Thông Luận

Nga chuẩn bị thay đổi giàn chỉ huy chiến dịch tấn công Ukraine

Trọng Nghĩa, RFI, 17/04/2023

Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh ISW của Mỹ ngày 16/04/2023 có nhiều dấu hiệu cho thấy Quân đội Nga đang ngày càng giao trách nhiệm các chiến dịch tại Ukraine cho lực lượng nhảy dù.

Tướng Mikhail Teplinsky, tư lệnh binh chủng Nhảy dù VDV, có thể sẽ giữ một vai trò "quan trọng" ở Ukraine, sau khi đã bị cách chức vào tháng Giêng vừa qua.

Trong bản tin hàng ngày về chiến dịch tấn công của Nga tại Ukraine, Viện Nghiên cứu Chiến tranh đã nhắc lại thông tin hôm 16/04 của bộ quốc phòng Anh, theo đó tướng Mikhail Teplinsky, tư lệnh binh chủng Nhảy dù VDV (có tên chính thức là Binh chủng Đổ bộ hàng không), rất có thể là đã lấy lại được một vai trò "quan trọng" ở Ukraine, sau khi đã bị cách chức vào tháng Giêng vừa qua.

Việc tái bổ nhiệm tướng Teplinsky, cho dù với một "vai trò không xác định", cho thấy là Nga đang chuẩn bị "cải tổ giàn chỉ huy cấp cao" sau đợt tấn công mùa đông thất bại và trước thềm một cuộc phản công có thể xảy ra của lực lượng Ukraine.

Quyết định bổ nhiệm này cũng là dấu hiệu cho thấy là lực lượng nhảy dù Nga sẽ đóng một vai trò quan trọng hơn trong các chiến dịch quân sự tại Ukraine.

Tuy nhiên, cơ quan nghiên cứu Mỹ đã tỏ ra rất hoài nghi về khả năng lực lượng nhảy dù Nga khôi phục được tư thế lực lượng tinh nhuệ trước đây của mình. Lý do là từ đầu cuộc chiến đến nay, lực lượng này đã bị tổn thất rất đáng kể.

Tình báo Mỹ : Một số đơn vị đặc nhiệm Nga mất tới 90% quân số

Trong các tài liệu mật vừa bị rò rỉ của bộ quốc phòng Mỹ, có nhiều thông tin tình báo về tình trạng của Quân đội Nga. Theo nhật báo Mỹ The Washington Post, các lực lượng đặc biệt Nga, gọi chung là Spetsnaz, trong hơn một năm qua đã bị thương vong đáng kể trên chiến trường Ukraine.

Ngay từ đầu, vì thấy đà tiến của "chiến dịch quân sự đặc biệt" tại Ukraine quá chậm, giới chỉ huy quân sự Nga đã quyết định tung lực lượng các lực lượng đặc biệt vào vòng chiến.

Kết quả là các lực lượng đặc nhiệm tinh nhuệ này đã phải chịu tổn thất rất nặng nề. Một ví dụ điển hình là Lữ đoàn Spetsnaz thứ 22, mức tổn thất đã lên đến 90%. Hình ảnh chụp từ trên không từ tháng 11/2021 cho đến gần một năm sau cho thấy phương tiện cơ giới của đạo quân này đã bị giảm đáng kể, với khoảng một nửa số xe bọc thép hạng nhẹ Tigr được cho là không còn hoạt động được.

Một ví dụ khác liên quan đến Lữ đoàn 346, "đã mất gần như toàn bộ quân số, chỉ còn 125 người trong tổng số 900 người được triển khai".

Theo The Washington Post, các tổn thất to lớn kể trên sẽ ảnh hưởng lâu dài đến các lực lượng đặc biệt của Nga. Với quá trình huấn luyện kéo dài trung bình bốn năm, việc xây dựng lại các đơn vị bị tiêu hao có thể kéo dài trong thời hạn 10 năm.

Trọng Nghĩa

*********************

Pháp và Ukraine đã thảo luận về Trung Quốc và một hội nghị hòa bình

Trọng Nghĩa, RFI, 16/04/2023

Theo tiết lộ của chính tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vào hôm 15/04/2023, ông và đồng nhiệm Pháp Emmanuel Macron đã thảo luận về chuyến thăm Trung Quốc của tổng thống Pháp gần đây, cũng như về "các bước sắp tới" nhằm tổ chức một hội nghị thượng đỉnh về hòa bình tại Ukraine.

Tổng thống Ukraine V. Zelensky tại phủ tổng thống Pháp, ảnh ngày 08/02/2023. AFP – Emmanuel Dunand

Trên mạng Telegram, tổng thống Ukraine xác nhận : "Đã có một cuộc nói chuyện trong gần một tiếng rưỡi đồng hồ với tổng thống Pháp Emmanuel Macron (…). Kết quả chuyến thăm Trung Quốc gần đây của tổng thống Macron đã được thảo luận".

Sau chuyến thăm cấp nhà nước tới Trung Quốc (05-08/04), tổng thống Pháp đã làm dấy lên nhiều lời đả kích dữ dội khi ông cho rằng Châu Âu không nên máy móc đi theo Hoa Kỳ hoặc Trung Quốc trong trường hợp xảy ra xung đột về Đài Loan.

Sau đó, ông Macron tiếp tục cho rằng trở thành "đồng minh" của Hoa Kỳ không nhất thiết có nghĩa là trở thành "chư hầu" của Mỹ.

Các cuộc thảo luận của ông Macron nhân chuyến công du Trung Quốc đã bị hồ sơ chiến tranh Ukraine chi phối vì lẽ Bắc Kinh là đối tác thân cận của Moskva.

Về phía Pháp, một thông cáo của điện Elysée vào tối hôm qua cũng xác nhận cuộc điện đàm giữa hai ông Zelensky và Macron. Về chuyên thăm Trung Quốc của ông Macron, phủ tổng thống Pháp nhắc lại rằng tại Trung Quốc, hai ông Macron và Tập Cận Bình "đã công khai nhắc lại sự phản đối của họ đối với bất kỳ việc sử dụng vũ khí hạt nhân nào và cam kết tôn trọng luật nhân đạo quốc tế".

Điện Elysée cũng cho biết là tổng thống Macron đã "nhắc lại cam kết hỗ trợ Ukraine của Pháp" và đề cập đến "các bước sắp tới trong việc tổ chức một hội nghị thượng đỉnh vì hòa bình", mặc dù điều đó hiện vẫn là một viễn cảnh xa vời.

Trọng Nghĩa

*********************

Lãnh đạo Wagner : "Đã đến lúc Nga kết thúc chiến dịch đặc biệt tại Ukraine"

Trọng Nghĩa, RFI, 16/04/2023

Vào lúc tình hình chiến sự tại miền đông Ukraine vẫn nóng bỏng, ngày 14/04/2023, Evguéni Prigozhin lãnh đạo lực lượng lính đánh thuê Wagner của Nga đang trên tuyến đầu tại mặt trận Bakhmut, kêu gọi chính quyền Nga tuyên bố kết thúc chiến tranh Ukraine.

Yevgeny Prigozhin dự đám tang một người lính Wagner tử trận tại Ukraine. Ảnh ngày 24/12/2022 tại nghĩa trang Beloostrovskoye, St. Petersburg- Nga. AP

Trong thông điệp đăng trên mạng Telegram tối thứ Sáu 14/04/2023, nhân vật thân cận của tổng thống Nga Vladimir Putin và nổi tiếng với những tuyên bố nẩy lửa, lần này lại gây kinh ngạc khi cho rằng có lẽ đã đến lúc điện Kremlin kết thúc cuộc chơi và "chiến dịch đặc biệt" đẫm máu tại Ukraine, một chiến dịch cũng đã gây ra những tổn thất rất nặng nề cho phía Nga.

Từ Moskva, thông tín viên RFI Julian Colling tường trình :

Một cách bất ngờ, trong một bài viết đăng trên mạng Telegram, Yevgeny Prigozhin đã lại gây sốc hôm thứ Sáu vừa qua. Theo ông chủ của lực lượng dân quân Wagner, điều chủ chốt hiện nay là củng cố những lãnh thổ đã chiếm được ở vùng Donbass và miền nam Ukraine và cố gắng bảo vệ những khu vực này bằng mọi cách.

Ông trùm Wagner đặc biệt nhấn mạnh : "Trên một phương diện nào đó, các mục tiêu đề ra đã đạt được và chúng ta cũng đã tiêu diệt được một phần lớn trai tráng của Ukraine". Theo Prigozhin, đề xuất của ông "sẽ là lựa chọn tốt nhất cho cả chính quyền lẫn người dân Nga".

Cần phải nhắc lại rằng nhà sáng lập tập đoàn Wagner biết rõ hơn ai hết những thiệt hại nặng nề mà Nga đã phải gánh chịu trong nỗ lực giành lấy những vùng lãnh thổ ở miền đông Ukraine. Theo nhiều ước tính khác nhau, đã có khoảng 30.000 chiến binh của nhóm Wagner đã bỏ mạng ở Ukraine.

Dẫu sao thì đây không phải là lần đầu tiên mà nhân vật ở đâu cũng thấy này đã thu hút được sự chú ý bằng một tuyên bố đi ngược lại những lập luận chính thống ở Moskva, do các thành phần diều hâu của chế độ áp đặt. Chính tổng thống Vladimir Putin cũng luôn luôn nhắc đi nhắc lại rằng sự sống còn của Nhà nước Nga phụ thuộc vào sự thất bại của chế độ Quốc xã và chống Nga ở Kiev.

Chính quyền Nga đã không bình luận về các tuyên bố của ông Prigozhin, ngày càng được coi là một "phân tử tự do" và là người đặc biệt gây bối rối cho các cơ quan an ninh đặc biệt của Nga, dẫn đầu là cơ quan mật vụ FSB. 

Các tuyên bố lập trường của Prigozhin sẽ tiếp tục nuôi dưỡng những suy đoán về tham vọng chính trị của doanh nhân "bá đạo" này. Trong một động thái mị dân thường thấy, trong bài viết của mình, Prigozhin một lần nữa đã chỉ trích giới tinh hoa và "nhà nước ngầm" đang điều hành nước Nga, mà theo nguyên văn lời ông : "hoàn toàn không biết gì về chiến tranh và sẽ hoàn toàn bị tách rời khỏi dân chúng".

Trọng Nghĩa

***************************

Chiến tranh Ukraine : Nga oanh kích vùng Zaporizhzhia vào lễ Phục sinh của Chính Thống giáo

Thanh Hà, RFI, 16/04/2023

Trên mạng Telegram thống đốc Zaporizhzhia Yurii Malashko loan báo quân đội Nga đã tiến hành nhiều đợt oanh kích trong đêm 15 rạng sáng 16/04/2023 vào lúc người dân Ukraine chuẩn bị mừng lễ Phục Sinh của Chính Thống Giáo. Cũng trong dịp lễ này, Kiev thông báo Moskva trao trả 130 tù binh Ukraine.

Một phụ nữ thu thập các biểu tượng Chính thống giáo tại một nhà thờ bị phá hủy sau cuộc tấn công bằng tên lửa của Nga ở làng Komyshuvakha, vùng Zaporizhzhia, Ukraine ngày 16/4/2023. Reuters/Stringer

Phủ tổng thống Ukraine sáng nay cho biết 130 binh sĩ Ukraine được trả về với gia đình nhân ngày lễ Phục Sinh. Đây là đợt trao đổi tù binh lần thứ 14 giữa Kiev và Moskva từ khi nổ ra chiến tranh. Kiev không nói rõ là đổi lại, thì lần này Ukraine đã trao trả bao nhiêu lính lại cho phía Nga. Lãnh đạo lực lượng lính đánh thuê Wagner Yevgeny Prigozhin được Reuters trích dẫn xác định nhóm này đã "trao trả hàng trăm lính cho Ukraine".

Hôm thứ Hai đầu tuần (11/4) Kiev và Moskva cũng đã loan báo mỗi bên trao trả "hàng trăm binh lính" cho đối phương. Cách nay hai ngày chính quyền Ukraine khẳng định đã nhận lại xác của 82 quân nhân tại các vùng đang bị Nga chiếm đóng.

Tình hình tại miền đông Ukraine vẫn tiếp tục sôi động : bộ quốc phòng Nga hôm 15/04/2023 xác nhận nhóm Wagner đã giành thêm được hai thị trấn gần Bakhmut. Còn tại Sloviansk, cách Bakhmut 45 cây số về hướng tây bắc, các đợt oanh kích của Nga hôm 14/04 làm ít nhất 11 thường dân thiệt mạng. Trong khi đó xích xuống khu vực ở phía nam, Zaporizhzhia bị oanh kích từ đêm qua. Thống đốc vùng này nói đến "4 đợt oanh kích dồn dập. Một nhà thờ và nhiều khu dân cư tại Komychuvakha bị thiệt hại". Tại một số nơi khác, các toán cứu hộ và y tế vẫn đang tìm kiếm các nạn nhân.

Khả năng bộ ba China-Brazil-UAE cùng giải quyết khủng hoảng ?

Kết thúc chuyến công du Trung Quốc và Các Tiểu vương quốc ả rập thống nhất, hôm 16/04/2023 tổng thống Brazil, Lula da Silva cho biết đã đề xuất với Bắc Kinh và Abu Dhabi về khả năng thành lập một bộ ba giải quyết chiến tranh Ukraine. Tổng thống Brazil nói thêm : chiến tranh xuất phát từ "những quyết định của hai quốc gia" để rồi 14 tháng sau, "tổng thống Putin không đưa ra bất kỳ một sáng kiến nào để chấm dứt chiến tranh. Tổng thống Ukraine Zelensky không đưa ra bất kỳ một sáng kiến nào để chấm dứt chiến tranh". Trong lúc mà "Châu Âu và Mỹ tiếp tục châm thêm củi lửa nuôi dưỡng cỗ máy chiến tranh". Cũng tại Abu Dhabi ông Lula đề nghị thành lập một nhóm G20 để "chấm dứt cuộc chiến này và vãn hồi hòa bình".

Thanh Hà

Tổng thống Nga ký sắc lệnh ban hành luật mới về tuyển quân

Minh Anh, RFI, 15/04/2023

Hai ngày sau khi được Quốc hội bỏ phiếu thuận, thứ Sáu, ngày 14/04/2023, tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký ban hành một đạo luật mới tạo điều kiện dễ dàng cho việc gọi thanh niên Nga nhập ngũ.

Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moskva, ngày 14/04/2023. AP – Aleksey Babushkin

Với luật mới này, kể từ giờ lệnh tuyển quân có thể được gởi bằng thư điện tử, thông qua cổng dịch vụ công của Nga, hoặc ngay cả khi lệnh được trao cho một bên thứ ba. Cho đến lúc này, giấy gọi nhập ngũ được trao tận tay.  

Theo phát ngôn viên điện Kremlin, Dmitri Peskov, luật mới này cho phép khắc phục "tình trạng lộn xộn" tại các văn phòng đăng ký nghĩa vụ quân sự trong đợt động viên bán phần hồi tháng 9/2022, và như vậy, chấm dứt tình trạng không có địa chỉ chính thức khiến một bộ phận người trong độ tuổi huy động thoát lệnh động viên. 

Phát ngôn viên điện Kremlin nêu rõ, một khi văn bản có hiệu lực, bất kỳ người Nga nào trong diện dự bị, "nếu từ chối nhận lệnh triệu tập hoặc không thể liên lạc được", bị xem như là "những thành phần ngoan cố", có nguy cơ lãnh án tù giam. Đối với một bộ phận dân chúng Nga, đây là bằng chứng cho một làn sóng tuyển quân mới đang được chuẩn bị vào lúc Nga đang gặp khó khăn trên chiến trường.  

Đúng vào ngày tổng thống Nga ký sắc lệnh tuyển quân mới, Kiev cho biết Nga đã nã 7 tên lửa nhắm vào thành phố Sloviansk, thuộc vùng Donetsk, nhưng trên phần lãnh thổ vẫn do Ukraine kiểm soát. Vụ tấn công này đã đánh sập 5 tòa nhà dân cư, phá hủy 5 căn nhà và một tòa cơ quan hành chính, làm thiệt mạng ít nhất 9 người, trong đó có một trẻ 2 tuổi, chết không lâu sau khi được đưa ra khỏi đống đổ nát. 

