 | Tổng quan: | 3121656 |
Minh Anh, RFI, 07/08/2022
Trong bản phân tích tình hình thực địa tại Ukraine, Bộ Quốc phòng Anh, hôm 07/08/2022, đưa ra đánh giá "những hoạt động kém hiệu quả của quân đội Nga tại Ukraine" khiến hàng sĩ quan cấp cao của Nga trả giá đắt : "Ít nhất có sáu tướng đã bị cách chức từ khi cuộc chiến bắt đầu vào tháng 2/2022".
Ảnh minh họa : Ông Dmitry Medvedev (thứ hai từ trái sang), phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, kiêm chủ tịch đảng Nước Nga Thống nhất, thăm doanh trại quân đội Totsk ở khu vực Orenburg, Nga, ngày 05/08/2022. AP - Ekaterina Shtukina
Phân tích của tình báo quân sự Anh đưa ra trường hợp của thượng tướng Aleksandr Chaiko, bị cách chức Tư lệnh Quân khu miền Đông vào tháng 5/2022, trong khi đó thượng tướng Alexander Zhuravlev, chỉ huy quân khu miền Tây từ năm 2018, đã vắng mặt nhân Ngày Hải Quân Nga ở Saint-Petersburg hôm 31/07. Bộ Quốc Phòng Anh cho rằng nhiều khả năng nhân vật này đã bị thay thế bởi trung tướng Vladimir Kochetkov.
Về phần tướng Aleksandr Vladimirovitch Dvornikov, người này cũng đã bị cách chức sau khi được giao chỉ huy chiến dịch quân sự tại Ukraine. Còn tướng Sergey Surovikin lên nắm quyền chỉ huy các lực lượng miền Nam thay cho tướng Guennadi Jidko. Ngoài việc thay thế số tướng lĩnh trên, phân tích tình báo Anh ghi nhận ít nhất có khoảng 10 vị tướng khác bị chết tại Ukraine, và điều này có thể góp phần gây ra nhiều khó khăn chiến thuật và tác chiến của Nga.
Về tình hình chiến sự tại Ukraine, theo tường thuật của thông tín viên đài RFI Stephane Siohan, quân đội Nga dường như đang cho chuyển quân từ phía đông xuống miền nam về phía các vùng Kherson và Zaporijia nhằm chuẩn bị đối phó với các cuộc phản công từ Ukraine. Dù vậy, các cuộc giao tranh vẫn diễn ra ác liệt ở vùng Donbass, đặc biệt là ở Bakhmout, một thành phố của vùng Donetsk, nơi quân đội Nga tập trung nỗ lực.
Chiến sự ác liệt gây khó khăn cho việc sơ tán thường dân. Theo chính quyền Kiev, hơn 2.000 người dường như đã được sơ tán bằng xe buýt và xe lửa từ những vùng giao tranh, nhưng vẫn còn hàng chục nghìn người còn mắc kẹt giữa làn mưa đạn.
Minh Anh
**************************
Trọng Nghĩa, RFI, 06/08/2022
Tình hình chiến sự Ukraine tiếp tục nóng bỏng, đặc biệt với một vụ pháo kích nhắm vào nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, bị Nga chiếm đóng kể từ đầu tháng 3/2022. Sau sự cố, cả Kiev lẫn Moskva đều đổ lỗi cho nhau là thủ phạm vụ tấn công.
Pháo MSLR BM-21 "Grad" của Ukraine bắn các vị trí của Nga tại Kharkiv, Ukraine ngày 02/08/2022. AP - Evgeniy Maloletka
Trong thông điệp video hàng ngày của mình tối hôm qua, 05/08/2022, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã tố cáo : "Hôm nay, quân chiếm đóng đã tạo ra một tình huống cực kỳ nguy hiểm khác cho toàn bộ Châu Âu : Họ đã hai lần tấn công nhà máy điện hạt nhân ở Zaporizhzhia. Bất kỳ một vụ bắn phá nào vào địa điểm này đều là một tội ác vô liêm sỉ, một hành động khủng bố".
Trước đó, Energoatom, công ty nhà nước Ukraine phụ trách nhà máy đã báo động rằng "có những nguy cơ rò rỉ khí hydro và thất thoát chất phóng xạ. Nguy cơ hỏa hoạn rất cao".
Về phần mình, trong một thông cáo, quân đội Nga đã tố cáo những vụ "pháo kích" từ "các đơn vị vũ trang Ukraine", đồng thời "nhắm vào nhà máy điện Zaporizhzhia và thành phố Energodar". Nga đã lên án "các hành động khủng bố hạt nhân".
Khi nhà máy điện Zaporizhzhia bị chiếm đóng vào tháng Ba, quân đội Nga đã nổ súng vào các tòa nhà ở đó, bất chấp nguy cơ xảy ra một tai nạn hạt nhân lớn.
Ngoài khu vực Zaporizhzhia, lực lượng Nga hôm qua lại một lần nữa pháo kích Mykolaiv, một thị trấn không xa mặt trận phía nam. Theo ông Oleksandr Senkevich thị trưởng Mykolaiv, đã có 22 người bị thương, trong đó có một cậu bé13 tuổi.
Thống đốc khu vực Vitali Kim cho biết lệnh giới nghiêm đã được ban hành tại thành phố này cho đến sáng thứ Hai 08/8 nhằm vô hiệu hóa những "cộng tác viên" của Nga.
Các lực lượng Ukraine hiện đang tiến hành một cuộc phản công ở phía nam, khu vực mà họ tuyên bố đã tái chiếm được hơn 50 ngôi làng bị thất thủ và rơi vào tay Nga.
Bộ Quốc Phòng Anh hôm nay, 06/08/2022 cảnh báo rằng các lực lượng Nga "hầu như chắc chắn" là đã tập trung ở phía nam để chuẩn bị đối phó với một cuộc phản công từ phía Ukraine. Các đoàn xe dài gồm xe vận tải quân sự, xe tăng và xe kéo pháo đang di chuyển về phía tây nam, ra khỏi khu vực Donbas ở miền đông Ukraine.
Trong bản cập nhật tình báo công bố trên mạng Twitter, Bộ Quốc phòng Anh nhận định : "Cuộc chiến giữa Nga vài Ukraine sắp bước sang một giai đoạn mới, với cuộc giao tranh dữ dội nhất đang trải rộng về phía tây nam, trên một chiến tuyến dài khoảng 350 km từ khu vực gần Zaporizhzhia đến Kherson, song song với sông Dniepr".
Bản cập nhật cho biết thêm là các nhóm tác chiến chiến thuật, gồm từ 800 đến 1.000 quân, đã được triển khai tại vùng Crimea để được tung ra hỗ trợ quân đội Nga ở Kherson. Thiết bị dường như đã được vận chuyển từ lãnh thổ Nga và các khu vực bị Moskva chiếm đóng - bao gồm Melitopol, Berdiansk và Mariupol - tới Crimea qua ngã cầu Kerch.
Chính quyền Kiev thì đang tập trung đánh phá với tần suất ngày càng tăng các cây cầu, kho đạn và các tuyến đường sắt ở các khu vực phía Nam.
Trọng Nghĩa
Thu Hằng, RFI, 31/07/2022
Nga cáo buộc Ukraine tấn công sở chỉ huy Hạm đội Biển Đen ở Sebastopol, trên bán đảo Crimea, ngày 31/07/2022, đúng Ngày thành lập Hải quân Liên bang Nga. Người đứng đầu thành phố Sebastopol cho biết một máy bay không người lái đã hạ cánh xuống sân của sở chỉ huy hạm đội và làm 6 nhân viên bị thương. Tổng cục An ninh Liên bang Nga đã mở điều tra. Phía Ukraine bác cáo buộc của Nga.
(Ảnh minh họa) - Hình ảnh vệ tinh của Maxar Technologies cho thấy soái hạm Moskva của Nga tại cảng Sevastopol, bán đảo Crimea, ngày 7/4/2022. Soái hạm Moskva đã bị Ukraine đánh chìm hồi tháng 03. AP
Trên mạng Telegram, thị trưởng Sebastopol Mikhail Razvojaie bày tỏ phẫn nộ vì "sáng nay (31/07), những kẻ theo chủ nghĩa dân tộc Ukraine đã quyết định phá hỏng Ngày thành lập Hải quân Nga" ở bán đảo Crimea, bị Nga sáp nhập vào tháng 03/2014. Mọi hoạt động kỉ niệm nhân dịp này "đã bị hủy vì lý do an ninh". Thị trưởng Sebastopol cũng đề nghị người dân "nếu có thể", không nên ra khỏi nhà.
Theo AFP, đây là lần đầu tiên chính quyền Nga thông báo về một cuộc tấn công như vậy kể từ đầu cuộc xâm lược Ukraine ngày 24/02. Trước đó, Hạm Đội Biển Đen cũng chịu nhiều tổn thất nghiêm trọng do bị quân Ukraine tấn công, đặc biệt là vụ đánh chìm soái hạm Moskva, dù phía Nga thông báo là bị hỏa hoạn.
Tuy nhiên, ngày 31/07, Ukraine đã phủ nhận cáo buộc của Nga, đánh giá đó là "hành động cố ý khiêu khích". Trong một đoạn video, người phát ngôn vùng Odessa Sergui Bratchuk khẳng định : "Giải phóng vùng Crimea của Ukraine bị chiếm đóng sẽ được tiến hành bằng cách khác, hiệu quả hơn nhiều".
Ngày thành lập Hải quân được tổ chức trên khắp nước nước Nga với nhiều sự kiện quan trọng. Đích thân tổng thống Vladimir Putin thị sát cuộc duyệt binh hải quân của Hạm đội Baltic ở Saint-Peterburg.
Tại buổi lễ, ông Putin thông báo Hải quân Nga sẽ nhận được tên lửa hành trình siêu thanh Zircon trong những tháng tới. Chiến hạm đô đốc Gorchokov sẽ được trang bị loại vũ khí đáng gờm trước tiên. Dù không nhắc đến Ukraine, ông Putin nhấn mạnh rằng khu vực triển khai tên lửa Zircon phụ thuộc vào lợi ích của Nga và "điều quan trọng là Hải quân Nga có khả năng đáp trả chớp nhoáng bất kỳ ai quyết định vi phạm chủ quyền và tự do của chúng ta".
Ngoài ra, theo Reuters, nguyên thủ Nga cũng cho biết đã ký ban hành một học thuyết hải quân mới, nhưng chi tiết không được công bố. Ngoài Hạm đội Baltic lâu đời nhất, Nga còn có Hạm đội Biển Đen, Hạm đội Phương Bắc, Hạm Đội Thái Bình Dương và Hạm đội Caspi.
Thu Hằng
************************
Trọng Thành, RFI, 31/07/2022
Tại tỉnh Donetsk, miền đông Donbass, chiến sự tiếp tục dữ dội trong những ngày gần đây, quân Nga tấn công gần như hàng ngày vào các vùng dân cư. Tối 30/07/2022, tổng thống Ukraine kêu gọi toàn bộ dân cư tỉnh Donetsk khẩn trương sơ tán.
Một khu vực bị Nga oanh kích ở thị trấn Toretsk, vùng Donetsk, Ukraine, ngày 27/07/2022 via Reuters - State Emergency Service of Ukraine
Theo ước tính của chính quyền Ukraine, hiện tại, ít nhất 200.000 thường dân, trong đó có khoảng 52.000 trẻ em, vẫn còn trụ lại tại tỉnh Donetsk, trong các vùng lãnh thổ không bị quân Nga chiếm đóng, Tránh tổn thất tối đa cho dân thường là mục tiêu của Kiev hiện tại. Thông tín viên Stéphane Siohan tường trình từ Kiev :
"Tổng thống Volodymyr Zelensky vẻ mặt khá mệt mỏi, vào tối thứ Bảy, đã kêu gọi người dân Donbass rời khỏi tỉnh Donetsk càng sớm càng tốt. Donetsk là nơi giao tranh hiện đang diễn ra rất dữ dội. Trong những giờ gần đây, sức ép của quân đội Nga ngày càng gia tăng trong vùng lân cận thành phố chiến lược Bakhmout. Tại khu vực này, có thể bốn ngôi làng đã bị quân Nga chiếm lĩnh.
Đầu ngày, phó thủ tướng Iryna Vereshchuk cho biết quân Nga đang phá hủy một cách hệ thống các mạng đường ống khí đốt của Donbass, và như vậy về lâu dài, trong mùa đông tới, dân cư tại đây sẽ không thể sống sót trong điều kiện như vậy.
Cuối tuần này, không khí trở nên nặng nề hơn ở Ukraine, sau vụ thảm sát tại nhà tù Olenivka, gần Donetsk, khiến 53 tù nhân chính trị Ukraine thiệt mạng. Các nhà ngoại giao Anh và Pháp đã lên án hành động này, trong khi tổng thống Ukraine một lần nữa gọi Liên bang Nga là một "quốc gia khủng bố".
Trong lúc bạo lực ngày một dữ dội tại Donbass, chính quyền Ukraine dường như giờ đây mong muốn cứu được càng nhiều thường dân càng tốt".
Tại mặt trận phía nam, theo AFP, trong đêm hôm qua sang sáng ngày hôm nay, Chủ Nhật 31/07, thành phố Mykolaiv, một lần nữa bị oanh kích. Theo thông báo của thị trưởng Oleksandr Senkevych, trên Telegram, đây có thể là "đợt tấn công lớn chưa từng có" kể từ đầu chiến tranh, "nhiều tiếng nổ lớn vào khoảng từ 1h đến 5h sáng". Ít nhất 2 người chết và 3 người khác bị thương. Có khoảng hơn chục hỏa tiễn bắn vào các khu dân cư và trường học. Thành phố Nikopol kế bên cũng bị trúng khoảng 50 trái Grad sáng hôm nay và có ít nhất một người bị thương, theo tỉnh trưởng tỉnh Dnipropetrovsk.
Phía Nga cho biết đã mời chuyên gia của Liên Hiệp Quốc và tổ chức Chữ Thập Đỏ đến điều tra tình hình tại chỗ. Trong thông cáo ngày 31/07, bộ Quốc Phòng Nga cho biết đưa ra quyết định này "vì lợi ích cho việc tiến hành một cuộc điều tra khách quan". Quân ly khai cáo buộc quân đội Ukraine dùng hệ thống tên lửa HIMARS của Mỹ để oanh kích nhà tù.
Trọng Thành
**********************
Thùy Dương, RFI, 30/07/2022
Quân đội Ukraine hôm 30/07/2022 cho biết đã tiêu diệt hàng trăm lính Nga và phá hủy 2 kho đạn trong cuộc giao tranh ở vùng Kherson, trung tâm của cuộc phản công của các lực lượng vũ trang Ukraine ở miền nam và là khu vực trọng điểm của các tuyến tiếp tế của Moskva.
Một ngôi nhà bị tên lửa Nga phá hủy tại Kramatorsk, Ukraine, ngày 29/07/2022 via Reuters – Donetsk Rehgional Military Administration
Báo cáo của bộ chỉ huy quân sự miền nam Ukraine nhấn mạnh đã có hơn 100 lính Nga bị tiêu diệt, 7 xe tăng bị phá hủy trong cuộc giao tranh hôm qua ở vùng Kherson, thành phố lớn đầu tiên của Ukraine bị Nga chiếm giữ từ hôm 24/02. Phó chủ tịch Hội đồng khu vực Kherson, Yuri Sobolevsky, yêu cầu người dân không đến gần kho đạn của Nga, bởi "quân đội Ukraine đang tấn công dữ dội quân Nga và đây mới chỉ là điểm khởi đầu".
Vẫn theo bộ chỉ huy quân sự miền nam Ukraine, giao thông đường sắt đến Kherson qua sông Dnipro đã bị gián đoạn, có thể cô lập thêm lực lượng Nga ở phía tây dòng sông nhờ cắt được nguồn tiếp viện cho quân Nga từ bán đảo Crimea. Tuy nhiên, cũng trong hôm qua, bộ Quốc Phòng Anh cho biết Nga có thể đã dựng 2 cầu phao và triển khai một hệ thống phà để thay thế các cây cầu bị quân đội Ukraine phá hủy.
Trong khi đó, theo phủ tổng thống Ukraine, các lực lượng vũ trang đang tập trung hỏa lực tấn công vào các kho đạn dược và các vị trí có quân nhân Nga ở Tchornobaika, Nova Kakhovka, Brylivka… nhưng không cho biết thêm chi tiết.
Còn tại Sloviansk, ở vùng Donetsk, tâm điểm các vụ oanh kích của quân Nga ở miền đông, nhà ga đường bộ và nhiều tòa nhà quanh đó bị hư hại nặng. Theo thống đốc vùng, một trung tâm dịch vụ xã hội cũng đã bị oanh kích, hư hại nhưng không có thiệt hại về nhân mạng.
Còn thống đốc vùng Kharkiv, miền đông, cho biết thành phố Kharkiv, lớn thứ hai Ukraine, trong đêm hôm qua hứng ít nhất 5 tên lửa S-300 của Nga. Vào lúc 3 giờ sáng, 3 tên lửa S-300 đã nhắm trúng vào 1 trường học, làm đổ sụp tòa nhà chính. Hiện giờ chưa có thông tin cụ thể về số nạn nhân.
Thùy Dương
**********************
Anh Vũ, RFI, 29/07/2022
Hôm 27/07/2022, Ukraine dồn dập bắn phá cây cầu có vai trò trọng yếu trong việc tiếp tế cho các đơn vị quân Nga đang chiếm đóng thành phố Kherson. Trận chiến nhằm kiểm soát vùng mang cùng tên này có thể sẽ có tác động lớn đến cục diện của cuộc chiến tranh. Các chuyên gia quân sự phân tích về ý đồ chiến lược của Ukraine để giành lại vùng đất chiến lược ở phía nam bị Nga chiếm đóng.
Ảnh chụp hôm 21/07/2022 : Cầu Antonovsky, dẫn vào thành phố Kherson
Xe quân sự Nga chạy trên cầu Antonovsky sau khi bị quân đội Ukraine pháo kích lần đầu 19/07/2022. AFP - Stringer
Đây là một cây cầu trọng yếu để vào một thành phố mang tính chiến lược không hề nhỏ. Quân đội Ukraine đã bắn phá từ đêm 26 đến 27/07 cầu Antonovsky nối thành phố Kherson nằm bên bờ nam của sông Dniepr với phần còn lại của vùng đất gần như nằm dưới sự kiểm soát hoàn toàn của quân Nga.
Đây không phải lần đầu tiên quân Ukraine nhắm vào công trình này, nhưng Kiev ngày càng cho thấy rõ muốn tập trung nỗ lực vào đó để chuẩn bị phản công nhằm lấy lại thành phố phía nam Ukraine. Ngay từ hôm 19/07, khi các đợt rốc két đầu tiên gây hư hại cầu Antonovsky, các nhà bình luận quân sự Nga lên tiếng cảnh báo về nguy cơ các nhóm quân đóng tại Kherson bị cắt đường tiếp viện.
"Quân chiếm đóng (Nga) phải học bơi để qua sông Dniepr. Bằng không họ phải chấp nhận rút khỏi Kherson chừng nào còn có cơ hội", hôm 27/07, Mykhailo Podoliak, cố vấn của tổng thống Volodymyr Zelensky đã viết như vậy trên mạng Twitter.
