý .
Ngoài ra, theo các chuyên gia nước ngoài, hệ thống nào theo đuổi mô hình một người lãnh đạo đảng và một nhóm "a dua" hùa với nhau thâu tóm hết quyền lực về một người hay về nhóm của mình thực ra là không hay, là độc hại cho đảng đó, và nếu đảng đó cầm quyền, thì sự tác hại đó sẽ ảnh hưởng lây đến việc quản lý, lãnh đạo quốc gia. Làm cái gì cũng phải có cái phanh, ngay ở trong đảng cũng phải có sự cân bằng, nếu tất cả về hùa cho một phe mạnh, và phe mạnh thao túng hết quyền lực về tay mình, không có một cái phanh nào, bộ cản nào để hạn chế quyền lực của họ,thì việc đó tự động sẽ dẫn đến nguy cơ của lạm quyền, của chuyên quyền và sai trái ."
Trung ương 7 họp chưa tới ba ngày là điều bất bình thường. Thời gian hội nghị giữa nhiệm kỳ ở các khóa trước là gấp đôi, gấp ba như thế (Trung ương 12 họp 6 ngày, Trung ương 11 họp 10 ngày). Nhân sự trong các kỳ họp Trung ương 7 bao giờ cũng là nội dung then chốt, vì phải đưa danh sách các candidate cho Đại hội tới "lên thớt". Nhưng vấn đề nhân sự lần này được thông báo sẽ chuyển sang Trung ương 8 (tháng 10/2023). Trì hoãn bàn chuyện quan trọng nhất – từ Trung ương 6, chuyển sang Trung ương 7, nay lại đẩy lùi tiếp – cho thấy cuộc đấu tranh quyền lực trên thượng tầng Ba Đình đang vào hồi quyết liệt và chưa ngã ngũ. Điều khôi hài là, nếu việc bỏ phiếu tín nhiệm nhằm làm trong sạch bộ máy vì nước vì dân thì rất cần công khai cho quốc dân được biết, nhưng rõ là không phải như vậy, vì Quy định 96 đóng khung : "Kết quả lấy phiếu tín nhiệm đối với các Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư được công khai trong Ban Chấp hành Trung ương Đảng".
Trần Đông A
Nguồn : VOA, 18/05/2023
Hội nghị trung ương 7 của đảng Cộng sản Việt Nam đã trôi qua êm đềm vào đầu tháng Năm năm 2018 mà không có sự xáo trộn lớn trong ‘tứ trụ’, thậm chí cũng chẳng có thay đổi nào trong Bộ Chính trị như một số dự đoán trước đó của giới quan sát chính trị.
Đinh Thế Huynh và cưu ngoại trưởng Mỹ, John Kerry, trong cuộc họp báo tại D.C. hồi tháng 10, 2016. [State Department photo/ Public Domain]
Đinh Thế Huynh vẫn ‘sống sót’
Tâm điểm được chú ý nhất trong Hội nghị trung ương 7 là nhân vật chủ tịch nước Trần Đại Quang. Nhưng ông Quang vẫn yên vị, bất chấp nhiều đồn đoán về việc viên cựu đại tướng công an này sẽ ‘nghỉ vì lý do sức khỏe’ sau hội nghị này.
Rập khuôn theo hình ảnh thăm viếng nơi này nơi kia trong Hội nghị trung ương 6 vào tháng Mười năm 2017, một ngày trước khi kết thúc kỳ họp Hội nghị trung ương 7, Trần Đại Quang đã có một cuộc "gặp mặt thân mật các nhà khoa học" tại phủ chủ tịch nước.
Tình trạng yên vị, có thể là tạm thời, của Trần Đại Quang đã được chứng minh rõ hơn cả khi vào ngày cuối của Hội nghị trung ương 7, ông Quang đã "thay mặt Bộ Chính Trị điều hành phiên họp" trong khi Tổng bí thư Trọng đọc bài phát biểu kết thúc.
Ấn tượng gần như duy nhất về sự thay đổi trong Bộ Chính trị chỉ là việc khai trừ cựu ủy viên Bộ Chính Trị là ông Đinh La Thăng ra khỏi đảng - điều mà lẽ ra đã phải làm từ tháng Mười Hai năm 2017 khi ông Thăng bị khởi tố và tống giam. Mặc dù đã bị truy tố và phải nhận hai bản án với tổng cộng 31 năm tù giam tại tòa án, ông Đinh La Thăng vẫn còn là ủy viên trung ương cho đến Hội nghị trung ương 7.
Tuy nhiên, câu chuyện khó hiểu nhất lại thuộc về trường hợp Ủy viên bộ chính trị Đinh Thế Huynh.
Sự thể kỳ lạ là Đinh Thế Huynh đã ‘sống sót’ qua cả hai Hội nghị trung ương 6 và Hội nghị trung ương 7, cho dù từ quý một năm 2017 đã rộ lên tin tức về ông Huynh ‘bị bệnh nặng’, thậm chí ‘khó qua khỏi’.
Vào đầu tháng 8/2017 và trước Hội nghị trung ương 6, ông Trần Quốc Vượng - Ủy viên Bộ Chính trị, bí thư Trung ương Đảng, chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra trung ương- đã được Bộ Chính trị phân công tham gia Thường trực Ban bí thư trong thời gian Thường trực Ban bí thư Đinh Thế Huynh điều trị bệnh. Vào lúc đó, nhiều dư luận đánh giá rằng sự nghiệp chính trị của ông Đinh Thế Huynh đã có thể bị xem là chính thức chấm dứt.
Nổi lên và biến mất
Sau khi đại hội 12 kết thúc vào đầu năm 2016, cựu tổng biên tập báo Nhân Dân Đinh Thế Huynh đã trở nên nổi bật trên chính trường khi được xem là "người Bắc, có lý luận" và ứng với vị trí kế thừa chức vụ tổng bí thư của Nguyễn Phú Trọng, dù rằng trong thực tế ông Huynh còn không được dư luận đánh giá dù ở mức độ trung bình về thành tích lãnh đạo chính trị, càng không khá trên phương diện điều hành kinh tế - xã hội.
Trên cương vị Thường trực Ban bí thư - vị trí số 5 của đảng, Đinh Thế Huynh hoạt động khá lặng lẽ trong năm 2016. Không có nhiều dấu hiệu chứng tỏ ông Huynh là người có thực quyền hoặc có nhiều ảnh hưởng đối với giới công an và quân đội.
Ấn tượng gần như duy nhất mà ông Huynh gây ra ở các cơ quan đảng chỉ là vẻ ‘kiên định xã hội chủ nghĩa’ và ‘đọc bài’ không biết mệt mỏi về chủ nghĩa kinh viện Mác - Lê cùng tư tưởng Hồ Chí Minh.
Lần xuất hiện có tiếng vang nhất nhưng cũng là lần cuối cùng hiện ra của Đinh Thế Huynh là vào tháng Mười năm 2016, khi ông Huynh đột ngột công du đến Washington đến gặp Bộ trưởng ngoại giao Mỹ khi đó là John Kerry. Nhiều nhà quan sát cho rằng chuyến đi này chỉ mang tính thăm dò chủ yếu về Hiệp định TPP và cũng có thể "chúc mừng sớm" tổng thống tương lai của nước Mỹ là bà Hillary Clinton.
Tuy nhiên, có vẻ chuyến đi Mỹ trên của ông Đinh Thế Huynh đã trở nên vô nghĩa khi Trump bất ngờ giành chiến thắng và trở thành tổng thống Mỹ.
Trở về Việt Nam sau đó, ông Huynh… biến mất cho tới nay.
Đến đầu năm 2018, ông Trần Quốc Vượng đã được Bộ Chính trị chỉ định chính thức làm Thường trực Ban bí thư. Với quyết định này, vai trò Thường trực Ban bí thư của ông Đinh Thế Huynh cũng chính thức kết thúc.
Không những thế, ông Đinh Thế Huynh còn không giữ được chức vụ Chủ tịch Hội đồng lý luận trung ương - một vị trí rất được coi trọng bởi Tổng bí thư Trọng. Chức vụ này đã được giao cho Nguyễn Xuân Thắng - Giám đốc Học viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, một gương mặt mới nổi và đang được xem là một ứng cử viên mới cho chức vụ tổng bí thư tại Đại hội 13 của đảng cầm quyền, nếu còn có đại hội này.
Khủng hoảng nhân sự tổng bí thư ?
Trước Hội nghị trung ương 6 vào tháng Mười năm 2017, có tin cho biết Đinh Thế Huynh đã phục hồi sức khỏe và mong muốn được tiếp tục công tác. Tuy nhiên nguyện vọng này, nếu có, đã không đạt kỳ vọng. Ông Huynh tiếp tục ‘biến mất’.
Một dấu hỏi lớn đang nổi lên là vì sao trong tình cảnh không còn được đảng ‘tin yêu’ và giao cho bất kỳ chức vụ quan trọng nào, ông Đinh Thế Huynh vẫn còn nằm trong Bộ Chính trị mà lẽ ra đã được thay thế bằng một người khác, nếu không phải tại Hội nghị trung ương 6 thì cũng phải tại Hội nghị trung ương 7 ?
Với việc vẫn giữ ‘ghế’ cho Đinh Thế Huynh trong Bộ Chính trị, Nguyễn Phú Trọng - người nắm toàn bộ quyền ‘sinh sát’ trong thể chế chính trị độc đảng tại thời điểm này - muốn chơi ‘bài’ gì ?
Trước Hội nghị trung ương 7, đã có những dự đoán rằng hội nghị này sẽ bầu bổ sung hai ủy viên bộ chính trị là Nguyễn Xuân Thắng và Phan Đình Trạc - Trưởng ban Nội chính Trung ương.
Tuy nhiên, việc cả hai nhân vật Nguyễn Xuân Thắng và Phan Đình Trạc chưa được nhận ghế trong Bộ Chính trị đã cho thấy có vẻ ý đồ của ông Trọng là cho hai người này có thêm thời gian để ‘thử thách’, trong lúc vẫn giữ nguyên hai cái ghế trống trong Bộ Chính trị - để lại bởi hai người họ Đinh.
Việc vẫn giữ một cái ghế danh nghĩa cho Đinh Thế Huynh có thể phác ra hàm ý ông Trọng vẫn còn để cho ông Huynh một cơ hội tái tham gia chính trường theo cách mà ông Trọng hay nói ‘mở đường cho người ta tiến’.
Hoặc tựa như trò chơi ‘tắt nhạc giành ghế’.
Vấn đề là Đinh Thế Huynh có được cho ‘khỏi bệnh’ hay không…
Việc vẫn giữ nguyên sĩ số Bộ Chính trị là 18 người (giảm một người sau khi loại Đinh La Thăng) có thể cho thấy ông Trọng không thực sự tin cậy dàn ‘tân binh’, sau trường hợp ‘thái tử đảng’ Đinh Thế Huynh - từng được ông Trọng kỳ vọng - nhưng lại gặp phải một vấn đề lớn nào đó, khiến kế hoạch tìm kiếm ‘lãnh đạo chiến lược’ của ông Trọng có nguy cơ phá sản.
Trong quá khứ không xa, đã từng có một ‘thái tử đảng’ khác được Nguyễn Phú Trọng sủng ái. Đó là Phạm Quang Nghị - Bí thư Hà Nội.
Tuy nhiên ngay sau chuyến công du âm thầm đến Mỹ vào nửa cuối năm 2014, Phạm Quang Nghị trở về Hà Nội mà không còn được dư luận đánh giá là người sẽ kế vị chức vụ tổng bí thư của ông Trọng. Đến Đại hội 12, ông Nghị phải chính thức giã từ sân khấu chính trị và trở vể làm thứ dân.
Phải chăng Phạm Quang Nghị, và sau đó là Đinh Thế Huynh, là hai thất vọng sâu sắc của ông Trọng về người kế vị, để sau đó ông Trọng không còn tin tưởng được một nhân tố nào khác ?
Và nếu không còn tin được ai thì phía trước ông Trọng là một cơn khủng hoảng nhân sự kế thừa ông ta, cho dù vẫn còn đó những Trần Quốc Vượng, Phạm Minh Chính, Nguyễn Xuân Thắng, Ngô Xuân Lịch…
Phạm Chí Dũng
Nguồn : 16/05/2018
Hội nghị Trung ương 7, khóa đảng XII kết thúc ngày 12/05/2018, sau 6 ngày họp tại Hà Nội đã để lại 2 điểm mới :
Hội nghị Trung ương 7, khóa đảng XII kết thúc ngày 12/05/2018 - Tất cả chỉ nói theo và ca tụng ý kiến thống nhất với Trung ương. Ảnh TTXVN
1. Lần đầu tiên báo chí được tham dự tường thuật, nhưng không phổ biến ý kiến trái chiều. Tất cả chỉ nói theo và ca tụng ý kiến thống nhất với Trung ương. Tuyệt đối không có bình luận và phản biện của báo chí về diễn văn khai mạc và bế mạc của Tổng bí thư.
Một số báo có bài phỏng vấn các cựu viên chức lãnh đạo hay cựu Đại biểu Quốc hội, nhưng tất cả đều đồng tình và hoan nghênh. Đáng chú ý là hầu hết ý kiến đều nhìn ra khuyết điểm và khó khăn trong công tác cán bộ, hay nhìn nhận có nạn chạy chức, chạy quyền, tham nhũng, lãng phí, lợi ích nhóm trong đảng, hay bao che cho nhau từ trên xuống dưới, nhưng ai cũng thắc mắc tại sao chưa diệt được những tệ nạn này.
Cuối cùng họ đều đồng ý chung : đảng chưa quyêt liệt và những người đứng đầu còn nể nang, phe cánh, hoặc thiếu cương quyết để xử lý sai phạm của cấp thừa hành.
2. Về đề tài then chốt của Trung ương 7, kế hoạch "xây dựng đội ngũ 600 cán bộ cấp chiến lược" (lãnh đạo) cho đảng khóa XIII (2022-2027) và kế tiếp đã được Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và các viên chức lãnh đạo nói dai và nói dài từ trước ngày khai mạc (07/05/018).
