 | Tổng quan: | 3085630 |
Thực trạng các dự án BOT trong năm vừa qua nổi lên như một vấn đề nóng tại Việt Nam. Dư luận đặc biệt quan tâm đến phản ánh của dân chúng về các sai phạm của BOT cũng như Chính phủ giải quyết như thế nào trong năm mới 2018 ?
Hình từ video cho thấy công an đang bắt giữ một tài xế ở BOT Cai Lậy, Tiền Giang hôm 30/11/2017. Courtesy : Screen capture
Phát khởi từ cuộc biểu tình của người dân địa phương phản đối trạm BOT qua cầu Cầu Bến Thủy, Nghệ An thu phí dịch vụ đường bộ không đúng luật, bằng nhiều biện pháp như dùng xe ô tô với băng rôn, khẩu hiệu và dùng tiền lẻ từ tháng 12 cuối năm 2016 kéo dài cho đến đầu tháng 4 năm 2017.
Hình thức phản kháng dân sự của những người dân cư trú tại các huyện Hưng Nguyên và Nghi Xuân, thị xã Hồng Lĩnh cùng thành phố Vinh đã được Bộ Giao thông-Vận tải, chủ đầu tư và chính quyền địa phương điều chỉnh theo yêu cầu hợp lý của dân chúng và có hiệu lực từ hạ tuần tháng Tư năm ngoái.
Xuyên suốt trong năm 2017, truyền thông trong nước liên tiếp đưa tin liên quan đến hành động phản kháng dân sự tương tự ở các trạm BOT khắp từ Bắc đến Nam, phản đối thu phí quá cao hoặc trạm thu phí đặt sai vị trí, mà đỉnh điểm diễn ra tại trạm BOT Cai Lậy, Tiền Giang.
Bộ trưởng Bộ Giao thông-Vận tải Nguyễn Văn Thể, khi còn giữ vai trò Thứ trưởng của Bộ này, ký phê duyệt dự án BOT Cai Lậy, đặt trạm thu phí trên Quốc lộ 1 và bắt đầu thu phí từ đầu tháng 8 năm 2017. Tuy nhiên, trạm BOT Cai Lậy phải buộc tạm ngừng thu phí trong sau khoảng 3 tháng rưỡi vì gặp phải sự phản đối mạnh mẽ của dân chúng, không chỉ riêng những người di chuyển qua trạm BOT này do đường xây một nơi mà trạm đặt một nẻo, khiến người dân không đồng thuận. Vào sáng ngày 30 tháng 11, trạm BOT Cai Lậy thu phí trở lại nhưng các tài xế dùng tiền lẻ trả phí nên diễn ra tình trạng ách tắc giao thông nặng nề ở hai đầu trạm, buộc trạm BOT phải liên tục xả trạm. Vào tối ngày 4 tháng 12, Thủ tướng Chính phủ ra quyết định tạm dừng thu phí tại trạm BOT Cai Lậy từ 1 đến 2 tháng để làm rõ mọi vấn đề và đề xuất các phương án phù hợp thực tiễn.
Trong cùng tình cảnh gặp phải sự phản đối những bất cập một cách quyết liệt của cánh tài xế và người dân địa phương, các trạm BOT Tào Xuyên, Thanh Hóa ; BOT Pháp Vân-Cầu Giẽ, Hà Nam ; BOT Ninh An, Khánh Hòa ; BOT Cà Ná, Ninh Thuận ; BOT Biên Hòa, Đồng Nai…đồng loạt giảm giá phí. Thậm chí, Chính quyền tỉnh Thái Nguyên còn đề xuất với Bộ Giao thông-Vận tải dỡ bỏ trạm BOT Bờ Đậu, đặt trên Quốc lộ 3 cũ.
Liên quan về thực trạng BOT tại Việt Nam, dư luận xã hội đồng lên tiếng cho rằng Chính phủ và Bộ Giao thông-Vận tải cần giải quyết gốc rễ của vấn đề, chứ không phải là các giải pháp tạm thời mỗi nơi mỗi kiểu. Một số chuyên gia trong nước khẳng định nguyên nhân chính là do tất cả các dự án BOT đều được chỉ định thầu cũng như không có sự minh bạch, do đó khó tránh khỏi xảy ra tình trạng tham nhũng và lợi ích nhóm. Nguyên Thứ trưởng Bộ Xây Dựng, Tiến sĩ Phạm Sỹ Liêm nói với RFA điều quan trọng là phải minh bạch với người dân :
"Tôi có thể nói, chứ không khẳng định, là có lợi ích nhóm ở trong đó. Người cho phép người ta thu phí trên con đường không đáng nên thu thì không phải cho miễn phí đâu. Người đó phải có lợi gì thì mới cho phép. Muốn ngăn chặn việc này thì phải minh bạch ra. Các dự án phải hỏi ý kiến dân, phải điều tra xã hội học. Đằng này các ông lại tự quyết với nhau. Đây là chuyện không đếm xỉa gì đến ý của dân cả, quan có ý kiến quan cứ làm. Dân mà phản đối thì nói dân ngu, dân hỗn…"
Đài Á Châu Tự Do ghi nhận đa số dân chúng tại Việt Nam đều trông đợi trong năm mới 2018, Chính phủ sẽ quyết liệt giải quyết những bất cập của các dự án BOT qua các đề nghị và kêu gọi của giới chuyên gia liên quan đến lợi ích nhóm. Tuy nhiên, trong buổi họp báo vào chiều ngày 18 tháng Giêng của Bộ Giao thông-Vận tải, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định vận hành BOT có thể sai thủ tục, có thể chọn vị trí nhầm nhưng đảm bảo không có tham nhũng và tư túi. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể còn chuyển tải lời của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại cuộc họp về BOT với các ban ngành trong buổi sáng cùng ngày :
"Thủ tướng có chỉ đạo rằng phải khẳng định BOT là một chủ trương đúng. Hiện nay chúng ta làm, sắp tới chúng ta vẫn làm. Ai làm sai thì người đó phải chịu trách nhiệm. Xin thưa các đồng chí là chủ trương này, chúng ta không dừng. Bởi vì dừng là chúng ta không có nguồn vốn để phát triển".
Người đứng đầu ngành giao thông vận tải của Việt Nam tuyên bố tại buổi họp báo rằng Bộ Giao thông-Vận tải cam kết không tiếp tục làm BOT trên đường hiện hữu, độc đạo nữa. Bộ trưởng Bộ Giao-thông-Vận tải cũng cho biết Thủ tướng yêu cầu bí thư, chủ tịch tỉnh phải trực tiếp chỉ đạo bảo vệ trạm thu phí để có thể tiếp tục thu hút đầu tư BOT.
Tại cuộc họp báo của Bộ Công An vào chiều ngày 24 tháng Giêng, Bộ trưởng Bộ Giao thông-Vận tải yêu cầu Bộ Công An phối hợp với chính quyền địa phương bảo đảm an ninh trật tự tại các trạm thu phí BOT, theo Công điện số 82 của Thủ tướng Chính phủ. Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ Công An-Thượng tướng Tô Lâm yêu cầu xem xét, xử lý ngay những thành phần lái xe có hành vi cản trở giao thông, phá hoại trang thiết bị tại trạm thu phí BOT ; các cá nhân, tổ chức có hành vi gây rối, chống phá.
Trước các thông tin vừa nêu từ phía Chính phủ, những người từng thực hiện phản kháng dân sự đối với các dự án BOT trong năm qua bày tỏ nguyện vọng của họ là Chính phủ tổ chức các cuộc hội thảo để giải quyết các vấn đề liên quan. Anh Đỗ Thanh Tao, một tài xế nói với RFA :
"Bây giờ cánh tài xế cũng như người dân mong muốn một cuộc hội thảo tọa đàm bàn tròn. Nói chung là có đại diện của Chính phủ, chủ đầu tư BOT và những người dân cùng các tài xế ngồi lại họp bàn với nhau để giải quyết những khúc mắc, xem xét ai sai ai đúng. Phía Chính phủ sai thì Chính phủ chịu trách nhiệm. BOT sai thì BOT phải chịu trách nhiệm. Và, tài xế hay dân sai do quậy phá…thì phải chịu trách nhiệm trước pháp luật".
Trong khi đó, không ít người dân từng chia sẻ với chúng tôi rằng họ sẽ tiếp tục kiên trì đấu tranh chống lại những sai trái của các trạm BOT vì sự công bằng xã hội, cho biết đã bắt đầu làm đơn khiếu nại tập thể gửi cho các cơ quan chức năng từ địa phương đến trung ương. Một người dân, ở Biên Hòa-Đồng Nai, nói với chúng tôi có khoảng 70 tài xế cư ngụ tại đia phương đồng ký tên gửi cho Thanh tra Chính phủ :
"Chúng tôi đã gửi đơn cho Thanh tra Chính phủ, đề nghị phải thanh tra lại việc ai cho phép, ai ký đơn cho trạm thu phí Trảng Bom. Bởi vì, trạm BOT Trảng Bom đang thu với mức thu là 1500 tỷ đồng của mục đầu tư dự án giao thông, thì phải thuộc Thủ tướng Chính phủ cho phép. Tuy nhiên, hiện bây giờ trạm BOT Trảng Bom thu 1500 tỷ đồng cho đường tránh Biên Hòa là do Phó Cục trưởng ký. Chúng tôi đang có trong tay giấy tờ này. Nên yêu cầu Thanh tra Chính phủ là vì vậy".
Những ngày đầu năm 2018, truyền thông quốc nội tiếp tục loan đi các tin tức về tình trạng náo loạn, kẹt xe nghiêm trọng và phải xả trạm nhiều lần tại trạm BOT Sông Phan-Sông Lũy, Bình Thuận ; BOT Cần Thơ-Phụng Hiệp, BOT Cần Thơ-An Giang và BOT Sóc Trăng.
Hồi ngày 5 tháng Giêng, Chủ tịch thành phố Cần Thơ yêu cầu BOT Phụng Hiệp-Cần Thơ phải xả trạm, nếu không thì sẽ cưỡng chế.
Vào ngày 7 tháng Giêng, Thứ trưởng Bộ Giao thông-Vận tải Nguyễn Nhật, dẫn đầu đoàn công tác làm việc với chủ đầu tư dự án BOT Sóc Trăng cho báo giới biết thực hiện giảm thu phí tại trạm này, nhưng tăng thời gian thu phí từ 18 năm 2 tháng lên 23 năm 10 tháng.
Ngày 8 tháng Giêng, Ngân hàng Nhà nước phát đi thông báo không ủng hộ chuyện thanh toán tiền lẻ mệnh giá 100 đồng tại các trạm BOT và sẽ không đưa tiền mới in mệnh giá nhỏ ra lưu thông trong dịp Tết Nguyên đán.
Ngày 3 tháng Hai, Tổng giám đốc Công ty chủ đầu tư trạm BOT Ninh An, Khánh Hòa cho hay Bộ Giao thông-Vận tải không đồng ý đề xuất miễn phí đối với ô tô loại 1 của 16 xã, phường thuộc thị xã Ninh Hòa khi qua trạm này, theo sự đồng thuận giữa người dân địa phương với chính quyền và chủ đầu tư.
Ngày 9 tháng Hai, Giám đốc Công ty chủ đầu tư trạm BOT Cai Lậy cho biết mặc dù đã hết thời hạn tạm dừng thu phí từ 1 đến 2 tháng theo lệnh của Thủ tướng Chính phủ, nhưng vẫn chưa hoạt động trở lại trong thời gian Tết Mậu Tuất, do phải chờ quyết định của cấp có thẩm quyền.
Một trong những thông báo mới nhất, đặc biệt gây chú ý trong dư luận là đề nghị của Tổng cục Đường bộ Việt Nam đặt biển "Cấm dừng xe quá 5 phút" cách cabin thu phí của các trạm BOT khoảng 50 mét được thực hiện và có hiệu lực từ ngày 25 tháng Giêng.
Phó cục trưởng Cục Quản lý đường bộ 4, ông Nguyễn Văn Thành nói rằng quyết định này là hoàn toàn đúng thẩm quyền và đúng quy định theo quy chuẩn quốc gia về báo hiệu đường bộ. Ông Nguyễn Văn Thành còn cho biết các xe vi phạm sẽ bị xử phạt hành chánh, và trong trường hợp xe nào đã bị xử phạt rồi mà còn cố tình tiếp tục vi phạm thì sẽ bị xử lý hình sự, có thể bị phạt từ 3 đến 10 năm tù theo Điều 260 Bộ luật Hình sự.
Việc đặt biển cấm vừa nêu gặp phải sự phản đối của giới chuyên gia. Báo giới dẫn lời của Đại tá Trần Sơn, thuộc Cục Cảnh sát giao thông rằng biển "Cấm dừng xe quá 5 phút" là mang tính áp đặt vì chưa bao giờ thấy áp dụng ở Việt Nam.
