Vụ thanh tra, điều tra dự án dầu khí Junin 2 của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) ở Venezuela vẫn đang được thúc đẩy và có khả năng sẽ hoàn tất trước Đại hội 13 dự kiến diễn ra vào đầu năm 2021.

Thứ trưởng Bộ Công Thương, Cao Quốc Hưng trao Quyết định bổ nhiệm chức vụ Tổng giám đốc Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam PVN cho ông Nguyễn Vũ Trường Sơn, người từng giữ chức Tổng Giám đốc Tổng công ty Thăm dò và khai thác dầu khí (PVEP), ngày 04/03/2016Các tranh cãi, tố giác chủ yếu tập trung vào hai câu hỏi : Báo cáo trữ lượng và Báo cáo đầu tư của dự án có sai phạm gì hay không.

Dự án đầu tư khai thác mỏ lô Junin 2 tại Venezuela do Tổng công ty Thăm dò và khai thác dầu khí (PVEP), công ty con của PVN, làm chủ đầu tư, từ năm 2010.

Thông tin đến nay cho thấy PVEP góp 40% vốn liên doanh làm ăn với Công ty Dầu khí quốc gia Venezuela (PDVSA). Theo giấy chứng nhận đầu tư số 398 do Bộ Kế hoạch – Đầu tư cấp vào năm 2012, trong giai đoạn 1 (2010-2015) PVEP sẽ rót khoảng 1,82 tỉ USD vào dự án.

Tính toán ban đầu cho thấy công suất khai thác giai đoạn 1 của dự án đạt 50.000 thùng dầu/ngày, giai đoạn 2 nâng lên 200.000 thùng dầu/ngày. Lô Junin 2 có tổng diện tích khai thác 522,84 km2 trên đất liền thuộc các huyện Leonardo Infante, El Socorr, Santa Maria, bang Guarico, Venezuela.

Tháng 12/2013, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã chỉ đạo PVEP tạm dừng đầu tư vào dự án do dự án không có tiến triển.

Tháng 09 vừa qua, Phó Thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình yêu cầu Bộ Tài chính tiếp tục làm rõ các vấn đề như Thẩm quyền đầu tư đối với các dự án để làm rõ trách nhiệm về các sai phạm, trong đó có dự án Junin 2 – Venezuela.

Thời gian ký kết và thực hiện dự án, Tổng giám đốc PVEP là ông Nguyễn Vũ Trường Sơn, người sau này đã từ chức Tổng giám đốc PVN. Đây cũng là giai đoạn khi ông Đinh La Thăng, cựu ủy viên Bộ Chính trị đang thụ án tù, giữ chức Chủ tịch Hội đồng Thành viên PVN (2008-2011).

Báo điện tử Pháp Luật thành phố Hồ Chí Minh đã có riêng một bài viết chỉ ra 3 cái lạ trong dự án tỉ đô ở Venezuela của PVN.

Cái lạ đầu tiên là không trình Quốc hội. Trong một văn bản gửi PVN ngày 05/08/2010, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đề nghị phải khẩn trương hoàn tất hồ sơ dự án để trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư theo quy định.

Tiếp đó, ngày 10/08/2010, Bộ Tài chính cũng có công văn khẳng định rằng theo Nghị quyết 49/2010 của Quốc hội khóa 12 thì PVN phải lập hồ sơ trình xin chủ trương Quốc hội.

Phản hồi về điều này, PVN cho rằng dự án được triển khai trước năm 2010 nên không áp dụng nghị quyết trên.

Tuy nhiên, ngay cả khi lập luận như vậy, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, căn cứ vào Nghị định 09/2009/NĐ-CP về "quản lý tài chính công ty nhà nước và quản lý vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp khác", tổng vốn đầu tư ra nước ngoài của dự án Junin 2 là 1,825 tỉ USD là của PVN (cả vốn chủ sở hữu và vốn vay) đều là vốn nhà nước. Bởi vậy, đây là dự án, công trình quan trọng của quốc gia thuộc diện phải trình Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư theo Nghị quyết 66/2006 của Quốc hội khóa 11. Theo đó, tại khoản 1 Điều 2 của nghị quyết này nêu : "Quy mô vốn đầu tư từ hai mươi nghìn tỉ đồng Việt Nam trở lên đối với dự án, công trình có sử dụng từ ba mươi phần trăm vốn nhà nước trở lên" được xem là dự án, công trình quan trọng quốc gia và phải thông qua Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư.

Tuy chưa xin ý kiến Quốc hội nhưng từ tháng 05/2009, PVN đã cho tiến hành các hoạt động phối hợp thăm dò, đàm phán. Đến ngày 29/06/2010, PVN đã cho ký hợp đồng với phía Venezuela.

Hợp đồng Thành lập và Quản lý Công ty Liên doanh PetroMacareo, Lô Junin 2 thuộc vành đai dầu Orinoco (Venezuela) được đại diện Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam và Venezuela chính thức ký kết vào ngày 29/06/2010 tại thủ đô Caracas, trước sự chứng kiến của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, nhiều quan chức cấp cao Việt Nam và Venezuela

Cái lạ thứ hai là hàng trăm triệu USD ra đi mà chưa nhận được gì. PVN đã chấp nhận một điều khoản là phải trả "phí tham gia" (bonus) cho Venezuela với mức 1 USD/thùng dầu và trong vòng 30 tháng, bất kể có dầu hay không PVN vẫn phải nộp đủ phí này.

Nếu không nộp đủ tiền, "toàn bộ cổ phần" của PVN trong liên doanh sẽ "tự động bị chuyển" cho đối tác Venezuela ; phía PVN/PVEF cũng sẽ "không được quyền thanh toán hoặc đền bù bất cứ đồng nào từ các khoản đã đóng góp, vay vốn hay đầu tư" ở Junin 2. Tổng số tiền phải chuyển cho đối tác theo điều khoản này là 584 triệu USD. Trong một văn bản của Bộ Kế hoạch và Đầu tư vào tháng 10/2010 gọi đây là "tiền hoa hồng dự án", trong khi phía Việt Nam chưa nhận được bất kỳ giọt dầu nào từ dự án này.

Theo báo cáo tài chính năm 2016 của PVN, PVN sau khi chi hai khoản chi phí lần đầu và lần thứ hai với hơn 442 triệu USD vào năm 2011 và 2012 thì đến năm 2013, PVN phải ngừng nộp cho phía Venuezuela khoản chi phí lần ba là 142 triệu USD để đánh giá lại. Như vậy, tính ra PVN đã rơi vào nguy cơ mất trắng 442 triệu USD phí tham gia hợp đồng.

Cái lạ thứ ba là hai bộ từng cảnh báo nguy cơ, rủi ro nhưng PVN vẫn cương quyết đầu tư. Trong một văn bản gửi cho Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng vào tháng 08/2010, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phân tích các rủi ro tại thị trường Venezuela, trong đó, nhấn mạnh : Rủi ro về chính trị (thay đổi thể chế), đặc biệt là về tài chính (lạm phát, chênh lệch tỉ giá, yêu cầu sử dụng dịch vụ nội địa, phá giá đồng tiền ngày 09/01/2010 mất 50% giá trị). Bộ này đã đề nghị "phải được cân nhắc hết sức thận trọng, đặc biệt khi nó được đầu tư bằng vốn nhà nước và vốn vay của doanh nghiệp nhà nước".

Còn vào ngày 10/08/2010, Bộ Tài chính đã có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ cũng cảnh báo về một loạt yếu tố rủi ro về khoản góp vốn của PVN khi chưa có đánh giá cụ thể, chưa cập nhật các chi phí, tỉ suất thu hồi vốn…

Đặc biệt, Bộ Tài chính còn yêu cầu PVN giải trình khoản thanh toán 584 triệu USD bằng tiền mặt trong khoảng thời gian ngắn với cái gọi là "phí tham gia hợp đồng" (bonus) cho phía Venezuela. Theo Bộ Tài chính, "đề xuất thanh toán phí tham gia hợp đồng" lần này đã thay đổi phương án và sẽ ảnh hưởng tương đối lớn đến việc huy động tài chính của PVN. Đề nghị PVN giải trình cụ thể về phương án thu xếp, theo dõi và giám sát số phí tham gia hợp đồng là 584 triệu USD.

Dự án Junin 2 tại Venezuela được xem là điển hình về lãng phí trong đầu tư.

Biểu đồ tỷ giá VEF (đơn vị tiền tệ của Venezuela) so với USD tại thị trường chính thức (đỏ) và thị trường chợ đen (xanh) cho thấy dấu hiệu của siêu lạm phát từ năm 2013

Đây cũng là dự án khủng nhất mà PVEP đại diện cho PVN đầu tư ra nước ngoài với mục đích thăm dò và khai thác dầu khí.

Truyền thông trong nước còn phải gọi cú đầu tư của PVN giống như một cuộc lao đầu tập thể vào lửa. Bởi thời điểm PVN chính thức đầu tư vào Venezuela là năm 2010 cũng là lúc truyền thông quốc tế chỉ ra những dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng về nền kinh tế và đồng tiền của quốc gia này.

Hơn nữa chính tại thời điểm đó, có đến hơn 18.000 nhân viên mà hầu hết là chuyên viên và nhà quản lý chuyên nghiệp của Công ty Dầu khí quốc gia Venezuela (PDVSA) bị sa thải, để thay thế vào đó gần 100.000 người chỉ biết chuyên tâm ủng hộ chính phủ.

Từ năm 2006, các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế từ chối xếp hạng tín nhiệm PDVSA vì không công bố báo cáo tài chính.

Báo chí trong nước nhận định chỉ cần lướt sơ qua một vài dữ liệu thô như trên thì thật khó tin rằng một nhà đầu tư nào lại dám đầu tư liên doanh với PDVSA.

Vậy mà PVN vẫn tài tình trình Chính phủ về thời gian hoàn vốn 7 năm và các mức sinh lợi cao đến từ dự án đầu tư với PDVSA.

Nhưng vấn đề đặt ra là các bộ ngành cấp trên ở đâu khi để PVN đầu tư một cách lố bịch như vậy. Nhà báo Trần Ngọc Thơ viết :

"Người chơi mất kiểm soát. Nhưng còn các bộ ngành tham mưu ở đâu lúc đó ? Các Bộ Kế hoạch – đầu tư, Bộ Tài chính cũng có đưa ra những cảnh báo cần thiết. Nhưng những cảnh báo này nhẹ tựa lông hồng nếu đặt lên bàn cân hàng tỉ đôla hiếm hoi mà cả nền kinh tế chắt chiu tìm kiếm được lúc bấy giờ.

Giai đoạn 2009-2011 là thời điểm dự trữ ngoại hối của Việt Nam chỉ khoảng 12 tỉ đôla, ở mức thấp nhất trong lịch sử từ năm 1997. Vậy mà chỉ riêng 1 trong tổng số 13 dự án đầu tư ra nước ngoài của PVN đã ăn hết 20% trong tổng số ngoại tệ quốc gia.

Phản ứng của các bộ ngành thật không xứng đáng với vai trò là kiến trúc sư trưởng nền kinh tế và quản lý rủi ro mà nhân dân kỳ vọng.

Nhiều vụ việc tham nhũng gần đây cho thấy các bộ ngành dường như ra vẻ có tiếng nói ít nhiều trong các vụ mua bán, đầu tư của các tập đoàn kinh tế. Họ làm vậy cũng chỉ để phần nào giảm nhẹ trách nhiệm công vụ về sau, hơn là thực hiện chức trách thiêng liêng được giao phó.

Mãi đến năm 2013, khi không có bất kỳ dấu hiệu một thùng dầu nào được khai thác, GDP của Venezuela sụt giảm đến 50% và xuất hiện siêu lạm phát, Chính phủ mới quyết định tạm dừng dự án. Điều mà đáng lý phải thực hiện ngay khi triển khai nếu mọi thứ đều minh bạch và trách nhiệm giải trình được thực thi ngay từ đầu.

Cần làm rõ những điều phi lý này để nghiêm trị những ai làm sai trái. Nhưng tất nhiên chúng cũng sẽ sản sinh ra hàng loạt điều phi lý khác trong tương lai, nếu như không trị ngay từ gốc rễ của vấn đề.

Những vụ tương tự như PVN vẫn sẽ còn xảy ra, nếu như tham vọng đưa kinh tế tư nhân trở thành động lực tăng trưởng vẫn chỉ là mơ ước xa vời trên hành trình đưa Việt Nam hóa rồng".

Các nguồn tin trong nước cho biết Bộ Công an đang xác minh tố giác về dấu hiệu sai phạm tại dự án Junin 2 – Venezuela, còn ở phía dân sự, Bộ Tài chính đang làm báo cáo gửi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.

Đầu tháng 10 mới đây Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an (A09) có văn bản yêu cầu PVN cung cấp thông tin về dự án Junin 2 – Venezuela. Lý do được nêu ra là A09 đang điều tra, xác minh tố giác về dấu hiệu sai phạm tại dự án Junin 2 – Venezuela, và nay cơ quan này đang thu thập chứng cứ theo Điều 88 Bộ luật Tố tụng hình sự.

Trước đó, hồi tháng 02, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu C03 cũng có văn bản đề nghị PVN cung cấp toàn bộ hồ sơ tài liệu liên quan đến việc thực hiện dự án này.

Đáng chú ý là truyền thông trong nước, hồi tháng 03/2019, đã tiết lộ trong số 13 dự án đầu tư ra nước ngoài của PVN/PVEP có 11 dự án thua lỗ, nguy cơ lỗ. Mỗi dự án có quy mô từ vài triệu USD đến hàng tỉ USD như dự án Junin 2 ở Venezuela.

Báo Tuổi trẻ đã liệt kê cụ thể các dự án thua lỗ của tập đoàn con cưng này. Sau nhiều năm tham gia góp vốn đầu tư vào Công ty trách nhiệm hữu hạn Gazpromviet để nghiên cứu, triển khai các dự án đầu tư trong lĩnh vực thăm dò, khai thác dầu khí tại Nga, đến năm 2017 PVN bất ngờ xin rút vốn nhưng Chính phủ không đồng ý. Chính phủ đã yêu cầu PVN đàm phán, thống nhất với phía Nga để không phát sinh thêm chi phí, ngoài khoản vốn góp 1,29 triệu USD.

Cũng với mục tiêu thăm dò dầu khí tại Congo, PVEP rót vốn vào dự án lô Marine XI. Nhưng vì dự án không hiệu quả, đến tháng 06/2017 PVEP đã xin chuyển nhượng toàn bộ 8,5% vốn góp.

PVEP cũng đầu tư phát triển dầu khí lô Danan (Iran). Dù đã đầu tư hơn 82 triệu USD nhưng đến nay PVEP buộc phải dừng và giãn tiến độ dự án.

Tại sân nhà ASEAN, các dự án đầu tư của PVN/PVEP cũng không khá khẩm hơn. Đầu năm 2018, PVN đã đề nghị Thủ tướng chấp thuận chủ trương cho phép PVEP được chuyển nhượng toàn bộ 15% quyền lợi tham gia vào lô dầu PM304, và kết thúc dự án tại các lô XV, lô SK305 ở Malaysia.

Riêng tại Myanmar, PVEP có tới 3 dự án đầu tư chưa rõ hiệu quả, đó là dự án lô M2, lô MD2 và lô MD4 đang được PVEP cân nhắc hiệu quả đầu tư, gia hạn hoặc dừng dự án đầu tư.

Tại Campuchia, sau khi PVEP đầu tư 72,4 triệu USD để thực hiện thăm dò dầu khí, đến nay đã hết thời hạn cấp phép đầu tư, PVEP vẫn chưa thể triển khai dự án, buộc phải chuyển nhượng lại cho đối tác nước ngoài.

Hoàng Lan (tổng hợp)

Nguồn : Thoibao.de, 17/10/2020

Thay thế Cuba, Venezuala trúng cử vào Hội dồng nhân quyền Liên Hiệp Quốc

Bất chấp thành tích nhân quyền tệ hại đang diễn ra, Venezuela vẫn trúng cử vào Hội đồng Nhân quyền trong cuộc bầu cử thường niên diễn ra tại Đại Hội Đồng Liên Hợp Quốc vào hôm 17/10/2019.

Một phiên họp và Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc tại Genève - Ảnh minh họa 

Với 105 phiếu ủng hộ trên tổng số 193 phiếu, Venezuela trở thành quốc gia đại diện cho khu vực Mỹ Latinh và Vùng Caribe, tham gia vào cơ quan hàng đầu thế giới chịu trách nhiệm thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền trên toàn cầu.

Trước đó vài tuần, Costa Rica trong một nỗ lực ngăn cản Venezuela trúng cử vì không có ứng viên cạnh tranh theo khu vực địa lý, đã ra tranh cử vội vàng và không đạt kết quả như mong muốn, chỉ được 96/193 phiếu.

Với kết quả này, Venezuela sẽ thực hiện nhiệm kỳ thành viên Hội đồng Nhân quyền trong ba năm, bắt đầu từ ngày 1/1/2020 để thay thế cho Cuba - sau khi quốc gia này kết thúc hai nhiệm kỳ liên tiếp.

Chính trị hóa nhân quyền

Kết quả thắng cử của Venezuela cho thấy quốc gia này vẫn còn nhiều “đồng minh nhân quyền” trong Liên Hợp Quốc, dù chính phủ Nicolás Maduro đại điện cho Venezuela tại Liên Hợp Quốc không còn được công nhận ở Hoa Kỳ, Tây Âu và hầu hết các quốc gia Châu Mỹ.

Điều đó cho thấy cuộc bỏ biếu bầu chọn thành viên tại Hội đồng Nhân quyền vẫn còn bị thao túng bởi mục đích chính trị hơn là xét về tiêu chuẩn nhân quyền, mà thế lực đằng sau không ai khác chính là Nga và Trung Quốc.

Trước đó, vào tháng 7/2019, Văn phòng Cao ủy Nhân quyền LHQ đã đệ trình báo cáo nói rằng Venezuela là một ứng cử viên không phù hợp khi liên tục vi phạm nghiêm trọng các quyền chính trị, dân sự, kinh tế, xã hội và văn hóa.[1]

Một tháng trước ngày bỏ phiếu, Hội đồng Nhân quyền đã thành lập một nhiệm vụ tìm hiểu thực tế 'để điều tra các vụ xử tử phi pháp, thực hiện các vụ cưỡng bức mất tích, giam giữ tùy tiện, tra tấn và đối xử tàn ác từ năm 2014 ở Venezuela".[2]

Chính phủ Maduro đã lên án hành động này và tuyên bố sẽ không hợp tác với bất kỳ một cơ chế nhân quyền nào của Liên Hợp Quốc tiến hành điều tra về các cáo buộc vi phạm nhân quyền ở nước này.

Giờ đây Venezuela sẽ tham gia vào chính cơ quan đang tiến hành điều tra họ. Điều này rõ là sự khôi hài !