Nhưng tất cả cũng chỉ nhằm "mặc áo thụng vái nhau" để quảng cáo tên tuổi hơn đề ra các giải pháp để giải quyết những khuyết diểm đã đồng ý phải đẩy lùi.
Tỷ dụ như khi ông Trọng nói rằng : "Trên cơ sở thảo luận kỹ lưỡng và sâu sắc Đề án và Tờ trình của Bộ Chính trị, Hội nghị đã nhất trí cao ban hành Nghị quyết của Trung ương về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, bảo đảm sự chuyển tiếp liên tục, vững vàng giữa các thế hệ, đủ sức lãnh đạo đưa nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2030 và tầm nhìn trở thành nước công nghiệp hiện đại, theo định hướng xã hội chủ nghĩa vào năm 2045".
Nhưng muốn được như thế thì điều kiện cần và phải có của cán bộ là phải được rèn luyện như thế nào và do ai dạy bảo, và với phương pháp nào ?
Nếu đội ngũ mới chỉ được học từ lớp cán bộ lãnh đạo đã xuống cấp, lạc hậu và suy thoái từ trước, hay là thành phần kế thừa, hoặc "hạt giống đỏ" của con ông cháu cha thì liệu có làm được cơm cháo gì không, hay chỉ đẻ ra lớp cán bộ thiếu tài mất đức mới ?
Hơn nữa, khi đảng đặt tiêu chuẩn chọn cán bộ cần "hồng" hơn "chuyên" và phải có gốc đảng là chính thì người ngoài đảng có tài sẽ bị loại và đất nước sẽ muôn đời lạc hậu.
Vì thế, khi ông Trọng đặt tiêu chí cho đội ngũ cán bộ mới phải có "đủ sức lãnh đạo đưa nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2030" là chính ông đã lùi mất 10 năm, vì trước đây đảng từng đặt ra mốc đến năm 2020 thì Việt Nam sẽ là nước có nền công nghiệp hiện đại. Nay thời gian còn lại chỉ 2 năm là bằng chứng đảng đã thất bại. Ông Nguyễn Phú Trọng và hai khóa đảng XI và XII (2011-2021) cũng phải gánh trách nhiệm với thất bại này.
Như vậy, sau bước tụt hậu này, liệu có gì bảo đảm cho dự kiến Việt Nam sẽ "trở thành nước công nghiệp hiện đại, theo định hướng xã hội chủ nghĩa vào năm 2045" trong khi ở Việt Nam bây giờ ai cũng thấy chủ trương làm "kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa" của đảng là mơ hồ, thiếu cơ cở và loạn thị. Bởi vì trên thế giới chỉ có kinh tế tư bản chủ nghĩa và kinh tế cộng sản chủ nghĩa. Không làm gì có thứ kinh tế loăng quăng, nửa giăng nửa đèn như Việt Nam tuyên truyền.
Bằng chứng sau hơn 30 năm Đổi mới (từ 1986), Việt Nam đã làm theo kinh tế tư bản chủ nghĩa dưới cái vỏ bọc gọi là "theo đinh hướng xã hội chủ nghĩa" chỉ để cho khỏi bẽ mặt. Dù có mạo danh cách nào chăng nữa, Hà Nội cũng không thể lấy vải thưa che mắt thánh để nói khác. Thực tế tình hình đã rõ ràng như thế, không ngụy biện được.
Vì vậy, khi đảng và nhà nước nắm toàn quyền kiểm soát và điều chế toàn nền kinh tế thì Việt Nam chậm phát triển so với các nước trong khu vực Đông Nam Á, thua cả Lào và chỉ đứng trên Cao Miên và Miến Điện.
Lý do Việt Nam không ngóc đầu lên được vì Cương lĩnh "Xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên xã hội chủ nghĩa" (Bổ sung, Phát triển năm 2011), đã cho phép "Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo". Đây là chủ trương chống lại tự do kinh doanh của người dân, vì các doanh nghiệp nhà nước thua lỗ nhiều hơn đem lợi nhuận về cho ngân sách nhà nước, trong khi nhà nước phải gánh các khoản thua lỗ hàng trăm ngàn tỷ đồng cho các doanh nghiệp này.
Cương lĩnh loăng quăng năm 2011, khi ông Trọng lên cầm quyền khóa đảng XI đã viết như thế này :
"Phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa với nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, hình thức tổ chức kinh doanh và hình thức phân phối. Các thành phần kinh tế hoạt động theo pháp luật đều là bộ phận hợp thành quan trọng của nền kinh tế, bình đẳng trước pháp luật, cùng phát triển lâu dài, hợp tác và cạnh tranh lành mạnh. Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo. Kinh tế tập thể không ngừng được củng cố và phát triển. Kinh tế nhà nước cùng với kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân. Kinh tế tư nhân là một trong những động lực của nền kinh tế. Kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài được khuyến khích phát triển. Các hình thức sở hữu hỗn hợp và đan kết với nhau hình thành các tổ chức kinh tế đa dạng ngày càng phát triển. Các yếu tố thị trường được tạo lập đồng bộ, các loại thị trường từng bước được xây dựng, phát triển, vừa tuân theo quy luật của kinh tế thị trường, vừa bảo đảm tính định hướng xã hội chủ nghĩa".
Càng tối, càng đen
Vì vậy, càng đọc những gì ông Trọng nói trong Diễn văn bế mạc Trung ương 7, càng thấy ngôn ngữ của những thợ viết trong Hội đồng Lý luận trung ương, tác giả của các văn kiện Đại hội và Hội nghị trung ương, lòi ra.
Sở dĩ dễ nhận ra vì văn kiện nào cũng chứa đấy văn từ đao to búa lớn, "nghĩa đen" trộn với "nghĩa mờ mờ" gây loạn trí người đọc và rất khó tìm thấy giải pháp.
Hãy nghe ông Trọng đọc tiếp :
"Đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược mà chúng ta tập trung xây dựng trong thời gian tới phải có đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ mới - thời kỳ xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế, thích ứng với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, nền kinh tế số, kinh tế tri thức và biến đổi khí hậu, nước biển dâng ; giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ trong bối cảnh tình hình trong nước, khu vực và thế giới diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường".
Như vậy có gì mới không, hay toàn lập lại là các thứ tiêu chuẩn đã lỗi thời, đã và đang thất bại từ mấy chục năm qua ? Những câu chữ buộc cán bộ thời kỳ mới phải làm theo "xã hội chủ nghĩa" hay "định hướng xã hội chủ nghĩa" là sản phẩm của những con người óc loãng trong Tổ viết diễn văn cho ông Trọng, trong khi Việt Nam đang cần có những cái đầu trong sáng và trái tim minh bạch để xây dựng đất nước.
Đảng nói, ai làm ?
Nhìn sâu hơn vào diễn văn bế mạc của ông Trọng, ta hấy nhiều điều "ra lệnh, chỉ tay 5 ngón", hay nói cho sướng miệng nhiều hơn đề ra các giải pháp giải quyết.
Tỷ dụ như ông Trọng bảo phải :
- Thực hiện nghiêm, nhất quán nguyên tắc Đảng lãnh đạo trực tiếp, toàn diện công tác cán bộ và quản lý thống nhất đội ngũ cán bộ theo nguyên tắc tập trung dân chủ.
- Chuẩn hóa, siết chặt kỷ luật, kỷ cương đi đôi với tạo môi trường, cơ chế và điều kiện để thúc đẩy đổi mới, sáng tạo và bảo vệ cán bộ ; phân công, phân cấp gắn với giao quyền, ràng buộc trách nhiệm, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực và xử lý nghiêm minh sai phạm.
- Yêu cầu phải có phương pháp đánh giá cán bộ một cách khách quan, chính xác ; có cơ chế tạo động lực, đổi mới sáng tạo, rèn luyện qua thực tiễn có nhiều khó khăn, thách thức lớn của đội ngũ cán bộ và đề cao giải pháp kiểm soát quyền lực, chống chạy chức, chạy quyền, chủ nghĩa cá nhân, cục bộ địa phương, họ hàng trong công tác cán bộ ; coi đây là một trong những nhiệm vụ, giải pháp quan trọng để đấu tranh ngăn chặn sự tha hóa quyền lực trong bộ máy công quyền, sự suy thoái, biến chất của một bộ phận cán bộ, đảng viên để củng cố và nâng cao niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ ta.
- Ban Chấp hành trung ương yêu cầu xây dựng và hoàn thiện thể chế kiểm soát quyền lực và chống tệ chạy chức, chạy quyền, thân quen, cánh hẩu, lợi ích nhóm trong công tác cán bộ theo nguyên tắc mọi quyền lực đều phải được kiểm soát chặt chẽ bằng cơ chế và quyền hạn phải được ràng buộc với trách nhiệm.
- Phát hiện và xử lý kịp thời, nghiêm minh các tổ chức, cá nhân vi phạm kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà nước, lạm dụng, lợi dụng quyền lực để thực hiện những hành vi sai trái trong công tác cán bộ hoặc tiếp tay cho tệ chạy chức, chạy quyền.
- Kiên quyết hủy bỏ, thu hồi các quyết định không đúng về công tác cán bộ, đồng thời xử lý nghiêm những tổ chức, cá nhân sai phạm, có hành vi tham nhũng trong công tác cán bộ. Cụ thể hóa để thực hiện có hiệu quả cơ chế dân biết, dân bàn, dân giám sát công tác cán bộ ; mở rộng các hình thức lấy ý kiến đánh giá sự hài lòng của người dân đối với từng đối tượng cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị một cách phù hợp.
Nghe ông Trọng phán bấy nhiêu cũng đủ ù tai, hoa mắt. Nhưng ai làm và làm bằng cách nào thì hãy học kinh nghiệm 20 năm thất bại về Công tác cán bộ, từ khóa đảng VIII thời Tổng bí thư Lê Khả Phiêu qua Nghị quyết về "Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước" ngày 18/6/1997.
Điển hình, nổi bật và đứng đầu trong "8 nhóm nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu mà Hội nghị lần này đã đề ra" vẫn là "công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên và thế hệ trẻ gắn với việc học tập và làm việc theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Chủ tịch Hồ Chí Minh".
Những "Biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị" của đảng viên đã nêu ra trong Nghị quyết 4/XII, ban hành ngày 30/10/2016, có 3 điểm quan trọng :
1. Phai nhạt lý tưởng cách mạng ; dao động, giảm sút niềm tin vào mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội ; hoài nghi, thiếu tin tưởng vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
2. Xa rời tôn chỉ, mục đích của Đảng ; không kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ; phụ hoạ theo những nhận thức lệch lạc, quan điểm sai trái.
3. Nhận thức sai lệch về ý nghĩa, tầm quan trọng của lý luận và học tập lý luận chính trị ; lười học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Trong suy thoái đạo đức, lối sống Nghị quyết 4/XII vạch ra :
1. Cá nhân chủ nghĩa, sống ích kỷ, thực dụng, cơ hội, vụ lợi ; chỉ lo thu vén cá nhân, không quan tâm đến lợi ích tập thể ; ganh ghét, đố kỵ, so bì, tị nạnh, không muốn người khác hơn mình.
2. Vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, gây mất đoàn kết nội bộ ; đoàn kết xuôi chiều, dân chủ hình thức ; cục bộ, bè phái, kèn cựa địa vị, tranh chức, tranh quyền ; độc đoán, gia trưởng, thiếu dân chủ trong chỉ đạo, điều hành.
3. Kê khai tài sản, thu nhập không trung thực.
4. Mắc bệnh "thành tích", háo danh, phô trương, che dấu khuyết điểm, thổi phồng thành tích, "đánh bóng" tên tuổi ; thích được đề cao, ca ngợi ; "chạy thành tích", "chạy khen thưởng", "chạy danh hiệu".
5. Quan liêu, xa rời quần chúng, không sâu sát cơ sở, thiếu kiểm tra, đôn đốc, không nắm chắc tình hình địa phương, cơ quan, đơn vị mình ; thờ ơ, vô cảm, thiếu trách nhiệm trước những khó khăn, bức xúc và đòi hỏi chính đáng của nhân dân.
6. Quyết định hoặc tổ chức thực hiện gây lãng phí, thất thoát tài chính, tài sản, ngân sách nhà nước, đất đai, tài nguyên... ; đầu tư công tràn lan, hiệu quả thấp hoặc không hiệu quả ; mua sắm, sử dụng tài sản công vượt quy định ; chi tiêu công quỹ tuỳ tiện, vô nguyên tắc. Sử dụng lãng phí nguồn nhân lực, phí phạm thời gian lao động.
7. Tham ô, tham nhũng, lợi dụng chức vụ, quyền hạn cấu kết với doanh nghiệp, với đối tượng khác để trục lợi. Lợi dụng, lạm dụng chức vụ, quyền hạn được giao để dung túng, bao che, tiếp tay cho tham nhũng, tiêu cực.
8. Thao túng trong công tác cán bộ ; chạy chức, chạy quyền, chạy chỗ, chạy luân chuyển, chạy bằng cấp, chạy tội... Sử dụng quyền lực được giao để phục vụ lợi ích cá nhân hoặc để người thân, người quen lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để trục lợi.
9. Đánh bạc, rượu chè bê tha, mê tín dị đoan, ủng hộ hoặc tham gia các tổ chức tôn giáo bất hợp pháp. Sa vào các tệ nạn xã hội, vi phạm thuần phong, mỹ tục, truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, chuẩn mực đạo đức gia đình và xã hội.
Chả muốn học Bác
Về "học tập và làm việc theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Chủ tịch Hồ Chí Minh" thì cũng vẫn ì ra đấy sau 2 năm thực hiện chỉ thị 05 của Bộ Chính trị năm 2016.
Tại hội nghị toàn quốc sơ kết được trực tuyến đi khắp nước diễn ra tại Hà Nội ngày 16/05/2018, những căn bệnh học "hình thức, chiếu lệ" và "thiếu tự giác" vẫn tồn tại trong cán bộ cấp lãnh đạo.
