Qua màn đấu khẩu gần đây của hai Ngoại trưởng Trung Quốc và Hoa Kỳ, việc Trung Quốc chọn Biển Đông để "rút củi dưới nồi", hạ bớt các mâu thuẫn về nội trị là chuyện tất yếu. Chỉ có những ai quên bài học lịch sử cũng như chưa giải mã thấu đáo thông điệp của Bắc Kinh lâu nay mới mơ hồ về việc Trung Quốc sẽ sớm ra tay ở Biển Đông.

Mỹ phản đối hiếp đáp của Tàu

Biển Đông hiện nay đã trở thành một trong những điểm nóng nổi bật thách thức quan hệ Mỹ – Trung đầy cam go. Washington bác điều mà họ gọi là "tuyên bố chủ quyền lãnh thổ phi pháp của Bắc Kinh" tại vùng biển giàu tài nguyên thiên nhiên này. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã báo động công luận về việc Trung Quốc ngày càng hiếp đáp trên Biển Đông và cảnh báo Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc rằng một cuộc xung đột có thể mang lại những hậu quả nghiêm trọng toàn cầu về an ninh và thương mại. "Một quốc gia (như Trung Quốc) không gánh chịu hậu quả khi phớt lờ các quy định thì ngày càng có nhiều nước khác (theo đuôi mà) không bị trừng phạt và gây bất ổn ở khắp nơi". Ông Blinken nhấn mạnh tại phiên họp của HĐBA/LHQ về an ninh hàng hải ngày 9/8/2021 [1].

Chủ tịch Tập Cận Bình đã tới duyệt cuộc trình diễn hải quân hùng hậu nhân dịp 70 năm thành lập hải quân Trung Quốc, diễn ra ở khu vực biển ngoài khơi cảng Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên hầu hết Biển Đông, trùng với những vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Malaysia, Brunei, Indonesia và Philippines. Hàng tỉ đô la thương mại mỗi năm đi qua hải lộ này, cũng là nơi giàu trữ lượng cá và những mỏ dầu khí. "Chúng ta đã chứng kiến những cuộc chạm trán nguy hiểm giữa các tàu bè trên biển và những hành động khiêu khích để thúc đẩy các tuyên bố chủ quyền hàng hải bất hợp pháp," Ngoại trưởng Mỹ nói và cho biết thêm rằng, Washington quan ngại trước các hành động "đe dọa và ức hiếp các nước khác không cho tiếp cận hợp pháp các nguồn tài nguyên biển của họ. Và chúng tôi cùng các nước khác, bao gồm cả các bên tranh chấp Biển Đông, đã phản đối hành vi như vậy và các yêu sách hàng hải trái pháp luật ở Biển Đông".

Trước tuyên bố của Ngoại trưởng Blinken ba ngày, hôm 5/8/2021, trang web của Bộ Ngoại giao Trung Quốc đăng toàn văn bài phát biểu của Ngoại trưởng Vương Nghị về vấn đề Biển Đông mà ông ta vừa phát biểu một ngày trước đó. Đây là bài phát biểu trong cuộc họp trực tuyến với các đồng nhiệm ASEAN ngày 4/8. Bài phát biểu được cho là đề cập bốn nguyên tắc cần tôn trọng là : sự thật lịch sử, luật pháp quốc tế, sự đồng thuận để giải quyết vấn đề Biển Đông dựa trên cơ sở hòa bình và tôn trọng các nước trong khu vực để tránh bị bên ngoài "can dự". Tuy nhiên, thực tế hoàn toàn trái ngược lại tuyên bố của Vương Nghị ! Trong khi Việt Nam, Hoa Kỳ và nhiều nước khác lâu nay đều tôn trọng bốn nguyên tắc trên, thì Trung Quốc hành động ngược lại. Ông Vương Nghị, không chỉ bóp méo sự thật mà còn đánh tráo khái niệm. Năm 2016, Tòa trọng tài quốc tế ở The Hague đã đưa ra phán quyết bác bỏ chủ quyền "đường lưỡi bò" của Trung Quốc. Vốn dĩ, tòa phân xử khi đó được thành lập dựa theo các thủ tục đề ra tại Phụ lục VII của UNCLOS 1982. Chính vì thế, phán quyết vừa nêu được nhiều nước thừa nhận như một căn cứ pháp lý quốc tế [2].

Nước Mỹ không tuyên bố suông, nói đi đối với làm. Các nước, vì vậy, không chỉ hoan nghênh mà còn ủng hộ sự hiện diện quân sự của Mỹ ở Biển Đông trong bối cảnh Bắc Kinh quân sự hóa các thực thể nhân tạo, đồng thời quân sự hóa cả những đội tàu tuần duyên và tàu đánh cá trên vùng biển này. Một quan chức Nhà Trắng mới đây khẳng định trên báo chí : "Chúng tôi không muốn thấy bất kỳ nước nào thống trị khu vực hoặc ‘cậy thế cậy quyền’ để gây phương hại đến chủ quyền của các nước khác". Trong nhiều năm gần đây, Mỹ đã đặt đối trọng với Trung Quốc trong chính sách an ninh quốc gia của mình và chính quyền Biden xem sự cạnh tranh với Bắc Kinh là "thử thách địa chính trị lớn nhất" trong thế kỷ này. Chuyến viếng thăm của bà Harris tới Châu Á (20 – 24/8/2021) cho thấy quyết tâm mới của chính quyền Biden đối với sự hung hăng từ Trung Quốc. Phó Tổng thống Mỹ sẽ nhấn mạnh đến tự do hàng hải trên toàn Biển Đông và rằng, không một nước nào được chèn ép lợi ích của các nước khác [3]. 

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, một nhà phân tích chính trị từ Hà Nội cho rằng, nếu trường hợp xấu nhất chiến tranh xảy ra trên biển thì Đức sẽ bảo vệ Mỹ, đồng minh của mình. Chiến hạm Đức vào Biển Đông cũng từ từ, không có gì đặc biệt. Không như Anh hoặc Pháp. Tàu ngầm Pháp thì cách đây mấy tháng, khi họ đến Biển Đông họ mới tuyên bố. Tàu này mang những đầu đạn hạt nhân và họ nói rõ rằng, chỉ cần bắn hết cơ số đạn họ có sẽ tiêu hủy Bắc Kinh và Thượng Hải. Việt Nam có lý do để hoan nghênh những nước này, bởi những hoạt động của họ trên Biển Đông thứ nhất là phù hợp với luật pháp quốc tế, thứ hai, đó là những tín hiệu về chính trị để nhắc nhở Trung Quốc tôn trọng luật pháp quốc tế [4].

Tập Cận Bình muốn theo chân Mao đi vào lịch sử. Kể từ khi lên cầm quyền, chủ tịch Trung Quốc đi theo di sản của "Người Cầm Lái Vĩ Đại" đến mức nay được đặt biệt danh "Người Cầm Lái Vĩ Đại 2.0". Ông Tập tứ bề thọ địch để giữ được quyền lực thêm một nhiệm kỳ thứ ba trong Đại hội Đảng cộng sản Trung Quốc sang năm. Trong nội bộ Đảng, đang có một cuộc đấu đá không hồi kết giữa các phe nhóm. Báo Vision Times đưa tin, trang web của Ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương Trung Quốc vào ngày 7/8 thông báo, trong nửa đầu năm nay, hơn 90 quan chức cấp cao của hệ thống Chính trị và Pháp luật đã bị điều tra và xử lý, trong đó có cả quan chức cấp cao đã nghỉ hưu. Để thoát khỏi thế "gân gà" hiện nay, cần "rút củi dưới nồi", cần hạ bớt các mâu thuẫn về nội trị, Tập có thể "ra tay" ở Biển Đông [5].

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình duyệt đội danh dự trong lễ diễu binh kỷ niệm 70 năm Quốc khánh Trung Quốc ở Bắc Kinh hôm 1/10/2019. Hình : Reuters

Vẫn trong phát biểu tại phiên họp của HĐBA/LHQ, Ngoại trưởng Blinken xác quyết vai trò và lợi ích của Washington trong việc giải quyết cách tranh chấp lãnh hải ở Biển Đông. Ông nói : "Một số ý kiến cho rằng việc giải quyết tranh chấp ở Biển Đông không phải là việc của Hoa Kỳ hay bất kỳ quốc gia nào không phải là bên có tuyên bố chủ quyền đối với các đảo và vùng biển. Nhưng đây là sứ mệnh, và hơn thế nữa, là trách nhiệm của mỗi quốc gia thành viên trong việc bảo vệ các quy tắc mà tất cả chúng ta đã đồng thuận tuân thủ và giải quyết các tranh chấp hàng hải một cách hòa bình". Trong trường hợp Trung Quốc chọn Biển Đông để chuyển lửa ra ngoài, lợi ích quốc gia đòi hỏi Việt Nam phải hành động như thế nào, nếu như căn cứ vào phát biểu của Bộ trưởng và Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam.

Lập trường của Việt Nam

Tối 6/8, tiếp tục chương trình làm việc của Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 54 (AMM-54), Hội nghị diễn đàn khu vực ASEAN lần thứ 28 (ARF-28), Ngoại trưởng Bùi Thanh Sơn đã tái khẳng định lập trường nguyên tắc của Việt Nam, nhấn mạnh tầm quan trọng của thúc đẩy lòng tin, kiềm chế không có các hành động làm phức tạp thêm tình hình và gây tổn hại tới môi trường biển. Việt Nam mong muốn các nước tham gia tích cực và đóng góp xây dựng vào đối thoại và hợp tác, vì hòa bình và an ninh bền vững ở khu vực [6]. Lập trường Việt Nam trình bày sau phát biểu của Ngoại trưởng Vương Nghị với các đồng nhiệm ASEAN (ngày 4/8) và trước bài nói của Ngoại trưởng Blinken tại ĐHĐ/LHQ (ngày 9/8) hầu như chẳng chuyển tải bất cứ một đột phá nào trong tuyên bố chính thức. Thậm chí, mặc dù Vương Nghị khẳng định chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông, chỉ trích Mỹ và Phương Tây, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng vẫn lạc quan cho rằng, Trung Quốc giờ đây đã chấp nhận quan điểm của ASEAN. Điều đó sẽ định hướng quá trình thương lượng COC thời gian tới.

Khác với phát biểu theo kiểu "mõ làng" của Ngoại giao, các quan chức Bộ Quốc phòng Việt Nam có phần nhìn nhận tình hình Biển Đông nghiêm trọng hơn nhiều. Trong một diễn biến mới nhất hồi đầu hè năm nay, sự việc khoảng 200 tàu Trung Quốc neo đậu dài ngày, từ tháng 3 đến tháng 4 năm nay, ở Bãi Ba Đầu thuộc quần đảo Trường Sa, một lần nữa xới lên những xung đột cũ và tiềm tàng những xung đột mới. Theo các chuyên gia, Bãi Ba Đầu nằm trong phạm vi lãnh hải của đảo Sinh Tồn Đông do Việt Nam kiểm soát, do đó thuộc chủ quyền của Việt Nam. Trong khi đó, phía Trung Quốc luôn coi tất cả những gì nằm trong phạm vi "đường lưỡi bò" là thuộc về họ.

Lúc bấy giờ trên cương vị là Tổng Tham mưu trưởng Quận đội, tại một Hội nghị trực tuyến toàn quốc ngày 28/3/2021, Thượng tướng Phan Văn Giang đã đánh giá môi trường chính trị, an ninh khu vực và thế giới nói chung tiếp tục phức tạp, khó lường. Tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, trên biển, đảo diễn ra căng thẳng, quyết liệt hơn. Hòa bình, ổn định, tự do an ninh, an toàn hàng hải, hàng không trên Biển Đông đứng trước những thách thức lớn, tiềm ẩn nguy cơ xung đột. Riêng về Biển Đông, ông Giang phân tích thêm là đang có những diễn biến căng thẳng, đặt ra thách thức lớn trong bảo vệ chủ quyền biển đảo. Hiện đang có sự tranh chấp giữa các nước có liên quan đến Biển Đông như vùng tranh chấp, vùng chồng lấn, vùng chưa phân định rõ ràng, vùng nước lịch sử, vùng cùng đánh cá, thềm lục địa... chưa giải quyết được [7].

Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phan Văn Giang và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin ở Hà Nội hôm 29/7/2021. Hình : AFP

Và ngay sau khi ngồi vào ghế Bố trưởng Quốc phòng, ông Giang đã có cuộc gặp với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Austin và cho biết Việt Nam tiếp tục hợp tác lâu dài trong việc giải quyết các vấn đề di chứng chiến tranh như khắc phục chất độc da cam, hỗ trợ nhân đạo cho nạn nhân chất độc dioxin và rà phá bom mìn, như cũng như nâng cao năng lực thực thi pháp luật hàng hải. Ba lĩnh vực hợp tác mới đã được thống nhất : quân y để chống lại Covid-19 ; các cuộc thảo luận trong tương lai để khám phá nhu cầu và khả năng của nhau trong ngành công nghiệp quốc phòng ; và Bản ghi nhớ về việc Hoa Kỳ hỗ trợ Việt Nam tìm kiếm, xác định danh tính và hồi hương hài cốt quân nhân Việt Nam mất tích trong chiến tranh Việt Nam.

Trong một diễn biến liên quan đến hợp tác quốc phòng đa phương, hôm 11/8, truyền thông quốc tế loan tin, các cuộc tập trận quân sự Hợp tác và Đào tạo - SEACAT của 21 nước, do Hoa Kỳ dẫn đầu đang diễn ra tại khu vực Đông Nam Á. Đây là năm thứ 20 cuộc tập trận hàng năm này được tổ chức bao gồm các nước Úc, Bangladesh, Brunei, Canada, Pháp, Đức, Ấn Độ, Indonesia, Nhật Bản, Malaysia, Maldives, New Zealand, Philippines, Hàn Quốc, Singapore, Sri Lanka, Thái Lan, Đông Timor, Vương quốc Anh, Hoa Kỳ và Việt Nam. Trong một tuyên bố, Hạm đội 7 của Hải quân Hoa Kỳ cho biết các cuộc tập trận được thiết kế để khuyến khích các quốc gia sử dụng lực lượng hàng hải của họ để nâng cao hiểu biết về ‘môi trường hoạt động, xây dựng năng lực cho các sứ mệnh hỗ trợ nhân đạo, và tuân thủ luật pháp và chuẩn mực quốc tế’. Tin cho biết, trong các cuộc tập trận SEACAT, một trạm điều hành tại Trung tâm Hợp nhất Quốc tế ở Singapore sẽ đóng vai trò là trung tâm điều phối khủng hoảng và chia sẻ thông tin.

Trần Việt Trung

Nguồn : RFA, 15/08/2021

Theo bản tin từ Hoàn cầu Thời báo hôm 6 tháng 7 năm 2021, tàu nghiên cứu mới nhất và lớn nhất của Trung Quốc có tên "Đại học Tôn Trung Sơn" sẽ đến quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam trong tháng 10 tới để thúc đẩy thăm dò các vùng biển giàu tài nguyên ; nghiên cứu "hơi nước của ranh giới phía tây của Biển Đông cũng như các vùng biển lân cận nhằm cung cấp hỗ trợ khoa học cho việc phòng chống thiên tai".

Bản đồ Việt Nam bao gồm hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, được trưng bày tại Bảo tàng Quân đội, Hà Nội. Ảnh chụp ngày 10 tháng 7 năm 2013. AFP

Con tàu được coi là phòng thí nghiệm di động cỡ lớn trên biển này dài 113m, rộng hơn 19m được đóng tại nhà máy đóng tàu Giang Nam - Thượng Hải và mới được bàn giao cho các nhà nghiên cứu thuộc Trường Đại học Tôn Trung Sơn vào tháng trước.