Trao đổi với RFA về thông tin này, một số tài xế cho biết có một vài trạm BOT đã đặt biển "Cấm dừng xe quá 5 phút", thế nhưng họ chưa rõ việc chế tài như thế nào khi họ trả tiền lẻ hay tiền có mệnh giá lớn, thì thời gian đếm tiền hay thối tiền của nhân viên thu ngân tại trạm BOT dài hơn 5 phút không do họ gây ra.
Chúng tôi xin được kết thúc bài ghi nhận về thực trạng BOT tại Việt Nam với ý kiến của một vài chuyên gia cho rằng Chính phủ phải nhanh chóng giải quyết minh bạch, để trong năm mới 2018 không còn tái diễn tình trạng hỗn độn tại các trạm BOT như trong năm vừa qua, mà họ gọi là hoạt động một cách vô chính phủ.
Hòa Ái
Nguồn : RFA, 09/02/2018
Cư dân mạng tại Việt Nam bày tỏ sự bức xúc trước thông tin về Lễ cấp quốc gia kỷ niệm 50 năm Tổng tiến công Xuân Mậu Thân 1968, được Nhà nước tổ chức một cách long trọng, cũng như phản đối truyền thông nhà nước tiếp tục tuyên truyền sai sự thật về biến cố lịch sử này.
Đám tang tập thể hàng trăm nạn nhân bị thảm sát tại Khe Đá Mài ở nghĩa trang Ba Tầng, Huế. Courtesy : Linh mục Phan Văn Lợi cung cấp.
Truyền thông trong nước đồng loạt đăng tin về lễ kỷ niệm 50 năm cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân, với chủ đề "Bản hùng ca Xuân Mậu Thân 1968", diễn ra vào sáng ngày 31 tháng Giêng tại Hội trường Thống nhất, ở thành phố Hồ Chí Minh.
Buổi lễ này được tổ chức cấp quốc gia, có sự tham dự đầy đủ của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Trần Đại Quang, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng nhiều lãnh đạo cấp cao khác. Thông điệp chính của buổi lễ được Bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh rằng cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân Mậu Thân 1968 là một đỉnh cao chói lọi, là đường lối đúng đắn của Đảng, mãi mãi là minh chứng sinh động của tư duy và nghệ thuật quân sự Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh.
Tại buổi lễ, Đại tá Nguyễn Văn Tàu (tự Tư Cang), người đã có mặt trong cuộc tấn công vào Sài Gòn Tết Mậu Thân 1968 phát biểu rằng đây là thắng lợi mang tính chiến lược của chiến tranh Việt Nam, buộc Mỹ phải ngồi vào bàn đàm phán ở Paris.
Đài Á Châu Tự Do ghi nhận, cộng đồng cư dân mạng tại Việt Nam dậy lên một làn sóng phẫn nộ trước các hoạt động tổ chức rầm rộ kỷ niệm mừng chiến thắng 50 năm biến cố Mậu Thân của chính quyền. Nhiều người lên tiếng phản đối Nhà nước Việt Nam ăn mừng trên cái chết của hàng ngàn thường dân vô tội bị sát hại trong ngày Tết cổ truyền của dân tộc Việt. Cựu tù nhân lương tâm-Luật sư Lê Công Định nói với RFA rằng thật là đáng tiếc khi Hà Nội tổ chức lễ kỷ niệm như thế sau 50 năm vì điều đó thể hiện một hệ thống vô lương tri từ xưa đến giờ không thay đổi :
"Tôi thấy thật sự là vô lương tâm và không thể hiện lương tri của con người bình thường, cho thấy họ không hoàn toàn có một ý định nào gọi là hòa giải và hòa hợp dân tộc cả. Bởi vì dù cho biện minh dưới bất kỳ gốc độ nào, thì lẽ ra họ cũng nên thấy rằng việc tổn thất nhân mạng rất là lớn trong một trận đánh như vậy. Tất nhiên là họ không bao giờ nhận lỗi về phía mình, nhưng lẽ ra họ cũng nên tổ chức một buổi lễ nào đó, gọi là cầu siêu cho các oan hồn bị chết một cách rất là đau xót trong bối cảnh chiến tranh".
Bác sĩ Võ Xuân Sơn, qua mạng xã hội Facebook nêu lên quan điểm cá nhân của ông rằng Nhà nước Việt Nam gọi cuộc tấn công Mậu Thân là thắng thì đó là một sự gượng ép ; vì con số thương vong do chiến dịch Mậu Thân có được dự kiến trước hay không, bao nhiêu cơ sở trong nội thành bị lộ, bao nhiêu chiến sĩ vào Sài Gòn rồi mà không rút ra được, việc đánh vào thành phố và bị đánh bật trở lại có nằm trong kế hoạch hay không ? Bác sĩ Võ Xuân Sơn lập luận rằng nếu các yếu tố vừa nêu đã được tính toán thận trọng trước khi tiến hành cuộc tổng tấn công, thì tại sao phải chọn cách chấp nhận hy sinh nhiều như vậy ? Còn nếu không, thì làm sao gọi đó là chiến thắng ?
Những thắc mắc của Bác sĩ Võ Xuân Sơn và cũng là của một số đông cư dân mạng phần nào được Đại tướng Phạm Văn Trà, nguyên Bộ trưởng Bộ Quốc Phòng Việt Nam giải đáp.
Trước luồng dư luận về Hà Nội vẫn đánh dù lực lượng hy sinh quá nhiều và đã thất bại khi muốn giải phóng miền Nam trong chiến dịch Xuân Mậu Thân, Đại tướng Phạm Văn Trà giải thích với báo giới quốc nội rằng đó là cách nhìn phiến diện, không hiểu đúng về ý nghĩa của chiến dịch Xuân Mậu Thân.
Báo mạng Dân Việt, vào ngày 31 tháng Giêng dẫn lời của Đại tướng Phạm Văn Trà cho biết Bộ Chính trị và Ban chấp hành Trung ương ở Ba Đình lúc bấy giờ đều xác định không phải đánh để giải phóng miền Nam Việt Nam ngay lập tức, bởi vì không thể địch nổi lại 50 vạn binh lính Mỹ và 1 triệu quân của Việt Nam Cộng Hòa. Tuy nhiên, Tướng Phạm Văn Trà nhấn mạnh mục đích của chiến dịch tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 là buộc Mỹ phải ngồi vào bàn đàm phán , mà ông nói là "Mỹ không muốn ngồi thì cũng phải ngồi". Do đó, những người lãnh đạo và cấp chỉ huy của chiến dịch Mậu Thân đã không phổ biến đến chủ đích cho cấp dưới, mà chỉ ra lệnh bộ đội và du kích ở miền Nam dốc hết sức để đánh một trận quyết định như trận đánh cuối cùng, nhằm để họ hăng hái và quyết tâm khi xung trận.
Thế nhưng, trên các trang mạng xã hội, một số tài liệu được cư dân mạng lan truyền trong những ngày qua, cho thấy những gì nguyên Bộ trưởng Quốc Phòng-Tướng Phạm Văn Trà nói có điều vô lý. Nhà báo độc lập Võ Văn Tạo, từ Nha Trang vào tối mùng 1 tháng Hai nói với RFA :
"Những thông tin tôi nắm được cách đây mấy chục năm đến giờ thì Hà Nội khi quyết định mở chiến dịch Mậu Thân là với quyết tâm giải phóng toàn bộ miền Nam, hoàn thành gọi là ‘cuộc kháng chiến chống Mỹ’ và chống lại chế độ Việt Nam Cộng Hòa ở Sài Gòn. Nhưng mà họ đã không lường được cái sức và phương pháp có nhiều cái sai, ngay trong ban lãnh đạo của Hà Nội thì không phải ai cũng thống nhất phương án này".
Không chỉ phản đối thông tin về mục đích cuộc tấn công Mậu Thân của Hà Nội mà Đại tướng Phạm Văn Trà cung cấp sau 50 năm, cư dân mạng còn chú ý đến chi tiết ông Đại tướng Trà kể lại lữ đoàn của ông dù đã hy sinh nhiều trong những trận quyết liệt, kéo dài 3 ngày từ ngày 15-18/02/1968 ở Cần Thơ, nhưng đã tập kích tiêu diệt được 1 đại đội lính Mỹ, thu 60 súng ER 15 mới tinh và một số trang thiết bị.
Cư dân mạng Hanh Nguyen, khẳng định thông tin này là không chính xác. Ông Hanh Nguyen cho RFA biết trong thời điểm biến cố Mậu Thân xảy ra, ông đang làm công việc dịch thuật cho văn phòng Phái bộ Viện trợ Quân sự Hoa Kỳ-MACV (Military Advisory Command in Vietnam) và nơi đây chuyển dịch tất cả báo cáo, tài liệu quân sự trước khi phổ biến ra các cơ quan lẫn truyền thông. Ông Hanh Nguyen cho biết thêm ông và các đồng nghiệp vào thời điểm đó được giao phụ trách chuyển dịch tin tức quân sự liên quan hai vùng chiến thuật 3 và 4, trong đó có Cần Thơ :
"Phải thú thật rằng thông tin mà ông Tướng Trà mới vừa đăng trên báo chính thống nhà nước thì tôi chưa hề thấy và cũng chưa hề nghe, nên với tôi độ tin cẩn cho bản tin này rất là thấp".
Ông Hanh Nguyen còn nhấn mạnh không rõ Đại tướng Phạm Văn Trà nói nhầm hay nhà báo viết sai vì Hoa Kỳ không có loại súng ER, mà chỉ có loại AR mà thôi.
Chúng tôi liên lạc với cựu Tổng Biên tập RFA, Ký giả Dan Southerland, người có mặt ở Sài Gòn và một số địa điểm ở miền Tây Nam Bộ trong biến cố Mậu Thân và được xác nhận thông tin vừa nêu rất lạ đối với ông. Ký giả Dan Southerland càng thấy lạ lẫm hơn vì đã 50 năm trôi qua thì không phải là thời điểm để khoe khoang chiến tích, mà điều Chính phủ Hà Nội cần làm là hàn gắn vết thương chiến tranh cùng hòa giải dân tộc.
Chúng tôi cũng ghi nhận không ít các cư dân mạng thuộc thế hệ 8X và 9X còn so sánh sự đối nghịch giữa các tin tức từ truyền thông nhà nước về sự kiện kỷ niệm 50 năm chiến dịch Mậu Thân với bản tin của Việt Nam Thông tấn xã (VNTTX) phát hành vào ngày 31/01/1968, ghi rõ người phát ngôn nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và người phát ngôn Bộ chỉ huy các lực lượng vũ trang nhân dân giải phóng miền Nam tố cáo "Mỹ và tai sai trắng trợn phá hoại ngày tết của nhân dân ta". Những cư dân mạng trẻ tuổi đối chiếu các bản tin suốt 50 năm qua và đặt câu hỏi vì sao Nhà nước Việt Nam không nói đúng sự thật với những gì xảy ra trong lịch sử. Từ những thắc mắc không được giải đáp như thế, nhiều bạn trẻ đã tìm kiếm thông tin liên quan đến biến cố Mậu Thân và họ cũng bày tỏ nỗi thất vọng đối với Nhà nước trong dịp tròn 50 năm của biến cố này. Một cư dân mạng thế hệ 8X, ở Hà Nội chia sẻ với RFA :
"Em có chơi với một số những người bạn ở trong Huế. Họ có những người thân là nạn nhân trong các cuộc thảm sát đó. Và cứ đến gần Tết là họ rất là buồn. Tết ở Huế không bao giờ vui cả. Chỉ là hào nhoáng bên ngoài thôi, chứ bên trong rất là buồn. Những gia đình có người thân bị bắt bớ, bị thủ tiêu, bị giết hại trong thảm sát Mậu Thân không hề biết họ chết ngày nào, chỉ biết là mất tích thôi. Sau này có người tìm được xác, có người không. Thường thì người ta làm cái lễ giỗ chung, cứ đến Tết là giỗ, cứ hay gọi giống như là quốc tang vậy. Chính quyền vinh danh và ăn mừng chiến thắng Mậu Thân thì quá là bất nhẫn. Điều đó là điều không thể nào chấp nhận được".
Trong khi các cư dân mạng là những nhân chứng lịch sử mong muốn Chính phủ thừa nhận lỗi lầm cũng như cần có những việc làm để phần nào xoa dịu nỗi đau mất mát thân nhân của hàng ngàn gia đình người dân Việt trong biến cố Mậu Thân, thì những cư dân mạng trẻ tuổi yêu cầu Nhà nước minh bạch hóa thông tin về biến cố lịch sử quan trọng này. Một vài bạn trẻ chia sẻ với RFA rằng nếu Nhà nước cố tình bưng bít và không tôn trọng lịch sử thì họ không khó để tìm hiểu và tiếp cận thông tin trong thời đại công nghiệp 4.0, nhưng đối với họ Nhà nước Việt Nam không xứng đáng là một nhà nước "của dân-do dân-vì dân".