Theo nhân xét của Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng thì trong đảng :" Vẫn còn tình trạng thiếu tự giác, tổ chức thực hiện Chỉ thị hình thức, chiếu lệ, thiếu kiểm tra, giám sát trong quá trình thực hiện. Một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có người đứng đầu chưa tự giác, chưa thường xuyên rèn luyện, học tập, chưa thực sự là tấm gương cho nhân dân noi theo. Một số nội dung, yêu cầu nêu trong Chỉ thị 05 như : Tổ chức sinh hoạt chuyên đề tại chi bộ, đăng ký nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, lựa chọn khâu đột phá và tập trung giải quyết những vấn đề bức xúc, nổi cộm… chưa thực sự đi vào nền nếp. Nhiều nơi tinh thần tự phê bình, phê bình vẫn còn yếu, chưa chủ động phát hiện, đấu tranh với những những biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, chưa chủ động đấu tranh có hiệu quả với các biểu hiện tự diễn biến, tự chuyển hóa trong nội bộ...".
Về phần Trưởng ban Tuyên giáo trung ương, ông Võ Văn Thưởng nói trước mặt Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các viên chức lãnh đạo cơ quan, ngành trung ương và truyền đi khắp nơi rằng :
"Vẫn còn tình trạng làm qua loa, đối phó, chưa thực sự cầu thị, bệnh "thành tích", bệnh "hình thức" ở nhiều nơi ; một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có người đứng đầu, thậm chí có cả cán bộ, đảng viên nắm giữ chức vụ cao trong cơ quan Đảng, Nhà nước còn thiếu tự giác, chưa thường xuyên học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, thiếu tu dưỡng, rèn luyện, không gương mẫu trong công tác và trong sinh hoạt, vi phạm các quy định của Đảng và pháp luật…".
Tường thuật của báo VietNamNet viết :
"Một trong những nguyên nhân của những hạn chế trên được Trưởng Ban Tuyên giáo trung ương cho hay là do tính quyết liệt, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, đặc biệt là người đứng đầu chưa có nhiều chuyển biến. Một số vấn đề yếu kém, thiếu sót trong công tác lãnh đạo, quản lý, trong công tác cán bộ, trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tuy có chuyển biến nhưng chưa đạt yêu cầu đề ra".
Đáng chú ý là chuyện "học Bác" vẫn dai dẳng chẳng ra trò trống gì đã được công khai chỉ sau 4 ngày kết thúc Hội nghị Trung ương 7, trong đó có 2 vấn đề nan giải về "suy thoái tư tưởng" và "đạo đức xuống cấp" của cán bộ đảng viên đã được đặt lên hàng đầu phải giải quyết.
Như vậy thì có nước đổ đầu vịt không, hay ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cần có bài diễn văn khác chính xác hơn về tình trạng cán bộ "cấp chiến lược" để khỏi mất mặt trước khi nghỉ hưu ?
Phạm Trần
(17/05/2018)
Trong nghiên cứu khoa học nói chung, chính trị nói riêng, phần đánh giá thực trạng là điều cơ bản nhất, thường gọi là điều kiện tiên quyết.
Bản báo cáo đề dẫn của Tổng bí thư đã bộc lộ rõ rằng việc đánh giá thực trạng chưa đúng thực tế.
Phải chỉ ra khâu đột phá là khâu nào, đánh giá cán bộ hay sắp xếp bố trí cán bộ, khắc phục tình trạng "chạy chức, chạy quyền" hay "thân quen, cánh hẩu", chú trọng đặc biệt phẩm chất hay năng lực hay coi trọng cả hai ?
Thực trạng ?
Báo cáo đề dẫn bộc lộ mâu thuẫn trong nhận định đánh giá thực trạng.
Tổng bí thư đánh giá chung về ưu điểm,rất lạc quan : "Đa số cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp có năng lực, phẩm chất, uy tín ; cán bộ cấp chiến lược có bản lĩnh chính trị, kiên định chủ nghĩa Mác Lê nin, tư tưởng Hồ Chính Minh, có tư uy đổi mới, có khả năng hoạch định đường lối và lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện".
Quan điểm trên lại tự mâu thuẫn với nhận định sau của Tổng bí thư Trọng :
"Song những yếu kém, khuyết điểm của một bộ phận cán bộ và những hạn chế, bất cập trong công tác cán bộ cũng là một trong những nguyên nhân làm cho đất nước phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh và làm suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước ta.
"Tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy tuổi, chạy quy hoạch, chạy luân chuyển, chạy bằng cấp, chạy tội, ... chậm được ngăn chặn và đẩy lùi", Tổng bí thư chỉ rõ. (VietnamNet)
Một bộ phận nhỏ có thể làm suy yếu cả hệ thống hay sao ?
Vì sao tự mâu thuẫn ?
Bất cứ sự mâu thuẫn nào khi đánh giá thực trạng cũng có nguyên nhân. Do đó cần có thảo luận, tranh luận. Sự mâu thuẫn này nói chung do hai khả năng :
1. Không nhìn rõ nguyên nhân thực trạng đất nước và Đảng xuống dốc toàn diện…
2. Biết rõ thực trạng trên nhưng không cam tâm chỉ ra nguyên nhân cốt lõi, vì e sợ điều gì lớn hơn, như suy sụp lòng tin, gây bi quan lý tưởng, như vỡ "bình quý".
Muốn chống tham nhũng có hiệu quả, trước hết phải chống tham nhũng ngay chính trong các cơ quan chống tham nhũng
Đại biểu quốc hội Lê Thanh Vân nói "Chỉ thị số 36-CT/Trung ương của Bộ chính trị năm 2014 đã quy định rất rõ về điều này. Cụ thể, có 9 đối tượng lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh thuộc diện phải luân chuyển công tác và không phải là người địa phương, đó là : Bí thư tỉnh ủy, Phó Bí thư tỉnh ủy, Chủ tịch UBND, Giám đốc công an tỉnh, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân nhân tỉnh, Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh, Chánh Thanh tra tỉnh, Chi cục trưởng Chi cục thuế tỉnh và Chi cục trưởng Chi cục hải quan tỉnh.
Tất cả đều đã có quy định rất rõ ràng nhưng tiếc là sau khi chỉ thị được ban hành lại không được thực hiện đồng bộ. (…) Chỉ có một số địa phương bố trí được cán bộ luân chuyển theo tinh thần của chỉ thị trên, còn lại, nhìn chung vẫn chưa thực hiện nhất quán được trên cả nước".
Giải pháp ?
Thêm thuật ngữ mới như "cán bộ cấp chiến lược" thay cho khái niệm cũ "cán bộ nòng cốt, cán bộ cao cấp", thực tế nội hàm vẫn như cũ. (Thời phong kiến đã có khái niệm tương tự : "quan chức là rường cột quốc gia").
Quan hệ "con ông cháu cha" và "nhóm lợi ích" thay bằng "thân quen cánh hẩu".
Những giải pháp cứu vãn tình thế vẫn chỉ ở "công tác cán bộ" do nội bộ Đảng đảm nhiệm hết, không cần đến biện pháp dân chủ, dù chỉ là dân chủ trong đảng.
Bốc bài thuốc y học cổ truyền
Từ Trung Quốc đến Việt Nam thời phong kiến đã áp dụng Luật hồi tỵ (chữ Hán : 迴避), nghĩa là tránh đi hoặc né tránh) quy định, những người thân như anh em, cha con, thầy trò, bạn bè cùng học, những người cùng quê thì không được làm quan cùng một chỗ. Nếu ai gặp những trường hợp nói trên thì phải tâu để bố trí chuyển đi chỗ khác. Luật "hồi tỵ" cũng được áp dụng trong các kỳ thi Hương, thi Hội, thi Đình. Nguyên tắc trên nhằm ngăn chặn người có quyền lợi dụng chức vụ để nâng đỡ, bao che hoặc câu kết với người thân (quan hệ gia đình, dòng họ, thầy trò, địa phương) thực hiện các hành vi tiêu cực trong việc quản lý các cơ quan công quyền.
Ở Việt Nam Luật hồi tỵ được ban hành đầu tiên dưới thời vua Lê Thánh Tông. Trong bộ Lê triều Hình luật (còn gọi Luật Hồng Đức) có quy định : quan đầu tỉnh, huyện không được làm việc ở địa phương mình. Quan lại không được lấy vợ, kết hôn, kết thông gia ở nơi mình cai quản ; không được tậu đất, vườn, ruộng, nhà ở nơi mình làm quan, không được dùng người cùng quê làm người giúp việc".
Đến thời Minh Mạng luật hồi tỵ còn triệt để hơn, mở rộng phạm vi, đối tượng áp dụng.
https://youtu.be/f5m5fKGq6AU
Cả nhà làm quan 8 anh chị em cùng làm lãnh đạo tại một xã ở Nghệ An - News Tube (13/10/2017)
Nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa sau thời gian gian dài dùng thuốc Tây nhãn hiệu "chủ nghĩa Mác Lênin về công tác tổ chức cán bộ", thực tiễn đã chứng tỏ không công hiệu, bệnh vẫn nặng. Chủ nghĩa Mác Lê nói cán bộ lãnh đạo là người trưởng thành từ thực tiễn, vừa hồng vừa chuyên. Nói chung chung về công tác tổ chức như vậy thì ai biết đâu mà lần ?
Kỳ này Hội nghị trung ương 7 đề ra toa thuốc y học dân tộc "bí thư cấp ủy phải là người nơi khác" là cốt lõi của Luật hồi tỵ.
Hai trăm đại biểu còn đang bàn xem chỉ áp dụng Luật hồi tỵ ở cấp tỉnh thành hay cả huyện, quận ? Vậy phải chờ biểu quyết !
Thực ra, gần chục năm qua Đảng cộng sản Việt Nam đã thử áp dụng chính sách "luân chuyển cán bộ" đầu tỉnh, nhưng chỉ thực hiện được ở một số nơi. Chưa có báo cáo đánh giả kết quả.
Tuy nhiên "nhóm lợi ích" thời hiện đại đã hóa giải cả vị quan đầu tỉnh đã hồi tỵ. Vị này được kết nạp vào "nhóm" chia chác quyền lợi. Tình trạng Yên Bái đã bộc lộ thật rõ, bí thư tỉnh người nơi khác, trong vòng ít năm hình thành liền nhóm lợi ích. Quan đầu tỉnh đem theo gia đình họ hàng đến nơi phó nhậm. Từ đó dây mơ rễ má mọc ra liền. Bỏ qua chế độ phong kiến, gia đình thân nhân đầu tỉnh hăng hái tham gia việc quan ở cùng địa phương.
Kỳ họp này chán chẳng muốn nói đến "nhóm lợi ích" nữa vì nói mãi đã nhàm rồi. Phải có cái gì mới thì mới là hội nghị mới. Vậy thì có ngay vài khái niệm mới (thân quen, cánh hẩu).
Cấp huyện, quận, thị xã tương tự mô hình quản trị (hệ thống chính trị) cấp tỉnh, thành. Vậy cần lý giải vì sao còn rụt rè chừa lại mà không "hoán đổi/luân chuyển" cán bộ đầu cấp huyện quận ? Cơ sở lý luận như thế nào bây giờ ?
Vấn đề bảo hiểm xã hội và lương công chức, quan chức ?
Một hội nghị với trên 2 trăm cán bộ có thể hoạch định được một việc đại lớn như vậy không ? Một Hội nghị 7 ngày thì làm cách nào giải quyết nợ công, để gia tăng ngân sách để tăng lương ? Lại nhắc biện pháp cũ : tinh giảm biên chế.
Hàng chục hội nghị trung ương hai nhiệm kỳ qua đã bàn việc này. Tuy nhiên mỗi khi có chiến dịch giảm biên chế thì biên chế mới ngày càng phình to. Ngay cả chiến lược "nhất thể hóa" từng cặp cơ quan lãnh đạo song trùng sẽ đẻ ra phòng ban mới, biên chế mới. Phần tinh giảm sẽ nhỏ hơn nhiều. Sự tập trung quyền lực có nguy cơ khiến độc tài càng lớn hơn lúc trước.
Nhận dân đứng ngoài cuộc, không có chức năng giám sát.
Tổng bí thư yêu cầu hơn hai trăm ủy viên phải trả lời các câu hỏi nhức nhối sau :
- Phải chỉ ra khâu đột phá là khâu nào, đánh giá cán bộ hay sắp xếp bố trí cán bộ, khắc phục tình trạng "chạy chức, chạy quyền" hay "thân quen, cánh hẩu", chú trọng đặc biệt phẩm chất hay năng lực hay coi trọng cả hai ?
- Vì sao có nhiều nghị quyết rất đúng rất trúng nhưng việc thực hiện hiệu quả lại thấp ? (thế thì nghị quyết là… sai !).
- Vì sao quy trình thì đúng nhưng bố trí con người cụ thể lại sai ? Vướng mắc chính là ở chỗ nào ?
- Cơ chế giám sát quyền lực đã đủ chưa ?
- Chính sách tạo ra động lực để cán bộ tâm huyết gắn bó với sự nghiệp là gì ?".
Hàng loạt câu hỏi đặt ra với các ủy viên trung ương.
Trong khi chờ tổng kết hội nghị, tôi dự đoán 200 ủy viên không thể làm thỏa lòng tổng bí thư và nhất là kỳ vọng nhân dân ngóng đợi.
Giang Nam
Nguồn : VNTB, 11/05/2018
Có một điểm đồng dạng giữa hai Hội nghị trung ương 7, đều diễn ra vào tháng Năm, của hai năm 2013 và 2018 : bổ sung hai thành viên vào Bộ Chính trị.
Tuy nhiên, sự biến dạng cơ bản được nhìn thấy rất rõ là so với Hội nghị trung ương 7 năm 2013, 5 năm sau đó Tổng bí thư Trọng đã tiến một bước dài khi dàn nhân sự dự kiến bổ sung vào Bộ Chính trị chỉ toàn ‘quân ta’.
Một khi đã lọt vào Bộ Chính trị, Trưởng ban nội chính trung ương Phan Đình Trạc sẽ thay thế vai trò của cố trưởng ban Nguyễn Bá Thanh. Ảnh : Báo Mới
Một số dự đoán trong và ngoài nước cho rằng hai thành viên mới dự kiến bổ sung trên là Phan Đình Trạc – Trưởng ban Nội chính trung ương và Nguyễn Xuân Thắng – Giám đốc Học viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận trung ương.
