Cả một thời gian dài-những năm tháng trong chiến tranh ở miền Bắc xã hội chủ nghĩa và cả nước trong thời kỳ bao cấp, người Việt đa số là nghèo khổ, đói ăn thiếu mặc. Đến khi mở cửa về kinh tế, chỉ vài thập niên sau đời sống của đại đa số người Việt đỡ hơn hẳn, tầng lớp trung lưu xuất hiện và cả số người giàu, thậm chí rất giàu cũng xuất hiện.

Tiền, nhiều tiền - Ảnh minh họa: Tiền Việt Nam - AFP

Người giàu ở Việt Nam họ là ai?

Trong các quốc gia có một nền kinh tế phát triển ổn định, minh bạch đi kèm với một thể chế chính trị dân chủ, pháp trị, tam quyền phân lập, người giàu thường là những người thật sự có tài năng, trí tuệ, kinh nghiệm, bản lĩnh, vì họ phải nỗ lực vươn lên, cạnh tranh một cách sòng phẳng với những người khác. Họ không chỉ làm giàu trong những lĩnh vực chỉ nhằm kiếm tiền như kinh doanh sòng bạc, nhà hàng, siêu thị, bất động sản… Họ còn đầu tư vào những lĩnh vực khó thu lời nhưng giúp ích cho con người như y tế, giáo dục, sinh học…, hoặc mới mẻ, như công nghệ thông tin, truyền thông hiện đại… nhằm tạo ra những sản phẩm mới, góp phần thay đổi cuộc sống của con người và đưa xã hội tiến lên. Ví dụ như Microsoft, Facebook, Apple, Google…

Người ta thường nói, một người giàu trong một xã hội dân chủ, văn minh, pháp trị sẽ giúp cho hàng ngàn, hàng vạn người khác có công ăn việc làm và giúp cho cả quốc gia, thậm chí cả thế giới.

Còn ở Việt Nam ? Trong một môi trường kinh doanh nhập nhèm sáng tối, với một thể chế chính trị độc tài là mảnh đất màu mỡ cho nạn tham nhũng, nạn làm ăn theo kiểu con ông cháu cha, vây cánh bè phái… không lạ khi phần lớn người giàu ở Việt Nam là đám quan chức, tư bản "đỏ" có những mối quan hệ tốt với bộ máy cầm quyền và con cháu họ. Chỉ một số ít thực sự là do nỗ lực tự thân và tài năng.

Họ làm giàu bằng cách nào ? Quan chức làm giàu từ chính cái vị trí, cái ghế của mình. Một cái gật đầu, một chữ ký thông qua một dự án, chính sách nào đó đổi lại là bao nhiêu tiền, vàng. Làm giàu bằng kinh doanh-nhiều nhất là đất đai, bất động sản, kế đến là đầu tư vào những lĩnh vực dễ ăn như nhà hàng, khách sạn, siêu thị... Cũng có những người đầu tư vào ngư nghiệp, nông nghiệp, lâm nghiệp, hay mở nhà máy này nọ. Nhưng số người đầu tư vào những lĩnh vực khó thu lợi hơn như y tế, giáo dục, hay những lĩnh vực tiên phong rất hiếm. Không chỉ vì khả năng sinh lợi mà còn vì những yêu cầu về kiến thức, đầu óc, tài năng.

Như trên vừa nói, một người giàu ở nước ngoài thì mở ra công ăn việc làm cho bao nhiêu người, còn ở Việt Nam, một người giàu lên nhờ kinh doanh đất đai, bất động sản, khu du lịch nghỉ dưỡng… là kéo theo bao nhiêu người bị mất đất, mất nhà, người chặt cây khai thác gỗ thì khiến cho rừng bị mất, nạn lũ lụt thêm hoành hành… Chưa kể, nhiều người làm ăn nhưng không chú ý đến đạo đức kinh doanh, ví dụ như không quan tâm đến môi trường, ngược lại còn góp phần gây ô nhiễm môi trường, tàn phá thiên nhiên, hoặc không quan tâm đến chất lượng sản phẩm, vệ sinh thực phẩm, sức khỏe cho người tiêu dùng v.v… ; hoặc cạnh tranh không lành mạnh, sử dụng đồng tiền tìm cách bóp chết những "đối thủ" khác như vụ tập đoàn Masan từng dùng tiền mua truyền thông "bẩn" giết chết ngành sản xuất nước tương truyền thống của Việt Nam, sau đó lại 2 lần toan giết chết ngành làm nước mắm truyền thống, may mà dư luận lên tiếng nên nước mắm truyền thống vẫn còn sống sót !

Không phải người Việt không có tài năng, cũng không phải người Việt không có khát vọng tạo ra những sản phẩm uy tín và giữ được đạo đức trong kinh doanh. Nào phải đâu xa, trước đây nền kinh tế miền Nam dưới thời Việt Nam Cộng Hòa đã từng có rất nhiều sản phẩm mang thương hiệu Việt được người tiêu dùng tin cậy, chiếm lĩnh cả thị trường trong nước lẫn ngoài nước như xà bông Cô Ba, kem đánh răng Hynos, nước ngọt xá xị Con Cọp, dầu cù là Mac Phsu, dầu khuynh diệp Bác sĩ Tín, dầu gió Nhị Thiên Đường, bột Bích Chi, xe hơi La Dalat…

Thành công đó sở dĩ có được là do các nhà sản xuất tư nhân thời đó đã đặt tiêu chí chất lượng, uy tín sản phẩm lên trên hết, cộng với lòng tự hào dân tộc, đạo đức kinh doanh và trách nhiệm đối với người tiêu dùng.

Thời bây giờ, tìm được những người kinh doanh biết nghĩ xa và giữ được những tiêu chí trên rất hiếm.

Người giàu ở Việt Nam dùng tiền để làm gì ?

Ở một số quốc gia tự do, dân chủ, văn minh, phát triển, khi con người giàu lên họ thường nghĩ cách đền đáp, trả nợ lại cho xã hội vì nhớ lại thuở ban đầu mình đã đi lên từ những chính sách hỗ trợ, giúp đỡ sinh viên, người nghèo của chính quyền, hoặc từ sự hào phóng của những người tốt khác. Nên nhiều tỷ phú thay vì để lại toàn bộ gia tài cho con, đã để dành rất nhiều tiền cho những hoạt động từ thiện, hoặc đầu tư vào giáo dục, y tế… Ví dụ vợ chồng Bill Gates ông chủ Microsolf, Steve Jobs, ông chủ của iphone Apple và vô số người khác.

Còn ở Việt Nam, khi giàu lên, họ thường lo cho bản thân, gia đình, con cái mà ít khi nghĩ đến việc trả nợ lại cho xã hội và đầu tư cho các thế hệ tương lai. Âu đó cũng là hệ quả từ cái hệ thống chính trị xã hội khiến con người phải chăm chăm lo cho mình, vì có ai lo cho mình đâu, nhà nước có chính sách gì hỗ trợ, giúp đỡ người dân đâu. Ai cũng giành giựt, thủ thân cho mình, vậy tại sao họ phải nghĩ cho người khác?

Xã hội Việt Nam bây giờ có quá nhiều bất công, phi lý, quá nhiều rủi ro, bấp bênh, thiên tai thì ít mà nhân họa thì nhiều, nhưng con người lại không thể tin cậy vào luật pháp, chính quyền, cũng không biết bấu víu vào đâu ngoài những thế lực siêu hình, điều đó lý giải tại sao người Việt Nam ngày càng trở nên mê tín dị đoan, siêng đi chùa, đền cúng bái. Không chỉ người nghèo đi chùa để cầu mong may mắn, thoát khỏi cảnh nghèo. Người giàu, có chức vị cao lại càng bất an.

Nên một trong những điều mà rất nhiều người giàu ở Việt Nam chăm làm đó là đi chùa cúng bái, cúng dường. Không phải vô cớ mà chùa chiền ở Việt Nam ngày càng giàu, ngày càng hoành tráng, nhiều sư thầy sống sung túc, no đủ chẳng có chút gì phù hợp với cuộc sống giản dị, đạm bạc của bậc tu hành. Tiền do Phật tử, người đi chùa cúng dường chứ ở đâu ra. Rồi nhiều ngôi chùa lại tìm đủ cách trục lợi từ sự mê tín dị đoạn của người đi chùa, với những hoạt động chẳng khác nào "buôn thần bán Phật", mà vụ dâng sao giải hạn ở chùa Phúc Khánh, Hà Nội hay mức độ lớn hơn, là vụ "thỉnh vong", cúng "oan gia trái chủ" ở chùa Ba Vàng, Quảng Ninh chỉ là những "trường hợp bị lộ" mà thôi.

Rồi thì đầu tư cho con cái đi học ở nước ngoài, vì không tin tưởng vào hệ thống giáo dục trong nước, hay như người ta thường nói đùa, đi "tỵ nạn giáo dục". Con cháu các quan chức cộng sản bây giờ đều đi học ở các nước tư bản có nền giáo dục tiên tiến. Ví dụ như ở Mỹ, số lượng du học sinh Việt Nam đứng trong top 15 quốc gia có số lượng du học sinh tại Mỹ cao nhất năm 2016-2017, 2017-2018 (theo Ceoworld Magazine : "Top 15 Countries Of Origin For International Students In The United States In 2016-17", theo trang Statista "Number of international students studying in the United States in 2017/18, by country of origin"). Tin từ trang web của U.S. Embassy&Consulate in Vietnam, số lượng du học sinh tại Việt Nam liên tục tăng trong 17 năm "Vietnamese Students in the United States Increase for 17th Straight Year"...

Rồi thì tìm đường ra đi cho chính mình và gia đình theo nhiều cách, với những người giàu thì phổ biến nhất là bỏ tiền đầu tư kinh doanh ở một quốc gia phát triển nào đó nhằm kiếm cái thẻ xanh. Ngay từ trong đám quan chức cộng sản từ trên xuống dưới, không hiếm người có sẵn nhà cửa, cơ ngơi hoặc ngay cả quốc tịch của nước khác, chỉ chờ lúc "hạ cánh an toàn" là…lên đường, hưởng tuổi già ở một quốc gia đáng sống nào đó.

Cho nên số người giàu tăng lên mà đất nước vẫn nghèo, thậm chí nạn chảy máu lao động, chảy máu chất xám, tài năng ngày càng nhiều hơn.

Không ai trách người dân tìm một môi trường sống tốt hơn cho mình và con cái, nhưng điều chua chát là chính các quan chức cộng sản, những người đang ra sức giữ cho cái chế độ thối nát do cha ông họ tạo ra này tồn tại càng lâu càng tốt, để tiếp tục ngồi trên đầu trên cổ nhân dân và vơ vét tài sản của đất nước, song chính họ cũng lại tìm cách chuồn, để lại sau lưng một đống Rác về cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng và một đống Nợ cho các thế hệ tương lai.

Cứ nhìn vào tầng lớp người giàu hoặc vừa giàu vừa có quyền lực trong một xã hội, họ là ai, họ làm giàu bằng con đường nào, cách họ sử dụng đồng tiền ra sao, người ta có thể thấy được đất nước đó liệu có thể trở thành một cường quốc giàu mạnh hay không.

Song Chi

Nguồn : RFA, 01/04/2019

Tuổi trẻ thế giới và vấn đề môi trường

Greta Thunberg, nhà hoạt động trẻ người Thụy Điển, một tiếng nói nổi bật trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, đã được đề cử giải Nobel Hòa bình năm nay. Nếu chiến thắng, cô sẽ trở thành người trẻ tuổi nhất đoạt giải này, 16 tuổi, trẻ hơn cả Malala Yousafzai, người Pakistan 17 tuổi khi nhận giải vào năm 2014.

Greta Thunberg, nhà hoạt động trẻ người Thụy Điển, một tiếng nói nổi bật trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, đã được đề cử giải Nobel Hòa bình năm nay.

Thunberg bắt đầu đình công và không đến trường vào mỗi thứ Sáu mùa hè năm 2018, và thay vào đó đã biểu tình trước Quốc hội Thụy Điển để yêu cầu các biện pháp hiệu quả hơn chống lại biến đổi khí hậu.

Sau bài phát biểu tại hội nghị về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc ở Ba Lan và tại diễn đàn Davos, cô đã trở thành tấm gương cho nhiều người trẻ trên toàn thế giới, những người từ đó đã thúc đẩy các sáng kiến tương tự.

Nhưng còn trẻ hơn nữa, là Victor, người Pháp, đã huy động được hàng ngàn người xuống đường vào ngày 9/3 ở Metz (Pháp) để bảo vệ môi trường, cũng như đã viết thư gởi Tổng thống Pháp và các thị trưởng, yêu cầu coi bảo vệ môi trường là ưu tiên (1).

Được truyền cảm hứng từ Greta Thunberg, rất nhiều cuộc biểu tình với sự tham gia của giới trẻ, học sinh đã diễn ra ở hàng trăm thành phố khác nhau trên thế giới, từ Châu Âu, Châu Á, Mỹ, Úc, Canada… nhằm kêu gọi chính phủ nước mình và các tổ chức khác nhau trên thế giới hãy có những biện pháp mạnh mẽ hơn, hiệu quả hơn để cứu vãn trái đất, và để nâng cao nhận thức của con người về môi trường. Những phong trào này có tên gọi Friday for future, Youth for Climate, Youth Strike 4 Climate.

Tôi đã từng bắt gặp ít nhất một lần vào ngày thứ Sáu 15/3, hàng ngàn người trẻ đang tập trung trước cửa Tòa Thị Chính ở Leeds, nước Anh, nơi tôi đang sống, để tham gia cuộc tuần hành về biến đổi khí hậu này.

Và tất nhiên không có giới trẻ Việt Nam.

Giới trẻ Việt Nam từng nhiều lần đổ xuống đường hàng ngàn người, nhưng là để cổ vũ cho đội tuyển bóng đá nước nhà trong một trận đấu ở khu vực hoặc châu lục, hoặc để đón chào thần tượng của mình là các ca sĩ nhạc Hàn Quốc K-Pop.

Tôi không trách giới trẻ Việt Nam. Sống trong một quốc gia lạc hậu, đi ngược dòng chảy của nhận loại và luôn luôn đứng bên lề của hầu hết mọi hoạt động dân chủ, tích cực, tiến bộ, nhân văn của thế giới, các em chẳng được dạy phải quan tâm đến môi trường sống, cũng như không được dạy vô số điều khác. Nhận thức là cả một quá trình. Mặt khác, sống trong một xã hội thế nào thì con người sẽ bị ảnh hưởng như thế. Bản thân tôi cũng chỉ thực sự ý thức về môi trường từ khi ra sống ở nước ngoài.

Ở các nước tiến bộ, từ chính phủ cho đến người dân đều có ý thức quan tâm bảo vệ môi trường. Nhất là trong thời đại ngày nay, khi vấn đề biến đổi khí hậu đã thực sự gây ra những thiên tai, bất ổn cho nhân loại.

Ý thức về bảo vệ môi trường-bắt đầu từ những việc nhỏ…

Ý thức quan tâm bảo vệ môi trường được nhắc nhở hàng ngày, bắt đầu từ những việc nhỏ nhặt nhất. Ví dụ như rác. Ở các nước tiến bộ người dân rất có ý thức không xả rác ở ngoài đường, nơi công cộng. Một đứa trẻ khi thấy một cái rác ngoài đường cũng tự động cúi xuống lượm đem vứt vào thùng rác. Mọi nơi mọi chỗ đều có thùng rác công cộng. Ở Việt Nam người ta chỉ giữ sạch đẹp ngôi nhà của mình, còn con ngõ chung, con đường chung, cho tới công viên… thì hết sức thoải mái. Không hiếm những cảnh người lớn thản nhiên vứt rác xuống đường, ngay trước mặt con em mình, cha mẹ hành xử như vậy thì làm sao dạy được con ? Cứ mỗi lần sau một dịp lễ hội, ngày Tết tại một khu vực nào đó bao nilon, giấy gói kẹo, rác các loại… vứt bừa bãi khắp nơi, hoa thì bị bẻ, ngắt…

Ở các nước rác thải hàng ngày thường được chia làm nhiều loại, bỏ vào những loại bao bì, thùng rác khác nhau : nào rác hữu cơ và vô cơ, rác có thể tái chế, không thể tái chế v.v…

Các nước Bắc Âu như Na Uy họ xử lý rất tốt vấn đề rác thải. Rác sinh hoạt hàng ngày của các hộ gia đình thường có 3 loại bao bì và ba loại thùng rác : rác thực phẩm, rác giấy các loại, rác linh tinh các loại, riêng chai lọ, kính…lại phải để riêng. Như vậy dễ cho nhân viên đổ rác khỏi phải mất thì giờ phân loại. Sợ người dân lười không mua các loại bao rác khác nhau, nhà nước cấp các loại bao rác miễn phí từng cuộn, để ở các siêu thị, khi đi mua hàng, người dân chỉ việc lấy đem về dùng.