Hòa Ái
Nguồn : RFA, 02/02/2018
Cách nay tròn đúng 50 năm, vào thời điểm Tết Nguyên Đán Mậu Thân, Việt Nam Cộng Hòa và Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa ký thỏa thuận ngừng bắn 36 giờ đồng hồ để cho dân chúng đón tết cổ truyền. Thế nhưng Quân đội Bắc Việt, dưới danh nghĩa Mặt trận Giải phóng miền Nam đã đồng loạt tấn công vào 41 tỉnh, thành phố, thị trấn và hàng trăm thị xã miền Nam Việt Nam. Thời điểm cuộc tấn công diễn ra vào lúc giao thừa và hàng ngàn người dân bị thiệt mạng, trong đó cuộc thảm sát ở Huế vẫn là vết thương chưa lành.
Hai cựu phóng viên của UPI, Ký giả Dan Southerland và Ký giả Bob Kaylor tại văn phòng Đài RFA tháng 01/2018. RFA
Cựu Tổng biên tập đài RFA, Ký giả Dan Southerland và Ký giả Bob Kaylor, cả hai vị đều là cựu phóng viên của hãng thông tấn UPI, chia sẻ nhân dịp đánh dấu 50 năm biến cố lịch thảm sát Mậu Thân.
Hòa Ái : Xin chào hai Ký giả Dan Southerland và Bob Kaylor. Tôi được biết hai vị đã có mặt ở Việt Nam trong thời điểm biến cố Tết Mậu Thân xảy ra hồi năm 1968. Bây giờ đã 50 năm trôi qua, khi nhắc đến biến cố này, điều gì khiến cho hai vị nhớ nhất ?
Bob Kaylor : Tôi đã ở Nha Trang trong lúc xảy ra cuộc tấn công, một đêm trước khi bắt đầu ở Sài Gòn. Quân đội Bắc Việt và Việt Cộng tấn công 5 đồn cảnh sát khác nhau trong thành phố và vanh đai của Nha Trang. Đây là một vụ lớn. Nhưng ngay lúc đó tôi không lường được vụ tấn công này lớn đến mức độ nào, bởi vì nó diễn ra ở Nha Trang và vào đêm sau đó, diễn ra ở Sài Gòn và nhiều nơi khác ở Việt Nam. Cho nên mọi thứ thật sự bị quá sức vì quá nhiều người tấn công vào nhiều nơi. Đối với giới báo chí, chúng tôi cho là có thể dẫn đến một trận đánh lớn cần phải quan tâm.
Hòa Ái : Thưa Ký giả Dan Southerland, qua chia sẻ của ông với khán thính giả RFA nhân dịp 40 năm cuộc chiến tranh Việt Nam kết thúc, tôi nhớ ông đã ở Sài Gòn khi biến cố Tết Mậu Thân xảy ra. Những hình ảnh nào của biến cố này đọng lại trong hồi ức của ông ?
Dan Southerland : Tôi thức dậy vào sáng ngày 30 tháng Giêng, tôi nghe như là tiếng pháo nổ, người ta đốt để đón Tết. Khi tôi nhận ra tôi tiếng súng liên thanh nổ, thì tôi thật cẩn thận trên đường đến văn phòng để đưa tin về cuộc tấn công. Tôi vừa kết hôn nên tôi chọn công tác ở Sài Gòn vì tôi cho rằng đây là một nơi an toàn. Nhưng ngay lúc đó, tôi nhanh chóng nhận ra Sài Gòn không còn an toàn nữa.
Hòa Ái : Tôi được biết Ký giả Dan Southerland lúc đó còn rất trẻ, vừa tốt nghiệp đại học ngành báo chí được vài năm. Những gì ông chứng kiến trong biến cố Tết Mậu Thân tác động đến nghề nghiệp cũng như trong cuộc sống của ông như thế nào ?
Dan Southerland : Tôi nhận thấy đây chính là công việc mà tôi muốn làm, cuộc tấn công này là một dịp để tôi thực hiện nghề nghiệp làm báo của mình. Và, tôi cũng nhận ra tôi không thể chỉ ngồi đợi ở Sài Gòn để chờ xem chuyện gì xảy ra, nên tôi tình nguyện đi ra khỏi thành phố Sài Gòn và tôi đã chứng những tổn thất của cuộc tấn công Tết Mậu Thân. Tôi đã học được nhiều bài học từ biến cố này.
Hòa Ái : Thưa Ký giả Bob Kaylor, ông có còn nhớ phản ứng của chính giới và dân chúng Hoa Kỳ ra sao khi UPI và các cơ quan báo chí nước ngoài khác, đặt tại Việt Nam loan tin về biến cố tết Mậu Thân, đặc biệt về các cuộc thảm sát tại Huế, thưa ông ?
Bob Kaylor : Tôi là người đang có mặt tại hiện trường và là một trong những người tích cực đưa nhiều tin tức về cuộc tấn công, nên tôi không có chú ý đến thế giới và nước Mỹ phản ứng như thế nào. Nhưng tôi tập trung đưa tin về những trận đánh và tôi còn nhớ những bản tin liên quan đến các cuộc hành quyết mà mãi mấy tuần sau mới biết được. Có những câu chuyện được kể lại quân đội Cộng sản vào trong thành phố, đi đến từng nhà ghi tên từng người và bắt họ đi, rồi họ bị mất tích luôn vào thời điểm đó. Không ai biết việc gì đã xảy ra với những người này. Sau cuộc tấn công nhiều tuần lễ, những hố chôn tập thể được khám phá và các cuộc thảm sát ghê rợn mới được phơi bày.
Hòa Ái : 50 năm biến cố Mậu Thân đã trôi qua, báo chí Việt Nam đưa tin về một sự kiện các cựu chiến binh giao lưu với học sinh ở một trường trung học cơ sở, tại phường Đa Kao, Sài Gòn hồi hạ tuần tháng 12 năm 2017. Tại cuộc gặp gỡ đó, một cựu chiến binh đã nói với học sinh rằng "giết kẻ địch trong chiến tranh không phải là tội ác", nhưng người cựu chiến binh này cũng nhấn mạnh việc giết người vô tội như Pol Pot đã làm ở Campuchia là tội ác chiến tranh. Thưa ký giả Dan Southerland, những người dân thường ở Huế bị giết hại trong biến cố Mậu Thân lên đến con số hàng ngàn người, mà lịch sử ghi chép do quân đội Bắc Việt gây ra, trong đó đa số là phụ nữ và trẻ em, ông có cho rằng các cuộc thảm sát này là tội ác chiến tranh hay không ?
Dan Southerland : Vâng. Tôi nghĩ có thể xem đây là tội ác chiến tranh. Các cuộc thảm sát đó thực sự là khủng khiếp. Chúng ta không thể biết được con số thật sự bao nhiêu người đã biệt giết. Các ngôi mồ tập thể chứa khoảng từ 2800 đến 3000 nạn nhân. Như Ký giả Bob Kaylor đã kể thì không ai có thể biết con số cụ thể bao nhiêu người bị mất tích, nên số liệu người bị sát hại có thể cao hơn. Rất nhiều người bị mất tích.
Hòa Ái : Cũng vào cuối tháng 12 năm 2017, truyền thông Việt Nam đăng bài viết của Chủ tịch nước Trần Đại Quang nhân 50 năm tổng tiến công Mậu Thân 1968, khẳng định cuộc tổng tiến công có ý nghĩa chiến lược vô cùng quan trọng, dẫn đến đàm phán tại Hội nghị Paris để chấm dứt chiến tranh ở Việt Nam. Thưa Ký giả Bob Kaylor, là nhân chứng lịch sử và là một nhà báo, ông ghi nhận một cách tổng quát cuộc tổng tiến công Mậu Thân của quân đội Bắc Việt như thế nào ?
Bob Kaylor : Chúng tôi đã không biết được tầm ảnh hưởng của cuộc tấn công Mậu Thân cho đến một thời gian sau khi nó xảy ra. Thật sự các cuộc tấn công xảy ra ở Việt Nam đều do quân đội Cộng sản thực hiện và chiến thắng thuộc về họ. Nhưng trong các trận đánh, lực lượng quân đội Việt Nam Cộng Hòa và đồng minh Hoa Kỳ cho thấy quân đội Cộng sản bị tổn thất nặng nề. Theo cách nói của quân đội thì đó không phải chiến thắng vang dội. Nhiều năm sau nữa, tôi được gặp một ông Đại tá của Mỹ, người có liên hệ trong cuộc đàm phán đình chiến và ông đã kể lại cho tôi nghe những gì ông bàn thảo với đối tác, là một Đại tá của quân đội Bắc Việt. Trong ngày hai ông đại tá gặp nhau, Ông Đại tá Mỹ đã nói rằng "Các anh không bao giờ thắng chúng tôi trên trận chiến được". Ông Đại tá của quân đội Bắc Việt nhìn vào mắt của ông Đại tá Mỹ và nói "Điều đó không liên quan gì cả". Ông Đại tá Mỹ nói với tôi là sau đó ông nhận ra lời của ông Đại tá Bắc Việt nói đúng vì quân số của quân đội Bắc Việt bị tổn thất, nhưng trong thời gian dài họ thắng về mặt tâm lý và đã dẫn đến thế giới thay đổi quan điểm về cuộc chiến tranh Việt Nam.
Hòa Ái : Chúng tôi cũng được dịp trao đổi với một số gia đình có thân nhân là nạn nhân bị giết hại trong biến cố Mậu Thân. Nỗi sợ hãi và ám ảnh vẫn còn nguyên vẹn dù đã 50 năm trôi qua. Hai vị nghĩ rằng Nhà nước Việt Nam nên làm gì đối với những gia đình này để nỗi đau mất mát phần nào được xoa dịu ?
Dan Southerland : Tôi nghĩ đó là ý tưởng hay. Nhưng tôi không nghĩ Chính phủ Việt Nam sẽ thực hiện điều đó. Họ không phải là những người tốt đang điều hành quốc gia. Tôi nghi ngại họ sẽ không làm như vậy. Bởi vì, nếu họ làm thì sẽ rất tuyệt vời. Đã quá trễ để làm việc này đối với những người có liên quan trong biến cố Mậu Thân, cách đây 50 năm.
Tôi muốn thêm vào nhận định của Ký giả Bob Kaylor về biến cố Mậu Thân. Tôi nghĩ một trong những thất bại lớn nhất của biến cố này là quân đội Bắc Việt chú trọng vào việc kích động hoặc làm cho lớn chuyện lên. Họ nghĩ rằng sẽ được dân chúng hỗ trợ khi vào đến các thành phố, trị trấn, làng ấp, nhưng họ đã thất bại vì thực tế không phải như vậy. Đây là một khía cạnh quan trọng.
Điều thứ hai quan trọng nữa là họ muốn hủy diệt lực lượng quân đội Việt Nam Cộng Hòa. Các quân nhân của quân lực Việt Nam Cộng Hòa được về nhà đón Tết trong thời gian ngưng bắn, nhưng quân đội Bắc Việt đã vi phạm thỏa hiệp ngưng bắn đó. Tôi đã đến Bến Tre, một nơi bị tàn phá nặng nề sau cuộc tấn công Mậu Thân. Tôi thẩn thờ trước cái chết của hàng ngàn thường dân, đã bị giết trong thời gian ngưng bắn. Quân số của quân lực Việt Nam Cộng Hòa vào thời gian nghỉ Tết Mậu Thân có lẽ chỉ còn 1/6, và họ đã chiến đấu để chống trả lực lượng tấn công của đối phương.
Tướng Westmoreland, Tư lệnh Quân đội Hoa Kỳ tại Việt Nam báo cáo đã thắng trận Mậu Thân. Tuy nhiên, Tổng thống Johnson lúc bấy giờ bị sốc khi xem được hình ảnh Việt Cộng tấn công vào tòa Đại sứ Mỹ. Truyền thông Hoa Kỳ đưa tin cuộc chiến ở Việt Nam bị sa lầy và phong trào kêu gọi rút quân. Tổng thống Johnson đã ra lệnh ngưng bỏ bom ở miền Bắc và kêu gọi Bắc Việt ngồi vào bàn Hội nghị Paris.
Bob Kaylor : Như Ký giả Dan Southerland đã trình bày, thì người dân Mỹ đã quá mệt mỏi với các thông tin về người thân chiến đấu và bị mất mạng ở Việt Nam. Họ không thấy được lối thoát cho cuộc chiến này. Họ không muốn các chính trị gia tiếp tục hỗ trợ cho cuộc chiến tranh Việt Nam nữa và những lời kêu gọi của họ cuối cùng đã dẫn đến quyết định chấm dứt chiến tranh.
