Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Tàu khu trục Nhật Bản đi qua eo biển Đài Loan, khiến Trung Quốc tức giận

Reuters, VOA, 26/09/2024

Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản đưa tàu chiến đi qua Eo biển Đài Loan lần đầu tiên hôm 25/9 trong một động thái mang tính lịch sử khiến Bắc Kinh tức giận và đánh dấu cuộc đấu khẩu mới nhất giữa hai nước láng giềng vốn cáo buộc lẫn nhau làm leo thang căng thẳng trong khu vực.

nhat1

Bản đồ Eo biển Đài Loan. Một tàu của Nhật Bản đã lần đầu tiên đi qua đây hôm 25/9 trong khi các tàu hải quân của Mỹ và đồng minh cũng làm điều tương tự trong thời gian gần đây để "tuyên bố tự do hàng hải".

Tờ báo Yomiuri của Nhật Bản hôm 26/9 đưa tin rằng tàu khu trục Sazanami của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản đã đi vào eo biển Đài Loan từ Biển Hoa Đông vào sáng 25/9 để gửi một thông điệp tới Bắc Kinh. Họ mất hơn 10 giờ di chuyển về phía nam để hoàn thành hành trình.

Trích dẫn nhiều nguồn tin từ chính phủ, Yomuiri cho biết rằng chuyến đi được thực hiện cùng với các tàu hải quân từ Úc và New Zealand. Tờ báo nói thêm rằng hải quân của ba quốc gia này đã lên lịch tổ chức các cuộc tập trận chung ở Biển Đông bắt đầu từ ngày 25/9.

Tổng thư ký Nội các Nhật Bản Yoshimasa Hayashi từ chối bình luận về thông tin này, nhưng bày tỏ lo ngại về hoạt động quân sự gia tăng của Trung Quốc trong khu vực.

"Chúng tôi có cảm giác khủng hoảng mạnh khi các vụ vi phạm không phận liên tiếp xảy ra trong một thời gian ngắn", ông phát biểu tại một cuộc họp báo thường kỳ. "Chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi tình hình với sự quan tâm lớn".

Nhật Bản đã phản ứng trước các hoạt động quân sự gia tăng của Trung Quốc bằng một đợt tăng cường quốc phòng mà họ cho là nhằm ngăn chặn Bắc Kinh sử dụng vũ lực để thúc đẩy các yêu sách lãnh thổ của mình trong khu vực.

Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm đã chỉ trích việc tàu Nhật Bản đi qua Eo biển Đài Loan, nói rằng nó đi ngược lại sự hiểu biết chung về nguyên tắc một Trung Quốc.

"Phía Trung Quốc cảnh giác với các ý định chính trị của phía Nhật Bản và đã đệ trình các phản đối nghiêm túc", ông Lâm phát biểu tại một cuộc họp báo.

"Chúng tôi kêu gọi phía Nhật Bản tôn trọng cam kết của mình về vấn đề Đài Loan, thận trọng trong lời nói và hành động, và kiềm chế không cản trở quan hệ Trung-Nhật và hòa bình ở Eo biển Đài Loan".

Nhật báo Yomiuri cho biết Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản cho đến gần đây vẫn tránh đi qua vùng biển này để không làm Bắc Kinh tức giận, trong bối cảnh Bắc Kinh tuyên bố chỉ mình họ thực hiện chủ quyền và quyền tài phán đối với eo biển này. Trung Quốc tuyên bố Đài Loan do chính quyền dân chủ quản lý là của riêng mình.

Bộ Quốc phòng Đài Loan hôm 26/9 đã lên tiếng báo động về hoạt động quân sự gia tăng trở lại của Trung Quốc xung quanh hòn đảo và các cuộc tập trận bắn đạn thật. Chính phủ Đài Loan bác bỏ các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc.

Hải quân Hoa Kỳ và các nước khác thỉnh thoảng đi qua Eo biển Đài Loan để tuyên bố "tự do hàng hải". Hải quân Đức cũng đã thực hiện chuyến di chuyển qua đây trong tháng này lần đầu tiên sau hai thập kỷ, thể hiện quyết tâm của Berlin trong việc sát cánh cùng các đồng minh phương Tây.

New Zealand cho biết riêng rằng các tàu hải quân của nước này và Úc đã đi qua Eo biển Đài Loan hôm 25/9, và mô tả đây là hoạt động thường lệ phù hợp với luật pháp quốc tế. Họ không đề cập đến Nhật Bản.

Khi được hỏi về các hoạt động đó, ông Lâm, người phát ngôn của Trung Quốc, cho biết : "Chúng tôi sẽ duy trì mức độ cảnh giác cao đối với bất kỳ hành động nào có thể gây nguy hiểm cho chủ quyền và an ninh của Trung Quốc".

Hôm 25/9, Bắc Kinh cho biết họ đã thực hiện thành công một vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa hiếm hoi vào Thái Bình Dương, trong khi các nhà lãnh đạo của nhóm 'Bộ tứ' gồm Úc, Ấn Độ, Nhật Bản và Hoa Kỳ tuần trước đã mở rộng các bước an ninh chung ở vùng biển châu Á do lo ngại chung về Trung Quốc.

Reuters

Nguồn : VOA, 26/09/2024

*****************************

Truyền thông Nhật Bản : Lần đầu tiên Tokyo điều tàu chiến đi qua eo biển Đài Loan

Thùy Dương, RFI, 26/09/2024

Truyền thông Nhật Bản loan báo một tàu khu trục của nước này hôm nay 26/09/2024 lần đầu tiên đã đi qua eo biển Đài Loan, một tuần sau khi tàu sân bay Liêu Ninh và hai tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường của Trung Quốc đến gần hai đảo của Nhật Bản.

nhat2

Tàu khu trục Sazanami của Nhật Bản tại cảng Trạm Giang, Trung Quốc, ngày 24/06/2008. (Photo : AFP)

Theo trang mạng NHK của Nhật Bản, tàu khu trục Sazanami đã đi qua eo biển này theo hướng từ bắc xuống nam để tham gia một cuộc tập trận đa phương ở Biển Đông. Tuy nhiên, chuyến đi đầu tiên của một tàu khu trục Nhật Bản đến eo biển Đài Loan dường như cũng nhằm nhấn mạnh đến tự do hàng hải.

Theo AFP, phát ngôn viên chính phủ Nhật Bản Yoshimasa Hayashi đã từ chối bình luận về thông tin này trong buổi họp báo thường lệ, với lý do đây là thông tin liên quan đến các hoạt động quân sự của Nhật. Trong khi đó, nhật báo Yomiuri Shimbun, trích dẫn các nguồn tin ẩn danh của chính phủ, khẳng định chính thủ tướng Nhật Fumio Kishida đã ra lệnh cho tàu chiến đi qua eo biển Đài Loan, bởi ông lo ngại nếu Tokyo không có hành động đáp trả vụ các tàu chiến Trung Quốc hôm 18/09 lần đầu tiên đi vào vùng biển giữa các đảo Yonaguni và Iriomote, vùng biển tiếp giáp với lãnh hải Nhật Bản và nằm gần Đài Loan, thì sẽ càng thúc đẩy Bắc Kinh làm điều tương tự. Tokyo xem việc Trung Quốc điều tàu chiến đến gần các đảo của Nhật là hành vi khiêu thích về chủ quyền lãnh thổ "hoàn toàn không thể chấp nhận được".

Về phía Trung Quốc, ông Lâm Kiếm (Lin Jian), phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao, hôm nay khẳng định Bắc Kinh"rất cảnh giác trước các ý đồ chính trị của Nhật Bản và đã bày tỏ sự phản đối cứng rắn với Tokyo". Xin nhắc lại, Bắc Kinh luôn coi Đài Loan là một vùng lãnh thổ của Trung Quốc và cần được thu hồi, kể cả bằng vũ lực. Vì thế, Trung Quốc vẫn phản đối việc các nước cho tàu đi qua eo biển Đài Loan mà không có sự cho phép của Bắc Kinh.

Tàu chiến của New Zeland và Úc cũng đi qua eo biển Đài Loan

Theo AFP, hôm nay hai tàu quân sự của New Zeland và Úc cũng đi qua eo biển Đài Loan để khẳng định "quyền tự do hàng hải". Đối với New Zeland, đây là lần đầu tiên từ 7 năm qua chính quyền Wellington cho tàu quân sự đến vùng eo biển Đài Loan.

Thùy Dương

Additional Info

  • Author Reuters, Thùy Dương
Published in Châu Á
mardi, 10 octobre 2023 23:27

Tình hình eo biển Đài Loan

Hiện trạng, dự báo và những vấn đề đặt ra đối với Việt Nam

Trung Quốc luôn coi Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời và chưa bao giờ loại trừ việc sử dụng vũ lực để giành lại quyền kiểm soát đối với hòn đảo. Trong bối cảnh cuộc chiến Nga – Ukraine kéo dài đã khiến dư luận quốc tế quan tâm, chú ý, không chỉ bởi tính chất phức tạp trong quan hệ song phương (giữa Nga và Ukraine) và đa phương (giữa một bên là Nga, Trung Quốc với phía còn lại là Mỹ và các đồng minh), cùng quy mô lớn của cuộc chiến, mức độ tác động cũng như sự bất ổn mà cuộc xung đột này gây ra đã lan rộng trên quy mô toàn cầu. Đồng thời, kết quả của cuộc chiến này cũng liên quan trực tiếp đến định hướng, quyết tâm của giới lãnh đạo Trung Quốc trong việc có nên phát động một cuộc tấn công đối với đảo Đài Loan nhằm tái thống nhất vào thời điểm này hay không. Bài viết tập trung phân tích quan điểm của Mỹ, Trung Quốc về vấn đề Đài Loan ; khả năng và biện pháp Trung Quốc "thống nhất" vùng lãnh thổ này ; quan hệ Trung – Mỹ trong vấn đề Đài Loan và những tác động, hàm ý đối với Việt Nam.

dailoan1

Cuc chiến tranh Nga – Ukraine vn tiếp din, chưa có du hiu hòa hoãn, thm chí ngày càng leo thang, phc tp, khó lường, trong bi cnh thế gii có nhiu thay đi, gây ra nhng lo ngi đi vi nhân dân các nước. Trong bi cnh đó, Trung Quc đã tranh th thi cơ thúc đy tiến trình tăng cường thc lc quân s, tiến hành các cuc tp trn vi quy mô và tn sut ln ti các vùng bin Đông Á, vi mc tiêu ch yếu là Đài Loan, Bin Đông, Bin Hoa Đông. Ngày 06/7/2023, trong chuyến thăm tr s Chiến khu Min Đông ca Quân Gii phóng Nhân dân Trung Quc (PLA), Ch tch Trung Quc Tp Cn Bình yêu cu quân đi cn n lc tp trung vào các mc tiêu k nim 100 năm thành lp PLA và chun b cho chiến tranh. Ông Tp nhn mnh : quân đi nên "dám chiến đu, gii chiến đu, kiê n quyết bo v ch quyn và an ninh quc giaCn phi đào sâu kế hoch chiến tranh và chiến đu tp trung vào hun luyn quân s cho tác chiến thc tế, và đy nhanh vic ci thin kh năng giành chiến thng ca chúng ta" [1]. Nhng tuyên b cng rn ca lãnh đo Trung Quc cùng các hot đng quân s được PLA trin khai rm r ti eo bin Đài Loan thi gian qua đã gây quan ngi v mt cuc xung đt tim tàng gia hai b eo bin.

Một số động thái đáng chú ý gần đây của Mỹ – Trung Quốc tại khu vực eo biển Đài Loan

Các hot đng quân s mnh m ca Trung Quc gn đây ti khu vc eo bin Đài Loan đã dn đến nhiu quan ngi ca cng đng quc tế, cũng như nhng suy đoán cho rng Trung Quc đang có nhng đng thái tích cc nhm chun b cho mt cuc tn công bt ng vào hòn đo. Điu này cũng được nhn mnh qua hành đng quân s ca các bên liên quan ti khu vc eo bin Đài Loan, c th :

Về phía Đài Loan, đu năm 2023, tướng Khâu Quc Chính, người đng đu Cơ quan Phòng v Đài Loan nhn đnh "cuc xung đt Nga-Ukraine đã mang đến nhng bài hc ln cho Trung Quc. H chc chn s tn công nhanh chóng" [2]. Đ chun b cho điu này, gii chc quân s Đài Loan đã có hàng lot bin pháp và đng thái sn sàng nhm chun b cho các tình hung xu nht có th xy ra. Ngày 21/8/2023, lãnh đo Đài Loan Thái Anh Văn tuyên b Đài Loan s tăng tng ngân sách quân s trong năm 2023 t 586,3 t Đài t lên mc 606,8 t Đài t trong năm 2024, tương đương 2,5% GDP ca hòn đo. Bà Thái nhn mnh, vic tăng ngân sách phn ánh quyết tâm tăng cường kh năng "phòng v" ca Đài Loan trong lúc tiếp tc tìm kiếm "s h tr quc tế" [3].

Ngày 07/8/2023, Đài Loan đã quyết đnh tăng gp đôi lc lượng bo v yếu nhân Đài Bc đ đ phòng Trung Quc thc hin "nhng hành đng cc đoan" nhm vô hiu hóa gii lãnh đo ca hòn đo. Các lc lượng này s đóng vai trò ch cht khi xy ra "chiến tranh đô th" [4], trong mt kch bn hòn đo xy ra xung đt quân s đ ngăn nga kh năng quân đi Trung Quc có th đ b đường không xung Đài Bc, tp kích bt ng vào các cơ quan đu não và làm tê lit hot đng ch huy, kim soát ca hòn đo, qua đó làm mt hiu qu chiến đu phòng th ca lc lượng vũ trang Đài Loan. 5.000 cnh sát quân s s được trin khai Đài Bc t tháng 01/2024, các tiu đoàn cnh sát quân s này có trách nhim bo v Văn phòng Tng thng và các cơ quan chính tr quan trng khác Đài Bc. Vi s điu đng tăng cường trên, đến tháng 01/2024 s có tng cng 10.000 cnh sát quân s hin din ti Đài Bc [5]. Hin nay, trên toàn đo Đài Loan có 05 tiu đoàn cnh sát quân s chuyên trách bo v các văn phòng, đa đim cư trú ca lãnh đo Đài Loan cùng các lãnh đo cp cao khác. Lc lượng này cũng bao gm mt tiu đoàn thiết giáp và mt tiu đoàn pháo binh. Quân đi Đài Loan cũng đang tính đến vic thành lp tiu đoàn quân cnh th sáu đóng ti phía nam Đài Bc.

Trước đó, ngày 26/7/2023, ngày th ba ca cuc tp trn Hán Quang ln th 39 (t 24-28/7/2023), ln đu tiên trong lch s, quân đi Đài Loan đã thc hin mt cuc tp trn đy lùi cuc tn công tim tàng ca Trung Quc vào sân bay quc tế Đào Viên, thành ph Đài Bc [6]. Qua đó kim tra kh năng sn sàng chiến đu, phi hp liên ngành và phn ng khn cp ca các lc lượng vũ trang trong mt cuc tn công mô phng ca PLA. Sân bay Đào Viên là trung tâm vn ti đường không ln nht, có tm quan trng chiến lược đi vi Đài Loan. Cuc tp trn này da trên kinh nghim thc tế t cuc chiến tranh Ukraine năm 2022. Trong giai đon đu cuc chiến Nga Ukraine, các sân bay là nhng mc tiêu chính trong các cuc tn công ph đu, vic ngăn chn cuc đ b đường kh ông ca Lc lượng Lính dù Nga (VDV) xung sân bay Hostomel ti ngoi ô th đô Kyiv có ý nghĩa quan trng trong vic bo v các cơ quan đu não ca Ukraine. Vì vy, trong mt kch bn chiến tranh Đài Loan, s chun b sn sàng đ đánh bi các cuc đ b đường không được xem là yếu t sng còn cho chiến dch phòng th ca Đài Loan.