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tố cáo Nga "dội bom tàn bạo" vào các khu dân cư và "giết chết thường dân giữa thanh thiên bạch nhật". Trong thông cáo, thẩm phán vùng Donetsk cho biết mở một cuộc điều tra sơ bộ về hành vi vi phạm luật và luật lệ chiến tranh. Thông cáo ghi rõ là theo các thông tin ban đầu, "quân chiếm đóng Nga đã dùng hệ thống tên lửa phòng không S-300 để chống lại thường dân".

Minh Anh

*********************

Ngoại trưởng Ukraine kêu gọi phương Tây biến Biển Đen thành "biển của NATO"

Thùy Dương, RFI, 14/04/2023

Ngày 13/04/2023, ngoại trưởng Ukraine kêu gọi phương Tây phát triển một chiến lược cho Biển Đen, biến vùng biển này thành "biển của NATO". Phát biểu của ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kouleba được đưa ra tại Hội nghị An ninh Biển Đen ở Romania, một năm sau khi chiến hạm Moskva của Nga bị lực lượng vũ trang Ukraine đánh chìm bằng tên lửa. 

Ảnh tư liệu chụp ngày 21/06/2022: Cảng Constanta của Romania ở Biển Đen. AP - Vadim Ghirda

Trong hai ngày 12 và 13/04, Romania và Ukraine tổ chức Hội nghị An ninh Biển Đen đầu tiên tại Bucarest, trong khuôn khổ "Nền tảng Quốc tế về Crimea", một công cụ phối hợp ngoại giao được thiết lập theo sáng kiến của tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhằm giải phóng bán đảo Crimea và khôi phục an ninh tại Biển Đen. 

Theo AFP, phát biểu khai mạc hội nghị qua vidéo gửi từ Ukraine, ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kouleba kêu gọi "đã đến lúc thiết lập một mạng lưới an ninh toàn cầu cho mọi quốc gia đang bị đe dọa trong vùng" và biến Biển Đen thành "một vùng biển của Liên Minh Bắc Đại Tây Dương" tương tự như biển Baltic. 

Lãnh đạo ngoại giao Ukraine nhấn mạnh : "Hôm nay là kỷ niệm một năm ngày tuần dương hạm Moskva bị đánh chìm" và "các tàu chiến khác của Nga sẽ chịu chung số phận" nếu Ukraine có sự hỗ trợ của các nước bằng hữu và đối tác.

Ngoại trưởng Ukraine cũng đề nghị NATO đưa ra "một kế hoạch rõ ràng về thời điểm và cách thức Ukraine sẽ tham gia", nhân thượng đỉnh vào tháng 06/2023 của NATO tại Vilnius, Litva. 

Cũng trong ngày hôm qua 13/04, Phần Lan thông báo lần đầu tiên kể từ khi gia nhập NATO, ba tàu chiến của hải quân nước này đã tiến hành diễn tập với hai tầu chiến của Đức và Bồ Đào Nha, ngày 12/04.  Cuộc tập trận này do Hạm đội Duyên hải Phần Lan tổ chức ở Vịnh Phần Lan, gần Nga. 

Thùy Dương

Bốn kịch bản chiến tranh Ukraine và cái chết lần 2 của Liên Xô

Diễn tiến sắp tới của cuộc chiến tranh ở Ukraine sẽ ra sao ? Các chuyên gia đưa ra bốn giả thiết trên L’Express. Về phía Moskva, các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ ngày càng giữ khoảng cách xa hơn với một nước Nga không còn "quyền lực mềm", cũng như sức mạnh quân sự để có thể thống trị khu vực.

Pháo binh Ukraine khai hỏa trong một cuộc giao tranh ác liệt với quân Nga gần Bakhmut, ngày 13/04/2023. Reuters – Kai Pfaffenbach

Đài Bắc trước móng vuốt Trung Quốc

Về Châu Á, Courrier International dịch bài viết của Financial Times giải thích "Vì sao cần phải giúp Đài Loan ‘thoát khỏi móng vuốt của Bắc Kinh’".  Câu hỏi không hề trừu tượng : cuối tuần trước, Bắc Kinh đã tập trận oanh kích và bao vây hòn đảo. Tổng thống Joe Biden đã bốn lần khẳng định sẽ can thiệp nếu Trung Quốc tấn công. Tại sao một nước Mỹ đã chán ngán chiến tranh lại đe dọa sẽ chiến đấu với Trung Quốc, cũng là cường quốc nguyên tử ?

Ở Hoa Kỳ, có những ý kiến chỉ trích ý định này và tại Châu Âu, tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng hàm ý là không muốn dính líu vào một cuộc khủng hoảng không phải của mình. Thực tế chẳng có mấy ai chờ đợi các quân đội Châu Âu can dự trực tiếp vào một cuộc xung đột vì Đài Loan. Nhưng thái độ của các chính khách như ông Macron là quan trọng, vì Bắc Kinh sẽ phải cân nhắc cái giá về kinh tế và ngoại giao cho cuộc xâm lăng.

Ba lý do để bảo vệ Đài Loan

Bài viết đưa ra ba lý do cho việc bảo vệ Đài Loan : tương lai của tự do chính trị, cân bằng lực lượng, và kinh tế thế giới. Đảng cộng sản lập luận rằng chế độ độc đảng là lý tưởng cho Trung Quốc, các giá trị tự do dân chủ mà Hoa Kỳ quảng bá sẽ là thảm họa trong một nền văn hóa cộng đồng Trung Hoa. Nhưng Đài Loan, xã hội phát triển và thịnh vượng là bằng chứng sống động cho thấy văn hóa Trung Hoa tương thích với nền dân chủ. Sự hiện diện của đảo quốc giúp hình dung ra một cung cách quản trị khác trong tương lai cho Hoa lục.

Bắc Kinh đã đè bẹp khát vọng dân chủ của Hồng Kông. Nếu để cho Tập Cận Bình hành động tương tự với Đài Loan, độc tài sẽ được tăng cường đối với tất cả cộng đồng người Hoa, giúp Hán hóa về chính trị trên toàn thế giới. Khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương có nhiều nước dân chủ thịnh vượng như Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc ; tất cả lệ thuộc vào việc bảo vệ an ninh của Hoa Kỳ. Nếu Trung Quốc chiếm Đài Loan, sẽ là đòn khủng khiếp cho sức mạnh Mỹ trong vùng.

Sự thống trị của Bắc Kinh tại Ấn Độ-Thái Bình Dương sẽ tác động lên toàn cầu, vì khu vực này chiếm 2/3 dân số và GDP thế giới. Trung Quốc hoàn toàn có thể vượt qua Hoa Kỳ, trở thành đại cường số một trên hành tinh. Châu Âu vốn đang dựa vào sự trợ giúp của Mỹ để đối phó với Nga, không thể bình an vô sự trước sự thay đổi này. Kiểm soát được việc sản xuất chất bán dẫn tân tiến nhất hiện nay, Bắc Kinh có thể bóp nghẹt kinh tế thế giới. Financial Times kết luận, không ai mong muốn chiến tranh diễn ra giữa Mỹ và Trung Quốc. Nhưng ngày nay, cũng như trong quá khứ, đôi khi cần phải chuẩn bị chiến tranh - để bảo đảm hòa bình.

Bắc Kinh tấp nập khách, Macron chịu búa rìu dư luận sau chuyến công du

L’Obs nhận thấy "Mọi nẻo đường đều dẫn đến Bắc Kinh". Khi tổng thống Pháp đang thăm thủ đô Trung Quốc, hai ngoại trưởng Saudi Arabia và Iran ký bình thường hóa bang giao dưới sự bảo trợ của ông Tập. Vài ngày trước đó, thủ tướng Tây Ban Nha rồi tới đồng nhiệm Malaysia thăm Trung Quốc dù đang bất đồng về chủ quyền trên Biển Đông. Ngoại trưởng Honduras cũng đến "trình diện" sau khi trở mặt với Đài Loan – một ví dụ mới nhất về "ngoại giao chi phiếu". Làm thế nào có sự nhộn nhịp như vậy sau ba năm Trung Quốc tự cô lập, Tập Cận Bình khẳng định tình hữu nghị với Vladimir Putin và căng thẳng với Mỹ về vụ khinh khí cầu gián điệp ?

Nghịch lý này là do sự xáo trộn lại trật tự quốc tế. Một Trung Quốc tân đế quốc không có đồng minh, chỉ có lợi ích. Với Putin, là cùng chống lại phương Tây ; với Châu Âu, nhân danh "đa cực" ; với các nước phương Nam nhằm phá vỡ con đê ngăn chặn của Mỹ. Và cuối cùng, Đài Loan là tâm điểm của tham vọng Bắc Kinh, như báo Nhân Dân vừa tái khẳng định. Với chiến lược ngoại giao đa diện này, Trung Quốc tung ra mọi công cụ gây ảnh hưởng, trước hết là sự thu hút của thị trường khổng lồ.

Về phía ông Emmanuel Macron tiếp tục bị chỉ trích sau chuyến công du Bắc Kinh. L’Express nói về "Đài Loan, sai lầm chiến lược của Macron". Cũng như không thể tỏ ra trung lập giữa Ukraine và kẻ xâm lăng Nga, cần phải chọn bên trong hồ sơ Đài Loan. Chính vì để tránh Châu Âu đi theo đường lối cứng rắn của Hoa Kỳ mà Tập Cận Bình đã trải thảm đỏ tiếp Macron trong suốt ba ngày.

The Economist cho rằng thật ra tổng thống Pháp có lý khi đi thăm Trung Quốc, nhưng sai lầm thứ nhất của ông là tạo điều kiện cho ý đồ chia rẽ Châu Âu với Hoa Kỳ, kế tiếp là làm ảnh hưởng đến sự ủng hộ của đồng minh dành cho Đài Loan. Ông ngỡ rằng có thể một mình bảo vệ được tự do dân chủ và các công nghệ mũi nhọn, nhưng đó là ảo tưởng. Sát cánh với nhau, Mỹ và Châu Âu được tiếp thêm sức mạnh, còn nếu hành động riêng rẽ, thì sẽ mở đầu cho một "thế kỷ Trung Hoa".

Việt Nam, khách hàng của Nga sẽ quay sang mua vũ khí Mỹ ?

Liên quan đến chuyến thăm Việt Nam của ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, The Diplomat nhận xét Hoa Kỳ muốn nâng cấp quan hệ, nhưng các nhà lãnh đạo Việt Nam tỏ ra thận trọng để đề phòng phản ứng từ Trung Quốc. Ông Blinken ghé Hà Nội trước khi đến Tokyo dự cuộc họp của nhóm G7, đây là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của ông kể từ khi tham gia chính quyền Biden. Trong chuyến công du nhân dịp kỷ niệm 10 năm thiết lập "quan hệ đối tác toàn diện", ngoại trưởng Mỹ chính thức động thổ xây dựng khu phức hợp Đại sứ quán Hoa Kỳ trị giá 1,2 tỉ đô la, với thiết kế lấy cảm hứng từ Vịnh Hạ Long.

Trước thực tế quan hệ Mỹ-Việt đã được cải thiện đều đặn trong những năm gần đây, đặc biệt trong lĩnh vực an ninh, các quan chức Việt Nam có thể cho rằng họ đã được hưởng lợi, vậy tại sao lại chọc giận Trung Quốc ? Nếu nâng cấp quan hệ, đó là do phía Việt Nam thấy rằng lợi ích nhiều hơn cái giá phải trả. Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao tháng trước nói rằng sự thay đổi sẽ diễn ra "vào thời điểm thích hợp".

Muốn giữ quan hệ bền chặt với phương Tây để làm đối trọng với sức mạnh kinh tế và quân sự của nước láng giềng phương Bắc, Hà Nội duy trì quan hệ với Bắc Kinh đồng thời liên kết với càng nhiều quốc gia khác càng tốt. Dù tranh chấp Biển Đông, đảng cộng sản hai nước có mối quan hệ chính trị lâu dài. Những gì Việt Nam mong đợi từ Hoa Kỳ (quyền tự chủ chiến lược, tăng trưởng kinh tế và duy trì sự cai trị của đảng) khác với những gì Hoa Kỳ mong muốn từ mối quan hệ với Việt Nam (một đối tác trong việc ngăn chặn sự bành trướng của Trung Quốc).

Dù được mang tên như thế nào đi nữa, quan hệ Mỹ-Việt có thể sẽ tiếp tục phát triển một cách thực chất trong các lĩnh vực đôi bên cùng quan tâm. Reuters dẫn lời chuyên gia Murray Hiebert, Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS) cho biết, hai nước có thể tăng cường hợp tác quân sự, kể cả việc Hoa Kỳ cung cấp vũ khí cho Việt Nam thay cho nguồn Nga lâu nay.

Thiếu lao động, Nhật Bản cởi mở hơn với nhân công nhập cư

Cũng tại Châu Á nhưng trên lãnh vực xã hội, L’Express cho biết "Do thiếu hụt nhân công, Nhật Bản đã chiều chuộng những di dân hiếm hoi như thế nào". Tuần báo dẫn lời Mai Thị Phương, một trong số chín nhân viên người nước ngoài trên tổng số 236 người của công ty xây dựng Ishikawa ở Ohta, miền trung nước Nhật. Được nhận vào làm ở bộ phận quan hệ công chúng từ năm 2020, cô rất vui vì công ty thường tổ chức nhiều sự kiện thú vị như thăm bảo tàng, picnic. Còn Phan Hữu Thiết, được tuyển từ năm 2018, công ty giúp lo visa, tìm chỗ ở và tài trợ cho khóa học tiếng Nhật. Ishikawa có văn phòng ở Thành phố Hồ Chí Minh, tuyển dụng trong giới sinh viên Việt Nam. Giám đốc điều hành Kazu Amagasa nói : "Người Việt giỏi hơn người Nhật về toán và khoa học, họ cũng có năng lực giao tiếp tốt".

Tokyo bắt đầu cởi mở đôi chút vào đầu thập niên 90, cấp visa cho con cháu những nông dân Nhật di cư sang Brazil và Pêru từ đầu thế kỷ 20. Những lao động này làm việc tại các dây chuyền lắp ráp xe hơi. Nhưng mỗi lần xảy ra khủng hoảng như năm 2008, họ lại lũ lượt kéo về nước. Huy động cả phụ nữ và người lớn tuổi vẫn không đủ, đến 2018 chính phủ Nhật Bản chấp nhận cho tuyển người nước ngoài trong những lãnh vực như y tế, nông nghiệp hay đóng tàu. Tháng Hai năm nay, thủ tục cấp quy chế thường trú cho các nhà nghiên cứu và kỹ sư ngoại quốc được giảm nhẹ. Đến cuối 2022, Nhật Bản có trên 3 triệu người nhập cư, gấp ba lần so với thập niên 90 nhưng vẫn chưa đủ cho nhu cầu.

Bốn kịch bản cho chiến tranh Ukraine

Về cuộc chiến tranh ở Ukraine, diễn tiến sắp tới sẽ ra sao ? L’Express cho biết các chuyên gia đưa ra bốn giả thiết.

Thứ nhất : Ukraine xuyên thủng được hàng phòng ngự của Nga sau nhiều tuần lễ nỗ lực. Đối với nhiều nhà quan sát, đây là kịch bản có khả năng diễn ra nhất. Tướng Ben Hodge, cựu chỉ huy lực lượng Mỹ tại Châu Âu lưu ý các xe tăng Leopard 2 và các vũ khí hạng nặng khác của phương Tây mà Kiev nhận được từ đầu năm đều lợi hại hơn vũ khí Nga. Hai nơi thuận lợi nhất để tấn công là Donetsk và bờ phía đông Kherson với trở ngại thiên nhiên là sông Dniepr, có thể kể cả Luhansk và Zaporijia. Nhà nghiên cứu Yohann Michel của IISS nhấn mạnh Kiev có thể tiến ở vùng bình nguyên này nhưng chỉ từng bước nhỏ. Tướng Dominique Trinquand, cựu trưởng phái đoàn Pháp tại Liên Hiệp Quốc nói thêm, cho dù không đến được biển Azov để cắt mặt trận Nga làm đôi, sự đột phá này cho phương Tây thấy vũ khí viện trợ mang lại lợi thế, và giúp lực lượng Ukraine lên tinh thần.

