 | Tổng quan: | 3639053 |
Crimea, bán đảo chiến lược ở miền nam Ukraine bị Nga chiếm năm 2014 vốn không hề hấn gì vào đầu cuộc xâm lăng, nay đang trong tầm ngắm của Kiev. Một kho đạn lớn tại phía tây đã bị nổ tung hôm thứ Ba 16/08/2022, và trước đó vào ngày 09/08, một phi trường quân sự đã bị tấn công. Ukraine dùng drone, cho lực lượng đặc nhiệm xâm nhập hay sử dụng các hỏa tiễn tự sản xuất được nâng cấp bằng công nghệ của đồng minh ?
Hình ảnh tiêu biểu của năm 2022 : các du khách Nga đang nằm phơi nắng trên bãi biển Crimea trong khi đằng xa một cột khói đen khổng lồ đang cuồn cuộn trên bầu trời.
Le Mondechạy tựa trang nhất "Ukraine : Chiến tranh đã lan đến Crimea". Le Figaronói về "Sự bối rối của Moskva sau một loạt vụ ‘phá hoại’ tại Crimea được cho là do Kiev thực hiện". Một bức ảnh có thể được xếp vào những hình ảnh tiêu biểu của năm 2022 : các du khách Nga đang nằm phơi nắng trên bãi biển Crimea trong khi đằng xa một cột khói đen khổng lồ đang cuồn cuộn trên bầu trời.
Nhiều vụ nổ đã phá hủy kho đạn của không quân Nga hôm 09/08. Bộ Quốc phòng Nga nói rằng do "vi phạm quy định phòng cháy", báoKommersantnói do "bất cẩn khi hút thuốc lá". Nhưng ảnh vệ tinh chứng tỏ phi trường bị thiệt hại nặng, theo CNN có 7 chiến đấu cơ bị phá hủy trong đó có tiêm kích Su-30 và oanh tạc cơ Su-24.
Với vụ thứ hai, các hình ảnh trên mạng xã hội cho thấy kho đạn quan trọng ở làng Maiskoie bị nổ lớn từ sáng sớm, gây thiệt hại trong khu vực rộng vài trăm mét. Thống đốc "Cộng hòa Crimea" sau đó nhìn nhận có hai người bị thương và phải sơ tán trên 3.000 dân, đường xe lửa nối bán đảo với Nga ở gần đó cũng bị ảnh hưởng khiến việc vận chuyển hành khách và hàng hóa đều phải ngưng lại.
Tuy đã lấp liếm rằng vụ Ukraine tấn công vào căn cứ không quân Saky chỉ là tai nạn, lần này Moskva đành phải thông báo vụ kho đạn Djankoi bị nổ là "hành động phá hoại" nhưng không cho biết cụ thể. Về phía Kiev xác nhận vụ nổ nhưng không nhận đã tấn công. Trên lý thuyết, các địa điểm ở Crimea bị nhắm đến đều nằm ngoài tầm oanh kích của quân đội Ukraine. Căn cứ không quân Saky và kho đạn Djankoi cách tiền tuyến hơn 200 kilomet, quá xa đối với giàn phóng rốc-kết đa nòng Himars có tầm bắn 80 kilomet. Washington cũng tái khẳng định không viện trợ cho Ukraine hỏa tiễn đạn đạo ATACMS có thể bắn xa 300 kilomet.
Nếu giả thiết dùng drone hay lực lượng đặc nhiệm xâm nhập không thuyết phục được các chuyên gia quân sự, nhiều người tin rằng các hỏa tiễn do Ukraine sản xuất được nâng cấp bằng công nghệ của đồng minh. Một số nêu ra "hai hoặc ba giàn phóng" được công ty hàng không Ukraine Yuzhnoye State Design Office chế tạo, có thể bắn đi những hỏa tiễn đạn đạo trang bị hệ thống dẫn đường của các nước bạn.
Điều chắc chắn duy nhất là các vụ tấn công vào Crimea nằm trong chiến lược của Ukraine nhằm quấy phá các tuyến đường và kho hậu cần của Nga ở hậu phương, nhờ có các giàn phóng rốc-kết phương Tây. Yohann Michel, nhà nghiên cứu của IISS khẳng định "Crimea là một điểm logistic rất quan trọng với Nga, đã tập trung vô số vật liệu kể từ đầu năm 2021 để cung ứng cho toàn bộ mặt trận miền nam, từ Kherson đến Zaporijia".
Khi đánh vào các kho đạn và đường xe lửa, quân đội Ukraine hy vọng buộc Nga phải giảm lượng tiếp tế cho chiến trường, rút ngắn khoảng cách về hỏa lực mà họ phải chịu đựng từ đầu cuộc xâm lăng. Các cuộc tấn công cũng gây áp lực lên hạm đội Nga ở Hắc Hải. Đóng tại Sebastopol ở tây nam Crimea, hạm đội này phong tỏa đường biển khiến Ukraine không thể xuất khẩu ngũ cốc. Các chiến hạm và tàu ngầm Nga cũng bắn hỏa tiễn đạn đạo vào lãnh thổ Ukraine.
Tấn công sâu vào Crimea có thể buộc Moskva phải dời các chiến hạm xa khỏi quân cảng nằm cách tiền tuyến 250 kilomet. Bộ Quốc phòng Anh hôm thứ Ba nhận xét, việc này sẽ hạn chế chiến lược xâm lăng của Nga, nhất là vô hiệu hóa mối đe dọa đổ bộ vào Odessa. Nhờ đó Ukraine có thể tập trung nguồn lực để gia tăng sức ép lên bộ binh Nga ở những nơi khác.
Ngoài ra các vụ tấn công còn mang tính chính trị : chứng tỏ Ukraine không từ bỏ mục tiêu tái chiếm Crimea dù đã bị Nga chiếm đóng suốt 8 năm qua. Tetyana Ogarkova, phụ trách về quốc tế của Ukraine Crisis Media Center ở Kiev khẳng định nhờ đó tinh thần của người Ukraine lên y dựng rất cao. Nga đã xây dựng Crimea thành pháo đài, coi là bất khả xâm phạm, nhưng nay người Ukraine chứng minh rằng họ không còn sợ hãi nữa. "Khi xâm lược Ukraine, Nga đã phạm sai lầm chiến lược. Mỗi ngày trôi qua nhân dân Ukraine càng nung nấu quyết tâm thu hồi tất cả lãnh thổ bị chiếm, kể cả Donbass và Crimea".
Khi tấn công sâu như vậy vào một vùng mà nhiều người Nga đến nghỉ mát, Kiev cũng gởi thông điệp đến công luận Nga. Sau khi căn cứ Saky bị đánh, các video trên mạng xã hội cho thấy cảnh kẹt xe trên những con đường dẫn đến cầu Crimea nối bán đảo với lãnh thổ Nga, được Vladimir Putin khánh thành năm 2018. Theo Tetyana Ogarkova, những hình ảnh dân Nga đua nhau bỏ chạy chứng tỏ người Nga không sẵn sàng chiến đấu vì Crimea, họ chỉ coi đây là địa điểm thư giãn, và sự thống trị vùng đất này chỉ là giả tạo.
Le Monde nhắc lại, Moskva đã sáp nhập chớp nhoáng Crimea năm 2014 trong vòng hai tuần lễ, sau cuộc cách mạng Maidan khiến tổng thống thân Nga Viktor Yanukovich mất chức. Nhờ đó Nga có được sự hiện diện quân sự chiến lược trên Hắc Hải, khiến Ukraine khó thể gia nhập Liên Hiệp Châu Âu và NATO, làm hài lòng dân Nga và gia tăng uy tín cho Vladimir Putin. Tại Crimea, tất cả cư dân đều được cấp quốc tịch Nga, thậm chí bắt buộc. Với thời gian, người dân rốt cuộc coi như bán đảo này không còn thuộc về Ukraine.
Một bước ngoặt đã diễn ra vào tháng 2/2021, từ sáng kiến của Volodymyr Zelensky, được bầu làm tổng thống hai năm trước đó. Ông lập ra "nền tảng Crimea" nhằm đưa chủ đề này ra quốc tế, phối hợp thương thảo để "đóng góp vào việc giải tỏa tình trạng chiếm đóng" bán đảo. Hội nghị quốc tế đầu tiên hôm 23/08/2021 tập hợp 46 đại diện các quốc gia và tổ chức quốc tế, đã lên án vụ sáp nhập bất hợp pháp này. Hội nghị thứ hai dự kiến đúng một năm sau, ngày 23/08/2022 trong bối cảnh căng thẳng cực độ, sáu tháng sau cuộc xâm lược, và Crimea bắt đầu rơi vào cuộc chiến.
Trong bài xã luận "Thách thức của Zelensky tại Crimea", Le Monde nhận định không có gì lay chuyển được quyết tâm của tổng thống Volodymyr Zelensky, dù bị kẻ xâm lăng hùng mạnh áp đặt một cuộc chiến tranh bất đối xứng từ nửa năm qua. Hai vụ tấn công lần lượt mà Kiev không chính thức nhận trách nhiệm, đã viết nên một phiên bản mới : cuộc xâm lược không phải bắt đầu từ ngày 24/02/2022 mà tận 8 năm trước, ngày 27/02/2014 khi Nga chiếm Crimea, và sau đó hợp thức hóa bằng cuộc "trưng cầu dân ý" chưa bao giờ được Liên Hiệp Quốc công nhận.
Khi cố gắng đặt lại số phận Crimea trên bản đồ quân sự và lập ra "Hội đồng về giải tỏa tình trạng chiếm đóng", Volodymyr Zelensky chứng tỏ sự táo bạo. Khi tuyên bố hôm 09/08 "Cuộc chiến ở Ukraine bắt đầu từ Crimea và sẽ phải kết thúc bằng việc giải phóng Crimea", ông đã đưa ra một lá bài mới. Vladimir Putin một lần nữa phải tính đến sự bền bỉ của Kiev. Đã lỡ coi Crimea là lằn ranh đỏ, Putin không có cách nào khác là phải lên tiếng nếu các cuộc tấn công được cho là của Ukraine tiếp tục, và như vậy ông ta làm nổi rõ cuộc chiến vốn muốn che giấu với dân chúng.
Về mặt huấn luyện quân sự, đặc phái viên Le Monde cho biết "Anh quốc giúp đào tạo những tân binh do Kiev gởi đến". Tờ báo mô tả khung cảnh : những vụ nổ diễn ra bên phải một tòa nhà, những loạt đạn rền vang. Các chiến sĩ lao vào, một người xem xét cửa vào có bị gài mìn hay không trong lúc đồng đội bắn yểm trợ, người khác xông lên tầng trên… dưới sự giám sát của huấn luyện viên, một thông dịch viên chạy tới lui để truyền các mệnh lệnh. Cuộc tập luyện này diễn ra hôm 15/08 tại một căn cứ quân sự ở đông nam nước Anh. Đây là ngày thứ tư và là ngày cuối cùng về cận chiến đô thị, trong khuôn khổ cuộc huấn luyện quân sự vài tuần lễ.
Từ 2015, khi bắt đầu xung đột ở Donbass, quân đội Anh đã đào tạo 22.000 quân nhân Ukraine nhưng tại các căn cứ của Kiev. Sau khi Nga kéo quân sang hôm 24/02, những căn cứ này trở nên nguy hiểm vì thường xuyên bị đánh bom nên Luân Đôn cho dời về bốn căn cứ của Anh và huy động khoảng 1.000 quân nhân để trợ giúp. Các nước khác như Hà Lan, Canada, Đan Mạch, Phần Lan, Na Uy, Thụy Điển cũng gởi các huấn luyện viên tăng cường.
Một người phụ trách cho biết đó chỉ là những kỹ thuật căn bản để giúp tạo phản ứng theo bản năng. Nhưng tất cả các huấn luyện viên đều rất ấn tượng trước tinh thần chiến đấu của các tân binh Ukraine chưa từng cầm súng xuất thân từ đủ mọi giới, từ 18 đến 55 tuổi trong đó có rất nhiều phụ nữ. Họ thực sự muốn học hỏi, và buổi tối tự tập lại những gì đã được dạy. Với lòng ái quốc mạnh mẽ, họ tin rằng Ukraine sẽ chiến thắng, vấn đề chỉ là thời gian.
Bên cạnh tình hình Crimea, sự kiện dân biểu Liz Cheney đại bại trước một ứng cử viên thân Trump là đề tài được báo chí Pháp đề cập nhiều hôm nay. Libérationnhận thấy "Chống lại Donald Trump, Liz Cheney thất bại". Le Figarocho rằng "Bại trận nhưng Liz Cheney vẫn không xuôi tay". Tương tự vớiLe Monde "Thất cử, Liz Cheney tiếp tục cuộc chiến chống Trump", cònLes Echos vẽ nên chân dung con gái của cựu phó tổng thống Dick Cheney, nhân vật số 3 của đảng Cộng hòa.
Le Figaro nhận định thế là chỉ còn sót lại có 2 trong số 10 dân biểu Cộng hòa ủng hộ truất phế ông Donald Trump sau vụ xâm nhập vào điện Capitol hôm 06/01/2021. Libérationđếm ngược lại : đã có 8 người hoặc bị đánh bại, hoặc rút lui khỏi chính trường, 2 người thoát hiểm trong đường tơ kẽ tóc nhờ cách chỉ định ứng viên của tiểu bang họ, nhưng đều có nguy cơ thua cuộc trong kỳ bầu cử tháng 11. Donald Trump đã trả được mối thù.