Về phía Mỹ, ngày 28/7/2023, M đã công b gói vin tr quân s tr giá 345 triu USD cho Đài Loan, nhm cng c, nâng cao năng lc phòng th, nm bt tình hình trên nhiu vùng và kh năng phòng không ca hòn đo này. Gói vin tr bao gm các thiết b tình báo, giám sát và vũ khí hng nh, s được ly t ngun d tr ca Chính ph M, giúp vic chuyn giao din ra nhanh hơn bình thường [7]. Người phát ngôn Lu Năm Góc cho biết "đây là nhng thiết b giúp tăng cường kh năng răn đe hin ti và trong tương lai" cho Đài Loan. Bà Kathleen Hicks, Th trưởng Quc phòng M cho biết "vic chuyn các kho d tr vũ khí đến Đài Loan ngay bây gi, trước khi mt cuc tn công bt đu, là mt trong nhng bài hc mà M đã hc được t chiến dch quân s ca Nga ti Ukraine", đng thi nhn đnh "nhng n lc tiếp tế cho Đài Loan sau khi xung đt n ra s rt phc t p vì đây là mt hòn đo" [8]. Trước đó, mt quan chc tình báo M giu tên ngày 12/6/2023 tiết l, M đã lên kch bn sơ tán hàng chc nghìn công dân ca h ti Đài Loan trong trường hp xy ra xung đt hòn đo, chiến dch quân s ca Nga Ukraine đã buc M phi cân nhc kế hoch sơ tán công dân ti Đài Loan bi hòn đo có th tr thành đim nóng trong bt c cuc đi đu nào gia M và Trung Quc [9].

Về phía Trung Quốc, hành đng vin tr vũ khí ca M đã ngay lp tc vp phi s phn đi ca Trung Quc, Chen Binhua, phát ngôn viên ca Văn phòng các vn đ Đài Loan, Trung Quc ngày 29/7 tuyên b, "cho dù lc lượng ly khai Đài Loan chi bao nhiêu tin ca người dân bình thường, cho dù có bao nhiêu vũ khí ca M, điu đó s không làm lung lay quyết tâm ca chúng tôi trong vic gii quyết vn đ Đài Loan, hoc làm lung lay ý chí kiên đnh ca chúng tôi trong vic thng nht T quc", đng thi nhn mnh "hành đng ca M đang biến Đài Loan thành mt kho cha thuc súng và đn dược, làm trm trng thêm nguy cơ chiến tranh eo bin Đài Loan" [10].

dailoan2

Trung Quc gia tăng các hot đng tp trn xung quanh Đài Loan

Bên cnh nhng phn đi ngoi giao, nhng hot đng ca Trung Quc trong mt năm qua k t chuyến thăm ca bà Nancy Pelosi đến Đài Loan đang cho thy s chun b k lưỡng ca Trung Quc cho mt cuc tn công chc thng nếu dùng binh. C th, ngày 05/4/2023, tàu sân bay Sơn Đông ln đu tiên được c đến Tây Thái Bình Dương đ thc hin các cuc tp trn ct cánh và h cánh kéo dài gn mt tháng.Trước đó, vào tháng 12/2022, tàu sân bay Liêu Ninh đã tp trn vùng bin phía Đông Đài Loan. Tháng 4 và tháng 5/2023, phi cơ không người lái tn công TB001 và phi cơ không người lái trinh sát BZK-005 ca PLA được quan sát là đang bay quanh vùng bin ngoài khơi b bin phía đông Đài Loan trước khi quay tr li Trung Quc đi lc.Theo Cơ quan Phòng v Đài Loan, tuyến đường này rt bt thường. S lượng tiê m kích PLA được ghi nhn hin din phía đông Đài Loan cũng đã tăng mnh k t tháng 3/2023. Gia chuyến thăm Đài Loan ca bà Pelosi cho đến tháng 2/2023, s ln nhìn thy dao đng ch t 0 đến 3 ngày mi tháng. Tuy nhiên, k t tháng 3, các con s đã tăng lên đáng k, tng cng là 10 ngày hi tháng 4, 12 ngày hi tháng 5, 6 ngày hi tháng 6, và 12 ngày hi tháng 7. Tn sut đó đang được duy trì theo "chiến thut vùng xám" làm suy yếu h thng phòng th, kit qu nhân lc và hao mòn các tiêm kích Đài Loan. Hm đi phía Đông ca Hi quân Quân đi Gii phóng Nhân dân Trung Quc (PLAN) đã th nghim tàu đ b trc thăng Type 075 (LHD) th ba vi các cuc th nghim vũ khí Bin Hoa Đông.Bên cnh hm đi hàng trăm tàu ​​cá dân s, dân quân bin v à mt s tàu h tng đ vn chuyn xe tăng và quân đi [11].

Gn đây nht, Trung Quc đã tiến hành cuc din tp không quân và hi quân quy mô ln vào hai đt (ngày 19/8 và 25/8), đ đáp tr vic Phó lãnh đo Đài Loan Li Thanh Đc hai ln quá cnh ti M khi công du đến Paraguay, vào các ngày 12 và 16/8/2023. Trong cuc tp trn din ra ngày 19/8/2023, B Tư lnh Chiến khu phía Đông Trung Quc đã t chc mt cuc tp trn bao vây toàn din Đài Loan t ba hướng, gây đt đon các kết ni ca Đài Loan đến hai đng minh quân s Nht Bn và Philippines. Cuc tp trn đã ghi nhn tng cng 42 máy bay chiến đu và 8 tàu chiến ca Chiến khu phía Đông Trung Quc tham gia. Trong đó có 27 lượt máy bay chiến đu Su-30 và J-11 đã vượt qua đường trung tuyến eo bin Đài Loan, phong ta tuyến đường kết ni lên Nht Bn phía bc và xung Philippines phía tây nam [12], đt phá h thng phòng tuyến "khóa" tuyến đường hướng ra Thái Bình Dương ca Trung Quc do M và đng minh thiết lp. Cuc tp trn này có 04 mc đích chính :

(i) làm suy gim ch trương tăng cường gn kết quc phòng vi M đ to thế cân bng quân s vi Trung Quc trong các chiến dch vn đng tranh c ca các ng c viên Đng Dân tiến (DPP).

(ii) Ct đt ngun cung năng lượng vn đang thiếu ht ca Đài Loan (do các cng bin ln ca Đài Loan đu nm phía tây và 97% năng lượng hòn đo ph thuc nhp khu).

(iii) Gây nh hưởng trc tiếp đến các hot đng xut nhp khu ti cng Cao Hùng, cng ln nht ca Đài Loan.

(iv) Đnh hình chiến thut phong ta đt đon, gây nh hưởng trc tiếp đến kh năng phòng v tp th ca M ti chui đo th nht nói chung và các thế mnh v thương mi năng lượng ca Đài Loan nói riêng.

Trong cuc tp trn din ra ngày 25/8/2023, Cơ quan Phòng v Đài Loan phát hin 22 máy bay Trung Quc, bao gm tiêm kích, máy bay th bom, máy bay cnh báo sm và UAV hin din ti khu vc eo bin Đài Lan. Đến sáng 29/8, Cơ quan Phòng v Đài Loan phát hin 12 máy bay, trong đó có 7 chiếc đã vượt qua đường trung tuyến eo bin Đài Loan, gm 6 tiêm kích J-10 và mt máy bay không người lái (UAV) xut hin trong vùng nhn dng phòng không (ADIZ), cùng 05 tàu Trung Quc đang thc hin "các cuc tun tra chiến đu" nhưng không công b đa đim c th.

Đánh giá v vn đ này, ông Quách Dc Nhân, Giám đc Vin Nghiên cu Chính sách Đài Loan cho rng "s gia tăng mnh m s lượng máy bay quân s Trung Quc bay quanh Đài Loan cho thy Trung Quc đang giai đon huy đng cho mt cuc tn công ngay lp tc vào đo Đài Loan bt c khi nào cn thiết. Nếu cn, các cuc tp trn quân s thường xuyên có th được m rng thành mt chiến dch thc tế nhm phong ta hòn đo" [13]. Đi tá Manning Montagnet, cu Ch huy trưởng Căn c không lc Atsugi Hi quân M ti Nht Bn ngày 24/8/2023 cnh báo : Nhng n lc răn đe quân s đ bo v trt t quc tế khu vc Tây Thái Bình Dương được cho là không hiu qu vì khu vc này đang bước vào "thi k nguy him đáng kinh ngc", M và các đng minh hin đang phi đi mt vi "các chế đ đc tài và toàn tr" trong khu vc đt ra, khiến cho "trt t quc tế da vào lut l đang b tn công trc tiếp" [14].

Quan đim ca M, Trung v vn đ Đài Loan

Đối với Mỹ, trong vn đ Đài Loan, M ch trương tiếp tc duy trì được trng thái c lp trên thc tế" ca Đài Loan, tiếp tc duy trì chính sách "mt nước Trung Quc", nhưng phn đi Trung Quc s dng vũ lc đi vi Đài Loan, ng h Đài Loan phòng th bng nhiu bin pháp, nht là cung cp vũ khí và các thiết b quân s "có tính năng phòng th". Vic ngăn chn Trung Quc giành được đc lp ch quyn vi Đài Loan s to ra bước đt phá chiến lược vô cùng quan trng trong cnh tranh chiến lược Trung M ti khu vc Đông Á, t đó tác đng quan trng ti đi sánh lc lượng ca hai bên trên phm vi toàn cu.

Đối với Trung Quốc, trong vn đ Đài Loan, quan đim ph biến Trung Quc là không th kéo dài tình trng Đài Loan b chia ct khi Đi lc t thế h này sang thế h khác. thi đim hin nay, trong vn đ Đài Loan, "thế và lc đã thuc v chúng ta (Trung Quc)", Bc Kinh cn ch đng trong vic gii quyết vn đ. Nhưng cũng có ý kiến rng "Chiến tranh Nga-Ukraine gi ý cho Trung Quc : Gii quyết vn đ Đài Loan không th nóng viMt khi Đi lc đã đ mnh, hai b eo bin Đài Loan s hy vng đt được s thng nht hòa bình [15], vic Trung Quc giành được ch quyn, thng nht Đài Loan s to ra bước nhy vt v kinh tế, khoa hc công ngh, nâng cao được v thế và uy tín ca đng và nhà nước đi vi cng đng dân tc, m đường làm ch Bin Hoa Đông và Bin Đông, phá v thế bao vây ca M, tiến ra Thái Bình Dương, làm ch Châu Á, thc hin gic mng "phc hưng vĩ đi dân tc Trung Hoa", thay M đóng vai trò "lãnh t thế gii". Vì l trên, vn đ Đài Loan tr thành khâu "then cht" trong quan h Trung M hơn 70 năm qua, và hin đang tr thành đim nóng căng thng, n cha nguy cơ xung đt rt nghiêm trng trong quan h Trung M.

T cuc chiến Nga Ukraine liên h ti vn đ Đài Loan

Cuc chiến Nga Ukraine hin nay, hay vn đ Trung Quc thu hi đo Đài Loan thc cht đu là cuc đ sc gia Nga M và Trung M. Tác đng ca cuc xung đt Nga Ukraine cũng trc tiếp nh hưởng đến Trung Quc t nhiu mt. Có nhng bình lun quc tế cho rng "chiến dch quân s đc bit" ca Nga s "truyn cm hng" cho Ch tch Trung Quc Tp Cn Bình trong vic quyết đoán m cuc tn công gii phóng Đài Loan trong thi gian gn, thm chí là trong năm 2023 [16]. Trước cuc chiến Ukraine cũng có dư lun cho rng Trung Quc có th m cuc tn công gii phóng Đài Loan vào năm 2027, là năm Trung Quc hoàn thành chương trình ci cách, xây dng quân đi và quc phòng theo mc tiêu phn đu "100 năm quân đi nhân dân Trung Quc" (1927-2027). Mt s nhà bình lun d báo khong thi gian đó Trung Quc s vượt M v GDP [17] và mt s k thut quân s hin đi (ví như vũ khí "siêu vượt âm"…) [18]. Cũng có nhng ý kiến cho rng Trung Quc rt kiên quyết nhưng cũng rt thn trng trong vn đ Đài Loan, luôn ch trương kết hp hai mc tiêu "thng nht t quc" và "hin đi hóa Xã hi ch nghĩa". Điu này đã được đ cp rõ trong ni dung "Báo cáo chính tr Đi hi XX Đng Cng sn Trung Quc" (công b ngày 16/10/2022) [19] và sách trng "Vn đ Đài Loan và s nghip thng nht Trung Quc thi đi mi" (công b ngày 10/8/2022) [20], qua đó th hin quan đim không đ chiến tranh ln xy ra phá hoi công cuc xây dng "hin đi hóa Xã hi ch ngh ĩa", điu s đy lùi Trung Quc trong cuc chy đua cnh tranh v thế đng đu thế gii vi M.

dailoan3

Xung đt Nga Ukraine tiếp tc din biến phc tp

Cuc chiến Ukraine đến thi đim tháng 9/2023 vn chưa dn đến hip đnh đình chiến hoc hòa ước. Nhưng mt nn "trung lp" mà Ukraine bt buc phi cam kết (là không gia nhp NATO, nhưng vn tìm kiếm liên kết an ninh vi tng nước khác) nếu có, vn là mt nn an ninh không bn vng. Và kh năng Ukraine tha nhn ch quyn ca Nga đi vi Crimea và công nhn 4 tnh Donetsk, Lugansk, Kherson, Zaporizhia thuc Nga "hu xung đt" s khó gii quyết được, ít nht là trong bi cnh hin nay. Cuc chiến tranh đã tàn phá đt nước Ukraine, trong khi Nga s chu tn tht không nh v kinh tế và ngoi giao. Quc gia được li hin nay ch yếu là M. Phân tích mt cách toàn din, cuc chiến Ukraine cũng dn đến nhng hu qu bt li cho Trung Quc, trong đó có vn đ M đã li dng tình hình hin nay đ tht cht cng c quan h đng minh và nh hưởng vi các đi tác không nhng Châu Âu mà c Châu Á và c trên thế gii. Trong tình hình đó, không phi Trung Quc không tính đến trong trường hp chun b tn công Đài Loan. Do vy, kh năng Trung Quc tha cơ Nga leo thang tn công Ukraine mà lp tc m cuc tn công Đài Loan trong năm nay rt nh, hu như là không th. Mc dù máy bay, tàu chiến M và Trung Quc đã có s tăng cường hot đng, cũng như tiến hành nhiu cuc tp trn các vùng bin khu vc Đông Á khi chiến s vn đang din ra ác lit Ukraine, điu này đã đt ra nghi vn đi vi gii quan sát, cho rng Trung Quc s li dng s tp trung ca cng đng quc tế vào vn đ xung đt leo thang ti Châu Âu nhm tiến hành cuc t n công, tp kích bt ng vào đo Đài Loan thông qua mt cuc tp trn gi đnh đ "thng nht t quc" và M đang n lc ngăn chn ý đ đó. Tuy nhiên, trên thc tế, đây ch là các đng thái nhm phô trương lc lượng ca các bên và th hin quyết tâm sn sàng tác chiến trên c hai mt trn Đông Tây ca M trước Trung Quc. Có th nói, cc din khu vc s không vì tình hình căng thng hin nay mà dn đến kh năng Trung Quc m cuc tn công quyết đnh đi vi Đài Loan trong năm 2023.

V nhng kch bn Trung Quc có th thc hin nhm "thng nht Đài Loan"

Trong thi gian ti, liu Trung Quc có th thng nht Đài Loan bng bin pháp hòa bình hay buc phi s dng vũ lc ? Trong trường hp Trung Quc tn công Đài Loan, liu M có "trc tiếp tham chiến" hay ch vin tr vũ khí và tài chính như đi vi Ukraine hin nay ? Liu đến bao gi thì mâu thun Trung M v vn đ Đài Loan đến chín mui và xut hin thi cơ gii quyết bng bin pháp hòa bình hay bùng n chiến tranh ? Đó là nhng câu hi đt ra cho các nhà chiến lược ba bên : Trung Quc, M, Đài Loan, đng thi là nhng vn đ được phn còn li ca thế gii quan tâm. Có th d đoán 3 kch bn (kh năng) Trung Quc gii quyết vn đ "thng nht Đài Loan". Trước hết có th khng đnh rng : Trung Quc nht đnh s th c hin vic thng nht Đài Loan, vn đ là thc hin bng phương thc nào, thi đim nào, và s phi chp nhn tr giá ra sao ?

1. Thng nht Đài Loan mt cách hòa bình. Bng gii pháp kết hp các n lc v kinh tế, chính tr, văn hóa, Trung Quc đt được đng thun vi Đài Loan v mt hình thc "thng nht t quc" bng mt bin pháp nào đó. Ví d như "mt nước hai chế đ", "nhà nước liên bang"…

2. Thng nht bng tn công quân s tng lc. Chiến tranh quy mô ln s bùng n. Quân đi M, Nht và các đng minh khác s không trc tiếp tham chiến, nhưng s toàn lc cung cp vũ khí, hu cn, h tr Đài Loan chng tr Trung Quc ến người Đài Loan cui cùng" tương t như nhng gì đang din ra trong cuc xung đt Nga Ukraine hin nay. M s thông qua Đài Loan nhm tiến hành mt cuc chiến tranh tiêu hao vi Trung Quc đi lc, khiến sc mnh tng th ca Trung Quc suy yếu, không đ kh năng cnh tranh v thế siêu cường vi M, buc Bc Kinh phi thc hin cuc chiến tranh hy dit nhm nhanh chóng kết thúc cuc chiến.