Hòa Ái : Xin được cảm ơn Ký giả Dan Southerland và Ký giả Bob Kaylor dành thời gian cho cuộc phỏng vấn với RFA nhân dịp 50 năm biến cố Mậu Thân.
Hòa Ái thực hiện
Nguồn : RFA, 30/01/2018
Trong những năm qua, ngày càng có nhiều người lên tiếng gặp trở ngại khi ra vào cửa khẩu của Việt Nam, như không được xuất cảnh hay nhập cảnh dù họ có đầy đủ giấy tờ hợp lệ.
Facebooker Vũ Sỹ Hoàng (người thứ 5 từ trái sang) bị cấm xuất cảnh tại cửa khẩu sân bay Tân Sơn Nhất ngày 26/12/2017. Courtesy : Facebook Hoang Sy Vu
Náo nức sau chuyến bay dài vượt Thái Bình Dương để gặp lại bố mẹ, người thân, bạn bè trong thời tiết mùa thu Hà Nội nồng nàn mùi hoa sữa, ông Dominic Phạm, một người Mỹ gốc Việt không thể hình dung bị 3 nhân viên an ninh đứng chờ với hình ảnh để nhận diện ông trước khi ông đến quầy làm thủ tục nhập cảnh tại cửa khẩu hàng không Nội Bài.
Ông Dominic Phạm kể lại trong lần về Việt Nam hồi tháng 10 năm 2017, ông đã bị nhân viên an ninh của sân bay đưa vào một phòng riêng và làm việc với công an trong khoảng hơn một giờ đồng hồ. Ông Dominic Phạm bị tra vấn với nhiều câu hỏi liên quan đến sinh hoạt cộng đồng của ông ở Mỹ, như việc ông tham gia các cuộc biểu tình chống Trung Quốc ở miền Nam Cali hay chia sẻ ý kiến trên Facebook về tình hình chính trị-kinh tế-xã hội Việt Nam, cũng như ông đã gặp ai và làm gì trong những chuyến vào Việt Nam trước đó.
Trả lời các câu hỏi của công an, ông Dominic Phạm khẳng định những sinh hoạt của ông ở Mỹ là hợp pháp theo luật định của Hoa Kỳ, còn các chuyến đi Việt Nam trước đó của ông như thế nào thì công an biết rất rõ rồi nên ông không cần thiết phải khai báo nữa.
Mặc dù đã được cấp thị thực vào Việt Nam trong chuyến đi này, tuy nhiên công an nói với ông Dominic Phạm rằng họ không cho ông nhập cảnh. Ông Dominic Phạm lặp lại lời của viên công an :
"Bây giờ chúng tôi nói thẳng với anh rõ ràng như vầy : hôm nay chúng tôi không cho anh nhập cảnh vì anh sẽ làm mất an ninh quốc gia của Nhà nước. Khi nào anh về lại Mỹ, anh đừng viết bài vỡ nói về Nhà nước này, anh đừng xuống đường nữa vì chúng tôi thấy tất cả các cuộc xuống đường ở Bolsa anh đều tham dự, thì chúng tôi sẽ cứu xét cho anh để anh được nhập cảnh lần sau".
Sau đó, ông Dominic Phạm được nhân viên an ninh của sân bay đưa lên máy bay để trở về Mỹ.
Đài RFA ghi nhận trường hợp của ông Dominic Phạm không phải là duy nhất, mà trong vài năm trở lại đây, ngày càng đông những người Việt sinh sống ở khắp nơi trên thế giới cho biết họ không được nhập cảnh dù đã có đủ giấy tờ hợp lệ theo yêu cầu của Nhà nước Việt Nam. Hầu như nguyên nhân không được vào Việt Nam của họ đều giống nhau là lên tiếng trên mạng xã hội về các vấn đề liên quan Việt Nam. Có những trường hợp công an tại các cửa khẩu của Việt Nam yêu cầu những người gốc Việt bị cấm nhập cảnh không được công khai thông tin này và từ bỏ những việc làm như đã yêu cầu ông Dominic Phạm thì phía Việt Nam sẽ cứu xét cho nhập cảnh trong tương lai.
Trong khi đó, không ít những công dân Việt Nam gặp trở ngại khi họ làm thủ tục xuất cảnh đi nước ngoài. Đa số những người gặp phải trường hợp này là những nhà bất đồng chính kiến, các facebooker và blogger cổ võ cho tự do dân chủ tại Việt Nam.
Trường hợp mới nhất mà chúng tôi được biết là Facebooker Vũ Sỹ Hoàng, vào hạ tuần tháng 12 năm 2017, bị tịch thu hộ chiếu và không được xuất cảnh khi anh làm thủ tục lên máy bay tại phi trường Tân Sơn Nhất.
Anh Vũ Sỹ Hoàng sau đó đã gửi đơn tường trình đến Cục quản lý xuất nhập cảnh thành phố Hồ Chí Minh, về vụ việc anh bị tạm hoãn xuất cảnh và tạm giữ hộ chiếu. Trong đơn tường trình, Facebooker Vũ Sỹ Hoàng yêu cầu cơ quan chức năng cho biết nguyên nhân vì sao anh bị cấm xuất cảnh và trong thời hạn bao lâu, cũng như phải trả lại hộ chiếu cho anh vì việc thu giữ đó là không thỏa đáng.
Cục quản lý xuất nhập cảnh nhắn tin qua điện thoại báo với Facebooker Vũ Sỹ Hoàng đến làm việc vào sáng ngày 19 tháng Giêng. Tại buổi làm việc, anh Vũ Sỹ Hoàng bị yêu cầu phải khai báo những sinh hoạt của anh trong các tổ chức xã hội dân sự độc lập ; bao gồm Hội Nhà báo Độc lập, Mạng lưới Blogger Việt Nam và tổ chức NO-U Sài Gòn. Bên cạnh đó, anh Vũ Sỹ Hoàng còn được yêu cầu phải cung cấp giấy tờ trong quá trình xin visa định cư ở Mỹ xem có hợp lệ hay không và phải cam kết với Chính quyền Việt Nam không được tham gia các hội nhóm chống đối Nhà nước Việt Nam khi ra nước ngoài định cư. Buổi làm việc đến chiều cùng ngày, nhưng vụ việc vẫn không được giải quyết và còn kéo dài không biết đến bao lâu. Blogger Vũ Sỹ Hoàng cho RFA biết :
"Tôi quyết định là không làm việc với họ nữa. Tại vì không còn gì để nói. Những điều họ đòi hỏi rất vô lý và tôi không thể đáp ứng được. Tôi lo lắng là họ sẽ gây khó dễ. Với những hoạt động trước đây của mình thì họ xem rất nguy hiểm và họ liệt vào ‘vấn đề an ninh quốc gia’. Thật ra thì chẳng có gì vi phạm pháp luật hết. Cho nên, họ thích thì họ chặn quyền tự do đi lại của tôi một cách vô lý. Họ tịch thu hộ chiếu của tôi, không cho tôi đoàn tụ với gia đình, xâm phạm quyền tự do đi lại của tôi".
Không những vậy, Facebooker Vũ Sỹ Hoàng vào ngày 25 tháng Giêng còn cho biết cơ quan an ninh bắt đầu sách nhiễu thân nhân trong gia đình của anh, qua việc mời người dì lên phường làm việc.
Nhà hoạt động dân chủ Uyên Vũ, một người từng rơi vào trường hợp giống như Facebooker Vũ Sỹ Hoàng, chia sẻ ông và gia đình bị Chính quyền Việt Nam gây khó dễ suốt hai năm kể từ khi Chính phủ Hoa Kỳ cấp giấy di dân, thì mới được xuất cảnh sang Mỹ. Ông Uyên Vũ cho biết tình trạng những người hoạt động dân chủ nhân quyền, các blogger và facebooker tại Việt Nam thường xuyên bị gây khó dễ và bị sách nhiễu trong việc đi lại không những ra vào Việt Nam mà cả trong cuộc sống thường nhật của họ. Tuy nhiên, ông Uyên Vũ nhấn mạnh những nhà bất đồng chính kiến nào đi định cư nước ngoài thì sớm muộn cũng được Chính quyền Việt Nam cho đi, với lập luận :
"Tôi nghĩ nhà cầm quyền Việt Nam không muốn giữ nhiều người bất đồng chính kiến ở trong nước làm gì. Tại vì càng có đông những người bất đồng chính kiến thì họ càng phải đối phó, càng phải bỏ nhiều công sức ra để canh giữ, chận đứng những cái họ gọi là ‘âm mưu’ hoặc gọi là ‘diễn biến hòa bình’. Chính vì vậy, tôi nghĩ là trường hợp của Blogger Vũ Sỹ Hoàng rồi họ cũng sẽ trả lại hộ chiếu để anh ta có thể đi định cư nước ngoài. Vấn đề là anh Hoàng sẽ phải vất vả nhiều vì các thủ tục hành chính, vì những sự đòi hỏi hoặc làm phiền sách nhiễu của họ".
Trước tình trạng Chính quyền Việt Nam gây áp lực bằng nhiều hình thức đối với những nhà hoạt động ở trong nước, các tổ chức nhân quyền thế giới cáo buộc Hà Nội đang bước lùi trong vấn đề nhân quyền. Mới đây, tổ chức Freedom House, trụ sở tại Hoa Kỳ, vào trung tuần tháng Giêng công bố phúc trình thường niên cho thấy Việt Nam không có tự do trong nhiều khía cạnh, kể cả hạn chế quyền tự do đi lại của công dân. Việt Nam được xếp hạng 6/7, trong đó hạng 7 là những quốc gia mất tự do nhất.
Về phía những người gốc Việt không được Chính quyền Việt Nam cho nhập cảnh, Đài Á Châu Tự Do ghi nhận đa số nói rằng Hà Nội tự gây bất lợi cho chính họ trong lãnh vực du lịch lẫn uy tín trên trường quốc tế. Nhiều người trong số này còn quả quyết họ sẽ không bao giờ thực hiện theo những yêu cầu vô lý của nhà cầm quyền Việt Nam để nhận được cái gọi là "cứu xét cho nhập cảnh", bởi vì quyền tự do tư trưởng, quyền tự do ngôn luận và quyền tự do đi lại đã được quy định trong Công ước quốc tế.
Hòa Ái
Nguồn : RFA, 29/01/2018
Người dân Đồng Tâm vừa gửi thư khiếu nại lên Trung ương Đảng, Chính phủ và Quốc hội với đề nghị nhanh chóng giải quyết vụ việc tranh chấp đất đai ngay sau dịp Tết Nguyên Đán.
Thôn Hoành, xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội vào tháng 4 năm 2017. RFA
Vào tối ngày 25 tháng Giêng, cụ Lê Đình Kình cho RFA biết người dân Đồng Tâm vừa hoàn tất việc gửi thư ngỏ và đơn khiếu nại đến Trung ương Đảng, Chính phủ và Quốc Hội vào chiều ngày 24 tháng Giêng. Cụ Kình nói :
"Hai cái gửi đi rồi. Gửi lên các ông Nguyễn Phú Trọng, Trần Đại Quang, Nguyễn Xuân Phúc, bà Nguyễn Thị Kim Ngân và Thanh tra Chính phủ. Thử ngỏ gửi đi trình bày ý nguyện của dân là đề nghị sau khi Tết xong thì Trung ương giải quyết vụ việc tranh chấp đất ở Đồng Tâm".
Cụ Kình cho biết dân chúng Đồng Tâm quyết định đề nghị Trung ương nhanh chóng giải quyết vụ tranh chấp đất sau Tết Âm lịch là vì vụ việc đã kéo dài quá lâu và họ khẳng định vụ tranh chấp đất ở đồng Sênh là do "giặc nội xâm" gây nên ; do đó Trung ương cần xử lý dứt điểm để tránh tình trạng tham nhũng và lãng phí cho quốc gia, đồng thời để người dân Đồng Tâm được yên tâm với cuộc sống lao động, sản xuất thường nhật của họ.
Dư luận trong và ngoài nước biết đến vụ việc tranh chấp đất giữa chính quyền huyện Mỹ Đức, với dân chúng ở thôn Hoành, xã Đồng Tâm qua sự kiện chấn động nổ ra hồi trung tuần tháng 4 năm ngoái khi người dân địa phương bắt giữ 38 cán bộ và cảnh sát cơ động làm con tin để yêu cầu được đối thoại với chính quyền thành phố Hà Nội về sự bức xúc của họ trước cách hành xử của phía lực lượng chức năng mà người dân cho là bất chấp luật pháp, phi nhân.