Thứ hai : Mặt trận Nga sụp đổ. Đây là kịch bản mơ ước của Kiev, họ có thể buộc quân Nga phải rút chạy như cuộc tấn công bất ngờ ở Kharkiv hồi tháng Chín, và tiến tới biển Azov. Sẽ là thảm họa cho Nga vì Crimea và các lãnh thổ chiếm đóng ở phía bắc chỉ có thể được tiếp tế thông qua cầu Kerch. Giáo sư Tomas Ries ở Stockholm cho rằng quân Nga có thể suy sụp, chế độ Kremlin rúng động. Vấn đề là liệu Putin có thể trụ lại được hay không. Tình hình này hoàn toàn thuận lợi cho tổng thống Volodymyr Zelensky với quyết tâm tái chiếm lãnh thổ kể cả Crimea, chiến thắng nằm trong tầm tay.

Thứ ba : Sa lầy, kịch bản này bất lợi cho Ukraine vì theo tướng Nicolas Richoux, cựu chỉ huy lữ đoàn thiết giáp số 7, "không loại trừ khả năng Nga phòng thủ giỏi hơn tấn công". Hơn nữa, sợ bị Kiev phản công, quân Nga đã ra sức xây đắp công sự từ mùa thu, với mìn, "răng rồng" (những trụ bê-tông chống xe tăng), chiến hào khắp các lãnh thổ chiếm đóng. Ông Tomas Ries lo rằng nếu bế tắc, một số nước phương Tây có thể thúc hối đàm phán với Nga, và Putin tìm cách áp đặt điều kiện. Còn theo tướng Richoux, "mối nguy lớn nhất là biến thành xung đột đóng băng như Donbass năm 2014", giúp Nga tạm nghỉ để củng cố và vài năm sau đánh tiếp.

Thứ tư : Nga thắng thế. Kịch bản trong mơ của Moskva ít có khả năng diễn ra nhất, theo các chuyên gia. Giáo sư Ries khẳng định giả thiết này khó thể thành sự thực trong ngắn hạn. Nga đã kiệt sức, không đủ quân số để tấn công quy mô, mất ít nhất 1.900 xe tăng nên phải vét kho đưa cả những chiếc T-54 và T-55 già nua ra trận. Còn nếu Trung Quốc tiếp sức cho Nga ? Tướng Trinquand bác khả năng này vì thiệt hại kinh tế cho Bắc Kinh rất nặng khi bị phương Tây trừng phạt. Tướng Richoux nhắc lại, từ 9 tháng qua quân Nga vẫn giậm chân tại chỗ ở Bakhmut. Tại thành phố nhỏ bé có 70.000 dân trước chiến tranh, có hơn 30.000 lính Nga đã bỏ xác hoặc bị thương.

Cái chết lần thứ nhì của Liên Xô

Les Echos cuối tuần phân tích "Putin và cái chết thứ hai của Liên bang Xô viết". Các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ ngày càng giữ khoảng cách xa hơn với một nước Nga không còn "quyền lực mềm" cũng như sức mạnh quân sự để thống trị trong khu vực. Khi mèo Nga không còn nữa, những chú chuột khiêu vũ ! Ba mươi hai năm sau khi Liên Xô đột tử, người ta lại chứng kiến cơ cấu địa chính trị kế thừa của đế chế này qua đời. Vết rạn từ lịch sử đã trở nên nứt toác, khi cuộc xâm lăng Ukraine cho người dân và chính quyền các nước chư hầu cũ thấy được mặt thật của Putin.

Dù cuộc chiến kết thúc như thế nào đi nữa, Moskva đã "mất" hẳn Ukraine. Người dân nước này phải nhiều thế hệ nữa mới có thể tha thứ cho những tội ác của Kremlin. Sẽ không còn có chuyện buôn bán với quốc gia trước kia là đối tác lớn nhất : thương mại song phương đã giảm đi… 15 lần kể từ 2014. Và Kiev hy vọng gia nhập NATO, tổ chức đã có mặt 14 quốc gia từng là thành viên Hiệp ước Warszawa.

Không chỉ Ukraine, có đến 85% người dân Georgia (Gruzia) muốn nước mình là thành viên Liên Hiệp Châu Âu và Liên minh Bắc Đại Tây Dương. Moldova dù hết sức tránh làm phật lòng Moskva, nhưng vẫn bị dọa "cùng chung số phận với Kiev", thế nên bỗng chốc Chisinau muốn xin vào NATO. Kremlin chẳng khác nào một ông chồng đánh vợ rồi ngạc nhiên khi thấy cô ta đòi ly dị. Còn tại Trung Á, sân sau truyền thống, Moskva chừng như nếm mùi "khoảnh khắc Suez" như Anh-Pháp thập niên 50. Mặc dù trong tay vẫn còn những đòn bẩy như dầu khí, hợp đồng vũ khí, điện, viễn thông… nhưng Nga nay phải học cách sống không có chư hầu. Tuy nhiên ông chủ điện Kremlin vẫn cố thủ trong boong-ke của mình, cho rằng Liên Xô sụp đổ là "thảm họa địa chính trị lớn nhất thế kỷ 20".

Các vấn đề xã hội Pháp

Các tuần báo Pháp kỳ này tập trung vào thời sự trong nước. L’Obs chạy tựa "Sách Đen của Bolloré", chỉ trích nhà tỉ phú Vincent Bolloré đang có tham vọng "xây dựng một đế chế truyền thông phục vụ cho khuynh hướng cực kỳ bảo thủ". Le Point nói về "Vụ Polanski" : 46 năm sau khi bị đạo diễn nổi tiếng Roman Polanski cưỡng hiếp lúc mới 13 tuổi, tờ báo tổ chức cuộc đối thoại giữa nạn nhân Samantha Geimer và người vợ của thủ phạm, nghệ sĩ Emmanuelle Seigner. L’Express đưa ra một vấn đề gây tranh cãi trong giới khoa học : di truyền ảnh hưởng như thế nào lên sức khỏe, và cả giáo dục hay bất bình đẳng xã hội. Hồ sơ của Courrier International tuần này được dành cho "Người cao tuổi và tương lai trước mặt", họ đã về hưu nhưng rất năng động.

Thụy My

Phần thứ ba

Ý kiến về một giải pháp hòa bình trường cửu cho Ukraine

Ngưng chiến không nhất thiết dẫn đến một giải pháp hòa bình trường cửu cho Ukraine. Một giải pháp kết thúc chiến tranh Nga-Ukraine, bảo đảm hòa bình lâu dài cho Ukraine chỉ có thể trở thành sự thật nếu cả ba nước Mỹ, Nga và Ukraine đều muốn giải quyết mâu thuẫn bằng thương thuyết và tương nhượng. Quan trọng nhất là Mỹ và Nga nhưng Mỹ, ở thế mạnh hơn, phải đi bước đầu tiên trên con đường có tên là "chung sống hòa bình" ở lục địa Châu Âu.

Một giải pháp kết thúc chiến tranh Nga-Ukraine, bảo đảm hòa bình lâu dài cho Ukraine chỉ có thể trở thành sự thật nếu cả ba nước Mỹ, Nga và Ukraine đều muốn

"Chung sống hòa bình ở Châu Âu" phải xem là một Sách Lược của nước Mỹ để đối phó với "Trung Hoa Mộng" của Tập Cận Bình

Để đi bước đầu tiên này, trước hết Mỹ phải tự thuyết phục một số điểm căn bản :

1. Muốn làm Nga kiệt quệ phải rút quân khỏi Ukraine, Mỹ sẽ phải trả giá rất đắt về thời gian, tiền bạc cũng như những khó khăn ngay trong nội bộ nước Mỹ mà kết quả cũng không có gì chắc chắn. 

Không có gì chắc chắn Putin sẽ bị lật đổ ngay cả cuộc phiêu lưu ở Ukraine của Putin thất bại. 

Ngay cả Putin bị lật đổ cũng không có gì chắc chắn nước Nga sẽ không có một Putin khác - vẫn "dân tộc chủ nghĩa quá khích" chưa kể còn có thể cộng thêm "phục thù chủ nghĩa" cũng quá khích không kém.

Hoặc sẽ có một nước Nga tan vỡ làm rối loạn cả Châu Âu và kho vũ khí nguyên tử của Nga lại lọt vào tay Tàu, Iran hay Bắc Hàn ? Hoặc kho vũ khí nguyên tử ấy bị chia 5 xẻ 7 và một phần lại rơi vào tay các nhóm khủng bố quốc tế tử thù của Mỹ ?

2. Nếu bị dồn đến thế cùng quẫn trong cuộc chiến Ukraine, không còn gì để mất, Nga có thể dùng đến vũ khí hạt nhân. Hoặc Nga đành phải… "bán mình" cho Tàu. Cả hai trường hợp đều là tai họa lớn lao đối với Mỹ.

3. Mỹ nên bắt tay giải hòa với Nga ở Châu Âu để có thể tập trung sức mạnh và tâm trí để đối phó với Tàu ở Châu Á. Đụng độ với Nga ở Châu Âu là chuyện thứ yếu, dàn xếp được. Đụng độ với Tàu ở Châu Á là chuyện trọng yếu, cấp bách và "bất khả thoái lui" nếu Mỹ muốn bảo vệ vị thế đệ nhất siêu cường.

4. Tiến trình hòa giải Mỹ-Nga nên bắt đầu càng sớm càng tốt. Cuộc chiến Ukraine càng đẫm máu, càng khó giải hòa. Khi leo thang tới việc sử dụng vũ khí nguyên tử chiến thuật thì càng khó xuống thang. Càng gần cuộc vận động tranh cử Tổng thống Mỹ sắp tới, đương kim Tổng thống Biden càng thiếu tự do hành động, càng bị nhiều áp lực. Nga càng "lậm" với Tàu bao nhiêu càng khó gỡ bấy nhiêu. "Cá cắn câu, biết đâu mà gỡ" !

5. Mỹ sẽ phải làm một số nhượng bộ với Nga - đối thủ của Mỹ và đối thủ của đồng minh của Mỹ - nhưng là "nhượng bộ có nguyên tắc". Chẳng hạn không làm suy yếu NATO, không làm các nước Đồng Minh của Mỹ bất mãn hay mất tinh thần, không vi phạm đạo lý, luật pháp quốc tế, không bán rẻ, không phản bội Ukraine (như Mỹ đã làm với Việt Nam Cộng Hòa, với chính quyền Afghanistan !).

6. Mỹ không cần và không nên trình bầy trước công luận "nước cờ mới" có mục đích "trói tay" Tàu ở Châu Á mà chỉ cần và chỉ nên nhấn mạnh sáng kiến chiến lược này cần thiết cho "hòa bình, ổn định, thịnh vượng của Ukraine, của Châu Âu và của toàn thế giới".

7. Sẽ có ít nhất ba hiệp định hòa bình. Một giữa Nga và Ukraine. Một giữa Nga và NATO. Một giữa NATO + Liên Âu và Ukraine. Hội nghị hòa bình có thể diễn ra chính thức ở một quốc gia trung lập "tương đối" nhưng có trọng lượng như Ấn Độ chẳng hạn. Tuy nhiên, những nét chính của nội dung nên được thảo luận trước và riêng tư giữa đặc sứ của Biden với Putin, tương tự như Henry Kissinger, đặc sứ của Nixon, đã làm trong sứ mạng bí mật tại Bắc Kinh năm 1971. Biden có thể bay đến Moscow họp thượng đỉnh với Putin, theo lời mời của Putin như trường hợp Nixon gặp Mao năm 1972. Hoặc Biden gặp Putin ở một nước trung lập. Lý do công khai là để tránh một cuộc chiến tranh nguyên tử làm nổ tung trái đất ! Mà có lẽ cũng đúng là như thế.

8. Kế tiếp là các buổi họp riêng của Mỹ với Ukraine, Mỹ với các nước NATO và Châu Âu quan trọng nhất như Anh, Pháp, Đức và những quốc gia đã và đang giúp đỡ nhiều nhất cho Ukraine chống Nga như Ba Lan, Tiệp Khắc, các nước vùng Baltic… Các buổi họp này nhằm "đả thông tư tưởng, tìm sự đồng thuận nếu có thể" đồng thời chứng tỏ Mỹ tôn trọng đồng minh. 

9. Mỹ có quyền có lập trường không hoàn toàn đồng nhất với các đồng minh Châu Âu trong việc hòa giải với Nga. Các nước Châu Âu nếu quá lo ngại về Nga thì phải tự làm mạnh hơn về quân sự quốc phòng của mình thay vì trông cậy quá nhiều vào "dù che" của Mỹ. Nếu Mỹ có "nghĩa vụ" sát cánh với các đồng minh Châu Âu để đối phó với Nga thì các đồng minh Châu Âu cũng có "nghĩa vụ" sát cánh với Mỹ để đối phó với Tàu ở Châu Á, bảo vệ các giá trị Dân Chủ, Tự Do và vị thế của khối Tây Phương nói chung thay vì tính chuyện xé lẻ để làm ăn với Tàu.

10. Hiệp định hòa bình cho Ukraine nói riêng và cho Châu Âu nói chung chỉ "có lý" (make senses) và sẽ được tôn trọng nếu Nga, Ukraine, Mỹ, dù phải tương nhượng nhau, đều cảm thấy "được" nhiều hơn "mất", hoặc không có lựa chọn nào tốt hơn, hoặc ít nhất cũng thấy hòa giải có lợi về lâu dài hơn là tiếp tục cuộc xung đột.

11. Sau khi đã ký Hiệp định Hòa bình, Mỹ nên có chính sách giúp Nga và Ukraine đẩy nhanh tiến trình hòa giải, bình thường hóa các quan hệ song phương để Ukraine trở thành "cầu nối" thân hữu giữa các nước Châu Âu và Nga, một biểu tượng của sống chung hòa bình thay vì là một lò lửa chiến tranh hay một vùng tranh chấp liên miên không dứt. Sự hòa giải giữa Ukraine và Nga cũng giúp sự hòa hợp và ổn định ngay trong xã hội Ukraine, đặc biệt giữa miền Đông Ukraine ít nhiều chịu ảnh hưởng Nga do các yếu tố địa lý, lịch sử, chủng tộc, ngôn ngữ, kinh tế, khuynh hướng chính trị và miền Tây Ukraine thiên về các nước dân chủ Châu Âu cũng vì những lý do tương tự. Ukraine cần có một chính sách đối nội và đối ngoại thật khôn ngoan để có thể tồn tại, phát triển trong hòa bình, độc lập.

12. Mỹ không nên kỳ vọng Nga lập tức thay đổi chính sách 180 độ, từ "thân Tàu" chuyển sang "thân Mỹ". Hòa giải Mỹ-Nga có nghĩa Nga-Mỹ không còn coi nhau là kẻ thù, Nga sẽ đứng trung lập đối với cuộc tranh chấp Mỹ-Tàu. Chỉ như thế đã là một thắng lợi lớn của Mỹ. Thay vì MỘT chống HAI, chỉ còn MỘT chống MỘT. Mỹ không còn phải "lưỡng đầu thọ địch", ở cả hai mặt trận Châu Âu và Châu Á. 80 tỉ đô la/một năm, một tổn phí cực lớn mà Mỹ đang "phí phạm" trong cuộc chiến Ukraine, có thể được sử dụng một cách hữu ích trong việc giúp Đài Loan gia tăng khả năng phòng thủ cũng như củng cố thế trận của Mỹ ở trong toàn miền Đông Á.