3. Thng nht bng bin pháp phi hp các gii pháp quân s, chính tr, ngoi giao. Quân s đây có th là uy hiếp quân s, hoc mt hình thái tác chiến đt hiu qu nhưng không hoc ít gây hy dit v sinh mng, tài sn. Chính tr là lôi kéo các thế lc chính tr Đài Loan chp nhn hoc trung lp đi vi chính sách ca Trung Quc. Văn hóa là c vũ tinh thn, tình cm dân tc Trung Hoa Đài Loan cùng đng bào dân tc c nước "phc hưng vĩ đi dân tc Trung Hoa"…

Trong 3 kch bn này, kch bn th nht khó có kh năng din ra, kch bn th hai không th loi tr, kch bn th ba có kh năng hin thc nht, và cũng là hướng n lc ca gii lãnh đo Trung Quc hin nay.

Quan h M Trung v vn đ Đài Loan

Trong vn đ Đài Loan, mu cht ca mâu thun Trung M là phương thc gii quyết vn đ vũ lc hay hòa bình trong "Thông cáo chung Thượng Hi" năm 1972 ; trong "Thông cáo chung v thiết lp quan h ngoi giao Trung M" tháng 12/1978 (chính thc t ngày 01/01/1979) ; cũng như trong "Thông cáo chung Trung M ngày 17/8/1982" vn đ đó vn không gii quyết được. T đó đến nay đã 50 năm, gii quyết vn đ Đài Loan bng bo lc hay hòa bình chng nhng không th gii quyết được mà đang tr thành cái c đ hai bên Trung M đi đch, xung đt, thm chí dn đến nguy cơ Chiến tranh Lnh. Trong Chiến tranh Lnh, vì đ tp trung n lc chung chng Liên Xô, hai bên Trung M đã phi tm gác mâu thun gay gt v vic gii quyết vn đ Đài Loan như thế nà o. Thm chí trong cuc tiếp Kissinger, Mao Trch Đông nói rng "vn đ quc tế ln, vn đ Đài Loan nh" [21]. Trong 3 văn kin nói trên, hai bên đu thng nht "Đài Loan là mt b phn ca Trung Quc", nhưng gii quyết vn đ Đài Loan như thế nào, thì mi bên th hin lp trường riêng ca mình. Hin nay, c hai bên Trung M đu tuyên b tôn trng c ba văn kin tha thun nói trên, làm cơ s cho vic x lý quan h gia hai nước. Nhưng mi bên đu gii thích ni dung ca các văn kin trên theo mi cách khác nhau, th hin lp trường ca mình đi vi vn đ phương thc gii quyết vn đ Đài Loan.

Lp trường nht quán ca Trung Quc sau khi chuyn sang ci cách m ca (1979) ti nay là "tranh th hòa bình thng nht t quc" nhưng vn bo lưu quyn s dng bo lc đ gii phóng Đài Loan khi cn thiết. Lp trường ca M là Trung Quc phi "gii quyết vn đ Đài Loan" (ch không dùng t "thng nht hai b eo bin") bng bin pháp hòa bình. M kiên quyết phn đi Trung Quc tn công quân s "xâm chiếm" Đài Loan. Thc cht vn đ là M không mong mun Trung Quc thng nht, tin rng Trung Quc không th "hòa bình thng nht" Đài Loan và sn sàng can thip nếu Trung Quc tn công quân s đánh chiếm Đài Loan. Trung Quc đã n lc hết mc đ "hòa bình thng nht" Đài Loan và được vy thì không gì tt b ng. Nhưng trên thc tế, đó là điu rt khó thc hin, trong khi vic "thc hin s mnh thiêng liêng thng nht hai b" ngày càng tr nên cp thiết, khi Trung Quc đã "t đng lên giàu lên mnh lên", vic gii quyết vn đ Đài Loan không th "kéo dài t thế h này sang thế h khác" (như Tp Cn Bình đã tng nói). Đó là lý do trong thi gian va qua quan h Trung M gia tăng căng thng và Đài Loan đã tr thành đim nóng tim n nguy cơ bùng n xung đt, thm chí chiến tranh nguy him nht trong khu vc.

Những vấn đề đặt ra đối với Việt Nam

1. Trt t thế gii đang chuyn sang hướng đa cc, và ba cc M, Trung, Nga, đã hin rõ. Đi vi vn đ Đài Loan trong cnh tranh tng th M Trung, hai bên vn trong trng thái "mơ h chiến lược". Nhưng trin vng ca cuc cnh tranh không ngoài ba kh năng. Một là, Trung Quc thc hin được hòa bình thng nht Đài Loan.Hai là, Trung Quc đe da s dng vũ lc thng nht được Đài Loan mà không dn ti chiến tranh Trung M.Ba là, vn đ Đài Loan dn đến chiến tranh Trung M. Trong c ba trường hp đó Vit Nam đu b nh hưởng và cn có s chun b ng phó.

2. Cuc chiến Ukraine đã khiến cho thế lc ca M và phương Tây (gm M, G7, NATO, EU) ln át thế lc ca Nga Trung trong vic x lý các vn đ quc tế. Nga đang gp nhiu thách thc v kinh tế và chính tr trên trường quc tế khiến M và phương Tây tp trung hơn vào vic tp hp lc lượng ti khu vc Châu Á Thái Bình Dương, chun b cho mt cuc đi đu quyết đnh gia mt bên là Trung Quc (mt siêu cường mong mun giành vai trò lãnh đo thế gii) vi M (mt siêu cường đang n lc đ gi và cng c vai trò lãnh đo thế gii). Trong bi cnh đó, Trung Quc không còn la chn nào khác là phi "vượt M", đây là mc tiêu phi đt được, "nếu không vượt được M, Trung Quc s b tước c u tch" [22], có nghĩa là b gt ra ngoài thế gii. Trước din biến trên, dù tình hình thay đi như thế nào, Vit Nam cn kiên đnh lp trường đc lp t ch trong ng x vi Trung M.

3. Thng bi ca các bên ti Ukraine s tác đng mnh m và sâu xa đến quan h quc tế ti khu vc Âu Á. Có th chc chn rng sau khi cuc xung đt Ukraine tm thi kết thúc, M và NATO s chuyn trng tâm sang khu vc Châu Á Thái Bình Dương, vn là đa bàn cnh tranh quyết lit gia M và Trung Quc v "vai trò lãnh đo thế gii". Thng bi ca các bên ti Đài Loan s tác đng mnh m và sâu xa ti quan h quc tế ti khu vc Châu Á Thái Bình Dương, rng hơn là khu vc n Đ Dương Thái Bình Dương.

4. Đng đ quân s Đài Loan trong tương lai có th không dn đến chiến tranh thế gii, nhưng rt có kh năng lan ra các nơi khác Bin Hoa Đông và Bin Đông. Trung Quc có kh năng s tha cơ tn công đánh chiếm qun đo Senkaku và vùng bin xung quanh hin thuc quyn qun lý ca Nht Bn. Đây là lý do ti sao chính ph Nht Bn đã thc hin các bước đ tăng cường kh năng phòng th ca mình, bao gm c vic trin khai các đơn v tên la ca Lc lượng Phòng v ti Qun đo Nansei, nhm ngăn chn các âm mưu ca Trung Quc trong khu vc [23]. Trong trường hp đó, Vit Nam phi có s chun b cho tình hung xu nht có th xy ra ti khu vc Bin Đông.

5. Đường li cũng như chính sách ca Vit Nam cn kiên đnh mc tiêu gi vng hòa bình, đc lp, ch quyn và toàn vn lãnh th, hp tác vi các nước đ phát trin, kết hp vi đường li ngoi giao khoa hc, đúng đn, phương thc ngoi giao linh hot, khôn khéo. V vn đ này, Tổng bí thư Nguyn Phú Trng trong bài phát biu ti Hi ngh Đi ngoi toàn quc (ngày 14/12/2021) đã nhc li li dy ca Ch tch H Chí Minh : "Trong hot đng đi ngoi "phi nhìn cho rng, suy cho k" đ biết mình biết người, luôn làm ch tình thế ; hiu rõ v trí chiến lược ca Vit Nam trong mi quan h vi các nước ln. Người đc bit coi trng x lý khéo léo quan h vi các nước, nht là các nước láng ging và các nước l n, luôn ch trương tôn trng và gi th din cho nước ln, luôn phi biết mình biết người, biết thi biết thế, đ "cương nhu kết hp" vì li ích ti cao ca quc gia, dân tc" [24].

Vit Nam duy trì lp trường nht quán "trước sau như mt" đi vi nhng căng thng leo thang ti eo bin Đài Loan : không ng h xy ra xung đt quân s, tích cc kêu gi các bên liên quan hết sc kim chế, tránh nhng đng thái gây bt n cho tình hình chính tr thế gii, nh hưởng xu đến hòa bình, n đnh toàn cu, đe da nghiêm trng đến sinh mnh ca binh lính và người dân vô ti các nơi xy ra xung đt. Thái đ và lp trường ca Vit Nam trong ng x vi quan h Trung M là "không chn bên". Nhưng lp trường "không chn bên" ca Vit Nam khác vi chính sách "trung lp" truyn thng trong quan h quc tế, cũng khác vi chính sách "không chn bên" ca nhiu nước hin nay trong ng x v i 02 cường quc Trung, M. Điu này đã được th hin rõ trong bài phát biu ca Th tướng Phm Minh Chính ti Vin Nghiên cu Chiến lược và Quc tế (CSIS) : "Vit Nam không chn bên, mà chn chính nghĩa, s công bng, công lý và l phi trên cơ s các nguyên tc ca lut pháp quc tế, Hiến chương Liên Hiệp Quốc ; bình đng, tt c cùng có li, tt c cùng thng". (Th tướng đã nói rõ hơn : "gia đc lp và ph thuc, chúng tôi luôn chn đc lp vi tinh thn "không có gì quý hơn đc lp t do" ca Ch tch H Chí Minh ; gia thương lượng và đi đu, chúng tôi chn thương lượng ; gia đi thoi và xung đt, chúng tôi chn đi thoi ; gia hòa bình và chiến tranh, chúng tôi chn hòa bình ; gia h p tác và cnh tranh, chúng tôi chn hp tác và nếu cnh tranh thì phi lành mnh, bình đng, tôn trng quyn và li ích hp pháp, chính đáng ca nhau") [25]. Đó là cách th hin sáng to, rõ ràng, đy thuyết phc thái đ và lp trường ca Vit Nam trong ng x vi các nước ln. Có th khng đnh, không phi nước nào cũng có th tuyên b mt cách thin chí và thng thn như vy.

Đến nay, Đng Cng sn Vit Nam đã có đường li đi ngoi phù hp trong vic x lý các vn đ liên quan đến quan h Trung M. Trong tương lai, tình hình có th có nhng din biến rt phc tp, nhưng Vit Nam cn kiên đnh nhng nguyên tc cơ bn ca đường li đó, đng thi vn dng sáng to, khéo léo trong tng tình hung c th, nhưng không bao gi ri b nguyên tc đc lp, t ch, ng v bên nào trong quan h quc tế./.

Phạm Lưu Bình

Nguồn : Nghiên cứu chiến lược, 10/10/2023

Tài liệu tham khảo :

[1] Văn Khoa, 2023, Chủ tịch Tập Cận Bình nói gì khi thăm Chiến khu Đông bộ ?  

[2] Thy Miên, 2023,Đài Loan nói Trung Quốc đang rút kinh nghiệm từ chiến sự Ukraine  .

[3] Duy Linh, 2023, Đài Loan tăng ngân sách kỷ lục cho lực lượng phòng vệ .

[4] Mng Đài Loan Trung Quc, 2023,台媒防蔡英文被"斩首"护卫队"翻倍扩编至1.1万人(Tm dch : Để đề phòng Thái Anh Văn bị "trảm thủ", "đội cận vệ" của bà Thái đã tăng gấp đôi, lên 11.000 người) .

[5] Taiwannews, 2023, Taiwan to station 5,000 more troops in Taipei to boost ‘decapitation resistance’ (Đài Loan bố trí thêm 5.000 quân tại Đài Bắc để tăng cường ‘chống chiến dịch chặt đầu’) .

[6] Văn Khoa, 2023, Đài Loan lần đầu diễn tập quân sự tại sân bay Đào Viên .

[7] Bình Giang, 2023, Mỹ công bố gói viện trợ quân sự 345 triệu USD cho Đài Loan (Trung Quốc) .

[8] Apnews, 2023, US announces $345 million military aid package for Taiwan (Mỹ công bố gói viện trợ quân sự 345 triệu USD cho Đài Loan) .

[9] Minh Phương, 2023,Mỹ có thể đã lên kịch bản sơ tán công dân khỏi Đài Loan .

[10] Politico, 2023, China says U.S. military aid to Taiwan will not deter its will to unify the island (Trung Quốc nói rằng viện trợ quân sự của Mỹ cho Đài Loan sẽ không ngăn cản ý chí thống nhất hòn đảo của họ) .

[11] Parth Satam, 2023, China Gets Ready to SWALLOW Taiwan ; Military Drills Around Island Can Turn Into Attack (Tạm dịch : Trung Quốc sẵn sàng "nuốt chửng" Đài Loan ; Các cuộc tập trận quân sự quanh đảo có thể biến thành tấn công) .

[12] Lc Minh Tun, 2023,Eo biển Đài Loan : Nước cờ cũ, diễn biến mới.

[13] Parth Satam, 2023, China Gets Ready to SWALLOW Taiwan ; Military Drills Around Island Can Turn Into Attack (Tạm dịch : Trung Quốc sẵn sàng "nuốt chửng" Đài Loan ; Các cuộc tập trận quân sự quanh đảo có thể biến thành tấn công), tài liệu đã dẫn.

[14] Alex wilson, 2023, US, allies are in ‘amazingly dangerous times,’ says outgoing Navy commander in Japan (Tư lệnh Hải quân sắp mãn nhiệm tại Nhật Bản : Mỹ và đồng minh đang ở trong ‘thời kỳ cực kỳ nguy hiểm’) .

[15] Trang mng Đa chiu (Hng Kông), chuyn trích t Tài liu tham kho đc bit cùa TTXVN, ngày 05/5/2022.

[16] K Hân, 2021,Học giả Đài Loan lo ngại viễn cảnh bị Đảng cộng sản Trung Quốc tấn công năm 2023.

[17] Dip Anh, 2010,Kinh tế Trung Quốc bao giờ "soán ngôi" Mỹ ? 

[18] Phm Nghĩa, 2020,Trung Quốc đặt mục tiêu "ngang hàng quân đội Mỹ" vào năm 2027 .

[19] Nguyn Th H,Đại hội XX và một số điểm nhấn mới về định hướng kinh tế của Trung Quốc.

[20] Bình An, 2022, Trung Quốc ra sách trắng về Đài Loan sau 20 năm, đề xuất ‘một quốc gia, hai chế độ’.

[21] Mng Ifeng, 2007,泽东对话基辛格"台湾事小世界事大" (Mao Trạch Đông đối thoại với Kissinger : "Đài Loan là chuyện nhỏ, thế giới là chuyện lớn").

[22] Lưu Minh Phúc, 2010, "中国梦 :后美国时代的大国思维与战略定位" (Giấc mơ Trung Quốc : Tư duy nước lớn và định vị chiến lược trong thời đại hậu Mỹ), Nhà xuất bản Hu ngh, Bc Kinh, trang 18.

[23] Japannews, 2023, Why Japan Should Be Vigilant on China’s Intentions Toward Okinawa (Tạm dịch : Tại sao Nhật Bản nên cảnh giác với ý định của Trung Quốc đối với Okinawa).

[24] Nguyn Huy Quý, 2022,Quan hệ Trung – Mỹ năm 2021, Tp chí Nghiên cu Trung Quc s 02 (246), trang 35.

[25] Vietnamplus, 2022, Toàn văn bài phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại CSIS Hoa Kỳ.