Tại cuộc họp báo thường kỳ chiều 8 tháng 7 năm 2021, trả lời câu hỏi của phóng viên về phản ứng của Việt Nam trước thông tin Trung Quốc sắp đưa tàu nghiên cứu khổng lồ đến Hoàng Sa, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng tuyên bố : "Mọi hoạt động thăm dò, khảo sát và nghiên cứu khoa học tại quần đảo Hoàng Sa mà không được sự cho phép của Việt Nam là xâm phạm chủ quyền và các quyền liên quan của Việt Nam, là bất hợp pháp và vô giá trị".

Theo nhận định của nhà nghiên cứu Biển Đông Đinh Kim Phúc, mỗi lần Trung Quốc gây hấn trên Biển Đông là Việt Nam chỉ có phản đối miệng, ngoài ra không có hành động phản kháng nào khác. Ông nói :

"Chuyện phát ngôn của Bộ ngoại giao Việt Nam so với thực tế ngoài Biển Đông thì ai cũng lấy làm lạ là Việt Nam luôn luôn bị gò ép, luôn luôn bị ăn hiếp, bị lấn áp nhưng tại sao người phát ngôn chỉ có một cách là phản đối miệng, còn hành động quân sự, chiến lược quốc phòng như thế nào thì người dân rất mù mờ. Chưa bao giờ có ai nói một cách công khai là Việt Nam sẵn sàng đối phó với Trung Quốc. Việt Nam chỉ nói có đủ quyết tâm, đủ tiềm lực để đánh bại mọi âm mưu xâm lược một cách chung chung. Ai xâm lược Việt Nam thì cũng không biết !".

Tàu nghiên cứu mới nhất và lớn nhất của Trung Quốc có tên "Đại học Tôn Trung Sơn" sẽ đến quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam trong tháng 10 tới để thúc đẩy thăm dò các vùng biển giàu tài nguyên

Có giải thích rằng, cách phản ứng của Việt Nam là để giữ vững quan hệ hữu hảo, không cho Trung Quốc cơ hội vin vào bất cứ cớ nào gia tăng tình hình căng thẳng trên Biển Đông. Trong khi đó, Việt Nam vẫn âm thầm chuẩn bị lực lượng quân sự và quốc phòng để sẵn sàng đối phó với mọi âm mưu xâm lược. Cũng có nhiều người đánh giá, Việt Nam không thể làm gì khác vì phụ thuộc quá nặng vào Trung Quốc cả chính trị lẫn kinh tế.

Giáo sư Carl Thayer, chuyên gia Úc về Việt Nam và vấn đề Biển Đông phân tích thêm với RFA qua email :

"Việt Nam không có lựa chọn nào khác ngoài việc phản đối và bác bỏ việc Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa, khi Trung Quốc cử một tàu nghiên cứu tiến hành các hoạt động. Nếu Việt Nam im lặng, sau này Trung Quốc có thể lập luận rằng Việt Nam đã chấp nhận các yêu sách về "chủ quyền không thể tranh cãi" trên Biển Đông bao gồm cả Hoàng Sa.

Thay vào đó, Việt Nam có thể trình một bản ghi nhớ bổ sung (aide-memoir), ghi chú bằng lời nói hoặc công hàm cho Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội. Nếu vấn đề được coi là rất nghiêm trọng, Việt Nam nên yêu cầu Đại sứ tại Bắc Kinh phản đối chính thức với Bộ Ngoại giao nước này".

Cũng liên quan Hoàng Sa, mới tháng trước, Tân Hoa Xã đưa tin chính quyền tỉnh Hải Nam, Trung Quốc đã triển khai dự án gắn thẻ tên nhằm ghi nhận các loài thực vật ở hơn 10 đảo và cấu trúc thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Đến nay, 500 loài thực vật đã được gắn tên.

Tại cuộc họp báo thường kỳ chiều 24 tháng 6 năm 2021, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng lại tuyên bố : "Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền của mình đối với hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa phù hợp với luật pháp quốc tế. Các hành vi dưới mọi hình thức vi phạm chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo, quyền chủ quyền và quyền tài phán của mình đều vô giá trị, không được công nhận".

Trong khi Bộ Ngoại giao Việt Nam phản đối các hành động của Trung Quốc trên Biển Đông, thì trên đất liền, lãnh đạo cao cấp của Việt Nam lại ca ngợi 100 năm đảng cộng sản Trung Quốc ; ca ngợi thành tựu 70 năm của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa…

Ông Đinh Kim Phúc đặt câu hỏi về cách hành xử của giới lãnh đạo Việt Nam :

"Vậy đối ngoại cấp cao giữa hai nước là gì, những thỏa thuận cấp cao giữa hai đảng, hai Nhà nước là gì ? Không ai biết. Phản ứng của Việt Nam như thế có phản ánh được quyết tâm của Việt Nam trong việc bảo vệ chủ quyền biển đảo hay không, hay vấn đề này nó nằm một phần trong chiến lược quan hệ đối ngoại giữa Việt Nam và Trung Quốc ?

Cách trả lời của Bộ Ngoại giao Việt Nam từ năm này đến năm khác làm cho người dân không biết sự thật, không rõ được quyết tâm bảo vệ tổ quốc của lãnh đạo Việt Nam như thế nào !"

Trung Quốc từ rất lâu đã có tham vọng độc chiếm Biển Đông với "Đường lưỡi bò" tự vẽ bao trọn 75% diện tích mặt nước của Biển Đông.

Đường lưỡi bò xuất hiện lần đầu tiên trong bản đồ Trung Quốc vào năm 1948 với tên gọi "Đường mười một đoạn". Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa sau khi thành lập năm 1949 vẫn tự xác định lãnh thổ trên Biển Đông theo đường mười một đoạn này. Đến năm 1953 thì bỏ hai đoạn trong vịnh Bắc Bộ, trở thành "Đường chín đoạn".

Ngày 12 tháng 7 năm 2016, Toà Trọng tài ra phán quyết tuyên bố chủ quyền "Đường lưỡi bò" mà Trung Quốc gọi là "quyền lịch sử" là trái ngược với Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển ; Trung Quốc không có bất kỳ cơ sở pháp lý nào để tuyên bố quyền lịch sử đối với những tài nguyên biển trong đường chín đoạn này.

Trung Quốc bác bỏ phán quyết của tòa án. Trong thông cáo ra cùng ngày, Bộ Quốc phòng Trung Quốc khẳng định phán quyết này không ảnh hưởng đến chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông.

Phái đoàn Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc hôm 2 tháng 6 năm 2020 đã gởi công hàm cho Tổng thư ký Antonio Guterres, nhấn mạnh rằng Bắc Kinh phải tuân thủ phán quyết La Haye năm 2016. Hoa Kỳ đồng thời yêu cầu cho lưu hành công hàm này cho tất cả các quốc gia thành viên như tài liệu chính thức của Đại hội đồng.

Diễm Thi

Nguồn : RFA, 10/07/2021

Có thêm Châu Âu tham gia ‘khiêu khích’ Trung Quốc

Trân Văn, VOA, 19/05/2021

Binh sĩ Nhật, Mỹ và Pháp vẫn đang tiếp tục luyện tập – nâng cao khả năng phối hợp tác chiến trong cuộc tập trận được định danh là ARC21. Đây là cuộc tập trận đầu tiên trên lãnh thổ Nhật có sự tham gia của quân đội một quốc gia Châu Âu và quân đội Úc.

Tàu nghiên cứu của chính phủ Nhật tại đảo tranh chấp mà Nhật gọi là Senkaku, Trung Quốc gọi là Điếu Ngư, 2012. Hình minh họa.

ARC21 bắt đầu vào thứ ba vừa qua (18/5/2021) và sẽ kéo dài cho đến hết tuần này với ba đợt riêng biệt ở các khu vực khác nhau trên lãnh thổ Nhật. Trong hai đợt đầu tiên, Thủy quân lục chiến của Lực lượng Phòng vệ Nhật cùng với Thủy quân chiến của Pháp và Mỹ luyện tập phối hợp tác chiến trong khu vực đô thị tại Nagasaki (1), cũng như phối hợp đổ bộ từ đường biển vào và đổ bộ từ trên không bằng trực thăng với mục tiêu giả định là ngăn chặn đối phương tấn công chiếm đảo tại Miyazaki.

Đợt cuối cùng (diễn ra vào cuối tuần này), thủy quân lục chiến và hải quân Nhật, Pháp, Mỹ sẽ phối hợp với Úc tập trận ở biển Hoa Đông. Có 11 chiến hạm thuộc bốn quốc gia (Nhật, Pháp, Mỹ, Úc) tham gia đợt tập trận thứ ba của ARC21 (2).

***

Ông Nobuo Kishi, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật tỏ ra rất hào hứng khi Pháp, quốc gia duy nhất ở Châu Âu điều động quân đội thường trú ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương. Ông Kishi bảo đó là bằng chứng cho thấy Pháp đồng tình và chia sẻ với Nhật quan niệm cần giữ cho khu vực này thông thoáng và tự do. Bộ trưởng Quốc phòng Nhật hi vọng trong tương lai, quan hệ giữa Nhật và Pháp sẽ khắng khít hơn. Pháp đã hơn một lần khẳng định có lợi ích chiến lược tại Ấn Độ - Thái Bình Dương và sẽ bảo vệ lợi ích này.

Người được Nhật giao trách nhiệm giám sát ARC21, ông Yasuhide Nakayama, Thứ trưởng Quốc phòng, cũng phấn chấn y hệt như thế. Ông Nakayama xem ARC21 là cơ hội quý để Lực lượng Phòng vệ Nhật duy trì và củng cố khả năng cần thiết nhằm bảo vệ các hòn đảo xa xôi của Nhật. Ông Nakayama nói thêm với báo chí : Khi tham gia ARC21, chúng tôi có dịp chứng tỏ với phần còn lại của thế giới nỗ lực bảo vệ lãnh thổ, lãnh hải và không phận của Nhật.

Những sĩ quan chỉ huy các đơn vị của Pháp và Mỹ nhận định ngắn gọn hơn. Trung tá Henri Marcaillou, đại diện quân đội Pháp, bảo rằng : Pháp xem ARC21 là quan trọng vì thấy rằng cần sát cánh với những bên chia sẻ quan điểm, lợi ích của mình trên thế giới. Còn Trung tá Jerrmy Nelson, đại diện quân đội Mỹ thì tin rằng : Khi Nhật, Mỹ, Pháp có thể cùng luyện tập, cả ba quốc gia chứng tỏ có thể cùng nhau hành động vì một mục tiêu chung hoặc sự nghiệp chung.

***

Thời gian vừa qua, Trung Quốc thường xuyên chỉ trích Mỹ và Nhật hành xử theo tư duy thời còn Chiến tranh Lạnh và liên tục"khiêu khích" Trung Quốc, song yêu sách vô lối của Trung Quốc về chủ quyền ở biển Đông, biển Hoa Đông (đảo Senkaku – Điếu Ngư) và lối hành xử hung hăng của Trung Quốc cả trên biển lẫn trong vấn đề Đài Loan đã khiến số quốc gia tham gia… "khiêu khích" Trung Quốc với mức độ… "khiêu khích" mỗi ngày một cao hơn.

Sau khi đầu hàng đồng minh lúc chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, Nhật đã giải tán quân đội, chỉ tổ chức Lực lượng phòng vệ. Chính các yêu sách vô lối về chủ quyền và cách hành xử càn rỡ của Trung Quốc đã khiến Nhật tái lập lực lượng Thủy quân lục chiến vào năm 2018 để bảo vệ các đảo và nâng cao khả năng tấn công, tái chiếm những lãnh thổ xa bờ. Từ đó đến nay, Thủy quân lục chiến Nhật thường xuyên tập luyện với Thủy quân lục chiến Mỹ và giờ có thêm Thủy quân lục chiến Pháp cùng tham gia.

"Khiêu khích" Trung Quốc không những chỉ có Mỹ, Nhật. Lo ngại về tham vọng chi phối toàn bộ khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương của Trung Quốc, Úc rồi Ấn đã tuyên bố liên kết với Mỹ để kiềm chế Trung Quốc. Riêng Châu Âu, tuy Pháp là quốc gia đầu tiên gửi bộ binh tham gia tập trận tại Nhật nhưng Anh đã tuyên bố sẽ điều động Hàng không mẫu hạm Queen Elizabeth và hải đội hộ tống đến tuần tra tại biển Đông vào cuối năm nay. Đức cũng đã loan báo sẽ điều động một khu trục hạm thực hiện nhiệm vụ tương tự.

Trân Văn

Nguồn : VOA, 19/05/2021

Chú thích

(1) https://www.marinecorpstimes.com/news/your-marine-corps/2021/05/11/japan-us-france-hold-1st-joint-drills-on-japanese-land/

(2) https://www.marinecorpstimes.com/news/your-marine-corps/2021/05/16/japan-us-france-hold-military-drill-eyeing-china-presence/

(3) https://www.marinecorpstimes.com/news/your-marine-corps/2018/04/10/first-japanese-amphibious-combat-unit-activated-since-wwii-welcomed-by-us-marines/

*********************

Việt Nam cần đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực tình báo trên Biển Đông với Hoa Kỳ

Thiên Di, RFA, 19/05/2021

Đe dọa từ Trung Quốc

Cho tới những năm gần đây, sự trỗi dậy trên nhiều lĩnh vực của Trung Quốc đã khiến khu vực Biển Đông trở thành "thùng thuốc súng" nguy hiểm trên thế giới. Mục tiêu quan trọng của Trung Quốc là phải độc chiếm được biển Đông của nước này, từ đó tạo đà cho Trung Quốc vươn ra Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, thỏa mãn "giấc mộng Trung Hoa" của mình.

Tàu ngầm nguyên tử của Trung Quốc ở Biển Đông hôm 12/4/2018 - Reuters

Các hành động hung hăng trên biển Đông của Trung Quốc đã góp phần đẩy Việt Nam - nước láng giềng đồng thời cũng là nước "xã hội chủ nghĩa anh em" của Trung Quốc ra xa khỏi quỹ đạo của Trung Quốc, đồng thời Việt Nam cũng xích lại gần với Hoa Kỳ - cựu thù của Việt Nam trước đây.

Việt Nam đang dần nhận ra không thể tin tưởng Trung Quốc được khi "chủ nghĩa bành trướng lãnh thổ" ăn sâu vào trong máu của lãnh đạo Trung Quốc. Tuy nhiên, với các năng lực quân sự trên biển thì Việt Nam còn rất lâu mới có thể theo kịp được Trung Quốc. Chính vì vậy, Việt Nam đã phải cầu viện sự giúp đỡ trong việc xây dựng các năng lực trên biển từ Hoa Kỳ để đối phó trước hải quân Trung Quốc hung hăng và mạnh mẽ.

Ai mạnh hơn ai ?

Trung Quốc càng ngày càng tăng cường việc sử dụng sức mạnh của mình ở khu vực này, trong số đó có hoạt động tình báo, giám sát và trinh sát (ISR) trên Biển Đông.

Cho đến nay, theo nhiều chuyên gia, Trung Quốc đã có nhiều tiến bộ ấn tượng về số lượng, sự đa dạng và chất lượng của năng lực ISR trên Biển Đông của họ.