13. Mỹ có thể kỳ vọng rằng nếu Nga cảm thấy được Mỹ và các đồng minh Châu Âu không những đã hết thù nghịch mà còn đối xử "tốt" (chẳng hạn như sốt sắng đầu tư giúp Nga phát triển vùng Tây Bá Lợi Á tiếp giáp với Tàu) thì Nga có thể nghiêng dần về phía Mỹ. Vì sẽ sớm đến lúc Nga hiểu đầy đủ rằng Mỹ cách Nga đại dương mênh mông, thù oán cũ đều có thể bỏ qua, nhưng Tàu sát bên, chung biên giới rất dài mà Tàu đang lúc hùng mạnh và đang chuẩn bị cướp thời cơ, toan tính giải quyết nợ nần, ân oán địa lý, lịch sử của "một trăm năm quốc nhục". Toan tính "thu hồi" Đài Loan, Việt Nam, Cao Ly, Mông Cổ, vốn là các "vùng đất cũ của… Thiên Triều". Tiến từ "trị quốc" đến "bình thiên hạ". Dựng Pax Sinica ("thế giới hòa bình kiểu Tàu") thay thế Pax Americana ("thế giới hòa bình kiểu Mỹ"). Nga không những sẽ phải trả lại mấy triệu cây số vuông lãnh thổ đã lấy của Tàu trong các thế kỷ trước, từ Ngoại Mông đến bắc Mãn Châu, phải từ bỏ các địa điểm chiến lược, các bán đảo và hải đảo trên Thái Bình Dương mà có thể còn mất thêm cả vùng Tây Bá Lợi Á rất nhiều tài nguyên mà Nga không đủ sức bảo vệ. Tóm tắt, nếu "Trung Hoa Mộng" của Tập Cận Bình trở thành sự thực, Mỹ sẽ mất quy chế siêu cường nhưng Nga thì… mất nước !

14. Nếu Nga nghiêng về Mỹ hay Mỹ-Nga chính thức lập liên minh, MỘT chống HAI trở thành HAI chống MỘT, Tàu lập tức phải lo thêm mặt Bắc. 

Lo vũ khí hạch tâm của Nga bao trùm cả nước Tàu mà không cần đến hỏa tiễn liên lục địa. Lo hỏa tiễn hạch tâm tầm trung của Nga đủ sức "vươn tới" Cáp Nhĩ Tân, Trường Xuân, Thẩm Dương, Đại Liên, Bắc Kinh, Thái Nguyên, Thiên Tân, Thượng Hải, Vũ Hán, Thành Đô, Trùng Khánh…

Lo hàng triệu quân Nga hờm sẵn biên giới. 

Đến lượt chính Tàu rơi vào cảnh "lưỡng đầu thọ địch", không còn là Mỹ.

Tàu sẽ phải đổi thế trận. Phải phân chia lực lượng đối phó. 

Mặt Bắc phải đối phó với sức mạnh của Nga. 

Mặt Đông phải đối phó lực lượng của Mỹ - đang túc trực gần eo biển Đài Loan, tại Nhật Bản, Nam Hàn và quần đảo Phi Luật Tân - được tăng cường sau khi Mỹ và NATO không còn phải vướng vào cuộc chiến tiêu hao với Nga ở Châu Âu. 

Đài Loan, Biển Đông, Đông Bắc Á, Đông Nam Á sẽ được bảo vệ tốt hơn. Toàn vùng Đông Á có thể kịp thời chuyển NGUY thành AN.

Một thế thăng bằng chiến lược mới rất có lợi cho Mỹ và đặt nước Tàu của Tập Cận Bình vào thế phải chịu bó tay. Nước Tàu của Tập Cận Bình phải chịu bó tay cũng đồng nghĩa với hòa bình, ổn định ở Châu Á và trên toàn thế giới.

Gợi ý một số điều khoản chính của các Hiệp định Hòa bình 2023 tại Châu Âu

Trở lại câu hỏi chính "Chiến tranh Nga - Ukraine sẽ kết thúc thế nào ?"

Không ai biết chắc được tương lai nên chỉ có thể trả lời rằng nên có một giải pháp hòa bình ở Ukraine nói riêng và ở Châu Âu nói chung, một giải pháp mà ngay cả Tàu muốn phản đối cũng không có lý do để phản đối. 

Như đã nói ở trên, giải pháp hòa bình đề nghị gồm các điều khoản của ít nhất 3 hiệp định. Một hiệp định giữa NATO và Nga. Một hiệp định giữa Ukraine và Nga. Một hiệp định giữa NATO+Liên Âu và Ukraine. Cả 3 hiệp định, họp thành toàn thể một giải pháp hòa bình, cần được ký cùng lúc, song song mới đầy đủ ý nghĩa. (Không có gì ngăn cản Mỹ và các đồng minh Châu Âu của Mỹ ký các thỏa ước riêng song phương khác với Nga hay với nhau miễn là không đi ngược với các điều khoản của 3 hiệp định trên).

Căn cứ trên những điểm đã phân tích, hiệp định hòa bình giữa NATO và Nga nên gồm những điều khoản sau đây : 

1. Hai bên bầy tỏ ý chí "sống chung hòa bình", giải quyết mâu thuẫn, khác biệt bằng đối thoại, thương thuyết, tương nhượng, tránh va chạm, tránh khiêu khích, tránh chiến tranh bằng mọi cách. Hai bên cũng cam kết tôn trọng nguyên tắc bất can thiệp vào nội bộ của nhau. 

2. NATO xác nhận sau khi Phần Lan, Thụy Điển hoàn tất thủ tục gia nhập sẽ không nhận thêm bất cứ thành viên mới nào khác.

3. Hai bên cam kết thâu hồi hay chấm dứt tất cả các biện pháp thù nghịch, bất thân thiện đối với nhau kể cả các chế tài, cấm vận, trừng phạt, trả đũa cũ hay mới ; cam kết bình thường hóa quan hệ về mọi mặt chính trị ngoại giao, kinh tế tài chánh, văn hóa xã hội ; cam kết thay thế kỷ nguyên đối đầu bằng kỷ nguyên hợp tác cho sự nghiệp hòa bình, thịnh vượng, thân hữu, cởi mở cho tất cả các quốc gia Châu Âu và cho toàn thế giới.

Hiệp định hòa bình giữa Nga và Ukraine nên có những điều khoản sau đây : 

1. Ngưng bắn tại chỗ trước khi thương thuyết bắt đầu. Nga thực hiện việc rút quân nhanh chóng ngay sau khi Hiệp định được ký kết. Hai bên cũng nhanh chóng xúc tiến việc trao trả tù binh chiến tranh.

2. Ukraine cam kết theo đuổi chính sách trung lập thực sự, không gia nhập bất cứ một liên minh quân sự nào kể cả NATO. Thụy sĩ và Áo là hai mẫu mực trung lập mà Ukraine sẽ rút kinh nghiệm để áp dụng cho mình một cách thích nghi. Nga cam kết tôn trọng chủ quyền độc lập và chính sách trung lập của Ukraine. Hai bên cũng cam kết không can thiệp vào nội bộ của nhau.

3. Nga và Ukraine đồng ý cùng tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý mới tại vùng Crimea với sự giám sát của Liên Hiệp Quốc để người dân địa phương này quyết định Crimea là một nước độc lập, hoặc Crimea thuộc về Nga hoặc Crimea thuộc về Ukraine. Nga và Ukraine cam kết tôn trọng kết quả của cuộc trưng cầu dân ý tự do và công bằng này.

4. Vùng Donbas gồm hai tỉnh Luhansk và Donetsk và phụ cận, nơi có dân số gốc Ukraine và gốc Nga suýt soát nhau, vẫn thuộc về Ukraine tuy nhiên Ukraine cam kết Donbas sẽ được hưởng qui chế tự trị rộng rãi như trường hợp tỉnh Quebec của Canada, cam kết bảo đảm tự do, bình đẳng cho mọi cư dân, nghiêm cấm mọi đối xử kỳ thị vì khuynh hướng chính tri, tiếng nói, sắc tộc, cam kết thi hành chính sách hòa hợp, hòa giải trong xã hội tại Donbas và trên toàn cõi Ukraine.

5. Ukraine và Nga đồng ý tái lập ngoại giao, bình thường hóa mọi quan hệ, hợp tác thân hữu để cùng tiến bộ trên căn bản "gác lại quá khứ, hướng tới tương lai". Ukraine hoan nghênh mọi nỗ lực của Nga đóng góp vô điều kiện vào việc hàn gắn vết thương chiến tranh, đặc biệt tại vùng Donbas nhưng không chỉ giới hạn tại vùng Donbas.

Hiệp định Tái thiết và phát triển giữa NATO, Liên Âu và Ukraine đúng như danh xưng có mục đích vừa khuyến khích Ukraine chấp nhận giảng hòa với Nga, vừa bù đắp những tàn phá, thiệt hại xương máu mà Ukraine phải gánh chịu khi can đảm "đứng mũi chịu sào" đương đầu với Nga, vừa giúp củng cố Ukraine thành một quốc gia "tiền phương" mạnh cả về quân sự và kinh tế, đủ sức tự bảo vệ đối với bất cứ thách thức nào trong tương lai. Hiệp định này nên gồm các điều khoản như sau :

1. Ukraine đặc cách được mời gia nhập Liên Âu với tư cách thành viên không phải qua những thủ tục thông thường.

2. Các quốc gia thành viên Liên Âu, NATO cam kết đóng góp 100 tỉ Euros vào quỹ tái thiết Ukraine. Mỹ với tư cách là một thành viên trụ cột của NATO cam kết đóng 50% số này. Ngân khoản viện trợ sẽ được trao cho Ukraine trong vòng 5 năm, mỗi năm 20 tỉ Euros. Ngoài ra mỗi nước thành viên cũng cam kết dành cho Ukraine mọi sự ưu đãi trong tương lai, khi có thể.

3. Mặc dù theo chính sách trung lập, luôn luôn mong muốn hòa bình, Ukraine sẽ xây dựng một nền tảng quân sự quốc phòng đủ mạnh để tự bảo vệ và dành quyền nhận sự trợ giúp từ bất cứ ai, kể cả NATO cho mục đích này.

Được gì, mất gì ?

Nói chung hòa bình tốt hơn chiến tranh. Tốt cho Châu Âu. Tốt cho Châu Á. Tốt cho cả thế giới. Tốt cả cho nhân dân Tàu ở cả 2 bên bờ eo biển Đài Loan. Tuy nhiên, không chắc tốt cho Đảng cộng sản Tàu vốn theo chủ trương của Mao : "thiên hạ đại loạn Trung Quốc được nhờ".

Đối với cuộc chiến tranh Nga-Ukraine còn đang tiếp diễn, bài tiểu luận này đã phân tích chính trị của "thế chân vạc" và đã kết luận "chung sống hòa bình ở Châu Âu" là giải pháp tốt nhất cho Mỹ và Nga vì "cái được" vượt xa "cái mất" hoặc vượt xa "cái sẽ mất".

Riêng với Ukraine, nạn nhân của một cuộc chiến tranh xâm lược tàn bạo, đang chịu bao nhiêu tang tóc và đổ nát khó có thể nói giải pháp hòa bình như phác họa là công bằng và xứng đáng với sự chiến đấu anh dũng của quân dân Ukraine. Đấy là chưa kể đến triển vọng Ukraine còn phải chịu mất vùng Crimea một cách vĩnh viễn sau khi người dân ở đây, đại đa số gốc Nga, trong cuộc trưng cầu dân ý tương lai dưới sự giám sát của Liên Hiệp Quốc, vẫn tỏ ý muốn Crimea thuộc về Nga. 

Tuy nhiên, người Ukraine, một lần nữa, cũng cần can đảm và sáng suốt nhận định thời cuộc một cách thực tế, tự đặt những câu hỏi và tự trả lời, chẳng hạn như : Cần bao nhiêu năm nữa để Ukraine đánh bại Nga nếu không có sự trợ giúp của Mỹ, vì Mỹ đã quyết định "Đông hòa Tôn Quyền, Bắc cự Tào Tháo" hoặc vì chính trị nội bộ của nước Mỹ đã làm gió đổi chiều ? Và Ukraine sẽ đơn độc tiếp tục cuộc chiến với giá "núi xương, sông máu nào" ? Crimea là tiêu sản hay tích sản của Ukraine nếu người dân Crimea vì các lý do lịch sử, địa lý, ngôn ngữ, văn hóa, kinh tế thực sự muốn Crimea ly khai Ukraine để trở về Nga ? Ukraine nên "giữ người ở hay giữ người đi ?" Và sau cùng : trong hoàn cảnh của Ukraine, ở thời điểm lịch sử đặc biệt khó khăn này, phải chăng giải pháp hòa bình "đỡ xấu nhất" đành phải coi là tốt nhất ?

Cao Tuấn

(15/04/2023)

1. Các kịch bản

2. Cuộc chiến tại Ukraine nhìn trong chính trị của "thế chân vạc"

3. Ý kiến về một giải pháp hòa bình trường cửu cho Ukraine

——

Hai bài liên hệ cùng tác giả :

- Cuộc tranh hùng giữa các đại cường và các vấn đề chiến lược, Thông Luận, 05/03/2022

- Từ Ukraine đến Đông Á : "gió Đông thổi bạt gió Tây" ?, Thông Luận, 19/03/2023

Mất quá nhiều quân ở Ukraine, Nga đột ngột sửa luật để bắt thêm lính

Từ nay, người dân Nga hầu như không còn có thể trốn quân dịch. Quốc hội nước này vừa khẩn cấp thông qua một luật chính thức cho phép gởi lệnh nhập ngũ qua thư điện tử. Cùng ngày, đương sự bị cấm rời khỏi nước Nga, và nếu không sớm trình diện thì sẽ bị cấm mua bán nhà cửa, vay tín dụng, rút bằng lái xe... Một nhà văn lưu vong khuyên : "Nếu có thể, hãy chạy trốn ngay lập tức !". Đây là cú đánh úp của chính quyền để bắt lính đưa sang Ukraine.

Một pa-nô quảng bá cho quân đội Nga ở Moskva. Ảnh chụp ngày 12/04/2023. Reuters – Yulia Morozova

Quân Nga sát hại man rợ tù binh Ukraine

Liên quan đến cuộc chiến tranh ở Ukraine, La Croix mô tả "Cú sốc sau video về vụ chặt đầu một người được cho là tù binh Ukraine". Video dài 1 phút 40 giây cho thấy những hình ảnh khủng khiếp, được lan truyền trên internet hôm qua. Kẻ sát nhân mặc đồ rằn ri che mặt đã cứa cổ một người mặc quân phục, rồi chặt đầu giơ ra trước camera theo lệnh. Có thể nhìn thấy rõ trên áo của nạn nhân quốc huy hình cây đinh ba của Ukraine.

Một video thứ hai trên các kênh Telegram thân Nga hôm 08/04 cũng cho thấy xác hai chiến sĩ Ukraine đã mất đầu bên cạnh một xe thiết giáp. Ngày 09/04, một hình ảnh ghê rợn nữa được đăng lên mạng xã hội Nga Vkontakte, với chú thích địa điểm là Bakhmut. Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kouleba nói rằng Nga "tàn ác hơn cả tổ chức Nhà nước Hồi giáo".

"Nếu có thể, hãy chạy trốn ngay lập tức !"

Tại Nga, Le Figaro cho biết "Nga truy lùng những người từ chối đi chiến đấu", Le Monde cũng chú ý đến việc "Moskva siết lại cơ chế động viên". Hồi tháng 9 năm ngoái, Alexandre, chuyên gia tin học 27 tuổi, đang ở nhà của cha mẹ tại Penza cách Moskva 550 kilomet. Anh không bao giờ quên được khoảng thời gian run rẩy núp sau cánh cửa lúc 5 giờ sáng để trốn cảnh sát đến bắt lính. May mà họ không xét gắt gao, nên Alexandre sau đó chạy sang được Kazakhstan. Nhưng từ nay, người dân Nga hầu như không còn có thể trốn được quân dịch.

Lâu nay chỉ những giấy triệu tập trao tận tay mới được coi là hợp pháp. Thế nên những người không đến nơi làm việc hay từ chối mở cửa cho nhân viên phát thư có thể thoát nạn. Hôm thứ Ba và thứ Tư 12/04, các dân biểu Hạ Viện và sau đó là các thượng nghị sĩ Nga đã khẩn cấp thông qua một luật, cho phép gởi lệnh nhập ngũ qua trang GosUslugi. Nền tảng này được hàng triệu người Nga dùng để lấy hẹn với bác sĩ và làm tất cả những thủ tục hành chánh, do đó không thể nói rằng không nhận được giấy triệu tập.  