Riêng bao nilon, các chai nước ngọt, lon nước ngọt…là những thứ có thể tái chế, để khuyến khích người dân trả lại chai, lon, nhà nước có chính sách cứ đổi vỏ chai thì được trả lại tiền. Có những người siêng để dành hàng đống chai, lon, mỗi lần đem đến siêu thị bỏ vào máy đổi, cũng được kha khá tiền lẻ. Dân không nhà, đi ăn xin thường chịu khó nhặt lon, chai từ vô số các thùng rác công cộng để đem đổi lấy tiền.

Để hạn chế người dân sử dụng bao nilon vốn là thứ rất lâu bị tiêu hủy, ở các nước, khi đi siêu thị, đi mua bất cứ thứ hàng gì bạn phải trả tiền nếu muốn lấy bao. Làm như vậy người dân sẽ có thói quen tiết kiệm dùng lại bao hoặc mua các loại túi xách để không phải xài bao.

Trong khi ở Việt Nam rác không hề được phân loại, rất khổ cho nhân viên ngành vệ sinh. Ngay rác thải y tế với bông băng, kim tiêm, tiềm ẩn bao nhiêu mầm bệnh tật… việc quản lý, xử lý cũng đang đặt ra rất nhiều vấn đề về sự ô nhiễm môi trường.

Người Việt Nam dùng bao nilon vô cùng thoải mái, bao nilon luôn luôn là thứ đi kèm với món hàng mua, không phải trả tiền, mà bao nilon ở Việt Nam thường là tái chế, nhiều khi bọc thức ăn không biết có vệ sinh, an toàn hay không. Người Việt lại ăn nhậu, uống bia nhiều, lon chai sử dụng số lượng lớn nhưng chắc chả có mấy cá nhân nghĩ đến chuyện đem đổi trả lại lon.

Không chỉ bao nhựa, chai nhựa, lon thiếc…mà cả áo quần cũ cũng là những thứ tái chế được. Chính phủ Na Uy khuyến khích người dân đem đồ cũ tặng cho những cửa hàng bán đồ cũ để người thu nhập thấp có thể mua dùng, hoặc tặng để tái chế…

…cho tới những chuyện lớn

Bắt đầu từ những chuyện nhỏ nhặt như vậy cho tới chuyện lớn hơn. Thiên nhiên, môi trường sống ở Việt Nam đang bị hủy hoại, tàn phá hàng ngày hàng giờ với mức độ khủng khiếp, nhưng từ đa số người dân cho tới chính nhà cầm quyền, chả ai quan tâm. Ngược lại, nhà cầm quyền còn là thủ phạm góp tay đắc lực nhất. Khắp nơi từ nông thôn đến thành thị, từ rừng sâu đến biển cả, từ Nam ra Bắc đều có thể chứng kiến mức độ phá hoại này.

Những thành phố lớn thì ngày càng ô nhiễm vì khói bụi, xăng xe, rác thải sinh hoạt…, có được con đường đẹp rợp bóng cây xanh nào là chặt trụi để xây cất, có được khoảng thở như công viên, quảng trường, hồ…nào là lấn chiếm, san lấp, khiến mức độ ngột, ô nhiễm càng tăng. Rừng bị tàn phá bừa bãi, những nhà máy công nghiệp xả khói đen mù lên bầu trời, xả thẳng chất độc hại ra sông, biển…

Thảm họa môi trường do nhà máy Formosa gây nên chỉ là một vụ nổi bật trong vô vàn sự phá hoại, hay nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2, Bình Thuận gây ô nhiễm nặng nề, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người dân, rồi nhà máy khai thác bauxite ở Tây Nguyên : "Nguy cơ ô nhiễm ở hai dự án bô xít Tây Nguyên" VnExpress, "Bauxite Tây Nguyên : Bộ Tài nguyên và môi trường cảnh báo nhiều nguy cơ về sự cố môi trường", Dân Trí… Như chúng ta biết, từ khi dự án này còn nằm trên giấy nhiều tầng lớp trí thức, nhân sĩ, các nhà chuyên môn đã lên tiếng can ngăn, cảnh báo nhà cầm quyền không nên thực hiện dự án nhưng họ vẫn làm, bất chấp dư luận.

Và rất nhiều trong những dự án, công trình, nhà máy gây ô nhiễm hay phá hoại môi trường là của Trung Quốc.

Người ta thản nhiên xây cất nhà cửa, biệt phủ, khu resort…trên rừng phòng hộ : "Sóc Sơn cấp 229 sổ đỏ 'xẻ thịt' hàng chục ha rừng phòng hộ", Zing.vn, "Tan nát rừng phòng hộ Sóc Sơn", Thanh Niên, "'Mẹ rừng' phòng hộ Sóc Sơn đang từng ngày chảy máu !" An ninh Tiền tệ, Thanh Hóa : "Xóa sổ 2.000 ha rừng phòng hộ", Người Lao Động…

Người ta "băm" cả núi, đồi : "'Băm nát' núi để xây biệt thự ở Khánh Hòa", VnExpress, "Đất đồi ở Vân Phong bị san lấp trước thông tin thành đặc khu", VnExpress v.v… Sự phá hoại không sao kể xiết. Hậu quả là bão lũ càng năm càng dữ dội, sông ngòi, biển, đất đai bị ô nhiễm, cá và các sinh vật biển chết, cây cối bị nhiễm độc, sức khỏe của con người ngày càng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Người Việt Nam nhiều khi không ý thức được rằng mình may mắn như thế nào so với nhiều quốc gia khác (ví dụ như các nước Bắc Âu một năm có đến 4,5 tháng tuyết phủ trắng xóa, lạnh cóng), khi được sống trên một đất nước với khí hậu nhiệt đới có thể trồng trọt quanh năm, sinh thực vật phong phú, đất đai đồng bằng nhiều đủ khai thác nông nghiệp, lại có biển…Chả thế mà ông cha ta từng nói "đất nước ta rừng vàng biển bạc". Nhưng chỉ sau mấy chục năm dưới sự lãnh đạo của đảng cộng sản Việt Nam, tài nguyên của đất nước đã bị khai thác cạn kiệt, rừng, biển, môi trường sống đều bị tàn phá.

Ở đây không phải là sự ngu dốt, thiếu hiểu biết. Mà là sự tham lam, vô trách nhiệm đến tận cùng của những người lãnh đạo đảng và nhà nước Việt Nam bao nhiêu năm qua, từ trung ương đến địa phương. Với lối tư duy chỉ biết có tiền, chỉ nhìn thấy cái lợi trước mắt, không nghĩ gì đến tương lai, tài sản ông bà để lại có bao nhiêu xài, phá cho bằng hết. Các thế hệ sau liệu còn được gì ?

Song Chi

Nguồn : RFA, 30/03/2019 (songchi's blog)

(1) "Marche pour la biodiversité à Metz : Victor savoure son succès", Daily Motion

Những vụ án liên quan đến tình dục ở Việt Nam -cần thay đổi về nhận thức và luật pháp

Trong một số vụ án có liên quan đến các nạn quấy rối tình dục, xâm hại tình dục hoặc cưỡng hiếp ở Việt Nam, chúng ta thấy các cá nhân, cơ quan thuộc bộ phận điều tra và pháp luật ở Việt Nam rõ ràng chưa thực sự ý thức được mức độ nghiêm trọng của vấn đề.

6 tháng đầu năm, cả nước có hơn 800 vụ xâm hại tình dục

Đơn cử qua 2 vụ việc gần đây nhất :

Vụ một nữ sinh 20 tuổi bị một kẻ biến thái sàm sỡ, hôn hít trong thang máy chung cư Golden Palm (phường Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội), cơ quan điều tra đã xử lý như sau : buộc kẻ biến thái phải xin lỗi công khai nhưng y đã không thực hiện, 2 lần hủy buổi xin lỗi. Và : "Xác định hành vi sàm sỡ nữ sinh trong thang máy của Đỗ Mạnh H. không cấu thành tội phạm, cơ quan công an đã xử phạt hành chính đối tượng này với mức phạt là… 200 nghìn đồng" (1).

Không hiểu cơ quan công an nghĩ gì khi cho rằng hành động này không cấu thành tội phạm ? Phải chăng, chỉ là một nụ hôn, vài lời nói suồng sã, có gì phải làm lớn chuyện ?

Nếu theo lời luật sư Nguyễn Minh Long, Giám đốc công ty Luật trách nhiệm hữu hạn Dragon trong bài "Vụ nữ sinh bị sàm sỡ trong thang máy : Nạn nhân tiếp tục bị làm phiền, quấy rối", Đời Sống & Pháp Luật, thì luật pháp Việt Nam quả là xử quá nhẹ tội quấy rối tình dục hay tấn công tình dục : "…hành vi "cưỡng hôn" của người đàn ông đối nữ sinh chưa đủ căn cứ để xử lý bằng pháp luật hình sự. Hành vi này là sự xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác và sẽ bị xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng theo quy định tại khoản 1 Điều 5 Nghị định 167/2013/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực an ninh trật tự, an toàn xã hội".

Có lẽ vì vậy mà cơ quan công an mới xử phạt hành chính kẻ biến thái này 200 nghìn đồng Việt Nam tức chưa tới 9 USD ! Hậu quả nhãn tiền là y không nhận thức được hành vi sai trái của mình, nhởn nhơ, không xin lỗi nạn nhân (2), thậm chí tiếp tục làm phiền, quấy rối nạn nhân.

Và những kẻ biến thái khác nhìn vào đó cũng sẽ không sợ hãi, vì cho rằng nếu có làm bậy cùng lắm chỉ bị phạt vài trăm ngàn mà thôi !

Thứ hai, vụ một bé gái 9 tuổi ở Hà Nội bị một kẻ lạ mặt dụ dỗ chở vào vườn chuối dùng tay xâm hại đến rách màng trinh, thủng tầng sinh môn, chảy nhiều máu ; chưa kể còn dùng vũ lực khiến bé bị rạn xương tay phải, gãy 1 răng hàm dưới… nhưng khi trao đổi với PV báo Dân Trí sáng 18.2, ông Trần Trí Dũng - Trưởng Công an huyện Chương Mỹ (Hà Nội) lại khẳng định vụ việc đã được đơn vị này khởi tố đúng tội danh : "…Lời khai của cháu bé, lời khai của đối tượng phù hợp với hành vi dâm ô. Không có dấu hiệu của hành vi hiếp dâm" - ông Dũng nói" (3).

Có lẽ ông Trưởng Công an huyện Chương Mỹ, Hà Nội cho rằng dùng tay thì vẫn chưa phải là hiếp dâm nên khởi tố với tội danh dâm ô ?

Cũng theo báo chí, đối tượng làm hại bé gái 9 tuổi đã có tiền án về tội cướp giật tài sản, và từ sau khi ra tù vào năm 1913, vẫn nằm trong diện quản lý, theo dõi của cơ quan chức năng địa phương, nhưng cơ quan công an huyện Chương Mỹ lại cho y được tại ngoại, áp dụng biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú.

"Ông Tống Quang Hiếu, Đội trưởng Đội cảnh sát hình sự (Công an huyện Chương Mỹ, Hà Nội), cho rằng việc bị can Nguyễn Trọng Trình được tại ngoại sau khi bị khởi tố, tạm giữ 9 ngày để điều tra về hành vi xâm hại tình dục bé gái 9 tuổi đến rạn xương tay, gãy răng hàm là do phạm tội "ít nghiêm trọng" (4).

Việc này đã gây uất ức cho gia đình nạn nhân ("Bé gái 9 tuổi bị xâm hại tình dục : Bố cháu bé uất hận khi hay tin nghi can được tại ngoại", Tin tức online) và sự phẫn nộ trong dư luận xã hội.

Phản ứng của dư luận đã dẫn tới những hiệu quả tích cực bước đầu. Báo chí lên tiếng : "Vụ bé gái 9 tuổi bị xâm hại : Phạm tội hiếp dâm hay dâm ô ?", Dân Trí. Và Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam đã có công văn gửi giám đốc Công an Thành phố Hà Nội, viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố Hà Nội đề nghị xem xét lại (5).

Tuy nhiên, đây là sức ép từ dư luận. Nó có thể tạo ra sự thay đổi trong một vài vụ việc, nhưng điều quan trọng hơn là phải thay đổi toàn bộ nhận thức cho tới cách xử lý, mức xử lý…từ các cơ quan công an điều tra cho tới cơ quan làm luật.

Có 2 điều đáng nói :

1. Cơ quan công an, điều tra cho tới pháp luật ở Việt Nam cần có nhận thức đúng về những loại tội danh này và xem lại mức xử phạt, mức án cho đích đáng, thì mới có tác dụng ngăn chặn, hoặc ít nhất làm giảm bớt những tội phạm loại này.

2. Báo chí truyền thông khi đưa tin về những vụ như vậy, đặc biệt nếu liên quan đến trẻ em, cần phải tránh hết mức tối đa để nạn nhân không bị nhận diện, cuộc sống sẽ càng thêm xáo trộn bởi dư luận và vết thương càng thêm khó lành. Ngay cả khi có làm mờ nét mặt và viết tắt tên nạn nhân nhưng nếu lại đưa những chi tiết về gia đình, trường học, chỗ cư ngụ thì người trong khu vực, bạn bè ở trường cũng sẽ nhận ra. Sự thật là trẻ con và ngay cả nhiều người lớn ở Việt Nam vẫn chưa thực sự tế nhị trước những vụ việc như vậy xảy ra cho một em bé, cô gái nào đó mà mình biết, và sự tò mò, kỳ thị sẽ càng làm cho tâm lý, tinh thần nạn nhân bị ảnh hưởng.

Thử so sánh với những tội danh tương tự, các nước khác họ xử ra sao :

Dubai : Một quản lý người Ấn độ đã bị bỏ tù 3 tháng vì sờ mó (bóp) một người phụ nữ khi cô đang đi bộ với bạn của mình trên vỉa hè. Ngoài ra, nạn nhân còn yêu cầu được bồi thường Dh 21.000 (AED or Arab Emirate Dirham)) tương đương 5.700 USD. Vụ việc xảy ra vào tháng Sáu, 2018 (6).

Ireland : Một người đàn ông, nhân viên Sức khỏe và An toàn (A Health and Safety officer) bị bỏ tù 6 tháng sau khi thò tay dưới váy một người phụ nữ và sờ mó khi cô đi bộ ngang qua Temple Bar, sau đó bỏ đi. Anh ta đã phải nhận tội "tấn công tình dục" (sexual assault). Vụ việc xảy ra vào tháng Ba năm nay, 2019 (7).

Anh : Một người đàn ông ngồi đối diện với một phụ nữ trên chuyến tàu đi Brighton trong đêm Giáng Sinh 2017, hỏi chuyện cô sau đó đặt tay lên đùi cô, khi cô đẩy tay anh ta ra và bỏ đi chỗ khác, anh ta liền đi theo và lao vào hôn cô. Người đàn ông này sau đó bị bắt và bị bỏ tù 26 tuần, ngoài ra còn phải trả một khoản phụ phí cho nạn nhân là £ 115 và bị đăng ký tên là tội phạm tình dục trong năm năm (8).

Pháp : Một người đàn ông say xỉn đã bị bỏ tù 3 tháng vì đã gọi một phụ nữ là "con điếm", nhận xét về kích cỡ bộ ngực của cô, và vỗ vào mông cô trên một chuyến xe bus. Anh ta là người đầu tiên bị bỏ tù theo luật quấy rối tình dục mới (new sexual harassment laws) của Pháp. Anh ta cũng bị phạt số tiền tương đương khoảng 355 đô la vì những bình luận đồi bại đối với người phụ nữ. Vụ việc xảy ra vào tháng 9, 2018 (9).

Mỹ : Bị xử nặng hơn nhiều là vụ một kỹ thuật viên người Ấn bị kết án 9 năm tù vì tội tấn công tình dục trơ trẽn" ("brazen sexual assault") một người phụ nữ trên máy bay từ Vegas đến Detroit. Anh ta ngồi cạnh nạn nhân và lợi dụng lúc cô ngủ để thò tay vào quần cô sờ mó. Không những thế, anh ta, người đến Mỹ theo diện đi làm, visa H-1B, còn bị trục xuất về nước sau khi mãn hạn tù.Vụ việc xảy ra vào tháng 1, 2018 (10).

Sơ sơ vài vụ để thấy các nước ngày nay rất nghiêm khắc với các tội danh tình dục. Mà đó chưa phải là tội xâm hại tình dục hay cưỡng hiếp. Như trường hợp cô gái bị ép hôn trong thang máy họ sẽ xếp vào tội "tấn công tình dục", còn trường hợp với trẻ em mà lại bị tổn thương nghiêm trọng như bé gái 9 tuổi nói trên thì còn bị xử nặng hơn nhiều.

Suy cho cùng, chỉ khi nào nhân phẩm, giá trị, sự an toàn của mỗi một con người trong xã hội được coi trọng và đặt lên trên tất cả thì mọi thứ sẽ khác.

