Giữa những cá nhân như Hà Văn Nam và ông Nguyễn Văn Thể - người mà quá trình phục vụ cách mạng gắn bó chặt chẽ với sự ra đời, phát triển của các dự án đầu tư vào hạ tầng theo hình thức BOT ở Việt Nam – ai đáng vào tù hơn ?

Trân Văn

Khi còn ở nhà với mẹ, tôi hay bị bà cụ mắng : "Mày có cái tật cứ vung tay quá trán con ạ". Lúc ra ở riêng, vợ mắng tiếp : "Sao anh cứ có đồng nào là xào liền đồng đó vậy !".

Nói nào ngay thì chả mấy khi tôi có tiền. Khi có cũng chả là bao. Dành dụm làm chi cho nó mệt nên tôi tung hê, chơi "xả láng sáng về sớm" cho nó khỏe. Chả trách, tôi nghèo kinh niên và nghèo thường trực. Khốn khó cỡ tôi mà nghe đến tiền triệu còn có khái niệm lơ mơ, chớ tới bạc tỷ là hết hồn hết vía ngay.

Bởi vậy, tuần rồi tôi tối tăm mặt mũi khi nghe Thống đốc Lê Minh Hưng báo cáo Quốc hội về 53.000 tỷ cho vay BOT nguy cơ thành nợ xấu. Năm mươi ba ngàn tỷ là bao nhiêu lận, cha nội ? Mà sao lại ra nông nỗi thế, hả Trời ?

53.000 tỷ đồng cho vay BOT, có nguy cơ phải cơ cấu nợ, phát sinh nợ xấu cho các ngân hàng

May mà lại gặp người biết chuyện, FB Canh Tranthanh giải thích cặn kẽ và gọn ghẽ như sau :

"Em" lên duyệt chỗ bộ giao thông của anh Thăng anh Thể được cái "dự án BOT abc", đáng ra đầu tư hết độ 500 tỷ, thu phí độ 10 năm là đủ cả vốn lẫn lãi. Thế nhưng không, nhặt từng đồng thế thì ăn gì, lâu giàu lắm ! "Em" về vẽ lại dự án lên thành 5.000 tỷ, thu phí 30 năm. Tiền đầu tư hơi nhiều thì... vay ngân hàng ! Thế là "bọn ta" gồm "bác" lớn, quan bộ, chủ dự án, ngân hàng cùng nhau chén cái món chênh lệch nho nhỏ 4.500 tỷ kia, theo một nguyên tắc hạch toán kinh tế kinh điển, BAO NHIÊU CHI PHÍ TÍNH VÀO GIÁ THÀNH !
Chi phí con đường 500 tỷ đã biến thành 5.000 tỷ, trong đó chủ yếu là tiền vay ngân hàng, bởi ai cũng biết, bọn làm BOT ở nước ta vừa rồi chủ yếu tay không bắt giặc - thế mới tài tình ! Tất nhiên là đứng đằng sau mấy thằng "tay không" kia, luôn là một số bác nhớn...

Nếu dự án BOT cứ yên ả, xe cứ qua, tiền cứ thu thì rồi nợ lãi ngân hàng cũng trả được. Thế nhưng bọn BOT tham quá, làm BOT bẩn, tận thu tận vét đến mức đường quốc lộ nó quét qua tí nhựa rồi cũng đè ra móc túi dân : một hành động ĂN CƯỚP TRẮNG TRỢN, chứ không thể định nghĩa khác được !

Dân ta phản đối quyết liệt. Thậm chí xô xát nổ ra...
Thế là chuyện ỏm củ tỏi lên đến tai thiên đình. Bèn cho thanh tra kiểm toán nhảy vào. Mới vỡ lở ra chuyện bọn làm BOT nó ăn kinh hoàng ! Tất nhiên là ngân hàng bơm tiền tiếp tay cũng được ăn khá !

Nay đâm khó !

Bắt bọn BOT làm đúng như quy chuẩn thì… bỏ mịa ! Số tiền chênh lệch kia nó rút ra, chia chác đầy đủ, anh trên em dưới chú bác ngang ngang đều có phần mà, "bọn ta" đều hưởng cả mà, chia rồi, tiêu rồi, nhà Mỹ mua rồi, thẻ xanh chạy rồi... giờ mà đòi thì lấy đâu ? Mà đòi ai ? "Bác" có nhận tiền mày hồi nào đâu...

Mà không xử BOT bẩn, cái trò ĂN CƯỚP CÔNG KHAI CÓ SỰ BẢO KÊ CỦA NHÀ NƯỚC GIỮA BAN NGÀY kia, thì sẽ mất hết tính chính danh của quyền lực. Và một khi tính chính danh không còn thì... liệu có giữ nổi cái... BOT mà ăn với nhau được không ?

Thế nên ông Lê Minh Hưng lo lắng là phải, cái món 53 ngàn tỷ cho vay BOT kia tất nhiên thành nợ xấu. Cơ mà ông cũng không nên lo lắng quá, trăm dâu đổ đầu tằm, rồi đổ ráo lên đầu cho dân nước Việt chịu, ông chả phải chịu đâu mà lo !

Hay là ông cứ điểm danh, tất cả những thằng có chữ ký trong mọi dự án BOT bẩn kia, lôi ra bắt đứng hàng ngang dựa cột, chĩa súng hỏi : " Nộp tiền ăn cắp hay xơi kẹo đồng ?", thế thì mới đòi được tiền, không còn lâu, nhé !

Trong chớp mắt, status này có hàng ngàn người chia sẻ và hằng trăm người góp ý. Xin ghi lại dăm ba :

- Trịnh Thị Mơ Nhóm lợi ích Bộ giao thông rồi nhóm lợi ích Tập đoàn Điện lực... rồi còn biết bao bộ nghành nữa... còn nhiều và nhiều lắm... chỉ tội người dân thôi muôn đời không trả hết nợ.

- Thuần Trần Tiền vào túi lũ khốn hết dân gánh nợ đến bao giờ ! ?

- ĐôngY Công Tuấn Các khối ung thư di căn khắp các bộ ngành ! Thằng ăn khoai thằng đổ vỏ !

- Tâm Nhật Đăng Ko sao đâu các bác... 53 ngàn tỷ chia đều cho 100 triệu dân thì mỗi người chịu một ít…

Vâng thì các bác tính sao em cũng chịu cả. Dầu chỉ hút lên mang bán mà còn lỗ, tiền qũy bảo hiểm xã hội mang cho vay lấy lời cũng mất trắng luôn thì nợ BOT thành nợ xấu cũng là chuyện đúng qui trình cả. Em chỉ có chút băn khoăn thôi : Thế còn ông Hà Văn Nam thì sao ?

Nam nào ? Nam là ai ?

BBC :

"Hà Văn Nam sinh năm 1981, quê ở Thái Bình, sống tại Hà Nội và được biết rộng rãi trên mạng xã hội như một người có nhiều hoạt động phản đối các hoạt động thu phí BOT mà ông cho là bất hợp lý. Ông Nam có gần 35.000 người theo dõi trên trang Facebook cá nhân.

Trước khi bị bắt, ông Hà Văn Nam từng tham gia các hoạt động giám sát, phản đối các BOT thu phí không hợp lý kể từ giữa 2018 đến nay như BOT Tân Đệ, BOT Mỹ Lộc, BOT Bắc Thăng Long-Nội Bài.

Ông cũng cùng bạn bè là các lái xe đặt các lán, trại cạnh các BOT để bám trụ, theo dõi quan sát BOT liệu có dám thu phí người dân hay không. Vụ việc ông Nam bị bắt hồi tháng 3/2019 đã gây nhiều bức xúc trong cộng đồng mạng".

RFA :

"Ông Hà Văn Nam, một người hoạt động từng nhiều lần phản đối các trạm BOT đặt không đúng vị trí trên khắp cả nước vừa bị Tòa án nhân dân huyện Quế Võ tỉnh Bắc Ninh tuyên 30 tháng tù giam với cáo buộc "Gây rối trật tự công cộng" vào sáng 30/7/2019.

Sáu người khác gồm các ông phải lãnh nhận các mức án từ 18 tháng đến 36 tháng tù giam với cùng một tội danh sau khi cùng nhau phản đối trạm thu phí BOT Phả Lại".

Nếu không có những người như ông Hà Văn Nam, Nguyễn Quỳnh Phong, Lê Văn Khiển, Nguyễn Tuấn Quân, Vũ Văn Hà, Ngô Quang Hùng và Trần Quang Hải… thì số nợ xấu của BOT dám tăng lên gấp đôi (60.000 tỷ) nhưng chính vì thế mà họ lại bị ghép tội ("gây rối trật tự công cộng") và bị nhốt tù.

Chính phủ gì mà kỳ vậy ? Nhà Nước hay nhà nát mà lạ thế ? Đã nát đến thế mà không mất nước vào tay ngoại bang thì mới là chuyện lạ !

Tưởng Năng Tiến

Nguồn : RFA, 25/10/2019 (tuongnangtien's blog)

Các báo cáo của Ngân hàng Nhà nước và ngân hàng thương mại vẫn cái trước đá cái sau, khiến lộ ra sự thật trần trụi trong câu chuyện ‘đã xử lý thành công nợ xấu’.

Việt Nam : một nền kinh tế nợ xấu ? Tranh minh họa

Báo cáo… láo ?

Theo số liệu báo cáo gần đây của Ngân hàng Nhà nước, tỷ lệ nợ xấu nội bảng của toàn ngành xác định theo thông tư 02 là 1,98%. Nếu tính cả khoản nợ xấu đã bán cho Công ty Quản lý tài sản các tổ chức tín dụng (VAMC) và các khoản nợ có khả năng thành nợ xấu, thì tỷ lệ nợ xấu tới hết tháng 8/2019 là 4,84%, giảm mạnh so với mức 7,36% năm 2017 và 5,85% năm 2018.

Tính từ năm 2012 đến cuối tháng 8/2019, toàn hệ thống các tổ chức tín dụng đã xử lý được 968,89 ngàn tỷ đồng nợ xấu, trong đó nợ xấu do các tổ chức tín dụng tự xử lý là 629,2 ngàn tỷ đồng, chiếm 64,94% tổng nợ xấu xử lý, còn lại là bán nợ (bao gồm bán nợ cho VAMC và tổ chức, cá nhân khác) chiếm 35,06%.

Cũng theo Ngân hàng nhà nước, tốc độ xử lý nợ xấu từ khi Nghị quyết 42 ra đời đã khả quan hơn, với con số xử lý lũy kế từ 15/8/2017 đến cuối tháng 8/2019 đạt 236,8 ngàn tỷ đồng nợ xấu xác định theo Nghị quyết 42, không bao gồm sử dụng dự phòng rủi ro và khoản nợ bán cho VAMC thông qua phát hành trái phiếu đặc biệt, tương đương 24% tổng số xử lý trong 7 năm qua.

Như vậy, với tỷ lệ 4,84% kể trên, quy mô nợ xấu còn lại cần xử lý đến cuối tháng 8/2019 chỉ vào khoảng 368,3 ngàn tỷ đồng. Nếu nhìn vào con số nợ xấu gần 970 ngàn tỷ đồng đã được xử lý trong 7 năm qua, thì rõ ràng số nợ xấu còn lại cần xử lý không phải là thách thức quá to lớn, nhất là khi tiềm lực tài chính của các ngân hàng thời gian qua đã được nâng lên đáng kể, nhờ vào việc tăng vốn tự có cũng như nguồn lợi nhuận giữ lại tích lũy khá lớn và quy mô lợi nhuận ngày càng lên cao, do đó nguồn lực để xử lý nợ xấu cũng rộng rãi hơn.

Sự thật trần trụi

Trong một cuộc họp báo công bố kết quả và báo cáo kiểm toán năm 2018, Kiểm toán Nhà nước đã nhận định VAMC chưa thực hiện vai trò trong việc mua nợ và xử lý nợ xấu như không thực hiện thẩm định giá mua (giá mua bằng dư nợ trừ dự phòng rủi ro do tổ chức tín dụng tự xác định) ; không kiểm tra, đánh giá khách hàng vay, tính trung thực, chính xác của hồ sơ, tài liệu và tài sản đảm bảo của khoản nợ…

Bên cạnh đó, VAMC xử lý nợ xấu sau khi mua chủ yếu thông qua việc ủy quyền lại cho các tổ chức tín dụng bán nợ.

Nhận định trên đã củng cố một cách chắc chắn cho một nhận định trước đó từ giới chuyên gia độc lập : sau 5 năm hoạt động kể từ năm 2013, VAMC đã hầu như không mua nợ xấu của các ngân hàng thương mại cổ phần bằng ‘tiền tươi thóc thật’, nghĩa là hầu như không dùng tiền mặt được ngân sách nhà nước cấp để mua nợ xấu, mà chỉ mua… trên giấy.

Vào năm 2018, ông Nguyễn Tiến Đông, Chủ tịch HĐQT VAMC đã trần tình với gương mặt có vẻ nhăn nhúm khổ sở : "VAMC được cấp 2.000 tỷ đồng vốn điều lệ, năm 2017 đã mua 3.200 tỷ đồng nợ xấu và dự kiến, năm 2018 mua khoảng 3.500 tỷ đồng nợ xấu. Nhưng các tổ chức tín dụng đăng ký bán nợ cho VAMC khoảng 20.000 tỷ đồng, như vậy rất khó mua được các khoản nợ này".

Dù chỉ nêu vài số liệu nhỏ nhoi, nhưng cái cách trần tình của ông Nguyễn Tiến Đông đã một lần nữa, sau khoảng một tá lần thanh minh của những quan chức khác kể từ lúc VAMC được thành lập vào năm 2013, khẳng định một sự thật như đinh đóng cột : Trong thực tế, VAMC đã được ngân sách nhà nước cấp 2000 tỷ đồng từ lúc đầu thành lập. Tuy nhiên, số tiền này chỉ như muối bỏ biển so với số nợ xấu lên đến khoảng 1,2 triệu tỷ đồng vào thời gian đó. Hơn nữa, VAMC cũng không hề dùng tiền thực để mua nợ xấu vào thời gian đó, mà bị cho rằng đã dùng toàn bộ 2.000 tỷ đồng này để gửi ngân hàng lấy lãi, như một cách chiếm dụng ngân sách nhà nước.