Tuy nhiên, năng lực ISR của Mỹ tại khu vực này vẫn vượt trội hơn. Đối với Trung Quốc, Biển Đông là nơi trú ẩn cho các tàu ngầm hạt nhân đánh chặn của nước này đóng tại căn cứ hải quân Du Lâm (Yulin) trên đảo Hải Nam, giúp ngăn cản một đợt tấn công đầu tiên. Mỹ muốn khai thác khu vực trú ẩn này bằng cách sử dụng ISR để phát hiện, theo dõi và nếu cần có thể tấn công các tàu ngầm của Bắc Kinh. Trung Quốc phản ứng bằng cách phát triển khả năng vô hiệu hóa ISR của Mỹ tại một số khu vực mà nước này chiếm giữ trên Biển Đông trong thời gian xảy ra xung đột. Các hệ thống lắp đặt nói trên đóng vai trò then chốt đối với an ninh của Trung Quốc và nước này sẽ không thay đổi, bất chấp những đe dọa từ phía Mỹ và các quốc gia khác.

Hai tàu của Trung Quốc dừng ngày trước tàu thăm dò USNS Impeccable của Mỹ ở Biển Đông hôm 8/3/2009. Reuters

Những động lực chiến lược cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến các đồng minh và đối tác của Mỹ ở Châu Á. Thật vậy, các quốc gia cung cấp địa điểm cho ISR của Mỹ, trong đó gồm Malaysia, Philippines và Singapore, có thể trở thành mục tiêu của Trung Quốc nếu xung đột Mỹ-Trung nổ ra. Theo Felix Chang, một cựu sĩ quan tình báo Mỹ, việc Trung Quốc cải thiện năng lực ISR trên Biển Đông đã được chứng minh thông qua thời gian phản ứng nhanh nhạy hơn của lực lượng hàng hải đối với các sự kiện tại đây. Felix Chang cho rằng Trung Quốc có ý định "phát triển một mạng lưới ISR có khả năng tấn công các tàu xa bờ".

Sau khi lắp đặt radar trên đất liền và ven biển cùng các thiết bị định hướng tần số cao tại các địa điểm như Đá Vành Khăn ở quần đảo Trường Sa, đồng thời trang bị thêm vệ tinh, máy bay cảnh báo sớm trên không và máy bay không người lái, Trung Quốc có thể "tạo ra một pháo đài hải quân nhằm răn đe hạt nhân trên biển". Hiện tại, Trung Quốc vẫn chưa thể sánh ngang với mạng lưới khổng lồ gồm các máy bay ISR, tàu nổi, tàu ngầm, vệ tinh và máy bay không người lái của Mỹ - trong đó nhiều loại có chức năng chuyên biệt, giống như tàu do thám Impeccable. Cho đến nay, Mỹ có lực lượng máy bay do thám lớn nhất và giàu năng lực nhất thế giới, được gọi là các máy bay tình báo tín hiệu (SIGINT). Hơn nữa, Mỹ còn trang bị cho hầu hết các tàu chiến hàng đầu của hải quân nước này, như tàu tuần dương lớp Ticonderoga, tàu khu trục lớp Arleigh Burke và các tàu ngầm, nhằm thực hiện các nhiệm vụ SIGINT. Năng lực ISR qua vệ tinh của Mỹ vượt xa Trung Quốc, chưa kể đến những đóng góp tiềm năng về khí tài quân sự đến từ các đồng minh và đối tác của nước này, như Nhật Bản, Australia và Đài Loan. Các khí tài ISR của Mỹ thu thập thông tin liên lạc giữa các trung tâm chỉ huy và kiểm soát của Trung Quốc, cũng như các hệ thống radar và vũ khí, trong đó có tên lửa đất đối không, pháo phòng không và máy bay chiến đấu. Các tàu thăm dò ISR khác của Mỹ thu thập thông tin tình báo theo dạng "có thể hành động" đối với chiến tranh viễn chinh và chiến tranh bất thường.

Theo báo cáo của Cơ quan An ninh quốc gia-hải quân Mỹ về vụ va chạm giữa một máy bay do thám của nước này với máy bay chiến đấu Trung Quốc năm 2001, Mỹ có khả năng xác định vị trí và thu thập các đường truyền liên quan đến tàu ngầm Trung Quốc, cũng như so sánh tương quan giữa chúng với các tàu cụ thể. Mỹ cũng có thể triển khai một số nhiệm vụ ISR nhằm kích động phản ứng của các lực lượng quân đội bị nhắm đến, qua đó giúp chặn đứng luồng thông tin liên lạc. Trung Quốc đã có nhiều hoạt động khiêu khích Mỹ trong vấn đề này. Ví dụ như vụ va chạm giữa Mỹ và Trung Quốc liên quan máy bay EP-3 và P-8A Poseidon, cùng các tàu của Hải quân Mỹ như Impeccable và Bowditch.

Việt Nam cần dựa vào Mỹ

Mối quan hệ giữa Việt Nam và Mỹ trên mọi phương diện, kể cả trong lĩnh vực nhạy cảm là an ninh đang tiếp tục được thắt chặt trong những năm gần đây. Điều này được thể hiện qua nhận định gần đây của Cựu Đại sứ Mỹ tại Việt Nam, Daniel Kritenbrink, cho rằng hai nước hầu như có lợi ích song trùng về vấn đề an ninh và ổn định khu vực. Điều đó lý giải vì sao Chính quyền Biden quyết định coi Việt Nam là đối tác chính ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương khi đưa tên Việt Nam, mà không phải hai đồng minh của Mỹ ở khu vực là Philippines và Thái Lan, vào Hướng dẫn chiến lược an ninh tạm thời mới được công bố đầu tháng 3/2021. Quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam mới chỉ là quan hệ đối tác toàn diện, nhưng theo nhà phân tích Grossman, quan hệ này trên thực tế đã ở mức chiến lược.

Một trong các lĩnh vực hợp tác giữa hai bên, đó chính là giúp Việt Nam tăng cường các hoạt động ISR trên biển Đông. Từ năm 2015, chính quyền Obama đã đồng ý cung cấp khoản trợ cấp 40 triệu USD cho việc tăng cường hoạt động ISR của Việt Nam (1).

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng hôm 31/5/2017. Reuters

Năm 2017, trong tuyên bố chung Việt – Mỹ trong chuyến thăm của Thủ tướng Việt Nam lúc đó, ông Nguyễn Xuân Phúc, cũng có nhắc tới việc tăng cường hợp tác an ninh và tình báo giữa hai bên (2).

Mặc dù hai bên không cho biết cụ thể là hoạt động hợp tác an ninh và tình báo giữa hai bên là gì, nhưng giới chuyên môn nhận xét đó là các thông tin ISR trên biển Đông mà Việt Nam cần có để chuẩn bị nếu xảy ra một cuộc tấn công trên biển từ Trung Quốc.

Trước đây, các thông tin ISR dạng này được phía Liên Xô cung cấp cho Việt Nam. Các hoạt động thu thập thông tin ISR của Việt Nam bị hạn chế rất nhiều, bởi vì các thông tin này phải thu thập bằng các vệ tinh và các thiết bị sonar ngầm dưới đáy biển, trong khi phương tiện và khả năng của Việt Nam không cho phép. Hiện nay, Việt Nam mới chỉ có vệ tinh dùng cho mục đích dân sự, không có các vệ tinh quân sự. Chính vì vậy, các thông tin ISR mà Hoa Kỳ cung cấp rất có giá trị cho hải quân Việt Nam.

Gần đây, phía Hoa Kỳ đang nỗ lực thúc đẩy việc tăng cường các hoạt động giao lưu và hợp tác quốc phòng Việt – Mỹ lên một tầm cao mới. Tuy nhiên, thời gian vừa qua, các quan chức Việt Nam dường như tập trung vào Đại hội Đảng lần thứ 13, thực chất là cuộc sắp xếp lại các vị trí nhân sự cao cấp của Việt Nam. Hy vọng trong thời gian tới, quan hệ hợp tác và giao lưu quốc phòng Việt – Mỹ sẽ tiếp tục phát triển, đặc biệt trong lĩnh vực hợp tác và chia sẻ thông tin ISR giữa hai bên.

Thiên Di

Nguồn : RFA, 19/05/2021

***********************

Nhật, Việt Nam phản đối các hành động bành trướng trên biển của Trung Quốc

Thụy My, RFI, 18/05/2021

Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính và đồng nhiệm Nhật Bản Yoshihide Suga trong cuộc điện đàm hôm 17/05/2021 đã cùng phản đối các hành động ngày càng hung hăng của Trung Quốc trên biển.

Thủ tướng Nhật Yoshihide Suga, tại Tokyo, ngày 14/05/2021. Reuters - Pool

Japan Today cho biết, trong cuộc trao đổi đầu tiên giữa ông Phạm Minh Chính kể từ khi nhậm chức vào tháng trước với thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga, hai nhà lãnh đạo Việt-Nhật cùng phản đối các hành động bành trướng của Trung Quốc tại Biển Đông và Biển Hoa Đông.

Hai nhà lãnh đạo bên cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc trước việc Bắc Kinh áp dụng luật mới cho phép tuần duyên bắn vào các tàu bị xem là đi vào vùng biển thuộc chủ quyền Trung Quốc.

Theo Bộ Ngoại giao Nhật Bản, trong cuộc điện đàm dài 30 phút, thủ tướng Nhật Yoshihide Suga khẳng định : "Chúng tôi muốn siết chặt quan hệ (giữa Nhật Bản và Việt Nam) để thiết lập một vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và rộng mở".

Cuộc điện đàm do phía Việt Nam đề nghị diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông, áp bức các láng giềng nhỏ yếu và liên tục quấy nhiễu vùng biển chung quanh quần đảo Senkaku do Nhật Bản kiểm soát tại Biển Hoa Đông.

Hai thủ tướng Phạm Minh Chính và Yoshihide Suga cũng đề cập đến khả năng hợp tác trong các lãnh vực hạ tầng cơ sở, năng lượng, môi trường, kỹ thuật số, đồng thời tái khẳng định nỗ lực giải quyết các vụ công dân Nhật bị Bắc Triều Tiên bắt cóc trong quá khứ.

Việt Nam và Nhật Bản sẽ kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 2023.

Tổng thống Philippines cấm các thành viên nội các nói về Biển Đông 

Theo Reuters, hôm nay 18/05/2021, tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã ra lệnh cấm các thành viên trong nội các phát biểu công khai về Biển Đông, sau khi các bộ trưởng nước này mạnh mẽ lên tiếng đả kích các hành vi của Trung Quốc trên vùng biển tranh chấp. Ông Duterte nói rằng vẫn có thể thảo luận về Biển Đông, nhưng chỉ trong phạm vi nội bộ.

Sau khi lên nắm quyền năm 2016, ông Duterte đã tỏ ra hòa hoãn với Trung Quốc để đổi lấy đầu tư và tín dụng. Tuy nhiên, các bộ trưởng ngoại giao, quốc phòng và các cố vấn của ông có quan điểm cứng rắn trước Bắc Kinh, nhất là từ khi hàng trăm tàu được cho là của dân quân biển Trung Quốc tập trung trong một thời gian dài tại Đá Ba Đầu (Whitsun Reef), rạn san hô thuộc cụm Sinh Tồn, quần đảo Trường Sa, gây quan ngại cho Philippines lẫn Việt Nam.

Thụy My

Nguồn : RFI, 18/05/2021

**********************

Đài Loan có thể là căn cứ cho quân đội Mỹ khi bùng nổ xung đột với Trung Quốc

Theo chuyên gia Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Quốc gia Đài Loan (INDSR), hòn đảo này có thể trở thành căn cứ quan trọng của lực lượng Thủy quân Lục chiến Mỹ trong trường hợp xảy ra xung đột với Trung Quốc. Thông tin được truyền thông Đài Loan hôm nay, 17/05/2021, loan tải.

Cờ Đài Loan (trái) và Hoa Kỳ. Theo một chuyên gia Đài Loan, hòn đảo này có thể trở thành căn cứ quan trọng cho Thủy Quân Lục Chiến Mỹ trong trường hợp xung đột với Trung Quốc.  © Reuters/Tyrone Siu

Báo mạng Đài Loan Taiwan News dẫn một báo cáo của chuyên gia Tạ Phái Học (Hsieh Pei-hsueh), thuộc Viện Quốc phòng và An ninh Quốc gia Đài Loan, về vai trò của Đài Loan trong trường hợp nổ ra xung đột khu vực.

Theo chuyên gia Tạ Phái Học, để đối phó với mối đe dọa ngày càng tăng của Trung Quốc tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, nhiều quan chức cấp cao của Thủy quân Lục chiến Mỹ cho rằng lực lượng này cần phải nâng cao năng lực chiến đấu, để có thể thực hiện các cuộc tấn công chính xác tầm xa và tiến hành các chiến dịch quân sự xuất phát từ nhiều căn cứ hiện đại tại khu vực.

Chuyên gia của INDRS khẳng định là khi xung đột bùng nổ với Trung Quốc, các hoạt động của Thủy quân Lục chiến Mỹ tại "chuỗi đảo đầu tiên", như các hoạt động đổ bộ và tấn công đảo, sẽ diễn trong những điều kiện không mấy thuận lợi, chẳng hạn như không đủ yểm trợ. Theo ông Tạ Phái Học, Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ có thể sử dụng ít nhất sáu cảng của Đài Loan, hai cảng Nghi Lan, Hoa Liên thuộc đảo chính Đài Loan, và bốn cảng tại Lục đảo, đảo Lan Tự, đảo Lưu Cầu và quần đảo Đông Sa, để làm các căn cứ tiền phương.

"Chuỗi đảo đầu tiên" là một khái niệm trong chiến lược quân sự của Hoa Kỳ, được hoạch định đầu thập niên 1950, nhằm ngăn chặn các tham vọng quân sự của Trung Quốc. Chuỗi đảo này trải dài từ quần đảo Kuril (Đông Bắc Á), đến Nhật Bản, Philippines và đảo Borneo (Indonesia). Trong chuỗi đảo này, Đài Loan có vị trí đặc biệt quan trọng.

Theo nhà phân tích Viện INDRIS, để ngăn chặn các cuộc tấn công từ Trung Quốc, Thủy quân Lục chiến Mỹ có thể sử dụng tên lửa hành trình BGM-109G để phối hợp với tên lửa hành trình Hùng Phong 2 E (Hsiung Feng II E) của Đài Loan tiêu diệt các căn cứ phòng thủ của Trung Quốc, phá hủy các máy bay đổ bộ của Trung Quốc, cũng như lực lượng tên lửa tấn công của Trung Quốc.

Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Quốc gia Đài Loan là một viện tư vấn độc lập, hoạt động dựa vào tài trợ của chính phủ. Chủ tịch Viện INDSR là đại tướng Hoắc Thủ Nghiệp (Huoh Shoou-yeh), cố vấn chiến lược của tổng thống, nguyên tổng tham mưu trưởng Quân đội Đài Loan.

Trong những ngày gần đây, nhiều dấu hiệu cho thấy Washington và Đài Bắc siết chặt hợp tác quân sự để sẵn sàng đối phó với đe dọa xâm lược từ Trung Quốc. Hôm 11/05, lần đầu tiên Đài Loan bắn thử hỏa tiễn tầm trung không đối không tân tiến AIM-120 mua của Mỹ. Truyền thông Đài Loan cho hay, việc bắn thử hỏa tiễn diễn ra với sự chấp thuận của Washington.

Trọng Thành

***********************

Đài Loan tập trận bắn hỏa tiễn không đối không, với sự đồng ý của Mỹ

Trọng Thành, RFI, 15/05/2021

Lần đầu tiên Hoa Kỳ chấp nhận để Đài Loan bắn thử hỏa tiễn tầm trung không đối không tân tiến AIM-120. Theo truyền thông Đài Loan, động thái này cho thấy chính quyền Mỹ ngày càng tỏ rõ sự hậu thuẫn đối với Đài Loan về mặt quân sự, trước nguy cơ xâm lược của Bắc Kinh.