Song Chi

Nguồn : RFA, 18/03/2019 (songchi's blog)

(1) "Kẻ biến thái" sàm sỡ nữ sinh trong thang máy bị xử phạt… 200 nghìn đồng !", Dân Trí

(2) "Vụ nữ sinh bị sàm sỡ trong thang máy : "Kẻ biến thái" không đến xin lỗi", Dân Trí

(3) "Vụ bé gái 9 tuổi bị xâm hại : Công an khẳng định không có dấu hiệu hiếp dâm", Dân Trí

(4) "Xâm hại bé gái 9 tuổi đến rạn xương tay : Cho tại ngoại do phạm tội 'ít nghiêm trọng', Tiền Phong

(5) "Xâm hại bé gái 9 tuổi đến rạn xương : Đề nghị bắt giam bị can, truy trách nhiệm cơ quan điều tra", Người Lao Động

(6) " Manager jailed for groping woman in public", Gulf News

(7) "Man jailed after 'forcibly groping' woman in Temple Bar", Independent

(8) "Pervert jailed for groping woman on Chritmas Eve", Brighton&Hove News

(9) "First man jailed under France’s new sexual harassment law", New York Post

(10) "Indian tech worker who sexually assaulted woman on an overnight flight while his WIFE sat next to him is sentenced to nine years in US prison", Dailymail

Mấy hôm nay báo chí Việt Nam tấp nập đưa tin về cuộc gặp thượng đỉnh Donald Trump-Kim Jong-un tại Hà Nội.

Hết thông tin về đất nước Triều Tiên hùng mạnh, đẹp đẽ "Một Triều Tiên giàu mạnh trong ký ức của du học sinh Việt Nam" (VTC), "Ký ức thời thanh xuân ở Triều Tiên của nguyên Thứ trưởng Ngoại giao" (Người Lao động), "Triều Tiên, những điều bất ngờ" (Zing.vn)... lại đến tình hữu nghị giữa hai bên Việt-Triều "Ký ức ngọt ngào về ngôi trường mẫu giáo đặc biệt ở Hà Nội" (CafeF) ; hết ca ngợi vị lãnh tụ trẻ tuổi, tài cao, thân thiện Kim Jong-un lại đến thông tin về người vợ của Un "Chân dung người vợ xinh đẹp, bí ẩn và cuộc tình gây tranh cãi của chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un" (Tin tức online) : Nào "để làm vợ một người đàn ông như Kim Jong-un thì đúng là người phụ nữ ấy không thể tầm thường", nào xinh đẹp, thanh lịch, giọng nói ngọt ngào, nào gia đình họ rất hạnh phúc và Kim Jong-un là người đàn ông của gia đình v.v…

Tổng thống Mỹ Donald Trump (thứ 2, trái) và Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un (thứ 2, phải) tại cuộc họp mở rộng với các quan chức hai nước trong ngày thứ hai của Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều lần hai ở Hà Nội, ngày 28/2/2019. (Ảnh : AFP/TTXVN)

Báo chí cũng đưa tin người dân nơi này nơi kia đổ ra đường đón Chủ tịch Kim Jong-un, từ Lạng Sơn cho tới Hà Nội : "Người dân Lạng Sơn : ngài chủ tịch Kim rất trẻ, thân thiện và đẹp trai" (Ngôi Sao) ; "Người Hà Nội đổ tới khách sạn Marriott đón ông Trump" (Tin tức online)…

Nhà cầm quyền thì tất nhiên là hồ hởi đón khách. Hà Nội đón chào Kim Jong-un với đầy đủ lễ nghi trang trọng nhất, từ thảm đỏ cho tới hàng ngũ quan chức cao cấp.

Còn đối với Tổng thống Hoa Kỳ đương nhiệm Donald Trump thì khỏi nói. Người Việt Nam vốn "mê" Mỹ, Tổng thống Mỹ nào đến Việt Nam, dù là Bill Clinton, Barack Obama hay Donald Trump đều được người dân đổ ra đường đón tiếp, người dân thường vốn chẳng mấy quan tâm, phân biệt được từng tư cách, nhân cách cho tới chính sách của từng vị Tổng thống Mỹ khác nhau ra sao, cứ Tổng thống Mỹ là khoái, thế thôi.

Lịch sử oái ăm : Hai chục năm Đảng cộng sản Việt Nam nhất định đánh Mỹ và đánh người anh em miền Nam cho đến cùng, đánh Mỹ từ khi Mỹ chưa có mặt ở Việt Nam và đánh Mỹ cả khi Mỹ đã bỏ đi rồi, mấy triệu người ngã xuống, đất nước tan hoang, máu xương chất thành núi, quyết tâm tiến chiếm một quốc gia hợp pháp để giành độc quyền lãnh đạo, để rồi ngày hôm nay say sưa ngưỡng mộ Mỹ, khen từ cái xe chở Tổng thống Mỹ cho tới đội cận vệ Mỹ khen đi, tin từng lời nói của Tổng thống Mỹ đương nhiệm tin đi, tìm mọi cách để có cái thẻ xanh hoặc quốc tịch hoặc cơ ngơi ở bên Mỹ, có con thì nhất định thể nào cũng phải cho qua Mỹ học v.v…

Thắng một cuộc chiến mà đại bại trong hòa bình là vậy.

Thượng đỉnh Mỹ-Triều qua lăng kính người dân Việt Nam

Như vừa đề cập ở trên, người dân Việt bình thường không hiểu mấy (hoặc có nghe có đọc nhưng mau quên) về chế độ độc tài sắt máu ở Triều Tiên, về sự khốn cùng, bất hạnh của người dân Triều Tiên dưới sự lãnh đạo tàn bạo của dòng họ Kim, cũng không mấy quan tâm đến những giá trị tự do, dân chủ, nhân quyền cho tới nhân cách, chính sách của từng vị tổng thống Mỹ.

Với đa số người dân bình thường, thượng đỉnh Mỹ-Triều là một dịp tốt để làm ăn, để kiếm tiền. Nào in áo có hình Donald Trump-Kim Jong-un, nào cắt tóc theo kiểu Donald Trump hoặc Kim Jong-Un, nào thực đơn trong nhà hàng được trang trí theo chủ đề có liên quan đến hai người v.v... (tại sao không ?) (1).

Thế là những ngày này hình ảnh Tổng thống của một cường quốc đầu tàu của thế giới tự do, dân chủ "vai kề vai, má kề má" với lãnh tụ của một trong những chế độ độc tài, sắt máu nhất trên thế giới, tràn lan ở Hà Nội và Việt Nam. Một số người khác, do tác động của truyền thông và sự tuyên truyền của nhà cầm quyền Việt Nam, nên hết lời ca ngợi Donald Trump và Kim jong-un đồng thời tự hào, hãnh diện vì Việt Nam được chọn là địa điểm cho cuộc họp thượng đỉnh Mỹ-Triều, điều đó chứng tỏ Việt Nam là một quốc gia hòa bình, mến khách v.v… Nhiều người đã vội mơ Việt Nam sẽ ghi dấu vào lịch sử vì đã có công góp phần tạo nên hòa bình cho bán đảo Triều Tiên !

Thượng đỉnh Mỹ-Triều : cơ hội cho đảng và nhà nước cộng sản Việt Nam

Đối với nhà cầm quyền Việt Nam thì đây quả là một "vinh dự", một cơ hội để quảng bá về sự thành công của chế độ độc tài ở Việt Nam, về sự ổn định chính trị, sự mở cửa về kinh tế, hội nhập, thân thiện với cựu thù là nước Mỹ nói riêng và thế giới nói chung.

Báo chí Việt Nam chưa gì đã thể hiện sự vui mừng quá mức, giống như mỗi khi bóng đá Việt Nam thắng được một trận đấu trong khu vực là báo chí tung hô với đủ mọi ngôn ngữ bốc thơm, khoa trương (2). Báo Thanh Niên giật tít : "Việt Nam-trung tâm hòa giải xung đột quốc tế" !

Giáo sư, nhà bình luận văn học Nguyễn Hưng Quốc viết trên facebook :

"LỘNG NGÔN. Chỉ được mượn làm nơi cho Tổng thống Mỹ và lãnh tụ Bắc Hàn gặp nhau trong hai ngày mà tự xưng là "trung tâm hòa giải xung đột quốc tế" thì quả là quá lộng ngôn".

Phải, ai cũng thấy ngay những vấn đề nội bộ, những vấn đề lịch sử mà đảng và cộng sản còn chưa hòa giải nổi thì nói gì đến chuyện to tát, hay nói thẳng ra, hãy hòa giải hòa hợp với chính đồng bào mình trước đi đã, rồi hãy mơ là "trung tâm hòa giải xung đột quốc tế" !

Cũng giống như báo chí từng viết bài "Quân đội Việt Nam được mời sang Mỹ huấn luyện cho lính Hải quân Mỹ và các nước" (Newsliving.net). Đúng là báo chí không biết "trời cao đất dày" là gì. Quan chức lãnh đạo Việt Nam tất nhiên càng hoang tưởng tợn qua sự kiện này.

Từ báo chí cho tới quan chức Việt Nam hãnh diện cho rằng Việt Nam có thể là hình mẫu cho Triều Tiên về "cải cách nền kinh tế, mở rộng mối quan hệ và giao thoa nền kinh tế thế giới". Có thể là như vậy. Nhưng nếu Triều Tiên không biết rút ra bài học từ Việt Nam, họ sẽ lại đi theo vết xe đổ của Việt Nam, vết xe đổ đó là gì ?

Đúng là kinh tế có mở cửa, một bộ phận thiểu số người dân có giàu lên nhưng đất nước có thực sự giàu mạnh hơn ? Kinh tế Việt Nam có thực sự đứng trên đôi chân mình, làm ra sản phẩm hay chỉ bán nguyên liệu thô, bán gạo, bán nông sản, bán đất đai, bán sức lao động ? Sự phát triển bừa bãi, không có tầm nhìn, không có kế hoạch, chiến lược và tham vọng lâu dài, cuối cùng chỉ biến Việt Nam thành một con nợ và bãi rác các loại của thế giới, những mâu thuẫn xã hội gay gắt, nạn tham nhũng nghiêm trọng, khoảng cách giàu nghèo và bất công càng ngày càng lớn ; tài nguyên bị khai thác cạn kiệt, môi trường sống bị ô nhiễm nặng nề ; giáo dục và y tế đắt đỏ ; người dân vẫn chưa thực sự có tự do, độc lập mà ngay cả sự bình an cũng không có, đất nước ngày càng lún sâu vào vòng lệ thuộc với Tàu v.v…

Người viết bài này vốn không thích sự ca ngợi tán tụng của báo chí Việt Nam đối với Kim Jong-un, đất nước Triều Tiên hay thủ đô Bình Nhưỡng, nhưng qua một số bài báo như bài báo dưới đây, có vài điều chúng ta nhận thấy : Người dân Triều Tiên hoàn toàn không có tự do, bị biệt lập với thế giới bên ngoài, mù về thông tin thế giới, đời sống của người dân đa số rất kham khổ, bị tẩy não, tuy nhiên ít nhất đất nước này có vài điều hơn Việt Nam :

1. Thủ đô Bình Nhưỡng của họ có nhiều công trình kiến trúc hoành tráng, có chất lượng.

2. Quy hoạch tốt hơn hẳn 2 thành phố lớn của Việt Nam là Sài Gòn, Hà Nội. Trong khi quy hoạch của Sài Gòn, Hà Nội bị nát bét, có con đường cây xanh đẹp nào là chặt cho bằng hết, nóng như đổ lửa, nhà cửa thì đủ kiểu kiến trúc chỏi nhau, phương tiện giao thông công cộng rất kém nên toàn xe gắn máy, vừa ô nhiễm vừa hỗn loạn… thì Bình Nhưỡng sạch sẽ, ngăn nắp, nhiều cây xanh, phương tiện giao thông công cộng khá tốt. Nếu họ cứ giữ được như thế này mà phát triển giàu mạnh lên thì Bình Nhưỡng là một đô thị tầm trung của thế giới trong khi Hà Nội hay Sài Gòn vẫn chưa đáp ứng được những tiêu chuẩn tối thiểu để được gọi là một đô thị : ví dụ đường sá phải rộng, cân xứng với tỷ lệ dân số và có đủ các loại đường trên cao, dưới thấp, đường hầm… ; cơ sở hạ tầng hiện đại trong đó phải có một hệ thống giao thông công cộng tốt và tiện lợi ; quy hoạch tốt, khu nhà ở hay khu trường học, bệnh viện cách biệt với khu thương mại ; giao dịch tiền tệ phải thông qua ngân hàng, các loại thẻ chứ không phải bằng tiền mặt ; mọi thứ phải được hệ thống hóa, điện tử hóa chứ không phải cái gì cũng thực hiện bằng sức người, bằng lao động phổ thông v.v…

3. Giáo dục, y tế miễn phí.

4. Lãnh đạo có tham vọng nên xây công trình lớn, thắt lưng buộc bụng để đầu tư cho vũ khí hạt nhân nhờ đó không khiếp sợ Tàu, còn Việt Nam có bao nhiêu tiền chui hết vào túi của quan tham, không đầu tư đủ cho quốc phòng, ngược lại còn quỵ lụy quá mức trước Tàu, nói thật chứ bây giờ Trung Quốc mà tấn công Việt Nam thì chẳng biết Việt Nam trụ được bao lâu ? Việt Nam chẳng đầu tư cho giáo dục, y tế, cũng không để dành cho các thế hệ tương lai, có bao nhiêu xài hết chỉ để lại đống nợ cho con cháu.

Tất nhiên, nỗi sợ hãi lớn nhất của các thế hệ lãnh đạo Triều Tiên là sợ mất quyền lực, sợ bị lật đổ cho nên họ sẽ nhìn thấy ở Trung Quốc và Việt Nam mô hình khá lý tưởng cho họ : vừa mở cửa về kinh tế, dân thoát đói nghèo, vừa tiếp cận với thế giới mà vẫn giữ được quyền lực. Tuy nhiên, nếu họ khôn, có tầm nhìn xa, có tham vọng cho dân tộc thì không nên học theo Việt Nam 100% làm gì. Thực tế khác hẳn với những suy nghĩ hoang tưởng của đám lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam : đó là Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản là một quốc gia thất bại, một dân tộc thất bại chứ không phải là một điển hình hay ho gì (3).

Thượng đỉnh Mỹ-Triều đúng là một cơ hội lớn cho đảng và nhà nước Việt Nam nếu họ biết nhân dịp này thay đổi về chính sách ngoại giao để thực sự trở thành một quốc gia thân thiện, là bạn bè của cả thế giới chứ không phải chỉ là bạn tốt của những chế độ độc tài mà cả thế giới đều dè chừng (như Trung Quốc) hoặc lánh xa như Bắc Hàn cho tới Cuba, Nga… Và nếu họ thực tâm có tham vọng, muốn thay đổi để Việt Nam trở thành một cường quốc giàu mạnh thực sự, dân tộc Việt Nam có tự do, dân chủ, bình an thực sự, thay vì ngây ngất "tự sướng" mấy ngày rồi khi cơ hội qua đi, mọi chuyện vẫn như cũ.

Thậm chí, càng ngày họ càng hà khắc hơn, con số người bất đồng chính kiến bị bắt tăng hẳn trong mấy năm gần đây với những bản án vô cùng tàn nhẫn, nhà cầm quyền thậm chí cũng chẳng buồn che giấu bộ mặt "khủng bố" của mình khi ngang nhiên bắt cóc người (4), bộ mặt "độc tài" khi trục xuất hai người đóng giả Donald Trump, Kim Jong-un ra khỏi Việt Nam và cấm người đóng giả Donald Trump xuất hiện trước đám đông, ngay trước hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều (5) !

Thượng đỉnh Mỹ-Triều : mục đích của Donald Trump và Kim Jong-un

Dù kết quả hội nghị thượng đỉnh lần này ra sao thì Kim Jong-un cũng là người thắng lớn !

Những mục đích lớn nhất của Kim Jong-un đã đạt được : Từ lâu Triều Tiên đã nhiều lần muốn đối thoại trực tiếp với Mỹ nhưng các cựu tổng thống Mỹ trước đây không chấp nhận, còn bây giờ, lần đầu tiên trong lịch sử ngoại giao của dòng họ Kim, một tổng thống Mỹ đã hạ mình ngồi ngang hàng thương lượng với lãnh tụ của một trong những chế độ độc tài sắt máu nhất trên thế giới, có nghĩa là công khai thừa nhận chế độ đó, cộng thêm sự "nồng nhiệt" của nhà cầm quyền Việt Nam đã thêm phần "rửa mặt", tô son trát phấn" cho Kim Jong-un và chế độ tàn bạo Bắc Hàn.

Riêng Donald Trump thì nhiều lần hết lời khen ngợi Kim Jong-un. Có thể nhiều người sẽ cho rằng đó chỉ là những lời nói ngoại giao, làm chính khách là phải biết bỏ qua chuyện nhỏ để làm được chuyện lớn, nhưng nếu những giá trị nhân quyền mà là "chuyện nhỏ", những mối quan hệ cẩn trọng với những quốc gia thù địch với Mỹ như Nga, hoặc có nguy cơ thù địch như Trung Quốc là "chuyện nhỏ" thì uy tín, lòng tin cậy của các nước đồng minh cũng như thế giới tự do đối với Hoa Kỳ bao lâu nay sẽ giảm đi rất nhiều.

