Thế nào là bạo loạn chống chính quyền, thế nào là tham gia bạo loạn, có cần bản án của tòa hay không, tổng thống có nằm trong diện bị chế tài và tòa án có thể quyết định về quyền tranh cử của ứng viên hay là để cho cử tri quyết định – đó là những câu hỏi mà Tối cao Pháp viện sẽ cân nhắc khi ra phán quyết về việc ông Donald Trump bị xóa tên khỏi phiếu bầu.

Ông Trump đối mặt nguy cơ bị một số tiểu bang gạch tên khỏi lá phiếu

Thụ lý kháng cáo

Tòa án tối cao của Hoa Kỳ hôm 5/1 thông báo họ sẽ xem xét hồ sơ kháng cáo của cựu Tổng thống Donald Trump về việc tên của ông bị xóa trên phiếu bầu trong cuộc bỏ phiếu sơ bộ của Đảng Cộng hòa ở bang Colorado và lên lịch cho cuộc tranh tụng bằng đối thoại vào ngày 8/2.

Trong một thông cáo gửi đến ABC News, phát ngôn nhân chiến dịch tranh cử của ông Trump nói họ ‘tin tưởng’ Tối cao Pháp viện sẽ ‘khẳng định quyền công dân của Tổng thống Trump và quyền bỏ phiếu của tất cả người dân Mỹ với phán quyết sẽ một lần và mãi mãi dập tắt tất cả các trò lừa bịp còn lại về xóa tên khỏi lá phiếu’.

Tòa án Tối cao Colorado hôm 19/12/2023 ra phán quyết chưa từng có tiền lệ khi không cho ông Trump tham gia cuộc bỏ phiếu sơ bộ của Đảng Cộng hòa năm 2024 với lý do rằng rằng cựu tổng thống đã vi phạm Mục 3, Tu chính án 14 của Hiến pháp Mỹ.

Phán quyết của tòa ghi rằng ông Trump ‘đã tham gia vào cuộc nổi loạn’ hôm 6/1/2021 và đảo ngược phán quyết của tòa án cấp dưới rằng ông Trump vẫn có thể được ghi tên trên lá phiếu vì tổng thống Mỹ không phải là ‘viên chức của nước Mỹ’.

"Phán quyết của Tòa án Tối cao Colorado đã tước quyền bầu cử của hàng triệu cử tri ở Colorado một cách vi hiến và có khả năng được sử dụng như hình mẫu để tước quyền bầu cử của hàng chục triệu cử tri trên toàn quốc", đội ngũ của ông Trump viết trong đơn kháng nghị.

Ông Trump cũng đang đối mặt với hơn 30 lời kêu gọi từ các bang là cần cấm ông tham gia bầu cử sơ bộ theo Tu chính án thứ 14.

Theo sau Colorado, Maine hôm 28/12/2023 đã trở thành bang thứ hai tuyên bố ông Trump không đủ điều kiện ra tranh cử khi bà Shenna Bellows, Tổng Thư ký tiểu bang, quan chức cấp cao nhất phụ trách công việc bầu cử của bang, loại ông ra khỏi cuộc bỏ phiếu sơ bộ với kết luận rằng ông Trump ‘tham gia vào cuộc nổi loạn’ ngày 6/1.

"Người dân Colorado và người dân Mỹ đáng được biết rõ liệu một người tham gia nổi dậy có thể tranh cử vào chức vụ cao nhất của đất nước hay không. Tôi kêu gọi Tối cao Pháp viện ưu tiên vụ án này và đưa ra phán quyết càng sớm càng tốt", Tổng Thư ký tiểu bang Colorado Jena Griswold ra tuyên bố nói.

Điều khoản ‘rất chung chung’

Trao đổi với VOA từ Quận Cam, bang California, Luật sư Nguyễn Quốc Lân cho biết điều khoản cấm một ai đó ra ứng cử chức vụ công quyền nếu họ đã tham gia bạo loạn chống chính quyền ‘có ghi trong Hiến pháp Mỹ và Hiến pháp nhiều tiểu bang’.

Tuy nhiên, về vấn đề này, các bang khác nhau có cách xử lý khác nhau, ông lưu ý. Có bang cấm ghi tên ông Trump trên lá phiếu vì tham gia bạo loạn, có bang thì cho rằng việc này không nằm trong thẩm quyền của tòa án mà hãy để cho cử tri quyết định.

Do đó, Tối cao Pháp viện rất cần thụ lý vụ việc này để từ đó giải quyết tranh cãi giữa các bang, cũng theo lời luật sư này.

Ông Trump hiện đang bị đại bồi thẩm đoàn liên bang ở thủ đô Washington truy tố về nỗ lực lật ngược kết quả cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 mà ông đã thua trước ông Joe Biden liên quan đến cuộc bạo loạn tấn công vào Điện Capitol hôm 6/1/2021.

Luật sư Lân cho rằng cho đến khi tòa án ra phán quyết về cáo trạng này thì ông Trump ‘mặc định được xem như vô tội’. Mà nếu ông Trump được xem là vô tội thì không có cơ sở áp dụng Tu chính án thứ 14.

Tuy nhiên, một khi ông Trump đã bị bồi thẩm đoàn kết tội rồi, Tối cao Pháp viện sẽ ‘phán quyết việc này rất dễ dàng’ vì ‘họ không thể nào coi thường quy định của Hiến pháp’.

Một vấn đề hóc búa nữa đối với Tối cao Pháp viện là Mục 3, Tu chính án 14, ‘ghi rất chung chung’ mà không có diễn giải gì rõ ràng nên rất khó áp dụng, ông Lân nhận định.

"Hành động như thế mới được gọi là bạo loạn ? Thế nào là chống lại chính quyền ? Thế nào là tham gia bạo loạn ? Chỉ cần có mặt ở đó kêu gọi hay là chỉ đi theo đám đông hay là trực tiếp xung đột với cảnh sát ?" ông đặt vấn đề.

Ngoài ra, câu chữ ‘viên chức chính quyền liên bang’ trong Tu chính án cũng có thể được diễn giải là ‘không nhằm vào tổng thống’ vì ‘tổng thống là do dân bầu, chứ không phải như bộ trưởng, thứ trưởng do được bổ nhiệm’.

"Người dân bầu ra tổng thống nên người dân có quyền quyết định tối cao đối với tổng thống chứ không phải là tòa án ở bang Colorado", ông nói.

Tuy nhiên, ông Lân nói nếu lập luận là ông Trump cũng làm việc cho chính quyền liên bang, được lãnh lương như mọi viên chức liên bang khác thì bản thân ông Trump cũng là một ‘nhân viên liên bang’.

Ông xác nhận có những tiêu chuẩn mà Hiến pháp đặt ra đối với người ra tranh cử tổng thống, chẳng hạn như ít nhất phải 35 tuổi, sinh ra ở Mỹ, phải sống ở Mỹ ít nhất 14 năm và không tham gia chống chính quyền là ‘những tiêu chuẩn chính đáng để ra tranh cử chức lãnh đạo quốc gia’ và điều này đã được ghi rõ ra giấy trắng mực đen trong Hiến pháp.

"Nhưng vì đang trong kỳ tranh cử nên có ý kiến cho rằng hãy để quyền quyết định cho người dân chứ không thể để cho vài thẩm phán quyết định về quyền bầu cử của người dân", ông nói. "Đó không phải là ý định của những người lập ra tu chính án đó".

Khi được hỏi hành động của ông Trump trong ngày 6/1 kêu gọi người ủng hộ mình tiến về Điện Capitol và ‘chiến đấu hết mình’ có được xem là ‘tham gia bạo loạn’ hay không, luật sư nói ‘có thể diễn giải khác nhau’ tùy theo cách nhìn.

"Có thể lập luận rằng ông Trump chỉ phát biểu vì ông thật sự tin tưởng cuộc bầu cử bị gian lận nên ông kêu gọi người ủng hộ ông thể hiện cho các vị đại biểu của họ biết, chứ còn họ bạo loạn hay làm gì thì ông ấy không biết", Luật sư Lân nhận định.

Như nhiều hãng tin đã tường thuật, khi đám đông ùn ùn kéo đến Điện Capitol với tâm lý giận dữ, thay vì kêu gọi họ trở về nhà để cho Quốc hội làm việc, ông Trump kêu gọi họ tiến về phía Quốc hội, và khi bạo loạn diễn ra, ông chỉ ngồi yên để xem mà không có hành động gì để chấm dứt bạo loạn. Người ủng hộ ông Trump chỉ làm theo lệnh của của ông mà thôi, Luật sư Lân đưa ra quan sát của ông.

Luật sư Lân nhận định Tối cao Pháp viện khi ra phán quyết về việc này phải tránh làm sao bị người dân nhìn nhận là ‘mang tính đảng phái’ hay ‘can thiệp vào bầu cử’.

Khi được hỏi 9 vị thẩm phán trong Tòa án Tối cao liệu có xét đến phản ứng của dư luận khi ra phán quyết hay không, Luật sư Nguyễn Quốc Lân cho rằng ‘trên nguyên tắc, thẩm phán không nên cân nhắc phản ứng của người dân vì vai trò của họ ghi trong Hiến pháp chỉ là giải thích điều luật Hiến pháp nói gì’.

"Họ chỉ có thể quyết định luật nói sao thì làm y chang vậy. Đúng là đúng mà sai là sai. Họ không cần nghĩ đến việc phán quyết làm sao cho yên ổn đất nước", ông lưu ý.

‘Không phải chính trị’

Theo ghi nhận của VOA, trong các cuộc trả lời phỏng vấn với các cơ quan báo chí khác nhau, nhiều học giả Mỹ chuyên về hiến pháp nhận định rằng phán quyết của Tòa án Tối cao Colorado có thể chính đáng về mặt pháp lý, nhưng áp dụng nó sẽ đầy rủi ro về mặt chính trị, nhất là ở đất nước đã bị chia rẽ sâu sắc và suy giảm lòng tin vào các thể chế dân chủ.

"Cựu Tổng thống Trump không chỉ đơn thuần kích động nổi loạn", phán quyết của Tòa án Tối cao Colorado ghi, được các báo Mỹ dẫn lại. Ngay cả khi cuộc tấn công Điện Capitol đang lên cao trào, ông ấy vẫn tiếp tục hậu thuẫn bạo loạn với việc liên tục yêu cầu phó Tổng thống Mike Pence không thực hiện nghĩa vụ hiến định của mình và gọi điện cho các Thượng nghị sĩ thuyết phục họ ngừng xác nhận phiếu đại cử tri. "Những hành động này cấu thành sự tham gia công khai, tự nguyện và trực tiếp vào cuộc nổi loạn", theo trích dẫn của Washington Post.

Ông J. Michael Luttig, thẩm phán Tòa phúc thẩm Mỹ và là một đảng viên Cộng hòa, nói Tối cao Pháp viện phải xem xét việc này theo đúng Hiến pháp mà không bị chi phối bởi bất kỳ cân nhắc chính trị nào. "Đây không phải là chính trị", ông Luttig được Washington Post dẫn lời nói. "Chính Hiến pháp sẽ loại cựu tổng thống nếu ông ta đáng bị loại".

"Tòa án nên hành động mà không xem xét hậu quả chính trị của các quyết định của họ", Mark Graber, học giả luật hiến pháp tại Đại học Maryland, nói với Washington Post.

Điều then chốt của Tu chính án thứ 14 là ‘có những hạn chế trong các tiến trình dân chủ nhân danh dân chủ, ông Graber nói thêm.

Kim Lane Scheppele, giáo sư xã hội học và quan hệ quốc tế tại Đại học Princeton, nói rằng ở các nước khác việc loại ứng cử viên khỏi lá phiếu dễ dàng hơn. Nhiều nước Châu Âu, bà cho biết, loại bỏ những đảng nào không cam kết ủng hộ Hiến pháp. Bản thân ông Trump còn đi xa hơn nữa, bà lưu ý, khi ông trực tiếp đe dọa trật tự Hiến pháp Hoa Kỳ.

"Các lập luận pháp lý rất thuyết phục, và vì vậy câu hỏi duy nhất là liệu Tối cao Pháp viện có đủ ý chí chính trị để giữ nguyên phán quyết của Tòa án Tối cao Colorado hay không", bà được Washington Post dẫn lời nói.

‘Hãy để cử tri phán quyết’

Tuy nhiên, trên Washington Post, có học giả cho rằng việc xóa tên ông Trump khỏi lá phiếu qua tiến trình pháp lý mặc dù sẽ ngăn ông trở lại Nhà Trắng - mà ông dọa là nếu trở lại được, ông sẽ đình chỉ Hiến pháp và sử dụng các phương tiện của chính quyền để trả thù các đối thủ - nhưng đồng thời nó cũng ngăn cử tri thực hiện quyền phán quyết của họ.

"Tôi tin vào nền dân chủ", Giáo sư luật Tom Ginsburg của Đại học Chicago nói với Washington Post. "Và tôi không nghĩ có lựa chọn nào khác cho việc người dân bỏ phiếu".

Với việc ông Trump được ưa chuộng trong nội bộ đảng Cộng hòa, lệnh cấm ra tranh cử do tòa áp đặt có thể gây ra bất bình từ phía công chúng, sẽ làm suy yếu thêm niềm tin của nhiều người dân Mỹ vào các định chế, Giáo sư Ginsburg phân tích.

Ngay cả những đối thủ chính trị gay gắt nhất của ông Trump trong đảng Cộng hòa cũng không ủng hộ việc loại ông khỏi phiếu bầu. Chris Christie, cựu thống đốc bang New Jersey và là công tố viên liên bang, nói rằng ông đang ra tranh cử tổng thống để ngăn ông Trump trở lại Nhà Trắng. Nhưng Christie chỉ trích quyết định của Tòa án Tối cao Colorado, nói rằng nó sẽ ‘gây ra rất nhiều tức giận’ nếu cử tri không thể đưa ra phán quyết về ông Trump.

Rick Esenberg, chủ tịch và là tổng cố vấn của Viện Luật & Tự do Wisconsin, cũng không đồng ý với phán quyết của Colorado mặc dù ông là đảng viên Cộng hòa kiên quyết nói không với Trump.

Esenberg cho rằng bài phát biểu của ông Trump trước những người ủng hộ mà sau đó đã dẫn đến bạo loạn cấu thành quyền tự do ngôn luận được Hiến pháp bảo vệ.

Trên trang ABC News nhiều nhà quan sát pháp lý nói rằng nếu có thể được, các thẩm phán Tối cao Pháp viện sẽ muốn né tránh áp dụng Mục 3 của Tu chính án 14 cho một ứng cử viên tổng thống.

"Có nhiều khả năng họ sẽ tìm ra cách nào đó để né tránh", ông Laurence Tribe, giáo sư danh dự Trường Luật Đại học Harvard và học giả Hiến pháp, nói với ABC News. "Họ sẽ nói rằng đó là vấn đề chính trị, không phải cho chúng tôi, mà là cho các cử tri. Hoặc họ có thể tìm cách lập luận rằng chung quy đó là vấn đề về Hiến pháp nên để cử tri quyết định".

Mặc dù Tối cao Pháp viện có thể đi thẳng vào vấn đề không né tránh - hoặc tán thành phán quyết của Tòa án Tối cao Colorado rằng ông Trump ‘đã tham gia nổi loạn’ vào ngày 6/1 hoặc lật ngược phán quyết đó với phân tích về dữ kiện trái ngược, việc nhanh chóng ra phán quyết hẹp hoặc phán quyết mang tính kỹ thuật có thể là cách làm có lợi nhất cho Tối cao Pháp viện nếu họ muốn tránh bị coi là can thiệp bầu cử.

Ông Noel Francisco, cựu quan chức Bộ Tư pháp dưới thời Tổng thống Trump, đã đệ đơn lên tòa kêu gọi các thẩm phán áp dụng một lối thoát khả dĩ mà ông cho là có ghi giấy trắng mực đen trong Tu chính án 14.