Sim Tack, một nhà phân tích quân sự của Forces Analysis, một cơ quan chuyên theo dõi các xung đột, cho biết loạt oanh kích hôm thứ Tư vừa rồi đã không phá hủy hoàn toàn cây cầu Antonovsky, nhưng những lỗ thủng do rốc két để lại trên cầu đã khiến "chỉ còn những xe hạng nhẹ có thể đi qua cầu và các đơn vị quân Nga tại chỗ đã đóng cầu đối với các xe tải chở đồ tiếp viện".
Ukraine không chỉ nhắm vào cây cầu Antonovsky dài 1,4 km, lối chính vào Kherson từ phía nam. "Quân đội Ukraine đã bắn phá một cầu nhỏ khác ở phía đông bắc Kherson, bắc qua một nhánh sông Dniepr", chuyên gia SimTack ghi nhận. Đó là một đường quan trọng khác của quân Nga để vào thành phố. Qua đường đó, Nga có thể chuyển đồ tiếp viện và quân đến từ Nova Kharkova. Thành phố bên bờ nam của sông Dniepr này nằm cách thành phố Kherson 70 km về phía đông còn có cây cây cầu thứ 2 để nối hai bờ sông.
Quân Ukraine miễn cưỡng không muốn tấn công trực tiếp vào điểm qua lại đó, vì "cầu nằm gần một nhà máy điện lớn và rủi do nhà máy bị phá hủy sẽ lớn", Sim Tack nhận định. Quân đội Nga đã nắm bắt được mục đích ý đồ của Ukraine và "họ đã lắp đặt, sử dụng các cầu phao để thay thế trong trường hợp bị thiếu tiếp viện", ông Aliyev Huseyn, chuyên gia về xung đột Ukraine-Nga tại đại học Glasgow, ghi nhận. Nhưng các công trình này "không chắc chắn và hẹp hơn các cầu bình thường, điều này làm cho việc vận chuyển hậu cần diễn ra chậm", chuyên gia này nhận xét.
Nhưng Kherson sẽ không chỉ được chiếm lại bằng oanh kích các cây cầu. "Vào thời điểm nhất định cần phải đưa quân vào thành phố", Glen Grant, chuyên gia về quân sự Nga, thuộc cơ quan tư vấn Baltic Security Foundation, nhận định. Chính vì thế phần đông các phương tiện truyền thông đánh giá các vụ bắn phá đó như là bước khởi đầu cho một cuộc tấn công quy mô lớn của Ukraine khi quân Nga bị suy yếu vì thiếu tiếp viện.
Nhưng kịch bản về một cuộc giao tranh lớn và rất có thể đẫm máu không được các chuyên gia tán thành. "Ưu tiên của quân đội Ukraine là hạn chế tốt đa thiệt hại nhân mạng, nhất là khi các đơn vị quân điều động trong vùng này được trang bị tốt và Kiev không hề muốn hy sinh đội quân đó nếu vẫn còn cách khác", theo chuyên gia Aliev Huseyn.
"Ukraine sẽ dựa vào chiến thuật làm tiêu hao sinh lực quân Nga, tiếp tục bắn phá có phương pháp các điểm vào thành phố cho đến khi quân Nga buộc phải rút lui vì thiếu tiếp viện cần thiết. Sau đó họ sẽ vào thành phố và chỉ còn phải đối mặt với các lực lượng còn lại để yểm trợ cho lính Nga rút", chuyên gia Sim Tack phân tích
Đó là một chiến lược đòi hỏi kiên trì hơn để hạn chế thiệt hại về người. Nhưng chiến lược đó "sẽ không thể thực hiện nếu không có các hệ thống pháo phản lực Himars của Mỹ", chuyên gia Aliyev Huseyn khẳng định. Các dàn phóng rốc-két đó có độ chính xác cao hơn rất nhiều so với các loại pháo khác đang được quân đội Ukraine sử dụng. "Để gây được thiệt hại cho các cây cầu như mục tiêu đề ra, quân Ukraine có thể phải tốn nhiều đạn dược và thời gian nếu dùng các loại pháo cổ điển", theo chuyên gia Sim Tack.
Thực tế, các dàn Himars là loại vũ khí có thể tạo sự khác biệt. Có lẽ đây là giải pháp khả dĩ hơn trong các quyết định của Ukraine khi mở chiến dịch phản công toàn diện hơn vào tỉnh Kherson, như đánh giá của Aliyev Huseyn.
Như vậy Kiev tránh được tối đa đối mặt trực tiếp với quân đội Nga có quân số áp đảo hơn. "Chiến lược của Ukraine là trước tiên sử dụng pháo Himars để tấn công vào chiều sâu các trung tâm chỉ huy của Nga và các kho khí tài buộc quân Nga phải lùi, kéo theo sự hỗn loạn trong hệ thống liên lạc và hậu cần tiếp viện", chuyên gia Aliyev Huseyn phân tích.
Không thể nào theo đuổi một mục đích như vậy mà không có thiết bị vũ khí mới của Mỹ. "Tất cả những gì quân Nga đã làm cho đến giờ là đặt các kho vũ khí và các sở chỉ huy ở ngoài tầm các loại pháo truyền thống của Ukraine", chuyên gia Glen Grant giải thích. Nhưng các hệ thống Himars của Mỹ có tầm bắn 80 km, ít nhất cũng xa gấp đôi tầm bắn của các loại rốc két thông dụng trên chiến trường.
Chiến thuật này đã giúp Ukraine lấy lại một số làng và "tiến được ở phía bắc vùng Kherson xung quanh thành phố Vysokopilla", chuyên gia Sim Tack nhấn mạnh.
Nhưng lấy lại Kherson có thể sẽ là một bước ngoặt của cuộc chiến, theo ông Glen Grant. Thành phố này thực tế là thủ phủ duy nhất của Ukraine ngoài Donbass nằm trong tay quân Nga. Moskva đã triển khai các phương tiện quan trọng để "Nga hóa" thành phố này qua việc thiết lập chính quyền chiếm đóng, kêu gọi các công chức quy hàng để bảo đảm tính liên tục của chính quyền Nga tại chỗ.
"Nếu Ukraine đẩy lui quân Nga ra khỏi Kherson thì Moskva không thể tiếp tục nói rằng tất cả mọi chuyện đều ổn ở Ukraine", theo ông Aliyev Huseyn. Một tổn thất như vậy "sẽ là đòn đánh vào tinh thần, vốn dĩ đã không cao lắm, của quân đội Nga", ông Glen Grant nhấn mạnh.
Kherson có thể mang lại lợi thế quyết định cho quân đội Ukraine. Nếu Kiev lấy lại được toàn vùng Kherson, Ukraine sẽ có thể tiếp cận trở lại với nhiều hải cảng trên Biển Đen, tạo thuận lợi cho việc xuất khẩu ngũ cốc, chuyên gia Aliyev Huseyn nhận định.
Nga bị dồn vào một bên bờ sông Dniepr, quân đội Ukraine có thể tạo được một phòng tuyến bảo vệ tự nhiên. "Kiev như vậy có thể giải phóng một phần các đơn vị đã huy động trong vùng để tăng cường cho các mặt trận khác, như Donbass hay vùng Zaporijjia", chuyên gia Sim Tack phân tích.
Moskva không phải không biết mối nguy đó, có lẽ điều đó cũng lý giải phần nào việc Nga giảm các nỗ lực tấn công trong vùng Donbass. Thư ký Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Ukraine, ông Oleksiy Danilov, đã khẳng định rằng Moskva đang triển khai trở lại tối đa quân về hướng Kherson.
Anh Vũ
Trọng Thành, RFI, 31/07/2022
Tại tỉnh Donetsk, miền đông Donbass, chiến sự tiếp tục dữ dội trong những ngày gần đây, quân Nga tấn công gần như hàng ngày vào các vùng dân cư. Tối hôm qua, 30/07/2022, tổng thống Ukraine kêu gọi toàn bộ dân cư tỉnh Donetsk khẩn trương sơ tán.
Một khu vực bị Nga oanh kích ở thị trấn Toretsk, vùng Donetsk, Ukraine, ngày 27/07/2022. via Reuters – State Emergency Service of Ukraine
Theo ước tính của chính quyền Ukraine, hiện tại, ít nhất 200.000 thường dân, trong đó có khoảng 52.000 trẻ em, vẫn còn trụ lại tại tỉnh Donetsk, trong các vùng lãnh thổ không bị quân Nga chiếm đóng. Tránh tổn thất tối đa cho dân thường là mục tiêu của Kiev hiện tại. Thông tín viên Stéphane Siohan tường trình từ Kiev :
"Tổng thống Volodymyr Zelensky vẻ mặt khá mệt mỏi, vào tối thứ Bảy, đã kêu gọi người dân Donbass rời khỏi tỉnh Donetsk càng sớm càng tốt. Donetsk là nơi giao tranh hiện đang diễn ra rất dữ dội. Trong những giờ gần đây, sức ép của quân đội Nga ngày càng gia tăng trong vùng lân cận thành phố chiến lược Bakhmout. Tại khu vực này, có thể bốn ngôi làng đã bị quân Nga chiếm lĩnh.
Đầu ngày, phó thủ tướng Iryna Vereshchuk cho biết quân Nga đang phá hủy một cách hệ thống các mạng đường ống khí đốt của Donbass, và như vậy về lâu dài, trong mùa đông tới, dân cư tại đây sẽ không thể sống sót trong điều kiện như vậy.
Cuối tuần này, không khí trở nên nặng nề hơn ở Ukraine, sau vụ thảm sát tại nhà tù Olenivka, gần Donetsk, khiến 53 tù nhân chính trị Ukraine thiệt mạng. Các nhà ngoại giao Anh và Pháp đã lên án hành động này, trong khi tổng thống Ukraine một lần nữa gọi Liên bang Nga là một "quốc gia khủng bố".
Trong lúc bạo lực ngày một dữ dội tại Donbass, chính quyền Ukraine dường như giờ đây mong muốn cứu được càng nhiều thường dân càng tốt".
Tại mặt trận phía nam, theo AFnP, trong đêm hôm qua sang sáng ngày hôm nay, Chủ Nhật 31/07, thành phố Mykolaiv, một lần nữa bị oanh kích. Theo thông báo của thị trưởng Oleksandr Senkevych, trên Telegram, đây có thể là "đợt tấn công lớn chưa từng có" kể từ đầu chiến tranh, "nhiều tiếng nổ lớn vào khoảng từ 1g đến 5g sáng". Ít nhất 2 người chết và 3 người khác bị thương. Có khoảng hơn chục hỏa tiễn bắn vào các khu dân cư và trường học. Thành phố Nikopol kế bên cũng bị trúng khoảng 50 trái Grad sáng hôm nay và có ít nhất một người bị thương, theo tỉnh trưởng tỉnh Dnipropetrovsk.
Phía Nga cho biết đã mời chuyên gia của Liên Hiệp Quốc và tổ chức Chữ Thập Đỏ đến điều tra tình hình tại chỗ. Trong thông cáo ngày 31/07, Bộ Quốc phòng Nga cho biết đưa ra quyết định này "vì lợi ích cho việc tiến hành một cuộc điều tra khách quan". Quân ly khai cáo buộc quân đội Ukraine dùng hệ thống tên lửa HIMARS của Mỹ để oanh kích nhà tù.
Trọng Thành
***********************
Thanh Hà, RFI, 29/07/2022
Hôm 29/07/2022, quân đội Nga quy trách nhiệm cho lực lượng Ukraine "tấn công vào một nhà tù trong vùng Donbass, khiến hàng chục tù binh Ukraine tử vong". Nhưng phía Ukraine tố cáo chính quân Nga đã oanh kích vào nhà tù này.
Một tòa nhà bị hư hại do một cuộc oanh kích của Nga tại Mykolaiv, Ukraine, ngày 14/07/2022. via Reuters – State Emergency Service of Ukraine
Thông cáo của Bộ Quốc phòng Nga khẳng định lực lượng Ukraine sử dụng hệ thống pháo phản lực Himars do Mỹ cung cấp để tấn công nhà tù Olennivka, cách thủ phủ Donetsk khoảng 30 cây số về phía tây nam. Thông cáo khẳng định : "Hành động khiêu khích này nhằm uy hiếp tinh thần những người lính Ukraine, ngăn cản họ đầu hàng quân Nga".
Thủ lĩnh phe ly khai thân Nga tại Donetsk, Denis Pouchiline, trên đài truyền hình Nga Rossia 24, cho biết thêm : Chính quyền Ukraine đã "ra lệnh tiêu diệt các tù binh Ukraine nào dám lên tiếng tố cáo tội ác mà phía Ukraine gây nên". Denis Pouchiline nói đến khoảng 50 người thiệt mạng vì bom, đạn của chính quân đội Ukraine.
Quân đội Ukraine trong thông cáo vừa công bố vào trưa nay bác bỏ những cáo buộc của phía Nga và nhấn mạnh "tuân thủ các nguyên tắc và chuẩn mực luật pháp quốc tế về nhân đạo, không bao giờ oanh kích vào các khu dân cư, nhất là những nơi tù binh có thể đang bị giam giữ". Bộ Ngoại giao Ukraine tố cáo chính quân Nga đã oanh kích vào nhà tù nói trên.
Trước đó, Kiev xác nhận trong 24 giờ qua ít nhất 24 thường dân Ukraine thiệt mạng, 19 người bị thương tại Donetsk vì các đợt oanh kích của quân Nga. Thống đốc vùng Luhansk, Sergui Gaidai, cho biết quân đội Ukraine phải liên tục đối mặt với 6 đợt tấn công của quân Nga trên mặt trận miền Đông.
Về mặt ngoại giao, ngoại trưởng Nga từ chối đối thoại với đồng cấp Mỹ. Cách nay hai ngày, ngoại trưởng Antony Blinken đề nghị trao đổi với Sergei Lavrov về số phận của ngôi sao bóng rổ Mỹ Brittney Griner và một công dân Hoa Kỳ Paul Whelan bị Nga bắt giữ. Nhưng lãnh đạo ngoại giao Nga, đang có mặt tại Uzbekistan, hôm nay cho biết "lịch làm việc của ông hiện quá dày đặc" và ông sẽ xem xét đề xuất của ngoại trưởng Blinken một khi quay lại Moskva.
Thanh Hà
*********************
Trọng Thành, RFI, 28/07/2022
Trong lúc bị quân đội Ukraine phản công ở mặt trận phía nam, quân đội Nga giành được một thắng lợi ở tỉnh Donetsk. Hôm 27/07/2022, quân Nga khẳng định đã chiếm được nhà máy điện lớn thứ hai của Ukraine.
Nga chiếm nhà máy điện Vuhlehirsk lớn thứ hai của Ukraina. Ảnh : Getty
Hãng tin Reuters cho biết một cố vấn của tổng thống Ukraine xác nhận lực lượng Nga đã chiếm được nhà máy nhiệt điện Vuhlehirska trong tình trạng "nguyên vẹn". Cố vấn Oleksiy Arestovych nhận định : Với việc chiếm được nhà máy này, quân Nga đã "đạt được một lợi thế chiến thuật nhỏ". Chiếm được nhà máy Vuhlehirska được coi là thắng lợi đáng kể đầu tiên của quân Nga kể từ ba tuần nay ở Ukraine.
Về khu vực phía nam, cố vấn Oleksiy Arestovych cho biết quân đội Nga đang có đợt "tái triển khai lớn" tại ba tỉnh, để đối phó với cuộc phản công của quân đội Ukraine. Khi phổ biến thông tin hàng ngày về tình hình chiến sự tại Ukraine, Bộ Quốc phòng Anh cho biết cuộc phản công của quân Ukraine đang đặt Quân đoàn 49 của Nga, bố trí tại phía tây sông Dniepr, vào tình trạng bị cô lập với gần như toàn bộ các phần lãnh thổ của Ukraine mà Nga kiểm soát. Mục tiêu của quân Ukraine là bao vây để buộc lực lượng này phải đầu hàng.
Cây cầu Antonovsky, dài 1.300 mét bắc qua sông Dniepr, nối thành phố Kherson với phía bờ tây sông, liên tục bị quân đội Ukraine pháo kích trong những ngày gần đây. Theo thông tín viên Stephane Siohan tại Kiev, trong đêm hôm thứ Ba qua ngày thứ Tư 27/07, cầu bị tấn công lần thứ ba với các hỏa tiễn Himars, do Hoa Kỳ cung cấp, có tầm bắn 80 km.
Cầu Antonovsky bị hư hỏng đến mức chính quyền của lực lượng chiếm đóng hôm qua phải ra lệnh ngừng hoàn toàn việc đi lại qua cây cầu chính duy nhất này.
Trọng Thành
Quân Ukraine phá hủy một phần cây cầu chính của Kherson do Nga kiểm soát
Trọng Thành, RFI, 27/07/2022
Ngày 27/07/2022, quân đội Ukraine thông báo đã phá hủy một phần cây cầu quan trọng trên sông Dniepr, cầu duy nhất nối thành phố Kherson do quân Nga kiểm soát với căn cứ địa của Nga ở phía nam sông Dniepr.
Cầu Antonivski (Antonovsky), Kherson, Ukraine. Ảnh chụp ngày 27/07/2022. Reuters – Alexander Ermochenko
Hãng tin Pháp AFP dẫn lời bà Natalia Goumeniouk, người phát ngôn bộ tư lệnh miền Nam Ukraine, xác nhận thông tin trên truyền thông về các cuộc oanh kích nhắm vào cây cầu Antonovski. Theo phát ngôn viên quân đội Ukraine, các cuộc tấn công nhắm vào cầu Antonovski được thực hiện với vũ khí có độ chính xác cao, có mục tiêu "làm mất tinh thần" quân địch. Trên Twitter, ông Mikhaïlo Podoliak, cố vấn của tổng thống Ukraine, nhấn mạnh các lực lượng chiếm đóng phải học cách để "bơi qua sông Dniepr, hoặc rời khỏi Kherson chừng nào có thể".
Về các cuộc oanh kích nhắm vào cây cầu Antonovski, đại diện của lực lượng chiếm đóng Nga, Kirill Stremooussov, không cho biết mức độ thiệt hại cụ thể, nhưng khẳng định tình trạng hiện nay của cây cầu "không có bất cứ ảnh hưởng nào đến chiến sự", quân đội Nga đã "dự kiến mọi thứ", và sẽ lắp đặt nhiều cầu quân sự để vượt sông.
Trong lúc quân đội Ukraine phản công tại Kherson, nhiều địa điểm của Ukraine hôm 26/07/2022 bị quân Nga tiếp tục oanh kích, như cảng Odessa, tây nam Ukraine, thành phố cảng Mykolaiv và Zakota, một ngôi làng ven biển gần Odessa. Bộ tư lệnh miền Nam Ukraine cho biết "các cuộc tấn công ồ ạt bằng hỏa tiễn nhắm vào miền Nam Ukraine xuất phát từ các phi cơ đến từ Hắc Hải".