Dù đã dự đoán trước, nhưng cái tát quả là đau điếng. Cho đến phút cuối, phe Cheney đặt trọn hy vọng vào lá phiếu của những người Dân chủ và độc lập, nhưng chiến dịch gõ cửa từng nhà ở bang Wyoming vẫn không tạo được phép lạ. Đối thủ Harriet Hageman được cựu tổng thống Trump ủng hộ đã bỏ xa Liz Cheney đến 37 điểm, ngay tại lãnh địa mà bà đã ngự trị suốt 3 nhiệm kỳ và trước đó người cha Dick Cheney cũng được tín nhiệm trong 10 năm. Le Mondeghi nhận, bà bị coi là "con rối của Pelosi" do chấp nhận đề nghị của Nancy Pelosi – một trong những khuôn mặt bị phe Cộng hòa ghét nhất – giữ chức phó chủ tịch ủy ban điều tra về vụ tấn công Capitol.
Liz Cheney không cho biết sẽ ra tranh cử tổng thống năm 2024 hay không, nhưng cha bà không giấu giếm ý định là bà sẽ "đi đến cùng để ngăn cản Donald Trump tiến lại gần Phòng Bầu Dục". Theo trang web Cowboy State Daily ở Wyoming, Liz Cheney nhắm xa hơn, đến năm 2028, khi Donald Trump chỉ còn là kỷ niệm. Tuy nhiên bà có nguy cơ khó thoát được cái nhãn "kẻ phản bội", do sẵn sàng bầu lại cho Joe Biden thay vì ủng hộ đảng của mình, và trở thành con số không trên chính trường như Donald Trump đã "trù ẻo".
Nhìn sang Châu Á, Le Monde chú ý đến việc "Quá cảnh gây tranh cãi của một tàu ‘gián điệp’ Trung Quốc ở Sri Lanka". Ấn Độ và Hoa Kỳ đã gây áp lực để ngăn cản chiếc tàu "Viễn Vọng 5" (Yuan Wang 5) và 2.000 thủy thủ của nó neo đậu ở cảng Hambantota, nhưng không thành công.
Báo chí Ấn Độ dẫn lời các chuyên gia cho biết chiếc tàu thám sát dài 222 mét mà Bắc Kinh nói rằng "không phải là tàu quân sự", thực ra được sử dụng để bổ sung cho các trạm mặt đất theo dõi việc phóng vệ tinh, hỏa tiễn và hỏa tiễn đạn đạo liên lục địa của quân đội Trung Quốc. Về địa chính trị, Hambatota nằm trên tuyến đường nối Đông Nam Á với Châu Phi và Đông Á. Cảng nước sâu này là thành phần của Con đường tơ lụa mới, đồng thời là biểu tượng cho bẫy nợ Trung Quốc đã làm Sri Lanka mất khả năng chi trả.
Sự kiện trên đây là thất bại cho chính sách ngoại giao của Ấn Độ, tuy đã hào hiệp với đất nước có tên cũ là Tích Lan từng là thuộc địa Anh, với nhiều món tín dụng. Đối với Sri Lanka, bị kẹt giữa hai láng giềng khổng lồ, phải chiều theo Trung Quốc vì sợ chủ nợ Bắc Kinh phá rối cuộc thương lượng với Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) để vay món tiền mà nước này đang khẩn cấp cần đến.
Thụy My
Nga oanh kích gần nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia miền trung Ukraine
Trọng Thành, RFI, 1/08/2022
Cuộc oanh kích của quân Nga trong đêm ngày thứ Ba qua ngày thứ Tư 10/08/2022, tại khu vực xung quanh nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia, 14 người chết và 13 người bị thương, theo chính quyền tỉnh Dnipropetrovsk.
Một hố tên lửa do Nga oanh kích vào khu định cư Kushuhum, ở vùng Zaporijjia (Ukraine) ngày 10/08/2022. Reuters - Stringer
Hãng tin Pháp AFP dẫn lời thống đốc tỉnh Dnipropetrovsk, ông Valentin Reznitchenkoa, phát biểu trên mạng Telegram, theo đó quân đội Nga dùng tên lửa đa nòng Grad oanh kích thị xã Marganets, đối diện với nhà máy hạt nhân, bên kia sông Dniepr, và ngôi làng Vychtchetarassivka. Sáng ngày 10/08, làng Kuchugum gần đó cũng là mục tiêu tấn công của 4 tên lửa. Theo thống đốc tỉnh, bốn ngôi nhà dân đã "hoàn toàn bị phá hủy. Hàng chục ngôi nhà khác không còn mái, và cửa sổ. Điện và nước bị cắt đứt". Tổng cộng 80 trái hỏa tiễn đã được bắn đi, và quân Nga "đã cố tình bắn vào một số khu dân cư, nơi nhiều người đang ngủ tại nhà mình".
Sau cuộc oanh kích nói trên, tối ngày 10/08, tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, trong buổi họp báo hàng ngày, tuyên bố "các đơn vị vũ trang Ukraine, các lực lượng tình báo và an ninh Ukraine sẽ có các biện pháp đáp trả sau cuộc tấn công của quân Nga nhắm vào thị xã Marganets.
Nhà máy Zaporijjia là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất Châu Âu. Hôm qua, nhóm 7 cường quốc công nghiệp phát triển (G7) đã ra thông cáo yêu cầu Nga "trao trả ngay lập tức" toàn bộ quyền kiểm soát hợp pháp nhà máy điện này cho chính quyền Kiev. G7 cảnh báo : Nếu Nga tiếp tục kiểm soát nhà máy điện nói trên, an ninh toàn khu vực sẽ "lâm nguy".
Trong tuần qua, hai chính quyền Kiev và Moskva cáo buộc nhau về việc khu vực nhà máy điện hạt nhân bị oanh kích. Hiện tại, không có nguồn tin độc lập nào để xác minh thông tin của các bên. Theo một số nguồn tin, chiều hôm nay, theo yêu cầu của Nga, Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc có cuộc họp khẩn về chủ đề này.
Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Quốc tế (AIEA), Rafael Grossi, đã thông báo với Hội đồng Bảo an về tình trạng "hết sức nghiêm trọng" tại nhà máy điện hạt nhân. Về phần mình, tổng thống Ukraine cảnh báo nguy cơ xảy ra một tai nạn hạt nhân, như kiểu vụ nổ nhà máy điện hạt nhân Tchernobyl, miền bắc Ukraine, vào năm 1986, dưới thời Liên Xô.
Trọng Thành
**********************
Thùy Dương, RFI, 09/08/2022
Trong bối cảnh Moskva và Kiev vẫn tiếp tục đổ lỗi cho nhau về các vụ tấn công vào nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia ở miền nam Ukraine, nhà máy điện nguyên tử lớn nhất Châu Âu và hiện đang bị quân Nga chiếm giữ, Kiev hôm 08/08/2022 kêu gọi thiết lập vùng phi quân sự quanh nhà máy Zaporijjia và cho rằng cần có sự hiện diện của lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc tại khu vực này.
Nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia tại Enerhodar, vùng Zaporjijia, Ukraine, ngày 04/08/2022. Reuters – Alexander Ermochenko
Phát biểu trên truyền hình hôm 08/08, ông Petro Kotine, lãnh đạo tập đoàn năng lượng Nhà nước Ukraine Ernergoatom, kêu gọi "cộng đồng quốc tế và mọi đối tác" của Ukraine "làm mọi điều cần thiết" để "quân xâm lược rút khỏi khu vực có nhà máy điện hạt nhân" và để "lập một khu vực phi quân sự hóa". Quan chức Ukraine nhận định, một khi lực lượng mũ nồi xanh kiểm soát khu vực này thì sự hiện diện của họ sẽ cho phép giải quyết mối lo cơ sở hạt nhân bị tấn công.
Trong khi đó, theo AFP, cũng trong ngày hôm qua, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói đến nguy cơ xảy ra thảm họa hạt nhân Zaporijjia như vụ nổ Tchernobyl hồi năm 1986. Mọi chuyện còn có thể tồi tệ hơn nhiều bởi Tchernobyl chỉ bị nổ 1 lò hạt nhân, còn nhà máy Zaporijjia thì có tới 6 lò hạt nhân.
Về phía Mỹ, phát ngôn viên Nhà Trắng, Karine Jean Pierre, hôm qua kêu gọi "Nga ngưng mọi chiến dịch quân sự trong và xung quanh các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine và trao trả lại quyền kiểm soát" những nơi này cho Ukraine.
Thùy Dương
***********************
Minh Anh, RFI, 08/08/2022
Nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia của Ukraine là cơ sở lớn nhất Châu Âu, lần thứ hai bị bắn phá trong vòng hơn 24 giờ. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres, đang công du Nhật Bản, hôm 08/08/2022 kêu gọi "chấm dứt mọi cuộc tấn công tự sát" và tạo thuận lợi cho Cơ quan Năng lượng Nguyên tử AIEA tiếp cận địa điểm để thanh sát.
Một quân nhân, với quân phục có hình cờ Nga, đứng gác gần nhà máy điện hạt nhân Zaporijiia, ngoại ô thành phố Enerhodar do Nga kiểm soát ở vùng Zaporijiia, Ukraine ngày 04/08/2022. Reuters - Alexander Ermochenko
Theo AFP, giống như các cuộc pháo kích hôm thứ Sáu 05/08 nhắm vào cơ sở hạt nhân nằm ở phía nam Ukraine, rơi vào tay quân Nga hồi đầu tháng Ba năm nay, hôm qua, Chủ nhật, 07/08, cả Nga và Ukraine đều quy trách nhiệm cho nhau về vụ tấn công.
Chính quyền thành phố Energodar do Nga dựng lên, tố cáo quân đội Ukraine đã nã pháo trùm trong đêm thứ Bảy rạng sáng Chủ nhật bằng loại pháo đa nòng Ouragan. Theo lời giới chức thành phố, "các mảnh vỡ và động cơ của đạn pháo trùm nằm cách một lò phản ứng có 400m", và vụ oanh kích này đã làm hỏng nhiều tòa nhà hành chính và bắn trúng vào "vùng cất giữ các thanh nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng".
Về phần mình, tập đoàn năng lượng Nhà nước Ukraine Energoatom thông báo một nhân viên đã bị thương phải nhập viện do "tiếng nổ từ một quả đạn pháo do Nga bắn tối thứ Bảy". Cũng theo cơ quan này, "ba thiết bị giám sát bức xạ xung quanh địa điểm đã bị hư hại (…) Hậu quả là không thể đo được mức độ phóng xạ cao và khó thể can thiệp đúng lúc".
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (AIEA) hôm thứ Bảy đánh giá tình hình "đáng báo động" trước những thông tin đến từ trung tâm hạt nhân. Đang thăm Tokyo, Nhật Bản, tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres tuyên bố : "Mọi cuộc tấn công nhắm vào các trung tâm hạt nhân là một hành động tự sát. Tôi hy vọng rằng các cuộc tấn công này sẽ chấm dứt. Đồng thời, tôi cũng mong rằng AIEA có thể tiếp cận được trung tâm Zaporijjia"
Minh Anh
Trọng Nghĩa, RFI, 09/08/2022
Trong bối cảnh Nga hầu như giữ kín con số thương vong tại Ukraine sau khi xua quân xâm lược nước láng giềng, Mỹ cùng với Ukriana là bên thường xuyên loan báo về tổn thất của Nga. Cụ thể là ngày hôm 07/08/2022 tại Washington, thứ trưởng bộ quốc phòng Mỹ Colin Kahl đã ước tính : Sau gần 6 tháng tham chiến tại Ukraine, từ 70.000 đến 80.000 quân Nga đã bị loại khỏi vòng chiến.
Một quân nhân Nga đang chuẩn bị drone trinh sát Orlan-10 ở một địa điểm không được xác định. Ảnh do bộ quốc phòng Nga cung cấp ngày 08/08/2022. AP
Trong một cuộc họp báo, thứ trưởng quốc phòng Mỹ đặc trách chính sách nói rõ : Đây là con số "kết hợp những trường hợp tử trận hay bị thương trên chiến trường". Đối với ông Kahl, số liệu thực có thể thấp hơn hay cao hơn một chút, nhưng chắc chắn là nằm trong mức đó.
Theo tờ báo Mỹ The Hill, con số trên đây cao hơn ước tính do ông ông William Burn,s giám đốc cơ quan tình báo Mỹ CIA, đưa ra hồi tháng Bảy, theo đó chỉ có khoảng 15.000 binh sĩ Nga thiệt mạng và 45.000 người khác bị thương tại Ukraine.
Đối với ông Kahl, con số thương vong to lớn kể trên rất đáng chú ý trong bối cảnh "Nga chưa đạt được mục tiêu mà ông Putin đề ra khi bắt đầu chiến dịch". Nhận định này hàm ý nhấn mạnh đến thất bại của Moskva. Quan chức Mỹ cho rằng sở dĩ Nga bị tổn thất nặng như vậy, đó là vì họ đã vấp phải một lực lượng Ukraine có tinh thần và quyết tâm chiến đấu cao.
Cho đến nay, Moskva hầu như không nói gì về tổn thất của Nga tại Ukriana. "Thống kê" sau cùng của Nga về số thương vong của mình là vào tháng 3 vừa qua, với vỏn vẹn 1.351 binh sĩ thiệt mạng trong các cuộc giao tranh.