Làm thế nào để VAMC - chỉ xử lý được vài chục ngàn tỷ đồng nợ xấu từ năm 2018 trở về trước, lại có thể tạo thành tích thần kỳ xử lý đến khoảng 300 ngàn tỷ đồng nợ xấu chỉ từ đầu năm 2019 đến nay ?

Thực tế ‘xử lý nợ xấu’ như trên đã trái ngược với báo cáo đậm chất tuyên giáo một chiều của Ngân hàng nhà nước. Vào năm 2018, nhiều ngân hàng thương mại cổ phần đối mặt với tình trạng chung là quy mô nợ xấu đang tăng lên đáng kể bởi nợ xấu cũ dồn tích lại đến nay và nợ xấu mới phát sinh do tăng trưởng cho vay chứng khoán và bất động sản, khiến số dư nợ xấu tăng cao.

Về thực chất, VAMC đã chỉ tô hồng cho những bản thành tích xử lý nợ xấu kéo lê từ thời bị xem là ‘phá chưa từng có’ Nguyễn Tấn Dũng sang thời ‘Cờ Lờ Mờ Vờ’ Nguyễn Xuân Phúc.

Đến nay, các phương án "xử lý nợ xấu" của Ngân hàng nhà nước vẫn hoàn toàn bế tắc. Toàn bộ mục tiêu "giảm nợ xấu về 3%" vẫn chỉ nằm trên giấy tờ mà không có một chút gì thực chất - theo nhiều chuyên gia phản biện.

Cho dù có tính toán một cách ‘thành tích’ nhất là cho đến nay các ngân hàng thương mại đã xử lý được khoảng 300.000 tỷ đồng ‘nợ xấu nội bảng’, thì vẫn còn đến ít nhất 700.000 tỷ đồng nợ xấu treo trong hệ thống ngân hàng và trong bảng kế toán thuần giấy của VAMC mà không biết bán lại cho ai, chứ không phải chỉ còn 368.000 tỷ đồng nợ xấu như báo cáo của Ngân hàng nhà nước. Nhưng nếu các ngân hàng thương mại không xử lý được số nợ xấu khoảng 600.000 tỷ đồng trong thời gian qua như báo cáo của Ngân hàng nhà nước, tổng nợ xấu hiện thời không còn là 700.000 tỷ đồng, mà chắc chắn cao hơn.

Đó là chưa tính đến tốc độ tăng tín dụng bất động sản, tiêu dùng và chứng khoán luôn từ 10 - 15%/năm trong những năm gần đây, khiến tỷ lệ nợ xấu tăng tương ứng.

Vào năm 2018, một chuyên gia tài chính nhà nước đã ‘bật mí’ cho phóng viên : "Nợ xấu ở Việt Nam kéo dài gần hết một thế hệ làm ngân hàng mà chưa xử lý được. Mặc dù cũng đã xóa được 3-4 tỷ USD nợ xấu (trên giấy tờ), nhưng nợ xấu mới lại gia tăng. Nợ xấu cũ chưa xử lý được tiếp tục đắp chiếu, đưa lên hồi sức cấp cứu lại đưa về phòng điều trị rồi lại đắp chiếu vì không có cơ chế xử lý…".

Minh Quân

Nguồn : VNTB, 25/10/2019

Bất chấp việc Công ty Quản lý tài sản các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) cùng Ngân hàng nhà nước đã luôn khoe khoang thành tích đã xử lý thành công nợ xấu và kéo nợ xấu xuống dưới 3% trong năm 2018, vừa xuất hiện một bằng chứng chứng minh thực tế ngược lại.

VAMC đã xử lý thành công nợ xấu và kéo nợ xấu xuống dưới 3% trong năm 2018 - Ảnh minh họa

Trong một cuộc họp báo công bố kết quả và báo cáo kiểm toán năm 2018, Kiểm toán Nhà nước đãnhận định VAMC chưa thực hiện vai trò trong việc mua nợ và xử lý nợ xấu như không thực hiện thẩm định giá mua (giá mua bằng dư nợ trừ dự phòng rủi ro do tổ chức tín dụng tự xác định) ; không kiểm tra, đánh giá khách hàng vay, tính trung thực, chính xác của hồ sơ, tài liệu và tài sản đảm bảo của khoản nợ…

Bên cạnh đó, VAMC xử lý nợ xấu sau khi mua chủ yếu thông qua việc ủy quyền lại cho các tổ chức tín dụng bán nợ.

Nhận định trên đã củng cố một cách chắc chắn cho một nhận định trước đó từ giới chuyên gia độc lập : sau 5 năm hoạt động kể từ năm 2013, VAMC đã hầu như không mua nợ xấu của các ngân hàng thương mại cổ phần bằng ‘tiền tươi thóc thật’, nghĩa là hầu như không dùng tiền mặt được ngân sách nhà nước cấp để mua nợ xấu, mà chỉ mua… trên giấy.

Vào năm 2018, ông Nguyễn Tiến Đông, Chủ tịch Hội đồng quản trị VAMC đã trần tình với gương mặt có vẻ nhăn nhúm khổ sở : "VAMC được cấp 2.000 tỷ đồng vốn điều lệ, năm 2017 đã mua 3.200 tỷ đồng nợ xấu và dự kiến, năm 2018 mua khoảng 3.500 tỷ đồng nợ xấu. Nhưng các tổ chức tín dụng đăng ký bán nợ cho VAMC khoảng 20.000 tỷ đồng, như vậy rất khó mua được các khoản nợ này".

Dù chỉ nêu vài số liệu nhỏ nhoi, nhưng cái cách trần tình của ông Nguyễn Tiến Đông đã một lần nữa, sau khoảng một tá lần thanh minh của những quan chức khác kể từ lúc VAMC được thành lập vào năm 2013, khẳng định một sự thật như đinh đóng cột : Trong thực tế, VAMC đã được ngân sách nhà nước cấp 2000 tỷ đồng từ lúc đầu thành lập. Tuy nhiên, số tiền này chỉ như muối bỏ biển so với số nợ xấu lên đến khoảng 1,2 triệu tỷ đồng vào thời gian đó. Hơn nữa, VAMC cũng không hề dùng tiền thực để mua nợ xấu vào thời gian đó, mà bị cho rằng đã dùng toàn bộ 2000 tỷ đồng này để gửi ngân hàng lấy lãi, như một cách chiếm dụng ngân sách nhà nước.

Thực tế ‘xử lý nợ xấu’ như trên đã trái ngược với báo cáo đậm chất tuyên giáo một chiều của Ngân hàng nhà nước. Vào năm 2018, nhiều ngân hàng thương mại cổ phần đối mặt với tình trạng chung là quy mô nợ xấu đang tăng lên đáng kể bởi nợ xấu cũ dồn tích lại đến nay và nợ xấu mới phát sinh do tăng trưởng cho vay chứng khoán và bất động sản, khiến số dư nợ xấu tăng cao.

Về thực chất, VAMC đã chỉ tô hồng cho những bản thành tích xử lý nợ xấu kéo lê từ thời bị xem là ‘phá chưa từng có’ Nguyễn Tấn Dũng sang thời ‘Cờ Lờ Mờ Vờ’ Nguyễn Xuân Phúc.

Đến nay, các phương án "xử lý nợ xấu" của Ngân hàng nhà nước vẫn hoàn toàn bế tắc. Toàn bộ mục tiêu "giảm nợ xấu về 3%" vẫn chỉ nằm trên giấy tờ mà không có một chút gì thực chất - theo nhiều chuyên gia phản biện.

Cho dù có tính toán một cách ‘thành tích’ nhất là cho đến nay các ngân hàng thương mại đã xử lý được khoảng 300.000 tỷ đồng ‘nợ xấu nội bảng’, thì vẫn còn đến khoảng 900.000 tỷ đồng nợ xấu treo trong hệ thống ngân hàng và trong bảng kế toán thuần giấy của VAMC mà không biết bán lại cho ai.

Tình trạng một số ngân hàng thương mại, dù lãi cao, nhưng lại ‘xử lý nợ xấu’ bằng cách hầu như dựa dẫm vào VAMC cho dù vẫn biết VAMC hoàn toàn bế tắc, cho thấy thái độ vô trách nhiệm của nhiều ngân hàng khi chỉ quan tâm đến lợi nhuận. Với các ngân hàng này, rõ ràng quan niệm về lợi nhuận và hậu quả về nợ xấu là hai phạm trù tách rời mà chẳng dính dáng với nhau về mặt nhân quả và trách nhiệm.

Lãi ngân hàng nhiều khả năng sẽ ít hẳn, trong khi nợ xấu tăng vọt. Những ngân hàng đã cố che giấu nợ xấu trầm trọng trong những năm trước sẽ lao đến ngưỡng vỡ nợ và phá sản vào những năm sau đó.

Vào năm 2018, một chuey6n gia tài chính nhà nước đã ‘bật mí’ cho phóng viên : "Nợ xấu ở Việt Nam kéo dài gần hết một thế hệ làm ngân hàng mà chưa xử lý được. Mặc dù cũng đã xóa được 3-4 tỷ USD nợ xấu (trên giấy tờ), nhưng nợ xấu mới lại gia tăng. Nợ xấu cũ chưa xử lý được tiếp tục đắp chiếu, đưa lên hồi sức cấp cứu lại đưa về phòng điều trị rồi lại đắp chiếu vì không có cơ chế xử lý…".

Minh Quân

Nguồn : VNTB, 15/07/2019

Không phải ngẫu nhiên mà mới đây, khi vụ Công ty ALC II của ngân hàng thuộc loại lớn nhất quốc gia - Agribank - bị phát hiện đã làm biến mất hàng ngàn tỷ đồng bảo hiểm xã hội, đã tràn ngập thông tin ngoài lề về ‘Agribank sắp phá sản’.

Trong thực tế, cơ chế của VAMC là gần như vô tích sự kể từ khi tổ chức này ra đời.

Chưa đầy hai tháng sau khi ban hành Chỉ thị số 05/CT-NHNN ngày 17/9/2018 của Thống đốc Ngân hàng nhà nước về tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu, Thống đốc Ngân hàng nhà nước lại phải có văn bản số 8425/NHNN-TTGSNH ngày 07/11/2018 yêu cầu các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (tổ chức tín dụng - trừ Quỹ tín dụng nhân dân và tổ chức tài chính vi mô) tiếp tục đẩy mạnh xử lý nợ xấu.

Đáng chú ý, động thái ban hành văn bản của Chính phủ và Ngân hàng nhà nước về ‘quyết liệt xử lý nợ xấu’ cứ đều đặn diễn ra vào quý tư mỗi năm, lần nào cũng như lần nào đều thúc bách các ngân hàng thương mại cổ phần và chính quyền các địa phương phải gia tăng tiến độ xử lý nợ xấu, trong khi các báo cáo của Ngân hàng nhà nước vẫn luôn khoe khoang thành tích ‘nợ xấu giảm về dưới 3%".

Vì sao lại tồn tại nghịch lý quá lớn trên ?

Kết thúc quý 3 năm 2018, báo cáo kinh doanh công bố của 22 ngân hàng cho biết tổng số dư nợ xấu đã tăng 26,5% so với cuối năm trước với 75.826 tỷ đồng (chưa xét đến số dư nợ xấu tại VAMC). Hầu hết ngân hàng khảo sát có số dư nợ xấu tăng, có ngân hàng tăng hơn 80%. Nhóm ngân hàng tăng mạnh nợ xấu gồm : OCB (65,2%) ; VPBank (51,6%) ; MBBank (45,1%) ; LienVietPostBank (41,9%) ; VietBank (40,4%),...

Xét về số dư tuyệt đối, BIDV là ngân hàng có số dư nợ xấu cao nhất với 17.042 tỷ đồng. Tiếp đó là các ngân hàng VietinBank (12.127 tỷ đồng) ; VPBank (9.401 tỷ đồng) ; Vietcombank (7.424 tỷ đồng)…

Xu hướng tăng vọt nợ xấu trên lại xảy ra trong bối cảnh khối ngân hàng Việt đang có mùa vàng với lợi nhuận tăng khủng.

Ngày càng rõ về tâm lý của một số ngân hàng thương mại, dù lãi cao, nhưng lại ‘xử lý nợ xấu’ bằng cách hầu như dựa dẫm vào VAMC (Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng) cho dù vẫn biết VAMC hoàn toàn bế tắc, cho thấy thái độ vô trách nhiệm của nhiều ngân hàng khi chỉ quan tâm đến lợi nhuận. Với các ngân hàng này, rõ ràng quan niệm về lợi nhuận và hậu quả về nợ xấu là hai phạm trù tách rời mà chẳng dính dáng với nhau về mặt nhân quả và trách nhiệm.

Trong thực tế, cơ chế của VAMC là gần như vô tích sự kể từ khi tổ chức này ra đời.

Về thực chất, VAMC đã chỉ tô hồng cho những bản thành tích xử lý nợ xấu kéo lê từ thời bị xem là ‘phá chưa từng có’ Nguyễn Tấn Dũng sang thời ‘Cờ Lờ Mờ Vờ’ Nguyễn Xuân Phúc.

VAMC đã được ngân sách nhà nước cấp 2.000 tỷ đồng (khoảng 86 triệu USD) từ lúc đầu thành lập. Tuy nhiên, số tiền này chỉ như muối bỏ biển so với số nợ xấu lên đến khoảng 1,2 triệu tỷ đồng (51,5 tỷ USD) vào thời gian đó. Hơn nữa, VAMC cũng không hề dùng tiền thực để mua nợ xấu vào thời gian đó, mà bị cho rằng đã dùng toàn bộ 2.000 tỷ đồng này để gửi ngân hàng lấy lãi, như một cách chiếm dụng ngân sách nhà nước.