Một khi thư được gởi đi, coi như chính thức nhận được. Cùng ngày, đương sự bị cấm rời khỏi nước Nga, và nếu không trình diện một trung tâm tuyển mộ trong vòng 20 ngày, sẽ bị cấm một loạt quyền công dân như : cấm mua bán nhà cửa, xe cộ, vay tín dụng, đăng ký kinh doanh, rút bằng lái xe… Nhà văn lưu vong Dimitri Glukhovsky xúc động nói, chẳng khác nào kết án tử một người chỉ bằng thư điện tử mà không có quyền kháng cáo, chỉ được phép chết cho Putin mà thôi. Ông khuyên : "Nếu có thể được, bạn hãy chạy trốn ngay lập tức !".

Cú đánh úp của chính quyền Nga để bắt lính

Các biện pháp trên đây cũng tác động lớn đến cuộc sống của hàng trăm ngàn người đã kịp di tản ra nước ngoài vào đầu cuộc xâm lăng. Những ai bị giấy triệu tập gởi đến, dù có khi chính họ cũng không biết, coi như mất quyền quản lý tài sản của mình ở Nga. Ý thức được tính nhạy cảm của luật mới, chính quyền âm thầm chuẩn bị. Ngày 31/03, người sử dụng bỗng dưng không thể nào hủy được tài khoản trên ứng dụng GosUslugi, và các quan chức vẫn ra sức bác bỏ thông tin gởi lệnh động viên qua email.

Để tránh gây hoảng loạn, văn bản khoảng 50 trang được bất ngờ đưa ra Duma chỉ vài ngày trước khi bỏ phiếu, và không tổ chức thảo luận ở các ủy ban. Moskva trấn an là không có đợt động viên mới nào. Trên lý thuyết, luật mới chỉ nhắm vào các nam thanh niên từ 18 đến 27 tuổi, nhưng người dân không bị lừa. Những tuần lễ vừa qua đã diễn ra một đợt "động viên trong im lặng" theo với nhịp độ cuộc chiến : những điểm tuyển quân liên tiếp mọc lên ở các trạm xe điện ngầm Moskva và trung tâm thương mại, vô số áp-phích ca ngợi những "anh hùng" chiến đấu trên mặt trận.

Một trong số những điều khoản vừa được bổ sung cho phép thanh niên 18 tuổi vừa hoàn tất bậc trung học được nhập ngũ ngay, tuy trước đó phải qua một trường kỹ thuật, đại học, hay ba tháng quân dịch. Theo trang Meduza, dự luật này do Bộ quốc phòng soạn thảo, nhưng được ngầm hiểu là sẽ tăng cường kiểm soát xã hội bằng kỹ thuật số, truy vết công dân theo mô hình Trung Quốc.

Tình nguyện quân Georgia (Gruzia) chiến đấu cho Ukraine

Cũng liên quan đến cuộc chiến, La Croix nói về "Những tình nguyện quân ở Ukraine gây bối rối cho chính quyền Georgia". Có khoảng 3.000 người Georgia tình nguyện sang giúp chống lại cuộc xâm lăng của Nga, được Kiev cho phép thành lập một đơn vị riêng mang tên quân đoàn Georgia.

Tbilissi không áp dụng biện pháp trừng phạt Nga. Đối lập tố cáo đảng Giấc mơ Georgia thông đồng với Kremlin, trong khi vùng Nam Ossetia và Abkhazia, chiếm 1/5 lãnh thổ Georgia, luôn dưới sự kiểm soát của Nga. Có đến 89% người dân nước này coi Nga là mối đe dọa trực tiếp. Do vậy hôm 25/02/2022, tức ngay sau khi quân Nga tràn sang Kiev, nhiều người đã xếp hàng trước đại sứ quán Ukraine để xin tham gia chiến đấu. Torniké Okroilashvili, một tình nguyện quân 27 tuổi, cho biết : "Họ chỉ nhận những ai đã có kỹ năng quân sự, nếu không chúng tôi phải lên đến vài chục ngàn người".

Anh nói thêm : "Nhận người Georgia rất có lợi. Quân Nga nghe lén các mệnh lệnh của Ukraine trên làn sóng điện, nhưng chúng tôi nói với nhau bằng tiếng Georgia nên địch chẳng hiểu gì cả". Không ai trong số đồng đội của Torniké nhận tiền lương 200 đến 300 euro một tháng mà Kiev đã hứa, họ không muốn tạo điều kiện cho chính quyền Georgia cáo buộc là "lính đánh thuê". Họ phê phán chính quyền Tbilissi "không muốn hiểu rằng nếu Nga thắng, chúng tôi sẽ nằm trong danh sách sắp tới của Putin".

Ukraine, quốc gia nhiều mìn bẫy nhất thế giới

Ở hậu phương, phóng sự của Les Echos tả lại công việc của những người tình nguyện gỡ mìn tại Ukraine. Chỉ trong vòng một năm, Ukraine đã trở thành đất nước có số lượng mìn gài lại và đạn chưa nổ nhiều nhất thế giới, trải rộng trên diện tích 174.000 kilomet vuông, đứng trên cả Syria và Afghanistan.

Tại làng Senkove bên bờ sông Oskil, cư dân từ hơn bảy tháng qua vẫn chờ đợi đơn vị DSNS của Nhà nước đến tháo gỡ những quả rốc-kết của Nga chắn ngang đường hoặc xuyên thủng tường nhà. Do chính quyền Kiev khó thể đáp ứng mọi nhu cầu, những tổ chức phi chính phủ như Soli (Son of Liberty International) đã giúp một tay.

Tổ chức do cựu nhà báo Matthew VanDyke thành lập hoạt động hoàn toàn nhờ số tiền nhỏ của các mạnh thường quân đóng góp, bốn kỹ thuật viên gỡ mìn đều tình nguyện. Tuy vậy sau một tháng làm việc, họ đã "giải phóng" được hơn 10 hecta đất xung quanh Vasylenkove thuộc Kharkiv, vô hiệu hóa trên 60 quả mìn chống tăng và chống cá nhân, gỡ nhiều quả lựu đạn, hai quả rốc-kết. Một cựu binh Mỹ từng chiến đấu ở Syria và Afghanistan nói rằng cần phải giúp dân làng có thể trồng trọt, di chuyển mà không sợ mất một chân, thậm chí mất mạng.

Người tiết lộ tin mật làm việc tại một căn cứ quân sự Mỹ ?

Vụ rò rỉ tài liệu mật của Mỹ vừa rồi tiếp tục được các báo Pháp bàn đến. Libération tham khảo được 53 văn bản từ New York Times và Bellingcat, Washington Post thì thu thập được khoảng 100, nhiều trang có ghi chú của CIA, tình báo quân đội Mỹ... chủ yếu về Ukraine. Nhiều thông tin rất đáng lo, chẳng hạn chỉ có ba khu vực (trong đó có Kiev) được hỏa tiễn Patriot bảo vệ, như vậy Nga có thể lợi dụng cho những lần không kích tới. Những lữ đoàn mới được Kiev thành lập để chuẩn bị cho chiến dịch phản công rất được chờ đợi, cũng bị thiệt thòi, nhưng Libération cho rằng nạn nhân chính vẫn là tình báo Mỹ.

Le Monde nói thêm, chuyến công du Bắc Ireland của Joe Biden - tổng thống Mỹ gốc Ireland - lẽ ra đầy xúc động, nếu không có vụ này. Tờ báo dẫn nguồn từ Washington Post, cho rằng tác giả vụ rò rỉ là một thanh niên Mỹ ở độ tuổi 20, làm việc tại một căn cứ quân sự. Nhật báo đã thu thập được lời chứng của hai thành viên ẩn danh của một nhóm trên nền tảng Discord. Về phía mạng Discord cho biết sẽ hợp tác với lực lượng an ninh và từ chối bình luận.

Ai Cập bị nghi bán đạn pháo cho Nga vì túng tiền

Les Echos nhận định "Chiến tranh Ukraine : Những tiết lộ đáng ngại cho Cairo và Washington". Theo một tài liệu đề ngày 17/02, tổng thống Ai Cập đã yêu cầu các lãnh đạo một tập đoàn quốc phòng cung cấp 40.000 quả đạn pháo 122 ly cho Nga một cách bí mật "để khỏi bị rắc rối với phương Tây". Số đạn này đủ để oanh tạc Ukraine trong vòng một tháng, theo như nhịp độ của quân Nga hiện nay. Dù Moskva bác bỏ, nhưng tiết lộ trên đây gây tranh cãi tại Ai Cập và tạo xúc động lớn ở Mỹ. Thượng nghị sĩ Chris Murphy thuộc Ủy ban Đối ngoại cho rằng nếu là sự thật, cần "nghiêm túc xem xét lại" quan hệ giữa hai nước.

Ông Yezid Sayigh của Trung tâm Carnegie ở Beyrouth nhận định, việc tìm kiếm ngoại hối một cách tuyệt vọng của Sissi có thể thúc đẩy ông bán vũ khí cho Nga, dù rủi ro rất lớn. Số tiền thu được theo như tài liệu không quá 100 triệu đô la, cho thấy tổng thống Sissi không sẵn sàng tiến hành cải cách theo khuyến cáo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Dù bỏ phiếu lên án cuộc xâm lăng Ukraine, Ai Cập vẫn để cho Moskva xây dựng nhà máy điện nguyên tử đầu tiên tại nước mình, và quay sang nhập khẩu lúa mì của Nga sau khi nguồn từ Ukraine bị đứt.

Nếu bán vũ khí cho Nga, Cairo khá "liều" vì hiện được Hoa Kỳ viện trợ quân sự rất lớn, chỉ sau Israel. Tuy nhiên nhà nghiên cứu Pierre Razoux cho rằng vì Ai Cập là người canh giữ kênh đào Suez, là tiếng nói quan trọng trong khu vực về tôn giáo, dân số, chính trị, quân sự và kỹ nghệ, nên ảnh hưởng có thể không nhiều. Le Monde dẫn một báo cáo dành cho Quốc hội Mỹ tháng 7/2022 ước tính Washington đã dành cho Ai Cập đến 85 tỉ đô la viện trợ kể từ 1946 (chưa tính trượt giá), nhưng ông Sissi vẫn đi dự Diễn đàn Kinh tế của Nga, một động thái đôi khi được đồng minh cho là vô ơn.  

Dằn mặt Bắc Kinh, cách duy nhất cho hòa bình ở eo biển Đài Loan  

Liên quan đến một điểm nóng khác ở Châu Á, Le Figaro giải thích "Vì sao Pháp không thể làm ngơ trước Đài Loan". Tổng thống Emmanuel Macron cho rằng Châu Âu không nên bị lôi vào "những cuộc khủng hoảng không phải của mình", nhưng làm thế nào có thể đứng ngoài mà không gánh chịu hậu quả nếu Trung Quốc xâm lăng hòn đảo ?

Người Mỹ, cả Dân chủ lẫn Cộng hòa đều cố gắng rút chân khỏi Châu Âu từ thời Barack Obama để tập trung mọi nguồn lực địa chính trị và quân sự tại Châu Á, chống lại một Trung Quốc ngày càng hung hăng. Nhưng cuộc xâm lược Ukraine của Nga đã buộc Hoa Kỳ phải duy trì những cam kết ở cựu lục địa. Tương tự, Pháp và Châu Âu cũng không thể làm con đà điểu tại Ấn Độ-Thái Bình Dương, nơi các cường quốc nguyên tử đe dọa thế giới, và cả lợi ích của Paris. Pháp có một triệu công dân đang sinh sống trong khu vực, và là quốc gia duy nhất của Liên Hiệp Châu Âu (EU) sở hữu lãnh thổ tại Ấn Độ-Thái Bình Dương.

Nếu Trung Quốc chiếm được Đài Loan, hậu quả sẽ rất lớn. Trước hết về kinh tế : đảo quốc này sản xuất 60% chất bán dẫn dùng trong công nghệ mới và kỹ thuật số. Trong trường hợp các nhà máy Đài Loan bị phá hủy, Châu Âu sẽ cạn nguồn ; và nếu Bắc Kinh kiểm soát được, sẽ chiếm ưu thế trước phương Tây. Về chính trị, phe độc tài sẽ được tăng cường, các nước láng giềng hoặc chạy đua vũ trang, hoặc phải thần phục Trung Quốc.

Do đó theo chuyên gia Jean-Sylvestre Mongrenier, ý tưởng Pháp đóng vai "thế lực cân bằng" trong khu vực chỉ là "ảo tưởng". Đa số các nhà nghiên cứu về Trung Quốc đều cho rằng cơ hội duy nhất cho hòa bình ở eo biển Đài Loan là tăng cường răn đe Bắc Kinh. Chuyên gia François Godement nhấn mạnh, trước hết cần làm cho Tập Cận Bình hiểu rằng các nền dân chủ quan trọng sẽ phản ứng mạnh mẽ.

Tựa chính báo Pháp

Libération nói về sự phân vân của giới chủ trong ngày hành động thứ 12 chống cải cách hưu trí tại Pháp, trong khi Les Echos đề cập góc độ "Các doanh nghiệp trước vấn đề lương bổng". Le Monde quan tâm đến "Lạm phát kéo dài một cách đáng ngại trên thế giới", tựa chính của La Croix được dành cho việc "Đức nói lời vĩnh biệt với điện nguyên tử". Le Figaro nhìn lên vũ trụ : hôm nay Châu Âu phóng tàu thăm dò lên Mộc tinh (Jupiter) và ba vệ tinh lạnh giá của hành tinh này.

Thụy My

Chuyên gia : Những ai yêu nước Nga nên mong Putin thua sớm

Báo Le Monde đăng bài phỏng vấn nhà sử học Mỹ Timothy Snyder. Ông cho rằng chỉ có chiến thắng của Kiev mới dẫn đến hòa bình ở Ukraine. Phương Tây cần phải ủng hộ Kiev mạnh mẽ hơn để chống lại cuộc xâm lăng của Nga, mà ông đánh giá là "diệt chủng".

Tù binh Nga được phía Ukraine trao trả. Ảnh cắt từ video do Bộ quốc phòng Nga công bố ngày 10/04/2023 via Reuters – Russian Defence Ministry

Hôm nay các báo nghỉ lễ Phục Sinh, chỉ duy nhất tờ Le Figaro xuất bản, và Le Monde ra từ cuối tuần trước. Thời sự nổi bật nhất là chuyến công du Bắc Kinh của tổng thống Pháp, Trung Quốc tập trận bao vây Đài Loan, và chiến sự Ukraine.

Tổng thống Pháp rời đi, Trung Quốc diễu võ giương oai ngay với Đài Loan

Đặc phái viên Le Figaro ghi nhận "Macron vừa rời khỏi Trung Quốc, Bắc Kinh liền gây áp lực lên Đài Loan". Chuyên cơ của tổng thống Pháp vừa cất cánh khỏi Quảng Đông, lực lượng Đài Loan đã phát hiện được 11 chiến hạm và 70 chiến đấu cơ Trung Quốc vây quanh vùng biển. Đội ngũ hùng hậu này nhằm "nghiêm khắc cảnh cáo" Đài Bắc về việc tổng thống Thái Anh Văn gặp chủ tịch Hạ Viện Mỹ Kevin McCarthy ở California, bảy tháng sau chuyến thăm của bà Nancy Pelosi.

Hàng không mẫu hạm Sơn Đông đi qua eo biển Ba Sĩ tuần này, cũng như cuộc tập trận xung quanh Đài Loan đến ngày 20/04, có mục đích khẳng định khả năng phong tỏa đảo quốc, cắt đứt khỏi các đồng minh. Một thông điệp răn đe cho cử tri Đài Loan trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2024. Tuy nhiên quy mô hành động của Trung Quốc lần này tương đối thấp hơn so với lần bà Pelosi đến Đài Bắc. Theo các nhà quan sát, chủ yếu để biểu thị quyết tâm của Bắc Kinh hơn là leo thang.