Về tình hình chiến sự, tình báo Anh hôm nay khẳng định là Nga vào cuối tuần qua vẫn tiếp tục tập trung củng cố tuyến phòng thủ ở miền nam Ukraine, đồng thời duy trì các cuộc tấn công vào các vị trí của Ukraine ở vùng Donetsk ở miền đông.
Minh Anh, RFI, 07/08/2022
Trong bản phân tích tình hình thực địa tại Ukraine, Bộ Quốc phòng Anh, hôm 07/08/2022, đưa ra đánh giá "những hoạt động kém hiệu quả của quân đội Nga tại Ukraine" khiến hàng sĩ quan cấp cao của Nga trả giá đắt : "Ít nhất có sáu tướng đã bị cách chức từ khi cuộc chiến bắt đầu vào tháng 2/2022".
Ông Dmitry Medvedev (thứ hai từ trái sang), phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, kiêm chủ tịch đảng Nước Nga Thống nhất, thăm doanh trại quân đội Totsk ở khu vực Orenburg, Nga, ngày 05/08/2022. AP - Ekaterina Shtukina
Phân tích của tình báo quân sự Anh đưa ra trường hợp của thượng tướng Aleksandr Chaiko, bị cách chức Tư lệnh Quân khu miền Đông vào tháng 5/2022, trong khi đó thượng tướng Alexander Zhuravlev, chỉ huy quân khu miền Tây từ năm 2018, đã vắng mặt nhân Ngày Hải Quân Nga ở Saint-Petersburg hôm 31/07. Bộ Quốc Phòng Anh cho rằng nhiều khả năng nhân vật này đã bị thay thế bởi trung tướng Vladimir Kochetkov.
Về phần tướng Aleksandr Vladimirovitch Dvornikov, người này cũng đã bị cách chức sau khi được giao chỉ huy chiến dịch quân sự tại Ukraine. Còn tướng Sergey Surovikin lên nắm quyền chỉ huy các lực lượng miền Nam thay cho tướng Guennadi Jidko. Ngoài việc thay thế số tướng lĩnh trên, phân tích tình báo Anh ghi nhận ít nhất có khoảng 10 vị tướng khác bị chết tại Ukraine, và điều này có thể góp phần gây ra nhiều khó khăn chiến thuật và tác chiến của Nga.
Về tình hình chiến sự tại Ukraine, theo tường thuật của thông tín viên đài RFI Stephane Siohan, quân đội Nga dường như đang cho chuyển quân từ phía đông xuống miền nam về phía các vùng Kherson và Zaporijia nhằm chuẩn bị đối phó với các cuộc phản công từ Ukraine. Dù vậy, các cuộc giao tranh vẫn diễn ra ác liệt ở vùng Donbass, đặc biệt là ở Bakhmout, một thành phố của vùng Donetsk, nơi quân đội Nga tập trung nỗ lực.
Chiến sự ác liệt gây khó khăn cho việc sơ tán thường dân. Theo chính quyền Kiev, hơn 2.000 người dường như đã được sơ tán bằng xe buýt và xe lửa từ những vùng giao tranh, nhưng vẫn còn hàng chục nghìn người còn mắc kẹt giữa làn mưa đạn.
Minh Anh
Minh Anh, RFI, 07/08/2022
Trong bản phân tích tình hình thực địa tại Ukraine, Bộ Quốc phòng Anh, hôm 07/08/2022, đưa ra đánh giá "những hoạt động kém hiệu quả của quân đội Nga tại Ukraine" khiến hàng sĩ quan cấp cao của Nga trả giá đắt : "Ít nhất có sáu tướng đã bị cách chức từ khi cuộc chiến bắt đầu vào tháng 2/2022".
Ảnh minh họa : Ông Dmitry Medvedev (thứ hai từ trái sang), phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, kiêm chủ tịch đảng Nước Nga Thống nhất, thăm doanh trại quân đội Totsk ở khu vực Orenburg, Nga, ngày 05/08/2022. AP - Ekaterina Shtukina
Phân tích của tình báo quân sự Anh đưa ra trường hợp của thượng tướng Aleksandr Chaiko, bị cách chức Tư lệnh Quân khu miền Đông vào tháng 5/2022, trong khi đó thượng tướng Alexander Zhuravlev, chỉ huy quân khu miền Tây từ năm 2018, đã vắng mặt nhân Ngày Hải Quân Nga ở Saint-Petersburg hôm 31/07. Bộ Quốc Phòng Anh cho rằng nhiều khả năng nhân vật này đã bị thay thế bởi trung tướng Vladimir Kochetkov.
Về phần tướng Aleksandr Vladimirovitch Dvornikov, người này cũng đã bị cách chức sau khi được giao chỉ huy chiến dịch quân sự tại Ukraine. Còn tướng Sergey Surovikin lên nắm quyền chỉ huy các lực lượng miền Nam thay cho tướng Guennadi Jidko. Ngoài việc thay thế số tướng lĩnh trên, phân tích tình báo Anh ghi nhận ít nhất có khoảng 10 vị tướng khác bị chết tại Ukraine, và điều này có thể góp phần gây ra nhiều khó khăn chiến thuật và tác chiến của Nga.
Về tình hình chiến sự tại Ukraine, theo tường thuật của thông tín viên đài RFI Stephane Siohan, quân đội Nga dường như đang cho chuyển quân từ phía đông xuống miền nam về phía các vùng Kherson và Zaporijia nhằm chuẩn bị đối phó với các cuộc phản công từ Ukraine. Dù vậy, các cuộc giao tranh vẫn diễn ra ác liệt ở vùng Donbass, đặc biệt là ở Bakhmout, một thành phố của vùng Donetsk, nơi quân đội Nga tập trung nỗ lực.
Chiến sự ác liệt gây khó khăn cho việc sơ tán thường dân. Theo chính quyền Kiev, hơn 2.000 người dường như đã được sơ tán bằng xe buýt và xe lửa từ những vùng giao tranh, nhưng vẫn còn hàng chục nghìn người còn mắc kẹt giữa làn mưa đạn.
Minh Anh
**************************
Trọng Nghĩa, RFI, 06/08/2022
Tình hình chiến sự Ukraine tiếp tục nóng bỏng, đặc biệt với một vụ pháo kích nhắm vào nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, bị Nga chiếm đóng kể từ đầu tháng 3/2022. Sau sự cố, cả Kiev lẫn Moskva đều đổ lỗi cho nhau là thủ phạm vụ tấn công.
Pháo MSLR BM-21 "Grad" của Ukraine bắn các vị trí của Nga tại Kharkiv, Ukraine ngày 02/08/2022. AP - Evgeniy Maloletka
Trong thông điệp video hàng ngày của mình tối hôm qua, 05/08/2022, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã tố cáo : "Hôm nay, quân chiếm đóng đã tạo ra một tình huống cực kỳ nguy hiểm khác cho toàn bộ Châu Âu : Họ đã hai lần tấn công nhà máy điện hạt nhân ở Zaporizhzhia. Bất kỳ một vụ bắn phá nào vào địa điểm này đều là một tội ác vô liêm sỉ, một hành động khủng bố".
Trước đó, Energoatom, công ty nhà nước Ukraine phụ trách nhà máy đã báo động rằng "có những nguy cơ rò rỉ khí hydro và thất thoát chất phóng xạ. Nguy cơ hỏa hoạn rất cao".
Về phần mình, trong một thông cáo, quân đội Nga đã tố cáo những vụ "pháo kích" từ "các đơn vị vũ trang Ukraine", đồng thời "nhắm vào nhà máy điện Zaporizhzhia và thành phố Energodar". Nga đã lên án "các hành động khủng bố hạt nhân".
Khi nhà máy điện Zaporizhzhia bị chiếm đóng vào tháng Ba, quân đội Nga đã nổ súng vào các tòa nhà ở đó, bất chấp nguy cơ xảy ra một tai nạn hạt nhân lớn.
Ngoài khu vực Zaporizhzhia, lực lượng Nga hôm qua lại một lần nữa pháo kích Mykolaiv, một thị trấn không xa mặt trận phía nam. Theo ông Oleksandr Senkevich thị trưởng Mykolaiv, đã có 22 người bị thương, trong đó có một cậu bé13 tuổi.
Thống đốc khu vực Vitali Kim cho biết lệnh giới nghiêm đã được ban hành tại thành phố này cho đến sáng thứ Hai 08/8 nhằm vô hiệu hóa những "cộng tác viên" của Nga.
Các lực lượng Ukraine hiện đang tiến hành một cuộc phản công ở phía nam, khu vực mà họ tuyên bố đã tái chiếm được hơn 50 ngôi làng bị thất thủ và rơi vào tay Nga.
Bộ Quốc Phòng Anh hôm nay, 06/08/2022 cảnh báo rằng các lực lượng Nga "hầu như chắc chắn" là đã tập trung ở phía nam để chuẩn bị đối phó với một cuộc phản công từ phía Ukraine. Các đoàn xe dài gồm xe vận tải quân sự, xe tăng và xe kéo pháo đang di chuyển về phía tây nam, ra khỏi khu vực Donbas ở miền đông Ukraine.
Trong bản cập nhật tình báo công bố trên mạng Twitter, Bộ Quốc phòng Anh nhận định : "Cuộc chiến giữa Nga vài Ukraine sắp bước sang một giai đoạn mới, với cuộc giao tranh dữ dội nhất đang trải rộng về phía tây nam, trên một chiến tuyến dài khoảng 350 km từ khu vực gần Zaporizhzhia đến Kherson, song song với sông Dniepr".
Bản cập nhật cho biết thêm là các nhóm tác chiến chiến thuật, gồm từ 800 đến 1.000 quân, đã được triển khai tại vùng Crimea để được tung ra hỗ trợ quân đội Nga ở Kherson. Thiết bị dường như đã được vận chuyển từ lãnh thổ Nga và các khu vực bị Moskva chiếm đóng - bao gồm Melitopol, Berdiansk và Mariupol - tới Crimea qua ngã cầu Kerch.
Chính quyền Kiev thì đang tập trung đánh phá với tần suất ngày càng tăng các cây cầu, kho đạn và các tuyến đường sắt ở các khu vực phía Nam.
Trọng Nghĩa
Thu Hằng, RFI, 31/07/2022
Nga cáo buộc Ukraine tấn công sở chỉ huy Hạm đội Biển Đen ở Sebastopol, trên bán đảo Crimea, ngày 31/07/2022, đúng Ngày thành lập Hải quân Liên bang Nga. Người đứng đầu thành phố Sebastopol cho biết một máy bay không người lái đã hạ cánh xuống sân của sở chỉ huy hạm đội và làm 6 nhân viên bị thương. Tổng cục An ninh Liên bang Nga đã mở điều tra. Phía Ukraine bác cáo buộc của Nga.
(Ảnh minh họa) - Hình ảnh vệ tinh của Maxar Technologies cho thấy soái hạm Moskva của Nga tại cảng Sevastopol, bán đảo Crimea, ngày 7/4/2022. Soái hạm Moskva đã bị Ukraine đánh chìm hồi tháng 03. AP
Trên mạng Telegram, thị trưởng Sebastopol Mikhail Razvojaie bày tỏ phẫn nộ vì "sáng nay (31/07), những kẻ theo chủ nghĩa dân tộc Ukraine đã quyết định phá hỏng Ngày thành lập Hải quân Nga" ở bán đảo Crimea, bị Nga sáp nhập vào tháng 03/2014. Mọi hoạt động kỉ niệm nhân dịp này "đã bị hủy vì lý do an ninh". Thị trưởng Sebastopol cũng đề nghị người dân "nếu có thể", không nên ra khỏi nhà.
Theo AFP, đây là lần đầu tiên chính quyền Nga thông báo về một cuộc tấn công như vậy kể từ đầu cuộc xâm lược Ukraine ngày 24/02. Trước đó, Hạm Đội Biển Đen cũng chịu nhiều tổn thất nghiêm trọng do bị quân Ukraine tấn công, đặc biệt là vụ đánh chìm soái hạm Moskva, dù phía Nga thông báo là bị hỏa hoạn.
Tuy nhiên, ngày 31/07, Ukraine đã phủ nhận cáo buộc của Nga, đánh giá đó là "hành động cố ý khiêu khích". Trong một đoạn video, người phát ngôn vùng Odessa Sergui Bratchuk khẳng định : "Giải phóng vùng Crimea của Ukraine bị chiếm đóng sẽ được tiến hành bằng cách khác, hiệu quả hơn nhiều".
Ngày thành lập Hải quân được tổ chức trên khắp nước nước Nga với nhiều sự kiện quan trọng. Đích thân tổng thống Vladimir Putin thị sát cuộc duyệt binh hải quân của Hạm đội Baltic ở Saint-Peterburg.
Tại buổi lễ, ông Putin thông báo Hải quân Nga sẽ nhận được tên lửa hành trình siêu thanh Zircon trong những tháng tới. Chiến hạm đô đốc Gorchokov sẽ được trang bị loại vũ khí đáng gờm trước tiên. Dù không nhắc đến Ukraine, ông Putin nhấn mạnh rằng khu vực triển khai tên lửa Zircon phụ thuộc vào lợi ích của Nga và "điều quan trọng là Hải quân Nga có khả năng đáp trả chớp nhoáng bất kỳ ai quyết định vi phạm chủ quyền và tự do của chúng ta".
Ngoài ra, theo Reuters, nguyên thủ Nga cũng cho biết đã ký ban hành một học thuyết hải quân mới, nhưng chi tiết không được công bố. Ngoài Hạm đội Baltic lâu đời nhất, Nga còn có Hạm đội Biển Đen, Hạm đội Phương Bắc, Hạm Đội Thái Bình Dương và Hạm đội Caspi.