Khả năng giới hạn

Tình trạng các quốc gia có thành tích nhân quyền tồi tệ trúng cử vào Hội đồng Nhân quyền không phải là điều mới lạ kể từ khi cơ quan này thành lập vào năm 2006.

Với thể thức bầu cử thành viên được phân chia số ghế theo khu vực địa lý đã phát sinh tình trạng có nhiều năm việc bỏ phiếu diễn ra mà “không có ứng viên cạnh tranh”.

Theo đó, 47 quốc gia thành viên của Hội đồng Nhân quyền được phân chia theo khu vực : Châu Phi 13 ghế, Châu Á 13 ghế, Đông Âu 6 ghế, Mỹ Latinh và Caribe 8 ghế, Tây Âu và khu vực khác 7 ghế.

Điều này đã tạo cơ hội cho nhiều quốc gia có tình trạng vi phạm nhân quyền báo động như Trung Quốc, Việt Nam, Cuba, Arap Saudi … vẫn cứ ung dung trúng cử, dù thành viên của Hội đồng Nhân quyền được yêu cầu duy trì "các tiêu chuẩn cao nhất trong việc thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền".

Vào năm ngoái Hoa Kỳ đã chính thức rút khỏi Hội đồng Nhân quyền, và đại sứ Nikki Haley gọi cơ quan này là "đạo đức giả và vụ lợi" và tạo ra "một sự nhạo báng về nhân quyền”.

Xu hướng này thật đáng lo ngại khi quốc gia có thành tích bảo vệ nhân quyền tốt lại ra đi, còn các quốc gia có thành tích xấu thì thay phiên nhau bám trụ, trong khi Hội đồng Nhân quyền là cơ quan mang trọng trách thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền trên toàn thế giới.

Cũng khó đòi hỏi nhiều hơn khi nguyên tắc hoạt động của cơ quan này chỉ là đối thoại và hợp tác mà thiếu hẳn cơ chế trừng phạt. Dù vậy, nhiều người theo dõi nhân quyền vẫn đánh giá rằng Hội đồng Nhân quyền đang có từng bước cải cách về cơ chế vận hành để hoạt động hiệu quả hơn trong tương lai.

Minh Luật

Nguồn : RFA, 22/10/2019 (minh-luat's blog)

--------

Xem thêm :

Thông tin về kết quả bầu cử Hội đồng Nhân quyền hôm 17/10/2019

[1] Báo cáo của Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc về Venezuela vào tháng 7/2019

[2] Hội đồng Nhân quyền thành lập một nhiệm vụ điều tra thực tế về vi phạm nhân quyền ở Venezuela vào tháng 9/2019

Lãnh đạo phe đối lập Venezuela Juan Guaido hôm 11/5 nói ông đã yêu cầu đặc sứ của ông tại Hoa Kỳ gặp gỡ các quan chức Ngũ Giác Đài để ‘hợp tác’ về một giải pháp cho cuộc khủng hoảng chính trị tại quốc gia Nam Mỹ này.

Lãnh đạo đối lập Juan Guaido, người được đa số các nước công nhận là Tổng thống lâm thời Vennezuela, tại cuộc tuần hành ủng hộ Quốc hội Venezuela, chống Tổng thống Nicolas Maduro ở Caracas hôm 11/5/2019. REUTERS/Ueslei Marcelino

Ông Guaido cho biết ông đã nhận được tin từ Trung Quốc rằng nước này sẽ tham gia một nỗ lực ngoại giao giữa các nước Châu Âu và Châu Mỹ Latinh trong Nhóm liên lạc quốc tế về Venezuela, để đàm phán nhằm chấm dứt cuộc khủng hoảng.

Hồi tháng 1 năm nay, ông Guaido viện dẫn hiến pháp quốc gia OPEC để đứng ra đảm nhận chức vụ tổng thống lâm thời, với lập luận cuộc bầu cử năm 2018, bầu lại ông Nicolas Maduro là bất hợp pháp. Ông Guaido đã được hầu hết các nước phương Tây và Châu Mỹ Latinh công nhận, nhưng ông Maduro vẫn được sự hậu thuẫn của các đồng minh Trung Quốc, Nga và Cuba.

Các nỗ lực của ông Guaido nhằm lật đổ ông Maduro để lên nắm quyền và tổ chức bầu cử mới đã bị đình trệ trong những tuần gần đây, sau khi một âm mưu nổi dậy của quân đội hôm 30 tháng 4 bị trấn áp. Guaido nói với một tờ báo của Ý trong tuần này rằng ông có thể chấp nhận sự can thiệp của quân đội Mỹ nếu Hoa Kỳ đưa ra đề xuất này.

Tại một cuộc mít tinh ở Caracas hôm thứ Bảy 11/5, ông Guaido nói :

"Chúng tôi đã chỉ thị cho đại sứ Carlos Vecchio gặp gỡ ngay lập tức ... với Bộ Tư lệnh miền Nam của Hoa Kỳ và Đô đốc Tư Lệnh của Bộ để thiết lập mối quan hệ trực tiếp. Ngay từ đầu, chúng tôi đã nói là chúng tôi sẽ sử dụng tất cả các nguồn lực có trong tay để tăng áp lực".

Đại diện của Bộ Tư lệnh miền Nam Hoa Kỳ và đại sứ Vecchio không lập tức trả lời yêu cầu bình luận của Reuters.

Chính quyền của Tổng thống Trump đã nhiều lần tuyên bố là Mỹ không loại trừ bất cứ giải pháp nào, để đẩy ông Maduro ra khỏi vị trí cầm quyền. Ông Maduro gọi ông Guaido là "một bù nhìn của Hoa Kỳ" đang tìm cách lật đổ ông trong một cuộc đảo chính.

Bộ Tư lệnh miền Nam cho biết trong một tweet hôm thứ Năm rằng Bộ đã chuẩn bị để thảo luận về cách khả dĩ có thể hỗ trợ cho vai trò tương lai của các nhà lãnh đạo lực lượng vũ trang Venezuela đã "khôi phục trật tự hiến pháp", khi nhận lời mời của ông Guaido.

Reuters cho biết Bộ Thông tin Venezuela không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của hãng tin này. Trong một diễn biến khác, Bộ trưởng Quốc phòng Venezuela Vladimir Padrino hôm thứ Bảy nói rằng một tàu Cảnh sát biển Hoa Kỳ đã đi vào lãnh hải của Venezuela, điều mà theo ông, "chúng tôi sẽ không chấp nhận".

Đảo chính Venezuela : Thất bại là mẹ thành công

Tổng thống Nicolas Maduro thăm một trung tâm huấn luyện quân sự ở El Pao, Venezuela, ngày 04/05/2019. Miraflores Palace/Handout via Reuters

Tựa chính của các tuần báo Pháp kỳ này tập trung cho những vấn đề xã hội : những câu hỏi đặt ra xung quanh việc nghỉ hưu (Le Point), thụ tinh nhân tạo (L’Express), các liệu pháp mới để trị trầm cảm (L’Obs). Courrier International dành hồ sơ cho thủ tướng New Zealand, chạy tựa "Jacinda Ardern, một hiện tượng chính trị", còn báo Anh The Economist báo động "Xung đột Mỹ-Iran : Cả hai bên đều nên lùi bước".

Đối lập Venezuela thất bại nhưng chưa thua

Về thời sự Châu Mỹ la-tinh, Courrier International chơi chữ "Venezuela : Đối lập thất bại nhưng chưa thua". Lời kêu gọi của thủ lãnh Juan Guaido, thúc giục quân đội lật đổ chế độ của ông Nicolas Maduro đã không mang lại hiệu quả, dù có được một số tác động. Cuộc chơi đã tàn chăng ? Theo tờ báo, tất cả tùy thuộc vào sự so găng giữa Washington và Moskva.

Tờ El Carabobeno ở Valencia ghi nhận, Nicolas Maduro đến 12 tiếng đồng hồ sau mới xuất hiện và tuyên bố vẫn đang nắm quyền. Sự trễ tràng này cho thấy tình hình không sáng sủa cho ông.

Với đối lập, tổ chức đảo chính mà không được giới tinh hoa hỗ trợ mạnh mẽ thì có thể nguy hiểm. Thách thức đối với Guaido là vừa phải cố thúc đẩy dân chúng nổi dậy, vừa dựa vào các cuộc biểu tình để giới tinh hoa quay sang phía mình. Tuy nhiên có nghịch lý ở chỗ, mục tiêu của dân chúng thường là thay đổi hẳn chế độ, hướng về dân chủ, nhưng điều này lại đe dọa giới tinh hoa.

Kadhafi và "cú lừa thế kỷ" đảo chính

Courrier International trích dịch bài "Một trường hợp điển hình về đảo chính thất bại" của The New York Times, đặt câu hỏi, yếu tố nào giúp một âm mưu đảo chính có thể xoay chuyển một đất nước hoặc ngược lại ? Theo tờ báo Mỹ, trước hết là sự ủng hộ của toàn thể giới tinh hoa trong nước.

New York Timesnhắc lại một sự kiện kỳ lạ tại Libya cách đây nửa thế kỷ. Suốt năm 1969 đã liên tục có những tin đồn về một vụ đảo chính. Đến tháng Chín, người ta thấy một số xe quân sự bao vây các tòa nhà chính phủ và trung tâm thông tin, một thông cáo ngắn đưa ra cho biết chế độ quân chủ đã sụp đổ. Các đơn vị quân đội, tin rằng cấp trên làm đảo chính, đã kiểm soát phần còn lại của đất nước mà không đổ một giọt máu. Các cường quốc nước ngoài vội vàng công nhận chính quyền mới.

Một tuần sau, một trung úy lục quân mới 27 tuổi cùng với vài chục sĩ quan cấp thấp tuyên bố đã tổ chức vụ đảo chính. Anh ta tên là Muammar Kadhafi. Đã quá muộn đối với những người Libya cho rằng mình bị lừa. Kadhafi trị vì đất nước trong suốt 42 năm sau đó.

Tờ báo dẫn lời chuyên gia Mỹ Naunihal Singh, nhận xét Juan Guaido đã phạm một số sai lầm về chiến thuật, chẳng hạn kêu gọi hành động trên Twitter. Truyền thống xưa nay cho thấy những người cầm đầu đảo chính đều phát tuyên bố trên đài truyền hình và truyền thanh quốc gia, như vậy mới thuyết phục được quần chúng là họ đã nắm quyền kiểm soát. Ông Guaido cũng kêu gọi các lãnh đạo quân đội đứng về phía mình, chứng tỏ ông đang thiếu sự hỗ trợ. Thay vì nói : "Chúng tôi sẽ chiến thắng nếu có sự ủng hộ của các bạn", lẽ ra phải khẳng định "Chúng tôi đã chiến thắng !".

Một giải pháp ngoại giao cho Venezuela ?

The Economistđặt vấn đề "Liệu có thể đánh bật chế độ độc tài của Maduro bằng con đường ngoại giao hay không ?".

Đảo chính bất thành, nhưng ông Maduro biết rằng những rắc rối còn lâu mới chấm dứt. Hôm 2/5, ông xuất hiện tại một căn cứ quân sự ở Caracas, đòi hỏi binh lính hô to những khẩu hiệu tỏ lòng trung thành. Sau đó tướng Padrino López, bộ trưởng quốc phòng phát biểu : "Họ cố gắng mua chúng tôi, cứ như chúng tôi là lính đánh thuê…". Ống kính truyền hình cho thấy một nét sợ hãi thoáng qua trên khuôn mặt Nicolas Maduro. Dường như đây là lần đầu tiên ông tổng thống nghe được lời thú nhận này. Phải chăng vị bộ trưởng thực sự có liên lạc với đối lập để lật đổ Maduro, như cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton đã nói ?

Một điều chắc chắn là giám đốc tình báo (Sebin), tướng Manuel Cristopher Figuera đã trở cờ, thả nhà đối lập Leopoldo López. Tướng Figuera đã rời Venezuela, dường như sang Porto Rico. Hôm 7/5, phó tổng thống Mỹ Mike Pence tuyên bố đã dỡ bỏ trừng phạt đối với ông Figuera, đề nghị biện pháp tương tự đối với các quan chức cao cấp để cổ vũ họ quay sang chống lại Maduro ; đồng thời đe dọa các thành viên Quốc hội lập hiến bù nhìn của Maduro.

Tuy nhiên cả cây gậy lẫn củ cà rốt của Mỹ dường như không có mấy tác động. Nếu can thiệp quân sự có thể mang lại rủi ro lớn, nên khả thi nhất có lẽ là tác động vào các nước đang ủng hộ ông Maduro, đặc biệt Nga và Cuba.

Tuần trước tổng thống Mỹ Donald Trump đã đề cập về chủ đề Venezuela với đồng nhiệm Nga Vladimir Putin, ngoại trưởng Mike Pompeo sẽ gặp đồng nhiệm Sergei Lavrov ở Sotchi ngày 14/5. Đối với Cuba, Hoa Kỳ siết cấm vận như một cách trừng phạt, bên cạnh đó cho biết "sẽ làm việc với La Havana về những thay đổi ở Venezuela". Nhóm Lima – đa số là các nước Châu Mỹ latinh – thông báo "sẽ có những biện pháp cần thiết để Cuba tham gia vào việc tìm kiếm một giải pháp cho Venezuela".

New Zealand : Nữ thủ tướng lãnh đạo đất nước bằng trái tim

Về Châu Âu, hồ sơ của Courrier International hoan nghênh "Jacinda Ardern làm chính trị theo một cách khác". Thái độ gương mẫu của nữ thủ tướng New Zealand sau các vụ khủng bố ở Christchurch khiến bà chiếm trang nhất của báo chí các nước. Ở tuổi 38, bà là biểu tượng cho một cung cách làm chính trị thực tế và đầy tình thương, khác hẳn với những tuyên bố đao to búa lớn.

Trong bài xã luận mang tựa đề "Lãnh đạo bằng trái tim", Courrier International nhắc lại, hồi đầu năm 2018, tuần báo đã đặt câu hỏi : "Macron, Trudeau, MBS, Ardern… những người trẻ lên nắm quyền, liệu họ có thay đổi được thế giới ?". Mười sáu tháng sau, chỉ có một mình Jacinda Ardern của New Zealand gây được tiếng vang. Các cải cách của Macron (Pháp) bị bế tắc trong ngõ cụt Áo Vàng, Trudeau (Canada) vấp phải xì-căng-đan, Ben Salmane (Saudi Arabia) lộ rõ là nhà độc tài.

Vụ khủng bố vào hai đền thờ Hồi giáo tại Christchurch làm 50 người chết hồi tháng Ba đã khiến New Zealand chiếm những hàng tít đầu thời sự, và thủ tướng Jacinda Ardern phải chịu đựng gánh nặng. "Một trong những điều mà tôi chưa bao giờ tưởng tượng sẽ phải làm, và hy vọng chẳng bao giờ phải làm, là phát biểu nhân danh một quốc gia đang chịu tang". Dù vậy bà đã phải làm điều ấy, theo một cách đã làm cả thế giới đánh giá cao.

Tấm ảnh bà ôm chầm lấy một phụ nữ Hồi giáo là thân nhân của một nạn nhân, an ủi một cách chân thành… đã gây xúc động. Bên cạnh đó, bà cương quyết sửa đổi luật về vũ khí, chỉ trích các đại gia internet đã để cho bọn khủng bố tuyên truyền, từ chối nhắc đến những kẻ sát nhân : "New Zealand không cho bọn chúng một cái gì cả, kể cả cái tên !". Một tờ báo Anh sau đó chạy tựa : "Các lãnh tụ xứng tầm là có thật".

Đây không phải là lần đầu tiên Jacinda Ardern thu hút sự chú ý của báo chí quốc tế. Bà là thủ tướng dân cử thứ hai trong lịch sử, sau bà Benazir Bhutto ở Pakistan, sinh con trong nhiệm kỳ. Jacinda tạo ra sự khác biệt vì bà lãnh đạo đất nước bằng trái tim, trong khi các đồng nhiệm chọn lựa quyền lực. Tuy nhiên theo The Guardian, không dễ dàng gì bắt chước được, nếu không thực sự có tình yêu thương tha nhân.

Hungary : Những cử tri ma của Viktor Orban

Cũng tại Châu Âu, L’Express nói về "Các cử tri ma của Viktor Orban". Chính quyền Hungary đề nghị cấp hộ chiếu cho hàng triệu người gốc Hung đang sống tại Ukraine, Slovakia và Serbia. Liệu chính sách này sẽ mang lại kết quả trong cuộc bầu cử ngày 26/5 sắp tới hay không ?

Mới sáu tháng trước, không có mấy người Ukraine có thể chỉ ra được ngôi làng hẻo lánh Berehove trên bản đồ, nhưng nay địa điểm này đang là trung tâm căng thẳng với nước láng giềng Hungary. Đó là do xuất hiện một video quay lén, cho thấy cảnh một nhóm người Ukraine nhận passport Hung, tuyên thệ và hát quốc ca Hungary. Lãnh sự Hung tươi cười dặn dò nên giữ kín việc này.

Chưa đầy hai tuần sau, chính quyền Kiev đã trục xuất vị lãnh sự này về Budapest, yêu cầu không cấp bất cứ hộ chiếu Hungary nào trên lãnh thổ nước mình – Ukraine vốn không chấp nhận hai quốc tịch.

Thủ tướng Viktor Orban, lên cầm quyền từ 9 năm trước, với lời hứa bảo vệ quyền lợi cho tất cả người Hung. Đối với 10 triệu dân trong nước, tất nhiên, nhưng kể cả 2 triệu người gốc Hung đang sống tại Slovakia, Romania, Serbia, Ukraine – một cộng đồng xuất xứ từ đế quốc Áo-Hung cũ. Hiện nay có 1 triệu kiều dân đã được nhập tịch Hungary, trong đó có trên 120.000 người ở miền đông Ukraine. Đảng cầm quyền Fidesz hy vọng số lượng cử tri quan trọng này sẽ góp phần giúp giành thắng lợi trong cuộc bầu cử Châu Âu.

Để bảo vệ lợi ích của thiểu số người gốc Hung tại Ukraine, một đảng mới được ra đời mang tên KMKSZ. Tương tự đối với các đảng RMDS ở Romania, VNS ở Serbia, SMK-MKP ở Slovakia, tất cả đều có một điểm chung là ủng hộ chính sách của ông Orban. Đối lập ở Budapest tố cáo chính phủ thành lập những đảng ma ở nước ngoài để tìm chiến thắng khi bầu cử.

Marton Gyonggyosi, phó chủ tịch đảng cực hữu Jobbik khẳng định hồi bầu cử Quốc hội tháng 4/2018, đảng Fidesz đã thuê nhiều chuyến xe buýt chở đầy người Ukraine sang Hungary bỏ phiếu, những cử tri này đều đăng ký địa chỉ ma. Kết quả là tại một ngôi làng vùng biên, tỉ lệ cử tri đi bầu vượt quá… 146%, và ứng cử viên của Fidesz đã thắng !