Chiến đấu cơ F-16 của Không Quân Đài Loan. Ảnh cuộc tập trân ngày 22/05/2019 ở miền đông Đài Loan.  AP - Chiang Ying-ying

Tuần san Pháp Courrier International, dẫn lại tờ Đài Loan Tự Do Thời Báo (Ziyou Shibao) hôm 13/05/2021, cho hay, vào lúc 5 giờ 35 phút, ngày 11/05, bốn chiến đấu cơ Đài Loan F-16V, mỗi chiếc mang hai tên tầm trung AIM-120, cất cánh từ căn cứ không quân Jiayi, tây nam hòn đảo. Hai chiến đấu cơ đã bắn thử hai tên lửa và cả hai đều trúng đích, theo Tự Do Thời Báo. Tự Do Thời Báo tiết lộ : "vụ bắn thử này nhạy cảm đến mức mà bộ Quốc Phòng và bộ Tư Lệnh Không Quân coi như một nhiệm vụ bí mật".

Theo tổng biên tập tạp chí Quốc Phòng quốc tế (Quanqiu Fangwei), cuộc tập trận bắn thử tên lửa không đối không tầm trung này cho thấy Hoa Kỳ bắt đầu tỏ rõ quyết tâm giúp Đài Bắc "kháng cự lại Trung Quốc".

Phát biểu trên báo Taiwan News, nhà phân tích Tô Tử Vân (Su Tzu-yun), thuộc Viện Nghiên cứu An ninh và Quốc phòng Quốc gia Đài Loan, nhận định là việc chính quyền Biden sẵn sàng cho phép Đài Loan bắn thử một vũ khí tân tiến và nhạy cảm như vậy cho thấy Washington tin tưởng Đài Bắc.

Nghị sĩ đảng cầm quyền Dân Tiến Vương Định Vũ (Wang Ting-yu) bình luận : sự kiện này có thể cho thấy Washington muốn chứng tỏ với Bắc Kinh là Đài Loan đã sẵn sàng về quân sự để chống lại một cuộc tấn công của Trung Quốc.

Năm 2000, Washington đã cho phép bán cho Đài Loan 200 tên lửa AIM-120 không đối không tầm trung. Thoạt tiên các tên lửa này được giữ lại tại đảo Guam của Hoa Kỳ, nằm ở tây Thái Bình Dương. Mỹ đã quyết định chuyển cho Đài Loan loại vũ khí này, sau khi Trung Quốc nhận được tên lửa tầm trung của Nga AA-12 vào năm 2003.

Trọng Thành

Trung Quốc tìm kiếm gì ở vùng biển sâu khi đòi hỏi chủ quyền ở Biển Đông ?

Bãi Đá Vành Khăn (Mischief Reef), Đá Chữ Thập (Fiery Cross), Đá Xu Bi (Subi Reef), rồi gần đây là Bãi Đá Ba Đầu (Whitsun Reef), Trung Quốc dần dần tăng sự hiện diện và đòi hỏi chủ quyền theo một chiến lược kiên trì, chậm rãi, tạm gọi là "trì hoãn chiến lược" (strategic delay).

Phi đạo do Trung Quốc xây trên đảo nhân tạo Đá Xu Bi (Subi Reef) ở Trường Sa, nhìn từ một phi cơ vận tải C-130. Ảnh tư liệu chụp ngày 21/04/2017.  © Francis Malasig/Pool Photo via AP

Vị trí chiến lược quân sự, con đường huyết mạch giao thương hàng hải chỉ là bề nổi. Nguồn cung khoáng chất đất hiếm dưới đáy những vùng biển tranh chấp này mới là điều cốt lõi cho tham vọng bá chủ công nghệ của Trung Quốc.

Trong cuộc đua này, khi đưa ra tầm nhìn "Made in China 2025", Bắc Kinh khẳng định hai mục tiêu : Tham vọng trở thành quốc gia đi đầu trong lĩnh vực sản xuất bình điện (ắc-qui), pin sử dụng trong giao thông và nhiều lĩnh vực công nghệ cao, đồng thời sẽ là một trong những nước sản xuất các thiết bị điện tử tiên tiến nhất trên thế giới. Do vậy, ưu tiên hàng đầu của Trung Quốc là tập trung phát triển và đổi mới các lĩnh vực như chip bán dẫn, công nghệ hàng không hay như robotic.

Để thực hiện hai mục tiêu này, việc tiếp cận nguồn cung đất hiếm đóng một vai trò thiết yếu. Chiến lược cốt lõi của Trung Quốc là tiếp tục duy trì vị thế thống trị thị trường sản xuất và xuất khẩu đất hiếm mà nước này có được từ ba thập kỷ qua. Là quốc gia cung cấp 90% lượng đất hiếm tiêu thụ trên toàn cầu, Trung Quốc có đủ sức mạnh để hạn chế hay mở rộng xuất khẩu đất hiếm nhằm duy trì nguồn cung và mức giá theo ý của mình.

Vậy vai trò của Trung Quốc trên thị trường đất hiếm tác động ra sao đến chính sách Biển Đông ? Theo hai tác giả, Trung Quốc hiện đang phải đối mặt với hai mối đe dọa tiềm tàng cho nguồn cung ứng đất hiếm.

Thứ nhất, vào lúc kinh tế Trung Quốc phát triển mạnh và tầng lớp trung lưu tăng nhanh, chính phủ Trung Quốc dự báo khả năng cạn kiệt các mỏ khai thác đất hiếm to lớn ở trong nước. Thứ hai, Trung Quốc cũng đã tận dụng được nhiều nguồn đất hiếm thô từ nhiều nước khác như Cộng hòa Dân chủ Congo, nhưng sự ổn định lâu dài hạn trong việc tiếp cận những nguồn tài nguyên bên ngoài vẫn còn là một vấn đề.

Để đối phó với những mối đe dọa trên, Trung Quốc phải mở rộng nguồn cung đất hiếm ở bên ngoài. Đáy Biển Đông chứa đựng một lượng dồi dào các mẫu khoáng chất nhỏ : Hạch đa kim (Nodules polymétalliques). Và Trung Quốc đã có được một công nghệ khai thác ở vùng nước sâu tân tiến nhất thế giới. Khả năng thu hoạch các hạch đa kim và đất hiếm mà Trung Quốc đang có là vô song.

Với việc Cơ quan quản lý Đáy biển quốc tế đưa ra những quy định về khai thác các mỏ khoáng sản dưới đáy biển, Bắc Kinh cho rằng cách tốt nhất để tiếp tục bảo đảm việc tiếp cận và nguồn cung ứng khoáng sản đáy biển cũng như là đất hiếm ngoài khơi, là coi những vùng biển này như là lãnh thổ có chủ quyền.

Do vậy, theo hai tác giả, Trung Quốc sẽ không được lợi gì nếu chiến tranh xảy ra, bởi vì mục tiêu chính của nước này là tìm cách kiểm soát nguồn cung ứng và giá cả của đất hiếm ít nhất là trong vòng ¼ thế kỷ tới. Hơn bao giờ hết, Trung Quốc cũng hiểu rõ những hạn chế về sức mạnh thị trường đất hiếm hiện nay của mình.

Bài học kinh nghiệm năm 2010 sau vụ Bắc Kinh trừng phạt Tokyo trong cuộc tranh chấp quần đảo Senkaku/Điếu Ngư cho thấy việc ban hành lệnh cấm xuất khẩu đất hiếm sang Nhật Bản và ra thế giới đã làm giá cả đất hiếm tăng vọt đến 2.000%, làm xói mòn chính thị trường của Trung Quốc khi có nhiều tác nhân mới tham gia vào ngành khai thác đất hiếm.

Từ những nghiên cứu này, các tác giả đưa ra các kết luận : Việc bảo đảm nguồn cung ứng đất hiếm dồi dào, có chi phí thấp để ổn định nhu cầu ngày càng lớn trong nước sẽ mang lại cho Trung Quốc một vị thế tốt tạo thành công trong các nỗ lực kinh tế đầy tham vọng nhưng đồng thời tiếp tục thống trị thị trường toàn cầu là mục tiêu chính. Với những đích ngắm này, các cuộc đối đầu ở Biển Đông sẽ không sớm kết thúc nhưng chiến tranh cũng có thể không xảy ra.

Các mục tiêu về sức mạnh thị trường sẽ tiếp tục thúc đẩy Bắc Kinh từng bước mở rộng phạm vi tiếp cận hàng hải và khẳng định các đòi hỏi chủ quyền ở Biển Đông. Việc bác bỏ phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực La Haye năm 2016 cho thấy rõ bất kỳ đề xuất giải pháp nào cho những tranh chấp lãnh hải mà bỏ qua những đòi hỏi kinh tế đều có khả năng gặp thất bại !

Minh Anh

Nguồn : RFI, 10/05/2021

Sự sụt giảm lớn hoạt động của đội tàu đánh cá Trung Quốc trong suốt năm 2020 có thể không cung cấp bức tranh đầy đủ, với sự gia tăng gây hấn gần đây ở Biển Đông khiến nhiều người một lần nữa đặt câu hỏi về động cơ thực sự của Trung Quốc ở vùng biển tranh chấp.

Trung Quốc đang tìm cách gia tăng sự kìm kẹp trên Biển Đông có thể do tình trạng mất an ninh lương thực ở quê nhà.

Đội tàu đánh cá Trung Quốc quy tụ lại với nhau với 220 chiếc nằm lặng lẽ trong khúc quanh của rạn san hô hình boomerang ở Biển Đông.

Đầu tiên đội thuyền xuất hiện vào tháng 12 năm 2020 tại Bãi Ba Đầu, ở trung tâm của Quần đảo Trường Sa đang tranh chấp nóng bỏng, cách bờ biển Philippines khoảng 135 km về phía tây.

Hoa Xuân Oánh, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc tại Bắc Kinh, nói với báo chí vào cuối tháng trước rằng các tàu đánh cá chỉ đơn giản là trú ẩn khỏi gió mạnh – nhưng không ai biết chắc chắn tại sao các tàu lại ở đó. Họ không câu cá, và họ không di chuyển nhiều. Họ chỉ ở đó, thả neo trong vùng biển mà 5 quốc gia khác nhau tuyên bố chủ quyền : Trung Quốc, Đài Loan, Việt Nam, Philippines và Malaysia.

Ở các vùng biển khác, hơn 200 tàu đánh cá có thể không phải lo lắng nhiều – trong trường hợp này, nơi các tàu ‘dân quân tự vệ’ của Trung Quốc đã hoạt động như một đội tiên phong cho các mục tiêu lãnh thổ của Trung Quốc, một đội tàu như thế này đủ để tranh giành lực lượng không quân Philippines. Giờ đây, khi các máy bay phản lực thường xuyên giám sát đội tàu, Philippines lo ngại rằng các nhà lãnh đạo Trung Quốc đang tìm cách bắt đầu xây dựng một đảo nhân tạo mới để củng cố thêm yêu sách đối với rạn san hô gây tranh cãi.

Việc tìm kiếm câu trả lời cho sự hiện diện lâu dài của Trung Quốc ở những vùng biển này thường liên quan đến các mỏ dầu và khí đốt sinh lợi dưới biển, cũng như việc kiểm soát tuyến đường thủy với một phần ba thương mại hàng hải của thế giới đi qua. Nhưng theo Rashid Sumaila, giáo sư kinh tế đại dương và thủy sản tại Đại học British Columbia và là giám đốc Đơn vị Nghiên cứu Kinh tế Thủy sản tại Viện Đại dương và Thủy sản UBC, có lẽ tài sản bị bỏ qua nhiều nhất của biển là của cải sống.

"Đánh bắt quá nhiều ở đó [Trung Quốc và các quốc gia Đông Nam Á] cần rất nhiều, vì có một lượng lớn [cá] xung quanh Biển Đông. Nơi các trò chơi chính trị đang diễn ra. Chúng tôi nói với [những người yêu sách], cá này rất quan trọng đối với người dân", ông nói.

Khi Trung Quốc cố gắng củng cố các tuyên bố chủ quyền trên biển, những tin đồn lâu dài về tình trạng mất an ninh lương thực đã xuất hiện trong nước. Vào tháng 8 năm 2020, Chủ tịch Trung Quốc Tập đã nhấn mạnh rằng Covid-19 có "đã phát ra tiếng chuông báo thức " về rác thải thực phẩm, sau đó phát động "Chiến dịch đĩa sạch" để cố gắng ngăn chặn lãng phí thực phẩm.

Nhà phân tích quốc phòng người Singapore Andy Wong tin rằng Trung Quốc đang tìm cách gia tăng sự kìm kẹp trên Biển Đông do tình trạng mất an ninh lương thực ở quê nhà.

"Nếu Trung Quốc gặp vấn đề khi cho họ ăn từ đất liền thì họ sẽ ngày càng đổ ra biển, "Wong nói. "[Trung Quốc sẽ lấy] từng chút lãnh thổ ven biển và vùng lãnh hải tranh chấp ở Biển Đông mà họ có thể nhúng tay vào, để đưa ra yêu sách đối với bất kỳ nguồn tài nguyên nào mà họ có thể lấy được".

Trung Quốc gặp một phức tạp và khó khăn nhất trong quản lý khai thác thủy sản trên thế giới. Tuy nhiên, quản lý khai thác thủy sản hiện nay đang có vẻ dài hạn, tập trung vào việc tăng cường bảo tồn tài nguyên và phục hồi sinh thái. Những nỗ lực này sẽ chứng kiến sự tăng trưởng chậm hơn trong nuôi trồng, đánh bắt hải sản và đánh bắt nước ngọt so với những thập kỷ trước.

Dữ liệu từ nhóm minh bạch đánh bắt cá thương mại Global Fishing Watch cũng cho thấy một con số tàu cá Trung Quốc khổng lồ đang hoạt động giảm 18,4% và số giờ đánh bắt ít hơn 10,7% vào năm 2020 so với 2018-201.

Nhưng ngành công nghiệp đánh bắt cá dường như đang bị thu hẹp đã không ảnh hưởng đến nhu cầu về cá vẫn tăng. Người tiêu dùng đang ăn hải sản nhiều hơn bao giờ hết, tiêu thụ 21% protein động vật ở Trung Quốc so với mức trung bình toàn cầu là 16%. Các cuộc điều tra của chính phủ về tiêu dùng hộ gia đình đã cho thấy mức tiêu thụ thủy sản bình quân đầu người của quốc gia tăng lên từ 3,1 kg năm 1985, lên 11,4 kg năm 2016. Con số đó không bao gồm tiêu dùng ngoài gia đình, có thể thêm lên 35%.

Hongzhou Zhang là một thành viên nghiên cứu tại trường đại học công nghệ Nayang giải thích rằng có sự khác biệt giữa việc đánh bắt cá biển và cá nước ngọt của Trung Quốc đang chậm lại và nhu cầu tiêu thụ cá ngày càng tăng của người tiêu dùng Trung Quốc.

"Điều đó có nghĩa là Trung Quốc hoặc sẽ phải nhập khẩu nhiều hơn từ thị trường quốc tế, hoặc người tiêu dùng Trung Quốc sẽ buộc phải tiêu thụ ít [cá] hơn, giống như trường hợp thịt lợn", Zhang nói. "Tôi có thể nói rằng đó là bức tranh tổng thể, một điều khá đáng lo ngại về nguồn cung thịt, đối với thịt lợn, thịt bò và các sản phẩm thủy sản".