Thu Hằng
************************
Trọng Thành, RFI, 31/07/2022
Tại tỉnh Donetsk, miền đông Donbass, chiến sự tiếp tục dữ dội trong những ngày gần đây, quân Nga tấn công gần như hàng ngày vào các vùng dân cư. Tối 30/07/2022, tổng thống Ukraine kêu gọi toàn bộ dân cư tỉnh Donetsk khẩn trương sơ tán.
Một khu vực bị Nga oanh kích ở thị trấn Toretsk, vùng Donetsk, Ukraine, ngày 27/07/2022 via Reuters - State Emergency Service of Ukraine
Theo ước tính của chính quyền Ukraine, hiện tại, ít nhất 200.000 thường dân, trong đó có khoảng 52.000 trẻ em, vẫn còn trụ lại tại tỉnh Donetsk, trong các vùng lãnh thổ không bị quân Nga chiếm đóng, Tránh tổn thất tối đa cho dân thường là mục tiêu của Kiev hiện tại. Thông tín viên Stéphane Siohan tường trình từ Kiev :
"Tổng thống Volodymyr Zelensky vẻ mặt khá mệt mỏi, vào tối thứ Bảy, đã kêu gọi người dân Donbass rời khỏi tỉnh Donetsk càng sớm càng tốt. Donetsk là nơi giao tranh hiện đang diễn ra rất dữ dội. Trong những giờ gần đây, sức ép của quân đội Nga ngày càng gia tăng trong vùng lân cận thành phố chiến lược Bakhmout. Tại khu vực này, có thể bốn ngôi làng đã bị quân Nga chiếm lĩnh.
Đầu ngày, phó thủ tướng Iryna Vereshchuk cho biết quân Nga đang phá hủy một cách hệ thống các mạng đường ống khí đốt của Donbass, và như vậy về lâu dài, trong mùa đông tới, dân cư tại đây sẽ không thể sống sót trong điều kiện như vậy.
Cuối tuần này, không khí trở nên nặng nề hơn ở Ukraine, sau vụ thảm sát tại nhà tù Olenivka, gần Donetsk, khiến 53 tù nhân chính trị Ukraine thiệt mạng. Các nhà ngoại giao Anh và Pháp đã lên án hành động này, trong khi tổng thống Ukraine một lần nữa gọi Liên bang Nga là một "quốc gia khủng bố".
Trong lúc bạo lực ngày một dữ dội tại Donbass, chính quyền Ukraine dường như giờ đây mong muốn cứu được càng nhiều thường dân càng tốt".
Tại mặt trận phía nam, theo AFP, trong đêm hôm qua sang sáng ngày hôm nay, Chủ Nhật 31/07, thành phố Mykolaiv, một lần nữa bị oanh kích. Theo thông báo của thị trưởng Oleksandr Senkevych, trên Telegram, đây có thể là "đợt tấn công lớn chưa từng có" kể từ đầu chiến tranh, "nhiều tiếng nổ lớn vào khoảng từ 1h đến 5h sáng". Ít nhất 2 người chết và 3 người khác bị thương. Có khoảng hơn chục hỏa tiễn bắn vào các khu dân cư và trường học. Thành phố Nikopol kế bên cũng bị trúng khoảng 50 trái Grad sáng hôm nay và có ít nhất một người bị thương, theo tỉnh trưởng tỉnh Dnipropetrovsk.
Phía Nga cho biết đã mời chuyên gia của Liên Hiệp Quốc và tổ chức Chữ Thập Đỏ đến điều tra tình hình tại chỗ. Trong thông cáo ngày 31/07, bộ Quốc Phòng Nga cho biết đưa ra quyết định này "vì lợi ích cho việc tiến hành một cuộc điều tra khách quan". Quân ly khai cáo buộc quân đội Ukraine dùng hệ thống tên lửa HIMARS của Mỹ để oanh kích nhà tù.
Trọng Thành
**********************
Thùy Dương, RFI, 30/07/2022
Quân đội Ukraine hôm 30/07/2022 cho biết đã tiêu diệt hàng trăm lính Nga và phá hủy 2 kho đạn trong cuộc giao tranh ở vùng Kherson, trung tâm của cuộc phản công của các lực lượng vũ trang Ukraine ở miền nam và là khu vực trọng điểm của các tuyến tiếp tế của Moskva.
Một ngôi nhà bị tên lửa Nga phá hủy tại Kramatorsk, Ukraine, ngày 29/07/2022 via Reuters – Donetsk Rehgional Military Administration
Báo cáo của bộ chỉ huy quân sự miền nam Ukraine nhấn mạnh đã có hơn 100 lính Nga bị tiêu diệt, 7 xe tăng bị phá hủy trong cuộc giao tranh hôm qua ở vùng Kherson, thành phố lớn đầu tiên của Ukraine bị Nga chiếm giữ từ hôm 24/02. Phó chủ tịch Hội đồng khu vực Kherson, Yuri Sobolevsky, yêu cầu người dân không đến gần kho đạn của Nga, bởi "quân đội Ukraine đang tấn công dữ dội quân Nga và đây mới chỉ là điểm khởi đầu".
Vẫn theo bộ chỉ huy quân sự miền nam Ukraine, giao thông đường sắt đến Kherson qua sông Dnipro đã bị gián đoạn, có thể cô lập thêm lực lượng Nga ở phía tây dòng sông nhờ cắt được nguồn tiếp viện cho quân Nga từ bán đảo Crimea. Tuy nhiên, cũng trong hôm qua, bộ Quốc Phòng Anh cho biết Nga có thể đã dựng 2 cầu phao và triển khai một hệ thống phà để thay thế các cây cầu bị quân đội Ukraine phá hủy.
Trong khi đó, theo phủ tổng thống Ukraine, các lực lượng vũ trang đang tập trung hỏa lực tấn công vào các kho đạn dược và các vị trí có quân nhân Nga ở Tchornobaika, Nova Kakhovka, Brylivka… nhưng không cho biết thêm chi tiết.
Còn tại Sloviansk, ở vùng Donetsk, tâm điểm các vụ oanh kích của quân Nga ở miền đông, nhà ga đường bộ và nhiều tòa nhà quanh đó bị hư hại nặng. Theo thống đốc vùng, một trung tâm dịch vụ xã hội cũng đã bị oanh kích, hư hại nhưng không có thiệt hại về nhân mạng.
Còn thống đốc vùng Kharkiv, miền đông, cho biết thành phố Kharkiv, lớn thứ hai Ukraine, trong đêm hôm qua hứng ít nhất 5 tên lửa S-300 của Nga. Vào lúc 3 giờ sáng, 3 tên lửa S-300 đã nhắm trúng vào 1 trường học, làm đổ sụp tòa nhà chính. Hiện giờ chưa có thông tin cụ thể về số nạn nhân.
Thùy Dương
**********************
Anh Vũ, RFI, 29/07/2022
Hôm 27/07/2022, Ukraine dồn dập bắn phá cây cầu có vai trò trọng yếu trong việc tiếp tế cho các đơn vị quân Nga đang chiếm đóng thành phố Kherson. Trận chiến nhằm kiểm soát vùng mang cùng tên này có thể sẽ có tác động lớn đến cục diện của cuộc chiến tranh. Các chuyên gia quân sự phân tích về ý đồ chiến lược của Ukraine để giành lại vùng đất chiến lược ở phía nam bị Nga chiếm đóng.
Ảnh chụp hôm 21/07/2022 : Cầu Antonovsky, dẫn vào thành phố Kherson
Xe quân sự Nga chạy trên cầu Antonovsky sau khi bị quân đội Ukraine pháo kích lần đầu 19/07/2022. AFP - Stringer
Đây là một cây cầu trọng yếu để vào một thành phố mang tính chiến lược không hề nhỏ. Quân đội Ukraine đã bắn phá từ đêm 26 đến 27/07 cầu Antonovsky nối thành phố Kherson nằm bên bờ nam của sông Dniepr với phần còn lại của vùng đất gần như nằm dưới sự kiểm soát hoàn toàn của quân Nga.
Đây không phải lần đầu tiên quân Ukraine nhắm vào công trình này, nhưng Kiev ngày càng cho thấy rõ muốn tập trung nỗ lực vào đó để chuẩn bị phản công nhằm lấy lại thành phố phía nam Ukraine. Ngay từ hôm 19/07, khi các đợt rốc két đầu tiên gây hư hại cầu Antonovsky, các nhà bình luận quân sự Nga lên tiếng cảnh báo về nguy cơ các nhóm quân đóng tại Kherson bị cắt đường tiếp viện.
"Quân chiếm đóng (Nga) phải học bơi để qua sông Dniepr. Bằng không họ phải chấp nhận rút khỏi Kherson chừng nào còn có cơ hội", hôm 27/07, Mykhailo Podoliak, cố vấn của tổng thống Volodymyr Zelensky đã viết như vậy trên mạng Twitter.
Sim Tack, một nhà phân tích quân sự của Forces Analysis, một cơ quan chuyên theo dõi các xung đột, cho biết loạt oanh kích hôm thứ Tư vừa rồi đã không phá hủy hoàn toàn cây cầu Antonovsky, nhưng những lỗ thủng do rốc két để lại trên cầu đã khiến "chỉ còn những xe hạng nhẹ có thể đi qua cầu và các đơn vị quân Nga tại chỗ đã đóng cầu đối với các xe tải chở đồ tiếp viện".
Ukraine không chỉ nhắm vào cây cầu Antonovsky dài 1,4 km, lối chính vào Kherson từ phía nam. "Quân đội Ukraine đã bắn phá một cầu nhỏ khác ở phía đông bắc Kherson, bắc qua một nhánh sông Dniepr", chuyên gia SimTack ghi nhận. Đó là một đường quan trọng khác của quân Nga để vào thành phố. Qua đường đó, Nga có thể chuyển đồ tiếp viện và quân đến từ Nova Kharkova. Thành phố bên bờ nam của sông Dniepr này nằm cách thành phố Kherson 70 km về phía đông còn có cây cây cầu thứ 2 để nối hai bờ sông.
Quân Ukraine miễn cưỡng không muốn tấn công trực tiếp vào điểm qua lại đó, vì "cầu nằm gần một nhà máy điện lớn và rủi do nhà máy bị phá hủy sẽ lớn", Sim Tack nhận định. Quân đội Nga đã nắm bắt được mục đích ý đồ của Ukraine và "họ đã lắp đặt, sử dụng các cầu phao để thay thế trong trường hợp bị thiếu tiếp viện", ông Aliyev Huseyn, chuyên gia về xung đột Ukraine-Nga tại đại học Glasgow, ghi nhận. Nhưng các công trình này "không chắc chắn và hẹp hơn các cầu bình thường, điều này làm cho việc vận chuyển hậu cần diễn ra chậm", chuyên gia này nhận xét.
Nhưng Kherson sẽ không chỉ được chiếm lại bằng oanh kích các cây cầu. "Vào thời điểm nhất định cần phải đưa quân vào thành phố", Glen Grant, chuyên gia về quân sự Nga, thuộc cơ quan tư vấn Baltic Security Foundation, nhận định. Chính vì thế phần đông các phương tiện truyền thông đánh giá các vụ bắn phá đó như là bước khởi đầu cho một cuộc tấn công quy mô lớn của Ukraine khi quân Nga bị suy yếu vì thiếu tiếp viện.
Nhưng kịch bản về một cuộc giao tranh lớn và rất có thể đẫm máu không được các chuyên gia tán thành. "Ưu tiên của quân đội Ukraine là hạn chế tốt đa thiệt hại nhân mạng, nhất là khi các đơn vị quân điều động trong vùng này được trang bị tốt và Kiev không hề muốn hy sinh đội quân đó nếu vẫn còn cách khác", theo chuyên gia Aliev Huseyn.
"Ukraine sẽ dựa vào chiến thuật làm tiêu hao sinh lực quân Nga, tiếp tục bắn phá có phương pháp các điểm vào thành phố cho đến khi quân Nga buộc phải rút lui vì thiếu tiếp viện cần thiết. Sau đó họ sẽ vào thành phố và chỉ còn phải đối mặt với các lực lượng còn lại để yểm trợ cho lính Nga rút", chuyên gia Sim Tack phân tích
Đó là một chiến lược đòi hỏi kiên trì hơn để hạn chế thiệt hại về người. Nhưng chiến lược đó "sẽ không thể thực hiện nếu không có các hệ thống pháo phản lực Himars của Mỹ", chuyên gia Aliyev Huseyn khẳng định. Các dàn phóng rốc-két đó có độ chính xác cao hơn rất nhiều so với các loại pháo khác đang được quân đội Ukraine sử dụng. "Để gây được thiệt hại cho các cây cầu như mục tiêu đề ra, quân Ukraine có thể phải tốn nhiều đạn dược và thời gian nếu dùng các loại pháo cổ điển", theo chuyên gia Sim Tack.
Thực tế, các dàn Himars là loại vũ khí có thể tạo sự khác biệt. Có lẽ đây là giải pháp khả dĩ hơn trong các quyết định của Ukraine khi mở chiến dịch phản công toàn diện hơn vào tỉnh Kherson, như đánh giá của Aliyev Huseyn.