Dân Ukraine tại Kherson hy vọng ngày giải phóng đến gần
Theo AFP, hiện tại chiến tuyến chỉ có còn cách thành phố Kherson – thủ phủ tỉnh Kherson – "vài cây số". Về tình hình bên trong các khu vực do Nga kiểm soát trong thành phố, phóng viên RFI đã liên lạc được với nhà báo Oleg Batourine. Batourine đã từng bị quân Nga bắt được hồi tháng 4, trước khi trốn thoát. Nhà báo người Ukraine, chủ nhân trang mạng thông tin Novy Den’ (bị Nga đóng cửa) tiếp tục đưa thông tin hàng ngày về đời sống thành phố trên trang Facebook cá nhân. Hiện đang ẩn náu tại một nơi bí mật, ông Batourine cho biết cụ thể :
"Họ nói với tôi về cuộc sống dưới ách chiếm đóng. Vật giá leo thang, đồng tiền của Nga, đồng rúp, đang dần thay thế đồng hryvnia của Ukraine. Tại các chợ, người ta vẫn còn chấp nhận đồng hryvnia, nhưng khi mua sắm trong các cửa hàng, khi thanh toán các hóa đơn, bạn phải trả bằng đồng rúp. Mọi người cũng nói với tôi rằng họ cố gắng tránh quân Nga, vì họ ở khắp mọi nơi.
Nhưng các cư dân ủng hộ chính quyền Kiev vẫn bấu víu lấy niềm tin là quân đội Ukraine sẽ phản công tái chiếm miền Nam… Số các vụ tấn công vào những vị trí của quân Nga tăng mạnh kể từ cuối tháng 6. Điều này mang lại rất nhiều hy vọng cho cư dân vùng Kherson. Tất cả những người mà tôi nói chuyện đều cho biết họ rất vui vì lực lượng Ukraine không ở xa".
Trọng Thành
**********************
Thu Hằng, RFI, 26/07/2022
Sáng 26/07/2022, quân Nga gần như đồng loạt tấn công vào cả miền nam và miền đông Ukraine. Cơ sở hạ tầng của một khu cảng ở vùng Mykolaiv, miền nam Ukraine, bị "trúng hàng loạt tên lửa của Nga bắn từ Biển Đen". Trong khi đó, thị trưởng thành phố Kharkiv, ở miền đông, cho biết chuẩn bị thông báo thiệt hại sau vụ tấn công của Nga nhắm vào một khu dân cư gần trung tâm thành phố.
Một hố đạn pháo tại một khu dân cư sau khi quân Nga tấn công vào Kharkiv, Ukraine, ngày 26/07/2022. Reuters – Stringer
Trên mạng Telegram, thị trưởng Mykolaiv cho biết không quân Nga cũng được huy động trong vụ tấn công khu cảng ở miền nam, nhưng không nêu thêm chi tiết. Theo AFP, các cuộc giao tranh vẫn tiếp diễn tại vùng Kherson (miền nam), bị Nga chiếm đóng từ tháng 3, cũng như ở hai tỉnh miền đông Donetsk và Luhansk hiện do lực lượng ly khai kiểm soát.
Người đứng đầu cơ quan quân sự vùng Kherson cho biết tình hình "vẫn nguy cấp" do thiếu thuốc men, lương thực và sản phẩm vệ sinh. Phía Ukraine khẳng định đã chiếm lại được 44 ngôi làng trong vùng và phá hủy 3 cây cầu để ngăn đà tiến của quân Nga. Ngược lại, quân Nga đã "đạt được một số thành công" gần nhà máy nhiệt điện Vygleguirsk ở vùng Donbass, dù chịu nhiều tổn thất khi tiến gần đến thành phố Bakhmout, hiện giờ vẫn nằm trong tay quân Ukraine, ở tỉnh Donetsk.
Vũ khí viện trợ của phương Tây đang giúp Ukraine lấy lại thế cân bằng trên chiến trường. Theo thông báo của bộ trưởng Quốc Phòng Oleksi Reznikov, 3 trong số 15 xe tăng Gepard được Đức hứa viện trợ đã đến Ukraine ngày 25/07. Cùng ngày, Kiev cũng nhận được nhiều xe tăng PT-91 Twardy của Ba Lan.
Về vụ Nga bắn tên lửa vào cảng Odessa hôm 24/07, Nga khẳng định nhắm bắn "một tầu chiến và một kho tên lửa chống hạm của Ukraine". Tuy nhiên, bản cập nhật tình hình chiến sự tại Ukraine ngày 26/07 của bộ Quốc Phòng Anh phủ nhận thông tin trên : "Không một chi tiết nào cho thấy có những mục tiêu như vậy ở địa điểm bị tên lửa nhắm bắn".
Moskva luôn ưu tiên giảm khả năng chống hạm của Ukraine, mối đe dọa cho đội tầu Nga ở Biển Đen. Tuy nhiên, theo bộ Quốc Phòng Anh, "quá trình tìm kiếm mục tiêu của Nga thường bị sai lệch vì dựa vào những thông tin tình báo lỗi thời, lập kế hoạch sai và theo chỉ thị từ trên xuống".
Thu Hằng
Thiếu quân, vũ khí bị pháo Mỹ phá hủy, Nga rơi vào thế thủ ở Ukraine
Le Monde nhận thấy "Quân đội của Putin đang giậm chân tại chỗ". Cuộc xâm lăng Ukraine của Nga đã vượt qua ngày thứ 150, được đánh dấu bằng cường độ các trận chiến giảm hẳn. Quân Nga bị bóp nghẹt, hay đây chỉ là cái bẫy chiến thuật ?
Xe tăng và vũ khí của quân Nga bị Ukraine phá hủy được triển lãm ở quảng trường Mykhailivska ở Kiev, Ukraine, ngày 23/07/2022. Reuters - Alkis Konstantinidis
Lính Nga ngưng tấn công, lãnh đạo vẫn hô xung phong
Từ hơn hai tuần qua, quân Nga "tạm nghỉ xả hơi" một cách kỳ lạ, trái hẳn với những tuyên bố hung hăng của các nhà lãnh đạo ở Moskva. Ngày 16/07, bộ trưởng quốc phòng Sergei Shoigu ra lệnh "gia tăng hoạt động trên tất cả các hướng". Ngày 20/07, ngoại trưởng Sergei Lavrov cam đoan sẽ mở rộng xung đột "ra xa hơn vùng Donbass", còn tổng thống Vladimir Putin hồi đầu tháng Bảy tuyên bố những gì ở Ukraine chỉ mới là khúc dạo đầu.
Tuy có hỏa lực áp đảo, nhưng mục tiêu tối thiểu là chiếm được Donbass còn lâu mới đạt nổi, nói chi đến việc lật đổ chính phủ Zelensky. Vậy mà hôm Chủ nhật 24/07 ông Lavrov vẫn hứa "Nga buộc lòng phải giúp Ukraine thoát khỏi chế độ phản động Kiev". Ban đầu tưởng chỉ vài ngày, nhưng đã sang ngày thứ 151, Moskva chừng như trông cậy vào sự tiêu hao nhân lực, vật lực của Ukraine và tâm trạng mỏi mệt của các đồng minh phương Tây. Có thể lại là "maskirovka", trò tung hỏa mù của Nga. Nhưng thời buổi này làm sao qua mặt được tình báo Mỹ, và các sĩ quan Ukraine vốn cùng một "lò" Xô-viết ?
Viện Nghiên cứu Chiến tranh ở Washington đánh giá Nga "chưa thể gia tăng nhịp độ". Nhóm chuyên gia Conflict Intelligence Team, được đào tạo ở Nga và hiện đang lưu vong, cho rằng quân Nga "vẫn đang trong thời gian tạm nghỉ", chỉ khi nào đội quân thứ ba gồm các tiểu đoàn quân tình nguyện được đưa ra mặt trận, thì giai đoạn này mới kết thúc. Theo tình báo quân đội Ukraine, đội quân này gồm 15.000 người tình nguyện, đã có 8/16 tiểu đoàn mới được huấn luyện xong.
Uy lực vũ khí phương Tây khiến từ nay Nga ở thế thủ
Chuyên gia quân sự Serhi Grabsky nhận xét cần chờ thêm hai tuần nữa, nếu Nga không tấn công trở lại, có nghĩa là họ không đủ nhân lực trong ít nhất từ 3 đến 5 tháng. "Nếu không chiếm nổi Siversk và Bakhmout là các thành phố khá yếu, thì không có cách nào giành được Sloviansk hay Kramatorsk, vốn được bảo vệ rất tốt. Đối với Nga, cuộc chinh phục Donbass dừng lại ở đây, và từ giờ trở đi sẽ phải ở thế thủ".
Các nhà quan sát đều thấy quân Nga đã ngưng các cuộc tấn công trên bộ ở Donbass cũng như các mặt trận khác, chỉ còn những hoạt động trinh sát. Tiền tuyến kéo dài trên 1.000 kilomet vẫn ổn định, phân nửa vùng Donetsk do Ukraine kiểm soát. Những cuộc đấu pháo vẫn tiếp tục, nhưng nhịp độ sát thương giảm hẳn. Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm 23/07 cho biết từ 200 quân nhân Ukraine thiệt mạng/ngày nay chỉ còn 30 chiến sĩ hy sinh và 250 bị thương mỗi ngày. Ông coi đây là kết quả của việc phương Tây cung ứng vũ khí.
Những loại pháo mới như đại pháo Caesar của Pháp, Panzerhaubitze 2000 của Đức, và nhất là hệ thống phóng rốc-kết đa nòng Himars và M270 của Mỹ đã giúp Ukraine tấn công sâu về phía địch, làm rối loạn hệ thống hậu cần và chỉ huy của Nga, cho đến khi nào Nga tìm được cách thích ứng. Nhà phân tích Michel Goya của Pháp nhận định, Nga sẽ phải phân tán các kho đạn xa khỏi tiền tuyến, làm kéo dài thời gian tiếp vận. Trên bầu trời, từ một tháng qua chiến đấu cơ và hỏa tiễn Nga không diệt nổi phòng không của Ukraine, không cản được vũ khí phương Tây đến Ukraine. Ngược lại, Himars của Mỹ tham gia vào việc trừ khử hỏa tiễn phòng không Nga, và trong tương lai, Ukraine có thể phản công với sự yểm trợ của không quân.
Ukraine oanh tạc ba cây cầu, quân Nga ở Kherson bị bao vây
Lần đầu tiên kể từ khi diễn ra cuộc xâm lăng, Ukraine chủ động bắn nhiều đợt pháo vào ba chiếc cầu quan trọng cho việc tiếp tế của Nga. Trong ba đêm liên tiếp từ 19 đến 21/07, pháo binh Ukraine làm hư hại cầu Antonovka dài 1,3 km bắc qua sông Dniepr ; có đến 11 lỗ thủng khiến xe vận tải nặng và xe bọc thép không thể qua cầu được. Trên chiếc cầu này, trong ngày đầu xâm lược một đoàn xe bọc thép Nga đã bất ngờ vượt qua, tiến chiếm thành phố Kherson.
Cầu Nova Kakhovka, cách 100 km về phía đông cũng bị hư. Hai chiếc cầu này là đường tiếp vận cho quân Nga chiếm đóng, và chiếc cầu duy nhất bắc qua sông Ingoulets gần thành phố Darivka cũng bị pháo Ukraine bắn vào hôm 23/07 ở khoảng cách 40 km, với độ chính xác khủng khiếp : tám lỗ đạn pháo nằm cách nhau đều đặn !
Nhà phân tích Mikhail Samous ghi nhận đó là một cách để gây áp lực tâm lý lên quân địch và chuẩn bị chiến trường. Ukraine bắn vào cầu Antonovka để cắt đứt con đường huyết mạch nối Crimea với hữu ngạn sông Dniepr, nơi có 30.000 lính Nga chia làm hai nhóm đóng ở Kherson và Kryvy Rih. Nhóm lính Nga ở Kherson giờ đây trong tình trạng bị bao vây chiến thuật. Tất nhiên cơ quan tuyên truyền Nga không nhắc đến sự kiện này, vì như vậy chẳng khác nào vĩnh biệt giấc mộng chiếm Odessa.
Mồi nhử để thanh niên nhà nghèo đăng lính : Lương, thưởng cao ngất
Trong bối cảnh thương vong ở Ukraine quá nhiều, Moskva đang ra sức chiêu mộ "quân tình nguyện", hứa hẹn tiền lương và tiền thưởng rất cao, nhờ đến cả các công ty lính đánh thuê như Wagner. Nhà nghiên cứu Dimitri Minic của IFRI nhận thấy nếu hồi chiến tranh Chechenya, Nga phải cưỡng bức bắt lính, thì nay dùng đến hai đòn bẩy là hợp đồng với quân đội hay với tư nhân.
Với lính quân dịch, 85 đơn vị của Liên bang Nga mỗi nơi phải cung cấp một BTG gồm 400 quân, như vậy Moskva sẽ có thêm 35.000 tân binh. Hiện nay lính nghĩa vụ không thể bị điều ra mặt trận, trừ trường hợp ký hợp đồng phục vụ ít nhất ba tháng, nên Nga đang chuẩn bị sửa luật. Các tổ chức xã hội dân sự tố cáo việc gây áp lực đối với lính quân dịch để ký hợp đồng. Kremlin còn đặt một phần gánh nặng lên chính quyền địa phương, các thống đốc vùng do Putin bổ nhiệm biết rằng sự nghiệp của mình tùy thuộc vào việc tuyển quân.
Để dẫn dụ, Moskva đề nghị tiền lương cho lính hợp đồng cao gấp ba, bốn lần so với lúc khởi đầu cuộc xâm lăng : từ 3.500 đến 9.000 euro một tháng. Số tiền gây lóa mắt, cao hơn rất nhiều so với lương cán bộ quản lý ở Moskva, còn ở tỉnh thì lương trung bình chỉ từ 200 đến 400 đô la. Tiền thưởng được tính theo cấp bậc và vị trí, lính xung kích ở tiền phương có thể lãnh 12 euro/ngày. Bắn hạ một trực thăng, máy bay hay xe tăng, được thưởng 4.000 đến 5.000 euro, hạ một drone hay một khẩu pháo được 800 euro.
Trợ cấp cho thân nhân lính tử trận hay bị thương cũng rất cao, con cái sau này được ưu tiên vào đại học. Cộng dồn các loại tiền thưởng và trợ cấp cho gia đình có thể mua được một căn nhà ở tỉnh. Có thể thấy mục tiêu ưu tiên là các gia đình nghèo là, lính tình nguyện chủ yếu từ các vùng xa nghèo khổ.
Nga chiêu mộ lính đánh thuê và cả tù nhân
Từ giữa tháng Tư, các nhà tuyển dụng còn nhờ đến Wagner và các công ty tư nhân khác để huy động lính đánh thuê. Wagner từng đăng quảng cáo : "Bạn muốn được ghi tên vào lịch sử vinh quang của quân đội, nhưng không thích nạn bàn giấy và bị kiểm soát ? Hãy đến với chúng tôi để giải phóng toàn bộ Donbass !".
Cơ quan lao động của Nhà nước cũng không ngồi yên. Khoảng 22.000 chỗ làm, từ xạ thủ, pháo thủ cho đến tài xế xe tải đang cần người. Mục tiêu cuối cùng của Kremlin là... nhà tù. Tại Saint Petersburg và nhiều thành phố khác như Tver, Riazan, Smolensk, Rostov… những tuần lễ gần đây một số tù nhân đã đăng lính để được giảm 2/3 thời gian thọ án. Họ ký hợp đồng từ 3 đến 6 tháng với lương từ 3.000 đến 4.000 euro/tháng.
Hạn định tuổi nhập ngũ tối đa 40 đã được kéo giãn thành 50. Một sĩ quan dự bị Ukraine tỏ ra nghi ngờ về khả năng thành công của chiến lược này vì Nga không thiếu "bia thịt" mà cần quân nhân chuyên nghiệp, trong khi đào tạo một ê-kíp xe tăng mất ít nhất ba tháng. Không quân tất nhiên còn lâu hơn nữa.
Ngưng sản xuất hỏa tiễn Buk và tăng T-90 vì bị cấm vận
Về sức mạnh trên không, Le Monde cho biết nhà máy sản xuất hệ thống phòng không Buk đã ngưng hoạt động vì thiếu linh kiện do Đức sản xuất.
Sức chịu đựng của kỹ nghệ quốc phòng Nga hiện là một trong những ẩn số lớn trong cuộc chiến. Từ đầu cuộc xâm lăng, lý do chiến thuật và sức kháng cự của Kiev có thể là nguyên nhân khiến không quân Nga không khống chế được toàn bộ vùng trời Ukraine. Nhưng theo tạp chí chuyên ngành Vortex của Pháp, trừng phạt của phương Tây đã bắt đầu có tác dụng lên ngành hàng không Nga, cả dân dụng lẫn quân sự.
Nhà máy sản xuất các loại hỏa tiễn Buk như SA-19 Grison (2K22 Tunguska), SA-17 Grizzly (Buk-M2) ở Ulyanovsk miền trung nước Nga đã ngưng hoạt động, công nhân thất nghiệp sau khi Đức không còn giao các bảng mạch điện tử. Nga cũng chậm trễ trong việc giao các phi cơ thám sát Beriev A-100, vì thiếu những linh kiện điện tử quan trọng. Sản xuất đạn và bom thông minh cũng bị ảnh hưởng, xe tăng T-90 và T-14 Armata, loại xe bọc thép mới nhất của quân đội Nga cũng cùng chung số phận.
Trung Quốc bán linh kiện hỏa tiễn cho Nga để đánh Ukraine ?
Trên Vortex, các tác giả Gwenvael Coulombel, trung úy Malcolm Pinel và đại tá Xavier Rival nghi ngờ Trung Quốc đã tiếp tay cho Nga tránh né cấm vận. Hoa Kỳ hôm 29/06 lần đầu tiên đã cho vào danh sách đen 6 công ty ở Hoa lục trong đó có các nhà phân phối linh kiện vi điện tử. Đại sứ quán Trung Quốc lập tức cải chính mọi hỗ trợ quân sự cho Nga. Nhưng tổ chức phi chính phủ Mỹ C4ADS chuyên phân tích những mối đe dọa về an ninh hôm 15/07 công bố báo cáo tiết lộ nhiều hoạt động thương mại đáng ngờ từ Trung Quốc sang Nga. Tài liệu lấy từ hải quan Nga cho thấy có những linh kiện "chuyên dùng trong radar của hệ thống hỏa tiễn địa-không S-400 Nga", và từ đầu cuộc chiến việc xuất khẩu các bảng vi mạch đã tăng gấp đôi.
Tướng Mỹ Charles Brown, tư lệnh không quân hôm 20/07 tại Diễn đàn An ninh Aspen ở Colorado khẳng định Hoa Kỳ và đồng minh đang cân nhắc việc cung cấp phi cơ tiêm kích cho Ukraine – một giả thiết cho đến nay vẫn bị bác bỏ. Theo ông, các loại chiến đấu cơ Mỹ, Gripen của Thụy Điển, Eurofighter của Châu Âu, Rafale của Pháp đều có thể được sử dụng. Tuyên bố trên đây được đưa ra vào lúc Hạ Viện Hoa Kỳ đã thông qua một dự luật tài trợ cho việc đào tạo phi công Ukraine trên đất Mỹ.
Miến Điện, cơn ác mộng triền miên
Những nỗi lo về việc tổ chức Thế vận hội Paris 2024, bệnh viện Pháp thiếu nhân lực và phương tiện, vấn đề tiết kiệm năng lượng là những chủ đề chiếm trang nhất các báo Pháp hôm nay.