Chủ tịch thành phố Hà Nội, ông Nguyễn Đức Chung đích thân đến thôn Hoành và ký một bản cam kết rằng sẽ thanh tra vụ việc trong 45 ngày cùng với lời hứa không khởi tố người dân Đồng Tâm.
Dân chúng Đồng Tâm một lần nữa tỏ ra vô cùng phẫn nộ với kết quả thanh tra được công bố là khu đất đồng Sênh tranh chấp thuộc đất quốc phòng ; đồng thời Công an Hà Nội ra quyết định khởi tố vụ án "bắt giữ người trái luật và hủy hoại công sản" đối với người dân Đồng Tâm, cũng như gửi giấy triệu tập kêu họ ra đầu thú.
Trong thư ngỏ và đơn khiếu nại gửi lên Trung ương, người dân Đồng Tâm nêu rõ diện tích đất nông nghiệp của xã Đồng Tâm, theo thống kê có diện tích tổng cộng là 800 héc-ta. Trong hơn 60 năm qua, người dân Đồng Tâm đã cống hiến và bàn giao cho Nhà nước 400, 25 héc-ta, tương đương 50% diện tích để phục vụ xây dựng quốc phòng, bảo vệ an ninh quốc gia và phát triển kinh tế địa phương. Người dân Đồng Tâm nhấn mạnh hiện tại với 10 ngàn nhân khẩu canh tác trên 400 héc-ta đất nông nghiệp còn lại là quá ít ỏi vì bình quân mỗi nhân khẩu chỉ có hơn 1 sào đất nông nghiệp. Và các hộ dân đã canh tác qua nhiều thế hệ trên cánh đồng Sênh mà chưa bao giờ xảy ra tranh chấp với bất kỳ ai. Do đó, người dân Đồng Tâm kiên trì đấu tranh giữ bằng được 59 héc-ta đất nông nghiệp ở đồng Sênh. Đại diện cho người dân xã Đồng Tâm, cụ Lê Đình Kình tuyên bố :
"Dân Đồng Tâm bây giờ nói thẳng đây là giặc nội xâm cướp đất này. Dân Đồng Tâm cương quyết tuyên chiến với giặc nội xâm. Bất kể ai không có quyết định thu hồi đất mà vào đây cướp đất thì dân Đồng Tâm sẽ sẵn sàng chiến đấu và nhiều người sẽ sẵn sàng hy sinh. Anh em chúng tôi đương đầu cả về đầu tư, tài chính, kinh tế, thời gian và thậm chí cả xương máu như tôi. Đây là quyền lợi của toàn dân, hoàn toàn không vì một cá nhân nào cả".
Đài Á Châu Tự Do ghi nhận Chủ tịch thành phố Hà Nội, ông Nguyễn Đức Chung, trong bài phát biểu tại buổi công bố Dự thảo Kết luận Thanh tra về đất đai ở Đồng Tâm hồi đầu tháng 7 năm ngoái, đã dùng từ "khủng hỏang Đồng Tâm". Nhà quan sát tình hình Việt Nam, Tiến sĩ Phạm Chí Dũng nói với RFA rằng Chính quyền thành phố Hà Nội có đồng quan điểm với dân chúng xã Đồng Tâm khi đánh giá mức độ nghiêm trọng của vụ việc, qua từ ngữ Tướng Chung gọi là "khủng hoảng" và Tiến sĩ Phạm Chí Dũng cho rằng điều đó cho thấy ở tầm cỡ "an ninh quốc gia".
Liên quan đến vụ Đồng Tâm, Đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc cũng lên tiếng rằng :
"Chúng ta phải rút ra bài học sâu sắc để Đồng Tâm không phải chỉ là một bài học tiêu cực mà góp phần không lập lại những việc tương tự như thế nữa".
Trước sự phản đối dữ dội của dân chúng Đồng Tâm đối với kết quả thanh tra cũng như quyết định khởi tố người dân Đồng Tâm, dư luận cho rằng Chủ tịch thành phố Hà Nội đã bội ước lời cam kết của ông khi cơ quan hành pháp và tư pháp không đồng nhất với nhau. Luật sư Hà Huy Sơn nêu lên quan điểm về giải pháp cho tình trạng "khủng hoảng Đồng Tâm" :
"Tôi cho rằng trách nhiệm cuối cùng vẫn là cơ quan Đảng. Tại vì trong Hiến pháp, Điều 4 nói rằng Đảng lãnh đạo tất cả".
Qua diễn tiến mới nhất, người dân Đồng Tâm gửi thư ngỏ và đơn khiếu nại lên Trung ương đề nghị nhanh chóng giải quyết vụ việc Đồng Tâm, một số chuyên gia và nhà quan sát ở trong nước mà RFA tiếp xúc đều có cùng ý kiến không những Nhà nước cần nhanh chóng thực hiện theo nguyện vọng của người dân Đồng Tâm mà còn xem xét lại chính sách đất đai, là căn nguyên dẫn đến các cuộc xung đột tràn lan khắp nơi và hậu quả người dân bị buộc dồn vào đường cùng phải đối đầu để giữ lại từng tấc đất vốn dĩ thuộc về họ.
Hòa Ái
Nguồn : RFA, 25/01/2018
Truyền thông quốc nội vào trung tuần tháng Giêng đưa tin Kiểm toán Nhà nước phát hiện hơn 57 ngàn cán bộ trong công tác quản lý biên chế công chức, viên chức.
Ảnh minh họa : Đợt thi tuyển công chức trực tuyến do Bộ Nội Vụ tổ chức trước đây. File photo
Cộng đồng cư dân mạng tại Việt Nam, trong những ngày qua đặc biệt quan tâm đến thông tin Kiểm toán Nhà nước phát hiện dư thừa 57.175 cán bộ, tính đến thời điểm đầu tháng Giêng năm 2018. Nhiều người bày tỏ sự phản đối gay gắt vì họ cho rằng con số thừa biên chế này góp phần không nhỏ vào bội chi ngân sách hàng năm của Chính phủ, và hiển nhiên nguồn thu ngân sách chủ yếu là do người dân đóng thuế vào.
Nhà hoạt động dân chủ Nguyễn Chí Tuyến chia sẻ anh không thể im lặng khi cả 90 triệu người dân, trong đó có anh phải đóng thuế để nuôi một bộ máy nhà nước cồng kềnh như thế. Facebooker Nguyễn Chí Thuyến nói với RFA :
"57.175 cán bộ, theo như con số của báo chí đưa, cứ tính bình quân mỗi cán bộ nhận lương cơ bản 5 triệu đồng/tháng thì tổng số tiền lương chiếm gần 3.500 tỷ đồng/năm. Đây là số tiền rất lớn. 3.500 tỷ có thể xây được bao nhiêu trường học, xây được bao nhiêu bệnh viện hay dùng để mua thuốc chữa bệnh cho người nghèo…Đấy là các nhu cầu rất cần thiết trong xã hội. Số tiền tôi nói chỉ là lương ‘cứng’ (cơ bản) vì không chỉ là lương thôi. Một bộ máy con người như thế, mà chúng tôi gọi là ‘ăn không ngồi rồi’ thì còn ‘nhàn cư vi bất thiện’, họ nghĩ ra đủ trò để hành hạ người dân thường".
Trước đó, trong năm 2016, Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan từng lên tiếng là không ngân sách nào nuôi nổi bộ máy có đến 11 triệu người hưởng lương và mang tính chất lương ở Việt Nam, trong đó có khoảng 2,8 triệu cán bộ, công chức, viên chức. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, khi còn trong vai trò Phó Thủ tướng cũng đã tuyên bố đội ngũ công chức chỉ có khỏang 30% có thể đáp ứng được nhu cầu công việc. Nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin-Truyền thông Lê Doãn Hợp còn nhấn mạnh rằng 30% cán bộ còn lại không chỉ không làm được việc mà còn vòi vĩnh, nhũng nhiễu, đòi hối lộ.
Bên cạnh đó, hồi cuối tháng 10 năm 2016, các chuyên gia dự báo có khoảng 700 ngàn công chức, viên chức (chiếm 30%) làm việc không có hiệu quả, mà dư luận gọi là "công chức sáng cắp ô đi, tối cắp ô về". Trước thông tin vừa nêu, báo giới trong nước dẫn lời của Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội, ông Bùi Sỹ Lợi nói rằng giả sử số liệu dự báo này là đúng thì rõ ràng làm cản trở năng suất lao động của xã hội.
Giải thích về bộ máy nhà nước cồng kềnh tồn tại trong nhiều năm, thậm chí ngày càng bị rơi vào tình trạng "lạm phát" lãnh đạo, theo kết quả giám sát về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2016, được Đoàn Giám sát Quốc hội công bố vào tháng 8 năm ngoái, Luật sư Trần Quốc Thuận, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho biết nguyên nhân là vì :
"Nhà nước Việt Nam là nhà nước thoát ra trong một cuộc chiến tranh và nhiều người làm nhà nước không được đào tạo cho nên cứ chia việc ra làm nên thành một bộ máy cồng kềnh, không khoa học. So với những nước tiên tiến thì người ta được đào tạo chính quy có hệ thống, pháp luật rõ ràng nên gọn nhẹ".
Trước gánh nặng về ngân sách trả lương cho cán bộ, công chức, viên chức tại Việt Nam, Bộ Chính trị hồi tháng 4 năm 2015 ban hành Nghị quyết số 39, đề ra mục tiêu tinh giản tối thiểu 10% số biên chế cho đến năm 2021. Và, tại Hội nghị Trung ương 6, khóa 12, diễn ra hồi vào trung tuần tháng 10 năm 2017, Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết số 18 về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị, tinh gọn, hoạt động hiệu quả nhằm đạt được mục tiêu giảm tối thiểu 400 ngàn biên chế trong vòng 4 năm nữa.
Việt Nam cho biết trong năm 2016 đã tinh giản được 10 ngàn biên chế. Trong khi số liệu tinh giản biên chế trong năm 2017 chưa được phổ biến, thì Kiểm toán Nhà nước công bố phát hiện hơn 57 ngàn cán bộ dư thừa, khiến cho những người quan tâm tin rằng mục tiêu tinh giản biên chế của Nhà nước không đạt hiệu quả.
Trả lời câu hỏi của truyền thông đưa ra hồi tháng 10 năm 2017 rằng vì sao tình hình tinh giản biên chế chưa được cải thiện, Bộ trưởng Bộ Nội Vụ Lê Vĩnh Tân cho rằng một trong những mấu chốt là do lỗi trong thiết kế bộ máy và cơ chế vận hành bị thiếu phối hợp đồng bộ. Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân còn nhấn mạnh ngay cả các bộ, ngành Trung ương còn có sự chồng chéo chức năng và hầu như không một ai dám đụng vào vì thuộc "vấn đề nhạy cảm".
Trong khi đó, Giáo sư Tương Lai, nguyên Viện trưởng Viện Xã hội học Việt Nam khẳng định với RFA mục tiêu tinh giản biên chế của Nhà nước đặt ra chỉ là một cái vòng lẩn quẩn. Giáo sư Tương Lai nhận định :
"Bộ máy hành chính của đảng và hành chính của nhà nước thì nhân viên bám vào biên chế với đồng lương không cao nhưng ai cũng muốn bám lấy biên chế vì bên cạnh lương thì còn bổng. Bổng đã lớn nhưng còn dựa vào quyền để đục khoét của dân thì tham nhũng này mới là khủng khiếp. Tham nhũng từ trên xuống dưới. Càng lên cao thì càng tham nhũng lớn. Trên chóp bu tham nhũng thì cấp dưới tội gì không tham nhũng và cứ thế tham nhũng xuống tận cơ sở. Thượng bất chính thì hạ tắc loạn. Cho nên cả bộ máy đó không phương cứu chữa. Vì vậy, bộ máy biên chế càng ngày càng phình ra, không có cách nào giảm được đâu. Giảm chỗ này thì sẽ phình sang chỗ khác".
Đài RFA ghi nhận các chuyên gia kinh tế Việt Nam, từ 20 năm trước, đã từng khuyến cáo Chính phủ Hà Nội nên bỏ hẳn biên chế để giảm gánh nặng cho ngân sách quốc gia, cũng như cần hướng tới một nền công vụ hiện đại, với các công chức có trình độ đào tạo, kinh nghiệm chuyên môn phù hợp với vị trí được bổ nhiệm. Tuy nhiên, Đảng lãnh đạo và Nhà nước Việt Nam quyết tâm thực hiện chính sách tinh giản biên chế mà kết quả trước mắt được dư luận gọi là "càng tinh giản thì càng phình ra".