Hồng Kông : Đi về đâu để trốn làn sóng đỏ ?

Liên quan đến Châu Á, trong bài "Hồng Kông, sự chuyển đổi đáng buồn" do Courrier International trích dịch từ báo Đức Deutsche Welle, một nhà báo người Hoa lưu vong nhấn mạnh đến nỗi lo về ảnh hưởng ngày càng lớn của Bắc Kinh lên đặc khu này. Đó cũng là lý do khiến hôm 28/04/2019, có đến 130.000 người dân Hồng Kông ồ ạt xuống đường chống lại dự luật cho phép dẫn độ sang Hoa lục.

Tác giả Trường Bình (Chang Ping) thổ lộ, những ai từng sống trong nền chính trị tối tăm của Trung Quốc luôn tìm kiếm ánh sáng từ bên ngoài. Từ sau đợt di tản trong thập niên 1950 - đông đảo người dân chạy sang Hồng Kông để tránh chế độ cộng sản - đặc khu luôn là ngọn đèn pha gieo hy vọng cho hàng ngàn hàng vạn người đang tuyệt vọng ở Hoa lục, như một tia chớp trên bầu trời vần vũ mây đen. Năm 1989, thời điểm xảy ra vụ Thiên An Môn, vô số món tiền quyên góp từ Hồng Kông tràn ngập.

Nhưng 20 năm sau, khi Trường Bình bị từ chối cấp visa để vào Hồng Kông làm tổng biên tập tờ Dương Quang Thời Vũ (Yangguang Shiwu - iSun Affairs), ông "thấy bóng dáng của một Hồng Kông tự do xa dần". Rồi mười năm nữa trôi qua, giờ đây "chiếc bóng ấy quay lại, cho thấy một bộ mặt đã thay đổi, trở nên gớm ghiếc".

Bi kịch của các nhà đấu tranh trong phong trào Chiếm lĩnh Trung Hoàn năm 2014 (trong đó bốn thủ lãnh bị lãnh án tù giam hôm 24/4), là điều vẫn diễn ra hàng ngày tại Hoa lục. Hồng Kông ngày càng giống Trung Quốc : báo chí không còn nói về những người hùng này. Ngay cả khi nói chuyện riêng, người ta cũng tránh nhắc tên họ, như ngày nay ở Hoa lục những cái tên như Lưu Hiểu Ba (Liu Xiaobo), Ngụy Kinh Sinh (Wei Jingsheng) vẫn bị tránh né.

Nếu trước đây, người biểu tình Hồng Kông chỉ bị khởi tố vì "tụ tập đông người bất hợp pháp", thì nay lần đầu tiên tội danh "âm mưu phá hoại trật tự công cộng" được sử dụng để tống giam các thủ lãnh phong trào dân chủ. Mới đây ông Lâm Vinh Cơ (Lam Wingkee), người đã can đảm đứng ra tố cáo vụ bắt cóc các chủ nhà xuất bản Đồng La Loan (Causeway Bay Books), quyết định di tản sang Đài Loan, trước mối đe dọa từ luật dẫn độ. Ông khẳng định chưa bao giờ nghĩ rằng mình, một công dân Hồng Kông, lại có ngày phải chạy trốn : "Hồng Kông bị nhấn chìm quá nhanh !"

Nhà báo Trường Bình cay đắng đặt câu hỏi, hôm qua người dân Hoa lục phải trốn chạy sang Hồng Kông, hôm nay người Hồng Kông đi tị nạn ở Đài Loan, còn ngày mai, người dân Đài Loan phải lưu vong đến chốn nào ?

Trí thức thiên tả mù lòa trước tội ác cộng sản

Về mặt lịch sử, mục điểm sách của Le Point giới thiệu cuốn "Những người cánh tả chuyên chối bỏ sự thật" của nhà sử học Thierry Wolton, nói về hiện tượng những trí thức thiên tả không muốn nhìn nhận tội ác của các chế độ cộng sản.

Tác giả chua chát nhận xét, không có một phiên tòa Nuremberg (Nümberg) nào cho chủ nghĩa cộng sản, như đối với phát-xít Đức trước đây. Liên Xô tự sụp đổ, không có ai bị xét xử, và khác với nước Đức hậu quốc xã, Nga không hề thu thập bất kỳ thứ gì về ký ức cộng sản. Trong khi NKVD (an ninh Liên Xô) cũng đã từng dùng các xe khí độc sát hại những người đối lập trong thời kỳ 1937-1938. Mao Trạch Đông tuyên bố "Phân nửa dân số chết cũng chẳng sao", và kết quả là 38 triệu người dân Trung Quốc đã chết vì đói và lao động khổ sai. Thế nhưng không ít trí thức thiên tả lại cố giảm thiểu những tội ác hoặc bóp méo sự kiện, khi nói về lịch sử Trung Quốc, khối xô-viết cũ hay Cam Bốt.

Có thể kể : nhà triết học Régis Debray cho rằng các trại cải tạo gu-lắc là "tuyên truyền của phương Tây", phe trốt-kít ủng hộ vô điều kiện ông Hồ Chí Minh, nhà xã hội học cực tả Serge Thion luôn bênh vực kịch liệt Khmer Đỏ… Riêng triết gia Alain Badiou hết sức tiếc nuối việc Khmer Đỏ bại trận trước quân đội Việt Nam, trong bài viết đăng trên Le Monde năm 1979 mang tựa đề "Campuchia sẽ chiến thắng". Mãi đến năm 2012, ông Badiou mới chịu nhìn nhận sai lầm. Nhà sử học Thierry Wolton lo ngại các thế hệ trẻ sau này quên đi những thảm họa của thời kỳ xô-viết cũng như mao-ít, và coi chủ nghĩa tư bản là nguồn gốc của mọi cái xấu.

Thụy My

Sau nhiều tuần bị cắt điện và thiếu nước, hàng chục ngàn người Venezuela đã xuống đường ngày thứ Bảy để ủng hộ lãnh đạo phe đối lập Juan Guaido và phản đối Tổng thống Nicolas Maduro, người mà họ cáo buộc phá nát nền kinh tế.

Người ủng hộ lãnh đạo đối lập Venezuela Juan Guaido biểu tình chống tổng thống Nicolas Maduro ở Caracas, Venezuela, ngày 6 tháng 4, 2019.

Người Venezuela, vốn đang chịu lạm phát phi mã và tình trạng thiếu lương thực và thuốc men tràn lan, nói rằng cuộc khủng hoảng ở đất nước hỗn loạn này đã trở nên tồi tệ hơn trong tháng qua. Đó là khi tình trạng mất điện trên toàn quốc bắt đầu khiến nhiều vùng rộng lớn chìm trong bóng tối mấy ngày liền cùng lúc, cắt đứt nguồn cung cấp nước và dịch vụ điện thoại di động.

Ông Guaido, người đứng đầu Quốc hội do phe đối lập kiểm soát và được hầu hết các quốc gia phương Tây công nhận là nguyên thủ chính danh của Venezuela, đã kêu gọi các cuộc tuần hành vào ngày thứ Bảy để đánh dấu sự khởi đầu của điều được mô tả là một làn sóng biểu tình mới "mang tính quyết định" nhằm lật đổ ông Maduro.

Ông Guaido đã viện dẫn hiến pháp để tuyên bố mình là tổng thống lâm thời vào tháng 1, cáo buộc ông Maduro là kẻ tiếm quyền sau khi ông bắt đầu nhiệm kì thứ hai sau cuộc bầu cử toàn quốc năm 2018 bị coi là gian lận.

Ông Maduro, người vẫn duy trì sự ủng hộ của quân đội và các đồng minh bao gồm Nga và Trung Quốc, đã chế giễu ông Guaido là con rối của Mỹ và nói rằng ông này sẽ đối mặt với công lí.

Tại Caracas, hàng ngàn người ủng hộ phe đối lập tập hợp tại một điểm tụ tập chính ở quận El Marques ở phía đông, Reuters cho hay. Người biểu tình ở đó nói nhà của họ đã không có nước trong nhiều ngày và nhiều người đã hứng nước từ những đường ống hoặc dòng nước không được vệ sinh chảy xuống từ núi Avila trông ra Caracas.

Hai đợt cúp điện lớn kể từ tháng 2 đã khiến chính phủ của ông Maduro phải cho học sinh nghỉ học và người lao động nghỉ làm và khiến nhiều cơ sở kinh doanh đóng cửa. Điện đã được khôi phục nhưng vẫn chập chờn tại các thành phố như San Cristobal, Valencia và Maracay.

Dù không có vụ bạo lực nào liên quan đến biểu tình được báo cáo ngay lập tức ở Caracas, những người chứng kiến cho biết về các vụ đụng độ giữa người biểu tình và cảnh sát tại thành phố sản xuất dầu Maracaibo, Reuters đưa tin.

Quốc hội, trên tài khoản Twitter của mình, cho biết hai trong số các nhà lập pháp của họ đã bị chính quyền bắt giữ tại cuộc biểu tình ở Maracaibo và yêu cầu trả tự do cho họ ngay lập tức. Bộ Thông tin Venezuela không trả lời yêu cầu bình luận.

Đảng Xã hội cầm quyền đã tổ chức một cuộc tuần hành cạnh tranh ở Caracas vào ngày thứ Bảy nhưng Reuters cho hay số người tham gia thưa thớt, chỉ vài trăm người mặc áo đỏ và đội mũ lưỡi trai màu đỏ đập trống và nhảy salsa.

Hôm thứ Ba, Nghị hội Lập hiến Venezuela, một cơ quan lập pháp đầy quyền lực do Đảng Xã hội kiểm soát, đã phê chuẩn một dự luật cho phép truy tố ông Guaido bằng cách tước quyền miễn tố dành do nghị viên của ông.

Văn phòng trưởng công tố viên đã mở một cuộc điều tra nhắm vào ông Guaido và các liên kết bị cáo buộc giữa ông và "các vụ bạo lực" hồi tháng 1, nhưng họ chưa ra lệnh bắt giữ hoặc chính thức cáo buộc ông về bất kì tội nào.

Chính phủ Mỹ hôm thứ Sáu thực hiện một bước nữa trong nỗ lực buộc ông Maduro từ bỏ quyền lực, bằng cách áp đặt các chế tài mới lên các chuyến vận chuyển dầu của Venezuela, và tuyên bố sẽ "hành động mạnh tay hơn" nhắm vào đồng minh chủ chốt Cuba vì đã giúp chống lưng cho chính phủ của ông Maduro.

Venezuela : Nhờ đâu Maduro vẫn tại vị sau 45 ngày sóng gió ?

Báo Les Echos ngày 15/03/2019 nhận định "Venezuela : Khả năng hồi phục đáng kinh ngạc của Nicolas Maduro". Được cho là chắc chắn sẽ bị lật đổ cách đây 45 ngày khi thủ lãnh đối lập Juan Guaido tự phong tổng thống lâm thời, Maduro đến nay vẫn chống chọi được và thời gian đang đứng về phía ông ta.

Những người bị lực lượng an ninh bắt giữ ngày 10/03/2019 trong đợt cúp điện tại Caracas. Reuters Ivan Alvarado

Sau nhiều năm khủng hoảng kinh tế trầm trọng khiến dân chúng kiệt lực và bị cô lập trên trường quốc tế, hồi kết của tổng thống Nicolas Maduro xem chừng đã rõ. Chủ tịch Quốc hội Juan Guaido, 35 tuổi, người mà Maduro gọi là "cậu bé", có được sự công nhận của 50 quốc gia, với tỉ lệ tín nhiệm trong dân chúng là 60% trong khi tổng thống đương nhiệm chỉ có 14%. Vì sao một tháng rưỡi qua, chàng thanh niên Guaido vẫn chưa lật đổ được đối thủ ?

Trong cuộc song đấu, phần thắng lần lượt nghiêng về bên này hoặc bên kia. Chẳng hạn hôm 23/1, Juan Guaido hứa hẹn sẽ đưa vào Venezuela 250 tấn viện trợ nhân đạo, nhưng rốt cuộc số hàng này vẫn bị kẹt lại bên kia biên giới. Rõ ràng đây là chiến thắng của Nicolas Maduro. Vài ngày sau đó, sau khi đi thăm một số nước Châu Mỹ La-tinh bất chấp lệnh cấm xuất cảnh và lời đe dọa tống giam của Maduro, Juan Guaido không hề e ngại khi quay về Venezuela. Lần này đến lượt tổng thống bị mất mặt, phải lờ đi như không hề biết.

Tuy nhiên, Nicolas Maduro vẫn trụ lại được, chủ yếu nhờ sự ủng hộ của quân đội. Ông Gaspard Estrada, giám đốc điều hành OPALC chuyên nghiên cứu về Châu Mỹ La-tinh của Sciences Po nhắc nhở, đó chính là hòn đá tảng của hệ thống. Ngay khi vừa nhậm chức, Maduro đã tăng gấp đôi số tướng lãnh và bổ nhiệm họ vào các chức vụ quan trọng trong nền kinh tế, như quản lý việc nhập khẩu thực phẩm, kiểm soát xuất khẩu dầu lửa. Những chiếc ghế mang tính chiến lược trong một đất nước đang khủng hoảng nặng nề cũng hết sức béo bở.

Thế nên không có gì đáng ngạc nhiên khi các sĩ quan cao cấp vẫn trung thành với Maduro, làm ngơ trước lời kêu gọi của Guaido. Một số sĩ quan, như tùy viên quân sự Venezuela ở Washington đã bỏ sang hàng ngũ đối lập, nhưng vẫn chưa đủ để tạo nên một phong trào. Còn đối với lính thì đã có đến 10.000 người bỏ ngũ từ năm 2016. Juan Guaido hiểu hơn ai hết là phải tác động vào quân đội mới lật được Nicolas Maduro, tuy nhiên đề nghị ân xá của ông vẫn không gây được hiệu quả.

Trong khi chờ đợi, thời gian đang đứng về phía Maduro. Không chỉ có quân đội, ông ta còn nắm trong tay lực lượng bán quân sự cánh tả "colectivo" gồm mấy chục ngàn thành viên đang hoành hành tại những khu phố bình dân, bên cạnh đó là lực lượng đặc biệt. Đe dọa can thiệp quân sự của tổng thống Mỹ Donald Trump không được các nước Châu Mỹ La-tinh và Châu Âu hoan nghênh.

Như vậy trừ phi có một sự kiện đặc biệt nào đó xảy ra, không có sự can thiệp quân sự của Mỹ và sự quay đầu của các tướng lãnh, Maduro vẫn có thể điềm nhiên tại vị. Cũng giống như Bachar Al Assad, tám năm sau khi xảy ra cuộc xung đột, vẫn đang là tổng thống Syria, nhờ có sự giúp sức của Nga và Iran. Tương tự, Maduro đang được Moskva nhiệt tình ủng hộ, và "con lật đật" này vẫn ngóc đầu dậy được sau mỗi đợt sóng gió.

Pakistan, đồng minh quân sự hàng đầu của Bắc Kinh

Về Châu Á, Le Figaro chú ý đến việc "Bắc Kinh bảo vệ Islamabad ở Liên Hiệp Quốc", vì "Pakistan là đồng minh quân sự hàng đầu của Bắc Kinh".

Hôm thứ Tư 13/3 tại Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc đã phủ quyết việc ghi tên Masood Azhar, thủ lãnh của tổ chức thánh chiến Jaish-e-Mohammed (JeM) ở Pakistan vào danh sách trừng phạt của Hội đồng Bảo an, trong khi người này bị Ấn Độ tố cáo là thủ phạm vụ tấn công làm 40 dân quân Ấn thiệt mạng ở Kashmir ngày 14/2. Hai cường quốc nguyên tử Châu Á có nguy cơ lao vào chiến tranh vì vụ này. Đề nghị trừng phạt được Pháp đưa ra được sự ủng hộ của hầu hết các thành viên thường trực và không thường trực của Hội đồng Bảo an.

Việc Bắc Kinh phủ quyết không gây ngạc nhiên, chứng tỏ Pakistan được coi là đồng minh quân sự lớn nhất của Trung Quốc. Bước ngoặt trong quan hệ đôi bên diễn ra vào năm 2015, khi Tập Cận Bình công bố kế hoạch đầu tư hành lang kinh tế CPEC (China-Pakistan Economic Corridor) trị giá 46 tỉ đô la để xây dựng cơ sở hạ tầng ở Pakistan. Các doanh nhân, nhà kinh tế và nhà báo nhanh chóng chỉ trích sự thiếu minh bạch của dự án làm nợ công tăng vọt mà Pakistan phải trả trong vòng từ 35 đến 40 năm, tính ra mỗi năm từ 2022 đến 2028 phải trả lãi từ 4 đến 4,5 tỉ đô la. Tuy nhiên, đương kim thủ tướng Imran Khan từ chối hủy bỏ CPEC. Quân đội Pakistan có cùng mục tiêu với Trung Quốc là chận đứng ảnh hưởng của Ấn Độ tại Nam Á và Ấn Độ Dương.

Trong 10 năm qua, Pakistan trở nên lệ thuộc hầu như hoàn toàn vào vũ khí Trung Quốc. Theo Viện nghiên cứu hòa bình ở Stockholm (SIPRI), năm 2018, vũ khí mua từ Trung Quốc chiếm đến 70%, và tỉ lệ nhập khẩu vũ khí Mỹ từ 27% sụt xuống chỉ còn 8,9%. Trong giai đoạn từ 2001 đến 2007, Islamabad nhận được từ Bắc Kinh 325 chiến xa, thiết bị để lắp ráp 100 chiến đấu cơ JF-17, bốn chiến hạm ; các ngư lôi, hỏa tiễn, trực thăng, phi cơ thám sát biển, radar, thiết bị bay không người lái… Năm 2015 Pakistan còn thỏa thuận mua 8 tàu ngầm S20 mà Trung Quốc xưa nay chưa hề bán cho ai. Hai bên gần đây còn hợp tác chặt chẽ về hàng không không gian.

Thái Lan : Bí mật bao trùm lên xác chết ba nhà ly khai trên dòng Mêkông

Tại Đông Nam Á, thông tín viên của Le Monde ở Thái Lan cho biết "Bí mật bao trùm lên xác chết của các nhà ly khai trên dòng sông Mêkông".

Ba cái xác được bó chiếu lần lượt nổi lên bên phía Thái trong ba ngày cuối năm ngoái, với cùng những đặc điểm : khuôn mặt biến dạng, bụng bị bơm đầy xi măng. Thi thể thứ hai và thứ ba được nhận diện là hai nhà ly khai Thái Lan Puchana và Kasalong đã tị nạn ở Lào sau vụ đảo chính quân sự tháng 5/2014, nhưng cái xác thứ nhất thì đã biến mất. Người vợ của Surachai Danwattannusorn cho rằng đó chính là chồng bà và đã nộp đơn kiện. Quân đội chối bỏ mọi cáo buộc.