Có thể nhiều người sẽ cho rằng điều quan trọng là tiến tới phi hạt nhân hóa hoàn toàn trên bán đảo Triều Tiên, hóa giải nguy cơ chiến tranh với Triều Tiên, đó mới là thắng lợi lớn. Nói thật, cho dù các đời tổng thống Mỹ trước đây ra sức cấm vận Triều Tiên, đẩy Triều Tiên vào thế vô cùng khó khăn nhưng dòng họ Kim cũng chẳng ngu và liều đến mức gây chiến tranh với Mỹ !

Còn giải trừ vũ khí hạt nhân, chuyện đó lại càng khó xảy ra hơn, bởi vì dòng họ Kim thừa biết đó là sức mạnh, là vũ khí sống còn để tự vệ và để mặc cả với Trung Quốc hay với Mỹ khi cần, họ sẽ chẳng bao giờ có đủ lòng tin vào Mỹ hay bất cứ nước nào để từ bỏ vũ khí của họ ! Các báo cáo của FBI, CIA của Mỹ hay nhận định của các chuyên gia gần đây cũng đã nói lên điều đó nhưng Trump không quan tâm "North Korea constructing new missiles despite agreement with US : Report" (ABCNews), "I believe Putin' : Trump dismissed US advice on North Korea threat, says McCabe" (The Guardian), "Trump and Kim are still far apart in terms of removing nuclear arms, expert says" (CNBC).

Nhớ lại trước đây khi Nixon đi đêm với Mao Trạch Đông, Mỹ bắt tay Trung Quốc, mở cửa cho Trung Quốc, tưởng rằng khi kinh tế khá lên thì Trung Quốc sẽ thay đổi thể chế chính trị, hóa ra, Mỹ chỉ tạo cơ hội cho một con sư tử thức dậy và sau 40 năm, Đảng cộng sản Trung Quốc vẫn tồn tại còn con sư tử Trung Quốc đã thực sự trở thành một mối đe dọa với chính Mỹ và thế giới ! Liệu có chăng lịch sử sẽ lập lại, từ hội nghị thượng đỉnh này Bắc Hàn sẽ nhận được những điều kiện dễ dãi của Hoa Kỳ và các nước phương Tây để mở cửa hội nhập về kinh tế nhưng chế độ độc tài ở Bắc Hàn vẫn sẽ tiếp tục tồn tại, và không chừng vài thập niên sau, Bắc Hàn lúc đó mới thực sự là một mối đe dọa của thế giới ?

Với Donald Trump, cũng như bức tường xây dọc biên giới với Mexico, rõ ràng hội nghị thượng đỉnh này vô cùng quan trọng để lấy lại uy tín giữa lúc vô số vụ scandal xảy ra trong suốt thời gian hai năm qua kể từ ngày Trump nhậm chức, đặc biệt là cuộc điều tra của Cố vấn đặc biệt Robert Mueller về mối quan hệ giữa Trump và Nga hay những vụ làm ăn bê bối trước đây của Trump và gia đình Trump ngày càng đến gần kết cục với những thông tin được dự đoán là không có gì tốt đẹp cho Tổng thống đương nhiệm Hoa Kỳ, rằng nếu Trump có thoát được cuộc điều tra về Nga thì cũng còn vô số vụ khác !

Thượng đỉnh Mỹ-Triều tại Hà Nội dưới mắt nhìn thế giới

Nhà cầm quyền muốn chứng tỏ sự nồng nhiệt, hiếu khách của họ đối với Kim Jong-un là quyền của họ, nhưng việc họ ra sức tuyên truyền, "tô son trát phấn" cho Kim Jong-un thông qua báo chí khiến một số người dân không hiểu hồ hởi đón tiếp Kim Jong-un, một bức hình trên báo Tuổi Trẻ online còn cho thấy cảnh học sinh Lạng Sơn đứng trong mưa phùn giá lạnh 13 độ C vào sáng ngày 26/02/2019 để đón phái đoàn Bắc Triều Tiên.

Nhà báo độc lập Chu Vĩnh Hải viết trên facebook : 

"Tôi cho rằng, chính quyền Việt Nam đã hoàn toàn sai lầm khi điều động các em học sinh ra đón ông Kim Jong-un và phái đoàn Bắc Triều Tiên, nhất là trong bối cảnh mưa phùn và gió lạnh. Điều này ảnh hưởng lớn đến sức khỏe các em.

Bổn phận của các em học sinh là học hành và vui chơi. Các em không có trách nhiệm đón ai cả, cho dù đó là tổng thống Mỹ. Về sâu xa, nếu đứng đón Kim Jong-un, các em học sinh này có thể nảy sinh niềm tự hào về một sinh vật chính trị vào hàng ghê tởm nhất hành tinh. Đó là một điều hoàn toàn không tốt nếu không nói là tệ hại".

Đúng là nhà cầm quyền muốn nịnh bợ Ủn thì cứ việc -những kẻ độc tài, khủng bố đón nhau là phải, sao phải hành tội cả thể xác lẫn đầu độc đầu óc trẻ em như thế này ?

Báo chí thế giới cũng đưa tin về chuyện Việt Nam đón tiếp Kim Jong-un  : Vietnamese lay out welcome mat for Kim Jong-un ahead of Trump meeting (The Sydney Morning Herald), Vietnam greets Trump and Kim Jong-un with flowers, giant portraits and press at arm’s length" (Los Angeles Times)...

Nếu là ở một quốc gia tự do dân chủ, Donald Trump và Kim Jong-un chắc chắn sẽ được đón tiếp "nồng hậu" theo kiểu khác : những cuộc biểu tình phản đối các chính sách gây chia rẽ của Donald Trump hay phản đối chế độ độc tài sắt máu của dòng họ Kim.

Trong khi đó, không hề có một cuộc biểu tình phản kháng nào ở Việt Nam đã đành, mà 100 nhân sĩ, trí thức, nhà hoạt động xã hội và tổ chức dân sự xã hội người Việt lại gửi một bức Thư ngỏ cho Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm nói lên khát vọng thoát Trung, mối nguy từ Trung Quốc, quyền lợi tương đồng giữa Việt Nam và Mỹ trước nguy cơ này và khao khát Mỹ sẽ giúp đỡ Việt Nam để chống Tàu. Đọc lá thư, thú thật là cảm thấy buồn, không chỉ vì sự ngây thơ, cả tin của một số nhân sĩ, trí thức tên tuổi, đáng kính trọng của Việt Nam mà còn vì tính chất tuyệt vọng của nó, khi gửi gắm hy vọng và niềm tin vào một người như Donald Trump đã nói ngay từ đầu chính sách của mình là "America First" !

Thượng đỉnh Mỹ-Triều : những người mơ ước một tương lai dân chủ cho Việt Nam nhưng nồng nhiệt ủng hộ Trump sẽ nghĩ gì ?

Đối với những ai đã và vẫn hy vọng một tương lai tự do, dân chủ cho Việt Nam, nhưng lại ra sức ủng hộ, ngưỡng mộ Trump, chỉ vì hy vọng Trump sẽ đánh Tàu Cộng hoặc sẽ xóa sổ các chế độ cộng sản còn lại trên thế giới, sẽ nghĩ gì khi thấy Trump bỏ qua hồ sơ nhân quyền tệ hại của nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam, Trump hết lời khen ngợi Việt Nam, coi Việt Nam là một mô hình đáng để Triều Tiên học hỏi ? Điều đó cũng có nghĩa là Donald Trump nói riêng và Hoa Kỳ nói chung đã mặc nhiên thừa nhận rằng chế độ độc tài ở Việt Nam là một nơi ổn định về chính trị để có thể tổ chức hội nghị mà không sợ chuyện gì xảy ra, rằng chế độ độc tài ở Việt Nam sẽ còn tồn tại lâu dài và Mỹ không có gì phải bận tâm về điều đó !

Rõ ràng, số phận của một quốc gia, một dân tộc phải do chính dân tộc đó tự quyết, không thể trông chờ vào bất cứ nước nào hay bất cứ ai, cho dù đó là Tổng thống Mỹ !

Song Chi

Nguồn : RFA, 26/02/2019 (songchi's blog)

(1) "Hanoi t-shirt designer cashes in on Trump-Kim summit", dpa-international

(2) đại loại : "Không thể tin nổi ! U23 Việt Nam đặt cả Châu Á dưới chân bằng chiến thắng để đời" (Đời Sống và Pháp Luật), "Cả Châu Á nể U23 Việt Nam : Tinh thần Việt Nam khiến đối phương sợ hãi !" (VietnamNet), "Báo Châu Á khen hết lời : Thắng đẳng cấp, bóng đá Việt Nam vươn tầm Châu lục" (Lao Động), v.v…, rồi nào "vỡ òa", "tự hào quá Việt Nam", v.v…

(3) "Tường trình bất ngờ từ Triều Tiên của phóng viên Tuổi Trẻ", Tuổi Trẻ.

(4) từ quan tham Trịnh Xuân Thanh giữa Berlin cho tới nhà báo, blogger bất đồng chính kiến Trương Duy Nhất ở Bangkok, Thái Lan

(5) "Fake Kim Jong-un deported from Hanoi, Vietnam before second Trump-Kim Summit", Mothership.

Việt Nam là một quốc gia có nhiều lễ hội thuộc hàng top ten trên thế giới : khoảng 8.000 lễ hội đủ loại hàng năm. Việt Nam cũng là một quốc gia có những phong tục tập quán phong phú, song rất nhiều trong số đó là những hủ tục lẽ ra cần phải bỏ đi cho phù hợp với cuộc sống văn minh, tuy nhiên, nhà cầm quyền dường như không tỏ vẻ gì ngăn cấm mà còn khuyến khích, khiến cho những tập tục man rợ, nạn mê tín dị đoan ngày càng phát triển.

Bên cạnh yếu tố mang tính bạo lực thì ở một số lễ hội vẫn còn để xảy ra các hiệu tượng mang tính phản cảm trong lễ hội... Ảnh minh hoạ.

Năm nào cũng vậy, cứ đến mùa lễ hội là báo chí lại đăng tải những hình ảnh không được hay, không được đẹp của dân chúng, dư luận cũng chỉ trích nhiều, nhưng năm sau lại tái diễn, thậm chí càng nặng hơn.

Lễ hội là dịp giúp cho con người nhớ về nguồn cội tổ tiên, nhớ về những sự kiện lịch sử, gắn bó với cộng đồng, hiểu rõ hơn những truyền thuyết, huyền thoại, sự tích dân gian, văn hóa tín ngưỡng dân gian của dân tộc, vừa là vui chơi nhưng cũng để sống lành mạnh, yêu đời hơn. Song rất nhiều lễ hội ở Việt Nam đã bị biến tướng, chỉ khơi gợi lên những bản năng của phần Con hơn phần Người. Ví dụ như kích thích bản chất bạo lực qua những lễ hội dã man như thắt cổ trâu, đâm trâu, cầu trâu (đập đầu trâu), chém lợn… Làm con người thêm mê tín, dị đoan với những yếu tố cầu may như : chọi trâu cầu may, đá gà cầu may, đấu vật cầu may… Rồi thì những hình ảnh đám đông nhúng tiền polymer vào máu lợn để cầu may, chà tiền vào cột chùa Đồng, Quảng Ninh sau đó áp lên mặt cầu may ("Vạn người đổ về Yên Tử, vẫn cảnh chà tiền vào cột chùa Đồng", VietnamNet), hò nhau bắt lợn, sờ lợn, bứt lông lợn lấy may tại lễ hội bắt "ông cầu" diễn ra tại xã Hà Thạch (Phú Thọ) vào ngày mùng 5 Tết ("Bắt lợn, bứt lông để cầu may đầu năm", Zing.vn)… Kích thích lòng tham và sự ích kỷ như tranh nhau cướp lộc, cướp phết tại lễ hội đền Gióng, đền Sóc, cướp ấn đền Trần…Lợi dụng lễ hội để hét giá, "chặt chém" du khách v.v…

Những biến tướng của lễ hội thì rất nhiều. Nhiều phong tục cũng bị méo mó đi bởi những suy nghĩ hết sức thực dụng. Ví dụ tục phóng sinh, tự nó có một ý nghĩa rất đẹp nhưng phải tự nhiên mà ra, như khi thấy một con cá mắc cạn trên bờ ta thả xuống nước, con chim bị mắc bẫy ta cứu và thả cho nó bay đi… Đằng này cá đang bơi trong sông, hồ, chim đang bay trên trời lại bị chích điện, giặng lưới, bẫy bắt rồi bán cho người có nhu cầu mua, có khi trong một khúc sông người phóng cứ phóng, người đứng gần bên lại lùa bắt lại, cái vòng bắt thả bắt thả cứ tiếp diễn làm tình làm tội con vật. ("Bó tay với nạn chích điện, bắt cá phóng sinh", Tuổi Trẻ). Phóng sinh làm phúc đâu chưa thấy mà chỉ gây thêm tội thúc đẩy sát sinh, thúc đẩy lòng tham kiếm tiền từ việc bắt chim, bắt cá ở người khác.

Mà không chỉ dân, quan chức cũng tham gia vào những trò có tính cách "diễn" này, như hình ảnh ông Chủ tịch kiêm Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng long trọng thả cá chép tiễn ông Táo (‘Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cùng kiểu bào thả cá chép tiễn ông Táo ở Hồ Gươm" có cả sư thầy làm lễ, quan chức bu xung quanh, phóng viên chụp hình, viết bài ca tụng…Nhưng thử lướt qua các trang mạng xã hội, mới thấy hành động này rất ít được cư dân mạng khen ngợi, ngược lại dư luận cho rằng thay vì thả cá, nếu ông Chủ tịch kiêm Tổng Bí thư thực sự muốn làm điều tốt, phúc đức thì hãy thả những người bất đồng chính kiến hoặc những trường hợp bị oan sai đã nhiều năm thì hơn.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và phu nhân thả cá chép tại hồ Hoàn Kiếm. Ảnh : Trí Dũng – TTXVN Cùng tham dự có các đồng chí Ủy viên...

Ngày vía Thần tài (mùng 10 tháng Giêng Âm lịch) thì đua nhau đi mua vàng, mua cá lóc, heo quay cúng để mong phát tài "Loạn' giá vàng ngày Thần tài" (VnExpress), "Xếp hàng từ giữa đêm để mua vàng ngày vía Thần tài" (VnExpress), "Phố cá lóc ở Sài Gòn nổi lửa xuyên đêm chuẩn bị cho ngày vía Thần Tài", VnExpress, "Heo quay nguyên con đắt hàng, khách đặt trước vẫn phải đợi đến lượt", Zing.vn… chỉ khiến cho các mặt hàng này vọt giá lên cao.

Trong suy nghĩ thực dụng của nhiều người, dường như càng thành tâm cúng lễ thật nhiều thì sẽ được trời phật ban phát lại nhiều. Đi chùa thì thi nhau nhét tiền vào tay Phật như một hình thức "hối lộ", cúng người âm thì cúng tiền vàng mã, nhà lầu, xe hơi, thậm chí đốt cả người mẫu xuống cho người cõi âm có… bạn ! Phải thấy rằng con người bây giờ đặt lòng tin vào tâm linh quá nhiều, đi chùa để cầu mong làm ăn phát đạt, thăng quan tiến chức, con cái đi thi cha mẹ lại đến chùa, miếu dâng số báo danh, viết sớ cầu cho con thi đỗ (Văn Miếu Quốc Tử Giám là một trong những địa điểm có đông thí sinh hàng năm đến khấn nhất, hết sờ đầu rùa đội bia tiến sĩ ở Văn Miếu lại chuyển sang sờ chim hạc và rùa đồng để cầu may mắn…).

Phật giáo ở Việt Nam cũng bị dung tục, thương mại hóa đi khi một số chùa chiền bày ra trò cúng sao giải hạn, người người đua nhau đi làm lễ chuyển vận, dâng sớ cúng sao giải hạn ("Người Sài Gòn đổ xô đi chùa cúng sao giải hạn đầu năm", Pháp Luật Thành phố Hồ Chí Minh, có chùa tổ chức lễ cầu nguyện mùa thi cho các sĩ tử trước mùa thi, dù có khi là ý tốt nhưng mặt khác, lại khiến cho cái tâm lý mong chờ được phù hộ độ trì, thiếu lòng tin vào chính bản thân nặng hơn ở một số bạn trẻ…

Tóm lại, lễ hội và một số hủ tục đã phơi bày một đời sống tín ngưỡng còn nặng tính chất đa thần giáo, bái vật giáo… của xã hội Việt Nam, và những nhược điểm trong tính cách của người Việt, đó là sự thực dụng, trông chờ vào rủi may, sự khủng hoảng về niềm tin…

Nhà cầm quyền luôn luôn tuyên truyền rằng Việt Nam là một đất nước yên bình, ổn định, nhưng thực tế chưa bao giờ xã hội Việt Nam lại bất ổn, bất an như dưới chế độ độc tài do đảng cộng sản lãnh đạo. Xã hội nào thì cũng có những tệ nạn xã hội, tội ác các kiểu nhưng trong một xã hội độc tài và thiếu vắng hoàn toàn một cơ chế dân chủ, minh bạch, thượng tôn pháp luật sẽ khiến cho các tệ nạn và tội ác càng có dịp hoành hành.