Tabitha Grace Mallory, người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành của Viện Hải dương Trung Quốc và là giáo sư liên kết tại Đại học Washington, giải thích rằng Trung Quốc đang chuyển sang nhập khẩu ngày càng nhiều từ nước ngoài để nuôi những kẻ đói khát ở quê nhà.

Tất cả điều này là do tầng lớp trung lưu ngày càng tăng của Trung Quốc muốn thưởng thức loại hải sản đắt tiền đánh bắt ở nước ngoài như cá đao, mực, cá ngừ, cũng như các loại có giá cao hơn như cua, tôm hùm và cá hồi.

"Điều đó hơi khác so với vấn đề an ninh lương thực. Người ta không có nguy cơ chết đói, "Mallory nói. "Trước đây, người dân Trung Quốc thường ăn hải sản chất lượng thấp, giá rẻ. Giờ đây, mô hình tiêu dùng đã thay đổi ".

Ngay cả khi an ninh lương thực không phải là yếu tố hàng đầu trong nỗ lực vươn ra biển của Trung Quốc, việc tiếp cận ngư nghiệp có thể hấp dẫn vì các lý do kinh tế.

Một số nhà quan sát cho rằng lợi ích dài hạn của Trung Quốc có thể là tự trở thành cường quốc trung tâm trong ngành đánh bắt cá để cuối cùng sẽ bán cá lại cho các bên tranh chấp biển khác. Khi nền kinh tế đang phát triển của Trung Quốc cung cấp các lựa chọn công việc dễ dàng hơn cho những ngư dân thích ở đất liền hơn, thì trong tương lai, ngành cá Trung Quốc dẫn đầu có thể có nhiều thủy thủ hơn các quốc gia Đông Nam Á. Ngư dân từ các quốc gia đi biển khác có thể quay trở lại vùng biển mà họ từng đánh bắt, phục vụ trên các tàu Trung Quốc trong các khu vực tranh chấp được tổ chức an toàn hơn dưới quyền của Trung Quốc.

Theo nghiên cứu của ông, điều này đã dẫn đến sự gia tăng lao động từ các quốc gia Đông Nam Á, như Việt Nam và Philippines, xuất hiện trên các tàu cá Trung Quốc.

"Những người đánh cá [Trung Quốc] đi biển vài năm, sau đó họ mở cửa hàng, và họ không muốn ra khơi nữa, "Zhang nói. Trong những năm qua, ông đã thực hiện nhiều chuyến đi đến các làng chài trên khắp Trung Quốc, nói chuyện với ngư dân để hiểu rõ hơn về cuộc sống đang thay đổi của họ.

"Giờ đây, người lao động [Trung Quốc] có thể có cơ hội tốt hơn mà không cần phải tham gia vào các ngành thủy sản, vì vậy bây giờ sẽ thấy lao động từ các quốc gia Đông Nam Á, như Việt Nam và Philippines, bắt đầu xuất hiện nhiều hơn trên các tàu cá Trung Quốc. "

Zhang tin rằng xu hướng này sẽ tiếp tục, và cũng tin rằng Biển Đông có thể trở thành thị trường của ngư dân bán buôn cá. Ông nói rằng đây đã là một lĩnh vực mà các học giả Trung Quốc đang thúc đẩy, để phát triển thương mại thủy sản giữa các quốc gia có tuyên bố chủ quyền.

Nhưng khó có thể xuất hiện các dấu hiệu hợp tác ngay bây giờ.

Năm vừaTrung Quốc làm quá trong các vùng biển tranh chấp, thực hiện các hành động bán quân sự và chính trị-pháp lý mới ở Biển Đông, thành lập hai đặc khu hành chính mới và thực thi điều đó bằng hải quân. Lo sợ điều này sẽ ảnh hưởng đối với quyền tiếp cận vùng biển của chính họ, Hoa Kỳ đã đẩy lùi những tuyên bố này, thông báo "tăng cường" chính sách của Hoa Kỳ liên quan đến các yêu sách của Trung Quốc trên biển.

Mallory cho rằng sự gia tăng gây hấn gần đây của Trung Quốc ở Biển Đông có thể Trung Quốc đang tận dụng tối đa để quốc tế ít chú ý hơn về vấn đề này khi họ đang bận tâm về đại dịch Covid-19.

"Ông Mallory nói, Trung Quốc có thể đạt được một số lợi ích ở Biển Đông mà không cần bất kỳ sự can thiệp nào từ bên ngoài. Điều này đã được thể hiện ở mọi nơi. Cũng giống như thái độ của họ đối với Đài Loan và Hồng Kông ".

Đối với ông Zhang, không thể giải thích chiến lược của Trung Quốc ở vùng biển tranh chấp chỉ qua một lăng kính, cho dù đó là an ninh lương thực, kiểm soát tài nguyên hay chủ nghĩa cơ hội địa chính trị.

"Toàn bộ tình hình của vấn đề đánh bắt phức tạp hơn nhiều so với một câu chuyện đơn lẻ, "ông nói. "[Nhưng] Trung Quốc vẫn sẽ phải đánh bắt cá. Dù họ có thích hay không.

Ashley Lambard

Nguyên tác : How much is fish driving Chinese aggression in the South China Sea ?, Globe, 05/04/2021

Khánh An dịch

Nguồn : VNTB, 12/04/2021

Từ đầu tháng 3/2021, lực lượng dân quân biển của Trung Quốc đã cho tàu tập trung gần tất cả các đảo tranh chấp do Philippines kiểm soát và tìm cách đe dọa các nước láng giềng ven biển, đặc biệt là Việt Nam, Philippines và Malaysia, để khẳng định yêu sách đối với các đảo trên Biển Đông. Theo thông tin từ Philippines, ước tính có hơn 200 tàu neo đậu tại Đá Ba Đầu mà Philippines khẳng định thuộc vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của họ. Philippines đã chính thức phản đối hành vi xâm phạm của các tàu Trung Quốc đối quyền chủ quyền cũng như quyền tài phán trên biển. Song song đó, Philippines đã triển khai các máy bay chiến đấu hạng nhẹ giám sát các tàu bất hợp pháp này.

Tàu cá Trung Quốc xếp hàng tại đá Ba Đầu (Trường Sa) hôm 27/3/2021 - Courtesy National Task Force on the West Philippine Sea

Vì Trung Quốc đã tôn tạo một số đảo nhân tạo và triển khai các thiết bị quân sự và vũ khí trên các đảo này nên việc các tàu dân quân biển Trung Quốc tập trung tại vùng biển này rõ ràng cho thấy hành vi quyết đoán của Trung Quốc cũng như đe dọa các đối thủ trong khu vực Biển Đông. Có vẻ như các tàu này hoàn toàn mới được triển khai chỉ để phục vụ chiến thuật của Trung Quốc và nhằm kiểm soát các đảo nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines. Các tàu Trung Quốc neo đậu gần Cụm Sinh Tồn, vốn là ngư trường truyền thống của ngư dân Philippines. Nơi neo đậu của hơn 200 tàu Trung Quốc nằm gần 2 căn cứ của Trung Quốc và 4 đảo nhỏ hơn của Việt Nam. Một trong những vấn đề mà cộng đồng quốc tế thực sự quan tâm là việc Trung Quốc muốn mở rộng quyền kiểm soát đối với các đảo này. Sau khi kiểm soát Đá Vành Khăn vào năm 1995, Trung Quốc đang tìm kiếm các đảo khác thuộc quyền kiểm soát của các bên tranh chấp khác để mở rộng sự hiện diện trên thực tế của họ.

Nhìn từ việc Trung Quốc tôn tạo Đá Vành Khăn thành một trong những đảo nhân tạo lớn nhất (dù nước này thường nói đây là nơi trú ẩn cho ngư dân) và hiện giờ Đá Vành Khăn trở thành căn cứ quân sự chính thức, việc tàu của Trung Quốc đổ dồn về Đá Ba Đầu là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc muốn kiểm soát khu vực biển này và cả vùng không phận trên đó. Trong bối cảnh phán quyết của tòa trọng tài thường trực về Biển Đông sắp tròn 5 năm, Trung Quốc đang phủ nhận phán quyết này và đòi hỏi yêu sách đối với tất cả các vùng biển và các vùng trời trên đó. Trung Quốc luôn sử dụng "chiến thuật vùng xám" với lực lượng dân quân biển Trung Quốc, được Hải cảnh yểm trợ, tiến hành kiểm soát các vùng biển. Ngoài ra, có thể thấy rằng các kiểu chiến thuật mà Trung Quốc đang áp dụng là đe doạ, ngăn cản các hoạt động thăm dò và khai thác dầu khí ở các khu vực như Bể Nam Côn Sơn, Bãi Cỏ Rong, Đá Ba Đầu và các khu vực lân cận nằm ngoài vùng biển kiểm soát của Trung Quốc nhưng nằm trong vùng biển của các nước có yêu sách khác, bao gồm Việt Nam, Philippines và Malaysia.

Ảnh vệ tinh chụp tàu Trung Quốc đang nạo vét và xây lấp đảo nhân tạo ở đá Vành Khăn vào năm 2015. AFP

Các nước ASEAN, dưới sự chủ trì của Chủ tịch luân phiên Brunei, phải nhận thức rõ điều đó và cần triệu tập ngay cuộc họp các ngoại trưởng ASEAN để ưu tiên giải quyết các vấn đề này. Ngoài ra, cộng đồng quốc tế phải gây sức ép với Trung Quốc để tháo gỡ cuộc khủng hoảng và thực hiện các cam kết để sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử (COC) vẫn đang trong giai đoạn đàm phán. Đại sứ quán Mỹ tại Manila và Bộ Ngoại giao Mỹ đã đưa ra nhiều tuyên bố ủng hộ Philippines. Bộ Ngoại giao Mỹ đã yêu cầu Trung Quốc rút lực lượng dân quân biển và tăng cường hỗ trợ cho Philippines. Trên thực tế, nếu các chiến thuật của Trung Quốc không được ngăn chặn thì điều đó cũng có thể mở đường cho Trung Quốc áp dụng các chiến thuật tương tự để đe dọa các nước có yêu sách khác ở Biển Đông mà trọng tâm chính là Việt Nam. Các nước như Australia, Anh, Canada và Nhật Bản đã bày tỏ sự ủng hộ đối với Philippines và tuyên bố rằng đội tàu của Trung Quốc đã xâm phạm chủ quyền và các vùng biển của Philippines.

Trong khi cộng đồng quốc tế im lặng đối với vấn đề can thiệp quân sự, quân đội Philippines đã tiến hành bay giám sát hàng trăm tàu Trung Quốc. Động thái này có nguy cơ làm leo thang thành một cuộc khủng hoảng lớn. Những tuyên bố của Tổng thống Philippines Duterte và Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana về việc triển khai lực lượng hải quân Philippines và thực hiện diễn tập quân sự có thể leo thang thành một cuộc khủng hoảng trên biển. Trong bối cảnh đó, điều quan trọng là ASEAN phải ngay lập tức đưa ra một tuyên bố mạnh mẽ về các chiến thuật mà Trung Quốc áp dụng, đồng thời tuyên bố này cũng phải được các đối tác đối thoại ASEAN cũng như các nước trong nhóm "Bộ tứ" ủng hộ.

Trung Quốc đã học được một hoặc hai bài học từ sự bế tắc biên giới với Ấn Độ ở miền Đông Ladakh. Trung Quốc đã đối đầu với quân đội Ấn Độ và cuối cùng phải rút lui để giải quyết cuộc khủng hoảng. Trung Quốc đang áp dụng các chiến thuật tương tự trên Biển Đông. Do đó, cộng đồng quốc tế và các nước ASEAN cần có các biện pháp đối phó để tình hình không leo thang thành khủng hoảng. Điều cần thiết là Đại hội đồng Liên hợp quốc và Hội đồng Bảo an phải ghi nhận những diễn biến này và yêu cầu Trung Quốc tránh thái độ đối đầu kiểu đó. Trung Quốc biết rất rõ rằng Brunei, với tư cách Chủ tịch ASEAN sẽ không chỉ trích trực tiếp Trung Quốc, nhưng rõ ràng nước này sẽ phải nêu vấn đề ở cấp khu vực. Cộng đồng quốc tế cũng phải đưa hải quân đến để đảm bảo rằng Trung Quốc chấm dứt các động thái này và quay trở lại duy trì nguyên trạng.

Ngô Bang Quốc

Nguồn : RFA, 02/04/2021

Ông Nguyễn Phú Trọng thừa nhận Việt Nam đã không lên tiếng về các sự cố ở Biển Đông vì tế nhị

RFA, 24/03/2021

Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng mới đây lên tiếng thừa nhận trong nhiệm kỳ Chủ tịch nước của ông vừa qua, Việt Nam đã có lúc không thể công khai những sự cố xảy ra ở Biển Đông vì vấn đề tế nhị.

Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng trình bày Báo cáo tổng kết công tác nhiệm kỳ 2016-2021 của Chủ tịch nước trước Quốc hội hôm 24/3/2021 - TTXVN

Truyền thông Nhà nước Việt Nam trích lời ông Trọng đọc báo cáo tổng kết nhiệm kỳ Chủ tịch nước từ 2016 đến 2021 trước Quốc hội hôm 24/3, cho biết :
"Có những việc không thể nói công khai nhưng có những thời điểm, có những sự cố xảy ra ở Biển Đông xử lý thế nào, phía tây của chúng ta thế nào, phía tây nam thế nào, quan hệ với nước bạn thế nào. Có những cái xử lý phải nói rất thật với các bạn, các đồng chí là hết sức tế nhị, hết sức khôn khéo nhưng cả hệ thống chúng ta làm rất tốt"

Trong phần nói về nhiệm vụ an ninh, quốc phòng, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng cho hay, trên cương vị Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng - An ninh, Thống lĩnh lực lượng vũ trang nhân dân, Chủ tịch nước đã tham gia chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện nhiều đề án, chiến lược quan trọng liên quan tới lĩnh vực an ninh, quốc phòng.

Ông Trọng cũng nói, dù Việt Nam không công bố, nhưng Hà Nội đã xây dựng một loạt chiến lược quốc phòng, an ninh bảo đảm giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Nói trước Quốc hội, ông Trọng không nói cụ thể các chiến lược quốc phòng an ninh này là gì mà chỉ cho biết ông đang chỉ đạo xây dựng một số chiến lược có liên quan trực tiếp đến quốc gia, cực kỳ quan trọng. Ông nói :

"Trong bất cứ tình hình nào, chúng ta không được để bất ngờ về quốc phòng an ninh ở tất cả các hướng, cả phía đông, phía tây nam, phía bắc ; với các nước ở xa, ở gần, nước lớn, nước nhỏ"

Việt Nam hiện vẫn còn những tranh chấp với Campuchia ở biên giới Tây Nam và với Trung Quốc ở khu vực Biển Đông.

Từ khi Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng nhận chức Chủ tịch nước vào tháng 10 năm 2018 sau cái chết đột ngột của Chủ tịch Trần Đại Quang, Trung Quốc đã liên tục có các hành động xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam ở Biển Đông. Các hoạt động này của Trung Quốc đã ảnh hưởng đến hoạt động khai thác dầu khí của Việt Nam.

Trong suốt thời gian Trung Quốc gây hấn, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng gần như không lên tiếng công khai phản đối các hành động này mà chỉ có Bộ Ngoại giao Việt Nam lên tiếng.

So với hồi năm 2014 khi Trung Quốc đặt giàn khoan HD 981 vào khu vực quần đảo Hoàng Sa đang tranh chấp với Việt Nam, lần này, Hà Nội không lên tiếng công khai nhiều trên báo chí về các hoạt động cụ thể của Trung Quốc ở Bãi Tư Chính của Việt Nam.