Thực tế ‘xử lý nợ xấu’ đã trái ngược với báo cáo đậm chất tuyên giáo một chiều của Ngân hàng nhà nước. Vào năm 2018, nhiều ngân hàng thương mại cổ phần đối mặt với tình trạng chung là quy mô nợ xấu đang tăng lên đáng kể bởi nợ xấu cũ dồn tích lại đến nay và nợ xấu mới phát sinh do tăng trưởng cho vay chứng khoán và bất động sản, khiến số dư nợ xấu tăng cao. 

Đến nay, các phương án "xử lý nợ xấu" của Ngân hàng nhà nước vẫn hoàn toàn bế tắc. Toàn bộ mục tiêu "giảm nợ xấu về 3%" vẫn chỉ nằm trên giấy tờ mà không có một chút gì thực chất - theo nhiều chuyên gia phản biện.

Cho dù có tính toán một cách ‘thành tích’ nhất là cho đến nay các ngân hàng thương mại đã xử lý được khoảng 300.000 tỷ đồng (12,9 tỷ USD) ‘nợ xấu nội bảng’, thì vẫn còn đến khoảng 900.000 tỷ đồng (38,65 tỷ USD) nợ xấu treo trong hệ thống ngân hàng và trong bảng kế toán thuần giấy của VAMC mà không biết bán lại cho ai.

Đã quá rõ là những con số thành tích về ‘xử lý nợ xấu’ của Chính phủ và Ngân hàng nhà nước chỉ là ‘diễn’, để đến giờ, bởi quá sốt ruột trước tình trạng ậm ạch của khối ngân hàng thương mại hkk nợ mới chồng nợ cũ mà có thể sẽ dẫn đến nguy biến phá sản một số ngân hàng và dẫn đến domino sụp đổ một phần hệ thống ngân hàng, Ngân hàng nhà nước phải cấp tốc ban hành văn bản đốc thúc ‘xử lý nợ xấu’.

Tuy nhiên những văn bản đốc thúc của Ngân hàng nhà nước lại nằm trong tình tạng cám cảnh không khác gì VAMC : tất cả vẫn chỉ là xử lý nợ xấu trên giấy tờ !

Không phải ngẫu nhiên mà mới đây, khi vụ Công ty ALC II của ngân hàng thuộc loại lớn nhất quốc gia - Agribank - bị phát hiện đã làm biến mất hàng ngàn tỷ đồng bảo hiểm xã hội, đã tràn ngập thông tin ngoài lề về ‘Agribank sắp phá sản’.

Mặc dù chưa thực sự bị cho phá sản, nhưng Agribank lại là quán quân về mức độ tham nhũng, thất thoát cùng số cán bộ bị xử án trong ngành ngân hàng Việt Nam.

Minh Quân

Nguồn : VNTB, 13/11/2018

Thủ tướng Việt Nam hứa ‘phát triển quan hệ bền vững’ với Trung Quốc (Người Việt, 04/11/2018)

Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đến Thượng Hải hứa hẹn với Chủ tịch Tập Cận Bình là "luôn coi trọng phát triển quan hệ hữu nghị, ổn định, lành mạnh và bền vững" với Trung Quốc.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (phải) tiếp Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đến dự "Hội chợ nhập khẩu" ở Thượng Hải. (Hình : Tân Hoa Xã)

"Việt Nam luôn coi trọng phát triển quan hệ hữu nghị, ổn định, lành mạnh và bền vững với Trung Quốc, coi đây là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của Việt Nam". TTXVN tường thuật lại lời Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc "khẳng định" khi được Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tiếp hôm Chủ Nhật, 4 tháng Mười Một, 2018.

Ông Tập Cận Bình tiếp ông Nguyễn Xuân Phúc nhân dịp ông Phúc sang dự "Hội chợ Nhập khẩu quốc tế Trung Quốc (CIIE) lần thứ nhất" cũng khai mạc ngày 4 tháng Mười Một tại thành phố Thượng Hải, Trung Quốc, trong đó Việt Nam có gian hàng triển lãm các loại nông sản và đồ điện tử.

TTXVN nói ông Phúc "chúc mừng những thành tựu của Trung Quốc đạt được trong 40 năm cải cách mở cửa" và ca ngợi "Vành đai và Con đường" (BRI) theo hướng thúc đẩy hợp tác cùng có lợi, hỗ trợ các nước đang phát triển trong xây dựng kết cấu hạ tầng và kết nối BRI với triển khai khuôn khổ hợp tác "Hai hành lang, một vành đai" tại Việt Nam.

Ông Nguyễn Xuân Phúc "đề nghị Trung Quốc mở cửa, tạo điều kiện cho hàng hóa Việt Nam vào Trung Quốc; có chính sách và biện pháp thiết thực để giảm mức nhập siêu lớn hiện nay của Việt Nam, hướng tới thương mại song phương tăng trưởng ổn định, bền vững" và được ông Tập Cận Bình hứa hẹn "sẽ tăng cường nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam để thương mại hai nước phát triển theo hướng cân bằng, bền vững", TTXVN nói.

Dịp này, TTXVN kể rằng ông Nguyễn Xuân Phúc không quên "đề nghị hai bên tôn trọng lợi ích chính đáng của nhau ; thực hiện nghiêm túc nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai nước, thỏa thuận về các nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam-Trung Quốc ; kiên trì giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông và khu vực".

Đáp lại, theo TTXVN, ông Tập Cận Bình hứa hẹn "nhất trí cùng Việt Nam duy trì tiếp xúc cấp cao, tăng cường tin cậy chính trị, thúc đẩy các lĩnh vực hợp tác thực chất, mở rộng giao lưu nhân dân, củng cố quan hệ hữu nghị truyền thống, cùng duy trì hòa bình, ổn định trên biển, tạo môi trường thuận lợi cho quan hệ hai nước phát triển".

Khác với TTXVN, bản tin vắn tắt của Tân Hoa Xã kể lại là ông Tập Cận Bình khuyên Việt Nam nên hợp tác với Trung Quốc "duy trì hòa bình, ổn định và gia tăng hợp tác trên biển". Nói khác, muốn hòa bình ổn định trên Biển Đông thì không được làm gì trái ý Bắc Kinh.

Khi những lãnh tụ cấp cao của Hà Nội và Bắc Kinh gặp nhau, người ta thấy nội dung nhiều khi được cơ quan thông tấn hai bên tường thuật theo chủ đích tuyên truyền riêng, kiểu ông nói gà bà nói vịt về những điểm cốt lõi liên quan chủ quyền lãnh thổ. Bề ngoài thì vẫn ca tung mối quan hệ đồng chí anh em "núi liền núi, sông liền sông" bền vững không thể nào lay chuyển.

Mới tuần trước, từ ngày 26 đến ngày 28 tháng Mười, 2018, tướng Ngô Xuân Lịch, Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam dẫn đầu một phái đoàn tướng lãnh đến Bắc Kinh ca ngợi "quan hệ hợp tác quốc phòng Việt Nam-Trung Quốc đã đạt được nhiều kết quả tốt đẹp, luôn là trụ cột quan trọng trong quan hệ hai nước" dù năm giữa ngoái, Bắc Kinh đã dọa đánh chiếm các đảo Trường Sa của Việt Nam chỉ vì đụng đến khai thác dầu khí, dù thuộc đặc quyền kinh tế của Việt Nam nhưng lại vướng cái vạch "Lưỡi Bò" ngang ngược của Bắc Kinh.

Dù vậy, không một dịp nào là các lãnh tụ của Hà Nội lại không có các lời lẽ "không ngừng củng cố quan hệ chính trị, ngoại giao, kinh tế" với Bắc Kinh.

Ngày 27 tháng Chín,  2018, Tổng bí thư Ðảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng ca ngợi mối quan hệ với nước cộng sản láng giềng Trung Quốc đang ở những lúc tốt đẹp nhất trong lịch sử bang giao giữa đôi bên khi tiếp ông Triệu Lạc Tế, ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị, bí thư Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật trung ương Đảng Cộng Sản Trung Quốc tại Hà Nội. (TN)

*******************

Nguyễn Phú Trọng cầm đầu ‘quy hoạch cán bộ’ (Người Việt, 04/11/2018)

Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng cầm đầu "Ban chỉ đạo Xây dựng quy hoạch Cán bộ cấp chiến lược" để chuẩn bị cài cắm nhân sự cùng phe cánh tiếp nối khi ông ta nghỉ hưu.

Ông Nguyễn Phú Trọng tuyên thệ nhậm chức chủ tịch nước Việt Nam hôm 23 tháng Mười, 2018 (Hình: AFP/Getty Images)

Thông tấn xã chính thức của cộng sản Việt Nam hôm Chủ nhật loan tin tường thuật "Ban chỉ đạo Xây dựng quy hoạch Cán bộ cấp chiến lược" họp để chuẩn bị nhân sự cấp cao cho nhiệm kỳ 2021-2026, tức những kẻ sẽ được cài cắm ở những vị trí đầu đảng và nhà nước khi đại hội đảng đầu năm 2021. Sau đó, hợp thức hóa qua màn biểu quyết chiếu lệ ở quốc hội.

TTXVN nói "Ban chỉ đạo" đó gồm sáu người do ông Nguyễn Phú Trọng cầm đầu gồm "Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng làm trưởng ban và các ông : Trần Quốc Vượng, ủy viên Bộ Chính trị, thường trực Ban Bí thư ; Phạm Minh Chính, ủy viên Bộ Chính trị, bí thư Trung ương Đảng, trưởng Ban Tổ chức trung ương ; Tòng Thị Phóng, ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch thường trực Quốc hội ; Trương Hòa Bình, ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ ; Trần Cẩm Tú, bí thư Trung ương Đảng, chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra trung ương".

Cái ban này "tiến hành xây dựng quy hoạch cán bộ cấp chiến lược một cách bài bản, chặt chẽ", bề ngoài thì được tuyên truyền là "thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, công khai, minh bạch, khách quan, công tâm, đúng quy trình, quy định, bảo đảm cả về số lượng, cơ cấu và nâng cao chất lượng". Trên thực tế, theo truyền thống của đảng cộng sản Việt Nam, phe cánh đương quyền chuẩn bị phe đảng cho nhiệm kỳ kế tiếp để bảo vệ quyền lợi cho mình sau khi nghỉ hưu.

Việc ông Nguyễn Phú Trọng tăng thêm quyền hành khi nắm cả ghế chủ tịch nước cho thấy ông ta trở thành một trong những nhà độc tài nắm nhiều quyền lực nhất của chế độ Hà Nội, hơn hẳn những tay tổng bí thư những khóa trước.

Ở vị trí Tổng bí thư đảng, ông Nguyễn Phú Trọng là người đứng đầu ủy ban Quân ủy trung ương, Bộ trưởng Quốc phòng chỉ là phó ; ông ta còn ngồi trong Đảng ủy trung ương của Bộ Công an từ năm 2016. Chính phủ đã có đủ mọi thứ ban bệ, thanh tra chống tham nhũng rồi, ngay ở nhiệm kỳ tổng bí thư đầu, năm 2013, ông Nguyễn Phú Trọng đã "đẻ" ra "Ban chỉ đạo trung ương Phòng chống tham nhũng" đứng đầu một hệ thống chống tham nhũng song hành kèn cựa với Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.

Cuối tháng Mười Hai năm ngoái, người ta thấy báo chí trong nước đưa tin Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đến "dự họp" và "chỉ đạo" tại một cuộc họp của chính phủ. Thiên hạ bàn tán rất nhiều về việc ông ta gom dần quyền lực vào tay mình. Ngay sau khi gom cả chức chủ tịch nước, ông Nguyễn Phú Trọng ngồi "chỉ đạo" việc cài cắm các người vào những cái ghế chủ chốt trong đảng và chính phủ, chính thức hóa và công khai ôm trọn gói quyền lực chính trị.

Trong lời phát biểu sau khi thề giữ luôn chức chủ tịch nước, ngày 23 tháng Mười Một, 2018, Tổng bí thư Ðảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng trong nét mặt sung sướng rạng rỡ "giải bày tâm tư" ra vẻ khiêm tốn rằng ông "lo không biết có hoàn thành được nhiệm vụ không" và "trình độ, năng lực, sự hiểu biết của tôi có hạn, tuổi tác lại đã lớn".

Tuy ra vẻ khiêm tốn như thế nhưng ông lại nắm cả "Ban Chỉ đạo xây dựng Quy hoạch cán bộ cấp chiến lược nhiệm kỳ 2021-2026" thì "trình độ, năng lực, sự hiểu biết" của họ có giống ông không, đây là câu hỏi người ta sợ sẽ nhìn thấy.

Một số nhà phân tích cho rằng ông Trọng sẽ tiếp tục mạnh tay đối phó với tệ trạng tham nhũng ngập tràn từ trên xuống dưới. Nhưng một điều ai cũng thấy rõ là các vụ đàn áp các tiếng nói đối lập, phản biện xã hội ngày càng khốc liệt hơn. Hàng chục người dân từ Bắc chí Nam bị vu cho các tội "âm mưu lật đổ…" với các bản án tù thật nặng nề dù họ chỉ dùng mạng xã hội phát biểu ý kiến.

Trong triều đại của ông Trọng, hàng trăm người bị tra tấn nhục hình chết trong đồn công an khi vừa mới bị bắt rồi vu cho người ta "tự tử" để tránh tội giết người. Riêng 10 tháng Năm 2018, ít nhất đã có 10 người bị công an bức tử.

Giàn lãnh đạo do ông và phe cánh đương quyền cài cắm để cầm đầu Việt Nam khi ông ta về hưu năm 2021, hiện có dấu hiệu sẽ phải là những người phải bảo vệ cái chế độ này. "Dứt khoát không đưa vào quy hoạch những người có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, mất đoàn kết, gây rối nội bộ…", TTXVN kể lại cuộc họp nói trên.