Ngày nào mở báo ra cũng đọc thấy những vụ cướp, giết, hiếp… với mức độ dã man ngày càng tăng. Luật pháp bị vô hiệu hóa bởi nạn tham nhũng nặng nề và sự bất bình đẳng giữa dân với quan, giữa những người có thế lực, có tiền, có thể mua án, chạy án với người dân nghèo thân cô thế cô. Nạn tham nhũng và thói vô trách nhiệm còn gây ra vô số những cái chết trời ơi từ trên trời rơi xuống-chết do chất lượng đường xá kém, tài xế lái ẩu hoặc sử dụng ma túy, chết do hỏa hoạn vì ý thức phòng cháy chữa cháy kém, chết do chất lượng công trình xây dựng kém gây tai nạn, chết do ung thư vì môi trường sống độc hại v.v… Khiến con người luôn luôn có tâm lý bất an, không biết trông cậy vào đâu họ đành cầu cứu đến trời phật, và các sức mạnh siêu nhiên.

Không chỉ người dân nghèo, thấp cổ bé miệng mới cảm thấy bất an, người giàu và quan chức cũng đâm ra mê tín dị đoan, càng giàu càng có chức thì càng siêng đi chùa giải hạn, phóng sinh, cúng dường…để mong trời phật độ cho giàu thêm nữa hoặc được ngồi lâu dài trên cái ghế của mình, không bị các "đồng chí" của mình ám hại.

Trong khi đó, ở những xã hội tự do, dân chủ, thượng tôn pháp luật, người dân được luật pháp bảo vệ, được hưởng những chính sách an sinh xã hội giúp cho con người có thể sống mà bớt đi những lo âu nếu chẳng may thất nghiệp, lúc đau yếu, khi tai nạn hay tuổi già. Sự minh bạch trong xã hội giúp con người không phải đi tắt, chạy vạy để kiếm một chỗ đứng trong xã hội hay phải âm mưu nghĩ cách giành giật chỗ của người khác… Nhờ thế con người sống nhẹ nhàng hơn, và thay vì trông chờ vào những yếu tố rủi may thì nỗ lực tự thân là chính.

Sự biến tướng trong các dịp lễ hội, Tết nhất, sự sinh sôi nảy nở của các hủ tục mê tín dị đoan ngày càng nhiều, không chỉ phản ánh cái tâm mê loạn, bất an của đám đông, mà còn phản ánh sự bất lực của một chế độ đã không thể tạo cho dân chúng một cuộc sống bình an thật sự, lại còn cố tình làm lơ cho nạn mê tín dị đoan phát triển vì "dân có ngu thì mới dễ cai trị".

Song Chi

Nguồn : RFA, 14/02/2019 (songchi's blog)

Những ngày giáp Tết, tin tức về nhà báo Trương Duy Nhất bị mất tích sau khi tới Cao ủy Liên Hiệp Quốc về người tị nạn (United Nations High Commissioner for Refugees, viết tắt UNHCR) tại Bangkok xin tị nạn chính trị, khiến nhiều người bàng hoàng. Thông tin anh bị bắt cũng đã kịp thời xuất hiện trên một số báo, đài nước ngoài, cả trên trang web của Tổ chức Phóng viên Không Biên giới.

Blogger, nhà báo Trương Duy Nhất - Ảnh RFA

Trương Duy Nhất là một nhà báo, blogger, nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng. Anh từng có một thời gian dài làm phóng viên báo Công An tỉnh Quảng Nam-Đà Nẵng rồi phóng viên báo Đại Đoàn kết, văn phòng miền Trung. Là chủ nhân của trang blog "Một góc nhìn khác" được thành lập từ năm 2007. Và thực sự là Trương Duy Nhất đã luôn cố gắng để làm được điều mà anh treo ngay trên đầu trang blog này : "Có thể không mới, chưa hẳn đã hay, nhưng là một góc nhìn khác".

Blog "Một góc nhìn khác" được chia thành nhiều mục, từ bút ký-phóng sự, chân dung-nhân vật, từ tin tức-sự kiện, chính trị-xã hội, du lịch-thể thao, giải trí-thư giãn, góc văn hóa, từ hoạt động bàn tròn trện BBC, ngụ ngôn của Nhất, bình chọn của Nhất, Nhất trong góc nhìn bạn bè cho tới góc bạn đọc… Những bài viết của anh thường, ngắn, sắc, cái nhìn của anh dù có những khi gây tranh cãi, nhưng thường là khác với số đông và thú vị, mang tính phát hiện. Chính vì vậy mà trang blog "Một góc nhìn khác" luôn có số lượng người đọc đông đảo, trên facebook anh cũng có số lượng follower khoảng hơn 62, 000 người, thuộc vào hàng top ten những facebooker bất đồng chính kiến có nhiều người theo dõi, đọc bài. Một trong những chuyên mục thú vị nhất do anh thực hiện từ nhiều năm nay là bình chọn Top ten ấn tượng (của năm), Top ten hình ảnh ấn tượng (của năm), Top ten phát ngôn ấn tượng (của các quan chức, trong năm), Nhân vật của năm, Bức ảnh của năm v.v…

Đến năm 2010 thì Trương Duy Nhất bỏ việc tại báo Đại Đoàn Kết và trở thành người viết báo tự do, viết blog, toàn tâm toàn ý cho trang blog "Trương Duy Nhất - Một góc nhìn khác". Và khá nhiều lần anh đụng chạm không chỉ những vấn đề chính trị xã hội đang diễn ra tại Việt Nam, mà những cá nhân quan chức cụ thể như Thủ tướng, Tổng Bí thư…Cho tới lúc bị bắt, Trương Duy Nhất đã viết và đăng tải hàng trăm bài trên trang blog của mình.

Ngày 26.05.2013, Bộ Công An cùng với Công an Đà Nẵng đã tiến hành bắt khẩn cấp Trương Duy Nhất. Chiều cùng ngày anh bị di lý ra Hà Nội để phục vụ điều tra về "hành vi lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân" theo điều 258, Bộ luật Hình sự.

Nhiều người vẫn nhớ bức ảnh, không rõ do ai chụp, Trương Duy Nhất thong dong đi giữa hai người lính áp tải ra phi trường đi Hà Nội, mặt mũi tươi tỉnh cứ như đi…du lịch. Và lúc đứng trước tòa, Nhất chắp tay sau đít, cũng vẫn thái độ ung dung, cứng cỏi, trả lời rành mạch những câu hỏi của Tòa.

Ngày 4/3/2014, Tòa án nhân dân thành phố Đà Nẵng đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm, tuyên phạt Trương Duy Nhất 2 năm tù về tội "Lợi dung các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân". Theo BBC, Trương Duy Nhất bị kết tội do đã viết 11 bài đăng trên trang blog của mình, trong đó nặng nhất, có lẽ là 2 bài "chấm điểm Thủ tướng" và yêu cầu "Tổng bí thư phải ra đi". Vì những bài công kích trực diện vào Thủ tướng lúc bấy giờ là Nguyễn Tấn Dũng, nhiều người ngờ rằng việc Nhất bị bắt là có bàn tay trả thù của ông Nguyễn Tấn Dũng. Nhưng trước tòa, đáp lại lời kết tội "Lợi dung các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước", Trương Duy Nhất cho rằng anh chỉ "chỉ ra những khuyết điểm, sai lầm, những hiện tượng chưa đúng với hy vọng lãnh đạo Đảng và Nhà nước sẽ thấy ra, khắc phục, sửa chữa và rút kinh nghiệm".

Trong phiên tòa phúc thẩm ngày 26/06/2014 Tòa án Nhân dân tối cao Đà Nẵng vẫn giữ nguyên mức án sơ thẩm đối với nhà báo Trương Duy Nhất. Nhiều người cũng nhớ lời nói cuối cùng của Trương Duy Nhất, trước khi toà tuyên án : "Có loại tù làm người ta nhục nhã, nhưng có loại tù chỉ khiến họ vinh quang !" Sau này anh còn lặp lại nhiều lần câu này trong một số bài viết.

Ngày 26/05/2015, Trương Duy Nhất được ra tù sau 2 năm thi hành án. Chế độ hèn hạ, còn cố chơi bẩn cú chót, thay vì thả anh tại cổng nhà giam có vợ con, bạn bè đến đón, thì lại áp tải anh lên xe đưa đi và ném ra lề đường cách trại vài km để anh phải vất vả tìm đường về nhà.

Chỉ một thời gian ngắn sau khi được thả, Trương Duy Nhất tuyên bố mở lại trang "Một góc nhìn khác" và tiếp tục viết, như không hề có bất cứ sự e ngại hay khó khăn nào. Thời gian sau này anh cộng tác với blog RFA, thỉnh thoảng tham gia bàn tròn cuối tuần, bàn tròn thứ Năm trên BBC tiếng Việt. Vẫn một cái nhìn khác với số đông, đôi khi gây tranh cãi, sắc sảo, thú vị và trực diện.

Tôi chưa từng gặp Trương Duy Nhất ngoài đời. Chúng tôi chỉ nghe tên nhau, đọc bài của nhau, một vài lần trò chuyện với nhau khi cùng tham gia một số chương trình bàn tròn Điểm tin của BBC. Và bây giờ nghe tin anh bị mất tích tại Thái Lan. Bài viết cuối cùng đăng trên facebook của anh là vào ngày 23/01.

Những người quen Trương Duy Nhất ở Thái Lan cho biết anh bị mất tích vào hôm 26/01 tại một trung tâm mua sắm ở ngoại ô Bangkok. Cảnh sát Thái Lan khẳng định họ không giam giữ Trương Duy Nhất. Đối với tất cả những ai hiểu chuyện, thì đều biết ngay rằng Trương Duy Nhất đã bị "bắt cóc" bởi công an nổi, công an chìm của Việt Nam.

Khi tin Trương Duy Nhất bị bắt vừa lan truyền, có người thắc mắc hỏi tôi rằng "tôi không hiểu tại sao giờ này mà Nhất lại đi", tôi đã trả lời : "Có thể anh Nhất đã nhận được những thông tin hay lời cảnh báo rằng mình sẽ bị bắt lại và lần này sẽ là án dài hạn nên trốn đi trước ? Không biết được, nhưng phải có lý do gì đó chứ nếu chỉ đơn thuần là muốn ra đi thì anh ấy đã có thể tìm cách ra đi từ lâu, đâu đợi đến bây giờ !".

Phải, nếu muốn đi thì Trương Duy Nhất đã đi từ lâu, chẳng hạn như anh từng đi Mỹ du lịch, gặp lại cả người bạn tù thân thiết của mình là nhà báo tự do, blogger Điếu Cày tức Nguyễn Văn Hải, bị nhà cầm quyền Việt Nam trục xuất thẳng từ nhà tù sang Mỹ ! Hoặc anh có thể xin tỵ nạn chính trị tại Canada, nơi con gái đang theo học, an toàn hơn rất nhiều so với trốn sang Thái Lan.

Từ lâu, ai cũng biết, tại Cambodia hay thái Lan đầy công an chìm, chỉ điểm của nhà cầm quyền Việt Nam, sang mấy quốc gia này rất dễ bị nhận mặt, rồi bị nhà cầm quyền cho người tóm. Đã có nhiều trường hợp như vậy mà cụ thể là câu chuyện anh Lê Trí Tuệ, một trong những người sáng lập Công đoàn Độc lập Việt Nam vào năm 2006, đã bị mất tích tại Campuchia vào năm 2007 một cách bí ẩn sau khi được Cao Ủy Tỵ Nạn Liên Hiệp Quốc (UNHCR) phỏng vấn và cấp giấy ! Hơn mười năm qua không ai có tin tức gì về Lê Trí Tuệ, có lẽ anh đã bị cộng sản thủ tiêu !

Trương Duy Nhất không muốn đi, cũng như hầu hết những người bất đồng chính kiến, chẳng ai muốn từ bỏ quê hương, người thân, bạn bè, đồng nghiệp, sự nghiệp, môi trường thân yêu để sống lưu vong, chỉ là buộc phải chọn lựa ra đi mà thôi.

Nhà báo Trương Duy Nhất bị "bắt cóc", không hiểu sao lần này tôi cứ thấy lo ngại cho anh, sợ lành ít dữ nhiều. Có thể anh có những thông tin liên quan đến Vũ Nhôm và thân nhân ông Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vì cùng là dân Đà Nẵng, Nhất từng làm báo Công an Đà Nẵng nhiều năm, và khá thân với phe Nguyễn Bá Thanh nên có thể biết nhiều, thậm chí còn liên quan một số vụ việc. Chỉ sợ nhà cầm quyền lần này sẽ không xử Nhất bằng bản án chính trị để anh có thể tiếp tục hiên ngang, cứng cỏi, ngẩng cao đầu như lần trước, mà chúng sẽ nhân dịp này buộc vào cổ anh một bản án dân sự với với thời gian có khi lên đến 15, 20 năm ! Một công đôi việc, vừa dập tắt một ngòi bút ngang ngạnh mà chúng ngứa mắt từ lâu, vừa làm cho anh mất luôn uy tín chính trị !

Ai cũng biết, làm việc trong một môi trường báo chí như ở Việt Nam, mà lại là báo Công An, lại thân với một vài quan chức nào đó, nếu không nắm được những tin tức "hậu trường chính trị" thì cũng khó mà không dính líu vụ này vụ kia. Nhưng mặt khác, cũng chính vì "ở trong chăn" như vậy nên người ta mới hiểu rõ bộ mặt của chế độ, giống như một số cựu bộ đội, đảng viên, con em gia đình cách mạng ‘gộc", khi đã hiểu rõ bộ mặt của chế độ này thì sự thức tỉnh của họ thường là quyết liệt và không bao giờ còn ngây thơ, cả tin vào VC nữa !

Với tôi, quãng đời Trương Duy Nhất làm báo trước đó tôi không tính, nhưng từ khi anh tuyên bố bỏ làm báo để trở thành nhà báo tự do, nhất là từ khi anh bước chân vào nhà tù nhỏ rồi sau đó ra tù vẫn tiếp tục viết, thì đó mới là anh, Trương Duy Nhất !

Nhà cầm quyền Việt Nam bây giờ ngày càng sắt máu, ngang nhiên cho người bắt bớ, bóp miệng người dân, bức hại, bắt cóc người bất đồng chính kiến ngay tại nước khác, bởi họ biết rõ, thế giới bây giờ ít có thời gian quan tâm đến chế độ độc tài ở Việt Nam ! Một khi những vụ bức hại người bất đồng chính kiến cỡ như vụ nhà báo người Saudi Arabia Khashoggi bị thủ tiêu man rợ ở Thổ Nhĩ Kỳ mà Tổng Thống Hoa Kỳ, Donald Trump không lên tiếng, thậm chí còn bênh vực, bao che cho chính quyền Saudi Arabia và vụ án mạng này có nguy cơ sẽ không được làm sáng tỏ thì chúng ta có thể thấy ngay hậu quả sẽ là sự khuyến khích các chế độ độc tài tiếp tục bắt cóc, giết hại những người dám nói lên sự thật !

Mặt khác, một chế độ không thể chấp nhận dù những lời chỉ trích ôn hòa thì chỉ có mỗi một con đường là tự đi thẳng đến sự diệt vong, bởi sự thối nát băng hoại của nó mà không cần ai phải làm "cách mạng" lật đổ !

Và như thế là trong những ngày Tết này, thêm một gia đình bất đồng chính kiến mất đi niềm vui đón xuân về.

Cầu mong mọi sự an lành cho nhà báo Trương Duy Nhất !

Song Chi

Nguồn : RFA, 08/02/2019 (songchi's blog)

Những ngày qua tang thương lại đổ ập xuống đầu hàng trăm hộ gia đình ở vườn rau Lộc Hưng, P.6, Q. Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh, khi bị nhà cầm quyền cho quân tới phá sạch vườn, nhà, trở thành tay trắng, phải lâm vào cảnh "màn trời chiếu đất" ngay khi cái Tết Nguyên Đán đang tới gần !

Chính quyền thông báo tiếp tục cưỡng chế Vườn rau Lộc Hưng

Nếu bảo vì không có giấy tờ nên cưỡng chế, đẩy người dân ra đường thì ở đất nước này từ Nam ra Bắc còn ối khu vực như vậy. Trong khi đó, dân nghèo khu Lộc Hưng, quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh đã ở đây từ năm 1954, xây nhà, trồng rau, làm ăn, đóng thuế bao nhiêu năm, nhưng nhà cầm quyền lờ đi không cấp giấy tờ cho người dân.