Additional Info

  • Author Phạm Lưu Bình
Published in Diễn đàn

Mỹ cần duy trì chính sách "nguyên trạng" để Bắc Kinh không lấy cớ tấn công Đài Loan

Năm 2022 vừa qua là năm mà tình hình hai bờ eo biển Đài Loan ngày một căng thẳng, với việc Trung Quốc liên tục tập trận sát hòn đảo, nhiều lúc vượt qua đường trung tuyến, thậm chí vào sát lãnh hải và không phận Đài Loan. Trong giới chuyên gia và chính giới Hoa Kỳ, ngày càng phổ biến quan điểm cho rằng việc Trung Quốc tấn công Đài Loan là gần như không thể tránh khỏi, vấn đề chỉ là sớm hay muộn.

statuquo1

Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn nói chuyện với các phi công ở Giai Đông (Jiadong) thuộc Bình Đông (Pingtung), ngày 15/09/2021. Bốn phi cơ do họ điều khiển sẽ tham gia cuộc tập trận Hán Quang (Han Guang) chống Trung Quốc đổ bộ. AP

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia Mỹ có quan điểm khác. Bất chấp tham vọng của Bắc Kinh muốn thôn tính Đài Loan, viễn cảnh một cuộc chiến thảm khốc không phải là điều không thể tránh được.

Trang mạng tạp chí quan hệ quốc tế Foreign Affairs số ra đầu năm 2023 đăng tải bài viết của hai học giả Ryan Hass và Jude Blanchette với tựa đề "The Taiwan Long Game. Why the Best Solution Is No Solution" (tạm dịch là "Đài Loan là một cuộc chơi dài. Vì sao giải pháp được coi là tốt nhất lại không phải là một giải pháp đúng").

Mục Theo dòng thời sự của RFI tiếng Việt xin giới thiệu.

***

Quan điểm chủ yếu của hai học giả Mỹ về vấn đề hòa bình hay chiến tranh ở eo biển Đài Loan ra sao ?

Các tác giả ghi nhận trước hết một đồng thuận đang hình thành trong giới chính trị Mỹ, thuộc cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa, về một cuộc chiến không tránh khỏi với Trung Quốc tại eo biển Đài Loan, và chính quyền Mỹ cần tập trung chuẩn bị cho cuộc chiến này. Hai chuyên gia Ryan Hass và Jude Blanchette nhận định đây là một tình trạng nguy hiểm. Hai tác giả phê phán việc "càng để cho giải pháp quân sự bao trùm lên chiến lược chung của Mỹ về eo biển Đài Loan, thì rủi ro với các lợi ích của Hoa Kỳ, của các đồng minh của Hoa Kỳ, và của Đài Loan càng lớn". Chiến lược của Mỹ liên quan đến Đài Loan cần được đánh giá theo tiêu chí duy nhất : "Có tham gia vào việc bảo đảm hòa bình và ổn định tại khu vực eo biển Đài Loan hay không, chứ không phải căn cứ vào việc có giải quyết dứt điểm vấn đề Đài Loan một lần cho mãi mãi, hoặc duy trì việc Đài Loan luôn thuộc về phe Mỹ".

Hệ quả trực tiếp của của chiến lược này là, thay vì chỉ đứng về một bên, Hoa Kỳ có thể khai thác lợi thế của một cường quốc phần nào có vị thế đứng giữa, cho phép thuyết phục hai bên, Bắc Kinh và Đài Bắc, có các hành động để ngăn ngừa xung đột. Washington cần phải hiểu chính xác "các tính toán tinh tế của Trung Quốc" về Đài Loan, hơn là nhìn nhận một cách đơn giản hóa và một chiều là lãnh đạo Trung Quốc dồn lực cho giải pháp quân sự, và đang xúc tiến việc chuẩn bị cho một cuộc tấn công.

Những yếu tố nào khiến hòa bình tại eo biển Đài Loan được duy trì trong nửa thế kỷ qua ?

Các tác giả lược thuật hồ sơ eo biển Đài Loan, bắt đầu từ khi Mỹ công nhận chính quyền Đài Bắc và ký kết hiệp định đồng minh quân sự vào năm 1954, cho đến khi chấm dứt công nhận Đài Loan trong thập niên 1970. Washington đã thiết lập quan hệ ngoại giao với nước Trung Hoa Cộng sản, công nhận "một nước Trung Quốc duy nhất", nhưng vẫn duy trì quan hệ với Đài Bắc. Mỹ ra luật bảo vệ Đài Loan năm 1979, cung cấp các phương tiện giúp Đài Loan tự vệ, nếu Bắc Kinh xâm lược. Bảo vệ "Nguyên Trạng" hai bờ eo biển Đài Loan, hướng đến thống nhất Trung Quốc bằng con đường hòa bình là lập trường chính thức của nước Mỹ cho đến nay.

Có ba yếu tố khiến nguyên trạng hai bên bờ eo biển Đài Loan đã được duy trì, theo hai chuyên gia. Thứ nhất là ưu thế quân sự vượt trội của Mỹ. Thứ hai là trong thời gian này, Trung Quốc chỉ tập trung vào mục tiêu phát triển kinh tế trong nước và hội nhập kinh tế thế giới. Yếu tố thứ ba là Hoa Kỳ đã xử lý một cách "khéo léo" những thách thức từ cả hai phía, đe dọa sự bình ổn hai bờ eo biển, thường xuyên có các hành động dập tắt các tia lửa có thể làm bùng lên xung đột, trong đó việc ngăn cản ý đồ tuyên bố độc lập của Đài Loan. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, đặc biệt từ mươi năm nay, cả ba yếu tố giúp duy trì nguyên trạng nói trên đã thay đổi rất nhiều.

taiwan1

Tình hình đã thay đổi ra sao ?

Thứ nhất là về quân đội Trung Quốc. Chênh lệch về sức mạnh quân sự Mỹ - Trung đã giảm mạnh. Quân đội Trung Quốc hiện tại đủ năng lực tấn công vào sâu trong lãnh thổ Đài Loan, cũng như tàu sân bay của Mỹ, đe dọa cả các căn cứ của Mỹ tại Nhật và đảo Guam. Điểm thứ hai là tham vọng của Bắc Kinh ngày càng lớn hơn, cạnh tranh với Mỹ trên nhiều lĩnh vực trên phạm vi toàn cầu. Và điểm đáng chú ý thứ ba là chính quyền Mỹ đang có xu hướng "từ bỏ vai trò trọng tài", giúp hai bên giải quyết tranh chấp bằng con đường hòa bình.

Trọng tâm của Mỹ trong hồ sơ eo biển Đài Loan giờ đây chuyển hẳn vào việc chống lại đe dọa Trung Quốc đối với Đài Loan. Một trong các biểu hiện tiêu biểu là việc tổng thống Mỹ Joe Biden nhiều lần tuyên bố sẽ can thiệp quân sự để bảo vệ Đài Loan. Điều này có nghĩa là vị trí của Mỹ đứng ngoài thế đối đầu Trung – Đài gần như bị xóa bỏ.

Làm thế nào khai thác được các yếu tố có lợi cho hòa bình, giảm nguy cơ chiến tranh ?

Có nhiều yếu tố và xu thế khiến khả năng Trung Quốc tấn công Đài Loan, xung đột bùng nổ tại eo biển, là điều ngày càng trở nên có thể. Tuy nhiên, khả năng tránh khỏi một kịch bản chiến tranh cũng cần được nhìn nhận là có. Các phân tích của hai chuyên gia Mỹ tập trung làm sáng tỏ các khả năng giúp tránh chiến tranh. Để làm như vậy, trước hết phải không để cho quan điểm chiến tranh là định mệnh, chi phối toàn bộ chiến lược của nước Mỹ về eo biển Đài Loan. Việc chỉ dựa trên các kịch bản Trung Quốc tấn công Đài Loan, được giới quân sự vạch ra, đẩy các nhà hoạch định chính sách Mỹ đến chỗ xây dựng chính sách chủ yếu phục vụ cho việc đối phó với các đe dọa ngắn hạn.

Đe dọa quân sự của Trung Quốc tấn công Đài Loan rõ ràng là có thực, nhưng nếu chỉ duy nhất dựa vào đó để hoạch định chính sách, chính quyền Mỹ sẽ không khai thác được các lợi thế khác để tránh chiến tranh, và trước hết để tránh các động thái, hay xu thế, có thể rót dầu vào lửa một cách vô tình hay cố ý. Việc tuyệt đối hóa kịch bản chiến tranh cũng gây thêm căng thẳng cho chính người dân Đài Loan, vốn đã rất ngờ vực Trung Quốc, ngày càng không chấp nhận thống nhất với Trung Quốc. Sau khi Bắc Kinh ban hành luật An ninh Quốc gia tại Hồng Kông, giải pháp "Một quốc gia, hai chế độ" mà Bắc Kinh đưa ra ngày càng bị người dân Đài Loan lên án, coi như bánh vẽ, một thủ đoạn nhằm thôn tính hòn đảo.

Mỹ không nên góp phần khiến tình hình hai bên bờ eo biển Đài Loan, vốn đã rất căng thẳng, trở nên căng thẳng hơn, đó là đề nghị của hai chuyên gia. Về phía Đài Loan, không được tuyệt đối hóa kịch bản chiến tranh. Về phía Trung Quốc, đề xuất của hai chuyên gia Mỹ là "đừng đẩy Bắc Kinh vào chân tường", kích động họ không có cách nào khác là đi theo hướng chiến tranh. Theo các tác giả, cần phải làm rõ vấn đề là, chiến tranh chống Đài Loan cũng không phải là thượng sách đối với bản thân chính quyền Trung Quốc. Nếu gây chiến với Đài Loan, Bắc Kinh hiểu rằng tổn thất với Trung Quốc sẽ là vô cùng lớn về kinh tế, cũng như về quan hệ quốc tế.

taiwan0

Để Mỹ có đối sách đúng, phải chăng Washington cần xác định chính xác lập trường của Trung Quốc trong vấn đề Đài Loan ?

Đây là một điểm then chốt trong quan điểm của hai chuyên gia Ryan Hass và Jude Blanchette. Theo các tác giả, lập luận của một bộ phận giới quân sự Mỹ đã thổi phồng kịch bản Bắc Kinh xâm lược Đài Loan . Hệ quả là che lấp các kịch bản khác, các phương án khác, có khả năng giúp cho việc duy trì hòa bình, giảm nguy cơ chiến tranh.

Cho đến nay, theo các tác giả, chưa có gì cho thấy là lãnh đạo tối cao Trung Quốc dứt khoát từ bỏ các phương án khác, và chỉ tập trung vào giải pháp quân sự, tấn công Đài Loan để thống nhất đất nước. Rõ ràng là lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình luôn đưa giải pháp dùng vũ lực để thống nhất Đài Loan vào trong các tuyên bố liên quan Đài Loan, nhưng giải pháp quân sự vẫn chỉ được coi là một giải pháp, chừng nào các giải pháp hòa bình khác là không thể. Và cái mốc đặt ra cho sự thống nhất là năm 2049, tức rất xa. So sánh các phát biểu của lãnh đạo Trung Quốc và lãnh đạo Nga, có thể thấy mức độ đe dọa của ông Tập Cận Bình khác xa với phát biểu của tổng thống Nga trước khi tiến hành xâm lăng Ukraine.

Tóm lại, theo hai chuyên gia Mỹ Ryan Hass và Jude Blanchette, Hoa Kỳ cần khai thác tối đa vị thế đặc biệt của mình trong vấn đề quan hệ Trung Quốc – Đài Loan, bằng cách một mặt tiếp tục hậu thuẫn Đài Loan, nhưng mặt khác không để cho Trung – Đài đi đến chỗ không còn có khả năng đối thoại. Đối với hai chuyên gia Mỹ, "vấn đề Đài Loan" là một cuộc chơi dài, chừng nào mà hai bên bờ eo biển còn nói chuyện được về khả năng thống nhất trong hòa bình, cho dù sự thống nhất đó còn rất xa vời, thậm chí có thể không xảy ra, chừng đó chiến tranh vẫn có thể tránh khỏi.

Hai chuyên gia tin tưởng là Mỹ có thể làm được điều này cho dù tình hình hiện tại đã khác xa mấy chục năm về trước, thông qua các can thiệp nhằm hạ hỏa căng thẳng, tiếp tục vai trò điều hòa của Mỹ như trong nửa thế kỷ qua. Và để làm tốt được điều này, Washington cần hiểu rõ Bắc Kinh muốn gì vào các thời điểm cụ thể. Các động thái mới đây trong quan hệ ngoại giao Trung – Mỹ, với các phát biểu có phần theo hướng hòa dịu của tân ngoại trưởng Trung Quốc, chuyến công du của ngoại trưởng Mỹ đến Trung Quốc sắp tới dường như là các chỉ dấu cho khả năng giảm căng thẳng ngoại giao, bất chấp tình hình căng thẳng hai bờ eo biển Đài Loan ngày càng gia tăng, đến mức mà nhiều người ghi nhận như đang bên bờ vực chiến tranh.

(Theo Ryan Hass và Jude Blanchette, "The Taiwan Long Game. Why the Best Solution Is No Solution", Foreign Affairs, Jan-Feb.2023)

Trọng Thành

Nguồn : RFI, 05/01/2023

Additional Info

  • Author Ryan Hass, Jude Blanchette, Trọng Thành
Published in Diễn đàn

Mỹ kêu gọi Trung Quốc duy trì "hòa bình và ổn định" tại eo biển Đài Loan

Thanh Hà, RFI, 24/09/2022

Trong cuộc họp giữa ngoại trưởng Mỹ và Trung Quốc hôm 23/09/2022 bên lề Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc tại New York, ông Antony Blinken xem việc duy trì hòa bình và ổn định tại eo biển Đài Loan là vấn đề "sống còn". Về phần ngoại trưởng Vương Nghị, ông chỉ trích Hoa Kỳ đưa ra "những tín hiệu sai lệch nghiêm trọng và nguy hiểm" khuyến khích Đài Loan độc lập.

eobien1

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken bắt tay đồng nhiệm Trung Quốc Vương Nghị trong cuộc gặp bên lề Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, New York, Hoa Kỳ, ngày 23/09/2022. AP - David 'Dee' Delgado

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ, ông Ned Price cho biết Đài Loan và Ukraine là hai chủ để được thảo luận trong 90 phút họp giữa hai ngoại trưởng Antony Blinken và Vương Nghị.

Về tình hình Ukraine, một lần nữa ngoại trưởng Mỹ cảnh cáo Trung Quốc trước những "tác động trong trường hợp Trung Quốc yểm trợ Nga xâm chiếm một quốc gia có chủ quyền". Trung Quốc đến nay vẫn giữ thái độ "trung lập" về cuộc chiến Ukraine

Nhưng tâm điểm của cuộc trao đổi giữa hai ngoại trưởng Vương Nghị và Antony Blinken đương nhiên là vấn đề Đài Loan. Ngoại trưởng Blinken xem việc duy trì "hòa bình và ổn định tại eo biển Đài Loan là điều sống còn đối với khu vực và an ninh, thịnh vương chung" của toàn thế giới.

Đặc phái viên RFI Christophe Paget từ trụ sở Liên Hiệp Quốc tường thuật :

"Hết sức thẳng thắn, xây dựng và có chiều sâu" một quan chức trong bộ ngoại giao Hoa Kỳ đã đánh giá như trên về cuộc tiếp xúc giữa Antony Blinken và Vương Nghị. Ngoại trưởng Hoa Kỳ đã nhấn mạnh "cần duy trì hòa bình và ổn định" tại eo biển Đài Loan sau các cuộc tập trận của Trung Quốc đáp trả việc chủ tịch Hạ Viện Mỹ Nancy Pelosi viếng thăm Đài Loan. Cũng hôm qua, trong một bài phát biểu tại New York, ngoại trưởng Vương Nghị xác nhận Đài Loan là một chủ đề nhậy cảm nhất trong quan hệ giữa Bắc Kinh với Washington. Vài ngày trước đây, tổng thống Mỹ Joe Biden từng tuyên bố Hoa Kỳ sẵn sàng can thiệp quân sự nếu Trung Quốc đưa quân xâm chiếm Đài Loan.

Trước mắt, ngoại trưởng Mỹ trấn an đồng cấp Trung Quốc rằng Hoa Kỳ không thay đổi quan điểm về vấn đề Đài Loan. Washington vẫn tôn trọng nguyên tắc một nước Trung Hoa duy nhất.

Sau cùng, ngoại trưởng Blinken cũng đã đề cập đến Ukraine nhân cuộc họp hôm qua. Một lần nữa, Mỹ cảnh cáo trước những "tác động nếu như Trung Quốc hỗ trợ Nga xâm chiếm một quốc gia có chủ quyền", như Ukraine. Hôm qua, tại Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc kêu gọi Nga và Ukraine nối lại đối thoại, chứ không thể hiện thái độ ủng hộ Moskva.

