Thông Luận

Hoa Kỳ và Hàn Quốc bắt đầu tập trận chung từ ngày 21/08 trong bối cảnh căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên vì chương trình hạt nhân của Bình Nhưỡng. Chế độ Kim Jong-un luôn coi đợt tập trận thường niên này là hành vi khiêu khích và xâm lược, đồng thời đe dọa phản ứng mạnh mẽ.

Một máy bay trinh sát Mỹ Lockheed U-2, biệt danh "Dragon Lady", cất cánh từ căn cứ không quân Osan ở Pyeongtaek, Hàn Quốc, tham gia cuộc tập trận, 21/08/2018. Lee Sang-hak/Yonhap via REUTERS

Hàng chục ngàn quân nhân Mỹ và Hàn Quốc tham gia cuộc tập trận mang tên Ulchi Freedom Guardian (UFG), dự kiến kéo dài hai tuần, và phần lớn dựa trên các tình huống giả định lập trên máy tính.

Theo AFP, cả Mỹ và Hàn Quốc đều cho rằng đợt tập trận chung này chỉ mang ý nghĩa phòng vệ. Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In cảnh báo Bình Nhưỡng không nên lợi dụng cơ hội này để "có những hành động gây hấn khiến tình hình thêm căng thẳng". Ông cũng nhấn mạnh : "Bắc Triều Tiên phải hiểu là những hành động khiêu khích lặp đi lặp lại của miền Bắc buộc Hàn Quốc và Hoa Kỳ phải tập trận chung, và điều này càng kéo dài thêm chiếc vòng luẩn quẩn".

Cuộc tập trận thường niên năm 2017 diễn ra trong bối cảnh căng thẳng leo thang và khẩu chiến giữa Washington và Bình Nhưỡng. Ngày 20/08, Bắc Triều Tiên lên án Hoa Kỳ "đổ thêm dầu vào lửa", đồng thời cảnh báo về một "thời kỳ chiến tranh hạt nhân vượt tầm kiểm soát".

Tuy nhiên, trả lời RFI ngày 21/08, bà Juliette Morillot, chuyên gia Pháp về bán đảo Triều Tiên, cho rằng Bắc Triều Tiên không có ý định tấn công Mỹ :

 "Tôi nghĩ là Bắc Triều Tiên, trong thâm tâm, không có ý định tấn công Hoa Kỳ và dù có những lời lẽ rất gay gắt, nhưng sẽ làm mọi việc để làm dịu tình hình. Tôi nghĩ là Bình Nhưỡng sẽ không lặp lại ý định bắn tên lửa về phía đảo Guam.

Ngược lại, Bắc Triều Tiên hoàn toàn có thể thực hiện những vụ thử tên lửa đạn đạo khác, thậm chí có thể là một tên lửa loại SBLM từ một tầu ngầm. Đối với chế độ Kim Jong-un, đây là cách để thể hiện rõ cho Hoa Kỳ biết Bình Nhưỡng sẽ không để bị tấn công.

Trong cuộc tập trận thường niên lần này, có khoảng 50.000 quân nhân Hàn Quốc và 17.500 quân nhân Mỹ tham gia. Tôi muốn nhấn mạnh rằng con số 17.500 lần này đã giảm nhiều so với 25.000 lính Mỹ tham gia vào năm 2016. Người ta có thể coi đây là một cử chỉ từ phía Seoul".

Thu Hằng

Thế Chiến II : Những tiết lộ mới về bác sĩ Đức quốc xã

Thế giới tưởng đã biết hết mọi bí mật về sự tàn bạo của chủ nghĩa quốc xã, nhờ các hồ sơ lưu trữ được đưa ra ánh sáng. Tuy nhiên, gần đây, một bộ sưu tập não nạn nhân bị giết bằng phương pháp "an tử" (chết êm dịu, euthanasia) trong chương trình T4, được phát hiện trong kho của Viện Max-Planck, một trong những cơ quan nghiên cứu nổi tiếng của Đức. "Những tiết lộ mới về bác sĩ quốc xã" được tuần san L’Obs đưa trên trang nhất và dành 11 trang điều tra.

Đường tầu dẫn đến trại tập trung Auschwitz thời Đức quốc xã (1940-1945). Wikipedia

Bộ sưu tập não "những người vô ích"

Aktion T4 là mật mã của chiến dịch bí mật "an tử" nhằm loại "những người vô ích". Trong số các nạn nhân có rất nhiều trẻ em bị Đức quốc cho là không đáng sống, nhưng chúng phục vụ lợi ích "khoa học". Cùng với phát hiện ở Đức, một phát hiện khác ở thành phố Strasbourg (Pháp) cũng khiến người ta kinh ngạc : phần thi thể còn lại của nhiều nạn nhân thí nghiệm của một bác sĩ quốc xã mới được an táng. Bị bỏ quên hay bị che giấu ? Dù ở Pháp hay ở Đức, tất cả đều nằm trên giá của các viện nghiên cứu trong suốt 70 năm.

Trong Thế Chiến II, chương trình loại bỏ người tàn tật mà Hitler muốn tiến hành đã giúp bác sĩ phẫu thuật thần kinh Julius Hallervorden lập "bộ sưu tập" não trẻ em. L’Obs lật lại hồ sơ ngày 28/10/1940 khi một chiếc xe ca chở 58 trẻ em đến "Bệnh viện công Brandeburg", thực ra là một phòng hơi ngạt. Cũng như những chuyến xe khác, chiếc xe chở đầy người vào trong và khi quay ra thì trống rỗng. "Bệnh viện Brandeburg" chính là phòng hơi ngạt đầu tiên được thí điểm tại Đức.

Tất cả 58 trẻ em đều bị cho là "vô ích" vì bị tàn tật, bị động kinh hoặc tiếp thu chậm ở trường. Đợt thanh trừng đó mang tên K58 (K - "Kinder" (trẻ em) và 58 là số trẻ em được nhận). Tất cả đều bị quên lãng, không tên tuổi, không hình ảnh.

Bác sĩ phẫu thuật thần kinh Julius Hallervorden, làm việc tại Cơ quan Kaiser-Wilhelm, nay là Viện Max-Planck, được mời đến tham dự vì ông hợp tác chặt chẽ với bác sĩ nhi Hans Heinze, người phát hiện ra một vài trường hợp đáng quan tâm cho đồng nghiệp chuyên về thần kinh.

Bác sĩ Heinze, tham gia quốc xã ngày từ đầu và tuyệt đối tin vào sự thuần khiết chủng tộc, là giám đốc bệnh viện Gorden, nơi điều trị 58 trẻ em trên. Ông khám cho những đứa trẻ này trước khi giết chúng bằng cách tiêm vào động mạch cảnh một loại thuốc tương phản, khiến các nạn nhân khóc vì đau đớn trước khi chết.

Nhà nghiên cứu Catherine Bernstein, tác giả bộ phim tài liệu duy nhất về Julius Hallervorden (2014), khẳng định : "Đó là vụ giết người theo yêu cầu. Hallervorden chọn nạn nhân tùy theo chương trình nghiên cứu của ông ta".

Sau khi đã lấy não ra, thi thể của 58 trẻ em được quân Đức quốc xã mang đến một lò hỏa thiêu ở nông thôn. Tro được đưa vào bình di cốt rồi trao lại cho gia đình với giấy chứng tử giả.

Bác sĩ Hallervorden cắt những bộ não lấy được thành những lát mỏng, sau đó ép chúng giữa hai mảnh kính để nghiên cứu. Tổng cộng, ông "sưu tập" được khoảng 700 bộ não đến từ sáu trung tâm "an tử" tại Đức. Theo con số được L’Obs đưa ra, tính đến tháng 01/1940, sáu trung tâm phục vụ chương trình T4 đã giết 70.273 người. Ngoài ra, vị bác sĩ này còn nhận được nhiều mẫu từ một bệnh viện ở vùng Lorraine (Pháp), lúc đó bị sáp nhập vào Đức.

Tháng 08/1941, Aktion T4 chính thức bị đình chỉ, và thay vào đó là chiến dịch 14f13, "an tử"do địa phương quản lý, đã khiến ít nhất 150.000 người chết, tính đến cuối Thế Chiến II. Năm 1942, các nhà phụ trách chính của chương trình T4 tham gia chiến dịch Reihard (mang tên của Reihard Heydrich). Đây là bước đầu tiên của chiến dịch tận diệt người Do Thái ở Châu Âu, khiến khoảng 5-6 triệu người Do Thái chết vì khí ga.

Năm 1965, Hallervorden chết nhưng bộ sưu tập của ông vẫn được giữ nguyên trong kho lưu trữ của Viện Max-Planck và tại nhiều cơ quan khác ở Đức… và tiếp tục được các nhà nghiên cứu sử dụng. Sau một cuộc chiến đấu dài hơi, nhà sử học Gotz Aly đã buộc Viện Max-Planck thừa nhận nguồn gốc của bộ sưu tập này. Năm 1990, các bộ não trong bộ sưu tập được chôn cất. Câu chuyện tưởng đã hết, nhưng đến năm 2015, rất nhiều bộ não khác đã được phát hiện trong kho của Viện Max-Planck ở Berlin, sau đó là ở Munich. Tháng 06/2017, Viện Max-Planck tiến hành nghiên cứu và tìm kiếm để nhận dạng 700 nạn nhân trong bộ sưu tập của Hallervorden.

Bộ sưu tập xương Do Thái thời quốc xã tại đại học Strasbourg

Trong Thế Chiến II, Strasbourg bị sáp nhập vào Đức. Năm 1944, bác sĩ giải phẫu Đức quốc xã August Hirt lập bộ sưu tập xương từ 86 nạn nhân Do Thái được chuyển từ trại Auschwitz "để có được những mẫu từ mọi nước".

Ngày nay, một số nhà nghiên cứu vẫn tìm được trong tầng hầm, nhiều bộ phận cơ thể, kết quả từ những công trình khổng lồ của bác sĩ August Hirt, như phát hiện của Raphel Toledano, bác sĩ kiêm sử gia về những thí nghiệm của các bác sĩ quốc xã tại đại học Reichsuniversitat.

Mẫu da, mang số 107969, được Toledano tìm thấy trong một căn phòng khóa kín ở Viện Y khoa thuộc đại học Strasbourg. Cũng như rất nhiều sinh viên y khoa khác, Raphel Toledano từng nghe những tin đồn rằng trong trường còn rất nhiều bộ phận của thi thể từ thời Thế Chiến II. Trong kho của Viện Giải phẫu vẫn còn nhiều "lọ" chứa nội tạng.

Để tránh khó xử về những sự kiện lịch sử, một bia tưởng niệm các nạn nhân thời Reichsuniversitat đã được dựng. Đa số các bác sĩ thuộc đại học Reichsuniversitat được ân xá trong những năm 1950.

Hạt nhân Bắc Triều Tiên : Trung Quốc bị mắc bẫy

Từ lâu, Bắc Kinh nhắm mắt làm ngơ để Bình Nhưỡng phát triển hạt nhân. Liệu hiện nay, các lãnh đạo Trung Quốc còn có khả năng thuyết phục được chế độ Kim Jong-un ? Đây là câu hỏi được tuần báo L’Obs đặt ra trong bài viết : "Trung Quốc bị mắc bẫy" trong vấn đề hạt nhân Bắc Triều Tiên.

Để thể hiện quan hệ bằng hữu với Bắc Triều Tiên, các lãnh đạo Trung Quốc thường so sánh "như răng với môi", cụm từ được Mao Trạch Đông sử dụng. Thế nhưng, từ khi Kim Jong-un trở thành lãnh đạo trẻ của Bắc Triều Tiên, "răng với môi" không còn giữ vững nữa. Trung Quốc xích sang một bên để Hoa Kỳ đối đầu với những đe doạ hạt nhân, tên lửa đạn đạo của Bình Nhưỡng. Những lời kêu gọi kiềm chế, đàm phán hòa bình trên bán đảo Triều Tiên của Trung Quốc có gì đó thể hiện sự bất lực của chính quyền Bắc Kinh.

Kim Nhật Thành, nhà sáng lập chế độ hiện nay, tự cho mình là thủ lĩnh cách mạng Châu Á thật sự, và coi Mao Trạch Đông là một lão già, đồng thời quấy nhiễu Mao để có được công nghệ nguyên tử của Trung Quốc. Cuối cùng, chính Liên Xô lại là nhà cung cấp đầu tiên những lò phản ứng cho Bình Nhưỡng. Sau đó, Kim Jong-il khiến các nước bảo trợ bực mình vì cho tiến hành những vũ thử hạt nhân đầu tiên, nhờ trợ giúp của Pakistan. Cùng thời điểm đó, Trung Quốc ký hiệp định không phổ biến hạt nhân và dè chừng một cường quốc nguyên tử ngay sân sau. Nhưng chính lãnh đạo Bắc Triều Tiên hiện nay, Kim Jong-un, mới là người ngày càng trở nên khó bảo.

Tại sao Trung Quốc tỏ ra bất lực để thuyết phục chư hầu của mình đến như vậy ? L’Obs cho rằng nguyên nhân nằm trong khẩu hiệu cho thấy chính sách của Bắc Kinh đối với Bình Nhưỡng : "Không chiến tranh, không có bất ổn định, không vũ khí hạt nhân". Trong ba ưu tiên của Trung Quốc, điều quan trọng nhất là loại bỏ mọi nguy cơ dẫn đến xung đột quân sự. Ưu tiên thứ hai là cảnh báo mọi rủi ro rình rập, ví dụ bằng mọi giá tránh thay đổi chế độ. Chỉ ở điểm cuối cùng, người ta thấy lo ngại trong việc chống phổ biến hạt nhân.

Điều quan trọng đối với Bắc Kinh là chế độ Bình Nhưỡng vững chắc, chứ không phải ngăn cản nước láng giềng có vũ khí nguyên tử. Chính vì thế, phải cưng nựng Bình Nhưỡng như một đứa trẻ nhõng nhẽo để đưa Bắc Triều Tiên trên con đường phồn thịnh như Bắc Kinh làm được.

Dù trên nguyên tắc, Bắc Kinh tỏ ra phản đối việc Bắc Triều Tiên có vũ khí hạt nhân, nhưng trong thâm tâm, Trung Quốc thích nghi với việc này. Thế nhưng, từ 2012-2013, tinh thần lạc quan của chính quyền Trung Quốc bị sụp đổ một phần khi tướng Jang Song-taek, đồng thời là chú của Kim Jong-un, bị hành hình. Đây là gáo nước lạnh cho Bắc Kinh vì ông Jang là nhà đối thoại được Bắc Kinh ưu tiên và là nhà vô địch cho một cuộc cải cách theo mô hình Trung Hoa.