Cuộc họp "Ban Chỉ đạo xây dựng quy hoạch cán bộ cấp chiến lược" diễn ra chỉ vài ngày sau một loạt nhiều đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam nổi tiếng tuyên bố bỏ đảng khi "Ban kiểm tra trung ương Ðảng" loan báo đề nghị "kỷ luật" ông Chu Hảo, giám đốc Nnhà xuất bản Tri Thức, một nhà giáo và một trí thức được kính trọng tại Việt Nam, lấy cớ ông "tự diễn biến", "suy thoái tư tưởng". (TN)

***************

Tổng Trọng : ‘Giáo dục của chúng ta chưa bao giờ được như bây giờ’ (Người Việt, 05/11/2018)

Ông tổng bí thư đảng kiêm chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng tấm tắc tự sướng khi khen rằng "giáo dục của chúng ta chưa bao giờ được như bây giờ", bất kể những tai tiếng liên tiếp xảy ra.

Hàng trăm học sinh tại nhiều trường học của huyện Tây Giang có nguy cơ bỏ học giữa chừng vì bị "cắt chế độ hỗ trợ". (Hình : GDVN)

Chiều ngày thứ Bảy, 3 tháng Mười Một, 2018, theo tờ Giáo Dục Việt Nam tường thuật : "Tại Phủ Chủ tịch, Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã gặp mặt 55 học sinh, sinh viên tiêu biểu ngành giáo dục năm học 2017-2018".

Các học sinh, sinh viên xuất sắc tiêu biểu năm học 2017-2018 bao gồm "học sinh đoạt giải Olympic quốc tế và Châu Á năm 2018, đoạt giải Hội Thi Khoa Học Kỹ Thuật quốc tế năm 2018 ; các học sinh tiêu biểu, vượt khó trong học tập, rèn luyện được khen thưởng đột xuất năm học 2017-2018 ; các sinh viên xuất sắc trong hoạt động nghiên cứu khoa học năm học 2017-2018".

Bộ trưởng Giáo dục Phùng Xuân Nhạ mượn cơ hội này để khoe thành tích : "Chất lượng giáo dục phổ thông được quốc tế ghi nhận, đánh giá cao. Chất lượng giáo dục đại học được cải thiện một bước".

Tờ GDVN nói ông Nguyễn Phú Trọng "đánh giá cao những kết quả mà ngành đã đạt được trong thời gian qua" và ông nhấn mạnh "…giáo dục của chúng ta chưa bao giờ được như bây giờ".

Chỉ mới tuần trước, cả nước sững sờ khi thấy Bộ Giáo dục và đào tạo công bố để "lấy ý kiến" trước khi ban hành dự thảo "thông tư về quy chế công tác học sinh, sinh viên đối với các ngành đào tạo giáo viên trình độ cao đẳng, trung cấp". Trong đó có khoản nữ sinh viên ngành sư phạm bán dâm đến lần thứ tư mới bị đuổi học.

Thấy dư luận phẫn nộ dữ dội, Bộ Giáo dục và đào tạo vội vàng rút bản dự thảo thông tư lại, còn ông Bộ trưởng Nhạ, thay vì nhận lỗi, thì đổ tội cho cấp dưới là "ban soạn thảo hoặc cán bộ, cá nhân thực hiện việc này năng lực hạn chế, ý thức trách nhiệm kém", tờ Lao Động dẫn lời ông Phùng Xuân Nhạ trả lời chất vấn ở Quốc hội ngày 31 tháng Mười, 2018.

Khi ông tổng bí thư kiêm chủ tịch nước khen ngợi 55 học sinh sinh viên xuất sắc và ca ngợi nền giáo dục "chưa bao giờ được như bây giờ" thì tờ GDVN cũng đưa tin trong một bản tin khác rằng hàng trăm học sinh của những xã vùng cao "vừa đạt chuẩn nông thôn mới" ở Quảng Nam "đang có nguy cơ bỏ học giữa chừng vì bị cắt chế độ hỗ trợ gạo cơm, thực phẩm".

Những học sinh này nhà ở xa trường cả chục cây số, nếu không được trợ cấp tiền ăn và ở bán trú thì chúng sẽ phải bỏ học. Cha mẹ chúng nghèo khổ, không thể gánh các tốn phí cho chúng kiếm chữ. Tờ GDVN nói : "Nhà trường phải đứng ra vay mượn, xin tài trợ từ các mạnh thường quân… để đảm bảo cuộc sống bán trú cho những học sinh bị cắt chế độ hỗ trợ vì xã đạt chuẩn nông thôn mới" nhưng cũng chỉ giải quyết tạm thời.

Khi Quốc hội Việt Nam ngày 25 tháng Mười, 2018, bỏ phiếu tín nhiệm 48 chức danh cầm đầu Nhà nước và Quốc hội, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ có "điểm tín nhiệm thấp" nhiều nhất. Hơn hai tháng trước, cả nước bàng hoàng khi tin tức bị xì ra là cuộc thi tốt nghiệp trung học kết hợp tuyển sinh đại học "hai trong một" đã bị sửa nâng điểm tại hội đồng thi một số địa phương. Thiên hạ ai cũng chỉ tay về phía ông Nhạ để đòi ông từ chức nhưng ông vẫn ngồi nguyên đó.

Nay ông lại còn được ông tổng bí thư kiêm chủ tịch nước "hai trong một" tấm tắc chống lưng. (TN)

*****************

Việt Nam cấm 6 người nước ngoài nhập cảnh vì ‘an ninh quốc gia’ (VOA, 05/11/2018)

Bộ Công an Việt Nam đã từ chối cho nhập cảnh tổng cộng 18 người nước ngoài theo chương trình thực điện tử trong trong hai năm qua, trong đó có 6 người bị cấm nhập cảnh được cho là vì lý do "an ninh quốc gia".

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm

Theo số liệu thống kê của Bộ Công an từ ngày 1/2/2017 - 15/10/2018, Cơ quan quản lý xuất nhập cảnh đã cấp 336.932 thị thực điện tử cho người nước ngoài.

Báo Tuổi Trẻ trích lời Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm phát biểu tại Quốc hội hôm 5/11 rằng Việt Nam đã từ chối đối với 6 người "thuộc diện chưa cho nhập cảnh" và từ chối 13 trường hợp "vì khai không đúng sự thật khi làm thủ tục" khi bộ này áp dụng thí điểm chương trình thị thực điện tử trong hai năm qua.

Tuy nhiên, cũng báo này cho biết, hai năm qua Việt Nam cũng chưa phát hiện người nước ngoài nhập cảnh bằng thị thực điện tử có hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia hoặc có vấn đề phức tạp về an ninh trật tự.

Truyền thông trong nước cho biết, việc thí điểm cấp thị thực điện tử cho người nước ngoài nhập cảnh Việt Nam được thực hiện bắt đầu từ ngày 1/2/2017, áp dụng với công dân của 46 quốc gia bao gồm cả Hoa Kỳ, tại 28 cửa khẩu của Việt Nam.

Thời gian qua, Việt Nam đã nhiều lần bị cáo buộc ngăn không cho một số người nước ngoài hoạt động trong lĩnh vực nhân quyền nhập cảnh.

Bà Debbie Stothard.

Vào tháng 9, bà Debbie Stothard, Tổng Thư ký Liên Đoàn Quốc tế về Nhân Quyền, cho VOA biết bà bị An ninh sân bay Nội Bài đã tạm giữ và sau đó trục xuất hôm 9/9 khi đến dự Diễn Đàn Kinh tế Thế giới về Đông Nam Á 2018 tại Hà Nội.

"Đây là lần đầu tiên tôi bị chặn. Thật là điều mỉa mai vì tôi từng đến phát biểu tại các hội thảo về nhân quyền nhưng lại không gặp rắc rối nào, nhưng khi tôi tới tham dự hội nghị về kinh tế, tôi lại gặp trở ngại", quan chức nhân quyền quốc tế mang quốc tịch Malaysia nói với VOA Việt Ngữ.

Cũng trong sự kiện này, bà Fon Mathuros, nữ phát ngôn viên của Diễn đàn Kinh tế Thế giới xác nhận rằng Việt Nam đã từ chối không cấp visa cho một lãnh đạo nhân quyền quốc tế khác, ông Minar Pimple, Giám đốc cấp cao của tổ chức Ân xá Quốc tế.

Ông Dominic Phạm, người Mỹ gốc Việt, cư dân thành ph ố Westminster, bang California (Ảnh chụp từ Facebook Dominic Phạm)

Vào tháng 10 năm ngoái, ông Dominic Pham, một người Mỹ gốc Việt tại thành phố Westminster, bang California, cho VOA biết rằng ông đã bị các viên chức an ninh cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài, Hà Nội, chặn lại, "mời làm việc" và sau đó thông báo miệng là ông từ chối nhập cảnh với lý mà ông tin là từng đăng bài, ảnh "nói xấu chế độ".

*********************

Chuyển động ở các ngân hàng lớn : Nợ xấu ngày càng xấu (VietnamFinance, 05/11/2018)

Báo cáo tài chính hợp nhất quý III/2018 của 7 ngân hàng lớn (Vietcombank, VietinBank, BIDV, MB, Sacombank, VPBank và Techcombank) cho thấy một xu hướng rõ rệt: tỷ lệ nợ xấu ngày càng tăng và nợ xấu ngày càng xấu.

Tỷ lệ nợ xấu ngày càng tăng và nợ xấu ngày càng xấu ở các ngân hàng lớn

Xét 3 ngân hàng gốc quốc doanh, 9 tháng năm nay, tỷ lệ nợ xấu nội bảng của Vietcombank tăng từ mức 1,14% hồi đầu năm lên 1,18%; trong khi con số này tăng từ 1,14% lên 1,36% ở VietinBank và tăng từ 1,36% lên 1,62% ở BIDV.

Nợ xấu nội bảng là nợ xấu chỉ ghi nhận trong bảng cân đối kế toán, không bao gồm các khoản nợ xấu chưa xử lý tại một tổ chức khác ngoài tổ chức tín dụng (nợ xấu ngoại bảng). Tại Việt Nam, tuyệt đại đa số các khoản nợ xấu ngoại bảng của ngân hàng là nằm ở VAMC, một lượng không đáng kể nằm ở DATC. Trong số 7 ngân hàng lớn đã đề cập, Sacombank, BIDV và VPBank vẫn còn nợ xấu tại VAMC, với khối lượng không nhỏ, đặc biệt là Sacombank.

Tương tự như 3 ngân hàng gốc quốc doanh, tỷ lệ nợ xấu tại các ngân hàng tư nhân lớn cũng tăng. Tỷ lệ này ở MB tăng từ 1,2% lên 1,57% sau 9 tháng; ở VPBank tăng từ 3,39% lên 4,7%; ở Techcombank tăng từ 1,61% lên 2,05%.

Riêng Sacombank, tỷ lệ nợ xấu nội bảng giảm từ 4,67% xuống 3,18%, mặc dù cũng phản ánh tình hình nợ xấu tốt lên nhưng cũng cần lưu ý rằng, nếu tính cả nợ xấu ngoại bảng tại VAMC, tỷ lệ nợ xấu của Sacombank vẫn ở mức rất cao, khoảng 16%.

Tỷ lệ nợ xấu nội bảng và tỷ trọng nợ xấu nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) của 7 ngân hàng lớn đều trong xu hướng tăng rõ rệt

Bên cạnh việc tỷ lệ nợ xấu gia tăng, còn một tín hiệu kém tích cực hơn là việc tỷ trọng nợ xấu nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) trong tổng nợ xấu nội bảng tăng mạnh ở các ngân hàng lớn, cho thấy nợ xấu ngày càng xấu.

Ở Vietcombank, nếu như tỷ trọng nợ xấu nhóm 5 hồi đầu năm chỉ là 31% thì chỉ sau 9 tháng, con số này đã lên đến 62%, nghĩa là gần 2/3 nợ xấu của Vietcombank là nợ có khả năng mất vốn. Trong khi đó, tỷ trọng này cũng tăng mạnh ở VietinBank và BIDV, lần lượt tăng từ 58% lên 72% và 37% lên 45%.

Các ngân hàng tư nhân lớn cũng trong tình cảnh tương tự. Tỷ trọng nợ xấu nhóm 5 trong tổng nợ xấu nội bảng của MB tăng từ 37% lên 41% sau 9 tháng; của Sacombank tăng từ 80% lên 93%; của VPBank tăng từ 17% lên 18%. Riêng Techcombank, tỷ trọng này giảm nhẹ từ 60% xuống 59%.

Mặc dù nợ xấu tăng cả về lượng lẫn "chất" nhưng 9 tháng năm 2018, tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro tín dụng trên lợi nhuận thuần của nhiều ngân hàng lớn vẫn giảm so với cùng kỳ năm ngoái. Điều này xảy ra ở Vietcombank (giảm từ 36% xuống 30%), BIDV (giảm từ 68% xuống 66%), MB (giảm từ 33% xuống 28%), Techcombank (giảm từ 34% xuống 19%).

Đây là nguyên nhân quan trọng khiến lợi nhuận trước thuế 9 tháng của nhiều ngân hàng tăng mạnh, bất chấp nợ xấu có chiều hướng xấu đi.

Tuy nhiên, nhìn nhận một cách công bằng thì xu hướng xấu đi là rõ rệt, nhưng câu chuyện ở từng ngân hàng là khác nhau. Có ngân hàng mặc dù tỷ lệ nợ xấu và tỷ trọng nợ xấu nhóm 5 tăng mạnh nhưng tình hình tài chính vẫn rất lành mạnh ; có ngân hàng tỷ lệ trích lập dự phòng giảm dù nợ xấu tăng là do cùng kỳ năm ngoái đã trích lập nhiều, hoặc do lợi nhuận thuần tạo ra thêm từ việc chấp nhận rủi ro cao hơn chi phí dự phòng rủi ro...

Ngược lại, nợ xấu ngày càng xấu hàm chứa câu chuyện riêng của từng ngân hàng, nhưng cũng chứa câu chuyện chung: các ngân hàng đang ngày càng tập trung vào hoạt động bán lẻ - hoạt động đem về lợi nhuận cao hơn nhưng rủi ro cũng lớn hơn.

Kình Dương

Hiện thực quái lạ ở Việt Nam là cho tới nay, Nguyễn Văn Bình – cựu thống đốc Ngân hàng nhà nước và đương kim ủy viên bộ chính trị, cũng là tác giả của chiến dịch ‘mua 3 ngân hàng giá 0 đồng’ – vẫn không bị hề hấn gì, bất chấp tình trạng cực kỳ đáng nghi ngờ của vụ mua bán này và nợ xấu cực kỳ cao của các ngân hàng này.