Nguồn : RFA, 25/03/2021

*********************

Philippines trước đe dọa xâm lấn lãnh thổ từ Trung Quốc

Lê Thư, RFA, 23/03/2021

Mới đây, Philippines đã lên tiếng chỉ trích hành động mang tính "gây hấn" của Trung Quốc sau khi Bắc Kinh điều hơn 200 tàu thuyền đến Biển Đông. Manila đồng thời yêu cầu Bắc Kinh rút đội tàu này ra khỏi vùng biển tranh chấp.

Các tàu của lực lượng dân quân biển Trung Quốc đã được đưa ra khỏi rạn san hô Julian Felipe dựa trên thông tin từ cuộc tuần tra hàng hải do Bộ Tư lệnh vùng Biển Tây Philippines hôm thứ Hai (22/3/2021) – Rạn san hô Julian Felipe là một rạn san hô nông lớn hình boomerang ở phía đông bắc của các bãi biển và rạn san hô Pagkakaisa (Union Reefs), nằm cách Bataraza, Palawan khoảng 175 hải lý về phía tây. (Ảnh : AFP).

Cụ thể, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Lorenzana đã yêu cầu hơn 200 tàu thuyền của Trung Quốc mà ông khẳng định là thuộc lực lượng dân quân biển của Trung Quốc phải rời khỏi rạn san hô có tên là Đá Ba Đầu (Manila gọi là Julian Felipe) thuộc quần đảo Trường Sa. Trong một tuyên bố, ông Lorenzana khẳng định : "Chúng tôi kêu gọi phía Trung Quốc ngừng hành động xâm phạm này và nhanh chóng rút tàu thuyền đang vi phạm quyền lãnh hải của chúng tôi và xâm phạm chủ quyền lãnh hải của chúng tôi". Người đứng đầu ngành quốc phòng Philippines cũng tuyên bố Manila sẽ kiên định bảo vệ quyền chủ quyền của mình. Sau đó, trên mạng xã hội Twitter, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin cho biết Manila đã gửi công hàm ngoại giao phản đối sự hiện diện của các tàu thuyền Trung Quốc nói trên. Ông Locsin cũng viết trên Twitter : "Ngoại giao là một quả đấm thép của lực lượng vũ trang (Philippines)". 

Hình vệ tinh chụp đá Ba Đầu ở quần đảo Trường Sa cho thấy tàu cá Trung Quốc tập trung tại đây vào tháng 3/2021 - Hình của Chính phủ Philippines

Lực lượng đặc nhiệm quốc gia Biển Tây Philippines, một cơ quan thuộc chính quyền Manila chịu trách nhiệm giám sát rạn san hô nói trên, cho biết họ phát hiện lực lượng tàu thuyền của Trung Quốc neo đậu thành hàng tại rạn san hô này hôm 7/3/2021. Trong một thông báo, lực lượng đặc nhiệm cho biết : "Bất chấp thời tiết thuận lợi vào thời điểm đó, tàu thuyền Trung Quốc tập trung ở rạn san hô đó không tiến hành bất kỳ hoạt động đánh cá thực sự nào và bật toàn bộ hệ thống đèn trắng suốt đêm". Thông báo cũng cho rằng sự hiện diện của lực lượng tàu thuyền này là "một mối quan ngại vì hoạt động đánh bắt cá quá mức và hủy hoại môi trường biển, cũng như có thể gây ra những rủi ro đối với hoạt động đi lại an toàn trên biển". Lực lượng đặc nhiệm thề sẽ tiếp tục thực hiện các sáng kiến một cách chủ động và mang tính ôn hòa "để bảo vệ môi trường, an ninh lượng thực và tự do hàng hải" ở Biển Đông. 

Hình ảnh chụp những tàu dân quân biển của Trung Quốc ở đá Ba Đầu hôm 7/3/2021. Photo : Lực lượng Phản ứng nhanh của Chính phủ Philippines

Rạn san hô có tên là Đá Ba Đầu nói trên thuộc Bãi ngầm Union, nằm cách tỉnh Palawan, phía Tây Philippines, khoảng 175 hải lý (324km) về phía Tây. Theo quan điểm của Manila, rạn san hô này, vốn thuộc quần đảo Trường Sa (Việt Nam cũng khẳng định chủ quyền ở đây), nằm trong phạm vi vùng đặc quyền kinh tế của Philippines. TQ thường sử dụng các tầu đánh cá như các tầu quân sự trong hoạt động lấn chiếm biển đảo tại quần đảo Trường Sa.

Trong một tuyên bố chính thức được đưa ra hôm 22/3, Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila cho biết họ đã ghi nhận những tuyên bố của Philippines về vấn đề này, nhưng cho rằng việc triển khai 220 tàu gần Bãi Ba đầu là một "hoạt động bình thường" của tàu cá Trung Quốc. 

Đây là hành động đe dọa mới nhất của Trung Quốc đối với Philippines. Mặc dù, kể từ khi lên nắm quyền, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã theo đuổi chính sách "làm thân" với Bắc Kinh. Ông Duterte đã không phản đối các hành động hung hăng của Trung Quốc, cũng không yêu cầu Bắc Kinh tuân thủ phán quyết của tòa trọng tài năm 2016. Thay vào đó, ông Duterte đã cậy nhờ Bắc Kinh hỗ trợ các khoản đầu tư và tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng của Manila. Hiện Bắc Kinh đã tặng và cam kết cung cấp thêm vaccine Covid-19 cho Manila. Ngoài ra, Duterte còn cố gắng thúc đẩy khai thác chung với Trung Quốc tại khu vực Biển Đông.

Liệu sự kiện Scarborough năm 2012 có tái diễn ?

Năm 2012 đã xảy ra sự kiện Trung Quốc đã sử dụng chiến thuật "cải bắp" để giành quyền kiểm soát trên thực tế Bãi cạn Scarborough từ tay của quân đội Philippines. Chiến thuật "cải bắp" được một viên tướng Trung Quốc "khoe khoang", đó là sử dụng nhiều lớp tàu khác nhau, trong đó bao gồm : đầu tiên cho tầu cá xâm nhập (Thực chất là các tàu dân quân biển giả dạng tàu cá), vòng thứ 2 là các tàu Hải giám, Ngư chính tuần tra, giám sát, hộ tống, vòng thứ 3 là các tàu hải quân Trung Quốc. Bằng cách này, các tàu của Philippines vốn ít về số lượng và không đủ uy lực nên sẽ không thể vượt qua các lớp tàu này để tiếp cận Scarborough. Và như vậy, trên thực tế, quyền kiểm soát Bãi cạn này đã chuyển sang các tàu của Trung Quốc. Thậm chí, tướng Trương Triệu Trung của Trung Quốc còn khẳng định chiến lược này có thể được áp dụng ở các nơi khác mà không cần phải sử đụng đến chiến tranh, và chỉ cần "thời điểm thích hợp để áp dụng" mà thôi.

Hình vệ tinh chụp bãi cạn Scarborough Shoal. Photo : AMTI

Ông Trương nói thêm : "Đối với những hòn đảo nhỏ, chỉ có vài binh lính của các nước đóng quân trên đó, không có thức ăn, thậm chí là nước uống. Nếu chúng ta thực hiện chiến lược cải bắp, họ sẽ không thể gửi được thực phẩm và nước uống lên các đảo. Nếu không được cung cấp thực phẩm trong một đến hai tuần, các binh sỹ sẽ tự rời khỏi đảo. Một khi rời đi, họ sẽ không bao giờ có thể trở lại".

Với số lượng tàu cá đột biến kéo đến bao vây Đá Ba Đầu đông như vậy, rất có khả năng Trung Quốc sẽ áp dụng chiến thuật "Bắp cải" để giành quyền kiểm soát thực tế khu vực này.

Nguy cơ đối với Việt Nam

Việt Nam cũng là quốc gia tuyên bố chủ quyền với toàn bộ quần đảo Trường Sa, trong đó có Đá Ba Đầu. Việc Trung Quốc triển khai số lượng tàu dân quân biển (viết tắt tiếng Anh là PAFMM) giả dạng tàu cá như vậy tại khu vực này tạo ra đe dọa đối với các lợi ích của Việt Nam ở đây.

Các tàu dân quân biển Trung Quốc như vậy sẽ sẵn sàng được kêu gọi tham gia vào bất kỳ hoạt động nào do Trung Quốc tiến hành, sử dụng các vị trí chiến lược để nhanh chóng tiếp cận bất kỳ ngóc ngách nào của Biển Đông. Trong lịch sử, PAFMM đã đóng vai trò quan trọng trong nhiều hoạt động hàng hải, từ giám sát đến can thiệp các tàu Hải quân Hoa Kỳ qua lại cho đến các cuộc đụng độ bạo lực với phía Việt Nam. Việc đóng quân của các tàu này trên quần đảo Trường Sa phục vụ cho việc triển khai các lực lượng phụ trợ hoặc lực lượng dự bị có thể được thực hiện để khẳng định hoặc thực thi sự kiểm soát của Trung Quốc ở Biển Đông. Số lượng lớn các tàu PAFMM có thể dễ dàng cản trở hoặc ngăn chặn các tàu hải quân của các quốc gia khác trước khi chúng đạt được các mục tiêu tại các khu vực hoạt động.

Nếu Đá Ba Đầu bị mất vào tay Trung Quốc, và Trung Quốc có thể bồi lấp và quân sự hoá đá này, thì đây sẽ là một sự leo thang đáng kể và đáng lo ngại cho các quốc gia tranh chấp trên Biển Đông, đặc biệt là Việt Nam. Bởi vì Bãi ngầm Union nằm ngay khu vực trung tâm của tam giác chiến lược được hình thành bởi các căn cứ không quân và hải quân của Trung Quốc trên Đá Chữ Thập, Subi và Đá Vành Khăn. Ngoài ra, các căn cứ quân sự trên Gạc Ma, đá Gaven và đá Kennan mà Trung Quốc đang kiểm soát cũng đã vận hành các phương tiện giám sát tầm xa và chứa các thiết bị liên lạc.

Việc Trung Quốc củng cố quyền kiểm soát Đá Ba Đầu có thể làm suy yếu khả năng kiểm soát của Việt Nam đối với khu vực này. Hiện tại, Việt Nam đang kiểm soát 3 thực thể ở đây, đó là Đảo Sinh Tồn, Cô lin và Len đao. Cả ba thực thể này đều có thể bị đe dọa trực tiếp bởi sự gia tăng hiện diện và hoạt động của Trung Quốc tại Bãi Union. Việc bố trí một lực lượng PAFMM lớn tại đây là một mối đe dọa lớn đối với Việt Nam, đặc biệt khi xét đến việc Trung Quốc trước đây đã đe dọa tấn công Việt Nam bằng vũ lực khi yêu cầu chấm dứt các hoạt động thăm dò dầu khí của Việt Nam tại các lô 136.3 và 07.3.

Cho đến nay, mặc dù phía Philippines đã lên tiếng mạnh mẽ, thế nhưng vẫn chưa thấy phản ứng từ phía Việt Nam. Thậm chí ngay cả Người phát ngôn Bộ Ngoại giao cũng chưa thấy lên tiếng, cho dù thường sự lên tiếng của Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam thường rất chung chung và không ám chỉ rõ ràng điều gì.

Lê Thư

Nguồn : RFA, 23/03/2021

Mục tiêu hàng đầu của Trung Quốc : Biến Biển Đông thành ao nhà

Mục tiêu số 1 của Trung Quốc là biến Biển Đông thành ao nhà mình, đẩy người Mỹ ra bên ngoài. Rất có thể những sự cố trên biển sẽ thường xuyên diễn ra. Hải quân Hoa Kỳ luôn chiếm thượng phong, Bắc Kinh đang dần thu ngắn khoảng cách, nhưng dù đầu tư rất nhiều vào các tàu sân bay, quân Trung Quốc không có được những kinh nghiệm nhiều thập niên như quân đội Mỹ.

Người dân Việt Nam biểu tình trước đại sứ quán Trung Quốc ở Hà Nội ngày 09/12/2007 phản đối Bắc Kinh chiếm Hoàng Sa và quân sự hóa Trường Sa trên Biển Đông.  Associated Press - Chitose Suzuki

Libération ghi nhận"Tập Cận Bình đặt Trung Quốc vào tư thế chiến đấu". Trong kỳ họp Quốc hội, chủ tịch Trung Quốc vừa tự ca ngợi thành tích chống Covid và xóa đói giảm nghèo, vừa nhấn mạnh đến "răn đe chiến lược" và sáng tạo về quân sự, như để thách thức Washington và "phương Tây đang suy tàn".

Tập Cận Bình đòi hỏi quân đội Trung Quốc sẵn sàng chiến đấu

Tập Cận Bình đòi hỏi quân đội phải "sẵn sàng trong mọi lúc để đáp trả nhiều tình huống phức tạp và khó khăn". Chủ tịch Quân ủy Trung ương nhấn mạnh đến "răn đe chiến lược ở cấp cao" và tăng cường sáng tạo công nghệ trong lãnh vực quân sự, hiện đại hóa để quân đội Trung Quốc được xếp trong những hàng đầu trên thế giới từ nay đến 2050. Ngân sách quốc phòng được tăng 6,8% trong năm 2021, đạt 260 tỉ đô la ; cộng vào đó là những chi tiêu cho nghiên cứu tăng 7% mỗi năm trong kế hoạch 5 năm.

Những xung đột với láng giềng của Trung Quốc là không thể đếm xuể, từ cao nguyên Himalaya cho đến Biển Đông, Đài Loan, tuy nhiên Mỹ vẫn bị coi là "mối đe dọa lớn nhất cho sự phát triển và an ninh của Trung Quốc". Nhà Trắng xác nhận đang thảo luận về đối thoại cấp cao ở Alaska, một địa điểm trung lập đối với Trung Quốc, nhưng tuần này lý thuyết thống trị là "sự trỗi dậy của phương Đông và một phương Tây đang suy tàn".

Tổng bí thư Đảng cộng sản Trung Quốc loan báo đã chấm dứt tình trạng cực nghèo, mà theo ông là một "phép lạ", tuy Trung Quốc định nghĩa người nghèo là có thu nhập dưới 2,3 đô la/ngày, trong khi Ngân hàng Thế giới quy định ngưỡng 5,5 đô la/ngày đối với các nước trung bình. Với "thành công" này, ông Tập đang xây dựng quyền lực cá nhân tương đương với Mao, chuẩn bị một nhiệm kỳ thứ ba và có thể trọn đời.

Mục tiêu số 1 của Bắc Kinh : Biến Biển Đông thành ao nhà Trung Quốc

Trả lời phỏng vấn của Libération, chuyên gia Thomas Gomart, giám đốc Viện Quan hệ Quốc tế Pháp (IFRI), điểm qua những mục tiêu quân sự của Trung Quốc với nhận định "Bắc Kinh thường xuyên trắc nghiệm ý định của Mỹ".

Theo ông Gomart, với ngân sách quân sự thứ nhì thế giới, chiến lược của Trung Quốc không chỉ nhằm tiến lên ngang hàng với Hoa Kỳ như Liên Xô thời trước, mà vượt qua trong một số lãnh vực, trước hết là hải quân.