Khi lên cầm quyền, thay vì đến thăm Bình Nhưỡng như truyền thống, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chọn sang thăm Seoul. Năm 2015, tổng thống Hàn Quốc Park Guen-hye được mời tham dự kỷ niệm chiến thắng Thế Chiến II tại Bắc Kinh. Trong dịp này, đặc phái viên của Bắc Triều Tiên thậm chí không được Tập Cận Bình giành cho một buổi nói chuyện. Sau nhiệm kỳ 5 năm của chủ tịch Tập, lãnh đạo hai nước vẫn chưa từng gặp nhau.

Từ đầu 2017, Bình Nhưỡng chuyển sang chỉ trích Bắc Kinh khi Trung Quốc quyết định phê chuẩn các biện pháp trừng phạt của Liên Hiệp Quốc. Những cuộc khẩu chiến gần đây giữa Kim Jong-un và Donald Trump được ngoại trưởng Vương Nghị bình luận có phần hài hước trước Quốc Hội Trung Quốc là "Hoa Kỳ và Bắc Triều Tiên như hai con tầu đang lao thẳng vào nhau. Và, trong vai trò là nhà bẻ ghi, có Trung Quốc, đang cố gắng một cách vô vọng tránh vụ va chạm".

Bắc Triều Tiên-Hoa Kỳ : Canh bài hạt nhân

Vẫn liên quan đến vấn đề hạt nhân Bắc Triều Tiên, tuần báo Courrier international, trích bài viết của The Atlantic, cho rằng những lời đe dọa "biển lửa và căm hờn" của tổng thống Mỹ nếu Bình Nhưỡng tiếp tục hành vi khiêu khích chẳng có gì đáng tin tưởng. Với The Atlantic, thái độ này lại rất nguy hiểm trước một nhà lãnh đạo như Kim Jong-un, vừa không tin được vừa khó lường.

Venezuela chuyển sang thời chuyên chế

Đây là chủ đề trang nhất của Courrier international. Tuần báo nhận định trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế, Venezuela thu mình trong vòng xoáy chuyên chế. Những lời đe dọa can thiệp của Hoa Kỳ càng gia tăng sức ép.

"Bắt mạch thảm kịch" mà Venezuela đang trải qua, Courrier international trích tờ El Universal, cho biết nguồn gốc của thảm kịch chính là dự trữ ngân sách thâm hụt, nợ nần chồng chất khiến quốc gia Nam Mỹ đang bên bờ vực thẳm, trong khi Venezuela nổi tiếng có trữ lượng dầu lửa dồi dào, song lại có chính sách quản lý thất thường. Hậu quả là người dân bỏ nước chạy sang các nước láng giềng, nhiều người còn có cảm giác trở thành ăn mày.

Vậy làm thể nào để Venezuela thoát khỏi một chế độ chuyên chế đang dần hình thành ? Một số người tin vào các cuộc đàm phán giữa chính quyền Maduro và phe đối lập. Nhưng một số khác thì lại nghĩ đến khả năng quân đội lật đổ chính quyền. Tuy nhiên, theo tuần báo Tây Ban Nha Cambio, chế độ Chavez lại rất nâng niu quân đội bằng cách trao nhiều quyền lực quan trọng để quân đội trung thành với chính phủ. Trong khi đó, về mặt đối ngoại, tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa can thiệp quân sự vào Venezuela.

Donald Trump và những ngông cuồng

L’Express tổng kết 7 tháng đứng đầu Nhà Trắng của Donald Trump trong số ra tuần này. Kết quả thu được thật nghèo nàn, trong khi tổng thống Mỹ liên tục đưa ra những ý tưởng phiêu lưu và những tuyên bố nảy lửa, đến mức khiến cả các cố vấn phải ngạc nhiên.

Trong bài viết "Một nhiệm kỳ ở điểm chết", tác giả nhắc lại một số thất bại kể từ khi ông Trump nhậm chức tổng thống : không loại bỏ được bảo hiểm y tế Obamacare như từng hứa khi tranh cử ; Nhà Trắng hai lần đổi chánh văn phòng, giám đốc truyền thông và cố vấn an ninh quốc gia ; cải cách thuế sắp tới cũng có khả năng sụp đổ.

Trong danh sách những người "bất khả xâm phạm", ngoài phó tổng thống Mike Pence, chỉ là những thành viên trong gia đình Trump. L’Express nhận định, tổng thống Trump "cô độc với gia đình mình", "một gia đình trung thành và gắn bó với nhau vì nghi ngờ thế giới bên ngoài gần như hoang tưởng".

Donald Trump bị coi là "Một người lạ trong Phòng Bầu Dục", vì khác với những người tiền nhiệm, ông chưa hề giữ một trọng trách nào trong chính quyền. Thiếu chuẩn bị, lộn xộn và xung động, đôi khi ông bị chính ngay phe Cộng Hòa bỏ rơi. Chưa một đời tổng thống Mỹ nào, kể cả Nixon, lại phải đối mặt với tình hình nguy hiểm đến như vậy.

Thu Hằng

Xe tông đám đông, vũ khí giết người hàng loạt

Sau gần 14 năm yên bình, hôm 17/08/2017 nỗi kinh hoàng khủng bố trở lại Tây Ban Nha với hai vụ tấn bằng cách tông xe vào đám đông tại thành phố du lịch Barcelona làm hơn chục người chết và hàng chục người bị thương. Hầu hết các báo Pháp ra ngày hôm nay phủ kín cảnh tượng kinh hoàng xảy ra ở đại lộ Las Ramblas, nơi tập trung đông du khách nhất thành phố. Cách giết người bằng lao xe hơi vào đám đông đang trở nên phổ biến.

Gương mặt thất thần hoảng sợ của du khách trên đại lộ Las Ramblas, Barcelona ngay sau vụ khủng bố đâm xe vào đám đông ngày 17/08/2018. La Vanguardia/Pedro Madueno/REUTERS

Sau các thảm kịch xảy ra ở Nice, Berlin, Luân Đôn, Stockholm giờ đến Barcelona. Dùng xe lao vào vào đám đông để giết người đã trở thành một phương thức khủng bố hữu hiệu được những kẻ khủng bố ưa dùng. "Xe tông người, một thứ vũ khí giết người hàng loạt", Libération nhận định.

Tờ báo nhận thấy, "danh sách các thành phố bị tấn công bằng xe tông vào đám đông vẫn cứ dài thêm một cách tuyệt vọng". Dù cách thức tiến hành không có gì mới nhưng nó đang được các tổ chức khủng bố kêu gọi sử dụng vì tiến hành đơn giản, rẻ tiền mà lại có thể gây thiệt hại lớn.

Tờ báo nhắc lại vụ tấn công đẫm máu nhất là vụ kẻ khủng bố Mohamed Lahouaij – Boujlel lao xe tải 19 tấn vào đám đông trên đại lộ la Promenade des Anglais tại Nice hôm 14/7/2016, khiến 86 người thiệt mạng và hơn 450 người bị thương. Tất cả các vụ tấn công như vậy không còn là tự phát mà đều có sự tính toán chuẩn bị trừ trước.

Theo Libération, ngay từ ngày 13/12/2013, bộ An Ninh Nội Địa và cơ quan FBI của Mỹ đã cảnh báo : "Những kẻ khủng bố từ nước ngoài đang kích động tiến hành các vụ tấn công bằng xe tông người. Kiểu tấn công như vậy có thể nhằm vào các khu nhà, những nơi tụ tập đông người, như các sự kiện thể thao, giải trí hay trung tâm thương mại. Cách thức tấn công này cho phép những kẻ khủng bố không có được thuốc nổ hay vũ khí, không cần phải đào tạo hay kinh nghiệm gì mà vẫn tiến hành được tấn công tại Hoa Kỳ ".

Libération cho biết là từ năm 2014, một phát ngôn viên của tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo bằng những lời lẽ man rợ đã hô hào tấn công giết dân phương Tây "bằng bất kỳ cách nào", bằng bất kỳ thứ gì có trong tay.

Từ đó trở đi các vụ tấn công của chúng ở nhiều nước Tây Âu đã tràn lan và gây thiệt hại lớn về nhân mạng, cho dù lực lượng an ninh ở các nước đã cố gắng đề phòng tối đa.

Nguy hiểm hơn, cách dùng xe hơi lao vào đám đông để giết người cũng được những nhóm cực hữu khác bắt chước. Đó là vụ vừa xảy ra thứ Bảy tuần trước ở ở Charlottesville, bang Virginia ; Hoa Kỳ, khi một kẻ thuộc phong trào phân biệt chủng tộc cực hữu đã lao xe vào đám người biểu tình chống phát –xít. Đầu tuần này, tại một thị trấn nhỏ Sept –Sorts ở tỉnh Seine-et-Marne của Pháp, lại thêm một kẻ điên khùng cũng dùng xe lao vào một quán Pizza làm một bé gái 12 tuổi thiệt mạng và 13 người khác bị thương.

Những hình thức tấn công bằng các phương thức đơn giản mà Le Figaro gọi là "khủng bố giá rẻ (low-cost)" đang khiến an ninh của các nước đau đầu và dường như không tìm được phương cách phòng chống hữu hiệu.

Tại sao lại là Barcelona ?

Trở lại với vụ tấn công tại Barcelona tối qua. Lần này những kẻ khủng bố Hồi giáo cực đoan không những gây thiệt hại lớn về người mà chúng còn thành công khi nhằm vào mục tiêu biểu tượng như thành phố du lịch hàng đầu của Tây Ban Nha.

Le Figaro ghi nhận, Barcelona là "biểu tượng của xã hôi tự do của chúng ta… từ Nice, Berlin hay Luân Đôn, những kẻ khủng bố đều chọn một nơi mang tính biểu tượng để ghi dấu ấn cho hành động của chúng".

Nhật báo Le Parisien trích dẫn chuyên gia về khủng bố, Jean-Charles Brisard nhận định, một phần ba số phần tử Hồi giáo cực đoan ở Tây Ban Nha xuất thân từ vùng Barcelona. Các ổ khủng bố địa phương ở đây có liên hệ chặt chẽ với phong trào thánh chiến Maroc. Cho dù số lượng dân gốc Tây Ban Nha tham gia thánh chiến tại Syria hay Iraq không nhiều bằng Pháp. Nhưng Tây Ban Nha là một vùng đất để chinh phục của nhiều nhóm thánh chiến Hồi Giáo, theo Le Figaro.

Còn nhật báo Libération thì nhận thấy, từ vụ khủng bố đánh bom đoàn xe lửa tại Atocha năm 2004 làm gần 200 người chết, cho đến trước ngày hôm qua, Tây Ban Nha đã được sống yên bình một thời gian khá dài. Cuộc chiến chống thánh chiến của nước này tỏ ra có hiệu quả.

Chính phủ Tây Ban Nha ý thức được quy mô của mối đe dọa và đã hành động : Nhiều kẻ tình nghi liên quan đến Hồi giáo cực đoan bị bắt giữ, kết án hay trục xuất. Nhiều nhóm khủng bố chưa kịp ra tay đã bị phá vỡ kịp thời… Thế nhưng cuối cùng sự cảnh giác cao độ của an ninh Tây Ban Nha vẫn còn kẽ hở và những kẻ khủng bố đã biết thay đổi phương thức hành động giết người.

Tuy nhiên với Libération, bị tấn công, bị tổn thất nặng nề về người không thể có nghĩa là chúng ta bị khủng bố khuất phục. Xã luận tờ báo kết luận :

"Những người dân thường xuyên bị những kẻ giết người nhắm tới, không chấp nhật thay đổi thói quen của họ vì áp lực khủng bố (…) Dù máu đã đổ, nhiều người đã chết, mặc dù thảm kịch lặp đi lặp lại này đang làm vấy máu lên cả lục địa Châu Âu, chiến lược man rợ và ngu xuẩn của những kẻ giết người đang vấp phải sức bền của các nền dân chủ".

Hồng Kông : Nghệ thuật cũng nằm trong vòng kiểm tỏa của Bắc Kinh

Chuyển qua với thời sự liên quan đến Châu Á. Nhật báo Libération có dành chú ý đến Hồng Kông với một bài dài mang tựa đề : Hồng Kông : Nghệ thuật trong tầm ngắm của Bắc Kinh.

Bài viết của thông tin viên Libération tại đặc khu Hồng Kông cho biết, gần 3 năm sau khi bùng lên "Phong trào dù vàng", ngày càng có nhiều nghệ sĩ thể hiện sự phản kháng với sự chi phối kinh tế, văn hóa của Bắc Kinh vào Hồng Kông, từ khi vùng đất thuộc địa cũ của Anh Quốc được trả lại cho Trung Quốc dưới quy chế là một đặc khu hành chính.

Theo Libération dẫn trường hợp của nghệ sĩ tạo hình nổi tiếng ở Hồng Kông, Hoàng Quốc Tài (Kacey Wong). Bằng các hoạt động thuần túy nghệ thuật, ông Hoàng bày tỏ sự bất bình với can thiệp ngày càng sâu vào đời sống xã hội dân chủ của Hồng Kông mà ông "sự phi lý chính trị ở Hồng Kông".

Theo tác giả bài phóng sự, từ khi có "phong trào cây dù" đòi dân chủ và phản kháng Bắc Kinh, môi trường nghệ thuật Hồng Kông cũng ngày càng tích tụ thêm căng thẳng.

Nhìn chung, sự phản kháng của nghệ sĩ Hồng Kông khá tinh tế. Họ chỉ muốn bày tỏ mối lo lắng cho tương lai bất ổn hay sự tìm kiếm bản sắc riêng cho vùng đất đặc biệt này. Thế nhưng cũng có không ít các tác phẩm nghệ thuật công khai chỉ trích chính quyền Trung Quốc, nhất là từ sau vụ chủ nhà sách Hồng Kông bị bắt cóc về Hoa Lục thẩm vấn rồi sau đó được thả lại, chỉ vì xuất bản của ông cho ra những đầu sách được cho là chỉ trích Bắc Kinh.