Mục 3 của Tu chính án 14 cấm cựu ‘viên chức Hoa Kỳ’ đã tuyên thệ và đã tham gia nổi loạn nắm giữ bất kỳ chức vụ nào, dân sự hoặc quân sự, trong chính quyền Mỹ’, nhưng nó không nói gì về việc tranh cử hay có tên trên lá phiếu, ông Francisco lập luận.

"Ngay cả khi Tòa án Tối cao Colorado đúng khi nói rằng Tổng thống Trump không thể nhận nhiệm sở vào Ngày nhậm chức, họ không có cơ sở cho rằng ông ấy không thể ứng cử vào Ngày bầu cử", ông Francisco viết trong lá đơn thay mặt cho Ủy ban Thượng nghị sĩ Cộng hòa Quốc gia.

Nguồn : VOA, 13/01/2024

Tòa án Tối cao của Hoa Kỳ sẽ xem xét tư cách ứng cử viên tổng thống của Trump

Thanh Phương, RFI, 06/01/2024

Tòa án Tối cao của Hoa Kỳ hôm qua, 05/01/2024, đã chấp nhận xem xét tư cách ứng cử viên tổng thống của ông Donald Trump, sau khi tòa án tối cao bang Colorado ra một quyết định chưa từng có : Cấm để tên ông Trump trên các lá phiếu trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng Hòa tại bang này.

Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump vận động tranh cử tại Mason City, bang Iowa, Hoa Kỳ, ngày 05/01/2024. AP - Charlie Neibergall

Từ Washington, thông tín viên Guillaume Naudin tường trình:

"Chính vì vai trò của ông cuộc vụ bạo loạn ngày 06/01/2021 mà tòa án tối cao bang Colorado đã quyết định cấm cựu tổng thống Mỹ tham gia bầu cử sơ bộ của đảng Cộng Hòa tại bang này vào ngày 05/03. 

Tòa án cho rằng Donald Trump đã tham gia vào một cuộc nổi loạn và như vậy phải bị cấm giữ các chức vụ chính thức. Các luật sư của ông đã kháng cáo lên định chế tư pháp cao cấp nhất ở Hoa Kỳ. Và, không có gì đáng ngạc nhiên, Tòa án Tối cao đã quyết định thụ lý vụ này. Phiên tòa dự kiến sẽ diễn ra ngày 08/02, trước khi tòa ra phán quyết vào một thời điểm chưa được ấn định, những chắc chắn sẽ là ngay giữa lúc các ứng viên đang đẩy mạnh chiến dịch tranh cử tổng thống. 

Phe của Trump rất tin tưởng vào thành công, vì có đến 6 thành viên của Tòa án Tối cao, chiếm đa số, là các thẩm phán theo xu hướng bảo thủ, trong đó có phân nữa do chính ông Trump bổ nhiệm trước đây. 

Trong lúc đó, cựu tổng thống Mỹ tiếp tục vận động tranh cử cho cuộc bầu cử sơ bộ tại bang Iowa, bước đầu tiên trong tiến trình bầu chọn ứng viên tổng thống của đảng Cộng Hòa. 

Với hai cuộc họp mỗi ngày, Donald Trump sẽ gặp gỡ các đảng viên Cộng Hòa, mà tuyệt đại đa số ủng hộ ông hết mình, bất chấp vai trò của cựu tổng thống trong vụ tấn công tòa nhà Quốc Hội ngày 06/01/2021. 

Hôm qua, trong một bài phát biểu tại bang Pennsylvania, Joe Biden đã đả kích trực diện đối thủ của ông. Tổng thống Dân Chủ cáo buộc người tiền nhiệm sẵn sàng hy sinh nền dân của của Mỹ để có thể trở lại nắm quyền và thỏa mãn mong muốn báo thù." 

Thanh Phương

*****************************

Donald Trump bị tước quyền tranh cử tổng thống tại bang Colorado

Minh Phương, RFI, 20/12/2024

Hôm qua, 19/12/2024, Tòa án Tối cao bang Colorado đã tuyên bố ông Donald Trump không đủ tư cách tranh cử tổng thống, đồng thời loại tên ông khỏi phiếu bầu trong cuộc bầu cử sơ bộ tại bang này. Đây là một quyết định chưa từng có trong lịch sử chính trị - tư pháp Mỹ.

Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump trong một cuộc mít-tinh, tại Wateloo, bang Iowa, Hoa Kỳ, ngày 19/12/2023. AP - Charlie Neibergall

Từ Washington, thông tín viên Guillaume Naudin giải thích thêm :

Tên của ông Donald Trump không nên xuất hiện trên lá phiếu bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa ở Colorado. Theo phán quyết của tòa án tối cao Colorado, vị cựu tổng thống này đã tham gia vào cuộc nổi loạn ngày 06/01/2021. Vì vậy ông không thể ứng cử vào một vị trí đòi hỏi phải tuyên thệ theo Hiến pháp.

Tòa đã ra phán quyết như trên đã căn cứ vào tu chính án thứ 14, được thông qua sau Nội chiến và đã không được sử dụng kể từ năm 1919. Toà án Colorado sẽ tạm hoãn việc thi hành phán quyết cho đến ngày 4/1/2024, trong khi chờ đơn kháng cáo lên Tòa án Tối cao của Hoa Kỳ, cơ quan tư pháp cao nhất của nước này.

Nếu quyết định thụ lý vụ việc, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ, với đa số thành viên theo xu hướng bảo thủ, trong đó có 3 thẩm phán do Donald Trump bổ nhiệm, sẽ thiết lập một án lệ cho cả nước. Nói cách khác, có thể ông Donald Trump sẽ bị tuyên bố không đủ tư cách ứng cử. Đây sẽ là một sự kiện chưa từng có.

Đây là lần đầu tiên một tòa án quyết định loại ông Donald Trump khỏi cuộc bầu cử tổng thống, mặc dù nhiều nỗ lực trước đó đều đã thất bại vì tu chính án thứ 14 không đề cập cụ thể chức vụ tổng thống.

Ban vận động tranh cử của Donald Trump ngay lập tức có phản ứng, tuyên bố sẽ kháng cáo quyết định này, đồng thời cho rằng "các nhà lãnh đạo Đảng Dân chủ đang bấn loạn khi thấy Tổng thống Trump ngày càng dẫn đầu và chiếm ưu thế trong các cuộc thăm dò".

Minh Phương

Donald Trump từ lâu đã thể hiện bản năng của một nhà độc tài, nhưng các chính sách của ông đang trở nên phức tạp hơn, trong khi các cơ chế để kiểm soát ông lại dần yếu đi.

Fani Willis, Chưởng lý Hạt Fulton, Georgia, trình bày một trong những bản cáo trạng mà Trump phải đối mặt. © Kenny Holston/New York Times

Mùa xuân năm 1989, Đảng cộng sản Trung Quốc sử dụng xe tăng và quân đội để đàn áp cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ tại Quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh. Hầu hết người phương Tây, thuộc mọi đảng phái, đều kinh hoàng trước cuộc đàn áp khiến hàng trăm nhà hoạt động sinh viên thiệt mạng. Nhưng một người Mỹ lại cảm thấy ấn tượng.

"Khi sinh viên đổ vào Quảng trường Thiên An Môn, chính phủ Trung Quốc gần như đã thổi bay quảng trường", Donald J. Trump nói trong cuộc phỏng vấn với tạp chí Playboy một năm sau vụ thảm sát. "Đúng là họ hung ác, tàn bạo, nhưng họ đã dập tắt cuộc biểu tình bằng sức mạnh. Điều đó cho thấy giá trị của sức mạnh. Đất nước chúng ta hiện đang bị cho là yếu".

Đó là một câu nói ít được để ý trong một cuộc phỏng vấn gồm rất nhiều chủ đề, được thực hiện bởi một nhà báo đang cố gắng giới thiệu khái quát về một doanh nhân 43 tuổi nổi tiếng, người lúc đó chưa tham gia vào chính trị quốc gia hay các vấn đề thế giới. Nhưng xét đến con đường sau này của Trump, việc ông ca ngợi hành động đàn áp tàn nhẫn những người biểu tình dân chủ chính là một điềm báo.

Những lập luận bạo lực và độc đoán của Trump trong chiến dịch tranh cử năm 2024 đã khiến người ta ngày càng cảnh giác, và bắt đầu so sánh ông với những nhà độc tài phát xít trong lịch sử hoặc những lãnh đạo dân túy cứng rắn đương thời. Trong những tuần gần đây, ông thậm chí còn gọi đối thủ của mình là "lũ sâu bọ" phải bị "nhổ bỏ tận gốc" ; tuyên bố rằng những người nhập cư đang "đầu độc dòng máu của đất nước chúng ta", đồng thời kêu gọi xử bắn những tên trộm vặt, và đề nghị xử tử cựu Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, Mark Milley, vì tội phản quốc.

Khi ra tái tranh cử tổng thống trong lúc phải đối mặt với bốn cáo buộc hình sự, Trump dường như đã trở nên tức giận, tuyệt vọng, và nguy hiểm hơn đối với nền dân chủ Mỹ so với nhiệm kỳ đầu tiên của mình. Nhưng vấn đề thực chất đã xuất hiện từ rất lâu : Ông đã tôn vinh bạo lực chính trị và ca ngợi những kẻ độc tài suốt hàng chục năm qua.

Với tư cách là ứng viên tổng thống hồi tháng 7/2016, Trump từng ca ngợi nhà độc tài Iraq Saddam Hussein là người "rất giỏi" trong việc tiêu diệt khủng bố. Vài tháng sau khi nhậm chức, ông nói với nhà lãnh đạo cứng rắn của Philippines, Rodrigo Duterte, rằng chiến dịch tàn bạo của Duterte, với hàng nghìn vụ giết người ngoài tư pháp dưới danh nghĩa chống ma túy, là "một công việc phi thường". Và suốt 4 năm ở Phòng Bầu dục, Trump đã nhiều lần vượt quá giới hạn và vi phạm các chuẩn mực dân chủ.

Điều khác biệt của chính quyền Trump thứ hai không nằm ở tính cách của ông, mà ở môi trường xung quanh ông. Các lực lượng đã phần nào kiềm chế xu hướng độc tài của Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên – những nhân viên coi công việc của họ là kiềm chế ông, một số nghị sĩ Đảng Cộng hòa sẵn sàng chỉ trích hoặc phản đối ông trong những thời điểm nhất định, Tối cao Pháp viện có sự cân bằng đảng phái, đôi khi sẽ ra phán quyết chống lại ông – tất cả những lực lượng này đều sẽ yếu đi.

Nhờ đó, những kế hoạch và ý tưởng chính sách cực đoan hơn mà Trump và các cố vấn đang chuẩn bị cho nhiệm kỳ hai nhiều khả năng sẽ trở thành hiện thực.

Một chương trình nghị sự cực đoan

Chắc chắn, một số mục tiêu mà Trump và các đồng minh của ông đang lên kế hoạch chỉ đơn giản là phản ứng tiêu chuẩn của bất kỳ tổng thống Cộng hòa nào. Chẳng hạn, Trump rất có thể sẽ hủy bỏ nhiều chính sách của Tổng thống Biden nhằm hạn chế lượng khí thải carbon và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang xe điện. Việc đảo ngược các quy tắc và chính sách này sẽ làm suy yếu đáng kể các biện pháp bảo vệ môi trường, nhưng phần lớn những thay đổi này đều phản ánh thái độ hoài nghi bảo thủ đã có từ lâu đối với các quy định về môi trường.

Tuy nhiên, các phần còn lại trong chương trình nghị sự của Trump lại rất khác thường. Không có tổng thống Mỹ nào trước ông từng đùa giỡn với việc rút khỏi NATO, liên minh quân sự của Mỹ với các nền dân chủ phương Tây. Ông cho biết về cơ bản, ông sẽ đánh giá lại "mục đích của NATO và sứ mệnh của NATO" trong nhiệm kỳ hai.

Ông còn nói sẽ ra lệnh cho quân đội tấn công các cartel ma túy ở Mexico, điều sẽ vi phạm luật pháp quốc tế, trừ phi chính phủ Mexico đồng ý. Nhưng khả năng cao là họ sẽ không đồng ý.

Ông cũng sẽ sử dụng quân đội ngay trên đất Mỹ. Dù việc sử dụng quân đội để thực thi pháp luật trong nước nhìn chung là bất hợp pháp, nhưng Đạo luật Chống Nổi dậy vẫn cho phép các trường hợp ngoại lệ. Sau khi một số cuộc biểu tình phản đối bạo lực của cảnh sát vào năm 2020 trở thành bạo loạn, Trump đã cho soạn thảo một sắc lệnh cho phép sử dụng quân đội để trấn áp người biểu tình ở Washington, D.C., nhưng cuối cùng không ký. Còn trong năm nay, ông từng nói bóng gió tại một cuộc biểu tình ở Iowa rằng ông có ý định đơn phương gửi quân đến các thành phố do Đảng Dân chủ nắm quyền, để thực thi trật tự công cộng nói chung.

"Cứ nhìn vào bất kỳ bang nào do Đảng Dân chủ điều hành, chúng đều không còn như xưa – chúng không hoạt động", Trump nói với đám đông, gọi các thành phố như New York, Chicago, Los Angeles, và San Francisco là ổ tội phạm. "Chúng ta không thể để chuyện này xảy ra nữa. Đó là một trong những điều tôi sẽ làm – bởi người ta cho rằng tổng thống không liên quan đến việc này, họ phải được thống đốc hoặc thị trưởng yêu cầu đến – nhưng lần sau, tôi sẽ không chờ đợi nữa".

Các kế hoạch thanh trừng những người nhập cư không có giấy tờ của Trump bao gồm các cuộc truy quét sâu rộng, các trại tạm giam khổng lồ, các đợt trục xuất với quy mô hàng triệu người mỗi năm, ngừng quy chế tị nạn, cố gắng chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh đối với những đứa trẻ sinh ra trên đất Mỹ có cha mẹ là người nhập cư không có giấy tờ, và viện dẫn Đạo luật Nổi loạn để cho phép quân đội đảm nhiệm việc quản lý nhập cư ở gần biên giới phía Nam.

Trump có một kế hoạch sâu rộng nhằm đối phó với những người nhập cư không có giấy tờ. © Verónica G. Cárdenas/New York Times

Trump sẽ cố gắng mở rộng quyền lực tổng thống theo vô số cách – tập trung quyền lực lớn hơn vào nhánh hành pháp trong Nhà Trắng, chấm dứt sự độc lập của các cơ quan mà Quốc hội thành lập để hoạt động ngoài tầm kiểm soát của tổng thống, và giảm bớt các biện pháp bảo vệ công chức để có thể dễ dàng sa thải và thay thế hàng chục nghìn nhân viên chính phủ.

Trên hết, lời thề của Trump về việc sử dụng Bộ Tư pháp để trả thù những kẻ thù của ông là một thách thức trắng trợn đối với các giá trị dân chủ. Ông từng cố gắng thuyết phục các công tố viên truy lùng kẻ thù của mình khi còn đương chức, và lời thề của Trump sẽ chấm dứt chuẩn mực hậu Watergate về điều tra độc lập, nằm ngoài sự kiểm soát chính trị của Nhà Trắng.

Với tất cả những nỗ lực này, Trump sẽ được hỗ trợ trong nhiệm kỳ hai nhờ một hệ thống tư vấn với nguồn tài chính dồi dào. Năm 2016, nhiều viện nghiên cứu chính sách bảo thủ vẫn là pháo đài của Chủ nghĩa Cộng hòa kiểu George W. Bush. Nhưng những tổ chức mới do những thành viên kỳ cựu trong chính quyền Trump điều hành đã xuất hiện và Quỹ Di sản (Heritage Foundation) nổi tiếng đã nhanh chóng điều chỉnh để theo kịp Chủ nghĩa Trump.

Một liên minh đang soạn thảo các kế hoạch chính sách kiểu "Nước Mỹ trên hết", được đặt biệt danh là Dự án 2025. (Chiến dịch tranh cử của Trump đã đánh giá cao nỗ lực này, nhưng cho biết chỉ những kế hoạch do ông hoặc chiến dịch tranh cử của ông công bố mới có tính chính thức). Trong khi một số đề xuất được phát triển trong Dự án 2025 sẽ thúc đẩy các mục tiêu lâu dài của các nhà tài trợ hàng đầu của Đảng Cộng hòa, ví dụ như hạn chế các quy định đối với doanh nghiệp, thì những đề xuất khác lại phù hợp hơn với lợi ích cá nhân của Trump.