Vụ nhà ly khai Surachai gợi nhớ một thời kỳ đã bị giới trẻ Thái Lan quên lãng. Trong thập niên 60 và 70, hàng ngàn du kích cộng sản Thái Lan được Bắc Kinh yểm trợ chiến đấu với quân đội trong rừng rậm, nhưng đến cuối thập niên 80 họ đã ngưng chiến khi chính phủ ban bố lệnh ân xá. Ông Surachai là một trong những thủ lãnh du kích huyền thoại, sau đó bị tù vì vụ tấn công một đoàn xe chở tiền nhằm mục đích tuyên truyền và tội khi quân, và khi được thả đã sang Lào tị nạn.

Thảo luận toàn quốc, trải nghiệm dân chủ độc đáo ở Pháp

Cuộc thảo luận toàn quốc do chính quyền đề xướng nhằm thoát khỏi khủng hoảng "Áo Vàng" chính thức kết thúc vào hôm nay 15/03/2019, chiếm trang nhất của hầu hết các nhật báo Pháp.

Libérationnhận xét "Từ thảo luận toàn quốc đến một sự lúng túng lớn lao", trong việc diễn dịch cụ thể ý muốn của người dân. Le Figaro chạy tựa "Thảo luận toàn quốc : Người Pháp thực sự muốn gì ?". Một cuộc điều tra cho thấy sức mua vẫn là ưu tư lớn nhất của công dân. "Thảo luận toàn quốc : Độc giả bày tỏ ý kiến", tựa chính của La Croix.

Les Echos chạy tựa lớn "Thảo luận toàn quốc : Tổng kết" và dành đến 8 trang báo để nói về những hướng của tổng thống Emmanuel Macron sau hai tháng qua, tổng hợp các ý kiến về thuế khóa, dân chủ, môi trường. Riêng Le Monde dành tựa trang nhất cho chủ đề "Tư nhân hóa công ty quản lý sân bay ADP : Chính phủ bối rối".

La Croixtrong bài xã luận cho rằng có thể rút ra những bài học tích cực từ sự kiện này. Người dân tham gia đông đảo để nói lên tiếng nói của mình, và đưa ra những đề nghị với chính quyền : 10.335 cuộc hội thảo đã diễn ra trên toàn quốc, và trên mạng có 1.750.108 góp ý.

Tuy không thể coi là đại diện cho 47 triệu cử tri Pháp, và chủ yếu là các công dân đứng tuổi thay vì giới trẻ, nhưng vào tháng 11 năm ngoái, ai có thể tưởng tượng được là nước Pháp sẽ trở thành một diễn đàn khổng lồ như thế ? Tờ báo cho rằng phải cảm ơn phong trào Áo Vàng (Gillets Jaunes) và tổng thống Emmanuel Macron, đã nhận ra những mong đợi này và tạo điều kiện để biểu lộ. Theo La Croix, những cuộc tranh luận dân chủ như thế là một thành tựu trong giai đoạn đầy sóng gió hiện nay, và cần được tiếp tục triển khai.

Show độc diễn của tổng thống trẻ và khát vọng bình đẳng

Libérationđặt câu hỏi "Tranh luận xong rồi, bây giờ phải làm gì ?". Bức màn chưa thể hạ ngay mà phải chờ một tháng nữa, sau các "hội nghị công dân" để tổng kết ở từng vùng và tranh luận tại Quốc hội, trước khi tổng thống Macron phát biểu và có những quyết định quan trọng vào giữa tháng Tư.

Chính quyền không vội vã đặt dấu chấm hết cho trải nghiệm dân chủ độc đáo này. Trước hết là do đã thành công trong chiến thuật đổi hướng sự chú ý khỏi phong trào Áo Vàng, tạo ra một làn gió mới. Tiếp đến, đợt thảo luận đã mang lại hào quang cho vị tổng thống trẻ tuổi, chứng tỏ được kiến thức rộng rãi và tài hùng biện trong các "one president show", những sô độc diễn dài hơi có thể so sánh với Fidel Castro. Cuối cùng, những mong đợi có thể trở thành thất vọng, trong tình trạng ngân sách eo hẹp. Lãnh đạo là phải chọn lựa, mà chọn lựa thì luôn có nguy cơ gây bất bình.

Xã luận của Le Figaro nhắc lại câu nói của nhà lý luận Tocqueville từ thế kỷ trước : các định chế và phương thức dân chủ "đánh thức và ve vãn đam mê được bình đẳng, nhưng chưa bao giờ có thể hoàn toàn thỏa mãn ước vọng này".

Thụy My

Đối lập Venezuela ban bố tình trạng báo động, biểu tình tiếp tục (RFI, 12/03/2019)

Tại Venezuela, một phần đất nước vẫn chìm trong bóng tối. Quốc hội trong tay phe đối lập, đã ban hành "tình trạng báo động" vào hôm qua, 11/03/2019. Đây là một sắc lệnh minh họa cho tình hình bi thảm của Venezuela.

Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro phát biểu trên truyền hình tại phủ tổng thống Miraflores, Caracas, ngày 11/03/2019. Miraflores Palace/via Reuters

Từ tối thứ Năm 07/03, nhiều bang vẫn bị mất điện. Còn tại thủ đô, điện đã được tái lập được một phần. Tổng thống tự phong Juan Guaido, ngày 12/03, kêu gọi người dân tiếp tục xuống đường biểu tình để gây sức ép đối với chính phủ Maduro.

Thông tín viên RFI, Benjamin Delille, tường thuật từ Caracas :

"Juan Guaido lợi dụng việc mất điện quy mô rất lớn này để huy động đông đảo người dân Venezuela chống lại tổng thống Maduro. Tình hình trở nên bi thảm đối với một phần lớn đất nước : Vừa không có điện, người dân vừa không có nước để sử dụng, không có xăng, không thể mua lương thực.

Do lạm phát, không còn tiền mặt, giao dịch, mua sắm đều qua thẻ tín dụng. Nỗi tức giận ngày dâng cao, nhưng không chắc là cuộc vận động hôm nay của lãnh đạo đối lập sẽ được hưởng ứng đông đảo.

Nguyên nhân dễ hiểu : Điện bị mất, mạng lưới internet, điện thoại bị tê liệt, hệ quả là một phần lớn dân chúng không biết gì về cuộc vận động biểu tình này.

Chính quyền thì tiếp tục khẳng định là bị Hoa Kỳ phá hoại. Phe đối lập đã dứt khoát bác bỏ lời giải thích trên, tố cáo ngược lại là chính quyền Maduro đã không bảo quản tốt hệ thống điện.

Người dân không mấy quan tâm đến cuộc cãi vã kể trên. Sau nhiều ngày mất điện, họ chỉ muốn một điều : Điện trở lại càng sớm càng tốt.

Tại nhiều thành phố, nạn cướp bóc gia tăng, cắt điện càng kéo dài, khả năng bùng nổ xã hội có thể diễn ra".

Mỹ duy trì áp lực đối với Maduro

Trong bối cảnh đó, ngoại trưởng Mỹ duy trì sức ép đối với chế độ Maduro. Trên mạng Twitter ngày 11/03, ông Mike Pompeo đã loan báo quyết định rút toàn bộ nhân viên ngoại giao tại Venezuela về nước do "tình hình ngày càng tồi tệ", và việc nhân viên ngoại giao của Mỹ tiếp tục hiện diện tại nước này là một "hạn chế đối với chính sách của Mỹ".

Phát biểu với báo chí, ông Pompeo tiếp tục tố cáo Nga và Cuba là nguyên nhân làm cho tình hình Venezuela xấu đi khi tiếp tục hậu thuẫn cho tổng thống Nicolas Maduro. Trước đó, ông Pompeo còn cáo buộc Cuba can thiệp trực tiếp vào nội tình Venezuela với một lực lượng quân sự "từ 20.000 đến 25.000 người".

Vào ngày 11/03, chính quyền La Habana đã bác bỏ cáo buộc của Mỹ, gọi đấy là những luận điệu "dối trá" và "vu khống".

Trọng Nghĩa

*******************

Quốc hội Venezuela tuyên bố ‘tình trạng báo động’ (VOA, 12/03/2019)

Quốc hội Venezuela, do phe đối lập nắm giữ, hôm 11/3 tuyên bố "tình trạng báo động" về việc mất điện kéo dài 5 ngày qua.

Ông Juan Guaido.

Phần lớn Venezuela, theo Reuters, tới ngày 11/3 vẫn còn mất điện, trong khi đa phần thủ đô Caracas đã có điện trở lại.

Tình trạng mất điện kéo dài từ hôm 7/3 và Tổng thống Nicolas Maduro coi đây là hành động phá hoại được sự hậu thuẫn của Mỹ.

Việc mất điện này khiến dân chúng thêm phần bất mãn trong họ đã phải chịu cảnh siêu lạm phát và khủng hoảng chính trị, sau khi thủ lĩnh đối lập Juan Guaido tuyên bố làm tổng thống lâm thời hồi tháng Một.

Hiến pháp Venezuela cho phép tổng thống tuyên bố tình trạng báo động khi vấp phải các thảm họa "gây tổn hại nghiêm trọng tới an ninh quốc gia", nhưng không nói rõ tác động thực tế của tuyên bố kiểu này.

Trong phiên họp ngày 11/3, ông Guaido cũng kêu gọi ngưng vận chuyển dầu tới đồng minh của ông Maduro là Cuba.

Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton ủng hộ tuyên bố này.

Ông viết trên Twitter rằng các công ty bảo hiểm và các hãng tham gia vào việc vận chuyển này "đang được thông báo", nhưng không cho biết cụ thể về các biện pháp mà chính phủ Mỹ có thể tiến hành.

**************

Mỹ tiếp tục gây sức ép lên Tổng thống Venezuela (VOA, 12/03/2019)

Cố vấn An ninh quốc gia Hoa Kỳ John Bolton hôm 10/3 lên tiếng về cuộc tranh giành quyền lực quyết liệt ở Venezuela giữa Tổng thống Nicholas Maduro và lãnh đạo đối lập Juan Guaido, người được nhiều nước trên thế giới công nhận là Tổng thông lâm thời của Venezuela.

Ông John Bolton có lời lẽ cứng rắn với Tổng thống Venezuela Nicholas Maduro

"Tôi hy vọng tương lai của ông ấy sẽ là sống ở một bãi biển xinh đẹp ở đâu đó xa Venezuela", ông Bolton nói về ông Maduro trong chương trình ‘This Week’ trên kênh ABC.

Ông Bolton nói rằng ‘đà thắng lợi đang ở về phía ông Guaido’ nhưng người dân Venezuela mới là nhân tố quyết định đảm bảo sự chiến thắng của nhà lãnh đạo đối lập.

"Có vô số những cuộc đối thoại giữa các thành viên Quốc hội và thành viên lực lượng vũ trang Venezuela về những gì có thể xảy ra, làm sao quân đội có bước chuyển để ủng hộ đối lập", ông Bolton nói.

Lên kế nghiệm ông Hugo Chavez, một người cánh tả nhiệt thành, làm Tổng thống vào năm 2013, ông Nicholas Maduro liên tục buộc tội Washington đứng đằng sau những thống khổ của đất nước ông.

"Chúng ta đang đối mặt với hành động hung hăng nghiêm trọng nhất từ chủ nghĩa đế quốc Mỹ mà Venezuela từng chứng kiến trong toàn bộ lịch sử 200 năm của đất nước", ông Maduro phát biểu tại một cuộc tập hợp mới đây của những người trung thành.

Trong khi đó, ở Washington, các vị nghị sĩ Mỹ cũng gửi đi thông điệp đến Venezuela.

"Cuộc chiến đấu của các bạn để giành tự do và khôi phục nền dân chủ cũng là cuộc chiến đấu của chúng tôi, và thế giới tự do đã và sẽ không quên các bạn", Thượng nghị sĩ Cộng hòa Marco Rubio của tiểu bang Florida, chủ tịch tiểu ban Tây Bán Cầu thuộc Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, phát biểu tại một phiên điều trần hồi tuần trước.

"Gửi đến các quan chức của chế độ Maduro : nếu quý vị muốn có tương lai ở Venezuela, và nếu quý vị muốn có một tương lai không còn dính các lệnh trừng phạt của Mỹ vốn sẽ theo quý vị ở bất cứ nơi nào trên thế giới thì quý vị phải công nhận Tổng thống lâm thời hợp pháp, Juan Guaido, và chớ để tay quý vị nhuốm máu", Thượng nghị sĩ Bob Menendez của tiểu bang New Jersey, thành viên Dân chủ hàng đầu trong Ủy ban đối ngoại Thượng viện, nói.

Nhiều thành viên Đảng Dân chủ ủng hộ các lệnh trừng phạt mà chính quyền Tổng thống Donald Trump áp đặt lên chế độ của ông Maduro nhưng cũng nói rằng việc Mỹ can thiệp quân sự không nên tính đến.

"Những lời nói chuyện phiếm về hành động quân sự thật sự sẽ làm cho những kẻ độc tài thêm mạnh bạo" Thương nghị sĩ Dân chủ Tim Kaine của bang Virginia nói. "Quan tâm duy nhất của chúng tôi là hòa bình, tự do và dân chủ cho người dân Venezuela. Thế thôi".

Nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ ở Venezuela đã tìm cách đảm bảo với các nghị sĩ rằng hành động quân sự sẽ không được xem xét.

"Đó chắc chắn là điều không mong muốn và đó không phải là con đường mà chính quyền đang đi", Đặc sứ Mỹ về Venezuela, ông Elliot Abrams, nói trước Ủy ban của Quốc hội.

Phát biểu ở Nhà Trắng hồi tháng trước, ông Bolton nói rằng Tổng thống Trump đang ‘để ngỏ mọi khả năng trên bàn’ về Venezuela. Tuy nhiên, hôm 10/3, ông từ chối đưa ra dự đoán.

"Chúng ta sẽ chờ xem điều gì sẽ xảy ra", ông Bolton nói trên chương trình "This Week".

*******************

Mỹ rút hết nhân viên ngoại giao ra khỏi Venezuela (VOA, 12/03/2019)

Hoa Kỳ sẽ rút tất cả các nhân viên ngoại giao còn lại khỏi Venezuela trong tuần này do tình hình xấu đi sau nhiều tháng bất ổn chính trị, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết vào cuối ngày thứ Hai 11/3.

Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Caracas, Venezuela.

Hãng tin Reuters trích tuyên bố của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết "Quyết định rút hết nhân viên ngoại giao này cho thấy tình hình ở Venezuela đang xấu đi, cũng như kết luận rằng sự hiện diện của nhân viên ngoại giao Hoa Kỳ tại đại sứ quán ở đây đã trở thành một hạn chế đối với chính sách của Hoa Kỳ".

Trước đó vào ngày 24/1, Washington ra quyết định rút tất cả thân nhân của nhân viên ngoại giao và giảm nhân viên đại sứ quán xuống mức tối thiểu do tình trạng bất ổn trong cuộc bầu cử tổng thống của Venezuela.

Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Mỹ không cho biết thông tin chi tiết hoặc đưa ra thời hạn cuối phải rút khỏi đại sứ quán ở thủ đô Caracas.

Hôm 11/3, Quốc hội Venezuela tuyên bố "tình trạng báo động" do mất điện kéo dài năm ngày, đã làm tê liệt nước này và khiến hàng triệu người dân phải vật lộn để tìm thức ăn và nước uống.

Hôm 11/3, Bộ trưởng Thông tin Jorge Rodriguez lên truyền hình cho biết Venezuela sẽ đình chỉ các hoạt động kinh doanh và đóng cửa trường học vào 12/3 do mất điện.

Việc mất điện đã làm tăng thêm sự bất mãn ở một quốc gia đang bị lạm phát phi mã và khủng hoảng chính trị trầm trọng sau khi ông Juan Guaido, lãnh đạo phe đối lập, tuyên bố làm tổng thống lâm thời vào tháng 1 và nói rằng việc Tổng thống Nicolas Maduro tái đắc cử vào năm 2018 là một vụ lừa đảo.

********************

Venezuela vẫn tê liệt vì cúp điện, đối lập đòi hỏi tình trạng khẩn cấp (RFI, 11/03/2019)

Một lần nữa, chính quyền Venezuela hôm qua 10/03/2019 lại ra lệnh đóng cửa các trường học và cơ quan hành chính, trong bối cảnh toàn quốc vẫn bị tê liệt do cúp điện từ hôm thứ Năm 070/3. Thủ lãnh đối lập Juan Guaido kêu gọi Quốc hội thông qua "tình trạng khẩn cấp".

Cảnh người dân ở Petare, ngoại ô Caracas, xếp hàng mua thực phẩm trong lúc thành phố mất điện. Ảnh chụp ngày 10/03/2019. Juan BARRETO / AFP

Đã bốn đêm liên tiếp, Venezuela tiếp tục chìm trong bóng tối. Phía ông Maduro tố cáo bị Mỹ phá hoại, nhưng đối lập cáo buộc chính quyền từ nhiều năm qua không bảo trì mạng lưới điện. Sân bay phải kiểm tra an ninh bằng phương pháp thủ công, đã có ít nhất 15 bệnh nhân tử vong do không được chạy thận. Người dân cố tìm cách sống sót trong khi cả nước không còn điện nước, không có phương tiện giao thông và liên lạc.

Từ Caracas, thông tín viên Benjamin Delille tường thuật :

"Từ hôm thứ Sáu đến nay, đa số các cửa hàng và siêu thị tại Caracas đều đóng cửa. Do siêu lạm phát, những tờ giấy bạc hầu như đã biến mất, và điện bị cúp nên các thiết bị đọc thẻ tín dụng trở nên vô dụng. Ở lối vào Petare, vùng ngoại ô lớn nhất Venezuela, hàng trăm người xếp hàng chờ trước những cửa hiệu nhỏ có máy phát điện.

Maria cho biết : "Hầu như không còn một cửa hàng nào có điện để có thể trả tiền, nhưng ở đây thì được. Chẳng còn tiền mặt, nên nếu không có điện thì người mua không thể thanh toán được".

Còn Francisco sau hai tiếng đồng hồ chờ đợi rốt cuộc cũng đã có thể mua sắm. Do tủ lạnh không còn hoạt động, nên anh phải chọn lựa. Francisco cho biết : "Chúng tôi cố gắng mua những loại thực phẩm không bị hư hỏng như gạo, bột mì, trứng…là những thứ không cần phải giữ trong tủ lạnh, để trữ lại ăn dần".

Phía sau quầy, cô bán hàng Ingrid gật đầu đồng tình : Từ hôm thứ Sáu cô đã bị mất tất cả những thức ăn để trong tủ lạnh. Ingrid nói : "Tất cả những loại thịt mà tôi có đều bị hỏng, tôi phải quăng hết vào thùng rác. Thế là một tháng lương đã tiêu tùng. Coi như cả tháng tôi chẳng làm gì cả, tôi lao động không công".