Chúng tôi xin được kết thúc bài ghi nhận với thắc mắc chưa có lời đáp của một số cư dân mạng rằng không rõ trong hơn 57 ngàn cán bộ dư thừa được Kiểm toán Nhà nước phát hiện trong năm 2017, có bao nhiêu người được "nâng đỡ không trong sáng", như trường hợp Phó Chủ tịch tỉnh Thanh Hóa, ông Ngô Văn Tuấn đã nâng đỡ không trong sáng đối với cán bộ, bà Trần Vũ Quỳnh Anh và thông tin về biện pháp xử lý hàng ngàn cán bộ dư thừa này có được phổ biến công khai, minh bạch cho người dân hay không, qua trưng dẫn câu hỏi của Facebooker Doanh Nguyễn :
"Thanh tra Chính phủ ăn lương rồi làm gì ? Thừa hàng chục ngàn cán bộ mà cả năm mới phát hiện ra ? Chả trách đất nước cứ nghèo mãi ? Người dân đến bao giờ mới không còn cảnh đóng thuế nuôi một nhóm không nhỏ những người ăn bám được gọi là ‘cán bộ’ ? Và khi nào thì dân chúng không phải nghe quan chức giải trình rằng dư thừa cán bộ như thế là đúng quy trình ?", còn ý kiến của Facebooker Vũ Văn Hiến rằng :
"Để biên chế dư là do cán bộ lãnh đạo chủ chốt, người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương. Bao giờ những vụ việc dư thừa cán bộ được xử lý nghiêm minh, thì bấy giờ người dân mới có niềm tin là Nhà nước đang quyết tâm thực hiện tinh giản biên chế".
Hòa Ái
Nguồn : RFA, 18/01/2018
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc lên tiếng đề nghị Mặt trận Tổ quốc Việt Nam góp phần loại bỏ những băng nhóm "xã hội đen" xuất hiện trong nền kinh tế. Liệu rằng lời đề nghị vừa nêu của người đứng đầu Chính phủ Việt Nam được thực hiện một cách hiệu quả ?
Một góc dự án khu đô thị quốc tế Đa Phước, Đà Nẵng - một trong các dự án nằm trong diện điều tra của cơ quan công an l Ảnh nhỏ: ông Phan Văn Anh Vũ - Ảnh : ĐOÀN CƯỜNG - Tư liệu
Trong lời phát biểu tại Hội nghị của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần thứ 8, diễn ra vào ngày 5 tháng Giêng ở thành phố Hồ Chí Minh, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị cơ quan này góp phần vào công tác loại bỏ băng nhóm mà ông gọi là "xã hội đen" trong nền kinh tế thị trường đe đọa cuộc sống người dân và doanh nghiệp.
Băng nhóm "xã hội đen" mà Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề cập đến như vừa nêu được báo giới trong nước nhắc lại lời của Chủ tịch thành phố Hà Nội, Tướng Nguyễn Đức Chung từng tuyên bố rằng đó không phải là những người đi chiếm đoạt vài ba ngàn đồng ở các bến xe, mà đã chuyển hướng sang các hoạt động lấn chiếm đất đai và đất công. Một số bài báo còn nêu lên nhiều trường hợp minh chứng cho thực trạng băng nhóm "xã hội đen" góp phần không nhỏ trong việc thao túng kinh tế và thao túng cả giới chính quyền, như nhân vật Vũ "nhôm" có biệt danh "mafia" của Đà Nẵng, một doanh nhân sở hữu nhiều công ty và sở hữu các khu đất, nhà cửa có nguồn gốc là nhà đất công.
Đài Á Châu Tự Do ghi nhận câu hỏi dư luận đặt ra là các băng nhóm "xã hội đen" trong nền kinh tế mà Thủ tướng Nguyễn Xuân phúc nói đến có phải là những nhóm người hay cá nhân giống như nhân vật Vũ "nhôm" hay không ? Và làm thế nào các băng nhóm này có thể thao túng được nền kinh tế quốc gia ? Dư luận cho rằng phải chăng băng nhóm "xã hội đen" mà người đứng đầu Chính phủ nhắm tới mục tiêu xóa sổ chính là các nhóm lợi ích ?
Một số nhà quan sát tình hình Việt Nam ở trong nước nói với Đài Á Châu Tự Do rằng thực trạng hoạt động "xã hội đen" trong nền kinh tế luôn tồn tại với mức độ không hề thuyên giảm. Những nhà quan sát tình hình Việt Nam, mà RFA tiếp xúc khẳng định nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do quyền lực không được kiểm soát. Họ cho biết quyền lực điều hành của hệ thống công quyền thay vì phục vụ cho nền kinh tế của đất nước, thì được sử dụng để mang lại lợi ích cho các nhân và lợi ích nhóm.
Nhà quan sát chính trị Việt Nam, ông Vũ Hồng Lâm, ở Hawaii, Hoa Kỳ lên tiếng sự kết hợp giữa những doanh nghiệp và các thế lực có quyền hành trong chính quyền như là một mắc xích để cả hai bên cùng có lợi. Ông Vũ Hồng Lâm nói :
"Nói chung, tình hình chung ở Việt Nam là ông đại gia nào cũng có ô dù, không có ô dù thì không thể nào sống được. Còn nếu trở thành đại gia rồi mà không có ô dù thì ô dù sẽ chạy đến xin làm ô dù cho ông ta".
Từ trong nước, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, thành viên Ủy ban Chính sách Phát triển của Liên Hiệp Quốc, nêu lên nhận xét của ông với RFA về thực trạng hoạt động "xã hội đen" trong các nhóm lợi ích :
"Tôi nghĩ rằng tình hình các nhóm lợi ích đã đề ra là vấn đề thực sự thời sự và cũng rất là gay gắt hiện nay. Các lợi ích nhóm đó không phải chỉ có ở tầm đầu tư hay đất đai…mà bây giờ có thể xuất hiện kể cả trong việc ảnh hưởng đến những chính sách được quyết định ở các cấp cao. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề cập đến vấn đề đó là một sự thẳng thắng. Đây là điều rất đáng chú ý và tôi hoan nghênh".
Trả lời câu hỏi của chúng tôi điều kiện tiên quyết mà Chính phủ phải thực hiện để loại bỏ các hoạt động "xã hội đen" trong nền kinh tế là cần phải công khai minh bạch, cung cấp thông tin cho người dân liên quan các dự án, chính sách về kinh tế cũng như phải có trách nhiệm giải trình và công bố khi đã có quyết định cuối cùng. Tiến sĩ Lê Đăng Doanh dẫn chứng một ví dụ :
"Ví dụ trong trường hợp ông Đinh La Thăng, chúng ta thấy rất rõ là có hiện tượng ông Đinh La Thăng đã chỉ định thầu. Thế nhưng mới đây, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng của Chính phủ vừa ra quyết định từ nay trở đi cấm chỉ định thầu, mà phải đấu thầu tất cả dự án đầu tư công. Tôi nghĩ đây là dấu hiệu tiến bộ rất đáng chú ý. Và nếu chúng ta thực hiện được các điều đó thì đây là bước ban đầu để có sự giám sát và kiểm soát các lợi ích nhóm".
Tiến sĩ Nguyễn Quang A cũng cho rằng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Mặt trận Tổ quốc phải góp phần trong việc giúp Chính phủ loại bỏ các băng nhóm "xã hội đen" trong nền kinh tế, có thể sẽ đem lại hiệu quả với điều kiện có sự hợp tác chặt chẽ với các cơ quan chấp pháp và hành pháp cùng người dân. Tiến sĩ Nguyễn Quang A khẳng định :
"Tôi nghĩ bản thân Mặt trận Tổ quốc chẳng làm được việc gì cả hoặc là làm được rất ít, mà bây giờ có chăng ngày càng nhiều người tham gia mạng xã hội để người dân có thể đưa các phản ảnh liên quan những chuyện đó lên mạng xã hội để gây sức ép. Nhưng tôi nghĩ rằng quan trọng nhất vẫn là các lực lượng chấp pháp. Ở Việt Nam, chủ yếu là cảnh sát và tòa án, nếu họ làm nghiêm thì sẽ được cải thiện và hiệu quả hơn nhiều".
Trong khi đó, không ít những người quan tâm đến yêu cầu loại bỏ các băng nhóm xã hội đen trong nền kinh tế thị trường của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc lại cho rằng họ không lấy làm lạc quan và có niềm tin là Chính phủ sẽ dẹp bỏ được thực trạng này, khi mà doanh nghiệp liên kết với chính quyền địa phương, thậm chí sử dụng cả côn đồ để hành hung các tài xế phản đối trạm BOT thu phí quá cao hay đặt sai vị trí, trấn áp nạn nhân thảm họa môi trường biển khiếu kiện nhà máy Formosa, hay cưỡng chế phi pháp đất đai và tư liệu sản xuất của người dân dân một cách trắng trợn đến mức họ bị dồn vào đường cùng phải nổ súng.
Những ngày đầu năm 2018, dư luận đặc biệt quan tâm đến phiên tòa xét xử các nông dân nổ súng ở Đắk Nông chống đối Công ty tư nhân Long Sơn tiến hành cưỡng chế đất phi pháp và cho côn đồ đến phá hoại tài sản hồi tháng 10 năm 2016. Dư luận cho rằng Tòa án tỉnh Đắk Nông vào ngày 3 tháng Giêng đã tuyên các bản án quá nặng nề đối với những nông dân này, trong đó nông dân Đặng Văn Hiến bị mức án tử hình, dù ông Hiến đã đầu thú để được khoan hồng.
Một số những người dân quan tâm thời cuộc tại Việt Nam chia sẻ với RFA rằng họ trông đợi phiên tòa phúc thẩm đối với nông dân Đặng Văn Hiến, ở Đắk Nông ; vì nếu Tòa án tỉnh Đắk Nông tuyên hủy bản án tử hình, đồng thời xét xử việc làm sai trái của công ty Long Sơn cũng như xem xét trách nhiệm của chính quyền huyện Tuy Đức đến nơi đến chốn, thì đó là dấu hiệu cho thấy Chính phủ Việt Nam thực tâm loại bỏ tình trạng hoạt động "xã hội đen" trong nền kinh tế mà Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh đang đe dọa cuộc sống của người dân.
Hòa Ái
Nguồn : RFA, 12/01/2018
Dư luận thắc mắc việc bổ nhiệm lại cán bộ bị ông Đinh La Thăng cách chức vào vị trí cũ được minh bạch và đúng quy trình hay không ?
Nguyễn Viết Hiệp - Tổng giám đốc đường sắt bị ông Đinh La Thăng cách chức quay lại ghế cũ
Trong những ngày phiên tòa xét xử ông Đinh La Thăng diễn ra, dư luận đặc biệt quan tâm đến thông tin về một số cán bộ từng bị ông Thăng cách chức nay được bổ nhiệm trở lại. Thắc mắc của dư luận là việc bổ nhiệm như thế được minh bạch và đúng quy trình hay không ?
Lên tiếng với truyền thông trong nước liên quan cán bộ từng bị cách chức được bổ nhiệm lại, Thứ trưởng Bộ giao thông vận tải Nguyễn Ngọc Đông khẳng định đây là chuyện bình thường.
Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông còn cho biết trường hợp của ông Nguyễn Viết Hiệp, nguyên Tổng giám đốc Công ty Vận tải đường sắt Hà Nội, trước đây bị ông Đinh La Thăng trong cương vị Bộ trưởng Bộ giao thông vận tải cách chức, vừa được điều vào ví trí cũ là do công ty có nhu cầu về mặt nhân sự và cấp thẩm quyền của công ty quyết định, chứ Bộ giao thông vận tải không can thiệp.
Xin được nhắc lại, ông Nguyễn Viết Hiệp, trong thời gian còn giữ chức vụ Tổng giám đốc Công ty Vận tải đường sắt Hà Nội, đã đề xuất mua 164 toa tàu cũ của Trung Quốc hồi tháng 2 năm 2016 và đã bị Bộ trưởng Bộ giao thông vận tải lúc bấy giờ là ông Đinh La Thăng cách chức vì đề xuất vừa nêu. Ông Nguyễn Viết Hiệp được chuyển công tác làm Trưởng ban Kế hoạch-Kinh doanh của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam. Vào ngày 1/1/2018, tức chưa đầy một tháng sau ngày ông Đinh La Thăng bị bắt, ông Nguyễn Viết Hiệp được giới chức quản lý của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam bổ nhiệm về vị trí Tổng giám đốc Công ty Vận tải đường sắt Hà Nội.