Ông Hoàng Quốc Tài cho biết : "Từng chút, từng chút một, toàn bộ hệ thống xã hội (Hồng Kông) đã bị tuyên truyền của đảng cộng sản xâm nhập", từ trường học, giới kinh doanh, giới chính trị và thâm chí vào đến cả từng gia đình, nơi mà giờ đây các chủ đề chính trị giờ là điều kiêng kỵ . Nghệ sĩ tạo hình này lo ngại về quyền tự do của người dân khi nhìn thấy "những đám côn đồ được phe thân Bắc Kinh trả tiền để hăm dọa những người muốn bày tỏ sự phản kháng trên đường phố".

Theo nhà văn Du Nhược Mai (Cally Yu), sự hăm dọa còn có thể thấy trong các lĩnh vực xuất bản, truyền thông. Bà cho biết, xuất bản các sáng tác văn học là một thách thức lớn đối với những nhà xuất bản chính hiện nay ở Hồng Kông. Giờ đây họ phải tự kiểm duyệt nếu không muốn rắc rối với chính quyền trung ương ở Hoa Lục.

Theo Libération, ngoài các cuộc tấn công trực tiếp của chính quyền Bắc Kinh vào công việc nội bộ của đặc khu, Hồng Kông còn lo ngại tình trạng ngày chồng chéo quyền lợi chính trị và kinh tế ngày càng lớn, nhất là trong các hoạt động đầu tư của những nhà tư bản từ Hoa Lục thân chính quyền trung ương vào thị trường nghệ thuật ở Hồng Kông.

Tương tự, trong lĩnh vực điện ảnh, nhiều tác phẩm của các nghệ sĩ Hồng Kông được ca ngợi trên phạm vi quốc tế nhưng lại bị cấm ở Trung Quốc hay bị rút khỏi rạp ở Hồng Kông khi vừa trình chiếu cho công chúng.

Mỹ : Chính quyền chia rẽ, tổng thống Trump bị cô lập

Chuyển qua thời sự bên kia bờ Đại Tây Dương của nước Pháp, nhật báo kinh tế Les Echos quan tâm đến nước Mỹ của chính quyền Donald Trump với nhận định : "Trump suy yếu, các cải cách kinh tế bị đe dọa" trong bối cảnh hàng loạt các ông chủ doanh nghiệp lớn của Mỹ quay lưng lại với tổng thống, đồng thời nội bộ chính quyền Trump đang đối mặt với những chia rẽ bè cánh và nguy cơ rã đám.

Tờ báo kinh tế khẳng định, tương lai của các dự án kinh tế của Donald Trump trở nên đen tối thêm. Tổng thống Mỹ đã không thể triển khai chương trình cải cách kinh tế của mình từ khi lên nắm quyền. Tình trạng này sẽ không thay đổi nếu như ông ngày càng bị cô lập như hiện nay.

Sau những phát biểu lộn xộn về vụ Charlottesvilles, nhiều chủ doanh nghiệp lớn đã rời bỏ ông. Hai hội đồng tham vấn kinh tế cũng bị chính ông Trump giải thể . Những cố gắng nhằm hàn gắn các mối liên hệ với giới kinh tế vốn bị rạn nứt nghiêm trọng từ trong chiến dịch tranh cử của ông Donald Trump giờ lại bị phá vỡ thêm.

Les Echos nhấn mạnh, những dự án kinh tế của Nhà Trắng đang lâm vào ngõ cụt. Trong khi đó tổng thống ngày càng bị mất dần sự ủng hộ trong đảng Cộng Hòa, cũng như ở Quốc Hội.

Anh Vũ

Bắc Triều Tiên, cường quốc hạt nhân mới

Ngày 15/08/2017, lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un tuyên bố "tạm ngừng" kế hoạch bắn tên lửa đến gần đảo Guam của Mỹ, nằm ngoài khơi Thái Bình Dương và sẽ "quan sát thêm thái độ ngu xuẩn và ngớ ngẩn của người Mỹ". Theo nhật báo Le Monde (17/08/2017), quyết định này làm hạ nhiệt căng thẳng trong khu vực, nhưng cũng cho thấy một thực tế : "Bắc Triều Tiên gia nhập nhóm các cường quốc hạt nhân" trên thế giới.

Áp phích của Bắc Triều Tiên lên án các biện pháp trừng phạt của Hoa Kỳ và các nước thù địch : "Không gì cản được chúng ta", ngày 17/08/2017. KCNA/via REUTERS

Sau 5 vụ thử hạt nhân từ năm 2006, trong đó có hai vụ diễn ra trong năm 2016, Bắc Triều Tiên không còn nằm ở "ngưỡng" sở hữu hạt nhân, mà đã trở thành một nước hạt nhân được trang bị khả năng tên lửa đạn đạo. Giới chuyên gia phương Tây bất đồng về số lượng đầu đạn mà Bình Nhưỡng có thật sự (khoảng 60 theo báo cáo mới nhất của Cơ quan tình báo quân sự Mỹ, DIA, hoặc 20 theo một số chuyên gia khác) và về khả năng hoạt động của các tên lửa. Nhưng tất cả đều nhất trí về "sự phát triển đáng báo động" trong những tiến bộ đạt được của Bắc Triều Tiên.

Chính điều này làm thay đổi cán cân. "Giờ không còn chuyện phi hạt nhân hoá bán đảo Triều Tiên mà là vấn đề ngăn chặn", theo nhận định của trợ lý giám đốc Bruno Tertrais, thuộc Quỹ Nghiên cứu chiến lược, mà "phải sống chung với thực tế chiến lược mới này".

Dù khả năng còn hạn chế, Bắc Triều Tiên gia nhập câu lạc bộ các cường quốc hạt nhân, gồm 5 nước Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc (gồm Pháp, Mỹ, Anh, Nga, Trung Quốc) và Israel, Ấn Độ và Pakistan. Điều này cũng tác động sâu sắc đến hiệp định không phổ biến vũ khí hạt nhân năm 1968 mà Bình Nhưỡng rút khỏi vào năm 2003. Theo chuyên gia người Pháp về bán đảo Triều Tiên, Juliette Morillot, "quyết tâm của chế độ Bình Nhưỡng, dù bị giễu cợt, đã không được các cường quốc đánh giá nghiêm túc, cho nên đã không thực hiện một chính sách phối hợp, mỗi nước hành xử theo lợi ích riêng ở trong vùng".

Tham vọng hạt nhân của Bắc Triều Tiên bắt đầu từ thập niên 1950. Lúc đầu được Liên Xô giúp đỡ, sau đó đến lượt Trung Quốc, chương trình hạt nhân bí mật của Bình Nhưỡng còn nhận được sự giúp đỡ của Abdul Qadeer Khan, cha đẻ của bom nguyên tử Pakistan. Khi mạng lưới của nhà khoa học này bị phá vỡ năm 2004, người ta phát hiện Abdul Qadeer Khan đã đến Bắc Triều Tiên khoảng 10 lần, chủ yếu là để bán thiết kế máy quay ly tâm làm giầu uranium. Trên lĩnh vực tên lửa đạn đạo, Bắc Triều Tiên còn hợp tác với Iran.

Nếu như Kim Jong-il, cha của nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên hiện nay, muốn dùng vũ khí nguyên tử để đổi lấy viện trợ quốc tế, Kim Jong-un lại muốn biến hạt nhân thành trụ cột củng cố quyền lực của mình, thậm chí còn được ghi vào Hiến Pháp. Với Kim Jong-un, đây là bùa hộ mệnh cho sự sống còn của chế độ và là phương pháp hữu hiệu nhất để phòng thủ khỏi một cuộc tấn công của Mỹ, đồng thời "phải tỏ ra nguy hiểm nhất có thể để đảm bảo an toàn cho chính mình", theo nhận định của Barthélemy Courmont, giám đốc nghiên cứu Viện Quan Hệ Quốc tế và Chiến lược (IRIS) tại Pháp.

Chế độ Bắc Triều Tiên muốn được đối xử ngang hàng với Hoa Kỳ trong một cuộc đối thoại trực tiếp để đi đến một thỏa thuận hòa bình trên bán đảo Triều Tiên, cũng như một hiệp ước không tấn công với Mỹ, trong đó có điều khoản được tiếp tục chương trình hạt nhân dân sự. Thế nhưng, với Washington, những yêu sách của Bình Nhưỡng là không chấp nhận được.

Dù có bị gây áp lực cực độ, không có chuyện chế độ Kim Jong-un từ bỏ chương trình hạt nhân, được cho là "cách phòng thủ chính đáng trước mối đe dọa thực sự và rõ ràng từ Hoa Kỳ". Hiện giờ, ưu tiên đối với cộng đồng quốc tế là tránh để Bình Nhưỡng phổ biến vũ khí hạt nhân bằng cách chuyển giao công nghệ cho các nước khác hay các đối tượng khác.

Đây cũng chính là nhận định của bà Susan Rice, cựu cố vấn an ninh của Barack Obama, trong một bài viết trên tờ New York Times, khi nêu lên chính sách "ngăn chặn", theo đó Hoa Kỳ "có thể" chấp nhận vũ khí nguyên tử của Bắc Triều Tiên như đã từng làm với Liên Xô, nhưng không chấp nhận việc phổ biến.

Thế nhưng, thách thức vẫn còn trước mắt. Bất chấp những biện pháp trừng phạt của Liên Hiệp Quốc trong những năm vừa qua, Bắc Triều Tiên vẫn có nhiều khách hàng quân sự ở Trung Đông, Châu Phi và Đông Nam Á.

Bắc Triều Tiên : "Không có giải pháp ngoại giao lẫn xung đột quân sự"

Căng thẳng mới chỉ tạm thời lắng xuống trên bán đảo Triều Tiên cũng như trong khu vực khi Kim Jong-un tuyên bố "tạm ngừng" kế hoạch bắn bốn tên lửa đến gần đảo Guam của Mỹ.

Trả lời nhật báo Le Monde, nhà sử học Pháp François Godement, chuyên gia về Trung Quốc và quan hệ quốc tế ở Châu Á, nhận định "trong ngắn hạn, không có giải pháp ngoại giao vì biện pháp này không ngăn cản được chế độ Kim Jong-un. Khi Bắc Triều Tiên nói sẽ thử tên lửa hay hạt nhân, họ sẽ làm".

Nhật Bản : Căng thẳng leo thang phục vụ tham vọng của thủ tướng Abe

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe muốn tận dụng cơ hội căng thẳng leo thang vì mối đe dọa hạt nhân của Bắc Triều Tiên để tăng cường khả năng quân sự của Nhật Bản. Vì trong năm 2017, khoảng 15 tên lửa được Bình Nhưỡng bắn thử, trong đó có 2 tên lửa liên lục địa, đều rơi ở ngoài khơi Nhật Bản. Nếu Bắc Triều Tiên bắn tên lửa đến Guam, các tên lửa này sẽ bay trên lãnh thổ Nhật Bản, như từng xảy ra năm 1998 khi một tên lửa bay trên phía bắc quần đảo trước khi rơi xuống Thái Bình Dương.

Theo nhật báo Le Monde, "căng thẳng leo thang phục vụ tham vọng của Shinzo Abe". Việc triển khai hệ thống lá chắn tên lửa ở tỉnh Hiroshima, nằm trên lộ trình của tên lửa Bắc Triều Tiên đến đảo Guam, mang ý nghĩa tượng trưng cho Tokyo, vì thủ tướng Nhật "không muốn lặp lại thảm họa" và "nhún nhường đối mặt với lịch sử" như phát biểu trong bài diễn văn ngày 15/08 nhân dịp Nhật đầu hàng quân đồng minh trong Thế Chiến II.

Bộ trưởng Quốc Phòng Nhật Itsunori Onodera, còn nêu khả năng trang bị cho đất nước phương tiện tấn công trực tiếp các căn cứ tên lửa của Bắc Triều Tiên "để cải thiện khả năng ngăn chặn của liên minh với Mỹ".

Donald Trump : Quân tử không nhất ngôn

Ngày 15/08/2017, tổng thống Mỹ Donald Trump lại gây nên một làn sóng phẫn nộ mới khi cho rằng cả hai phe, cực hữu tân phát xít và những người chống phân biệt chủng tộc, đều có lỗi trong vụ bạo động ở Charlottesville. Những phát biểu mâu thuẫn của người đứng đầu Nhà Trắng đều được các nhật báo Pháp đưa lên trang nhất.

"Trump khích động phân biệt chủng tộc tại Mỹ" là hàng tựa của La Croix. "Trump, vết nhơ" là lời chỉ trích trên Libération với hình ảnh biếm họa Trump làm trọng tài một trận đấu quyền Anh, lừng lững giữa một bên là một phụ nữ da đen và bên kia là một người đàn ông vũ khí đầy mình với biểu tượng của Đức quốc xã trên áo phông, cùng với hàng chữ : "Người nào mạnh nhất sẽ chiến thắng".

Le Monde nhấn mạnh "Phẫn nộ hoàn toàn sau phát biểu quay ngoắt của Donald Trump về cực hữu". Le Figaro nhận định "Trump bị cô lập trong nước sau tranh cãi về chủng tộc da trắng thượng đẳng". Còn Les Echos đưa tin "Trump bị các ông chủ lớn Mỹ bỏ rơi".

Có thể nói Donald Trump không phải là một "quân tử nhất ngôn". Xã luận của La Croix cho rằng sự bất ổn và tính khí nóng giận của Donald Trump vẫn không ngừng gây ngạc nhiên và lo lắng. Phản ứng liên tục và trái ngược của tổng thống Mỹ sau vụ bạo động tại Charlottesville lại là một minh chứng ấn tượng.

Còn theo nhận định của bài xã luận trên Le Monde, dù muốn hay không, người dân Mỹ buộc phải quen với những phát biểu khiêu khích trên mang Twitter từ khi ông Donald Trump đặt chân vào Nhà Trắng. Từ bốn ngày qua, một trận bão tố đã gây chia rẽ khó lòng hàn gắn được giữa tổng thống Trump và các giá trị cơ bản mà lẽ ra ông phải là người thể hiện và bảo vệ. Nghiêm trọng hơn, khi đánh đồng phong trào chống phân biệt chủng tộc với phe cực hữu tân phát xít, ông Trump đã phạm một sai lầm chưa từng có.

"Donald Trump cự tuyệt thực tế" là đánh giá của bài xã luận trên Les Echos. Vị tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ không có khả năng lên án một cách rõ ràng trách nhiệm của những kẻ tân phát xít và cổ vũ chủng tộc da trắng thượng đẳng trong loạt bạo động tại Charlottesville.