Chẳng hạn, Trung tâm Đổi mới Nước Mỹ đã xuất bản một bài báo có tựa đề "Bộ Tư pháp Mỹ không độc lập". Bài báo được viết bởi Jeffrey Clark, người suýt chút nữa đã được Trump đưa lên làm quyền tổng chưởng lý để hỗ trợ nỗ lực lật đổ kết quả bầu cử 2020, và Clark hiện đang phải đối mặt với cáo buộc hình sự ở Georgia vì có liên quan đến nỗ lực đó.

Khi được yêu cầu bình luận, người phát ngôn của Trump không trả lời cụ thể, mà thay vào đó lại chỉ trích New York Times, đồng thời nói rằng Trump luôn "cứng rắn trước bọn tội phạm".

Hành lang phòng vệ bị suy yếu

Ngay từ khi tranh cử vào năm 2016, Trump đã coi thường các chuẩn mực dân chủ.

Ông đổ lỗi cho thất bại của mình trong kỳ bầu cử sơ bộ ở Iowa là do gian lận, và gợi ý rằng ông sẽ chỉ coi kết quả của cuộc tổng tuyển cử là hợp pháp nếu ông thắng. Ông đe dọa bỏ tù Hillary Clinton, bôi nhọ người nhập cư Mexico là những kẻ hiếp dâm, và hứa sẽ cấm người Hồi giáo vào Mỹ. Ông còn đề nghị thanh toán các hóa đơn pháp lý cho bất kỳ người ủng hộ nào đánh đập người biểu tình phản đối tại các cuộc mít tinh của ông, và kích động lòng căm thù đối với các phóng viên đưa tin về các sự kiện của ông.

Khi còn đương chức, Trump đã từ chối thoái vốn khỏi các công ty kinh doanh của mình, và những người muốn lấy lòng ông đã đặt những dãy phòng đắt tiền trong khách sạn của ông. Bất chấp luật chống gia đình trị, ông vẫn giao công việc ở Nhà Trắng cho con gái và con rể. Ông còn sử dụng quyền khẩn cấp của tổng thống để chi nhiều hơn cho bức tường biên giới so với mức mà Quốc hội cho phép. Các luật sư của ông đã xin ân xá cho người đứng đầu chiến dịch tranh cử của ông, người được Trump khen ngợi vì đã không "phản bội" khi các công tố viên cố gắng thuyết phục ông hợp tác với tư cách nhân chứng trong cuộc điều tra về Nga, nhưng không thành công. Sau cùng, Trump đã ân xá cho người này.

Con gái Trump, Ivanka Trump, và con rể Jared Kushner, đảm nhiệm các chức vụ ở Nhà Trắng bất chấp luật chống gia đình trị. © Al Drago/New York Times

Thật may, một số hành vi vi phạm chuẩn mực nghiêm trọng nhất của ông đã bị ngăn cản.

Trump đã gây áp lực buộc Bộ Tư pháp phải truy tố các đối thủ của mình. Bộ Tư pháp đã mở một số cuộc điều tra hình sự, từ việc giám sát cựu Ngoại trưởng John Kerry và cựu giám đốc FBI James B. Comey Jr., cho đến nỗ lực của công tố viên đặc biệt John Durham nhằm tìm cơ sở để buộc tội các quan chức an ninh quốc gia thời Obama hay buộc tội Hillary Clinton với tội danh liên quan đến nguồn gốc cuộc điều tra Nga. Nhưng sau cùng, các công tố viên lại quyết định không đưa ra cáo buộc và điều đó đã làm Trump nổi giận.

Trump cũng không thành công trong hai nỗ lực mà vì chúng ông đã bị luận tội. Ông từng cố ép Ukraine mở một cuộc điều tra hình sự đối với Biden bằng cách từ chối viện trợ quân sự nhưng Ukraine không hợp tác. Ông cũng tìm cách lật ngược thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020 và gây ra một cuộc bạo loạn ở Điện Capitol, nhưng Phó Tổng thống Mike Pence và đa số trong Quốc hội đã bác bỏ nỗ lực duy trì quyền lực của ông.

Có lý do để tin rằng nhiều trở ngại và rào cản đã hạn chế Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên sẽ không còn trong nhiệm kỳ hai.

Một số mục tiêu mà Trump cố gắng thực hiện đã bị cản trở bởi chính sự kém cỏi và hỗn loạn trong chính quyền ban đầu của ông. Nhưng sau bốn năm, những người ở lại với ông đã học được cách sử dụng quyền lực hiệu quả hơn. Chẳng hạn, sau khi các tòa án chặn lệnh cấm nhập cảnh được soạn thảo một cách cẩu thả của ông, đội ngũ của Trump đã phát triển một phiên bản mà Tối cao Pháp viện cho phép có hiệu lực.

Bốn năm đương nhiệm của Trump đã tạo ra một Tối cao Pháp viện có đa số theo Cộng hòa, những người giờ đây có lẽ sẽ đứng về phía ông trong một số vụ kiện mà ông đã thua, ví dụ như phán quyết với tỷ lệ 5 :4 vào tháng 6/2020, vốn đã ngăn cản ông kết thúc một chương trình cấm trục xuất những người không có giấy tờ hợp lệ đã đến Mỹ khi còn nhỏ và lớn lên như người Mỹ.

Các nghị sĩ của Đảng Cộng hòa trong Quốc hội thường là đối tác và người hỗ trợ Trump – bắt tay với ông để bổ nhiệm các thẩm phán tối cao và cắt giảm thuế doanh nghiệp, nhưng lại hiếm khi giám sát tổng thống. Tuy nhiên, một số nghị sĩ chủ chốt của Đảng Cộng hòa trong Quốc hội vẫn thỉnh thoảng lên án những luận điệu của Trump hoặc phản biện những đề xuất cực đoan của ông.

Năm 2017, Thượng nghị sĩ Bob Corker đã chỉ trích Trump vì đã đe doạ Triều Tiên một cách liều lĩnh trên Twitter, trong khi Thượng nghị sĩ John McCain đã bỏ lá phiếu mang tính quyết định để ngăn Trump hủy bỏ một đạo luật về phổ biến bảo hiểm y tế, mà không có kế hoạch thay thế nào.

Nhiều khả năng các đảng viên Cộng hòa tại Quốc hội sẽ nghe lời Trump hơn nếu Trump đắc cử nhiệm kỳ hai. Đảng này đã trở nên thích nghi hơn với Trump và thậm chí nhiệt tình ủng hộ việc Trump sẵn sàng vượt giới hạn. Và Trump đã làm suy yếu, hoặc đe dọa buộc phải phục tùng, hoặc sa thải nhiều nhà lập pháp hàng đầu của Đảng Cộng hòa, những người có lập trường độc lập và đôi khi sẵn sàng thể hiện thái độ chống lại ông.

McCain, ứng viên tổng thống của Đảng Cộng hòa năm 2008, đã qua đời vào năm 2018. Cựu Hạ nghị sĩ Liz Cheney, người đã bỏ phiếu luận tội Trump vì kích động cuộc bạo loạn ngày 06/01/2021 và giúp lãnh đạo ủy ban điều tra sự kiện đó, đã để mất ghế vào tay một đối thủ chính ủng hộ Trump. Thượng nghị sĩ Mitt Romney, ứng viên tổng thống của Đảng Cộng hòa năm 2012, đồng thời là Thượng nghị sĩ Cộng hòa duy nhất đã bỏ phiếu kết tội Trump trong phiên tòa luận tội đầu tiên của ông, sắp nghỉ hưu.

Hạ nghị sĩ Liz Cheney (chính giữa bên phải) đã lãnh đạo cuộc điều tra về vụ tấn công vào Điện Capitol ngày 06/01/2021, rồi sau đó đã thua trước một ứng viên ủng hộ Trump. © Doug Mills/New York Times

Nỗi lo về bạo lực từ những người ủng hộ Trump cũng giúp Trump siết chặt kiểm soát. Trong những cuốn sách gần đây của mình, cả Romney và Cheney đều nói rằng một số đồng nghiệp thuộc Đảng Cộng hòa, những người được giấu tên, nói rằng họ muốn bỏ phiếu chống lại Trump trong quy trình luận tội liên quan đến vụ ngày 06/01, nhưng không làm vậy vì lo cho sự an toàn của chính bản thân và gia đình họ.

Nhân sự là chính sách

Có lẽ đối trọng quan trọng nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của Trump là sự phản kháng từ nội bộ chính quyền đối với một số yêu cầu cực đoan của ông. Từ đó đến nay, một loạt quan chức cấp cao trong chính quyền của ông đã cảnh báo rằng Trump không thích hợp để làm tổng thống, bao gồm cả cựu chánh văn phòng Nhà Trắng John F. Kelly, cựu bộ trưởng quốc phòng Jim Mattis và Mark T. Esper, cựu cố vấn an ninh quốc gia John R. Bolton, cựu tổng chưởng lý William P. Barr, và nhiều người khác.

Về phần mình, Trump chỉ trích tất cả những người này là yếu đuối, ngu ngốc, và không trung thành. Ông từng chia sẻ một cách riêng tư với những người thân cận rằng sai lầm lớn nhất của ông liên quan đến những người ông bổ nhiệm, cụ thể là lựa chọn của ông cho chức tổng chưởng lý. Các cố vấn đang gắn bó với ông đều tự tin rằng nếu ông thắng cử một nhiệm kỳ mới, sẽ không còn quan chức nào cố tình cản trở chương trình nghị sự của ông.

Ngoài việc phát triển các tài liệu chính sách, liên minh các viện chính sách do những người có liên hệ với Trump điều hành đã xây dựng một cơ sở dữ liệu gồm hàng nghìn tân binh tiềm năng đã vượt qua vòng kiểm duyệt để giao cho một nhóm chuyển tiếp nếu Trump thắng cử. Những nỗ lực tương tự đang được các cựu quan chức cấp cao của chính quyền Trump tiến hành nhằm chuẩn bị cung cấp cho chính phủ những luật sư có thể tìm ra cách ủng hộ những ý tưởng cấp tiến của Nhà Trắng, thay vì cản trở chúng về mặt pháp lý.

Những nỗ lực nhân sự như vậy xuất phát từ một thay đổi trong năm cuối cùng của Trump trên cương vị tổng thống. Năm 2020, ông đã thay thế các cố vấn dám cản đường mình, và bổ nhiệm một trợ lý trẻ, John McEntee, để loại bỏ tận gốc những quan chức được cho là không đủ trung thành.

Tùy thuộc vào tiến trình bầu cử Thượng viện, việc bổ nhiệm những ứng viên đặc biệt gây tranh cãi vào các vị trí quan trọng có thể là một thách thức. Nhưng một hành vi vi phạm chuẩn mực khác của Trump là việc lạm dụng quyền lực của tổng thống để tạm thời lấp chỗ trống bằng những "quyền" (acting) lãnh đạo cho những vị trí phải được Thượng viện xác nhận.

Chẳng hạn, năm 2020, Trump đã bổ nhiệm Richard Grenell – một đồng minh hiếu chiến và là cựu đại sứ tại Đức – làm quyền giám đốc tình báo quốc gia. Hai nhà lãnh đạo tình báo trước thời Trump đã chọc giận ông khi đứng ra bảo vệ lập luận rằng Nga đã ngấm ngầm cố gắng giúp đỡ chiến dịch tranh cử năm 2016 của ông, và bằng cách thông báo cho các nhà lãnh đạo Đảng Dân chủ rằng họ sẽ làm như vậy một lần nữa vào năm 2020. Thay vào đó, Grenell đã giành được sự khen ngợi của Trump bằng cách sử dụng chức vụ của mình để giải mật các tài liệu nhạy cảm mà Đảng Cộng hòa sẽ dùng để miêu tả cuộc điều tra Nga là đáng ngờ.

Richard Grenell được Trump bổ nhiệm làm quyền giám đốc tình báo quốc gia, một trong những vị trí đáng lẽ phải chờ được Thượng viện xác nhận. ©Pete Marovich/New York Times

Sau khi Trump rời nhiệm sở, đã có nhiều đề xuất luật hóa các chuẩn mực dân chủ mà ông vi phạm. Các ý tưởng bao gồm thắt chặt các giới hạn đối với quyền khẩn cấp của tổng thống, yêu cầu tiết lộ các khoản thuế của họ, củng cố một lệnh cấm được quy định bởi hiến pháp nhằm cấm các khoản thanh toán ngoài luồng, và khiến việc lạm dụng quyền ân xá và thẩm quyền của tổng thống đối với các công tố viên trở nên khó khăn hơn.

Tháng 12/2021, khi Đảng Dân chủ vẫn còn kiểm soát Hạ viện, họ đã thông qua nhiều đề xuất như vậy trong Đạo luật Bảo vệ Nền Dân chủ của Nước Mỹ. Mọi đảng viên Cộng hòa, ngoại trừ một người – Hạ nghị sĩ Adam Kinzinger, vốn đã nghỉ hưu sau khi bỏ phiếu luận tội Trump sau cuộc bạo loạn ngày 6/1 – đã bỏ phiếu chống lại dự luật này. Sau đó, nó đã chết yểu tại Thượng viện.

Cuộc tranh luận tại Hạ viện phần lớn diễn ra dựa trên một tiền đề đã làm giảm tính cấp bách của vấn đề : Trump đã rời nhiệm sở. Đảng Dân chủ lập luận rằng những cải cách này là dành cho các tổng thống tương lai, trong khi Đảng Cộng hòa coi nó như một đòn tấn công không cần thiết nhắm vào Trump.

"Thật không may, Donald Trump không còn là tổng thống nữa", Rick Crawford, Hạ nghị sĩ Đảng Cộng hòa đại diện cho bang Arkansas, phát biểu. "Đã đến lúc ngừng sống trong quá khứ".

Charlie Savage, Jonathan Swan và Maggie Haberman

Nguyên tác : "Why a Second Trump Presidency May Be More Radical Than His First", New York Times, 04/12/2023

Nguyễn Thị Kim Phụng biên dịch

Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 18/12/2023

Charlie Savage là nhà báo trong hơn hai thập niên qua. Ông chuyên viết về an ninh quốc gia và chính sách pháp lý.

Jonathan Swan là phóng viên chính trị, phụ trách đưa tin về cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 và chiến dịch tranh cử của Donald Trump.

Maggie Haberman là phóng viên chính trị cấp cao, và là tác giả cuốn sách "Confidence Man : The Making of Donald Trump and the Breaking of America". Bà là thành viên của nhóm phóng viên đã giành được Giải Pulitzer năm 2018 vì đưa tin về các cố vấn của Tổng thống Trump và mối liên hệ của họ với Nga.

"Cuộc chiến sinh tồn" của Donald Trump

Tình hình chính trị ở Hoa Kỳ, chiến tranh Ukraine, biến đổi khí hậu là những chủ đề được các tờ báo Pháp quan tâm nhất vào hôm nay 07/09/2023.

Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump tại Atlanta sau khi bị tạm giữ ngày 24/08/2023. © Alex Brandon / AP

Tờ Le Figaro dành trang nhất và bài xã luận để nói về cựu tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đang coi cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 như một "cuộc chiến sinh tồn". Trước sự ngạc nhiên của mọi người, ông Trump đang tiến hành một "chiến dịch tranh cử" đáng kinh ngạc trong lịch sử của nền dân chủ hiện đại. Bị truy tố với 91 tội danh tại bốn tòa án khác nhau, cựu tổng thống vẫn là ứng viên sáng giá nhất trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa. Những rắc rối với pháp luật đã làm tăng ý định bỏ phiếu cho ông lên 10 điểm kể từ mùa xuân, các đối thủ chính của Trump đang kém ông 40 điểm. Vẫn theo các cuộc thăm dò, ông đang ngang bằng với tổng thống Joe Biden về ý định bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11/2024.