Bài báo trên VnExpress : "Thành phố Hồ Chí Minh cưỡng chế 112 nhà xây trên đất công" có đoạn :

…"Trong đơn tố cáo gửi trung ương, gần 90 hộ dân khẳng định đến sống tại khu vực vườn rau từ năm 1954. Từ đó đến nay họ canh tác, sử dụng khu đất và không xảy ra tranh chấp. Cư dân cũng thực hiện nghĩa vụ thuế bằng nhiều hình thức. Năm 1999, họ liên hệ UBND phường 6, UBND quận Tân Bình xin xác nhận quá trình sử dụng đất canh tác nhưng cơ quan chức năng không xác nhận".

Facebooker Nguyễn Hồng share hình ảnh tờ khế ước thuê đất trồng rau muống của dân từ năm 1963-1975, 1969-1975 và viết bàigửi các "dư luận viên" bênh vực vụ cưỡng chế này :"Đất vườn rau Lộc Hưng (P.6, Q.Tân Bình) là đất có chủ cụ thể, không phải "đất công" :

…"Một bản khế ước thuê đất trồng rau muống ở khu vườn rau Lộc Hưng Tân Bình (phường 6, quận Tân Bình), có từ trước năm 1975.

Các anh chị hãy đọc kỹ câu số 2 : "Trong trường hợp tôi muốn sang nhượng đất tôi đang mướn, thì cần phải có sự chấp thuận của Linh Mục quản lý Điền - Thổ địa phận Sài gòn cho giấy chứng".

Số 3 : "Khi được sự chấp thuận cho sang nhượng đất, tôi phải đóng 30% trên giá tiền sang nhượng đất (giá Nhà Chung định)".

Các anh chị đọc đi để thấy, đất khu vườn rau vốn thuộc sở hữu của Tổng giáo phận Sài gòn nhé, không có chuyện "đất công" như các anh/chị rêu rao theo tài liệu Ban Tuyên giáo đưa cho đâu nhé !

Các anh chị đọc đi để thấy, đất khu vườn rau vốn thuộc sở hữu của Tổng giáo phận Sài gòn nhé, không có chuyện "đất công" như các anh/chị rêu rao theo tài liệu Ban Tuyên giáo đưa cho đâu nhé !

Tiện thể thông tin thêm, đất "khu ăng ten" thời Pháp thuộc hay "Đài phát tín" thời Việt Nam Cộng Hòa là khu kề bên vườn rau chứ không phải khu vườn rau nhé (thực chất, đất "khu ăng ten" hay "đài phát tín" cũng là đất các chính thể thời đó mượn của giáo phận Sài gòn luôn). Đừng cố ý nhập nhằng gộp lại thành một rồi lu loa là "đất công"

Ngược lại, có khối nơi là đất công, người vào ở mới sau năm 75 trở đi, mà vì có tiền nên chẳng bao lâu có sổ đỏ, giấy chứng nhận hẳn hoi !

Nhà văn Nguyễn Viện viết trên facebook :

"Câu hỏi dành cho chính quyền quận Tân Bình :

Cưỡng chế phá bỏ nhà cửa của dân nghèo tại khu vườn rau Lộc Hưng, cứ cho rằng vì đó là đất công, dù họ đã sinh sống từ 1954, dù đã có qui định cư ngụ trước 1993 thì đương nhiên được hợp thức hóa.

Thế nhưng, "Cũng khu vườn rau, ở phía ngoài, mặt tiền đường Cách Mạng Tháng Tám thì hàng chục năm nay đã thành dãy nhà 3, 4 tầng từ lúc nào - không rõ đơn vị nào phân, hợp thức hóa ? Nghĩa là đất công khu vườn rau đã thành đất tư từ lâu - sổ hồng, sổ đỏ đàng hoàng". (Thông tin từ FB Cù Mai Công )

Tại sao lại thế ?"

Hoặc đám quan chức, đám có tiền, đám tự gọi mình là "giới tinh hoa quý tộc" gì đấy khơi khơi xẻ thịt hàng chục hecta rừng phòng hộ ở Sóc Sơn, đào núi lấp hồ xây biệt thự, biệt phủ nguy nga thì nhà cầm quyền mãi không dám đụng tới !

Tại sao lại thế ?

Là vì trong Trại Súc Vật "Tất cả mọi con vật đều bình đẳng nhưng có những con vật bình đẳng hơn những con vật khác". ("George Orwell, The Animal Farm).

Là vì, những nơi kia là của "những công dân loại một", còn những nơi như khu Lộc Hưng, toàn dân công giáo, dân miền Bắc di cư chạy trốn cộng sản, cựu tù nhân lương tâm, sinh viên nghèo, dân nghèo thành thị, chưa kể lại có các ông thương phế binh Việt Nam Cộng Hòa nữa, tức là "những công dân loại hai, loại ba" thậm chí, không được xếp loại-vì không được cấp CMND, hộ khẩu, giấy tờ gì hết.

Cái cảnh mọi người đùm bọc che chở nhau, thương yêu nhau, những người thương phế binh Việt Nam Cộng Hòa què cụt, đui mù, tàn phế nhưng lại có được một chỗ để quây quần bên nhau, sống vui vẻ những ngày còn lại của cuộc đời…làm cho nhà cầm quyền ngứa mắt ! Đơn giản là như vậy.

Vợ chồng cựu tù nhân lương tâm Phạm Thanh Nghiên, Huỳnh Anh Tú, mà tuổi tù hai người cộng lại bằng 16 năm, cùng với đứa con gái bé bỏng của họ, là một trong những gia đình bị cướp sạch, phá sạch ngôi nhà dành dụm xây dựng bằng tiền gom góp của hai vợ chồng, và tiền vay mượn bạn bè khắp nơi. Đọc những bài cả hai viết, không một ai còn có lương tri, có trái tim mà chịu nổi.

Đau nỗi đau mất nhà, bị cướp mất mái ấm cho con, họ còn đau nỗi đau bị chia cắt, mất tất cả bạn bè, hàng xóm láng giềng tốt bụng lâu nay xum vầy. Blogger Phạm Thanh Nghiên viết :

"Sao cứ đau xót, quay quắt, da diết, nhớ thương mãi thế này.

Bao giờ mới nguôi. Nhớ đến gục xuống thế này.

Chị Thịnh Phượng ơi, Tấn Huyền Trang, Lan Chi, Lâm, Việt ơi.

Các chú thương phế binh ơi.

Anh Tiến, Hiệp, Sang ơi ! Giờ mỗi người một nơi, chẳng còn những ngày sum vầy nữa.

Lũ ác nhân Hồ Tàu kia, chúng mày cướp phá giỏi lắm, chia cắt giỏi lắm, reo rắc đau thương oán hận giỏi lắm. Rồi lũ mày sẽ phải chui ống cống hết thôi".

Cái nguyên nhân thứ hai, sâu xa hơn, đó là nguyên nhân chính trị, chứ không chỉ vì chuyện kinh tế, tham tiền thì cưỡng chế, cướp đất dân, như vẫn xảy ra ở VN hàng chục năm nay, và sẽ còn tiếp tục xảy ra, khi nào cái nguyên tắc "Nguyên tắc đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý" còn tồn tại, đả và đang biến hàng triệu, hàng chục triệu người trở thành "dân oan" bao lâu nay.

Nhà văn, nhà báo Ngô Thị Kim Cúc, viết trong bài "Không có Tết với người dân Lộc Hưng vong gia thất thổ" trên facebook của mình :

…"Để biến người dân thành kẻ cư trú bất hợp pháp không có gì là khó, nếu nhà cầm quyền muốn mọi việc xảy ra theo chiều hướng như vậy.

…"Một câu hỏi khác là, vì sao lại thực hiện việc này vào đúng thời điểm cận tết, khi nhà nhà đều đang chuẩn bị cho ngày Tết Nguyên Đán vốn rất thiêng liêng trong tập tục của người Việt ?

Lãnh đạo quận Tân Bình có nhớ là chỉ còn hơn ba tuần đã là Tết ? Gia đình họ có đang chuẩn bị ăn Tết/ vui Tết không ? Sao họ nỡ lòng đẩy những người dân vào cảnh phá sản, vô gia cư, màn trời chiếu đất ?

Có lẽ đây sẽ là câu chuyện dài khi các luật sư vào cuộc, và những yếu tố pháp lý sẽ được minh bạch để nhắc nhở nhà cầm quyền rằng, làm bất cứ việc gì, hãy nghĩ đến người dân, cuộc sống và quyền lợi của dân. Bởi không có nhân dân đóng thuế thì bộ máy cầm quyền mà họ là một bộ phận, không thể vận hành".

"Làm bất cứ việc gì, hãy nghĩ đến người dân, cuộc sống và quyền lợi của dân". Nếu biết nghĩ như thế, thì chế độ này đâu phải là một chế độ độc tài sắt máu, bao nhiêu năm nay luôn nằm trong top 10 từ dưới đếm lên về thành tích đàn áp tự do, dân chủ, nhân quyền trong các bảng xếp loại khác nhau của thế giới và đảng cộng sản Việt Nam đâu đến nỗi được dân đặt cho cái tên một đảng cầm quyền "hèn với giặc, ác với dân".

Nhìn cảnh vườn rau, nhà dân tan hoang, cứ ngỡ như những hình ảnh thời chiến tranh, hoặc sau một vụ đánh bom khủng bố vậy !

Nhưng nghĩ cho cùng thì dù đã hơn bốn thập niên sau chiến tranh, đối với đại đa số người dân Việt Nam, đất nước này đã có bao giờ thực sự bình yên ? Cuộc chiến vẫn diễn ra hàng ngày hàng giờ, giờ đây là giữa đại đa số dân chúng nghèo khó tay không tấc sắt, cam chịu, nhẫn nhục và một thiểu số tư bản đỏ, quan lại, đứng đầu là nhà cầm quyền Việt Nam.

Trên quê hương này vẫn chưa thật sự có hòa bình, hòa giải hòa hợp gì hết, khi một hành động nhỏ nhoi là công nhân chính thể Việt Nam Cộng Hòa, công nhận miền Nam VN giai đoạn 1954-1975 là một quốc gia có chủ quyền, tôn trọng, tu bổ nghĩa trang của những người lính bên kia, hoặc nếu đã không thể giúp đỡ, cấp bất cứ một chế độ an sinh xã hội nào cho những người thương phế binh Việt Nam Cộng Hòa thì bao dung cho họ được sống yên lành những ngày cuối đời trong những ngôi nhà được cấp bởi lòng từ tâm của người khác…Những chuyện như vậy còn không làm được, thì nói gì đến hòa bình với hai ý nghĩa thực sự !

Cũng chính vì cái sự Lộc Hưng là đất của công dân loại hai, loại ba, và loại không được xếp loại, nên báo chí trong nước câm lặng, khi được phép "mở miệng" thì hoặc đứng về phía nhà cầm quyền, hoặc rất rụt rè, nếu không nhờ có internet, facebook và báo chí bên ngoài lên tiếng, chắc chả mấy ai biết ! Vậy mà có những kẻ vô lương tâm với đồng loại, không hiểu rõ nguồn cơn sự việc, đã vội lên tiếng bênh vực nhà cầm quyền, cho đó là nơi tụ tập của những kẻ xì ke ma túy, trộm cắp bụi đời, không có giấy tờ thì bị xóa sổ là phải rồi, rằng tôi ủng hộ nhà nước xóa trắng để xây trường học v.v… và v.v…

Khởi đầu bằng mị dân và cướp chính quyền bằng bạo lực, rồi giành được quyền lãnh đạo trên toàn quốc cũng bằng sự dối trá và bạo lực, khủng bố, đến bây giờ, đảng cộng sản VN vẫn tiếp tục con đường cai trị nhân dân bằng sự dối trá, cướp bóc và khủng bố ! Thế giới đổi thay nhưng bản chất của đảng và nhà nước cộng sản VN thì chưa và không bao giờ thay đổi, nên đừng bao giờ mơ tưởng, hy vọng có thể hòa hợp hòa giải, có thể đối thoại gì với họ cả !

Song Chi

Nguồn : RFA, 12/01/2019 (songchi's blog)

Năm 2019 vừa mới bắt đầu chưa đến một tuần, nhưng lướt qua các trang báo chính thức trong nước cho tới các trang blog cá nhân, mạng xã hội facebook, chúng ta lại vẫn phải tiếp tục đọc thấy đầy rẫy những tin tức tiêu cực.

Những tin xấu, tin buồn thứ nhất là thông tin người chết, bị thương từ những vụ tai nạn giao thông, những vụ cướp, giết, hiếp…Trong tuần đầu tiên của Năm Mới, hầu như không có ngày nào mà không có những tin tai nạn giao thông, từ trong nội ô các tỉnh, thành cho đến trên đường quốc lộ.

Không kể những vụ may mắn chưa gây thiệt hại về người, những vụ khác không may mắn như vậy: Bình Dương "Đầu năm đi đón con, người mẹ trẻ tông vào trụ cây xanh tử vong thương tâm", Đời Sống và Pháp Luật ; trên đường quốc lộ số 13 hướng Bình Dương về Thành phố Hồ Chí Minh "Đi khám thai, người phụ nữ bị xe tải cán chết thương tâm", Báo Mới ; Sài Gòn "Ôtô tông nhiều xe máy ở Sài Gòn", VnExpress, khiến ba người bị thương, trong đó một người bị gãy chân ; "Hà Nội : Ô tô tông liên hoàn, 2 vợ chồng chết thảm trên đường đi ăn cỗ về", VietnamNet, "Lào Cai : Xe khách lật, đè chết người đi xe máy ở Sa Pa", VietnamNet ; Củ Chi : "Xe ben lật đè chết người đi xe máy băng qua đường", Tuổi Trẻ…

Nhưng kinh hoàng nhất, ám ảnh nhất là vụ xe container lao thẳng vào đám đông xe gắn máy đang dừng chờ đèn đỏ, khiến 4 người chết, khoảng hai chục người bị thương tại chân cầu Bến Lức, Long An ngày 2/1. Những người chứng kiến tại hiện trường và những ai xem video clip cảnh tai nạn, chiếc container lao vào các gắn máy như một cơn sóng thần quét qua, cuốn tất cả xe gắn máy vào gầm, và khi nó đã đi qua thì cả một cảnh tan hoang, những chiếc xe bẹp dúm, thân người nằm la liệt, đồ đạc, mảnh vỡ văng tứ tung…chẳng khác nào cảnh khủng bố lao xe vào đám đông ở một thành phố Châu Âu nào đấy ! Xét nghiệm cho thấy tài xế có nồng độ cồn khá cao trong máu và dương tính với ma túy!

Từ nhiều năm nay, Việt Nam là một trong những quốc gia có số lượng vụ tai nạn giao thông xảy ra hàng năm cao. Chỉ lấy ví dụ 3 năm gần đây : "Hơn 8.200 người chết do tai nạn giao thông trong năm 2018", VnExpress, "Năm 2017, 8.279 người chết vì tai nạn giao thông", VOV, "8.685 người chết vì tai nạn giao thông năm 2016", Người lao động"…

Nhưng số liệu trên báo Tuổi Trẻ số ra ngày 20/09/2017 thì khác "Mỗi năm Việt Nam có 15.000 người chết vì tai nạn giao thông", theo báo Tuổi Trẻ, số liệu này do "ông Khuất Việt Hùng - phó chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông quốc gia - cho biết tại lễ ký kết giữa Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia và Bosch Việt Nam sáng 20/09".

Trừ vụ khủng bố lao máy bay vào hai tòa tháp đôi của Trung tâm Thương mại Thế giới (World Trade Center, gọi tắt WTC) tại New York, Mỹ ngày 11/9. 2001, làm "2.996 người chết, hơn 6.000 người khác bị thương" (theo Wikipedia), các vụ khủng bố đẫm máu xảy ra ở Châu Âu hay ở Mỹ cũng chỉ chết vài trăm người, nhưng tại Việt Nam thì tai nạn giao thông gây chết người hàng năm còn hơn cả chiến tranh !

Tai nạn giao thông nước nào cũng có, nhưng điều gây phẫn nộ ở đây là tai nạn đến từ những nguyên nhân chỉ có trong một quốc gia mà luật pháp lỏng lẻo, nạn tham nhũng nặng nề, ý thức chấp hành luật giao thông kém như Việt Nam : Chất lượng đường xá xấu, chật hẹp khiến các loại xe lớn và xe hai bánh cùng lưu thông trên đường, nạn tham nhũng khiến những người có trách nhiệm nhắm mắt bỏ qua chất lượng xe cộ đang lưu hành có đạt tiêu chuẩn hay không, sát hạch lỏng lẻo, cấp phép lái xe dễ dãi, xử lý sai phạm không nghiêm… Trong khi đó, áp lực công việc buộc phải chạy nhanh, chạy nhiều mới đủ sống khiến nhiều tài xế xe tải, xe container ngủ không đủ giấc, sử dụng thêm ma túy, chất kích thích cho tỉnh táo, hoặc bản thân những người ngồi sau tay lái không tôn trọng luật giao thông, tôn trọng sinh mạng của người khác nên vẫn lái xe dù đang say rượu, hay phê thuốc…Còn gì đau đớn hơn khi nạn nhân chấp hành luật giao thông, thậm chí đang dừng xe chờ đèn đỏ mà vẫn bị tông từ phía sau, và đây không phải lần thứ nhất, cũng chẳng phải lần cuối cùng ? ("Dừng đèn đỏ và nỗi đau 'đi mãi không về' vì xe lùa từ phía sau", Thanh Niên).