Ngoại trưởng Vương Nghị hôm qua cũng đã gặp đồng nhiệm Ukraine, Dmytro Kouleba và đã nhắc lại lập trường của Trung Quốc là "tôn trọng sự toàn vẹn lãnh thổ của tất cả các quốc gia".

Thanh Hà

************************

M nói vi Trung Quc hòa bình-n đnh Đài Loan là cc kỳ quan trng

Reuters, VOA, 24/09/2022

Ngoi trưởng Hoa K Antony Blinken nói vi người đng cp Trung Quc hôm 23/9 rng vic duy trì hòa bình n đnh trong vn đ Đài Loan là cc k quan trng, khi hai bên gp nhau gia căng thng dâng cao v hòn đo mà Trung Quc tuyên b ch quyn.

dailoan1

Ngoi trưởng Trung Quc Vương Ngh và Ngoi trưởng M Antony Blinken gp nhau ti Nusa Dua, Bali, Indonesia, ngày 9/7/2022.

Đài Loan là tâm đim cuc hi đàm "trc tiếp và thng thn" kéo dài 90 phút gia ông Blinken và B trưởng Ngoi giao Trung Quc Vương Ngh bên l Đi hi đng Liên hip quc New York, mt quan chc chính quyn cp cao nói vi các phóng viên.

Quan chc này cho biết : "V phn chúng ta, Ngoi trưởng nói rõ rng, theo chính sách mt Trung Quc lâu đi ca chúng ta, không thay đi, vic duy trì hòa bình và n đnh trên eo bin này là cc k quan trng".

Căng thng M-Trung v vn đ Đài Loan tăng cao sau chuyến thăm ca Ch tch H vin M Nancy Pelosi ti Đài Loan. Ngay sau đó, Trung Quc đã m các cuc tp trn quy mô ln và Tng thng M Joe Biden cam kết s bo v Đài Loan.

Ông Blinken cũng "nêu bt nhng tác đng" nếu Trung Quc h tr vt cht cho vic Nga xâm lược Ukraine hoc tham gia vi phm các lnh trng pht Nga, quan chc này nói thêm.

Các quan chc M trước đây cho biết h không thy bng chng nào v vic Trung Quc h tr như vy.

Ông Blinken "nhn mnh rng Hoa K và Trung Quc và cng đng quc tế có nghĩa v làm vic đ chng li nhng tác đng ca cuc xâm lược đó và cũng đ ngăn chn Nga thc hin các hành đng khiêu khích hơn na", quan chc này nói.

‘Làm thit hi quan h song phương

Cuc gp ca ông Blinken vi ông Vương din ra trước cuc gp gia các b trưởng ngoi giao ca Nhóm Quad gm Úc, n Đ, Nht Bn và Hoa K. Cuc gp ca Nhóm Quad ra tuyên b v n Đ Dương-Thái Bình Dương rng "Chúng tôi mnh m chng li bt c hành vi đơn phương nào tìm cách thay đi hin trng hoc gia tăng căng thng trong khu vc".

Phó Tng thng Hoa K Kamala Harris s tho lun v an ninh Đài Loan trong các cuc gp song phương vi lãnh đo các đng minh quan trng ca Hoa K là Nht Bn và Hàn Quc khi bà thăm hai nước này vào tun ti, mt quan chc cp cao khác trong chính quyn cho biết ngày 23/9.

Trong mt bài phát biu trước t chc nghiên cu Hip hi Châu Á ti New York vào ngày 22/9, ông Vương nói vn đ Đài Loan đang tr thành nguy cơ ln nht trong các mi quan h Trung Quc-Hoa K.

"Nếu được x lý sai, nó rt có th s phá hy mi quan h song phương ca chúng ta", ông Vương nói, theo bn ghi t Tòa đi s Trung Quc ti Washington.

Trung Quc coi Đài Loan dân ch là mt tnh ca mình. Bc Kinh t lâu đã th s đưa Đài Loan vào tm kim soát và không loi tr vic s dng vũ lc đ làm như vy.

Chính ph Đài Loan phn đi mnh m các tuyên b ch quyn ca Trung Quc và nói rng ch có 23 triu dân ca hòn đo mi có th quyết đnh tương lai ca hòn đo.

(Reuters)

Nguồn : VOA, 24/09/2022

************************

Phó Tng thng M sp đi Châu Á, bàn v an ninh Đài Loan

Reuters, VOA, 24/09/2022

Phó Tng thng Hoa K Kamala Harris s tho lun v an ninh Đài Loan trong các cuc gp song phương vi các nhà lãnh đo Nht Bn và Hàn Quc khi bà sang thăm khu vc vào tun ti, mt quan chc cp cao trong chính quyn cho biết ngày 23/9.

dailoan2

Phó Tng thng Hoa K Kamala Harris.

Các cuc tho lun gia Phó Tng thng M vi Tng thng Hàn Quc Yoon Suk-yeol và Th tướng Nht Bn Fumio Kishida din ra vài ngày sau khi các quan chc Trung Quc ni đóa vì Tng thng M Joe Biden cam kết rõ ràng là s bo v hòn đo mà Trung Quc tuyên b có ch quyn.

Quan chc này cho biết chuyến đi ca bà Harris s bao gm các đim dng chân Tokyo và Seoul, nơi các nhà lãnh đo đã thn trng theo dõi căng thng gia tăng gia Washington và Bc Kinh.

Washington cũng đã bt đu xem xét các la chn cho mt gói trng pht chng li Trung Quc và các la chn khác đ ngăn chn Bc Kinh xâm lược Đài Loan, các ngun tin quen thuc vi các cuc tho lun nói vi Reuters vào đu tháng này.

Trung Quc coi Đài Loan dân ch là mt tnh ca mình. Bc Kinh t lâu đã th s đưa Đài Loan vào tm kim soát và không loi tr vic s dng vũ lc đ làm như vy.

Chính ph Đài Loan phn đi mnh m các tuyên b ch quyn ca Trung Quc và nói rng ch có 23 triu dân ca hòn đo mi có th quyết đnh tương lai ca mình.

Trong mt cuc đin đàm vi Tng thng M Joe Biden vào tháng 7, nhà lãnh đo Trung Quc, Tp Cn Bình, đã cnh báo v vn đ Đài Loan rng : "Nhng ai đùa vi la s b dit vong".

Nguồn : VOA, 24/09/2022

Additional Info

  • Author Thanh Hà, Reuters, VOA tiếng Việt
Published in Châu Á

Gia tăng ức ép với Đài Loan, Trung Quốc bổ sung 5 khu trục tiên tiến mang tên lửa dẫn đường

Thùy Dương, RFI, 29/08/2022

Một người dùng trên mạng xã hội Trung Quốc Vi Bác (Weibo), gần đây đã đăng một tấm ảnh chụp 5 con tàu chưa hoàn thành, được Hoàn cầu Thời báo, một tờ báo của đảng cộng sản Trung Quốc, xác định là tàu khu trục Type 052D. Còn theo South China Morning Post, có ít nhất hai tàu trông "giống tàu 052DL", với "sân bay trực thăng mở rộng ở phía sau". 

eobien1

Khu trục hạm type 052D mang tên Quý Dương trình diễn nhân lễ kỷ niệm 70 năm thành lập hải quân Trung Quốc, tại Thanh Đảo, ngày 23/04/2019.  AP - Mark Schiefelbein

Trong khi đó, những hình ảnh mà trang tin Nhật Bản Nikkei Asia có được vào những ngày cuối tháng 08/2022 cho thấy 5 thân tàu tại nhà máy đóng tàu Đại Liên của Tập đoàn Đóng tàu Nhà nước Trung Quốc (CSSC), trong đó có 2 chiếc sắp hoàn thành, một dấu hiệu cho thấy năng lực của Hải quân Trung Quốc đang gia tăng mạnh. 

Tàu khu trục 052D là phiên bản cập nhật của tàu 052C, được mô phỏng theo tàu khu trục Aegis của Hải quân Mỹ. Với khả năng phòng không tiên tiến, 052D được trang bị để bảo vệ các hàng không mẫu hạm. Nhờ hệ thống phóng thẳng đứng có thể dùng cho tên lửa dẫn đường, 052D cũng có khả năng thực hiện các cuộc tấn công chính xác nhắm vào Đài Loan. 052D sẽ là một trong số các tàu khu trục được xem là sẽ được Hải quân Trung Quốc huy động để bảo vệ các tàu sân bay nếu Bắc Kinh mở cuộc tấn công nhắm vào Đài Loan. 

Nikkei Asia hôm nay 29/08 trích dẫn Rira Momma, Viện Nghiên cứu Quốc phòng Quốc gia Nhật Bản, theo đó "sức ép đối với Đài Loan sẽ còn tăng lên nữa", "quân đội Đài Loan sẽ cần chuẩn bị cho các vụ tấn công tên lửa từ lục địa, của không quân Trung Quốc, cũng như từ nhiều hướng trên biển". 

Trang Naval News của Châu Âu đưa tin có ít nhất một tàu khu trục nữa đang được đóng tại nhà máy đóng tàu Giang Nam, trực thuộc Tập đoàn Đóng tàu Nhà nước Trung Quốc ở Thượng Hải. Tàu này sẽ sớm gia nhập hạm đội hiện tại gồm 25 tàu khu trục thuộc Type 052D và 052DL. 

Xin nhắc lại, vào năm 2019, Trung Quốc đã bổ sung 10 tàu khu trục và đến năm 2021 lại có thêm 8 tàu khu trục mới. Theo một báo cáo hồi tháng 07 của Trung tâm Đánh giá Chiến lược và Ngân sách, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington, Mỹ, đến năm 2031, quân đội Trung Quốc có thể có 5 tàu sân bay và hơn 60 tuần dương hạm và khu trục hạm. 

Thùy Dương

*************************

Hai chiến hạm Mỹ vượt eo biển Đài Loan : Đài Bắc ghi nhận, Bắc Kinh giận dữ

Trọng Nghĩa, RFI, 28/08/2022

Hải Quân Mỹ ngày 28/08/2022 cho biết : Hai tuần dương hạm Mỹ đã "quá cảnh" eo biển Đài Loan, thực hiện một nhiệm vụ "thường lệ". Đây là lần đầu tiên Mỹ cho chiến hạm đi qua eo biển Đài Loan từ ngày Trung Quốc tung ra đợt tập trận rầm rộ chưa từng thấy chung quanh hòn đảo vào đầu tháng 8.

eobien2

Tuần dương hạm mang tên lửa dẫn đường lớp Ticonderoga USS Chancellorsville (CG 62) lúc đi qua eo biển Đài Loan ngày 28/08/2022.  © US Navy - 7th Fleet

Trong một thông cáo, Hải Quân Hoa Kỳ cho biết hoạt động của chiến hạm Mỹ "thể hiện cam kết của Hoa Kỳ đối với một khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và rộng mở".

Theo Hạm Đội 7 của Mỹ, hai tuần dương hạm có trang bị tên lửa dẫn đường lớp Ticonderoga - USS Antietam và USS Chancellorsville - đã thực hiện một chuyến "quá cảnh thường lệ" qua vùng biển được hưởng quyền tự do hàng hải và hàng không phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế". Một cách cụ thể, hai chiếc tàu chiến Mỹ đã di chuyển theo "một hành lang ở eo biển Đài Loan, nằm ngoài lãnh hải của bất cứ quốc gia ven biển nào".

Phía Mỹ nhắc lại rằng Quân Đội Hoa Kỳ có quyền "hoạt động ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép".

Về phần mình, trong một tuyên bố ngắn gọn, bộ Quốc Phòng Đài Loan xác nhận rằng hai tuần dương hạm Mỹ đã đi qua eo biển Đài Loan theo hướng từ bắc xuống nam, và tình hình trên biển và trên không vẫn bình thường.

Bắc Kinh ngược lại đã phản ứng gay gắt. Chiến Khu Đông Bộ của Quân Đội Trung Quốc cho biết họ theo dõi các tàu của Mỹ và khẳng định rằng họ "đang trong tư thế cảnh giác cao độ và sẵn sàng ngăn chặn mọi hành động khiêu khích vào bất cứ lúc nào".

Tình hình ở eo biển Đài Loan đã căng thẳng cao độ sau chuyến thăm Đài Bắc vào đầu tháng 8 của chủ tịch Hạ Viện Mỹ Nancy Pelosi. Trung Quốc đã tiến hành các cuộc tập trận trên bộ và trên biển với quy mô chưa từng có để trả đũa, trong lúc Đài Loan cũng tổ chức các cuộc diễn tập quân sự của riêng mình, rèn luyện khả năng phòng thủ trước một cuộc xâm lược từ Trung Quốc.

Trọng Nghĩa

Published in Châu Á

Có ý kiến trên mng dám nói thng : "Chính quyn không xng đáng cai tr nhng người dân đã đi bao nhiêu ngày gi, ch chng kiến lch s din ra trước mt mình". Có người ma mai : i cường quc ! Đúng là khôi hài !"

dailoan1

Bà Nancy Pelosi gp g bà tng thng Thái Anh Văn ca Đài Loan.

Kết lun ca bà Tng biên tp "The Diplomat" Shannon Tiezzi liên quan đến lp trường ca Vit Nam càng cho thy Hà Ni đang khá thn trng đi vi chính sách ngoi giao thc dng trong quan h vi Đài Bc.

Mt phân tích v các tuyên b ca B Ngoi giao t khp Châu Á Thái Bình Dương cho thy nhng quc gia nào đang đi sát đường li ca Trung Quc, nhng quc gia nào nghiêng v Hoa K và nhng quc gia nào trung lp. Bn nước n Đ, New Zealand, Singapore và Vit Nam th hin lp trường ca mình gn hơn vi Hoa K, trong khi không trc tiếp lên án Trung Quc.

Mt thế gii không đng nht

Có v như mi quc gia trong khu vc Châu Á Thái Bình Dương đu có th nht trí vi nhau trên mt đim : Tình hình hin nay eo bin Đài Loan đang gây lo ngi và là mi đe da tim tàng đi vi hòa bình và n đnh trong toàn khu vc. Nhưng ngoài quan đim chung đó ra, các quc gia đu có s khác bit rõ ràng, đc bit là v vic ai là bên phi chu trách nhim cho nhng căng thng hin ti Hoa K, do chuyến thăm ca Ch tch H vin Hoa K Nancy Pelosi đến Đài Loan, hay Trung Quc, vì các cuc tp trn quân s mang tính khiêu khích và phá v s n đnh xung quanh hòn đo này ?

Trung Quc tuyên b rng s đng thun quc tế đng v phía h. Người phát ngôn B Ngoi giao Vương Văn Bân nói vi các phóng viên hi đu tháng (8/8) rng, hơn 170 quc gia đã lên tiếng ng h Trung Quc v vn đ Đài Loan, thông qua nhiu cách khác nhau. Nhng quc gia ng h Trung Quc "chiếm đa s áp đo so vi M và mt s ít nước đi theo nước này", Vương nói thêm. Tuy nhiên, điu mà Trung Quc tuyên b là "ng h" bao gm mt lot các sc thái khác nhau. Mt s đi tác, đc bit là Nga và Triu Tiên, đã cùng vi Trung Quc lên án rõ ràng Hoa K v chuyến thăm ca bà Pelosi và đ li cho Washington vì đã khuy đng căng thng hin ti, nhưng h nm trong s rt ít.Nhiu nước đã lên tiếng bày t quan đim gn vi Trung Quc nhưng không ch trích Hoa K mt cách rõ ràng, và nhiu nước gi thái đ trung lp, ch bày t "quan ngi" mà không đ li cho ai.

đu bên kia, mt s nước bao gm c nhng nước được Trung Quc lit kê là nhng quc gia ng h mình đã s dng nhng li l phù hp hơn vi quan đim ca Hoa K và Đài Loan, nhn mnh nguy cơ leo thang đi vi các tuyên b ca Trung Quc rng, ch quyn ca nước này đã b vi phm. Trong khi đó, các đng minh thân cn ca Hoa K là Úc và Nht Bn, đã lên án rõ ràng các hành đng ca Trung Quc là gây bt n và leo thang xung đt. Đ làm rõ nhng sc thái khác nhau này, bà Tng biên tp "The Diplomat" Shannon Tiezzi đã xem xét các tuyên b chính thc ca B Ngoi giao và các bình lun được lưu tr trên các phương tin truyn thông t 33 quc gia trong khu vc Châu Á Thái Bình Dương, bao gm Đông Á, Đông Nam Á, Nam Á, Trung Á, Úc và New Zealand.