Về Châu Á, các báo đều chú ý đến sự kiện tập đoàn quân sự Miến Điện hành quyết bốn tử tù, trong đó có hai người là cựu dân biểu và nhà đấu tranh. Đây là lần đầu tiên kể từ 1988 án tử hình được thi hành, trong khi Miến Điện có 114 tử tù kể từ sau cuộc đảo chánh tháng 2/2021. Chế độ vào cuối tháng Ba từng hăm dọa "không thương lượng nữa, sẽ tiêu diệt đến cùng" phe đối lập, và nay bắt đầu thực hiện.
Trong một đất nước có hơn 100 sắc tộc khác nhau, liên tục có những dịp xảy ra xung đột. Thời kỳ tương đối được tự do khá ngắn ngủi (2015-2021) vẫn có những vụ bạo động, người Rohingya bị đàn áp đẫm máu và nay Hoa Kỳ chính thức gọi là diệt chủng. La Croix nhắc lại, bà Aung San Suu Kyi, giải Nobel Hòa bình đã bị các tổ chức phi chính phủ tố cáo buộc là đồng lõa với quân đội. Nay bà đang quân đội - từng được bà bênh vực - giam giữ ở một địa điểm bí mật. Điều này cho thấy sự phức tạp của cơn ác mộng khôn nguôi ở Miến Điện.
Thụy My
Xe tăng và vũ khí của quân Nga bị Ukraine phá hủy được triển lãm ở quảng trường Mykhailivska ở Kiev, Ukraine, ngày 23/07/2022. Reuters - Alkis Konstantinidis
Lính Nga ngưng tấn công, lãnh đạo vẫn hô xung phong
Từ hơn hai tuần qua, quân Nga "tạm nghỉ xả hơi" một cách kỳ lạ, trái hẳn với những tuyên bố hung hăng của các nhà lãnh đạo ở Moskva. Ngày 16/07, bộ trưởng quốc phòng Sergei Shoigu ra lệnh "gia tăng hoạt động trên tất cả các hướng". Ngày 20/07, ngoại trưởng Sergei Lavrov cam đoan sẽ mở rộng xung đột "ra xa hơn vùng Donbass", còn tổng thống Vladimir Putin hồi đầu tháng Bảy tuyên bố những gì ở Ukraine chỉ mới là khúc dạo đầu.
Tuy có hỏa lực áp đảo, nhưng mục tiêu tối thiểu là chiếm được Donbass còn lâu mới đạt nổi, nói chi đến việc lật đổ chính phủ Zelensky. Vậy mà hôm Chủ nhật 24/07 ông Lavrov vẫn hứa "Nga buộc lòng phải giúp Ukraine thoát khỏi chế độ phản động Kiev". Ban đầu tưởng chỉ vài ngày, nhưng đã sang ngày thứ 151, Moskva chừng như trông cậy vào sự tiêu hao nhân lực, vật lực của Ukraine và tâm trạng mỏi mệt của các đồng minh phương Tây. Có thể lại là "maskirovka", trò tung hỏa mù của Nga. Nhưng thời buổi này làm sao qua mặt được tình báo Mỹ, và các sĩ quan Ukraine vốn cùng một "lò" Xô-viết ?
Viện Nghiên cứu Chiến tranh ở Washington đánh giá Nga "chưa thể gia tăng nhịp độ". Nhóm chuyên gia Conflict Intelligence Team, được đào tạo ở Nga và hiện đang lưu vong, cho rằng quân Nga "vẫn đang trong thời gian tạm nghỉ", chỉ khi nào đội quân thứ ba gồm các tiểu đoàn quân tình nguyện được đưa ra mặt trận, thì giai đoạn này mới kết thúc. Theo tình báo quân đội Ukraine, đội quân này gồm 15.000 người tình nguyện, đã có 8/16 tiểu đoàn mới được huấn luyện xong.
Uy lực vũ khí phương Tây khiến từ nay Nga ở thế thủ
Chuyên gia quân sự Serhi Grabsky nhận xét cần chờ thêm hai tuần nữa, nếu Nga không tấn công trở lại, có nghĩa là họ không đủ nhân lực trong ít nhất từ 3 đến 5 tháng. "Nếu không chiếm nổi Siversk và Bakhmout là các thành phố khá yếu, thì không có cách nào giành được Sloviansk hay Kramatorsk, vốn được bảo vệ rất tốt. Đối với Nga, cuộc chinh phục Donbass dừng lại ở đây, và từ giờ trở đi sẽ phải ở thế thủ".
Các nhà quan sát đều thấy quân Nga đã ngưng các cuộc tấn công trên bộ ở Donbass cũng như các mặt trận khác, chỉ còn những hoạt động trinh sát. Tiền tuyến kéo dài trên 1.000 kilomet vẫn ổn định, phân nửa vùng Donetsk do Ukraine kiểm soát. Những cuộc đấu pháo vẫn tiếp tục, nhưng nhịp độ sát thương giảm hẳn. Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm 23/07 cho biết từ 200 quân nhân Ukraine thiệt mạng/ngày nay chỉ còn 30 chiến sĩ hy sinh và 250 bị thương mỗi ngày. Ông coi đây là kết quả của việc phương Tây cung ứng vũ khí.
Những loại pháo mới như đại pháo Caesar của Pháp, Panzerhaubitze 2000 của Đức, và nhất là hệ thống phóng rốc-kết đa nòng Himars và M270 của Mỹ đã giúp Ukraine tấn công sâu về phía địch, làm rối loạn hệ thống hậu cần và chỉ huy của Nga, cho đến khi nào Nga tìm được cách thích ứng. Nhà phân tích Michel Goya của Pháp nhận định, Nga sẽ phải phân tán các kho đạn xa khỏi tiền tuyến, làm kéo dài thời gian tiếp vận. Trên bầu trời, từ một tháng qua chiến đấu cơ và hỏa tiễn Nga không diệt nổi phòng không của Ukraine, không cản được vũ khí phương Tây đến Ukraine. Ngược lại, Himars của Mỹ tham gia vào việc trừ khử hỏa tiễn phòng không Nga, và trong tương lai, Ukraine có thể phản công với sự yểm trợ của không quân.
Ukraine oanh tạc ba cây cầu, quân Nga ở Kherson bị bao vây
Lần đầu tiên kể từ khi diễn ra cuộc xâm lăng, Ukraine chủ động bắn nhiều đợt pháo vào ba chiếc cầu quan trọng cho việc tiếp tế của Nga. Trong ba đêm liên tiếp từ 19 đến 21/07, pháo binh Ukraine làm hư hại cầu Antonovka dài 1,3 km bắc qua sông Dniepr ; có đến 11 lỗ thủng khiến xe vận tải nặng và xe bọc thép không thể qua cầu được. Trên chiếc cầu này, trong ngày đầu xâm lược một đoàn xe bọc thép Nga đã bất ngờ vượt qua, tiến chiếm thành phố Kherson.
Cầu Nova Kakhovka, cách 100 km về phía đông cũng bị hư. Hai chiếc cầu này là đường tiếp vận cho quân Nga chiếm đóng, và chiếc cầu duy nhất bắc qua sông Ingoulets gần thành phố Darivka cũng bị pháo Ukraine bắn vào hôm 23/07 ở khoảng cách 40 km, với độ chính xác khủng khiếp : tám lỗ đạn pháo nằm cách nhau đều đặn !
Nhà phân tích Mikhail Samous ghi nhận đó là một cách để gây áp lực tâm lý lên quân địch và chuẩn bị chiến trường. Ukraine bắn vào cầu Antonovka để cắt đứt con đường huyết mạch nối Crimea với hữu ngạn sông Dniepr, nơi có 30.000 lính Nga chia làm hai nhóm đóng ở Kherson và Kryvy Rih. Nhóm lính Nga ở Kherson giờ đây trong tình trạng bị bao vây chiến thuật. Tất nhiên cơ quan tuyên truyền Nga không nhắc đến sự kiện này, vì như vậy chẳng khác nào vĩnh biệt giấc mộng chiếm Odessa.
Mồi nhử để thanh niên nhà nghèo đăng lính : Lương, thưởng cao ngất
Trong bối cảnh thương vong ở Ukraine quá nhiều, Moskva đang ra sức chiêu mộ "quân tình nguyện", hứa hẹn tiền lương và tiền thưởng rất cao, nhờ đến cả các công ty lính đánh thuê như Wagner. Nhà nghiên cứu Dimitri Minic của IFRI nhận thấy nếu hồi chiến tranh Chechenya, Nga phải cưỡng bức bắt lính, thì nay dùng đến hai đòn bẩy là hợp đồng với quân đội hay với tư nhân.
Với lính quân dịch, 85 đơn vị của Liên bang Nga mỗi nơi phải cung cấp một BTG gồm 400 quân, như vậy Moskva sẽ có thêm 35.000 tân binh. Hiện nay lính nghĩa vụ không thể bị điều ra mặt trận, trừ trường hợp ký hợp đồng phục vụ ít nhất ba tháng, nên Nga đang chuẩn bị sửa luật. Các tổ chức xã hội dân sự tố cáo việc gây áp lực đối với lính quân dịch để ký hợp đồng. Kremlin còn đặt một phần gánh nặng lên chính quyền địa phương, các thống đốc vùng do Putin bổ nhiệm biết rằng sự nghiệp của mình tùy thuộc vào việc tuyển quân.
Để dẫn dụ, Moskva đề nghị tiền lương cho lính hợp đồng cao gấp ba, bốn lần so với lúc khởi đầu cuộc xâm lăng : từ 3.500 đến 9.000 euro một tháng. Số tiền gây lóa mắt, cao hơn rất nhiều so với lương cán bộ quản lý ở Moskva, còn ở tỉnh thì lương trung bình chỉ từ 200 đến 400 đô la. Tiền thưởng được tính theo cấp bậc và vị trí, lính xung kích ở tiền phương có thể lãnh 12 euro/ngày. Bắn hạ một trực thăng, máy bay hay xe tăng, được thưởng 4.000 đến 5.000 euro, hạ một drone hay một khẩu pháo được 800 euro.
Trợ cấp cho thân nhân lính tử trận hay bị thương cũng rất cao, con cái sau này được ưu tiên vào đại học. Cộng dồn các loại tiền thưởng và trợ cấp cho gia đình có thể mua được một căn nhà ở tỉnh. Có thể thấy mục tiêu ưu tiên là các gia đình nghèo là, lính tình nguyện chủ yếu từ các vùng xa nghèo khổ.
Nga chiêu mộ lính đánh thuê và cả tù nhân
Từ giữa tháng Tư, các nhà tuyển dụng còn nhờ đến Wagner và các công ty tư nhân khác để huy động lính đánh thuê. Wagner từng đăng quảng cáo : "Bạn muốn được ghi tên vào lịch sử vinh quang của quân đội, nhưng không thích nạn bàn giấy và bị kiểm soát ? Hãy đến với chúng tôi để giải phóng toàn bộ Donbass !".
Cơ quan lao động của Nhà nước cũng không ngồi yên. Khoảng 22.000 chỗ làm, từ xạ thủ, pháo thủ cho đến tài xế xe tải đang cần người. Mục tiêu cuối cùng của Kremlin là... nhà tù. Tại Saint Petersburg và nhiều thành phố khác như Tver, Riazan, Smolensk, Rostov… những tuần lễ gần đây một số tù nhân đã đăng lính để được giảm 2/3 thời gian thọ án. Họ ký hợp đồng từ 3 đến 6 tháng với lương từ 3.000 đến 4.000 euro/tháng.
Hạn định tuổi nhập ngũ tối đa 40 đã được kéo giãn thành 50. Một sĩ quan dự bị Ukraine tỏ ra nghi ngờ về khả năng thành công của chiến lược này vì Nga không thiếu "bia thịt" mà cần quân nhân chuyên nghiệp, trong khi đào tạo một ê-kíp xe tăng mất ít nhất ba tháng. Không quân tất nhiên còn lâu hơn nữa.
Ngưng sản xuất hỏa tiễn Buk và tăng T-90 vì bị cấm vận
Về sức mạnh trên không, Le Monde cho biết nhà máy sản xuất hệ thống phòng không Buk đã ngưng hoạt động vì thiếu linh kiện do Đức sản xuất.
Sức chịu đựng của kỹ nghệ quốc phòng Nga hiện là một trong những ẩn số lớn trong cuộc chiến. Từ đầu cuộc xâm lăng, lý do chiến thuật và sức kháng cự của Kiev có thể là nguyên nhân khiến không quân Nga không khống chế được toàn bộ vùng trời Ukraine. Nhưng theo tạp chí chuyên ngành Vortex của Pháp, trừng phạt của phương Tây đã bắt đầu có tác dụng lên ngành hàng không Nga, cả dân dụng lẫn quân sự.
Nhà máy sản xuất các loại hỏa tiễn Buk như SA-19 Grison (2K22 Tunguska), SA-17 Grizzly (Buk-M2) ở Ulyanovsk miền trung nước Nga đã ngưng hoạt động, công nhân thất nghiệp sau khi Đức không còn giao các bảng mạch điện tử. Nga cũng chậm trễ trong việc giao các phi cơ thám sát Beriev A-100, vì thiếu những linh kiện điện tử quan trọng. Sản xuất đạn và bom thông minh cũng bị ảnh hưởng, xe tăng T-90 và T-14 Armata, loại xe bọc thép mới nhất của quân đội Nga cũng cùng chung số phận.
Trung Quốc bán linh kiện hỏa tiễn cho Nga để đánh Ukraine ?
Trên Vortex, các tác giả Gwenvael Coulombel, trung úy Malcolm Pinel và đại tá Xavier Rival nghi ngờ Trung Quốc đã tiếp tay cho Nga tránh né cấm vận. Hoa Kỳ hôm 29/06 lần đầu tiên đã cho vào danh sách đen 6 công ty ở Hoa lục trong đó có các nhà phân phối linh kiện vi điện tử. Đại sứ quán Trung Quốc lập tức cải chính mọi hỗ trợ quân sự cho Nga. Nhưng tổ chức phi chính phủ Mỹ C4ADS chuyên phân tích những mối đe dọa về an ninh hôm 15/07 công bố báo cáo tiết lộ nhiều hoạt động thương mại đáng ngờ từ Trung Quốc sang Nga. Tài liệu lấy từ hải quan Nga cho thấy có những linh kiện "chuyên dùng trong radar của hệ thống hỏa tiễn địa-không S-400 Nga", và từ đầu cuộc chiến việc xuất khẩu các bảng vi mạch đã tăng gấp đôi.
Tướng Mỹ Charles Brown, tư lệnh không quân hôm 20/07 tại Diễn đàn An ninh Aspen ở Colorado khẳng định Hoa Kỳ và đồng minh đang cân nhắc việc cung cấp phi cơ tiêm kích cho Ukraine – một giả thiết cho đến nay vẫn bị bác bỏ. Theo ông, các loại chiến đấu cơ Mỹ, Gripen của Thụy Điển, Eurofighter của Châu Âu, Rafale của Pháp đều có thể được sử dụng. Tuyên bố trên đây được đưa ra vào lúc Hạ Viện Hoa Kỳ đã thông qua một dự luật tài trợ cho việc đào tạo phi công Ukraine trên đất Mỹ.
Miến Điện, cơn ác mộng triền miên
Những nỗi lo về việc tổ chức Thế vận hội Paris 2024, bệnh viện Pháp thiếu nhân lực và phương tiện, vấn đề tiết kiệm năng lượng là những chủ đề chiếm trang nhất các báo Pháp hôm nay.
Về Châu Á, các báo đều chú ý đến sự kiện tập đoàn quân sự Miến Điện hành quyết bốn tử tù, trong đó có hai người là cựu dân biểu và nhà đấu tranh. Đây là lần đầu tiên kể từ 1988 án tử hình được thi hành, trong khi Miến Điện có 114 tử tù kể từ sau cuộc đảo chánh tháng 2/2021. Chế độ vào cuối tháng Ba từng hăm dọa "không thương lượng nữa, sẽ tiêu diệt đến cùng" phe đối lập, và nay bắt đầu thực hiện.
Trong một đất nước có hơn 100 sắc tộc khác nhau, liên tục có những dịp xảy ra xung đột. Thời kỳ tương đối được tự do khá ngắn ngủi (2015-2021) vẫn có những vụ bạo động, người Rohingya bị đàn áp đẫm máu và nay Hoa Kỳ chính thức gọi là diệt chủng. La Croix nhắc lại, bà Aung San Suu Kyi, giải Nobel Hòa bình đã bị các tổ chức phi chính phủ tố cáo buộc là đồng lõa với quân đội. Nay bà đang quân đội - từng được bà bênh vực - giam giữ ở một địa điểm bí mật. Điều này cho thấy sự phức tạp của cơn ác mộng khôn nguôi ở Miến Điện.
Thụy My
Điều gì sẽ xảy ra nếu Putin quyết định sử dụng vũ khí hạt nhân ?
Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moscow, tháng 6/2022, Pool / Reuters
Trong lúc cuộc chiến ở Ukraine trở nên gay gắt hơn, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã quyết định sử dụng đến luận điệu hạt nhân. "Bất cứ ai cố gắng cản đường chúng ta, chứ chưa nói đến việc tạo ra các mối đe dọa cho đất nước và nhân dân Nga, phải hiểu rằng phản ứng của Nga sẽ là ngay lập tức và sẽ dẫn đến những hậu quả chưa từng thấy trong lịch sử", Putin đã tuyên bố như vậy vào tháng 2 – tuyên bố đầu tiên trong rất nhiều tuyên bố cảnh báo về một cuộc tấn công hạt nhân tiềm tàng. Trong hầu hết các trường hợp, các nhà quan sát phương Tây đã gạt bỏ luận điệu này, xem nó như một trò dọa suông. Suy cho cùng, bên nào bắn phát súng hạt nhân đầu tiên cũng sẽ tự đặt mình vào một canh bạc cực kỳ rủi ro : đặt cược rằng đối thủ của mình sẽ không trả đũa theo cách tương đương, hoặc gây thiệt hại lớn hơn. Đó là lý do tại sao rất khó xảy ra trường hợp các nhà lãnh đạo với đầu óc tỉnh táo sẽ thực sự phát động quá trình tấn công hạt nhân vốn có thể hủy diệt chính đất nước mình. Tuy nhiên, khi nói về vũ khí hạt nhân, "rất khó xảy ra" vẫn là điều không đủ tốt.
Lập kế hoạch ứng phó trong trường hợp Nga sử dụng vũ khí hạt nhân là điều bắt buộc ; nguy cơ sẽ lên đến mức cao nhất nếu cuộc chiến chuyển hẳn sang hướng có lợi cho Ukraine. Đó là tình huống duy nhất mà động cơ để người Nga chấp nhận rủi ro khủng khiếp ấy trở nên chính đáng, trong một nỗ lực ngăn chặn thất bại bằng cách buộc Ukraine và những người ủng hộ NATO của họ phải đầu hàng. Nga có thể làm điều này bằng cách bắn một hoặc một số vũ khí hạt nhân chiến thuật vào các lực lượng Ukraine, hoặc bằng cách kích hoạt một vụ nổ hạt nhân tượng trưng tại một vùng đất trống.