Mặc dù các phiên xử có thể sẽ gây tác động đến việc vận động tranh cử, Donald Trump, cho đến thời điểm hiện tại, đã thành công trong việc biến những rắc rối pháp lý thành một lợi thế không thể bàn cãi. Ông đã huy động được hơn 20 triệu đô la vào tháng 8, đặc biệt với bức ảnh nhận dạng tù nhân. Phí trả cho các luật sư được lấy từ quỹ tranh cử của ông. Không xuất hiện ở những "đấu trường chính trị", ông "tranh cử" và tự biện hộ từ phòng xử án.

Nhật báo thiên hữu nhận định rằng dường như không có ranh giới nào mà Donald Trump không dám vượt qua. Ông xúc phạm các thẩm phán, phát tán những lời dối trá, và dường như các biện pháp này mang lại hiệu quả, khi tỷ lệ những người ủng hộ ông không hề thuyên giảm, và thậm chí còn tăng. Tuy nhiên, những người dân "thấp cổ bé họng" ủng hộ ông dường như phải chịu những kết cục không mấy suôn sẻ. Đã có hơn một nghìn người bị xét xử về vụ nổi loạn ở điện Capitol vào ngày 06/01/2021. Các thủ lĩnh của nhóm dân quân cực hữu Proud Boys phải lĩnh từ 10 đến 22 năm tù vì đã điều khiển từ xa cuộc tấn công vào tòa nhà Quốc hội.

Những bản án này báo trước những gì cựu tổng thống sẽ phải đối mặt nếu ông bị kết án về những tội danh tương tự. Do vậy, Donald Trump "không sai" khi coi cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo là "cuộc chiến sinh tồn". Le Figaro kết luận : ngay cả khi Trump giành chiến thắng, đảng Cộng hòa cũng sẽ bị suy yếu, chưa kể đến nền dân chủ Hoa Kỳ.

Đảng Cộng Hòa muốn phế truất tổng thống Biden

Vẫn tại Hoa Kỳ, Le Figaro nói về việc đảng Cộng hòa đang tìm cách phế truất tổng thống Joe Biden. Được đưa vào Hiến pháp Hoa Kỳ như một giải pháp cuối cùng, việc luận tội và phế truất tổng thống đang trở thành một vũ khí chính trị giống như bất kỳ biện pháp nào khác. Sau hai nỗ lực của đảng Dân chủ nhằm luận tội Donald Trump vào các năm 2019 và 2021, đã được Hạ Viện thông qua, nhưng Thượng Viện bác bỏ, giờ đây, đảng Cộng hòa đang muốn "phục thù", dùng biện pháp tương tự đối với ông Biden.

Nhóm cực đoan của đảng Cộng hòa tại Quốc hội đang nung nấu ý định mở thủ tục luận tội tổng thống Dân Chủ, mà họ cáo buộc tham nhũng. Đồng thời, nhóm dân biểu này đe dọa sẽ không bỏ phiếu ủng hộ dự luật cắt giảm ngân sách mà Quốc hội phải thông qua trước ngày 30/09 để chính phủ liên bang không bị vỡ nợ.

Marjorie Taylor Greene, dân biểu Hạ Viện đảng Cộng hòa tại bang Georgia và là một trong những nhân vật cực đoan nhất của đảng, cách đây vài tuần đã cảnh báo trước Quốc hội rằng bà sẽ chỉ bỏ phiếu cắt ngân sách chính phủ một khi đã bỏ phiếu mở cuộc điều tra luận tội Biden.

Những nhân vật cực đoan này được Donald Trump khích lệ một cách công khai. Cựu tổng thống, bị truy tố trong bốn vụ án riêng biệt, tố cáo đảng Dân chủ sử dụng tư pháp như một công cụ chính trị, giờ đây kêu gọi đảng Cộng hòa thực hiện các biện pháp tương tự đối với Joe Biden. "Lũ khốn này (đảng Dân chủ) đã truy tố tôi bốn lần. Hoặc mọi người truy tố kẻ khốn này (Joe Biden), hoặc mọi người sẽ rơi vào quên lãng", Donald Trump phản ứng như vậy trên mạng xã hội Truth Social của ông.

Ngoài ra, đảng Cộng hòa cũng khẳng định có bằng chứng cho thấy Joe Biden dính líu đến các thương vụ làm ăn đáng ngờ của con trai ông, Hunter Biden. Nhân vật này bị cáo buộc dùng ảnh hưởng của cha phục vụ việc làm ăn cá nhân. Các email thu được từ máy tính cá nhân của Hunter Biden, đi kèm với lời khai của một cựu cộng sự của anh, cho thấy rằng người cha đã từng thảo luận với con trai về những thương vụ làm ăn đáng ngờ này. Đồng thời, một số nhân viên làm việc trong cơ quan thuế Hoa Kỳ cũng nhận định rằng cuộc điều tra về Hunter Biden đã bị bộ Tư Pháp cố tình làm đình trệ.

Nhiệm vụ khó khăn của những lính rà phá bom mìn Ukraine

Về chiến tranh Ukraine, tờ Le Monde dành trang nhất cho các binh lính rà phá bom mìn của Ukraine. Đó là một đêm tháng 7, có ba hoặc bốn lính rà phá bom mìn và rất nhiều trinh sát Ukraine "bò" về phía ngôi làng Piatykhatky bị quân đội Nga chiếm đóng ở vùng Zaporijjia, phía nam Ukraine. Vào lúc bình minh, một hành lang hướng tới các vị trí của quân địch đã được dọn sạch mìn : quân Ukraine có thể tiến vào và chiếm lại ngôi làng này. Bogdan, 48 tuổi, chuyên gia rà phá bom mìn của lữ đoàn 128, thuật lại rằng quân đội Nga đã chuẩn bị cho một chiến dịch đối phó với các thiết bị hạng nặng như xe bọc thép và một đội quân hùng hậu. Do đó, "chiến dịch âm thầm" này đã khiến Nga bị bất ngờ.

Đối với bộ tham mưu ở Kiev, bước đột phá xung quanh Piatykhatky, tuy khiêm tốn, nhưng lại là một trong những bước tiến quan trọng trong cuộc phản công của Ukraine. Trái với dự đoán, hầu hết các cuộc phản công của Ukraine ở phía nam đều giành thắng lợi, những khu vực mà thiết bị hạng nặng của phương Tây, những thứ mà Kiev đang muốn nhận thêm, không được sử dụng. Do đó, một số tiểu đoàn đã được lệnh "để dành" những vũ khí hạng nặng và ưu tiên triển khai các đơn vị nhỏ, được hỗ trợ bởi các đội rà phá bom mìn.

Kể từ đó, cuộc phản công trở thành một cuộc hành quân chậm chạp, giữa đồng bằng trống trải và không có nơi để ẩn náu. Vào ngày 29/08, việc Ukraine tuyên bố giải phóng Robotyne, một ngôi làng khác trong khu vực Zaporijjia, thể hiện một bước đột phá thực sự vào tuyến phòng thủ của Nga. Giờ đây, trở ngại chính trong cuộc phản công của Ukraine là các bãi mìn.

Đối với những người làm nhiệm vụ rà phá bom mìn, các binh lính phải rời trại vào khoảng 2 giờ 30 sáng, để tới được vùng xám vào lúc bình minh. Đó là khoảng thời gian rất đặc biệt giữa đêm và ngày, khi quân địch bị "mù" : quá sáng để sử dụng kính nhìn ban đêm, nhưng không đủ sáng để bị drone phát hiện. Đi khom người, đôi khi bò trườn, đặc công Ukraine không rời mắt khỏi mặt đất. "Chúng tôi nhìn xuống đất, và chỉ nhìn xuống đất, điều đó rất quan trọng. Đôi khi có tiếng súng nổ từ các trạm canh gác của Nga. Điều quan trọng là không bắn trả. Quân địch có thể bắn ngẫu nhiên, chỉ để kiểm tra", Bogdan nói.

Nga bắt giữ những "kẻ khủng bố" trẻ tuổi

Trang nhất của Le Monde cũng chú ý đến một chàng trai trẻ bị cảnh sát Nga bắt sau khi định phóng hỏa một văn phòng tuyển quân. Xuất thân từ một gia đình Nga "không quan tâm đến chính trị", chàng trai Egor Balazeykin, 16 tuổi, đã trở thành một nhà hoạt động phản đối chiến tranh sau cái chết của người chú ở mặt trận Ukraine. Bị bắt vào tháng 2 sau khi ném bom xăng vào một cơ sở tuyển quân ở Kirovsk, Egor đang bị giam giữ và chờ xét xử với tội danh "âm mưu tấn công khủng bố".

Bố mẹ Egor được thông báo về việc con trai bị bắt vào tối muộn ngày 28/02. Một nhân vật khả nghi đã bị phát hiện ở gần văn phòng tuyển quân ở Kirovsk, cách Saint Petersburg một tiếng lái xe. Cảnh sát nhận định rằng dường như đã có ai đó toan đốt tòa nhà, khi phát hiện một chai thủy tinh bị vỡ với những chất gây cháy được tìm thấy ở gần đó. Một chiếc xe cảnh sát đã phát hiện ra Egor, đang đợi lên xe buýt để về nhà.

Kể từ đó, Egor bị nhốt tại trung tâm giam giữ tạm thời dành cho trẻ vị thành niên ở Saint Petersburg. Ngay từ phiên thẩm vấn đầu tiên, Egor đã không che giấu động cơ của mình : "Tôi phản đối chiến tranh, tôi không muốn binh lính tiếp tục bỏ mạng ở Ukraine".

Ngoài ra, Egor bị thẩm vấn mà không có sự có mặt của cha mẹ, không luật sư. Đó là hành động bất hợp pháp, nhưng nó cho phép các điều tra viên buộc Egor nhắc lại những câu "họ muốn nghe". Đúng vậy, bằng hành động của mình, Egor Balazeïkine đã vi phạm Hiến pháp của Liên Bang Nga. Lời khai này đã thay đổi tội danh của Egor. Thay vì chỉ là "tìm cách làm tổn hại tài sản Nhà nước", Egor sẽ bị xét xử với tội danh "âm mưu tấn công khủng bố".

Egor Balazeïkine không phải là "kẻ khủng bố" nhỏ tuổi duy nhất ở Nga. Đã có vài nhân vật trước chiến tranh, như Nikita Ouvarov, bị bỏ tù ở tuổi 14 vì đã tỏ ý định cho nổ tung bản sao của tòa nhà Tổng cục An ninh Liên Bang Nga (FSB) trong một trò chơi điện tử. Hiện nay, tại Nga, có hàng chục thanh niên bị buộc tội hoặc bị kết án đốt các cơ sở hạ tầng đường sắt hoặc văn phòng tuyển quân.

"Đại khủng hoảng về khí hậu đã bắt đầu"

Trang nhất và bài xã luận của tờ Libération thì chú ý đến vấn đề môi trường. Mọi người đã quá quen thuộc với những cảnh báo về tình trạng khẩn cấp về khí hậu. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, António Guterres, hôm qua, 06/09, đã nhắc lại rằng "đại khủng hoảng về khí hậu đã bắt đầu" sau khi đài quan sát khí hậu Châu Âu, Copernicus kết luận rằng các tháng 6, 7 và 8 vừa qua là "3 tháng nóng nhất trong khoảng 120.000 năm qua, tức là kể từ khi lịch sử loài người bắt đầu". Rất có thể năm 2023 sẽ "soán ngôi" năm 2016 để trở thành năm nóng kỷ lục.

Nhật báo thiên tả chú ý đến việc các quốc gia trên thế giới giờ đây phải đồng lòng trong việc chấm dứt sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Tại hội nghị G20 khai mạc vào cuối tuần này ở Ấn Độ, chủ đề này chắc chắn sẽ được nêu ra, nhưng liệu các bên có đạt được thỏa thuận nào không ? Trong cuộc trò chuyện với một Youtuber hôm 04/09, tổng thống Emmanuel Macron đã khẳng định Pháp không thể một mình giải quyết vấn đề này, rằng tất cả các nước phải đồng lòng, đặc biệt là các nước đang phát triển.

Quan hệ Nga – Armenia lục đục

Nhật báo công giáo La Croix có bài viết về quan hệ giữa Armenia và Nga đang căng thẳng. Trong cuộc phỏng vấn với nhật báo La Repubblica của Ý, thủ tướng Armenia Nikol Pashinian đã chỉ trích các binh sĩ Nga được triển khai tại Nagorno-Karabakh về việc không bảo đảm việc lưu thông ở hành lang Lachin, con đường duy nhất nối Armenia với khu vực ly khai này của Azerbaijan. Ngoài ra, thủ tướng Pashinian cũng muốn giữ khoảng cách với Nga và bày tỏ mong muốn đa dạng hóa quan hệ đối tác an ninh.

"99,9% kiến trúc quân sự của Armenia dính líu đến Nga, đặc biệt trong việc cung cấp vũ khí và đạn dược. Nhưng giờ đây, Nga cần vũ khí và đạn dược cho chính bản thân và họ sẽ không thể cung cấp cho chúng tôi ngay cả khi họ muốn", thủ tướng Armenia phát biểu, ám chỉ đến cuộc chiến ở Ukraine.

Về phần mình, phát ngôn viên điện Kremlin Dmitry Peskov đã có phản ứng : "Chúng tôi không thể đồng tình với các luận điểm của thủ tướng Armenia. Nga tiếp tục đóng vai trò là một quốc gia bảo đảm an ninh trong khu vực".

Phan Minh

Ông Trump tìm cách tận dụng bức ảnh nhận dạng tù nhân chụp ở Georgia

Đây là bức ảnh nhận dạng tù nhân (mugshot) đầu tiên của một cựu tổng thống Mỹ được chụp sau khi ông bị tạm giữ lần thứ tư trong năm tháng qua.

Bức ảnh chụp ông Donald Trump gườm gườm đầy bất chấp nhìn thẳng vào ống kính tại văn phòng Cảnh sát Quận Fulton sẽ đi vào lịch sử.

Ông Trump trở lại mạng xã hội X, lần đầu kể từ tháng 1/2021, để chia sẻ địa chỉ website, và ảnh mugshot của ông với dòng chữ viết hoa : "Can thiệp bầu cử. Không bao giờ đầu hàng !"

Chỉ trong vòng vài tiếng đồng hồ, website vận động tranh cử của Trump đã bán cốc sứ, áo phông và túi giữ lạnh có in mugshot của ông.

John Bolton, người từng là cố vấn an ninh quốc gia dưới thời ông Trump, nói bức ảnh này đã được dàn dựng cẩn thận. "Tôi nghĩ nó được dàn dựng như một dấu hiệu đe dọa các công tố viên và thẩm phán viên", ông nói với CNN.

"Ông ta có thể cười, ông ta có thể nhìn hiền lành", ông Bolton nói thêm. "Thay vào đó, ông ta nhìn như một kẻ côn đồ".

Từ góc trái phía trên cùng theo chiều kim đồng hồ : Ray Smith, Cathy Latham, Rudy Giuliani, Kenneth Chesebro, Harrison Floyd, Sidney Powell, Mark Meadows, Jenna Ellis

Ông Trump bị truy tố hồi tuần trước cùng 18 người khác vì âm mưu đảo ngược kết quả bầu cử 2020 tại bang Georgia.

Tới giờ, ít nhất 11 đồng phạm - Trump, Rudy Giuliani, Sidney Powell, Jenna Ellis, Kenneth Chesebro, Cathy Latham, Harrison Floyd, Mark Meadows, Ray Smith, Harrison Floyd và Scott Hall - đã bị tạm giam và làm thủ tục tại một nhà tù địa phương tại Atlanta.

Mặc dù vị cựu tổng thống và những người ủng hộ ông rõ ràng là hài lòng với ảnh mugshot của ông, ảnh của những đồng minh cùng bị truy tố với ông không được đón nhận nồng nhiệt.

"Lúc đầu tôi tưởng chúng là meme", Jake Olson, nhiếp ảnh gia từ Columbus, Ohio nói. "Chúng có đủ các yếu tố của các bức ảnh tồi. Có rất nhiều nguyên tắc cơ bản của nhiếp ảnh mà họ không làm theo".