Như vậy Kiev tránh được tối đa đối mặt trực tiếp với quân đội Nga có quân số áp đảo hơn. "Chiến lược của Ukraine là trước tiên sử dụng pháo Himars để tấn công vào chiều sâu các trung tâm chỉ huy của Nga và các kho khí tài buộc quân Nga phải lùi, kéo theo sự hỗn loạn trong hệ thống liên lạc và hậu cần tiếp viện", chuyên gia Aliyev Huseyn phân tích.
Không thể nào theo đuổi một mục đích như vậy mà không có thiết bị vũ khí mới của Mỹ. "Tất cả những gì quân Nga đã làm cho đến giờ là đặt các kho vũ khí và các sở chỉ huy ở ngoài tầm các loại pháo truyền thống của Ukraine", chuyên gia Glen Grant giải thích. Nhưng các hệ thống Himars của Mỹ có tầm bắn 80 km, ít nhất cũng xa gấp đôi tầm bắn của các loại rốc két thông dụng trên chiến trường.
Chiến thuật này đã giúp Ukraine lấy lại một số làng và "tiến được ở phía bắc vùng Kherson xung quanh thành phố Vysokopilla", chuyên gia Sim Tack nhấn mạnh.
Nhưng lấy lại Kherson có thể sẽ là một bước ngoặt của cuộc chiến, theo ông Glen Grant. Thành phố này thực tế là thủ phủ duy nhất của Ukraine ngoài Donbass nằm trong tay quân Nga. Moskva đã triển khai các phương tiện quan trọng để "Nga hóa" thành phố này qua việc thiết lập chính quyền chiếm đóng, kêu gọi các công chức quy hàng để bảo đảm tính liên tục của chính quyền Nga tại chỗ.
"Nếu Ukraine đẩy lui quân Nga ra khỏi Kherson thì Moskva không thể tiếp tục nói rằng tất cả mọi chuyện đều ổn ở Ukraine", theo ông Aliyev Huseyn. Một tổn thất như vậy "sẽ là đòn đánh vào tinh thần, vốn dĩ đã không cao lắm, của quân đội Nga", ông Glen Grant nhấn mạnh.
Kherson có thể mang lại lợi thế quyết định cho quân đội Ukraine. Nếu Kiev lấy lại được toàn vùng Kherson, Ukraine sẽ có thể tiếp cận trở lại với nhiều hải cảng trên Biển Đen, tạo thuận lợi cho việc xuất khẩu ngũ cốc, chuyên gia Aliyev Huseyn nhận định.
Nga bị dồn vào một bên bờ sông Dniepr, quân đội Ukraine có thể tạo được một phòng tuyến bảo vệ tự nhiên. "Kiev như vậy có thể giải phóng một phần các đơn vị đã huy động trong vùng để tăng cường cho các mặt trận khác, như Donbass hay vùng Zaporijjia", chuyên gia Sim Tack phân tích.
Moskva không phải không biết mối nguy đó, có lẽ điều đó cũng lý giải phần nào việc Nga giảm các nỗ lực tấn công trong vùng Donbass. Thư ký Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Ukraine, ông Oleksiy Danilov, đã khẳng định rằng Moskva đang triển khai trở lại tối đa quân về hướng Kherson.
Anh Vũ
Trọng Thành, RFI, 31/07/2022
Tại tỉnh Donetsk, miền đông Donbass, chiến sự tiếp tục dữ dội trong những ngày gần đây, quân Nga tấn công gần như hàng ngày vào các vùng dân cư. Tối hôm qua, 30/07/2022, tổng thống Ukraine kêu gọi toàn bộ dân cư tỉnh Donetsk khẩn trương sơ tán.
Một khu vực bị Nga oanh kích ở thị trấn Toretsk, vùng Donetsk, Ukraine, ngày 27/07/2022. via Reuters – State Emergency Service of Ukraine
Theo ước tính của chính quyền Ukraine, hiện tại, ít nhất 200.000 thường dân, trong đó có khoảng 52.000 trẻ em, vẫn còn trụ lại tại tỉnh Donetsk, trong các vùng lãnh thổ không bị quân Nga chiếm đóng. Tránh tổn thất tối đa cho dân thường là mục tiêu của Kiev hiện tại. Thông tín viên Stéphane Siohan tường trình từ Kiev :
"Tổng thống Volodymyr Zelensky vẻ mặt khá mệt mỏi, vào tối thứ Bảy, đã kêu gọi người dân Donbass rời khỏi tỉnh Donetsk càng sớm càng tốt. Donetsk là nơi giao tranh hiện đang diễn ra rất dữ dội. Trong những giờ gần đây, sức ép của quân đội Nga ngày càng gia tăng trong vùng lân cận thành phố chiến lược Bakhmout. Tại khu vực này, có thể bốn ngôi làng đã bị quân Nga chiếm lĩnh.
Đầu ngày, phó thủ tướng Iryna Vereshchuk cho biết quân Nga đang phá hủy một cách hệ thống các mạng đường ống khí đốt của Donbass, và như vậy về lâu dài, trong mùa đông tới, dân cư tại đây sẽ không thể sống sót trong điều kiện như vậy.
Cuối tuần này, không khí trở nên nặng nề hơn ở Ukraine, sau vụ thảm sát tại nhà tù Olenivka, gần Donetsk, khiến 53 tù nhân chính trị Ukraine thiệt mạng. Các nhà ngoại giao Anh và Pháp đã lên án hành động này, trong khi tổng thống Ukraine một lần nữa gọi Liên bang Nga là một "quốc gia khủng bố".
Trong lúc bạo lực ngày một dữ dội tại Donbass, chính quyền Ukraine dường như giờ đây mong muốn cứu được càng nhiều thường dân càng tốt".
Tại mặt trận phía nam, theo AFnP, trong đêm hôm qua sang sáng ngày hôm nay, Chủ Nhật 31/07, thành phố Mykolaiv, một lần nữa bị oanh kích. Theo thông báo của thị trưởng Oleksandr Senkevych, trên Telegram, đây có thể là "đợt tấn công lớn chưa từng có" kể từ đầu chiến tranh, "nhiều tiếng nổ lớn vào khoảng từ 1g đến 5g sáng". Ít nhất 2 người chết và 3 người khác bị thương. Có khoảng hơn chục hỏa tiễn bắn vào các khu dân cư và trường học. Thành phố Nikopol kế bên cũng bị trúng khoảng 50 trái Grad sáng hôm nay và có ít nhất một người bị thương, theo tỉnh trưởng tỉnh Dnipropetrovsk.
Phía Nga cho biết đã mời chuyên gia của Liên Hiệp Quốc và tổ chức Chữ Thập Đỏ đến điều tra tình hình tại chỗ. Trong thông cáo ngày 31/07, Bộ Quốc phòng Nga cho biết đưa ra quyết định này "vì lợi ích cho việc tiến hành một cuộc điều tra khách quan". Quân ly khai cáo buộc quân đội Ukraine dùng hệ thống tên lửa HIMARS của Mỹ để oanh kích nhà tù.
Trọng Thành
***********************
Thanh Hà, RFI, 29/07/2022
Hôm 29/07/2022, quân đội Nga quy trách nhiệm cho lực lượng Ukraine "tấn công vào một nhà tù trong vùng Donbass, khiến hàng chục tù binh Ukraine tử vong". Nhưng phía Ukraine tố cáo chính quân Nga đã oanh kích vào nhà tù này.
Một tòa nhà bị hư hại do một cuộc oanh kích của Nga tại Mykolaiv, Ukraine, ngày 14/07/2022. via Reuters – State Emergency Service of Ukraine
Thông cáo của Bộ Quốc phòng Nga khẳng định lực lượng Ukraine sử dụng hệ thống pháo phản lực Himars do Mỹ cung cấp để tấn công nhà tù Olennivka, cách thủ phủ Donetsk khoảng 30 cây số về phía tây nam. Thông cáo khẳng định : "Hành động khiêu khích này nhằm uy hiếp tinh thần những người lính Ukraine, ngăn cản họ đầu hàng quân Nga".
Thủ lĩnh phe ly khai thân Nga tại Donetsk, Denis Pouchiline, trên đài truyền hình Nga Rossia 24, cho biết thêm : Chính quyền Ukraine đã "ra lệnh tiêu diệt các tù binh Ukraine nào dám lên tiếng tố cáo tội ác mà phía Ukraine gây nên". Denis Pouchiline nói đến khoảng 50 người thiệt mạng vì bom, đạn của chính quân đội Ukraine.
Quân đội Ukraine trong thông cáo vừa công bố vào trưa nay bác bỏ những cáo buộc của phía Nga và nhấn mạnh "tuân thủ các nguyên tắc và chuẩn mực luật pháp quốc tế về nhân đạo, không bao giờ oanh kích vào các khu dân cư, nhất là những nơi tù binh có thể đang bị giam giữ". Bộ Ngoại giao Ukraine tố cáo chính quân Nga đã oanh kích vào nhà tù nói trên.
Trước đó, Kiev xác nhận trong 24 giờ qua ít nhất 24 thường dân Ukraine thiệt mạng, 19 người bị thương tại Donetsk vì các đợt oanh kích của quân Nga. Thống đốc vùng Luhansk, Sergui Gaidai, cho biết quân đội Ukraine phải liên tục đối mặt với 6 đợt tấn công của quân Nga trên mặt trận miền Đông.
Về mặt ngoại giao, ngoại trưởng Nga từ chối đối thoại với đồng cấp Mỹ. Cách nay hai ngày, ngoại trưởng Antony Blinken đề nghị trao đổi với Sergei Lavrov về số phận của ngôi sao bóng rổ Mỹ Brittney Griner và một công dân Hoa Kỳ Paul Whelan bị Nga bắt giữ. Nhưng lãnh đạo ngoại giao Nga, đang có mặt tại Uzbekistan, hôm nay cho biết "lịch làm việc của ông hiện quá dày đặc" và ông sẽ xem xét đề xuất của ngoại trưởng Blinken một khi quay lại Moskva.
Thanh Hà
*********************
Trọng Thành, RFI, 28/07/2022
Trong lúc bị quân đội Ukraine phản công ở mặt trận phía nam, quân đội Nga giành được một thắng lợi ở tỉnh Donetsk. Hôm 27/07/2022, quân Nga khẳng định đã chiếm được nhà máy điện lớn thứ hai của Ukraine.
Nga chiếm nhà máy điện Vuhlehirsk lớn thứ hai của Ukraina. Ảnh : Getty
Hãng tin Reuters cho biết một cố vấn của tổng thống Ukraine xác nhận lực lượng Nga đã chiếm được nhà máy nhiệt điện Vuhlehirska trong tình trạng "nguyên vẹn". Cố vấn Oleksiy Arestovych nhận định : Với việc chiếm được nhà máy này, quân Nga đã "đạt được một lợi thế chiến thuật nhỏ". Chiếm được nhà máy Vuhlehirska được coi là thắng lợi đáng kể đầu tiên của quân Nga kể từ ba tuần nay ở Ukraine.
Về khu vực phía nam, cố vấn Oleksiy Arestovych cho biết quân đội Nga đang có đợt "tái triển khai lớn" tại ba tỉnh, để đối phó với cuộc phản công của quân đội Ukraine. Khi phổ biến thông tin hàng ngày về tình hình chiến sự tại Ukraine, Bộ Quốc phòng Anh cho biết cuộc phản công của quân Ukraine đang đặt Quân đoàn 49 của Nga, bố trí tại phía tây sông Dniepr, vào tình trạng bị cô lập với gần như toàn bộ các phần lãnh thổ của Ukraine mà Nga kiểm soát. Mục tiêu của quân Ukraine là bao vây để buộc lực lượng này phải đầu hàng.
Cây cầu Antonovsky, dài 1.300 mét bắc qua sông Dniepr, nối thành phố Kherson với phía bờ tây sông, liên tục bị quân đội Ukraine pháo kích trong những ngày gần đây. Theo thông tín viên Stephane Siohan tại Kiev, trong đêm hôm thứ Ba qua ngày thứ Tư 27/07, cầu bị tấn công lần thứ ba với các hỏa tiễn Himars, do Hoa Kỳ cung cấp, có tầm bắn 80 km.
Cầu Antonovsky bị hư hỏng đến mức chính quyền của lực lượng chiếm đóng hôm qua phải ra lệnh ngừng hoàn toàn việc đi lại qua cây cầu chính duy nhất này.
Trọng Thành
Quân Ukraine phá hủy một phần cây cầu chính của Kherson do Nga kiểm soát
Trọng Thành, RFI, 27/07/2022
Ngày 27/07/2022, quân đội Ukraine thông báo đã phá hủy một phần cây cầu quan trọng trên sông Dniepr, cầu duy nhất nối thành phố Kherson do quân Nga kiểm soát với căn cứ địa của Nga ở phía nam sông Dniepr.
Cầu Antonivski (Antonovsky), Kherson, Ukraine. Ảnh chụp ngày 27/07/2022. Reuters – Alexander Ermochenko
Hãng tin Pháp AFP dẫn lời bà Natalia Goumeniouk, người phát ngôn bộ tư lệnh miền Nam Ukraine, xác nhận thông tin trên truyền thông về các cuộc oanh kích nhắm vào cây cầu Antonovski. Theo phát ngôn viên quân đội Ukraine, các cuộc tấn công nhắm vào cầu Antonovski được thực hiện với vũ khí có độ chính xác cao, có mục tiêu "làm mất tinh thần" quân địch. Trên Twitter, ông Mikhaïlo Podoliak, cố vấn của tổng thống Ukraine, nhấn mạnh các lực lượng chiếm đóng phải học cách để "bơi qua sông Dniepr, hoặc rời khỏi Kherson chừng nào có thể".