Nguyễn Văn Bình đã lấy tiền ở đâu để mua các ngân hàng với giá 0 đồng ? Ảnh : Vietstock

Một báo cáo vừa được cơ quan Kiểm toán Nhà nước trình Quốc hội cho hay tỷ lệ nợ xấu tại 3 ngân hàng thương mại là Ngân hàng Xây dựng (VNCB), Ngân hàng Đại Dương (OceanBank) và Ngân hàng Dầu khí toàn cầu (GPBank) được Ngân hàng Nhà nước mua lại 0 đồng đang lên mức rất cao.

3 ngân hàng trên được – Ngân hàng Nhà nước vào thời Thống đốc Nguyễn Văn Bình mua lại 0 đồng – hiện đang bị âm vốn gần cả tỷ USD và có tỷ lệ nợ xấu tăng cao kỷ lục, lên đến 95% tổng dư nợ.

Cụ thể, nợ xấu của VNCB (chưa bao gồm nợ của các tổ chức tài chính và tổ chức tín dụng) đang ở mức 18.073 tỷ đồng, chiếm đến 95% dư nợ.

Nợ xấu của Oceanbank là 14.234 tỷ đồng, chiếm 72,3% dư nợ.

Nợ xấu của GPBank là 2.800 tỷ đồng, chiếm 59,3% dư nợ.

Trong báo cáo, Kiểm toán Nhà nước đánh giá việc tái cơ cấu các ngân hàng được Ngân hàng Nhà nước mua lại 0 đồng diễn ra chậm, thực trạng tài chính của các ngân hàng này không có nhiều thay đổi nếu không muốn nói là ngày càng tệ đi, việc kinh doanh của các ngân hàng này tiếp tục thua lỗ lớn.

Như tại Oceanbank, từ thời điểm mua lại 0 đồng bắt buộc từ ngày 7/7/2015 đến ngày 31/12/2016 đã lỗ lũy kế 15.894 tỷ đồng, âm vốn chủ sở hữu 11.625 tỷ đồng. Còn tính riêng năm 2016, Oceanbank lỗ thuần 1.417 tỷ đồng, cao hơn gấp 2 lần so với năm 2015 (684 tỷ đồng).

GPBank kể từ thời điểm mua 0 đồng đến cuối năm 2016 cũng lỗ thêm 451 tỷ đồng, lũy kế lỗ 13.448 tỷ đồng và âm vốn chủ sở hữu 10.363 tỷ đồng…

Hãy truy Nguyễn Văn Bình !

Một sự thật không thể chối bỏ là vào năm 2015, trước khi Đại hội 12 của đảng cầm quyền diễn ra, Ngân hàng nhà nước đã quyết định mua 3 ngân hàng với giá 0 đồng – Ngân hàng Xây Dựng (VNCB), Ngân hàng Dầu khí Toàn Cầu (GP) và Ngân hàng Đại Dương. Nhân vật quyết định mua 3 ngân hàng trên với giá 0 đồng chính là Nguyễn Văn Bình – thống đốc Ngân hàng nhà nước vào thời gian đó.

Cũng vào năm 2015, theo những tin tức đã từng được coi là "tuyệt mật" nhưng rút cục được công khai trên báo chí, nợ xấu của ba ngân hàng trên là hơn 20.000 tỷ đồng – một con số không cách gì trả nổi so với vốn điều lệ của ba ngân hàng chỉ vào khoảng 10.000 tỷ đồng. Cả ba ngân hàng này lại đều có quan chức lãnh đạo bị khởi tố và sau đó bị truy tố lẫn án tù.

Tại sao Ngân hàng nhà nước mua 3 ngân hàng trên với giá 0 đồng ? Phải chăng Thống đốc Bình làm theo lệnh của thủ tướng khi đó là Nguyễn Tấn Dũng để "đạt thanh tích trước đại hội 12", nghĩa là vừa bảo đảm "nợ xấu không vượt quá 3%", vừa "khoanh" những ngân hàng xấu mà không để bị phá sản – một bằng chứng mà nếu xảy ra thì chắc chắn sẽ bị những đối thủ chính trị của ông Nguyễn Tấn Dũng lợi dụng triệt để để quy trách nhiệm "điều hành yếu kém" đối với ông ?

Hay hành động Ngân hàng nhà nước quyết định mua lại các ngân hàng trên với giá 0 đồng là một chiêu thức thâu tóm lẫn nhau giữa các nhóm lợi ích ngân hàng ? Với "đặc thù" cùng có 2-3 cán bộ lãnh đạo bị bắt và sau đó không lâu đều "được" Ngân hàng nhà nước mua lại với giá 0 đồng, trường hợp của GP, VNCB và OceanBank đang đặt ra dấu hỏi rất lớn : phải chăng có một thế lực bí ẩn và thâm sâu nào đó muốn mượn tay Ngân hàng nhà nước để "thôn tính" các ngân hàng nhỏ thông qua "cơ chế bắt chủ ngân hàng" ?

Và Ngân hàng nhà nước lấy tiền ở đâu để mua các ngân hàng trên, dù là tuyên bố mua giá 0 đồng" ?

Từ sau vụ mua bán có vẻ rất ám muội trên, rất nhiều dư luận đã đặt dấu hỏi lớn về ý đồ Ngân hàng nhà nước đã dùng tiền ngân sách, tức tiền đóng thuế của dân, để giải cứu những ngân hàng thương mại sắp đổ bể.

Nhưng từ sau đại hội 12 của đảng cầm quyền cho tới nay, bất chấp nhiều dư luận và cả đại biểu quốc hội nêu nghi vấn về việc Ngân hàng nhà nước lấy đâu ra tiền để mua 3 ngân hàng trên, vẫn không hề có câu trả lời từ phía Ngân hàng nhà nước và Ủy viên bộ chính trị Nguyễn Văn Bình. Tất cả đều "trốn biệt".

Song lại có một lời khai rất đáng chú ý của Đinh La Thăng tại phiên tòa xử ông Thăng vào đầu năm 2018 : "Thực tế, việc mua OceanBank với giá 0 đồng, chuyển thành ngân hàng trách nhiệm hữu hạn MTV thì Ngân hàng nhà nước đã bỏ đồng nào vào Ngân hàng Đại Dương chưa khi vẫn đăng ký vốn điều lệ là 4.000 tỷ đồng ? Ngân hàng nhà nước lấy tiền đâu để bỏ vào đấy ?".

Rất đáng chú ý vì đây là lần đầu tiên xuất hiện một con số (4.000 tỷ đồng) liên quan đến vụ "mua ngân hàng giá 0 đồng", bởi trước đó đã không hề tồn tại bất kỳ con số nào, trong bất kỳ báo cáo hay phát ngôn nào của Ngân hàng nhà nước và các cơ quan, cá nhân liên quan về vụ việc đầy khuất tất này.

Vậy con số 4.000 tỷ trên từ đâu ra ? Có phải được lấy từ ngân sách ?

Con số 4.000 tỷ trên lại chỉ mới chứng minh cho vụ mua giá 0 đồng đối với OceanBank, mà chưa tính tới những con số tương tự hoặc có thể còn lớn hơn để mua giá 0 đồng tại VCB và GP.

Trách nhiệm trả lời những câu hỏi trên thuộc về cựu thống đốc Nguyễn Văn Bình.

Nếu quả đúng là Ngân hàng nhà nước đã lấy 4.000 tỷ đồng từ ngân sách để mua OceanBank, đây chính là một vụ cố ý làm trái với mức độ ghê gớm, xứng đáng để Nguyễn Văn Bình bị "hồi tố", sau đó bị khởi tố và truy tố, phải nhận một mức án không thua gì Đinh La Thăng.

Thiền Lâm

Nguồn : CaliToday, 24/05/2018

Tròn một năm sau khi Chính phủ và Quốc hội ‘quyết tâm xử lý nợ xấu’, và gần một năm sau khi Quốc hội phải ra hẳn một bản nghị quyết về xử lý nợ xấu, một cuộc hội thảo về nợ xấu đã được các ban ngành tổ chức với thông tin hết sức đáng lạc quan : Nợ xấu đã giảm xuống dưới 2,46%.

Nhưng có thực như vậy không ?

Những gì mà chính một số tờ báo nhà nước mô tả thì thực tế lại vẫn nguyên vòng luẩn quẩn.

Theo báo Người Lao Động, từ cuối năm 2017, Công ty Quản lý nợ và khai thác tài sản Agribank (Agribank AMC) đã 3 lần rao bán đấu giá dự án cao ốc văn phòng V-Ikon (quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh) thu hồi từ Công ty TNHH Việt Thuận Thành.

Lúc đó, mức giá đầu tiên mà Agribank AMC rao bán là 373,5 tỉ đồng. Tuy nhiên, đến cuộc bán đấu giá lần thứ 3, mức giá của dự án này đã giảm còn 299,05 tỉ đồng nhưng vẫn không có doanh nghiệp (DN) nào tham gia.

Tháng 10-2017, Ngân hàng (NH) TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cũng đã thông báo bán đấu giá khu dân cư 584 Tân Kiên (huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh) để xử lý khoản nợ xấu gần 1.100 tỉ đồng của Công ty cổ phần Đầu tư Y tế Việt Nam và Công ty cổ phần Đầu tư Xây dựng và Khai thác công trình giao thông 584. Giá khởi điểm được đưa ra là 810,3 tỉ đồng (đã bao gồm thuế giá trị gia tăng). Tuy nhiên, đến nay, việc bán đấu giá thu hồi nợ tại dự án này vẫn đi vào ngõ cụt.

Một trong những dự án đầu tiên bị "xiết nợ" sau khi Nghị quyết 42 có hiệu lực là tòa nhà Sài Gòn One Tower (34 Tôn Đức Thắng, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh) cũng lâm vào cảnh khó khăn khi bán đấu giá. Với diện tích 6.672 m2, Sài Gòn One Tower gồm 1 tòa tháp đôi cao 41 tầng và 5 tầng hầm, trong đó 6 tầng khối đế có chức năng thương mại, 34 tầng chức năng văn phòng, còn lại là khu căn hộ cao cấp gồm 133 căn.

Nợ xấu có thể bùng nổ và gây tác hại trên toàn bộ nền kinh tế và tài chính bất cứ lúc nào - Ảnh minh họa

Mới đây nhất, sau khi thẩm định giá, Công ty Quản lý tài sản các tổ chức tín dụng (VAMC) đã thông báo lựa chọn tổ chức bán đấu giá công trình và quyền khai thác công trình thuộc dự án nói trên với mức giá khởi điểm 6.110 tỉ đồng.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định sẽ rất khó để VAMC có thể bán được dự án với mức giá nói trên do giá trị tài sản quá lớn.

Trong khi đó, Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) cũng đã phải qua 3 lần đấu giá mới bán thành công gần 923 ha đất tại Khu công nghiệp Đức Hòa 3 (tỉnh Long An).

Điều đáng nói, để bán được khu đất trên, Sacombank đã phải hạ giá khởi điểm từ hơn 10.000 tỉ đồng trong phiên đấu giá đầu tiên xuống còn hơn 9.000 tỉ đồng trong phiên thứ 3 thì mới có đối tác đặt mua. Điều này có nghĩa để xử lý được khoản nợ xấu này, ngân hàng đã "bốc hơi" khoảng 1.000 tỉ đồng…

Vậy Quốc hội sẽ phải làm gì nữa để "xử lý nợ xấu ?" Liệu bản nghị quyết của cơ quan này – tiếp theo căn bệnh nghị quyết khó cứu chữa của đảng – có làm biến mất khối nợ xấu khổng lồ ?

Trong thực tế, rất khó tin vào năng lực xử lý nợ xấu của Quốc hội. Bởi có một sự thật khôi hài nhưng đáng tủi hổ là ngay cả với bản nghị quyết xử lý nợ xấu, Quốc hội – cơ quan mang trên mình chức năng soạn thảo các văn bản pháp luật – còn không tự sáng tác được mà phải để các cơ quan của chính phủ dự thảo theo cách "cơm dâng tận miệng…"

Cần nhắc lại, vào cuối năm 2016, chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cùng Ngân hàng Nhà nước bắt đầu phát ra tín hiệu "tái cơ cấu hệ thống ngân hàng", với một số ngân hàng thương mại mang trên mình gánh nợ xấu khổng lồ sẽ là trọng tâm phải "xử lý" trong năm 2017.

Đến tháng Ba, 2017, Ngân hàng Nhà nước đã phải ban hành một thông tư "cấm đảo nợ" đối với các ngân hàng thương mại và con nợ của họ. Động tác này cho thấy đã đến lúc Ngân hàng Nhà nước và đương nhiên cả chính phủ của thủ tướng mới là ông Nguyễn Xuân Phúc phải tìm cách thoát khỏi mớ bòng bong nợ xấu để lại từ thời thủ tướng cũ là ông Nguyễn Tấn Dũng, cùng lúc phản ánh tâm thế của Thủ tướng Phúc rất không muốn ông ta phải trở thành kẻ "đổ vỏ" cho những người "ăn ốc" trước đây.

Nhưng muốn thoát cảnh "đổ vỏ" lại không hề đơn giản. Có lẽ quá bí, Thủ tướng Phúc và Ngân hàng Nhà nước đang muốn "kéo" Quốc hội của nữ Chủ tịch Nguyễn Thị Kim Ngân cùng liên đới trách nhiệm, trên danh nghĩa "cả hệ thống chính trị vào cuộc xử lý nợ xấu".

Tương lai hầu như không cần bàn cãi là nếu không sớm xử lý được khối nợ xấu ngân hàng, e rằng chẳng bao lâu nữa sẽ có một số ngân hàng loại nhỏ phải "đội nón ra đi", và không loại trừ làn sóng này sẽ gây ra hiệu ứng domino đến một số ngân hàng hạng trung và cả ngân hàng loại lớn của nhà nước.

