Trong phần thuyết trình với Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Chiến lược Úc (Australian Strategic Policy Institute) tại thủ đô Canberra vào thứ Hai 7/05/2018 vừa qua, tướng Robert B. Brown thuộc Quân lực Hoa Kỳ nhận định rằng mặc dầu giới lãnh đạo quân sự Trung Quốc vẫn còn tôn trọng chúng tôi (Hoa Kỳ), họ không còn sợ chúng tôi nữa [1].

Tập Cận Bình đang lãnh đạo nước Trung Hoa lục địa như một Hoàng đế của một thời xa xưa

Tướng Brown cho biết ông đã đi Trung Quốc nhiều lần năm ngoái, và trong một lần gặp các lãnh đạo quân sự hàng đầu của Quân đội Giải phóng Nhân dân, ông thấy cách cư xử của họ có gì khác mà phải một chặp lâu ông mới nhận ra. Đó là trước đây họ nể và sợ Hoa Kỳ, bây giờ họ chỉ còn nể chứ không sợ.

Tướng Brown cho rằng có một chút sợ là điều tốt. "Bạn cần có một chút sợ để biện pháp ngăn cản có thể hiệu quả".

Làm sao để Trung Quốc sợ Hoa Kỳ, hay có chút sợ nào đó đối với các quốc gia khác ?

Sự trổi dậy của Trung Quốc trong thời gian qua có lẽ là đề tài chính trị thế giới được bàn cãi và quan tâm nhiều nhất trên toàn cầu. Có người vẫn tin Trung Quốc sẽ trổi dậy trong hòa bình, sẽ chấp nhận trật tự thế giới tự do do Hoa Kỳ hình thành và lãnh đạo sau Thế Chiến Hai, và dù có lớn mạnh mấy đi nữa, họ sẽ không thể qua mặt Hoa Kỳ về kinh tế, quân sự và văn hóa (quyền lực mềm).

Có thật như vậy không ?

Về mặt văn hóa/văn minh thì Trung Quốc có lẽ sẽ không bao giờ qua mặt Hoa Kỳ bởi tiến trình lịch sử của họ, và các giá trị tự do và nhân phẩm, sẽ khó chinh phục được mấy ai trên thế giới hiện nay.

Về mặt kinh tế thì theo đà tăng trưởng hiện nay, Trung Quốc có thể qua mặt Hoa Kỳ trong vòng một thập niên rưỡi nữa, khoảng năm 2032 [2].

Về mặt quân sự thì sao ? Có lẽ còn lâu mới bắt kịp Hoa Kỳ. Nhưng khoảng cách đang rút ngắn dần. Khi tổng sản lượng của Trung Quốc càng tăng trưởng thì họ có nhiều khả năng hơn cho cuộc chạy đua siêu cường quốc. Chính sách quốc phòng Úc năm 2016 (The 2016 Australian Defence White Paper) nhận định rằng ngân sách quốc phòng của Hoa Kỳ và Trung Quốc sẽ ngang ngửa vào năm 2035 [3].

Hoa Kỳ nhận thức rất rõ khả năng và sức mạnh của mình, và biết rõ tư thế lãnh đạo của mình đang bị thách thức, do đó để tiếp tục lãnh đạo thế giới tự do thì chính Hoa Kỳ sẽ phải thay đổi. Tướng Brown cho biết các thế lực thù nghịch của Hoa Kỳ đã quan sát kỹ triết lý quân sự của Hoa Kỳ hơn 15 năm qua, nắm rõ quan niệm chiến đấu trên không gian và lãnh thổ một cách tuyến tính và dễ đoán (linear and predictable), cho nên họ có thể xây dựng khả năng để chuẩn bị phòng ngừa và ngăn cản sức mạnh Hoa Kỳ. Do đó mục tiêu chiến lược của Hoa Kỳ trong thời gian qua là chuyển đổi sang một hệ thống hoạt động đa miền (multi-domain), cho phép họ có thể vận dụng mọi lực lượng đang sẵn có cùng một lúc để đạt được ưu thế đa miền trên không, đất, biển, mạng và khoảng cách, trong đó yếu tố ảnh hưởng chiến lược là miền con người (human domain). Tướng Brown cho rằng đạt được mục tiêu hoạt động đa miền sẽ giúp cho Hoa Kỳ giữ thế lãnh đạo lâu dài, làm cho đối thủ của Hoa Kỳ phải sợ, vì chỉ khi biết sợ thì họ mới không ngu xuẩn để gây hấn, để dẫn đến chiến tranh. Điểm cốt lõi là làm cho đối thủ nhìn thấy nhiều rắc rối nan giải, và tính khó tiên đoán của Hoa Kỳ, để họ phải lo ngại.

Theo Trung tâm Nghiên cứu Lowy Institute, các chuyên gia phân tích nhận định rằng trong thế trận hiện nay Trung Quốc thật sự không có đồng minh quân sự, trong khi Hoa Kỳ, Úc, Nam Hàn, Nhật, Singapore, Tân Tây Lan và Mã Lai đều có đồng minh. Tiềm lực của Trung Quốc chỉ đứng thứ 8, sau các quốc gia này, trên Mạng Phòng Thủ (Defence Networks), được định nghĩa là "quan hệ đối tác đóng vai trò gia tăng tiềm lực về khả năng quân sự" [4].

Sức mạnh nguyên tử của Trung Quốc vẫn còn là một ẩn số khó tiên lường trong cuộc chạy đua ngôi vị lãnh đạo thế giới 

Trong khi tướng Brown đến Úc để trình bày kế hoạch và chiến lược của Hoa Kỳ đối với các hiểm họa có thể có trong tương lai, thì cựu thủ tướng Úc, từng là ngoại trưởng, nói tiếng Hoa rành rõi, ông Kevin Rudd, được mời đến Hoa Kỳ vào tháng Ba vừa qua để trình bày nhận định của ông về Trung Quốc trước các lãnh đạo quân sự của Hoa Kỳ. Bài phát biểu của ông Rudd tại Học viện Quân sự Hoa Kỳ ở West Point tháng 3 năm 2018 được tóm tắc và phổ biến trên tạp chí Foreign Affairs vào ngày 10 tháng Năm. Trong bài "Tập Cận Bình nhìn thế giới như thế nào" (How Xi Jinping Views the World) ông Rudd đã phân tích quyền lợi/quan tâm cốt lõi nào đã hình thành cung cách hành xử của Trung Quốc trong thời gian qua và trong tương lai [5].

Ông Rudd cho rằng một phương cách mới để hiểu Tập Cận Bình và Trung Quốc hiện nay là một tập hợp bảy vòng tròn quan tâm/quyền lợi có cùng trung tâm điểm (concentric). Vòng một là trung tâm của Đảng Cộng Sản Trung Quốc. Vòng hai là sự thống nhất của đất nước/dân tộc. Vòng ba là tầm quan trọng của việc duy trì phát triển kinh tế vững ổn nhưng quân bình với vấn đề môi trường. Vòng bốn là kiểm soát tinh tế quan hệ với 14 quốc gia mà Trung Quốc có cùng biên giới. Vòng năm là phô trương sức mạnh hàng hãi khu vực (thủy lực). Vòng sáu là vận dụng sức mạnh kinh tế trên khắp các ngoại vi lục địa. Vòng bảy là từ từ cải tổ một phần, không phải tất cả, trật tự thế giới (dựa trên pháp luật) thời hậu chiến để qua thời gian phục vụ quyền lợi của mình tốt hơn.

Thành công hay không nằm trong các chiến lược cốt lõi ưu tiên này.

Lãnh đạo Trung Quốc, theo ông Rudd, đã quyết định vào thập niên 1990 và tái xác định trong thập niên đầu của thế kỷ 21 là không có sự thay đổi hệ thống nào cả, và Trung Quốc vẫn tiếp tục một nhà nước độc đảng. Lãnh đạo Trung Quốc cũng nhận định rằng Trung Quốc sẽ không thể trở thành một cường quốc toàn cầu nếu thiếu đi một đảng có khả năng tập trung quyền lực để lãnh đạo. Tuy ngày càng lớn mạnh trong vài thập niên qua, các lãnh đạo Trung Quốc vẫn một mực áp dụng chủ trương chính thống của Đặng Tiểu Bình "che giấu sức mạnh, chờ cơ hội tốt, không bao giờ dẫn đầu".

Tập trung quyền lực vào tay một người và sửa đổi lại Điều lệ Đảng để trở thành một cấp lãnh đạo suốt đời, theo Francis Fukuyama, Tập Cận Bình là một lãnh tụ đáng sợ

Nhưng ông Tập đã tách rời khỏi chủ trương đó. Từ khi nắm quyền, ông là người đẩy mạnh ý thức hệ chính trị trên các chính sách thực tiễn, mở rộng các chiến dịch tuyên truyền, đặc biệt làm lu mờ hình ảnh giữa Đảng và dân tộc. Theo ông Rudd, ông Tập nghĩ ông có thể đánh bại quan điểm lịch sử của Francis Fukuyama, trong đó biện luận rằng nền dân chủ cấp tiến kiểu Tây phương sẽ là hình thức chính phủ tồn tại sau cùng (tác phẩm nổi tiếng The End of History của Fukuyama). Với mục tiêu chính trị này, lại được tăng cường bởi khoa học kỹ thuật tiên tiến giúp cho nhà nước Trung Quốc có khả năng kiểm soát chặt chẽ (kể cả điểm tín dụng xã hội, kỹ thuật nhận diện mặt, lại được yểm trợ bởi nguyên cả bộ máy an ninh nội vụ lớn hơn cả Quân đội Nhân dân Trung Hoa), nhiều người Trung Quốc nghĩ là ông Tập có thể thành công.

Lãnh đạo Trung Quốc đã nhiều lần tuyên bố trật tự thế giới hiện nay được hình thành bởi các thế lực Tây phương, mà chủ yếu là thực dân, sau Thế Chiến Hai, vì thế họ tất nhiên mong muốn một trật tự khác có lợi hơn cho họ. Ông Tập không có ý định giữ nguyên trạng nữa. Theo ông Rudd thì làm sao để tiếp cận với một Trung Hoa quả quyết là câu hỏi cho tất cả thế giới còn lại.

Từ khi lên thay thế Hồ Cẩm Đào trong vai trò Tổng Bí Thư Đảng Cộng sản Trung Quốc cuối năm 2012 đến nay, Tập Cận Bình ngày càng thâu tóm quyền lực trong tay và loại trừ thành công hầu như tất cả đối thủ chính trị của mình. Được mệnh danh là "Chủ tịch của mọi thứ" (Đảng, Nhà nước và Quân đội), và nhiệm kỳ chủ tịch nước không còn bị giới hạn nữa vào ngày 17 tháng Ba năm 2018, ông Tập hiện nay không những là lãnh đạo quyền lực nhất sau thời Mao Trạch Đông mà còn có thể là chủ tịch muôn năm và muôn mặt.

Những nhận định của ông Rudd về Trung Quốc trên bình diện chính trị quốc tế, đặc biệt về vòng năm, sáu và bảy (sức mạnh hàng hãi, sức mạnh kinh tế và trật tự thế giới), có thể được kiểm chứng phần nào qua nhiều tài liệu và bằng chứng dồi dào hiện nay. Trường hợp cụ thể là nền chính trị và xã hội tại Úc, và Tân Tây Lan.

Úc và Tân Tây Lan là hai quốc gia chịu ảnh hưởng mạnh mẽ và trực tiếp từ Trung Quốc về mặt kinh tế và nhiều lãnh vực khác. Gần một năm trước, các phóng viên truyền hình của đài ABC cộng tác với một cơ quan truyền thông uy tín Fairfax tại Úc để thực hiện cuộc điều tra mang tên "Quyền lực và ảnh hưởng" của Trung Quốc [6]. Cuộc điều tra này làm chấn động dư luận Úc vì trước đó không mấy ai nắm rõ tầm ảnh hưởng của Đảng Cộng sản Trung Quốc tại Úc, đặc biệt về mặt chính trị và xã hội, như thế nào. Từ chuyện thượng nghị sĩ Sam Dastyari chỉ vì bị "mua chuộc" vài ngàn đô la mà đã phát biểu ngược lại quan điểm của Đảng Lao Động Úc, mà ông là đảng viên, về vấn đề Biển Đông. Cho đến những cánh tay nối dài của Đảng Cộng sản Trung Quốc, qua giới đại thương gia của họ ở Úc, đã tìm cách ủng hộ tài chánh các chính đảng để được gặp gỡ tiếp xúc trực tiếp với các lãnh đạo chính trị hàng đầu, kể cả thủ tướng hay các bộ trưởng và cả phía đối lập. Các hoạt động này trãi dài trên nhiều lĩnh vực khác nhau, xâm nhập sâu vào cộng đồng người Hoa tự do ở đây, mua chuộc hâm dọa hay mua đứt các cơ quan truyền thông Hoa ngữ nào không chịu ủng hộ đường lối chính thống của Đảng và Nhà nước Trung Quốc v.v…

Vài tháng sau, giáo sư Clive Hamilton, một giáo sư chuyên về chính trị và chính sách trong lãnh vực Đạo đức công cộng (Public Ethics), dự tính cho ra mắt cuốn sách mới nhất của ông nghiên cứu chi tiết hơn về sự ảnh hưởng của Đảng Cộng sản Trung Quốc tại Úc. Trong cuốn sách "Xâm lược âm thầm : Sự ảnh hưởng của Trung Quốc lên nước Úc" (Silent invasion : China’s influence in Australia), ông cáo buộc rằng một chiến dịch có hệ thống về gián điệp và buôn bán ảnh hưởng của Trung Quốc đang dẫn đến "sự xói mòn chủ quyền của Úc" [7]. Tuy đã ký hợp đồng với nhà xuất bản Allen & Unwin để phát hành cuốn này, nhà xuất bản này, và sau đó hai nhà xuất bản khác, đã rút lại hợp đồng vì lo ngại sự trả đũa của Bắc Kinh và những người tại Úc đang ủng hộ cho chủ trương của Bắc Kinh. Dù gặp bao khó khăn, cuối cùng cuốn sách này cũng được phát hành vào tháng Hai năm nay bởi nhà xuất bản Hardie Grant. Cuốn sách này đã và đang gây rất nhiều tranh cãi vì đụng chạm đến bao nhiêu thế lực chính trị tại Úc, và đã gặp nhiều ủng hộ cũng như phê bình của giới nghiên cứu học thuật.

Giáo sư Hamilton đã công phu nghiên cứu và tập hợp rất nhiều dữ kiện khả tín để chứng minh các hoạt động tình báo của Đảng Cộng sản Trung Quốc tại Úc qua cơ cấu của các mạng lưới Hoa kiều của họ tại Úc và khắp nơi trên thế giới, phương thức và kỹ thuật họ áp dụng, cách họ vận động để mua ảnh hưởng lên chính trị gia Úc, cách họ giới hạn tự do học thuật, uy hiếp những ai phê bình họ, thâu thập thông tin tình báo cho Đảng Cộng sản Trung Quốc, và ngay cả vận động sinh viên du học và người Trung Quốc đang sống tại Úc biểu tình chống lại chính quyền Úc về vấn đề Biển Đông. Hamilton đã trình bày chi tiết trong chương Hai bằng cách nào Đảng Cộng sản Trung Quốc đã vực dậy được sau biến cố Thiên An Môn và sau khi gần như toàn bộ các nước cộng Sản và xã hội chủ nghĩa sụp đổ năm 1991. Họ đã tập trung xây dựng một thế hệ mới qua Chiến dịch Giáo dục Yêu nước, biện minh cho việc xây dựng xã hội chủ nghĩa với đặc tính Trung Hoa. Họ đã viết lại lịch sử, nhấn mạnh nỗi nhục của Trung Quốc trong thế kỷ qua bởi thực dân và thế lực ngoại bang, thể hiện khác vọng của người Trung Hoa để vượt lên nhưng không quên cay đắng và tủi nhục mà đất nước này đã từng trãi qua. Giờ đây họ không còn là nạn nhân nữa, họ là kẻ thắng cuộc. Chiến dịch giáo dục này chứng minh hiệu quả, vì trước đây nếu sinh viên học sinh tỏ vẻ chán nản học triết học Mác thì giờ đây dễ chấp nhận chính sách giáo dục yêu nước hơn.

Ông Hamilton phân tích rằng qua chương trình giáo dục và chính sách tuyên truyền tẫy não một cách hệ thống lên toàn xã hội, Đảng Cộng sản Trung Quốc đã đạt được phần nào kết quả họ mong muốn vì họ biết rõ rằng kiểm soát được suy nghĩ của người dân là không cần đến nhu cầu kiểm soát hành động của người dân. Từ kết quả này, Đảng Cộng sản Trung Quốc đã vạch ra những kế hoạch lớn cho người Trung Hoa ở nước ngoài. Họ tập trung tuyên truyền rằng tính cách riêng biệt của người Trung Hoa là một dân tộc đặc biệt, là biết yêu nước, không may trãi qua một thế kỷ đầy sỉ nhục, nhưng nhờ có Đảng nên mới có được quốc gia như vậy ngày nay, cho nên yêu Đảng là đồng nghĩa với yêu nước. Đảng chính là quốc gia. Tương tự kiểu tuyên truyền "Yêu nước là yêu xã hội chủ nghĩa". Giang Trạch Dân cũng từng xem những ai không thể hiện tinh thần yêu nước là kẻ phản bội, là "cặn bã của thế gian". Tinh thần dân tộc Trung Hoa đã lên gần như tột đỉnh qua biến cố Thế Vận Hội năm 2008 khi họ biểu dương được sức mạnh Trung Hoa không chỉ nằm ở kinh tế thôi, họ có thể biểu diễn sức mạnh bằng huy chương vàng, bạc v.v…

Giáo sư Hamilton có lối hành văn mạch lạc, sử dụng từ ngữ dễ hiểu, bằng chứng dữ liệu dồi dào, và cách viết khá lôi cuốn làm cho người đọc dán mắt vào từng trang sách. Trong chương Ba, ông Hamilton nói về "Qiaowu and the Chinese diaspora". Theo giáo sư chính trị học James Jiann Hua To, người nghiên cứu chi tiết và có thẩm quyền về chủ đề này, thì mục tiêu của Qiaowu là "vận động sự ủng hộ dành cho Bắc Kinh với những người mang bản sắc Trung Hoa nhưng không còn ở trong nước, bằng nhiều kỹ thuật tuyên truyền và quản lý tư tưởng khác nhau" [8]. Một điều đáng kể trong chương này là về câu chuyện của một số thành viên của cộng đồng người Hoa yêu chuộng tự do tại Úc. Câu Lạc bộ Chuyên gia Trung Quốc do họ thành lập đã bị các thành viên có khuynh hướng ủng hộ Bắc Kinh gia nhập, xong rồi áp dụng số đông để bầu lên một ban điều hành có quan hệ với Toà Đại sứ Trung Quốc tại Bắc Kinh. Jingping Cheng kết luận : "Họ đã sử dụng dân chủ để giết chết dân chủ".