Sau đó, bà Tiezzi đánh giá tuyên b ca các nước trên thang đim t 1 đến 5, trong đó loi 1 là li hùng bin phù hp nht và 5 là nhng li l ít gn gũi nht vi Trung Quc (hoc, din đt theo cách khác, phù hp vi quan đim ca Hoa K và Đài Loan). Các kết qu được ánh x dưới đây : các quc gia gn hơn vi quan đim ca Trung Quc có màu đ, nhng quc gia gn Hoa K có màu xanh lam, còn các quc gia trung lp có màu vàng. Quan đim ca các nước Châu Á Thái Bình Dương v cuc khng hong eo bin Đài Loan trên thang đim t 1 đến 5, vi loi 1 là gn nht vi quan đim ca Trung Quc (màu xám là không nêu quan đim). Ba quc gia th hin rõ quan đim ng h Trung Quc nht : Myanmar, Triu Tiên và Nga.C ba đu đ li rõ ràng cho Hoa K, vì đã kích đng nhng căng thng hin nay và cáo buc Hoa K vi phm "nguyên tc cơ bn v bình đng ch quyn ca các quc gia".

Ngày 17/8, Đi din hàng đu ca Đài Loan ti Washington, bà Tiêu M Cm, phát biu vi Reuters : "Cách đáp tr hung hăng ca Trung Quc đi vi chuyến thăm ca Ch tch H vin M Nancy Pelosi ti Đài Loan khiến Quc hi các nước khác càng mun thc hin các chuyến thăm tương t". Bà Tiêu trên thc tế là Đi s ca Đài Loan ti M. "K t đó, chúng tôi thy Quc hi các nước khác cũng t ra quan tâm đến vic thăm Đài Loan", bà nói và nêu tên Đc, Canada, Anh quc và Nht trong s các nước có th gi phái đoàn sang thăm Đài Loan. "Nn nhân b hiếp đáp cn có bn bè", bà Tiêu nói."Thái đ ca h đang khiến tình hình ca chúng tôi càng được thêm nhiu s chú ý và thông cm", bà Tiêu nói v các hành đng quân s ca Trung Quc. Mt phái đoàn Quc hi Canada s sang thăm Đài Loan vào tháng 10 này.

Vit Nam : "Lòng riêng mng s khôn cm…"

Trong thang đim trên, Shannon Tiezzi đã đưa ra nhn xét : "Có 4 nước n Đ, New Zealand, Singapore và Vit Nam th hin lp trường ca mình gn hơn vi Hoa K, trong khi không trc tiếp lên án Trung Quc". Kết lun này là mt ghi nhn đi vi nn ngoi giao thc dng ca Hà Ni. Ngày 3/8, tr li câu hi phóng viên v tình hình eo bin Đài Loan hin nay, Người phát ngôn B Ngoi giao Lê Th Thu Hng nêu rõ : "Vit Nam kiên trì thc hin chính sách mt Trung Quc và mong mun các bên liên quan kim chế, không làm căng thng tình hình eo bin Đài Loan, đóng góp tích cc vào vic duy trì hòa bình, n đnh, thúc đy hp tác và phát trin ca khu vc và trên thế gii". Nhn mnh li, "trên cơ s kiên trì nguyên tc Mt Trung Quc, Vit Nam mong mun các bên liên quan kim chế, không làm gia tăng căng thng tình hình eo bin Đài Loan,đóng góp tích cc vào vic duy trì hòa bình n đnh thúc đy hp tác và phát trin ca khu vc cũng như trên toàn thế gii" - Người phát ngôn B Ngoi giao Lê Th Thu Hng khng đnh.

Vit Nam "quan ngi" đi vi c Trung Quc ln Hoa K. Nhưng ch "lòng riêng", Vit Nam theo dõi sát sao quan h M - Đài. Cũng trong cuc hp báo nói trên, chia s quan đim ca mình khi quan h M và Trung Quc - hai đi tác ln - tr nên căng thng sau chuyến thăm Đài Loan ca bà Nancy Pelosi, Người phát ngôn B Ngoi giao Lê Th Thu Hng ch rõ, M và Trung Quc đu là các cường quc và đi tác quan trng hàng đu ca Vit Nam. Quan h gia M và Trung Quc có nh hưởng đến hòa bình, n đnh và thnh vượng trên phm vi toàn cu. Vit Nam mong mun hai nước duy trì quan h lành mnh, n đnh, gii quyết mi bt đng thông qua đi thoi da trên lut pháp quc tế. Bà Hng chia s thêm : "V phn mình, Vit Nam s tiếp tc thúc đy quan h vi hai nước trên nguyên tc tôn trng đc lp, t ch, tôn trng ln nhau, hp tác cùng có li, vì li ích ca người dân, vì hòa bình, n đnh, thnh vượng ca khu vc cũng như trên thế gii".

Phát biu ca bà Hng được đưa ra trong bi cnh Ngoi trưởng Trung Quc Vương Ngh va có li cnh báo các nước trong khu vc "không được theo đuôi đ trình din các màn chính tr ca M v Đài Loan". Ngoi trưởng Vương cnh báo rng "có mt s nước đang hành x vì li ích chính tr ca bn thân và điu này s gây tn hi nghiêm trng cho nn tng mi quan h vi Trung Quc", theo tường thut ca t South China Morning Post. Vit Nam c tránh đ không rơi vào "tm ngm" ca Trung Quc. Mc dù hai Đảng cộng sản cm quyn Vit Nam và Trung Quc duy trì quan h hu ho, nhưng hai nước li có tranh chp ch quyn gay gt trên Bin Đông và Hà Ni rt cn s ng h ca Washington đ đi đu vi nhng yêu sách phi pháp ca Bc Kinh. Vì vy, tính thc dng ca Vit Nam th hin :không chc gin Trung Quc nhưng cũng không phê phán công khai c M ln Đài Loan v chuyến công du Đài Bc ca Ch tch Nancy Pelosi.

Đài Loan là mt trong nhng nn kinh tế đu tiên tin" vào th trường Vit Nam t đu "m ca" và hin vn tiếp tc là nhà đu tư ln, ch đng sau ba "anh đi" khác là Hàn, Nht và Singapore. Các doanh nghip Đài Loan đang vn hành gn 2.500 d án vi tng giá tr lên đến hơn 30 t M kim. Tng giá tr mu dch song phương cũng lên đến 16 t M kim vi hàng lot các ngành ngh t sn xut cho đến dch v. Hin nhiên, so vi con s 100 t M kim gia Vit Nam và Trung Quc thì con s này còn khiêm tn. Song nếu cân nhc vic Vit Nam vn còn tiếp tc nhp siêu t Trung Quc, li ích t nhng đng đô-la M do thương nhân Đài đem đến tn nơi tn ch là không th chê bai. Vit Nam còn là mt phn quan trng trong chính sách Hướng Nam ca Đài Loan, vi k vng,s kết ni cht ch v mt kinh tế s giúp ràng buc các mi quan h bang giao hơn. Tính đến 1995, Vit Nam là quc gia nhn nhiu vin tr nht ca Đài Loan.

Vit Nam cũng không th ơ vi dư lun ca dân Trung Quc phê phán chính quyn Bc Kinh. Dân mng truyn nhau bài báo ca Li Yuan trên New York Times ngày 4/8/2022, người ký bit danh @shizhendemaolulu, chế nho : "Khi Trung Quc nói cc lc lên án, hay long trng tuyên b, nhng ch này chc ch dùng đ nói vi đám dân đen thôi !". Dân Vit cũng "sướng cái bng" khi nghe dân Trung Quc diu nhà đương cc : "Cai tr dân thì cng rn, đi vi nước ngoài thì hèn nhát !". Kết lun : "Hoàn toàn tht vng !". Bên cnh ni tc gin là tâm trng h thn. Có người xưng là đng viên nói cm thy xu h, s xin ra khi đng. Mt cu quân nhân, bit hiu @xiongai, viết : "Tc quá ng không ni !" và nói rng, t nay ông s không bao gi k kinh nghim cuc đi chiến đu ca mình vi ai na. Nhng li tâm s này xut hin trên Weibo ri b g.Có ý kiến trên mng dám nói thng : "Chính quyn không xng đáng cai tr nhng người dân đã đi bao nhiêu ngày gi, ch chng kiến lch s din ra trước mt mình". Có người ma mai : i cường quc ! Đúng là khôi hài !".

Hoàng Trường

Nguồn : VOA, 21/08/2022

Additional Info

  • Author Hoàng Trường
Published in Diễn đàn

Chiến hạm Đài Loan và Trung Quốc "vờn nhau" tại eo biển Đài Loan

Trọng Nghĩa, RFI, 07/08/2022

Hôm 07/08/2022, Trung Quốc kết thúc 4 ngày tập trận rầm rộ chưa từng thấy chung quanh Đài Loan. Theo ghi nhận của giới quan sát, bất chấp hành động rõ ràng là thị uy của Trung Quốc, Đài Loan đã tung lực lượng Hải Quân và Không Quân ra để sẵn sàng nghênh chiến. Chiến hạm Đài Loan ngày hôm nay không ngần ngại bám sát đội tàu Trung Quốc tại eo biển Đài Loan.

eobien1

Một quân nhân Trung Quốc theo dõi chiến hạm Lan Yang của Đài Loan ngày 05/08/2022. Trung Quốc tổ chức tập trận quy mô lớn quanh Đài Loan từ ngày 04-07/08/2022.  AP - Lin Jian

Theo hãng tin Anh Reuters, trích dẫn một nguồn thạo tin, chiến hạm hai bên như đã chơi trò "mèo vờn chuột" trên biển vào hôm nay. Khoảng 10 tàu chiến của mỗi bên đã bám sát nhau dọc theo đường trung tuyến trên eo biển Đài Loan, một vùng đệm không chính thức ngăn cách hai bên.

Nguồn tin trên cho biết là khi tàu Trung Quốc tìm cách vượt qua đường trung tuyến như họ đã làm vào hôm qua, phía Đài Loan vẫn ở sát bên để theo dõi và cản phá hành động của Trung Quốc : "Một bên cố gắng vượt qua, còn bên kia cản đường và đẩy đối phương họ vào vị trí bất lợi để và cuối cùng phải quay trở lại phía bên kia lằn ranh". Tuy nhiên, cũng theo nguồn tin trên, cả hai bên đều chứng tỏ khả năng "tự kiềm chế".

Bộ Quốc Phòng Đài Loan vào hôm qua cũng cho biết đã cho chiến đấu cơ cất cánh để cảnh báo 20 máy bay Trung Quốc, trong đó có 14 chiếc đã băng qua đường trung tuyến. Đài Loan cũng đặt tên lửa chống hạm và tên lửa địa đối không Patriot trong tình trạng sẵn sàng ứng phó. 

Theo Tân Hoa Xã, các cuộc tập trận của Trung Quốc, tập trung vào sáu địa điểm xung quanh Đài Loan, đã bắt đầu từ ngày 04/08 và kết thúc vào hôm nay, 07/08.

Nhà Trắng Mỹ lên án hành vi leo thang của Trung Quốc

Các cuộc tập trận của Trung Quốc quanh Đài Loan tiếp tục bị Mỹ lên án. Theo hãng Reuters, một phát ngôn Nhà Trắng đã cho rằng các hành động của Bắc Kinh là "một bước leo thang đáng kể trong nỗ lực thay đổi nguyên trạng (về Đài Loan), mang tính khiêu khích, vô trách nhiệm và làm tăng nguy cơ tính toán sai lầm".

Trọng Nghĩa

************************

Đài Loan : Trung Quốc tập trận đe dọa chuỗi cung ứng toàn cầu

Thu Hằng, RFI, 07/08/2022

Theo dự kiến, cuộc tập trận của Trung Quốc quanh Đài Loan kết thúc ngày 07/08/2022. Trong bốn ngày phô trương sức mạnh đe dọa hòn đảo và để đáp trả chuyến công du Đài Bắc của chủ tịch Hạ Viện Mỹ, Bắc Kinh đã gây rối loạn giao thông và đe dọa chuỗi cung ứng toàn cầu khi "cấm" tầu thuyền lưu thông và khuyến cáo các hãng hàng không tránh khu vực.

eobien2

Cảng Cao Hùng (Kaohsiung), Đài Loan, ngày 05/08/2022. Reuters - A nn W ang

Cuộc tập trận dài ngày diễn ra tại một trong những tuyến thương mại nhộn nhịp nhất thế giới, đặc biệt là con đường vận chuyển thiết bị điện tử, chất bán dẫn từ các nhà máy ở Đông Á ra thế giới, trong đó Đài Loan là nhà sản xuất chip điện tử lớn nhất.

Trước đó, chính quyền Đài Bắc đã cảnh báo : 18 hành lang bay quốc tế và 7 hải cảng bị ảnh hưởng. Các tầu chở container phải chuyển hướng sang phía đông Đài Loan, mất thêm 3 ngày, theo một số nhà kinh doanh khi trả lời Bloomberg. Vẫn theo hãng tin Mỹ, chỉ riêng 7 tháng đầu năm 2022, gần một nửa số tầu chở container của thế giới đều đi qua eo biển Đài Loan. 

Ngày 07/08, trang NHK của Nhật Bản cho rằng Trung Quốc có khả năng duy trì áp lực đối với Đài Loan kể cả sau khi kết thúc đợt tập trận, trong bối cảnh Bắc Kinh luôn đe dọa dùng vũ lực thống nhất Đài Loan. Một nguy cơ xung đột vũ trang như vậy, nếu xảy ra, sẽ tác động đến nền kinh tế toàn cầu, kinh khủng hơn cả hệ quả từ chiến tranh Ukraine, theo nhà nghiên cứu Jean-Vincent Brisset, Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược Pháp (IRIS).

Trả lời RFI ngày 07/08, ông Brisset giải thích : 

"Vấn đề ở chỗ liệu số vũ khí mà Đài Loan muốn mua có thể chặn được cuộc đổ bộ lên bờ tây hòn đảo hay không, ở những vị trí hiếm hoi có thể đổ bộ và ngăn Trung Quốc chiếm một hải cảng trong trường hợp xảy ra. Ngoài ra, chiếm một hòn đảo khó tiếp cận là vấn đề vô cùng phức tạp và còn phức tạp hơn trong trường hợp của Đài Loan, được Hoa Kỳ ủng hộ và chắc hẳn một phần cộng đồng quốc tế cũng có ý tưởng đó. Tuy vậy, việc Trung Quốc chiếm hòn đảo có thể sẽ xóa sổ việc sản xuất một số thứ, bao gồm cả chất bán dẫn, và như vậy sẽ giáng một đòn khủng khiếp vào nền kinh tế quốc tế, còn kinh khủng hơn những gì đang diễn ra ở Ukraine"

Thu Hằng

Additional Info

  • Author Trọng Nghĩa, Thu Hằng
Published in Châu Á
mercredi, 01 décembre 2021 23:54

Eo biển Đài Loan không bình yên

Năm 2021, năm căng thẳng nhất tại eo biển Đài Loan

Minh Anh, RFI, 01/12/2021

Bắc Kinh không ngừng gia tăng áp lực quân sự với Đài Bắc. Trong tháng 11/2021, Trung Quốc đã tiến hành 159 vụ xâm nhập vào vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan. 

eobien1

Ảnh do bộ quốc phòng Đài Loan cung cấp : Chiến đấu cơ F16 của Đài Loan (dưới) áp sát máy bay ném bom H6 của Trung Quốc xâm nhập vùng ADIZ của Đài Loan hôm 10/02/2020.  © AP

AFP hôm 01/12/2021 cho biết, đây là tháng thứ ba liên tiếp Trung Quốc cho điều hơn 100 chiến đấu cơ và 6 oanh tạc cơ đời mới H6 có khả năng mang đầu đạn hạt nhân đi vào vùng không phận nhạy cảm này. Tuy số vụ xâm nhập quy mô lớn có ít hơn, nhưng máy bay quân sự Trung Quốc hầu như đổ vào mỗi ngày, ngoại trừ ba ngày trong tháng. 

Theo dữ liệu của AFP, kể từ khi bộ quốc phòng Đài Loan hồi tháng 9/2020 quyết định cho công bố các vụ xâm nhập của chiến đấu cơ Trung Quốc vào vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) của Đài Loan, trong vòng 14 tháng gần đây nhất, Bắc Kinh không ngừng gia tăng dọa dẫm Đài Bắc. Số chiến đấu cơ bay vào vùng ADIZ của Đài Loan mỗi lúc nhiều hơn với tần số dày đặc hơn. 