Libération lên án phát biểu của tổng thống Trump là một "Lời lăng nhục", cho thấy sự ngớ ngẩn đáng xấu hổ xứng đáng với một kẻ ngốc phân biệt chủng tộc. Và nghiêm trọng hơn, đó cũng là một lời lăng nhục đối với bản sắc mà Hoa Kỳ đã gây dựng qua nhiều cuộc đấu tranh.

Vẫn theo Libération, đằng sau tuyên bố gây tranh cãi của Donald Trump là "Chiến thắng thầm lặng của Bannon". Sau vụ đụng độ ở Charlottesville, cố vấn riêng của tổng thống Mỹ đã nhắc nhở ông Trump không đưa ra cáo buộc quá nghiêm khắc vì phe cực hữu là một bộ phận không thể thiếu được trong lực lượng ủng hộ Trump.

Khủng bố thánh chiến : Châu Âu và "những kẻ trở về" từ Syria và Iraq

Theo một bản báo cáo được gửi đến Ủy Ban Châu Âu, khoảng 1.200 đến 3.000 người Châu Âu, trên tổng số 5.000 người gia nhập tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo từ 2011-2016, có thể trở về Châu Âu. Với Le Figaro, "Châu Âu phải đối mặt với "những kẻ trở về" từ Syria và Iraq". Đây là một thách thức thật sự về mặt an ninh, trong đó có cả Pháp.

Theo nguồn tin chính thức, tính đến ngày 16/08/2017, có 269 người quay lại Pháp, trong đó có 46 trẻ em. Hầu hết đã bị bắt giam chờ ngày xét xử. Con số trở về chiếm khoảng 20% tổng số người rời Pháp sang Syria hay Iraq.

Theo bài viết "Tại sao Châu Âu lo sợ những kẻ thánh chiến trở về ?", Le Figaro nêu 4 nguyên nhân khiến những người này hồi hương : vì thất vọng và ăn năn ; để có điều kiện sống tốt hơn mà không phải cắn rứt lương tâm ; để chuẩn bị các vụ khủng bố mới ở Châu Âu ; vì bị bắt và đưa về nước.

Thu Hằng

Để tăng cường khả năng sản xuất điện hạt nhân trên biển, Trung Quốc vừa loan báo thành lập một công ty liên doanh để thực hiện kế hoạch xây đến 20 nhà máy điện hạt nhân nổi ở vùng Biển Đông.

Ảnh minh họa : Dự án nhà máy điện hạt nhân của tập đoàn Nhà nước Trung Quốc - CNNC được trưng bày ở bắc Kinh. Reuters

Theo Hoàn Cầu Thời Báo, ngày 10/08/2017, Tập đoàn Điện Hạt nhân Quốc gia Trung Quốc (CNNP) đã loan báo sẽ hợp tác với 4 công ty khác của Trung Quốc, thành lập một công ty liên doanh mới để xây các nhà máy điện hạt nhân nổi. Công ty mới này, với vốn pháp định là 150 triệu đôla, sẽ phát triển, xây dựng, vận hành và quản lý các cơ sở điện hạt nhân trên biển, sản xuất và bán điện từ các nhà máy này.

Theo thông cáo của CNNP, công ty liên doanh mới sẽ giúp nâng cao khả năng sản xuất điện hạt nhân của Trung Quốc và phù hợp với tham vọng của nước này là trở thành một "cường quốc biển".

Thông cáo của CNNP không nói rõ là các nhà máy điện hạt nhân nổi sẽ được xây như thế nào và đặt ở đâu, nhưng các nhà quan sát nghĩ rằng các cơ sở này sẽ được triển khai ở những vùng như Biển Đông.

Vào đầu năm nay, một lãnh đạo của Cơ quan Quản lý Nhà nước về Khoa học, Công nghệ và Công nghiệp Quốc phòng đã tuyên bố với báo chí rằng việc tăng cường khả năng sản xuất điện hạt nhân là một phần quan trọng trong kế hoạch 5 năm lần thứ 13 (2016 - 2020) của Trung Quốc. Ông cũng cho biết là Trung Quốc sẽ ưu tiên phát triển các nhà máy điện hạt nhân trên biển để hỗ trợ cho các hoạt động dầu khí ngoài khơi cũng như củng cố sự hiện diện của Trung Quốc ở vùng Biển Đông.

Trong Sách Trắng được công bố năm ngoái, chính phủ Bắc Kinh cũng đã nói đến kế hoạch phát triển các nhà máy điện nguyên tử nổi để hỗ trợ việc khai thác các nguồn tài nguyên biển. Cũng vào năm ngoái, báo chí chính thức của Trung Quốc đã loan báo là nước này dự kiến xây đến 20 nhà máy điện hạt nhân ở Biển Đông, nơi mà Bắc Kinh đã xây nhiều đảo nhân tạo, quân sự hóa các đảo đó và tăng cường tuần tra trên biển để khẳng định chủ quyền của họ ở vùng biển này.

Theo các chuyên gia, ngoài việc sản xuất điện cho các cơ sở của Trung Quốc tại các vùng biển tranh chấp ở Biển Đông, các nhà máy điện hạt nhân nổi còn giúp giải quyết các vấn đề về cung cấp nước, nhờ các thiết bị khử muối nước biển. Như vậy, các nhân viên dân sự và các binh lính sống trên các đảo xa có thể tự cung tự cấp tốt hơn , tức là sẽ sống ở đây lâu hơn, củng cố sự hiện diện thường trực của Trung Quốc ở Biển Đông.

Nói cách khác, Bắc Kinh xem việc phát triển công nghệ điện hạt nhân trên biển là biểu hiện cho tư thế một cường quốc biển, củng cố thêm những đòi hỏi chủ quyền của họ và dĩ nhiên là nếu cầu họ sẳn sàng sử dụng lực lượng quân sự để bảo vệ cho những cơ sở hạt nhân thiết yếu này. Như vậy, nguy cơ nổ ra xung đột ở Biển Đông sẽ càng gia tăng cùng với đà triển khai các nhà máy điện hạt nhân nổi của Trung Quốc.

Thanh Phương

Nước Ý cuốn theo "giấc mộng Trung Hoa"

Trong số cuối của loạt bài nói về Con Đường Tơ Lụa Mới của Bắc Kinh, Le Monde (15/08/2017) nói đến "Tham vọng của Trung Quốc và giấc mơ của Ý".

Tập Cận Bình : Con đường tơ lụa và Giấc mơ Trung Hoa

Từ một thành phố trung bình của Ý, nằm cách Milan khoảng 1 giờ tầu hỏa, Mortara trở nên sôi động từ vài tháng gần đây vì nhà ga thành phố, một trạm vận tải có quy mô lớn của Ý, sẽ được mở rộng thêm, vì Mortara được tập đoàn Changjiu Group chọn là ga cuối của những chuyến tầu đến từ Trung Quốc. Theo phát biểu ngày 05/06 của đại diện nhà ga, "đây là món quà từ trên trời rơi xuống với thành phố".

Ngay mùa Thu 2017, mỗi tuần sẽ có hai chuyến tầu từ Thành Đô (Chengdu), thuộc tỉnh Tứ Xuyên (Sichuan) vượt qua 10.800 km trong vòng 18 ngày để đến Mortara, thuộc vùng Lombardia. Năm 2018 sẽ có 3 chuyến mỗi tuần và sau đó sẽ nâng lên khoảng 10 chuyến. Từ hàng xa xỉ đến danh lam thắng cảnh, từ rượu vang đến ẩm thực, Ý có đủ điều điện để thu hút giới nhà giầu Trung Quốc. Đây cũng là một trong những giải pháp giúp Ý thoát khỏi hai thập niên khủng hoảng và trì trệ.

Ngoài một kỷ niệm buồn vào năm 2014 khi một nhà đầu tư Thượng Hải, mua lại câu lạc bộ bóng đá Pavie của Mortara hai năm trước đó, "ra đi" với gần 1 triệu euro nợ thuế, nước Ý nói chung và vùng Milan nói riêng thu hút lượng đầu tư đáng kể của Trung Quốc trong những năm gần đây. Nguyên nhân được Andrea Goldstein, kinh tế gia người Ý, nêu lên là quốc gia Nam Âu này "là cánh cửa lý tưởng để đặt chân vào Liên Hiệp Châu Âu".

Le Monde nhắc lại một vài thương vụ lớn, như công ty sản xuất lốp Pirelli được chuyển nhượng năm 2015 cho tập đoàn ChemChina của nhà nước Trung Quốc. Trên quy mô nhỏ hơn, phải kể đến vụ sáp nhập năm 2008 của Cifa, nhà sản xuất máy trộn bê tông hay Krizia trong lĩnh vực thời trang vào năm 2014. Kín đáo hơn, Trung Quốc còn có cổ phần trong nhiều cơ quan hạ tầng năng lượng (Snam và Terna) hay các doanh nghiệp điều hành đường cao tốc.

Trong lĩnh vực thể thao, vụ hai câu lạc bộ bóng đá lớn Inter Milan (thuộc gia đình Moratti) và Milan AC (thuộc nhà tỉ phú-cựu thủ tướng Ý Berlusconi) được chuyển nhượng cho Trung Quốc vẫn còn gây sốc.

Ngoài ra, thành phố Milan chọn một doanh nghiệp Thượng Hải để cung cấp hệ thống dịch vụ dùng chung xe đạp. Hệ thống hiện đại này hoạt động kết nối thông qua điện thoại di động mà không cần trạm giữ cố định với khoảng 12.000 xe được đưa vào phục vụ ngày tháng 10/2017.

Từ khi nhậm chức năm 2016, thị trưởng Milan liên tục đến Trung Quốc để thắt chặt quan hệ với các nhà đầu tư quan trọng của nước này. Có thể nói, Ý tìm mọi cách để không bị loại khỏi "Con Đường Tơ Lụa Mới" đang được hình thành.

Ngoài thành phố Milan và cảng đường sắt khổng lồ Mortara nằm trong vị trí lý tưởng, thủ đô Roma cũng muốn trở thành cửa ngõ chính dẫn vào Châu Âu bằng đường hàng hải. Ngoài ra, phải kể đến Trieste, nằm ở cửa ngõ Trung Âu, và Venice, thành phố của nhà thám hiểm Marco Polo. Tham vọng của Venice là đón những tầu biển khổng lồ từ Trung Quốc tại cảng Porto Marghera. Thậm chí, thị trưởng Luigi Brugnaro còn muốn biến Venice thành "Dubai của Châu Âu trong vòng 20 năm tới".

Để ca ngợi tình hữu nghị Ý-Trung, Bắc Kinh đã mở Viện Khổng Tử tại quê hương Macerata của nhà truyền giáo nổi tiếng Matteo Ricci hồi thế kỷ XVII.

Tây Tạng : vết thương của những mỏ khai thác lithium

Tỉnh Tứ Xuyên, nơi xuất phát của đoàn tầu sang Châu Âu, cũng bị cuốn theo vào quá trình phát triển kinh tế của Trung Quốc. Jiajika, nằm trên cao nguyên Garze ở Tây Tạng, thuộc tỉnh Tứ Xuyên, là mỏ quặng spodumene lớn nhất Châu Á, từ khoáng chất này có thể chiết xuất được chất lithium để sản xuất pin tái sử dụng.

Hiện hai tập đoàn Rongda và Tianqi đã có mặt tại Jiajika. Nếu như mỏ Tianqi vẫn đang trong quá trình xây dựng, thì chỉ riêng mỏ Rongda, bắt đầu khai thác, đã gây ra hai đợt ô nhiễm nghiêm trọng vào năm 2013 và 2016. Theo một thanh niên Tây Tạng trả lời phóng viên của Le Monde, "dòng sông trở nên đen đặc, bốc mùi hôi thối và rất nhiều bò Tây Tạng lăn ra chết vì uống nước sông, hay chỉ giẫm chân vào nước. Ngoài ra, cũng có rất nhiều cá bị chết".

Vấn đề ô nhiễm mỏ khiến người dân Tây Tạng bức xúc, cũng như chương trình phát triển ồ ạt mà Bắc Kinh cho triển khai ở các vùng chống lại ảnh hưởng của chính quyền trung ương. Khi sự cố xảy ra, người dân đổ cá chết ra đường để phản đối. Chính quyền điều đình, rồi triển khai cảnh sát bán quân sự. Chính quyền địa phương hứa sẽ ra văn bản đình chỉ hoạt động của mỏ Rongda "vì gây nhiễm độc", nhưng đến giờ, vẫn không ai giải thích được chất gì đã gây ô nhiễm nguồn nước. Trong khi đó, các nhà quản lý tập đoàn Rongdan vẫn khẳng định "đó là hành động ác ý" không phải do Rongda gây ra và "một cuộc điều tra đang được tiến hành".

Cũng trong năm 2016, học sinh của một trường tiểu học bị ngộ độc vì nước, nhưng các bậc phụ huynh bị bịt miệng về vụ việc này.

Với trữ lượng khoảng 1,88 triệu tấn lithium, mỏ Jiajika chắc chắn còn tương lai trước mắt. Thậm chí, đầu năm 2017, chính quyền Garze còn tuyên bố thủ phủ Lhagang sẽ trở thành "thủ đô lithium của Trung Quốc".

Dù khoảng 1,2 triệu dân địa phương (trong đó 70% là người Tây Tạng) được hưởng lợi một phần từ sự phát triển kinh tế, nhưng chính quyền trung ương có vẻ ít quan tâm đến việc giảm bớt hay hiểu rõ hơn về những xáo trộn của những thay đổi đến con người và môi trường tại Tây Tạng.

Venezuela : "Phong trào kháng chiến" giữa thất vọng và cực đoan

Từ ngày 04/08/2017, không có thêm bất kỳ cuộc tuần hành nào phản đối chính quyền Nicolas Maduro và phe đối lập đang tìm chiến lược mới. Chính điều này lại khiến những thanh niên "kháng chiến" Venezuela có cảm giác bị phe đối lập phản bội.

Với rất nhiều thanh niên tham gia "Resistencia", họ "không còn đường quay lại và sẽ không bao giờ từ bỏ đấu tranh. Và khi cần, sẽ có cả vũ khí". Nhiều người trong số họ phải ngủ ngoài đường, bới đồ ăn thừa trong thùng rác các nhà hàng. Thậm chí, gia đình của một thanh niên "kháng chiến" chết đói trong một khu ổ chuột ở phía tây thành phố. Cảm giác tổn thương vì bị bỏ rơi, họ nói không còn gì để mất.