Ngoài ra còn hai người đã được bổ sung vào Ban Bí thư là Trần Cẩm Tú – Phó Chủ nhiệm thường trực Ủy ban Kiểm tra trung ương và Trần Thanh Mẫn – Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Phan Đình Trạc không chỉ là Trưởng ban Nội chính trung ương mà còn kiêm thêm chức Phó ban Thường trực Ban chỉ đạo Phòng chống tham nhũng trung ương, với trưởng ban chính là Nguyễn Phú Trọng. Nói cách khác, Phan Đình Trạc có thể được hiểu là một trong những ngón tay chỉ đạo của ông Trọng.
Cho tới nay, ý đồ bổ sung hai nhân vật Phan Đình Trạc và Nguyễn Xuân Thắng có vẻ thuận buồm xuôi gió mà chưa gặp phải sức cản đáng kể nào.
5 năm trước, bầu không khí tháng Năm của Hội nghị trung ương 7 mang tính ganh đua và quyết liệt hơn nhiều. Khi đó, có tin Nguyễn Phú Trọng đã sắp xếp hai nhân vật là Nguyễn Bá Thanh – từ bí thư Đà Nẵng được rút ra trung ương làm trưởng ban nội chính trung ương, và Vương Đình Huệ – trưởng ban kinh tế trung ương. Tuy vậy hai nhân sự này đã gặp phải một lực cản lớn mà nhiều khả năng đến từ nhóm quyền pực đang phất lên của thủ tướng khi đó là Nguyễn Tấn Dũng. Rốt cuộc kế hoạch bổ sung Nguyễn Bá Thanh và Vương Đình Huệ của ông Trọng phải hủy bỏ, mà thay vào đó là hai nhân sự khác mang tính ‘chiết trung’ hơn : Nguyễn Thị Kim Ngân – sau đó được ‘đặt’ và ghế chủ tịch quốc hội, và Nguyễn Thiện Nhân – sau đó được xếp vào ghế phó thủ tướng.
Đặc biệt, vụ Nguyễn Bá Thanh ‘bị loại từ vòng gửi xe’ tại Hội nghị trung ương 7 năm 2013 có lẽ vẫn là nỗi hận chưa nguôi của Tổng bí thư Trọng. Khi đó, ông Trọng đã manh nha ý đồ loại Nguyễn Tấn Dũng bằng chủ trương ‘chống tham nhũng’, với Nguyễn Bá Thanh được xem là thanh bảo kiếm xung sát. Thế nhưng ‘thần khẩu hại xác phàm’, trong khi mới chân ướt chân ráo ra đất Bắc Hà và chưa làm được gì mà đã vội xông pha nơi cửa miệng ‘hốt liền bắt liền’, chẳng bao lâu sau phát ngôn ấy Nguyễn Bá Thanh đã bị cô lập thấy rõ. Cũng mới ngồi ghế trưởng ban nội chính trung ương được khoảng nửa năm, Nguyễn Bá Thanh đã mắc phải một chứng bệnh kỳ lạ mà sau này mới biết là ung thư – có thể do bị đầu độc. Vào cuối năm 2014, Nguyễn Bá Thanh được đưa từ một bệnh viện ở Hoa Kỳ về Đà Nẵng trong tình trạng thập tử nhân sinh, bất chấp các bác sĩ vẫn truyền đạt ra ngoài lời thều thào bất hủ của ông Thanh ‘Tau khỏe mà có chi mô’. Sang đầu năm 2014, nhân sự cưng của Nguyễn Phú Trọng đã ‘đi’ hẳn.
Còn vào Hội nghị trung ương 7 năm nay, ông Trọng đã không gặp phải một cản trở nào từ Nguyễn Tấn Dũng, đơn giản vì ông Dũng đã bị chính ông Trọng loại tại Đại hội 12 vào đầu năm 2016.
Thậm chí tại Hội nghị trung ương 7 năm nay, ông Trọng cũng không gặp phải sức cản từ bất cứ lực lượng chính trị nào.
Trong thực tế, chính trường Việt Nam từ sau đại hội 12 đã tuôn theo thế một mình một ngựa của Nguyễn Phú Trọng.
Thế ‘vua’ của ông Trọng đã được khẳng định một cách nổi trội không bàn cãi kể từ tháng Mười Hai năm 2017 khi ông Trọng hạ lệnh bắt cựu ủy viên bộ chính trị Đinh La Thăng – một nhân vật được cho là ‘người của anh Ba X’.
Nếu vào cuối Hội nghị trung ương 7 này, Phan Đình Trạc và Nguyễn Xuân Thắng được bổ sung vào Bộ Chính trị, tổ chức này sẽ mang dấu ấn quyền lực ‘độc tôn’ của Nguyễn Phú Trọng rõ hơn nữa, thay cho hai nhân sự bị loại ra là Đinh La Thăng phải đi tù và Đinh Thế Huynh bị bệnh mãi không được cho khỏi.
Một khi đã lọt vào Bộ Chính trị, Trưởng ban nội chính trung ương Phan Đình Trạc sẽ không chỉ là ‘ngón tay chỉ đạo’ của ông Trọng như trước đây, mà có thể sẽ ngang ngửa vai trò của một bàn tay, và cách nào đó sẽ thay thế vai trò của cố trưởng ban Nguyễn Bá Thanh.
Một khi đã nắm trong tay hai ủy viên bộ chính trị phụ trách Ủy ban Kiểm tra trung ương và khối nội chính trung ương, Nguyễn Phú Trọng sẽ không còn bị phụ thuộc quá nhiều vào Bộ Công an và cơ quan điều tra (an ninh và cảnh sát) của bộ này.
Hai cơ quan đảng Ủy ban Kiểm tra trung ương và Ban Nội chính trung ương sẽ giúp ông Trọng gom củi và thổi lửa để đốt lò trong những năm tháng tới.
Thiền Lâm
Nguồn : CaliToday, 09/05/2018
Không ít cán bộ, viên chức cộng sản Việt Nam đã không chỉ suy thoái phẩm chất và đạo đức mà còn tìm mọi cơ hội để bảo vệ quyền lợi cá nhân, gia đình và dòng họ nhiều hơn thời gian phục vụ người dân và đất nước.
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đọc diễn văn khai mạc Hội nghị Trung ương 7, khóa 12, sáng ngày 07/05/2017 tại Hà Nội
Đó là nội dung đã được Tổng bí thư đảng Nguyễn Phú Trọng và một số Bộ trưởng và Đại biểu quốc hội nêu ra trong kỳ họp 7 của Ủy ban Trung ương đảng XII từ ngày 07/05 đến 12/05/2018 tại Hà Nội.
Ông Trọng nói trong Diễn văn khai mạc :
"Nhìn chung, đội ngũ cán bộ có lập trường tư tưởng vững vàng, kiên định mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức, lối sống giản dị, gương mẫu, có ý thức tổ chức kỷ luật, luôn rèn luyện, phấn đấu, hoàn thành nhiệm vụ được giao…
Tuy nhiên, đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ còn bộc lộ không ít những hạn chế, yếu kém… Một số cán bộ lãnh đạo, quản lý, trong đó có cả cán bộ cấp chiến lược uy tín thấp, năng lực, phẩm chất chưa ngang tầm nhiệm vụ ; thiếu gương mẫu, chưa thật sự gắn bó mật thiết với nhân dân ; vướng vào tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, lợi ích nhóm. Không ít cán bộ quản lý doanh nghiệp thiếu ý chí tu dưỡng, rèn luyện, thậm chí lợi dụng sơ hở, cố ý làm trái, trục lợi, làm thất thoát vốn, tài sản nhà nước, gây hậu quả nghiêm trọng. Tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy tuổi, chạy quy hoạch, chạy luân chuyển, chạy bằng cấp, chạy tội... chậm được ngăn chặn và đẩy lùi".
Đó là lý do tại sao Hội nghị Trung ương 7 đã tập trung thảo luận 3 vấn đề :
1. Xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ ;
2. Cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong các doanh nghiệp ;
3) Cải cách chính sách bảo hiểm xã hội ; và một số vấn đề quan trọng khác.
Nhưng trước hết, hãy gác ra ngoài những khuyết tật kinh niên của cán bộ, đảng viên như quốc nạn tham nhũng, lãng phí, kém tài, bất lực, bè nhóm v.v… đã được nhiều đời tổng bí thư nói đi nói lại mà vẫn còn nguyên vẹn kể từ Khóa đảng VI, thời Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh năm 1986.
"Chạy" đời này qua đời khác
Riêng 8 loại "chạy" của các viên chức mà ông Trọng nói vẫn còn "chậm được ngăn chặn và đẩy lùi", tuy đã biến dạng theo thời gian, thì cũng đã từng được Khóa đảng IX, thời ông Nông Đức Mạnh làm Tổng bí thư, báo cáo tại Đại hội đảng kỳ X (từ 18/04 đến 25/04/2006).
Hồi đó, Báo cáo về Công tác xây dựng Đảng đã viết :
"Bệnh cơ hội, chủ nghĩa cá nhân trong một bộ phận cán bộ, đảng viên có chiều hướng gia tăng ; vẫn còn tình trạng "chạy chức", "chạy quyền", "chạy tội", "chạy bằng cấp". Thoái hóa, biến chất về chính trị, tư tưởng, về đạo đức, lối sống ; tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, sách nhiễu dân trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên diễn ra nghiêm trọng, kéo dài chưa được ngăn chặn, đẩy lùi, nhất là trong các cơ quan công quyền, các lĩnh vực xây dựng cơ bản, quản lý đất đai, quản lý doanh nghiệp nhà nước và quản lý tài chính, làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Ðảng. Ðó là một nguy cơ lớn liên quan đến sự sống còn của Ðảng, của chế độ".
Nên nhớ khi Báo cáo viết 4 chữ "vẫn còn tình trạng…" có nghĩa những loại "chạy" này đã có từ các khóa đảng trước để lại. Nhưng sau 10 năm cầm quyền hai khóa IX và X (2001-2011), ông Mạnh cũng không làm nên cơm cháo gì. Ông ta đã tỏ ra rất tự nhiên khi báo cáo tại Đại hội đảng kỳ XI (từ 12/01 đến 19/01/2011), trước khi trao quyền lại cho ông Nguyễn Phú Trọng.
Ban Chấp hành khóa X viết :
"Tình trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và tình trạng tham nhũng, lãng phí, quan liêu, những tiêu cực và tệ nạn xã hội chưa được ngăn chặn, đẩy lùi mà còn tiếp tục diễn biến phức tạp, cùng với sự phân hóa giàu nghèo và sự yếu kém trong quản lý, điều hành của nhiều cấp, nhiều ngành làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, đe dọa sự ổn định, phát triển của đất nước…
…Tình trạng chạy chức, chạy quyền, chạy tội, chạy bằng cấp, huân chương chưa được khắc phục. Công tác cán bộ thiếu tầm nhìn xa. Chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ thấp. Môi trường làm việc, chính sách cán bộ chưa tạo được động lực để khuyến khích, thu hút, phát huy năng lực, sự cống hiến của cán bộ ; chưa cổ vũ ý chí phấn đấu vươn lên, sự gắn bó, tận tụy của cán bộ đối với công việc…".
Như vậy, sau 5 năm làm Tổng bí thư khóa XI (2011-2016), ông Nguyễn Phú Trọng đã múa may quay cuồng ra sao với các thứ "chạy" này ?
Chẳng khá được bao nhiêu, bởi vì trong Báo cáo Chính trị tại Đại hội đảng XII ( từ ngày 21/01 đến 28/01/2016), ông Trọng vẫn khơi khơi "tự nhiên như người Hà Nội" để tường trình :
"Trong tự phê bình và phê bình, tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm vẫn còn khá phổ biến, một số cán bộ, đảng viên chưa tự giác nhìn nhận đúng mức khuyết điểm và trách nhiệm của mình trong công việc được giao phụ trách. Trên một số vấn đề, qua kiểm điểm của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp từ trung ương đến cơ sở vẫn chưa làm rõ thực chất, mức độ nghiêm trọng của tình hình, xảy ra ở đâu, ai chịu trách nhiệm, như tình trạng suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống ; tình trạng chạy chức, chạy tội, tham nhũng, lợi ích nhóm... Việc sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các quy định của Đảng và Nhà nước theo hướng đề cao hơn trách nhiệm và quyền hạn của người đứng đầu trong mối quan hệ giữa tập thể và cá nhân chưa thực hiện được. Tình trạng tham nhũng, lãng phí vẫn còn nghiêm trọng với biểu hiện ngày càng tinh vi, phức tạp, gây bức xúc trong dư luận, ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân với Đảng và Nhà nước. Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi ; có mặt, có bộ phận còn diễn biến phức tạp hơn ; một số rất ít cán bộ, đảng viên bị phần tử xấu lợi dụng lôi kéo, kích động, xúi giục, mua chuộc đã có tư tưởng, việc làm chống đối Đảng, Nhà nước".
Bây giờ, nhiệm kỳ khóa đảng XII cũng đã đi được nửa đường mà 8 loại "chạy" vẫn còn "chậm được ngăn chặn và đẩy lùi" thì Trọng đã bị dồn vào chân tường rồi.
Vì vậy ông Trọng đã lúng túng và muốn tìm lối thoát cho uy tín bản thân trước khi mãn nhiệm vào tháng 1/2021. Nhưng mấy ai trong số ngót 200 ủy viên trung ương, chính thức và dự khuyết, có sáng kiến và quyết tâm giúp đảng, luôn tiện giúp luôn ông Trọng, diệt được các thứ "chạy" đang ngổn ngang trong đảng ?