Qua lời giải thích của Thứ trưởng Bộ giao thông vận tải Nguyễn Ngọc Đông về việc bổ nhiệm ông Nguyễn Viết Hiệp, nhà báo tự do Võ Văn Tạo nói với RFA quan điểm cá nhân của ông rằng :
"Thời ông Đinh La Thăng làm bộ trưởng thì ông kỷ luật nhiều người thẳng tay, nhiều khi không đúng quy trình, cũng có phần oan cho một số cán bộ. Thế nhưng, dù sao cơ bản việc ông Thăng kỷ luật thì cũng đúng thôi. Bởi vì thường là ù lì, làm việc không có hiệu quả…Chính ông Đinh La Thăng có bốc đồng nhưng việc một cán bộ bị kỷ luật được người ta phục chức, trong thời điểm bây giờ ông Thăng bị lâm nạn và bị kỷ luật rồi ra tòa, thì tôi thấy chuyện đó rất kỳ cục. Không chỉ một mình tôi nhận thấy như vậy đâu. Thế cho nên, ông Thứ trưởng Bộ giao thông vận tải Nguyễn Ngọc Đông trả lời như thế thì tôi cho là không thể chấp nhận được".
Không chỉ riêng Thứ trưởng Bộ giao thông vận tải Nguyễn Ngọc Đông cho là việc bổ nhiệm ông Nguyễn Viết Hiệp đúng quy trình. Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, ông Vũ Anh Minh cho biết đã xem xét và cân nhắc kỹ lưỡng việc lựa chọn và bổ nhiệm ông Nguyễn Viết Hiệp là phù hợp nhất và thủ tục bổ nhiệm ông Hiệp được thực hiện đúng quy định của pháp luật.
Trường hợp ông Nguyễn Viết Hiệp được bổ nhiệm vào vị trí cũ không phải là duy nhất. Một trường hợp khác có thể kể đến là trường hợp của ông Phạm Tuấn Anh.
Ông Phạm Tuấn Anh, sinh năm 1982 là con trai của nguyên Tổng giám đốc Tổng công ty Bảo đảm hàng hải miền Nam, ông Phạm Đình Vận. Hai ngày trước khi ông Vận nhận được quyết định nghỉ hưu vào ngày 21 tháng 2 năm 2014, ông Vận đã ký quyết định bổ nhiệm con trai Phạm Tuấn Anh giữ chức Phó Tổng giám đốc của công ty này. Vào tháng 4 năm 2014, Bộ trưởng Giao thông vận tải thời điểm đó là ông Đinh La Thăng ra lệnh cho Tổng công ty Bảo đảm hàng hải miền Nam thu hồi quyết định bổ nhiệm này. Tuy nhiên, vào tháng 7 năm 2015, ông Phạm Tuấn Anh được phục hồi chức vụ Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Bảo đảm hàng hải miền Nam.
Trước những thắc mắc của dư luận cho rằng không có minh bạch trong việc bổ nhiệm lại hai cán bộ Nguyễn Viết Hiệp và Phạm Tuấn Anh vào chức vụ mà từng bị ông Đinh La Thăng cách chức, Ủy viên thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc Hội, Đại biểu quốc hội Bùi Văn Xuyền giải thích không thể vì bị "án" kỷ luật mà cán bộ vĩnh viễn không còn cơ hội phát triển, vì thế sau một thời gian những cán bộ từng bị kỷ luật được bổ nhiệm vào những vị trí mới, thậm chí là vị trí cũ hay những vị trí cao hơn là câu chuyện rất đỗi bình thường trong công tác cán bộ từ trước đến nay ở Việt Nam.
Qua vụ việc hai cán bộ, bị nguyên Bộ trưởng Đinh La Thăng cách chức, được bổ nhiệm vào vị trí cũ, những người quan tâm mà Đài RFA tiếp xúc cho biết cả ông Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông và ông Đại biểu quốc hội Bùi Văn Xuyền đã không trả lời câu hỏi của dư luận đặt ra rằng việc bổ nhiệm những người bị sai phạm có liên quan đến yếu tố lợi ích nhóm hay không ; đồng thời lời giải thích của hai ông còn khiến cho sự nghi ngờ về tệ trạng "mua quan bán chức" trong việc điều hành cán bộ bị kỷ luật, cách chức vào các vị trí cấp cao hơn của hệ thống chính quyền, đã gây bức xúc trong dư luận nhiều năm qua. Có người còn nói với chúng tôi rằng họ không có niềm tin những cán bộ như ông Nguyễn Viết Hiệp và ông Phạm Tuấn Anh sẽ làm tốt trong chức vụ vừa được bổ nhiệm lại, như một nông dân ở Cần Thơ chia sẻ :
"Có gì đâu mà hiệu quả. Thực tế thì chính quyền của Cộng sản làm thì cán bộ chỗ này chức nhỏ được thuyên chuyển sang chỗ khác chức lớn. Từ xưa tới giờ biết bao nhiêu vụ rồi, chứ đâu phải vụ này đâu. Mua (chức) chỗ này không được thì mua (chức) chỗ khác. Bán (chức) chỗ này không được thì bán (chức) chỗ khác. Giống như bạn hàng buôn bán vậy, bán chợ này không được thì bán chợ khác".
Đài Á Châu Tự Do ghi nhận số đông dân chúng tại Việt Nam lên tiếng bởi vì hệ thống công quyền do Đảng Cộng sản lãnh đạo đầy dẫy nạn tham nhũng tràn lan từ trung ương đến địa phương nên mới dẫn đến tình trạng chỉ định, bổ nhiệm, thuyên chuyển cán bộ không có tài lẫn không có tâm. Họ nói rằng công tác cán bộ chỉ là việc điều động nhằm mục đích tạo ra quyền lực cho các nhóm lợi ích, mà chính Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng từng phát biểu "nghe râm ran có chuyện chạy chức, chạy quyền, chạy luân chuyển ; rồi chạy ‘đi’, chạy ‘về’". Dư luận còn chỉ ra quy trình luân chuyển cựu cán bộ Trịnh Xuân Thanh, nguyên chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC) và nguyên phó chủ tịch tỉnh Hậu Giang là minh chứng rõ ràng nhất.
Ông Trịnh Xuân Thanh từng bị Chính phủ Việt Nam truy nã và được nói là bị công an Việt Nam bắt cóc về nước trong lúc ông Thanh đang xin tỵ nạn chính trị ở Đức. Ông Trịnh Xuân Thanh cùng với ông Đinh La Thăng và 20 người khác ra tòa trong vụ đại án liên quan Tập Đoàn Dầu Khí Việt Nam (PVN) và Tổng công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC) Việt Nam (PVC). Ông Trịnh Xuân Thanh bị truy tố hai tội "cố ý làm trái quy định của nhà nước" và "tội tham ô tài sản". Nếu bị tòa xác nhận có tội tham ô tài sản, ông có thể đối mặt với án tử hình.
Trong khi người đứng đầu Đảng Cộng sản là ông Nguyễn Phú Trọng đang nỗ lực bằng mọi giá để làm trong sạch hàng ngũ đảng viên, qua việc nhanh chóng xét xử vụ án Đinh La Thăng-Trịnh Xuân Thanh, thì không ít người dân nói với RFA sự lo lắng của họ được nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, nêu lên trong bài viết của ông, với tựa đề "Làm gì để dân tin" rằng "Nếu tình hình tham nhũng và suy thoái không được loại trừ, Đảng này, chế độ này, đất nước này sẽ đi về đâu ?" khi mọi tiêu cực, bất cập mà dân chúng phản ảnh đều được lý giải bằng cụm từ "đúng quy trình".
Hòa Ái, phóng viên RFA
Nguồn : RFA, 10/01/2018
Thảm họa môi trường biển miền Trung xảy ra hồi đầu tháng 4 năm 2016, do nhà máy thép Formosa thải độc tố ra biển và đến giữa năm 2017, cơ quan chức năng Việt Nam tuyên bố nước biển khu vực nhiễm độc đã an toàn tuyệt đối cũng như đời sống của người dân bị ảnh hưởng ở 4 tỉnh Bắc miền Trung được ổn định. Tuy nhiên, các nạn nhân cùng dư luận khẳng định hậu quả của thảm họa môi trường Formosa vẫn còn đó.
Cá chết trên một bãi biển thuộc huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình hôm 20/4/2016. AFP
"Từ ngày biển chết đến giờ tiền không có. Bây giờ nhiều người bỏ quê đi hết, không ai muốn ở lại vì quê hương không có việc gì làm hết".
"Nói chung tính theo tuổi mà kê khai để được đền bù. Nhưng khi tiền đền bù về thì không một ai tuổi từ 15 đến 18, 19 nằm trong danh sách được nhận bồi thường".
Trên đây là một vài chia sẻ của các nạn nhận bởi thảm họa môi trường biển do nhà máy thép Formosa gây ra.
Mặc dù vào cuối tháng 8 năm 2017, Nhà nước Việt Nam cho biết đã chi trả được 95% tổng số tiền đền bù thiệt hại đến các nạn nhân ở 4 tỉnh, bao gồm Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên-Huế và đời sống của người dân tại khu vực biển Bắc Trung Bộ bị ảnh hưởng bởi thảm họa Formosa về cơ bản đã được ổn định ; thế nhưng, hầu hết những người dân địa phương ở khu vực này mà Đài Á Châu Tự Do tiếp xúc trong những ngày cuối năm 2017 đều nói rằng cuộc sống của họ rất vất vả và vẫn còn rất nhiều người chưa nhận được tiền bồi thường.
Những ngư dân tiếp tục bám trụ vào nghề biển than thở việc đánh bắt rất thất thường, nhiều khi đánh bắt về đem bán mà không được hòa vốn. Nhiều doanh nghiệp kinh doanh hải sản bị phá sản vì không được Chính phủ hỗ trợ theo như lời kêu gọi thu mua hải sản ngay sau khi sự cố môi trường biển xảy ra và đã không tiêu thụ được trong thời gian dài. Các dịch vụ du lịch vẫn ế ẩm và hằng chục ngàn lao động vẫn không có việc làm. Nhiều gia đình phải dắt díu, bồng bế con thơ tha phương tìm kế sinh nhai.
Tỉnh Hà Tĩnh, nơi tâm điểm xảy ra sự cố môi trường biển Formosa hồi tháng 4 năm 2016, được Tổng cục Thống kê Việt Nam ghi nhận có số lượng xuất khẩu lao động gia tăng đáng kể, theo chính sách do Bộ Nông nghiệp-Phát triển Nông thôn cùng Bộ Lao động-Thương binh-Xã hội đề ra nhằm cố gắng tạo cơ hội cho mỗi hộ gia đình bị ảnh hưởng bởi sự cố Formosa có một người đi xuất khẩu lao động, để giúp cho gia đình ổn định cuộc sống tốt hơn.
Song song đó là chương trình hỗ trợ chuyển đổi sang nghề chăn nuôi và trồng trọt tại quê nhà. Một số ngư dân chia sẻ với RFA rằng những làng ven biển thì không có đất để trồng trọt hay chăn nuôi, vả lại để bắt đầu học hỏi kiến thức chuyển đổi ngành nghề ở tuổi đời không còn trẻ không phải là điều dễ dàng. Một ngư dân ở Quảng Bình cho biết chương trình chuyển đổi nghề không khả thi tại địa phương :
"Chuyển qua chăn nuôi, trồng trọt mà địa bàn Quảng Bình toàn là cát sa mạc, cho nên cái này là vô vọng lắm".
Sai phạm của Formosa là tản phát rất nhiều chất thải ra khắp bờ biển miền Trung
Còn số phận của các nạn nhân quyết định khởi kiện nhà máy Formosa đòi được bồi thường thiệt hại bị rơi vào hoàn cảnh khốn cùng hơn. Hàng trăm giáo dân thuộc giáo xứ Song Ngọc và Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An bị chính quyền ngăn cản, đàn áp, đánh đập khi họ đang trên đường đến Tòa án thị xã Kỳ Anh để nộp đơn kiện vào ngày 14 tháng 2 năm 2017. Chính quyền tỉnh Hà Tĩnh ra quyết định khởi tố vụ án đối với vụ việc hàng ngàn người dân, ở huyện Lộc Hà, hồi đầu tháng 4 năm ngoái tập trung biểu tình tại Ủy ban Nhân dân huyện để yêu cầu được giải quyết việc đền bù sau một năm sự cố Formosa xảy ra. Trong cùng thời điểm đầu tháng 4 năm 2017, hàng trăm người dân mang theo ngư cụ ra chặn Quốc lộ 1A tại khu vực xã Kỳ Nam, đòi bồi thường thiệt hại do thảm họa môi trường Formosa cũng bị khởi tố vụ án hình sự gây rối trật tự công cộng.
Linh mục An-tôn Đặng Hữu Nam, thuộc Giáo phận Vinh vào tối ngày 2 tháng Giêng năm 2018 nói với RFA về hậu quả mà giáo dân đi khởi kiện Formosa bị nhận lãnh trong năm qua :
"Người dân, ngư dân ở Nghệ An đã từng làm đơn đi khởi kiện, đã từng yêu cầu bồi thường, đã từng kêu cứu lên Quốc hội và Chính phủ thì chỉ nhận lại được sự căm thù và sự trả thù hèn hạ của nhà cầm quyền mà thôi ; bằng các hình thức đàn áp, xuyên tạc, vu khống đủ mọi điều và nhất là dùng các côn đồ lập ra ‘Hội Cờ Đỏ’ để trấn áp người dân và giáo dân là những người đi đệ đơn khởi kiện Formosa và đòi Formosa bồi thường".