Tuy nhiên, hành động bạo lực của nhưng thanh niên này lại bị đánh giá là bôi nhọ hình ảnh phong trào đối lập. Thêm vào đó, các cuộc trấn áp của chính phủ cũng khiến một bộ phận thanh niên "kháng chiến" ôn hòa nhất rơi vào tình trạng thất vọng, còn một bộ phận khác bị đẩy theo con đường cực đoan.

Chính vì vậy, một nhà đấu tranh đối lập cho rằng nhiệm vụ khó khăn nhất lúc này là "thuyết phục được" những thanh niên đang bị nhiệt huyết chi phối, đang bị phe đối lập làm thất vọng cũng như bị chính phủ bóp nghẹt.

Ngân hàng Châu Âu : Bản đồ mới thời hậu Brexit

Theo chương trình, Anh Quốc sẽ chính thức rời khỏi Liên Hiệp Châu Âu vào cuối tháng 03/2019. Dù các cuộc thương lượng giữa Luân Đôn và Bruxelles đã được bắt đầu, thì vẫn không ai biết liệu hai bên có đạt được một thỏa thuận chung về lĩnh vực tài chính hay không.

Trong bối cảnh này, các ngân hàng bắt đầu tìm cách xin giấy hành nghề tại một nước trong Liên Hiệp Châu Âu. Le Monde nhận định "Bản đồ địa lý ngân hàng hậu Brexit đang được hình thành". Frankfurt, Dublin và Amsterdam đang chiếm ưu thế để tiếp nhận một phần khu tài chính Luân Đôn.

Frankfurt là lựa chọn của các ngân hàng Morgan Stanley, Citigroup, Standard Chartered, Nomura, Goldman Sachs, Daiwa, Sumitomo Mitsui… Dublin thu hút Barclays, ngân hàng Mỹ Bank of America Merrill Lynch. Amsterdam sẽ là trụ sở của Mitsubishi UFJ và Ngân hàng Hoàng gia Scotland (Royal Bank of Scotland). Bruxelles sẽ là trụ sở Châu Âu của Lloyd’s cùng khoảng 100 nhân viên.

Trong khi đó, Paris mới chỉ nhận được duy nhất thông báo của HSBC với khoảng 1.000 việc làm. Vẫn theo Le Monde, "Paris đang huy động sức lực trong cuộc chiến quyến rũ City". Cụ thể, quốc vụ khanh Benjamin Griveaux thuộc bộ Kinh Tế và Tài Chính đã liên tiếp sang Luân Đôn và đến Nhật Bản để vận động các ngân hàng quốc tế đặt trụ sở tại Pháp.

Theo thẩm định của chủ tịch Paris Europlace, Pháp có thể tạo được 10.000 việc làm trực tiếp nhờ Brexit. Ong Griveaux nhấn mạnh : "Thu hút các ngân hàng quốc tế đến Pháp là điểm tốt cho nền kinh tế Pháp, cho ngân sách nhà nước, đồng thời gửi tín hiệu tích cực cho các doanh nghiệp khác trong lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ… Không chỉ tận dụng cơ hội Brexit, biến nước Pháp trở nên thu hút hơn còn là chiến lược lâu dài của chính phủ".

Người dân Tây Ban Nha ngán tình trạng du lịch đại trà

Từ vùng Catalunya đến đảo Balears, phải chăng người Tây Ban Nha ngày càng ghét du lịch ? Trong khi lĩnh vực này chiếm đến 11,2% GDP của đất nước và vừa đạt được kỷ lục mới về số du khách, với hơn 36 triệu người, tăng 11,6% so với năm 2016.

Le Monde nêu trường hợp gần đây nhất xảy ra vào cuối tháng 7/2017, bốn người bịt mặt thuộc hội Arran, một phong trào thanh niên cực tả, bỗng chặn một xe khách du lịch ở Barcelona. Họ rạch lốp xe rồi viết lên tấm kính che gió "Du lịch giết các khu phố". Thành viên của phong trào này phản đối "một mô hình du lịch mang lại lợi nhuận cho ít người, nhưng lại làm trầm trọng điều kiện sống của phần đông dân cư".

Tại Diễn Đàn Kinh Tế Thế Giới Davos, Tây Ban Nha được đánh giá là đất nước cạnh tranh nhất thế giới trong lĩnh vực du lịch nhờ thu hút lượng khách du lịch của Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ và Tunisia vì an ninh bất ổn.

Ngành du lịch sử dụng đến 13% người ở độ tuổi lao động tại Tây Ban Nha, thậm chí là 20% ở vùng Catalunya, nhưng người lao động lại bị trả lương thấp và phải làm thời vụ, gây cảm giác "một đất nước bồi bàn" như báo chí từng cảnh báo.

Thế nhưng, ngành khách sạn lại cho rằng không nên giết con gà đẻ trứng vàng vì đã giúp Tây Ban Nha thoát khỏi khủng hoảng. Theo đánh giá của giám đốc TUI, hàng lữ hành số 1 thế giới, trong tương lai gần, Tây Ban Nha sẽ phải cạnh tranh với một số điểm du lịch mới nổi như Cap-Vert và Bulgari.

Trang nhất nhật báo

Ngày 15/08 là lễ Đức Mẹ lên trời, các nhật báo Pháp không phát hành, trừ báo Le Monde ra từ chiều hôm trước. Trang nhất của Le Monde đặt câu hỏi lớn : "Thế Vận Hội 2024, Paris muốn thổi ngọn đuốc Olympic như thế nào ?" cùng với một hồ sơ riêng nói về những thách thức mà thủ đô của Pháp phải đối mặt để chuẩn bị cho sự kiện thể thao quan trọng này.

Thời sự quốc tế nổi bật vẫn là Venezuela nhưng được Le Monde đề cập dưới khía cạnh "nỗi tuyệt vọng của giới trẻ" và vụ tấn công ở Charlottesvilles. Theo Le Monde, tổng thống "Trump bị lên án chiều lòng phe cực hữu".

Thu Hằng

Kim Jong-Un "tạm ngưng" kế hoạch bắn tên lửa đến đảo Guam (RFI, 15/08/2017)

Hôm 15/08/2017, lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-Un tuyên bố là ông sẽ tạm ngưng kế hoạch bắn các tên lửa đến gần đảo Guam của Mỹ, nhưng cảnh cáo là sẽ thi hành kế hoạch này trong trường hợp có những "hành động vô trách nhiệm khác của Washington".

Người dân Guam (Hoa Kỳ) biểu tình vì hòa bình, trong bối cảnh Bắc Triều Tiên có kế hoạch bắn tên lửa tới khu vực này. Ảnh chụp ngày 14/08/2017 trên đường phố Guam. REUTERS/Erik De Castro

Vào tuần trước Bình Nhưỡng đã dọa sẽ bắn bốn tên lửa bay ngang qua Nhật Bản về hướng đảo Guam của Mỹ, nơi đặt hai căn cứ quân sự quan trọng. Theo hãng tin chính thức KCNA, ông Kim Jong-Un hôm qua đã được báo cáo về kế hoạch nói trên khi đi thanh tra bộ chỉ huy Lực lượng chiến lược, đặc trách các đơn vị tên lửa đạn đạo của quân đội Bắc Triều Tiên. Lãnh đạo chế độ Bình Nhưỡng cho rằng để "giải tỏa căng thẳng và ngăn chận một cuộc xung đột nguy hiểm", trước hết Hoa Kỳ phải quyết định một "phương án thích hợp".

Dường như ông Kim Jong-Un muốn nói đến các cuộc tập trận chung thường niên của Hoa Kỳ và Hàn Quốc sắp diễn ra. Bình Nhưỡng vẫn lên án các cuộc tập trận chung này là diễn tập xâm lăng Bắc Triều Tiên, mặc dù Seoul và Washington khẳng định đây chỉ là những cuộc tập trận hoàn toàn mang tính phòng thủ.

Hôm nay, chính quyền đảo Guam cho biết họ rất vui mừng khi thấy Bắc Triều Tiên dường như đã lùi bước trong việc thực hiện kế hoạch bắn tên lửa đến gần lãnh thổ này của Mỹ.

Theo một số nhà quan sát được hãng tin AFP trích dẫn, những tuyên bố hôm nay của lãnh đạo Bắc Triều Tiên có thể là một cánh cửa để thoát khỏi cuộc khủng hoảng do cuộc khẩu chiến giữa tổng thống Mỹ Donald Trump với chế độ Bình Nhưỡng.

Tình hình này trong những ngày qua đã khiến cả thế giới lo ngại. Hôm qua, lãnh đạo ngoại giao của Liên Hiệp Châu Âu, bà Federica Mogherini đã kêu gọi cộng đồng quốc tế sử dụng "những phương tiện hòa bình và phi quân sự" để chấm dứt khủng hoảng với Bắc Triều Tiên. Đồng thời bà yêu cầu Bình Nhưỡng tránh "mọi hành động khiêu khích mới".

Thanh Phương

******************

Tên lửa Bắc Triều Tiên : Du khách Hàn Quốc ở đảo Guam vẫn bình thản (RFI, 15/08/2017)

Đảo Guam vẫn là nơi thu hút nhiều du khách ngoại quốc, đặc biệt là khách Hàn Quốc. Bất chấp nguy cơ tên lửa Bắc Triều Tiên, những du khách này vẫn không hủy các chuyến đi nghỉ, vì họ cũng đã quá quen với mối đe dọa từ miền Bắc. Từ đảo Guam, đặc phái viên Angélique Forget gởi về bài tường trình :

Một bãi biển tại vịnh Tumon, Guam, Hoa Kỳ, 14/08/2017. REUTERS/Erik De Castro

"Hyunik Yang và vợ đã từ Seoul đến đảo Guam từ ba hôm trước để nghỉ hè một tuần tại đây. Bất chấp mối đe dọa Bắc Triều Tiên đối với đảo nằm trên Thái Bình Dương này, họ không hề tính đến chuyện hủy chuyến đi.

Hyunik Yang giải thích : "Dứt khoát không hủy. Chúng tôi chẳng quan tâm gì đến lời đe dọa như vậy, cho dù nó có liên quan đến đảo Guam. Họ nói là sẽ bắn một tên lửa, nhưng chúng tôi không tin. Họ lúc nào cũng lừa bịp. Trong chuyện này cũng vậy, họ lừa bịp bởi vì họ đang tuyệt vọng".

Từ bãi biển cát trắng nơi mà cô đang nằm phơi nắng sáng nay, Amanda Lee, 26 tuổi, cũng mặc kệ những lời đe dọa của Bắc Triều Tiên. Cô nói : "Dân Hàn Quốc chúng tôi thường xuyên bị họ đe dọa như vậy. Cho nên, đối với chúng tôi đó là chuyện thường ngày. Họ có đe dọa chúng tôi mỗi ngày, chúng tôi cũng mặc kệ"..

Trong một nhà hàng nổi tiếng ở đảo Guam, mọi người cũng nói như vậy. Jane Kim, hầu bàn của nhà hàng, đã đến định cư trên đảo này từ cách đây một năm và dự định sẽ sống ở đây lâu dài. Cô nói : "Tôi nghĩ rằng đảo Guam được an ninh hơn vì đây không phải là Triều Tiên. Ít ra ở đây Hoa Kỳ bảo vệ Guam, vì đây là một đảo của Mỹ. Ở đây có một căn cứ quân sự lớn, cho nên tấn công chúng tôi sẽ khó hơn là tấn công Hàn Quốc.

Sự tin tưởng của du khách Hàn Quốc vào an ninh của Guam là một điều tốt cho đảo này : 60% thu nhập của Guam là đến từ du lịch".

Thanh Phương

********************

Lực lượng Mỹ có thể dùng để trị Bắc Triều Tiên hùng hậu ra sao ? (RFI, 14/08/2017)

Vào lúc mà cả Bắc Triều Tiên và Hoa Kỳ đều dọa trút "bão lửa" xuống đầu đối phương, các nhà quan sát đã bắt đầu xem xét các phương tiện tấn công và đáp trả của hai bên. Sau tên lửa của Bình Nhưỡng, ngày 11/08/2017 vừa qua, hãng tin Pháp AFP đã điểm lại lực lượng hùng hậu mà Mỹ đã có sẵn tại Châu Á có thể được huy động để đối phó với Bắc Triều Tiên

Ảnh minh họa : Đô đốc Mỹ Scott Swift trên tàu sân bay USS Ronald Reagan lúc kết thúc cuộc tập trận Talisman Saber 2017 với Úc. Ảnh ngày 28/07/2017. Reuters

Theo AFP, phương châm của Quân Đội Mỹ là #fighttonight, hiểu là "chiến đấu ngay đêm nay", một phương châm nêu bật tư thế quân sự luôn luôn sẵn sàng của Mỹ trước Bắc Triều Tiên. Do vậy, khi tổng thống Mỹ Donald Trump, trong thông điệp twitter ngày 11/08 vừa qua của ông, đã đanh thép lên tiếng cho biết là "những phương án quân sự đã hoàn toàn sẵn sàng để đối phó nếu Bắc Triều Tiên manh động", Lầu Năm Góc cũng không cần phải thay đổi gì trong cách bố trí lực lượng của họ.

Như vậy, lực lương mà Mỹ có thể huy động trong trường hợp mà khẩu chiến Mỹ-Bắc Triều Tiên biến thành chiến tranh thực sự bao gồm những gì ?

Lực lượng ở Hàn quốc

Trước hết là lực lượng gần ba chục ngàn lính Mỹ, võ trang đầy đủ, đang hiện diện thường trực tại Hàn Quốc.

Một cách cụ thể, Quân Đội Mỹ hiện có 28.500 lính đồn trú trên bán đảo Triều Tiên, ở phía nam vĩ tuyến 38, bao gồm đầy đủ bốn binh chủng : Không Quân, Hải Quân, Lục Quân, và Thủy Quân Lục Chiến.

Đây được xem là "chủ lực quân" của lực lượng Mỹ trong vùng để đối phó với Bắc Triều Tiên.

Lực lượng hùng hậu nhất của Mỹ tại Hàn Quốc bao gồm 19.000 binh sĩ thuộc Quân Đoàn 8 đóng ở Yongsan, Seoul, chỉ cách vùng phi quân sự phân chia hai nước khoảng 40 cây số.