"Chúng đều có ánh sáng kiểu thẩm vấn, bạn có thể họ đều có highlight trên trán", nhiếp ảnh gia kiêm giáo sư Ray Mantle từ Pittsburg nhận xét.

"Tất cả họ đều trông không đẹp… họ đều nhìn rất mệt mỏi".

Vẻ mặt của họ rất khác nhau. Luật sư Jenna Ellis tươi cười trước ống kính còn Ray Smith, cũng là một luật sư thì càu quạu - hai sự lựa chọn khác nhau cho một bức ảnh sẽ được đăng rộng rãi.

"Đối với nhiều người trong số này, đây sẽ là lần xuất hiện trước công chúng quan trọng", ông Mantle nói. "Họ biết rằng tất cả mọi người sẽ xem các bức ảnh này".

Có được một mugshot đẹp là điều khó, theo Cooper Lawrence, một nhà báo từng viết nhiều về văn hóa của người nổi tiếng. Thật khó để có sự cân bằng hợp lý, một thách thức mà các nhân vật nổi tiếng như Justin Bieber, Lindsay Lohan và Paris Hilton đều từng gặp.

"Đừng nên cười tươi. Nụ cười sẽ khiến bức ảnh trông quá ngạo mạn", bà Lawrence nói. "Bạn nên cười mỉm như Lindsay Lohan hay Paris Hilton. Nụ cười mỉm nói 'vâng, thật chán nhưng tôi sẽ ổn".

Tóc, trang điểm và cách ăn mặc - ngay cả khi bạn bị giới chức Quận Fulton tạm giam - là điều tối quan trọng, bà nói. Nhưng bạn nên "giữ đơn giản thôi. Bạn đi tù, chứ không phải đi diễn thử", bà nói thêm.

Tuy nhiên, ông Trump là một người hiểu quá rõ về sức mạnh hình ảnh trước công chúng của mình.

Hồi đầu năm nay, ông phàn nàn rằng các nhà sản xuất trên Fox News chọn cách "cố tình chọn những bức ảnh tệ nhất của tôi, đặc biệt là cái 'màu da cam' với cằm tôi xệ xuống".

Với một số người, bức mugshot ở Quận Fulton với độ phân giải thấp nhìn quá lạ lùng với một cựu tổng thống, cho dù nó có giá trị làm màu hình ảnh.

"Thật buồn cười khi thấy một ảnh chân dung chụp xấu như vậy đối với một người có sự hiện diện lớn", ông Olson nói.

Nhưng dù có độ phân giải thấp, Edd Mair, giảng viên môn Lịch sử Hiện đại Hoa Kỳ tại Đại học York, cho rằng ban vận động tranh cử của ông Trump "rõ rằng nghĩ rằng họ có thể tận dụng bức ảnh này rất nhiều".

"Điều nổi bật là bức này rất khớp với brand của Donald Trump. Ngay cả với mugshot, có cách chuyển nó thành khoản vốn chính trị và làm nức lòng người ủng hộ".

Một số nhà bình luận cánh hữu đã so sánh ông Trump với Nelson Mandela và Dr Martin Luther King Jr, những người đã chụp ảnh mugshot, trong đó có tấm ảnh mang tính biểu tượng chụp hồi 1963 ở Nhà tù Birmingham.

"Họ cũng làm điều đó với Martin Luther King Jr", diễn viên hài và người ủng hộ ông Terrence K Williams nói.

"Họ tấn công những người tốt và đặc biệt là những người đấu tranh cho tự do và đưa cái ác và tham nhũng ra ánh sáng. Tôi ủng hộ Tổng thống Trump và tấm mugshot này muốn tôi bỏ phiếu cho ông ấy hơn nữa".

Giáo sư Mair nói những người ủng hộ ông Trump sẽ muốn nhìn vào tấm mugshot theo hướng này. "Đây [Nelson Mandela và Dr Martin Luther King Jr] là những người từng bị coi là các cá nhân nguy hiểm chống lại quan điểm chính thống, nhưng cuối cùng họ đã chứng tỏ được mình đúng. Đây là điều mà Donald Trump và người ủng hộ ông muốn đạt được qua bức mugshot này".

Nhưng những người cánh tả và trung dung sẽ nhìn nhận bức ảnh rất khác, ông nói.

"Tôi nghĩ những người cánh tả và trung dung sẽ coi đây là một khoảnh khắc thấp hèn cho vị cựu tổng thống".

George Wright & Holly Honderich

Nguồn : BBC, 26/08/2023

Donald Trump trở thành cựu Tổng thống Mỹ đầu tiên phải vào tù và chụp ảnh nhận dạng tù nhân

Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump vào hôm 24/08/2023 đã phải đến trình diện tại một nhà tù ở thành phố Atlanta, bang Georgia (Hoa Kỳ) và bị cầm tù trong một thời gian ngắn trong khuôn khổ lệnh truy tố ông về tội gây sức ép nhằm lật ngược kết quả của bầu cử tổng thống năm 2020 ở bang này.

Ảnh chụp nhận dạng tù nhân cựu tổng thống Mỹ Donald Trump do Văn phòng cảnh sát trưởng quận Fulton công bố ngày 24/08/2023. via Reuters - Fulton County Sheriff's Office

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ, một cựu tổng thống Mỹ bị tạm giam, dù chỉ trong một khoảng thời gian ngắn ngủi, để bị cân, đo và chụp ảnh nhận dạng tù nhân. Ông Trump đã phải nộp tiền bảo lãnh để được tại ngoại.

Theo ghi nhận của đặc phái viên RFI David Thomson tại Atlanta, trong bức ảnh nhận dạng tư pháp gọi là mugshot chụp trong nhà tù hạt Fulton, thành phố Atlanta, ông Donald Trump đã để lộ một khuôn mặt cau có, đôi mày nhíu hẳn lại, ánh mắt đầy thách thức. Tuy nhiên, điều đáng nói là Donald Trump và giới thân cận của ông đã lên kế hoạch lợi dụng được một bức hình lẽ ra là rất nhục nhã để đẩy mạnh chiến dịch vận động tranh cử.

"Cảnh sát trưởng hạt Fulton đã hứa đối xử với ông Trump như một tù nhân bình thường. Ở trong tù, vị tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ phải nhận số tù nhân là PO 11 35 809, bị lấy dấu vân tay, phải lên cân, và quan trọng hơn cả là phải trải qua thủ tục chụp ảnh lưu hồ sơ đầy nhục nhã gọi là mugshot.

Thế nhưng đối với những người ủng hộ cựu tổng thống, bức hình chụp nhận dạng tư pháp này là một huy chương, một lá cờ hiệu triệu.

Biểu tình trước cổng nhà tù Atlanta, bà Laura Loomer, một người ủng hộ ông Trump đến từ bang Florida khẳng định : Nó sẽ trở thành bức ảnh nổi tiếng nhất thế giới. Tôi nghĩ nó thậm chí sẽ vượt qua cả bức chân dung Mona Lisa (tức là bức La Joconde của họa sĩ Leonardo Da Vinci) về mức độ nổi tiếng ! Bức mugshot này sẽ được in trên áo phông, trên cốc cà phê và ban vận động tranh cử của ông Trump sẽ có thể kiếm tiền từ bức hình này và kiếm được hàng triệu đô la tiền quyên góp từ những người ủng hộ, những người như tôi, cho rằng ông ấy không làm gì sai !

Một bức ảnh nhận dạng tù nhân cho phép cựu tổng thống Trump chơi lá bài tử vì đạo về mặt chính trị : Vừa ra tù sau khi nộp khoản tiền bảo lãnh 200.000 đô la, cựu tổng thống đã khởi động trở lại tài khoản Twitter của mình bằng cách đăng bức mugshot đó, một tin nhắn đầu tiên của ông trên mạng xã hội (giờ đây được gọi là X) kể từ khi ông bị mạng này loại bỏ, sau một ngày 06/01/2021 nào đó".

Trước khi lên máy bay riêng rời Atlanta, ông Trump nhắc lại rằng vụ truy tố ông là kết quả của một thủ đoạn chính trị, và những gì xảy ra ở nhà tù Fulton là một trò hề công lý. Ông nói thêm "Tôi không làm gì sai và mọi người đều biết điều đó", và tiếp tục tố cáo hành vi "can thiệp vào cuộc bầu cử".

Trọng Nghĩa

Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump đang phải đối mặt với một bản cáo trạng mới, liên quan đến vụ bạo loạn tại trụ sở Quốc hội Mỹ - Capitol, Washington, xảy ra hôm 06/01/2021. Ông Trump, hôm qua 18/07/2023, đã nhận được một bức thư từ công tố viên đặc biệt Jack Smith, thông báo rằng ông là đối tượng xét xử của một đại bồi thẩm đoàn.

Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump tham gia một cuộc mít tinh tại Council Bluffs, Iowa, Hoa Kỳ, ngày 07/07/2023. Reuters - Scott Morgan

Từ Miami, thông tín viên David Thomson cho biết cụ thể : 

Bức thư của công tố viên đặc biệt có thể coi như là một vụ bắt giữ hoặc một bản cáo trạng. Chính Donald Trump đã viết như vậy trên mạng xã hội của mình. Các thủ tục được tiến hành giống như lần trước. Vào tháng trước là bản cáo trạng liên bang đầu tiên dành cho cựu tổng thống trong vụ FBI tìm thấy các tài liệu mật tại nơi ở của ông ở Palm Beach, Florida. Lần này thì liên quan đến cuộc điều tra về vai trò của Trump trong việc những người ủng hộ ông xông vào điện Capitol ở Washington vào ngày 06/01/2021, đi kèm với một mối lo trong vụ này, cựu tổng thống phải đối mặt với cáo trạng về âm mưu nổi loạn, một cáo buộc sẽ khiến ông không đủ điều kiện ra tranh cử tổng thống, theo quy định của Điều 14 của Hiến pháp Hoa Kỳ.

Donald Trump như thường lệ tố cáo một âm mưu chính trị của đảng Dân Chủ nhằm cản đường ông vào Nhà Trắng. Những người ủng hộ Trump đồng tình với quan điểm này. Marjorie Taylor Green, đại diện của Georgia, cho biết đây là cách duy nhất mà đảng Dân Chủ tìm ra để đánh bại Trump. Kevin McCarthy, lãnh đạo đảng Cộng Hòa tại Hạ Viện thì tố cáo rằng đảng Dân Chủ tấn công đối thủ chính của họ. Ngay cả đối thủ nặng ký nhất của Trump trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng Hòa cũng bênh vực cựu tổng thống. Ron DeSantis tố cáo việc bộ Tư pháp dàn xếp mọi chuyện để hãm hại Trump, còn Donald Junior, con trai của Trump, coi đây là sự kết thúc của nền văn minh.

Chiến lược bào chữa giải thích này củng cố sự được lòng dân của Trump trong các cuộc thăm dò vì nó càng khẳng định ông là một nạn nhân. Những người ủng hộ Trump coi ông như một người tử vì đạo chính trị và kể từ tháng 3, hai bản cáo trạng trước đó đã cho phép Donald Trump quyên góp được nhiều triệu đô la, chủ yếu từ các nhà tài trợ nhỏ. Cử tri trung thành của Trump sẵn sàng theo ông đến cùng.

Phan Minh

Donald Trump liên tục tấn công tư pháp Mỹ

Minh Anh, RFI, 11/06/2023

Hai ngày sau khi bị tư truy tố trong vụ lưu giữ tài liệu mật tại tư dinh, cựu tổng thống Mỹ Donald Trump, hôm 10/06/2023, tại hội nghị của đảng Cộng Hòa tổ chức ở bang Georgia đã lên tiếng chỉ trích gay gắt một cuộc săn lùng phù thủy. 

Donald Trump trong một cuộc họp của bên đảng Cộng hòa tại Colombus, bang Georgia ngày 10/06/2023.  AP - John Bazemore

Từ New York, thông tín viên đài RFI Loubna Anaki tường thuật : 

"Hơn một tiếng rưỡi của bài phát biểu, Donadl Trump dành đến hơn một giờ để nói về những rắc rối của ông với tư pháp Mỹ. Cáo trạng gian lận từ Viện công tố New York, cuộc điều tra về sự can dự của ông trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, cuộc điều tra về vai trò của ông trong vụ tấn công đồi Capitol… và tất nhiên bản cáo trạng gần đây về việc sở hữu các tài liệu mật, tất cả những điều này đều được Donald Trump phản hồi. 

"Ở đây không có tội ác", Donald Trump – như thường lệ, không ngần ngại tấn công các thẩm phán và chính quyền – đã khẳng định như thế. Ông nói tiếp : "Bản cáo trạng này lố bịch và không có cơ sở. Việc buộc tội là do một bộ tư pháp trong tay chính quyền Biden tiến hành. Điều này sẽ đi vào lịch sử như là một trong những vụ lạm quyền nghiêm trọng nhất ở Mỹ". 

Cựu tổng thống Mỹ, ứng viên cho cuộc bầu cử tổng thống 2024, đã phát biểu như thế tại đại hội đảng Cộng hòa ở bang Georgia. Ông khẳng định rằng ông là nạn nhân của một âm mưu chính trị. 

Theo ông, "Biden đang cố tống đối thủ nặng ký nhất vào tù, giống y như những gì người ta làm tại Nga thời Stalin hay tại Trung Quốc cộng sản ! Chẳng có gì khác cả !" 

Hôm qua, Donald Trump đã được hai trong số các đối thủ cạnh tranh cho cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng Hòa ủng hộ. Đó là Mike Pence và Ron DeSantis, cả hai đều lên án một sự lạm quyền". 

Minh Anh

***********************

Giữ tài liệu mật trái phép, Donald Trump bị cáo buộc gây nguy hiểm cho Hoa Kỳ

Thanh Hà, RFI, 10/06/2023

Trong bảng cáo trạng 49 trang công bố hôm 09/07/2023 cựu tổng thống Mỹ Donald Trump bị khởi tố với 37 tội danh do cất giữ nhiều tài liệu mật quốc gia tại nhà riêng ở Mar-a-Lago, Florida. Trong đó có nhiều thông tin liên quan đến nhân viên tình báo Mỹ và kế hoạch tấn công Iran.

Ảnh trong cáo trạng nhằm vào Donald Trump cho thấy các thùng tài liệu mật của Mỹ được để trong nhà vệ sinh, tư dinh của ông Mar-a-Lago, Florida, Hoa Kỳ © AP

Thông tín viên đài RFI từ Miami David Thomson cho biết thêm :

"Có lẽ công luận Mỹ bị sốc hơn cả vì những hình ảnh đi kèm với bản cáo trạng nhắm vào Donald Trump. Hàng trăm thùng các-tông chứa đầy tài liệu, trong đó có tài liệu mật, xếp thành từng chồng trong tác phòng tiếp khách và cả nhà vệ sinh ở Mar-a-Lago.

Trong số đó có những tài liệu liên quan đến những thông tin tuyệt mật về khả năng quân sự của Hoa Kỳ và các đồng minh của Mỹ, về chương trình hạt nhân. Thậm chí là có cả những thông tin về nhân nhân viên tình báo Hoa Kỳ. Tất cả được chứa chất trong khu dinh thự sang trọng của ông Trump, nơi người ta thường xuyên tổ chức hội hè đình đám với cả ngàn khách mời.

Theo các nhà điều tra đây thực sự là một mối đe dọa đối với an ninh quốc gia. Bản cáo trạng cũng đã đi sâu vào chi tiết những nỗ lực của Trump ngăn cản công việc của Cục Điều tra Liên bang – FBI. Cũng trong bản cáo trạng này có cả những trích đoạn các văn bản được thu âm cho thấy cựu tổng thống Mỹ khoe là ông nắm giữ một số tài liệu mật của Lầu Năm Góc mà đây lại chính là thông tin về kế hoạch quân sự của Mỹ tấn công Iran.

Để chống chế, ông Trump từng khẳng định là ông đã cho "giải mật" những tài liệu đó. Nhưng đoạn thu âm được trích lại trong bản cáo trạng chứng minh điều ngược lại.