Những vụ án giết người "mở màn" đầu năm mới : "Khánh Hòa : Thanh niên 19 tuổi nghi ngáo đá giết mẹ và em ruột", VietnamNet, "Nghi án nam thanh niên cắt cổ cô gái rồi tự sát trong phòng trọ’, Tin Tức Online, "Nam sinh lớp 11 bị nhóm thanh niên đâm tử vong trên đường đi học về", Tiền Phong, "Chủ sạp mắm bị đâm trọng thương ngay tại chợ", Tuổi Trẻ…Nạn ma túy "Lực lượng 363 xử lý hàng trăm người vi phạm sau một tuần hoạt động", VnExpress…Lừa đảo, trộm cắp: "Chiêu lừa của thanh niên mua ly cà phê 17.000 đồng bằng tờ 500.000 đồng", VnEXpress, "Tố cáo bảo vệ ga Sài Gòn nhận hàng chục triệu hứa mua vé tàu rồi biến mất", Tuổi Trẻ, "Đôi nam nữ bị khởi tố vì bán 'bằng cử nhân' giá 700 ngàn đồng", Pháp Luật Thành phố Hồ Chí MinhM, "Gần Tết, nhiều đồng hồ nước ở Thành phố Hồ Chí MinhM 'không cánh mà bay', Tuổi Trẻ…

Hiểm họa vệ sinh, an toàn trong môi trường sống "Bắt quả tang hàng chục tấn chất thải nguy hại vận chuyển trái phép", cụ thể : "21 tấn chất thải nguy hại, chủ yếu là bụi kim loại từ quá trình sản xuất và bazớ (một loại chất thải nguy hại) bằng sắt thép", Tuổi Trẻ ; "Tạm giữ hàng trăm nghìn bao cao su, gel bôi trơn nghi hàng giả" và "Tràn lan bao cao su giả, hậu quả khó lường cho người sử dụng", Tuổi Trẻ, "Ngăn chặn heo lở mồm long móng 'tuồn' vào Thành phố Hồ Chí Minh", Lao Động…

Cũng như tai nạn giao thông, quốc gia nào cũng có những vụ án cướp, giết, hiếp…, những tệ nạn mặt này mặt khác nhưng ở lĩnh vực nào cũng có những tiêu cực xảy ra thì điều đó chỉ có thể xảy ra ở một quốc gia lạc hậu, dân trí thấp và có một thể chế chính trị độc tài, không minh bạch, kém hiệu quả cộng với nạn tham nhũng nghiêm trọng.

Tất cả tạo nên hình ảnh một quốc gia không bình yên, ở đó người dân dù cố thu mình lại mũ ni che tai trước hiện trạng đất nước, cố không quan tâm đến chính trị, chỉ lo làm ăn kiếm sống, thì cũng không thể có được một cuộc sống an lành, hạnh phúc. Người nghèo khổ đã đành, nhưng những người giàu dù có tiền cũng không thể mua được một môi trường sống trong lành, không ô nhiễm, bệnh tật, không tránh được những cái chết oan uổng từ trên trời rơi xuống, không mua được một môi trường giáo dục, y tế có chất lượng, tử tế và nhân bản cho mình hay cho con cái.

Còn đối với những người quan tâm đến chính trị, những người bất đồng chính kiến, năm 2019 sẽ là một năm càng nhiều khó khăn.

Luật An ninh Mạng bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1.1, với những điều luật hà khắc nhằm bóp nghẹt chút không gian tự do ngôn luận cuối cùng của người dân. Thực tế, trong vài năm gần đây, khi ông Nguyễn Phú Trọng trở thành nhân vật trị thâu tóm mọi quyền lực chính trị trong tay thì số lượng những người bất đồng chính kiến, hoạt động dân sự ở Việt Nam bị bắt đã tăng mạnh, với những bản án cực kỳ hà khắc, trong đó bản án dành cho ông Lê Đình Lượng, nhà hoạt động dân sự bị tòa án Nghệ Án kết án 20 năm tù là mức án cao nhất từ trước đến giờ cho giới bất đồng chính kiến tại Việt Nam !

Đọc thêm :

("Nhân quyền Việt Nam 2018: Nhà tù trong nhà tù", Phần I, II; RFA.

"Thống kê của Now! Campaign: Việt Nam đang giam giữ 244 tù nhân lương tâm" (Latest Count: Vietnam Holds 244 Prisoners of Conscience Now! Campaign, Press Release, January 3, 2019).

Bài báo trên trang Human Right Watch tháng 1.2017 "Việt Nam : Thêm một đợt bắt giữ những người phê phán chính phủ" ("Vietnam: New Wave of Arrests of Critics"), Human Right Watch tháng 11/2018 "Việt Nam : Hãy chấm dứt đàn áp tự do ngôn luận" (Vietnam: End Crackdown on Freedom of Expression"), Human Right Watch tháng 1/2018 "Việt Nam: Đàn áp các nhà hoạt động nhân quyền", Những người ủng hộ môi trường bị đặt vào vòng ngắm" ("Vietnam: Crackdown on Rights Activists, Pro-Environment Supporters Targeted"). Ông Brad Adams, Giám đốc Á Châu của tổ chức Human Right Watch kết luận: "There is no sign that Vietnam is slowing down its intensive crackdown on rights activists in the last 14 months", Adams said. "International donors and trade partners should speak out forcefully on these abuses". ("Không có dấu hiệu nào cho thấy Việt Nam đang giảm tốc độ đàn áp mạnh mẽ đối với các nhà hoạt động trong 14 tháng qua, ông Adams Adams nói. Các nhà tài trợ và đối tác thương mại quốc tế nên lên tiếng mạnh mẽ về những sự lạm dụng quyền lực này).

Báo cáo năm 2018 về tình trạng tra tấn trong các nhà tù, trại tạm giam ở Việt Nam gửi đến Ủy ban chống tra tấn Liên Hiệp Quốc "Reports : Torture in Vietnam, Torture In Vietnam 2018 : A Joint NGO Report To The UN Committee Against Torture",trong đó nêu rõ: "Việt Nam đã ký Công ước Liên hợp quốc về chống tra tấn vào tháng 11 năm 2013. Năm năm sau, sự tàn bạo của cảnh sát, tra tấn và đánh đập chết người tiếp tục không suy giảm trên khắp Việt Nam…".

Nhưng một khi bộ luật An Ninh Mạng đi vào hiệu lực thì có thể thấy trước số lượng người bị sách nhiễu, bị bắt bớ, giam cầm từ năm 2019 sẽ càng tăng lên.

Năm Mới 2019 đã mở đầu như thế !

Sẽ không có một quốc gia nào, một thế lực ngoại bang nào có thể thay đổi được số phận, hay con đường đi của Việt Nam, mà điều đó phải do chính người Việt Nam quyết định. Chế độ độc tài do đảng cộng sản lãnh đạo đã thối nát, mục ruỗng tới tận cùng, nhưng nó vẫn tồn tại chỉ vì người Việt Nam còn chấp nhận cho nó tồn tại mà thôi.

Song Chi

Nguồn : RFA, 06/01/20149 (songchi's blog)

Thật ra bức tranh toàn cảnh của ngành giáo dục Việt Nam dưới chế độ độc tài do đảng cộng sản lãnh đạo đã nhem nhuốc từ lâu lắm rồi chứ không phải bây giờ. Nhưng phải nói năm nay là một năm mà những vụ bê bối về đạo đức của những con người mang danh nhà giáo, hoặc làm việc trong ngành giáo dục, càng bung bét ở "tầm cao mới", khiến dư luận không khỏi phẫn nộ.

Thí sinh làm thủ tục tham dự kỳ thi THPT quốc gia năm 2018. Ảnh : Nhật Nam

Những năm trước, báo chí đã đưa tin những vụ cô giáo, bảo mẫu bạo hành trẻ, thậm chí có trường hợp làm trẻ phải tử vong. Những vụ việc như vậy khá nhiều, chì cận google cụm từ "bảo mẫu, cô giáo mầm non bạo hành trẻ" là ra hàng loạt.

Lớn hơn một chút ở bậc tiểu học, trung học cô sở, trung học phổ thông là những vụ thầy đánh trò, trò đánh thầy, học trò, cả nam lẫn nữ, đánh nhau chửi nhau ; cô giáo xúc phạm học sinh đến mức uất ức phải tự tử : "Bị cô giáo xúc phạm, một học sinh nhảy lầu tự tử ?", VOV, chuyện xảy ra năm 2012 với một nữ sinh lớp 12A7 (SN 1994, trú tại xã Đông Sơn, Đông Hưng, Thái Bình), "Nam sinh lớp 7 treo cổ, gia đình tố cáo nhà trường", VietnamNet, chuyện xảy ra năm 2013 ở huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh)… Những chuyện bê bối như thầy giáo gạ tình nữ sinh, học sinh bị lạm dụng tình dục, thậm chí bị cưỡng hiếp vì những người kẻ không xứng đáng làm thầy, như vụ ở tỉnh Phú Thọ, năm 2010 ("Thầy giáo dạy toán hại đời nữ sinh lớp 10", báo Dân Trí), Thanh Hóa, năm 2014 : ("Thầy giáo "yêu râu xanh" hại đời nữ sinh 16 tuổi", báo Người Lao động), Thanh Hóa, năm 2015 ("Nữ sinh 14 tuổi 2 lần bị thầy giáo cưỡng bức", báo Đất Việt) v.v…

Một trong những vụ việc gây chấn động xã hội nhất là vụ ông Sầm Đức Xương, nguyên hiệu trưởng trường Trung học phổ thông Việt Lâm, huyện Vị Xuyên, Hà Giang, mua dâm một số học sinh từ 13 đến 17 tuổi. Đáng nói hơn, có những em không chỉ bán dâm cho hiệu trưởng mà còn bị ép bán cho người khác theo sự chỉ dẫn của ông Sầm Đức Xương. Trong phiên sở thẩm lần hai vào tháng 3 năm 2010 ông Sầm Đức Xương đã bị tuyên 9 năm tù giam. Việc xét xử vụ án cũng làm lộ nhiều nghi vấn về các quan chức tỉnh có liên quan đến vụ án, trong đó có ông Nguyễn Trường Tô, Chủ tịch UBND Tỉnh Hà Giang.

Nghĩa là đạo đức của ngành giáo dục xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã rớt xuống đáy từ lâu rồi, có lẽ chỉ là do tần suất các vụ scandal trong ngành giáo năm nay dày đặc hơn thôi.

Càng ngày dư luận càng được nghe/đọc/chứng kiến những "ông thầy, bà cô" hoàn toàn không có phẩm chất đạo đức, tính cách, tư cách phù hợp của một nhà giáo, nhưng lại đứng lớp và có những hành vi vô cùng phản giáo dục, hay thậm chí vô đạo đức, đối với học trò của mình.

Đầy dẫy những câu chuyện thầy cô bạo hành học sinh về mặt tinh thần, tâm lý lẫn thể chất :

Mắng chửi học sinh, học viên bằng những từ ngữ thô tục, cãi tay đôi với học viên v.v… như vụ cô giáo một trung tâm dạy tiếng Anh xưng mày tao, chửi học viên là "óc lợn" vì không chịu nộp phạt 100, 000, sau đó mới vỡ lẽ ra cô giáo này chỉ có bằng tốt nghiệp đại học chuyên ngành kế toán ("Mạt sát học viên 'mặt người óc lợn' : Đừng biến giáo dục thành cái chợ",Tiền Phong). Và nhiều vụ việc khác "Đắng lòng những vụ thầy cô chửi mắng học sinh gây sốc dư luận", Dân Việt.

Trừng phạt học sinh bằng những biện pháp cực kỳ phản giáo dục :

Cô giáo trường tiểu học An Đồng (An Dương, Hải Phòng) bắt một em học sinh uống nước giặt giẻ lau bảng "Cô giáo Hải Phòng phạt học sinh lớp 3 uống nước giặt giẻ lau bảng vì nói chuyện riêng trong lớp", báo Thời Đại.

Cô giáo trường Trung học cơ sở Duy Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình trừng phạt học sinh bằng cách để cho các bạn khác trong lớp tát vào mặt tổng cộng 231 cái, đáng nói hơn trước đó cô từng nhiều lần sử dụng biện pháp phản giáo dục này ("Ba tháng làm chủ nhiệm lớp, cô giáo "tặng" học trò hơn 900 bạt tai ?"). Và từng có hành vi bạo hành học sinh ở trường cũ - trường Trung học cơ sở Hải Ninh ("Tiết lộ bất ngờ về cô giáo phạt học sinh 231 cái tát ở Quảng Bình", Tin Mới)…

Sự việc này chưa kịp lắng xuống thì lại "Xôn xao giữa Thủ đô, học sinh lớp 2 bị cô giáo phạt tát 50 cái ?", xảy ra tại trường tiểu học Quang Trung, quận Đống Đa, Hà Nội…

Thầy cô thiếu đạo đức còn thể hiện qua nhiều vự việc khác như "Sóc Trăng : Hiệu trưởng mầm non tham ô hơn nửa tỉ đồng tiền ăn của trẻ", Một Thế Giới ; Đà Nẵng : "Khởi tố cựu hiệu trưởng ăn chặn tiền của học sinh mầm non", báo Giao thông ; Hậu Giang, Hiệu trưởng, giáo viên "Xén suất ăn sáng của trẻ mẫu giáo, lấy tiền chia nhau", Đất Việt…

Những vụ lạm dụng tình dục, kể cả cưỡng hiếp học sinh vẫn xảy ra nơi này nơi khác, nhưng gây shock mới nhất là vụ ông Hiệu trưởng trường Phổ thông dân tộc nội trú Trung học cơ sở Thanh Sơn tỉnh Phú Thọ bị tố cáo lạm dụng tình dục hàng chục nam sinh trong nhiều năm liền ("Rùng mình lời tố cáo hiệu trưởng ép hàng loạt nam sinh quan hệ tình dục", Tuổi Trẻ)… Hiện tại, tay Hiệu trưởng đồi bại này đã bị bắt để điều tra.

Từ tất cả bức tranh xám xịt này của ngành giáo dục, đã làm nổi lên những vấn đề rất đáng phải suy nghĩ :

1. Tại sao những con người có ăn có học, được đào tạo để trở thành những nhà giáo, những viên chức trong ngành giáo dục, lại có thể hành xử vô đạo đức, vô lương tâm, tàn ác và cực kỳ thiếu hiểu biết về giáo dục, về pháp luật như vậy ?

Do "đầu vào" : sự lựa chọn không nghiêm túc, rành mạch, công minh khiến một số người không đủ phẩm chất, năng lực làm nghề giáo hoặc làm viên chức ngành giáo dục (không loại trừ những trường hợp con ông cháu cha, chạy chức, chạy "ghế"…) nhưng vẫn lọt vào ?

Với những người bạo hành học sinh, có phần do những bức bối trong đời sống hàng ngày dồn nén lại và không biết trút vào đâu bèn trút lên đầu những đứa trẻ vô tội, những học sinh của mình ?

Trong cả hai trường hợp : bạo hành hay lạm dụng tình dục học sinh, là do bản thân họ không hề có ý thức tôn trọng trẻ/học sinh, và coi thường pháp luật ?

2. Khi sự việc xảy ra, điều khiến dư luận thêm phần phẫn nộ không chỉ là sự dối trá của bản thân người làm nên hành động sai trái vô đạo đức, mà cả sự bao che, vô cảm, vô trách nhiệm những người xung quanh.

Như vụ cô giáo trừng phạt học sinh bằng cách cho các học sinh khác tát 231 cái (trong đó cái cuối cùng là của chính cô giáo), trước đó đã từng sử dụng biện pháp tương tự với nhiều học sinh khác nhưng nhà trường vẫn làm lơ, khi phóng viên tới điều tra về vụ 231 cái tát, bà Hiệu trưởng còn yêu cầu đừng làm lớn chuyện sợ ảnh hưởng tới tiếng tăm của nhà trường ! Sau đó bà Hiệu trưởng này còn cho các em học sinh làm bản khai về việc đã tát bạn với những câu hỏi chủ yếu nhằm giảm nhẹ sự việc, chứ không phải vì mục đích khảo sát như bà phân bua !

Trong vụ tay Hiệu trưởng lạm dụng tình dục hàng chục nam sinh trong nhiều năm trời, và theo như lời kể của các nạn nhân thì có vẻ như một số thầy cô giáo cũng đoán biết nhưng tại sao họ lại im lặng ? Thậm chí đáng kinh sợ hơn là có thể có những sự tiếp tay, đồng lõa ở mức độ nào đó. ("Giáo viên không vô can nếu biết hiệu trưởng xâm hại học sinh", VietnamNet), "Cái xấu tồn tại bởi sự vô tâm, vô trách nhiệm của giáo viên", Người Lao Động). Chỉ vì sợ mất việc, sợ ảnh hưởng đến thành tích của trường mà họ mặc kệ cho các em bị hành hạ hay sao ? Nếu chuyện đó xảy ra với chính con em họ thì họ sẽ cảm thấy như thế nào ?