Cộng đồng người Hoa yêu chuộng tự do ngày càng cô đơn và bị cô lập bởi các chính sách xâm nhập hiểm độc của Đảng Cộng sản Trung Quốc, qua các văn phòng đại sứ khắp Úc và tay chân nối dài. Họ không hiểu nỗi tại sao những người Trung Quốc mà vẫn còn thờ Bắc Kinh, vẫn còn coi Trung Hoa là mẫu quốc, đến Úc làm gì, và vào quốc tịch Úc làm gì. Họ cho rằng những ai có quan niệm như thế nên về Trung Quốc mà sống với chế độ với nhà nước đó đi.

Tại Tân Tây Lan, giáo sư chính trị học chuyên về Trung Quốc bà Anne-Marie Brady đã cho phổ biến một nghiên cứu giá trị mang tên "Vũ khí ma thuật" (Magic Weapons) vào năm ngoái, trình bày chi tiết lịch sử các chính sách của Đảng Cộng sản Trung Quốc cho đến những năm gần đây, những chủ trương và chính sách đối nội, đối ngoại và đối với người Hoa Kiều, và những ảnh hưởng có thể có lên nền chính trị Tân Tây Lan [9]. Vào ngày 14 tháng Hai năm nay, nhà của bà và cả văn phòng ở đại học Canterburry đã bị đột nhập. Ba máy tính, kể cả máy bà sử dụng để viết bài nghiên cứu này, hai điện thoại cầm tay và một bộ nhớ đã mã hóa có chứa đựng các dữ kiện của chuyến đi Trung Quốc lần trước của bà, đã bị ăn cắp. Không những thế, họ còn để lại một lá thư răn đe bà Brady có thể bị tấn công [10].

Nếu họ dám công khai tấn công một học giả như bà Brady, và uy hiếp bao nhiêu người khác tại Úc và Tân Tây Lan nếu dám lên tiếng phê bình chính sách của Đảng Cộng sản Trung Quốc ngay tại hai quốc gia này, thì chúng ta có thể hình dung được những người như Lưu Hiển Ba (Liu Xiaobo) hay các nhà dân chủ, các luật sư nhân quyền v.v… bị đối xử tệ hại đến mức nào ngay trên quê hương của họ !

Những nghiên cứu và nhận định của ông Hamilton đã thu hút sự quan tâm của quốc hội Hoa Kỳ. Vào ngày 26 tháng Tư, ông Hamilton và hai diễn giả khác đã được mời để trình bày về âm mưu của Trung Quốc tấn công vào nền dân chủ, trước quốc hội Hoa Kỳ - Ủy ban Điều hợp Quốc hội về Trung Hoa. Chủ đề ông thuyết trình là Chủ nghĩa Độc tài Điện tử và Mối Đe dọa Toàn cầu Đối với Tự do Ngôn luận (Digital Authoritarianism & The Global Threat to Free Speech) [11]. Ủy ban này xác nhận rằng trong thời gian qua sự tấn công bằng vũ lực đối với các nhà tranh đấu cho nhân quyền tại Trung Quốc và sự tấn công trên mạng đối với các nhóm hoạt động nhân quyền ở hải ngoại ngày càng gia tăng. Trong phần tường trình của mình, ông Hamilton nói ông đã được giới phản tình báo cho biết ông bị theo dõi bởi một số người lạ mặt trong thời gian qua, mà máy tính của ông có đầy các phần mềm độc hại. Ông Hamilton kết luận : "Tôi không đi tìm sự cảm thông. Nhưng tôi là một công dân của một nước dân chủ đề cao quyền tự do ngôn luận. Vì thể hiện quyền tự do ngôn luận của tôi để viết cuốn sách này mà bây giờ tôi phải dùng các bước cần thiết để tự bảo vệ mình đối với một quyền lực độc tài ngoài nước, và điều có đã xúc phạm đến tôi."

Nếu chiến lược và hành động của Trung Quốc như thế đối với các quốc gia có nền tảng chính trị và văn hóa vững chắc như Úc và Tân Tây Lan, thì chắc chắn đối với Việt Nam, một quốc gia chiếm vị thế địa chính trị vô cùng quan trọng, tham vọng này chắc chắn sâu xa hơn, thâm độc hơn. Như họ đã có với dân tộc chúng ta hàng ngàn năm qua. Nhưng họ đã và đang làm gì với Việt Nam, làm tới đâu, kết quả ra sao v.v… thì vẫn chưa có một cuộc nghiên cứu chi tiết với bằng chứng dữ liệu cụ thể nào. Làm sao có thể đối phó với hiểm họa quá lớn lao này khi lãnh đạo quốc gia và người dân không cùng chung một mối !? Người dân có biết, có hiểu, có quan tâm đến những gì đang xảy ra mà ảnh hưởng của nó không chỉ là hiện nay mà còn kéo dài cho bao nhiêu thế hệ mai sau !!!

Càng đọc các nghiên cứu chuyên sâu của các học giả Tây phương, kể cả những chuyên gia về

Trung Quốc như Perry Link, Andrew J. Nathan, Elizabeth Economy vân vân, tôi càng cảm thấy lo lắng cho hiểm họa lớn lao mà dân tộc Việt Nam đang đối diện. Không phải người Trung Quốc nào cũng có mộng bành trướng bá quyền như Tập Cận Bình. Những thành phần chống lại chủ trương của họ Tập, nhất là xu hướng dân chủ, đã bị trù dập và kiểm soát ngoặt nghèo. Nhưng xu hướng coi Trung Hoa là trung tâm của vũ trụ, và tất cả dưới thế gian này, ít hay nhiều, đều thuộc Trung Hoa, đang thắng thế, và đang tìm cách điều khiển mọi suy nghĩ và hành động của một tỷ bốn trăm triệu dân hiện nay, và 50 triệu Hoa Kiều ở khắp nơi. Với quan niệm chủ trương như thế, với tài nguyên nhân lực ngày càng dồi dào, với kế hoạch xâm nhập lũng đoạn và ảnh hưởng tối đa lên nền chính trị trên khắp thế giới, đặc biệt các nền dân chủ vững ổn, vận dụng khối Hoa Kiều khổng lồ để làm tai mắt và tay nối dài của họ, rõ ràng cuộc chiến tranh phi quy ước đã và đang âm thầm diễn ra. Cuộc chiến âm thầm này sẽ diễn tiến, bùng nổ và kết thúc như thế nào thì không ai hiện nay tiên đoán được.

Họ bây giờ không còn biết sợ ai ngay cả đối với Hoa Kỳ. Họ sẽ bất chấp mọi thủ đoạn để đạt cho được mục tiêu bá chủ. Thế giới tự do, và giá trị độc lập và tự do, đang phải đối diện với một mối đe dọa khủng khiếp trong những thập niên tới.

Chỉ có sức mạnh của trí tuệ, tình thương và lòng dũng cảm cao độ của cả một dân tộc, và của nhiều dân tộc liên minh với nhau trên thế giới, và liên minh với người Hoa yêu chuộng tự do trong và ngoài Trung Quốc, thì mới có thể cứu nguy được tình thế này. Nhưng điều quan trọng trước tiên là phải nhận thức ra được mối đe dọa này càng sớm càng tốt, trước khi quá muộn.

Bao nhiêu người dân Việt Nam, trong và ngoài nước, đã nhận thức được rõ ràng mối hiểm họa vô cùng to lớn này ?

Úc Châu, 14/05/2018

Phạm Phú Khải

Nguồn : VOA, 14/05/2018

Tài liệu tham khảo :

1. Brendan Nicholson, "A little bit of fear is a strong deterrent ", The Strategist, 8 May 2018.

2. Xem Fergal O'Brien, "China to Overtake U.S. Economy by 2032 as Asian Might Builds ", Bloomberg, 26 December 2017.

3. Department of Defence, Australian Government, "2016 Australian Defence White Paper ", 2016, trang 49.

4. Sam Roggeveen, "China is catching up to the US, except on this key measure ", Lowy Institute, 9 May 2018.

5. Kevin Rudd, "How Xi Jinping Views the World ", The Core Interests That Shape China's Behavior, Foreign Affairs, 10 May 2018.

6. ABC, "Power and influence ", 5 June 2017.

7. Clive Hamilton, "Silent invasion : China’s influence in Australia ", Hardie Grant, February 2018.

8. China Real Time Report, "Writing China : James Jiann Hua To, ‘Qiaowu : Extra-Territorial Policies for the Overseas Chinese ", 16 August 2014.

9. Anne-Marie Brady, "Magic Weapons : China's political influence activities under Xi Jinping ", Kissinger Institute on China and the United States, 18 September 2017.

10. Oliver Lewis, "Christchurch academic links break-ins to work on China's influence campaigns ", Stuff, 16 February 2018.

11. Congressional-Executive Commission on China, "Digital Authoritarianism & The Global Threat to Free Speech ", 26 April 2018. Muốn đọc bài tường trình của ông Hamilton thì bấm vào Clive Hamilton .

Cuộc cờ của ngài chủ tịch Trung Quốc có thể dừng trong sự cải tổ hay một cuộc đảo chính ?

Biếm họa của họa sĩ Rebel Pepper về Chủ Tịch Tập Cận Bình sau khi quốc hội Trung Quốc bỏ giới hạn nhiệm kỳ với chức Chủ tịch nước

Đối với người thích chuyện tâm linh ở Trung Quốc, đã có rất nhiều dấu hiệu để nói về mùa đông năm nay.

Một câu châm ngôn quen thuộc của Trung Quốc vẫn nói rằng tuyết rơi dầy cho thấy những vụ mùa bội thu. Nhưng mùa đông năm nay Bắc Kinh lại nhiều ngày không có tuyết, mặc dù trãi qua nhiều ngày có nhiệt độ dưới 0 độ.

Các quan chức Đảng cộng sản Trung Quốc rất hứng thú với chuyện tuyết rơi vào ngày thứ Bảy, trùng vào ngày Tập Cận Bình và cánh tay mặt Vương Kỳ Sơn được bầu làm chủ tịch và phó chủ tịch, nhưng đó không phải là một hành động của Thượng đế. Chỉ có máy tạo tuyết đã được huy động để gây ẩm, và làm tuyết.

Một cơn động đất bất thường ở thủ đô không lâu trước Tết Nguyên đán, hay còn gọi là Lễ hội mùa xuân, cũng là một điềm chỉ.

Với những người thích tán chuyện ở Bắc Kinh, thì quả là nhiều điềm đáng lo ngại rồi.

Lịch hoàng đạo Trung Quốc mà phần còn lại của thế giới là quen thuộc chạy trên một chu kỳ 12 năm. Nhưng cũng có một chu kỳ 60 năm. Đây không chỉ là Năm của Chó mà là năm của Vô Tích, con Chó đất (Wuxu). Lịch sử vẫn kể rằng năm của Chó đất thường mang theo một chấn động.

Năm 1898, triều đại nhà Thanh, triều đại cuối cùng của Trung Quốc, đã gần kết thúc. Có lẽ Hoàng đế Quang Tự, một người tiến bộ và trẻ, cảm thấy điều này. Một vài năm trước, ông đã bị sốc bởi sự thất bại lớn của Trung Quốc trong Chiến tranh Trung-Nhật đầu tiên (1894-1895).

Vì vậy, ông đã khởi xướng trào lưu Cải cách Wuxu, chọn lựa các quan chức trẻ tuổi, hướng về một phong trào tương lai mà ông đã lấy mẫu từ việc đổi mới và cải cách thời Minh Trị (Meiji) năm 1868 của Nhật Bản.

Tuy nhiên, Cải cách Wuxu chỉ kéo dài khoảng 100 ngày. Tù Hi Thái Hậu, đã hủy bỏ trong cái gọi là Cuộc đảo chính Wuxu. Theo một nghiên cứu gần đây, Hoàng hậu Hoàng hậu Tây là người chủ mưu đứng sau vụ ngộ độc của cháu trai cô.

Nỗ lực đày tính lịch sử để thay đổi Trung Quốc đã bị phá vỡ. Nhiều nhà cải cách đã bị bỏ tù. Những người tài trẻ tuổi đã bị giết và những người khác chạy trốn ở nước ngoài. Đó là những gì được bắt đầu nhằm để đưa đất nước lên một con đường mới thay vì biến thành một cuộc chiến chính trị.

Lịch sử quay vòng theo những cách kỳ lạ. Lời nguyền của wuxu quay trở lại 60 năm sau đó, năm 1958, khi Mao Trạch Đông đã đưa ra chương trình Đại nhảy vọt, một nỗ lực liều lĩnh nhằm thúc đẩy sản xuất nông nghiệp và công nghiệp của Trung Quốc. Kết quả là nạn đói kéo dài và ước tính khoảng 20-30 triệu người chết.

Khoảng thời gian này, vô số trí thức đã bị trục xuất đến những vùng xa xôi trong phong trào chống tư tưởng hữu vi. Cuộc đàn áp các nhà bất đồng chính kiến ​​cũng khiến lấy đi vô số sinh mạng.

Bây giờ Trung Quốc đã thực hiện một vòng 60 năm nữa ; năm mới nhất của điềm Vô Tích đã xảy ra vào tháng trước. Và đúng với truyền thống của đại chấn wuxu, cả Trung Quốc đã bị sốc bởi một thông báo tiếng Anh ngắn trong Tân Hoa Xã : Trung Quốc sắp sửa bãi bỏ giới hạn nhiệm kỳ của vị chủ tịch, và rõ là, cho phép Tập Cận Bình được quyền cai trị đời sống.

Người dân Trung Quốc không thể diễn đạt tự do trên internet do chế độ kiểm duyệt ngặt nghèo. Các bài đăng trên các mạng xã hội như Weibo và WeChat có ý phản đối lưu nhiệm vô hạn của ngài chủ tịch đều bị xóa, và các chủ tài khoản đều nhận được thông báo về hoạt động không được phép của họ.

Trong số các thuật ngữ được kiểm duyệt trên mạng của Trung Quốc, là chữ Xidi, nghĩa đen là 'Hoàng đế Tập'. Thuật ngữ thông dụng được sử dụng bởi nhiều cư dân mạng Trung Quốc chỉ trích Tập và cách tập trung quyền lực của ông ta.

Nhưng người dân Bắc Kinh thì thích nói chuyện chính trị, do đó, họ vẫn xì xầm với nhau. Rồi họ đang bàn tán về lý do tại sao ông chủ tịch của họ phải có một biện pháp cực đoan như vậy.

Tập cũng là Chủ tịch Uỷ ban Quân sự Trung ương, cơ quan quân sự hàng đầu giám sát Quân Đội Giải phóng Nhân dân, và là tổng thư ký của Đảng cộng sản Trung Quốc, nơi cầm nắm quyền lực thực sự trong nước.

Lời giải thích chính thức của Tập để đòi hỏi được cầm quyền lâu dài, theo ông ta là sự cần thiết phải hài hòa với vị trí của tổng thư ký đảng và người đứng đầu ủy ban quân sự, nên không hạn chế về mặt niên hạn.

Những người của Tập đã đi xa đến mức dùng Ý nghĩa Công giáo và Chúa ba ngôi để giải thích cho bước đi mới này. Trong Kitô giáo, Thiên Chúa Cha, Thiên Chúa Con và Chúa Thánh Thần không phải là ba ngôi vị nhưng vẫn chỉ là một.

Điều này quả là không thuyết phục, và người dân Bắc Kinh không nuốt nổi. Họ vẫn nghi ngờ rằng có một lý do khác, và đó là Tập không thể chịu nổi chuyện rời chức.

Một Nhà quan sát thời sự nói rằng : "Tập có lẽ sợ những gì có thể xảy ra trong vòng ba đến bốn năm tới. Nếu giới hạn nhiệm kỳ của chức chủ tịch vẫn giữ nguyên, ông có thể đã trở thành một con vịt què trước kỳ đại hội đảng kết tiếp vào năm 2022".

Nói cách khác, là "Nếu nền kinh tế Trung Quốc suy giảm đáng kể, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân bình thường, thì Tập rồi cũng sẽ trở thành con vịt què".

Kể từ khi lên nắm quyền, Xi đã sử dụng chiến dịch chống tham nhũng của mình để chế ngự các phe phái đối nghịch. Nhiều nhân vật có ảnh hưởng đã trở thành nạn nhân của cuộc thập tự chinh. Trên con đường đó, Tập đã tạo nên nhiều thù hận. Dĩ nhiên Tập sẽ phải đối mặt với sự trả đũa khắc nghiệt của những kẻ thù chính trị nếu ông ta mất quyền lực.

Năm năm qua là một ví dụ điển hình cho những gì xảy ra với những nhà lãnh đạo hàng đầu hạ cánh thiếu tính toán. Người trợ lý gần nhất của Hồ Cẩm Đào là Lệnh Kế Hoạch đang ở tù chung thân. Lý Nguyên Triều, từng là ngôi sao đang lên của Đoàn Thanh niên Cộng sản, một phe do Hồ Cẩm Đào lãnh đạo, đã không được tái nhiệm làm Ủy viên Trung ương và bị buộc phải từ chức chức phó chủ tịch.

Trong một hiệu sách nhà nước ở Vương Phủ Tỉnh (Wangfujing), một khu mua sắm bận rộn ở trung tâm Bắc Kinh, các cuốn tiểu sử về họ Tập, với hình bìa là bức ảnh đen trắng cũ của chàng trai Tập trẻ tuổi, chiếm các kệ trên. Còn cuốn sách về Chủ tịch Mao thì ngồi trên giá thấp hơn.

Cạnh tranh với một kệ thấp hơn là một cuốn sách về Đặng Tiểu Bình, người đã trở thành nhà lãnh đạo tối cao sau cái chết của Mao và là người đã bắt đầu chính sách 'cải cách và mở cửa' của Trung Quốc vào những năm 1970.

Không có cuốn sách nào về Giang Trạch Dân hay Hồ Cẩm Đào, những người tiền nhiệm của tập, có thể được tìm thấy, ít nhất là không có trong không gian chính của cửa hàng. Các thời đại của Giang và Hồ đang bị chìm xuống quên lãng, ít nhất theo dòng sách nói về lịch sử Trung Quốc.

Nhưng người mua sách ở Bắc Kinh có vẻ không chia sẻ sự phấn khích mà cận thần của Tập muốn thể hiện. Tiêu đề sách về Mao vẫn đang bán chạy hơn cuốn sách nằm trên.

Vào đêm trước cuộc bỏ phiếu thay đổi hiến pháp, chính quyền Bắc Kinh nhấp nhổm, thận trọng với những phản đối về việc hủy bỏ hạn định là chủ tịch.

Ngày 11 tháng 3, Quốc hội bãi bỏ điều khoản này, với 2.958 đại biểu bỏ phiếu ủng hộ nghị quyết và hai cuộc bỏ phiếu chống lại nó. Ba đại biểu bỏ phiếu trắng.

Tập xuất hiện với vẻ nhẹ nhõm. Ngài chủ tịch đã chốt một số lượng cảnh sát chưa từng có trong suốt ngày hôm đó, nhằm đối phó bất kỳ trường hợp phản ứng nào, và phải dập tắt ngay.

Những người đi đến Vương Phủ Tỉnh bằng tàu điện ngầm, hoặc đi bộ phải bước qua những quan sát an ninh nặng nề khác thường bao gồm cảnh sát vũ trang, cảnh sát đặc biệt, cảnh sát và quân lính ; họ cũng phải được soi chiếu trước khi vào khu mua sắm.