Nhiều phi đội chiến đấu – oanh tạc cơ phản lực F-16 cũng đặt căn cứ thường trực ở Hàn Quốc, cũng như loại phi cơ tấn công trên mặt đất A-10, được cho là có thể giúp ngăn chận đà tiến của bộ binh Bắc Triều Tiên.

Lực lượng Mỹ hùng hậu kể trên lại luôn thao diễn với đồng đội Hàn Quốc, trên bộ, trên không, trên biển, do đó rất thông thạo địa hình. Một đợt tập trận hỗn hợp thường niên cũng được dự kiến vào tháng 8 này, vừa để luyện tập kỹ năng đồng tác chiến, vừa để phô trương lực lượng nhằm mục đích răn đe Bắc Triều Tiên.

Sau cùng, để đối phó với hỏa tiễn tầm trung của Bắc Triều Tiên, Mỹ đã lắp đặt hệ thống lá chắn THAAD trên lãnh thổ Hàn Quốc. Chính quyền Seoul ban đầu không mấy sốt sắng, vì không muốn làm phật ý Bắc Kinh, nhưng rốt cuộc đã chấp nhận cho Washington triển khai hệ thống này sau loạt thử hỏa tiễn của Bình Nhưỡng.

Lực lượng tại Nhật Bản

Thành tố quan trọng thứ hai của lực lượng quân sự mà Mỹ có thể dùng để đối phó với Bắc Triều Tiên là các đơn vị quân đội đồn trú tại Nhật Bản, một nước rất gần bán đảo Triều Tiên.

Hiện nay, số lính Mỹ có mặt tại Nhật Bản lên đến 47.000 người, trong đó gần một nửa – 20.000 quân – thuộc lực lượng thủy quân lục chiến, chuyên đổ bộ lên các bờ biển. Lực lượng này rất có ích nếu xẩy ra chiến tranh trên bán đảo Triều Tiên.

Toàn bộ các lực lượng kể trên được dặt dưới quyền chỉ huy của Bộ Tư Lệnh Thái Bình Dương, tên tắt tiếng Anh là PACOM, mà đại bản doanh đặt tại Hawaii. PACOM có tổng cộng 377.000 nhân viên dân sự và quân sự khắp vùng Châu Á Thái Bình Dương.

Riêng Hải Quân Mỹ thì có một lực lượng hải-không quân, tập hợp chung quanh hàng không mẫu hạm Ronald Reagan, đặt căn cứ tại Yokosuka (Nhật Bản). Đây cũng là nơi đặt tổng hành dinh của Hạm Đội 7.

Hải Quân chính là biểu tượng sức mạnh của Mỹ hiện nay, giúp Mỹ tung hoành trên Thái Bình Dương và vùng biển khu vực, hơn hẳn mọi nước khác cho dù Trung Quốc cũng đang cố phô trương uy lực và thách thức vai trò lãnh đạo của Mỹ, cũng như là Nga, đang đẩy mạnh công cuộc hiện đại hóa ngành hải quân của mình.

Vào lúc này, thì chỉ có hàng không mẫu hạm Ronald Raegan hoạt động trong khu vực, nhưng chiếc Theodore Roosevelt đang thao diễn ở phía nam California và chiếc USS Nimitz đang ở vùng Vịnh.

Tuy nhiên, trong sự bố trí lực lượng của Mỹ nhằm đối phó với Bắc Triều Tiên, có một thành tố chủ chốt nhưng lại ít được nhắc đến : Đó là đội tàu ngầm nguyên tử tấn công rất đa năng.

Các tàu ngầm này vừa có thể tấn công, phóng đi hàng loạt hỏa tiễn hành trình một cách chính xác đến các mục tiêu ở xa, vừa có thể thu thập thông tin tình báo, và đối với một số chiếc, có thể cho đổ bộ đặc công lên phía sau các tuyến phòng thủ của đối phương.

Mới đây, tổng thống Donald Trump đã làm cho giới tướng lãnh Mỹ tức giận khi khoe công khai là tầu ngầm hạt nhân Mỹ hiện diện gần bán đảo Triều Tiên.

Tiết lộ về vị trí hay hoạt động của đội tàu ngầm là điều tối kỵ trong Quân Đội Mỹ trong lúc mà theo truyền thống, hoạt động của tầu ngầm thuộc diện "Silent Service".

Đảo Guam cũng là một thành tố trong bố trí lực lượng của Mỹ

Tên của đảo trong những ngày gần đây đã nổi cộm trong dòng thời sự quốc tế sau khi được lãnh đạo Bình Nhưỡng Kim Jong Un chọn làm mục tiêu của 4 hỏa tiễn Bắc Triều Tiên.

Thế nhưng, từ lâu nay, hòn đảo nằm cách Bình Nhưỡng khoảng 3.400 cây số về phía đông nam này đã nắm một vị trí chiến lược cho các chiến dịch của Mỹ ở Thái Bình Dương.

Căn cứ không quân Andersen trên đảo đã được thiết kế để có thể đón mọi loại oanh tạc cơ cỡ lớn với tầm hoạt động xa của Mỹ, từ loại siêu pháo đài bay B-52, cho đến loại oanh tạc cơ chiến lược tàng hình B-1B Lancer, đã từng bay trên bán đảo Triều Tiên trong thời gian gần đây, và nhất là loại B2, hiện đại nhất của Mỹ vào lúc này.

Quân cảng trên đảo Guam cũng thuộc loại lớn, được thiết kế để tiếp nhận các hàng không mẫu hạm, đến đấy để nhận tiếp liệu khi cần thiết. Đảo cũng được một hệ thống bắn chặn hỏa tiễn THAAD bảo vệ.

Không chỉ quan tâm đến vế quân sự, trước nguy cơ đến từ Bình Nhưỡng, Washington cũng đã dự phòng khả năng lãnh thổ Mỹ bị Bắc Triều Tiên tấn công, trước hết là đảo Guam, và xa hơn một chút là quần đảo Hawaii, chuẩn bị vế dân sự.

Trong bối cảnh Guam đang bị dọa, chính quyền Mỹ hôm 11/08 vừa qua đã công bố một quyển hướng dẫn người dân trong tình hình bị tấn công.

Đăng trên trang web của Bộ Ngoại giao Mỹ, tập hướng dẫn này đưa ra những khuyến cáo cụ thể cho số 160.000 dân cư trên đảo, cho biết nên làm gì trước, trong lúc, và sau một cuộc tấn công hạt nhân. Một vài ví dụ : Không nên nhìn ánh sáng bom nổ, cởi bỏ quần áo ngoài khi bị kẹt ở ngoài trời, không kịp vào nơi trú ẩn, luôn luôn có một bản đồ trên người… Lời khuyên còn đi vào chi tiết ngay cả trong cách tắm rửa.

Tiểu bang Hawaii chuẩn bị cho nguy cơ bị tấn công hạt nhân

Nếu đảo Guam là nơi bị Bình Nhưỡng trực tiếp đe dọa, thì Hawaii, nằm giữa Mỹ và Bắc Triều Tiên, lại là tiểu bang đầu tiên chính thức chuẩn bị cho tình hình nghiêm trọng nhất. Cùng với Alaska, Hawaii nằm trong tầm bắn của hỏa tiễn Bắc Triên.

Theo ghi nhận của đài truyền hình Pháp BFMTV, từ ngày 07/08, những bài tập giả định một tấn công hạt nhân đã được tiến hành trong các trường công lập ở Hawaii, tạo ra bầu không khí chiến tranh lạnh trên quần đảo Mỹ ở Thái Bình Dương này.

Theo truyền thông Mỹ, Hawaii là tiểu bang đầu tiên của Hoa Kỳ chính thức chuẩn bị đối phó với hiểm họa này, bên cạnh những hiểm họa thiên nhiên thường xuyên đe dọa vùng này : Sóng thần, bão lụt, kể cả núi lửa, động đất. Theo giới chuyên gia thì khả năng xẩy ra tấn công hạt nhân rất thấp nhưng vẫn phải dự phòng trường hợp xấu nhất.

15 phút chuẩn bị ngắn ngủi nhưng đủ để ‘sống sót’

Theo lời trung tá Charles Anthony, trả lời đài truyền hình CNN hôm 09/08, nếu Bắc Triều Tiên bắn một hỏa tiễn liên lục địa, thì phải tính 20 phút, từ lúc bắn đi đến lúc rơi xuống Hawai.

Và như thế, theo Vern Miyagi, thuộc Cơ quan quản lý khủng hoảng Hawai, được CNN trích dẫn, dân chúng sẽ có 15 phút ngắn ngủi để tìm nơi trú ẩn, vì chính quyền cần 5 phút để xác nhận vụ bắn và đường bay của hỏa tiễn.

Hawai không có hầm trú ẩn hạt nhân, cho nên chính quyền phải chuẩn bị trước và hướng dẫn cho số 1,4 triệu cư dân, và đã công bố một tài liệu đưa ra những điều cần làm, như nghe đài, chọn nơi trú ẩn tốt nhất như thế nào, chọn nơi bằng bê tông, không nhìn ánh sáng quá mạnh khi bom nổ…

Hawai cũng sẽ thiết lập hệ thống còi báo động và sẽ thử thường xuyên. Hệ thống này tương tự như hệ thống vào thời chiến tranh lạnh nhưng đã không còn được dùng từ những năm 1980.

Một cuộc báo động thử được dự trù vào tháng 11 tới đây. Còi báo động mới sẽ vang lên sau những loại còi báo động đã được thiết lập cho thiên tai, thường vang lên vào ngày đầu tháng làm việc vào lúc 11g45. Báo động sẽ vang lên từ bunker với tường bê tông dầy 2 mét, xây dưới miệng núi lửa Diamond Head.

Ông Vern Miyagi trấn an : "Chúng tôi chỉ muốn dân chúng có một tài liệu hướng dẫn mà họ có thể sử dụng như trong trường hợp thiên tai, bão lụt, sóng thần…".

Nhưng trong trường hợp chiến tranh hạt nhân thì báo động không thể chỉ như đối với thiên tai. Một hệ thống báo động trên điện thoại di động đang được chuẩn bị. Dân chúng còn được khuyên dự trữ lương thực cho 14 ngày chứ không chỉ 7 ngày như trong trường hợp thiên tai bình thường.

Theo báo New York Times, số cuối tháng 7, chính quyền Mỹ đã suy nghĩ về việc thiết lập những quy định khẩn cấp mới từ năm ngoái, sau các đợt thử tên lửa của Bình Nhưỡng. Nhưng đó là trước cuộc bắn thử tên lửa xuyên lục địa tháng 7 vừa qua. Ngay năm 2009, chính quyền Obama thông báo là Bình Nhưỡng có thể bắn một hỏa tễn đạn đạo về hướng Hawaii, và Hoa Kỳ đã tăng cường hệ thống phòng thủ tại quần đảo này.

Dân chúng tại chỗ như đã quen dần với đài ra đa khổng lồ chống tên lửa được cải tên thành "quả banh đánh golf". Từng bị chỉ trích vì quá tốn kém, phương tiện này gần đây đã được nhiệt liệt tán đồng từ tháng 5 vừa qua khi cho phép chặn được một hỏa tiễn được giả định là bắn đi từ Bắc Triều Tiên.

Mai Vân

***********************

Giám đốc CIA : Chiến tranh với Bắc Triều Tiên chưa bùng nổ trước mắt (RFI, 14/08/2017)

Trả lời truyền thông Mỹ tuần qua, một số quan chức cao cấp Hoa Kỳ, trong đó có giám đốc CIA, khẳng định, trước mắt chưa có nguy cơ bùng nổ chiến tranh với Bắc Triều Tiên, tuy nhiên, khả năng xung đột là cao hơn. Các nhận xét được đưa ra vào lúc cuộc khẩu chiến giữa tổng thống Mỹ và lãnh đạo Bắc Triều Tiên, dữ dội đến mức nhiều người cho rằng xung đột quân sự là khó tránh khỏi.

Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đón tiếp tổng tham mưu trưởng quân đội Mỹ, tướng Joseph Dunford, tại Seoul, ngày 14/08/2017. Reuters

Hôm qua, 13/08/2017, trả lời phỏng vấn CBS News, giám đốc cơ quan tình báo Mỹ CIA, ông Mike Pompeo, cho biết "không có thông tin nào" cho thấy nguy cơ bùng nổ chiến tranh với Bắc Triều Tiên trong hiện tại, tuy nhiên Bình Nhưỡng đang phát triển vũ khí hạt nhân, "với một tốc độ đáng báo động".

Lãnh đạo cơ quan tình báo Mỹ cũng báo trước là không nên ngạc nhiên khi thấy Bắc Triều Tiên thử tên lửa liên lục địa lần thứ ba, sau hai vụ thử trong tháng Bảy. Giám đốc CIA Mike Pompeo cũng trấn an dân chúng là chính quyền Mỹ, tình báo cũng như quân đội, đang làm mọi thứ trong quyền hạn để bảo vệ nước Mỹ khỏi thách thức từ Bắc Triều Tiên.

Cố vấn an ninh quốc gia McMaster, trong một cuộc trả lời trước đó với ABCs, nhấn mạnh là nguy cơ hiện nay "không lớn hơn tuần trước", nhưng "chúng ta đang gần với chiến tranh hơn là một thập niên trước".

Lo ngại về lời lẽ bốc lửa của tổng thống Trump

Cựu tổng tham mưu trưởng Quân Đội Mỹ, đô đốc Mike Mullen, trả lời NBC News, tỏ ra "hết sức lo ngại", về các lời lẽ "rất mạnh" từ phía Bắc Triều Tiên, cũng như Hoa Kỳ, dường như đang "làm giảm" cơ hội cho hòa bình, gia tăng nguy cơ "những phản ứng bất tương xứng", khiến tình hình "vượt tầm kiểm soát". Cựu giám đốc CIA Leon Panetta cũng lo ngại về phong cách nói năng bốc đồng của tổng thống Donald Trump, có thể khiến xung đột trở nên nghiêm trọng hơn.

Tổng tham mưu trưởng Mỹ tới Hàn Quốc

Theo Reuters, tổng tham mưu trưởng Quân Đội Mỹ, tướng Joseph Dunford, đang công du Đông Bắc Á. Người phát ngôn của Phủ tổng thống Hàn Quốc cho biết trong cuộc gặp tổng thống Hàn Quốc hôm nay, lãnh đạo quân đội Mỹ khẳng định "các biện pháp quân sự đang được chuẩn bị" sẽ chỉ được dùng đến khi nào "ngoại giao và trừng phạt kinh tế thất bại". Tổng tham mưu trưởng Mỹ sẽ tới Nhật Bản và Hàn Quốc.