Tất cả những người khách đang chờ đợi đều cư ngụ tại những khu phố bình dân. Họ không cần biết nạn cúp điện là do bị phá hoại hay do mạng lưới không được bảo trì, đơn giản chỉ muốn rằng tình trạng này phải chấm dứt. Và Venezuela sẽ trở lại thành một đất nước bình thường".

Thụy My

********************

Mất điện ở Venezuela : Cướp bóc khi tuyệt vọng gia tăng (BBC, 11/03/2019)

Hôm thứ Hai, chính phủ Venezuela đã ra lệnh cho các trường học và doanh nghiệp đóng cửa do việc mất điện đã kéo dài đến ngày thứ năm. Phe đối lập nói rằng có ít nhất 17 người đã chết vì mất điện. Người dân thủ đô Caracas chia sẻ với phóng viên Will Grant của BBC về nỗi tuyệt vọng ngày càng tăng của họ.

Nhiều nơi ở Venezuela, gồm cả Caracas, đang chìm trong đêm tối

Cứ mỗi giờ trôi qua mà không có điện, Venezuela, quốc gia đang đứng trên bờ vực, phải hứng chịu thêm nhiều đau thương và căng thẳng.

Trong khi các băng đảng thân chính phủ được gọi là "colectivos" chạy xe máy trên những con đường tối tăm để giữ trật tự tại các điểm súng, thì các vụ cướp bóc lẻ tẻ vẫn diễn ra làm gia tăng nỗi tuyệt vọng cho người dân Venezuela.

Thật khó để hiểu hết những khó khăn vì mất điện ở đây trong bốn ngày qua.

Nhiều nơi trên cả nước bị mất điện và thật không dễ để nắm được toàn bộ tình hình. Ngay cả khi có điện trở lại thì nó cũng bị ngắt quãng và chỉ tổn tại trong vài giờ.

Có thể thấy rõ, người dân tại nhiều khu vực ở Venezuela đang phải vật lộn với cuộc sống kể từ khi bị mất điện vào thứ Năm tuần trước.

Cuộc sống không internet, không điện thoai, không ngân hàng, không máy rút tiền, không nồi cơm điện hoặc không điều hòa thật khó khăn đối với nhiều người, đặc biệt là những người có thu nhập thấp.

Trên bờ vực

"Tôi có con trai hai tuổi. Tối qua chúng tôi chẳng có gì để ăn cả", Majorie nói với vẻ tức giận bên ngoài một siêu thị trong khu phố Terrazas del Club Hípico ở Caracas.

Một cửa hàng gần nhà cô đã bị cướp và một người hàng xóm đã cho cô ít cơm, Majorie nói.

"Tôi đã đổ thêm ít nước, cho thêm ít đường vào số cơm đó rồi đút cho con trai ăn. Hôm nay nó cũng hỏi tôi có gì ăn không, nhưng tôi biết lấy gì cho nó ăn bây giờ ? Tôi có thể chịu đói. Đối với người lớn, một cốc nước cũng đủ sống qua ngày. Nhưng một đứa trẻ thì phải làm sao đây ?"

Sau lưng chúng tôi, một nhóm các bà mẹ tuyệt vọng và đau khổ không kém bắt đầu đập cửa siêu thị để được vào bên trong.

Bên trong siêu thị, máy tính tiền và máy quẹt thẻ không hoạt động, và nhân viên chỉ nhận thanh toán bằng đô la Mỹ.

"Ở Venezuela chúng tôi không dùng đô la, chúng tôi cũng không được trả bằng đô la, mà chúng tôi được trả bằng tiền Bolivars", Majorie nói với giọng tức giận.

"Chúng tôi không muốn cướp phá các cửa hàng, chúng tôi không muốn gây ra những chuyện này. Cái chúng tôi muốn là đồ ăn. Chúng tôi đói".

Bác sĩ biểu tình để nêu bật khó khăn của bệnh nhân

Đấu tranh để sinh tồn

Đối với một số khác, vấn đề còn nghiêm trọng hơn việc thiếu thức ăn.

Patricia (không phải tên thật) hiện là nhân viên kỹ thuật phòng thí nghiệm của một bệnh viện nhi ở Caracas.

Lo sợ sẽ gặp rắc rối, Patricia gặp tôi tại một nơi cách xa bệnh viện JM de los Rios để nói về ảnh hưởng của việc mất điện lên các bệnh nhân.

"Hôm thứ Năm, không ai có thông tin gì về việc tại sao máy phát điện khẩn cấp của bệnh viện không khởi động. Tại khoa chăm sóc đặc biệt, câu hỏi chuyện gì đang xảy ra và tại sao mọi chuyện lại như vậy vẫn chưa có hồi đáp".

Một đồng nghiệp nói với Patricia rằng, các các bệnh nhi đang được cứu sống bằng hô hấp thủ công.

Ở đó, nhiều trẻ sơ sinh và trẻ vài tháng tuổi vẫn cần sự chăm sóc đặc biệt.

"Khi đi qua các phòng bệnh, chúng tôi nhìn thấy một bà mẹ đang khóc và phát hiện ta một trong những đứa bé đã chết", Patricia nói.

Mặc dù đội ngũ nhân viên y tế đã cố gắng hết sức, một trẻ sơ sinh khác cũng đã chết sau đó.

Một máy phát điện cuối cùng cũng đã được đưa đến bệnh viện. Tuy nhiên trong bối cảnh hỗn loạn vì mất điện, máy phát điện này không được chuyển đến bởi các quan chức y tế hay chính phủ mà bởi "colectivos" - các băng đảng thân chính phủ.

Nhiều siêu thị bị cướp

Không có tiền, không có đám tang

Việc mất điện không chỉ khiến an ninh lương thực và ngành y tế tan rã, mà nó thậm chí còn khiến người chết cũng không được yên nghỉ.

Con trai của María Errazo bị giết ở khu phố nghèo nơi bà sống vào hôm thứ Năm, ngày đầu tiên mất điện. Từ đó đến nay, thi thể anh ta vẫn nằm ở nhà xác Bello Monte.

Do hầu hết các văn phòng chính phủ đã đóng cửa từ chiều thứ Năm, María đã không thể làm các thủ tục cần thiết để xem thi thể con trai hay đưa nó về để chôn cất.

Nếu có văn phòng mở cửa thì cũng không thể sử dụng máy in hay kết nối với internet. Theo đó, María cũng sẽ không nhận được xác nhận chính thức về việc con trai bà bị giết như thế nào.

Thậm chí nếu María có thể đưa xác con trai về nhà thì bà cũng không có tiền để tổ chức đám tang. Siêu lạm phát tràn lan ở Venezuela đã cướp đi khoản tiết kiệm nhỏ mà bà có.

"Chúng tôi không có tiền", María nói với giọng buồn bã vì không thể giúp con trai yên nghỉ. Các ngân hàng đã đóng cửa và cũng không có nhiều điểm gọi điện thoại.

"Tôi thậm chí không thể gọi nổi một cuộc điện thoại để tìm cách giải quyết", María nói.

Khi màn đêm buông xuống, chúng tôi nghe nói siêu thị mà chúng tôi đến sáng nay đã bị cướp.

Chúng tôi chạy ngay đến đó, đúng lúc thấy hàng chục người dân địa phương bị bắt giữa trong khi mẹ, vợ và con gái họ nổi cơn thịnh nộ với lực lượng an ninh nhà nước.

"Chúng tôi phải làm sao bây giờ ?" một người phụ nữ hét lên. "Cháu của chúng tôi đang chết đói kia kìa".

Lời kêu cứu của cô kết thúc một ngày nữa ở Venezuela, nơi sự hỗn loạn vẫn diễn ra trong bóng tối.

**********************

Venezuela : Dân chúng tiếp tục rầm rộ biểu tình ủng hộ Juan Guaido (RFI, 10/03/2019)

Đông đảo người dân Venezuela hôm qua 09/03/2019 lại xuống đường biểu tình, một bên để ủng hộ tổng thống đương nhiệm Nicolas Maduro, một bên đứng về phía tổng thống lâm thời Juan Guaido.

Venezuela : Tổng thống tự phong Juan Guaido trong cuộc biểu tình tại Caracas, ngày 9/03/2019. Reuters/Ivan Alvarado

Các cuộc biểu tình diễn ra trong bối cảnh đợt mất điện kéo dài trên diện rộng chưa từng có từ tối ngày 07/03 khiến cả nước rơi vào cảnh hỗn loạn, 15 bệnh nhân chết vì không được chạy thận.

Chính phủ Maduro đã làm mọi việc để ngăn không cho Juan Guaido phát biểu trước người ủng hộ, nhưng đã thất bại.

Từ Caracas, thông tín viên RFI Benjamin Delille phân tích :

"Đây là một thành công mới mang tính biểu tượng cho Juan Guaido. Sau khi trở về Venezuela hôm thứ Hai tuần trước với sự đón chào của nhiều người, mặc dù trước đó ông bị đe dọa là sẽ bị bắt giữ, Juan Guaido một lần nữa tránh được những khó khăn mà chính phủ Venezuela muốn gây ra cho ông.

Những thành công này của Juan Guaido đã sỉ nhục tổng thống Nicolas Maduro và thắt chặt mối liên hệ của Guaido với người ủng hộ ông. Giờ đây, một phần công luận thực sự tôn vinh ông. Mỗi khi Juan Guaido xuất hiện, đám đông hô vang tên ông. Đối với họ, ông là người mang lại may mắn.

Cho dù vậy, trên thực tế, phe đối lập vẫn chưa thực hiện được lời hứa làm suy yếu chính phủ : Giới quân sự vẫn không bỏ rơi tổng thống của họ, hàng cứu trợ nhân đạo vẫn bị chặn ở biên giới và Nicolas Maduro vẫn nắm quyền lực.

Không biết là Juan Guaido còn có thể tiếp tục huy động những người ủng hộ ông cho đến bao giờ. Ý thức được là chính phủ sẽ không nhân nhượng, ngày càng có nhiều người đòi hỏi có sự can thiệp quân sự từ nước ngoài.

Tuy nhiên vấn đề là dường như các nước sẽ không can thiệp quân sự vào Venezuela, vì có quá nhiều quốc gia ủng hộ phe đối lập của Guaido bác bỏ kế hoạch này".

Thùy Dương

Lãnh đạo đối lập Venezuela về nước bất chấp đe dọa sẽ bị bắt (VOA, 05/03/2019)

Lãnh đạo Venezuela Juan Guaido về đến sân bay Caracas hôm 4/3 sau khi vi phạm một lệnh cấm ra nước ngoài do tòa án áp đặt với việc viếng thăm một số quốc gia Mỹ Latin để tranh thủ sự ủng hộ cho chiến dịch lật đổ Tổng thống Nicolas Maduro.

Ông Guaido phát biểu tại một cuộc biểu tình chống chính phủ ở Caracas

Những chi tiết của chuyến đi về của ông Guaido được giữ kín. Ông xuất hiện ở sân bay quốc tế Maiquetia mà không báo trước và gặp gỡ đại sứ các nước Châu Âu tại sảnh đến, theo lời các nhân chứng.

Trước đó ông tuyên bố sẽ quay về để lãnh đạo các cuộc biểu tình trong dịp lễ Carnival vào ngày 4/3 và 5/3 và vài trăm ủng hộ viên phe đối lập đã tập trung ở quận Las Mercedes ở thủ đô Caracas để chờ đợi ông.

"Quay trở lại đất nước yêu dấu của chúng ta ! Venezuela, chúng tôi vừa mới đi qua cửa xuất nhập cảnh và giờ đây chúng tôi hướng đến nơi có đồng bào của chúng ta," ông Guaido viết trên Twitter sau khi đến sân bay.

Việc ông Guaido trở lại quê nhà có thể trở thành điểm xung đột kế tiếp trong cuộc đối đầu với Tổng thống Maduro vào lúc ông Guaido tìm cách duy trì thời cơ và thúc đẩy những nước ủng hộ ông tiếp tục cô lập hơn nữa chính phủ xã hội chủ nghĩa của ông Maduro. Hầu hết các nước phương Tây đã công nhận ông Guaido là nguyên thủ chính đáng của Venezuela.

Khả năng ông bị bắt giữ có thể khiến cho phe đối lập làm nổi bật cách chính quyền Maduro đàn áp đối thủ chính trị và khiến cho Hoa Kỳ áp đặt những lệnh trừng phạt còn hà khắc hơn nữa. Tuy nhiên, nếu ông Guaido bị bắt thì việc này cũng sẽ làm cho phe đối lập mất đi một nhân vật lãnh đạo công khai vốn đã đem lại đoàn kết sau nhiều năm đấu đá nội bộ.

"Khi tôi về tới, cho dù nhà độc tài có đi con đường nào đi nữa, chúng ta sẽ vẫn tiếp tục," ông Guaido phát biểu trong một thông điệp ghi âm sẵn được đăng trên tài khoản Twitter của ông vào sớm ngày 4/3.

Ông Guaido đã bí mật rời Venezuela đi Colombia hôm 23/2 để điều phối các nỗ lực đưa viện trợ nhân đạo vào Venezuela hầu giảm bớt tình trạng thiếu hụt thực phẩm và thuốc men lan rộng. Chuyến đi này đã vi phạm lệnh cấm của Tòa án Tối cao.

Quân đội đã chặn các đoàn xe tải chở viện trợ đến từ Colombia, dẫn đến xung đột khiến ít nhất 6 người thiệt mạng dọc theo biên giới với Brazil, các tổ chức nhân quyền cho biết.

Từ Colombia, ông Guaido ghé Argentina, Brazil, Ecuador và Paraguay để tranh thủ thêm sự ủng hộ cho chính phủ chuyển tiếp trước khi tổ chức bầu cử tự do và công bằng.

Hôm 3/3, ông đã đáp máy bay từ thị trấn Salinas ven biển của Ecuador, nhưng kể từ đó đã không xuất hiện công khai.

Đại sứ từ một số nước Châu Âu đã có mặt tại sân bay Maiquetia của thủ đô Caracas. Đại sứ Tây Ban Nha cho biết họ đã được mời tới để chào đón Guaido.

Tổng thống Maduro, người gọi ông Guaido là ‘bù nhìn của Mỹ đi kêu gọi đảo chính’ và bác bỏ có khủng hoảng nhân đạo ở Venezuela, đã nói rằng việc bắt giữ ông Guaido tùy thuộc vào hệ thống tư pháp.

"Ông ta không thể đi rồi về. Ông ấy phải đối mặt công lý và công lý đã cấm ông ta rời đất nước," ông Maduro phát biểu với kênh ABC News hồi tuần trước.

Những người biểu tình ở Caracas, nhiều người trong số họ mặc đồ trắng và phất cờ Venezuela, nói rằng nếu ông Guaido bị bắt giữ thì sẽ có thêm những cuộc biểu tình mới. "Nếu chế độ này còn một chút lương tâm nào thì họ không nên bắt giữ ông Guaido bởi vì nhân dân thật sự sẽ không thể nào chấp nhận điều đó," ông Franklin Lopez, một người dân 60 tuổi, nói.

******************

Nhà Trắng sắp ra lệnh trừng phạt mới đối với Cuba do hậu thuẫn ông Maduro (VOA, 04/03/2019)

Nhà Trắng sẽ sớm áp dụng các biện pháp trừng phạt mới đối với chính phủ Cuba về việc ủng hộ chế độ của Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro, đài truyền hình Fox News trích một nguồn tin thân cận với nhóm an ninh quốc gia của Tổng thống Donald Trump cho biết hôm 4/3.

Tòa đại sứ Hoa Kỳ tại Cuba.

Chính quyền của ông Trump từ lâu đã tìm mọi cách để tăng cường cấm vận kinh tế đối với Cuba và đã bãi bỏ một số sắc lệnh do chính quyền Obama ban hành, theo NBC News.

NBC News cho biết chính quyền TT Trump dự kiến sẽ cho phép các tòa án Hoa Kỳ xét xử các vụ công dân Mỹ kiện các công ty nước ngoài làm ăn kinh doanh ở Cuba và bị chính quyền Cuba tịch thu tài sản.

Động thái chống lại Cuba của Tổng thống Trump có thể áp dụng theo Đạo luật Helms-Burton, theo Fox News.

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang xem xét việc thi hành Điều khoản III của Đạo luật Helms-Burton, cho phép công dân Hoa Kỳ khởi kiện các công ty và cá nhân ngoại quốc về tài sản bị chính quyền Cuba tịch thu.

Đạo luật Helms-Burton, với tên gọi khác là Luật Cuba Tự do và Đoàn kết Dân chủ, củng cố và tiếp tục thực thi các biện pháp cấm vận của Mỹ đối với Cuba, đồng thời mở rộng việc áp dụng các điều khoản đối với các quốc gia, tổ chức khác có buôn bán, trao đổi với Cuba.

Ngoại trưởng Cuba Bruno Rodriguez lên tiếng nói rằng động thái của chính quyền Trump là hành động "tống tiền chính trị và vi phạm luật pháp quốc tế".

Hôm 1/3, Mỹ đã tăng cường nỗ lực truất quyền Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro bằng cách áp đặt thêm các chế tài mới và hủy bỏ 49 thị thực nhập cảnh vào Mỹ của các "những cá nhân chịu trách nhiệm về việc phá hoại nền dân chủ của Venezuela".

*******************

Venezuela : Juan Guiado khẳng định về nước bất chấp lệnh bắt (RFI, 03/03/2019)

Tổng thống lâm thời tự phong Venezuela Juan Guaido tiếp tục khẳng định sẽ về nước vào ngày mai 04/03/2019. Song hiện vẫn chưa rõ ông sẽ về bằng cách nào và như thế nào. Trong khi chờ đợi, lãnh đạo đối lập tiếp vòng công du nhiều nước Nam Mỹ để tìm hậu thuẫn.

Lãnh đạo đối lập Juan Guaido (G) trong chặng dừng chân tại Ecuador, ngày 2/3/2019. Reuters/Daniel Tapia

Ecuador là chặng dừng chân tiếp theo của ông Guadio. Khi tiếp đón ông Guaido vào chiều 02/03/2019, tổng thống Ecuador, Lenin Moreno, tuyên bố ủng hộ tổng thống lâm thời Venezuela, hiện đã được khoảng 50 nước trên thế giới ủng hộ, với mục tiêu tiến hành một "cuộc chuyển giao dân chủ" tại Venezuela. Sau Ecuador, ông Juan Guaido có thể sẽ đến Peru ngày 03/03, trước khi về nước.

Từ Caracas, thông tín viên RFI Benjamin Delille giải thích :

"Ông Juan Guaido không ngừng nhắc lại rằng ông sẽ trở về Venezuela, nhưng mỗi lần ông lại hoãn lại quyết định trở về. Không chỉ những người ủng hộ mong ông về, mà chính quyền cũng đang chờ để còng tay bắt Guaido.