Cuộc gặp giữa bà Thái và ông McCarthy phủ bóng lên chuyến công du Trung Quốc đầu tiên của tổng thống Pháp kể từ sau đại dịch. Emmanuel Macron quyết định không đề cập đến chủ đề nhạy cảm này, tập trung vào hồ sơ Ukraine, và nhấn mạnh đến "sự tự chủ chiến lược của Châu Âu". Ông nối gót tướng De Gaulle, đã công nhận Cộng hòa nhân dân Trung Hoa năm 1964, bỏ rơi Trung Hoa Dân Quốc của Tưởng Giới Thạch. Điện Elysée tái khẳng định chủ trương "chỉ có một nước Trung Hoa". Trong bài phỏng vấn đăng trên trang web Les Echos, tổng thống Pháp cho rằng "điều tệ hại nhất là nghĩ rằng Châu Âu phải theo đuôi, thích ứng với nhịp độ của Mỹ và phản ứng quá trớn của Trung Quốc" trong vấn đề Đài Loan.

Điều an ủi cho Macron sau "cuộc đối thoại giữa những người điếc"

Ngược lại chủ tịch Ủy ban Châu Âu, Ursula Von Der Leyen công khai tuyên bố sự ổn định ở eo biển Đài Loan là "tối quan trọng", cảnh cáo mọi mưu toan thay đổi nguyên trạng. Sự im lặng của Pháp cũng tương phản với xu thế ủng hộ Đài Loan đang tăng lên nơi các nước Châu Âu, kể cả Đức - bộ trưởng giáo dục Bettina Stark-Watzinger lần đầu sau nhiều thập niên đã đến thăm đảo quốc.

Bắc Kinh đợi hai vị quốc khách đi khỏi mới chính thức cho tập trận, vì vẫn mong tranh thủ được Châu Âu để làm đối trọng với Mỹ. Tập Cận Bình đã hậu đãi Emmanuel Macron, thân mật mời đến dùng trà tại nhà cũ của người cha ở Quảng Đông, nhưng những nỗ lực của tổng thống Pháp nhằm thúc giục Bắc Kinh gây áp lực lên Moskva chỉ nhận được những lời đáp mơ hồ. Theo một nguồn tin ngoại giao Pháp, đó là cuộc đối thoại giữa những người điếc, Tập Cận Bình nói rằng cuộc chiến tranh ở Ukraine "không liên quan đến chúng tôi".

Nhà chính trị học độc lập Lôi Cường (Wu Qiang) ở Bắc Kinh nhận xét : "Macron chỉ tự huyễn hoặc. Ông ấy tin rằng Trung Quốc khác với Nga, nhưng thực ra liên kết đôi bên là sâu sắc, và chỉ mới bắt đầu". Điều an ủi cho tổng thống Pháp là chiếm được cảm tình của người dân Trung Quốc, như sinh viên trường đại học Tôn Dật Tiên ở Quảng Đông đã đón tiếp Emmanuel Macron như một ngôi sao, ông được khen "đẹp trai, phát biểu lôi cuốn".

Vẫn chưa muốn thấy mặt thật của toàn trị Bắc Kinh

Trên trang Ý kiến của Le Figaro, tác giả Nicolas Baverez nhận định, "Gáo nước lạnh của Tập Cận Bình dành cho Emmanuel Macron nhắc nhở vài sự thực đơn giản". Từ sau chuyến thăm Bắc Kinh của Macron năm 2018, thế giới đã chuyển sang một kỷ nguyên mới với đại dịch và cuộc xâm lăng Ukraine. Một cuộc đối đầu quy mô đã mở ra giữa các đế quốc độc tài và nước dân chủ, toàn cầu hóa bị vỡ thành nhiều khối.

Chuyến đi của Macron đã thất bại, chẳng những ông Tập thẳng thừng từ chối can thiệp vào Ukraine mà còn cho tập trận gần Đài Loan. Ông Emmanuel Macron không hề rút ra bài học từ việc đối thoại với Vladimir Putin, không muốn nhìn thấy bộ mặt thật của toàn trị. Tự coi mình là cường quốc cân bằng trong khi các đế chế độc tài luôn muốn tiêu diệt dân chủ, là một ảo tưởng nguy hiểm. Bà Ursula von der Leyen đã cảnh cáo là thái độ của Bắc Kinh về cuộc chiến ở Ukraine ảnh hưởng đến mối quan hệ với Liên Hiệp Châu Âu (EU).

Tiếc thay Macron lại tìm kiếm những hợp đồng dài hạn, sẽ chỉ giúp chiếm đoạt công nghệ của Pháp và gia tăng lệ thuộc vào hàng Trung Quốc. Ngoại giao Pháp cần có chính sách rõ ràng : phản đối Moskva leo thang nguyên tử, quân Nga phải rút khỏi Ukraine, Bắc Kinh ngưng hỗ trợ cuộc chiến của Nga, trao đổi thương mại công bằng. Cũng theo Baverez, tiếng nói của một quốc gia không thể có trọng lượng nếu kinh tế không mạnh mẽ, không giải quyết được những vấn đề của chính mình.

Nga ra sức đào hào đắp lũy ở Crimea

Trên chiến trường Ukraine, Le Monde ghi nhận quân Nga tăng cường phòng thủ không chỉ trên tiền tuyến mà cả ở Crimea với các chiến hào, bãi mìn, cọc nhọn... chứng tỏ Moskva đang lo sợ phía Kiev tấn công trong những tuần lễ tới. Nhà nghiên cứu Léo Péria-Peigné của IFRI cho rằng khả năng xuyên thủng phòng tuyến quân Nga là yếu tố quyết định cho giai đoạn sắp tới của cuộc chiến.

Hiện nay đa số những trục đường bộ và đường sắt chính tại các vùng bị Nga chiếm đóng đều được bảo vệ bằng hào sâu, mìn chống tăng. Hàng mấy chục ngàn khối tam giác nhọn bằng sắt và bê-tông gọi là "răng rồng" mọc lên khắp nơi. Ban đầu chỉ tập trung ở bờ sông Dniepr và Donbass, nay hình ảnh vệ tinh hôm 03/04 được Washington Post đăng tải cho thấy các phòng tuyến kiên cố còn được dựng lên ở dọc bờ biển Crimea để chống đổ bộ.

Xuyên thủng được phòng tuyến : Yếu tố quyết định

Moskva quyết định gia tăng phòng thủ sau khi Ukraine phản công thần tốc ở Kharkiv, tái chiếm 3.000 kilomet vuông. Nếu không có chướng ngại thiên nhiên là sông Oskil, lực lượng Kiev còn có thể tiến xa hơn. Chuyên gia Thibault Fouillet của FRS giải thích, Nga lao vào một cuộc chiến tranh tiêu hao. Một số tỏ ra nghi ngờ về chất lượng bố phòng : quân đội Nga giao cho các công ty xây dựng tư nhân, trong khi phải có kỹ thuật đặc biệt về quân sự. Hơn nữa binh lính trấn giữ giao thông hào phải có kinh nghiệm và bình tĩnh. Trước đạn pháo và chiến xa, một người lính ít được huấn luyện và trang bị sẽ phải chạy vắt giò lên cổ.

Tuy nhiên phía Ukraine cần phải có được đầy đủ phương tiện để đột phá. Hoa Kỳ đã cung cấp 14 xe thiết giáp bắc cầu dã chiến (AVLB), Đức hứa chi viện 2 xe bọc thép phá mìn Wisent 1 và 4 xe ủi đất hạng nặng Dachs cùng với khoảng 20 cầu phao ; nhưng chưa thể đủ. Các đồng minh Châu Âu không thể làm hơn, vì ngoài Hoa Kỳ và Israel, các phương tiện loại này không nhiều. Pháp có thiết giáp chuyên phá mìn chống tăng gọi là SDPMAC, lý tưởng để xuyên thủng các phòng tuyến, nhưng lục quân chỉ có 11 chiếc. Phương Tây chạy đua với thời gian để huấn luyện quân đội Ukraine. Le Figaro cho biết từ một năm qua, khoảng 30.000 quân nhân đã được đào tạo.

Thua cuộc chiến thuộc địa cuối cùng sẽ tốt hơn cho Nga

Cũng liên quan đến cuộc chiến tranh ở Ukraine, Le Monde phỏng vấn nhà sử học người Mỹ Timothy Snyder chuyên về lịch sử Trung Âu và Đông Âu. Snyder cho rằng chỉ có chiến thắng của Kiev mới dẫn đến hòa bình, phương Tây cần phải ủng hộ Kiev mạnh mẽ hơn để chống lại cuộc xâm lăng của Nga mà ông đánh giá là "diệt chủng".

Theo nhà sử học, Đệ nhị Thế chiến là một cuộc chiến tranh thuộc địa của Đức đã thất bại, tiếp theo là những cuộc chiến thuộc địa khác của Hà Lan, Pháp… cũng đều thất bại. Châu Âu ngày nay là một Châu Âu hậu thuộc địa, thế nhưng Nga vẫn tiếp tục chủ trương đế quốc. Nga xử sự với Ukraine như thuộc địa của mình. Thế nên Moskva phải thất bại trong cuộc chiến tranh này : để có thể trở nên tốt đẹp hơn, một nước cần phải thua cuộc chiến thuộc địa cuối cùng. Những ai yêu mến nước Nga nên mong cho Kremlin bại trận càng sớm càng tốt.

Timothy Snyder cho là Moskva đã phạm tất cả các loại tội phạm ở Ukraine, kể cả việc cưỡng bức trẻ em sang Nga, đã được mô tả trong Công ước dự phòng và trấn áp tội diệt chủng năm 1948. Người ta thường nghĩ rằng diệt chủng có nghĩa là tất cả mọi người đều bị giết chết cho đến người cuối cùng, nhưng thật ra tội này dựa trên ý đồ tiêu diệt một dân tộc, một cộng đồng. Khó khăn là ở chỗ khó thể chứng minh về ý định.

Tội diệt chủng được Kremlin bình thường hóa

Thế nhưng Nga thay vì che giấu ý đồ, lại bình thường hóa, nói rõ là sẽ sát hại một số lượng người Ukraine đủ để những người còn lại phải khuất phục Nga. Hầu như mỗi ngày truyền hình nhà nước Nga đều có những tuyên bố mang tính diệt chủng. Bản thân khái niệm "phi Ukraine hóa" đã hàm chứa mưu đồ này. Cựu tổng thống Dimitri Medvedev, phó chủ tịch Hội đồng An ninh Quốc gia thường xuyên đăng những đe dọa diệt chủng trên Telegram. Chính tổng thống Vladimir Putin khi chối bỏ sự hiện hữu của dân tộc Ukraine cũng cho thấy ý định trên, nói chung là tràn ngập bằng chứng.

Tự Nga đã chọn lựa kẻ thù là Ukraine, và nay bản sắc Nga được cho là dựa trên cơ sở phải hủy diệt nước láng giềng. Trong khi đó Kiev rất cởi mở với văn hóa Nga, cho đến tận ngày 24/02/2022, tức khi bị xâm lăng. Có hẳn một nền báo chí bằng tiếng Nga, ngôn ngữ này được sử dụng trên truyền hình cũng như ngoài đường phố. Một đất nước thực sự song ngữ, cả tổng thống Volodymyr Zelensky cũng là người gốc Do Thái nói tiếng Nga.

Cuộc kháng chiến vệ quốc của Ukraine giúp thế giới an toàn hơn

Ông Snyder nhận thấy giờ đây cả hai bên đều không muốn một nền hòa bình thông qua đàm phán mà đều quyết tâm đi đến chiến thắng. Phương cách duy nhất để kết thúc chiến tranh là Nga không còn khả năng chiến đấu. Theo ông, có hai kịch bản. Thứ nhất, Putin tuyên bố Nga đã thắng, rằng NATO chuẩn bị xâm lăng nước Nga thông qua Ukraine nhưng nhờ tài chỉ huy của mình, đã chận lại được. Thứ hai là ai đó ở Nga lật đổ Putin. Trong cả hai trường hợp, bộ máy tuyên truyền sẽ bỗng chốc không còn nói về Ukraine nữa, nước Nga là như thế.

Nguy cơ chiến tranh lan rộng chỉ có thể diễn ra nếu phương Tây để yên cho Moskva chiến thắng. Theo nhà sử học, người Ukraine đang cứu vãn hệ thống quốc tế hiện nay, cuộc kháng chiến vệ quốc của họ giúp thế giới an toàn hơn so với cách đây một năm, vì ba lý do. Cuộc xâm lăng khiến Bắc Kinh phải đắn đo khi muốn chiếm Đài Loan, quân đội Nga không còn đủ sức đe dọa NATO, và khiến một cuộc chiến tranh nguyên tử khó xảy ra hơn vì Kiev không sợ hãi trước săng-ta này.

Thụy My

Ukraine : Nga chuyển sang chiến thuật "tiêu thổ" ở phía đông Bakhmut

Thùy Dương, RFI, 10/04/2023

Chỉ huy lực lượng bộ binh Ukraine hôm 10/04/2023 cho biết, quân đội Nga đã chuyển sang chiến thuật "tiêu thổ" ở phía đông thành phố Bakhmut và tiến hành các cuộc không kích và pháo kích để phá hủy các tòa nhà và địa điểm.

Khói bốc lên từ một địa điểm bị Nga tấn công, gần chiến tuyến ở Bakhmut, Donetsk, Ukraine, ngày 06/04/2023. Reuters – Oleksandr Klymenko

Tướng Oleksandr Syrskyi, chỉ huy lực lượng bộ binh Ukraine, được Reuters trích dẫn, lưu ý : "Kẻ thù đã chuyển sang điều gọi là chiến thuật tiêu thổ như ở Syria. Họ đang phá hủy các tòa nhà và các vị trí bằng các vụ không kích và hỏa lực pháo binh".

Viên tướng này khẳng định các lực lượng Ukraine vẫn tiếp tục chiến đấu bảo vệ thành phố Bakhmut, "tình hình khó khăn nhưng vẫn có thể kiểm soát được" và Nga đã điều lực lượng đặc nhiệm và các đơn vị chiến đấu cơ động đến Bakhmut, bởi đội lính đánh thuê Wagner đã "kiệt sức". Tuy nhiên, Reuters chưa thể xác minh các thông tin nói trên từ nguồn tin độc lập.

Trong khi đó, trong bản tin thường nhật, bộ Quốc Phòng Anh sáng nay 10/04 thông báo, ở miền đông Ukraine, từ 7 ngày nay, Nga đã tăng cường các đợt tấn công với xe bọc thép quanh thành phố Marïnka.

Marïnka cách thành phố Donetsk khoảng 20 km phía tây nam, trước chiến tranh có gần 10.000 dân, nay là tâm điểm các cuộc giao tranh giữa các lực lượng Nga và Ukraine, cũng giống như các thành phố Bakhmut và Avdiïvka.

Về phía Nga, vẫn theo Reuters, bộ Quốc Phòng Nga hôm qua 09/04 thông báo đã phá hủy kho chứa 70.000 tấn nhiên liệu gần thành phố Zaporijjia ở miền đông nam Ukraine.

Thùy Dương

**************************

Chiến tranh Ukraine : Nga đã bắn hơn 1.200 tên lửa để phá hệ thống điện Ukraine

Trọng Nghĩa, RFI, 09/04/2023

Chính quyền Ukraine vào hôm 08/04/2003 cho biết trong mùa đông vừa qua, Quân Đội Nga đã dùng hơn 1.200 tên lửa hoặc drone tấn cộng để phá hủy mạng lưới điện tại Ukraine, nhưng không thành công. Đây cũng là nhận định của tình báo Anh trong bản tin cập nhật tình hình hàng ngày.

Tuyết rơi xuống thành phố Kiev (Ukraine) tối 16/12/2022, vào lúc tình trạng mất điện tiếp tục diễn ra do oanh kích của Nga. AP - Felipe Dana

Theo Ukrenergo, tập đoàn nhà nước quản lý năng lượng của Ukraine, thì kể từ tháng 10 năm 2022 đến nay, lực lượng Nga đã sử dụng hơn 1.200 tên lửa hoặc drone mang bom để tấn công các cơ sở năng lượng của Ukraine. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 250 tên lửa hoặc drone bắn trúng mục tiêu, khiến cho 43% mạng lưới điện bị hư hại.

Nhận xét từ phía Ukraine cũng tương tự như nhận định của tình báo Anh.

Trong bản tin cập nhật tình hình Ukraine công bố hôm qua, nguồn tin trên cho rằng Nga "có lẽ đã không thành công trong việc làm giảm đáng kể năng lực sản xuất và truyền tải năng lượng của Ukraine trong mùa đông vừa qua".