3. Sau bao nhiêu năm, giáo dục xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã chứng tỏ là một nền giáo dục thất bại hoàn toàn. Song nếu không đi tìm nguyên nhân từ gốc rễ, thay đổi tận gốc rễ thỉ sẽ chẳng ăn thua gì-đó là một nền giáo dục không đặt Con Người lên trên hết, không dạy làm Người trước khi dạy kiến thức, không dạy cho con người lòng tự trọng, sự tự chủ, tự do-nên mới sinh ra bao thế hệ con người không biết và không dám phản ứng với cái sai, cái xấu. Một nền giáo dục dối trá, hoàn toàn thiếu vắng tính nhân bản, nên đã tạo ra những con người gian dối, vô cảm, thậm chí tàn ác, vô lương tâm.

Riêng việc không giáo dục kỹ càng về giới tính để học sinh biết cách tự bảo vệ mình, thật ra cũng là nằm trong việc không đặt học sinh/con người lên trên hết, không dạy cho học sinh biết tôn trọng chính mình.

4. Nếu nhìn vào những người đứng đầu ngành giáo dục xã hội chủ nghĩa lâu nay thì phải nói thật là chả có gương mặt nào có đủ tâm đủ tầm, nhưng ông Phùng Xuân Nhạ, Bộ trưởng Bộ Giáo dục đương nhiệm thì quả là một nhân vật mà từ thần thái, lời ăn tiếng nói, cho tới hành động hoàn toàn không xứng đáng với cương vị. Cũng như các quan chức Việt Cộng khác, ông Phùng Xuân Nhạ cũng bằng cấp đầy mình : giáo sư, tiến sĩ ngành Kinh tế, chủ tịch Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước. Giáo sư mà nói ngọng không thèm sửa ! Bị tố cáo có các hành vi đạo văn và đăng bài ở các tạp chí giả khoa học, đạo văn của người khác, lũng đoạn Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước khi vào tháng 10/2016, với tư cách Chủ tịch Hội đồng chức danh Giáo sư Nhà nước, ông Nhạ ký quyết định công nhận mình đạt chuẩn giáo sư chuyên ngành kinh tế !

Nhiều người đã lên tiếng kêu gọi ông Nhạ từ chức. Nhưng tất nhiên, cũng như bao nhiêu quan chức khác, như ông cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trước kia hay bà Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến khi phải đối mặt với những lời kêu gọi từ chức, ông Nhạ vẫn ung dung tại vị !

Nhìn vào người đứng đầu như thế thì giáo dục Việt Nam không nát mới là lạ. Và năm sau, năm sau nữa, khả năng rất cao là chúng ta lại sẽ đọc thấy những câu chuyện tổi tệ tương tự hoặc hơn, của ngành giáo dục trong bức tranh toàn cảnh nhem nhuốc chung của nhiều lĩnh vực khác ở Việt Nam.

Song Chi

Nguồn : RFA, 19/12/2018 (songchi's blog)

Ngoài những vụ án tội phạm xã hội thông thường, những năm gần đây, các phiên tòa ở Việt Nam thường xuyên có hai loại bị cáo : "bị cáo" trong những vụ án chính trị và bị cáo trong những vụ án tham nhũng lớn, đa số là quan chức "có máu mặt".

Bà Trần Thị Nga vẫn giữ được vẻ bình thản trong lúc bị công an bắt tại nhà vào sáng thứ Bảy,21/01/2017

Với những vụ có yếu tố chính trị, bảo là xử công khai nhưng thực chất, công an chặn đường từ xa chung quanh tòa án, không cho người thân, bạn bè của người bị xử được tham dự, bên ngoài và bên trong phòng xử án dày đặc công an, "bị cáo"-một người hoặc vài người lẻ loi, lọt thỏm giữa vòng vây công an đó. Phiên tòa thường diễn ra nhanh chóng trong vòng một ngày, những lời kết tội đao to búa lớn, nào là "bôi nhọ, tung tin sai lệch về đảng và nhà nước", "kích động tuần hành, gây rối, phá hoại trật tự trị an xã hội", "cấu kết và nhận tiền của các tổ chức phản động khủng bố lưu vong ở nước ngoài để đánh phá chính quyền nhân dân", "Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân" v.v…

Nhưng bằng chứng thì lại nhẹ hều, thường là nằm trong phạm vi biểu tình ôn hòa, bày tỏ chính kiến, sử dụng quyền tự do ngôn luận… hoàn toàn không có bạo lực, vũ trang để có thể "lật đổ chính quyền" như tội danh bị ghép vào.

Chân dung của các "bị cáo" rất đa dạng, từ sinh viên như Nguyễn Phương Uyên (đã ra tù, hiện đang du học ở Mỹ), Đinh Nguyên Kha (đã ra tù), những người phụ nữ, người mẹ đơn thân đang phải nuôi con nhỏ như blogger Mẹ Nấm tức Nguyễn Ngọc Như Quỳnh ("được" nhà cầm quyền thả ra và phóng thích sang Mỹ từ tháng 10/2018), nhà hoạt động Trần Thị Nga, dân oan Cấn Thị Thêu (đã ra tù), dân oan Lê Thị Kim Thu (đã ra tù)… ; những nhà hoạt động tôn giáo như mục sư Nguyễn Công Chính thuộc Giáo hội Tin Lành Lutheran Việt Nam (đã "được" nhà cầm quyền thả ra và phóng thích sang Mỹ năm 2017), mục sư Đinh Diêm thuộc Hội thánh Tin lành Lutheran Việt Nam, linh mục Nguyễn Văn Lý, một tù nhân lương tâm nổi tiếng "được" tạm cho ra tù sớm vì lý do sức khỏe… ; trí thức như bác sĩ Hồ Văn Hải tức blogger Hồ Hải, nhà báo Trương Duy Nhất (đã ra tù), luật sư Lê Công Định (đã ra tù), thạc sĩ Nguyễn Tiến Trung (đã ra tù), kỹ sư-doanh nhân Trần Huỳnh Duy Thức, bác sĩ trẻ Nguyễn Đình Thành… ; cho tới những người từng là cựu binh, hoặc từng nằm trong bộ máy nhà nước cộng sản Việt Nam như cựu binh Nguyễn Văn Hải tức nhà báo tự do Điếu Cày ("được" nhà cầm quyền thả ra và phóng thích sang Mỹ từ năm 2014), nhà báo tự do Anh Ba Sàm tức Nguyễn Hữu Vinh, từng là công an và đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, cựu binh Lê Đình Lượng, cựu Trung tá Quân đội Nhân dân Việt Nam Trần Anh Kim v.v…

Lý lịch, nhân thân khác nhau, nhưng điểm chung giữa những tù nhân lương tâm, tù nhân chính trị là hoạt động, bày tỏ chính kiến một cách ôn hòa, xuất phát từ lòng yêu nước, đau đáu trước hiện trạng xã hội và vận mệnh đất nước trong tương lai, nhưng lại bị ghép tội và bị xử rất nặng. Càng ngày, mức án càng nặng hơn, cho đến gần đây thì ông Lê Đình Lượng, trong phiên tòa xử vào tháng 8/2018, phải nhận 20 năm tù, mức án cao nhất từ trước đến giờ cho giới bất đồng chính kiến tại Việt Nam !

Nhưng cũng càng ngày thái độ của các tù nhân lương tâm, tù nhân chính trị càng bình thản, hiên ngang. Nỗi sợ hãi, nếu có, ở thời kỳ đầu đã biến mất. Trước tòa, thái độ của những người bị kết tội "phản động", dù là một thanh niên, một người nội trợ, một bà mẹ đơn thân hay một cựu binh già 60 tuổi đều đàng hoàng, ung dung, can trường, không chút khiếp nhược trước cường quyền ! Thậm chí ông Lê Đình Lượng còn cười rất tươi, ông Nguyễn Văn Túc, một tù nhân lương tâm, khi tòa án cộng sản Việt Nam tại Thái Bình y án tù 13 năm, 5 năm quản chế trong phiên phúc thẩm vào tháng 9/2018, ông không thèm nói một lời nào để biện bác hoặc xin xỏ cho mình, mà chỉ nhếch mép : "Địt mẹ tòa".

Ngược lại, quan chức cộng sản, đặc biệt những năm gần đây không thiếu quan chức cấp tá, cấp tướng ngành công an, khi ra tòa, thái độ, tư cách khác hẳn. Người nào cũng kể lể hoàn cảnh cha mẹ già, vợ dại con thơ, xin tòa giảm nhẹ hình phạt. Người thì mếu máo xin lỗi bác Trọng, mong bác tha thứ coi như con cháu trong nhà, như Trịnh Xuân Thanh, Phó Chủ tịch phụ trách công nghiệp - thương mại Ủy ban nhân dân tỉnh Hậu Giang , Chủ tịch Hội đồng thành viên của Tổng Công ty Xây lắp Dầu khí (PVC) ("Bị cáo Trịnh Xuân Thanh xin lỗi "bác Tổng Bí thư" rồi òa khóc", (Người Lao Động).

Cựu Trung tướng công an, Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát, Bộ Công an Việt Nam, Phan Văn Vĩnh một thời hét ra lửa, đã không đứng nổi phải xin ngồi và khóc trước tòa và trước mặt mọi người, kể cả những viên công an cấp dưới

Ông Đinh La Thăng, từng là Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng công ty Sông Đà, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam, Bí thư thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, xin được "ăn cái Tết cuối cùng với gia đình, với bạn bè, với người thân". ("Ông Thăng 'xin về nhà ăn Tết', ông Thanh 'xin bác Trọng tha', BBC). Ông Thăng còn bày tỏ sợ không biết có còn sống không để ra tù, muốn "nếu có chết thì là ma tự do, chứ không phải ma tù" ("Bị cáo Đinh La Thăng khóc mong muốn không phải làm 'ma tù', Báo Mới).

Ông Phan Văn Vĩnh, cựu Trung tướng Công an, Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát, Bộ Công an Việt Nam, một trong 92 bị can tại vụ án đường dây đánh bạc nghìn tỷ xuyên quốc gia, thì hoảng sợ lo lắng đến nỗi phải nhập viện trước ngày xét xử.

Nhà báo Huy Đức tức Trương Huy San viết trên facebook của mình :

"Cơ quan phòng chống tội phạm làm "bình phong", tội phạm suýt nữa thống lĩnh không gian mạng.

Chỉ sau một ngày thẩm vấn, dân chúng đủ thấy rõ rằng, CNC không phải là "công ty bình phong" cho C50 mà C50 - Cục cảnh sát phòng chống tội phạm công nghệ cao - là bình phong cho CNC. Tội phạm (đánh bạc nghìn tỷ) cũng không diễn ra bởi sự tha hoá của các cá nhân đơn lẻ. Nó được "báo cáo", "bút phê" từ người lãnh đạo cao nhất của Ngành lúc đó.

Điều mà nếu như "cả hệ thống chính trị" suy nghĩ một cách có trách nhiệm sẽ phải rất giật mình là, chính nhà tổ chức sới bạc nghìn tỷ Nguyễn Văn Dương đồng thời lại là người lên "kế hoạch xây dựng hệ thống phòng thủ quốc gia về tội phạm mạng".

Kế hoạch này đã được thông qua hoặc "bút phê" từ Cục trưởng Nguyễn Thanh Hóa, cho tới Tổng cục trưởng Tổng cục cảnh sát Phan Văn Vĩnh... và cả Bộ trưởng Trần Đại Quang"....

Chỉ một chi tiết : ông Nguyễn Văn Dương, cựu Chủ tịch CNC, khai đã đưa cho ông Vĩnh hàng chục tỷ đồng và hàng triệu đô la, đồng hồ Rolex trị giá 1,1 tỷ đồng, lẽ ra phải bị buộc thêm tội hối lộ nhưng tòa lại bỏ lọt tội danh này, còn ông Vĩnh thì khai rằng đã bán cây cảnh trị giá 1,1 tỷ đồng để trả cho ông Dương tiền mua đồng hồ. Báo chí Việt Nam đưa tin, hình ảnh về ngôi nhà và khu vườn cây "khủng", có cây cả 10 tỷ đồng của ông Vĩnh mà người dân phải choáng ! Không hối lộ, tham nhũng, tiền đâu cho họ xây biệt thự, biệt phủ, chơi cây cảnh, đồng hồ ngoại, bao gái, đi du lịch, cho con ăn học ở các xứ "tư bổn giãy chết", chưa kể bao nhiêu bất động sản, tải khoản bí mật ở nước ngoài ?

Vụ án của trung tướng Phan Văn Vĩnh chỉ là một trong muôn vàn ví dụ về những vụ án tham nhũng lớn và về đời sống xa hoa của quan chức, lãnh đạo đảng cộng sản Việt Nam.

Còn Nguyễn Văn Hóa, nguyên Thiếu tướng, nguyên là cục trưởng Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao C50, Bộ Công an, nhưng "Theo luật sư bào chữa cho cựu Cục trưởng C50 Nguyễn Thanh Hóa, bối cảnh dẫn đến việc ông Hóa phạm tội là do khi ấy ông Hóa không biết sử dụng máy tính, không hiểu biết gì về mạng viễn thông, internet, thiết bị số" ("Cựu Cục trưởng Nguyễn Thanh Hóa phạm tội do 'không biết sử dụng máy tính', Báo Mới)

Những ông quan ông tướng ở Việt Nam, khi tại vị thì hung hăng hách dịch, hành hạ xách nhiễu dân đen, hùng hổ túm cổ đòi tiêu diệt bè lũ "phản động", ngồi xổm lên luật pháp, coi mạng người như cỏ rác, lúc sa cơ thì rúm ró bạc nhược. Có lẽ lúc đó họ vừa tiếc của, vừa mới thấm thía thấy luật pháp nước này ra sao, mới thấy tình đồng chí, đảng viên đối với nhau thế nào...Những ai còn chưa tới lượt liệu đã biết sợ mà dừng tay bớt lòng tham, bớt gây tội ác cho dân cho nước ?

Nhà cầm quyền luôn kết án những tù nhân lương tâm, tù nhân chính trị là phá hoại đất nước, phá hoại "sự ổn định, bình yên" của xã hội. Nhưng thật ra, ai-các tù nhân lương tâm hay quan chức tham nhũng, mới chính là những người không chỉ làm tổn hại uy tín của đảng cộng sản trước mắt dân chúng, làm mất lòng tin của người dân vào nhà nước Việt Nam mà còn làm hại cho đất nước, dân tộc vì "ăn không từ một thứ gì", làm thì ít mà phá thì nhiều, và sẵn sàng ký tuốt, bán tuốt, miễn là có TIỀN ?

Câu nói của ông Nguyễn Văn Hóa "Tạo hóa cho tôi bộ não quá bé nhưng lại cho ước mơ quá lớn trên nền nhận thức bé nhỏ để rồi vi phạm pháp luật, gây ảnh hưởng, liên lụy tới nhiều người..". ("Cựu cục trưởng C50 : "Tạo hóa cho tôi bộ não quá bé nhưng lại cho ước mơ quá lớn…"). Câu nói đó không chỉ đúng với riêng ông Hòa mà với đa số quan chức, chính khách, lãnh đạo đảng cộng sản Việt Nam từ bao nhiêu năm nay, đó là không có năng lực, trình độ, kiến thức chuyên môn nhưng vẫn được giao những vị trí cao "ngất ngưỡng" cuối cùng là làm hỏng tất cả, chưa kể lòng tham vô đáy và luật pháp co dãn, không nghiêm như ở Việt Nam khiến họ tha hồ tác yêu tác quái.

Còn từ cách đối xử, mức án, cho tới hoàn cảnh giam trong tù thì lại càng cách biệt một trời một vực giữa hai loại tù. Hối lộ, bảo kê đường dây đánh bạc xuyên quốc gia như ông Phan Văn Vĩnh mà chỉ bị 7 năm 6 tháng tù, Đinh La Thăng-vốn là "đệ tử" ông cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, là cái gai trong mắt ông Nguyễn Phú Trọng, nên bị án nặng hơn, tổng cộng 30 năm tù cho 2 vụ án lớn làm thất thoát hàng ngàn tỷ đồng. Trong khi đó chỉ vì yêu nước, bất đồng chính kiến mà kỹ sư-doanh nhân Trần Huỳnh Duy Thức bị kết án 16 năm tù, cựu binh Lê Đình Lượng bị 20 năm tù, nhà hoạt động Trần Thị Nga dù đang phải nuôi hai con nhỏ vẫn bị 9 năm tù !

Chế độ độc tài do đảng cộng sản còn tồn tại, thì 2 loại tù nhân trên sẽ còn, ngày càng nhiều hơn mà thôi !

Song Chi

Nguồn : RFA, 23/11/2018 (songchi's blog)