Thứ Hai, 29/11, bộ trưởng quốc phòng Đài Loan Khâu Quốc Chính tố cáo Trung Quốc tiến hành một "cuộc chiến tiêu hao" nhắm vào Đài Loan. Ông cho rằng "tình hình đặc biệt đen tối với những cuộc xâm nhập hầu như không dứt". Bình luận này được đưa ra một ngày sau khi Trung Quốc lại cho 27 chiếc máy bay quân sự đi vào ADIZ của Đài Loan, một kỷ lục trong tháng 11 và vụ xâm nhập thường nhật thứ năm quan trọng nhất được ghi nhận. 

AFP nhắc lại, tháng 10/2021 vừa qua là tháng "nóng bỏng" nhất với khoảng 196 vụ xâm nhập, trong đó có 149 vụ được thực hiện chỉ trong vòng có 4 ngày liên tiếp vào thời điểm Bắc Kinh và Đài Bắc chuẩn bị mừng Quốc Khánh. Nếu tính từ đầu năm đến nay, tổng cộng đã có gần 900 vụ xâm nhập.

Hành động leo thang căng thẳng này của Bắc Kinh tại eo biển Đài Loan khiến các đồng minh phương Tây, đặc biệt là Hoa Kỳ và Nhật Bản lo ngại Trung Quốc sẽ tấn công Đài Loan, mà Bắc Kinh xem như một tỉnh "nổi loạn". 

Trong bối cảnh này, thứ Ba, 30/11, Lầu Năm Góc tiết lộ kế hoạch mở rộng căn cứ quân sự tại đảo Guam và Úc để đối phó với Trung Quốc. 

Minh Anh

Nguồn : RFI, 01/12/2021

********************

Nhiều máy bay chiến đấu Trung Quốc bay gần Đài Loan sau chuyến thăm của các nhà lập pháp Mỹ

Chi Phương, RFI, 29/11/2021

Nhiều máy bay chiến đấu của Trung Quốc đã xâm nhập vào vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan, hôm Chủ nhật, 28/11/2021, sau chuyến thăm của các nhà lập pháp Hoa Kỳ bất chấp yêu cầu của Bắc Kinh đòi hủy bỏ chuyến đi. Về phía Đài Loan, tổng thống Thái Anh Văn kêu gọi tăng cường hợp tác với Châu Âu để "thoát khỏi chế độ độc tài".

eobien2

Cờ Trung Quốc và Đài Loan với hình máy bay chiến đấu Trung Quốc.  © Reuters/Dado Ruvic/Illustration//File Photo/File Photo - Ảnh minh họa chụp ngày 09/04/2021

Bộ quốc phòng Đài Loan, được Reuters trích dẫn, cho biết hôm 28/11, Trung Quốc đã điều 27 máy bay, bao gồm 8 máy bay chiến đấu J-16, tiến vào vùng nhận dạng phòng không ở phía tây nam của Đài Loan. Trong số này, lần đầu tiên có sự xuất hiện của máy bay tiếp dầu trên không Y-20 của Trung Quốc. Máy bay này có thể chở khoảng 60 tấn nhiên liệu.

Trong một tin nhắn đăng trên tài khoản Twitter được Bloomberg trích dẫn, ngoại trưởng Đài Loan Ngô Chiêu Tiếp (Joseph Wu) tố cáo hành động hăm dọa của Trung Quốc "muốn Đài Loan khuất phục và khiến chúng ta xa lánh các đối tác dân chủ". Và lãnh đạo ngoại giao Đài Loan khẳng định "sẽ không bao giờ cúi đầu trước áp lực của Đảng cộng sản Trung Quốc".

Theo Bloomberg, đây là hành động khiêu khích quân sự lớn nhất kể từ tháng 10/2021, diễn ra sau khi một nhóm các nhà lập pháp Hoa Kỳ đến thăm Đài Loan, trong đó có bà Elissa Slotkin. Bà cho biết đã nhận được nhiều tin nhắn từ phía Đại sứ quán Trung Quốc, yêu cầu hủy chuyến đi này. Và ngay khi họ đến Đài Loan vào đầu tháng 11, quân đội Trung Quốc đã tiến hành các hoạt động quân sự ở eo biển Đài Loan "để đáp trả những hành động sai lầm của các quốc gia" liên quan đến vấn đề Đài Loan.

Trong cuộc tiếp các nhà lập pháp đến từ Litva, Latvia và Estonia hôm nay, ngày 29/11, tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn, tuyên bố rằng Đài Loan và Châu Âu cần phải "cùng nhau hợp tác để chống lại chủ nghĩa độc tài và các thông tin sai lệch". Bà Thái cũng nhấn mạnh việc 3 quốc gia vùng Baltic, trước kia thuộc Liên Xô cũ, có điểm chung với Đài Loan để có thể "chia sẻ các kinh nghiêm nhằm thoát khỏi sự cai trị của chế độ độc tài và đấu tranh cho nền tự do dân chủ".

Tại cuộc họp, nhà lập pháp Litva, Matas Maldeikis được Reuters trích dẫn, cho biết,, " việc bảo vệ tự do và trật tự quốc tế dựa trên luật pháp là lợi ích quan trọng đối với cả Đài Loan và LitvaChúng tôi đến đây để bày tỏ tình đoàn kết với Đài Loan". Trên tài khoản Twitter của mình, ông nhấn mạnh việc Litva chọn "dân chủ, tự do và tình hữu nghị", với hashtag "StandwithTaiwan" – Sát cánh cùng Đài Loan

Litva đã phải đối mặt với các áp lực liên tục từ Trung Quốc khi quốc gia này tuyên bố cho phép mở cơ quan đại diện ngoại giao Đài Loan trên lãnh thổ của mình vào năm 2022. Chưa có thành viên nào của Liên Hiệp Châu Âu có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan. Hoa Kỳ đã hậu thuẫn mạnh mẽ cho Litva, đồng minh của khối Liên Minh Bắc Đại Tây Dương (NATO), trong cuộc tranh đấu với Trung Quốc.

Chi Phương

Nguồn : 29/11/2021

Additional Info

  • Author Minh Anh, Chi Phương
Published in Diễn đàn

Căng thẳng eo biển Đài Loan và cuộc chiến tranh giành di sản "Ngày 10/10"

Minh Anh, RFI, 21/10/2021

Ngày 10/10/2021 đánh dấu 110 năm cuộc Cách Mạng Tân Hợi 1911 tại Trung Quốc. Đó cũng là ngày thành lập Trung Hoa Dân Quốc (Republic of China – ROC), hay còn gọi là Đài Loan. Đối với Trung Quốc và Đài Loan, "Ngày hai số 10" (Double Tenth Day) còn là một diễn đàn quan trọng để chứng tỏ tính chính đáng của mỗi chế độ và cũng là dịp để báo hiệu cho một kỳ chính trị sắp tới từ bên này gởi đến bên kia.

eobien1

Lãnh đạo Đài Loan – bà Thái Anh Văn phát biểu khai mạc đợt tập trận Han Kuang hồi tháng 7 của lực lượng phòng vệ hòn đảo. Ảnh : Reuters

Cách Mạng Tân Hợi : Đảng cộng sản Trung Quốc, người kế thừa hợp pháp ?

Kể từ ngày bà Thái Anh Văn thuộc đảng Dân Tiến trở thành tổng thống Đài Loan năm 2016, chính sách về Đài Loan của Trung Quốc ngày một quyết đoán hơn, vừa sử dụng áp lực ngoại giao vừa tăng cường răn đe quân sự. Bốn ngày đầu tháng Mười năm nay là một minh chứng. Nhân dịp lễ mừng quốc khánh, Trung Quốc cho điều gần 150 chiến đấu cơ bay vào vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) của Đài Loan. Một con số kỷ lục chưa từng có.

Đối với bà Gudrun Wacker, chuyên gia về Châu Á, German Institute for International and Security Affairs, "nhát kiếm này của Trung Quốc là một thông điệp gởi đến Đài Loan, rằng nhìn vào cán cân sức mạnh giữa hai phía, thì việc đi đến thống nhất là điều tất yếu và sự phản kháng là vô nghĩa".

Nhưng vài ngày sau, nhà nghiên cứu Zhenze Huang, trên trang mạng The Diplomat ghi nhận bài diễn văn của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình "kỷ niệm 110 năm cuộc Cách Mạng Tân Hợi ngày 10/10/1911" năm nay, có một giọng điệu đặc biệt chừng mực hiếm có, hạn chế đưa ra một hình ảnh diều hâu.

Một mặt, Tập Cận Bình khẳng định chỉ có Đảng cộng sản Trung Quốc mới là người kế tục hợp pháp của cuộc cách mạng dân tộc do Tôn Trung Sơn khởi xướng. Mặt khác, ông cam kết thống nhất Đài Loan bằng "con đường hòa bình", trái với những lần tuyên bố trước đây cho rằng sẽ thống nhất Đài Loan bằng mọi giá kể cả "bằng sức mạnh quân sự".

Điều gì khiến ông Tập Cận Bình thay đổi thái độ với Đài Bắc ?

Giới quan sát cho rằng có nhiều lý do để giải thích. 

Thứ nhất, chiến lược hăm dọa quá đà của Bắc Kinh đã bị phản tác dụng. Sự việc đẩy người dân Đài Loan xa rời Hoa lục hơn, cảm giác bài Trung Quốc tăng cao trong công chúng.

Theo một thăm dò do Quỹ Tự do thực hiện, gần 77% số người được hỏi tự cho là "người Đài Loan", so với con số 7,5% cho mình là người Trung Quốc. Hơn nữa, chỉ có hơn 11% số người được thăm dò là ủng hộ "thống nhất", so với gần 47% chủ trương "độc lập cho Đài Loan" và 26,4% kêu gọi "duy trì nguyên trạng".

Thứ hai, chính sách hung hăng của Bắc Kinh đối với Đài Bắc cũng đã làm thổi bùng lên những phản ứng mạnh mẽ, và trong chừng mực nào đó đã bị quốc tế hóa. Nhiều nước Châu Âu trước đây có lập trường trung lập nay bắt đầu thoát ra khỏi sự im lặng. Cụ thể, Litva là nước thành viên đầu tiên của Liên Hiệp Châu Âu đã cho lập "văn phòng đại diện" mang tên Đài Loan, khiến cho quan hệ hai nước trở nên căng thẳng. Paris gần đây còn gởi một phái đoàn nghị sĩ đến thăm Đài Bắc.

Dù vậy, nhà nghiên cứu Đông Bắc Á, Antoine Bondaz, Quỹ Nghiên Cứu Chiến Lược (FRS) trên đài ARTE lưu ý trong mọi trường hợp điều đó không có nghĩa là Liên Hiệp Châu Âu có mối quan hệ bang giao với Đài Loan, công nhận Đài Loan, và có thể can thiệp quân sự khi có xung đột.

Bởi vì, theo nhà nghiên cứu, "năng lực quân sự của Liên Hiệp Châu Âu và nhiều nước thành viên cực kỳ thấp. Ngoại trừ Pháp, không một nước nào có thể triển khai lực lượng quân đội xa đến như vậy. (…) Trong vụ việc này, Liên Hiệp Châu Âu giữ một vai trò để can ngăn Trung Quốc và dự báo một cuộc xung đột".

Yếu tố thứ ba là đến từ Washington. Ông Zhenze Huang nhắc lại ngày 06/10/2021, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan đã có cuộc gặp với lãnh đạo ngoại giao cao cấp nhất của Trung Quốc là ông Dương Khiết Trì, ủy viên Bộ Chính Trị, chánh văn phòng phụ trách đối ngoại Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc tại Zurich, Thụy Sĩ. Không như lần gặp thứ nhất tại Alaska hồi tháng Ba năm nay, lần này đôi bên đã có những cuộc "trao đổi đầy đủ, thẳng thắn và sâu rộng" về nhiều vấn đề liên quan đến những lợi ích chung của cả hai nước.

Kết quả của cuộc gặp là lãnh đạo hai nước sẽ có cuộc họp thượng đỉnh trực tuyến từ đây đến cuối năm 2021. Trong đà tích cực đó, Bộ Tư pháp Mỹ đúc kết một thỏa thuận liên quan đến bà Mạnh Vãn Châu, giám đốc tài chính của Hoa Vi, từng bị cáo buộc có gian lận. Mạnh Vãn Châu được về nước mà không bị kết tội.

Đối đầu quân sự Trung – Đài : Một thất bại ngoại giao của Mỹ ?

Hơn nữa, Bắc Kinh dường như cũng đã có được một số nhượng bộ, cam kết từ phía Washington, vốn dĩ cũng muốn hạ nhiệt căng thẳng, duy trì sự ổn định tại vùng Đông Á. Chính quyền Biden không thể gánh lấy rủi ro đối đầu quân sự, vì đó cũng là một thất bại ngoại giao trong chiến lược mơ hồ của Hoa Kỳ đối với Đài Loan. Theo ông Zhenze Huang, Washington dường như đã đưa ra điều kiện tiên quyết là Bắc Kinh nên kềm chế không kích động xung đột. Ở một khía cạnh nào đó, Bắc Kinh và Washington đã đạt được một thỏa thuận ngầm về Đài Loan.

Về điểm này, nữ chuyên gia người Đức Gudrun Wacker trên kênh truyền hình quốc tế Deutsch Well của Đức, có giải thích thêm như sau : "Hoa Kỳ có nghĩa vụ chính thức là giúp Đài Loan tự vệ. Chính nhờ điều này mà mối quan hệ với Đài Loan được tồn tại. Mỹ với sự mơ hồ chiến lược của mình, luôn để ngỏ việc liệu họ có can thiệp hay không vì điều đó phụ thuộc vào kịch bản mà chúng ta đang thấy.

Họ cố tình làm như vậy không phải để khuyến khích tinh thần hăng hái của phía Đài Loan. "Tuyên bố độc lập, Hoa Kỳ sẽ hỗ trợ chúng tôi, điều đó được đảm bảo". Hoa Kỳ không muốn gửi thông điệp ấy nhưng họ cũng cố gắng gửi một lời bảo đảm cho cả hai bên, nhất là với phía Trung Quốc, rằng họ thực sự không ủng hộ nền độc lập của Đài Loan và do đó, có một trò chơi mơ hồ và đảm bảo ở đây".

Đối nội và quan hệ xuyên eo biển : Cuộc đánh cược của Thái Anh Văn

Ngược lại, ở phía bên kia eo biển, tổng thống Thái Anh Văn lại có bài phát biểu cứng rắn nhất trong "Ngày hai số 10" đó. Ở cấp độ quốc tế, Thái Anh Văn nhấn mạnh đến tầm quan trọng hợp tác lẫn nhau với các nền dân chủ và nhiều tổ chức đa phương khác, bao gồm "G7, NATO, Liên Hiệp Châu Âu", để duy trì "hòa bình và an ninh tại eo biển Đài Loan".

Trong quan hệ xuyên eo biển, tổng thống Đài Loan đặc biệt nhiều lần nhắc đến con số 72 kể từ khi Trung Hoa Dân Quốc phải chạy sang đảo Đài Loan. Khi nói nhiều đến "72 năm" hơn là "110 năm", bà Thái Anh Văn nhấn mạnh tầm quan trọng của cuộc Cách Mạng Tân Hợi đối với sự ra đời của Trung Hoa Dân Quốc và làm nổi bật lịch sử của Trung Hoa Dân Quốc.

Trong bài phát biểu, tổng thống Đài Loan đưa ra bốn cam kết : Duy trì một hệ thống hiến pháp tự do và dân chủ, Trung Hoa Dân Quốc và Cộng hòa Nhân Dân Trung Hoa không phục tùng lẫn nhau, Kiên quyết bảo vệ quyền chủ quyền của Đài Loan, và Tương lai của Trung Hoa Dân Quốc phải được quyết định theo ý nguyện của người dân Đài Loan.

Nói một cách ngắn gọn, bài phát biểu của Thái Anh Văn mang hơi hướm của một phiên bản được nâng cấp về "mối quan hệ đặc biệt giữa Nhà nước với Nhà nước", như cố tổng thống Lý Đăng Huy từng đề xướng.