Trong cuộc họp báo, chưởng lý Jack Smith cho biết ông muốn rằng phiên tòa xét xử Donald Trump nhanh chóng được mở ra, và có thể là ngay từ năm tới, đúng vào mùa bầu cử sơ bộ của bên đảng Cộng hòa".

Thanh Hà

***************************

Vụ tài liệu mật : Chuyện gì xảy ra tiếp theo sau khi Trump bị truy tố ?

Reuters, VOA, 10/06/2023

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bị truy tố vì lưu giữ bất hợp pháp hồ sơ bảo mật của chính phủ tại khu tư dinh của ông ở bang Florida sau khi rời Nhà Trắng vào năm 2021 và cản trở công lý. Đây là những điều cần biết sắp tới khi vụ án được xúc tiến.

Cựu Tổng thống Donald Trump, đã bị một đại bồi thẩm đoàn liên bang truy tố về vụ việc liên quan tới tài liệu mật, phủ nhận hành vi sai trái và nói ông bị truy bức chính trị.

Rồi sao nữa ?

Ông Trump, ngày thứ Năm đã tuyên bố mình vô tội, dự kiến sẽ xuất hiện lần đầu tiên tại tòa án liên bang ở Florida vào ngày thứ Ba.

Ngày thứ Sáu, các công tố viên liên bang công bố bản cáo trạng nhắm vào ông Trump cáo buộc ông gây nguy hiểm cho một số bí mật an ninh nhạy cảm nhất của đất nước qua cách mà ông xử lý các tài liệu mật. Bản cáo trạng cáo buộc ông phạm 37 tội danh. Một cựu phụ tá của ông, Walt Nauta, cũng đối mặt với các cáo buộc trong vụ án.

Ngay sau khi ông Trump xuất hiện trước tòa, các công tố viên sẽ bắt đầu giao bằng chứng cho các luật sư của ông Trump. Nó có thể bao gồm những thư từ qua lại giữa các luật sư của ông Trump, Cơ quan Lưu trữ và Hồ sơ Quốc gia Hoa Kỳ và các công tố viên liên bang trong những năm qua khi các bên bàn bạc về các tài liệu này.

Vào một lúc nào đó, các luật sư của ông Trump dự kiến sẽ đệ đơn yêu cầu bác bỏ vụ án vì nhiều lý do, bao gồm cả tuyên bố của ông rằng ông đã giải mật các tài liệu trước khi lấy chúng. Họ cũng có phần chắc sẽ lập luận rằng vụ án nên được hủy bỏ vì những điều mà họ cáo buộc là hành vi sai trái của các công tố viên, bao gồm cả cáo buộc vi phạm học thuyết pháp lý cho phép người ta giữ kín những trao đổi liên lạc với luật sư của họ.

Kiến nghị bác bỏ trong các vụ án hình sự là việc bình thường nhưng hiếm khi thành công vì bị cáo đối mặt với gánh nặng lớn là phải thuyết phục được thẩm phán rằng vụ án của họ có quá nhiều sai sót không thể đưa ra trước bồi thẩm đoàn được. Lập luận của các công tố viên cũng tạm thời được chấp nhận là đúng ở giai đoạn đó.

Vụ án sẽ tác động ra sao tới chiến dịch vận động tranh cử của Trump ?

Các cáo buộc bao gồm vi phạm Đạo luật Gián điệp, cản trở công lý, đưa ra lời khai sai trái với các nhà điều tra và âm mưu, theo bản cáo trạng.

Không có điều nào trong số những điều kể trên sẽ tự động ngăn cản ông Trump vận động tranh cử hoặc nhậm chức nếu ông bị kết tội.

Không rõ tác động của vụ việc ra sao đối với vị thế của ông Trump trong mắt cử tri. Tỉ lệ ủng hộ dành cho ông đã tăng lên sau khi ông bị truy tố trong một vụ án riêng biệt ở New York vào tháng 4, và ông hiện là ứng cử viên hàng đầu cho đề cử tổng thống của Đảng Cộng hòa.

Ông đã sử dụng các vụ án và các cuộc điều tra mà ông đối mặt làm công cụ vận động gây quỹ, nói với những người ủng hộ rằng ông đang bị tấn công và cần họ giúp đỡ. Ban vận động tranh cử của ông Trump cho biết vào tháng 4 rằng các khoản quyên góp đã tăng vọt sau khi ông bị truy tố ở New York.

Khi nào sẽ đưa ra xét xử ?

Bất cứ phiên tòa xét xử tiềm năng nào cũng phải nhiều tháng nữa mới diễn ra.

Ông Trump đã phủ nhận hành vi sai trái và gọi vụ việc là "săn phù thủy" có động cơ chính trị. Ông có quyền được ra tòa xét xử trong vòng 100 ngày, nhưng điều đó hiếm khi xảy ra trong các vụ án phức tạp. Các bên có thể sẽ đồng ý gia hạn thời hạn khi họ nghiên cứu bằng chứng và tranh luận về các tranh chấp pháp lý trước thẩm phán.

Liệu Trump sẽ khai chứng ?

Điều đó sẽ tùy thuộc vào ông. Các bị cáo hình sự không bắt buộc phải khai chứng và hiếm khi khai chứng vì để mình đối mặt với sự truy vấn của các công tố viên là một việc đầy rủi ro.

Ông Trump đã không khai chứng tại một phiên tòa dân sự gần đây về các cáo buộc xâm hại tình dục và phỉ báng do nhà văn E. Jean Carroll đưa ra chống lại ông. Một bồi thẩm đoàn kết luận ông Trump phải chịu trách nhiệm pháp lý trong vụ kiện đó vào tháng 5.

Chuyện gì xảy ra trong trường hợp Trump thắng cử ?

Có phần chắc việc truy tố sẽ không được tiến hành nếu ông Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.

Bộ Tư pháp Hoa Kỳ là một phần của nhánh hành pháp và tổng thống là quan chức thực thi pháp luật liên bang hàng đầu trong nước. Tổng thống có thể giữ lại hoặc sa thải các công tố viên liên bang theo ý muốn của mình.

Bộ Tư pháp có một chính sách đã tồn tại hàng chục năm qua nói rằng một tổng thống đương nhiệm không thể bị truy tố. Bộ có thể đi chệch khỏi chính sách này trong "những trường hợp hết sức bất thường" với sự chấp thuận của bộ trưởng tư pháp Hoa Kỳ, là quan chức thực thi pháp luật hàng đầu của đất nước.

Một bộ trưởng tư pháp "vịt què" phục vụ dưới thời Tổng thống Joe Biden, trong trường hợp này là Merrick Garland, có thể phớt lờ chính sách đó và vẫn tiến hành truy tố, nhưng ông Trump, với tư cách là tổng thống, có thể sa thải ông và thuê một người thay thế tạm quyền do ông lựa chọn trước khi chỉ định người kế nhiệm lâu dài được Thượng viện Hoa Kỳ chuẩn thuận.

(Reuters)

***************************

Ông Donald Trump bị truy tố trong vụ để lộ tài liệu mật

George Bowden, BBC, 09/06/2023

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump bị truy tố vì cách ông xử lý tài liệu mật sau khi ông rời Nhà Trắng.

Ông Trump tại resort Mar-a-Lago hồi tháng 4/2023

Ông Trump, 76 tuổi, đối mặt với bảy tội danh trong đó có tội giữ các tài liệu mật trái phép, truyền thông Mỹ đưa tin. Các tội danh khác hiện chưa được công bố.

Đây là cáo trạng thứ hai đối với ông Trump và cáo trạng liên bang đầu tiên đối với một cựu tổng thống.

Ông hiện đang vận động để trở lại Nhà Trắng vào 2024.

Các chuyên gia pháp lý nói cáo trạng này không hạn chế khả năng tranh cử tổng thống của ông Trump.

Trong một tin đăng trên mạng xã hội Truth Social hôm thứ Năm, ông Trump nói ông vô tội và ông đã bị gọi tới hầu tòa liên bang ở Miami, Florida chiều thứ Ba tuần tới, nơi ông sẽ bị bắt và nghe các tội danh cáo buộc ông.

"Tôi không bao giờ nghĩ là một chuyện như vậy lại có thể xảy ra đối với một cựu tổng thống Hoa Kỳ", ông viết.

Ông nói thêm : "Đây thực sự là một ngày đen tối cho Hoa Kỳ. Chúng ta là một đất nước đang suy yếu nhanh và nghiêm trọng, nhưng cùng nhau chúng ta sẽ Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại !".

Jim Trusty, luật sư của ông Trump, nói với đài CNN vị cựu tổng thống rằng vị cựu tổng thống đã nhận chi tiết các tội danh trong một tài liệu tòa gửi.

Ông nói chúng gồm các tội âm mưu, phát biểu sai sự thật, cản trở công lý và lưu giữ trái phép các tài liệu mật theo Đạo luật Gián điệp.

Bộ Tư pháp từ chối bình luận và cáo trạng hiện chưa được cho công chúng biết.

Công tố viên Đặc biệt Jack Smith đã cân nhắc các bằng chứng trong hồ sơ kể từ khi ông được Tổng chưởng lý Merrick Garland bổ nhiệm thụ lý vụ điều tra này.

Năm ngoái, khu resort Mar-a-Lago của ông Trump ở Florida bị lục soát và 11.000 tài liệu bị tịch thu, trong đó có khoảng 100 tài liệu mật.

Tuần trước, có tin rằng các công tố đã có được một file thu âm trong đó ông Trump nói ông thừa nhận đã giữ một tài liệu mật sau khi rời Nhà Trắng hồi tháng 1/2021.

Xóa hay giữ các tài liệu mật ở các địa điểm trái phép là hành động trái luật đối với các quan chức liên bang ở Mỹ - kể cả tổng thống.

Nhà tài phiệt bất động sản và truyền hình thực tế hiện đang là ứng viên dẫn đầu trong số các ứng cử viên Đảng Cộng hòa trong cuộc đua vào Nhà Trắng, theo các cuộc thăm dò ý kiến.

Thượng nghị sĩ Kevin McCarthy, chủ tịch Hạ viện, nói "chuyện một tổng thống ra cáo trạng với đối thủ dẫn đầu của ông ta là không có lương tâm".

"Các nghị sĩ đảng Cộng hòa sẽ làm ra nhẽ chuyện vũ khí hóa quyền lực trắng trợn này", ông viết trên Twitter.

Đối thủ của ông Trump, Thống đốc bang Florida Ron DeSanti nói : "Chúng tôi đã có nhiều năm chứng kiến việc áp dụng luật pháp không công bằng dựa trên các ý kiến chính trị.

"Chính quyền DeSantis sẽ mang lại tính trung thực cho đảng Cộng hòa, xóa bỏ thiên vị chính trị và chấm dứt hoàn toàn việc vũ khí hóa chính trị", ông nói thêm.

Ông Trump là cựu tổng thống đầu tiên bị truy tố hồi tháng Tư, sau khi ông nói ông vô tội với 34 tội danh thay đổi chứng từ kinh doanh trong vụ trả tiền bịt miệng cho một sao khiêu dâm.

George Bowden

Nguồn : BBC, 09/06/2023

Donald Trump bị truy tố : Những hệ quả đối với việc ông ra ứng cử tổng thống năm 2024

Phan Minh, RFI, 05/04/2023

Sau khi cựu tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump chính thức bị công tố viên bang New York Alvin Bragg truy tố hình sự hôm 30/03/2023, câu hỏi đặt ra là điều này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến việc ứng cử tổng thống năm 2024 của ông ?! Trang mạng The Conversation ngày 31/03/2023 giải đáp một số câu hỏi. RFI xin giới thiệu.

Donald Trump lúc còn là tổng thống Mỹ họp báo tại Nhà Trắng ở Washington, Hoa Kỳ ngày 26/06/2020. Reuters - Carlos Barria

Đại bồi thẩm đoàn của Manhattan vừa truy tố cựu tổng thống Donald Trump. Những cáo buộc cụ thể chưa được công khai, nhưng chúng liên quan đến cuộc điều tra của công tố viên Alvin Bragg, thuộc cơ quan công tố Manhattan về việc ông Trump đã trả một số tiền lớn cho một nữ diễn viên phim khiêu dâm ngay trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2016. 

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ, một tổng thống hoặc cựu tổng thống bị truy tố hình sự. 

Tuy nhiên, ông Trump có thể sẽ không từ bỏ chiến dịch tranh cử tổng thống, với hy vọng vào năm 2024 sẽ lấy lại vị trí mà ông đã mất hồi năm 2020 vào tay ông Joe Biden. 

Việc truy tố và phiên tòa đi kèm sẽ mang lại những hậu quả gì đối với chiến dịch tranh cử của Donald Trump và nếu ông đắc cử, thì sẽ tác động ra sao đối với nhiệm kỳ tổng thống 2024-2028 ? 

Hiến pháp Mỹ quy định như thế nào ? 

Điều II của Hiến pháp Hoa Kỳ đặt ra những yêu cầu rất rõ ràng đối với việc thực thi chức vụ tổng thống : tổng thống phải ít nhất 35 tuổi, đã cư trú tại Hoa Kỳ ít nhất 14 năm và là công dân Mỹ từ lúc sinh. 

Trước đây, trong các vụ án tương tự liên quan đến các thành viên Quốc Hội, Tối cao Pháp viện đã quyết định rằng các điều kiện được quy định trong Hiến pháp để tiếp cận chức vụ dân cử là những "điều kiện hiến định cao nhất" và không áp dụng thêm bất kỳ điều kiện nào trong mọi trường hợp. 

Do Hiến pháp không quy định là tổng thống phải không bị truy tố, kết án hoặc bỏ tù, nên một người bị truy tố hoặc bỏ tù vẫn có thể ra tranh cử và thậm chí có thể giữ chức vụ tổng thống. 

Đây là quy định pháp lý được áp dụng với Donald Trump : theo Hiến pháp, bản cáo trạng và khả năng ông bị xét xử sẽ không ngăn cản đương sự ra tranh cử và thậm chí là thực thi chức vụ tối cao. 

Mặc dù vậy, một bản cáo trạng hay việc bị tuyên án, chưa kể đến án tù, sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng thực hiện các chức năng của một tổng thống. Và Hiến pháp không đưa ra câu trả lời rõ ràng cho việc thực thi quyền lực đối với một lãnh đạo bị suy yếu như thế. 

Bộ Tư Pháp Mỹ quy định ra sao ? 

Một ứng cử viên tổng thống có thể bị buộc tội, truy tố và kết án bởi chính quyền ở bất kỳ bang nào trong số 50 bang của đất nước hoặc bởi chính quyền liên bang. Bản cáo trạng đối với một tội nhẹ cấp tiểu bang (vụ Trump/Daniels, thuộc thẩm quyền quận Manhattan, bang New York) ít nghiêm trọng hơn các cáo buộc ở cấp liên bang do bộ Tư Pháp đưa ra. Nhưng suy cho cùng, cảnh tượng một phiên tòa hình sự, dù được tổ chức tại tòa án tiểu bang hay liên bang, chắc chắn sẽ có tác động lớn đến chiến dịch tranh cử tổng thống của một ứng cử viên và sự tín nhiệm của ứng viên đó với tư cách là tổng thống nếu người đó được bầu. 

Tất cả các bị cáo được coi là vô tội cho đến khi được chứng minh là có tội. Nhưng nếu bị kết án, việc giam giữ — dù ở nhà tù tiểu bang hay nhà tù liên bang — rõ ràng sẽ dẫn đến những hạn chế về quyền tự do – làm suy yếu đáng kể khả năng lãnh đạo đất nước của tổng thống. 

Việc tổng thống sẽ khó có thể thực hiện nhiệm vụ của mình nếu ông bị truy tố hoặc kết án đã được nhấn mạnh trong một bản ghi nhớ do bộ Tư Pháp viết vào năm 2000. Bản ghi nhớ này dựa theo tinh thần một bản ghi nhớ trước đó, vào năm 1973, có tiêu đề "Khả năng tổng thống, phó tổng thống và các quan chức khác có thể bị truy tố hình sự liên bang khi đương chức". Bản ghi nhớ năm 1973, liên quan đến vụ Watergate, lúc tổng thống Richard Nixon bị điều tra vì vai trò của ông trong vụ bê bối nghe trộm, trong khi phó tổng thống Spiro Agnew bị đại bồi thẩm đoàn điều tra vì tội trốn thuế. 