Tổng thống Nicolas Maduro đã nói : Juan Guaido sẽ phải trả lời Tư pháp. Từ cuối tháng Giêng, ông bị cấm rời khỏi lãnh thổ Venezuela trong khuôn khổ một cuộc điều tra sơ bộ của Tòa Án Tối Cao (ủng hộ chính phủ), được mở ra sau khi ông Guaido tuyên bố là tổng thống lâm thời.

Trong khi đó, các quốc gia ủng hộ nhà đối lập Venezuela, như Nhóm Lima, đã cảnh cáo chính quyền Maduro rằng việc bắt ông Juan Guaido sẽ là hành động vượt lằn ranh đỏ. Nhưng ngoài việc tăng cường các biện pháp trừng phạt kinh tế, vẫn chưa rõ là các nước đó có thể làm gì, vì khả năng sử dụng vũ lực để giải quyết cuộc khủng hoảng Venezuela đã bị loại bỏ ngay từ thứ Hai 25/02.

Ông Juan Guaido đang đối mặt với thế lưỡng nan mà tất cả các nhà đối lập Venezuela trước đó đã phải trải qua : ở lại nước ngoài và trở thành nhà đối lập lưu vong, thì bị cắt đứt với thực tế của người dân Venezuela, hay là bị bắt và chịu nguy cơ là uy tín mà ông gây dựng được sẽ mang lợi cho Nicolas Maduro, một khi làn sóng phẫn nộ qua đi".

Nga cáo buộc Mỹ gây "ảnh hưởng phá hoại" ở Venezuela

Ngoại trưởng Nga Serguei Lavrov đã điện đàm với đồng nhiệm Mỹ Mike Pompeo ngày 02/03 và thẳng thắn lên án Mỹ "gây ảnh hưởng phá hoại" ở Venezuela và "can thiệp lộ liễu vào chuyện nội bộ của một Nhà nước có chủ quyền".

Trong bản thông cáo của bộ Ngoại Giao Nga, được AFP trích dẫn, ngoại trưởng Lavrov cho biết Matxcơva sẵn sàng tổ chức các cuộc tham vấn song phương với Washington về vấn đề Venezuela, với điều kiện là những buổi tham vấn đó phải "tuân thủ chặt chẽ những nguyên tắc của Hiến chương Liên Hiệp Quốc".

Thu Hằng

*******************

Cocain : Nguồn sống của quan chức và nền kinh tế Venezuela (RFI, 03/03/2019)

Cả giới tướng lĩnh quân đội lẫn quan chức cao cấp của chính phủ Venezuela dường như đều tham gia "bảo kê" cho hoạt động phi pháp của các băng đảng trên lãnh thổ nước này. Venezuela là một mắt xích chủ đạo trong mạng lưới vận chuyển cocain quốc tế. Hoạt động buôn lậu siêu lời này đang đè nặng lên đất nước trong giai đoạn khủng hoảng hiện nay.

Bộ trưởng Nội Vụ Pháp Manuel Valls bên cạnh các gói cocain giấu trong nhiều vali đến từ Venezuela, bị tịch thu ở sân bay Roissy Charles de Gaulle, ngày 21/09/2013. AFP/Kenzo Tribouillard

RFI ngày 14/02/2019 đăng tải bài "Trọng lượng của cocain trong cuộc khủng hoảng Venezuela hiện nay", phỏng vấn nhà nghiên cứu David Weinberger, thuộc Viện Cao Học về An Ninh và Tư Pháp (Institut des Hautes Etudes de la Sécurité et de la Justice, INHESJ). Sau đây là phần tóm lược các nhận định của nhà nghiên cứu David Weinberger.

Venezuela : Trạm trung chuyển cocain từ Nam Mỹ ra thế giới

David Weinberger phân tích hai yếu tố. Thứ nhất, Venezuela có vị trí địa lý lý tưởng, nằm ở phía bắc của Nam Mỹ, gần với thị trường Bắc Mỹ rộng lớn, đồng thời hướng cả đến thị trường Châu Âu thông qua con đường trực tiếp từ một số nước như Pháp và Tây Ban Nha, hoặc gián tiếp qua ngả Tây Phi. Yếu tố thứ hai là Venezuela có đường biên giới dài với Colombia, nhà sản xuất cocain lớn nhất thế giới và đang đạt kỷ lục lịch sử về sản lượng, khoảng 1.410 tấn vào năm 2016.

Cocain được vận chuyển theo hai bước. Bước thứ nhất liên quan đến khối lượng cocain được chuyển từ Colombia sang Venezuela. Các bang Colombia nằm ở biên giới sản xuất cocain và chuyển số hàng này sang Venezuela bằng đường bộ hoặc các đường thủy, còn được gọi là "những đường cao tốc" trong rừng Amazon rộng lớn. Có rất ít phi vụ vận chuyển bằng máy bay, vì các chuyến bay cất cánh từ Colombia đều bị kiểm soát rất nghiêm ngặt. Ở bước thứ hai, một khi đã tới Venezuela, cocain được xuất khẩu ra thị trường nước ngoài chủ yếu bằng đường hàng không và tầu thủy.

Hiện không có số liệu chính thức về khối lượng cocain trung chuyển ở Venezuela, nhưng theo lời khai năm 2008 của một ông trùm ma túy, mỗi tuần băng đảng này vận chuyển khoảng 30 tấn cocain, như vậy là gần 360 tấn mỗi năm. Con số này tương đương với khoảng 1/4 sản lượng của Colombia vào thời kỳ đó.

Cocain : Nguồn thu ngoại tệ của Venezuela

Theo nhà nghiên cứu Pháp, vận chuyển cocain mang về khoảng 500 triệu đô la mỗi năm cho nền kinh tế Venezuela. Với những khó khăn do khủng hoảng kinh tế và đồng bolivar mất giá, ngoại tệ có được từ buôn bán ma túy bất hợp pháp là nguồn thu vô cùng quan trọng cho Venezuela.

Giống như nhiều nước Nam Mỹ nằm gần các vùng sản xuất cocain (Colombia, Pêru, Bolivia), mạng lưới phân phối loại ma túy này được hình thành từ những năm 1990 và Venezuela không phải là trường hợp ngoại lệ. Hai viên tướng của Venezuela bị bắt vào năm 1993 vì liên quan đến mạng lưới vận chuyển ma túy.

Sau đó, việc vận chuyển cocain qua ngả Venezuela tăng lên đáng kể sau khi xảy ra khủng hoảng ngoại giao giữa Caracas và Washington. Năm 2005, tổng thống Hugo Chavez quyết định trục xuất Lực lượng chống ma túy của Mỹ (DEA) hoạt động ở thủ đô Caracas, vì cáo buộc Hoa Kỳ giật dây một âm mưu đảo chính vào năm 2002. Sự kiện này đã chấm dứt mọi hợp tác chống buôn bán ma túy ở Venezuela.

Ngoài ra, hoạt động chống buôn bán ma túy của Mỹ và Liên Hiệp Châu Âu dựa vào hệ thống radar theo dõi ở vùng núi Andes. Nhưng sau năm 2005, chính quyền Caracas đã ngừng cung cấp thông tin radar về lãnh thổ Venezuela và điều này đã tạo ra một "vùng đen", nơi các loại máy bay, bất kể lớn nhỏ, có thể vận chuyển cocain sang nơi khác mà không bị nhận dạng.

Nguồn gốc của tình trạng buôn bán ma túy ở Venezuela

Nhà nghiên cứu David Weinberger nhấn mạnh đến việc Venezuela và Colombia gắn bó với nhau về mặt lịch sử vì trước đây, cả hai nước nằm trong vùng Đại Colombia thuộc Tây Ban Nha. Hai nước vẫn giữ mối liên hệ về ngôn ngữ, văn hóa và chính trị.

Ngoài đối phó với nạn buôn bán cocain, Colombia còn phải đối đầu với các cuộc nội chiến ngay từ thập niên 1990 với nhiều lực lượng nổi dậy FARC (Lực lượng vũ trang Cách mạng Colombia), ELN (Quân đội Giải phóng Quốc gia) và lực lượng bán quân sự. Những lực lượng nổi dậy này sử dụng vùng biên giới với Venezuela làm một trong những hậu phương để cung cấp lương thực, huấn luyện và tẩu thoát khi phía chính quyền Colombia tổ chức những cuộc tấn công gay gắt.

Từ thập niên 1990, các tổ chức FARC và ELN đã thiết lập các mối quan hệ kinh tế có liên quan đến buôn bán ma túy. Và từ khoảng những năm 2000, các nhóm này đã bắt tay với nhiều nhân vật quan trọng trong mạng lưới vận chuyển cocain ở Venezuela.

Tướng lĩnh cao cấp Venezuela tham gia vận chuyển cocain

Ngay từ thập niên 1990, nhiều tướng lĩnh của Venezuela đã tham gia vận chuyển cocain và bị kết án. Vì thế mà xuất hiện từ "băng đảng Mặt Trời - Los Soles", vì các tướng không đeo "sao" trên quân phục mà là hình "mặt trời".

Một ông trùm ma túy, Walid Makled Garcia, bị bắt năm 2008, khai rằng tất cả các mối quan hệ của y đều là cấp tướng. Người này đã trả tiền cho khoảng 40 viên tướng ở Venezuela và hình thành một mạng lưới hoạt động từ rất lâu.

Những viên tướng kiểm soát biên giới trở thành nhân tố trung tâm trong việc bảo vệ các đoàn xe chở cocain. Họ nhận tiền để hộ tống những đoàn xe đó và ngày càng theo hướng đảm bảo hàng được chuyển đến nơi tiêu thụ cuối cùng. Walid Makled Garcia khai đã chi 50.000 đô la mỗi tuần cho các viên tướng trên để có thể tiếp liệu cho đoàn xe và bảo vệ cocain.

Theo Hoa Kỳ, rất nhiều người trong số tướng lĩnh trên đóng vai trò chủ đạo trong hành trình vận chuyển ma túy và nhiều người trong số đó đã bị Tư Pháp Mỹ kết án. Người ta cho rằng một số tướng lĩnh có ảnh hưởng nhất tại Venezuela hoàn toàn nắm rõ về tình trạng buôn bán ma túy ở trong nước.

Từ bộ trưởng đến vợ tổng thống Maduro cũng nhúng chàm

Tại Venezuela, nạn tham nhũng bùng nổ, đồng tiền mất giá trị, nguồn thu từ dầu mỏ rơi vào tay những người chủ chốt trong bộ máy nhà nước, lợi nhuận từ cocain vừa nằm trong tay giới tướng lĩnh và quân đội, vừa rơi vào tay nhiều quan chức có thế lực trong các bộ ngành, như nhiều đời bộ trưởng Nội Vụ, hoặc trong các bộ Y Tế, Giao Thông…

Hoa Kỳ đã kết án một cựu bộ trưởng Nội Vụ, Tư Pháp và Hòa Bình Venezuela (2008-2012), ông Tareck El Aissami (cựu phó tổng thống Venezuela và hiện là bộ trưởng Công Nghiệp và Sản Xuất Quốc Gia), trong vụ vận chuyển 1,3 tấn cocain trên một chuyến bay Caracas-Paris năm 2013. Một vụ khác liên quan đến tướng Diosdado Cabello, chủ tịch Quốc Hội, người được coi là sếp của các thủ lĩnh.

Tất cả thông tin trên được thu thập từ các cuộc điều tra của Mỹ. Hoa Kỳ cũng kết án nhiều vụ buôn bán ma túy. Nhưng rất khó lần lên được đến thượng tầng ở Venezuela, dù một vài nhân vật thân cận của của tổng thống Nicolas Maduro đã bị Tư pháp Mỹ kết án. Điển hình là vụ một vài người cháu và vợ ông Maduro bị cáo buộc liên quan đến một vụ xuất khẩu 800 kg cocain. Dĩ nhiên, những người này vẫn tại chức, vì không có bằng chứng cụ thể nào kết tội thượng tầng Nhà Nước Venezuela cũng nhúng tay vào buôn bán cocain.

Các chuyên gia Colombia cho rằng cấp độ vận chuyển cocain sẽ gia tăng ở Venezuela vì các nhóm nổi dậy vũ trang Colombia đã giải thể sau khi kí thỏa thuận hòa bình với chính phủ. Vấn đề đặt ra, theo nhà nghiên cứu người Pháp, là vai trò của tướng lĩnh quân đội, những người nắm rõ tình hình buôn bán cocain trong cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay ở Venezuela. Liệu họ sẽ tiếp tục ủng hộ tổng thống Maduro để bảo vệ vận chuyển cocain, hoạt động thương mại chủ lực của họ ?

Đằng sau tầm quan trọng về mặt kinh tế của ngành dầu hỏa, rất nhiều khả năng cocain là nguồn thu ngoại tệ lớn thứ hai của Venezuela. Và điều này sẽ là một yếu tố rất quan trọng trong cuộc khủng hoảng chính trị đang diễn ra hiện nay ở Venezuela.

RFI tiếng Việt

**************************

Mỹ tăng cường chế tài nhắm vào các quan chức Venezuela cao cấp (VOA, 02/03/2019)

Mỹ hôm thứ Sáu tăng cường nỗ lực truất quyền Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro bằng cách áp đặt thêm các chế tài mới và hủy bỏ visa.

Một xe tải chở hàng viện trợ bị cháy rụi tại cầu Francisco de Paula Santander băng qua biên giới Colombia và Venezuela, ở Cucuta, Colombia, ngày 24 tháng 2, 2019.

"Chúng tôi đang chế tài các thành viên của lực lượng an ninh của Maduro để đáp lại những vụ bạo lực đáng lên án, những cái chết thương tâm và việc đốt cháy một cách vô lương tâm thực phẩm và thuốc men dành cho người bệnh và việc bỏ đói người dân Venezuela", Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin nói trong một tuyên bố.

Mỹ "sẽ tiếp tục nhắm mục tiêu vào những người trung thành với Maduro đang kéo dài nỗi thống khổ của các nạn nhân của cuộc khủng hoảng nhân đạo do con người gây ra này", ông nói.

Các chế tài của Mỹ phong tỏa bất kì tài sản nào mà các cá nhân bị nhắm mục tiêu kiểm soát ở Mỹ và cấm các thực thể Mỹ thực hiện bất kì giao dịch kinh doanh hoặc tài chính nào với họ.

Danh sách này bao gồm Tư lệnh Vệ binh Quốc gia Richard Lopez và năm quan chức cảnh sát và quân đội khác giữ nhiệm sở gần biên giới Colombia hoặc Brazil.

Bộ Ngoại giao Mỹ sau đó cho biết họ đã hủy bỏ visa du hành của 49 người trong khi Mỹ trấn áp "những cá nhân chịu trách nhiệm về việc phá hoại nền dân chủ của Venezuela".

Các quan chức quân đội Venezuela cuối tuần trước đã chặn một nỗ lực được phe đối lập ủng hộ để đưa thực phẩm vào nước này qua biên giới với Colombia và Brazil, khiến hai xe tải chở hàng viện trợ bốc cháy và năm người thiệt mạng.

Juan Guaido, lãnh đạo phe đối lập Venezuela, được hầu hết các nước phương Tây công nhận là nhà lãnh đạo chính danh của Venezuela. Nhưng ông Maduro vẫn nắm quyền kiểm soát các định chế nhà nước và dường như vẫn có được sự trung thành của các nhân vật cao cấp trong lực lượng vũ trang.

********************

Nga 'sẵn sàng' đàm phán với Mỹ về Venezuela (BBC, 03/03/2019)

Nga sẵn sàng tham dự các cuộc đàm phán song phương với Mỹ về vấn đề Venezuela, Ngoại trưởng Nga nói với người đồng cấp Hoa Kỳ vào cuối ngày thứ Bảy, theo Reuters.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov trong một phỏng vấn với chương trình Hardtalk của BBC

Tình hình ở Venezuela là chủ đề chính trong một cuộc điện đàm giữa Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo diễn ra vào ngày 02/3/2019, Bộ Ngoại giao Nga cho biết trên trang mạng của ông.

"Liên quan đề xuất của Washington tổ chức các cuộc tham vấn song phương về chủ đề Venezuela, xin tuyên bố rằng Nga đã sẵn sàng tham gia vào vấn đề này", Bộ trưởng Lavrov cho biết trong một tuyên bố.

Tuyên bố này nhấn mạnh thêm rằng cần tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc hướng dẫn của Hiến chương Liên Hợp Quốc vì "chỉ người dân Venezuela mới có quyền quyết định tương lai của họ".

Nga và Mỹ lâu nay có lập trường đối đầu trong một chiến dịch do Mỹ dẫn đầu nhằm công nhận quốc tế với ông Juan Guaido, lãnh đạo phe đối lập Venezuela, người tự tuyên bố là nguyên thủ quốc gia thay cho Tổng thống Nicholas Maduro.

Trong cuộc điện đàm do phía Mỹ khởi xướng, vẫn theo hãng tin Anh, ông Lavrov đã lên án các "mối đe dọa" mà Washington đã thực hiện đối với "nhà lãnh đạo hợp pháp" của Venezuela, ngụ ý nói đến Tổng thống Nicolas Maduro.

Chủ tịch Thượng viện Nga Valentina Matviyenko (trái) được cho là một đồng minh thân cận của Tổng thống Nga Vladimir Putin

Đầu tháng 3/2019, Mỹ đã áp dụng các biện pháp trừng phạt mới đối với sáu quan chức an ninh Venezuela và hủy thị thực của hàng chục cộng sự và gia đình của họ có quan hệ với ông Maduro, trong động thái mới nhất để buộc ông này phải từ chức tổng thống.

Các ông Lavrov và Pompeo cũng đồng ý tiếp tục các cuộc đàm phán ở cấp độ chuyên gia về Syria, Afghanistan và bán đảo Triều Tiên, hãng tin tin Anh cho hay hôm 03/3/2019.

'Can thiệp quân sự' ?

Hôm Chủ nhật, hãng tin TASS của Nga được Reuter trích thuật, dẫn lời Chủ tịch Thượng viện nước này, bà Valentina Matviyenko khẳng định, Nga sẽ làm "tất cả những gì có thể" để ngăn chặn việc Mỹ "can thiệp quân sự" vào Venezuela.

Phát biểu khi gặp Phó Tổng thống Venezuela Delcy Rodriguez trước đó, bà Matviyenko, người được cho là đồng minh thân cận với Tổng thống Vladimir Putin, được truyền thông dẫn lời nói :

"Chúng tôi rất quan ngại về việc Mỹ có thể tiến hành gây đổ máu, để tìm ra một lý do và cớ can thiệp vào Venezuela. Tuy nhiên, Nga sẽ làm tất cả để không cho phép điều này xảy ra".

Lãnh tụ đối lập Juan Guaido diến thuyết trước những người ủng hộ trong một cuộc biểu tình ở thủ đô Caracas

Trong một diễn biến liên quan, theo kênh truyền hình al-Jazeera cùng ngày, lãnh đạo phe đối lập Venezuela Juan Guaido tuyên bố ông sẽ trở về nhà sau chuyến thăm tới Ecuador và kêu gọi các cuộc biểu tình mới vào tuần tới phản đổi Tổng thống Nicolas Maduro.