Nhìn chung, có ba kịch bản trong đó các nhà hoạch định chính sách Mỹ phải tìm ra giải pháp để đáp trả một cuộc tấn công hạt nhân của Nga nhắm vào Ukraine. Mỹ có thể chọn luận điệu lên án một vụ nổ hạt nhân nhưng không làm gì về mặt quân sự. Họ cũng có thể sử dụng vũ khí hạt nhân của mình. Hoặc có thể kiềm chế phản công hạt nhân, nhưng sẽ trực tiếp tham chiến bằng các cuộc không kích thông thường trên quy mô lớn và huy động các lực lượng mặt đất. Tất cả những kịch bản đó đều không tốt, bởi chẳng hề có lựa chọn rủi ro thấp nào tồn tại để đối phó với hồi kết của thời kỳ cấm kỵ hạt nhân. Kịch bản chiến tranh thông thường được xem là ít tệ nhất trong ba phương án, vì nó tránh được rủi ro cao xuất phát từ hai kịch bản còn lại.
Cạnh tranh trong rủi ro
Ba mươi năm qua, các nhà hoạch định chính sách của Mỹ ít chú ý đến các động lực tiềm ẩn của leo thang hạt nhân. Ngược lại, trong Chiến tranh Lạnh, vấn đề này luôn là trọng tâm của mọi tranh luận chiến lược. Hồi đó, NATO dựa vào nguyên tắc leo thang có chủ ý – bắt đầu bằng việc sử dụng một cách hạn chế vũ khí hạt nhân chiến thuật – như một cách để ngăn chặn một cuộc xâm lược của Liên Xô. Chiến lược này gây nhiều tranh cãi, nhưng nó vẫn được áp dụng, vì phương Tây tin rằng lực lượng thông thường của họ kém hơn so với Khối Hiệp ước Warsaw. Ngày nay, với việc cán cân lực lượng bị đảo ngược sau thời Chiến tranh Lạnh, học thuyết "leo thang để xuống thang" hiện tại của Nga chính là đang bắt chước khái niệm "phản ứng linh hoạt" trong Chiến tranh Lạnh của NATO.
Ngoài mặt, NATO liên tục thúc đẩy chính sách phản ứng linh hoạt, nhưng ý tưởng này luôn lung lay về mặt chiến lược. Các kế hoạch khẩn cấp của tổ chức này sẽ không bao giờ tạo ra sự đồng thuận, đơn giản bởi vì việc bắt đầu sử dụng vũ khí hạt nhân luôn đi kèm nguy cơ ăn miếng trả miếng, từ đó dẫn đến một cuộc chiến không giới hạn theo kiểu ngày tận thế. Như J. Michael Legge, cựu thành viên Nhóm Kế hoạch Hạt nhân của NATO, đã lưu ý trong một nghiên cứu mà Tập đoàn RAND công bố năm 1983, nhóm của ông đã không thể đạt được thỏa thuận về các lựa chọn cụ thể tiếp theo, ngoài một "vụ nổ hạt nhân trình diễn" đầu tiên, mang tính biểu tượng nhằm tạo hiệu ứng tâm lý, vì lo sợ rằng Moscow luôn có thể đáp trả tương đương hoặc thậm chí mạnh hơn. Ngày nay, người ta hy vọng rằng chính tình thế tiến thoái lưỡng nan này sẽ ngăn cản Moscow gọi ‘thần hạt nhân’ ra khỏi chiếc đèn ngay từ đầu.
Nhưng các nhà hoạch định chính sách của NATO không nên chỉ dựa vào sự kiềm chế của Moscow. Putin có nhiều thứ để mất trong cuộc chiến này hơn những quốc gia có vũ khí hạt nhân đang ủng hộ Ukraine, và ông có thể đặt cược rằng trong tình thế cấp bách, Washington sẽ không sẵn lòng chơi ‘trò cò quay’ với ông. Putin có thể đóng vai kẻ điên và xem cú sốc hạt nhân như một rủi ro có thể chấp nhận được, để kết thúc chiến tranh theo ý người Nga.
Các cấp độ leo thang
Khi đối mặt với khả năng Nga sử dụng vũ khí hạt nhân, câu hỏi đầu tiên mà NATO cần trả lời là liệu cuối cùng hành động đó có nên tạo thành lằn ranh đỏ thực sự đối với phương Tây hay không ? Nói cách khác, liệu một cuộc tấn công hạt nhân của Nga có kích hoạt sự thay đổi của NATO, từ việc chỉ cung cấp vũ khí cho Ukraine sang tham chiến trực tiếp hay không ? Cơ sở lý luận để người Nga sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật có thể là để khiến NATO không dám vượt qua lằn ranh đó, bên cạnh mục tiêu buộc Ukraine phải đầu hàng. Nếu một vài vụ nổ hạt nhân của Nga không đủ để kích động Mỹ tham chiến trực tiếp, Moscow sẽ được bật đèn xanh để sử dụng nhiều vũ khí hơn nữa, và nhanh chóng đè bẹp Ukraine.
Nếu thách thức mà ở hiện tại chỉ mới là giả thuyết thực sự xảy ra trong đời thực, thì việc tham gia vào một cuộc chiến hạt nhân hóa có thể khiến người Mỹ nhận ra đó là một thử nghiệm mà họ không muốn nhúng tay vào. Vì lý do này, có một khả năng rất thực tế là các nhà hoạch định chính sách sẽ lựa chọn kịch bản yếu nhất : nói về sự man rợ không thể tưởng tượng được của người Nga, và tiến hành bất kỳ biện pháp trừng phạt kinh tế nào chưa được sử dụng, nhưng không làm gì về mặt quân sự. Điều này sẽ báo hiệu rằng Moscow hoàn toàn có thể tự do hành động quân sự, bao gồm cả việc sử dụng thêm vũ khí hạt nhân để quét sạch hệ thống phòng thủ của Ukraine. Về cơ bản, điều này có nghĩa là thừa nhận một chiến thắng của Nga. Dù việc hạ mình là chuyện đáng xấu hổ đối với phe diều hâu, nhưng nếu vụ nổ hạt nhân thực sự xảy ra, kịch bản này sẽ có sức hấp dẫn mạnh mẽ đối với người Mỹ, bởi vì nó sẽ tránh được nguy cơ tự sát quốc gia.
Sức hấp dẫn đó phải được cân bằng bởi những rủi ro dài hạn có thể bùng phát từ việc thiết lập tiền lệ chết người, rằng phát động một cuộc tấn công hạt nhân có thể giúp người ta đạt được mục đích. Nếu phương Tây không lùi bước – hoặc, quan trọng hơn, nếu ngay từ đầu, họ muốn ngăn Putin khỏi trò chơi hạt nhân – các chính phủ cần một dấu hiệu đáng tin cậy nhất có thể, rằng việc Nga sử dụng hạt nhân sẽ kích động NATO, chứ không phải khiến liên minh lùi lại.
Nếu NATO quyết định phản công nhân danh Ukraine, thì sẽ có nhiều câu hỏi đặt ra : liệu họ có sử dụng vũ khí hạt nhân hay không, và nếu có thì bằng cách nào. Quan niệm phổ biến nhất là một cuộc phản công hạt nhân ăn miếng trả miếng, tiêu diệt các mục tiêu của Nga tương xứng với những mục tiêu mà cuộc tấn công ban đầu của Nga đã nhắm vào. Đây là phản ứng theo bản năng, nhưng kịch bản này không hấp dẫn, vì nó dẫn đến các cuộc tấn công qua lại, trong đó không bên nào bỏ cuộc và cuối cùng cả hai bên đều bị tàn phá.
Ngoài ra, Washington có thể đáp trả bằng các cuộc tấn công hạt nhân trên quy mô lớn hơn so với cuộc tấn công ban đầu của Nga, đe dọa gây thiệt hại áp đảo cho Moscow nếu họ tiếp tục dùng đến tấn công hạt nhân hạn chế. Phương án ‘nặng đô’ này có một số rắc rối. Thứ nhất, nếu được sử dụng để chống lại các lực lượng Nga đang ở bên trong Ukraine, vũ khí hạt nhân của Mỹ sẽ gây ra thiệt hại lớn cho chính đồng minh của họ. Đây không phải là một vấn đề mới. Trong Chiến tranh Lạnh, các chiến lược gia chỉ trích việc dựa vào vũ khí hạt nhân chiến thuật để chống lại lực lượng Liên Xô xâm lược từng châm biếm rằng, "Ở Đức, các thị trấn chỉ cách nhau hai kiloton". Tuy nhiên, sử dụng vũ khí hạt nhân chống lại các mục tiêu bên trong nước Nga sẽ làm tăng nguy cơ nổ ra chiến tranh không giới hạn.
Vấn đề thứ hai đối với các cuộc tấn công hạt nhân chiến thuật qua lại là Nga sẽ có lợi thế hơn, vì nước này sở hữu nhiều vũ khí hạt nhân chiến thuật hơn Mỹ. Tính bất đối xứng đó sẽ đòi hỏi các nhà hoạch định chính sách của Mỹ phải sớm sử dụng đến cái gọi là vũ khí chiến lược (tên lửa liên lục địa hoặc máy bay ném bom) để duy trì ưu thế. Quyết định đó đi kèm nguy cơ mở đường cho hủy diệt hoàn toàn lãnh thổ của các cường quốc. Do đó, cả phương án ăn miếng trả miếng lẫn phương án trả đũa không cân xứng đều tiềm ẩn những rủi ro cao đáng kinh ngạc.
Một lựa chọn ít nguy hiểm hơn sẽ là đáp trả tấn công hạt nhân bằng cách phát động một chiến dịch không kích bằng vũ khí thông thường, nhắm vào các mục tiêu quân sự của Nga, và huy động lực lượng mặt đất để triển khai vào chiến trường Ukraine. Điều này sẽ cần đi đôi với hai tuyên bố công khai mạnh mẽ. Đầu tiên, để gạt bỏ những quan điểm coi phương án rủi ro thấp này là yếu, các nhà hoạch định chính sách NATO phải nhấn mạnh rằng công nghệ chính xác hiện đại khiến vũ khí hạt nhân chiến thuật trở nên không cần thiết cho việc tấn công hiệu quả các mục tiêu từng được coi là chỉ có thể bị tấn công bởi vũ khí hủy diệt hàng loạt. Điều đó sẽ khiến hành động sử dụng vũ khí hạt nhân của Nga trở thành một bằng chứng củng cố, không chỉ cho sự man rợ, mà còn cho cả sự lạc hậu về quân sự của nước này. Việc tham gia trực tiếp vào cuộc chiến ở cấp độ thông thường sẽ không thể hóa giải được sự hoảng loạn ở phương Tây. Nhưng điều đó có nghĩa là Nga sẽ phải đối mặt với viễn cảnh chiến đấu chống lại một NATO cơ bản áp đảo họ về lực lượng phi hạt nhân, được hỗ trợ bởi khả năng trả đũa hạt nhân, và rất có thể sẽ không kiềm chế nếu Nga chuyển hướng tấn công hạt nhân chống lại Mỹ chứ không phải lực lượng Ukraine. Thông điệp quan trọng thứ hai cần nhấn mạnh là bất kỳ hành động hạt nhân nào sau đó của Nga cũng sẽ kích động đòn trả đũa hạt nhân từ Mỹ.
Kịch bản chiến tranh thông thường này gần như không hề hấp dẫn. Chiến tranh trực tiếp giữa các cường quốc, dù bắt đầu ở bất kỳ cấp độ nào, cũng có nguy cơ leo thang dẫn đến hủy diệt hàng loạt. Một chiến lược như vậy sẽ yếu thế hơn là một chiến lược trả đũa, và sẽ làm trầm trọng thêm nỗi tuyệt vọng của người Nga – ngày càng lo lắng thua cuộc, thay vì giải tỏa nỗi lo ấy – theo đó buộc họ phải đặt động cơ leo thang ban đầu của mình bên cạnh quyết định ‘nhân đôi tiền cược’ và sử dụng nhiều vũ khí hạt nhân hơn. Giải pháp sẽ là sự kết hợp giữa phản ứng quân sự của NATO với một đề nghị thương lượng có chứa nhiều nhượng bộ bề ngoài nhất có thể, để Nga có thể rút lui trong danh dự. Ưu điểm chính của kịch bản thông thường này đơn giản là nó sẽ không rủi ro như lựa chọn không làm gì (yếu hơn), hoặc lựa chọn hạt nhân (mạnh hơn).
Tình thế lưỡng nan của phương Tây
Trong trường hợp Nga kích nổ hạt nhân, NATO sẽ có hai mục tiêu mâu thuẫn với nhau. Một mặt, liên minh sẽ muốn phủ nhận bất kỳ lợi ích chiến lược nào mà Moscow có thể thu được từ vụ nổ ; mặt khác, họ sẽ muốn tránh leo thang hơn nữa. Tình thế lưỡng nan này càng nhấn mạnh điều đã rõ ràng, là phải làm suy giảm tối đa động cơ của Moscow trước lựa chọn hạt nhân ngay từ đầu.
Để đạt được mục tiêu đó, NATO không chỉ nên đưa ra những lời đe dọa trả đũa đáng tin cậy, mà còn phải vun đắp sự ủng hộ từ các bên thứ ba mà Putin muốn giữ cho không gia nhập phương Tây. Cho đến nay, Moscow đã sống sót vì Trung Quốc, Ấn Độ, và các nước khác từ chối hoàn toàn việc tham gia chiến dịch trừng phạt kinh tế do phương Tây áp đặt. Tuy nhiên, những người lựa chọn đứng bên ngoài này vẫn có lợi ích trong việc duy trì sự cấm kỵ hạt nhân. Họ có thể bị thuyết phục phải tuyên bố rằng, việc tiếp tục hợp tác kinh tế với Nga phụ thuộc vào việc nước này hạn chế sử dụng vũ khí hạt nhân. Vì chỉ là một tuyên bố về một sự kiện vẫn còn mang tính giả thuyết, các nước trung lập có thể coi đây là một hành động với rủi ro thấp, một cách để khiến phương Tây không chỉ trích họ, bằng cách nhắc đến một tình huống mà họ không mong đợi xảy ra.
Washington sẽ luôn giữ cho các lời đe dọa đã được đưa ra và các chiến lược của họ đủ mơ hồ, để tạo ra sự linh hoạt và mở đường vượt qua khó khăn. Tuy nhiên, bất kỳ lời đe dọa hạt nhân nào nữa của Putin cũng sẽ trở thành lời nhắc nhở đơn giản nhưng mạnh mẽ cho Washington về một điều mà Putin hiểu, nhưng cho rằng phương Tây không nhận ra, rằng Nga hoàn toàn dễ bị tổn thương trước đòn trả đũa hạt nhân, và như các thế hệ nhà tư tưởng và học giả hai bên vẫn luôn nhắc đi nhắc lại, chiến tranh hạt nhân là một cuộc chiến trong đó không có người chiến thắng.
Richard K. Betts
Nguyên tác : "Thinking About the Unthinkable in Ukraine", Foreign Affairs, 04/07/2022
Nguyễn Thị Kim Phụng biên dịch
Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 19/07/2022
Richard K. Betts là Giáo sư về Khoa học Chiến tranh và Hòa bình tại Đại học Columbia và là nghiên cứu viên cao cấp tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại.
Thu Hằng, RFI, 21/07/2022
Ngày 20/07/2022, Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ (CIA) thẩm định đã có khoảng 15.000 lính Nga chết ở Ukraine và khoảng 45.000 người bị thương. Nhưng theo bộ tư lệnh Ukraine, con số này trên thực tế cao hơn gấp đôi, tức là có đến 37.000 người chết, còn bộ quốc phòng Anh đưa ra con số từ 16.000 đến 20.000 người chết trên tổng số 230.000 lính Nga tham chiến ở Ukraine từ ngày 24/02.
Máy bay trực thăng Nga Mi-28 bắn tên lửa tại một địa điểm không được tiết lộ ở Ukraine, ngày 20/07/2022. Ảnh do bộ phận báo chí bộ quốc phòng Nga cung cấp. © AP - Russian Defense Ministry Press Service
Trong mọi trường hợp, số lính Nga chết tại Ukraine đã vượt tổng số quân Liên Xô chết tại Afghanistan trong 10 năm tham chiến (15.000 người) vào thập niên 1980. Giám đốc CIA William Burns nêu "tổng thiệt hại nặng nề" cho quân đội Nga và có thể cảm nhận được trên chiến trường. Ngay sau khi Nga chiếm được tỉnh Luhansk, đích thân tổng thống Vladimir Putin tuyên bố những đơn vị đã tham gia đợt tấn công cần được "nghỉ ngơi" để "phục hồi năng lực chiến đấu".
Nhưng để làm được việc này thì phải cần có lực lượng mới. Đây là nhiệm vụ khá phức tạp, vì trong những năm gần đây, "quân đội Nga đã gặp nhiều khó khăn về cơ cấu trong việc tuyển quân", theo nhận định với tuần báo Pháp L’Express của Vincent Tourret, chuyên gia về các vấn đề quân sự của Quỹ Nghiên cứu Chiến lược. Còn nhà nghiên cứu Samantha de Bendern, chuyên gia về Nga tại Viện Chatham House ở Luân Đôn, cho rằng "Nga đang thực sự có nguy cơ thiếu quân được huấn luyện và chiến đấu hiệu quả".
Hệ quả là Nga tìm mọi cách để mở rộng lực lượng quân trù bị. Biện pháp thứ nhất là kéo dài tuổi đăng lính. Theo một đạo luật được tổng thống Vladimir Putin ký ban hành ngày 28/05, độ tuổi tối đa có thể đăng lính được nâng từ 40 lên thành 50 tuổi, thậm chí cho nam giới đến 65 tuổi. Cùng lúc, Moskva tăng hơn gấp đôi lương cho các đội quân Nga, lên thành 170.000 rúp/tháng (tương đương với 2.840 euro), cao hơn ba lần so với mức lương trung bình ở Nga. Ấy là chưa tính đến các khoản tiền thưởng khác tùy vào hiệu quả trên chiến trường. Các hợp đồng nghĩa vụ quân sự 3 tháng được ký nhiều hơn so với thời hạn thông thường 3 năm.
Một biện pháp khác là khuyến khích lính nghĩa vụ, về mặt chính thức không bị đưa ra chiến trường Ukraine, đăng lính sau khi hết nghĩa vụ. Ngày 09/07, Trung tâm chống tin giả của Ukraine, trực thuộc Hội đồng An ninh và Quốc phòng quốc gia, đăng một thông tin trên mạng Telegram : "Nhiều trung tâm việc làm cấp vùng ở Liên bang Nga đăng tuyển hơn 22.000 vị trí quân nhân theo hợp đồng", trong số đó có nhiều lính bắn tỉa tinh nhuệ, lính pháo binh và sĩ quan huấn luyện. Theo trang superjob.ru, đứng đầu trong lĩnh vực tìm việc làm ở Nga, ngoài những công việc có mức lương thông thường, còn có rất nhiều thông báo tuyển dụng đề xuất mức lương hàng tháng lên đến 200.000 rúp (khoảng 3.200 euro) cùng với nhiều khoản phụ cấp xã hội khác.
Một ví dụ được RFI nêu lên là trang tìm kiếm việc làm của vùng Khabarovsk đăng tuyển 356 việc làm cho đơn vị số 51460, trong đó có lữ đoàn 64 súng trường cơ giới, bị tình nghi gây tội ác chiến tranh ở Bucha, gần Kiev, dù Nga vẫn bác bỏ những cáo buộc trên.