Theo tình báo Anh : "Nga đã thực hiện các cuộc tấn công từ xa kể từ tháng 10 năm 2022, nhưng các cuộc tấn công quy mô lớn đã trở nên rất hiếm kể từ đầu tháng 3 năm 2023… Các cuộc tấn công nhỏ hơn (dưới 25 quả tên lửa) vẫn tiếp tục, nhưng rất có thể sẽ ít hiệu quả trên hệ thống năng lượng thống nhất (của Ukraine)".

Theo tình báo Anh, tình hình năng lượng của Ukraine dự kiến ​​sẽ được cải thiện với thời tiết ấm áp trở lại.

Chính quyền Nga từng thừa nhận rằng các cơ sở điện của Ukraine là một trong những mục tiêu chính trong "chiến dịch đặc biệt" của họ. Theo Công Ước Genève, việc cố ý phá hủy cơ sở hạ tầng thiết yếu cho cuộc sống của thường dân cấu thành tội ác chiến tranh.

Các cuộc tấn công bằng tên lửa vẫn tiếp diễn. Vào hôm nay, 09/04, bộ Quốc Phòng Nga cho biết đã phá hủy được một kho chứa 70.000 tấn nhiên liệu gần thành phố Zaporijjia, miền đông nam Ukraine, cùng với một số kho chứa tên lửa, đạn dược và các loại vũ khí pháo binh khác của lực lượng Ukraine ở khu vực Zaporijjia và Donetsk.

Trước đó, chính quyền Ukraine đã tố cáo việc Nga bắn tên lửa vào khu dân cư ở Zaporijjia khiến cho một người đàn ông 50 tuổi và cô con gái 11 tuổi của ông thiệt mạng sau khi lực lượng Nga tấn công một tòa nhà dân cư ở thành phố.

Cũng hôm nay, có hai thường dân Ukraine khác bị thiệt mạng trong vụ pháo kích của Nga gần Kupiansk, ở vùng Kharkiv.

Trọng Nghĩa

Quốc phòng Mỹ : Tài liệu mật rất có thể bị rò rỉ từ nội bộ

Minh Anh, RFI, 10/04/2023

Bộ quốc phòng Mỹ ngày 09/04/2023 đang phối hợp nhiều cơ quan nhằm thẩm định các rủi ro liên quan đến vụ rò rỉ tài liệu mật liên quan đến cuộc chiến tranh tại Ukraine và các đồng minh của Mỹ. Trong khi đó, theo những thông tin mới nhất, giới điều tra thiên về giả thuyết tài liệu được tiết lộ từ nội bộ.

Phù hiệu của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) tại một trụ sở CIA ở Langley, Virginia, Hoa Kỳ. AP - Carolyn Kaster

Từ New York, thông tín viên đài RFI, Loubna Anaki cho biết thêm :

"Đích thân Michael Mulroy, một trong số các quan chức cao cấp của Lầu Năm Góc xác nhận điều này. Nguồn gốc vụ rò rỉ tài liệu mật này, vụ rò rỉ lớn nhất từ nhiều thập niên gần đây, rất có thể là từ phía Mỹ. 

Ông giải thích rằng hướng điều tra này là khả dĩ vì nhiều tài liệu được đăng trên các mạng xã hội chỉ nằm trong tay các quan chức Mỹ chứ không phải từ ai khác.

Do vậy, các nhà điều tra dường như đang xem xét liệu vụ rò rỉ này có phải là hành vi của một nhân viên bất mãn, hay nghiêm trọng hơn, xuất phát từ một mối đe dọa nội bộ, tìm cách gây tổn hại cho các lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ.

Phải nói rằng những tài liệu được công bố đề cập đến nhiều báo cáo chiến lược, chủ yếu có liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine và các hoạt động tình báo tại Nga. Tài liệu còn cho thấy Hoa Kỳ dọ thám một số đồng minh như Israel và Hàn Quốc.

Từ khi vụ rò rỉ được báo New York Times tiết lộ, hàng chục tài liệu nhậy cảm đã xuất hiện trên các mạng xã hội hay các diễn đàn trò chơi video. Trong khi chờ đợi cuộc điều tra tiến triển, Lầu Năm Góc đã siết chặt việc phổ biến các thông tin mật".

Theo Yonhap hôm qua, 09/04, văn phòng tổng thống Hàn Quốc loan báo sẽ có cuộc thảo luận với Washington, yêu cầu phía Mỹ có những hành động phù hợp, đồng thời cáo buộc CIA – Cơ quan Tình báo Mỹ - đã nghe lén các cuộc trao đổi giữa các quan chức cấp cao của chính phủ sau những tiết lộ từ New York Times.

Minh Anh

***************************

Mỹ điều tra về vụ "rò rỉ tài liệu mật" liên quan đến chiến tranh Ukraine

Thu Hằng, RFI, 09/04/2023

Một ngày sau thông báo của Lầu Năm Góc điều tra về vụ "rò rỉ tài liệu mật" của Mỹ được đăng trên các mạng xã hội, ngày 08/04/2023, đến lượt bộ tư pháp Hoa Kỳ thông báo mở một cuộc điều tra tương tự. Không chỉ liên quan đến chiến tranh Ukraine, rất nhiều tài liệu còn đề cập đến những phân tích vô cùng nhạy cảm về các đồng minh của Mỹ.

Trụ sở Lầu Năm Góc, Washington, Hoa Kỳ, ngày 02/03/2022. AP - Patrick Semansky

Theo một người phát ngôn của bộ tư pháp, được AFP trích dẫn, cuộc điều tra được mở sau khi "đã trao đổi với Bộ quốc phòng về chủ đề này". Vài chục tài liệu mật đã bị đăng trên Twitter, Telegram, Discord và nhiều mạng xã hội khác trong những ngày gần đây, nhưng chưa dừng ở đó vì có rất nhiều tài liệu mới tiếp tục được đăng.

Nhật báo Washington Post trích một số quan chức Mỹ cho biết rất nhiều tài liệu trong số bị rò rỉ đã bị làm giả. Nhưng phần lớn là thật và đúng với những báo cáo của Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ CIA được lưu hành ở Nhà Trắng, Bộ quốc phòng và Bộ ngoại giao.

Truyền thông Mỹ cho rằng những tài liệu bị rò rỉ này là nguồn tin quý giá cho Matxcơva vì rất nhiều tài liệu cho thấy tình báo Mỹ đã thâm nhập vào nhiều bộ phận trong bộ máy quân sự Nga. Ngoài ra, còn có rất nhiều thông tin liên quan đến những tranh luận nội bộ chính phủ các nước đồng minh của Mỹ.

Một ví dụ được báo New York Times đăng là một tài liệu cho thấy các cuộc thảo luận trong chính phủ ở Hàn Quốc về khả năng cung cấp đạn pháo Mỹ cho Ukraine.

Thu Hằng

************************

Nga có thể đứng sau vụ "rò rỉ tài liệu mật" của Mỹ về chiến tranh Ukraine

Trọng Thành, RFI, 08/04/2023

Hãng tin Anh Reuters hôm 08/04/2023 cho biết Nga hoặc một số thành phần thân Nga có thể đứng sau vụ rò rỉ nhiều tài liệu quân sự "mật" và "tuyệt mật" của Mỹ về chiến tranh Ukraine, được lan truyền trên mạng từ hơn một tháng nay.

Quân Ukraine nhận vũ khí từ Mỹ ngày 11/02/2022. AP - Efrem Lukatsky

Theo ba giới chức Hoa Kỳ trả lời Reuters về vấn đề này, một số nội dung của các tài liệu mật được truyền đi trên mạng có thể đã bị bóp méo, cụ thể là trong việc giảm bớt số lượng thiệt hại của quân đội Nga. Một trong các tài liệu lan truyền trên mạng cho biết khoảng từ 16.000 đến 17.000 quân Nga bị tiêu diệt kể từ đầu cuộc xâm lăng, trong khi đó, theo các giới chức Mỹ, số lượng lính Nga chết và bị thương lên đến khoảng 200.000.

Thông báo của văn phòng tổng thống Ukraine về cuộc họp hôm qua, tại trụ sở bộ tổng tư lệnh quân đội Ukraine, có sự tham dự của tổng thống Volodymyr Zelensky, không đề cập đến vụ rò rỉ đã xảy ra. Nhưng theo văn phòng tổng thống Ukraine, "những người tham gia cuộc họp đã tập trung bàn các biện pháp ngăn chặn rò rỉ thông tin liên quan đến các kế hoạch của lực lượng vũ trang Ukraine". 

Theo báo Mỹ New York Times, nơi loan tải thông tin về vụ rò rỉ này có thể ảnh hưởng đến lòng tin giữa các đồng minh, khi lịch trình cung cấp vũ khí và huấn luyện quân đội Ukraine bị tiết lộ. Trả lời RFI, tướng Pháp Jean-Paul Paloméros, một cựu thành viên Bộ Chỉ huy chiến lược của NATO, khẳng định Hoa Kỳ cần giải trình về việc này để duy trì niềm tin.

Thông tin bị rò rỉ và "cuộc chiến tin giả"

Trả lời Reuters, một quan chức Ukraine nhận định là trong các tài liệu được loan truyền trên mạng, có "một lượng rất lớn thông tin bịa đặt", và nhiều tài liệu được đăng tải dường như nằm trong một chiến dịch bóp méo thông tin nhằm gieo rắc nghi ngờ về cuộc phản công của quân đội Ukraine, vốn cần nhiều vũ khí tiên tiến của phương Tây. Cố vấn của tổng thống Ukraine, Mykhailo Podolyak, cũng khẳng định tình báo Nga đứng sau hoạt động này.

Ngược lại, Viện Nghiên cứu Chiến tranh ISW ở Washington, ghi nhận thái độ lo ngại trong giới blogger Nga chuyên về quân sự và có lập trường cổ vũ chiến tranh chống Ukraine. Một số blogger nổi tiếng trong giới này khẳng định các tài liệu "rò rỉ" là giả mạo, được đưa ra với mục tiêu làm sai lệch thông tin, nhằm đánh lừa bộ chỉ huy quân sự Nga, trước cuộc phản công lớn dự kiến của Quân đội Ukraine.

Theo chuyên gia Aric Toler, làm việc cho Bellingcat, một cơ sở truyền thông chuyên về kiểm chứng thông tin, có trụ sở tại Hà Lan, hiện chưa rõ vì sao các thông tin được coi là rò rỉ từ đầu tháng 3 nhưng chỉ được các phương tiện truyền thông phương Tây biết đến một tháng sau đó.

Trọng Thành

****************************

Vụ rò rỉ tài liệu mật của Mỹ liên quan đến Ukraine

Minh Anh, RFI, 08/04/2023

Lầu Năm Góc đang tìm cách xác định nguồn gốc vụ rò rỉ các tài liệu mật liên quan đến chiến lược hậu thuẫn Ukraine của Mỹ và NATO, được đăng tải rộng rãi tuần này trên các mạng xã hội.  

Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ, tướng Mark Milley (T) và bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin tham dự cuộc họp trực tuyến của Nhóm Liên lạc Quốc phòng Ukraine, tại Lầu Năm Góc, Washington, Hoa Kỳ ngày 15/03/2023. © Reuters

Theo báo Mỹ New York Times ngày 06/04/2023, được AFP trích dẫn, những tài liệu ghi ngày đầu tháng Ba 2023 đề cập nhiều chi tiết quan trọng như nhịp độ lực lượng Ukraine sử dụng các loại đạn pháo rốc-kết di động Himars, hay như lịch trình cung cấp vũ khí hoặc những thông tin mà phương Tây cung cấp cho quân đội Ukraine. 

Theo đánh giá từ nhiều chuyên gia, những thông tin này, được chia sẻ rộng rãi trên các mạng xã hội Twitter và Telegram, dường như là chính xác, nhưng cũng có một số chi tiết có thể đã bị chỉnh sửa mô tả tình hình có lợi cho Nga chẳng hạn như giảm thiểu quy mô thiệt hại của quân Nga. 

Cũng theo những thông tin rò rỉ này, khoảng 12 lữ đoàn Ukraine có lẽ đang được thành lập, trong đó có 9 lữ đoàn được Mỹ huấn luyện và trang bị vũ khí.  

Phát ngôn viên Bộ quốc phòng Mỹ Sabrina Singh trả lời báo chí khẳng định Lầu Năm Góc đã biết sự việc và đang tiến hành điều tra. 

Minh Anh

Châu Âu có nên lo ?

Ngày 25/03/2023, tổng thống Nga thông báo sẽ triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật tại Belarus, và việc xây dựng các cơ sở để cất trữ sẽ hoàn tất vào đầu tháng 7/2023. Đây không phải là lần thứ nhất tổng thống Vladimir Putin nhắc đến việc bố trí vũ khí hạt nhân tại Belarus. Nhưng lần này nhiều nước phương Tây lo ngại, do trong tuyên bố chung với chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hồi tháng 3/2023, nguyên thủ Nga đã cam kết không sử dụng vũ khí hạt nhân.

Tổng thống Nga Vladimir Putin và đồng nhiệm Belarus Alexander Lukashenko theo dõi một cuộc tập trận qua video tại Moskva, Nga, ngày 19/02/2022. AP - Alexei Nikolsky

Tổng thống Nga có ý định gì khi thông báo đưa vũ khí chiến thuật đến Belarus ? RFI tiếng Việt đặt câu hỏi với chuyên gia về nước Nga, Lukas Aubin, giám đốc nghiên cứu Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược (IRIS) tại Pháp. Ông còn là tác giả tập sách "Địa chính trị nước Nga", do nhà xuất bản La Decouverte phát hành.

**********

RFI : Vì sao tổng thống Nga Vladimir Putin quyết định chọn Belarus để triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật ? Tại sao vào lúc này ?

Lukas Aubin : Nga và Belarus cực kỳ thân thiết trên bình diện chiến lược cũng như quân sự. Chúng ta biết rõ là Vladimir Putin và Alexander Lukashenko đã ký kết nhiều thỏa thuận chiến lược, chính xác là để đưa hai nước xích lại gần nhau hơn. Người ta còn biết rằng tham vọng của ông Putin, về lâu dài, đương nhiên là "hấp thụ" Belarus, nhằm mở rộng lãnh thổ của Liên bang Nga, và cuối cùng là Belarus trở thành một dạng mở rộng tự nhiên của chế độ Putin.

Rõ ràng điều này phục vụ cho tham vọng của Vladimir Putin như chúng ta biết hiện nay, nhất là với cuộc chiến tranh Ukraine, mà mục đích sau cùng là khôi phục các vùng đất lịch sử của Nga như chính ông Putin tự gọi, đó là những vùng lãnh thổ của người Slave, có từ hơn một thiên niên kỷ trước.

Quả thật, thông báo chuyển vũ khí nguyên tử đến Belarus còn là một phần trong lô-gic răn đe hạt nhân mà Vladimir Putin đã đưa ra từ đầu cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine. Chúng ta biết là ngày 24/02/2022, Vladimir Putin đã nhiều lần tái khẳng định: Nếu NATO đi quá xa trong việc cung cấp vũ khí cho Ukraine, ông sẽ không ngần ngại sử dụng đến hạt nhân. Hiện tại, chưa có gì xảy ra cả và chúng ta vẫn còn trong luận điệu răn đe.

Nhìn từ góc độ chiến lược, việc chuyển các trang thiết bị hạt nhân quân sự đến Belarus, ở một mức độ nhất định, còn cho phép đưa các đầu đạn hạt nhân đến gần Kiev hơn chẳng hạn, bởi vì chúng ta biết rõ là từ biên giới Belarus với Ukraine đến Kiev chỉ có vài chục km, hay vài trăm km.

Tuy nhiên, cũng nên giảm thiểu tầm mức vụ việc. Nghĩa là vấn đề hạt nhân ở đây không hẳn là chúng có tác động ra sao trên chiến trường, mà đúng hơn điều đó sẽ dẫn đến một thế cô lập nào. Nếu như ông Vladimir Putin phải sử dụng vũ khí hạt nhân, đương nhiên rủi ro ở đây sẽ là sau đó ông có nguy cơ "bị ruồng bỏ" không những từ phía các cường quốc phương Tây, mà cả trong mắt các cường quốc không phương Tây.