Cả hai bản ghi nhớ này đều đề cập đến câu hỏi liệu theo Hiến pháp, một tổng thống đương nhiệm có thể bị buộc tội khi đang tại vị hay không. Cả hai văn bản đều kết luận rằng tổng thống không thể bị buộc tội. 

Nhưng một tổng thống bị buộc tội, bị kết án hoặc bị cả hai, trước khi nhậm chức, như Donald Trump thì sao ? 

Bản ghi nhớ năm 1973 và 2000 nhấn mạnh đến hậu quả của một bản cáo trạng đối với việc thực hiện nhiệm vụ của tổng thống, bản ghi nhớ năm 1973 sử dụng ngôn từ đặc biệt mạnh mẽ : "Cảnh tượng một tổng thống bị truy tố vẫn tìm cách thực hiện nhiệm vụ của mình với tư cách là lãnh đạo đất nước thực sự vượt ra ngoài sức tưởng tượng". 

Cụ thể, hai bản ghi nhớ nhận xét rằng một tổng thống đương nhiệm bị truy tố hình sự có thể dẫn đến "sự cản trở cụ thể và trực tiếp đối với việc thực hiện các nhiệm vụ chính thức của tổng thống", và một phiên tòa hình sự sẽ làm giảm đáng kể thời gian mà tổng thống sử dụng để giải quyết công việc nặng nề của mình, và một phiên tòa như vậy có thể dẫn đến việc nguyên thủ quốc gia bị bỏ tù. 

Một tổng thống bị cầm tù có thể thực hiện các nhiệm vụ thiết yếu của mình không ? 

Theo bản ghi nhớ năm 1973, "tổng thống có một vai trò mà không một ai có ai trò tương tự trong việc thực thi luật pháp, điều hành các mối quan hệ đối ngoại và bảo vệ quốc gia". 

Các chức năng thiết yếu này đòi hỏi tổng thống phải tham dự các cuộc họp, giữ liên lạc hoặc tham vấn với quân đội, các nhà lãnh đạo nước ngoài và các quan chức chính phủ ở Hoa Kỳ và nước ngoài. Điều này rất khó hình dung đối với một tổng thống ở đằng sau song sắt. Đây là lý do tại sao học giả về luật Hiến pháp Alexander Bickel nhận xét vào năm 1973 rằng "rõ ràng không thể thi hành chức vụ tổng thống trong tù". 

Ngoài ra, các tổng thống ngày nay thường xuyên đi công du trong nước và trên thế giới để gặp gỡ các quan chức địa phương và quốc tế, điều tra hậu quả của thiên tai trên lãnh thổ quốc gia, kỷ niệm những thành công lịch sử của đất nước và các sự kiện có tầm quan trọng quốc gia hoặc trao đổi trực tiếp với người dân và các nhóm đại diện cho họ về nhiều vấn đề khác nhau. Rõ ràng tất cả những điều này không thể được thực hiện bởi một tổng thống ở trong tù. 

Đồng thời, tổng thống phải có khả năng truy cập các thông tin mật và tham gia vào các cuộc họp trao đổi thông tin. Việc bị giam giữ sẽ khiến điều này trở nên đặc biệt khó khăn, nếu không muốn nói là không thể, vì những thông tin như vậy được lưu trữ và tham khảo trong một căn phòng được bảo đảm an ninh, chống mọi hình thức gián điệp bằng nhiều biện pháp khác nhau, bao gồm cả chặn sóng vô tuyến – điều mà các nhà tù không làm được. 

Do các chức năng và nhiệm vụ khác nhau của tổng thống, các bản ghi nhớ năm 1973 và 2000 kết luận rằng "tổng thống bị giam giữ sau khi bị kết án chắc chắn sẽ ngăn cản ngành hành pháp thực hiện các chức năng được Hiến Pháp giao". Tức là tổng thống sẽ không thể đảm nhiệm công việc của mình. 

Lãnh đạo đất nước từ nhà tù 

Điều gì sẽ xảy ra nếu bất chấp mọi chuyện, các công dân bầu ra một tổng thống bị buộc tội hoặc đang ở trong tù ? Đó không phải là điều trong trí tưởng tượng. Trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1920, ứng cử viên Eugene Debs lúc bị giam trong tù, đã giành được gần một triệu phiếu bầu trong tổng số 26,2 triệu phiếu. 

Một trong những giải pháp cho tình huống này được nêu trong Tu chính án thứ 25, cho phép nội các của tổng thống tuyên bố rằng tổng thống "không thể thực hiện các quyền hạn và nhiệm vụ của mình". 

Tuy nhiên, hai bản ghi nhớ của bộ Tư Pháp lưu ý rằng những người soạn thảo Tu chính án thứ 25 chưa bao giờ dự tính hoặc đề cập đến việc "bị giam giữ" như một lý do cản trở thực hiện quyền hạn và nhiệm vụ của tổng thống, và việc thay thế tổng thống theo Tu chính án thứ 25 "sẽ không đủ trọng lượng mang tính thuyết phục đối với sự lựa chọn được cân nhắc kỹ lưỡng của những cử tri đã bầu ra người họ chọn làm tổng thống". 

Tất cả những điều này gợi lại câu nói nổi tiếng của thẩm phán Oliver Wendell Holmes (1841-1935), là thành viên của Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ từ năm 1902 đến 1932, về vai trò của Tòa án Tối cao : "Nếu đồng bào của tôi muốn xuống địa ngục, thì tôi sẽ giúp họ. Đó là công việc của tôi". 

Phản ánh này xuất phát từ một bức thư trong đó Holmes bày tỏ ý kiến của mình về đạo luật chống độc quyền Sherman (Sherman Antitrust Act). Cá nhân ông nhấn mạnh rằng đây là đạo luật hoang đường, tuy nhiên, thẩm phán Holmes cho biết sẵn sàng làm những gì cần thiết để đạo luật được thực thi vì nó phản ánh ý chí chung được thể hiện một cách dân chủ, liên quan đến quyền tự quyết của người dân. Sẽ có những suy nghĩ tương tự trong bối cảnh hiện nay : nếu người dân bầu ra một tổng thống bị cản trở bởi các biện pháp trừng phạt hình sự, thì đó cũng là kết quả của quyền tự quyết của công dân Hoa Kỳ. Điều này sẽ tạo ra một tình huống nan giải mà Hiến pháp chưa đưa ra giải pháp xử lý thỏa đáng.

Phan Minh

**********************

Truy tố ông Trump : tin hay không tin vào nền tư pháp Mỹ ?

VOA, 05/04/2023

Mặc dù đa số cử tri Mỹ gốc Việt ở cả hai đảng đều tin nền tư pháp Mỹ nhìn chung vẫn độc lập, công bằng, nhưng riêng trong vụ truy tố ông Trump, nhiều cử tri Cộng hòa cho rằng ‘có điều mờ ám’ trong khi các cử tri Dân chủ vẫn tin tưởng hoàn toàn, theo tìm hiểu của VOA.

Cựu tổng thống Donald Trump phát biểu với người ủng hộ sau khi bị truy tố

Cựu Tổng thống Donald Trump bị chánh biện lý Alvin Bragg phát lệnh truy tố hôm 30/3 về việc trả tiền bịt miệng cho một ngôi sao khiêu dâm trong giai đoạn tranh cử hồi năm 2016 thông qua luật sư của ông là Michael Cohen. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ, một cựu tổng thống bị truy tố hình sự.

Vụ việc này đã làm dấy lên nhiều lời công kích nhằm vào hệ thống tư pháp Mỹ từ phía những người ủng hộ ông Trump. Một ủng hộ viên gốc Việt nhiệt thành của Trump nói với VOA rằng trong vụ truy tố này, cơ quan tư pháp ở New York ‘thể hiện sự thiên kiến, chuyên chế, độc tài như ở chế độ cộng sản’.

Cơ chế ‘tam quyền phân lập’ với nguyên tắc nền tư pháp hoạt động độc lập, không ai có thể can thiệp, là một trong những nền tảng cốt lõi của nền dân chủ nước Mỹ kể từ khi lập quốc đến nay.

‘Có dấu hiệu can thiệp’

Là người đi theo Đảng Cộng hòa, ông Nguyễn Tường Tuấn, vốn chuyên dạy kỹ năng sống ở Chicago, Illinois, nói ông ‘vẫn có niềm tin vững mạnh vào Hiến pháp Mỹ’ và tin rằng ‘hệ thống tư pháp Mỹ là độc lập, không bị chi phối’.

Nhưng ông chỉ ra trong vụ truy tố ông Trump ‘có một vài dấu hiệu cho thấy có sự can thiệp của chính quyền (của Đảng Dân chủ)’.

"Tôi mất niềm tin vào vai trò của đại bồi thẩm đoàn. Nếu anh ngồi đó mà bằng chứng chỉ cho anh thấy những cái gì mà phía ông Bragg muốn mà không cho thấy toàn bộ bức tranh thì nếu đại bồi thẩm đoàn quyết định sai thì cũng đúng thôi", ông Tuấn phân tích (16:35).

Quyết định truy tố ông Trump là của đại bồi thẩm đoàn gồm 12 người thuộc nhiều thành phần khác nhau và tất cả 12 thành viên này phải đồng thuận truy tố sau khi nghe ông Alvin Bragg đưa ra các bằng chứng và nhân chứng buộc tội ông Trump.

Ông Tuấn đặt nghi vấn tại sao chánh biện lý Manhattan ‘chỉ đưa ra 6 trong tổng số hơn 300 email để đại bồi thẩm đoàn xem xét’. Trong khi đó ông Bob Costello, luật sư ông Michael Cohen, người ra khai chứng chống lại ông Trump, đã nói trong số những email đó, có những email nói rõ rằng ông Trump không chỉ đạo ông Cohen chi tiền bịt miệng, thì ‘không trình ra cho đại bồi thẩm đoàn’, ông Tuấn bức xúc.

Nhìn rộng hơn, ông Tuấn đặt vấn đề ‘chính quyền của ông Joe Biden có dấu hiệu can thiệp vào nhánh tư pháp’. Ông dẫn chứng là trong vụ bạo loạn ở Điện Capitol ngày 6/1 năm 2021 của những người ủng hộ ông Trump, ‘trên thực tế cảnh sát mở cửa cho họ vào mà họ lại bị xem là những người làm loạn’.

"Cứ nhìn vào những việc làm của Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland sẽ thấy thôi. Khi khám nhà ông Trump thì ồn ào, tung hết lực lượng cứ như là đi bắt quân gian nhưng đến khi khám nhà tổng thống đương nhiệm thì êm đềm nhẹ nhàng", ông Tuấn chỉ ra để chứng minh rằng Bộ Tư pháp ‘đã bị can thiệp’.

Ông nhấn mạnh nhiệm vụ của chánh biện lý ‘không phải là truy tố chuyện nhỏ của ông Trump mà là truy tố các tội phạm để giúp cho địa phương của ông được an toàn’ và chỉ ra trong thời gian vận động cho chức chánh biện lý, ông Alvin Bragg từng ‘hứa là sẽ truy tố Trump bằng mọi cách để kiếm phiếu của cử tri’.

"Họ muốn bới lông tìm vết để kiếm chuyện với ông Trump. Tại sao vụ việc đã trôi qua lâu rồi trong khi không có tình tiết gì làm cho tội nặng hơn mà lại đi truy tố ?" ông đặt vấn đề và cho rằng vụ truy tố này ‘là âm mưu của phe Dân chủ’ mà ông cho là ‘sẽ đem lại hậu quả lớn cho nền tư pháp Mỹ’.

Về phần mình, ông Tuấn tin là ông Trump ‘không hề hay biết việc Michael Cohen chi tiền bịt miệng cho cô Stormy Daniels’ và ông Trump ký séc thanh toán cho ông Cohen ‘chỉ vì nghĩ đó là chi phí pháp lý bình thường mà luật sư kêu ông trả thì ông trả thôi’.

‘Không mang tính đảng phái’

Giáo sư Toán Nguyễn Đình Minh Quốc ở Houston, Texas, một cử tri Dân chủ, nói với VOA rằng nhìn việc truy tố dưới con mắt đảng phái là ‘rất trẻ con’.

"Nếu nói một người Dân chủ không công bằng khi truy tố một người Cộng hòa thì một biện lý Cộng hòa cũng không thể đưa một người Dân chủ ra xử hay sao ?" ông lập luận. "Không thể mình đã làm sai mà người ta truy tố mình thì lại nói rằng không được vì ông khác đảng của tôi.’

Ông chỉ ra rằng ông Trump ‘đã phạm rất nhiều tội’ mà trải qua bao nhiêu cuộc điều tra và luận tội ‘vẫn được Đảng Cộng hòa che chở nên không bị phế truất’.

"Bây giờ ông Trump có cơ hội chứng minh là mình không có tội trước bồi thẩm đoàn không mang tính đảng phái được luật sư cả hai bên Cộng hòa và Dân chủ lựa chọn", ông Quốc chỉ ra.

"Những hành động của ông ta làm nếu thực sự là ông ta không có tội thì khi đưa ra tòa, tòa sẽ xét xử", ông nói.

Trả lời câu hỏi liệu đại bồi thẩm đoàn có bị ông Alvin Braggs thao túng hay không, ông Quốc nhấn mạnh để thông qua được quyết định truy tố ông Trump, tất cả 12 người trong đại bồi thẩm đoàn ‘đều phải đồng ý hết’.

"Luật pháp đã quy định nếu công tố viên có đủ bằng chứng thì sẽ triệu tập đại bồi thẩm đoàn để xem xét. Điều đó áp dụng cho tất cả mọi người từ trước đến giờ chứ đâu có gì khác với Trump đâu ?" ông lập luận.

Theo lời ông thì khi chánh biện lý quyết định đưa trường hợp của ông Trump ra đại bồi thẩm đoàn để bàn truy tố thì họ phải có bằng chứng ‘chắc thắng 100%’. "Đó là lý do tại sao trước đây Bộ Tư pháp liên bang không đưa Trump ra truy tố vì không đủ bằng chứng", vị giáo sư toán này giải thích.

Ông phản bác lại ý kiến cho rằng chính quyền Tổng thống Joe Biden can thiệp vào hoạt động của cơ quan tố tụng, cho rằng đó là ‘sự ngược ngạo’.

"Ai là người đã đánh phá nền dân chủ Mỹ ?" ông chỉ trích chính quyền Trump. "Ai là người buộc Bill Barr (Bộ trưởng Tư pháp dưới thời Trump) thực hiện những mưu đồ của mình một cách trắng trợn ?"

Khi được hỏi về lập luận phe Dân chủ ‘có động cơ ngáng đường ông Trump’ để ông không ra tranh cử một lần nữa, ông Quân mỉa mai : "Cá nhân tôi và nhiều người bên Dân chủ còn cầu mong cho Trump ra tranh cử nữa là. Khi còn là tổng thống ông ta kiểm soát tất cả mọi thứ còn thua huống hồ bây giờ bị phơi bày mọi sự xấu xa như thế".

Do đó ông nói ông hoàn toàn tin tưởng vào tính độc lập của hệ thống tư pháp Mỹ và kêu gọi nếu ai cáo buộc phe Dân chủ can thiệp trong việc truy tố ông Trump ‘thì hãy trưng bằng chứng ra chứ đừng nói miệng’.

"Nếu ông Trump ra tòa mà được xử trắng án thì vẫn ra tranh cử được mà", ông Quốc lập luận. "Nếu tôi là ông Trump và tôi có đủ bằng chứng chứng tỏ mình vô tội thì có gì mà sợ ?"

‘Bên nào cũng có lý’

Trao đổi với VOA từ California, Luật sư Nguyễn Quốc Lân nói rằng cả hai phe ‘đều có lý như nhau’ và ‘lập luận bên nào cũng đúng’. "Đúng sai thế nào tùy quan điểm người nhìn", ông nói.