Một thông tin khác được blogger người Nga về quân sự Maksim Fomin viết trên mạng Telegram hôm 13/07 cho thấy Moskva đang tăng tốc tuyển lính tình nguyện : "Huy động tình nguyện viên ở Nga (…) Mỗi vùng thành lập các đơn vị và gửi ra chiến trường". Để hoàn thành chỉ tiêu, nhiều vùng không ngại dùng đến biện pháp phi pháp, ví dụ Cộng hòa Chechnya cưỡng ép nhiều người có tiền án tham gia "đội quân tình nguyện" ở Ukraine.
Trả lời RFI ngày 21/07, ông Alexandre Tcherkassov, chủ tịch Hội đồng hành chính của Trung tâm Nhân quyền Memorial (bị giải thể cách đây 4 tháng), cho biết : "Cảnh sát Chechnya bắt những người trước đây dính trong vài vụ án và đề xuất : Anh có thể trở thành lính tình nguyện, có thể trả tiền hoặc phải đi tù". Ít nhất có 15 "tình nguyện viên tiềm năng" được đưa đến sở cảnh sát Grozny vào nửa sau tháng Sáu.
Biện pháp này tiếp tục được tiến hành trong tháng Bẩy, vì đây là mục tiêu được lãnh đạo Cộng hòa Chechnya Ramzan Kadyrov nghiêm túc thực hiện. Ông Alexander Cherkasov giải thích : "Ở mỗi vùng, người ta thành lập một tiểu đoàn tình nguyện viên. Riêng Chechnya có đến 4 tiểu đoàn như vậy. Ramzan Kadyrov thường xuyên cho thấy ông là người đầu tiên tham gia cuộc chiến này, trong mọi khuôn khổ".
Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), chiến dịch tuyển tình nguyện viên bắt đầu từ tháng Sáu, đã được tăng tốc trong tháng Bẩy. 85 vùng và khu vực tự trị của Liên bang Nga phải thành lập các tiểu đoàn khoảng 400 người từ 18-60 tuổi, sau đó sẽ được đưa vào các đơn vị bộ binh cơ động, hải quân hoặc truyền thông và hậu cần. Họ được lĩnh lương hàng tháng từ 220.000 đến 350.000 rúp (khoảng 3.800 đến 6.000 euro). Dù không nêu rõ tân binh có bị đưa ra chiến trường Ukraine hay không, nhưng "tất cả những đề xuất việc làm này cho thấy quân đội không có đủ người. Một phần do những tổn thất về nhân mạng hoặc những thương tật, nhưng cũng do nhiều người rời quân ngũ. Tất cả những vấn đề đó gây khó khăn cho việc tuyển quân", theo nhận định với RFI của chuyên gia về quân sự Pavel Luzin tại Saint-Peterburg.
Cụ thể, chuyên gia Kirill Martynov, nhà phân tích của tổ chức Conflict Intelligence Team, được các nhà điều tra độc lập Nga ở Ukraine hành lập, cho biết : "Theo dữ liệu của chúng tôi, từ 20% đến 40% quân nhân hợp đồng từ Ukraine trở về đã từ chối trở lại chiến trường. Con số này là rất lớn, thậm chí nhiều hơn cả tổn thất quân sự trên thực địa".
Ngoài kêu gọi tình nguyện viên, Nga còn có nhiều cách tuyển quân khác thường. Một thông tin ngày 12/07 của bộ quốc phòng Anh nêu nhiều trường hợp "tuyển quân trong các nhà tù Nga cho công ty quân sự tư nhân Wagner". Và "nếu thông tin này được xác nhận thì có thể cho thấy những khó khăn thay thế số nạn nhân lớn". Ba ngày trước đó, trang web bảo vệ nhân quyền Nga gulagu.net báo động về việc "khoảng 300 tù nhân" được tuyển dụng trong một nhà tù ở Adygea (phía bắc Kavkaz), nơi giam giữ nhiều cựu nhân viên lực lượng an ninh.
Từ cuối tháng Sáu, tổ chức phi chính phủ Gulagu.net nhận được vài chục tin nhắn về việc công ty tư nhân Wagner tuyển lính đánh thuê trong các nhà tù Tver, Riazan, Smolensk, Voronezh và Lipetsk ở thành phố Saint-Peterburg. "Người ta nói đến khoảng 200 tù nhân đã được đưa đến Rostov trên sông Đông", theo ông Vladimir Osechkin, đứng đầu tổ chức Gulagu, đang tị nạn tại Pháp.
"Tình hình ở mỗi nhà tù không giống nhau : ở một số nhà tù, có khoảng 20-30 người tình nguyện, nhưng chúng tôi cũng được thông báo con số không tưởng là 300 tù nhân muốn đi chiến đấu". Những tù nhân không có kinh nghiệm quân sự được giao nhiệm vụ dò phá mìn hoặc tái thiết những vùng quân Nga chiếm đóng. Còn những người từng phục vụ quân ngũ được lĩnh lương khoảng 200.000 rúp (khoảng 3.200 euro) và được giảm án nếu cam kết ở lại Ukraine 6 tháng.
Chuyên gia Vincent Tourret phân tích : "Việc thiếu người đang đặt ra những vấn đề lớn cho việc triển khai chiến thuật. Ví dụ Nga thiếu bộ binh để bảo vệ xe tăng và như vậy sẽ dễ bị tấn công khi bị Ukraine phục kích và điều này cũng phần nào giải thích cho tỉ lệ thiệt hại lớn trong số những xe bọc thép. Điều này cũng hạn chế khả năng của Nga chiếm thêm các vùng đất mới, trong khi các khu vực đã chiếm được cũng cần người để bình định và như vậy không thể điều những người này ra chiến trường".
Những yếu tố trên phần nào kiềm chế bớt phát biểu hùng hồn của tổng thống Putin hôm 07/07 khi ông khẳng định Nga "còn chưa bắt đầu những việc nghiêm túc" ở Ukraine. Để bổ sung cho lực lượng ngày càng bị phân tán, chủ nhân điện Kremlin hiện vẫn chưa ra lệnh tổng động viên, vì làm như thế sẽ giống như thất bại trong cuộc chiến mà Nga vẫn gọi là "chiến dịch quân sự đặc biệt". Và đáng nói hơn, tổng thống Nga công nhận "đang có chiến tranh".
Cuối cùng, "ngoài rủi ro chính trị đối với một quyết định như vậy, việc tổng động viên có lẽ còn gây tác động nghiêm trọng đến nền kinh tế Nga hiện đang thiếu nhân lực", theo nhà nghiên cứu Yohann Michel, chuyên về các vấn đề quốc phòng thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS). "Hơn nữa cũng không có gì bảo đảm là quân đội Nga có đủ nhân lực, đặc biệt là sĩ quan, để quản lý và huấn luyện những người được huy động".
Theo L’Express, RFI, JDD
Thu Hằng tóm lược
Nguồn : RFI, 21/07/2022
********************
Thùy Dương, RFI, 20/07/2022
Hôm 19/07/2022, Nhà Trắng tiết lộ Nga đang đặt nền móng để sáp nhập các vùng lãnh thổ đã hoàn toàn chiếm được ở miền đông Ukraine và lập chính quyền ủy nhiệm "bất hợp pháp" tại các khu vực này.
Phát ngôn viên Hội đồng An ninh quốc gia của Nhà Trắng John Kirby trong cuộc họp báo thường ngày tại Nhà Trắng, Washington, Hoa Kỳ ngày 19/07/2022. Reuters – Jonathan Ernst
Trong một cuộc họp báo ở Washington, dựa theo các nguồn tin tình báo Mỹ, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia, John Kirby, cho biết Moskva đang chuẩn bị lập chính quyền ủy nhiệm ở các vùng chiếm được của Ukraine, quy định đồng rup là đồng tiền chính thức và bắt buộc người dân Ukraine phải nhập quốc tịch Nga. John Kirby nhận định đây là sự "xâm phạm trực tiếp chủ quyền" của Ukraine và liên hệ kế hoạch lần này của Moskva với chiến lược thôn tính bán đảo Crimea của Ukraine hồi năm 2014.
Theo Reuters, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ còn cho biết trong vài ngày tới, Washington sẽ công bố viện trợ quân sựbổ sung cho Kiev và kêu gọi các nước phương Tây khác cũng làm như vậy.
Về phía Ukraine, phát biểu tại Atlantic Council, bộ trưởng quốc phòng Oleksiy Reznikov đề nghị phương Tây cấp thêm nhiều hơn nữa cho quân đội Ukraine các giàn pháo có độ chính xác cao. Theo ông, có thêm ít nhất 100 giàn pháo có độ chính xác cao của Tây phương sẽ giúp thay đổi tương quan lực lượng với Nga, các lực lượng Ukraine sẽ có thể phản công hiệu quả. Bộ trưởng quốc phòng Ukraine thông báo các giàn phóng rocket HIMARS mà Mỹ cung cấp đã giúp Ukraine phá hủy khoảng 30 đồn chỉ huy và kho vũ khí đạn dược của Nga.
Cũng trong ngày hôm qua 19/07, trả lời phỏng vấn tạp chí Novoié Vremia, lãnh đạo văn phòng phủ tổng thống Ukraine, Andrii Iermak, nhận định Ukraine cần chiến thắng trước khi sang mùa đông, nếu không tình hình sẽ thêm phức tạp.
Thùy Dương
Le Monde nhận thấy "Hệ thống hậu cần Nga bị rối loạn vì hỏa tiễn Himars của Mỹ". Khoảng vài chục kho đạn Nga ở Ukraine đã bị vũ khí tầm xa do Washington cung cấp cho Kiev phá hủy, gây ra nỗi kinh hoàng cho quân xâm lược.
Hệ thống pháo phản lực cơ động Himars của Mỹ trong một cuộc thao dượt ở trung tâm huấn luyện Yakima, bang Washington, Hoa Kỳ. Ảnh tư liệu chụp ngày 23/05/2011. AP - Tony Overman
Lo sợ các cơ sở ở Crimea sẽ bị tấn công, cựu tổng thống Nga Dimitri Medvedev vào Chủ nhật 17/07 đã phải đe dọa "ngày phán xử cuối cùng" cho Ukraine. Trước đó một hôm, đại diện tình báo quân đội Ukraine, Vadym Skibitsky tuyên bố cầu Crimea (được xây dựng bốn năm sau khi Nga chiếm) và các mục tiêu khác trong vùng cần phải bị tiêu diệt vì an toàn của người dân, do Crimea "được sử dụng làm hậu cứ cho việc vận chuyển vũ khí của Nga" sang miền nam Ukraine. Kiev hứa hẹn sẽ tái chiếm bán đảo, và Skibitsky nhấn mạnh sắp tới sẽ có được các hỏa tiễn Mỹ MGM-140 ATACMS có tầm bắn đến 300 km. Khu vực mà quân đội Ukraine kiểm soát gần nhất hiện cách cầu Crimea 270 km.
Từ cuối tháng Sáu, quân đội Ukraine đã gây ấn tượng với hệ thống pháo phản lực đa nòng Himars, mà theo chuyên gia Rob Lee thì Kiev có đến 12 khẩu. Những khẩu pháo này có tầm bắn 80 km, gấp đôi so với những vũ khí Ukraine có được. Kết quả hết sức ngoạn mục : các video trên mạng xã hội cho thấy những vụ nổ khổng lồ (thường xảy ra vào ban đêm) tại các vùng bị Nga chiếm đóng. Thay vì chỉ một tiếng nổ, Himars gây ra một loạt "pháo bông" rực sáng bầu trời, do đủ loại đạn thi nhau nổ loạn xạ về mọi hướng.
Trong bối cảnh trang bị kém xa Nga, kết quả đầy ấn tượng mà Himars mang lại đương nhiên gây phấn khởi cho phía Ukraine. Cố vấn tổng thống Oleksiy Arestovytch nói rằng đây là "bước ngoặt của cuộc chiến", nhờ Himars rốt cuộc đã giúp "quân bình hỏa lực" với pháo binh Nga.
Cộng với thông tin tình báo cụ thể về tọa độ các kho đạn của Nga, Himars đã làm ảnh hưởng nặng nề đến việc vận chuyển đạn được ra tiền tuyến. Theo cựu phó tổng tham mưu trưởng Igor Romanenko, mỗi ngày quân Nga bắn sang 50.000 đến 60.000 quả đạn, gấp 10 lần so với Ukraine, tức khoảng 3.000 tấn. Ông ước lượng Himars đã làm giảm 25% vụ bắn pháo của Nga.
Tuy nhiên điều đó liệu có đủ để đảo ngược tình hình ? Nhà phân tích Rusian Leviev nhận định, việc Himars tham chiến tạo nên một bước ngoặt, nhưng chỉ một mình loại vũ khí này không đủ để mang lại chiến thắng. Một cuộc phản công trên bộ cần rất nhiều xe bọc thép. Hiện Himars chỉ giúp làm tiêu hao lực lượng Nga, khiến đạn dược không được tiếp tế. Nếu quân Nga phải dời các kho đạn xa khỏi tầm bắn của hỏa tiễn này, tức cách tiền tuyến trên 100 km, số lượng và tốc độ cung ứng đạn dược sẽ giảm mất phân nửa.
Trước "vấn đề Himars", một số nhà bình luận tên tuổi của Nga đã công khai bày tỏ sự lo lắng. Một cựu chỉ huy ly khai nói rằng hệ thống phòng không Nga tỏ ra không hiệu quả, hỏa tiễn Himars đã gây ra thiệt hại khủng khiếp về nhân mạng và thiết bị. Thông tín viên Alexander Sladkov của kênh truyền hình công Rossiya 1 vốn quen ca khúc khải hoàn, phải nhìn nhận Himars đã tàn phá nặng nề các sở chỉ huy và kho vũ khí của Nga.
Cho dù vận tốc rất nhanh (Mach 2), các hỏa tiễn được Himars bắn đi vẫn có thể bị hệ thống phòng không Pantsir-C1 của Nga chận được. Pháo binh Ukraine bèn áp dụng chiến thuật "gây bão hòa" : bắn hàng loạt rốc-kết Tornado hay Smerch để phòng không Nga phải lo đối phó, trước khi bắn hỏa tiễn Himars. Hôm thứ Hai 18/07 bộ trưởng quốc phòng Nga Sergei Shoigu ra lệnh cho các tướng lãnh phải ưu tiên nhắm vào "các hỏa tiễn tầm xa của Ukraine".
Truyền thông Nga vội vã tìm cách giảm nhẹ tác động của Himars. Nhật báo có số phát hành lớn nhất Komsomolskaia Pravda đăng bài ca ngợi một người "anh hùng" dùng súng trường bắn hạ một hỏa tiễn Himars – vốn bọc thép vô cùng chắc chắn và được bắn đi từ khoảng cách xa tít tắp với chiến trường.
Le Monde kết luận, hỏa tiễn nổi tiếng này chỉ có thể mang lại tác động lâu dài trên hệ thống logistic Nga nếu Washington chuyển giao được cho Ukraine một số lượng lớn. Và nhất là với điều kiện sản xuất ra các hỏa tiễn MGM-140 ATACMS có tầm bắn xa hơn, mà số lượng hiện nay quá ít ỏi.
Trong khi đó Libérationbáo động "Ukraine sắp sửa cạn kiệt đạn dược". Trước một kẻ thù không bao giờ tiếc vũ khí lẫn nhân mạng, đất nước bị xâm lăng giờ đây hoàn toàn lệ thuộc vào vũ khí phương Tây để hy vọng chiến thắng, nhưng viện trợ quân sự nhất là từ Pháp còn quá thấp so với nhu cầu.
Cựu tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen trên The Atlantic cảnh báo, viện trợ vũ khí của Pháp cho Kiev chỉ tương đương với Đan Mạch, một nước có GDP kém đến 7 lần. Mykhailo Podoliak, một cố vấn của tổng thống Volodymyr Zelensky nhấn mạnh, "Quân Nga tung ra trên chiến địa tất cả những gì không phải là nguyên tử, kể cả vũ khí hạng nặng, sử dụng từ hệ thống phóng rốc-kết đến phòng không". Ông đề ra một danh sách vũ khí cần thiết để "kết thúc chiến tranh" : 1.000 khẩu pháo 155 ly, 300 giàn phóng rốc-kết, 500 xe tăng, 2.000 xe bọc thép, 1.000 drone. Thực tế hãy còn quá xa.
Về mặt chính thức, Paris chỉ viện trợ quân sự cho Ukraine 193 triệu đô la, ít hơn Washington 123 lần. Giữa tháng Tư, lần đầu tiên tổng thống Pháp loan báo trợ giúp 100 triệu euro trong đó có vài chục hỏa tiễn chống tăng Milan và 12 khẩu đại pháo Caesar nổi tiếng về độ chính xác cũng như hiệu quả. Trong chuyến thăm Kiev, ông Emmanuel Macron hứa tặng thêm 6 khẩu nữa và một số xe bọc thép. Chuyên gia Alexandre Papaemmanuel cho rằng 18 khẩu Caesar (1/4 số mà Pháp có) cùng với hệ thống cung ứng đạn pháo, đáng giá hơn là nhiều loại đạn dược khác, sẽ tạo ra tác động chiến lược trên chiến địa. Paris chỉ có thể hỗ trợ hạn chế vì còn phải hiện diện trên nhiều chiến trường khác.
Chưa hết "giặc ngoài", Kiev còn phải đối phó với "thù trong". Các báo tiếp tục bàn luận về việc tổng thống Volodymyr Zelensky thanh lọc mạng lưới tình báo Ukraine. Le Figaro cho rằng các vụ phản quốc đều để lại dư vị cay đắng, nhất là trong thời chiến.
Tờ báo cho biết việc bổ nhiệm Ivan Bakanov, người bạn thời thơ ấu của tổng thống làm giám đốc cơ quan tình báo (SBU), từng gây bất bình, vì Bakanov hoàn toàn không có kinh nghiệm. Luật gia 47 tuổi phụ trách các vấn đề pháp lý cho công ty của Zelensky bỗng trở thành người đứng đầu bộ máy khổng lồ thừa hưởng từ KGB thời Liên Xô, có nhiều nhân viên hơn cả FBI, trong khi Ukraine có dân số ít hơn Hoa Kỳ 16 lần. Phụ trách thu thập tin tức tình báo và phản gián, 30.000 nhân viên SBU còn có nhiệm vụ chống tham nhũng, nhưng thường bị chỉ trích. Ivan Bakanov bị cáo buộc không quản lý được cấp dưới vào thời điểm nước sôi lửa bỏng của cuộc xâm lăng.
Trái với mệnh lệnh của Zelensky, một tướng SBU ở Kherson đã ra lệnh cho nhân viên di tản ngay ngày đầu khi quân Nga tràn vào, khiến Kherson trở nên thành phố lớn nhất ở miền nam bị Nga chiếm được trước tiên, một cây cầu tại đây cũng không bị đánh sập để chận bước quân Nga. Hồi tháng 10/2020, Bakanov bổ nhiệm một người phó là Ihor Sadokhin cho viên tướng trên, tuy người này đã bị cho là thân Moskva. Sadokhin, bị nghi ngờ đã trao cho Nga những thông tin về những địa điểm gài mìn của Ukraine, giúp kẻ thù giải tỏa các tuyến đường từ Crimea sang. Tháng 5/2022, Zelensky đã sa thải giám đốc tình báo ở Kherson. Một sĩ quan SBU khác vội vã rời Ukraine chỉ vài giờ trước khi Nga đổ quân sang, đã bị bắt ở Serbia với rất nhiều tiền mặt.