Tại Quốc hội, cuộc bỏ phiếu được tiến hành theo hình thức kín, nhưng các đại biểu phải bỏ phiếu cho chính bản thân họ. Việc bị chống lại sự thay đổi hiến pháp sẽ là nguy cơ cho sự nghiệp chính trị của họ.

Một quan chức phụ trách phiên họp nghị viện hiện tại đã phát biểu tại một cuộc họp báo ngày 11 tháng 3, ngay sau cuộc bỏ phiếu lớn. Viên chức giải thích rằng không có sự phản đối nào trong việc bỏ giới hạn nhiệm kỳ của ngài chủ tịch và bác bỏ những mối quan ngại rằng một cái gì đó giống như Cách mạng Văn hóa có thể xảy ra lần nữa.

Đây đúng là tình trạng đó phải không ? Chúng ta sẽ chỉ biết trong 5 năm, 10 năm, hoặc có thể là 20 năm với những gì sẽ diễn ra trên đường phố.

Katsuji Nakazawwa

Nguyên tác : Xi Jinping and the 60-year curse, Nikkei Asian Review, 19/03/2018

Tuấn Khanh

Nguồn : RFA, 26/03/2018 (tuankhanh's blog)

Một trong những ưu tiên hàng đầu của Chủ tịch Tập Cận Bình giờ đây là giành được lòng tin của người dân Trung Quốc, theo một nhà báo của BBC Thế giới vụ.

Áp phích hình Chủ tịch Tập Cận Bình trên một đường phố ở Bắc Kinh, Trung Quốc.

Trả lời Bàn tròn Thứ Năm hôm 22/3/2018, nhà báo Ngô Ngọc Văn (Yuwen Wu) nói ông Tập muốn nhấn mạnh với người dân Trung Quốc họ phải tin tưởng vào sự lãnh đạo của đảng nếu họ muốn Trung Quốc tiến lên.

Bà cũng mô tả về những thay đổi lớn trong cơ cấu các bộ ngành và hai mục tiêu lớn mà ông Tập và lãnh đạo đảng Cộng sản Trung Quốc đặt ra vào năm 2021 và 2049.

"Ngoài việc sửa đổi hiến pháp để xóa giới hạn hai nhiệm kỳ cho chức chủ tịch nước, rất nhiều bộ ngành và các cơ quan của Đảng cộng sản Trung Quốc được tái cấu trúc," nhà báo Ngô Ngọc Văn bình luận.

"Giờ đây khi ông Tập đã đảm bảo có được quyền lãnh đạo thêm nhiều năm nữa, mối quan tâm lớn của ông là làm cho Đảng và người dân Trung Quốc tin tưởng rằng Đảng cộng sản là lực lượng phù hợp để dẫn dắt đất nước vào giai đoạn tiếp theo của công cuộc xã hội chủ nghĩa và hiện đại hóa.

"Ưu tiên của ông Tập sẽ là muốn hàng ngũ lãnh đạo cao cấp và đảng viên nhấn mạnh với người dân rằng nếu các bạn muốn Trung Quốc tiến lên, các bạn phải tin tưởng chúng tôi, tin tưởng sự lãnh đạo và Đảng của chúng tôi".

Lễ bế mạc Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc hôm 20/3

Bà Ngô Ngọc Văn cũng mô tả hai mục tiêu quan trọng mà Chủ tịch Tập Cận Bình và lãnh đạo đảng CS Trung Quốc đề ra.

Thứ nhất, vào năm 2021, dịp kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng cộng sảnTrung Quốc, Trung Quốc sẽ là quốc gia thịnh vượng với hầu hết người dân có được một mức sống cao.

Thứ hai, vào năm 2049, dịp kỷ niệm 100 năm ra đời Cộng hòa Nhân dân Trung hoa, Trung Quốc sẽ trở thành một quốc gia xã hội chủ nghĩa hiện đại hóa - tự tin, hòa hợp và có người dân hạnh phúc.

"Đây là hai mục tiêu đầy tham vọng và nhiều thách thức. Những mục tiêu này phản ánh những gì mà ông Tập Cận Bình đã nói - giấc mơ Trung hoa và sự hồi sinh của dân tộc Trung Quốc.

Ông muốn người dân Trung Quốc phấn đấu theo các mục tiêu này và muốn họ tin rằng chỉ có Đảng Cộng sản dưới sự lãnh đạo của ông mới có thể đi tiếp theo hướng đó".

Nhà báo Ngô Ngọc Văn cho rằng ông Tập tự tin ông đã thu hút được sự hậu thuẫn đồng thuận bên trong Đảng và quốc hội, và ông tự tin thực hành quyền lực của mình và dẫn dắt Đảng Cộng sản để đạt được hai mục tiêu nói trên.

Đài truyền hình trung ương CCTV sẽ sáp nhập thành cơ quan mới

Bình luận về ý nghĩa và của quyết địnhthành lập siêu ủy ban chống tham nhũng và siêu cơ quan tuyên truyền của ông Tập Cận Bình, bà Ngô Ngọc Văn cho rằng những thay đổi này là phương tiện giúp ông Tập đạt được mục tiêu chiến lược.

"Những thay đổi về cơ cấu và trách nhiệm ở các bộ ngành là ngoài sức tưởng tượng. Nhiều bộ sáp nhập thành những bộ lớn hơn," bà nói.

"Có một số bộ mới được ra đời. Chẳng hạn, có thể là học tập từ phương Tây, Trung Quốc sẽ có một bộ phụ trách về phát triển và viện trợ quốc tế. "

"Hôm qua chúng tôi được tin họ sẽ sáp nhập CCTV (Đài truyền hình trung ương Trung Quốc), Đài phát thanh quốc tế Trung Quốc và Phát thanh quốc gia Trung Quốc thành một siêu cơ quan truyền thông mới, Voice of China (Tiếng nói Trung Quốc). "

"Từ nay người dân ở trong nước và nước ngoài sẽ nghe thông tin tuyên truyền chính thức của Trung Quốc qua Tiếng nói Trung Quốc. Điều này gửi ra một dấu hiệu rất mạnh. Tất cả các cơ quan truyền thông giờ đây sẽ phục vụ một mục đích là cho người dân Trung Quốc và cả thế giới biết về tham vọng của ông Tập Cận Bình, về giấc mơ Trung Hoa".

Tất cả những thay đổi như vậy sẽ giúp ông Tập thực hiện chiến lược to lớn của mình, nếu không sẽ chỉ có mục tiêu mà không có phương tiện".

Nhà báo Ngô Ngọc Văn (Yuwen Wu, trái) của BBC World Service trao đổi tại chương trình Bàn tròn thứ Năm hôm 22/3/2018

Kinh nghiệm cho Việt Nam ?

Khi được hỏi liệu Đảng cộng sản Việt Nam học hỏi được gì từ kinh nghiệm lãnh đạo của ông Tập Cận Bình, nhà báo Bà Ngô Ngọc Văn nói điều này tùy thuộc lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam muốn đạt được điều gì.

"Nếu họ muốn nắm quyền trong một thời gian dài, hiển nhiên họ cần một lãnh đạo rất mạnh. Nhìn vào ông Tập Cận Bình, ta có thể thấy từ khi ông lên lãnh đạo, ông là người tự tin, có chiến lược và đưa những người ông tin cậy và làm được việc ở quanh ông.

Bà Ngô Ngọc Văn nói chiến dịch chống tham nhũng là một phần rất quan trọng trong chiến lược của ông Tập, bỏ đi những nhân tố xấu trong Đảng để người dân có thêm niềm tin vào đảng cầm quyền.

"Ông Tập Cận Bình đã ra quyết định cứng rắn. Nhiều người Trung Quốc nói "nếu không chống tham nhũng thì đảng sẽ chết". Ông Tập không muốn đảng cộng sản chết, ông muốn đảng là tổ chức cầm quyền chính danh ở Trung Quốc," bà Ngô Ngọc Văn bình luận.

"Trong vòng 4 đến 5 năm qua, ông Tập đã mạnh tay chống tham nhũng. Quan chức có cao cấp đến đâu ông cũng hạ được họ. Ông còn hạ bệ những quan chức hàng đầu trong quân đội mà trước đây không ai dám đụng tới.

Ông Tập Cận Bình và các tướng quân đội, công an Trung Quốc hôm 12/03 ở Bắc Kinh

"Về một góc độ nhất định, ông đã khôi phục được một phần uy tín của đảng. Nếu không có đau đớn thì không có thành quả".

"Ông Tập đã quyết tâm chống tham nhũng và trong quá trình đó cũng loại bỏ được một số đối thủ của mình. Giờ đây ông có thể nói với người dân : "Tôi biết các bạn không hài lòng về tình trạnh tham nhũng, chúng tôi đã ra tay, hãy tin chúng tôi". Đó là thông điệp của ông Tập. "

"Ở Việt Nam, tôi biết có chiến dịch nhắm vào các quan chức cao cấp. Vậy có lẽ họ đã học được điều gì từ Trung Quốc ?

"Có thể họ nghĩ rằng nếu muốn tăng tính chính danh của Đảng Cộng sản Việt Nam, họ thực sự phải giải quyết vấn đề mà người dân đã quá chán nản," nhà báo Yuwen Wu, người có hàng chục năm làm việc tại BBC Hoa ngữ và Thế giới vụ BBC nói với Bàn tròn thứ Năm.

Nguồn : BBC tiếng Việt, 25/03/2018

Chủ nhật ngày 10/3/2018, quốc hội Trung Quốc đã bỏ phiếu loại bỏ giới hạn nhiệm kỳ đối với chức vụ Chủ tịch và Phó Chủ tịch nước, với sự đồng thuận gần như tuyệt đối : 2.958 phiếu tán thành, 2 phiếu phản đối và 3 phiếu trắng. Như vậy, với sự sửa đổi hiến pháp đáng kể này, đảng cộng sản chính thức phong ngôi "Hoàng đế" cho Tập Cận Bình cai trị Trung Quốc mãn đời.

Tập thay Mao cai trị Trung Quốc mãn đời - Tranh biếm họa (AP/Alamy)

Tập Cận Bình thâu tóm quyền lực

Đối với nhiều người, việc quốc hội Trung Quốc thống nhất bãi bỏ hạn kỳ Chủ tịch nước là kết quả được mong đợi, không ngạc nhiên sau hơn 5 năm thâu tóm quyền lực của Tập Cận Bình. Liên tiếp thanh trừng và loại bỏ các đảng viên cao cấp hoặc phe nhóm chống đối, Tập chứng tỏ được thủ đoạn và tham vọng quyền lực không giới hạn của mình. Kể từ năm 2013, sau một năm lên nắm quyền, ngoài thâu tóm chức vụ lãnh đạo của các ủy ban kinh tế hùng mạnh, Tập cũng tự phong cho mình đứng đầu các ủy ban về an ninh quốc gia và ngoại giao. Cụ thể, sau khi sáp nhập cảnh sát vũ trang vào quân đội, Tập Cận Bình, Chủ tịch nước kiêm Chủ tịch Quân ủy trung ương, nắm quyền lãnh đạo trực tiếp lực lượng này.

Bên cạnh đó, Tập còn tích cực đẩy mạnh bộ máy kiểm duyệt nhà nước, bịt mồm tiếng nói bất đồng chính kiến và xóa sạch thông tin ảnh hưởng tới hình ảnh của Đảng cộng sản Trung Quốc.

Đáng sợ hơn, Tập còn phát động chủ nghĩa "sùng bái cá nhân", tự đánh bóng hình ảnh mình và sẵn sàng đàn áp bất cứ ai dám chỉ trích hoặc nhạo báng mình. Trong vài năm gần đây, nhiều sinh viên và nghệ sĩ đã bị bắt giữ vì mặc áo gọi Tập là "Xitler" ; vì đặt tên cho Tập là "steam bun Xi" (Tập bánh bao) ; và vì treo băng rôn : "Trung Quốc không cần Tập Cận Bình". Nhiều nhà báo còn bị kỷ luật, đình chỉ và thậm chí bị đuổi việc do viết sai tên Tập. Tờ South China Morning Post tường thuật một cư dân ở Yugan nói : "Người dân sẽ không được nhận tiền trợ cấp cho người nghèo nếu không thay thế ảnh tượng Kitô giáo bằng ảnh ông Tập".

Nhiều sinh viên và nghệ sĩ đã bị bắt giữ vì mặc áo gọi Tập là "Xitler" (ảnh Internet)

Sự tôn thờ và sợ hãi đối với Tập Cận Bình là điều kiện gần như là bắt buộc cho các đảng viên muốn thăng tiến trong sự nghiệp. Vì vậy, hầu như không có ai dám tỏ thái độ chống đối Tập.

Giáo sư Kerry Brown, giám đốc học viện Lau China tại King's College, Luân Đôn, và tác giả của cuốn "CEO, China : The Rise of Xi Jinping" nhấn mạnh : "Đã có nhiều sự phản đối vào thời Mao hơn thời nay. Thật kỳ quái bởi những hậu quả của sự chống đối vào thời Mao là rất lớn nhưng mọi người vẫn phản đối. Và thời nay, gần như là sự thinh lặng hoàn toàn".

Giáo sư Steve Tsang, giám đốc Học viện SOAS China tại Đại học London, chia sẽ : "Sẽ là một hành động tự sát chính trị, tự sát sự nghiệp và có nguy cơ phá hủy nguồn thu nhập tài chính đối với bất cứ ai thực sự dám phản đối Tập Cận Bình".

Quyền lực khổng lồ và gần như tuyệt đối của Tập Cận Bình được thể hiện rõ qua các chức vụ : Tổng bí thư đảng cộng sản, Chủ tịch Ủy ban quân sự và Chủ tịch nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa. Điều này còn được khẳng định trong cương lĩnh chính trị mới của đảng cộng sản :

"Đảng cộng sản Trung Quốc sử dụng Chủ nghĩa Marx-Lenin, Tư tưởng Mao Trạch Đông, Học thuyết Đặng Tiểu Bình, Học thuyết về Ba đại diện, về Tầm nhìn khoa học về sự phát triển và Tư tưởng Tập Cận Bình về Chủ nghĩa xã hội với đặc điểm Trung Quốc trong kỷ nguyên mới làm hướng dẫn cho hành động".

Hiến pháp đã được thay đổi để phục vụ Tập. Quân đội và công an cũng đều dưới trướng Tập. Ủy ban thường vụ Bộ chính trị, cơ quan quyền lực nhất của Đảng cộng sản Trung Quốc gồm 7 người, thì Tập là "lãnh đạo nòng cốt – hạt nhân" và có tiếng nói quyền lực nhứt. Quan trọng hơn, Tập còn tạo ra và là chủ tịch đứng đầu các Nhóm lãnh đạo Trung ương (Central Leading Groups) về an ninh quốc gia, ngoại giao, quan hệ Đài Loan, an ninh mạng, quốc phòng và cải cách quân đội, tài chính... Từ cơ quan địa phương đến trung ương tối cao. Từ đảng viên cơ sở đến đảng viên cấp cao. Tất cả đều nằm trong tầm kiểm soát của Tập. Vì thế, bất cứ thách thức nào đối với quyền lực lãnh đạo của Tập có thể bị qui tội phản bội.

Đảng cộng sản Trung Quốc cần Tập Cận Bình để tồn tại

Câu hỏi đặt ra là :

- Tại sao Tập Cận Bình, vốn đã 64 tuổi, lại tin rằng sự tập trung quyền lực vào thời điểm này là cần thiết, bất chấp nguy cơ của các cuộc khủng hoảng nội bộ và nhóm lợi ích mà Đặng Tiểu Bình đã phản đối bằng cách phân tán quyền lực thể hiện trong Hiến pháp 1982 ?

- Tại sao Đảng cộng sản Trung Quốc lại phong "Đế" cho Tập Cận Bình ?

Lý do thứ nhất : do khả năng và quyền lực gần như tuyệt đối mà Tập Cận Bình đã mưu mẹo thâu tóm và đang nắm giữ.

-       Chống tham nhũng : Thủ đoạn hơn những người tiền nhiệm là Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào, Tập Cận Bình xem nạn tham nhũng nghiêm trọng, phân hóa nội bộ và lợi ích nhóm là những thách thức đối với sự tồn vong của Đảng cộng sản Trung Quốc. Tập đã lợi dụng chiến dịch diệt tham nhũng "Đả hổ diệt ruồi" để mạnh tay thanh trừng đối thủ cấp cao và thâu tóm quyền lực.

Tập nói : "Để giải quyết triệt để vấn nạn tham nhũng, chúng ta cần diệt cả hổ lẫn ruồi". Chiến dịch chống tham nhũng đã phần nào giúp khôi phục niềm tin của nhân dân vào Đảng cộng sản Trung Quốc.

-       Vành đai & Con đường (Belt & Road), được Tập Cận Bình công bố năm 2013, là sáng kiến lớn đầy tham vọng cho những dự án được Trung Quốc xây dựng hoặc tài trợ trên 65 quốc gia trải dài từ Nam Thái Bình Dương, qua Châu Á đến Châu Phi và Châu Âu. Những dự án này bao gồm khoan dầu tại Siberia ; xây cảng ở Đông Nam Á ; đường sắt ở Đông Âu ; và nhà máy điện ở Trung Đông. Chiến lược này chứng tỏ được tham vọng khổng lồ cũng như đường lối đối ngoại cứng cỏi và chủ động của Tập Cận Bình.

-       Khôi phục Khổng giáo : Tập tin rằng tư tưởng chủ nghĩa cộng sản đã lỗi thời nên không còn sức hấp dẫn người dân nữa vàchỉ có văn hóa truyền thống của Khổng Nho mới gắn kết mọi người lại với nhau để cùng thực hiện "Giấc mộng Trung Hoa". Ngày 24/9/2014, Tập tham dự hội thảo Nho học nhân kỷ niệm 2565 năm sinh Khổng Tử và đây là lần đầu tiên một lãnh đạo cao nhất Trung Quốc góp mặt. Sự kiện này chứng tỏ được quyết tâm khôi phục Nho giáo của Tập Cận Bình.

Roderick MacFarquhar, Giáo sư Đại học Harvard và là nhà Trung Quốc học (China Studies) nổi tiếng nhận xét : "Từ thời Mao đến nay, chưa một lãnh đạo Trung Quốc nào đẩy mạnh một chương trình trọn vẹn phục hồi các giá trị cũ và sức mạnh thô bạo của Đảng cộng sản Trung Quốc như Tập Cận Bình đang làm".

Triết lý của Khổng Tử khuyến khích "kẻ sĩ" – tầng lớp quan lại, cán bộ - dốc lòng thần phục tầng lớp cai trị - vua chúa. Văn hóa Nho giáo sản sinh ra những nô lệ hèn nhát, vô cảm, mù quáng phục vụ tầng lớp cai trị dù cho nó có hung bạo đến mấy. Trong suốt chiều dài lịch sử Trung Quốc, Nho giáo đã thấm quá sâu vào tâm trí người dân. Lịch sử Trung Quốc là những chế độ phong kiến chuyên chế tôn sùng Khổng giáo bởi nó mang lại sự ổn định quan trọng cho tầng lớp cai trị. Tập Cận Bình nhận ra được Khổng giáo sẽ giúp mình duy trì quyền lực cá nhân lẫn sự ổn định của chế độ toàn trị, nên đã nỗ lực khôi phục Nho giáo để giáo dục và nhắc nhở các đảng viên và nhân dân phải tuyệt đối trung thành với chế độ và "lãnh đạo hạt nhân" của đảng cộng sản.