Mục tiêu số 1 là biến Biển Đông thành ao nhà của Trung Quốc và đẩy người Mỹ ra ngoài. Mục tiêu số 2 là lệ thuộc càng ít càng tốt đối với các eo biển quan trọng, đặc biệt là Malacca. Để đạt được, Bắc Kinh tăng cường sự hiện diện ngoài khơi xa và tại những điểm chiến lược có thể trở thành căn cứ quân sự như ở Djibouti. Đầu tư thứ ba là vào chiến tranh mạng, và người ta cũng đặt câu hỏi về kho vũ khí nguyên tử của Trung Quốc. Như vậy quan niệm Trung Quốc về xung đột không đơn thuần là quân sự, mà kết hợp với dân sự, trên internet, v.v…

Bắc Kinh thường xuyên trắc nghiệm ý định của Mỹ

Hồi năm 1995, cuộc khủng hoảng eo biển Đài Loan đã chứng tỏ sự ưu việt của Mỹ, nhưng tương quan lực lượng nay đang dần nghiêng về phía Trung Quốc. Bắc Kinh hiện có hai hàng không mẫu hạm tại Biển Đông, nơi những đảo san hô bị quân sự hóa khiến việc triển khai quân của Mỹ trở nên phức tạp hơn. Từ nhiều năm qua, Trung Quốc luôn cố áp đặt ý tưởng sự hiện diện của Hải quân phương Tây trên Biển Đông là một sự bất bình thường.

Rất có thể những sự cố trên biển sẽ thường xuyên diễn ra, vì Bắc Kinh cố tình không muốn đây là vùng biển bình thường đối với Hải quân các nước khác. Hoa Kỳ luôn chiếm thế thượng phong về Hải quân. Bắc Kinh đang dần thu ngắn khoảng cách, nhưng dù đầu tư rất nhiều vào các tàu sân bay, quân Trung Quốc không có được những kinh nghiệm như quân đội Mỹ với nhiều thập niên tham gia những chiến dịch phức tạp.

Trả lời câu hỏi Trung Quốc đã thành công khi đàn áp Hồng Kông mà quốc tế chỉ phản đối một cách chừng mực, liệu sẽ dấn lên xâm lược một đất nước dân chủ và độc lập là Đài Loan hay không, chuyên gia Thomas Gormart nhận xét, Bắc Kinh thường xuyên tìm cách thử phản ứng của Mỹ. Đài Loan là "lằn ranh đỏ" với Trung Quốc, một vấn đề sống còn mà Bắc Kinh sẵn sàng chiến đấu, nhưng không có cùng tầm quan trọng đối với Washington.

Biển Đông : Châu Âu cũng liên quan

Gần đây các quan chức Trung Quốc thường nhắc đến "chiếc bẫy Thucydides", nhằm nói rằng Hoa Kỳ là phía tấn công nếu Mỹ đến giúp Đài Loan, nơi nhiều người Hồng Kông đang tị nạn. Tập Cận Bình nhiều lần bày tỏ ý định giải quyết trường hợp Đài Loan, phải chăng kỷ niệm 100 thành lập Đảng cộng sản sẽ là thời điểm ? Đó sẽ là một chiến lược kiên nhẫn hay cú sốc ? Điều chưa thể biết là Mỹ sẽ đáp trả như thế nào.

Hàn Quốc luôn là đồng minh quan trọng của Mỹ, Nhật Bản đang xây dựng một Hải quân có năng lực chiến đấu thực chất. Philipppines thì đang xích lại gần Trung Quốc, còn những nước như Singapore muốn đứng ngoài. Trong lúc Bắc Kinh chẳng có bạn bè nào, Hoa Kỳ có hẳn một hệ thống đồng minh và có khả năng lay chuyển.

Chẳng hạn mới đây Mỹ muốn đưa vấn đề Trung Quốc vào chương trình nghị sự của NATO. Trên lý thuyết, Minh ước Bắc Đại Tây Dương không liên quan đến Bắc Kinh, nhưng sự hiện diện ngày càng lớn của Trung Quốc tại Châu Âu và Địa Trung Hải, dù không trực tiếp về quân sự, khiến NATO không thể không chú ý. Với nghĩa này, Châu Âu cũng trực tiếp liên quan đến những gì diễn ra trên Biển Đông.

Luân Đôn-Bắc Kinh, từ kỷ nguyên vàng đến nguội lạnh 

Cũng về Trung Quốc, Le Mondeđề cập đến "Luân Đôn-Bắc Kinh, từ kỷ nguyên vàng đến nguội lạnh". Sau khi Trung Quốc bóp nghẹt tự do của Hồng Kông, chính phủ của ông Boris Johnson đã có thái độ cứng rắn hơn, trong khi phe bảo thủ của ông trước đây cố gắng xích gần lại với Bắc Kinh.

Tờ báo nhắc lại thời điểm 22/10/2015, khi màn đêm vừa buông xuống, David Cameron cùng với Tập Cận Bình cùng đối ẩm ở Plough, một quán rượu ở làng Cadsden, gần nhà nghỉ vùng quê của thủ tướng Anh. Chủ tịch Trung Quốc trong chuyến công du bốn ngày được đón tiếp như thượng khách. Anh quốc là nước G7 đầu tiên tham gia Ngân hàng Đầu tư Cơ sở Hạ tầng Châu Á (AIIB), tập đoàn Trung Quốc CGN cam kết tài trợ cho dự án nhà máy điện nguyên tử Hinkley Point, và các trường đại học Anh mở rộng cửa cho hàng mấy chục ngàn sinh viên từ Hoa lục.

Sáu năm sau, Downing Street từ bỏ hẳn "kỷ nguyên vàng", đổi lấy mối quan hệ thuộc loại căng thẳng nhất trong số các quốc gia dân chủ Châu Âu với Bắc Kinh. Luân Đôn hôm 09/03 tuyên bố theo dõi chặt chẽ kết luận của Quốc hội Trung Quốc về việc sửa đổi thể thức bầu cử ở Hồng Kông. Dù rất nghiêm ngặt về nhập cư, chính quyền Johnson vào giữa năm 2020 tỏ ra hào hiệp với hàng trăm ngàn công dân Hồng Kông và đến cuối năm đã cấm sử dụng vật liệu của Hoa Vi (Huawei) trong mạng lưới 5G. Đến đầu năm nay quan hệ đôi bên lại càng tệ hại hơn : ngoại trưởng Dominic Raab hứa sẽ trừng phạt các công ty Anh liên quan đến lao động cưỡng bức ở Tân Cương, và cấm kênh truyền hình nhà nước Trung Quốc CGTN hoạt động. Gần đây nhất đại sứ Anh Caroline Wilson đăng bài bênh vực công việc của các nhà báo ngoại quốc tại Anh, kể cả khi họ chỉ trích Bắc Kinh.

Quan hệ Anh-Trung sẽ đi đến đâu ?

Làm thế nào giải thích sự đảo ngược này ? Sophia Gaston, giám đốc British Foreign Policy Group nhận định, quan điểm của chính phủ Cameron vào 2014-2015 khá lỗi thời, lúc đó Úc và Hoa Kỳ đã bắt đầu xem xét lại mối quan hệ, do Bắc Kinh ngày càng hiếu chiến trên ở Ấn Độ-Thái Bình Dương và gia tăng giám sát người dân. Bà Theresa May, bộ trưởng Nội vụ thời đó, đã đặt vấn đề về đầu tư Trung Quốc vào nhà máy điện nguyên tử.

Bàn tay sắt của Bắc Kinh với Hồng Kông đã khiến Boris Johnson phải cứng rắn. Người Anh vẫn rất gắn bó với cựu thuộc địa này, và họ cảm thấy có trách nhiệm với vùng đất trao trả cho Trung Quốc năm 1997. Quan sát những thành công tương đối trong 20 năm, rồi chứng kiến sự đàn áp mà không làm gì được, nên Luân Đôn đã mở rộng cửa cho người Hồng Kông tị nạn. Ngoại trừ vụ cấm BBC mới đây, cho đến nay, Đảng cộng sản Trung Quốc chỉ sử dụng võ mồm. Liệu Anh sẽ còn đi đến đâu với đối tác thương mại đứng hàng thứ ba ?

Đối với đa số chuyên gia, quan hệ Anh-Trung khó thể ổn định. Luân Đôn tìm kiếm một sự thăng bằng, nhưng việc này rất khó, vì Bắc Kinh tuyên bố rõ là sẽ thẳng tay trả đũa mọi xung đột ngoại giao. Anh quá nhỏ để Bắc Kinh vị nể, nhưng đủ lớn để gây rắc rối cho các quan chức Trung Quốc. Nhà Trung Quốc học Kerry Brown cho rằng chiến lược của Bắc Kinh không phải là trừng phạt mà là không đầu tư ở mức Luân Đôn mong muốn.

Harry & Meghan, "thương hiệu" 1 tỉ đô la

Về sự kiện ồn ào liên quan đến Hoàng gia Anh mới đây, Le Figarophân tích "Harry và Meghan, một thương hiệu trị giá 1 tỉ đô la". Tuy cặp vợ chồng không nhận đồng nào, số tiền từ 7 đến 9 triệu đô la của đài CBS được trả cho nhà báo nổi tiếng Oprah Winfrey, nhưng đây là cơ hội bằng vàng để quảng bá cho Archewell, công ty do họ thành lập năm 2020 tại Bervely Hills và hy vọng nhanh chóng biến nó thành cỗ máy in tiền.

Có trên 17 triệu khán giả Mỹ theo dõi cuộc phỏng vấn – bằng số khán giả của giải Emmy và Quả Cầu Vàng cộng lại. Tại Anh, chương trình thu hút 11 triệu người hiếu kỳ, và ở Pháp là 1,5 triệu. Chương trình được bán cho 70 lãnh thổ để phổ biến trên thế giới. Người phỏng vấn Winfrey là bạn bè từng dự đám cưới của Harry và Meghan, và nay là hàng xóm ở khu nhà sang trọng Montecito gần Santa Barbara ở California. Riêng "home sweet home" này của vợ chồng hoàng tử đã có giá 14,5 triệu đô la, rộng 1.300 mét vuông với hồ bơi, vườn hồng, gian phòng chứa áo lông, 15 phòng tắm…

Họ bắt đầu xây dựng đế quốc truyền thông với cơ quan Harry Walker, vốn là đại diện của những tên tuổi như Obama, Bill Clinton hay Oprah Winfrey. Harry và Meghan còn ký hợp đồng trên 100 triệu đô la với Netflix. Bắt chước chiến lược quảng bá của Obama, nhưng thù lao tham dự hội nghị của họ tối thiểu là 1 triệu đô la so với cựu tổng thống Mỹ "chỉ" 400.000 đô la, và Netflix chỉ trả cho Obama "có" 50 triệu đô. Theo Le Figaro, sở dĩ cao giá là vì câu chuyện "thần tiên" của họ thu hút, và khán giả thường xúc động trước các "nạn nhân", vai mà Meghan muốn đóng.

Điện nguyên tử : Giữ hay không giữ ?

Nhân kỷ niệm 10 năm tai nạn nguyên tử Fukushima, các báo ra hôm nay 11/03/2021 đều dành nhiều bài vở cho chủ đề này. Trang bìa của Libération đăng hình khu vực thảm họa, chạy tựa "Mười năm sau Fukushima, nguyên tử buồn thảm", Les Echosdành trang nhất cho ngôi làng cũ kỹ nước Nhật với tựa lớn "Fukushima, thời gian ngưng đọng", cònLe Figaronhận xét "Mười năm sau Fukushima, điện nguyên tử vẫn không thể thiếu được".

Có nên xóa hẳn các nhà máy điện hạt nhân trên bản đồ thế giới ? Phe sinh thái chỉ mơ có thế, kể từ sau thảm họa Fukushima. Sự kiện xảy ra do sóng thần chứ không phải do lỗi của nhà máy điện Nhật, đánh dấu bước ngoặt trong cuộc chiến giữa chống và ủng hộ điện nguyên tử. Đức nhanh chóng muốn từ bỏ nguồn năng lượng này, tại Pháp tổng thống François Hollande hứa đóng cửa nhà máy Fessenheim để làm hài lòng đảng Xanh đã ủng hộ ông khi tranh cử.

Ám ảnh mang tính lý tưởng này không địch lại với thực tiễn. Năng lượng nguyên tử mà các tiêu chí an toàn đã được nâng cao chưa từng thấy, hầu như không thải khí CO2 ; còn Đức - chuyển sang dùng than đá và khí đốt - đang nằm trong số các nước gây ô nhiễm nhất Châu Âu. Pháp đang có ưu thế độc lập năng lượng nhờ sở hữu nhiều nhà máy điện nguyên tử, khi tự ý giảm đi sức mạnh của mình, thì lợi ích quốc gia ở đâu ? Năng lượng tái tạo thì khó thể sản xuất và dự trữ đủ cho nhu cầu. Tờ báo cánh hữu đặt câu hỏi, phải chăng tình trạng như Texas – vừa rồi hết sức lao đao vì cúp điện, hay California – phải trả hóa đơn tiền điện cao ngất, là mô hình muốn áp dụng cho dân Pháp ?

Thụy My

Trung Quốc tập trận đổ bộ chiếm đảo ở quần đảo Hoàng Sa

RFA, 06/03/2021

Trung Quốc công bố đoạn phim ghi lại cuộc tập trận đổ bộ chiếm đảo của quân đội nước này, vài ngày sau các hoạt động của Mỹ ở khu vực và cuộc tập trận của Hải cảnh Đài Loan, mô phỏng một cuộc tấn công của Hoa lục vào các bãi đá ngầm của họ.

Đoạn phim từ đài CCTV về cuộc tập trận đổ bộ chiếm đảo cho thấy một số tàu đổ bộ đệm khí Type 726 "Ngựa hoang" đang rời tàu đổ bộ Type 071 và lao vào một bãi biển - Ảnh Naval News

Tờ Hoàn Cầu Thời Báo của Trung Quốc hôm 3/3 cho hay, cuộc tập trận ở vùng biển cách xa Hoa lục nhưng không cho biết rõ địa điểm, tuy nhiên tờ South China Morning Post của Hồng Kông ngày 4/3 lại cho hay địa điểm diễn ra cuộc tập trận là đảo Tri Tôn, thuộc quần đảo Hoàng Sa mà Trung Quốc chiếm đóng từ năm 1974.

Cuộc tập trận chung của Trung Quốc có hải quân, lục quân, thủy quân lục chiến và không quân cùng tham gia.

Đoạn phim từ đài CCTV cho thấy một số tàu đổ bộ đệm khí Type 726 "Ngựa hoang" đang rời tàu đổ bộ Type 071 và lao vào một bãi biển, mỗi tàu có một xe tăng chiến đấu chủ lực Type 96A và thủy quân lục chiến được vũ trang đầy đủ trên tàu.

Một tàu khu trục tên lửa dẫn đường Type 052D, một tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường Type 054A và một tàu hỗ trợ bảo vệ bờ biển, trong khi một máy bay chiến đấu Su/30MKK và một máy bay ném bom H-6K canh gác trên không.

Trong kịch bản cho cuộc tập trận tấn công, hải quân Trung Quốc đổ bộ từ tàu và trực thăng, sau đó vấp phải hỏa lực phản công mạnh trước khi đội xe tăng của lục quân cho xe tiến lên và phá hủy các công sự của đối phương.

Đoạn phim được phát sóng sau khi có tin quân đội Trung Quốc bắt đầu cuộc tập trận quân sự kéo dài một tháng ở Biển Đông vào hôm 1/3, cùng lúc Hoa Kỳ tăng cường các hoạt động do thám.

Theo tổ chức Sáng kiến Thăm dò tình hình chiến lược ở Biển Đông (SCSPI) thuộc đại học Bắc Kinh, Hoa Kỳ đã điều các máy bay bao gồm một trinh sát cơ không người lái MQ-4C, một trinh sát cơ EP/3E, một trinh sát cơ chiến lược RC-135U đến Biển Đông vào 3 ngày cuối tháng 2.