Trước đó hồi tháng Giêng và tháng Hai, do nghi ngờ nên Washington không chia sẻ tất cả thông tin về cuộc xâm lược cho SBU, chỉ làm việc với tình báo quân đội Ukraine. Hiện tại các phó của cựu chưởng lý Iryna Venediktova và Ivan Bakanov được tạm đôn lên thay, giải pháp này tránh được phải chờ Quốc hội thông qua.
Hai người tạm quyền lại thân cận với chánh văn phòng tổng thống, Andriy Yermak, bản thân ông này bị các nhà đấu tranh chống tham nhũng nghi là có liên hệ với Moskva ! Le Mondedẫn lời luật gia Nadia Volkovacho biết thêm, thượng nghị sĩ Cộng hòa gốc Ukraine, Victoria Spartz, sau sáu chuyến thăm Ukraine, trong một lá thư gởi cho tổng thống Joe Biden đã đề nghị mở điều tra về Yermak.
Đặc phái viên Le Monde ghi nhận, việc bất ngờ sa thải hai viên chức cao cấp của chính phủ đã đưa ra ánh sáng một chủ đề cấm kỵ từ khi Ukraine bị xâm lăng : những nội gián nằm vùng do Nga cài cắm.
Mykhailo Netiazhuk, thị trưởng của Fastiv - thành phố nằm trên con đường nối Kiev với Odessa - kể lại với tờ báo nỗi kinh ngạc hôm 27/02, khi nghe giám đốc cảnh sát Yevgeny Kabatov ra lệnh phải lập tức đầu hàng Nga "để tránh chết chóc". Ông kinh hoàng tự hỏi, chẳng lẽ cảnh sát trưởng lại là gián điệp Nga ? Trước đó vào đúng ngày quân Nga bắt đầu xâm lược 24/02, khi mọi người dân lũ lượt xung phong gia nhập lực lượng phòng vệ lãnh thổ, người duy nhất không tham gia là Kabatov. Giám đốc cảnh sát còn ra lệnh cho cư dân phải ở yên trong nhà, rồi sau đó lẳng lặng biến mất.
Tại sao lại có những người nhảy sang phía kẻ thù ? Vì tiền chăng ? Yuri Sobolevsky, viên chức ở Kherson nay tị nạn tại Kiev cho rằng có những người bị mua chuộc dần dà, số khác mưu cầu chức quyền. Chẳng hạn một nữ hiệu trưởng ở Kiev vừa bị bắt vì cung cấp thông tin cho Nga, thú nhận đã được hứa cho làm bộ trưởng giáo dục trong chính quyền do Moskva dựng lên. Cũng có những trường hợp hiếm hoi do thực sự tin vào các luận điệu của Nga.
Tại trung tâm thành phố Lysychansk đã bị tàn phá sau nhiều tuần lễ chiến trận ác liệt, dọc theo đường Dovjenko, những chiếc xe tăng Nga xếp thành hàng dài, vài người lính hãnh diện đứng bên cạnh. Đối diện là nhiều loại vũ khí khác nhau được trưng bày. Le Figaro nhận thấy bên chiến thắng muốn gây ấn tượng cho các phóng viên được mời đến tham quan.
Nhưng xung quanh màn dàn dựng này là khung cảnh hoang tàn đổ nát. Những tòa nhà bị bom đạn lột trần, ám khói đen, nóc gãy làm đôi hoặc sụp đổ thành gạch vụn. Vài con chó hoang lang thang, những thân cây đổ gục xuống mặt đường nhựa, Nhà văn hóa mang phong cách tân cổ điển chỉ còn lại lớp vỏ ngoài. Không còn một cửa hàng nào hoạt động. Những người dân hiếm hoi còn ở lại phải đi nhận thực phẩm cứu trợ do kẻ chiến thắng cung cấp.
Cũng như ở Mariupol, sau khi san bằng thành bình địa, Moskva hứa sẽ tái thiết thành phố. Người đứng đầu nước Cộng hòa tự xưng Luhansk hôm 12/07 đã giới thiệu một bệnh viện mới do… quân đội Nga tài trợ. Tờ báo nhắc lại, trong một Mariupol đầy chết chóc một ngày sau khi chiếm được thành phố này, việc xây dựng một trung tâm y tế mới đã được trình bày trước báo chí, cũng do Quỹ phát triển quốc phòng Nga ủng hộ. "Thực ra, trước hết đó chỉ là nhà xác" - một trong những công nhân bí mật nói nhỏ với nhà báo.
Liên quan đến Việt Nam, trong loạt bài mùa hè về những người đã từ chối những giải thưởng danh giá như Pulitzer, Oscar… Libérationnói về Lê Đức Thọ, nhà ngoại giao Việt Nam đã được tặng giải Nobel Hòa bình cùng với Henry Kissinger năm 1973.
Noel 1972, Hà Nội bị oanh tạc trong 11 ngày theo lệnh của tổng thống Richard Nixon, nhưng trên thực tế, mọi việc diễn ra trong hậu trường. Cố vấn an ninh quốc gia Henry Kissinger đàm phán tại Paris với phái đoàn Bắc Việt do Lê Đức Thọ dẫn đầu. Họ đã đạt được một thỏa thuận vào ngày 27/01/1973 sau 39 tiếng đồng hồ thương lượng, Mỹ sẽ rút quân. Ông Thọ vốn không hề nhượng bộ, nói rằng đây là "một chiến thắng lớn cho nhân dân Việt Nam".
Vài tháng sau đó, trước sự ngạc nhiên của tất cả mọi người, cặp Kissinger-Thọ được tặng giải Nobel Hòa bình, vượt qua nhà vật lý Liên Xô Andrei Sakharov, thống chế Tito và tổng giám mục Hélder Câmara, người đấu tranh chống tra tấn ở Brazil. Thượng nghị sĩ Dân chủ George McGovern bình phẩm, "lẽ ra nên trao giải thưởng cho những ai đã cảnh báo rằng cuộc chiến sẽ bi thảm, thay vì những người đi thu nhặt mảnh vỡ sau tai nạn". Hai thành viên Ủy ban Nobel từ chức để phản đối "giải Nobel chiến tranh" này.
Bản thân ông Lê Đức Thọ cũng nói rằng hòa bình chưa thực sự đến với miền Nam Việt Nam, nên ông không thể nhận giải. Lê Đức Thọ trở thành người đầu tiên từ chối giải Nobel Hòa bình. Henry Kissinger thì sẵn sàng nhận phân nửa giải Nobel, nhưng ông ta không dám đến Oslo vì sợ bị người biểu tình la ó, do chiến tranh vẫn tiếp diễn. Hơn ai hết, Lê Đức Thọ biết rằng đảng của ông chuẩn bị cho trận tấn công vào Sài Gòn. Năm 1975, quân đội Bắc Việt tiến vào thủ đô Việt Nam Cộng Hòa, chiến tranh Việt Nam mới kết thúc. Tờ báo ghi chú rằng cuộc đời Lê Đức Thọ là cả một bí mật, ngay cả cái tên của ông cũng chẳng phải là tên thật.
Thụy My
Chuyến tàu đã rời ga và Châu Âu luôn đứng lại trên sân để tranh cãi. Sau chiến tranh lạnh, đa số các nước Châu Âu bỏ rơi quốc phòng, những lời kêu gọi của các tổng thống Mỹ liên tiếp đều rơi vào khoảng không. Ukraine cần phải là phát súng cảnh báo.
Các xe quân sự Nga bị phá hủy tại một nông trại Ukraine bị quân Nga sử dụng làm căn cứ, trong cuộc tấn công vào Kharkiv ngày 17/07/2022. Reuters - Stringer
Sức mua, nắng nóng, cháy rừng, chuyến đi Trung Đông của tổng thống Mỹ, tình hình nước Ý, chiến tranh Ukraine, đó là những vấn đề chính hôm nay trên báo chí Pháp. Bài xã luận của Les Echos nhận định"Tương lai Châu Âu được đặt cược tại Roma". Đang trong khủng hoảng chính trị, Ý có thể kéo theo sự sụp đổ của toàn khu vực đồng euro, và sự thiếu vắng một tầm vóc lãnh đạo Châu Âu làm cho tình hình càng đáng báo động.
Cách đây 10 năm, khu vực đồng euro phải đối mặt với cuộc khủng hoảng trầm trọng nhất lịch sử, và tình trạng hiện giờ còn nguy hiểm hơn nhiều. Bệnh nhân của Châu Âu không chỉ là bốn nước "nhỏ" là Hy Lạp, Ireland, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha. Giờ đây nước Ý, nền kinh tế thứ ba Châu Âu, có nguy cơ phá sản, trọng lượng nước này có thể làm khu vực đồng euro lao dốc theo. Nợ công của Ý cao hơn cả bốn nước thời đó cộng lại, và Ngân hàng Trung ương Châu Âu (BCE) khó thể cứu nổi.
Nghịch lý là chính do việc thủ tướng Mario Draghi từ chức đã gây ra khủng hoảng. Cựu thống đốc BCE chừng như không còn chịu đựng nổi sự tệ hại của các đồng minh chính trị. Khả năng ông chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu tín nhiệm ngày thứ Tư tới không thay đổi được gì, vì đoàn kết quốc gia đã bị phá vỡ. Hiện đang dẫn đầu trong các cuộc thăm dò, phe cực hữu đòi hỏi ra khỏi khu vực đồng euro, và như vậy không ai sẽ ngóc dậy được.
Một lần nữa, Ngân hàng Trung ương Châu Âu sẽ cố làm mọi cách để cứu vãn đồng euro, nhưng sẽ rất vất vả trước sự điên rồ gần như là tự sát của chính giới Ý. Hơn nữa, Châu Âu đang thiếu một sự lãnh đạo. Bên cạnh tính dễ tổn thương của ông Mario Draghi, phải kể đến Emmanuel Macron mà tên tuổi quốc tế đã giảm sút vì những khó khăn nội bộ. Còn Olaf Scholz có vẻ không tập hợp được các lực lượng trong liên minh.
Sự đoàn kết của Châu Âu trong thời kỳ đại dịch không chắc có thể duy trì được trong cuộc chiến tranh Ukraine. Trước các nước Đông Âu đòi hỏi phải hết sức cứng rắn đối với Nga, ở Tây Ban Nha, Đức, Hà Lan và cả tại Pháp bắt đầu có những tiếng nói dè dặt cho rằng không thể hy sinh cho Ukraine nhiều đến thế. Nếu trong kỳ bầu cử Quốc hội ở Ý mùa thu này, phe cực hữu thân Nga lên nắm quyền, đây sẽ là một đòn nặng cho mặt trận Châu Âu, và là chiến thắng huy hoàng nhất của Vladimir Putin.
Le Figaro cũng phân tích về"Các nền dân chủ Châu Âu trước thách thức từ Putin". Tại cuộc Đối thoại Tocqueville, Mỹ và Châu Âu đều lo ngại về khả năng kháng cự trước các chế độ độc tài.
Từ khi bức tường Berlin sụp đổ, Châu Âu ngủ yên vì đã thoát khỏi mối đe dọa cộng sản, lại được chiếc dù an ninh Mỹ che chở. Chắc mẫm rằng lịch sử Châu lục không còn những tiếng nổ đại bác, các nước dân chủ Châu Âu bỗng bàng hoàng vì cuộc xâm lăng Ukraine. Liệu sự tỉnh thức có còn kịp hay không ? Câu hỏi được đưa ra trong cuộc hội thảo giữa đôi bờ Đại Tây Dương, tổ chức ngày 8 và 9 tháng Bảy ở lâu đài tại Normandie, nơi nhà tư tưởng Alexis de Tocqueville viết ra phần hai của tác phẩm "Nền dân trị Mỹ" (De la démocratie en Amérique).
Sau gần 5 tháng chiến tranh, sự đoàn kết và quyết tâm của phương Tây đã bắt đầu yếu đi ở vài nơi. Đông Âu cho rằng chỉ có chiến thắng của Ukraine mới chận lại được bước tiến đế quốc của Vladimir Putin, còn Tây Âu kêu gọi nhanh chóng ngưng bắn, dù có bất công cho phía Ukraine. Ngoại trưởng Litva Gabrielus Landbergis lấy làm tiếc khi các nước Baltic đã được lắng nghe vào đầu cuộc chiến tranh, nhưng gần đây thì ít hơn. Pháp, Đức, Ý, mà mối đe dọa từ Nga có vẻ xa vời, thì lo ngại về hậu quả kinh tế của cuộc chiến.
Xâm lăng Ukraine, Putin đánh thức NATO và đưa Hoa Kỳ quay lại với Châu Âu, nhưng đến bao giờ ? Nhà chính trị học Mỹ Andrew Michta mỉa mai : "Chuyến tàu đã rời ga và Châu Âu luôn đứng lại trên sân để tranh cãi, tự hỏi các toa tàu có theo đúng trật tự hay không". Sau chiến tranh lạnh, đa số các nước Châu Âu bỏ rơi quốc phòng, những lời kêu gọi của các tổng thống Mỹ liên tiếp đều rơi vào khoảng không. Ngay cả Pháp, vốn duy trì quân đội chất lượng cao, vẫn không đủ dự trữ đạn dược để giúp Kiev đúng mức. Cựu bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis khẳng định : "Không thể sống trong một thế giới mộng mơ, Ukraine phải là phát súng cảnh báo. Ngôi nhà đang cháy, và chúng ta thiếu đạn, cần phải hành động ngay".
Quan điểm về dân chủ không đồng nhất nơi các nước phương Tây, và chiến tranh làm bộc lộ những điểm yếu kém nội tại. Nghị sĩ Châu Âu François-Xavier Bellamy, thuộc đảng cánh hữu LR, phân tích : "Chúng ta chuẩn bị cho việc không xảy ra chiến tranh, tin rằng cứ có nhiều quan hệ thương mại với các đối thủ thì sẽ không xảy ra xung đột, và bây giờ phải trả giá".
Các đại diện Đông Âu và đối lập Nga nhấn mạnh những sai lầm của phương Tây khi không nhận ra mối đe dọa. Mikhail Khodorkovski, nhà đối lập từng bị bỏ tù 10 năm ở Siberia, cho rằng Kissinger và có thể cả Emmanuel Macron coi Vladimir Putin như Brejnev thời Liên Xô, tức là một nhà lãnh đạo có thể thương thảo được. Nhưng đó là cái sai lớn nhất : Putin làm việc ở KGB suốt thời gian dài, sống trong một thế giới bạo lực. Cách duy nhất là Ukraine phải chiến thắng, vì Putin sẽ không dừng lại. Cựu thủ tướng Pháp Alain Juppé dự báo, ngày nay không phải là lúc xuất khẩu các giá trị phương Tây, mà là phải bảo vệ chúng.
Về cuộc chiến ở Ukraine, Le Monde có bài phóng sự"Trong sương mù của trận đánh Hostomel".Người ta vẫn chưa biết hết những bí mật từ trận đánh quyết định tại phi trường nằm ở cửa ngõ thủ đô Kiev.
Tờ báo mô tả khung cảnh những chiếc xe bọc thép và xe tải của quân Nga xếp hàng ngay ngắn trong sân bay, phía trước là khoảng 100 lính Chechen đứng nghiêm trong bộ quân phục. Họ chuẩn bị được gắn huy chương vì "hành động anh hùng" trong cuộc tấn công vào căn cứ quân sự này hôm 24/02, được tướng Magomed Touchayev, cánh tay phải của tổng thống Chechenya đích thân trao cho. Buổi lễ sẽ rất hoàn hảo, như Moskva vẫn thích dàn cảnh. Chiếc Antonov An-225, phi cơ vận tải lớn nhất thế giới, niềm kiêu hãnh của Ukraine đã bị hỏa tiễn Nga làm mất đầu là vật trang trí quý giá cho sự kiện.
Thế nhưng quân đội Ukraine đã oanh kích vào, không một ai sống sót. Tướng Touchayev được Kiev thông báo đã chết trong trận này, nhưng chính quyền Chechenya bác tin và nay cả Grozny lẫn Moskva đều im lặng về số phận của ông.
Khu vực xung quanh phi trường Hostomel bị san bằng, đại đa số cư dân chạy trốn được từ khi những hỏa tiễn đầu tiên ập xuống, nhưng vẫn còn khoảng 300 người kẹt lại. Những người đàn ông thường xuyên bị quân Chechenya đánh đập, phân nửa số cư dân bị đày sang Belarus từ ngày 11/03. Được tặng huy chương vì "anh dũng", trên thực tế lính Chechenya không hề tham gia vào trận đánh chiếm phi trường cũng như trong thành phố, nhiệm vụ của họ chỉ là khủng bố thường dân.
Libération trích báo cáo của Tổ chức An ninh Hợp tác Châu Âu (OSCE) về một hiện tượng đáng báo động : sự xuất hiện những "trung tâm thanh lọc" nhằm nhận diện, bắt giam hoặc sát hại những người Ukraine bị cho là nguy hiểm đối với Moskva.
Những ai từng chiến đấu cho Ukraine hay có liên hệ với "trung đoàn Azov" bị tách rời ra, và thường biến mất sau đó. Đôi khi họ bị đưa sang những vùng đất ly khai rồi bị bắt nhốt hoặc giết chết. Những trường hợp khác bị đưa sang Nga, đưa vào những lều trại ở Kursk, bị tra tấn, lăng nhục.
Những trung tâm thanh lọc trên đây mọc lên tại những con đường di tản của những thành phố bị bao vây, nổi tiếng nhất là trung tâm Bezimienne (có nghĩa là "Không tên") gần Mariupol. Người dân Ukraine bị giữ lại ít nhất một tháng, trong thời gian đó quân Nga thu thập các dữ liệu cá nhân, dấu tay, sao chép giấy tờ tùy thân của họ ; một số bị khám người rất thô bạo. Có khoảng 20 trung tâm như vậy, và theo Ủy ban Nhân quyền Ukraine, đến giữa tháng Năm trên 1,2 triệu công dân Ukraine bị cưỡng bức sang Nga, trong đó có 210.000 trẻ em.
Đối với Le Figaro, "Joe Biden ra về tay trắng" sau cuộc họp thượng đỉnh ở vùng Vịnh. Không được gì về năng lượng, không giúp Saudi Arabia và Israel xích lại gần hơn, cũng không gầy dựng được một cơ cấu mới về an ninh khu vực để chống lại Iran. Kết quả duy nhất là hoàn tất được thỏa thuận trao trả cho Saudi Arabia hai hoang đảo ở Biển Đỏ lâu nay thuộc về Ai Cập. Ý tưởng một "NATO Ả Rập" với sự bảo vệ của Israel không thành sự thực.
Tuy nhiên, Les Echos cho rằng "Biden có được những thành công ngoại giao nho nhỏ". Đang gặp khó khăn trong đối nội, Biden tìm cách củng cố vai trò trên trường quốc tế. Joe Biden là tổng thống Mỹ đầu tiên trong lịch sử, hôm thứ Sáu 15/07 đã bay thẳng đến Saudi Arabia từ lãnh thổ Israel. Dù thái tử Mohammad Ben Salmane (MBS) không sẵn sàng đi ngược lại dư luận trong nước vốn thù địch với quốc gia Do Thái, nhưng những thỏa thuận thực dụng sẽ đẩy nhanh hội nhập kinh tế khu vực. Việc mở không phận Saudi Arabia cho phi cơ dân dụng Israel là một bước tiến lịch sử.