-       Tăng cường quyền lực mềm (soft power) : Kể từ khi nắm quyền, Tập Cận Bình xem vị thế của Trung Quốc trên chính trường thế giới là một trong những mục tiêu cao nhất. Chiến lược quyền lực mềm tập trung quảng bá hình ảnh Trung Quốc và đặc biệt tạo ra những ảnh hưởng chính trị nội bộ ở những quốc gia nhận tài trợ kinh tế từ Bắc Kinh. Đã có nhiều lời cảnh báo về tầm ảnh hưởng chính trị ngày càng gia tăng của Trung Quốc, được che đậy dưới danh nghĩa giáo dục và văn hóa như "Viện Khổng Tử".

Theo học giả David Shambaugh, Trung Quốc chi khoảng 10 tỷ USD mỗi năm để phát triển quyền lực mềm – là chi phí cao nhất trên thế giới cho quyền lực mềm. Lý tưởng "Giấc mộng Trung Hoa" của Tập – một phần quan trọng của chiến lược quyền lực mềm, gửi thông điệp tới thế giới rằng Trung Quốc chỉ tập trung phát triển kinh tế nhằm mang lại cuộc sống khá giả cho người dân và Trung Quốc không phải là một mối đe dọa đối với hòa bình và trật tự thế giới mới.

Tóm lại, Tập Cận Bình đã chứng minh với Đảng cộng sản Trung Quốc rằng mình không phải là người "tầm thường" : thực hiện các kế sách mà không một lãnh đạo tiền nhiệm nào dám làm và có thể làm. Quyền lực mà Tập đã thâu tóm được suốt hơn 5 năm đặt Quốc hội Trung Quốc vào vị trí mà nó không thể làm khác được, ngoài ngoan ngoãn phục tùng bằng cách hợp thức hóa tham vọng cai trị mãn đời của Tập.

Lý do thứ hai : để củng cố tính chính danh của đảng cộng sản và bảo vệ sự tồn vong của chế độ độc tài toàn trị.

Sự sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản tại Liên Xô là một bài học vô cùng quan trọng đối với Trung Quốc. Trong một bài phát biểu nội bộ bị rò rỉ năm 2012, Tập đã hỏi các đảng viên cao cấp : "Tại sao Liên bang xô viết tan rã ? Tại sao Đảng cộng sản xô viết sụp đổ ? Một nguyên nhân quan trọng là do tư tưởng và niềm tin của họ bị dao động".

Đối với Tập, nếu đảng cộng sản sụp đổ, đất nước Trung Quốc cũng sẽ sụp đổ. Vì thế, Tập thẳng tay đàn áp và loại bỏ bất cứ rào cản nào dám đe dọa sự lãnh đạo độc nhất của đảng cộng sản.

Tập cho rằng sự thất bại và sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản tại Liên Xô là vì thiếu vắng một lãnh đạo mạnh mẽ dám đứng lên chống lại quyết định của Gorbachev. Do đó, Tập tin rằng Đảng cộng sản Trung Quốc cần một nhà lãnh đạo mạnh mẽ (strongman) nắm mọi quyền lực để duy trì sự tồn tại của đảng.

Tách biệt đảng và nhà nước là một trong những di sản chính trị quan trọng của Đặng Tiểu Bình. Tuy nhiên, mọi thứ đã hoàn toàn thay đổi dưới thời Tập Cận Bình khi ông ta tin rằng tất cả mọi vấn đề mà Trung Quốc đang đối mặt từ tham nhũng, bộ máy chính phủ quan liêu, đến kinh tế suy thoái, đều là do vai trò lãnh đạo của đảng cộng sản bị phá hoại. Vì thế, Tập đã đẩy mạnh sự kìm kẹp chặt chẽ của đảng cộng sản lên tất cả mọi khía cạnh của Trung Quốc : "Chính phủ, quân đội, xã hội và giáo dục cũng giống như phía bắc, phía nam, phía đông và phía tây. Nhưng ở trung tâm là đảng cộng sản. Đảng cộng sản lãnh đạo tất cả".

Ngoài bỏ giới hạn hai nhiệm kỳ, Quốc hội Trung Quốc còn bổ sung vào Hiến pháp định nghĩa vai trò lãnh đạo duy nhất của đảng cộng sản : "là đặc trưng quan trọng nhất của chủ nghĩa xã hội mang bản sắc Trung Quốc". Đề xuất thay đổi Hiến pháp này nhằm tăng cường tính chính danh của đảng cộng sản.

Tập tin rằng những thách thức cam go mà Trung Quốc đang phải đối mặt không chỉ đòi hỏi một nhà lãnh đạo mạnh mẽ, mà còn cần một đảng cầm quyền thống nhất và vững mạnh. Nói ngắn gọn, đảng cộng sản cần Tập để củng cố tính chính danh và Tập cũng cần đảng cộng sản để củng cố triều đại Tập Cận Bình.

Lý do thứ ba : tình hình thế giới hiện tại đặt chóp bu Đảng cộng sản Trung Quốc vào tình thế phải dựa vào Tập Cận Bình để kiên cố xây dựng "chủ nghĩa xã hội mang bản sắc Trung Quốc".

Những sự kiện quan trọng gần đây như cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 và đặc biệt sự trỗi dậy đáng lo ngại của chủ nghĩa dân túy ở nhiều quốc gia dân chủ giàu mạnh, là động lực khiến cho Đảng cộng sản Trung Quốc tìm cách duy trì sự ổn định của chế độ dựa vào lãnh đạo mạnh mẽ, có khả năng như Tập Cận Bình.

Giáo sư Kerry Brown phân tích : "Donald Trump đã khiến cho mọi người nghĩ rằng : Wow, đây là một thế giới thực sự không ổn định và khó dự đoán, mà có thể sẽ dẫn tới chiến tranh thương mại, và Trung Quốc cần sự lãnh đạo ổn định và có thể dự liệu được, để có thể giải quyết vấn đề này".

Ngày 4/3/2018, tại kỳ họp Lưỡng hội, Tập Cận Bình phát biểu trước quốc hội rằng các quốc gia khác nên học theo "mô hình hệ thống chính trị mới" của Trung Quốc bởi nó ngăn ngừa "sự luân chuyển quyền lực và cạnh tranh gay gắt giữa các chính đảng" ở các nước dân chủ. Thực tế hơn, phần lớn các đảng viên tin rằng tư tưởng mạnh mẽ của Tập sẽ mang lại sự ổn định và kéo dài tuổi thọ chế độ, giúp họ và gia đình tiếp tục nhận được những đặc lợi cần thiết từ chế độ.

Lý do thứ tư : nhằm bảo vệ quyền lực, bảo vệ bản thân cũng như loại bỏ mọi âm mưu lật đổ của phe nhóm chống đối.

Vào năm 2012 và 2017, có nhiều tin đồn rằng phe Giang Trạch Dân đã âm mưu thực hiện một cuộc đảo chánh. Mặc dù những tin đồn không dựa trên bất kỳ thông tin giá trị nào, Tập vẫn có hành động quyết định để củng cố quyền lực bằng cách vô hiệu hóa đối thủ của mình. Lợi dụng chiến dịch "Đả hộ diệt ruồi", Tập đã nhắm đến các nhà lãnh đạo dưới thời Giang Trạch Dân.

Trong một bài phát biểu năm 2015, Tập đã cáo buộc năm thành viên cao cấp về kế hoạch "âm mưu chính trị để phá hoại và chia rẻ đảng", nhắm đến những hoạt động đảo chánh. Chủ tịch Ủy ban điều tiết chứng khoán Lưu Sĩ Dư (Liu Shiyu) đã khẳng định về một cuộc đảo chính tại kỳ họp quốc hội vào tháng 10/2017, rằng một số đảng viên đã "lên kế hoạch cướp đoạt sự lãnh đạo của đảng và cướp quyền lực nhà nước".

Theo các chuyên gia, mặc dù có những cuộc đảo chánh đáng nghi ngờ, cuộc chiến tranh phe phái của nội bộ Đảng cộng sản Trung Quốc chắc chắn đã ảnh hưởng đến quyết tâm tăng cường và củng cố quyền lực của Tập. Thay đổi hiến pháp để Tập Cận Bình cai trị Trung Quốc suốt đời cũng là thông điệp của Tập và phe nhóm gửi đến nhóm chống đối hãy biết thân phận, chấp nhận thần phục để được ban phát lợi ích. Còn ngược lại, sẽ chỉ gặp thất bại và bị tiêu diệt mà thôi.

Tập buộc phải tìm cách để trở thành "hoàng đế" trọn đời (ảnh internet)

Cần lưu ý rằng, trong suốt quá trình thanh trừng đối thủ để thâu tóm quyền lực, Tập đã tạo ra quá nhiều kẻ thù. Vì thế, để bảo đảm sự an toàn cho bản thân, gia đình và phe nhóm thân cận, Tập buộc phải tìm cách để trở thành "hoàng đế" trọn đời.

Thay lời kết

Nhà văn nổi tiếng người Anh, George Orwell, đã sử dùng hình ảnh "Big Brother" – Đại Ca/Anh Lớn trong tác phẩm lừng danh "1984" mô tả Joseph Stalin, một trong những nhà độc tài cộng sản tàn ác nhất trong lịch sử nhân loại. Người Anh Lớn sở hữu quyền lực tuyệt đối, có đầu óc và luôn hiện diện ở khắp mọi nơi theo dõi mọi hoạt động và suy nghĩ của người dân. Tham vọng kinh hoàng của Big Brother là tạo ra một tầng lớp người cống hiến trọn vẹn tình cảm của mình cho tư tưởng, mục tiêu của đảng cộng sản và tiêu diệt những ai chối từ đặt đảng trong trái tim họ.

Quyền lực và tham vọng của Tập Cận Bình cũng không khác lắm so với Big Brother. Chắc chắn Đảng cộng sản Trung Quốc biết được mối nguy khi phụ thuộc quá nhiều vào Tập Cận Bình, nhưng có lẽ nó không có một sự lựa chọn nào tốt hơn và không thể nào làm khác được.

Năm 1980, Đặng Tiểu Bình, người được chọn để kế tục Mao Trạch Đông, kêu gọi sự tách biệt quyền lực giữa đảng cộng sản và nhà nước, nhằm chống lại sự tập trung quyền lực quá lớn vào một cá nhân vì dễ dẫn tới sự cai trị độc đoán. Nhưng Tập đảo lộn tất cả. Tập "lên voi" trở thành "Hoàng đế", đảng cộng sản "xuống chó" thành nô lệ phục tùng.

Lịch sử thế giới đã chứng minh rằng sự chuyển hóa từ độc tài tập thể sang độc tài cá nhân thường tạo ra nhiều bất ổn, xung đột và chế độ dễ bị rạn nứt, sụp đổ. Về cơ bản, sinh mạng của một chế độ độc tài có thể được kéo dài nếu nó được lãnh đạo bởi một đảng phái chấp nhận hoạt động với nhau để duy trì quyền lực. Khi có xung đột hoặc khủng hoảng, chính đảng này đóng vai trò là trung tâm điểm cho các cuộc đàm phán, thỏa hiệp trong việc lựa chọn nhà lãnh đạo mới và giảm được hỗn loạn cũng như nguy cơ đảo chính. Ngược lại, chế độ độc tài cá nhân không có được lợi thế đó bởi sự cạnh tranh quyền lực và chia rẽ giữa những kẻ dưới trướng kẻ độc tài là rất lớn. Hiện tại, ở Trung Quốc, cái xác khô mang tên "đảng cộng sản" đang thần phục kẻ độc tài họ Tập.

Nhìn từ bên ngoài Trung Quốc có vẻ ổn định và đang phát triển như mong đợi. Nhưng trong thực tế, triều đại Tập Cận Bình đang đau đầu với vô số vấn đề nhức nhối ảnh hưởng đến sự tồn vong của chế độ : ô nhiễm môi trường, tình trạng thiếu nước, đói nghèo ở nhiều nơi, mất cân bằng giới tính, khoản nợ khổng lồ của các chính quyền địa phương và doanh nghiệp nhà nước, bất ổn ở các khu tự trị, số người thất nghiệp thành thị và nạn tham nhũng. Những rủi ro và nguy cơ tiềm ẩn của Trung Quốc lớn hơn những gì người ta có thể nhìn thấy. Đã thế còn thêm độc tài cá nhân. Rủi ro chồng chất ! Hiểm nguy giăng đầy !

"Ở một chế độ dân chủ, sẽ có nhiều than phiền, chỉ trích, nhưng ít khủng hoảng. Ở một chế độ độc tài, sẽ có nhiều sự thinh lặng, nhưng lại rất nhiều đau khổ".

Mai. V. Pham

(16/03/2018)

Tham khảo :

http://time.com/5195211/china-xi-jinping-presidential-term-limits-npc/

http://www.businessinsider.com/xi-jinping-ended-term-limits-because-of-failed-coup-2018-3?r=UK&IR=T

http://www.xinhuanet.com/english/2018-03/05/c_137015955.htm

Tập Cận Bình đưa người thân vào vị trí chủ chốt (RFI, 05/03/2018)

Như thông lệ, đầu tháng 3/2018 này, tại Trung Quốc diễn ra hai hội nghị chính trị lớn, của Quốc hội và Chính Hiệp (tức Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân), định chế mà một số nhà quan sát ví như một dạng "Thượng Viện" của Trung Quốc. Những gì đáng chú ý trong hai kỳ họp Quốc hội và Chính Hiệp đầu tiên tiếp theo Đại hội thứ 19, đưa ông Tập Cận Bình lên đỉnh cao quyền lực ? Theo báo chí Châu Á và quốc tế, bên cạnh khả năng Hiến pháp Trung Quốc sẽ được sửa đổi để mở đường cho ông Tập thâu tóm toàn bộ quyền bính, một vấn đề chính yếu là nhiều nhân vật thân cận với Chủ tịch Trung Quốc sẽ được đưa vào các vị trí lãnh đạo chủ chốt.

Ông Vương Kỳ Sơn (P), người được coi là sẽ trở thành phó Chủ tịch Trung Quốc, phiên khai mạc Quốc hội Trung Quốc, Bắc Kinh, ngày 05/03/2018. Reuters/Jason Lee

Những vị trí chủ chốt nào ?

Theo báo Nhật Nikkei Asian Review, ông Vương Kỳ Sơn (Wang Qishan), trợ tá đắc lực của Tập Cận Bình trong cuộc chiến "chống tham nhũng", còn được gọi là "đả hổ, diệt ruồi", rất nhiều khả năng sẽ được bầu làm phó Chủ tịch nước Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa. Trong Đại hội thứ 19, hồi tháng 10/2017, Vương Kỳ Sơn không được tái bổ nhiệm làm ủy viên thường vụ Bộ chính trị, do đã quá tuổi quy định, cho dù vào thời điểm đó đã có nhiều đồn đoán về việc nhân vật này tiếp tục tại vị.

Vương Kỳ Sơn là người đứng đầu Ủy Ban Kiểm Tra Kỷ Luật Trung Ương của đảng cộng sản Trung Quốc, cơ quan nắm quyền sinh, quyền sát trong cuộc "chiến chống tham nhũng", mà nhiều người cho cũng là phương tiện để ông Tập Cận Bình loại trừ các thế lực đối lập trong đảng. Dưới thời Vương Kỳ Sơn, Bạc Hy Lai (Bo Xilai), ủy viên Bộ chính trị đầy quyền uy, bí thư Trùng Khánh, từng được coi là người có khả năng trở thành lãnh đạo tối cao, đã bị hạ bệ, và tiếp theo đó là Tôn Chính Tài (Sun Zhengcai), cũng là người đứng đầu Trùng Khánh, và cũng từng được coi là ứng viên kế nhiệm lãnh đạo họ Tập.

Ngoài vị trí phó Chủ tịch nước, Nikkei còn chú ý đến bốn chức phó thủ tướng và dự đoán chắc chắn sẽ có một số nhân vật thân cận với Tập Cận Bình, vừa được bầu làm ủy viên thường vụ Bộ chính trị trong kỳ Đại hội 19. Ngoài ra, còn năm ủy viên Quốc Vụ, cấp lãnh đạo trong chính phủ quan trọng hơn bộ trưởng.

Ứng viên số một vào hai chức vụ rất quan trọng khác, lãnh đạo ngân hàng trung ương và cơ quan quản lý tài chính, là những nhân vật rất thân cận với Tập Cận Bình : ông Lưu Hà (Liu He) hiện là kinh tế gia trưởng của chính phủ, và ông Quách Thụ Thanh (Guo Shuqing), hiện là Chủ tịch cơ quan kiểm soát lĩnh vực ngân hàng của chính phủ Trung Quốc.

Thêm nhiều tỉ phú công nghệ tin học

Báo chí đặc biệt chú ý đến hai thay đổi lớn khác trong hàng ngũ các đại biểu tham dự hai kỳ họp Quốc hội và Chính Hiệp của Trung Quốc (người Trung Quốc thường gọi là "lưỡng hội"). Trước hết, đó là số lượng các đại biểu tỉ phú tuy giảm mạnh so với khóa trước, nhưng ngược lại nhìn chung tổng tài sản của nhóm tỉ phú lại gia tăng, và đặc biệt rất nhiều tỉ phú trong ngành công nghệ cao, trước hết là công nghệ tin học, trí tuệ nhân tạo, người máy.

Theo AP, theo một báo cáo điều tra của Hurun, chuyên xếp hạng các doanh nhân Châu Á, công bố ngày 02/03, trong số hơn 5.000 đại biểu Trung Quốc, có 152 người "siêu giàu", so với 209 người của khóa trước. Tuy nhiên tổng tài sản của nhóm này là 4.100 tỉ nhân dân tệ (tức 650 tỉ đô la), tăng một phần năm so với năm trước. 28 đại gia trong số 100 người giàu nhất Trung Quốc có mặt trong danh sách các đại biểu.

Sự hiện diện của nhiều tỉ phú trong hàng ngũ các đại biểu cho thấy tầng lớp doanh nhân giàu có vẫn là đối tượng "hoan nghênh" của chế độ cộng sản, cho dù trong những năm qua, Bắc Kinh liên tục có nhiều chính sách được coi là "quyết liệt" nhắm vào các công ty tư nhân, đặc biệt trong vấn đề chuyển vốn đầu tư ra nước ngoài. Cho dù lo ngại vì những thay đổi chính sách, nhưng nhìn chung, đối với các doanh nhân tư nhân Trung Quốc, thì việc tham gia vào nhóm "tinh hoa chính trị" này vẫn là một phương tiện thăng tiến, bởi đa số họ đều hiểu rằng "đảng kiểm soát tất cả".