Trong diễn văn khai mạc Hội nghị 7, ông Trọng đã gợi mở ý kiến kêu gọi toàn đảng hãy lựa chọn giúp mình. Ông hỏi mọi người :
"Khắc phục tình trạng "chạy chức, chạy quyền " hay "thân quen, cánh hẩu" ? Chú trọng đặc biệt phẩm chất hay năng lực hay coi trọng cả hai ? Vì sao có nhiều nghị quyết rất đúng, rất trúng nhưng việc thực hiện hiệu quả lại thấp ? Vì sao quy trình thì đúng nhưng bố trí con người cụ thể lại sai ? Vướng mắc chính là ở chỗ nào ? Cơ chế giám sát quyền lực đã đủ chưa ? Chính sách tạo ra động lực để cán bộ tâm huyết gắn bó với sự nghiệp là gì ?"…
Hỏi như thế, nhưng ngay bản thân ông, người có quyền cao nhất nước, chưa chắc đã tìm được giải pháp cho những căn bệnh đã ăn sâu bám rễ trong cơ thể đảng viên từ mấy chục năm rồi.
Cũng khó khăn và phức tạp cho ông Trọng và cả Đảng cộng sản Việt Nam là những chuyện tham nhũng, quan liêu, lãng phi, cửa quyền và các thứ "chạy" của cán bộ đảng viên đã "sống lâu lên lão làng" trong máu đảng viên từ đời này qua đời khác từ lâu lắm rồi. Những chứng hư tật xấu đang đe dọa sống còn của đảng qua nhiều nhiệm kỳ tổng bí thư, vẫn tiếp tục sinh sôi nẩy nở không khoan nhượng.
Đó cũng là lý do tại sao, trong Diễn văn khai mạc Hội nghị 7, ông Trọng đã thách đố các ủy viên trung ương hãy tập trung suy nghĩ để :
"Trả lời cho được câu hỏi vì sao 20 năm qua, đặc biệt những năm gần đây mặc dù Đảng ta đã có rất nhiều chủ trương, chính sách về công tác cán bộ được cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, ủng hộ, nhưng trong thực hiện vẫn còn nhiều bất cập, hiệu quả còn thấp ? Nguyên nhân từ đâu, ở khâu nào, cấp nào ?".
Hỏi thế đấy nhưng ông Trọng cũng dư biết chả ai dám trả lời, dù có biết, vì những anh đã "nhúng chàm" có rất nhiều mưu ma chước quỷ và kinh nghiệm để bịt miệng kẻ khác.
Thực trạng cán bộ
Tình trạng đảng đang "nuôi ong tay áo" còn được Bộ trưởng Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng nói thẳng :
"Có một số cán bộ đang biến quyền lực của nhà nước, thực chất là quyền lực của nhân dân, thành quyền lực cá nhân, lạm dụng để ban phát cho người này, người kia, trong khi trước những vấn đề mới của đất nước lại bảo thủ, trì trệ" (VietnamNet, 09/05/2018).
Trả lời báo chí về việc xây dựng cán bộ, ông Nguyễn Chí Dũng đã không ngần ngại nói thẳng, như tường thuật của VietnamNet :
"Bộ trưởng Kế hoạch và đầu tư nêu thực tế đang tồn tại luồng tư tưởng khi được giao một việc gì đó, nhưng điều đầu tiên mà không ít cán bộ nghĩ tới là "ta có được lợi gì trong đó, có kiếm chác được gì không, người nhà của mình, lợi ích nhóm thân quen của mình có lợi gì trong đó và làm thế nào để làm được việc đó". Ít ai nghĩ rằng việc này có nên ủng hộ hay không, có làm được hay không, muốn làm được thì phải làm thế nào.
Thậm chí nhiều lãnh đạo tỉnh có cả doanh nghiệp sân sau đặt trụ sở ngay tại nhà mình, không nghĩ phát triển cho tỉnh mà chỉ nghĩ đi xin Trung ương, được dự án nào thì nghĩ cách tạo lợi ích cá nhân hoặc lợi ích nhóm , ủng hộ tùy tiện nhà thầu này, nhà thầu kia...".
Ông Bộ trưởng Dũng cũng nhìn nhận : "Hiện nay, chúng ta có tình trạng 'lên rồi không xuống' hoặc đi ngang, có chỗ rồi cứ ngồi đó, bản thân cán bộ đó không có động lực để tiến bộ và thế hệ kế cận cũng không có cơ hội. Không răn đe thì khó chọn người tốt, tâm huyết trách nhiệm".
Ông Dũng nói tiếp : "Thực tế chưa có đơn vị nào thay thế cán bộ không hoàn thành nhiệm vụ, do còn nể nang, né tránh trách nhiệm, khi bình bầu, lấy ý kiến trong quá trình bổ nhiệm lại thì qua loa, dễ dãi".
Trong khi đó, theo lời ông Dũng : "Cán bộ hiện nay tồn tại rất nhiều hạn chế như ít đọc, nghiên cứu tài liệu, không chịu lắng nghe, nghĩ không thấu đáo, viết lách thiếu sáng tạo, nói không thuyết phục... ; một số cán bộ chỉ nói hay nhưng khi viết, tư duy, suy nghĩ thì không đạt yêu cầu".
Vẫn cứ trơ ra
Mặt khác, trong cuộc phỏng vấn của báo Giáo dục Việt Nam, Đại biểu quốc hội Lưu Bình Nhữơng (tỉnh Bến Tre) đã nói : "Có cán bộ vi phạm, nhưng thiếu liêm sỉ, không thấy xấu hổ. Thậm chí một số người dân còn nói rằng, có cán bộ sai phạm nhưng vẫn cứ trơ trơ ra" (GDVN, 08/05/2018).
Sở dĩ có tình trạng chai lỳ này vì, theo lời ông Nhưỡng : "Từ trước đến nay, thói quen của cán bộ là chỉ có "lên" (thăng tiến) mà ít có "xuống" (giáng chức).
Ông nhận xét : "Việc xuống chức đối với cán bộ có vẻ rất khó khăn và thực tế đã chứng minh, ở nước ta có rất ít cán bộ xin từ chức.
Việc từ chức không có trào lưu cũng không trở thành một thứ văn hóa đã định sẵn trong đời sống chính trị. Cho nên người ta (cán bộ vi phạm) nghĩ rằng, việc từ chức đối họ là hơi... khác người. Phải nói rằng, chúng ta hiện nay đang thiếu kẻ sĩ, bởi chỉ có kẻ sĩ thì mới có liêm sỉ".
Chuyện cũ-Chuyện mới
Sở dĩ Việt Nam ngày nay hiếm kẻ sĩ vì điều gọi là "chiến lược cán bộ" thi hành trong suốt 20 năm đã không thành công. Chủ trương quy hoạch này, thành hình từ Khóa đảng VIII thời Tổng bí thư Lê Khả Phiêu bằng Nghị quyết số 03-NQ/TW, ngày 18/6/1997 về "Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước".
Theo bài viết của ông Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư trung ương Đảng, Trưởng ban tổ chức trung ương thì : "Chiến lược cán bộ đã xác định quan điểm, phương hướng cơ bản, các chính sách và giải pháp lớn để xây dựng đội ngũ cán bộ đến năm 2020" (báo điện tử Đảng cộng sản Việt Nam, ngày 06/05/018).
Nhưng bây giờ nhìn lại 20 năm thực hiện Chiến lược cán bộ, với 142 văn bản quy định các giải pháp qua các khóa đảng VIII, IX, X, XI, XII, ông Phạm Minh Chính nhìn nhận :
"Đội ngũ cán bộ trong hệ thống chính trị đông nhưng không mạnh. Nếu năm 1997 có hơn 1,35 triệu cán bộ, công chức, viên chức thì năm 2017, số cán bộ, công chức, viên chức đã tăng gấp đôi với hơn 2,72 triệu người".
Tuy nhiên, vẫn theo ông Chính :
"Chất lượng đội ngũ cán bộ không đồng đều, tình trạng vừa thừa, vừa thiếu cán bộ còn xảy ra ở nhiều nơi. Không ít cán bộ, kể cả cán bộ cấp chiến lược chưa ngang tầm với nhiệm vụ được giao. Trình độ tư duy và khả năng thích ứng với nền kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế của một bộ phận cán bộ còn chậm ; năng lực tham mưu và tổ chức thực hiện còn hạn chế. Không ít cán bộ thiếu tinh thần trách nhiệm, chưa gương mẫu, ngại việc khó, thích nhận việc dễ, có nhiều lợi ích. Một bộ phận không nhỏ cán bộ thiếu tu dưỡng, rèn luyện, có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, thậm chí vi phạm pháp luật, có biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa". Chỉ tính trong 10 năm gần đây, các tập đoàn, tổng công ty trực thuộc Đảng ủy Khối Doanh nghiệp Trung ương đã phát hiện hơn 7.000 vụ vi phạm, trong đó có 280 vụ phải xử lý hình sự, hơn 1.700 cán bộ, đảng viên phải xử lý kỷ luật Đảng và 181 người phải xử lý bằng pháp luật" (báo điện tử Đảng cộng sản Việt Nam, ngày 06/05/018).
Đưa ra những "con số xấu" là điều đáng khích lệ, nhưng ông Chính lại quên. Trước đó, vào ngày 26/01/2013, khi còn giữ chức Phó Thủ tướng, ông Nguyễn Xuân Phúc (bây giờ là Thủ tướng) đã nói : "Chạy công chức vẫn diễn ra do chế độ thi cử đầu vào bất cập. Trong bộ máy có tới 30% số công chức không có cũng được, bởi họ làm việc theo kiểu sáng cắp ô đi, tối cắp về" (Lao Động, 26/01/2013).
Phát biểu tại cuộc họp thứ nhất Ban chỉ đạo Đề án đẩy mạnh cải cách chế độ công vụ, công chức chiều 25/1, Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng : "Chế độ công chức hiện vẫn nặng tính bao cấp, chưa phát huy được trí tuệ của cán bộ. Ông đặt câu hỏi liệu 2,8 triệu công chức hiện nay có cống hiến hết mình hay không ?".
Tham vọng và thực tế
Câu hỏi của ông Phúc năm 2013 có lẽ đã ám ảnh vào đề án "xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ"vừa được đồng tình ủng hộ tại Hội nghị Trung ương 7, theo tường thuật của Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN).
TTXVN còn phác ra các chặng đường phải đạt mục tiêu, theo đó :
1. Đến năm 2020, thể chế hóa, cụ thể hóa nghị quyết thành các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước về công tác cán bộ, xây dựng và quản lý đội ngũ cán bộ theo kế hoạch, phù hợp với tình hình thực tế ; hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực ; triệt để chống chạy chức, chạy quyền và chặn đứng tình trạng suy thoái ; cơ bản thực hiện việc bố trí bí thư cấp ủy cấp tỉnh, cấp huyện không là người địa phương ; hoàn thành việc rà soát, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ các cấp gắn với kiện toàn tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
2. Đến năm 2025, tiếp tục hoàn thiện, chuẩn hóa, đồng bộ các quy định, quy chế, quy trình về công tác cán bộ ; phấn đấu hoàn thành việc bố trí bí thư cấp ủy cấp tỉnh, cấp huyện không là người địa phương, khuyến khích thực hiện đối với các chức danh khác ; đẩy lùi tình trạng suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong cán bộ, đảng viên ; xây dựng được đội ngũ cán bộ các cấp đáp ứng tiêu chuẩn chức danh, vị trí việc làm và khung năng lực theo quy định.
3. Đến năm 2030, xây dựng được đội ngũ cán bộ các cấp chuyên nghiệp, có chất lượng cao, có số lượng, cơ cấu hợp lý, bảo đảm sự chuyển giao thế hệ cán bộ một cách vững vàng ; cơ bản xây dựng được đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, nhất là cấp chiến lược ngang tầm nhiệm vụ.
Vẫn theo TTXVN, đề án xác định 2 trọng tâm và 5 đột phá để thực hiện đồng bộ 8 nhiệm vụ, giải pháp.
Hai trọng tâm là :
- Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, toàn diện, đồng bộ, hiệu quả công tác cán bộ ; chuẩn hóa, siết chặt kỷ luật, kỷ cương đi đôi với tạo cơ chế, môi trường, điều kiện để khuyến khích đổi mới, sáng tạo phục vụ phát triển và bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám đột phá vì lợi ích chung.
- Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến lược và bí thư cấp ủy, người đứng đầu các cấp đi đôi với phân cấp, phân quyền nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát chặt chẽ quyền lực.
Năm đột phá là :
1. Đổi mới công tác đánh giá cán bộ theo hướng xuyên suốt, liên tục, đa chiều, theo tiêu chí, bằng sản phẩm, thông qua khảo sát, công khai kết quả và so sánh với chức danh tương đương. Kiểm soát chặt chẽ quyền lực, sàng lọc kỹ càng, thay thế kịp thời ;
2. Chấm dứt tình trạng chạy chức chạy quyền.
3. Thực hiện nhất quán chủ trương bố trí bí thư cấp ủy cấp tỉnh, cấp huyện không là người địa phương.
4. Cải cách chính sách tiền lương và nhà ở để tạo động lực cho cán bộ phấn đấu, toàn tâm, toàn ý với công việc ; có cơ chế, chính sách để tạo cạnh tranh bình đẳng, lành mạnh và thu hút, trọng dụng nhân tài có trọng tâm, trọng điểm.
5. Hoàn thiện cơ chế để cán bộ, đảng viên thật sự gắn bó máu thịt, mật thiết với nhân dân và thông qua đó nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ.
Đọc qua những câu chữ chứa nhiều tham vọng và hứa hẹn của Trung ương 7, ai cũng thấy ông Nguyễn Phú Trọng đã đề ra mục tiêu chính trị cho hai năm rưỡi còn lại của nhiệm kỳ hai, kết thúc vào tháng 01 năm 2021.
Đó là, song song với chiến dịch "đốt lò chống tham nhũng" đang đem lại những kết quả nhất định nổi lên ở cấp cao, trong đó có vụ bắt giữ và xét xử cựu Ủy viên Bộ Chính trị Đinh La Thăng, ông Trọng còn muốn lưu lại những kết quả ban đầu của dự án tìm kiếm 600 "cán bộ cấp chiến lược" cho khóa đảng XIII (2021-2026).