Cái chết của nợ xấu và kéo theo một phần lớn nền kinh tế quốc dân đã lồ lộ ngay trước mắt.

Thiền Lâm

Nguồn : CaliToday, 11/05/2018

Trong vòng chưa đầy hai năm, kể từ sau Đại hội Đảng Cộng sản tháng 1 năm 2016, người dân Việt Nam đã phải chứng kiến sự gia tăng của bất ổn thể chế.

Việt Nam đang phải tìm cách thúc đẩy nền kinh tế trong bối cảnh bất ổn thể chế, theo tác giả, một nhà phân tích chính sách công từ Học viện Chính sách và Phát triển tại Hà Nội.

Một mặt, đây là hiện tượng xảy ra do chiến dịch chống tham nhũng và kiểm soát quyền lực lên đến cao điểm, hướng tới cải cách chính trị theo triết lý của đảng.

Mặt khác, nó bắt nguồn từ hậu quả nặng nề gây nên bởi sự yếu kém trong điều hành của chính phủ tiền nhiệm.

Khi mô hình tăng trưởng nóng theo chiều rộng bị gián đoạn, các điều kiện kinh tế và chính trị cũng đi xuống nhanh chóng.

Thủ tướng đương nhiệm Nguyễn Xuân Phúc đang lựa chọn thúc đẩy kinh doanh với phương châm : 'Chính phủ kiến tạo, liêm chính, hành động và phục vụ người dân và doanh nghiệp'.

Câu hỏi đặt ra hiện nay là làm thế nào cải thiện tăng trưởng nhờ thúc đẩy tự do kinh doanh trở thành chính sách có hiệu quả khi rào cản lớn từ chậm cải cách thể chế, nguồn lực hạn hẹp và quan hệ quốc tế không thuận lợi ?

Hậu quả của quản lý kinh tế yếu kém

Hệ thống tài chính - ngân hàng được coi mà huyết mạch của nền kinh tế.

Nợ xấu của nó trước kia được che giấu, nay được 'minh bạch' hơn về số liệu, lên đến 600.000 tỷ, chiếm 10% tổng dư nợ, khoảng 70% nằm trong bất động sản, được coi là 'cục máu đông' gây tắc nghẽn.

Hệ thống ngân hàng đang trong quá trình 'sắp xếp' và 12 đại án trong lĩnh vực này đang được Ban chỉ đạo chống tham nhũng trung ương thúc đẩy.

Vụ án ngân hàng Xây Dựng - Phạm Công Danh, ngân hàng Đại dương - Hà Văn Thắm đã và đang xét xử, mới đây Trầm Bê, nguyên phó chủ tịch ngân hàng Sacombank cũng đã bị khởi tố, mở màn cho những điều tra liên quan tới Ngân hàng Nhà nước.

Nợ xấu chiếm 10% tổng dư nợ, khoảng 70% nằm trong bất động sản được coi là 'cục máu đông' gây nghẽn, theo tác giả.

Dư luận đồn đoán danh sách không chỉ dừng ở 12 vụ án này.

Nợ công dâng cao

Nợ công cao và tăng nhanh là một chỉ báo bất ổn kinh tế. Số nợ báo cáo của chính phủ hiện thời sát mức trần 65% GDP được Quốc hội thông qua.

Tuy nhiên, theo tính toán của một số chuyên gia, chỉ tính riêng nợ của 3.200 doanh nghiệp nhà nước năm 2016 khoảng 324 tỷ USD, bằng 158% GDP.

Như vậy, cộng cả nợ chính phủ và nợ doanh nghiệp nhà nước sau khi trừ đi phần chính phủ bảo lãnh trùng lặp, tổng số nợ năm 2016 là 431 tỷ USD, lên đến 210% GDP.

Các tập đoàn kinh tế nhà nước - từng được coi là 'quả đấm thép' đang sản xuất kinh doanh khó khăn, không ít trong số đó đã và đang trên bờ phá sản, trong đó danh sách 12 doanh nghiệp lớn, chủ yếu do bộ Công thương quản lý, được đưa vào nghị sự của Bộ Chính trị, giao cho một ủy viên, phó thủ tướng đặc trách giải quyết, song chưa có phương án khả thi, ngoài việc đưa ra lộ trình 'cổ phần hóa' các doanh nghiệp nhà nước nói chung đến năm 2020.

Trong tình thế khó khăn, nguồn thu ngân sách nhà nước từ khối doanh nghiệp nhà nước đang sụt giảm mạnh, chỉ đạt 33,2% kế hoạch năm 2017, khoảng 95.000 tỷ đồng.

Theo số liệu của Tổng Cục Thống Kê, tổng thu ngân sách nhà nước từ đầu năm đến thời điểm ngày 15/7/2017 ước đạt 584.600 tỷ đồng, chỉ bằng 48.2% dự toán năm, thấp hơn mọi năm, làm lo ngại về hụt thu có thể lên tới 11%.

Chi thường xuyên lớn gấp 5 lần chi cho phát triển. Ngân sách eo hẹp làm giảm nguồn lực cho đầu tư phát triển và cải cách thể chế.

BOT - ví dụ của sự yếu kém

Có ý kiến nói các dự án phải lấy việc tạo ra lợi ích cho người dân làm đầu chứ không phải là thu lợi nhuận lên trước và trên hết, lĩnh vực giao thông là một ví dụ.

Quản lý kinh tế yếu kém trong hai nhiệm kỳ trước đang để lại những hậu quả nặng nề và tiếp tục có ảnh hưởng tiêu cực, lâu dài đến phát triển kinh tế - xã hội.

BOT là một minh chứng nổi bật. BOT - là từ viết tắt của tiếng Anh : Build-Operate-Transfer, có nghĩa : Xây dựng-Vận hành-Chuyển giao.

Về bản chất là một chính sách đầu tư công, khi Chính phủ kêu gọi các doanh nghiệp bỏ vốn xây dựng trước (build), sau đó khai thác vận hành một thời gian (operate) và sau cùng là chuyển giao (transfer) lại cho nhà nước.

Trong tháng 8 năm nay, báo chí nhà nước đã 'bung ra' với chủ đề BOT, bắt đầu từ sự cố 'Cai Lậy'.

Các 'tài xế' thể hiện 'bất tuân dân sự', thu gom tiền lẻ, tiền xu để trả tiền vé khi qua trạm thu phí Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhằm phản đối việc đặt sai trạm thu phí và giá phí cao.

Hậu quả là tắc nghẽn giao thông nghiêm trọng, có thời điểm phải ngừng thu phí để giải tỏa. Nhờ báo chí mà chính quyền các cấp, các cơ quan chuyên môn và thanh tra phải 'vào cuộc'.

Một chủ trương đúng nhưng đã bị lạm dụng. Kết luận của thanh tra Chính phủ cho thấy, 100% các dự án BOT về giao thông trên cả nước là chỉ định thầu, trong đó nhiều nhà thầu không đủ năng lực, vay vốn ngân hàng đến 90%.

Chỉ trong đợt kiểm toán đầu tiên 27 dự án BOT, đoàn giám sát của Quốc hội với Kiểm toán Nhà nước đã yêu cầu 22 dự án phải giảm thời gian thu phí tổng cộng lên đến… 100 năm. Chỉ riêng ở Thành phố Hồ Chí Minh, Thanh tra cũng đã phát hiện ra sai phạm ở 6 dự án BOT lên đến 2.200 tỷ đồng…

Các tít báo khả 'cởi mở' và đang thu hút được công luận rộng rãi : "Cai Lậy : BOT để ngỏ khả năng khởi kiện và thế lưỡng nan của Bộ Giao thông - Vận tải ; Bộ đang bảo vệ lợi ích của ai trong bài toán BOT ? ; BOT - lợi ích nhóm ; ''Ăn chặn' tiền dân ! ; 'BOT chứa rủi ro tham nhũng lớn nhất' ; BOT và áp lực kiến tạo liêm chính…" với yêu cầu điều tra làm rõ, công khai minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Chống tham nhũng và 'nhốt quyền lực'

Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, ông Nguyễn Phú Trọng (phải) gần đây phát động phong trào chống tham nhũng, với nhiều quan chức, cựu quan chức bị điều tra, nhiều vụ án 'trọng điểm' được tiến hành.

Chống tham nhũng, cải cách bộ máy và bàn giao thế hệ lãnh đạo cao cấp nhất của Đảng là những vấn đề cải cách thể chế trọng tâm, được dư luận hết sức quan tâm.

Tham nhũng là hậu quả tất yếu của tình hình, và nguyên nhân của mọi nguyên nhân gắn với thể chế là tha hóa quyền lực.

Tham nhũng lớn và lan rộng là do quyền lực tha hóa nghiêm trọng. Đảng Cộng sản Việt Nam nhận ra thực trạng này và đang nỗ lực 'nhốt vào lồng thể chế', bắt đầu bằng chống tham nhũng.

'Chiến dịch này' được Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng phát động, bắt đầu từ Trịnh Xuân Thanh - nguyên phó chủ tịch tỉnh, người đã trốn ra nước ngoài vào tháng 4 năm 2016, được ví như 'con voi chui lọt lỗ kim', nay đã 'về nước đầu thú' vào cuối tháng 7 vừa qua.

Trong thời gian này, ngoài các Vụ án Ngân hàng nêu trên, các 'chiến hữu' cùng ông Thanh tại Tổng công ty xây lắp dầu khí (PVC), như Nguyễn Xuân Sơn, Vũ Đức Thuận… cũng bị bắt giam, kỷ luật nguyên Bí thư và Phó bí thư Hậu Giang, kỷ luật cách chức Bí thư Đảng đoàn và chức nguyên Bộ trưởng Bộ Công thương của ông Vũ Huy Hoàng, kỷ luật các thứ trưởng Bộ Nội vụ, nguyên phó Ban tổ chức trung ương, cách chức Ủy viên Bộ Chính trị, bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh của ông Đinh La Thăng, miễm nhiệm chức thứ trưởng của bà Hồ Thị Kim Thoa…

Mọi vụ tham nhũng đều do chiếm đoạt tài sản công, mọi hành vi tham nhũng cuối cùng kết thúc bằng việc gia tăng tài sản bất minh.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trong một đợt công tác lên các tỉnh miền núi phía Bắc đã cảm thán, rằng các biệt thự xa hoa của quan chức tỉnh tạo hình ảnh phản cảm khi dân còn khó khăn, thiếu đói.

Ngày 23/05/2017, Bộ Chính trị quyết định phổ biến quy định kiểm tra tài sản của 1.000 cán bộ cao cấp, kể cả ủy viên Bộ Chính trị.

Có thể thấy chiến dịch chống tham nhũng đã quyết định đi tới bước cuối cùng. Nhưng chính công tác cán bộ của đảng đang bộc lộ hạn chế, yếu kém.

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng chủ trương 'nhốt quyền lực' vào trong 'lồng quy chế lập pháp', sau đại hội 12 của Đảng cộng sản Việt Nam.

Sau Đại hội 12 Đảng chủ trương 'nhốt quyền lực', Tổng Bí thư Đảng Nguyễn Phú Trọng đề ra nhiệm vụ : "Nhốt quyền lực vào trong lồng quy chế lập pháp".

Hội nghị trung ương 4 khóa 12 nêu 27 biểu hiện 'tự diễn biến, tự chuyển hóa, suy thoái tư tưởng, đạo đức lối sống' của đảng viên.

Mới đây ông Trọng lại vừa ký ban hành Quy định số 89-QĐ/TW "Về khung tiêu chuẩn chức danh, định hướng khung tiêu chí đánh giá cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp" và Quy định số 90-QĐ/TW "Về tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí đánh giá cán bộ thuộc diện Ban Chấp hành trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý".

Trong thời gian ngắn nhiều cán bộ đảng bị xử lý kỷ luật, ngoài nguyên nhân tham nhũng, liên quan tới buông lỏng quản lý, thiếu trách nhiệm, bổ nhiệm cán bộ sai quy trình… gây hậu quả nghiêm trọng, điển hình là nguyên bộ trưởng Nguyễn Minh Quang và một số lãnh đạo Bộ Tài nguyên và môi trường, ông Võ Kim Cự và một số lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh, nơi xảy ra thảm họa môi trường 'Formosa'…

Các nhà quan sát cho rằng cần bổ sung các căn cứ pháp luật để các án kỷ luật, giống kiểu 'phạt các nhà quý tộc thời Trung cổ' khi Đảng cộng sản và chính phủ xóa bỏ 'hàm, chức' trong quá khứ của các cán bộ cao cấp, sao cho 'đúng người, đúng tội', đủ sức răn đe, mang thuyết phục và bình đẳng cho mọi người dân trước pháp luật.

Nhà báo Nhị Lê - Phó Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản, khi trả lời phỏng vấn Báo điện tử VTC News mong có 'lồng nhốt quyền lực' được thiết lập từ "Đức trị" tới "Pháp trị" và "Dân chủ hóa". Hoàn thiện thể chế cần thực chất hơn theo hướng thị trường với những giá trị và chuẩn mực phổ quát.

Thúc đẩy tự do kinh doanh cần tầm nhìn dài hạn

Nền kinh tế Việt Nam đang đứng trước nhiều thử thách, trong đó có vấn đề giải bài toán từ bất ổn thể chế, theo tác giả.

Chính phủ thúc đẩy kinh doanh trong điều kiện hết sức khó khăn, mặc dù đảng đã 'nới' cho kinh tế tư nhân, khi coi khu vực này là 'động lực quan trọng' trong Nghị quyết Trung ương 5 khóa 12.

Thử thách lớn nhất đối với Thủ tướng Phúc là mục tiêu tăng trưởng GDP, kế hoạch trong nhiệm kỳ là 6,5-7%/năm, năm 2017 là 6,7%, nhưng thực hiện năm 2016 chỉ là 5,48% và 6 tháng đầu năm 2017 ước tính 5,73%. Ông đang chỉ đạo với ý chí và quyết tâm cao.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng mối tương quan giữa gia tăng bất ổn thể chế và hiệu suất kinh tế giảm. Những nỗ lực động viên tinh thần kinh doanh, gặp gỡ các doanh nghiệp lắng nghe để tháo gỡ rào cản của chính phủ được ghi nhận.