Về phần mình, tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in hôm nay một lần nữa kêu gọi hòa bình cho bán đảo Triều Tiên, và đề nghị Bình Nhưỡng chấm dứt các đe dọa. Trong khi đó, thứ trưởng quốc phòng Hàn Quốc Suh Choo-suk dự kiến Bắc Triều Tiên phải mất từ một đến hai năm nữa mới làm chủ được công nghệ thu nhỏ đầu đạn hạt nhân.

Trọng Thành

*******************

Thống đốc đảo Guam tỏ thái độ cứng rắn với Bắc Triều Tiên (RFI, 14/08/2017)

Guam : Thống đốc Eddie Calvo (T) trả lời họp báo tại trụ sở chính quyền tại Adelup, ngày 14/08/2017. Reuters

Hôm 14/08/2017, thống đốc đảo Guam Eddie Calvo phát biểu trước báo chí rằng "đôi khi cần phải có một cú đấm thẳng mặt để chấm dứt những trò dọa nạt", đáp lại việc Bình Nhưỡng đe dọa phóng tên lửa nhắm vào đảo này.

Trước đó, ngày 12/08/2017, ông Eddie cũng đăng trên facebook một đoạn video về cuộc trao đổi qua điện thoại giữa ông và tổng thống Mỹ Donald Trump về vấn đề Bắc Triều Tiên. Ông Trump tuyên bố "Chính phủ đã sẵn sàng 1000% vì Guam, các bạn đang sống trong an ninh".

Nhịp sống ở hòn đảo với 160 nghìn dân và hai căn cứ quân sự gồm 6 nghìn lính Mỹ có vẻ như không xáo trộn nhiều sau những lời đe dọa từ Bắc Triều Tiên.

Thông tín viên RFI Angélique Forget tại Guam gửi về bài tường thuật :

"Tony San Nicolas 30 tuổi ngồi trên chiếc khăn tắm đưa mắt quan sát vùng biển Thái Bình Dương. Cư dân này của hòn đảo tin vào khả năng xảy ra cuộc tấn công tên lửa nhưng nghĩ rằng chẳng việc gì phải sợ.

San Nicolas nói rằng "Bắc Triều Tiên đã sẵn sàng ! Họ sẵn sàng phóng tên lửa tới bất cứ nơi nào. Tôi hy vọng điều đó sẽ không xảy ra. Những thói quen thường nhật của tôi đến giờ cũng không có gì thay đổi, tôi ra khỏi nhà tận hưởng không gian ngoài trời. Hôm nay là một ngày tuyệt vời, nắng đẹp, biển đẹp khiến tôi chỉ muốn lặn ngụp !"

Ở Guam, người dân giờ đã quen với bão tố, động đất hay cảnh báo sóng thần. Mối đe dọa từ tên lửa của Bắc Triều Tiên dường như chỉ được coi là một mối nguy hiểm thêm nếm.

Tại cửa hàng cho thuê thiết bị lặn của mình, anh Gayle 27 tuổi thậm chí chỉ thoáng cười khi được hỏi anh có tin rằng mối đe dọa này là một cơ hội quảng bá cho đảo Guam.

Anh nói "Gia đình và bạn bè của tôi ở Mỹ lúc nào cũng hỏi : Guam nằm ở đâu vậy ? Bây giờ, nhờ Kim Jong-Un, chúng tôi thành ra nổi tiếng !"

Tuy nhiên, sự thật chúng ta đều biết nếu Bắc Triều Tiên bắn tên lửa thì chỉ mất 14 phút là tên lửa bay tới Guam. Trong trường hợp vụ tấn công xảy ra, người dân Guam hiện tại chủ yếu dựa vào sự bảo vệ của lá chắn chống tên lửa do quân đội Mỹ triển khai".

Minh Tâm

********************

Bắc Triều Tiên triệu hồi các đại sứ chủ chốt (RFI, 14/08/2017)

Ngày 14/08/2017, theo nguồn tin từ Yonhap, một quan chức Hàn Quốc giấu tên cho biết Bình Nhưỡng đã triệu hồi các quan chức ngoại giao quan trọng, trong đó ít nhất có các đại sứ tại Trung Quốc và Nga và đại diện tại Liên Hiệp Quốc.

Ảnh minh họa : Ngoại trưởng Bắc Triều Tiên Ri Yong Ho (G). Ảnh chụp nhân hội nghị ASEAN tại Manila, ngày 08/08/2017. Reuters

Quan chức Hàn Quốc nói trên cho biết".Bắc Triều Tiên có vẻ như đang tổ chức một hội nghị của các lãnh đạo ngoại giao nước ngoài sau khi gọi các đại sứ của họ tại các nước lớn về lại Bình Nhưỡng" Nhưng thông tin chính xác về số đại sứ được triệu hồi tham dự cuộc họp thì không được tiết lộ.

Người phát ngôn bộ Thống Nhất Hàn Quốc, ông Baik Tae-hyun phát biểu với báo giới rằng đây cũng có thể chỉ là một phần của hội nghị đại sứ thường kỳ của Bắc Triều Tiên. Theo ông Baik Tae hyun, gần đây nhất, cuộc họp đại sứ lần thứ 43 của Bắc Triều Tiên được tổ chức vào tháng 7 năm 2015.

Động thái này của Bắc Triều Tiên diễn ra trong bối cảnh Bình Nhưỡng đang bị nhiều chỉ trích và các biện pháp trừng phạt quốc tế sau khi phóng thử thành công hai tên lửa liên lục địa và tuyên bố trong tháng 8 sẽ phóng tên lửa nhắm tới đảo Guam, Mỹ.

Các nhà quan sát cho rằng cuộc họp cũng có thể liên quan việc gần đây Trung Quốc tuyên bố sẽ hành động nhiều hơn để phản đối các hành động khiêu khích quân sự của Bình Nhưỡng. Hôm nay, Bắc Kinh vừa thông báo kể từ nữa đêm mai sẽ ngưng nhập khẩu than, sắt, chì, quặng sắt chì và hải sản từ Bắc Triều Tiên.

Minh Tâm

Trump cho phép điều tra thương mại Trung Quốc (VOA, 15/08/2017)

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 14/8 vừa ký văn kiện cho phép điều tra nạn Trung Quốc đánh cắp tài sản trí tuệ của Mỹ và tuyên bố rằng đây là ‘một bước lớn.’

Tổng thống Donald Trump giơ bản ghi nhớ đã ký cho phép điều tra thương mại Trung Quốc ngày 14/8/17.

Lệnh của Tổng thống chỉ đạo Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer quyết định nên hay không nên điều tra các hành xử thương mại của Trung Quốc xem Bắc Kinh có buộc doanh nghiệp Mỹ hoạt động ở Trung Quốc phải chuyển giao sở hữu trí tuệ cho Trung Quốc hay không.

"Đại sứ Lighthizer, ông được quyền xem xét mọi phương án có thể", Tổng thống Trump tuyên bố trước khi ký vào bản ghi nhớ.

"Đây mới chỉ là bước khởi đầu", ông Trump nhấn mạnh.

Trước đó, truyền thông nhà nước Trung Quốc nói việc Tổng thống Mỹ Donald Trump ra lệnh điều tra cách làm ăn ‘không công bằng’ của Trung Quốc, có thể dầu độc các quan hệ song phương.

Động thái có thể dẫn tới việc Mỹ tăng mạnh thuế quan đánh trên hàng hóa Trung Quốc được đưa ra trong bối cảnh ông Trump đang hối thúc Trung Quốc phải làm nhiều hơn nữa để kiềm hãm chương trình tên lửa đạn đạo và hạt nhân của Bắc Triều Tiên, và ông đe dọa có thể có hành động quân sự chống lại Bình Nhưỡng.

Ông Trump trước đây tỏ ý ông sẵn sàng nhẹ tay hơn với Bắc Kinh nếu Trung Quốc hành động quyết liệt hơn để kiềm hãm Bắc Triều Tiên.

Trong một bài xã luận, tờ China Daily, tờ báo chính thức của Trung Quốc, nói rằng điều quan trọng thiết yếu là chính quyền Trump chớ hành động vội vã để mà hối tiếc sau này.

Một giới chức chính phủ Mỹ nhấn mạnh giải pháp ngoại giao đối với vấn đề Bắc Triều Tiên và cuộc điều tra về cách làm ăn của Trung Quốc mà phía Mỹ có thể tiến hành, "hoàn toàn không có liên hệ gì với nhau", và cuộc điều tra này không phải là một chiến thuật để tăng sức ép đối với Bắc Kinh.

****************

Trung Quốc dọa trả đũa do bị Mỹ điều tra về sở hữu trí tuệ (RFI, 15/08/2017)

Hôm 15/08/2017, Bắc Kinh dọa trả đũa Hoa Kỳ sau khi Washington thông báo mở điều tra nhằm vào Trung Quốc trong hồ sơ sở hữu trí tuệ.

Thỏa thuận thương mại chống hàng giả ACTA (Accord Commercial Anti Contrefaçon), phương tiện bảo vệ sở hữu trí tuệ toàn cầu - Getty Images/Caroline Purser

Hôm qua, tổng thống Donald Trump đã ký lệnh cho đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer mở cuộc điều tra để xác định xem chính sách thương mại của Trung Quốc có gây tác hại cho các công ty Mỹ về mặt sở hữu trí tuệ hay không.

Chủ yếu Washington lo ngại về cơ chế liên doanh mà Bắc Kinh áp đặt lên các công ty Mỹ : đổi lấy việc thâm nhập thị trường Trung Quốc, các công ty này phải chấp nhận chia sẻ một phần kỹ năng công nghệ của họ cho các đối tác Trung Quốc.

Hôm nay, bộ Thương Mại Trung Quốc ra thông cáo đe dọa sẽ trả đũa Hoa Kỳ. Từ Bắc Kinh, thông tín viên Heike Schmidt gởi về bài tường trình :

"Tổng thống Mỹ Donald Trump gieo gió và có nguy cơ sẽ gặt bão. Bộ Thương Mại Trung Quốc đã cho biết là nước này sẽ không khoanh tay ngồi yên nếu Hoa Kỳ gây tổn hại đến quan hệ thương mại giữa hai nước.

Trước đó, phát ngôn viên bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh, cũng đã tuyên bố rằng, "một cuộc chiến tranh thương mại sẽ chẳng đi đến đâu, sẽ chẳng có bên nào thắng, mà bên nào cũng sẽ thua".

Không phải vô cớ mà ông Donald Trump chọn thời điểm này để cáo buộc các công ty Trung Quốc ăn cắp kỹ năng của Mỹ. Bắc Kinh đã cảnh cáo Washington : "Vấn đề bán đảo Triều Tiên và thương mại Mỹ-Trung không có liên quan gì đến nhau. Không nên dùng vấn đề này để gây áp lực trên vấn đề kia".

Đây phải là sự trùng hợp thời điểm hay thật sự là một lời cảnh cáo ? Sáng nay, nhật báo China Daily viết rằng không có nước nào trên thế giới đưa nhiều du khách đến Mỹ như là Trung Quốc. Ba triệu du khách Trung Quốc năm ngoái đã tiêu xài 28 tỷ euro khi đến Hoa Kỳ. Nếu du khách Trung Quốc tẩy chay, đây sẽ là một vố rất đau cho ngành du lịch Mỹ".

Thanh Phương

**********************

Donald Trump gia tăng sức ép trên Trung Quốc về sở hữu trí tuệ (RFI, 13/08/2017)

Theo một số quan chức chính phủ Mỹ ẩn danh, được AFP trích dẫn, tổng thống Donald Trump ngày 14/08/2017 sẽ yêu cầu Đại diện Thương Mại Mỹ Robert Lighthizer mở điều tra về các vụ chuyển giao sở hữu trí tuệ mà chính quyền Trung Quốc áp đặt đối với các doanh nghiệp Mỹ. Yêu cầu này được đưa ra trong bối cảnh cuộc khủng hoảng hạt nhân Bắc Triều Tiên đã khiến quan hệ Trung-Mỹ thêm căng thẳng.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và đồng nhiệm Trung Quốc Tập Cận Bình tại Palm Beach, ngày 07/04/2017. REUTERS/Carlos Barria/File Photo

Từ Bắc Kinh, thông tín viên RFI Heike Schmidt cho biết phản ứng của Trung Quốc :

"Hai chiếc găng đấu quyền Anh bằng da mầu đỏ, với hình cờ Trung Quốc bên tay trái và cờ Mỹ bên tay phải. Với hình ảnh cắt ghép này, tờ Nhân Dân Nhật Báo phản ứng về lời đe dọa của Mỹ cùng thông điệp : Trong cuộc chiến thương mại, Trung Quốc sẵn sàng so găng.

Bộ Thương Mại Trung Quốc bắn tiếng rằng tốt hơn hết Hoa Kỳ nên tuân theo thủ tục của Tổ Chức Thương Mại Thế Giới (WTO). Thực vậy, khi gia nhập WTO vào năm 2001, Trung Quốc đã giành được quyền hạn chế các công ty nước ngoài thâm nhập vào các lĩnh vực trọng điểm như sản xuất ô tô hoặc viễn thông. Cách duy nhất để hoạt động tại Trung Quốc là thành lập các công ty liên doanh với các doanh nghiệp Nhà nước. Dĩ nhiên, doanh nghiệp Trung Quốc có thể tận dụng được kiến thức, kĩ năng của phương Tây.

Trên trang China Daily, một chuyên gia khác cho rằng : "Từ 20 năm nay, Hoa Kỳ điều tra về các công ty của chúng ta nhưng điều này không ngăn cản được nền kinh tế Trung Quốc phát triển".

Thông báo của Mỹ không khiến Bắc Kinh ngạc nhiên nhưng lại được đưa ra vào thời điểm rất nhạy cảm do cuộc khủng hoảng Bắc Triều Tiên. Donald Trump tìm mọi cách buộc Bắc Kinh "làm hơn nữa" để thuyết phục Bình Nhưỡng".

Thu Hằng

Chính quyền Berlin, ngày 09/08/2017, cho biết đang xem xét các hành động tiếp theo, sau khi Việt Nam đã không đáp ứng đòi hỏi để cho ông Trịnh Xuân Thanh quay lại Đức.