Trao đổi với báo VietnamNet (06/05/2018), ông Phạm Quang Hưng, Vụ trưởng Vụ 4 (Theo dõi các cơ quan trung ương) của Ban Tổ chức trung ương cho biết :
"600 cán bộ cấp chiến lược gồm các cán bộ trong Ban chấp hành trung ương, Bộ chính trị, Ban bí thư, các bộ trưởng, trưởng các ngành, thứ trưởng, phó trưởng các ngành, bí thư và phó bí tỉnh ủy, chủ tịch UBND và HĐND tỉnh".
Tiêu chuẩn
Nhưng điều quan trọng nhất, theo Quy định 90 ngày 22/08/2017 của Bộ Chính trị thì những người này phải :
1.1. Về chính trị tư tưởng : Tuyệt đối trung thành với lợi ích của Đảng, của quốc gia-dân tộc và nhân dân ; kiên định chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu lý tưởng về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Có lập trường, quan điểm, bản lĩnh chính trị vững vàng để bảo vệ Cương lĩnh, đường lối của Đảng, Hiến pháp và pháp luật của Nhà nước và phản bác những luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, tổ chức phản động, phần tử cơ hội và bất mãn chính trị. Có tinh thần yêu nước nồng nàn, sâu sắc ; luôn đặt lợi ích của Đảng, quốc gia-dân tộc, nhân dân trên lợi ích của ngành, địa phương, cơ quan và cá nhân ; sẵn sàng hy sinh vì sự nghiệp cách mạng của Đảng, vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân. Tuyệt đối chấp hành sự phân công của tổ chức, yên tâm công tác. Giữ nghiêm kỷ luật phát ngôn theo đúng nguyên tắc, quy định của Đảng.
1.2. Về đạo đức, lối sống : Mẫu mực về phẩm chất đạo đức ; sống trung thực, khiêm tốn, chân thành, trong sáng, giản dị, bao dung ; cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư. Tuyệt đối không tham vọng quyền lực, có nhiệt huyết và trách nhiệm cao với công việc ; là trung tâm đoàn kết, gương mẫu về mọi mặt. Không tham nhũng, cơ hội, vụ lợi và kiên quyết đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ ; chỉ đạo quyết liệt chống tệ quan liêu, tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, cửa quyền và lợi ích nhóm ; tuyệt đối không để người thân, người quen lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để trục lợi. Thực hiện nghiêm các nguyên tắc tổ chức, kỷ luật của Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình ; công khai, minh bạch, khách quan, dân chủ trong công tác cán bộ.
1.3. Về trình độ : Tốt nghiệp đại học trở lên ; lý luận chính trị cử nhân hoặc cao cấp ; quản lý nhà nước ngạch chuyên viên cao cấp ; trình độ ngoại ngữ, tin học phù hợp.
1.4. Về năng lực và uy tín : Có tư duy đổi mới, tầm nhìn chiến lược ; phương pháp làm việc khoa học ; nhạy bén chính trị ; có năng lực cụ thể hóa và lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện có hiệu quả các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ; có năng lực tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận ; có khả năng phân tích và dự báo tốt. Nắm chắc tình hình chung và hiểu biết sâu sắc về lĩnh vực, địa bàn, địa phương, cơ quan, đơn vị được phân công. Kịp thời phát hiện những mâu thuẫn, thách thức, thời cơ, vận hội, vấn đề mới, vấn đề khó, hạn chế, yếu kém trong thực tiễn ; chủ động đề xuất những nhiệm vụ giải pháp có tính khả thi và hiệu quả. Năng động, sáng tạo, cần cù, chịu khó, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm ; có quyết tâm chính trị cao, dám đương đầu với khó khăn, thách thức ; nói đi đôi với làm ; gắn bó mật thiết với nhân dân và vì nhân dân phục vụ. Là hạt nhân quy tụ và phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị ; được cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân tin tưởng, tín nhiệm cao.
1.5. Sức khỏe, độ tuổi và kinh nghiệm : Đủ sức khỏe để thực hiện nhiệm vụ ; bảo đảm tuổi bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử theo quy định của Đảng. Đã kinh qua và hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ của chức danh lãnh đạo, quản lý chủ chốt cấp dưới trực tiếp ; có nhiều kinh nghiệm thực tiễn.
Với 5 điều kiện nêu trên, liệu có gì bảo đảm 600 "cán bộ cấp chiến lược" của khóa đảng XIII sẽ mãi mãi là "hạt giống đỏ", hay đội ngũ "then chốt của then chốt" như mong muốn của ông Nguyễn Phú Trọng ?
Hay những kẻ được xây dựng làm kẻ "kế thừa" của đội ngũ đã bị ông Trọng lên án chạy chức, chạy quyền, chạy tuổi, chạy quy hoạch, chạy luân chuyển, chạy bằng cấp, chạy tội sẽ khá hơn cha anh để không bị nhân dân nguyền rủa là nhân nào qủa ấy ?
Phạm Trần
(10/05/2018)
Trần Đại Quang xuất hiện ‘điều hành’ họp ‘Hội nghị Trung ương 7’ (Người Việt, 07/05/2018)
Ông Trần Đại Quang, ủy viên Bộ chính trị, chủ tịch nước, xuất hiện tại phiên khai mạc "Hội Nghị trung ương 7" của đảng cộng sản Việt Nam hôm 7 tháng Năm, 2018, với sắc diện kém hẳn so với trước đây đồng thời được Thông Tấn Xã Việt Nam tường thuật "thay mặt Bộ chính trị điều hành chương trình ngày làm việc đầu tiên".
Tấm hình phổ biến trên một số báo mạng chính thống, ông Trần Đại Quang phát biểu tại Hội Nghị trung ương 7 của đảng cộng sản Việt Nam ngày 7 tháng Năm, 2018, trong khi ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng ngồi nghe. (Hình : Zing)
Ông Trần Đại Quang thời gian gần đây đã có nhiều ngày vắng mặt bất thường trong các sinh hoạt chính trị tại Việt Nam và nay được Thông Tấn Xã Việt Nam (TTXVN) đưa tin nhằm trả lời cho dư luận.
Cùng với bản tin người ta thấy trang mạng chinhphu.vn, và các báo mạng khác như VietNamNet, Người Lao Động, Zing đưa ra chùm hình ảnh ngày đầu của cuộc họp. Một trong những tấm hình đó là hình ông Chủ tịch Nước Trần Đại Quang đứng phát biểu trong khi ông Tổng bí thư Đảng Nguyễn Phú Trọng ngồi nghe ngay bên cạnh.
Sắc diện của ông có vẻ kém hẳn so với những tấm hình được phổ biến trước đây, như sự xác nhận ông đang là một con bệnh phải đối phó một bệnh hiểm nghèo nào đó, rất có thể là ung thư.
Cuộc họp trung ương Đảng cộng sản Việt Nam giữa kỳ, trong ngày họp đầu tiên hôm 7 tháng Năm, 2018, được TTXVN cho hay với "buổi sáng nghe ông Phạm Minh Chính, ủy viên Bộ chính trị, bí thư trung ương Đảng, trưởng Ban tổ chức trung ương đọc tờ trình của Bộ chính trị về Đề án Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ".
Sau đó, nghe ông Trương Hòa Bình, ủy viên Bộ chính trị, phó thủ tướng Thường trực Chính phủ đọc tờ trình của Bộ chính trị về "Đề án Cải cách Chính sách Tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp". Và cuối cùng nghe ông Vương Đình Huệ, ủy viên Bộ chính trị, phó thủ tướng chính phủ đọc "tờ trình của Bộ chính trị về Đề án Cải cách Chính sách bảo hiểm xã hội".
Sau khi nghe thì tất cả "về tổ nghiên cứu tài liệu". Đến chiều thì "làm việc tại tổ, thảo luận về đề án tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ".
Thứ Sáu tuần trước, báo chí trong nước loan tin : "Do bận công tác và đang chuẩn bị cho Hội Nghị trung ương 7 sắp diễn ra nên đại biểu Trần Đại Quang đã báo cáo, xin phép được vắng mặt" trong buổi tiếp xúc cử tri ở Sài Gòn đã được xếp lịch sẵn.
Tin ông "xin vắng mặt" trong buổi tiếp xúc cử tri, dù cuộc tiếp xúc chỉ mang tính hình thức, trong lúc có tin ông đang ở Nhật chữa bệnh có thể là ung thư. Tháng Mười năm ngoái, cũng có tin ông phải ra nước ngoài chữa bệnh vì cả tháng người ta không thấy ông đâu trong các dịp lễ lạt chính thức hay tiếp lãnh đạo nước ngoài.
Những ngày gần đây, tin tức đồn đại "ngoài luồng" nói ông có thể bị thay thế bởi Nguyễn Thiện Nhân, bí thư Thành Ủy Sài Gòn, hoặc một nhân vật khác ngay trong kỳ họp này. (TN)
*********************
Hội nghị trung ương 7 : Làm gì để các quyết sách khả thi ? (BBC, 07/05/2018)
Các quyết sách của Hội nghị Trung ương 7 của Ban Chấp hành trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đặt ra 'rất quan trọng', 'được quần chúng quan tâm', nhưng để trở nên thực thi, sẽ cần phải làm một số việc, mà đặc biệt là sự công khai đi kèm minh bạch, một chuyên gia kinh tế nói với BBC.
Hội nghị 7 của Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa 12 nhóm họp từ ngày 7/5 tới 12/5/2018, theo kế hoạch
Tìm ra khâu đột phá trong địa hạt xây dựng đội ngũ các cấp và chiến lược của Đảng trong tình hình hiện nay là một điều khó khăn và 'dân chủ' phải là một chìa khóa, một nhà quan sát chính trị từ khối nghiên cứu đại học chia sẻ thêm.
Hôm 07/5/2018, từ Hà Nội, bình luận về các 'quyết sách' được đặt ra tại Hội nghị với các nội dung chính là xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, cải cách chính sách tiền lương và cải cách chính sách bảo hiểm xã hội, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Giám đốc Viện Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) nói với Quốc Phương của BBC :
"Để cho các quyết sách đó được thực thi và dẫn đến có hiệu quả, trước hết cần phải thực hiện dân chủ, cần tôn trọng người dân, cần phải thực hiện công khai minh bạch. Tức là công bố đầy đủ những thông tin.
"Nhiều khi ở Việt Nam có những quyết định công khai, nhưng mà không minh bạch là bởi vì những thông tin mà anh công khai quá nghèo nàn, nó không có nội dung để người dân có thể đối chiếu ở đó, để có thể giám sát được quyền lực đã được thực hiện như thế nào.
"Thứ hai nữa là phải có trách nhiệm giải trình, tức là người nào quyết định cái gì thì phải báo cáo lại với dân và phải được xự phán xét của cơ quan là dân cử. Thứ ba, rất nhiều vấn đề bây giờ phức tạp, cho nên không phải người dân nào cũng có thể hiểu và phân tích được là một bản báo cáo tài chính, hay hiểu và phân tích được là quyết định đầu tư này hợp lý, hay chưa hợp lý như thế nào.
"Vì vậy cho nên rất cần có các hiệp hội hoạt động một cách xây dựng và có đóng góp ý kiến về tất cả những vấn đề chuyên môn, những vấn đề đòi hỏi phải có trình độ chuyên môn cao để có thể hiểu biết và chỉ ra những cái hợp lý hay chưa hợp lý của những đề án đó.
"Vì vậy cho nên sự công khai minh bạch với sự dân chủ ở đây là đòi hỏi phải huy động và phải phát huy vai trò của các hiệp hội của các tổ chức quần chúng, của các hiệp hội chuyên ngành, chuyên môn, của các nhà khoa học công nghệ".
'Noi gương và dân chủ'
Ngoài ra, theo Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, việc phát huy vai trò và đóng góp của người Việt Nam ở nước ngoài cũng là một vấn đề rất quan trọng và nhà nước cần 'noi gương' cố Chủ tịch Hồ Chí Minh của Việt Nam, ông nói :
"Hiện nay, người Việt Nam ở nước ngoài có rất nhiều người đã đạt trình độ cao, đã có chuyên môn và một số người cũng có một số tiền vốn, cần phải có chính sách để thu hút đó vào trong bộ máy, vào cơ quan khoa học, hãy noi gương Chủ tịch Hồ Chí Minh.
"Khi Chủ tịch Hồ Chí Minh sang Pháp, thì ông đã mời được Kỹ sư Trần Đại Nghĩa, Giáo sư Trần Hữu Tước, Giáo sư Lê Văn Thiêm, rồi rất nhiều các nhà trí thức về và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trao cho những trọng trách và những người đó đều đã thực hiện một cách rất xứng đáng những nhiệm vụ đã được giao.
"Tôi nghĩ rằng hơn bao giờ hết, trong tình hình Cách mạng Công nghiệp 4.0, trong tình hình hội nhập quốc tế đang diễn ra rất phức tạp hiện nay, chúng ta rất cần thu hút những nhà chuyên môn người Việt Nam làm việc ở nước ngoài để đóng góp cho đất nước", nguyên thành viên Tổ tư vấn và Ban Nghiên cứu của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam nói với BBC.
Trong diễn văn khai mạc Hội nghị Trung ương 7, liên quan nội dung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, đặc biệt liên quan đội ngũ cán bộ cấp chi lược, Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng yêu cầu Hôi nghị 'cố gắng chỉ ra khâu đột phá', bình luận về khía cạnh này, từ Đại học Quốc gia Hà Nội, nhà quan sát chính trị, Giáo sư Trần Ngọc Vương, nói :
"Tìm được khâu đột phá để giải quyết những vướng mắc về công tác cán bộ nói riêng và nền chính trị nói chung là một việc rất khó khăn trong bối cảnh hiện nay, bởi vì có một thời kỳ rất lâu, chúng ta đưa ra những tiêu chuẩn vừa lộn xộn, không rõ ràng, vừa mâu thuẫn và thậm chí nhiều tiêu chuẩn thấp để cho nó phù hợp với một đối tượng nào đó.