Đứng đầu nhóm các tỉ phú là ông Pony Mã Hóa Đằng (Ma Huateng), Chủ tịch tập đoàn Tencent/Đằng Tấn - điều hành ứng dụng trực tuyến nổi tiếng WeChat hay Vi Tín (Weixin) (với gần một tỉ người sử dụng), với tổng tài sản 47 tỉ đô la. Người đứng thứ hai trong nhóm này là Lý Thư Phúc (Li Shufu), Chủ tịch Geely - một trong các tập đoàn xe hơi lớn nhất Trung Quốc, cũng là ông chủ hãng xe hơi Volvo Thụy Điển, và vừa mua lại 10% cổ phần của tập đoàn xe hơi Đức Daimler. Tổng tài sản của doanh nhân họ Lý ước tính 17 tỉ đô la.

Theo giáo sư Sun Xin chuyên về doanh nghiệp Trung Quốc và Đông Á ở trường King’s College, Luân Đôn, hầu hết các gương mặt mới được bổ nhiệm vào vị trí cố vấn ban kinh tế của cơ quan Chính Hiệp đầu xuất thân từ các công ti công nghệ. Quyết định này của chính quyền Trung Quốc cho thấy Bắc Kinh chủ trương chuyển hướng kinh tế dựa vào hiện đại hóa công nghiệp và cách tân công nghệ, hơn là các lĩnh vực như bất động sản và năng lượng truyền thống.

Một gương mặt tiêu biểu cho thế hệ công nghệ mới nổi lên là ông Richard Lưu Cường Đông (Liu Qiangdong), nhà sáng lập và Chủ tịch tập đoàn thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc JD.com, hay Đinh Lỗi (Ding Lei), ông chủ của NetEase, công ti trò chơi điện tử và quảng cáo trên mạng đứng thứ hai Trung Quốc.

Hàng loạt đại gia bất động sản giã từ "lưỡng hội"

Theo báo Hồng Kông South China Morning Post, một điểm đặc biệt đáng chú ý thứ hai trong lĩnh vực này là sự ra đi của hàng loạt đại biểu - đại gia bất động sản, tổng cộng hơn 20 người, trong đó có đại gia Hồ Bảo Sâm (Hu Baosen), ông chủ tập đoàn Jianye, hay Hồ Á Quân (Wu Yajun), lãnh đạo Longfor Properties…

Theo nhà nghiên cứu độc lập Hồ Tinh Đẩu (Hu Xingdou), ở Bắc Kinh, được SCMP dẫn lại, việc hàng loạt đại gia bất động sản vắng mặt là một chỉ dấu cho thấy đường lối chống "đầu cơ" bất động sản của ông Tập Cận Bình bắt đầu có hiệu lực. Theo chuyên gia Hồ Tinh Đẩu, "càng nhiều đại gia bất động sản trỗi dậy, điều đó có nghĩa là nền kinh tế Trung Quốc không sung sức", "ít người muốn đầu tư vào các hoạt động kinh tế thực sự, vào các ngành công nghiệp quốc gia" và bất động sản cũng là "ổ tham nhũng", bởi lĩnh vực này liên quan đến hàng trăm kế hoạch xây dựng của chính phủ.

Trong số các đại gia bất động sản trụ lại được, có tỉ phú Hứa Gia Ấn (Hui Kayan), chủ tập đoàn Evergrande Group, được biết đến như là người đã bỏ ra 1,7 tỉ đô la trong hai năm qua, để giảm nghèo đói tại một thành phố tỉnh Quý Châu, một trong những tỉnh nghèo nhất Trung Quốc, và hứa hẹn sẽ giúp một triệu dân Trung Quốc thoát nghèo. Tỉ phú Hứa Gia Ấn có tài sản ước tính 41 tỉ đô la.

Sửa đổi Hiến pháp : Nhiều dấu hỏi đặt ra về Hội nghị trung ương 3 bất thường

Theo phân tích của nhà báo Charlotte Gao, trong một bài viết đăng tải hôm 01/03 trên trang mạng The Diplomat, cho đến nay chưa rõ là Quốc hội Trung Quốc có thông qua yêu cầu của ban lãnh đạo đảng hủy bỏ quy định làm Chủ tịch nước không quá hai nhiệm kỳ hay không trong lần họp này.

Ngay trước kỳ họp Quốc hội và Chính Hiệp, Bắc Kinh tổ chức bất thường hội nghị trung ương lần thứ ba (Đại hội 19), bình thường sẽ chỉ diễn ra vào cuối năm. Trên thực tế việc tổ chức thêm một kỳ hội nghị lần thứ ba, chỉ sau hội nghị lần thứ hai có một tháng, là điều "không bình thường". Điều không bình thường nữa là cả hai hội nghị thứ ba và thứ hai đều đã không hề có thông báo chính thức về việc yêu cầu sửa đổi Hiến pháp liên quan đến vấn đề nhiệm kỳ Chủ tịch, như thông tin được đăng tải rộng rãi trên nhiều phương tiện truyền thông tại Trung Quốc, vốn được coi như quan điểm chính thức của Ban Chấp Hành Trung Ương (Tân Hoa Xã, ngày 25/02/2018).

Theo Charlotte Gao, nhìn chung đây là chuyện "rất đáng ngạc nhiên". Hiện tại rất ít thông tin lọt ra từ hội nghị này. Nhà báo Charlotte Gao dẫn lời nhà bình luận chính trị độc lập Chương Lập Phàm (Zhang Lifan), ở Bắc Kinh, trong vấn đề này, có hai khả năng hoàn toàn trái ngược.

Thứ nhất là Ủy ban trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc có thể đã "hoàn toàn nhất trí" trong đảng về đề nghị sửa đổi Hiến pháp ngay trong hội nghị lần thứ hai trước đó, vì vậy không cần nhắc lại vấn đề này. Giả thuyết thứ hai, cũng rất có thể, là đã xảy ra "nhiều tranh luận quyết liệt" về việc sửa đổi Hiến pháp trong nội bộ Ủy ban trung ương. Điều này cũng có nghĩa là ông Tập Cận Bình cho đến khi Quốc hội khai mạc vẫn chưa thuyết phục được toàn bộ ban lãnh đạo đảng. 

Quá trình ra quyết định của chế độ cộng sản Trung Quốc vốn luôn nằm trong vòng bí mật. Kết quả của kỳ họp Quốc hội sẽ cho biết khả năng nào là đúng.

Điều rõ ràng nhất, đó là cũng như thông lệ, thông báo của hội nghị lần thứ ba hứa hẹn sẽ tăng cường sự lãnh đạo của đảng "trong mọi lĩnh vực" và mục tiêu của cuộc cải cách hiện nay là để làm sao tất cả mọi cơ quan, từ chính phủ cho đến "các tổ chức nhân dân", "tổ chức xã hội", "doanh nghiệp" đều làm việc dưới "sự lãnh đạo thống nhất" của Đảng cộng sản.

Trọng Thành

******************

Trung Quốc cảnh báo Hong Kong và Đài Loan (RFA, 05/03/2018)

Trung Quốc hôm 05/03 tỏ rõ lập trường cứng rắn về sự gia tăng bất đồng quan điểm tại Đài Loan và Hong Kong.

Trong báo cáo trước quốc hội Trung Quốc vào ngày hôm nay, 5/3, Thủ tướng Lý Khắc Cường cảnh báo Trung Quốc "sẽ không bao giờ dung túng cho bất kỳ kế hoạch ly khai nào" ở Đài Loan. AFP

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khẳng định Trung Quốc không thay đổi quan điểm Đài Loan là một phần lãnh thổ của Trung Quốc dù cho có bất kỳ sự thay đổi chính trị nào tại đây.

Trong báo cáo trước quốc hội Trung Quốc vào ngày hôm nay, 5/3, Thủ tướng Lý Khắc Cường cảnh báo Trung Quốc "sẽ không bao giờ dung túng cho bất kỳ kế hoạch ly khai nào" ở Đài Loan, trong bối cảnh căng thẳng ngày càng gia tăng giữa Trung Quốc và Đài Loan.

Báo cáo cũng cho biết Bắc Kinh sẽ tiếp tục duy trì nguyên tắc "một Trung Quốc" và thúc đẩy quan hệ "tăng trưởng hoà bình" với Đài Loan theo thỏa thuận vào năm 1992, rằng chỉ có một Trung Quốc mà không nêu rõ Bắc Kinh hay Đài Bắc là đại diện chính thức.

Ông Lý Khắc Cường nói thêm rằng Bắc Kinh sẽ "thống nhất Đài Loan trong hòa bình" bởi Trung Quốc vẫn coi Đài Loan là một phần lãnh thổ đang chờ thống nhất.

Ngoài ra, báo cáo cũng cảnh báo những bất đồng đang xảy ra ở Hong Kong và Macau là những nơi có quy chế một nhà nước hai hệ thống.

Mặc dù báo cáo năm nay của Trung Quốc vấn nói đến một quốc gia hai hệ thống nhưng Trung Quốc không còn nhấn mạnh đến việc áp dụng quy chế này như trước kia.

******************

Chiến thuật đưa Brunei vào ‘Con đường Tơ lụa thế kỷ 21’ của Trung Quốc (VOA, 06/03/2018)

Trên một hòn đảo nhỏ nằm ngoài khơi phía bắc của Brunei ở Biển Đông, hàng ngàn công nhân Trung Quốc đang xây dựng một khu phức hợp lọc dầu và hóa dầu và một cây cầu nối khu liên hợp với thủ đô Bandar Seri Begawan.

Sultan Hassanal Bolkiah thị sát quân đội Brunei ở thủ đô Bandar Seri Begawan ngày 15/7/2006. Trung quốc nói Brunei là một quốc gia quan trọng trên 'Con đường Tơ lụa thế kỷ 21' của Bắc Kinh.

Theo tường thuật của Reuters, khi hoàn thành, giai đoạn đầu tiên của khu phức hợp trị giá 3,4 tỷ USD trên đảo Muara Besar, do Tập đoàn Hengyi của Trung Quốc điều hành, sẽ là dự án đầu tư nước ngoài lớn nhất từ trước đến nay ở Brunei, xuất hiện vào thời điểm mà quốc gia phụ thuộc vào dầu khí cần đến nó nhất.

Trữ lượng dầu mỏ và khí đốt của Brunei dự kiến sẽ cạn kiệt trong vòng hai thập niên. Các nhà phân tích nói khi công việc sản xuất sụt giảm, các công ty dầu mỏ sẽ không đầu tư nhiều vào các cơ sở hiện có, gây thêm trở ngại về sản lượng. Kết quả là thu nhập từ dầu mỏ của Brunei, vốn là hầu bao của gần như tất cả các chi tiêu của chính phủ Brunei, đang sụt giảm đều đặn.

Với tình trạng thất nghiệp đang tăng trong giới thanh niên hiện nay, nhà lãnh đạo Brunei, Sultan Hassanal Bolkiah, đang cố gắng cải cách nhanh nền kinh tế và đa dạng hóa nguồn thu nhập, trong lúc tiếp tục cuốc chiến chống lại tham nhũng và trấn áp giới bất đồng chính kiến.

Sự xuống dốc của Brunei được phản ánh trong lĩnh vực tài chính. HSBC đã rút khỏi Brunei năm ngoái, trong khi Citibank ra đi vào năm 2014 sau 41 năm. Trong khi đó, Ngân hàng trung ương Trung Quốc lại mở chi nhánh đầu tiên tại quốc gia Hồi giáo này vào tháng 12 năm 2016.

Dự án Muara Besar hứa hẹn sẽ mang lại hơn 10.000 việc làm, ít nhất một nửa trong số đó sẽ dành cho các sinh viên mới tốt nghiệp, Reuters dẫn nguồn truyền thông Brunei cho biết. Tuy nhiên, thông báo cho biết hàng ngàn công nhân Trung Quốc đã được chuyển đến để xây dựng khu phức hợp đã làm một số cư dân địa phương tức giận.

Con đường tơ lụa trên biển

Hengyi Industries, công ty địa phương xây dựng nhà máy lọc dầu, không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters. Thông tin từ trang web cho biết công ty được thành lập vào năm 2011 và có trụ sở tại Bandar Seri Begawan dự kiến sẽ hoàn thành giai đoạn đầu của khu phức hợp nhà máy lọc dầu và hóa dầu tại Muara Besar vào cuối năm nay.

Thủ đô Bandar Seri Begawan của Brunei là nơi diễn ra Hội nghị Thượng đỉnh của khối ASEAN năm 2013. Brunei là một trong số các quốc gia có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc ở Biển Đông.

Giai đoạn 2 trị giá 12 tỷ USD sẽ dành cho việc mở rộng công suất nhà máy lên tới 281.150 thùng/ ngày và xây dựng các đơn vị sản xuất 1,5 triệu tấn ethylene/năm và 2 triệu tấn paraxylene/năm.

Theo số liệu của Viện Nghiên cứu Doanh nghiệp Hoa Kỳ về đầu tư toàn cầu của Trung Quốc, tổng đầu tư của Bắc Kinh tại Brunei ước đạt 4,1 tỷ USD.

Con số này có phần chắc sẽ tăng lên khi Trung Quốc đẩy mạnh dự án "Vành đai và Con đường", còn gọi là "Con đường tơ lụa của thế kỷ 21", dự kiến liên kết Trung Quốc với Đông Nam Á, Châu Phi và Á-Âu qua mạng lưới các cảng, đường, đường sắt và các khu công nghiệp.

"Brunei là một quốc gia quan trọng trên Con đường Tơ lụa thế kỷ 21", Đại sứ Trung Quốc tại Brunei Yang Jian nói trong lễ khai trương một liên doanh điều hành cảng container lớn nhất ở Brunei vào tháng 2 năm 2017.

Theo Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, tổng đầu tư nước ngoài của Hoa Kỳ ở Brunei trong năm 2012 chỉ có 116 triệu USD. Trong khi đó, Trung Quốc đầu tư khoảng 205 tỷ USD vào Đông Á trong khoảng thời gian từ năm 2010 đến năm 2017, theo báo cáo về Đầu tư Toàn cầu của Trung Quốc.

Bắc Kinh đang gia tăng những khoản đầu tư này trong lúc đấu với bốn quốc gia Đông Nam Á, bao gồm cả Brunei, trong tranh chấp chủ quyền trên các đảo, đá ở Biển Đông

Jatswan Singh, giáo sư Đại học Malaya ở Kuala Lumpur, tác giả của 4 cuốn sách về Brunei, nhận định : "Việc xây dựng quan hệ tốt đẹp và đưa ra các khoản đầu tư lớn là một phần trong chiến lược của Trung Quốc để chia cắt các nước Đông Nam Á nhằm đảm bảo không có sự đồng thuận về các vấn đề Biển Đông".

Brunei không bình luận công khai về tuyên bố chủ quyền của mình ở Biển Đông.

*************************

Manila : Muốn khai thác chung Bãi Cỏ Rong, Trung Quốc phải công nhận chủ quyền của Philippines (VOA, 05/03/2018)

Một thẩm phán của Philillpines phát biểu hôm 5/3 rằng bất kỳ một thỏa thuận nào giữa Philippines và một công ty Trung Quốc để khai thác khí đốt tại Bãi Cỏ Rong (Reed Bank) trên Biển Đông sẽ là bất hợp pháp trừ khi Trung Quốc công nhận chủ quyền Philippines đối với khu vực đó, theo hãng tin Reuters.

Tập đoàn Dầu khi Quốc gia Trung Quốc (CNOOP).

Gần đây Manila đã xác định hai khu vực trong thủy lộ nhộn nhịp là địa điểm phù hợp để thăm dò khai thác chung. Hai nước tìm cách giải quyết tranh chấp thông qua biện pháp ngoại giao và pháp lý nhưng không đề cập đến vấn đề chủ quyền.

Cả hai nước đều có tuyên bố chủ quyền đối với Bãi Cỏ Rong, nhưng luật pháp quốc tế nói rằng bãi này nằm trong Khu vực Đặc quyền Kinh tế (EEZ) của Philippines. Trung Quốc nói rằng Bãi Cỏ Rong nằm trong cái gọi là đường chín đoạn do Bắc Kinh đặt ra, trong đó tuyên bố quyền lịch sử đối với cả khu vực.

Ông Antonio Carpio, quyền thẩm phán hàng đầu của Tòa án Tối cao, cho biết việc Bộ Năng lượng Philippines trao đổi với Tập đoàn Dầu khi Quốc gia Trung Quốc (CNOOP) là hợp pháp.

Trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền hinh ANC, ông Carpio nói : "Không có vấn đề gì nếu CNOOC công nhận rằng đó là vùng đặc quyền kinh tế của chúng tôi. Nhưng nếu CNOOC không công nhận thì việc đó lại có vấn đề".

Ông Carpio phát biểu như vừa nêu với tư cách là một chuyên gia về luật pháp quốc tế và là người ủng hộ nhiệt thành cho chủ quyền lãnh hải của Philippines.

Trung Quốc là nước ký kết Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS), nhưng không công nhận một phán quyết của tòa án La Hague năm 2016 trong đó vô hiệu hóa đường chín đoạn của Trung Quốc.

Tuần trước, ông Harry Roque, phát ngôn viên của Tổng thống Philippines cho biết bất kỳ thỏa thuận tiềm năng nào giữa Manila và Bắc Kinh cần phải được thống nhất với một công ty, chứ không phải là với chính phủ Trung Quốc.

Hôm 5/3, ông Roque cho biết Philippines và Trung Quốc sẽ phải ký một hiệp định để cùng tham gia thăm dò và khai thác khí đốt tại Bãi Cỏ Rong.

Tuần này, Hội nghị Kỳ Ba của Ban Chấp hành Trung ương Khóa 19 của Đảng Cộng Sản Trung Quốc có phiên họp bất thường từ ngày 26 tới 28 để lập tức thông báo từ hôm Chủ Nhật 25 việc tu chỉnh Điều lệ Đảng và Hiến pháp nhằm mở rộng hạn kỳ lãnh đạo của Chủ tịch và Phó Chủ tịch quá hai nhiệm kỳ 10 năm. lãnh đạo kéo dài có thể gây quan ngại cho nhiều quốc. Sau Đại hội đảng của Khóa 19 vào tháng 10 năm ngoái, người ta không ngạc nhiên về việc Tổng bí thư Tập Cận Bình ra sức thâu tóm quyền lực, nhưng sự kiện mới công bố về kỳ hạn lãnh đạo kéo dài có thể gây quan ngại cho nhiều quốc gia khác. Mục Diễn đàn Kinh tế sẽ tìm hiểu về biến cố này.