Món quà khi quay lại Trung Đông không chỉ là bỏ qua vụ Khashoggi, mà Biden còn dành 1 tỉ đô la cho an ninh lương thực cho vùng đất vốn nằm trong số bị ảnh hưởng nhiều nhất vì cuộc chiến tranh ở Ukraine. Nhưng hiện Saudi Arabia chưa đáp ứng mong muốn của Mỹ về tăng sản lượng dầu lửa, MBS cho biết đã đạt công suất tối đa vì thiếu đầu tư vào cơ sở hạ tầng.
Nhìn sang Châu Á, Le Figaro nhận thấy"Nhật Bản đang đứng trước ‘giờ của sự thật’". Vụ ám sát cựu thủ tướng Shinzo Abe khiến nước Nhật ôn hòa bị cú sốc lớn, nhất là ông Abe đóng một vai trò không thể thay thế trên chính trường Nhật Bản, với phong cách đầy thu hút. Shinzo Abe qua đời vào lúc người Nhật chuyển sang chấp nhận tầm nhìn của ông về một Nhà nước ổn định, hùng mạnh và hiệu quả trước những thách thức của thế kỷ 21. Trong suốt sự nghiệp của mình, ông Abe nỗ lực bảo vệ chủ quyền đất nước, tại một Châu Á tuy thịnh vượng nhưng lại trở nên nguy hiểm nhất thế giới vì tham vọng bành trướng của Trung Quốc.
Đương kim thủ tướng Fumio Kishida có thể dựa vào sự ủng hộ của công luận đối với ông Abe, và đa số 2/3 ở Quốc hội để tu chính Hiến pháp chủ hòa. Ông Kishida đã tăng cường tự chủ về năng lượng và kỹ nghệ, tái thúc đẩy các lò phản ứng nguyên tử với các tiêu chí an toàn mới, đầu tư vào các chuỗi cung ứng và sản xuất hàng hóa thiết yếu, từ chất bán dẫn cho đến vật liệu y tế. Kishida tiếp tục bảo vệ nguyên tắc Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và rộng mở, nhưng sẽ phải có quan điểm rõ ràng về việc ủng hộ Đài Loan.
Tại Pháp trên lãnh vực khí hậu, Le Monde cho biết "Paris chuẩn bị sống với nhiệt độ 50°C như thế nào". Hôm 05/07, thủ đô nước Pháp đã lập ra một ủy ban, được dành 6 tháng nghiên cứu để tìm cách thích ứng với điều kiện khí hậu cực đoan.
Tòa đô chánh dự kiến trồng thêm 170.000 cây xanh, lắp đặt 100 phông-tên nước uống và giải nhiệt, thiết lập hơn một chục địa điểm trú nóng mỗi năm cho từng quận, bên cạnh đó là kế hoạch cải tạo các tòa nhà. Các báo cũng có nhiều bài viết về nạn cháy rừng hiện nay : tối qua ở Gironde 1.200 lính cứu hỏa tiếp tục chiến đấu với ngọn lửa sáu đêm liên tiếp ; trên 11.400 hecta rừng đã bị thiêu hủy, 16.000 người phải sơ tán. Vấn đề đối phó với biến đổi khí hậu trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Về khía cạnh du lịch mùa hè, Financial Times giải thích"Tại sao người Pháp là những người khách đi nghỉ hè tốt nhất ?".Theo bài viết được Les Echos trích dẫn, khách Pháp không mở nhạc, không bày tiệc barbecue, không picnic ăn uống trên bãi biển, nếu có chỉ là vài gói bánh bích-quy nhỏ cho trẻ em bữa xế. Người Pháp có cách sống ổn định, mỗi năm họ đi nghỉ cùng một nơi, hoặc vào tháng Bảy hoặc tháng Tám, thích chào hỏi những khuôn mặt quen biết, có hẳn một trang web là Bison Futé dự báo lưu lượng xe cộ trong mùa nghỉ hè… Tóm lại, dân Pháp là những du khách "chuyên nghiệp".
Thụy My
Anh Vũ, RFI, 14/07/2022
Hôm nay, 14/07/2022 là ngày thứ 141 của cuộc chiến tranh tại Ukraine. Kramatorsk và Sloviansk, hai thành phố lớn hiện tại vẫn được cho là nằm dưới sự kiểm soát của Kiev, trong 24 giờ qua bị quân Nga tiếp tục oanh kích dữ dội để hoàn tất kế hoạch chiếm toàn bộ vùng Donbass.
Một tòa nhà bị hư hại ở Lysychansk, Donbass, Ukraine ngày 09/06/2022. AFP - ARIS MESSINIS
Hãng tin chính thức Nga TASS dẫn lời một quan chức của "nước Cộng hòa tự xưng Luhansk" cho biết quân Nga cùng các lực lượng ly khai đã vào được thành phố Siversk, thuộc vùng Donetsk. Cùng lúc tại miền nam, thành phố Mykolaiv cũng hứng chịu những đợt pháo kích ồ ạt.
Bộ Quốc phòng Nga hôm qua khẳng định Ukraine đã bị thiệt hại nặng nề. Quân đội Nga đã sử dụng tên lửa có độ chính xác cao, làm ít nhất 350 lính Ukraine thiệt mạng và phá hủy một kho khí tài lớn của Ukraine. Kiev đã bác bỏ các thông tin trên. Ukraine vẫn tiếp tục nhận được hậu thuẫn của phương Tây.
Bên cạnh đó, Ukraine còn nhận được sự hỗ trợ về nhân lực đến từ lực lượng đối lập với tổng thống Belarus Alexander Lukashenko. Họ tập hợp lại trong một tiểu đoàn mang tên Kalinowski, đến giúp Ukraine chống lại cuộc xâm lược của Nga, nhưng đồng thời cũng nghĩ rằng hành động của họ giúp giải phóng Belarus khỏi sự áp bức của chế độ Lukashenko, đồng minh thân cận của Vladimir Putin. Hiện có khoảng 1.500 chiến binh Belarus đang chiến đấu bên cạnh quân đội Ukraine
Thông tín viên của RFI tại Ukraine, Nicolas Feldmann, ghi nhận qua phóng sự :
Alex nói với chúng tôi về tình hình miền nam Ukraine, gần sát chiến tuyến. Anh đã gia nhập tiểu đoàn Kalinowski ngay từ ngày đầu cuộc xâm lược của Nga.
"Chúng tôi có nhóm trinh sát riêng, một nhóm pháo binh, và những người điều khiển drone. Chúng tôi chính thức là một bộ phận của quân đội Ukraine, mỗi người trong chúng tôi đã ký hợp đồng và phối hợp rất chặt với họ".
Với công việc như vậy, Alex và những chiến binh Belarus khác của tiểu đoàn Kalinowski nhận được lương tháng từ 1000 đến 2000 euro và tất cả cùng đoàn kết chống lại kẻ thù chung là nước Nga của Vladimir Putin.
Alex cho biết thêm : "Tiểu đoàn Kalinowski tập hợp những người có tư tưởng tự do muốn giúp người Ukraine bảo vệ đất nước chống lại cuộc xâm lược của Nga. Giờ đây người ta coi như Belarus đã bị Kremlin cùng Loukachenko, con rối của Vladimir Putin chiếm giữ".
Franak Viatchiorka là cố vấn của một trong những lãnh đạo đối lập chủ chốt của Belarus, bà Svetlana Tikhanovskaia. Ông cũng là một trong những người ủng hộ chính trị cho tiểu đoàn.
Ông giải thích : "Với nhiều người Belarus từng bị khốn khổ dưới chế độ Lukashenko, cuộc chiến tranh tại Ukraine cũng là cách để giải phóng Belarus. Nếu nước Nga suy yếu và Ukraine mạnh lên thì mọi chuyện có thể sẽ thay đổi ở Belarus. Vì lý do đó mà nhiều người Belarus đã giúp đỡ Ukraine".
Thậm chí đôi khi họ phải trả giá bằng mạng sống của mình cho việc đó. Từ đầu cuộc chiến, đã có 10 người Belarus tử trận. Tên của họ giờ đây được ghi trên lá cờ của đối lập Belarus màu đỏ trắng, tung bay trên quảng trường Maidan ở Kiev.
********************
Các biệt kích Ukraine tham gia vào nhiệm vụ giải cứu tù binh tại Kherson (Ảnh : Cục Tình báo Ukraine).
Trong một thông báo được đăng tải trên mạng xã hội Facebook ngày 13/7, Cục Tình báo trực thuộc Bộ quốc phòng Ukraine tuyên bố các đặc nhiệm nước này đã tiến hành một nhiệm vụ đột kích nhằm vào một nhà tù nơi quân đội Nga giam giữ các binh sĩ Ukraine bị bắt giữ tại khu vực Kherson, miền Nam nước này.
Lực lượng biệt kích thuộc Cục tình báo Ukraine nói họ đã phát hiện ra nhà tù này từ trước đó và tiến hành theo dõi nhằm tìm kiếm thời cơ hành động. Khi nhận thấy các tù nhân có thể gặp nguy hiểm, lệnh tấn công đã được đưa ra. Ngay sau đó, các đặc nhiệm đã nhanh chóng vượt qua các bãi mìn dày đặc xung quanh nhà tù và tiến hành một cuộc tấn công chớp nhoáng nhằm giải cứu các tù binh đang bị quân đội Nga giam giữ.
Ít nhất 5 người đàn ông đã được giải thoát sau nhiệm vụ đặc biệt này, trong đó có một sĩ quan cảnh sát cao cấp. Một binh sĩ Ukraine trong nhóm người vừa được trả tự do khẳng định nếu không được giải cứu kịp thời, tính mạng của họ có thể đã gặp nguy hiểm.
Cục Tình báo Ukraine không tiết lộ vị trí cụ thể của nhà tù cũng như thiệt hại của lực lượng Nga sau chiến dịch giải cứu tù binh đặc biệt trên. Tuy nhiên, cơ quan này cho biết các lính gác Nga làm nhiệm vụ cảnh giới vòng ngoài đã bị tiêu diệt và nhà tù đã bị phá hủy hoàn toàn. Nhiều trang thiết bị vũ khí của Nga cũng đã bị thu giữ.
Hiện tính xác thực của nhiệm vụ giải cứu tù binh đặc biệt của đặc nhiệm Ukraine chưa được các nguồn tin độc lập kiểm chứng. Bộ Quốc phòng Nga cũng chưa đưa ra bình luận về thông tin này.
Kể từ khi Nga giành quyền kiểm soát toàn bộ vùng Kherson hồi tháng 3, Bộ Quốc phòng Ukraine xác nhận hàng ngàn binh sĩ Ukraine đã bị bắt giữ làm tù binh và bị giam giữ tại các nhà tù rải rác trong khu vực.
Trước đó, Bộ Quốc phòng Ukraine hôm 29/6 tuyên bố Nga và Ukraine đã tiến hành một cuộc trao đổi tù binh. Theo giới chức quân đội Ukraine, đây là cuộc trao đổi tù binh với quy mô lớn nhất giữa 2 phe kể từ khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine.
Trong thông báo của Bộ Quốc phòng Ukraine, 144 binh sĩ Ukraine đã được trả tự do trong đợt trao đổi này. Trong số họ, 95 người đã tham gia phòng thủ nhà máy Azovstal tại thành phố Mariupol và bị quân đội Nga bắt giữ vào giữa tháng 5 khi "pháo đài" này thất thủ.
Theo Defense Express
Tùng Nguyễn
************************
Thu Hằng, RFI, 13/07/2022
Cùng ngày với việc Liên Hiệp Châu Âu thông qua khoản viện trợ kinh tế mới 1 tỉ euro cho Ukraine, Mỹ cũng thông báo giải ngân 1,7 tỉ đô la trợ giúp kinh tế cho chính quyền Kiev. Ngày 12/07/2022, bộ trưởng Tài Chính Mỹ Janet Yellen cho biết số tiền này được chuyển qua Ngân Hàng Thế Giới và nằm trong gói hỗ trợ 7,5 tỉ mà chính quyền Mỹ hứa với Kiev vào tháng 5
Một quân nhân Ukraine sử dụng hỏa tiễn chống tăng NLAW trong một cuộc tập trận tại Donetsk, ngày 25/02/2022. AP - Vadim Ghirda
Theo AFP, với đợt giải ngân này, Mỹ đã chuyển 4 tỉ đô la hỗ trợ kinh tế cho Ukraine kể từ đầu cuộc xung đột, trong đó có hai lần chuyển 500 triệu đô la vào tháng 4 và 5, cũng thông qua Ngân Hàng Thế Giới để giúp "Ukraine đáp ứng những nhu cầu cấp bách nhất", nhưng không nằm trong gói viện trợ 7,5 tỉ đô la. Đợt giải ngân đầu tiên của gọi viện trợ này được tiến hành vào đầu tháng 6. Như vậy Mỹ sẽ còn chuyển thêm cho Ukraine 4 tỉ đô la.
Về hỗ trợ quân sự, Tây Ban Nha dự tính giao cho Ukraine khoảng 10 xe tăng Leopard 2A4 (thay vì 40 như dự kiến do nhiều xe cần được bảo trì) và hệ thống tên lửa phòng không Aspide. Theo trang InfoDefensa chuyên về các vấn đề quân sự của Tây Ban Nha, quyết định được chính phủ thông qua vào đầu tháng 6, hiện tại, Madrid phải chờ được Berlin cho phép để giao số xe bọc thép do Đức sản xuất.
Vũ khí của phương Tây giúp quân Ukraine kháng cự được hỏa lực Nga và tấn công vào một số địa điểm ở miền nam Ukraine, trong đó có thành phố Kherson hiện bị Nga chiếm đóng. Trong đêm 12-13/07, quân Nga đã oanh kích dữ dội thành phố Bakhmout, ở tỉnh Donetsk, để đáp trả vụ tấn công của Ukraine vào các kho vũ khí của Nga và quân ly khai ở tỉnh Luhansk lân cận.
Trong khi đó, thành phố Severodonetsk, vừa bị Nga chiếm đóng, bị tàn phá tan hoang, người dân không có điện và thiếu lương thực. Phóng viên của AFP tham gia chuyến thăm do lực lượng ly khai tổ chức, cho biết tên của thành phố Severodonetsk đã được sơn lại theo mầu cờ của Nga.
Chiến sự hiện tập trung ở hai tỉnh Donetsk và Luhansk thuộc vùng Donbass, miền đông Ukraine. Kể từ đầu cuộc chiến, không quân Ukraine đã tiến hành khoảng 1.700 đợt không kích, nhắm vào các kho vũ khí và thiết bị của quân Nga, theo trang Ukrainska Pravda, được người phát ngôn bộ chỉ huy Không Quân Ukraine trích dẫn. 140 ngày chiến tranh đã khiến ít nhất 5.024 thường dân bị thiệt mạng, 6.520 người bị thương ở Ukraine, theo thống kê ngày 12/07 của văn phòng Cao Ủy Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc. Tuy nhiên, con số này trên thực tế còn cao hơn nhiều.
Thu Hằng
************************
Anh Vũ, RFI, 12/07/2022
Theo AFP, hôm 12/07/2022, Ukraine thông báo đã oanh kích vào Kherson, vùng đang bị quân Nga chiếm đóng ở miền nam đất nước. Chính quyền thành phố do Moskva dựng lên tố cáo các cuộc tấn công đã nhằm vào các khu dân cư làm nhiều người thiệt mạng.
Một lá cờ của quân Nga mang biểu tượng thời Liên Xô gần đài tưởng niệm Chiến tranh Thế giới thứ hai ở thành phố Kherson, miền nam Ukraine. Ảnh chụp ngày 20/5/2022. AFP – Andrey Borodulin
Từ nhiều tuần nay, quân đội Ukraine đã mở nhiều cuộc phản công vào vùng Kherson, đã bị quân Nga chiếm giữ từ hồi tháng Ba, nằm sát bán đảo Crimae (vùng lãnh thổ Ukraine đã bị Nga kiểm soát từ năm 2014). Theo các giới chức quân sự Ukraine đảm trách mặt trận phía nam đất nước, cuộc tấn công đêm qua, đã tiêu diệt 52 binh sĩ Nga và phá hủy "một kho vũ khí" tại Nova Kakhovka, cách thành phố Kherson khoảng 70 km.
Phát ngôn viên quân đội vùng Odessa thông báo trên Telegram, quân đội Ukraine đã sử dụng hệ thống pháo phản lực của Mỹ HIMARS oanh kích tổng hành dinh quân đội Nga tại vùng Kherson và đã "thanh toán" tướng Artem Nasbulin, tham mưu trưởng quân đoàn 22 của Nga. Nếu thông tin trên chính xác thì đây là viên tướng Nga thứ 9 bị thiệt mạng từ đầu cuộc xâm lược Ukraine, hôm 24/02.
Về phần mình, chính quyền thành phố Kherson do quân đội Nga dựng lên khẳng định các đợt oanh kích của quân Ukraine không nhằm vào mục tiêu quân sự, đã làm 7 người chết và khoảng 60 người bị thương, tất cả đều là thường dân. Ngoài ra vẫn theo chính quyền Kherson của Nga, "hàng chục ngôi nhà" cũng như một kho chứa hàng, một hiệu dược phẩm, các trạm xăng và cả một nhà thờ đã bị trúng pháo kích của quân đội Ukraine. Theo AFP, hiện tại không thể kiểm chứng được các tuyến bố nói trên của chính quyền Kherson bằng các nguồn tin độc lập.
Trong khi đó, tại miền đông Ukraine, quân Nga tiếp tục các cuộc tấn công mạnh. Phía Ukraine dự tính quân Nga đang chuẩn bị mở các đợt tấn công mới vào trung tâm hành chính của Donbass, thành phố Kramatorsk và thành phố bên cạnh Sloviansk, hiện vẫn nằm dưới sự kiểm soát của quân đội Ukraine.
Tại Kharkov (đông-bắc), các trận oanh kích của Nga hôm thứ Hai (11/07) đã làm 6 thường dân thiệt mạng, theo chính quyền địa phương.
Trong một bối cảnh khác, trả lời phỏng vấn báo Anh, The Times, bộ trưởng Quốc Phòng Ukraine, Oleksii Reznikov, khẳng định Ukraine đang tập hợp một lực lượng gồm một triệu quân, được trang bị vũ khí của phương Tây để giành lại vùng ven biển miền nam đã bị quân Nga chiếm, trong đó có những thành phố trọng yếu của đất nước như Kherson hay Zaporojjia.
Tuy nhiên theo nhận định của nhiều chuyên gia, ít có khả năng Kiev giành lại được vùng miền nam, đã bị quân Nga chiếm đóng, đặc biệt là Kherson. Nhà nghiên cứu chính trị Nga Andrei Piontkovsky, trả lời phỏng vấn báo chí Ukraine, thậm chí còn nhận định nếu Kiev giải phóng Kherson, có thể tổng thống Putin sẽ sử dụng đến vũ khí hạt nhân chiến thuật.
Anh Vũ