Thủ tướng đã thành lập Tổ công tác để thúc đẩy hành động của các cơ quan và các thành viên Chính phủ.

Tuy nhiên, càng ngày càng lộ rõ những bất cập lớn từ cơ chế tập trung quan liêu : Bộ máy cồng kềnh, chồng chéo ; Lợi ích nhóm nặng nề, cục bộ địa phương ; Cán bộ công chức làm việc kém hiệu quả ; Chủ nghĩa cơ hội chính trị và chủ nghĩa cơ hội của người đại diện lan rộng…

Nhiều năm nay, sự tồn tại các giấy phép và điều kiện kinh doanh là minh chứng rõ nét về rào cản hữu hinh. Hiện còn trên 4000 các loại giấy phép, trong đó trên 2000 đang được kiến nghị bãi bỏ.

Mới đây, chiều 16/8, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khi làm việc với Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính và Cục Kiểm soát thủ tục hành chính, đã nhận định rằng, người dân, doanh nghiệp vẫn kêu ca về sự phiền hà, rắc rối, chậm trễ trong giải quyết thủ tục hành chính, còn không ít cán bộ 'thờ ơ' với cải cách, làm nản lòng nhà đầu tư và doanh nghiệp.

Thủ tướng Việt Nam ông Nguyễn Xuân Phúc đang thúc đẩy một 'chính phủ kiến tạo' và muốn cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh cho các doanh nhân, doanh nghiệp.

Ông bức xúc phát biểu : 'Loại khỏi bộ máy cán bộ không chịu cải cách'. Trong cơ chế này thực hiện thông điệp này là bài toán khó.

Sức ép đối với chính phủ có thể gia tăng khi vừa phải duy trì các khuyến khich và sự năng động của nền kinh tế, vừa phải tiến hành cải cách thể chế.

Sự dai dẳng chống đối cải cách gây khó về thực thi chính sách, cản trở lớn cho đầu tư, kinh doanh.

Trong tình thế này Chính phủ cần xây dựng sự đồng thuận quanh một tầm nhìn xa về tăng trưởng bền vững cũng như những chính sách hỗ trợ cho mục tiêu này.

Tư duy nhiệm kỳ có thể tác động đến các nhà lãnh đạo hiệu quả trong dài hạn.

Phạm Quý Thọ

Nguồn : BBC, 26/08/2017

Phó Giáo sư Tiến sĩ Phạm Quý Thọ, nguyên Chủ nhiệm Khoa Chính sách công, Học viện Chính sách & Phát triển, Bộ Kế hoạch & Đầu tư gửi đến từ Hà Nội hôm 25/8/2017.

Kỳ họp vào tháng 5 - 6 của Quốc hội Việt Nam đã bất chợt ghi một dấu ấn đáng ngạc nhiên so với rất nhiều kỳ họp trước đây cũng của cơ quan dân cử này - xét trên phương diện "mở miệng".

Sân bay Tân Sơn Nhất.

Hai "thành tựu mở miệng" là nợ xấu quốc gia và sân golf Tân Sơn Nhất.

Nợ xấu

Chưa bao giờ trong lịch sử tồn tại của mình, Quốc hội Việt Nam phải nhận một trọng trách lớn đến như vậy khi được Chính phủ tự nguyện "nhường phần" trách nhiệm xử lý nợ xấu.

Cũng chưa bao giờ giới đại diện nửa đại biểu nửa nghị sĩ trong nghị trường quốc hội lại "bừng bừng khí thế" như lúc này, khi họ lần đầu tiên cảm thấy sức ép trách nhiệm thực sự đặt lên vai mình.

Lần đầu tiên số đại biểu chịu "mở miệng" về nợ xấu nhiều đến mức báo chí đã đúc kết "10 phát ngôn bức xúc về nợ xấu", dù 10 con người đó mới chỉ chiếm có 2% trong tổng số gần 500 tâm trạng mà dư luận vẫn mỉa mai là "nghị gật".

Phải nói, nói thay cho quá khứ phải im lặng trước "cường quyền".

Ít nhất, Quốc hội sẽ phải ban hành một bản nghị quyết về xử lý nợ xấu. Nhưng nghị quyết không thôi chưa đủ, và sẽ không giống với vô số nghị quyết khác, mà nghị quyết lần này còn ràng buộc trách nhiệm của Quốc hội vào từng điều khoản. Chính phủ khôn ngoan sẽ căn cứ vào đó mà làm.

Chính phủ lại thật khôn ngoan. Sau thời "phá chưa từng có" của các ông Nguyễn Tấn Dũng và Nguyễn Văn Bình, thời Thủ tướng Phúc đã phải lãnh trách nhiệm "đổ vỏ" cho ít nhất 600 ngàn tỷ đồng nợ xấu theo thống kê chắc chắn chưa đầy đủ. Trong hơn một năm kể từ lúc thành lập tân chính phủ của chế độ độc đảng, cho tới giờ tất cả đều thất vọng đến mức vô vọng, nợ xấu không những không giảm đi mà còn đội lên, còn Công ty quản lý tài sản các tổ chức tín dụng (VAMC) - một doanh nghiệp được đẻ ra từ thời Nguyễn Văn Bình - đã hầu như chẳng làm được gì ngoài chuyện kê biên và luân chuyển nợ xấu trên giấy. Thậm chí 2 ngàn tỷ đồng vốn lưu động mà ngân sách cấp cho VAMC còn không được dùng tới một đồng nào để mua nợ xấu.

Bây giờ, nhiều đại biểu quốc hội phải "lên ruột".

Vào cuối năm 2014, gần 500 "nghị gật" của Quốc hội đã được nghe Thống đốc Nguyễn Văn Bình lần đầu tiên tiết lộ con số nợ xấu lên đến 500 ngàn tỷ đồng. Còn trước đó, Thống đốc Bình chỉ báo cáo nợ xấu vào khoảng 100 ngàn - 150 ngàn tỷ đồng mà không có bất kỳ cơ sở nào đính kèm. "Biết cho vui, chẳng làm gì được" - một số đại biểu tự cám cảnh. Rồi cũng như một thói quen đã ăn vào não trạng, các đại biểu quốc hội chỉ biết gật gù rồi gật đầu biểu quyết cho một bản nghị quyết chấp nhận con số đó.

Nhưng đến cuối năm 2015 thì tình thế đã cháy bỏng. Khi đó diễn ra chiến dịch "ép nợ xấu về dưới 3%", được chỉ đạo bởi Nguyễn Tấn Dũng nhằm lấy thành tích trước Đại hội 12. Một lần nữa, Quốc hội của một ủy viên bộ chính trị sắp hết thời là ông Nguyễn Sinh Hùng lại chỉ biết gục gặc. Không ai biết nợ xấu thực là bao nhiêu và cũng chẳng biết nó sẽ gây ra hậu quả lớn đến mức nào.

Điều duy nhất mà Quốc hội làm được vào cuối năm 2015 là phản đối việc dùng ngân sách để giải quyết nợ xấu - một hành động phản đối dũng cảm một cách đáng ngạc nhiên nếu so với thái độ gần như cấm khẩu trước Nguyễn Tấn Dũng và Nguyễn Văn Bình vào những năm trước.

Tuy nhiên, câu trả lời cho sự ngạc nhiên trên lại thật đơn giản : ngân sách cuối năm 2015 đã "chỉ còn 45 ngàn tỷ đồng mà không biết chi cho cái gì" - như trần thuật đầy chua chát của bộ trưởng kế hoạch đầu tư khi đó là ông Bùi Quang Vinh.

Không còn bất kỳ khoản kết dư nào, ngân sách dù có muốn đổ ra để giải quyết nợ xấu cũng đành bó tay. Giới đại biểu quốc hội cũng bởi thế đã mạnh miệng hơn một chút.

Còn giờ đây, không nói thì chết. Nợ xấu đã trở nên vô phương cứu chữa, hẳn nhiều dân biểu đã nhận thấy như vậy.

Nhất là khi họ đã nhận ra một sự dối trá vĩ đại trong quá khứ : những con số báo cáo ra Quốc hội, nếu được cộng dồn lại, sẽ cho thấy tổng nợ xấu đã xử lý và chưa xử lý lên tới khoảng 1.200 ngàn tỷ đồng, chiếm đến hơn 40% tổng dư nợ cho vay là hơn 3 triệu tỷ đồng vào giai đoạn năm 2011-2012, gấp đến 10 lần so với tỷ lệ nợ xấu chỉ 4% từ báo cáo của Ngân hàng nhà nước vào thời gian đó !

Sân golf Tân Sơn Nhất

Nhưng trào lưu "mở miệng" bùng nổ và đáng ngạc nhiên hơn cả là vụ "sân golf trong sân bay Tân Sơn Nhất".

Trước kỳ họp quốc hội tháng 5 - 6 năm 2017, có lẽ nhóm lợi ích sân golf Tân Sơn Nhất và Bộ Quốc phòng khó ngờ về một làn sóng "đấu tố" quyết liệt đến thế từ đại biểu quốc hội đối với sân golf Tân Sơn Nhất được ưu ái từ thời "tướng chữa bệnh" Phùng Qang Thanh.

Còn hơn cả làn sóng "mở miệng" đối với quốc nạn nợ xấu, không biết được tiếp liệu nguồn nhựa sống nào mà con số đại biểu quốc hội gián tiếp lẫn trực tiếp "tố cáo" nhóm lợi ích quân đội chiếm dụng 157 ha của sân bay tân Sơn Nhất trong hàng chục năm trời đã vượt qua cả tỷ lệ 2% tổng số nghị sĩ.

Không chỉ là một ít gương mặt phản biện cũ như chuyên gia Nguyễn Thiện Tống, nhiều chuyên gia khác cũng đã lần đầu tiên lên tiếng về sự đọa đày trên.

Phản ứng từ nhiều tầng lớp xã hội lại kéo theo phản bác của chính giới quân nhân và cựu quân nhân. Thậm chí, báo chí còn cả gan đăng tải kiến nghị của một cựu sĩ quan quân đội là Trung tá Lê Trọng Sành - nguyên Cục phó Cục tác chiến Quân chủng Phòng không không quân - cho rằng "Quân ủy trung ương cần có ý kiến".

"Quân ủy trung ương" ở đây không ai khác là Bí thư quân ủy Nguyễn Phú Trọng và Phó bí thư quân ủy kiêm bộ trưởng quốc phòng Ngô Xuân Lịch - những nhân vật chưa bao giờ dám lộ diện để hồi âm trước đòi hỏi "trả sân golf về sân bay" của công luận.

Cũng có những nhân vật khác như thể cố ý không chịu lộ diện. Tại kỳ họp quốc hội tháng 5 - 6 năm 2017, hình như Chủ tịch quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã không thể "làm chủ tình hình" trước con sóng "mở miệng" của nhiều đại biểu. Duy có điều đáng tiếc, thật đáng tiếc là bà Ngân, trong lúc luôn diện những bộ váy áo đa sắc và đắt tiền, đã chẳng thấy biểu hiện chính kiến nào về quốc nạn nợ xấu lẫn "sân golf trong sân bay".

Trên phương diện công luận và phát biểu công khai, một nhân vật ủy viên bộ chính trị khác cũng nín tiếng một cách đáng ngạc nhiên là Nguyễn Thiện Nhân - phụ trách khu vực Thành phố Hồ Chí Minh là nơi có "sân golf trong sân bay". Bất chấp việc tờ báo Tuổi Trẻ - sau một thời gian khá dài chìm lắng - đã như "lên đồng" bằng loạt bài phong phú nhằm phản biện nạn sân golf Tân Sơn Nhất, ông Nhân vẫn giữ tư thế "khép miệng truyền thống" như ông vốn thế ở nhiều kỳ họp quốc hội trước.

Rốt cuộc là "cái gì cũng đến tay thủ tướng" - như than vãn của vài quan chức trước tình trạng gần hết 63 tỉnh thành ngày càng lộ ý đồ muốn bắt ông Nguyễn Xuân Phúc phải chịu trách nhiệm liên đới với những quyết định thuần túy trong thẩm quyền địa phương. Vào lần này, cũng như bà Ngân và ông Nhân khi không chịu lộ diện và chẳng chịu có phát ngôn nào, Thủ tướng Phúc đã "âm thầm" họp thường trực chính phủ để đưa ra một phương án nước đôi : mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất cả về phía Bắc (khu vực sân golf Tân Sơn Nhất ) lẫn phía Nam.

Phía Bắc là khu vực sân golf Tân Sơn Nhất.

Còn "phía Nam" là gì ?

Đó là toàn bộ các khu dân cư của các quận Gò Vấp, Phú Nhuận, Tân Bình và cả Công viên Gia Định - một trong hiếm hoi lá phổ xanh cuối cùng của Sài Gòn.

Nhưng đã không thấy một chỉ đạo nào từ Thủ tướng Phúc về truy cứu trách nhiệm đối với Bộ Quốc phòng và những cơ quan liên quan về vụ hợp đồng trái phép xây dựng sân golf Tân Sơn Nhất trong một thời gian rất dài.

Phải chăng Thủ tướng Phúc muốn "đi hàng hai", vừa không mất lòng Bộ Quốc phòng và Quân ủy trung ương mà ông Nguyễn Phú Trọng là bí thư, cũng không đụng chạm đến nhóm lợi ích quân đội, vừa được tiếng "xử lý sân golf trong sân bay" ?

Rõ ràng, phương án dễ nhất là thay vì mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất về phía Nam, Chính phủ hoàn toàn có thể lấy lại 157 ha sân golf Tân Sơn Nhất để làm sân bay mà còn không tốn một đồng ngân sách nào.

Một con số ước tính của giới chuyên gia cho biết nếu mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất về phía Nam, kinh phí giải tỏa đền bù các khu dân cư sẽ lên đến hơn 9 tỷ USD, tương đương hơn 200 ngàn tỷ đồng. Ngân sách tìm đâu ra con số đó, trong lúc "chỉ có" vài chục ngàn tỷ đồng để giải tỏa đền bù ở khu vực dự án sân bay Long Thành ở Đồng Nai mà còn tìm không ra ?