"Cho nên những đòi hỏi thực tế đối với người cầm quyền ở cấp độ cao là không được chính xác cho lắm, cùng với việc kiểm tra, việc đôn đốc thực hiện những tiêu chuẩn đó thì lại bị thả lỏng, cho nên khắp nơi dậy lên những câu chuyện, thậm chí là chuyện tiếu lâm về tư cách và tầm của nhà quản lý.
"Và điều đó gây ra cho người quan sát như tôi một cảm giác là không yên tâm, không bằng lòng với thực trạng. Cho nên theo ý tôi, tìm một người hay những người đủ tầm cỡ để gánh vác những nhiệm vụ nghiêm trọng, trọng đại đến mức nghiêm trọng như vậy là một quá trình, một lộ trình phải được tiến hành một cách rất cẩn thận, có bài bản, và cũng rất công tâm, thì mới có thể làm ra được.
"Vả lại, từ một góc độ khác, cái mà tôi thấy không thể yên tâm được là sự thiếu dân chủ trong công tác quy hoạch cán bộ và lựa chọn cán bộ, khi lựa chọn cán bộ thay một nguyên tắc mà theo tôi là rất cũ - là Đảng cử rồi dân bầu - thì phần dân chủ biến mất, cho nên người ta không thấy cái thể hiện của nền dân chủ trong việc lựa chọn người quản lý, cai trị đối với nhân dân.
"Và người ta có quyền đặt ra câu hỏi là những thế lực đề ra những nguyên tắc như vậy là rốt cuộc thì họ theo mục tiêu gì, nếu như câu khẩu hiệu chính trị nêu lên là 'xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh', thì bây giờ yếu tố dân chủ là yếu tố thiếu hụt một cách rất là nghiêm trọng", Giáo sư Trần Ngọc Vương nêu quan điểm với BBC từ Hà Nội.
********************
Công khai, minh bạch sẽ giúp các quyết sách khả thi' (BBC, 07/05/2018)
'Công khai, minh bạch' là việc cần làm để giúp cho các quyết sách của Đảng Cộng sản Việt Nam đặt ra được thực thi hiệu quả, theo nguyên Viện trưởng Viện Quản lý kinh tế Trung ương của Việt Nam (CIEM)
Bình luận với BBC News Tiếng Việt về Hội nghị 7 của Ban Chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam (Khóa 12) khai mạc hôm 07/5/2018 tại Hà Nội, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh nêu quan điểm :
"Để cho các quyết sách đó được thực thi và dẫn đến có hiệu quả, trước hết cần phải thực hiện dân chủ, cần tôn trọng người dân, cần phải thực hiện công khai minh bạch. Tức là công bố đầy đủ những thông tin.
"Nhiều khi ở Việt Nam có những quyết định công khai, nhưng mà không minh bạch là bởi vì những thông tin mà anh công khai quá nghèo nàn, nó không có nội dung để người dân có thể đối chiếu ở đó, để có thể giám sát được quyền lực đã được thực hiện như thế nào.
"Thứ hai nữa là phải có trách nhiệm giải trình, tức là người nào quyết định cái gì thì phải báo cáo lại với dân và phải được xự phán xét của cơ quan là dân cử. Thứ ba, rất nhiều vấn đề bây giờ phức tạp, cho nên không phải người dân nào cũng có thể hiểu và phân tích được là một bản báo cáo tài chính, hay hiểu và phân tích được là quyết định đầu tư này hợp lý, hay chưa hợp lý như thế nào.
"Vì vậy cho nên rất cần có các hiệp hội hoạt động một cách xây dựng và có đóng góp ý kiến về tất cả những vấn đề chuyên môn, những vấn đề đòi hỏi phải có trình độ chuyên môn cao để có thể hiểu biết và chỉ ra những cái hợp lý hay chưa hợp lý của những đề án đó.
"Vì vậy cho nên sự công khai minh bạch với sự dân chủ ở đây là đòi hỏi phải huy động và phải phát huy vai trò của các hiệp hội của các tổ chức quần chúng, của các hiệp hội chuyên ngành, chuyên môn, của các nhà khoa học công nghệ", Tiến sĩ Lê Đăng Doanh nói với BBC hôm thứ Hai.
*******************
Hội nghị Trung ương 7 'có rất nhiều trọng tâm' (BBC, 07/05/2018)
Nhân sự cấp cao, cải cách tiền lương cán bộ và bảo hiểm xã hội là các trọng tâm chính của Hội nghị Trung ương 7 khai mạc hôm nay 7/5.
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng nói đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ "còn bộc lộ không ít những hạn chế, yếu kém"
Hội nghị Trung ương 7 được ghi nhận sẽ thảo luận về các nội dung : Xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ ; cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong các doanh nghiệp ; cải cách chính sách bảo hiểm xã hội, và "một số vấn đề quan trọng" khác.
Báo điện tử Chính phủ Việt Nam hôm 7/5 tường thuật : "Trong bài phát biểu tại Hội nghị, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng lưu ý các đại biểu phải cố gắng chỉ ra khâu đột phá là khâu nào ? Đánh giá cán bộ hay sắp xếp, bố trí cán bộ ? Khắc phục tình trạng "chạy chức, chạy quyền" hay "thân quen, cánh hẩu" ? Chú trọng đặc biệt phẩm chất hay năng lực hay coi trọng cả hai ? Vì sao có nhiều nghị quyết rất đúng, rất trúng nhưng việc thực hiện hiệu quả lại thấp ?"…
Ông Trọng cũng nhận định : "Đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ còn bộc lộ không ít những hạn chế, yếu kém. Đội ngũ cán bộ trong hệ thống chính trị đông nhưng chưa mạnh, tình trạng vừa thừa, vừa thiếu cán bộ xảy ra ở nhiều nơi".
Ông nói thêm : "Gần đây, việc xử lý kịp thời, nghiêm minh một số tổ chức, cá nhân vi phạm đã góp phần cảnh tỉnh, cảnh báo, răn đe, ngăn chặn tiêu cực, làm trong sạch đội ngũ cán bộ, từng bước củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Đảng và Nhà nước".
Trong bài viết gửi BBC, Phó Giáo sư Tiến sĩ Phạm Quý Thọ từ Học viện Chính sách và Phát triển mô tả Công tác cán bộ là cốt yếu của Đảng cộng sản Việt Nam. "Các động thái thay đổi nhân sự trước mắt cũng như việc quy hoạch người kế cận và đội ngũ lãnh đạo chiến lược có ý nghĩa thiết yếu để tiếp tục củng cố quyền lực đảng".
"Hiện tượng 'thái tử đảng', 'cả họ làm quan', 'nhóm lợi ích', 'sự thoái hoá, biến chất' trong lực lượng bảo vệ pháp luật… buộc Đảng cộng sản Việt Nam cân nhắc kỹ việc ai ở, ai đi, ai đến trước mắt cũng như lâu dài".
Viết trên The Diplomat hôm 1/5, cây bút David Hutt dự đoán có thể ba gương mặt mới sẽ được bầu vào Bộ chính trị tại Hội nghị.
Suy đoán này dựa vào một bài trước đó hôm 26/4 của Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp viết cho Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS - Yusof Ishak Institute), Singapore.
Sở dĩ có con số 3 người, theo Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, là do vấn đề sức khỏe đã được Đảng xác nhận đối với ông Đinh Thế Huynh, việc xử tù ông Đinh La Thăng, và đồn đoán về tình trạng sức khỏe của Chủ tịch nước Trần Đại Quang.
Do đó, Tiến sĩ Hiệp cho rằng "ít nhất ba thành viên mới có thể được bổ sung vào Bộ chính trị".
Tiến sĩ Hiệp đặt giả thiết ông Nguyễn Thiện Nhân, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh, có thể sẽ được chọn thay thế Chủ tịch nước Trần Đại Quang.
Cây bút David Hutt bình luận ông Nguyễn Thiện Nhân có thể được xem là "ủy viên Bộ chính trị không có gì nổi bật, từng có vẻ mất thế sau khi kém cỏi trong vị trí bộ trưởng giáo dục".
"Ông được xem là một người của Đảng luôn vâng lời (a Party yes-man)", David Hutt bình luận.
David Hutt nói tiếp : "Tuy vậy, đây có thể chính là người mà Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, chính khách hàng đầu, ưa chuộng".
Cây bút David Hutt cho rằng từ khi được bầu lại năm 2016, ông Nguyễn Phú Trọng đã đem lại thay đổi "mang tính chất bảo thủ".
"Đảng, dưới sự lãnh đạo của ông, trở nên trung ương hóa hơn, các quyết định mang tính 'đồng thuận'".
Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng
Trong một diễn biến khác, hôm 7/5 cũng diễn ra phiên tòa phúc thẩm xử ông Đinh La Thăng (cựu Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam - PVN), Trịnh Xuân Thanh (cựu Chủ tịch Tổng công ty xây lắp dầu khí Việt Nam - PVC) tại Tòa án Nhân dân Cấp cao ở Hà Nội.
Truyền thông Việt Nam ghi nhận ông Trịnh Xuân Thanh "không có mặt tại tòa" và "bất ngờ rút đơn kháng cáo vì lý do sức khỏe".
*****************
Hội nghị của đảng bàn thay đổi ‘đột phá’ về nhân sự, tiền lương (VOA, 07/05/2018)
Một hội nghị quan trọng của Đảng Cộng sản Việt Nam vừa khai mạc hôm 7/5 ở Hà Nội sẽ bàn thảo hai đề án có tính then chốt với chế độ là "xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp" và "xây dựng chế độ tiền lương mới".
Hội nghị Trung ương 7 khóa 12 của Đảng Cộng sản Việt Nam khai mạc hôm 7/5/2018 ở Hà Nội
Báo chí trong nước đưa tin, hội nghị lần thứ 7 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa 12 sẽ kéo dài 6 ngày. Tin cho hay, đề án về cán bộ nhấn mạnh đến "tăng cường kiểm soát quyền lực, chặn đứng tiêu cực, triệt để chống chạy chức chạy quyền". Trong khi đó, đề án về cải cách tiền lương nhắm đến hệ thống bảng lương mới "tiệm cận với khu vực thị trường".
Hai chuyên gia am hiểu kinh tế, chính trị Việt Nam nhận định với VOA rằng sẽ có những khó khăn trong việc xây dựng các chính sách mới, nhưng nếu làm tốt, chúng sẽ giúp khôi phục lòng tin của nhân dân đối với bộ máy nhà nước lâu nay bị cho là kém hiệu quả, với nạn con ông cháu cha và đầy rẫy những công chức yếu năng lực.
Đề án về xây dựng đội ngũ các cấp được trình ra Hội nghị Trung ương 7 đã được chuẩn bị trong 1 năm qua, dưới sự chỉ đạo của một ủy viên Bộ chính trị là Trưởng ban Tổ chức Trung ương Phạm Minh Chính.
Nội dung đầy đủ của đề án không được đăng tải trên báo chí Việt Nam song tin cho hay đề án nhắm đến mục tiêu hàng đầu là cán bộ các cấp phải "đủ năng lực, phẩm chất và uy tín".
Trong phát biểu khai mạc hội nghị lần này, Tổng bí thư Đảng Cộng sản Nguyễn Phú Trọng thừa nhận đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ "còn bộc lộ không ít những hạn chế, yếu kém". Ông nói thêm rằng đội ngũ cán bộ trong hệ thống chính trị Việt Nam "đông nhưng chưa mạnh".
Người đứng đầu đảng duy nhất cầm quyền ở Việt Nam trong hàng thập kỷ đề nghị các đại biểu chủ chốt của đảng trả lời cho được câu hỏi vì sao 20 năm qua đảng đã có rất nhiều chính sách về công tác cán bộ, nhưng khi thực hiện vẫn "còn nhiều bất cập, hiệu quả còn thấp".
Các báo Việt Nam cho biết đề án đưa ra một số giải pháp, trong đó nổi bật lên là "kiểm định chất lượng đầu vào công chức" và đáng chú ý hơn là "bố trí bí thư cấp tỉnh, huyện không là người địa phương". Việc không bố trí người địa phương làm lãnh đạo ngay tại quê nhà cũng được khuyến khích thực hiện với chức danh chủ tịch ủy ban nhân dân và các chức danh khác, theo báo chí.
Trong những năm gần đây, truyền thông đã đưa tin về nhiều trường hợp lãnh đạo địa phương bổ nhiệm hàng loạt người thân nắm các chức vụ trong cùng một hệ thống ở cùng một địa phương, gây nhiều bất bình trong công chúng.
Nhiều chuyên gia, nhà quan sát bày tỏ trên mạng xã hội rằng họ hy vọng đề xuất này sẽ trở thành một quy định giúp ngặn chặn nạn bổ nhiệm người nhà, họ hàng ở Việt Nam hiện nay. Đề xuất về không bổ nhiệm lãnh đạo cấp tỉnh, thành trở xuống là người địa phương được xem là điều đặc biệt mới được trình ra Hội nghị Trung ương 7, dù nó dường như là sự lặp lại một số điểm trong Luật Hồi tỵ của thời phong kiến Việt Nam cách đây gần 200 năm.
Một trong những chuyên gia, tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nói với VOA rằng dù quay lại với luật phong kiến, song xét đến điều kiện đặc thù của Việt Nam, điều chỉnh này vẫn là "một bước tiến" :
"Bố trí như vậy và có thanh lọc sẽ làm cho sự lạm dụng rồi là bổ nhiệm con cháu, họ hàng vào nó sẽ bớt đi. Tôi nghĩ có thực hiện lại các cái quy định [thời phong kiến] trước kia thì đấy cũng là một quy định tốt".
Theo tiến sĩ Doanh, việc kiểm soát quyền lực của các quan chức sẽ tốt hơn nếu thật sự có bộ máy do dân cử, không phải do đảng bổ nhiệm. Tuy nhiên, một cơ cấu như vậy có thể sẽ không trở thành hiện thực trong một tương lai gần, nên ông Doanh cho rằng đề xuất không bổ nhiệm người địa phương đứng đầu chính địa phương đó vẫn đáng hoan nghênh ở thời điểm này.
Tiền lương trả cho công chức, viên chức Việt Nam hiện được tính toán theo một hệ thống lương và phụ cấp phức tạp
Đề án thứ hai được trông đợi tạo ra "sự đột phá" tại Hội nghị Trung ương đang diễn ra là "xây dựng chế độ tiền lương mới".