Tập Cận Bình tân hoàng đế Trung Quốc ? Ảnh The Economist

Nguyên Lam : Ban Việt ngữ đài Á Châu Tự Do cùng Nguyên Lam xin kính chào chuyên gia kinh tế Nguyễn-Xuân Nghĩa trong chương trình Diễn đàn Kinh tế. Thưa ông, quý thính giả của chúng ta cùng Nguyên Lam mong là ông đã bình phục sau nhiều tuần chuẩn bị Hội Xuân Mậu Tuất cho Quận Cam tại miền Nam California và kỳ này xin đề nghị ông phân tích cho biến cố vừa xảy ra tại Bắc Kinh khi ông Tập Cận Bình có thể làm Chủ tịch Trung Quốc sau hai nhiệm kỳ 10 năm như các vị tiền nhiệm trước đây. Thưa ông, chuyện ấy là gì vậy ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Chúng ta khởi sự từ bối cảnh trước. Thông thường, đảng Cộng Sản Trung Quốc có khóa họp năm năm tổ chức một lần vào mùa Thu và mất cả năm chuẩn bị để hơn hai ngàn đại biểu thay mặt gần 90 triệu đảng viên trên toàn quốc bầu lên một Ban chấp hành trung ương có hơn 200 Ủy viên chính thức và chừng 170 ủy viên dự khuyết. Tới cuối khóa họp thì Ban chấp hành trung ương có kỳ họp đầu tiên để thông báo kết quả họp hành thật ra được Bộ chính trị gồm mấy chục Ủy viên soạn trước theo nguyên tắc gọi là "dân chủ tập trung". Nôm na là một đảng độc quyền có thể bầu lên một Ban chấp hành trung ương vài trăm người và Ban Chấp Hành đề cử 25 Ủy viên Bộ chính trị và bảy hay chín người trong cơ chế tối cao là Thường vụ Bộ chính trị để quyết định thay cho gần một tỷ 400 triệu người dân. Trên cùng là Tổng bí thư đảng sẽ lãnh đạo Nhà nước, Quân đội và các cơ chế kỷ luật nhuốm mùi pháp luật.

Thứ nữa, đầu năm sau Đại hội đảng Khóa 19, Ban chấp hành trung ương họp kỳ hai vào hai ngày 18-19 tháng Giêng vừa qua để khai triển quyết định của đảng cho bộ máy nhà nước thi hành qua hai hội nghị hay "lưỡng hội" là Đại hội Nhân dân Toàn quốc, là Quốc hội, và một cơ chế tư vấn là Hội nghị Hiệp thương Chính trị hay Chính Hiệp sẽ họp vào đầu tháng Ba này. Điều bất thường là sau đó một tháng, Ban chấp hành trung ương khóa 19 lại họp kỳ thứ ba để thông báo việc nới rộng thời hạn lãnh đạo của ông Tập Cận Bình qua hai nhiệm kỳ năm năm.

Văn hóa chính trị Trung Quốc có thật sự bí hiểm ?

Nguyên Lam : Thưa ông, đấy là một bối cảnh mà ông gọi là bất thường. Theo ông nghĩ thì chuyện gì đã xảy ra trong nội tình lãnh đạo của Trung Quốc ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Văn hóa chính trị Trung Quốc là sự bí hiểm gói kín trong bí mật nhưng thật ra vẫn chỉ là chuyện tranh đoạt quyền lực thôi. Thông thường thì Ban chấp hành trung ương của một khóa có nhiều kỳ họp nhưng hai kỳ họp cách nhau một tháng là triệu chứng bất tường.

Giới quan sát quốc tế cho là sau Hội nghị Kỳ Hai vào tháng trước thì từ hôm 26 tháng Giêng đã có việc tu chỉnh Hiến pháp để nới rộng nhiệm kỳ cho họ Tập. Nhưng khi Hội nghị Kỳ Ba lại được đột ngột triệu tập trong ba ngày 26 tới 28 tháng này, với quyết định tu chỉnh Hiến pháp được công bố hôm Chủ Nhật 25 mà Tân Hoa Xã lại cho ghi ngày là 26 tháng Giêng thì nhiều người tin là Tập Cận Bình dùng Ban chấp hành trung ương thay vì Bộ chính trị hay Thường vụ Bộ chính trị để nới rộng quyền lực của mình. Lý do là trong hai cơ chế tập trung nói trên, ông ta không được đa số Ủy viên ủng hộ nên mới dùng Ban chấp hành trung ương là nơi ông có hậu thuẫn cao hơn. Nếu đúng như vậy thì ta nên kết luận ngược, rằng lãnh đạo Trung Quốc đang thiếu ổn định và thống nhấy ý kiến.

Nguyên Lam : Thưa ông, ngay sau Đại hội Khóa 19 vào tháng 10 vừa qua, người ta đã thấy hai sự lạ. Thứ nhất là Điều lệ đảng và Hiến pháp chính thức công nhận "Tư tưởng Tập Cận Bình về Xã hội Chủ nghĩa với Màu sắc Trung Hoa". Thứ hai là Đảng không đề cử một người làm Phó Chủ tịch nước, là nhân vật sẽ kế tục ông Tập Cận Bình sau khi nhiệm kỳ hai chấm dứt vào năm 2023. Phải chăng hai sự kiện ấy đã báo trước việc Tập Cận Bình thâu tóm quyền lực ngang tầm Chủ tịch Mao Trạch Đông và còn hơn cả lãnh tụ Đặng Tiểu Bình, ông nghĩ sao ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Tôi còn thấy sự lạ thứ ba là trong báo cáo chính trị dài hơn ba tiếng của Đại hội 19, Tập Cận Bình nhiều lần nói đến "các mâu thuẫn cơ bản của kỷ nguyên mới". Ông ta thấy ra nhiều vấn đề khá nguy ngập và muốn tập trung quyền lực để giải quyết sau năm năm lãnh đạo từ Đại hội Khóa 18 vào cuối năm 2012 mà không xong. Điều ấy cũng có nghĩa là cùng với việc chuyển hướng cải cách chưa thành và chiến dịch diệt trừ tham nhũng lên tới cấp cao nhất, các phe phái bên trong đã đồng ý với việc tập quyền thay vì duy trì tinh thần thỏa hiệp theo nguyên tắc đồng thuận do Đặng Tiểu Bình đề ra. Bây giờ, sau khi củng cố quyền hành trong không gian và mở rộng hơn nữa vào thời gian, Tập Cận Bình đang lấy rất nhiều rủi ro cho bản thân nếu ông ta thất bại. Nhưng trái ngược, đấy lại là cơ hội cho các nước cảnh tỉnh, vì vậy, tôi cho rằng đây là một tin vui !

Nguyên Lam : Có lẽ thính giả của chúng ta đã quen với cách nhìn trái ngược của ông, nhưng thưa ông, tại sao ông lại coi đây là một tin vui ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Tôi xin có hai phần giải thích, về đối ngoại và nội chính. Thế giới và truyền thông cứ ngợi ca phép lạ kinh tế Trung Quốc mà không thấy sự thật là lãnh đạo Bắc Kinh coi dư luận và luật lệ quốc tế tựa cái dép rách. Năm ngoái, tại thượng đỉnh kinh tế Davos và Đại hội đồng Liên hiệp Quốc, Tập Cận Bình thủ vai vô địch về hợp tác quốc tế và toàn cầu hóa dù vẫn trực tiếp can thiệp vào kinh tế quốc dân và coi thường các xứ khác. Thí dụ là cấm vận kinh tế Nam Hàn vì tội dám trang bị hệ thống võ khí phòng thủ, hoặc xen lấn vào nội tình chính trị của Úc.

Trước đó thì phủ nhận phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực trong vụ tranh chấp chủ quyền trên các hải đảo với xứ Philippines. Mới tháng Bảy năm ngoái thì xóa bỏ các cam kết từ năm 1985 với Vương quốc Anh về quyền tự trị của Hong Kong trong khi quân sự hóa nhiều cụm đá nổi đã cưỡng chiếm của các lân bang như Việt Nam hay Philippines. Người ta lầm tưởng Bắc Kinh tận dụng "quyền lực mềm" là lợi ích kinh tế để tranh thủ thiên hạ chứ cứng mềm, âm thầm hay ngang ngược là động thái họ vẫn làm từ nhiều năm qua, để nhắm vào mục tiêu bá quyền tại Đông Á trong vài chục năm tới.

Củng cố quyền lực và loại bỏ đối thủ

Nguyên Lam : Theo ông, sau vụ tăng cường quyền lực của Chủ tịch Tập Cận Bình thì liệu rằng các quốc gia khác có nhìn ra sự thể ấy hay chưa ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Các nước ở xa có thể than vãn nạn chà đạp tự do và dân quyền do Tập Cận Bình tiến hành từ nhiều năm qua nhưng cho rằng thà như vậy mà còn có ổn định để làm ăn. Các quốc gia ở gần thì không quên yếu tố an ninh lồng trong nhiều sáng kiến kinh tế của Bắc Kinh, như Con Đường Tơ Lụa hay các ngân hàng đầu tư và phát triển. Việc Tập Cận Bình mở rộng quyền hạn để thực hiện mục tiêu chiến lược trong vài thập niên tới là điều trở thành rõ rệt hơn.

Vì vậy, tôi cho rằng các nước sẽ thận trọng hơn với Hiệp ước Đối tác Toàn diện Khu vực hay RCEP mà Bắc Kinh đang vận động nhằm thay thế Hiệp ước Đối tác Xuyên Thái Bình Dương RCTPP của 11 quốc gia không có Hoa Kỳ. Thời điểm lật ngửa lá bài quyền lực của Tập Cận Bình càng khiến nhiều quốc gia quan ngại, như qua phản ứng của Hoa Kỳ, Nhật, Ấn Độ và Úc cùng một số nước khác trên cái trục Ấn Độ Thái Bình Dương. Cũng vậy, người ta hiều ra vỉ sao Hoa Kỳ có lập trường cứng rắn hơn trong quan hệ mậu dịch với Bắc Kinh sau khi khẳng định trong chiến lược quốc phòng mới mối nguy xuất phát từ Trung Quốc.

Nguyên Lam : Hồi nãy, ông nói đến hai phần giải thích, về đối ngoại thì như vậy, về nội chính thì ông nhận định thế nào ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Từ sau Đại hội Khóa 18, họ Tập đã củng cố quyền lực và sau năm năm lãnh đạo đã loại bỏ mọi đối thủ của mình cho tới Đại hội Khóa 19 vừa qua. Bây giờ, ông hoàn tất kế hoạch tập quyền cho tới sau năm 2023. Điều ấy có nghĩa là ông tìm ra hậu thuẫn trong đảng để giải quyết nhiều bài toán quá lớn của Trung Quốc mà ông ta gọi là "mâu thuẫn cơ bản".

Nhưng, như các lãnh tụ tập quyền là Tần Thủy Hoàng Đế, Hán Vũ Đế, Khang Hy hay Càn Long, Tập Cận Bình không thể lãnh đạo một mình. Ông ta phải có vây cánh, nhất là trong một thế giới đã có quá nhiều đổi thay khiến lãnh tụ phải ứng phó bén nhạy và hữu hiệu hơn. Nếu không, chính quyền lực tuyệt đối ấy sẽ trở thành gánh nặng và là trách nhiệm của lãnh tụ. Nạn lão hóa dân số và trai thiếu gái thừa, tình trạng ô nhiễm môi sinh, gánh nợ chất núi với đà tăng trưởng tất yếu giảm sút sau ba chục năm cải cách, v.v… là loại bài toán mới mà các thế hệ lãnh đạo trước không gặp.

Nguyên Lam : Như vậy thì quyền lực tuyệt đối cũng có mặt trái của nó, thưa ông, có phải vậy không ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Đã thế, quyền lực tuyệt đối lại dễ đưa tới tệ sùng bái cá nhân, là đặc sản chính trị Châu Á, khiến lãnh tụ chỉ tin vào hệ thống báo cáo tuyên truyền của mình mà che kín tầm nhìn. Trên một lãnh thổ bát ngát có quá nhiều dị biệt và mâu thuẫn chằng chịt, trường hợp sai lầm rất dễ xảy ra mà cơ hội sửa sai lại thu hẹp vì quần chúng vô quyền không có tiếng nói. Nếu thất bại, và nhiều phần là như vậy, Tập Cận Bình không thể đổ lỗi cho ai khác mà cũng chẳng có điều kiện giảm khinh. Đấy là lúc mà các thế lực kia mai phục và chờ đợi….

Nguyên Lam : Ban Việt ngữ đài Á Châu Tự Do cùng Nguyên Lam xin cảm tạ chuyên gia kinh tế Nguyễn-Xuân Nghĩa về bài phân tích kỳ này.

Nguyên Lam thực hiện

Nguồn : RFA, 28/02/2018

Chủ tịch Trung Quốc trọn đời Tập Cận Bình : 1,4 tỉ người vì một người

Hầu như các báo Paris hôm nay 27/02/2018 đều chú ý đến sự kiện Đảng cộng sản Trung Quốc (Đảng cộng sản Trung Quốc) chuẩn bị bãi bỏ giới hạn hai nhiệm kỳ đối với chủ tịch nước. Le Monde chạy tựa trên trang nhất "Tập Cận Bình, chủ tịch vĩnh viễn", còn Le Figaro nhấn mạnh cũng trên trang bìa "Sự chệch hướng mao-ít của Tập Cận Bình".

Pa-nô với chân dung và lời huấn thị của chủ tịch Tập Cận Bình trên đường phố Bắc Kinh. Ảnh chụp ngày 26/02/2018. Reuters/Thomas Peter

Thông tín viên Le Figaro tại Bắc Kinh mở đầu bài viết "Tập Cận Bình, sẵn sàng trở thành ‘hoàng đế trọn đời’ của Trung Quốc" bằng lời chế giễu của một cư dân mạng : "Mẹ tôi bắt tôi hứa phải cưới vợ trước khi ông Tập Cận Bình kết thúc nhiệm kỳ, bây giờ thì tôi khỏe re rồi…".

Bóng ma Mao lại ám ảnh : Số phận hơn 1 tỉ người nằm trong tay một người

Được nói đến từ nhiều tháng qua, giờ thì khả năng ông Tập trở thành hoàng đế Trung Quốc vĩnh viễn đã trở thành hiện thực, khiến không ít người lo ngại quốc gia này quay lại với bóng ma mao-ít. Nhà lãnh đạo quyền lực nhất kể từ thời Mao Trạch Đông đến nay, giờ đây có thể tại vị cho đến bao giờ tùy thích. Đề nghị của Trung ương Đảng, trừ khi có "động đất", sẽ được Quốc hội thông qua.

Le Figaro cho biết, các chuyên gia lo ngại sự thiếu vắng mọi tiếng nói phản biện trước tình trạng tôn sùng cá nhân lãnh đạo, sẽ khiến chế độ Bắc Kinh trở nên độc đoán hơn. Nhà chính trị học Lâm Hòa Lập (Willy Lam) ở Hồng Kông cảnh báo, một sự quay lại với chủ nghĩa mao-ít sẽ là một thảm họa, khi một người duy nhất có toàn quyền quyết định số phận của gần 1,4 tỉ con người. Nhà chính trị học Trung Quốc Hồ Tinh Đẩu (Hu Xingdou), trả lời Le Monde qua điện thoại, cũng có ý kiến tương tự.

Chuyên gia về Trung Quốc Jean-Pierre Cabestan cũng ở Hồng Kông "hy vọng Tập Cận Bình sẽ lắng nghe các cố vấn, nếu không Trung Quốc sẽ đại nguy". Nhưng thật rủi ro khi muốn phản đối một nhà lãnh đạo tập trung mọi quyền lực trong tay, và "tư tưởng" được ghi trong điều lệ Đảng.

Trước đó "hoàng đế đỏ" đã đưa ra dấu hiệu rõ ràng khi không chỉ định người kế vị trong Đại hội Đảng vừa qua, đi ngược lại quy định bất thành văn lâu nay của Đảng cộng sản Trung Quốc. Nhưng cũng theo ông Cabestan, Tập Cập Bình, đã gây thù chuốc oán quá nhiều với chiến dịch "đả hổ, diệt ruồi" đại quy mô, "không có chọn lựa nào khác ngoài việc bám chặt lấy quyền lực". Và ông Tập cũng là người duy nhất, với bàn tay sắt, "có thể tiến hành các cải cách đã loan báo để tránh các vụ phản kháng của xã hội", trong lúc kinh tế đang chậm lại.

Đàn áp, cái giá cho "Giấc mơ Trung Hoa" ?

Hiện giờ Tập Cận Bình "khủng bố" các địch thủ, khiến họ chỉ mong mỏi một cuộc khủng hoảng kinh tế hay địa chính trị làm ông ta suy yếu đi. Còn dân chúng, ngày ngày bị guồng máy tuyên truyền nhồi nhét, thì ủng hộ một nhà lãnh đạo đã hứa hẹn "giấc mơ Trung Hoa" : một siêu cường "hiện đại", có đội quân "ngang tầm thế giới".

Nhưng cái giá phải trả rất cao, nhất là khi Tập Cận Bình đã bóp nghẹt xã hội dân sự ngay từ khi mới lên cầm quyền cuối 2012. Chuyên gia về lịch sử Trung Quốc Sam Crane, thuộc Williams College, Hoa Kỳ cho rằng ông Tập sẽ tiếp tục chính sách đàn áp : báo chí, tôn giáo, tổ chức phi chính phủ đều bị giám sát nghiêm ngặt và tất cả những tiếng nói đối lập đều bị dập tắt hoặc bỏ tù.

Dù vậy vẫn có nhiều phản ứng trên mạng xã hội. Nhiều cư dân mạng đăng những lời bình cay độc – và nhanh chóng bị chính quyền xóa đi – so sánh với họ nhà Kim ở Bắc Triều Tiên, tại vị cho đến khi chết. Số khác đăng ảnh gấu Winnie, mà vóc dáng rất giống Tập Cận Bình, đội vương miện hoặc cắm đầu vào hũ mật, với chú thích "Nếu bạn thích gì thì cứ bám chặt vào".

Le Monde cho biết thêm, có người nêu ra những câu nói của triết gia Đức Hannah Arendt về chủ nghĩa toàn trị, người khác lại nhắc đến Viên Thế Khải (Yuan Shikai), viên tướng, đại thần nhà Thanh đã xưng đế vào năm 1915, trong nỗ lực thảm hại để tái lập nền quân chủ. Một bức ảnh trên WeChat thay chân dung Mao Trạch Đông trên Thiên An Môn bằng Tập Cận Bình.

"Đảng lãnh đạo" được chính thức ghi vào Hiến Pháp

Ngoài vấn đề nhiệm kỳ chủ tịch nước, Quốc hội Trung Quốc sắp họp cũng chuẩn bị sửa đổi vài chục điều khoản trong Hiến Pháp, cho phù hợp với mục tiêu đầy tham vọng của ông Tập : "kỷ nguyên mới của chủ nghĩa xã hội theo kiểu Trung Hoa". Bên cạnh đó là việc thành lập tân ủy ban giám sát. Siêu bộ chống tham nhũng này sẽ mở rộng ở tầm quốc gia các đặc quyền của Ủy ban Kỷ luật Trung ương Đảng. Là vũ khí thanh trừng của ông Tập, nay Ủy ban không chỉ có quyền đối với các đảng viên mà tất cả cán bộ nhà nước.