Về các cuộc oanh kích nhắm vào cây cầu Antonovski, đại diện của lực lượng chiếm đóng Nga, Kirill Stremooussov, không cho biết mức độ thiệt hại cụ thể, nhưng khẳng định tình trạng hiện nay của cây cầu "không có bất cứ ảnh hưởng nào đến chiến sự", quân đội Nga đã "dự kiến mọi thứ", và sẽ lắp đặt nhiều cầu quân sự để vượt sông.
Trong lúc quân đội Ukraine phản công tại Kherson, nhiều địa điểm của Ukraine hôm 26/07/2022 bị quân Nga tiếp tục oanh kích, như cảng Odessa, tây nam Ukraine, thành phố cảng Mykolaiv và Zakota, một ngôi làng ven biển gần Odessa. Bộ tư lệnh miền Nam Ukraine cho biết "các cuộc tấn công ồ ạt bằng hỏa tiễn nhắm vào miền Nam Ukraine xuất phát từ các phi cơ đến từ Hắc Hải".
Dân Ukraine tại Kherson hy vọng ngày giải phóng đến gần
Theo AFP, hiện tại chiến tuyến chỉ có còn cách thành phố Kherson – thủ phủ tỉnh Kherson – "vài cây số". Về tình hình bên trong các khu vực do Nga kiểm soát trong thành phố, phóng viên RFI đã liên lạc được với nhà báo Oleg Batourine. Batourine đã từng bị quân Nga bắt được hồi tháng 4, trước khi trốn thoát. Nhà báo người Ukraine, chủ nhân trang mạng thông tin Novy Den’ (bị Nga đóng cửa) tiếp tục đưa thông tin hàng ngày về đời sống thành phố trên trang Facebook cá nhân. Hiện đang ẩn náu tại một nơi bí mật, ông Batourine cho biết cụ thể :
"Họ nói với tôi về cuộc sống dưới ách chiếm đóng. Vật giá leo thang, đồng tiền của Nga, đồng rúp, đang dần thay thế đồng hryvnia của Ukraine. Tại các chợ, người ta vẫn còn chấp nhận đồng hryvnia, nhưng khi mua sắm trong các cửa hàng, khi thanh toán các hóa đơn, bạn phải trả bằng đồng rúp. Mọi người cũng nói với tôi rằng họ cố gắng tránh quân Nga, vì họ ở khắp mọi nơi.
Nhưng các cư dân ủng hộ chính quyền Kiev vẫn bấu víu lấy niềm tin là quân đội Ukraine sẽ phản công tái chiếm miền Nam… Số các vụ tấn công vào những vị trí của quân Nga tăng mạnh kể từ cuối tháng 6. Điều này mang lại rất nhiều hy vọng cho cư dân vùng Kherson. Tất cả những người mà tôi nói chuyện đều cho biết họ rất vui vì lực lượng Ukraine không ở xa".
Trọng Thành
**********************
Thu Hằng, RFI, 26/07/2022
Sáng 26/07/2022, quân Nga gần như đồng loạt tấn công vào cả miền nam và miền đông Ukraine. Cơ sở hạ tầng của một khu cảng ở vùng Mykolaiv, miền nam Ukraine, bị "trúng hàng loạt tên lửa của Nga bắn từ Biển Đen". Trong khi đó, thị trưởng thành phố Kharkiv, ở miền đông, cho biết chuẩn bị thông báo thiệt hại sau vụ tấn công của Nga nhắm vào một khu dân cư gần trung tâm thành phố.
Một hố đạn pháo tại một khu dân cư sau khi quân Nga tấn công vào Kharkiv, Ukraine, ngày 26/07/2022. Reuters – Stringer
Trên mạng Telegram, thị trưởng Mykolaiv cho biết không quân Nga cũng được huy động trong vụ tấn công khu cảng ở miền nam, nhưng không nêu thêm chi tiết. Theo AFP, các cuộc giao tranh vẫn tiếp diễn tại vùng Kherson (miền nam), bị Nga chiếm đóng từ tháng 3, cũng như ở hai tỉnh miền đông Donetsk và Luhansk hiện do lực lượng ly khai kiểm soát.
Người đứng đầu cơ quan quân sự vùng Kherson cho biết tình hình "vẫn nguy cấp" do thiếu thuốc men, lương thực và sản phẩm vệ sinh. Phía Ukraine khẳng định đã chiếm lại được 44 ngôi làng trong vùng và phá hủy 3 cây cầu để ngăn đà tiến của quân Nga. Ngược lại, quân Nga đã "đạt được một số thành công" gần nhà máy nhiệt điện Vygleguirsk ở vùng Donbass, dù chịu nhiều tổn thất khi tiến gần đến thành phố Bakhmout, hiện giờ vẫn nằm trong tay quân Ukraine, ở tỉnh Donetsk.
Vũ khí viện trợ của phương Tây đang giúp Ukraine lấy lại thế cân bằng trên chiến trường. Theo thông báo của bộ trưởng Quốc Phòng Oleksi Reznikov, 3 trong số 15 xe tăng Gepard được Đức hứa viện trợ đã đến Ukraine ngày 25/07. Cùng ngày, Kiev cũng nhận được nhiều xe tăng PT-91 Twardy của Ba Lan.
Về vụ Nga bắn tên lửa vào cảng Odessa hôm 24/07, Nga khẳng định nhắm bắn "một tầu chiến và một kho tên lửa chống hạm của Ukraine". Tuy nhiên, bản cập nhật tình hình chiến sự tại Ukraine ngày 26/07 của bộ Quốc Phòng Anh phủ nhận thông tin trên : "Không một chi tiết nào cho thấy có những mục tiêu như vậy ở địa điểm bị tên lửa nhắm bắn".
Moskva luôn ưu tiên giảm khả năng chống hạm của Ukraine, mối đe dọa cho đội tầu Nga ở Biển Đen. Tuy nhiên, theo bộ Quốc Phòng Anh, "quá trình tìm kiếm mục tiêu của Nga thường bị sai lệch vì dựa vào những thông tin tình báo lỗi thời, lập kế hoạch sai và theo chỉ thị từ trên xuống".
Thu Hằng
Thiếu quân, vũ khí bị pháo Mỹ phá hủy, Nga rơi vào thế thủ ở Ukraine
Le Monde nhận thấy "Quân đội của Putin đang giậm chân tại chỗ". Cuộc xâm lăng Ukraine của Nga đã vượt qua ngày thứ 150, được đánh dấu bằng cường độ các trận chiến giảm hẳn. Quân Nga bị bóp nghẹt, hay đây chỉ là cái bẫy chiến thuật ?
Xe tăng và vũ khí của quân Nga bị Ukraine phá hủy được triển lãm ở quảng trường Mykhailivska ở Kiev, Ukraine, ngày 23/07/2022. Reuters - Alkis Konstantinidis
Lính Nga ngưng tấn công, lãnh đạo vẫn hô xung phong
Từ hơn hai tuần qua, quân Nga "tạm nghỉ xả hơi" một cách kỳ lạ, trái hẳn với những tuyên bố hung hăng của các nhà lãnh đạo ở Moskva. Ngày 16/07, bộ trưởng quốc phòng Sergei Shoigu ra lệnh "gia tăng hoạt động trên tất cả các hướng". Ngày 20/07, ngoại trưởng Sergei Lavrov cam đoan sẽ mở rộng xung đột "ra xa hơn vùng Donbass", còn tổng thống Vladimir Putin hồi đầu tháng Bảy tuyên bố những gì ở Ukraine chỉ mới là khúc dạo đầu.
Tuy có hỏa lực áp đảo, nhưng mục tiêu tối thiểu là chiếm được Donbass còn lâu mới đạt nổi, nói chi đến việc lật đổ chính phủ Zelensky. Vậy mà hôm Chủ nhật 24/07 ông Lavrov vẫn hứa "Nga buộc lòng phải giúp Ukraine thoát khỏi chế độ phản động Kiev". Ban đầu tưởng chỉ vài ngày, nhưng đã sang ngày thứ 151, Moskva chừng như trông cậy vào sự tiêu hao nhân lực, vật lực của Ukraine và tâm trạng mỏi mệt của các đồng minh phương Tây. Có thể lại là "maskirovka", trò tung hỏa mù của Nga. Nhưng thời buổi này làm sao qua mặt được tình báo Mỹ, và các sĩ quan Ukraine vốn cùng một "lò" Xô-viết ?
Viện Nghiên cứu Chiến tranh ở Washington đánh giá Nga "chưa thể gia tăng nhịp độ". Nhóm chuyên gia Conflict Intelligence Team, được đào tạo ở Nga và hiện đang lưu vong, cho rằng quân Nga "vẫn đang trong thời gian tạm nghỉ", chỉ khi nào đội quân thứ ba gồm các tiểu đoàn quân tình nguyện được đưa ra mặt trận, thì giai đoạn này mới kết thúc. Theo tình báo quân đội Ukraine, đội quân này gồm 15.000 người tình nguyện, đã có 8/16 tiểu đoàn mới được huấn luyện xong.
Uy lực vũ khí phương Tây khiến từ nay Nga ở thế thủ
Chuyên gia quân sự Serhi Grabsky nhận xét cần chờ thêm hai tuần nữa, nếu Nga không tấn công trở lại, có nghĩa là họ không đủ nhân lực trong ít nhất từ 3 đến 5 tháng. "Nếu không chiếm nổi Siversk và Bakhmout là các thành phố khá yếu, thì không có cách nào giành được Sloviansk hay Kramatorsk, vốn được bảo vệ rất tốt. Đối với Nga, cuộc chinh phục Donbass dừng lại ở đây, và từ giờ trở đi sẽ phải ở thế thủ".
Các nhà quan sát đều thấy quân Nga đã ngưng các cuộc tấn công trên bộ ở Donbass cũng như các mặt trận khác, chỉ còn những hoạt động trinh sát. Tiền tuyến kéo dài trên 1.000 kilomet vẫn ổn định, phân nửa vùng Donetsk do Ukraine kiểm soát. Những cuộc đấu pháo vẫn tiếp tục, nhưng nhịp độ sát thương giảm hẳn. Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm 23/07 cho biết từ 200 quân nhân Ukraine thiệt mạng/ngày nay chỉ còn 30 chiến sĩ hy sinh và 250 bị thương mỗi ngày. Ông coi đây là kết quả của việc phương Tây cung ứng vũ khí.
Những loại pháo mới như đại pháo Caesar của Pháp, Panzerhaubitze 2000 của Đức, và nhất là hệ thống phóng rốc-kết đa nòng Himars và M270 của Mỹ đã giúp Ukraine tấn công sâu về phía địch, làm rối loạn hệ thống hậu cần và chỉ huy của Nga, cho đến khi nào Nga tìm được cách thích ứng. Nhà phân tích Michel Goya của Pháp nhận định, Nga sẽ phải phân tán các kho đạn xa khỏi tiền tuyến, làm kéo dài thời gian tiếp vận. Trên bầu trời, từ một tháng qua chiến đấu cơ và hỏa tiễn Nga không diệt nổi phòng không của Ukraine, không cản được vũ khí phương Tây đến Ukraine. Ngược lại, Himars của Mỹ tham gia vào việc trừ khử hỏa tiễn phòng không Nga, và trong tương lai, Ukraine có thể phản công với sự yểm trợ của không quân.
Ukraine oanh tạc ba cây cầu, quân Nga ở Kherson bị bao vây
Lần đầu tiên kể từ khi diễn ra cuộc xâm lăng, Ukraine chủ động bắn nhiều đợt pháo vào ba chiếc cầu quan trọng cho việc tiếp tế của Nga. Trong ba đêm liên tiếp từ 19 đến 21/07, pháo binh Ukraine làm hư hại cầu Antonovka dài 1,3 km bắc qua sông Dniepr ; có đến 11 lỗ thủng khiến xe vận tải nặng và xe bọc thép không thể qua cầu được. Trên chiếc cầu này, trong ngày đầu xâm lược một đoàn xe bọc thép Nga đã bất ngờ vượt qua, tiến chiếm thành phố Kherson.
Cầu Nova Kakhovka, cách 100 km về phía đông cũng bị hư. Hai chiếc cầu này là đường tiếp vận cho quân Nga chiếm đóng, và chiếc cầu duy nhất bắc qua sông Ingoulets gần thành phố Darivka cũng bị pháo Ukraine bắn vào hôm 23/07 ở khoảng cách 40 km, với độ chính xác khủng khiếp : tám lỗ đạn pháo nằm cách nhau đều đặn !
Nhà phân tích Mikhail Samous ghi nhận đó là một cách để gây áp lực tâm lý lên quân địch và chuẩn bị chiến trường. Ukraine bắn vào cầu Antonovka để cắt đứt con đường huyết mạch nối Crimea với hữu ngạn sông Dniepr, nơi có 30.000 lính Nga chia làm hai nhóm đóng ở Kherson và Kryvy Rih. Nhóm lính Nga ở Kherson giờ đây trong tình trạng bị bao vây chiến thuật. Tất nhiên cơ quan tuyên truyền Nga không nhắc đến sự kiện này, vì như vậy chẳng khác nào vĩnh biệt giấc mộng chiếm Odessa.