Cuối cùng rồi việc sử dụng một vũ khí hạt nhân hay hàng trăm vũ khí hay không đều như nhau cả, nghĩa là điều tồi tệ đã xảy ra và đằng sau sự leo thang hạt nhân, những thảm họa sẽ bắt đầu, và đó sẽ là điều tất yếu.

RFI : Ngày 05/05/2022, tổng thống Belarus Alexander Lukashenko khi cuộc trả lời phỏng vấn hãng tin Mỹ AP từng nói rằng "sử dụng vũ khí hạt nhân là không thể chấp nhận". Vì sao lần này ông ấy lại đồng ý tiếp nhận vũ khí hạt nhân của Nga một cách dễ dàng ?

Lukas Aubin : Nga đã có Lukashenko từ năm 2019 từ khi ông ấy tái đắc cử trong một cuộc bỏ phiếu bị phản đối. Đúng là cuộc bầu cử bị gian lận, ít nhất là một phần do có nhiều cuộc biểu tình lớn đã diễn ra tại nhiều thành phố lớn của Belarus, đặc biệt là ở thủ đô Minsk. Và rõ ràng ông ấy buộc phải xích lại gần Vladimir Putin. Ông ấy buộc phải "bán đứng" một phần nền độc lập của Belarus cho Nga để đổi lấy một hình thức bảo hộ từ phía ông Putin. Đó là điểm thứ nhất.

Trên thực tế, điều đó có nghĩa là ông ấy có nghĩa vụ phải đi theo những lợi ích chiến lược của ông Putin và Lukashenko cũng buộc phải tuân theo các phát biểu của ông Putin, mà các tuyên bố của tổng thống Nga thì thay đổi từ tuần này sang tuần khác, đôi khi không nhất quán. Xin nhắc lại là trong những ngày trước khi nổ ra cuộc chiến xâm lược Ukraine, ông Putin nhắc đi nhắc lại trước thế giới, cho dù là trên truyền thông Nga dành cho khán thính giả Nga, cho dù là trên truyền thông quốc tế của phương Tây hay không phương Tây, ông ấy cứ nói đi nói lại là không bao giờ Nga sẽ xâm lược Ukraine, không bao giờ Nga sẽ gây chiến với Ukraine.

Những lời nói dối đó là một phần chiến lược của Putin. Mục tiêu bất biến của ông ấy là duy trì quyền lực bằng mọi cách, trong mọi trường hợp, khi tự trao cho mình vị thế người truyền tải chính cho chính câu chuyện của mình, nghĩa là chính ông đang tự kể chuyện mình đang làm chính trị một cách thường trực.

Thế nên, với tư cách là người truyền tải, ông ấy chẳng lo sợ sự mâu thuẫn, và do vậy, Alexander Lukashenko buộc phải đi theo sự mâu thuẫn đó. Đây chắc chắn chính là điều chúng ta đang nhìn thấy về các phát biểu liên quan đến hạt nhân, vốn dĩ thay đổi từ tuần này sang tuần khác tùy theo từng sự việc.

RFI : Trong trường hợp vũ khí hạt nhân chiến thuật được bố trí thật sự tại Belarus, Liên Hiệp Châu Âu và khối NATO sẽ phải đối mặt với những đe dọa, rủi ro nào ? Châu Âu có những biện pháp nào để đối phó ?

Lukas Aubin : Về mặt kỹ thuật, điều đó chẳng làm thay đổi gì nhiều, vì chúng ta đang nói là tên lửa của Nga sẽ tiếp cận với Ukraine và phương Tây trong vài trăm km. Trên thực tế, điều này thực sự không nghiêm trọng so với việc ông Putin rất có thể, nếu ông ấy muốn, có vũ khí hạt nhân ở Kaliningrad. Về mặt địa lý, Kaliningrad gần với Tây Âu hơn là Belarus.

Từ điểm này, ở đây chúng ta đang có một hiệu ứng thông báo, một dạng leo thang chỉ nhằm để gây sợ hãi các cường quốc phương Tây, cũng như gieo rắc kinh hoàng tại Ukraine. Ở đây có một ý tưởng khủng bố người nghe rất hiệu quả, những người cảm thấy lo ngại về cuộc chiến tranh này. Và chúng hoạt động được theo nghĩa như tôi và quý đài hiện đang có cuộc thảo luận này cho một cơ quan truyền thông ở đây là đài RFI, sẽ được phát sóng ở hầu hết mọi nơi trên thế giới chẳng hạn.

Do vậy, đây là một phát biểu hiệu quả, một tuyên bố về hạt nhân và trong mọi trường hợp, lời lẽ này còn nhằm mục đích buộc các cường quốc phương Tây rút lui trong việc giao vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, hiện tại, luận điệu này vẫn chưa cho thấy kết quả. Thậm chí, tình báo Hoa Kỳ còn tuyên bố không nên quá coi trọng lời dọa dẫm này.

RFI : Tuy nhiên, thông báo này cũng đi ngược với những gì Vladimir Putin phát biểu chung cùng với chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sau cuộc gặp của họ tại Moskva hồi trung tuần tháng 3/2023, cam kết không sử dụng vũ khí hạt nhân. Một số nhà phân tích cho rằng có một hình thức đồng lõa nào đó từ phía Trung Quốc. Ông có chia sẻ quan điểm này ? Ông đánh giá thế nào phản ứng chậm trễ của Bắc Kinh ?

Lukas Aubin : Đương nhiên Trung Quốc nói phản đối sử dụng vũ khí hạt nhân, dưới mọi hình thức, và tất nhiên là từ quan điểm quân sự. Nhưng chúng ta cũng biết rằng Trung Quốc chơi trò nước đôi trong hồ sơ Nga và Ukraine. Vài tuần trước khi xảy ra cuộc xâm lược, thậm chí là một tuần trước cuộc xâm lăng, ông Tập Cận Bình đã mời Vladimir Putin đến dự lễ khai mạc Thế Vận Hội Mùa Đông được tổ chức vào đầu trung tuần tháng 2/2020 với tư cách là khách mời danh dự.

Nhân dịp này, hai lãnh đạo đã ký kết rất nhiều hợp đồng giữa Nga và Trung Quốc, và hai ông còn ký một văn bản cảnh cáo NATO mở rộng sang các nước cựu thành viên Hiệp ước Vacxava và các nước cựu thành viên Liên Xô. Đúng là Tập Cận Bình không mấy gì ủng hộ cuộc chiến tranh này, nhưng trong mọi trường hợp, ông ấy hậu thuẫn đường lối chính trị của đồng nhiệm Nga, là đẩy lui những gì mà họ ví như là một đế chế phương Tây do Mỹ đứng đầu.

Mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc hiện tại là tương đối căng thẳng trên bình diện ngoại giao và kinh tế. Do vậy, Trung Quốc cảm thấy hài lòng trước việc Nga tiến hành một cuộc chiến chính trị với phương Tây, bởi vì điều đó đang giúp Trung Quốc thấy rõ phần nào những hạn chế của phương Tây, cách khối này phản ứng, vũ khí của họ ra sao v.v… Và quả thật, phương Tây đã có những phản ứng khá mạnh mẽ khi gởi cả vũ khí phòng thủ lẫn tấn công thường xuyên, chẳng hạn như Ba Lan và Slovakia, sắp giao chiến đấu cơ cho Ukraine trong những ngày tới.

Điều đó cho thấy rõ là hiện nay chúng ta đang trong một tình trạng khá căng thẳng. Và Trung Quốc có thể sẽ rút ra nhiều bài học, đặc biệt liên quan đến hồ sơ Đài Loan, mà Trung Quốc rất có thể sẽ can thiệp trong những năm tới đây, vì bản thân ông Tập Cận Bình cũng không che giấu tham vọng biến Đài Loan thành một vùng lãnh thổ của Trung Quốc.

RFI : Xin cảm ơn nhà nghiên cứu Lukas Aubin, Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược (IRIS).

Minh Anh thực hiện

Nguồn : RFI, 06/04/2023

Nga dùng drone tấn công Odessa và tăng cường phòng thủ ở trên bán đảo Crimea

Minh Anh, RFI, 04/04/2023

Chính quyền thành phố Odessa, miền nam Ukraine, hôm nay, 04/04/2023, cho biết drone của Nga đã tấn công cảng biển Odessa, nằm ở Biển Đen, và gây ra nhiều "thiệt hại".  

Khói bốc lên từ một khu phố ở Odesa, Ukraine, bị Nga oanh kích, ngày 03/04/2022. © AP - Petros Giannakouris

Trên mạng xã hội Facebook, lãnh đạo thành phố Odessa, Yourii Kruk, nêu rõ Nga đã tiến hành một đợt tấn công trong đêm thứ Hai rạng sáng thứ Ba. Tuy nhiên, chỉ huy lực lượng không quân Ukraine thông báo đã bắn hạ 14 trong số 17 chiếc drone Shahed do Iran sản xuất được Nga phóng đi, đồng thời cảnh báo khả năng có một đợt tấn công thứ hai. 

Còn theo tờ Washington Post, được báo Pháp Le Monde trích dẫn, Moskva từ nhiều tuần qua đã huy động quân đội và công nhân để đào một hệ thống chiến hào xung quanh thành phố Medvedivka, ở phía bắc bán đảo Crimea, gần với Ukraine lục địa.  

Ngoài hệ thống giao thông hào nông, dài nhiều km dành cho các binh sĩ và các khẩu đại pháo, các hình ảnh vệ tinh mà tập đoàn kinh doanh công nghệ không gian Maxar cung cấp cho Washington Post, cho thấy nhiều hố sâu được thiết kế để bẫy xe tăng và xe thiết giáp. Theo một nhà phân tích quân sự Nga, Ian Matveev với nhật báo Mỹ, "quân đội Nga dường như đã hiểu rằng bán đảo Crimea sẽ phải phòng thủ trong một tương lai không xa". 

Bên cạnh đó, Nga còn cho đặt những khối bê-tông nhỏ hình tháp mà giới chuyên gia gọi là những "chiếc răng rồng" nhằm ngăn chặn các loại xe tăng, thiết giáp, vận tải và phía sau là các kho bãi quân sự như bồn nhiên liệu, xe thiết giáp và đại pháo. Hàng chục điểm phòng thủ tương tự dài đến 30 km được xây dựng dọc theo bờ tây bán đảo Crimea và nhiều khẩu pháo đã được bổ sung trong vùng này.

Minh Anh

*************************

Ukraine công bố kế hoạch giải phóng bán đảo Crimea

Thùy Dương, RFI, 03/04/2023

Đợt phản công mùa xuân chưa bắt đầu, nhưng Ukraine công bố một kế hoạch bao gồm nhiều giai đoạn để giành lại bán đảo Crimea mà Nga đã sáp nhập hồi năm 2014.

Vị trí bán đảo Crimea trên bản đồ. RFI

Oleksiy Danilov, thư ký Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Ukraine, hôm Chủ Nhật 02/04/2023, đăng lên mạng Facebook một kế hoạch gồm 12 bước để giải phóng bán đảo Crimea. 

Trong kế hoạch này, ông Danilov đặc biệt muốn truy tố những người Ukraine đã cộng tác với chính quyền do phía Nga dựng lên, cảnh báo là một số người sẽ bị truy tố hình sự, bị cắt lương hưu, bị cấm làm việc trong các cơ quan công quyền. Tất cả công dân Nga đến định cư ở bán đảo Crimea sau năm 2014 sẽ bị trục xuất. Mọi giao dịch bất động sản được thực hiện dưới chế độ Nga đều sẽ bị hủy bỏ. 

Kế hoạch giải phóng bán đảo Crimea cũng dự kiến phá dỡ cây cầu Kerch dài 19 km do Nga xây dựng, bắc qua eo biển Kerch nối liền Crimea với nước Nga. 

Thư ký Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Ukraine, Oleksiy Danilov, còn kêu gọi đổi tên thành phố Sebastopol, căn cứ chính của Hạm đội Biển Đen của Nga từ thế kỷ 19 tới nay. Thành phố này có thể được gọi là "Mục tiêu số 6" trước khi Quốc Hội Ukraine chọn một tên khác, có thể là Akhtiar mà thành phố Sebastopol từng mang trong các giai đoạn 1783 - 1784 và 1797 - 1826. 

Theo báo Le Monde, Mikhail Razvozhayev, thống đốc Sebastopol do Moskva bổ nhiệm, cho rằng không nên xem các tuyên bố của Ukraine là nghiêm túc. 

Vị thế tương lai của Crimea sẽ là một yếu tố then chốt trong bất kỳ cuộc đàm phán nào nhằm chấm dứt cuộc chiến hiện nay tại Ukraine. Điện Kremlin đề ra điều kiện thương lượng hòa bình là Ukraine phải công nhận chủ quyền của Nga đối với bán đảo Crimea và công nhận các lợi ích lãnh thổ khác mà Moskva đạt. Những yêu sách này của Nga đã bị Kiev bác bỏ.

Thùy Dương

***********************

Chiến tranh Ukraine : Lực lượng Wagner tuyên bố chiếm tòa thị chính, giành được Bakhmut

Trọng Thành, RFI, 03/04/2023

Thành phố Bakhmut, miền đông Ukraine, là mục tiêu chinh phục của Nga từ mùa hè năm ngoái. Đêm hôm 02/04/2023, công ty lính đánh thuê Nga Wagner tuyên bố đã chiếm được tòa thị chính thành phố. Ông chủ Wagner, Yevgeny Prigozhin, khẳng định ‘‘về mặt pháp lý" thành phố miền đông Ukraine đã nằm dưới sự kiểm soát của Nga.

Quân đội Ukraine chiến đấu tại mặt trận Bakhmut, vùng Donetsk, Ukraine, ngày 26/03/2023. AP - Libkos

Trên mạng Telegram, đi kèm với thông điệp chiếm được Bakhmut là một đoạn video cho thấy thủ lĩnh Wagner giương một lá cờ Nga trong đêm, sau lưng là nhà cửa đổ nát. Trên lá cờ có một dòng tưởng niệm Vladlen Tatarskii, blogger Nga, chuyên bình luận về quân sự, người nhiệt tình cổ vũ cho cuộc can thiệp quân sự Nga, vừa bị giết trong một vụ nổ bom ở Saint-Petersbourg hôm qua. Thủ lĩnh Wagner cũng thông báo ‘‘địch thủ đang tập trung vào khu vực phía tây" của thành phố.

Trong khi đó, bộ Tổng Tham Mưu quân đội Ukraine khẳng định chiến sự tiếp diễn tại Bakhmut. Theo bản tin sáng sớm hôm nay của bộ Tổng Tham Mưu, ‘‘quân địch đang tấn công không ngừng tại Bakhmut, nhằm kiểm soát toàn bộ thành phố, các binh sĩ của chúng ta đã đẩy lùi tổng cộng hơn 20 cuộc tấn công".

Tối hôm qua, tổng thống Volodymyr Zelensky thừa nhận tình hình tại Bakhmut đang ‘‘rất khó khăn" đối với các lực lượng Ukraine trong vòng 24 giờ qua. Thứ trưởng quốc phòng Ukraine, Ganna Maliar, cũng cho biết tình hình "rất căng thẳng", bất chấp các tổn thất rất lớn, lực lượng Wagner và nhiều đơn vị lính dù Nga vẫn không ngừng tấn công.

Theo AFP, trận chiến Bakhmut có ý nghĩa quan trọng với cả Nga và Ukraine. Phía Nga coi thắng lợi tại đây có ý nghĩa biểu tượng. Ngược lại, Ukraine kháng cự chủ yếu để kìm chân các lực lượng Nga, tiêu hao sinh lực đối phương. 

Cũng trong ngày hôm qua, Nga ồ ạt oanh kích Kostiantynivka, một khu vực dân sự cách Bakhmut khoảng 27 km, khiến 6 người chết và 11 người bị thương, theo chính quyền Ukraine. 6 tên lửa S-300 và Uragan bắn vào vị trí này. Tổng cộng 16 chung cư, 8 khu nhà tư, một vườn trẻ, một trụ sở hành chính, 3 xe hơi và một đường ống khí đốt bị hư hại.

Trọng Thành