Vấn đề đối với Tập Cận Bình là bảo đảm vị trí lãnh đạo của Đảng trong Hiến Pháp, lâu nay chỉ được nói sơ qua trong lời mở đầu. Điều 1 Hiến Pháp nay ghi rõ "Vai trò lãnh đạo của Đảng là chủ chốt trong chủ nghĩa xã hội theo kiểu Trung Hoa". Theo Le Monde, chừng như ông Tập đã chiến thắng trong cuộc đấu tranh nội bộ, vì lúc mới nhậm chức ông đã kêu gọi đấu tranh chống Hiến Pháp kiểu phương Tây, được cho là "mối nguy hàng đầu trong bảy nguy cơ mà Đảng phải đối phó".

Tập đại đế chuẩn bị đội ngũ cận thần

Les Echosghi nhận "Đại đế Tập Cận Bình chuẩn bị bố trí người của mình" vào những chức vụ quan trọng - một hành động mà chiến dịch kiểm duyệt mạng xã hội và tuyên truyền về bỏ hạn chế hai nhiệm kỳ, đã khiến dư luận bị đánh lạc hướng. Trong số đó có chức thủ tướng và thống đốc Ngân hàng Trung ương.

Ông Lý Khắc Cường có thể tiếp tục được giữ chiếc ghế thủ tướng. Trong năm năm qua, ông chỉ là cái bóng bên cạnh ông Tập, và không có ảnh hưởng gì trên các hồ sơ kinh tế, mà theo truyền thống vốn là lãnh vực dành riêng cho thủ tướng. Ông Lý lại càng mất thế hơn trước sức mạnh đang lên của Lưu Hạc (Liu He), nhà kinh tế được đào tạo ở Harvard, thân cận với Tập Cận Bình. Theo South China Morning Post, Lưu Hạc có thể trở thành phó thủ tướng phụ trách kinh tế, và theo Reuters, còn có khả năng thay Chu Tiểu Xuyên (Zhou Xiaochuan) làm thống đốc Ngân hàng Trung ương.

Vương Kỳ Sơn (Wang Qishan), cánh tay mặt chống tham nhũng của ông Tập, dù đã quá tuổi làm ủy viên thường trực Bộ Chính trị, có thể lại tiếp tục đóng một vai trò quan trọng khác : phó chủ tịch nước, một chức vụ không bị hạn chế nhiệm kỳ. Một ủy viên thường trực mới lên là Lật Chiến Thư (Li Zhanshu) thì được cho là sẽ trở thành tân chủ tịch Quốc Hội.

Bắc Kinh hiện đại hóa, xua đuổi người nhập cư

Cũng liên quan đến Trung Quốc nhưng trên lãnh vực xã hội, Le Monde trong bài "Công trường vĩ đại của Bắc Kinh mới", nói về các quận ngoại vi đang chuẩn bị mọc lên những thành phố mới toanh, nhằm làm giảm áp lực dân số và giúp thủ đô Trung Quốc bớt ô nhiễm.

Các đại đô thị phải đối mặt với cơ sở hạ tầng xuống cấp, vì chỉ tính toán theo số người có hộ khẩu, thấp hơn rất nhiều so với số cư dân thực sự. Vấn đề môi trường, thiếu nước và kẹt xe từ lâu vẫn là nỗi lo của các nhà quy hoạch Bắc Kinh. Nhưng lần này chính quyền đã dùng đến các biện pháp triệt để, trục xuất hàng trăm ngàn người nhập cư vào cuối năm ngoái.

Theo thống kê năm 2016, có khoảng 8,1 triệu người không có hộ khẩu Bắc Kinh, có giấy cư trú từ sáu tháng trở lên. Số lượng này trong năm 2017 đã giảm xuống vì các vụ trục xuất. Nhiều người vẫn giữ hộ khẩu ở quê để phòng thân, tuy nhiên có đến 40% người dân nông thôn bị mất đất vì chính quyền địa phương cưỡng chế.

Apple chấp nhận trữ iCloud tại Trung Quốc

Về công nghệ, phụ trang kinh tế của Le Figaro cho biết "Apple thuận theo yêu sách của Trung Quốc về dữ liệu" : Các thông tin về khách hàng Trung Quốc sẽ được lưu trữ tại Hoa lục.

Đây là điều kiện tiên quyết để thâm nhập thị trường trên 1,3 tỉ dân. Kể từ ngày 28/2, tập đoàn Mỹ sẽ chuyển các hình ảnh, tài liệu, tin nhắn… mà tất cả những người sử dụng Trung Quốc lưu trong iCloud cho Hoa lục, theo luật mới của Bắc Kinh về an ninh mạng.

Apple khẳng định "không ai có thể đột nhập vào hệ thống". Tuy nhiên trên thực tế chính quyền Trung Quốc có thể dễ dàng tham khảo kho dữ liệu trên lãnh thổ của mình, nhờ thay đổi cách quản lý các chìa khóa mã hóa. Trong khi cho đến nay, những "hạt vừng kỹ thuật số" này luôn được lưu trữ tại Hoa Kỳ. Có nghĩa là bất kỳ chính phủ nào muốn xâm nhập một tài khoản iCloud đều phải được tư pháp Mỹ cho phép.

Được cho là nhằm "chống khủng bố", giới nhân quyền lo sợ Bắc Kinh sẽ sử dụng công cụ này để truy bức các nhà ly khai. Một nhà đấu tranh đồng thời là cổ đông Apple nói với Reuters, sự kiện Apple còn nguy hiểm hơn vụ Yahoo ! chuyển giao dữ liệu cho Trung Quốc hồi năm 2005. Đó là vì các dữ liệu iCloud rất đầy đủ, và được kích hoạt tự động.

Trung Quốc thả vòi bạch tuộc sang Ấn Độ Dương

Nhìn sang "Gwadar, hải cảng trong mơ của người Pakistan", Le Figaro nhận định, từ khi Trung Quốc quyết định bành trướng sang cảng Gwadar thuộc tỉnh Baloutchistan trên biển Ả Rập, chính quyền Islamabad bắt đầu mơ đến một tương lai đầy hứa hẹn. Tuy nhiên theo tờ báo, tương lai này không phải toàn màu hồng.

Cảng Gwadar được cho China Overseas Ports Holding Company thuê trong 40 năm. Số tiền 55 tỉ đô la được Hành lang kinh tế Trung Quốc – Pakistan (CPEC – China Pakistan Economic Corrido) đổ vào không phải là viện trợ cho không, mà Pakistan phải trả nợ và cổ tức cho tập đoàn Trung Quốc, trong khi dự trữ ngoại hối của Pakistan không nhiều.

Hơn nữa, theo lời đồn đãi thì một quân cảng của Trung Quốc sẽ được thiết lập tại đây : Gwadar là vị trí rất tốt cho các tàu chiến từ Bắc Kinh, để tăng cường sự hiện diện tại Ấn Độ Dương.

SNCF, hậu Merkel, Syria : Tựa chính báo Pháp

Về thời sự nước Pháp, Le Monde chạy tựa trang nhất "Cải tổ công ty đường sắt Pháp SNCF : Sự cầu viện đến nghị định", còn nhật báo kinh tế Les Echos chú trọng đến "Cú sốc của một sự cải tổ cấp tốc".

Tại Châu Âu, Le Figaro cho biết "Cánh hữu Đức chuẩn bị cho thời kỳ hậu Merkel" : cuộc chạy đua giành chức vụ người kế nhiệm thủ tướng Angela Merkel đã bắt đầu. Về tình hình Trung Đông, La Croix giải thích "Vì sao cuộc xung đột Syria cứ kéo dài mãi" : với sự tham gia của rất nhiều nhân tố khu vực và quốc tế, cuộc chiến bắt đầu từ tháng 3/2011 đã vượt hẳn khỏi tầm tay người Syria.

Trên lãnh vực điện ảnh, Libération dành trang nhất cho bộ phim bom tấn "Black Panther",mà theo tờ báo là đánh dấu một bước ngoặt của điện ảnh Mỹ, với hầu hết diễn viên là người da đen.

Thụy My

Liệu ông Tập có rời sân bóng sau 2023 ? (BBC, 28/02/2018)

Gia hạn nhiệm kỳ cho Chủ tịch nước Tập Cận Bình sẽ là "trò hề", theo ý kiến nêu công khai của ông Lý Đại Đồng, cựu tổng biên tập một tạp chí của Trung Quốc.

Có ý kiến nói kiến nghị sửa Hiến pháp sẽ cho phép ông Tập Cận Bình cầm quyền quá nhiệm kỳ Chủ tịch nước thứ nhì dự kiến kết thúc năm 2023

Nhà báo từng phụ trách tạp chí Băng Điểm của nhật báo Đoàn Thanh niên Trung Quốc đã gửi thư tới Đoàn Đại biểu Quốc hội Bắc Kinh, nơi ông cư trú, phản đối đề nghị gia hạn các nhiệm kỳ chủ tịch và phó chủ tịch nước.

Nếu được thông qua, sửa đổi Hiến pháp về nhiệm kỳ "quá ba lần" này sẽ cho ông Tập Cận Bình cầm quyền quá năm 2023.

Các báo quốc tế đã nói đây là động thái giúp ông Tập Cận Bình trở thành nhân vật số một "như Mao Trạch Đông".

Truyền thông nhà nước Trung Quốc đã lên tiếng bảo vệ cho đề nghị sửa hiến pháp về nhiệm kỳ của lãnh đạo cao nhất, và ca ngợi ông Tập Cận Bình.

Báo China Daily nói bỏ hạn chế về nhiệm kỳ là cần thiết để "hoàn thiện hệ thống lãnh đạo Đảng và Nhà nước".

Nhật Báo Quân Giải phóng thì viết động thái này là "cần thiết và đúng lúc vô cùng".

Ông Lý Đại Đồng nói "ông đã quá già để sợ hãi"

Nhưng khi trả lời BBC Tiếng Trung qua điện thoại từ Bắc Kinh hôm 27/02/2018, nhà báo Lý Đại Đồng nói ông "đã quá già để mà sợ hãi".

Ông giải thích vì sao ông nhắn trên mạng WeChat cho đoàn đại biểu Quốc hội từ thành phố Bắc Kinh, nói việc gia hạn nhiệm kỳ "sẽ chỉ gieo mầm nội loạn".

"Là công dân Trung Quốc, tôi có nghĩa vụ phải cho các đại biểu Quốc hội biết quan điểm của mình. Tôi không quan tâm các đại biểu có hành động gì hay không. Nhưng không thể mặc định là cả nước đều đồng ý với kiến nghị sửa Hiến pháp. Người ta chỉ bị buộc im lặng".

"Tôi không thể chịu được việc này nữa. Tôi đã thảo luận với các bạn bè và chúng tôi đều bực bội. Chúng tôi muốn nói lên sự phản đối của mình".

Ông cũng cho hay, trên nguyên tắc, các đại biểu Nhân dân Đại hội Toàn quốc nhận tin nhắn của ông là đại diện cho vài triệu cử tri thủ đô, gồm có ông.

"Tôi thể hiện ý kiến của mình bằng cách an toàn, hợp pháp".

Tên của ông Tập Cận Bình đã được ghi vào điều lệ Đảng Cộng sản Trung Quốc với "tư tưởng" của ông thành một phần văn kiện Đảng.

Con người ông Tập trở thành 'hạt nhân trung tâm' của tổ chức hơn 90 triệu thành niên này sau kỳ đại hội cuối 2017

Các vấn đề lịch sử

Mao Chủ tịch từng là nhà lãnh đạo quyền lực nhất Trung Quốc nhưng bị cho là gây ra Cách mạng Văn hóa thảm khốc, làm hàng triệu người chết

Sinh năm 1952, từng làm tổng biên tập Băng Điểm (Freezing Point), một tuần báo thuộc Nhật báo Đoàn Thanh niên, ông Lý Đại Đồng bị đuổi việc năm 2006.

Lý do trực tiếp là 'án báo chí' khi Băng Điểm đăng một bài nghiên cứu đặt lại vấn đề về nhà Thanh và phong trào Nghĩa Hòa Đoàn (Boxing rebellion).

Nhưng theo báo nước ngoài như The Guardian, nguyên nhân chính khiến ông Lý Đại Đồng bị sa thải là vì ông liên tục đòi quyền tự do thông tin ở Trung Quốc.

Hiện ông viết cho trang OpenDemocracy có trụ sở tại London nhưng các bài báo không được phép xuất hiện trên mạng ở Trung Quốc.

Những vấn đề lịch sử thường được trí thức Trung Quốc lật lại để nói lên các chủ đề hiện đại.

Ông Tập Cận Bình trở thành 'hạt nhân trung tâm' của Đảng cộng sản Trung Quốc sau kỳ đại hội cuối 2017

Ngay khi xuất hiện ý tưởng để ông Tập Cận Bình "gia hạn" nhiệm kỳ sau 2023, có ý kiến đã ví ông với Viên Thế Khải thời cuối nhà Thanh.

Blogger có nick Zhang Chaoyang viết trên mạng xã hội : "Đêm qua, giấc mơ phục hồi chế độ phong kiến của Viên Thế Khải đã trở lại trên quê hương".

Từ một sứ quân đầy quyền lực, Viên Thế Khải sau khi Thanh triều bị lật đổ, đã làm Tổng thống nền Cộng hòa Trung Hoa năm 1912.

Sang năm 2015, ông tuyên bố lập vương triều Hồng Hiến theo Khổng giáo và tự xưng làm Đại Hoàng Đế.

Triều đại của ông Viên Thế Khải chỉ tồn tại được 83 ngày.

*********************

‘Hoàng đế Tập Cận Bình’ : Việt Nam mừng hay lo ? (VOA, 27/02/2018)

Việc Trung Quốc tìm cách sửa đổi hiến pháp, mở đường cho ông Tập Cận Bình "nắm quyền vĩnh viễn", và theo nhiều người, có thể "lên ngôi hoàng đế", gây chú ý dư luận tại nước láng giềng Việt Nam.

Ông Tập Cận Bình trong chuyến thăm Việt Nam cuối năm ngoái.

Nếu đề xuất của Đảng cộng sản Trung Quốc được thông qua, ông Tập sẽ tại vị sau nhiệm kỳ thứ hai vào năm 2023.

Dưới thời kỳ nắm quyền của ông Tập, những năm qua, mối quan hệ "môi hở răng lạnh" giữa hai nước cộng sản "núi liền núi sông liền sông" trải qua không ít sóng gió, nhất là liên quan tới vấn đề tranh chấp Biển Đông.

Tiến sĩ Nguyễn Nhã, một người nghiên cứu về quan hệ Việt - Trung, nhận định với VOA Việt Ngữ rằng sự kiện ở nước láng giềng phương Bắc cũng sẽ khiến "Việt Nam bị ảnh hưởng".

"Có ông Tập Cận Bình hay không thì nó vẫn có thách thức. Nhưng ông Tập Cận Bình còn giữ quyền thì thách thức nhiều hơn vì ông ấy cứng rắn", sử gia nghiên cứu về Biển Đông nói.

"Tinh thần Đại Hán từ thời ông Mao Trạch Đông, chứ đâu có chỉ Tập Cận Bình. Ông Tập Cận Bình ông ấy làm ráo riết thôi. Tôi vẫn cho là càng có nguy cơ thì lại càng có thời cơ. Nguy ở Biển Đông tạo ra thời cơ nếu ta nắm được".

Khi được hỏi thời cơ này là gì, ông Nhã cho rằng Việt Nam có thể trở thành một "cường quốc biển", nhưng không nói cụ thể.

Dưới thời kỳ nắm quyền của ông Tập, Trung Quốc gia tăng củng cố chủ quyền ở Biển Đông bằng việc xây và quân sự hóa các đảo nhân tạo.

Những năm gần đây, Trung Quốc gia tăng củng cố chủ quyền trên Biển Đông, trong đó có việc quân sự hóa nhiều hòn đảo nhân tạo mới xây dựng, gây quan ngại đối với nhiều nước, trong đó có Việt Nam.

Ngoài ra, quốc gia này cũng tái cơ cấu quân đội, tăng chi tiêu cho quốc phòng và theo báo chí Trung Quốc, ông Tập còn từng đưa một nhân vật thân tín tới đảm nhiệm trọng trách tại một tỉnh nằm ở vị trí chiến lược giáp với Việt Nam.

Đề xuất trên đã làm bùng nổ cuộc tranh luận trên mạng ở Trung Quốc, và thậm chí có người còn ví ông Tập với dòng họ Kim ở Bắc Hàn, khiến Bắc Kinh phải ra tay xóa các chỉ trích, chặn một số bài báo và tung ra các bài viết ca ngợi đảng, theo Reuters.

Truyền thông nhà nước Việt Nam cũng đăng tải nhiều bài viết về quyết định của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Trung Quốc, và báo điện tử VnExpress chạy tít : "Sửa hiến pháp, Trung Quốc có thể giúp ông Tập nắm quyền lực tuyệt đối".

Bạn đọc Dương Ngô Quý viết trên trang Facebook của VOA Việt Ngữ : "Nguy cơ Trung Quốc trở thành 1 nước phát xít ngày càng rõ ràng. Dù yếu, Việt Nam cũng phải chuẩn bị tinh thần để đối phó với 1 nước Trung Quốc phát xít".

Về tình thế mà nhiều người cho là "tiến thoái lưỡng nan của Việt Nam", tiến sĩ Nhã nói : "Thời nào mà chả có Lê Chiêu Thống. Không sao bởi vì thời nào cũng có Quang

Hà Nội dường như tìm cách hàn gắn quan hệ với Bắc Kinh bằng các màn bắn đại bác để chào đón ông Tập tới Việt Nam, và lần mới nhất là cuối năm ngoái, khi nguyên thủ Trung Quốc chính thức thăm Hà Nội, ít giờ sau Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng là người chủ trì buổi lễ tại Phủ Chủ tịch ở Hà Nội, với nghi thức được cho là dành cho lãnh đạo cấp cao nhất, và nhiều bức ảnh đăng tải trên truyền thông Việt Nam cho thấy ông đã nắm chặt cổ tay và cười tươi với nhà lãnh đạo Trung Quốc khi quan chức này bước ra khỏi xe.

Viễn Đông

***********************

Đảng cộng sản Trung quốc dọn đường để Tập Cận Bình kéo dài thời gian quyền lực (RFA, 26/02/2018)

Truyền thông Trung Quốc hôm chủ nhật ngày 25/2 loan tin cho biết Đảng Cộng sản Trung quốc đã đề nghị sửa đổi hiến pháp để kéo dài giới hạn nắm quyền với các lãnh đạo, mở đường cho Chủ tịch Cập Tận Bình làm thêm nhiệm kỳ thứ ba hoặc lâu hơn.

Người dân đi bộ ngang qua một áp phích hình chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trên một con đường ở Bắc Kinh vào hôm 26/2/2018. AFP

Hiến pháp của Trung Quốc hiện giờ chỉ cho phép Chủ tịch nước được ở tại chức không quá hai nhiệm kỳ là 10 năm. Với sự thay đổi mới, nếu được thông qua, Chủ tịch Tập Cận Bình (64 tuổi), người kiêm luôn chức Tổng Bí thư đảng, sẽ có thể lãnh đạo đảng và quân đội cho đến khi qua đời.

Theo dự kiến đề xuất này sẽ được đưa ra quốc hội thảo luận vào tháng tới.