Mồi nhử để thanh niên nhà nghèo đăng lính : Lương, thưởng cao ngất
Trong bối cảnh thương vong ở Ukraine quá nhiều, Moskva đang ra sức chiêu mộ "quân tình nguyện", hứa hẹn tiền lương và tiền thưởng rất cao, nhờ đến cả các công ty lính đánh thuê như Wagner. Nhà nghiên cứu Dimitri Minic của IFRI nhận thấy nếu hồi chiến tranh Chechenya, Nga phải cưỡng bức bắt lính, thì nay dùng đến hai đòn bẩy là hợp đồng với quân đội hay với tư nhân.
Với lính quân dịch, 85 đơn vị của Liên bang Nga mỗi nơi phải cung cấp một BTG gồm 400 quân, như vậy Moskva sẽ có thêm 35.000 tân binh. Hiện nay lính nghĩa vụ không thể bị điều ra mặt trận, trừ trường hợp ký hợp đồng phục vụ ít nhất ba tháng, nên Nga đang chuẩn bị sửa luật. Các tổ chức xã hội dân sự tố cáo việc gây áp lực đối với lính quân dịch để ký hợp đồng. Kremlin còn đặt một phần gánh nặng lên chính quyền địa phương, các thống đốc vùng do Putin bổ nhiệm biết rằng sự nghiệp của mình tùy thuộc vào việc tuyển quân.
Để dẫn dụ, Moskva đề nghị tiền lương cho lính hợp đồng cao gấp ba, bốn lần so với lúc khởi đầu cuộc xâm lăng : từ 3.500 đến 9.000 euro một tháng. Số tiền gây lóa mắt, cao hơn rất nhiều so với lương cán bộ quản lý ở Moskva, còn ở tỉnh thì lương trung bình chỉ từ 200 đến 400 đô la. Tiền thưởng được tính theo cấp bậc và vị trí, lính xung kích ở tiền phương có thể lãnh 12 euro/ngày. Bắn hạ một trực thăng, máy bay hay xe tăng, được thưởng 4.000 đến 5.000 euro, hạ một drone hay một khẩu pháo được 800 euro.
Trợ cấp cho thân nhân lính tử trận hay bị thương cũng rất cao, con cái sau này được ưu tiên vào đại học. Cộng dồn các loại tiền thưởng và trợ cấp cho gia đình có thể mua được một căn nhà ở tỉnh. Có thể thấy mục tiêu ưu tiên là các gia đình nghèo là, lính tình nguyện chủ yếu từ các vùng xa nghèo khổ.
Nga chiêu mộ lính đánh thuê và cả tù nhân
Từ giữa tháng Tư, các nhà tuyển dụng còn nhờ đến Wagner và các công ty tư nhân khác để huy động lính đánh thuê. Wagner từng đăng quảng cáo : "Bạn muốn được ghi tên vào lịch sử vinh quang của quân đội, nhưng không thích nạn bàn giấy và bị kiểm soát ? Hãy đến với chúng tôi để giải phóng toàn bộ Donbass !".
Cơ quan lao động của Nhà nước cũng không ngồi yên. Khoảng 22.000 chỗ làm, từ xạ thủ, pháo thủ cho đến tài xế xe tải đang cần người. Mục tiêu cuối cùng của Kremlin là... nhà tù. Tại Saint Petersburg và nhiều thành phố khác như Tver, Riazan, Smolensk, Rostov… những tuần lễ gần đây một số tù nhân đã đăng lính để được giảm 2/3 thời gian thọ án. Họ ký hợp đồng từ 3 đến 6 tháng với lương từ 3.000 đến 4.000 euro/tháng.
Hạn định tuổi nhập ngũ tối đa 40 đã được kéo giãn thành 50. Một sĩ quan dự bị Ukraine tỏ ra nghi ngờ về khả năng thành công của chiến lược này vì Nga không thiếu "bia thịt" mà cần quân nhân chuyên nghiệp, trong khi đào tạo một ê-kíp xe tăng mất ít nhất ba tháng. Không quân tất nhiên còn lâu hơn nữa.
Ngưng sản xuất hỏa tiễn Buk và tăng T-90 vì bị cấm vận
Về sức mạnh trên không, Le Monde cho biết nhà máy sản xuất hệ thống phòng không Buk đã ngưng hoạt động vì thiếu linh kiện do Đức sản xuất.
Sức chịu đựng của kỹ nghệ quốc phòng Nga hiện là một trong những ẩn số lớn trong cuộc chiến. Từ đầu cuộc xâm lăng, lý do chiến thuật và sức kháng cự của Kiev có thể là nguyên nhân khiến không quân Nga không khống chế được toàn bộ vùng trời Ukraine. Nhưng theo tạp chí chuyên ngành Vortex của Pháp, trừng phạt của phương Tây đã bắt đầu có tác dụng lên ngành hàng không Nga, cả dân dụng lẫn quân sự.
Nhà máy sản xuất các loại hỏa tiễn Buk như SA-19 Grison (2K22 Tunguska), SA-17 Grizzly (Buk-M2) ở Ulyanovsk miền trung nước Nga đã ngưng hoạt động, công nhân thất nghiệp sau khi Đức không còn giao các bảng mạch điện tử. Nga cũng chậm trễ trong việc giao các phi cơ thám sát Beriev A-100, vì thiếu những linh kiện điện tử quan trọng. Sản xuất đạn và bom thông minh cũng bị ảnh hưởng, xe tăng T-90 và T-14 Armata, loại xe bọc thép mới nhất của quân đội Nga cũng cùng chung số phận.
Trung Quốc bán linh kiện hỏa tiễn cho Nga để đánh Ukraine ?
Trên Vortex, các tác giả Gwenvael Coulombel, trung úy Malcolm Pinel và đại tá Xavier Rival nghi ngờ Trung Quốc đã tiếp tay cho Nga tránh né cấm vận. Hoa Kỳ hôm 29/06 lần đầu tiên đã cho vào danh sách đen 6 công ty ở Hoa lục trong đó có các nhà phân phối linh kiện vi điện tử. Đại sứ quán Trung Quốc lập tức cải chính mọi hỗ trợ quân sự cho Nga. Nhưng tổ chức phi chính phủ Mỹ C4ADS chuyên phân tích những mối đe dọa về an ninh hôm 15/07 công bố báo cáo tiết lộ nhiều hoạt động thương mại đáng ngờ từ Trung Quốc sang Nga. Tài liệu lấy từ hải quan Nga cho thấy có những linh kiện "chuyên dùng trong radar của hệ thống hỏa tiễn địa-không S-400 Nga", và từ đầu cuộc chiến việc xuất khẩu các bảng vi mạch đã tăng gấp đôi.
Tướng Mỹ Charles Brown, tư lệnh không quân hôm 20/07 tại Diễn đàn An ninh Aspen ở Colorado khẳng định Hoa Kỳ và đồng minh đang cân nhắc việc cung cấp phi cơ tiêm kích cho Ukraine – một giả thiết cho đến nay vẫn bị bác bỏ. Theo ông, các loại chiến đấu cơ Mỹ, Gripen của Thụy Điển, Eurofighter của Châu Âu, Rafale của Pháp đều có thể được sử dụng. Tuyên bố trên đây được đưa ra vào lúc Hạ Viện Hoa Kỳ đã thông qua một dự luật tài trợ cho việc đào tạo phi công Ukraine trên đất Mỹ.
Miến Điện, cơn ác mộng triền miên
Những nỗi lo về việc tổ chức Thế vận hội Paris 2024, bệnh viện Pháp thiếu nhân lực và phương tiện, vấn đề tiết kiệm năng lượng là những chủ đề chiếm trang nhất các báo Pháp hôm nay.
Về Châu Á, các báo đều chú ý đến sự kiện tập đoàn quân sự Miến Điện hành quyết bốn tử tù, trong đó có hai người là cựu dân biểu và nhà đấu tranh. Đây là lần đầu tiên kể từ 1988 án tử hình được thi hành, trong khi Miến Điện có 114 tử tù kể từ sau cuộc đảo chánh tháng 2/2021. Chế độ vào cuối tháng Ba từng hăm dọa "không thương lượng nữa, sẽ tiêu diệt đến cùng" phe đối lập, và nay bắt đầu thực hiện.
Trong một đất nước có hơn 100 sắc tộc khác nhau, liên tục có những dịp xảy ra xung đột. Thời kỳ tương đối được tự do khá ngắn ngủi (2015-2021) vẫn có những vụ bạo động, người Rohingya bị đàn áp đẫm máu và nay Hoa Kỳ chính thức gọi là diệt chủng. La Croix nhắc lại, bà Aung San Suu Kyi, giải Nobel Hòa bình đã bị các tổ chức phi chính phủ tố cáo buộc là đồng lõa với quân đội. Nay bà đang quân đội - từng được bà bênh vực - giam giữ ở một địa điểm bí mật. Điều này cho thấy sự phức tạp của cơn ác mộng khôn nguôi ở Miến Điện.
Thụy My
Xe tăng và vũ khí của quân Nga bị Ukraine phá hủy được triển lãm ở quảng trường Mykhailivska ở Kiev, Ukraine, ngày 23/07/2022. Reuters - Alkis Konstantinidis
Lính Nga ngưng tấn công, lãnh đạo vẫn hô xung phong
Từ hơn hai tuần qua, quân Nga "tạm nghỉ xả hơi" một cách kỳ lạ, trái hẳn với những tuyên bố hung hăng của các nhà lãnh đạo ở Moskva. Ngày 16/07, bộ trưởng quốc phòng Sergei Shoigu ra lệnh "gia tăng hoạt động trên tất cả các hướng". Ngày 20/07, ngoại trưởng Sergei Lavrov cam đoan sẽ mở rộng xung đột "ra xa hơn vùng Donbass", còn tổng thống Vladimir Putin hồi đầu tháng Bảy tuyên bố những gì ở Ukraine chỉ mới là khúc dạo đầu.
Tuy có hỏa lực áp đảo, nhưng mục tiêu tối thiểu là chiếm được Donbass còn lâu mới đạt nổi, nói chi đến việc lật đổ chính phủ Zelensky. Vậy mà hôm Chủ nhật 24/07 ông Lavrov vẫn hứa "Nga buộc lòng phải giúp Ukraine thoát khỏi chế độ phản động Kiev". Ban đầu tưởng chỉ vài ngày, nhưng đã sang ngày thứ 151, Moskva chừng như trông cậy vào sự tiêu hao nhân lực, vật lực của Ukraine và tâm trạng mỏi mệt của các đồng minh phương Tây. Có thể lại là "maskirovka", trò tung hỏa mù của Nga. Nhưng thời buổi này làm sao qua mặt được tình báo Mỹ, và các sĩ quan Ukraine vốn cùng một "lò" Xô-viết ?
Viện Nghiên cứu Chiến tranh ở Washington đánh giá Nga "chưa thể gia tăng nhịp độ". Nhóm chuyên gia Conflict Intelligence Team, được đào tạo ở Nga và hiện đang lưu vong, cho rằng quân Nga "vẫn đang trong thời gian tạm nghỉ", chỉ khi nào đội quân thứ ba gồm các tiểu đoàn quân tình nguyện được đưa ra mặt trận, thì giai đoạn này mới kết thúc. Theo tình báo quân đội Ukraine, đội quân này gồm 15.000 người tình nguyện, đã có 8/16 tiểu đoàn mới được huấn luyện xong.
Uy lực vũ khí phương Tây khiến từ nay Nga ở thế thủ
Chuyên gia quân sự Serhi Grabsky nhận xét cần chờ thêm hai tuần nữa, nếu Nga không tấn công trở lại, có nghĩa là họ không đủ nhân lực trong ít nhất từ 3 đến 5 tháng. "Nếu không chiếm nổi Siversk và Bakhmout là các thành phố khá yếu, thì không có cách nào giành được Sloviansk hay Kramatorsk, vốn được bảo vệ rất tốt. Đối với Nga, cuộc chinh phục Donbass dừng lại ở đây, và từ giờ trở đi sẽ phải ở thế thủ".
Các nhà quan sát đều thấy quân Nga đã ngưng các cuộc tấn công trên bộ ở Donbass cũng như các mặt trận khác, chỉ còn những hoạt động trinh sát. Tiền tuyến kéo dài trên 1.000 kilomet vẫn ổn định, phân nửa vùng Donetsk do Ukraine kiểm soát. Những cuộc đấu pháo vẫn tiếp tục, nhưng nhịp độ sát thương giảm hẳn. Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm 23/07 cho biết từ 200 quân nhân Ukraine thiệt mạng/ngày nay chỉ còn 30 chiến sĩ hy sinh và 250 bị thương mỗi ngày. Ông coi đây là kết quả của việc phương Tây cung ứng vũ khí.
Những loại pháo mới như đại pháo Caesar của Pháp, Panzerhaubitze 2000 của Đức, và nhất là hệ thống phóng rốc-kết đa nòng Himars và M270 của Mỹ đã giúp Ukraine tấn công sâu về phía địch, làm rối loạn hệ thống hậu cần và chỉ huy của Nga, cho đến khi nào Nga tìm được cách thích ứng. Nhà phân tích Michel Goya của Pháp nhận định, Nga sẽ phải phân tán các kho đạn xa khỏi tiền tuyến, làm kéo dài thời gian tiếp vận. Trên bầu trời, từ một tháng qua chiến đấu cơ và hỏa tiễn Nga không diệt nổi phòng không của Ukraine, không cản được vũ khí phương Tây đến Ukraine. Ngược lại, Himars của Mỹ tham gia vào việc trừ khử hỏa tiễn phòng không Nga, và trong tương lai, Ukraine có thể phản công với sự yểm trợ của không quân.