Trịnh Xuân Thanh đứng chụp hình phía sau một chuyến xe buýt chứng minh ông ta đang ở Âu Châu hồi tháng 11/2016. (Hình: Bùi Thanh Hiếu Blogspot)

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Đức, ngày 09/08, nói lấy làm tiếc là đề nghị của Berlin cho ông Thanh quay lại Đức đã không được chính quyền Hà Nội đáp ứng.

Đại diện Bộ Ngoại giao Đức, được Reuters trích dẫn, tuyên bố : "Chúng tôi đã hy vọng đó là cơ hội sửa chữa mọi việc sau khi xẩy ra hành động vi phạm nghiêm trọng luật pháp Đức và quốc tế", "thật đáng tiếc, điều này không xẩy ra, do vậy, chúng tôi đang xem xét có thể làm gì để cho các đối tác Việt Nam hiểu rõ rằng chúng tôi không thể chấp nhận việc này".

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Đức không cho biết các hành động tiếp theo là gì, mà chỉ nói là đang xem xét mọi khả năng và nhấn mạnh rằng Việt Nam đã nhận được một khối lượng viện trợ cho phát triển rất lớn từ Đức. Năm 2015, Đức cam kết tài trợ hơn 257 triệu đô la cho Việt Nam trong vòng hai năm.

Theo một phát ngôn viên khác của Bộ Ngoại giao Đức, thì đại diện chính phủ hai nước đã có các cuộc thảo luận về hồ sơ này.

Tuần trước, Bộ Ngoại giao Đức đã tố cáo Việt Nam bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh đang xin quy chế tị nạn tại nước này. Trong khi đó, ông Thanh, nguyên là một trong những lãnh đạo của tập đoàn dầu khí PetroVietnam, bị Việt Nam truy nã với tội danh quản lý kém, làm thất thoát 150 triệu đô la.

Berlin đã có phản ứng mạnh về vụ Trịnh Xuân Thanh bị bắt cóc trên lãnh thổ Đức, sau khi chính quyền Hà Nội loan tin người này ra đầu thú tại Việt Nam.

Bộ Ngoại Giao Đức đã yêu cầu cho ông Thanh quay lại nước này và tuyên bố trục xuất một điệp viên Việt Nam làm việc trong sứ quán Việt Nam tại Berlin vì có dính líu tới vụ bắt cóc.

RFI tiếng Việt 

Liên Hiệp Châu Âu-ASEAN : Biển Đông vẫn là điều cấm kỵ ? (RFI, 14/08/2017)

Tuy Liên Hiệp Châu Âu và ASEAN đang tăng cường hợp tác về an ninh và quốc phòng, Biển Đông dường như vẫn là điều cấm kỵ trong quan hệ giữa hai khối. Đó là nhận định chung của Asia Times trong một bài viết đang trên mạng hôm nay, 14/08/2017.

Ảnh minh họa : Tầu đổ bộ Mistral của Hải Quân Pháp cập cảng quân sự Sasebo, tỉnh Nagasaki, Nhật Bản, ngày 29/04/2017 tại vùng biển Guam. REUTERS/Nobuhiro Kubo

Trong các cuộc gặp gỡ song phương tại Manila từ ngày 6 đến 8/8/2017 vừa qua, Liên Hiệp Châu Âu và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã đồng ý sẽ tăng cường hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng và an ninh. Kế hoạch hành động EU-ASEAN cho giai đoạn 2018-2022, được thông qua tại Manila, có bao gồm cả vấn đề an ninh hàng hải, một vấn đề nóng bỏng đối với Đông Nam Á do các tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông. Kế hoạch hành động này còn đề ra ra những chương trình hợp tác về cứu trợ nhân đạo và cứu nạn thiên tai, các chiến dịch duy trì hòa bình, quân y và chống khủng bố.

Thế nhưng, khi được Asia Times hỏi về việc Ủy Ban Châu Âu có sẳn sàng gởi các chiến hạm đến tuần tra ở các vùng biển Đông Nam Á theo thỏa thuận với ASEAN hay không, một phát ngôn viên của Liên Hiệp Châu Âu trả lời rằng " phạm vi và quy mô của hợp tác EU-ASEAN sẽ được xác định trong tiến trình thực hiện kế hoạch hành động vừa được thông qua".

Hiểu theo ngôn từ ngoại giao, điều này có nghĩa là Liên Hiệp Châu Âu chưa sẳn sàng thực hiện các chuyến tuần tra ở Biển Đông, nơi mà 4 nước ASEAN (Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei) cùng với Đài Loan đang tranh chấp chủ quyền Biển Đông với Trung Quốc.

Vào năm ngoái, Pháp đã đề nghị điều các chiến hạm của Liên Hiệp Châu Âu đến vùng Đông Á. Các chiến hạm của riêng nước Pháp vẫn thường xuyên đi qua các vùng biển Ấn Độ Dương-Tây Thái Bình Dương để hành xử quyền tự do hàng hải. Theo Asia Times, chính phủ Pháp cũng muốn tiến hành các chiến dịch như vậy ở vùng Biển Đông trong khuôn khổ Liên Hiệp Châu Âu. Anh Quốc, quốc gia đang thương lượng về việc ra khỏi Liên Hiệp Châu Âu, gần đây tuyên bố cũng đang nghiên cứu khả năng triển khai các chiến hạm của nước ngày đến các khu vực tranh chấp ở Biển Đông.

Dẫu sao thì trong bản tuyên bố chung đưa ra ngày 05/08 vừa qua, các Ngoại trưởng ASEAN đã kêu gọi các quốc gia đang tranh chấp và các quốc gia ngoài khu vực nên có thái độ kềm chế và không quân sự hóa Biển Đông. Theo Asia Times, khi tuyên bố như vậy, ASEAN hạn chế khuôn khổ hợp tác với Liên Hiệp Châu Âu về Biển Đông và coi như ngả theo lập trường của Trung Quốc, vốn vẫn kiên quyết chống lại sự can thiệp của "bên ngoài" vào khu vực này.

Chính vì vậy mà lãnh đạo ngoại giao của Liên Hiệp Châu Âu Federica Mogherini và các đồng nhiệm ASEAN đã cố tránh nói đến những sự việc và vấn đề liên quan các vùng biển tranh chấp mà có thể làm phật lòng Trung Quốc. Trong tuyên bố chung về kỷ niệm 40 năm thiết lập bang giao EU-ASEAN, đưa ra vào ngày 06/08, hai khối đúng là có bày tỏ sự ủng hộ việc đạt đến bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) giữa ASEAN với Trung Quốc, nhưng lại không nói rõ là bộ quy tắc này phải mang tính "ràng buộc pháp lý", điều mà Việt Nam đã yêu cầu nhưng Bắc Kinh dứt khoát không chấp nhận.

Mặt khác, tuy nhấn mạnh đến việc tôn trọng luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước LHQ về Luật Biển, nhưng thông cáo chung EU-ASEAN lại không nhắc đến phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực đưa ra vào tháng 7 năm ngoái, bác bỏ những đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông. Ngoài ra, trong bài phát biểu ngày 07/08, lãnh đạo ngoại giao Châu Âu Mogherini đã không hề đề cập đến Biển Đông, mà chỉ tập trung vào khủng hoảng hạt nhân Bắc Triều Tiên.

Thanh Phương

********************

Mỹ cho tàu sân bay ghé Việt Nam để tỏ quyết tâm can dự vào Biển Đông ? (RFI, 10/08/2017)

Hai bộ trưởng quốc phòng Mỹ-Việt ngày 08/08/2017 đã chính thức xác nhận : Năm 2018, một chiếc hàng không mẫu hạm, biểu tượng của sức mạnh quân sự của nước Mỹ sẽ ghé cảng Việt Nam trong một chuyến thăm hữu nghị.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc sau cuộc họp tại Nhà Trắng, Washington, ngày 31/05/2017. SAUL LOEB / AFP

Đối với các nhà quan sát, quyết định cho tàu sân bay ghé thăm Việt Nam là dấu hiệu cho thấy quyết tâm cao của Washington can dự vào Đông Nam Á để bảo vệ quyền tự do hàng hải trên Biển Đông ngày càng bị Trung Quốc đe dọa, với Việt Nam là đối tác đáng tin cậy nhất.

Mục tiêu của Mỹ được thể hiện một cách rõ rệt trong bản thông cáo được Lầu Năm Góc công bố ngày 09/08, trong đó nhấn mạnh đến lợi ích chung của hai bên Mỹ-Việt, kể cả việc bảo vệ quyền tự do hàng hải ở Biển Đông, tôn trọng luật pháp quốc tế và chủ quyền quốc gia.

Dù không chính thức nói ra, nhưng khi nhắc đến nhu cầu bảo vệ quyền tự do hàng hải ở Biển Đông, rõ ràng là hai nước Mỹ Việt ám chỉ các hành động quá đáng của Trung Quốc tại Biển Đông, bồi đắp đảo nhân tạo, quân sự hóa các đảo này, đe dọa tự do lưu thông trong khu vực.

Tờ báo Mỹ International Business Times, thuộc nhóm Newsweek, vào ngày 09/08 đã cho rằng quyết định gửi một chiếc tàu sân bay tới Việt Nam, một trong những nước tiếp tục thách thức các yêu sách của Trung Quốc đối với Biển Đông, là tín hiệu mà chính quyền của tổng thống Donald Trump đưa ra để cho thấy đà tăng cường quan hệ quốc phòng giữa hai nước.

Chính tổng thống Donald Trump đã hứa với thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc về việc cho tàu sân bay Mỹ ghé cảng Việt Nam nhân dịp ông Phúc công du Hoa Kỳ và đến Nhà Trắng hội đàm với ông Trump hôm 31/05.

Theo ông Rodger Baker, chuyên gia phân tích chiến lược tại hãng tham vấn địa chính trị có uy tín Stratfor, thì cuộc tiếp xúc giữa thủ tướng Phúc và tổng thống Trump là một "động thái được tính toán cẩn thận nhằm xây dựng một hệ thống phòng thủ chống lại những nỗ lực liên tục của Trung Quốc nhằm quân sự hóa các hòn đảo ở Biển Đông".

Đối với chuyên gia này, Việt Nam có một vị trí rất đáng chú ý trong vùng Đông Nam Á. Chính quyền Mỹ đã bắt đầu chuyển giao một số tàu tuần tra nhỏ cho lực lượng Cảnh Sát Biển Việt Nam, đã có những chuyến thăm viếng giao lưu giữa Hải Quân hai bên và Mỹ cũng đã bãi bỏ một số hạn chế đối với việc xuất khẩu vũ khí sang Việt Nam.

Đối với Mỹ, Việt Nam là một đồng minh tự nhiên có thể cùng Hoa Kỳ đối phó với kế hoạch bành trướng Trung Quốc. Một chuyên gia Trung Quốc về các vấn đề Đông Nam Á tại đại học Tế Nam ở Quảng Châu, gần đây đã khẳng định rằng "Việt Nam luôn luôn là quốc gia ở Asean có thái độ nghi kỵ Bắc Kinh mạnh mẽ nhất... bởi vì Việt Nam có chung biên giới trên bộ và trên biển với Trung Quốc".

Việt Nam cũng đã tăng cường Hải Quân, gia cố một số hòn đảo, và đã không ngần ngại lên tiếng trên các diễn đàn quốc tế chống lại các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông.

Tuy nhiên, theo tờ International Business Times, Mỹ hiện đang phải thận trong việc tăng cường quan hệ quốc phòng với Việt Nam vì lẽ Washington cần sự giúp đỡ của Bắc Kinh trong việc chống lại các mối đe dọa đến từ Bắc Triều Tiên.

https://youtu.be/eyaY6thl-tM

Trọng Nghĩa

***********************

Mỹ cam kết hợp tác với Việt Nam bảo vệ Biển Đông (RFI, 09/08/2017)

Ngày 08/08/2017, bộ trưởng quốc phòng Mỹ Jim Mattis tiếp đồng nhiệm Việt Nam Ngô Xuân Lịch tại Lầu Năm Góc, Virginia. Trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng sức ép tại Biển Đông, Hoa Kỳ cam kết củng cố hợp tác quân sự với Việt Nam và sẽ gửi một hàng không mẫu hạm đến thăm vào năm tới.

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis (T) tiếp đồng nhiệm Việt Nam tướng Ngô Xuân Lịch, tại Lầu Năm Góc, Arlington, Virginia, ngày 08/08/2017-REUTERS

Theo Reuters, trong cuộc gặp gỡ tại bộ quốc phòng Mỹ, bộ trưởng quốc phòng Mỹ Jim Mattis và đồng nhiệm Việt Nam Ngô Xuân Lịch đồng ý là hai nước sẽ tăng cường hợp tác quốc phòng trong bối cảnh Việt Nam ngày càng bị Trung Quốc lấn áp, quan hệ Hà Nội và Bắc Kinh có dấu hiệu xấu đi.

Tại Biển Đông, ngư dân Việt Nam liên tục bị tấn công và gần đây nhất, hồi tháng 7, Việt Nam phải hủy bỏ một số dự án thăm do dầu hỏa do áp lực của Bắc Kinh.

Tại hội nghị ASEAN, cuối tuần qua ở Manila, Philippines, Việt Nam đòi phải đưa lời lẽ cứng rắn chỉ trích Bắc Kinh "quân sự hóa Biển Đông» vào bản thông cáo chung. Trung Quốc biểu lộ giận dữ hủy bỏ cuộc gặp cấp ngoại trưởng hai nước.

Trong bối cảnh này, bộ trưởng quốc phòng Mỹ tuyên bố với đồng nhiệm Việt Nam là "mối quan hệ quốc phòng chặt chẽ giữa Mỹ và Việt Nam đặt trên nền tảng (bảo vệ) quyền lợi chung kể của quyền tự do lưu thông tại Biển Đông".

Bộ trưởng Jim Mattis hoan nghênh vai trò "lãnh đạo đang lên" của Việt Nam trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương. Một trong những cử chỉ tiêu biểu cho xu hướng quan hệ ngày càng được củng cố giữa Mỹ và Việt Nam là chủ nhân Lầu Năm Góc thông báo một hàng không mẫu hạm sẽ đến Việt Nam vào năm 2018.

Dự án này đã được thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thảo luận với tổng thống Donald Trump hồi tháng 5.

Đây là lần đầu tiên kể từ khi kết thúc chiến tranh Việt Nam 1975, một hàng không mẫu hạm Mỹ sẽ thăm Việt Nam.

Tú Anh