Đề xuất mới của Đảng cộng sản Trung Quốc cũng bao gồm việc đưa tư tưởng Tập Cận Bình vào hiến pháp Trung Quốc. Trước đó, trong đại hội đảng hồi tháng 10 năm ngoái, tư tưởng Tập Cận Bình đã được đưa vào điều lệ đảng.

Chủ tịch Tập Cận Bình nhậm chức vào năm 2013. Từ khi nhậm chức đến nay, ông nổi tiếng với chiến dịch đả hổ diệt ruồi chống tham nhũng rộng khắp ở Trung Quốc, mà theo nhiều nhà phân tích quốc tế thực chất là việc loại trừ các đối thủ tiềm tàng của mình trong đảng.

Trong đại hội đảng cộng sản Trung Quốc diễn ra vào năm ngoái, ông Tập Cận Bình đã được bầu nắm nhiệm kỳ thứ hai liên tiếp.

Ngoài ra, tại đại hội đảng, khác với những người tiền nhiệm, ông Tập Cận Bình cũng không giới thiệu người sẽ kế nhiệm mình sau hai nhiệm kỳ. Điều này đã làm dấy lên những đồn đoán là ông sẽ ở lại chức vụ nhiều hơn 2 nhiệm kỳ.

Một số nhà phân tích quốc tế cho rằng việc Đảng cộng sản Trung Quốc rỡ bỏ giới hạn nhiệm kỳ với chức Chủ tịch nước cho ông Tập Cận Bình cũng đồng nghĩa với việc tạo ra bất ổn trong nước như đã từng diễn ra dưới thời của Chủ tịch Mao Trạch Đông.

*****************

Trung Quốc : Đổ xô mua cổ phiếu có tên gợi ra hoàng đế Tập Cận Bình (RFI, 26/02/2018)

Các nhà đầu tư Trung Quốc, nổi tiếng là mê tín dị đoan, hôm nay 26/02/2018 chen chúc trên các thị trường chứng khoán địa phương để mua cổ phiếu của các công ty nào có các từ "hoàng đế" trong tên gọi, vào lúc việc sửa đối Hiến Pháp có thể giúp ông Tập Cận Bình trở thành chủ tịch Trung Quốc suốt đời.

Ảnh minh họa : Bảng giá trên thị trường chứng khoán Thượng Hải, Trung Quốc, ngày 09/02/2018 - Reuters/Aly Song

Đảng cộng sản Trung Quốc đã đề nghị bỏ điều khoản trong Hiến Pháp giới hạn chủ tịch nước chỉ có thể làm hai nhiệm kỳ. Như vậy Tập Cận Bình, chủ tịch Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa từ năm 2013, có thể tiếp tục là người đứng đầu chế độ đến bao lâu cũng được, như một "hoàng đế đỏ".

Thường là ít suy nghĩ và hay theo đuôi đám đông, hàng triệu nhà đầu tư nhỏ đang chiếm đa số trên thị trường chứng khoán Trung Quốc, trong đó có nhiều người về hưu, rất quan tâm đến đề nghị sửa đổi Hiến Pháp, được tiết lộ hôm qua, Chủ nhật 25/02/2018.

Khoảng năm, sáu doanh nghiệp có từ "đế" hay "hoàng đế" trong tên tiếng Hoa của công ty, bỗng dưng thấy giá cổ phiếu của mình tăng vọt hôm nay trên các thị trường chứng khoán Thượng Hải, Thâm Quyến…

Cổ phiếu của công ty cung cấp thẻ chứng minh Shenzhen Emperor Technology vào cuối phiên giao dịch tăng 7%, sau khi đã tăng đến 9% trước đó.

Được niêm yết tại Thượng Hải, cổ phiếu công ty sản xuất chân gà tẩm gia vị Jiangxi Huangshanghuang (Hoàng đế của các hoàng đế) tăng 2,93% ; trong khi Harbin Viti Electronics (tên tiếng Hoa là Uy Đế Điện Tử hay Weidi, tức "hoàng đế đầy uy lực") tăng 4,43%.

Vatti Corporation (Hoa Đế, tức hoàng đế Trung Hoa), nhà sản xuất máy giặt và điện tử gia dụng, có cổ phiếu tăng 1,74% trên thị trường chứng khoán Thâm Quyến, trong lúc Shanghai Emperor of Cleaning Hi-Tech (Thượng Hải Tiển Bá) tăng 4,43%.

Nhìn chung, các cổ phiếu này tăng ở mức cao so với mặt bằng chung : chỉ số của thị trường chứng khoán Thượng Hải chỉ tăng có 1,23% hôm nay.

Đôi khi thiếu thông tin, chỉ phản ứng theo các dòng tít lớn trên báo chí, người chơi chứng khoán Trung Quốc thường lao vào mua các cổ phiếu mà họ chỉ biết mỗi cái tên, được cho là "hên", mà không quan tâm đến năng lực kinh tế thực sự.

Khi ông Donald Trump được bầu làm tổng thống Mỹ, có một công ty mà cái tên khi đọc lên bằng tiếng Hoa nghe giống như "Trump đại thắng" bỗng thấy giá cổ phiếu tăng vọt.

Còn hơn thế nữa : do kinh tế chậm lại, vào năm 2014 và 2015 khoảng mấy chục tập đoàn sản xuất hàng tiêu dùng và khai thác khoáng sản đã đổi tên nghe rất kêu, trong khi các hoạt động công nghệ cao chỉ chiếm một tỉ lệ hết sức nhỏ trong doanh số công ty. Thủ thuật này đôi khi giúp giá cổ phiếu tăng lên, bất chấp kết quả kinh doanh tồi tệ của họ.

Thụy My

*********************

Duy trì quyền lực cho Tập Cận Bình, nước cờ rủi ro của Đảng cộng sản Trung Quốc (RFI, 26/02/2018)

Đời sống chính trị Trung Quốc đang đứng trước bước ngoặt lớn với việc Trung ương Đảng Cộng Sản nước này thông báo dự án cải cách xóa bỏ quy định giới hạn hai nhiệm kỳ lãnh đạo đất nước đã được ghi trong Hiến pháp. Theo các nhà phân tích, phủ nhận mô hình kế thừa quyền lực, yếu tố vốn đã tạo sự ổn định chính trị cho chế độ độc đảng Trung Quốc từ nhiều thập kỷ qua, có thể sẽ chứa đựng những rủi ro cho Tập Cận Bình cũng như đảng của ông.

Các món quà lưu niệm với chân dung chủ tịch Tập Cận Bình được bày bán tại Thiên An Môn, ngày 26/02/2018. Reuters/Thomas Peter

Ông Tập Cận Bình chính thức lên nắm đỉnh cao quyền lực ở Trung Quốc từ năm 2013. Theo quy định của Hiến pháp Trung Quốc và cũng như đã thành tiền lệ trong đảng thời hậu Mao Trạch Đông, ông Tập Cận Bình sẽ phải rời khỏi chức vụ lãnh đạo vào năm 2023, tức là sau hai nhiệm kỳ 5 năm. Với đề xuất sửa đổi Hiến pháp theo hướng không giới hạn hai nhiệm kỳ lãnh đạo, thông báo hôm Chủ nhật (25/02/2018), Đảng cộng sản Trung Quốc đã mở đường để ông Tập Cận Bình sẽ còn ở lại lâu dài trên đỉnh cao quyền lực.

Đề xuất này, như một chỉ đạo của đảng, sẽ được thông qua trong phiên họp toàn thể của Quốc Hội vào tuần tới. Quốc Hội Trung Quốc trong dịp này cũng dự kiến đưa tư tưởng Tập Cận Bình vào Hiến pháp, một danh dự mà cho đến giờ chỉ duy nhất dành cho Mao Trạch Đông, người tự tôn vinh là "Người cầm lái vĩ đại" của nhân dân Trung Quốc.

Theo các nhà phân tích chính trị Trung Quốc, thì ý đồ phá luật để duy trì quyền lực cho cá nhân ông Tập Cận Bình sẽ không phải không có rủi ro cho đảng Cộng sản. Bà Simone van Nieuwenhuizen, một nhà nghiên cứu về Trung Quốc tại Sydney nhận xét, "giới hạn hai nhiệm kỳ đã được quyết định nhằm bảo đảm một sự ổn định nhất định. Nếu được giữ lại hơn 10 năm, Tập Cận Bình chắc chắn sẽ bị giới chính trị ưu tú và cả người dân soi xét rất kỹ".

Tất nhiên, nhiều người sẽ liên tưởng ngay tới trường đoạn lịch sử đấu đá nội bộ tranh giành quyền lực khốc liệt và ngột ngạt dưới thời Mao Trạch Đông. Hơn nữa, dự án cải cách Hiến pháp vừa được thông báo cũng đặt vấn đề xét lại nguyên tắc "lãnh đạo tập thể" do Đặng Tiểu Bình áp đặt trong đảng từ những năm 1980, nhằm tránh tập trung quyền lực tuyệt đối vào một người như đã diễn ra dưới chế độ Mao.

Nhìn lại hai lãnh đạo tiền nhiệm của ông Tập Cận Bình là Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào. Ông Giang nắm quyền từ 1993 đến 2003, ông Hồ lên kế thừa từ 2003-2013 rồi chuyển giao sang cho ông Tập. Mỗi người tiền nhiệm của ông cũng chỉ hoàn thành hai nhiệm kỳ rồi rút vào hậu trường dành chỗ cho thế hệ lãnh đạo mới. Các lần chuyển giao quyền lực về cơ bản đều đã diễn ra suông sẻ cho dù trong hậu trường trước lúc vỗ tay ở hội trường lớn, các màn tranh giành cũng đã diễn ra không thiếu phần ác liệt.

Giờ đây, mới chưa đi qua hết nhiệm kỳ đầu, ở tuổi 64, ông Tập Cận Bình đã làm được nhiều việc mà những người tiền nhiệm ông không làm được trên phương diện thâu tóm quyền lực. Ông Tập tỏ cho thấy làm một lãnh đạo quyền thế, độc đoán.

Ông củng cố chế độ bằng gia tăng trấn áp đối kháng, bóp nghẹt xã hội dân sự. Ông phát động chiến dịch chống tham nhũng, lợi dụng loại bỏ các thành phần chống đối trong nội bộ, ông áp đặt đưa "tư tưởng Tập Cận Bình" vào trong điều lệ đảng, gây mầm cho tệ sùng bái cá nhân nảy nở trở lại.

Khi đã thâu tóm được mọi quyền lực trong tay, ông Tập Cận Bình dấn thêm bước nữa để có thể đi xa hơn trên con đường quyền lực.

Nhà nghiên cứu chính trị, Jonathan Sullivan, thuộc Đại học Nottingham, Anh Quốc phân tích : "Việc giới hạn số lượng nhiệm kỳ đã cho phép thể chế hóa sự chuyển tiếp ở đỉnh cao quyền lực và tránh cho Đảng cộng sản Trung Quốc sa đà đi theo các triều đại bạo chúa, hoặc dẫn tới một thời kỳ suy tàn tai họa… Gỡ bỏ mọi giới hạn có thể gây rủi ro cho sự ổn định về lâu dài".

Một nguy cơ khác của sự tập trung tuyệt đối quyền lực vào tay ông Tập, theo bà Susan Shirk, chuyên gia về Trung Quốc thuộc Đại học California, tại San Diego, đó là Tập Cận Bình có thể sẽ có những quyết định sai bởi xung quanh toàn những kẻ xu nịnh, không ai dám làm ngược lại ý của ông ta.

Bên cạnh đó, tập trung quyền lực vào một người có thể sẽ khơi dậy sự chống đối phản kháng ngầm ngay trong nội bộ đảng. Chiến dịch chống tham nhũng của ông Tập Cận Bình đã tước đi quyền hành và lợi ích của gần một triệu cán bộ đảng. Có ai dám chắc có bao nhiêu người bị ông Tập kỷ luật đã tâm phục khẩu phục mà không có ý đồ chống đối hay phục thù. Ngay cả những người đã tránh được tai bay vạ gió trong cuộc thanh trừng vừa qua cũng không khỏi không có phản ứng tự vệ.

Theo như nhận định của chuyên gia Susan Shirk thì nguy cơ đối với ông Tập còn ở chỗ giới chính trị ưu tú sẽ có hình thức "nổi dậy" theo cách của họ. Bởi tầng lớp này sẽ rơi vào trong hoàn cảnh hiểm nghèo sau cuộc cải cách nhằm để ông Tập Cận Bình không chia sẻ quyền lực cho ai.

Anh Vũ

********************

Trung Quốc kiểm duyệt phản ứng của người dân về tin Tập Cận Bình tại chức (RFA, 26/02/2018)

Ngay sau khi có tin Chủ tịch Tập Cận Bình sẽ có thể ở tại chức nhiều hơn 2 nhiệm kỳ, nhiều người dân Trung Quốc đã lên mạng để bày tỏ ý kiến.

Một người đàn ông nhìn các tấm áp phích có hình vẽ Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và các trích dẫn của ông tại một chợ ở Bắc Kinh vào ngày 26 tháng 2 năm 2018. AFP

Một người viết trên mạng weibo rằng Trung Quốc sắp trở thành một Bắc Hàn, nơi gia tộc họ Kim đã nắm quyền suốt từ những năm 1940 đến nay.

Một bình luận khác trên mạng viết xe đã đổi hướng, ý muốn nói Trung Quốc đang quay trở lại thời kỳ độc tài kiểu Mao Trạch Đông.

Những người dùng mạng Trung Quốc cũng đăng hình ảnh gấu Pooh ôm bình mật ong.

Hình ảnh gấu Pooh thường được so sánh với hình ảnh của Chủ tịch họ Tập và vì vậy đã bị kiểm duyệt trên internet tại Trung Quốc.

Một ngày sau khi tuyên bố của Đảng cộng sản Trung Quốc được đưa ra, người ta thấy việc tìm kiếm những từ như "thêm nhiệm kỳ" bị cắt bỏ, không thể tìm kiếm trên mạng.

Trong khi đó truyền thông nhà nước cũng vào cuộc để bình luận.

Tờ Hoàn cầu Thời báo có bài bình luận viết rằng thay đổi mới không có nghĩa là Chủ tịch Tập Cận Bình sẽ nắm quyền mãi mãi. Tuy nhiên bài viết lại không phân tích lý do cụ thể.

Tờ Nhân dân Nhật báo của đảng đăng bài viết dài của Tân Hoa Xã cho rằng phần đông người dân Trung Quốc ủng hộ những thay đổi trong hiến pháp. Bài báo cũng trích lời của những người dân lên tiếng ủng hộ thay đổi này.

Tuy nhiên tài khoảng wechat của tờ Nhân dân Nhật báo sau khi đăng những bình luận tích cực về đề nghị thay đổi đã tắt phần bình luận hoàn toàn vào hôm chủ nhật. Phần bình luận được bật trở lại vào hôm thứ hai với tràn ngập những lời ca ngợi đảng.

Trung Quốc đề nghị sửa hiến pháp để Tập Cận Bình tiếp tục nắm quyền sau 2023 (BBC, 25/02/2018)

Đảng cộng sản Trung Quốc vừa đề nghị bỏ điều khoản giới hạn thời gian cầm quyền của chủ tịch nước ở mức hai nhiệm kỳ 5 năm trong hiến pháp nước này.

Ông Tập Cận Bình lên chức chủ tịch Trung Quốc năm 2013 và hiện dự tính sẽ thôi giữ chức này năm 2023

Động thái này sẽ cho phép Chủ tịch Tập Cận Bình tiếp tục làm lãnh đạo sau khi ông đến thời hạn thôi giữ chức.

Đang có đồn đoán lan rộng rằng ông Tập sẽ muốn tiếp tục giữ chức chủ tịch nước sau năm 2023.

Tại Đại hội đảng cộng sản Trung Quốc năm ngoái, ông Tập đã khẳng định vị trí của mình như một lãnh đạo quyền lực nhất sau cố Chủ tịch Mao Trạch Đông.

Tư tưởng của ông cũng được ghi vào điều lệ đảng, và trái với thông lệ, không có người kế nhiệm nào được tiết lộ.

Chủ tịch Tập Cận Bình trong một cuộc họp báo chung với Tổng thống Pháp Macron hôm 9/1/2018.

Chúng ta biết gì về động thái này ?

Thông báo này được Tân Hoa Xã đưa tin hôm Chủ nhật 25/2.

"Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc đề nghị bỏ câu quy định Chủ tịch và Phó Chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa 'không phục vụ quá hai nhiệm kỳ kế tiếp' khỏi Hiến pháp", Tân Hoa Xã viết.

Cơ quan ngôn luận này không đưa thêm chi tiết, nhưng đề nghị đầy đủ sẽ được công bố sớm.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh các quan chức hàng đầu của Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản sẽ họp tại Bắc Kinh vào thứ Hai 26/2.

Đề nghị này sẽ được trình trước các nhà lập pháp trong phiên họp toàn thể của Đại hội Đại biểu nhân dân toàn quốc, dự tính bắt đầu vào ngày 5/3.

Chuyện này có ý nghĩa gì ?

Ông Tập đã giữ chức chủ tịch nước từ năm 2013, và theo quy định hiện hành, ông sẽ phải nghỉ vào 2023.

Truyền thống giới hạn thời gian giữ chức chủ tịch nước trong 10 năm bắt đầu từ những năm 1990, khi lãnh đạo kỳ cựu ông Đặng Tiểu Bình tìm cách tránh tình trạng hỗn loạn đã diễn ra trong thời kỳ Mao và những năm tiếp theo.

Hai người tiền nhiệm của ông Tập đều tuân thủ thời hạn này. Nhưng kể từ khi lên cầm quyền năm 2013, ông Tập đã cho thấy ông sẵn sàng viết luật riêng cho mình.

***************

Chủ tịch Tập Cận Bình nắm quyền ‘vĩnh viễn’ ? (VOA, 25/02/2018)

Đảng cộng sản cầm quyền ở Trung Quốc hôm 25/2 đã đề xuất bỏ điều khoản giới hạn thời kỳ nắm quyền hai nhiệm kỳ của chủ tịch trong hiến pháp nước này, mở đường cho ông Tập Cận Bình nắm quyền vĩnh viễn, theo Reuters.

Ông Tập Cận Bình trong lễ đón tại Hong Kong năm 2017.

Hãng tin Anh đưa tin rằng thông báo được Tân Hoa Xã loan tải không đưa ra nhiều chi tiết.

Hãng tin nhà nước này nói rằng đề xuất trên, còn đề cập vị trí phó chủ tịch, đã được Ban Chấp hành Trung ương Đảng công bố.

Theo hiến pháp Trung Quốc, ông Tập, 64 tuổi, phải rời chức chủ tịch sau hai nhiệm kỳ 10 năm.

Kể từ khi nắm quyền hơn 5 năm trước, ông Tập đã giám sát việc cải tổ đảng, trong đó có việc hạ bệ các quan chức cấp cao từng được coi là không thể chạm tới trong cuộc chiến chống tham nhũng sâu rộng.

Cải cách hiến pháp cần được quốc hội, vốn sẽ nhóm họp vào ngày 5/3 tới, thông qua. Theo Reuters, cơ quan lập pháp này gồm toàn những thành phần trung thành với đảng nên đề xuất trên sẽ không bị ngăn chặn.