Bên cạnh đó, trong năm 2017, các nhà hoạt động vì môi trường còn bị chính quyền truy nã, bắt giữ và cầm tù do họ tích cực đưa tin liên quan đến hậu quả của thảm họa Formosa. Họ là Bạch Hồng Quyền, Hoàng Đức Bình, Trần Thị Xuân và Nguyễn Văn Hóa.
Vào hạ tuần tháng 6 năm 2017, Tổng cục Môi trường, thuộc Bộ Tài nguyên-Môi trường Việt Nam công bố rằng nước biển tại bốn tỉnh miền Trung gánh chịu thảm họa Formosa đã an toàn tuyệt đối, có thể tắm biển và nuôi trồng hải sản. Tuy nhiên, thông tin này không mang lại niềm phấn khởi nào cho dân chúng địa phương 4 tỉnh Bắc Trung Bộ cũng như các nhà khoa học ở trong nước. Ngay sau khi Tổng cục Môi trường công bố như vừa nêu, Giáo sư Lê Huy Bá, nguyên trưởng Viện Khoa học - Công nghệ và Quản lý Môi trường, Đại học Công Nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh nhận xét công bố của Tổng cục Môi trường chưa thật là cẩn trọng vì chưa đủ mẫu hay đủ số liệu để chứng tỏ rằng đã thật sự an toàn từ 20 km trở vào ven biển. Giáo sư Lê Huy Bá lý giải rằng trầm tích kim loại nặng ở tầng đáy rất khó khắc phục và khả năng tự làm sạch của biển đối với kim loại nặng là rất khó.
Tiến sĩ Nguyễn Tác An, nguyên Viện trưởng Viện Hải dương học Nha Trang cũng từng lên tiếng khẳng định :
"Vùng biển Việt Nam có nhiều điều kiện thuận lợi cho quá trình phục hồi nhưng cũng không thể chỉ vài năm là được. Ít nhất cũng phải chục năm, không thì 20-30 năm và thậm chí có thể lâu hơn nữa".
Về phía người dân địa phương 4 tỉnh Bắc miền Trung thì đa số chia sẻ với chúng tôi rằng họ mong muốn biển được trở lại như xưa vì bao đời nay họ đã gắn bó với biển và mưu sinh cũng dính liền với nghề biển. Nhưng dường như, mỗi ngư dân trao đổi với RFA đều kết thúc với nỗi niềm lo lắng trong cuộc sống hiện tại rằng "Nói chung thì mọi thứ đều là con số 0".
Thông tin mới nhất liên quan nhà máy Formosa là Ủy ban Nhân dân tỉnh Hà Tĩnh, vào trung tuần tháng 12 năm 2017, ra quyết định phạt hành chính 560 triệu đồng đối với sai phạm của Công ty Trách nhiệm Hữu hạn Hưng Nghiệp Formosa đã chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt, chất thải rắn công nghiệp có số lượng 100 ngàn kg trái với quy định về bảo vệ môi trường.
Đài Á Châu Tự Do ghi nhận không chỉ các nạn nhân bởi thảm họa môi trường biển Fomosa mà cả dư luận trong ngoài nước cho rằng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã không giữ lời khi ông tuyên bố ngay sau khi thảm họa Formosa xảy ra rằng "Chính phủ theo dõi sát sao hoạt động của Formosa Hà Tĩnh và sẽ đóng cửa nếu họ tái phạm", và được chính Thủ tướng nhắc lại tại buổi làm việc với Formosa và chính quyền Hà Tĩnh hồi cuối tháng 7 năm 2017.
Hòa Ái
Nguồn : RFA, 02/01/2018
Quốc tế đánh giá Chính quyền Việt Nam gia tăng đàn áp mạnh mẽ những tiếng nói đối lập trong năm 2017. Những yếu tố nào dẫn đến tình trạng như thế ?
Tranh minh họa nhân quyền Việt Nam. Courtesy : Danlambao
Trong năm 2017, Chính phủ Hà Nội bị chỉ trích và lên án đã tăng cường đợt bắt bớ nặng nề nhất trong vòng một thập niên qua, với bằng chứng là hơn 40 người hoạt động vì môi trường, nhân quyền và quyền lợi của người lao động bị truy nã, bắt giữ và cầm tù bằng các cáo buộc "tuyên truyền chống nhà nước" hoặc "âm mưu lật đổ chính quyền" tại Việt Nam.
Giới blogger và facebooker cùng các nhà bất đồng chính kiến trong nước cho rằng năm 2017 là một năm đáng sợ và kinh hoàng đối với họ. Bởi vì họ bị sách nhiễu về tinh thần và trong đời sống sinh hoạt thường nhật bằng nhiều hình thức, chẳng hạn như bị côn đồ hăm dọa hay hành hung cho đến việc bắt giữ không chính danh, bằng cách bắt cóc và các bản án tù kéo dài trong nhiều năm, điển hình qua trường hợp của Blogger Mẹ Nấm-Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, 10 năm tù và nhà hoạt động nhân quyền T rần Thị Nga, 9 năm tù giam.
Tiến sĩ Nguyễn Quang A, nhà hoạt động dân sự tại Hà Nội đưa ra nhận định với RFA rằng một trong những nguyên nhân chính yếu khiến cho Hà Nội gia tăng đàn áp tiếng nói đối lập trong năm 2017 là do ban lãnh đạo mới của Đảng Cộng sản Việt Nam gồm những người cứng rắn và những người lãnh đạo này lo sợ phong trào thúc đẩy thay đổi xã hội của dân chúng đang trên đà phát triển một cách hiệu quả.
Trong khi các nhà hoạt động dân chủ tại Việt Nam đồng ý với nhận định của Tiến sĩ Nguyễn Quang A, cho đây là một yếu tố nội tại quan trọng thì đại diện của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền-Human Rights Watch, Phó Giám đốc đặc trách khu vực Châu Á, ông Phil Robertson nhận xét yếu tố liên hệ đến ngoại giao giữa Việt Nam và Mỹ cũng đóng vai trò ảnh hưởng không kém. Ông Phil Robertson nói với RFA :
"Rõ ràng nhân quyền ở Việt Nam đang xấu đi một cách trầm trọng. Kể từ khi ông Thủ tướng trở về từ chuyến thăm Nhà Trắng, chúng tôi nhận thấy tình trạng đàn áp nhân quyền gia tăng đáng kể. Tôi nghĩ sau cuộc gặp gỡ với ông Trump, ông Thủ tướng Việt Nam nhận ra rằng Tổng thống Trump không hề quan tâm đến nhân quyền, và vì vậy Việt Nam cứ thỏa sức đàn áp các nhà bất đồng chính kiến, các blogger và các nhà hoạt động dân chủ nhân quyền".
Kể từ sau chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Barack Obama hồi tháng 5 năm 2016, các tổ chức nhân quyền quốc tế ghi nhận Hà Nội bắt đầu chiến dịch đàn áp mạnh tay. Vào tháng 6 năm 2016, cựu tù nhân lương tâm-nhà đấu tranh giữ đất ở Dương Nội, bị bắt lại và bị kêu án 20 tháng tù giam, với cáo buộc tội "gây rối trật tự công cộng". Và kéo dài cho đến tám tháng đầu năm 2017, hàng chục nhà hoạt động nhân quyền và dân chủ bị bắt bớ và giam cầm theo các điều luật bị cho là mơ hồ trong Bộ Luật Hình sự Việt Nam, như Điều 88, Điều 79, Điều 245, Điều 258...
Đặc biệt trong năm 2017, hàng loạt các thành viên của Hội Anh Em Dân Chủ, một tổ chức xã hội dân sự do Luật sư nhân quyền Nguyễn Văn Đài đồng sáng lập, bị bố ráp và bắt giữ từ tháng 7 cho đến cuối tháng 10 ; bao gồm cô Trần Thị Xuân, Ký giả Trương Minh Đức, Mục sư Nguyễn Trung Tôn, hai cựu tù nhân lương tâm Nguyễn Bắc Truyển và Phạm Văn Trội.
Liên quan đến rất nhiều trường hợp những nhà hoạt động dân chủ, nhân quyền bị bắt giữ tại Việt Nam, Phụ tá Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ, ông Scott Busby phát biểu tại Lễ kỷ niệm Ngày Nhân quyền Việt Nam lần thứ 23, ở thủ đô Washington rằng nhân quyền Việt Nam có nhiều bước thụt lùi và tình trạng bắt bớ, hành hung, giam cầm các nhà hoạt động vẫn thường xuyên xảy ra. Ông Scott Busby nói với RFA :
"Chính quyền Việt Nam hứa hẹn rằng sẽ cải thiện các điều luật nhưng đến thời điểm hiện tại họ vẫn chưa hoàn thiện. Chúng tôi cũng đề nghị họ phải thả ngay một số tù nhân lương tâm ví dụ như luật sư Nguyễn Văn Đài, nhưng đến hiện tại họ vẫn chưa làm".
Đài Á Châu Tự Do trao đổi với một số nhà hoạt động dân chủ, nhân quyền để tìm hiểu nguyên nhân vì sao năm 2017 lại là năm mà họ cho rằng bị Chính quyền Hà Nội đàn áp mạnh tay nhất trong vòng 10 năm qua, thì hầu hết những người chúng tôi tiếp xúc đều cho rằng sự bắt bớ gia tăng là do Hà Nội nhân lúc quốc tế bớt quan tâm nhân quyền tại Việt Nam để nhằm trả đũa trước đây đã không có điều kiện bắt.
Một trong những điều đáng chú ý về tình hình nhân quyền tại Việt Nam, được Chủ tịch Hội Nhà báo Độc lập-Tiến sĩ Phạm Chí Dũng ghi nhận là đã không có một trường hợp nào bị bắt giữ trong suốt tháng 11. Tiến sĩ Phạm Chí Dũng cho rằng động thái này của Hà Nội liên quan đến yếu tố về Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-Châu Âu (EU).
Hồi hạ tuần tháng 11 vừa qua, trong cuộc gặp gỡ với Đại sứ Bruno Angelet, Trưởng phái đoàn Liên minh Châu Âu tại văn phòng Chính phủ Việt Nam, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ thúc giục Châu Âu không nên đưa nhân quyền vào nội dung của Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-EU (EVFTA).
Trả lời câu hỏi của chúng tôi liệu rằng Chính phủ Hà Nội sẽ giảm bớt làn sóng bắt bớ những tiếng nói đối lập ở trong nước trong năm 2018 để đổi lấy Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-EU hay không, Tiến sĩ Phạm Chí Dũng cho biết quan điểm của ông :
"Thực ra để trả lời câu hỏi này thì khá là khó khăn, bởi vì Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-Châu Âu còn kéo dài. Và thông tin mới nhất liên quan Hiệp định này là có thể kéo sang đến năm 2019 thì mới có thể thông qua được. Vậy, trong khoảng thời gian đó thì Chính quyền Việt Nam làm gì ? Nếu gia tăng bắt bớ thì không có lợi cho họ".
Trong hai tháng cuối năm 2017, việc bắt bớ những tiếng nói đối lập ở Việt Nam được cho là lắng xuống. Tuy nhiên, các nhà hoạt động dân chủ, nhân quyền cho biết họ bị canh giữ và theo dõi một cách chặt chẽ, và thậm chí còn bị sách nhiễu bằng các hình thức đa dạng, chẳng hạn như trường hợp của Tiến sĩ Phạm Chí Dũng bị côn đồ cố ý tông xe hồi trung tuần tháng 12.
Về viễn ảnh nhân quyền Việt Nam trong năm 2018, các chính phủ và những tổ chức nhân quyền thế giới kêu gọi Hà Nội cần phải nỗ lực cải thiện tình hình nhân quyền của Việt Nam để có thể đạt được mong muốn tham gia vào các hiệp định như Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-EU và Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Trong khi đó, giới bất đồng chính kiến ở trong nước cho rằng bức tranh nhân quyền Việt Nam năm 2017 vốn đã xám xịt và sẽ không được phủ thêm chút màu tươi sáng nào, vì qua hai phiên tòa xét xử trong những ngày cuối năm đối với nhóm 9 người bị cáo buộc tội "rải tờ rơi chống phá chính quyền" và nhóm 16 người bị cáo buộc tội "khủng bố" với mức án tổng cộng lên đến 213 năm tù giam thì họ tin rằng nhà cầm quyền Hà Nội sẽ tiếp tục "khủng bố" người dân bằng những việc làm trái luật và các phiên tòa vi hiến.
Hòa Ái
Nguồn : RFA, 29/12/2017