Theo phân tích của nhà nghiên cứu Zhenze Huang, bài diễn văn này nhắm đến nhiều mục tiêu. Thứ nhất là nhằm củng cố vai trò lịch sử hàng đầu của phong trào đòi ly khai Đài Loan. Thứ hai, khi bằng cách đưa ra những yêu sách rõ ràng trong các vấn đề xuyên eo biển, Thái Anh Văn còn muốn mở rộng ảnh hưởng chính trị của đảng Dân Tiến (DDP) trong đời sống chính trị Đài Loan. Do đó, cử chỉ này của bà Thái Anh Văn còn nhằm tối đa hóa số phiếu bầu cho đảng Dân Tiến bằng cách kích động tình cảm chống Trung Quốc và gây áp lực lên Quốc Dân Đảng, vốn dĩ luôn có lập trường không rõ ràng trong mối quan hệ xuyên eo biển Đài Loan.

Về điểm này, nhà nghiên cứu chuyên gia Gudrun Wacker còn đưa ra một luận điểm thứ ba : Đó còn là một thông điệp gởi đến Hoa Kỳ. "Không chỉ vì các lý do chính trị trong nước và một tín hiệu cho Trung Hoa đại lục mà còn là một thông điệp cho Hoa Kỳ. Washington đôi khi nghi ngờ về khả năng Đài Loan thực sự sẵn sàng tự vệ. Bà ấy buộc phải có một lập trường cứng rắn. Tôi nghĩ họ không để bà Thái Anh Văn một lựa chọn nào nhưng bà ấy cũng sẽ không lèo lái mọi việc tiến triển đi đến hướng "chúng tôi tuyên bố độc lập"".

Dẫu sao thì luôn có một câu hỏi được đặt ra : Từ 30 năm qua, Bắc Kinh không ngừng hiện đại hóa quân đội với mục tiêu đầu tiên là nhắm vào hòn đảo ly khai. Xét về mặt tương quan lực lượng, Trung Quốc sẽ làm được điều này. Nếu xảy ra xung đột thật sự, Đài Loan có thể đẩy lùi một cuộc đổ bộ từ Trung Quốc hay không ?

Nhà nghiên cứu Antoine Bondaz, Quỹ Nghiên cứu và Chiến lược (FRS), cho rằng Bắc Kinh trước hết phải có được lời giải cho bài toán : Cái giá nhân mạng cho một chiến dịch quân sự như vậy là bao nhiêu ? Bởi vì, một trong những chiến lược của Đài Bắc là khiến Bắc Kinh phải trả một giá nhân mạng rất cao nếu tiến hành một cuộc chiến tranh chiếm đảo.

"Bởi vì, Đài Loan có năng lực phòng thủ, có hệ thống phòng không, nhất là hệ thống chống tầu chiến. Hiện tại, trong tương quan lực lượng cho dù Trung Quốc có lợi thế, nhưng bất lợi cũng không hẳn nghiêng về Đài Loan. Điều đó không chỉ mang tính quân sự mà còn có cả vấn đề xã hội. Chiến lược của Đài Loan ngày nay là thể hiện rõ sự "bất diệt" với xã hội Trung Quốc".

Cuối cùng, nhà nghiên cứu người Pháp lưu ý thêm, "ở đây còn có một điểm quan trọng : Đài Loan là một mô hình phản biện, đó là một xã hội đậm chất văn hóa Trung Quốc nhưng đã tự thân dân chủ hóa, chứ không phải bằng một sự can thiệp từ bên ngoài. Điều này đối với Đảng cộng sản Trung Quốc là không thể chấp nhận !"

Minh Anh

Nguồn : RFI, 21/10/2021

**********************

Đại sứ Mỹ sắp tới tại Bắc Kinh : "Không nên tin vào Trung Quốc trên vấn đề Đài Loan"

Thanh Phương, RFI, 21/10/2021

Trong cuộc điều trần hôm 20/10/2021 trước Ủy ban Ngoại giao Thượng Viện Mỹ để chuẩn y việc bổ nhiệm tân đại sứ Mỹ tại Bắc Kinh, Nicholas Burns cho rằng "không nên tin vào Trung Quốc trên vấn đề Đài Loan". Ông lên án các vụ chiến đấu cơ Trung Quốc gần đây xâm nhập vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan. Đại sứ Mỹ được bổ nhiệm đề nghị Hoa Kỳ bán thêm vũ khí cho Đài Bắc để tăng cường khả năng phòng thủ của Đài Loan.

eobien2

Nicholas Burns tại Ủy ban Đối ngoại Thượng Viện Mỹ trong phiên họp để phê chuẩn bổ nhiệm ông làm đại sứ Mỹ tại Trung Quốc, ngày 20/10/2021, Washington. Reuters – Elizabeth Frantz

Trong cuộc điều trần hôm qua, ông Nicholas Burns, một nhà ngoại giao kỳ cựu, từng phục vụ dưới nhiều đời tổng thống Mỹ Cộng hòa lẫn Dân chủ, cũng tuyên bố Trung Quốc đã là một kẻ tấn công Ấn Độ tại vùng biên giới Hymalaya, tấn công Việt Nam, Philippines và các nước khác ở vùng Biển Đông và tấn công Nhật Bản ở vùng Biển Hoa Đông.

Ông còn lên án Cộng hòa nhân dân Trung Hoa về những hành động "diệt chủng" đối với người Duy Ngô Nhĩ tại Tân Cương, những hành động bạo lực tại Tây Tạng, đàn áp các quyền tự do ở Hồng Kông.

Tuy nhiên, ông Nicholas Burns cho rằng không nên đánh giá quá cao sức mạnh của Trung Quốc. Ông kết luận : "Trung Quốc có rất ít bạn và không có những đồng minh thật sự".

Biden quan ngại về tên lửa siêu thanh của Trung Quốc

Hôm qua, tổng thống Mỹ Joe Biden đã bày tỏ quan ngại về các tên lửa siêu thanh của Trung Quốc sau khi cuối tuần qua nhật báo Anh Financial Times tiết lộ là trong tháng 8 vừa qua, Bắc Kinh đã bắn thử nghiệm một tên lửa có khả năng mang đầu đạn hạt nhân.

Trung Quốc đã bác bỏ thông tin của tờ Financial Times, khẳng định họ chỉ thử nghiệm công nghệ phi thuyền tái sử dụng. Nhưng theo hãng tin Kyodo, khi được các phóng viên hỏi trước khi ông lên chuyên cơ Air Force One để bay đến bang Pennsylvania là ông có quan ngại về các tên lửa của Trung Quốc hay không, tổng thống Biden đã trả lời : "Có".

Về phần phát ngôn viên Nhà Trắng Jen Psaki, bà nói với các phóng viên là bà không bình luận về các thông tin cụ thể, nhưng tuyên bố : " Nói chung, chúng tôi đã nói rõ mối quan ngại của chúng tôi (về việc Trung Quốc phát triển các vũ khí siêu thanh)"

Thanh Phương

Nguồn : RFI, 21/10/2021

Additional Info

  • Author Minh Anh, Thanh Phương
Published in Diễn đàn

Trung Quc uy hiếp Đài Loan

Căng thng quân s gia Bc Kinh và Đài Bc đã lên đến đnh đim. B trưởng Quc phòng Đài Loan Khâu Quc Chính (Chiu Kuo-cheng) t cáo Trung Quc đang chun b cho mt cuc chiến và nhiu kh năng s tiến hành mt cuc xâm lược toàn din vào năm 2025 (1).

eobien1

Hải quân Đài Loan tập trận chống tấn công giả định ở Cảng Đài Bắc hôm 4/5/2019. Reuters

Tình hình xung quanh Đài Loan nóng lên t đu tháng 10, khi gn 150máy bay quân s Trung Quc, gm c máy bay ném bom chiến lược H-6 có kh năng mang vũ khí ht nhân, đã nhiu ln qun tho vùng tri ngoài khơi hòn đo này. Tuy máy bay Trung Quc không xâm phm không phn Đài Loan, song chính quyn Đài Bc đã t rõ s lo ngi. Ông Khâu Quc Chính cnh báo tình hình "đáng báo đng nht trong hơn 40 năm qua", đng thi cnh báo"chúng tôi s làm tt c nhng gì có th đ bo v hòn đo trước mi đe da, dù luôn c gng chung sng hòa bình vi Cng hòa Nhân dân Trung Hoa(2 ).

Theo chính sách lâu nay, Mỹ h tr chính tr và quân s cho Đài Loan, nhưng không đưa ra cam kết rõ ràng s bo v Đài Loan trước các cuc tn công ca Trung Quc.

Ngày 5/10, Tng thng Mỹ Joe Biden lên tiếng khng đnh rng trong cuc trao đi hi tháng 9 vi Ch tch Trung Quc Tp Cn Bình, hai bên đã tái khng đnh tôn trng"tha thun Đài Loan". Bình lun ngn gn ca Tng thng Biden v "tha thun Đài Loan" ng ý nhc đến lp trường"mt Trung Quc" ca chính quyn M. Theo đó, Washington chính thc công nhn Trung Quc cùng lúc vi vic ct đt"quan h ngoi giao" vi Đài Loan vào năm 1979. Mỹ khi đó k vng tương lai ca Đài Loan s được xác đnh bng các bin pháp hòa bình và Mỹ không có quan đim gì v ch quyn ca Đài Loan. Tuy nhiên, cũng trong năm này, Mỹ đã ban hành Đo lut v Quan h Đài Loan, đm bo cung cp cho Đài Loan các phương tin đ t v.

Sau phát biu ca tng thng M, B Ngoi giao Đài Loan cho biết đã yêu cu phía Mỹ làm rõ nhng bình lun ca Tng thng Biden và được trn an rng chính sách ca Mỹ đi vi Đài Loan s không thay đi, và cam kết bo v ca Washington đi vi Đài Bc là "vng chc". B Ngoi giao Đài Loan sau đó nhn mnh : i mt vi các đe da quân s, ngoi giao và kinh tế ca chính quyn Trung Quc, Đài Loan và Mỹ luôn duy trì các kênh liên lc cht ch và thông sut" (3).

Bc Kinh mun gì khi đe dọa Đài Loan ?

Thi đim mà Trung Quc chn la đ uy hiếp Đài Loan khá quan trng. Trước tiên, Trung Quc k nim Quc khánh nước Cng hòa nhân dân Trung Hoa vào ngày 1/10. Trung Quc mun biu dương sc mnh tinh thn dân tc bng mt hình thc nào đó. Mt s kin quan trng khác chính là cuc tp trn chung ngoài khơi Okinawa gia M, Nht Bn, Australia, Anh, Canada và Hà Lan. Cuc tp trn quy t hai tàu sân bay ca M, mt tàu sân bay ca Anh, mt tàu sân bay trc thăng Nht Bn. Như vy, đây cũng là mt cuc biu dương lc lượng ca Mỹ nhưng là phía bên kia chui đo Okinawa. Bên cnh đó, ngày 10/10 là ngày l ln ca Trung Hoa Dân Quc, là ngày"Quc khánh" ca Đài Loan. Người ta có th đoán là "s có mt cuc biu dương sc mnh mi t Trung Quc". Tuy nhiên, theo nhiu nhà nghiên cu, kh năng dn đế n chiến tranh toàn din gia Đài Loan và Trung Quc trong ngn hn vn rt hn chế dù Bc Kinh không ngng gia tăng khiêu khích. Nhng hành đng ca Bc Kinh vn rt được cân nhc, có chng mc bi cho đến lúc này, Trung Quc vn chưa đi vào vùng không phn ca Đài Loan mà ch ADIZ. Đó là vùng không gian do Đài Bc đơn phương tuyên b và không phi là mt khong cách hp pháp v mt pháp lý.

Nhà nghiên cu chính tr Scott W Harold, làm vic ti Tp đoàn Rand, cho rng thi đim này, mt cuc xâm lược thc s s là mt "thách thc rt ln" đi vi Quân Gii phóng nhân dân Trung Quc (PLA), và rng các hot đng quân s thi gian gn đây có l ch là nhm đe da hòn đo dân ch này. Ông nói :"Nhng gì Trung Quc làm là gây áp lc vi Đài Loan - th đt ra mt s ranh gii đ - và c gng leo thang chiến dch chiến tranh tâm lý chng li hòn đo dân ch và nhà lãnh đo Thái Anh Văn" (4).

Euan Graham, nhà phân tích v quc phòng ca Vin Nghiên cu Chiến lược quc tế Singapore, cho rng điu quan trng và đáng chú ý hơn s lượng máy bay được trin khai là s tinh vi và hin đi ca các phương tin này, gm máy bay chiến đu, máy bay ném bom và máy bay cnh báo sm trên không. Ông nói :"Trông nó ging như mt chiến dch tn công, và mt phn ca các bước tăng áp lc. Đây không phi là mt vài máy bay chiến đu áp sát (không phn) và sau đó quay tr li khi ch mi chm vào ranh gii, đây là mt hot đng có ch đích hơn nhiu" (5). Kim soát Đài Loan và không phn ca hòn đo này là chìa khóa trong chiến lược quân s ca Trung Quc, vi thc tế là các khu vc chng kiến các cuc xut kích gn đây nht đu dn đến Tây Thái Bình Dươ ng và Bin Đông.

Theo bà Bonnie Glaser - mt chuyên gia t Trung Quc, Đài Loan là vn đ duy nht có th thc s dn đến mt cuc chiến tranh gia Mỹ và Trung Quc. Hãy nh rng Trung Quc và Mỹ đu có vũ khí ht nhân, vì vy nếu tình hình xung quanh Eo bin Đài Loan leo thang, điu đó s thc s thm khc. Tt nhiên, Trung Quc cho rng Đài Loan v cơ bn là mt tnh ca nước này. Và vì vy, Tp Cn Bình (như nhiu người lo s) có th t b vic thng nht hòa bình và có th s dng vũ lc đ xâm lược Đài Loan. T quan đim đó, vic các chiến đu cơ Trung Quc xâm phm ADIZ ca Đài Loan mi đây thc s nhm mc đích cnh báo Đài Loan không nên đi quá xa trong vic tìm kiếm đc lp. Ngoài ra, đng thái đó cũng nhm gây ra tâm lý tuyt vng cho người dân Đài Loan, t đó h có th s t b khát vng đc lp và chp nhn tr thành mt phn ca Trung Quc (6).

Đài Loan liên quan Vit Nam và Biển Đông ra sao ?

Ngày 5/10, phát biu vi các phóng viên ti Đài Bc, Th tướng Đài Loan Tô Trinh Xương cnh báo : "Đài Loan phi cnh giác. Trung Quc ngày càng vượt lên dn trước. Thế gii cũng đã chng kiến Trung Quc nhiu ln lp li nhng hành đng gây tn hi ti hòa bình khu vc và gây áp lc đi vi Đài Loan", đng thi nói thêm rng Đài Loan cn phi "t tăng cường sc mnh" và đoàn kết li. Ông khng đnh : "Ch có như vy, các nước mun thôn tính Đài Loan mi không dám d dàng s dng vũ lc. Ch khi chúng ta t giúp mình, người khác mi có th giúp chúng ta" (7).

Câu chuyn ca Đài Loan cũng là câu chuyn ca Vit Nam. Trung Quc không ch đt mc tiêu vào Đài Loan mà còn có dã tâm chiếm đot toàn b Biển Đông. Trung Quc đã xây dng nhng tin đn đây đ biến thành các căn c quân s. Vì vy, Trung Quc đã điu đng nhng tàu hi cnh rt ln và đe da các quc gia khác, trong đó có Vit Nam. Trung Quc mun cm các nước này khai thác các ngun tài nguyên vùng bin mà trên thc tế thuc ch quyn ca h theo Công ước v Lut Bin ca Liên hp quc (UNCLOS) năm 1982, bao gm c quyn đánh bt cá và khai thác năng lượng. Và Trung Quc cũng đã s dng các căn c quân s này đ báo hiu rng Bc Kinh có th có mt s yêu sách vượt ra ngoài các tuyên b v quyn hàng hi hp ph áp.Do đó, Mỹ và các nước phương Tây khác lo ngi Trung Quc s ngăn cn t do hàng hi trong khu vc. Các lc lượng hi quân - không ch ca M, mà còn ca Nht Bn, Australia, Pháp và các quc gia khác - đã tiến hành các cuc tp trn Bin Đông ch đ chng minh rng vùng bin này phi được duy trì t do cho tt c các quc gia khác.

Cách mà Đài Loan chng li đe dọa t Bc Kinh s là bài hc kinh nghim quý báu cho Vit Nam. Và nếu Bc Kinh thành công trong vic xâm lược Đài Loan thì chng my chc s ti vic Trung Quc tiếp tc xâm chiếm nhng căn c mà Vit Nam đang nm gi Trường Sa.

Trần Tài Năng

Nguồn : RFA, 12/10/2021

Additional Info

  • Author Trần Tài Năng
Published in Diễn đàn
Trang 1 đến 2