Thông tin trên báo chí trong nước dẫn lại đề án cho hay bảng lương hiện hành đối với khu vực công "sẽ được bãi bỏ" để ban hành hệ thống bảng lương mới, dự kiến thực hiện từ năm 2021.
Trong bảng lương hiện hành, người làm việc trong hệ thống nhà nước nhận tiền lương là một mức lương cơ sở nhân với một hệ số tương ứng với vị trí việc làm hoặc chức vụ.
Theo đề án đang được hội nghị bàn thảo, bảng lương mới sẽ quy định số tiền tuyệt đối tương ứng với công việc hoặc chức danh và chức vụ lãnh đạo.
Việc cải cách lương sẽ bao gồm "điều chỉnh tăng mức lương thấp nhất" và "mở rộng quan hệ tiền lương tiệm cận với khu vực thị trường".
Các báo Việt Nam nói sẽ có hai bảng lương riêng rẽ, một dành cho các lãnh đạo nắm các chức vụ từ trung ương đến cấp xã mà họ nắm được qua bầu cử hoặc bổ nhiệm, và một dành cho công chức, viên chức làm công việc chuyên môn, không giữ chức vụ lãnh đạo.
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, người từng là thành viên tổ nghiên cứu của thủ tướng Việt Nam trước đây, bình luận với VOA :
"Cho họ hưởng tiền lương theo cách tính như thị trường thì tốt hơn nhiều. Phải học thị trường trước hết là cách tuyển dụng và sử dụng con người. Từ cách đây vài chục năm, chúng tôi cũng đề cập là nên có bản mô tả công việc rõ ràng. Và từ đó, tuyển dụng người vào. Thế còn nếu không đạt được yêu cầu đó thì dứt khoát phải thải họ ra khỏi vị trí. Chứ không có lý gì đã vào nhà nước một lần là coi như biên chế suốt đời".
Nữ chuyên gia hình dung rằng khi áp dụng nguyên tắc thị trường, bộ máy nhà nước sẽ có nhân lực chủ yếu là các công chức, viên chức làm việc theo hợp đồng. Trong bộ máy này, từ thứ trưởng trở xuống sẽ là các nhà kỹ trị, được tuyển dụng, trả lương - và thậm chí có thể bị sa thải - tùy theo chất lượng thực hiện công việc.
Ngoài những người kỹ trị, chỉ có một số ít các quan chức là bộ trưởng hoặc đại biểu quốc hội là những chính trị gia, thực hiện các nhiệm vụ chính trị, họ sẽ chịu sự giám sát, đánh giá của công chúng theo một hệ thống khác.
Một khi áp dụng cơ chế như nêu trên, số thứ trưởng, quan chức cấp phó và công chức, viên chức sẽ giảm đi nhiều, theo bà Lan.
Liệu con số nhân sự trong bộ máy nhà nước bị giảm đi có kéo theo suy yếu về thể chế hay lòng trung thành của nhiều người Việt Nam với thể chế hiện nay hay không, bà Lan đưa ra nhận định :
"Sức mạnh của thể chế là ở chỗ khi nó vận hành tốt, khi nó trung thành với lợi ích của đất nước, đưa được công việc phát triển tốt lên, thì từ đó sẽ có được niềm tin trong dân chúng, và niềm tin trong công chúng mới là yếu tố quyết định nhất. Lãng phí lẫn tham nhũng, đó mới là những cái làm mất niềm tin. Còn khi tuyển dụng được một bộ máy đàng hoàng, làm ăn được đánh giá tốt, thì người ta sẽ cảm thấy thỏa mãn".
Việt Nam đã cải cách tiền lương 4 lần trong vòng gần 60 năm qua vào các năm 1960, 1985, 1993 và 2003. Nhưng như đánh giá của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, được báo chí trích dẫn, chính sách tiền lương hiện nay "còn mang nặng tính bình quân, cào bằng", có nhiều "bất hợp lý" và "chưa tạo được động lực" để người có chức vụ và người lao động nâng cao năng suất và hiệu quả làm việc.
Từ kinh nghiệm và hiểu biết về Việt Nam, chuyên gia Phạm Chi Lan nói việc cải cách tiền lương tuy nhắm đến những mục tiêu tốt song việc thực hiện sẽ gặp hai trở ngại lớn nhất là số người hưởng lương trong khu vực công quá lớn, trong khi quỹ lương quá "eo hẹp".
Báo chí dẫn số liệu từ các cơ quan khác nhau của Việt Nam cho hay có tới 2,8 triệu cán bộ, công chức, viên chức nhà nước trong tổng số 93 triệu dân, tính đến cuối năm 2017. So sánh với nhiều nước phát triển, tỉ lệ người hưởng lương từ ngân sách nhà nước của Việt Nam là cao hơn nhiều.
Con số 2,8 triệu kể trên còn chưa tính đến 7,5 triệu người hưởng lương hưu và các trợ cấp khác từ ngân sách.
Tại sao dư luận lại quan tâm ai sẽ được chọn để thay thế những vị trí 'khuyết' trong Bộ chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam khóa 12 ? Không thể hiểu thấu đáo những gì đang diễn ra nếu không đề cập đến bản chất công tác cán bộ và tổ chức đảng, trong đó vai trò của cá nhân người đứng đầu luôn quan trọng trong hoạt động chính trị nhằm củng cố quyền lực.
Hàng loạt câu hỏi đang được đặt ra như những thách thức với đảng cộng sản Việt Nam trong quá trình chuyển đổi thể chế, cải tổ nền kinh tế trước mong muốn ổn định chính trị của ban lãnh đạo - Ảnh minh họa
Hội nghị Trung ương 7 khóa 12, theo chương trình, sẽ diễn ra trong tháng năm này, dự kiến thảo luận 3 đề án : "Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ năng lực, phẩm chất và uy tín ngang tầm nhiệm vụ" ; "Cải cách chính sách bảo hiểm xã hội" và "Cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong các doanh nghiệp".
Các đề án đã được Bộ chính trị, Ban bí thư cho ý kiến khi các cơ quan soạn thảo chuẩn bị. Tuy nhiên, dư luận, các nhà phân tích chú ý là về những thay đổi nhân sự có thể diễn ra trong Hội nghị cho các vị trí lãnh đạo cao nhất trong Bộ chính trị, cũng như dự kiến quy hoạch cán bộ chuẩn bị nhân sự cho nhiệm kỳ khóa 13.
Bộ chính trị hiện thời gồm 19 ủy viên. Sau hơn 2 năm hoạt động, nay 'khuyết' 2, trong đó 1 vì lý do sức khoẻ, 1 do bị kỷ luật và án tù. Những vị trí Thường trực ban bí thư và Bí thư thành phố Hồ Chí Minh đã có các ủy viên khác thay thế. Sự thay đổi nhân sự có thể tiếp tục. Ngoài ra, gần đây lan truyền đồn đoán về vị trí chủ tịch nước cũng có thể thay đổi trong hội nghị này.
Việc thay đổi các cá nhân cụ thể không phải là công việc khó khăn. Riêng trong năm 2017, ngoài 5 vị trí Ủy viên Bộ chính trị, Ban bí thư, Đảng cộng sản Việt Nam bổ nhiệm, điều động, luân chuyển một số bộ trưởng và tương đương, trưởng ban cơ quan đảng, đoàn thể trung ương, bí thư tỉnh, thành và đảng ủy trực thuộc trung ương… Tuy nhiên, sự quan tâm đặc biệt hơn gắn liền với 'chống tham nhũng' sau những 'bất ổn' kéo dài.
'Thuần hóa'
Phương thức hoạt động của Đảng cộng sản Việt Nam, về nguyên lý, không thay đổi. Đó là các cán bộ lãnh đạo được lựa chọn dựa trên cơ sở công trạng và thành tích ; sự lãnh đạo tập thể ở Bộ chính trị, Ban chấp hành trung ương tạo sự thống nhất, làm dịu đi 'khác biệt' ; việc đề ra chủ trương, chính sách của đảng, về cơ bản, theo chương trình toàn khóa và chỉ đạo tập trung. Song, không thể hiểu thấu đáo những gì đang diễn ra nếu chỉ đề cập đến thể chế, mà không gắn với vai trò của cá nhân được tạo ra bởi thể chế đó.
Sau Đại hội 12 Đảng cộng sản Việt Nam đã ban hành và thực hiện nhiều quy định mới thay thế cho nội dung cũ về công tác cán bộ. Trong đó đáng chú ý là Quy định số 102-QĐ/TW về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm, Quy định số 105-QĐ/Trung ương về phân cấp quản lý cán bộ và bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử. Các quy định mới tạo ra 'luật chơi' mang tính nguyên tắc đã khiến quyền lực tập trung mạnh hơn cho Bộ chính trị và cá nhân Tổng bí thư.
Việc theo dõi Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng phát động chống tham nhũng, từ vụ Trịnh Xuân Thanh đến 'không vùng cấm', trong khoảng 2 năm nhiều đại án được xét xử, các bị cáo từ nguyên ủy viên Bộ chính trị, nguyên các tướng công an, nguyên lãnh đạo đã nghỉ hưu… đến nguyên cán bộ các tập đoàn nhà nước, nhân viên ngân hàng… Qua các phương tiện truyền thông nhà nước, sự 'vận động quần chúng' công khai khiến cho uy tín cá nhân Tổng bí thư được nâng cao, và ông tạo được hình ảnh như người thực hiện sứ mệnh của Đảng cộng sản Việt Nam, tạo sức ép đối với chế độ quan liêu, tham nhũng để cứu chế độ, lấy lại niềm tin. Ông và các đồng chí trong Bộ chính trị dường như đã 'thuần hoá' được Ban Chấp hành Trung ương và lãnh đạo các địa phương. 'Sự chuyển hoá' trong nội bộ trước đây đã không thể tạo thành phe phái nổi lên 'thách thức' quyền lực tập trung của đảng.
Hội nghị Trung ương 7 là quan trọng, bởi vì các động thái thay đổi nhân sự trước mắt cũng như việc quy hoạch người kế cận và đội ngũ lãnh đạo chiến lược có ý nghĩa thiết yếu để tiếp tục củng cố quyền lực đảng.
Từ năm 2014 Đảng cộng sản Việt Nam, lần đầu tiên, đã công khai danh sách các cán bộ được coi là chiến lược, luân chuyển về địa phương tỉnh, thành phố, trong đó hơn nửa đã được cơ cấu vào BCHTrung ương khóa 12, cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng. Ngoài ra, theo truyền thống kế cận, một số con em các lãnh đạo thế hệ trước được tiếp nối giữ các cương vị cao trong bộ máy đảng, nhà nước.
Danh sách trên cho thấy tính chất thoả hiệp trước Đại hội 12. Hơn thế, thực tế một số vụ kỷ luật đảng nổi cộm diễn ra ở cả trung ương và địa phương, như vụ nguyên bí thư Đà Nẵng, phó bí thư Đắc Lắc, Đồng Nai…, các hiện tượng 'thái tử đảng', 'cả họ làm quan', 'nhóm lợi ích', 'sự thoái hóa, biến chất' trong lực lượng bảo vệ pháp luật… buộc Đảng cộng sản Việt Nam cân nhắc kỹ việc ai ở, ai đi, ai đến trước mắt cũng như lâu dài.
Các cán bộ muốn thăng tiến lên các vị trí cao cần phải trải qua, cọ sát với thực tế. Trong nền kinh tế tập trung, xã hội khép kín thì phẩm chất tuân thủ, trung thành với lý tưởng, với Đảng cộng sản Việt Nam là nguyên tắc bất biến, nếu không sẽ bị trừng phạt nghiêm khắc.
Nhưng khi chuyển đổi sang thị trường, với độ mở nền kinh tế cao, trong hệ thống cấp bậc 'tôn ty trật tự' các cán bộ, đảng viên lãnh đạo không thể biết chắc liệu có phải đối mặt với những hậu quả hay không nếu thời thế chính trị thay đổi. 'Bản kê khai tài sản' của họ khó có thể được giải thích rõ ràng về nguồn gốc sự giàu có trong thời gian ngắn. Thay vì cần năng nổ trong kinh tế thị trường, họ luôn có động cơ tìm kiếm sự an toàn hoặc là dưới sự bảo trợ của một lãnh đạo cấp cao hoặc là 'giấu mình chờ thời'.
Trong chuyến công tác đến nước Cộng hòa Cuba, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng thể hiện quan điểm 'kinh tế thị trường không thể hủy hoại xã hội chủ nghĩa'. Đây là câu hỏi lớn để xây dựng thể chế chính trị phù hợp với thể chế kinh tế, cụ thể hơn Đảng cộng sản lãnh đạo kinh tế thị trường như thế nào vẫn chưa có lời giải thuyết phục. Tập trung quyền lực cao độ để củng cố Đảng cộng sản Việt Nam, song vấn đề kiểm soát quyền lực và phòng, chống "chạy chức, chạy quyền" chống tha hóa không theo mô hình tam quyền phân lập sẽ như thế nào ?
Mặt khác, theo các nhà quan sát, cá nhân Tổng bí thư Trọng có uy tín cao, song ông đang gặp giới hạn về tuổi và 2 nhiệm kỳ, khiến ông không đủ thời gian có thể vận dụng bài học của Tổng bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình để thay đổi điều lệ đảng và nhiệm kỳ nhằm tiếp tục thực hiện 'sứ mệnh'. Vậy ai sẽ kế nhiệm ?
Công tác cán bộ là cốt yếu của Đảng cộng sản Việt Nam. Hội nghị Trung ương 7 lần này bàn về thay đổi nhân sự trước mắt cũng như đề án quy hoạch cán bộ chiến lược về lâu dài. Sẽ thực chất hơn giá như nó được đặt trong tổng thể cải cách thể chế chính trị và kinh tế.
Phạm Quý Thọ
Nguồn : BBC, 06/05/2048
Phạm Quý Thọ là Phó Giáo sư Tiến sĩ Học viện Chính sách và Phát triển, Hà Nội.