Tàu trinh sát tàu ngầm USNS Impeccable của Mỹ ngày 26/2 di chuyển xung quanh quần đảo Hoàng Sa, cũng theo SCSPI.

Việt Nam và Đài Loan đồng tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa mà chính Trung Quốc dùng vũ lực cưỡng chiếm từ tay của Việt Nam Cộng Hòa trong cuộc hải chiến ngày 19/1/1974.

Các tàu chiến của Hải quân Hoa Kỳ thường xuyên tiến hành các hoạt động "tự do hàng hải" trong khu vực, gần đây nhất là vào tháng trước.

Bộ Ngoại giao Việt Nam cho đến nay chưa lên tiếng đối với động thái mới nhất của Bắc Kinh ở Biển Đông.

Nguồn : RFA, 06/03/2021

********************

Trung Quốc độc chiếm Biển Đông

RFA, 03/03/2021

Trung Quốc trong các năm gần đây liên tục điều các tàu chấp pháp, dân quân biển vào các vùng đặc quyền kinh tế của các nước láng giềng bao gồm Việt Nam, quẫy nhiễu hoạt động khai thác dầu khí của các quốc gia này.

Trung Quốc muốn độc chiếm Biển Đông – Tranh biếm họa Paresh

Vào tháng 7/2019, Việt Nam đã yêu cầu công ty Repsol của Tây Ban Nha ngừng khoan thăm dò dầu khí tại lô 136-03 ngoài khơi phía đông nam của Việt Nam trước sức ép của Trung Quốc

Vào tháng 3/2018, công ty PetroVietnam yêu cầu công ty Repsol của Tây Ban Nha ngưng dự án khai thác dầu ở lô 07/03 thuộc mỏ Cá Rồng Đỏ, ngoài khơi Vũng Tàu của Việt Nam do sức ép từ Bắc Kinh.

Trong năm 2019 và 2020, Trung Quốc cũng liên tục điều tàu hải cảnh và tàu khảo sát vào vùng biển của Việt Nam, đặc biệt là ở khu vực Bãi Tư Chính, ngăn cản việc khai thác dầu của công ty liên doanh giữa Việt Nam và công Rosneft của Nga ở lô 06-1. 

Vào giữa năm 2020, Việt Nam đã phải huỷ bỏ hợp đồng thuê giàn khoan Noble Clyde Boudreaux dự kiến sẽ hoạt động ở lô 06-1 do sức ép từ Trung Quốc.

Ngày 1/2, Luật Cảnh sát biển của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (gọi tắt là Luật Hải cảnh mới) chính thức có hiệu lực, trong đó quy định thẩm quyền cho phép sử dụng vũ khí đối với lực lượng Hải cảnh Trung Quốc.

Điều này thu hút sự chú ý của giới truyền thông thế giới.

Tổng bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình đón Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, chiều 12/1/2019.

Nội dung cụ thể quy định trong Điều 22 Luật Hải cảnh mới viết : "Khi chủ quyền quốc gia, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Trung Quốc bị các cá nhân và tổ chức nước ngoài xâm phạm phi pháp hoặc khi đối diện với mối nguy cấp bách bị xâm phạm phi pháp, theo luật này và các luật liên quan khác, lực lượng Hải cảnh có quyền áp dụng tất cả biện pháp cần thiết, bao gồm cả sử dụng vũ khí, để chặn đứng hành vi xâm phạm và loại trừ mối nguy".

Như vậy, tàu tuần tra của lực lượng Hải cảnh Trung Quốc có thể sử dụng vũ khí nhằm vào các tàu nước ngoài (tàu ngầm của Mỹ hoặc tàu tuần tra của của Lực lượng Bảo vệ bờ biển Nhật Bản).

Điều này dẫn đến lo ngại về khả năng phát sinh xung đột vũ trang trên biển.

Việc lực lượng Hải cảnh Trung Quốc có thể sử dụng vũ khí tại "vùng biển thuộc quyền tài phán của Trung Quốc" có thể xem là tương ứng với tiêu chuẩn sử dụng vũ khí của thế giới.

Tuy nhiên, các điều khoản liên quan của Luật này lại không xác định rõ đâu là khu vực thuộc "quyền tài phán của Trung Quốc", đây chính là sự vi phạm luật pháp quốc tế.

Dựa trên các tuyên bố của Trung Quốc thì ta có thể thấy rằng Bắc Kinh tuyên bố quyền tài phán đối với 3 triệu km vuông không gian biển, thường được gọi là "lãnh thổ quốc gia xanh" của Trung Quốc.

Khu vực này bao gồm Vịnh Bột Hải ; một phần lớn của Hoàng Hải ; Biển Hoa Đông đến tận vùng biển phía Đông của Vùng lõm Okinawa, bao gồm các vùng biển xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư đang tranh chấp với Nhật Bản ; và tất cả các vùng nước trong "Đường 9 đoạn" ở Biển Đông.

Theo tính toán riêng của Bắc Kinh, "hơn một nửa" không gian này đang bị các nước khác tranh chấp.

Dựa trên các điều khoản của luật Hải cảnh mới của Trung Quốc, chúng ta sẽ dự đoán được điều gì ?

Ở Biển Đông, bất kỳ tàu đánh cá, khảo sát hoặc nghiên cứu nào của nước ngoài bị phát hiện hoạt động ở bất kỳ đâu trong "Đường 9 đoạn", cảnh sát biển Trung Quốc sẽ được phép lên tàu và kiểm tra (Điều 18). Nếu từ chối tuân thủ, nhân viên vũ trang sẽ lên tàu để buộc họ phải làm vậy (Điều 47).

Cảnh sát biển Trung Quốc sẽ cử các đơn vị tháo dỡ các công trình trên mọi địa hình đất do Việt Nam, Philippines và Malaysia đang kiểm soát ở Quần đảo Trường Sa (Điều 20).

Ở Biển Hoa Đông, lực lượng cảnh sát biển sẽ đi đến quần đảo Senkaku/Điếu Ngư và "trục xuất" mọi tàu Nhật Bản mà họ bắt gặp (Điều 17).

Ở Hoàng Hải, Biển Hoa Đông và Biển Đông, lực lượng cảnh sát biển sẽ truy đuổi các tàu do thám của Hải quân Mỹ như USNS Impeccable và các tàu khảo sát thủy văn như USNS Bowditch vì tiến hành các hoạt động "bất hợp pháp" trong vùng đặc quyền kinh tế của Trung Quốc (Điều 21) .

Trung Quốc hứa hẹn với Philippines

Nhiều quốc gia đã tỏ ý lo ngại trước động thái này của Trung Quốc. Ngoại trưởng Philippines đã từng tuyên bố "đây là hành động đe doạ chiến tranh" của Bắc Kinh. Thế nhưng, Đại sứ Philippines tại Trung Quốc Jose Santiago L. Sta. Romana mới đây cho biết phía Trung Quốc khẳng định rằng, luật Hải cảnh mới sẽ không áp dụng với Philippines.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte tại Trung Quốc, ngày 29/8/2019.

Liệu có thể tin được những lời hứa như vậy của Trung Quốc ?

Nhiều chuyên gia trên thế giới đã tỏ ý nghi ngờ về những lời hứa hẹn của Trung Quốc đối với thế giới.

Khi Trung Quốc bắt đầu 3 ngày tập trận ở vịnh Bắc Bộ trên Biển Đông hồi tháng 1/2021, một số nhà quan sát dự đoán rằng Bắc Kinh đang "thử" phản ứng của chính quyền Biden.

Cùng với hoạt động tập trận, Bắc Kinh đưa ra những lời lẽ cứng rắn, ví dụ như tuyên bố của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân rằng "tập trận là biện pháp cần thiết để kiên quyết bảo vệ chủ quyền và an ninh quốc gia".

Ngay cả trong bối cảnh đó, quan điểm chính thức của Trung Quốc vẫn là "cam kết thực hiện giải pháp hòa bình" trong vấn đề Biển Đông.

Những lời lẽ mà Trung Quốc sử dụng ở những thời điểm khác nhau tạo ra một sự tương phản đáng chú ý.

Ví dụ, tháng 7/2020, Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định "Trung Quốc không tìm cách trở thành cường quốc biển" và nước này "đối xử bình đẳng với các nước láng giềng và thực hiện kiềm chế tối đa".

Vậy nên hiểu những thông điệp hỗn độn này của Bắc Kinh như thế nào ? Hầu hết các chuyên gia về Trung Quốc cho rằng những phát ngôn đó thể hiện ý định của Trung Quốc, hoặc ít nhất là mong muốn của nước này. Tuy nhiên, tuyên bố nào thể hiện đúng quan điểm của Trung Quốc ?

Các chuyên gia cần đánh giá nội dung và tính đặc thù trong các tuyên bố của Trung Quốc, bên cạnh lập trường của "tác giả" tuyên bố đó hoặc người phát ngôn có liên quan.

Các bài phát biểu của giới chức Trung Quốc về Biển Đông có thể được chia thành "những bài mang tính hợp tác" và "những bài mang tính cạnh tranh" trên Biển Đông. Chủ điểm hợp tác có 2 danh mục : "hợp tác" và "giải pháp chính trị".

Chủ điểm cạnh tranh có 5 danh mục : chủ quyền, quân sự, tự do, căng thẳng và các nước ngoài khu vực/Mỹ.

Xem xét tất cả các bài phát biểu công khai của các ủy viên Bộ Chính trị Đảng cộng sản Trung Quốc từ khóa 2013 đến 2018 có thể thấy đặc điểm rõ nét trong thời kỳ này là : Trong các tuyên bố công khai về Biển Đông, các nhà lãnh đạo Trung Quốc sử dụng nhiều diễn ngôn mang tính hợp tác nhiều hơn so với diễn ngôn cạnh tranh.

Đây có thể là tín hiệu tích cực cho ổn định khu vực khi Bắc Kinh có vẻ mong muốn sẵn sàng thỏa hiệp với các bên tranh chấp khác.

Tuy nhiên, một trong những nguyên tắc diễn giải ý từ phát ngôn là không phải tất cả các tuyên bố của lãnh đạo đều có trọng lượng như nhau vì cần phải xem xét quyền lực cá nhân, trách nhiệm giải trình và uy tín về tính trung thực.

Điều này có nghĩa là những tuyên bố của Tập Cận Bình (được xem là có "nhiều quyền lực hơn và có thẩm quyền cá nhân hơn bất kỳ nhà lãnh đạo nào thời hậu Mao") sẽ đứng hàng đầu.

Tin xấu là trong số những tuyên bố mang tính cạnh tranh, các tuyên bố của Tập Cận Bình chiếm 42,7% dù ông chỉ là một trong 39 nhà lãnh đạo trong giai đoạn này.

Có nhiều lý do không nên xem xét các tuyên bố mang tính hợp tác của Tập Cận Bình bởi ông có tiếng là thiếu trung thực.

Tháng 9/2015, phát biểu tại Nhà Trắng, Tập Cận Bình hứa sẽ không "quân sự hóa" các đảo nhân tạo mà Trung Quốc đã và đang xây dựng ở Biển Đông.

Tập Cận Bình tuyên bố : "Các hoạt động xây dựng liên quan mà Trung Quốc đang thực hiện không nhằm mục tiêu hoặc tác động đến bất kỳ nước nào và Trung Quốc cũng không có ý định theo đuổi quân sự hóa".

Dù ngôn từ ở thời điểm đó được coi là "mới", nhưng cam kết vẫn chưa rõ ràng. Sau đó, Tập Cận Bình không hứa sẽ ngừng nạo vét, tôn tạo đảo hoặc các hoạt động trong khu vực và cũng không nói rõ "quân sự hóa" nghĩa là gì.

Tháng 5/2019, Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng Liên quân Mỹ khi đó là Joseph Dunford cho rằng Trung Quốc "rõ ràng… phớt lờ cam kết đó", minh chứng là "đường băng dài khoảng 3.000 km, cơ sở lưu trữ đạn dược, triển khai thường xuyên các khả năng phòng thủ tên lửa, năng lực hàng không…" trên các đảo.

Sự thật là, Trung Quốc đã quân sự hóa các đảo này để thiết lập quyền kiểm soát các đảo và vùng biển xung quanh.

Ngay cả đối với Philippines, năm 2016 khi Duterte sang thăm Trung Quốc, Tập Cận Bình hứa sẽ đầu tư và cho Philippines vay 24 tỉ USD. Tuy nhiên, thực tế thì số tiền đầu tư và cho Philippines vay rất ít ỏi so với lời hứa ban đầu.

Còn đối với Việt Nam thì sao ?

Trung Quốc cũng luôn đưa ra các lời hứa rất tốt đẹp với Việt Nam. Và thực tế, nhiều lần Việt Nam "nếm trái đắng" từ các lời hứa của lãnh đạo Trung Quốc.

Tàu cá Việt Nam bị tàu Trung Quốc đâm chìm

Năm 2011, khi mới đắc cử Tổng bí thư, ông Nguyễn Phú Trọng đã có chuyến sang thăm Trung Quốc và hai bên đã ký kết "Thoả thuận về các nguyên tắc cơ bản giải quyết tranh chấp trên biển". Hai bên còn thiết lập đường dây nóng để giải quyết các bất đồng trên biển.

Thế nhưng, năm 2014, khi Trung Quốc hạ đặt trái phép một giàn khoan khổng lồ vào ngay vùng EEZ của Việt Nam, các nỗ lực tiếp xúc ngoại giao của Việt Nam để giải quyết vấn đề này đều không thành công, đường dây nóng để giải quyết tranh chấp trên biển giữa hai bên bị "ngoài vùng phủ sóng", còn Thoả thuận về nguyên tắc cơ bản để giải quyết các tranh chấp trên biển chỉ coi như "tờ giấy lộn".

Mới đây, trong một bài viết đăng trên báo Quân đội nhân dân Việt Nam, Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam Hùng Ba viết rằng : "Trong thời gian tới, hai nước cần phát huy truyền thống hữu nghị tốt đẹp, tăng cường đoàn kết và hợp tác hơn nữa.

Việc không ngừng làm sâu sắc hơn quan hệ hữu nghị Trung Quốc – Việt Nam phù hợp với lợi ích căn bản của hai nước và nhân dân hai nước.

Hai bên cần tăng cường hợp tác cùng có lợi, đoàn kết phát triển, kiên trì theo đuổi chủ nghĩa đa phương và thương mại tự do, đẩy nhanh hợp tác kết nối giữa sáng kiến "Vành đai và Con đường" với chiến lược "Hai hành lang, một vành đai", thúc đẩy hợp tác thiết thực giai đoạn hậu Covid-19 và trên các lĩnh vực khác như : nông nghiệp công nghệ cao, thương mại điện tử, y tế công cộng….

Hai nước cần kiên trì đối thoại hiệp thương, duy trì ổn định khu vực.

Hòa bình, ổn định là tiền đề cho sự phát triển thịnh vượng. Là hai nước láng giềng, khó tránh khỏi những lúc bất đồng, hai bên cần nghiêm túc thực hiện nhận thức chung quan trọng của lãnh đạo hai Đảng, hai nước, giải quyết ổn thỏa bất đồng thông qua hiệp thương hữu nghị để duy trì đại cục phát triển và hợp tác hai nước".

Thiết nghĩ, liệu có ai tin vào những lời lẽ của kẻ mà thế giới gọi là "sói đội lốt cừu" này được không ?

Hoàng Trung (tổng hợp)

Nguồn : Thoibao.de, 28/02/2021