Vì sao được "mở miệng" ?

Cần nhắc lại, ở nhiều kỳ họp quốc hội trước đây, đặc biệt là kỳ họp quốc hội vào cuối năm 2016 khi sân bay dân sự Tân Sơn Nhất đã "kẹt cả dưới đất lẫn trên trời", Quốc hội Việt Nam vẫn chỉ chăm chăm bàn đến việc làm sao có tiền để triển khai sân bay Long Thành. Vài ý kiến đại biểu về "sân golf trong sân bay" đã bị mất hút. Còn Chính phủ thì bặt tăm.

Vậy làm sao vào kỳ họp lần này, nhiều đại biểu quốc hội và nhiều tờ báo được "mở miệng" ?

Sân golf phải trả về cho sân bay đương nhiên là công bằng và tốt cho xã hội, cho người dân. Nhưng lại chẳng hề tốt cho nhóm lợi ích quân đội và giới quan chức, đại gia ăn theo. Đó là khía cạnh xã hội.

Nhưng một khía cạnh khác cũng có thể thú vị nếu được mổ xẻ : tương quan chính trị.

Việc tìm hiểu những lực lượng chính trị nào đã "bật đèn xanh" cho trào lưu "mở miệng" về "sân golf trong sân bay" có thể dẫn đến vài đánh giá và dự đoán sát thực hơn về biến diễn của chính trường Việt Nam, ít nhất trong nửa cuối năm 2017.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 26/06/2017

Những con số báo cáo ra Quốc hội, nếu được cộng dồn lại, sẽ cho thấy tổng nợ xấu đã xử lý và chưa xử lý lên tới khoảng 1.200 ngàn tỷ đồng, chiếm đến hơn 40% tổng dư nợ cho vay là hơn 3 triệu tỷ đồng vào giai đoạn năm 2011-2012, gấp đến 10 lần so với tỷ lệ nợ xấu chỉ 4% từ báo cáo của Ngân hàng nhà nước vào thời gian đó !

Ông Nguyễn Văn Bình - Ảnh minh họa

Tháng 5/2017, lần đầu tiên trong lịch sử tồn tại của mình, Quốc hội Việt Nam phải nhận lãnh một trách nhiệm liên đới mật thiết đến "sự tồn vong của đảng" : bắt buộc phải ban hành một nghị quyết về xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng.

Sát kỳ họp trên, con số mới nhất về nợ xấu ngân hàng, còn được mệnh danh là "cục máu đông", được công bố : 600.000 tỷ đồng !

Kỳ họp Quốc hội tháng 5 & 6/2017 bất chợt râm ran đề nghị "xử lý trách nhiệm các tổ chức, cá nhân gây ra nợ xấu" và "không loại trừ xử lý hình sự người gây ra nợ xấu".

Dù không nói thẳng tên, nhưng rất nhiều người hiểu rõ một trong những "thủy tổ" của núi nợ xấu hiện thời là cựu thống đốc Ngân hàng nhà nước Nguyễn Văn Bình.

Những bằng chứng giấu nợ xấu

Có một bằng chứng không thể phủ nhận : nếu từ năm 2011, trong khi nhân vật nổi tiếng "báo cáo láo" - Thống đốc Ngân hàng nhà nước Nguyễn Văn Bình - đã báo cáo số liệu nợ xấu chỉ khoảng 100.000 - 150.000 tỷ đồng, còn chính phủ Nguyễn Tấn Dũng cố ép nợ xấu về dưới 3%, các chuyên gia phản biện độc lập đã đề cập đến con số nợ xấu tồn tại trong hệ thống ngân hàng lên đến 500.000 tỷ đồng, thì vào năm 2012.

Cũng vào thời gian trên, chính báo cáo của Ủy Ban Giám Sát và Tài Chính Quốc Gia - một cơ quan phân tích tài chính thuộc chính phủ mà trước đây mang tâm thế khá khép nép - lại cho thấy tỉ lệ nợ xấu thực lên đến 17%.

Vũ điệu nhảy múa số liệu nợ xấu của Ngân hàng nhà nước đã biến diễn đầy ma mị kể từ khi chính phủ mới của Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng được thành lập vào Tháng Tám, 2011. Từ đó đến cuối năm 2015, thống kê sơ bộ cho thấy đã có ít nhất 15 lần tỉ lệ nợ xấu được Ngân hàng nhà nước cho "khiêu vũ" với độ biến thiên từ 3% đến 10%. Tuy thế, các số liệu được công bố lại quá thiếu cơ sở và chẳng còn làm mấy người ngờ nghệch tin tưởng. Trùng với thời điểm cơ quan này công bố tỉ lệ nợ xấu chỉ khoảng 4% vào đầu năm 2014, một tổ chức xếp hạng tín nhiệm tín dụng có uy tín trên thế giới là Fitch Ratings đã tuyên bố một con số khác hoàn toàn dành cho nợ xấu Việt Nam : 13% !

Vào năm 2015, một tổ chức tín dụng độc lập khác là FT Confidential Research cũng công bố : Tỉ lệ nợ xấu ngân hàng Việt Nam vào khoảng 15% trong năm 2014, thực tế cao hơn nhiều so với con số chính thức.

Chỉ đến cuối năm 2014, hẳn nhận ra tình hình không hề "êm", Thống Đốc Bình mới buộc phải thú nhận trước Quốc hội con số thực về nợ xấu tương đương đến 500 ngàn tỷ đồng.

Một bằng chứng khác về che giấu nợ xấu thuộc về VAMC (Công ty quản lý tài sản các tổ chức tín dụng), thuộc trách nhiệm điều hành của Thống đốc Bình.

Trong các báo cáo của VAMC những năm trước, doanh nghiệp có vị trí rất hiểm yếu trong nền kinh tế quốc dân này đã luôn phô trương việc xử lý nợ xấu "rất hiệu quả" trong khối các ngân hàng thương mại cổ phần, và cho đến giờ tỉ lệ nợ xấu của cá ngân hàng này đã giảm hẳn, còn tỉ lệ nợ xấu bình quân đã được kéo giảm dưới 3% theo "nghị quyết" của chính phủ.

Nhưng từ đầu năm 2016 đến nay, người ta đã rõ là có thể đã chẳng có "tiền tươi thóc thật" nào được tung ra để mua nợ xấu của các ngân hàng thương mại vào những năm trước. Thay vì tiền mặt, rất có thể VAMC đã phát hành "trái phiếu đặc biệt"- một thứ giấy tờ rất gần với khái niệm vô giá trị trong tình hình thâm thủng ngân sách hiện nay - để ép các ngân hàng thương mại phải miễn cưỡng nhét vào ngăn kéo.

Nói cách khác, nếu như trước đây Ngân hàng nhà nước tìm cách "phù phép" để đẩy các khoản nợ đặc biệt xấu và không thể thu hồi được lên những nhóm nợ cao hơn (có thể thu hồi), thì nay do chẳng có gì thu hồi được nên nợ xấu vẫn còn y nguyên và vẫn hàng ngày lãi mẹ đẻ lãi con, toàn bộ "công tác xử lý nợ xấu" của VAMC từ trước đến nay chỉ còn ý nghĩa trên giấy.

Những báo cáo trên lại được chính phủ Nguyễn Tấn Dũng liên tục trình ra trước quốc hội như một thành tích, đặc biệt vào thời gian sắp diễn ra Đại Hội 12 của đảng cầm quyền vào Tháng Giêng, 2016. Thậm chí còn đặt ra chỉ tiêu sẽ giải quyết toàn bộ nợ xấu trong vài ba năm tới.

Thế nhưng sau Đại Hội 12 và cùng với sự ra đi của Thủ Tướng Dũng, sự thật về nợ xấu dần lộ diện theo cách không còn cách nào khác.

"Lấy của người nghèo chia cho người giàu"

Thành tích "giảm nợ xấu về dưới 3%" của Ngân hàng nhà nước và chính phủ cho tới nay vẫn chỉ là con số rất thiếu tính liêm sỉ.

Gần như toàn bộ khối nợ xấu vẫn như một quả bom tấn được hẹn giờ, vẫn đang âm ỉ chờ lúc phát nổ trong lòng các ngân hàng thương mại và cả nền kinh tế.

Thậm chí còn có một âm mưu rất lớn bắt ngân sách - tiền đóng thuế của dân - phải trang trải cho núi nợ xấu.

Vào tháng 10 năm 2014, ba năm sau khi triển khai đề án xử lý nợ xấu, chính phủ của Nguyễn Tấn Dũng và Nguyễn Văn Bình đã đưa kiến nghị "xem xét dành một phần chi ngân sách nhà nước để xử lý nợ xấu của các doanh nghiệp nhà nước" ra Ủy Ban Thường Vụ Quốc Hội.

Nhưng cũng bởi quá chủ quan nên chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã vấp phải một làn sóng phản đối quyết liệt từ đủ mọi thành phần dân chúng và cả trong giới quan chức. Cho tới lúc đó, đa số người dân đều đã nhận ra nợ xấu có bản chất là những chiến dịch kinh doanh cực kỳ phiêu lưu và tham đến mờ mắt của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước vào các lĩnh vực chứng khoán, bất động sản, bảo hiểm trong thời kỳ "đầu cơ vàng" những năm 2006-2007, để sau đó khi các thị trường đầu cơ lao dốc và gần như sụp đổ thì phần lớn các chủ thể đầu tư đều rước họa vào thân.

Không chỉ giới ngân hàng thương mại chìm trong thảm họa nợ xấu, nhiều tập đoàn kinh tế được coi là "quả đấm thép" (từ ngữ của cựu Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng) cũng vướng vòng "lao lý". Chỉ tính riêng những tập đoàn lớn của nhà nước có tham gia đầu cơ bất động sản và chứng khoán đã mang về số lỗ kinh hoàng, như Tập Ðoàn Xăng Dầu Việt Nam (Petrolimex) lỗ 10.000 tỷ đồng, Tập Ðoàn Ðiện Lực Việt Nam (EVN) lỗ 30.000 tỷ đồng. Nhưng cái kết quả còn tàn nhẫn hơn nhiều là những tập đoàn này, để bù đắp dễ nhất và nhanh nhất số lỗ của mình, đã "móc ngoặc" với giới chủ quản là Bộ Công Thương để vận dụng "tham nhũng chính sách", liên tiếp gây ra các chiến dịch tăng giá điện và xăng dầu trên đầu hàng chục triệu người nghèo.

Từ đó đến nay, âm mưu dùng ngân sách để "xử lý nợ xấu" đã không thể thực hiện. Vả lại, có muốn thực hiện cũng không thể được vì ngân sách đã không còn bất kỳ khoản kết dư nào cho phép làm cái việc táng tận lương tâm ấy.

Có thoát trách nhiệm ?

Từ tháng 8/2011 khi chính phủ mới được hình thành, Nguyễn Văn Bình được bổ nhiệm làm thống đốc Ngân hàng nhà nước và mau chóng được coi là "cánh tay mặt" của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.

Nhưng cũng vào cuối năm 2011, trong khi một trang báo điện tử của nhà nước là Vnexpress vinh danh Nguyễn Văn Bình là "Nhân vật của năm 2011", thì một tạp chí có uy tín quốc tế là Global Finance đã xếp "Nguyễn Văn Bình là một trong 20 thống đốc kém nhất thế giới".

Từ 2011 đến 2015, ông Nguyễn Văn Bình đã trở nên nổi tiếng với các chiến dịch "lấy mỡ nó rán nó" liên quan đến vàng, "nhảy múa" các tỷ lệ nợ xấu, cấp phát tín dụng và bị đồn đoán về lợi ích dày cộm liên quan đến chuyện sáp nhập các ngân hàng thương mại.

Tại đại hội 12, cùng với bất ngờ Thủ tướng Dũng phải chịu thất bại cay đắng, là việc Nguyễn Văn Bình nghiễm nhiên trở thành tân ủy viên bộ chính trị mà không phải chịu một án kỷ luật hoặc pháp luật nào.

Thời gian trôi qua… Hôm 21/5/2017, báo Công An Nhân Dân bỗng cho đăng một bài hết sức nhạy cảm của tác giả Đào Minh Khoa "Truy trách nhiệm người phê chuẩn bổ nhiệm trái quy định ông Phạm Công Danh".

Dư luận cho biết ông Danh được bổ nhiệm ở Ngân hàng Xây Dựng năm 2012, thẩm quyền bổ nhiệm thuộc Thống đốc Ngân hàng nhà nước.

Nhưng bài báo trên đã bị gỡ ngay trong ngày đăng...

Vài ngày sau, trong một buổi họp tổ của Quốc hội, khi giải đáp băn khoăn của một số ý kiến về trách nhiệm gây ra nợ xấu tại tổ thảo luận quốc hội gồm các đoàn Quảng Bình, Lào Cai, Đắc Lắc, ông Nguyễn Văn Bình bất thần lên giọng : "Tôi xin khẳng định lại một điều nghị quyết này không có gì ưu ái với những ông có hành vi vi phạm gây ra nợ xấu".

Chỉ có điều trong thực tế, nợ xấu không chỉ đến 17% tổng dư nợ. Những con số báo cáo ra Quốc hội, nếu được cộng dồn lại, sẽ cho thấy tổng nợ xấu đã xử lý và chưa xử lý lên tới khoảng 1.200 ngàn tỷ đồng, chiếm đến hơn 40% tổng dư nợ cho vay là hơn 3 triệu tỷ đồng vào giai đoạn năm 2011-2012 !

Việt Nam lại khá tương đồng với Thái Lan trong cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ năm 1997. Trước khủng hoảng, các cơ quan của Thái báo cáo tỷ lệ nợ xấu chỉ có 5%. Nhưng khi khủng hoảng xảy ra, tỷ lệ nợ xấu Thái Lan đã vọt lên đến 50%, gấp 10 lần !

Nguyễn Văn Bình có thoát trách nhiệm về khối nợ xấu khổng lồ phát sinh dưới thời ông ta điều hành Ngân hàng nhà nước ?

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 06/06/2017