Phân tích về đại bồi thẩm đoàn, ông Lân nói mặc dù ‘không thể coi thường’ nhưng ‘đó là một nhóm những người dân thường đi theo sự dẫn dắt của biện lý’.

"Anh một mình một chợ, anh đưa nhân chứng ra, trình bày chứng cớ, không có ý kiến khác biệt, không có ai cãi lại, không có ý kiến của bên biện hộ cho ông Trump nên cuối cùng cho dù anh có bảo họ truy tố ai thì họ cũng truy tố", vị luật sư này phân tích, ý nhắc đến chánh biện lý Alvin Bragg.

Cũng như ông Quân, luật sư Lân tin rằng bên công tố có cơ sở vững mạnh ‘đến mức chắc thắng’ thì mới đưa ra truy tố vì nếu họ thua thì ‘danh tiếng của họ sẽ bị ném xuống bùn’.

Theo ông thì việc truy tố ông Trump có tác dụng tốt vì nếu không làm sẽ tạo ra ấn tượng rất xấu là ‘cựu tổng thống làm gì sai cũng không bị pháp luật rờ tới trong khi dân thường đã bị đi tù từ đời nào rồi’.

Ngược lại, nó cũng khiến mọi người nghĩ là ‘có thể dùng luật pháp để chèn ép đối thủ chính trị’. "Đó là hậu quả tiêu cực", ông phân tích.

"Khi mà truy tố ai, người ta phải luôn cân nhắc chuyện này có nghĩa là gì, nó gây ấn tượng như thế nào, mặc dù luật pháp rất là công minh, luật là luật, trắng là trắng, đen là đen", ông nói.

Do đó, ông cho rằng khi cân nhắc hậu quả thì ‘có sự phân biệt đối xử’ trong việc truy tố và dẫn ra trường hợp cựu Tổng thống Richard Nixon vi phạm pháp luật trong vụ Watergate nhưng sau khi cân nhắc thì ông đã từ chức để khỏi bị truy tố và sau đó được người kế nhiệm là ông Gerald Ford ân xá.

"Việc truy tố một tổng thống gây ấn tượng không tốt cho đất nước", vị luật sư này nói.

Ông nói ‘không có bằng chứng chính quyền Biden hay Đảng Dân chủ tác động lên vụ truy tố này’ và bản thân ông ‘vẫn tôn trọng tính độc lập của nền tư pháp Mỹ’.

"Rõ ràng không ai trong chính quyền các cấp, cho dù thuộc Cộng hòa hay Dân chủ, có quyền ra lệnh cho Alvin Bragg phải điều tra hay ngừng điều tra vụ này. Ngay cả Quốc hội cũng không có quyền. Quốc hội có thể đặt câu hỏi nhưng biện lý không có nghĩa vụ phải giải trình", ông chỉ ra.

"Tam quyền phân lập vẫn đảm bảo. Hành pháp và lập pháp không ai có thể can thiệp vào công việc của tư pháp", ông nói thêm.

Về quan điểm cá nhân, mặc dù luật sư Nguyễn Quốc Lân nói ông ‘đồng ý ngang ngửa với lập luận của cả hai bên’, nhưng ‘49% hướng về phía truy tố, còn 51% hướng về phía không truy tố’.

"Luật pháp phải công bằng nhưng về lâu dài phải xét về tác động của việc truy tố", ông giãi bày.

Nguồn : VOA, 05/04/2023

*******************************

Ông Trump : Ẩn chứa sau các cáo buộc hình sự là việc can thiệp vào hoạt động tranh cử

Reuters, VOA, 05/04/2023

Cựu tổng thống bị truy tố Donald Trump hôm 4/4 đả kích công tố viên New York Alvin Bragg vì đã đưa ra các cáo buộc hình sự đối với ông và cho rằng ông là nạn nhân của sự can thiệp vào bầu cử, nhưng ông không đưa ra bằng chứng, theo Reuters.

Ông Donald Trump phát biểu tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông ở Palm Beach, bang Florida, tối ngày 4/4/2023.

"Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng bất cứ điều gì như thế này lại có thể xảy ra ở Mỹ", ông Trump nói với những người ủng hộ tập trung tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông ở Palm Beach, bang Florida. "Tội duy nhất mà tôi đã phạm phải là không sợ hãi bảo vệ quốc gia của chúng ta trước những kẻ tìm cách phá hoại đất nước".

Trước đó, ông Trump không nhận tội tại tòa án Manhattan đối với 34 trọng tội về làm sai lệch hồ sơ kinh doanh, khi các công tố viên cáo buộc ông dàn xếp các khoản thanh toán cho hai phụ nữ trước cuộc bầu cử năm 2016 để ngăn chặn việc công bố thông tin về các cuộc gặp ân ái của họ với ông.

Ông Trump, đang tranh cử để được là ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa vào năm 2024, vào tối thứ Ba 4/4 tại Florida đã có một bài phát biểu tương đối ngắn, 25 phút, so với các bài phát biểu vận động tranh cử của ông đôi khi có thể kéo dài hai giờ.

Tuy tung ra một loạt các lời chỉ trích nhằm vào các công tố viên, song ông không kêu gọi những người ủng hộ mình tổ chức thêm các cuộc biểu tình. Và mặc dù được cho là sẽ sớm quay lại con đường vận động tranh cử, nhưng ông không đưa ra thông tin chi tiết nào về điều đó.

Ông Trump, 76 tuổi, người gặp nhiều chuyện buồn bực cá nhân, tuyên bố rằng ông bị các đối thủ chính trị truy sát bằng cách sử dụng hệ thống pháp luật chống lại ông để cố gắng ngăn ông giành lại Nhà Trắng vào năm 2024.

Ông Trump cáo buộc công tố viên Bragg của quận hạt Manhattan ra tay nhắm vào ông "trước khi ông ta biết bất cứ điều gì về tôi". Ông nói thẩm phán trong vụ án, ông Juan Merchan, là "một thẩm phán ghét Trump". Nhưng ông không đưa ra bất kỳ bằng chứng nào để chứng minh cho tuyên bố của mình rằng họ đang thực hiện các hành động của họ nhằm phá hoại việc tái tranh cử của ông vào Nhà Trắng.

Tập trung trước mặt ông trong một phòng khiêu vũ có viền mạ vàng ở Mar-a-Lago là một số người ủng hộ ông Trump tích cực và hiếu chiến, bao gồm các nhà lập pháp đảng Cộng hòa Marjorie Taylor Greene và Matt Gaetz, phụ tá lâu năm Roger Stone, nhà sản xuất gối Mike Lindell, cựu đại sứ Hoa Kỳ ở Đức Richard Grenell và các con trai của ông Trump là Donald Trump Jr. và Eric Trump.

Người ta không nhìn thấy phu nhân của ông Trump, bà Melania, trong phòng tiệc này.

(Reuters)

****************************

Ông Trump không nhận bất cứ tội nào trong 34 tội đại hình

AP, VOA, 05/04/2023

Một ông Trump im lặng và lạnh lùng, mím môi thể hiện rõ sự tức giận, bước vào phòng xử án ngay trước 2g30 chiều không nói gì.

Ông Trump dự kiến sẽ trở lại Palm Beach, Florida, nhà của ông, Mar-a-Lago, vào tối ngày 4/4 để đưa ra nhận xét.

Cựu Tổng thống Donald Trump ngày 4/4 đã không nhận tội đối với 34 tội đại hình giả mạo hồ sơ kinh doanh, theo hai quan chức thực thi pháp luật quen thuộc với vấn đề này nói với AP.

Lời nhận tội hay không được đưa ra trong một phiên thụ lý ngắn gọn tại phòng xử án ở Lower Manhattan khi ông Trump phải đối mặt với lệnh truy tố của đại bồi thẩm đoàn phát sinh từ khoản tiền bịt miệng cho một diễn viên phim khiêu dâm trong chiến dịch tranh cử năm 2016 của ông Trump.

Hai quan chức xác nhận lời không nhận tội đã nói với điều kiện giấu tên với hãng tin AP vì các công tố viên vẫn chưa công bố cáo trạng.

Việc ra tòa, mặc dù về bản chất là thủ tục, nhưng là một sự tính toán đáng chú ý đối với ông Trump sau nhiều năm điều tra về các giao dịch cá nhân, kinh doanh và chính trị của ông. Vụ án đang diễn ra trong bối cảnh không chỉ trong chiến dịch tranh cử lần thứ ba của ông vào Tòa Bạch Ốc mà còn chống lại các cuộc điều tra khác ở Washington và Atlanta có thể còn đưa ra nhiều cáo buộc hơn nữa.

Một ông Trump im lặng và lạnh lùng, mím môi thể hiện rõ sự tức giận, bước vào phòng xử án ngay trước 2 :30 chiều không nói gì. Vài phút trước đó, ông đã kể lại cảm xúc của mình trong thời gian thực, mô tả trải nghiệm này là "KỲ QUÁI" khi ông đi từ Tháp Trump đến Lower Manhattan để đối mặt với một thẩm phán với tư cách là cựu tổng thống đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ bị truy tố hình sự.

Trong bộ vest sẫm màu đặc trưng và cà vạt đỏ, ông Trump quay lại và vẫy tay chào đám đông bên ngoài tòa nhà trước khi vào bên trong để lấy dấu tay và tiến hành các thủ tục. Ông đến tòa án trong một đoàn xe tám chiếc từ Tháp Trump, bày tỏ sự tức giận của mình theo thời gian thực đối với quá trình này.

"Hướng đến Lower Manhattan, Tòa án", vị cựu tổng thống lắm lời đã đăng trên nền tảng Truth Social của mình. "Có vẻ KỲ LẠ, họ sắp BẮT TÔI. Không thể tin điều này đang xảy ra ở Mỹ. LÀM CHO NƯỚC MỸ VĨ ĐẠI TRỞ LẠI !".

Thẩm phán Juan Merchan của phiên tòa đã phán quyết rằng máy quay TV sẽ không được phép vào phòng xử án.

"Ông ấy mạnh mẽ và sẵn sàng", luật sư Joe Tacopina của ông Trump nói với Associated Press. Trước đó, ông Tacopina đã nói trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình rằng cựu tổng thống sẽ không nhận tội với tội danh nhẹ hơn, ngay cả khi điều đó có thể giải quyết được vụ việc. Ông cũng nói rằng ông không nghĩ vụ việc sẽ được đưa ra trước bồi thẩm đoàn.

Ông Trump, một cựu ngôi sao truyền hình thực tế, đã thổi phồng câu chuyện đó để tạo lợi thế chính trị cho mình, nói rằng ông đã huy động được hơn 8 triệu đô la trong những ngày kể từ khi bị cáo buộc về một "truy lùng chính trị". Chiến dịch tranh cử của ông đã đưa ra một yêu cầu gây quỹ có tiêu đề "Email cuối cùng của tôi trước khi bị bắt" và ông đã nhiều lần công kích chưởng lý quận Manhattan, kêu gọi những người ủng hộ phản đối và tuyên bố mà không có bằng chứng rằng thẩm phán chủ tọa vụ án "ghét tôi" - điều mà luật sư của ông đã có nói là không đúng sự thật.

Ông Trump dự kiến sẽ trở lại Palm Beach, Florida, nhà của ông, Mar-a-Lago, vào tối ngày 4/4 để đưa ra nhận xét. Ít nhất 500 người ủng hộ nổi bật đã được mời, với một số đảng viên Cộng hòa ủng hộ ông Trump nhất trong quốc hội dự kiến sẽ tham dự.

Việc bị kết án sẽ không ngăn ông Trump tranh cử hoặc đắc cử tổng thống vào năm 2024.

Bên trong phòng xử án Manhattan, các công tố viên do chưởng lý New York, Alvin Bragg, một đảng viên Đảng Dân chủ, dẫn đầu, dự kiến sẽ mở niêm phong bản cáo trạng do đại bồi thẩm đoàn đưa ra vào tuần trước. Đây là lúc ông Trump và các luật sư bào chữa của ông sẽ có cái nhìn đầu tiên về những cáo buộc chính xác chống lại ông.

Bản cáo trạng bao gồm nhiều cáo buộc làm sai lệch hồ sơ kinh doanh, bao gồm ít nhất một tội nghiêm trọng, hai người quen thuộc với vấn đề này nói với Associated Press vào tuần trước.

Sau khi bị buộc tội, ông Trump dự kiến sẽ được nhà cầm quyền trả tự do vì các cáo buộc chống lại ông không yêu cầu đặt tiền tại ngoại.

Cuộc điều tra đang xem xét kỹ lưỡng các khoản thanh toán sáu con số được thực hiện cho nữ diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels và cựu người mẫu Playboy Karen McDougal. Cả hai đều nói rằng họ có quan hệ tình dục với ông Trump vốn đã kết hôn nhiều năm trước khi ông tham gia chính trường. Ông Trump phủ nhận việc có quan hệ tình dục với hai người phụ nữ và phủ nhận mọi hành vi sai trái liên quan đến các khoản thanh toán.

Việc ra tòa diễn ra trong bối cảnh an ninh nghiêm ngặt ở New York, diễn ra hơn hai năm sau khi những người ủng hộ ông Trump xông vào Điện Capitol của Hoa Kỳ trong một nỗ lực thất bại nhằm ngăn chặn sự chứng nhận của quốc hội về chiến thắng của đảng viên Đảng Dân chủ Joe Biden.

Ông Trump đã thách thức trước khi ra tòa. Ông đã sử dụng mạng truyền thông xã hội của mình để phàn nàn rằng ông sẽ ra tòa ở một khu vực có nhiều đảng viên Đảng Dân chủ, tuyên bố, "TÒA ÁN KANGAROO" và "ĐÂY KHÔNG PHẢI LÀ ĐIỀU NƯỚC MỸ LẼ RA LÀ NHƯ VẬY !". Ông và chiến dịch tranh cử của ông đã nhiều lần tấn công ông Bragg và thậm chí còn giám sát chặt chẽ các thành viên trong gia đình ông Bragg.

Mặc dù vậy, những cảnh xung quanh Tháp Trump và tòa án nơi ông Trump sẽ đứng trước một thẩm phán không có tình trạng bất ổn lớn. Cảnh sát đã cố gắng ngăn cách những người biểu tình ủng hộ cựu tổng thống và những người phản đối ông bằng cách tách biệt họ trong một công viên gần tòa án bằng hàng rào kim loại.

Dân biểu Đảng Cộng hòa Georgia Marjorie Taylor Greene, một trong những người ủng hộ trung thành nhất của ông Trump tại Quốc hội, đã tổ chức một cuộc biểu tình ngắn tại công viên, nhưng khung cảnh hỗn loạn đến mức khó có thể nghe thấy tiếng bà ấy trong đám đông phóng viên và người biểu tình.

"Chúng tôi là đảng của hòa bình", bà Greene nói, cảm ơn những người ủng hộ ông Trump có mặt. "Những người dân chủ là những người cộng sản".

Dân biểu Cộng hòa New York George Santos cũng thể hiện tình đoàn kết với ông Trump, nói rằng : "Tôi muốn ủng hộ tổng thống".

"Tôi nghĩ đây là điều chưa từng có và đó là một ngày tồi tệ đối với nền dân chủ", ông Santos nói, đồng thời gợi ý rằng các công tố viên trong tương lai có thể nhắm vào ông Biden và các tổng thống khác bằng các vụ án khác, điều này "làm giảm giá trị của hệ thống tư pháp".

Khả năng của New York trong việc thực hiện các thủ tục tố tụng tại tòa án một cách an toàn và không có kịch tính trong một vụ án liên quan đến một cựu tổng thống gây chia rẽ có thể là một trường hợp thử nghiệm quan trọng khi các công tố viên ở Atlanta và Washington. Hai nơi này cũng đang tiến hành các cuộc điều tra riêng của họ về ông Trump, và cũng có thể dẫn đến các cáo buộc. Những cuộc điều tra đó liên quan đến nỗ lực hủy bỏ kết quả bầu cử năm 2020 cũng như khả năng xử lý sai các tài liệu mật tại Mar-a-Lago.

(AP)