Chính phủ của Maduro đã ban hành lệnh cấm xuất cảnh với ông Guaido. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo đối lập này trong mấy ngày qua đã có chuyến đi tới một loạt quốc gia ở vùng Châu Mỹ Latinh.

Mục đích của các chuyến đi này được cho là để tăng cường hỗ trợ cho chiến dịch của ông Guaido nhằm thành lập một chính phủ chuyển tiếp và lật đổ Maduro, người mà ông Guaido tố cáo là kẻ tiếm quyền bất hợp pháp.

Venezuela : Guaido dựa vào nhóm Lima phản công Maduro (RFI, 25/02/2019)

Thất bại trong việc ép chính quyền mở cửa biên giới cho chuyển hàng viện trợ Mỹ vào Venezuela, tổng thống tự phong Guaido như muốn dựa vào các đồng minh quốc tế để lật đổ tổng thống Maduro.

Lãnh đạo đối lập Venezuela Juan Guaido (giữa) gặp ngoại trưởng Colombia Holmes Trujillo Garcia (trái) tại Bogota, Colombia ngày 24/02/2019.Courtesy of Colombian Presidency/Handout via Reuters

Đến Bogota vào hôm qua, 24/02/2019, ông Guaido tham gia cuộc họp của nhóm Lima (gồm Canada và 13 nước châu Mỹ La Tinh) vào hôm nay, đồng thời sẽ gặp phó tổng thống Mỹ.

Thông tín viên Benjamin Delille tại Caracas phân tích :

Đối với người dân Venezuela tình hình hoàn toàn mập mờ. Lần đầu tiên từ ngày 23/01 đến nay, không có một cuộc huy động lực lượng, biểu tình nào được dự kiến cho những ngày sắp tới. Ông Juan Guaido có vẻ như muốn chờ họp xong với nhóm Lima rồi mới quyết định chương trình hành động cho những ngày sắp tới.

Hôm thứ Bảy 23/02, sau vụ đàn áp của quân đội nhắm vào phe ông, ông Guaido đã tuyên bố rằng mọi lá bài đều được đặt trên bàn, hàm ý không loại trừ biện pháp mạnh.

Người tiền nhiệm của ông Guaido ở Quốc Hội Venezuela, Julio Borges, thông báo ông cũng sẽ đến dự cuộc họp của nhóm Lima để yêu cầu sử dụng võ lực chống Maduro.

Tuy nhiên, nếu Hoa Kỳ cho biết sẵn sàng hành động, thì ý tưởng về việc can thiệp quân sự đang gây chia rẽ trong nhóm Lima. Tổng thống Chilê Sebastian Piñera đã nhắc lại vào hôm qua rằng ông không tán thành việc dùng giải pháp quân sự.

Một biện pháp khác là tăng thêm trừng phạt kinh tế để buộc Maduro ra đi. Nhưng điều này sẽ tác hại đến đời sống hàng ngày của người dân Venezuela.

Dẫu sao thì ông Guaido sẽ trở về Venezuela, và điều đó sẽ dẫn đến một cuộc đọ sức mới với chính quyền Maduro. Ông Guaido đã bị cấm rời Venezuela. Chính quyền có thể cho bắt ông khi trở về nước. Điều này có nguy cơ dẫn đến một phần dân chúng Venezuela xuống đường chống lại.

Mai Vân

***************

Venezuela : Bạo lực buộc thủ lĩnh Guaido giục Mỹ cân nhắc ‘mọi lựa chọn’ (VOA, 24/02/2019)

Các binh sĩ trung thành với Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro đã sử dụng bạo lực để đẩy lui các đoàn xe viện trợ nhân đạo trên biên giới với Colombia, làm hai người chết và buộc lãnh tụ đối lập Juan Guaido đề nghị Mỹ cân nhắc "mọi lựa chọn" để lật đổ ông Maduro.

Người biểu tình đẩy một chiếc xe buýt bị đốt cháy về phía các lực lượng an ninh Venezuela trên biên giới với Colombia hôm 23/2.

Các xe tải chở lương thực và thuốc men của Hoa Kỳ hôm 23/2 buộc phải quay trở lại nhà kho ở Colombia sau khi các nhóm hậu thuẫn phe đối lập không thể vượt qua được lực lượng quân đội sử dụng hơi cay và đạn cao su để giải tán họ, làm hàng chục người bị thương.

Các nhân chứng nói với Reuters rằng nhiều người đàn ông mặc thường phục và đeo mặt nạ đã bắn đạn thật vào người biểu tình.

"Những diễn biến ngày hôm nay buộc tôi phải đi tới quyết định : chính thức đề xuất cộng đồng quốc tế rằng chúng ta phải để ngỏ mọi lựa chọn để bảo vệ tự do của đất nước chúng tôi", ông Guaido viết trên Twitter.

Hoa Kỳ và nhiều nước phương Tây ủng hộ ông Guaido, và Tổng thống Trump trong quá khứ từng nói rằng việc can thiệp quân sự vào Venezuela là "một lựa chọn", dù ông Guaido không trực tiếp đề cập tới giải pháp quân sự này hôm 23/2.

Theo Reuters, đích thân ông Guaido đã trực tiếp vẫy chào một đoàn xe chở đồ viện trợ từ thành phố Cucuta của Colombia hôm 23/2.

Phe đối lập trước đó hy vọng rằng các binh sĩ Venezuela sẽ chùn bước, không đẩy lui đồ cứu trợ đang hết sức cần thiết, khi khoảng 30 triệu người bị suy dinh dưỡng và mắc phải các chứng bệnh có thể chữa trị được.

Nhưng trong khi khoảng 60 thành viên của lực lượng an ninh buông vũ khí, bỏ chạy sang Colombia hôm 23/2, nhiều binh sĩ Venezuela vẫn kiên quyết bám trụ tại các chốt trên biên giới, bắn hơi cay vào đoàn xe cứu trợ.

Theo AP, khi đêm xuống hôm 23/2, ông Guaido không lên tiếng kêu gọi các ủng hộ viên tiếp tục mạo hiểm mạng sống để vượt qua hàng rào chắn của chính phủ Venezuela trên biên giới với Colombia và Brazil.

Thay vào đó, ông nói sẽ gặp Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence ngày 25/2 tại Bogota, Colombia, tại cuộc gặp khẩn của nhiều chính phủ các nước Mỹ Latin để hóa giải cuộc khủng hoảng ở Venezuela.

*******************

Venezuela : Maduro đóng biên giới với Colombia, Guaido kêu gọi bất tuân (RFI, 23/02/2019)

Căng thẳng tại vùng biên giới Venezuela – Colombia gia tăng trước ngày lãnh đạo đối lập Venezuela cảnh báo sẽ bằng mọi cách đưa hàng cứu trợ quốc tế vào trong nước. Hôm qua 22/02/2019, chính quyền Maduro ra lệnh đóng cửa đường biên giới với Colombia tại bang Tachira, đối diện với thành phố Cucuta, Colombia, nơi tập kết hàng cứu trợ. Lãnh đạo đối lập có mặt tại Cucuta kêu gọi quân đội mở cửa toàn bộ đường biên giới hôm nay.

Venezuela : Phe ủng hộ chính quyền tập hợp ở Tienditas, vùng biên giới Colombia và Venezuela. Ảnh ngày 22/02/2019. Reuters/Marco Bello

Phó tổng thống Venezuela Delcy Rodriguez thông báo trên Twitter là toàn bộ các cây cầu giữa bang Tachira và nước láng giềng Colombia sẽ tạm thời bị đóng, cho đến khi tình hình trở lại bình thường. Cụ thể là giao thông sẽ bị đình chỉ tại ba cây cầu khác, ngoài cầu Tianditas, bị quân đội phong tỏa từ đầu tháng đến nay.

Trong lúc đó, theo AFP, bất chấp lệnh cấm rời lãnh thổ Venezuela, lãnh đạo đối lập đã có mặt ở phía bên kia biên giới. Ông Juan Guaido, tổng thống tự phong được hơn 50 quốc gia công nhận, đã xuất hiện trong một buổi hòa nhạc lớn hôm qua tại Cucuta, được tổ chức để ủng hộ cho cứu trợ quốc tế vào Venezuela. Buổi hòa nhạc – do tỉ phú người Anh Richard Branzon tài trợ - kéo dài 7 giờ đồng hồ, được hơn 300.000 người tham gia.

Cùng tham dự buổi hòa nhạc với ông Juan Guaido có các tổng thống Colombia, Chili, Paraguay và tổng thư ký của Tổ Chức các Quốc Gia Châu Mỹ (OEA). Trong buổi hòa nhạc tại Cucuta, lãnh đạo đối lập Juan Guaido khẳng định đã được sự hỗ trợ của quân đội Venezuela khi vượt biên giới sang Colombia, bất chấp lệnh cấm của tư pháp Venezuela.

Lãnh đạo đối lập Guaido "ra lệnh mở cửa toàn bộ biên giới vào ngày mai", tức ngày thứ Bảy 23/02, để hàng cứu trợ đến được với người dân trong nước, đang kiệt quệ vì kinh tế suy thoái, lạm phát phi mã. Hiện tại quỹ Virgin đã huy động được 100 triệu đô la hỗ trợ người dân Venezuela. Venezuela đang chìm trong khủng hoảng từ nhiều năm nay, gần 3 triệu người dân rời bỏ đất nước, kể từ năm 2015. Ngày 23/02/2019 cũng là tròn một tháng ngày mà lãnh đạo đối lập Juan Guaido, chủ tịch Quốc Hội (do đối lập kiểm soát), tuyên bố đảm nhiệm chức tổng thống lâm thời, để đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng.

Ông Guaido kêu gọi toàn quốc xuống đường vào hôm nay để gây áp lực lên chính quyền của tổng thống Maduro. Ngược lại, chính quyền Maduro cũng kêu gọi ngày xuống đường toàn quốc cùng ngày, để chống lại việc nhập hàng cứu trợ, bị cáo buộc là một cái cớ cho "can thiệp nước ngoài".

Trọng Thành

******************

Venezuela : Đụng độ nổ ra khi Maduro chặn viện trợ, hai người chết (BBC, 24/02/2019)

Các cuộc đụng độ chết người đã nổ ra ở thị trấn biên giới Venezuela hôm 23/2, khi Tổng thống Nicolás Maduro chặn viện trợ nhân đạo từ Colombia và Brazil.

Đã xảy ra đối đầu tại khu vực biên giới của Venezuela

Binh lính bắn hơi cay và đạn cao su vào những người biểu tình định tiếp nhận và vận chuyển hàng viện trợ.

Một số người cũng bị bắn bởi đạn thật, các nhóm nhân quyền cho hay. Ít nhất hai người đã thiệt mạng.

Phe đối lập muốn hàng viện trợ được chuyển đến tay những người dân bị ảnh hưởng bởi khủng hoảng kinh tế, nhưng ông Maduro lại coi đó là mối đe dọa an ninh.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo lên án các cuộc tấn công nhắm vào thường dân mà ông quy trách nhiệm cho "những tên côn đồ của Maduro".

"Chúng tôi gửi lời chia buồn sâu sắc nhất đến gia đình của những người thiệt mạng vì hành động tội ác này. Chúng tôi yêu cầu thực thi công lý cho họ",, ông Pompeo viết trên Twitter.

Ông Pompeo cũng mô tả hành vi đốt hàng viện trợ là "bệnh hoạn".

Bản quyền hình ảnh Reuters

Những chiếc xe tải chất đầy thực phẩm và thuốc men của Hoa Kỳ nhằm giúp người dân Venezuela đã phải quay về kho ở Colombia sau khi những người ủng hộ phe đối lập không thể vượt qua hàng rào của quân đội trung thành với ông Maduro.

Các nhân chứng cho biết những người đàn ông đeo mặt nạ và mặc đồ dân sự bắn đạn cao su vào người biểu tình.

Giận dữ vì chính phủ Colombia ủng hộ lãnh đạo phe đối lập Juan Guaido, ông Maduro tuyên bố cắt đứt quan hệ ngoại giao với Bogota và buộc nhân viên sứ quán Colombia phải rời khỏi Venezuela trong 24 giờ.

Tổng thống lâm thời Venezuela Juan Guaido họp báo gần cầu biên giới Tienditas nối Colombia và Venezuela hôm 23/2

Buổi hòa nhạc Venezuela Aid Live của tỉ phú Richard Branson kêu gọi gây quỹ tiếp tế cho Venezuela tại biên giới Colombia và Venezuela. Buổi hòa nhạc có sự xuất hiện của Tổng thống lâm thời Juan Guaidó.

Trước đó, ba thành viên lực lượng vệ binh quốc gia Venezuela đã bỏ vị trí, chạy sang Colombia trong lúc căng thẳng vì hàng viện trợ ở biên giới.

Giới chức di trú Colombia nói ba lính này đầu hàng hôm thứ Bảy.

Lãnh đạo đối lập Venezuela Juan Guaidó muốn đưa hàng viện trợ từ Colombia vào Venezuela bất chấp phản đối của tổng thống Venezuela Nicolas Maduro.

Chính phủ Venezuela ra lệnh đóng cửa biên giới với Colombia, sau khi đã đóng cửa tuyến đường từ Brazil.

Nhưng cư dân ở Urena bỏ qua lệnh chính phủ, và bắt đầu gỡ bỏ rào chắn.

Căng thẳng đang gia tăng liên tiếp về việc cung cấp viện trợ nhân đạo. Hai người đã bị lực lượng an ninh Venezuela giết chết hôm thứ Bảy gần biên giới với Brazil.

Tình trạng bạo lực đã bị Nhà Trắng lên án, trong đó nhắc lại trong một tuyên bố rằng "thế giới đang dõi theo [Venezuela]".

Ông Guaidó, lãnh đạo Quốc hội do phe đối lập thống trị, tuyên bố mình là nhà lãnh đạo lâm thời của đất nước vào tháng trước.

Ông Guaidó (giữa) cùng Tổng thống Chile Sebastian Pinera (trái) và Tổng thống Paraguay Mario Abdo Benitez tại nhà kho hàng viện trợ ở Cucuta

Kể từ đó, ông đã giành được sự ủng hộ của hàng chục quốc gia, bao gồm cả Hoa Kỳ.

Ông cho rằng sự cai trị của Tổng thống đương nghiệm Nicolas Maduro là bất hợp pháp về mặt hiến pháp vì cuộc bầu cử lại vào năm 2018 có nghi vấn sai phạm, và tuyên bố sẽ giám sát các cuộc bầu cử mới.

Điều gì đã xảy ra vào thứ Sáu ?

Hàng trăm tấn viện trợ nhân đạo đã trở thành điểm tranh chấp gay gắt giữa hai nhà lãnh đạo Venezuela, ông Guaidó và ông Maduro.

Ông Maduro cho đến nay đã từ chối cho phép các kho hàng dự trữ, bao gồm cả thực phẩm và thuốc men, được chuyển đến Venezuela.

Ông Guaidó, người kêu gọi các kho hàng viện trợ này đã tuyên bố rằng hàng trăm ngàn tình nguyện viên sẽ giúp mang vào thứ Bảy.

Một người tham gia buổi hòa nhạc Venezuela Aid Live cầm lá cờ Hoa Kỳ

Vào thứ Sáu, các buổi hòa nhạc của hai bên đã được tổ chức chỉ cách nhau 300m ở hai bên biên giới Venezuela-Colombia.

Ông Guaidó bất ngờ xuất hiện tại Venezuela Aid Live ở Cucuta, do doanh nhân người Anh Richard Branson tổ chức vào thứ Sáu.

Ông được chào đón ở đó bởi các tổng thống của Colombia, Chile và Paraguay - ba trong số các quốc gia đã công nhận nhà lập pháp 35 tuổi này là tổng thống lâm thời Venezuela.

Ông nói rằng ông đã qua được biên giới Colombia hôm thứ Sáu với sự giúp đỡ của các lực lượng vũ trang Venezuela.

Tuyên bố này rất có ý nghĩa vì Tổng thống Nicolás Maduro vẫn giữ được quyền lực phần lớn nhờ vào sự hỗ trợ quân đội.

Vài giờ sau khi xuất hiện, thông báo về việc đóng cửa các cây cầu ở bang Tachira đã được đưa ra.

Một thông báo tương tự đã được đưa ra vào thứ Năm về việc đóng cửa biên giới với Brazil - nơi một kho hàng viện trợ khác đang được đem tới.

Một trong những người bị thương trong cuộc đụng độ với quân đội tại biên giới Venezuela-Brazil

Các cuộc đụng độ bạo lực đã nổ ra ở khu vực đó vào sáng thứ Sáu sau khi một cộng đồng dân tộc bản địa được biết đã đối đầu với quân đội Venezuela tại ngôi làng phía nam Kumarakapay.

Các nhân chứng nói rằng quân đội đã nổ súng vào những người ngăn chặn các phương tiện quân sự đi qua. Các nhà vận động nhân quyền cho biết các binh sĩ đã bắn chết hai người và làm bị thương 15 người khác.

Người phát ngôn của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, ông Antonio Guterres, cho biết ông đã có cuộc gặp với Ngoại trưởng Venezuela, ông Jorge Arreaza hôm thứ Sáu tại New York, trong đó ông kêu gọi các nhà chức trách kiềm chế sử dụng vũ lực gây chết người chống lại người biểu tình.

Tại sao việc cung cấp viện trợ gây tranh cãi ?

Điều kiện kinh tế đã xấu đi nhanh chóng kể từ khi Tổng thống Maduro lên nắm quyền vào năm 2013.

Liên Hợp Quốc cho biết khoảng ba triệu người đã rời khỏi đất nước trong vài năm qua. Siêu lạm phát đã khiến chi phí thiết yếu tăng vọt, khiến nhiều người không thể mua được những thứ cơ bản như thực phẩm và thuốc men.

Tổng thống Maduro phủ nhận có bất kỳ cuộc khủng hoảng nào và đã quảng cáo cho các kế hoạch viện trợ một chương trình do Mỹ dàn dựng.

Những người biểu diễn tại buổi hòa nhạc của ông Maduro vào thứ Sáu đã biểu diễn trước một phông nền với dòng chưa #TrumpHandsoffVenezuela (Trump buông tay khỏi Venezuela), hãng tin AFP đưa tin.

Người dân chờ đợi mua thực phẩm - một phần trong chương trình Cung cấp và sản xuất của Ủy ban địa phương

Những ngày phía trước 'bất định'

Phân tích của Katy Watson, phóng viên BBC News Nam Mỹ

Đây là ngày mà phe đối lập của Venezuela đã chờ đợi. Cái ngày mà sẽ thử thách lòng trung thành của các lực lượng vũ trang đối với Nicolas Maduro và xác định tương lai của ông ta.

Những chiếc xe tải chở đầy viện trợ dự kiến ​​sẽ khởi hành từ Colombia và Brazil và cố gắng vượt qua biên giới. Một tàu chở hàng viện trợ cũng đang đi từ Puerto Rico.

