Lời mở đầu
Việt Nam bao gồm đất, nước và con người (Ảnh Dân Trí)
Cho tới nay công cuộc mở mang bờ cõi thường được biết đến qua cuộc Nam tiến, tức sự nới rộng lãnh thổ về phía Nam. Cuộc Nam tiến này thật ra cũng ít người nắm vững, người ta đại khái chỉ biết là nó bắt đầu từ năm 1069 và kết thúc vào khoảng thế kỷ 18, kéo dài hơn gần bảy thế kỷ, và cũng không ít người cho rằng hình thể đất nước Việt Nam có được ngày nay là do cuộc Nam tiến đó.
Thực tế đã không hẳn như vậy. Cuộc Nam tiến của người Việt cho đến đầu thế kỷ 18 chỉ chinh phục được một dải đất hẹp chạy dài từ vùng đồng bằng duyên hải miền Trung đến vùng ven biển tỉnh Đồng Nai, sau đó tỏa rộng xuống châu thổ sông Cửu Long trong từng giai đoạn. Vùng đất rộng lớn trên cao nguyên miền Trung hoàn toàn xa lạ với người Việt và chỉ mới hội nhập vào Việt Nam hồi đầu thế kỷ này mà thôi.
Tìm hiểu quá trình hình thành các vùng biên giới Việt Nam chỉ nhằm một mục đích duy nhất là để các thế hệ thanh thiếu niên Việt Nam hiểu thêm về lịch sử của chính mình để qua đó giữ gìn và vun đắp thêm.
Nội dung người bài viết về những quá trình hình thành các vùng biên giới Việt Nam chấm dứt vào năm 1999, tức vào cuối thiên niên kỷ thứ hai, đó là một chủ ý của người viết. Vì trong thiên niên kỷ thứ 3, những vùng biên giới mà Việt Nam đã thụ đắc trong suốt dòng lịch sử sẽ phải đối diện với những thử thách quan trọng, những thành tựu về lãnh thổ, lãnh hải và không phận của biết bao thế hệ cha ông đã dầy công xây dựng có thể sẽ không còn nguyên vẹn để giao lại cho con cháu sau này.
Người viết dành cho những thế hệ kế tiếp làm công tác ghi nhận và cảnh báo về những nguy cơ mất không gian sinh tồn của cả dân tộc, cả về lãnh thổ lẫn văn hóa.
Nguyễn Văn Huy
(tháng 5/2018)
Nguyễn Văn Huy, Tiến sĩ dân tộc học, nguyên Giảng viên Phụ trách bộ môn Dân tộc học khu vực Đông Nam Á, Phân khoa Nhân chủng, Dân tộc và Khoa học Tín ngưỡng, Đại học Denis Diderot, Paris 7 (1995-1999)
Đọc thêm :
Bài 1 : Quan niệm của người Việt xưa về không gian sinh tồn, lãnh thổ và quốc tịch
Bài 2 : Sự hình thành các vùng biên giới miền Bắc
Bài 3 : Sự hình thành các vùng biên giới miền Trung