Trên khắp Venezuela, người dân sẽ tập trung tại doanh trại quân đội để nhờ các binh sĩ giúp đỡ trong nỗ lực viện trợ.

Cho đến tận bây giờ, các sĩ quan cao cấp vẫn trung thành với ông Maduro - nhưng với áp lực dồn lên họ để giúp đỡ người dân Venezuela, họ sẽ lắng nghe nhà lãnh đạo của họ hay đổi phe, ủng hộ Juan Guaidó và mở cửa biên giới ?

Những ngày tiếp theo là những ngày vô cùng bất định.

*********************

Brazil kêu gọi cộng đồng quốc tế ‘giải phóng’ Venezuela (VOA, 24/02/2019)

Brazil hôm 24/2 lên án chính quyền của Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro sử dụng bạo lực để ngăn chặn hàng cứu trợ chuyển qua biên giới hôm 23/2.

Bạo lực bùng ra trên biên giới giữa Venezuela và Brazil hôm 23/2.

Theo Reuters, Brazil coi đây là một hành động của "tội phạm" đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế chung tay "giải phóng" Venezuela.

Trong khi đó, đại tá George Feres của quân đội Brazil nói với hãng tin Anh rằng hai binh sĩ Venezuela đã bỏ chạy sang Brazil hôm 23/2.

Cùng ngày, tin cho hay, khoảng 60 thành viên của lực lượng an ninh Venezuela buông vũ khí, chạy sang Colombia.

Sau khi vấp phải sự chống cự của quân đội Venezuela, ngăn không cho hàng cứu trợ vào quốc gia Nam Mỹ này từ Colombia, lãnh tụ đối lập Juan Guaido đề nghị Mỹ cân nhắc "mọi lựa chọn" để lật đổ ông Maduro.

"Ngày hôm nay, cả thế giới tận mắt chứng kiến từng phút, từng giờ bộ mặt xấu xa nhất của chế độ độc tài Venezuela", ông Guaido nói trong cuộc họp báo ở Colombia với Tổng thống nước này, ông Ivan Duque.

Giận dữ vì ông Duque ủng hộ ông Guaido, ông Maduro tuyên bố cắt đứt quan hệ ngoại giao với Colombia và yêu cầu các nhân viên ngoại giao rời nước này trong vòng 24 giờ.

Tổng thống Maduro bác bỏ chuyện Venezuela cần cứu trợ, đồng thời cáo buộc ông Guaido làm con rối cho Tổng thống Trump nhằm lật đổ mình.

Washington cảnh báo có thể áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt mới, cứng rắn hơn, nếu ông Maduro tiếp tục ngăn hàng cứu trợ vào Venezuela.

*****************

Khủng hoảng viện trợ nhân đạo : TT Venezuela cắt đứt quan hệ với Colombia (RFI, 24/02/2019)

Căng thẳng tại vùng biên giới Venezuela - Colombia dâng cao, với việc chính quyền Venezuela tìm mọi cách ngăn cản hàng cứu trợ nhân đạo quốc tế. Tổng thống Venezuela Maduro hôm qua, 23/02/3019, tuyên bố cắt đứt quan hệ ngoại giao với Colombia, với lý do chính quyền nước này hậu thuẫn chiến dịch của lãnh đạo đối lập đưa hàng cứu trợ qua biên giới. Chính quyền Caracas coi chiến dịch này là một cái cớ để Hoa Kỳ can thiệp.

Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro phát biểu trước những người ủng hộ tại Caracas, ngày 23/02/2019.Yuri CORTEZ / AFP

Trong một cuộc mít tinh của những người ủng hộ chính quyền tại thủ đô Caracas, tổng thống Nicolas Maduro đã gọi chính quyền Colombia là "quân phát xít", gọi tổng thống Colombia, ông Ivan Duque, là "đồ ác quỷ", và yêu cầu các đại diện ngoại giao nước này rời khỏi Venezuela trong vòng 24 giờ. Theo ông Maduro, người dân Venezuela đã "hết kiên nhẫn" và không thể chấp nhận các hành động gây hấn của Colombia.

Xe cứu trợ không vào được Venezuela

Hôm qua 23/02 là ngày mà lãnh đạo đối lập Juan Guaido báo trước sẽ đưa hàng viện trợ quốc tế vào trong nước. Tuy nhiên, tất cả các chuyến xe đưa hàng qua biên giới đều phải quay đầu. Quân đội và cảnh sát Venezuela dùng lựu đạn cay và đạn cao su để ngăn cản.

Lãnh đạo đối lập Venezuela, tổng thống tự phong được hơn 50 quốc gia công nhận là lãnh đạo tạm quyền, tối hôm qua kêu gọi cộng đồng quốc tế "không loại trừ biện pháp nào để giải phóng" Venezuela khỏi ách độc tài.

Mỹ sẵn sàng can thiệp

Cũng hôm qua, trên Twitter, ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo lên án chính quyền Maduro tấn công vào thường dân và khẳng định Hoa Kỳ sẵn sàng "chuyển sang hành động" chống lại những ai không chấp nhận việc "khôi phục một cách hòa bình nền dân chủ" tại Venezuela. Ngày mai, thứ Hai 25/02, lãnh đạo đối lập Venezuela dự kiến sẽ gặp phó tổng thống Mỹ Mike Pence tại thủ đô Colombia, bên lề hội nghị các lãnh đạo Nam Mỹ của nhóm Lima, mà đa số ủng hộ một cuộc chuyển tiếp chính trị trong hòa bình tại Venezuela.

Hơn 300 thường dân bị thương, 4 người chết

Về tình hình tại chỗ, hôm qua 23/02, khoảng 300 thường dân bị thương trong các đụng độ với lực lượng an ninh tại đường biên giới với Colombia, trong đó có 30 người Colombia. Thêm hai người chết tại đường biên giới với Brazil, nâng tổng số người thiệt mạng lên thành bốn.

Từ thành phố San Antonio, Venezuela, sát biên giới với Colombia, đặc phái viên RFI Marie Normand cho biết chi tiết về chiến dịch chuyển hàng cứu trợ bị cản trở :

"Mọi nỗ lực của người biểu tình để hỗ trợ việc đưa hàng cứu trợ vào Venezuela đều thất bại. Họ không thể tới được những cây cầu ở biên giới, giữa Urena và San Antonio. Lực lượng Vệ binh quốc gia đã dùng hơi cay và bắn đạn cao su để đẩy lui tất cả những người tiến lại quá gần. Nhiều xe chở hàng từ Colombia đã bị phía Venezuela đốt cháy.

Tuy nhiên, tình hình an ninh đặc biệt xấu đi khi xuất hiện nhiều nhóm đàn ông đi xe moto, được chính phủ Venezuela trang bị vũ khí, những người này đôi khi từ các vùng khác của Venezuela đến. Một số người phô trương những khẩu súng trường và nhắm về phía những người biểu tình và nhà báo. Nhiều vụ bắt bớ vô cớ và ăn cắp tài sản đã xảy ra.

Các đường phố ở hai thành phố vùng biên giới Urena và San Antonio sau đó đã nhanh chóng vắng bóng người. Giới buôn bán đóng cửa hàng, cửa hiệu. Những người mà chúng tôi có thể nói chuyện, hỏi han thì lo ngại về khả năng căng thẳng leo thang và đóng cửa biên giới, trong khi mở cửa biên giới là yếu tố thiết yếu cho hoạt động thương mại".

60 nhân viên an ninh Venezuela đào tẩu

Vào lúc căng thẳng giữa hai nước gia tăng, nhà chức trách Colombia cho biết 60 thành viên của lực lượng an ninh Venezuela hôm qua đã chạy sang Colombia xin tị nạn.

Trong khi đó, AFP dẫn lời Ricardo Rossello, thống đốc vùng lãnh thổ Porto Rico của Mỹ, theo đó cũng trong ngày hôm qua, Hải quân Venezuela đe dọa bắn vào một tàu chở hàng cứu trợ xuất phát từ Porto Rico hôm thứ Tư 20/02 khiến con tàu này phải quay ngược trở lại.

Trọng Thành, Thùy Dương

Venezuela : Hậu trường thăng tiến của Juan Guaido

Cuộc đọ sức giữa ông Juan Guaido và tổng thống Nicolas Maduro có thể lên tới cực điểm trong ngày 23/02/2019 khi tới hạn "tối hậu thư" cho hàng cứu trợ nhân đạo vào Venezuela do lãnh đạo đối lập tuyên bố.

Tổng thống tự phong Venezuela Juan Guaido tại buổi mit-tinh ở Los Cortijos, đông bắc thủ đô Caracas, ngày 16/02/2019. Reuters/Marco Bello

Nhật báo Le Monde (ngày 22/02) trở lại với nhân vật trung tâm của sự kiện, tổng thống lâm thời tự phong Juan Guaido, qua bài ký sự dài "Hậu trường thăng tiến của Juan Guaido".

Thông tín viên của Le Monde đã ghi nhận từ Caracas đến Washington, các nước Châu Mỹ Latinh qua Châu Âu để cho thấy hành trình nổi lên thành một lãnh tụ đối lập rồi tuyên bố làm tổng thống lâm thời của ông Juan Guaido, một người trước đó gần như là vô danh, không hề ngẫu nhiên tự phát mà có sự chuẩn bị, phối hợp nhịp nhàng với bên ngoài.

Bài viết nhắc lại sự kiện cách đây một tháng, ngày 23/01/2019, trước hàng ngàn người biểu tình tại trung tâm thủ đô Caracas, một dân biểu trẻ là chủ tịch Quốc Hội, đã bị tổng thống Nicolas Maduro giải tán, ông Juan Guaido bất ngờ tuyên bố tự phong làm tổng thống lâm thời trước tràng vỗ tay như sấm dậy của những người biểu tình. Chỉ khoảng chục phút sau đó, tại Washington, tổng thống Mỹ Donald Trump trong một thông cáo và trên Twitter đã thông báo công nhận vị tổng thống lâm thời này của Venezuela.

Le Monde nhận định : "Tuyên bố của tổng thống Mỹ có hiệu ứng như một quả bom… cho thấy một hành động có phối hợp chưa từng có". Chỉ vài phút sau đó, lần lượt Tổ chức các nước Châu Mỹ, Canada, Brazil, Colombia, Peru hối hả lên tiếng công nhận Juan Guaido. Hai giờ sau đến lượt Liên Hiệp Châu Âu đánh tiếng ủng hộ ông Juan Guaido.

Le Monde nhận định "chưa bao giờ một nhà đối lập ở Venezuela gây được sự nhất trí ủng hộ nhanh chóng và rộng rãi đến như vậy. Chỉ trong một buổi chiều, Juan Guaido, trước đó ít ngày vẫn còn là người vô danh đối với đa số dân Venezuela, cũng như cộng đồng quốc tế, bỗng chốc trở thành một gương mặt nổi bật của đối lập Venezuela". Lần đầu tiên, đối lập Venezuela chứng tỏ có khả năng tập hợp đoàn kết thực sự.

Theo tờ báo, bước đột phá ngoạn mục đó là thành quả sau một tháng mặc cả trong hậu trường, ngoại giao bí mật và những tín hiệu mật. Nhưng sự khởi đầu còn xa hơn nữa, từ Washington của chính quyền Donald Trump, từ Madrid và từ Brazil hay Colombia.

Riêng ông Donald Trump từ trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016 đã hứa sẽ "làm thay đổi Venezuela ở quy mô lớn". Đến khi đắc cử tổng thống, lời hứa đó vẫn cứ ám ảnh ông Trump. Theo Le Monde, từ hồi tháng 08/2017, trong một buổi đánh golf ở New Jersey, Donald Trump đã nói với các cố vấn của mình rằng "chúng ta có nhiều lựa chọn cho Venezuela. Thực ra thì tôi không loại trừ khả năng lựa chọn quân sự".

Bài viết của Le Monde dẫn nhiều nguồn tin nói rằng từ giữa tháng 12/2018, ông Juan Guaido khi đó còn chưa là chủ tịch Quốc Hội Venezuela, đã bí mật qua biên giới Colombia, qua mắt biên phòng để sau đó bay tới Washington gặp gỡ bí mật với nhiều nhân vật quan trọng trong chính quyền Mỹ.

Ngay trong ngày đầu năm 2019, ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã có cuộc họp với các đồng minh chủ chốt đề bàn về Venezuela. Song song đó, các nhà hoạt động đối lập Venezuela đang lưu vong ở nước ngoài cũng đẩy mạnh các cuộc vận động với chính khách nước ngoài.

Ở trong nước, Juan Guaido một mặt tích cực tổ chức các cuộc tập hợp biểu tình của dân chúng, mặt khác luôn giữ liên lạc với chính giới Mỹ, trong đó đặc biệt là phó tổng thống Mỹ Mike Pence và thượng nghị sĩ Marco Rubio. Cho đến khi các điều kiện đã chín muồi, thì điều cần đến đã đến như mọi người đều biết : Ông Juan Guaido tuyên bố tự phong tổng thống lâm thời Venezuela, ngày 23/01/2019. Cuộc đọ sức với Nicolas Maduro kéo dài trong suốt tháng qua, giờ đây được đặt trong ván bài cứu trợ nhân đạo.

Mật vụ Bắc Triều Tiên bắt cóc người tại Ý

Liên quan đến Châu Á, Les Echos quan tâm đến một vụ việc đang gây ồn ào dư luận Ý xung quanh vụ viên đại sứ Bắc Triều Tiên tại Roma biến mất bí ẩn để cô con gái, 17 tuổi, bị mật vụ Bắc Triều Tiên đến Roma bắt cóc về nước.

Theo Les Echos, câu chuyện diễn ra như trong tiểu thuyết trinh thám Ý-Bắc Triều Tiên. Đầu năm 2019, vị đại sứ của chế độ Bình Nhưỡng tại Roma bỗng nhiên biến mất. Đó là cú sốc đầu tiên tại Ý.

Đến nhận chức tại Ý năm 2015, ông Jo Song-gil đáng lẽ phải về nước ngày 20/11/2018 sau khi kết thúc nhiệm kỳ. Cùng với vợ, có thể ông đã được sự trợ giúp của cơ quan tình báo Ý để đào thoát ngày 10/11 trong ý đồ xin tị nạn tại Hoa Kỳ. Có lẽ sự có mặt của ông ở Mỹ sẽ có thể gây phiền toái cho tổng thống Donald Trump, đang trong giai đoạn xích lại gần với chế độ độc tài Bắc Triều Tiên. Sau khi lưu lại tại Thụy Sĩ ít ngày, có thể nhà ngoại giao Bắc Triều Tiên đã quay trở lại Ý, trú tại một nơi bí mật.

Khi đào thoát, nhà ngoại giao này đã để lại con gái 17 tuổi ở Ý. Mới đây người ta được biết cô con gái này đã bị mật vụ Bắc Triều Tiên ép về nước, chỉ 4 ngày sau bố mẹ cô đào thoát. Vụ việc đang làm chính quyền Ý lúng túng về vấn đề chủ quyền quốc gia. Dư luận Ý đang đòi chính phủ của Giuseppe Conte phải trả lời về trách nhiệm và phản ứng thế nào về vụ bắt cóc người xảy ra trên đất Ý.

Thị trường điện thoại thông minh sụt giảm

Mặc dù điện thoại thông minh giờ trở thành vật dụng thiết yếu của cuộc sống hàng ngày và là một trong những món hàng bán chạy nhất, nhưng Les Echos ghi nhận một thực tế là lượng tiêu thụ sản phẩm thời thượng này đang giảm sút, vấn đề cải tiến cũng trục trặc.

Các mẫu mã mới ngày càng đắt nhưng tính năng không hấp dẫn và các chi tiết cũng gần như giống nhau. Chủ Nhật 24/02, tại Barcelona sẽ diễn ra Mobile World Congress, một sự kiện lớn của ngành viễn thông, trong lúc lĩnh vực điện thoại thông minh cả thế giới đang gặp khó khăn.

Les Echos cho biết : 2018 là năm đầu tiên trong lịch sử ngành công nghiệp chế tạo điện thoại thông minh trên thế giới bị tụt dốc với sản lượng giao hàng sụt giảm 5%, theo Strategy Analytics. Ngay cả Trung Quốc, là thị trường tiêu thụ 1/3 số lượng smartphone trên thế giới, cũng không thoát khỏi xu hướng chung này. Trong bối cảnh chiến tranh thương mại với Hoa Kỳ, doanh số bán smartphone năm 2018 giảm 11%. Một thị trường đông dân khác là Ấn Độ cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự.

Kết quả bán hàng của 2 nhãn hiệu Apple và Samsung cũng đang trong tình trạng báo động. Chỉ riêng Hoa Vi là làm ăn khá. Tập đoàn Trung Quốc đã vượt qua Apple mùa hè 2018 để trở thành nhà sản xuất điện thoại thông minh thứ 2 thế giới. Sau khi đã bán ra thị trường 200 triệu sản phẩm trong năm 2018, tập đoàn Trung Quốc đang dồn sức cạnh tranh với Samsung để đến năm 2020 sẽ chiếm vị trí số 1 thế giới. Nhưng bộ ba Samsung, Hoa Vi, Apple đều không tránh được xu hướng đi xuống của thị trường.

Mười năm sau khi Apple tung ra chiếc iPhone đầu tiên năm 2007, thị trường điện thoại thông minh dường như bị bão hòa, cho dù các nhà sản xuất liên tục tung ra các mẫu mã mới, với giá bán ngày càng đắt. Hiện tại, 2/3 dân số thế giới sử dụng điện thoại di động. Con số này sẽ còn tăng, đến năm 2025 có thể sẽ có 6 tỷ thuê bao di động.

Nhưng tại sao thị trường điện thoại thông minh có xu hướng giảm ? Đơn giản là vì các mẫu mới ra liên tiếp và giá bán cũng không ngừng tăng. Thế là một thị trường mới xuất hiện : Tân trang các loại điện thoại thông minh đã qua sử dụng, với giá bán rẻ hơn từ 10 đến 60% so với mẫu mới. Vả lại, đây là giải pháp bảo vệ môi trường được nhiều người ủng hộ. Thị trường smartphone đang biến đổi ngay từ bên trong như vậy.

Báo L’Humanité quyên tiền tự cứu mình

Phần cuối mục điểm báo là thông tin liên quan đến làng báo Pháp. Tờ báo cộng sản L’Humanité, tờ nhật báo Pháp có lịch sử hơn trăm năm đang tiếp tục cuộc chiến đấu để sinh tồn.

L’Humanité rơi vào tình trạng mất khả năng chi trả từ cả tháng qua. Ngày 22/02, tại Montreuil-sous-Bois, thành phố ngoại ô Paris, L’Humanité tổ chức một đêm hội gây quỹ, huy động sự hảo tâm để hy vọng cứu sống tờ báo.

Anh Vũ