Ukraine oanh tạc ba cây cầu, quân Nga ở Kherson bị bao vây
Lần đầu tiên kể từ khi diễn ra cuộc xâm lăng, Ukraine chủ động bắn nhiều đợt pháo vào ba chiếc cầu quan trọng cho việc tiếp tế của Nga. Trong ba đêm liên tiếp từ 19 đến 21/07, pháo binh Ukraine làm hư hại cầu Antonovka dài 1,3 km bắc qua sông Dniepr ; có đến 11 lỗ thủng khiến xe vận tải nặng và xe bọc thép không thể qua cầu được. Trên chiếc cầu này, trong ngày đầu xâm lược một đoàn xe bọc thép Nga đã bất ngờ vượt qua, tiến chiếm thành phố Kherson.
Cầu Nova Kakhovka, cách 100 km về phía đông cũng bị hư. Hai chiếc cầu này là đường tiếp vận cho quân Nga chiếm đóng, và chiếc cầu duy nhất bắc qua sông Ingoulets gần thành phố Darivka cũng bị pháo Ukraine bắn vào hôm 23/07 ở khoảng cách 40 km, với độ chính xác khủng khiếp : tám lỗ đạn pháo nằm cách nhau đều đặn !
Nhà phân tích Mikhail Samous ghi nhận đó là một cách để gây áp lực tâm lý lên quân địch và chuẩn bị chiến trường. Ukraine bắn vào cầu Antonovka để cắt đứt con đường huyết mạch nối Crimea với hữu ngạn sông Dniepr, nơi có 30.000 lính Nga chia làm hai nhóm đóng ở Kherson và Kryvy Rih. Nhóm lính Nga ở Kherson giờ đây trong tình trạng bị bao vây chiến thuật. Tất nhiên cơ quan tuyên truyền Nga không nhắc đến sự kiện này, vì như vậy chẳng khác nào vĩnh biệt giấc mộng chiếm Odessa.
Mồi nhử để thanh niên nhà nghèo đăng lính : Lương, thưởng cao ngất
Trong bối cảnh thương vong ở Ukraine quá nhiều, Moskva đang ra sức chiêu mộ "quân tình nguyện", hứa hẹn tiền lương và tiền thưởng rất cao, nhờ đến cả các công ty lính đánh thuê như Wagner. Nhà nghiên cứu Dimitri Minic của IFRI nhận thấy nếu hồi chiến tranh Chechenya, Nga phải cưỡng bức bắt lính, thì nay dùng đến hai đòn bẩy là hợp đồng với quân đội hay với tư nhân.
Với lính quân dịch, 85 đơn vị của Liên bang Nga mỗi nơi phải cung cấp một BTG gồm 400 quân, như vậy Moskva sẽ có thêm 35.000 tân binh. Hiện nay lính nghĩa vụ không thể bị điều ra mặt trận, trừ trường hợp ký hợp đồng phục vụ ít nhất ba tháng, nên Nga đang chuẩn bị sửa luật. Các tổ chức xã hội dân sự tố cáo việc gây áp lực đối với lính quân dịch để ký hợp đồng. Kremlin còn đặt một phần gánh nặng lên chính quyền địa phương, các thống đốc vùng do Putin bổ nhiệm biết rằng sự nghiệp của mình tùy thuộc vào việc tuyển quân.
Để dẫn dụ, Moskva đề nghị tiền lương cho lính hợp đồng cao gấp ba, bốn lần so với lúc khởi đầu cuộc xâm lăng : từ 3.500 đến 9.000 euro một tháng. Số tiền gây lóa mắt, cao hơn rất nhiều so với lương cán bộ quản lý ở Moskva, còn ở tỉnh thì lương trung bình chỉ từ 200 đến 400 đô la. Tiền thưởng được tính theo cấp bậc và vị trí, lính xung kích ở tiền phương có thể lãnh 12 euro/ngày. Bắn hạ một trực thăng, máy bay hay xe tăng, được thưởng 4.000 đến 5.000 euro, hạ một drone hay một khẩu pháo được 800 euro.
Trợ cấp cho thân nhân lính tử trận hay bị thương cũng rất cao, con cái sau này được ưu tiên vào đại học. Cộng dồn các loại tiền thưởng và trợ cấp cho gia đình có thể mua được một căn nhà ở tỉnh. Có thể thấy mục tiêu ưu tiên là các gia đình nghèo là, lính tình nguyện chủ yếu từ các vùng xa nghèo khổ.
Nga chiêu mộ lính đánh thuê và cả tù nhân
Từ giữa tháng Tư, các nhà tuyển dụng còn nhờ đến Wagner và các công ty tư nhân khác để huy động lính đánh thuê. Wagner từng đăng quảng cáo : "Bạn muốn được ghi tên vào lịch sử vinh quang của quân đội, nhưng không thích nạn bàn giấy và bị kiểm soát ? Hãy đến với chúng tôi để giải phóng toàn bộ Donbass !".
Cơ quan lao động của Nhà nước cũng không ngồi yên. Khoảng 22.000 chỗ làm, từ xạ thủ, pháo thủ cho đến tài xế xe tải đang cần người. Mục tiêu cuối cùng của Kremlin là... nhà tù. Tại Saint Petersburg và nhiều thành phố khác như Tver, Riazan, Smolensk, Rostov… những tuần lễ gần đây một số tù nhân đã đăng lính để được giảm 2/3 thời gian thọ án. Họ ký hợp đồng từ 3 đến 6 tháng với lương từ 3.000 đến 4.000 euro/tháng.
Hạn định tuổi nhập ngũ tối đa 40 đã được kéo giãn thành 50. Một sĩ quan dự bị Ukraine tỏ ra nghi ngờ về khả năng thành công của chiến lược này vì Nga không thiếu "bia thịt" mà cần quân nhân chuyên nghiệp, trong khi đào tạo một ê-kíp xe tăng mất ít nhất ba tháng. Không quân tất nhiên còn lâu hơn nữa.
Ngưng sản xuất hỏa tiễn Buk và tăng T-90 vì bị cấm vận
Về sức mạnh trên không, Le Monde cho biết nhà máy sản xuất hệ thống phòng không Buk đã ngưng hoạt động vì thiếu linh kiện do Đức sản xuất.
Sức chịu đựng của kỹ nghệ quốc phòng Nga hiện là một trong những ẩn số lớn trong cuộc chiến. Từ đầu cuộc xâm lăng, lý do chiến thuật và sức kháng cự của Kiev có thể là nguyên nhân khiến không quân Nga không khống chế được toàn bộ vùng trời Ukraine. Nhưng theo tạp chí chuyên ngành Vortex của Pháp, trừng phạt của phương Tây đã bắt đầu có tác dụng lên ngành hàng không Nga, cả dân dụng lẫn quân sự.
Nhà máy sản xuất các loại hỏa tiễn Buk như SA-19 Grison (2K22 Tunguska), SA-17 Grizzly (Buk-M2) ở Ulyanovsk miền trung nước Nga đã ngưng hoạt động, công nhân thất nghiệp sau khi Đức không còn giao các bảng mạch điện tử. Nga cũng chậm trễ trong việc giao các phi cơ thám sát Beriev A-100, vì thiếu những linh kiện điện tử quan trọng. Sản xuất đạn và bom thông minh cũng bị ảnh hưởng, xe tăng T-90 và T-14 Armata, loại xe bọc thép mới nhất của quân đội Nga cũng cùng chung số phận.
Trung Quốc bán linh kiện hỏa tiễn cho Nga để đánh Ukraine ?
Trên Vortex, các tác giả Gwenvael Coulombel, trung úy Malcolm Pinel và đại tá Xavier Rival nghi ngờ Trung Quốc đã tiếp tay cho Nga tránh né cấm vận. Hoa Kỳ hôm 29/06 lần đầu tiên đã cho vào danh sách đen 6 công ty ở Hoa lục trong đó có các nhà phân phối linh kiện vi điện tử. Đại sứ quán Trung Quốc lập tức cải chính mọi hỗ trợ quân sự cho Nga. Nhưng tổ chức phi chính phủ Mỹ C4ADS chuyên phân tích những mối đe dọa về an ninh hôm 15/07 công bố báo cáo tiết lộ nhiều hoạt động thương mại đáng ngờ từ Trung Quốc sang Nga. Tài liệu lấy từ hải quan Nga cho thấy có những linh kiện "chuyên dùng trong radar của hệ thống hỏa tiễn địa-không S-400 Nga", và từ đầu cuộc chiến việc xuất khẩu các bảng vi mạch đã tăng gấp đôi.
Tướng Mỹ Charles Brown, tư lệnh không quân hôm 20/07 tại Diễn đàn An ninh Aspen ở Colorado khẳng định Hoa Kỳ và đồng minh đang cân nhắc việc cung cấp phi cơ tiêm kích cho Ukraine – một giả thiết cho đến nay vẫn bị bác bỏ. Theo ông, các loại chiến đấu cơ Mỹ, Gripen của Thụy Điển, Eurofighter của Châu Âu, Rafale của Pháp đều có thể được sử dụng. Tuyên bố trên đây được đưa ra vào lúc Hạ Viện Hoa Kỳ đã thông qua một dự luật tài trợ cho việc đào tạo phi công Ukraine trên đất Mỹ.
Miến Điện, cơn ác mộng triền miên
Những nỗi lo về việc tổ chức Thế vận hội Paris 2024, bệnh viện Pháp thiếu nhân lực và phương tiện, vấn đề tiết kiệm năng lượng là những chủ đề chiếm trang nhất các báo Pháp hôm nay.
Về Châu Á, các báo đều chú ý đến sự kiện tập đoàn quân sự Miến Điện hành quyết bốn tử tù, trong đó có hai người là cựu dân biểu và nhà đấu tranh. Đây là lần đầu tiên kể từ 1988 án tử hình được thi hành, trong khi Miến Điện có 114 tử tù kể từ sau cuộc đảo chánh tháng 2/2021. Chế độ vào cuối tháng Ba từng hăm dọa "không thương lượng nữa, sẽ tiêu diệt đến cùng" phe đối lập, và nay bắt đầu thực hiện.
Trong một đất nước có hơn 100 sắc tộc khác nhau, liên tục có những dịp xảy ra xung đột. Thời kỳ tương đối được tự do khá ngắn ngủi (2015-2021) vẫn có những vụ bạo động, người Rohingya bị đàn áp đẫm máu và nay Hoa Kỳ chính thức gọi là diệt chủng. La Croix nhắc lại, bà Aung San Suu Kyi, giải Nobel Hòa bình đã bị các tổ chức phi chính phủ tố cáo buộc là đồng lõa với quân đội. Nay bà đang quân đội - từng được bà bênh vực - giam giữ ở một địa điểm bí mật. Điều này cho thấy sự phức tạp của cơn ác mộng khôn nguôi ở Miến Điện.
Thụy My
Điều gì sẽ xảy ra nếu Putin quyết định sử dụng vũ khí hạt nhân ?
Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moscow, tháng 6/2022, Pool / Reuters
Trong lúc cuộc chiến ở Ukraine trở nên gay gắt hơn, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã quyết định sử dụng đến luận điệu hạt nhân. "Bất cứ ai cố gắng cản đường chúng ta, chứ chưa nói đến việc tạo ra các mối đe dọa cho đất nước và nhân dân Nga, phải hiểu rằng phản ứng của Nga sẽ là ngay lập tức và sẽ dẫn đến những hậu quả chưa từng thấy trong lịch sử", Putin đã tuyên bố như vậy vào tháng 2 – tuyên bố đầu tiên trong rất nhiều tuyên bố cảnh báo về một cuộc tấn công hạt nhân tiềm tàng. Trong hầu hết các trường hợp, các nhà quan sát phương Tây đã gạt bỏ luận điệu này, xem nó như một trò dọa suông. Suy cho cùng, bên nào bắn phát súng hạt nhân đầu tiên cũng sẽ tự đặt mình vào một canh bạc cực kỳ rủi ro : đặt cược rằng đối thủ của mình sẽ không trả đũa theo cách tương đương, hoặc gây thiệt hại lớn hơn. Đó là lý do tại sao rất khó xảy ra trường hợp các nhà lãnh đạo với đầu óc tỉnh táo sẽ thực sự phát động quá trình tấn công hạt nhân vốn có thể hủy diệt chính đất nước mình. Tuy nhiên, khi nói về vũ khí hạt nhân, "rất khó xảy ra" vẫn là điều không đủ tốt.
Lập kế hoạch ứng phó trong trường hợp Nga sử dụng vũ khí hạt nhân là điều bắt buộc ; nguy cơ sẽ lên đến mức cao nhất nếu cuộc chiến chuyển hẳn sang hướng có lợi cho Ukraine. Đó là tình huống duy nhất mà động cơ để người Nga chấp nhận rủi ro khủng khiếp ấy trở nên chính đáng, trong một nỗ lực ngăn chặn thất bại bằng cách buộc Ukraine và những người ủng hộ NATO của họ phải đầu hàng. Nga có thể làm điều này bằng cách bắn một hoặc một số vũ khí hạt nhân chiến thuật vào các lực lượng Ukraine, hoặc bằng cách kích hoạt một vụ nổ hạt nhân tượng trưng tại một vùng đất trống.
Nhìn chung, có ba kịch bản trong đó các nhà hoạch định chính sách Mỹ phải tìm ra giải pháp để đáp trả một cuộc tấn công hạt nhân của Nga nhắm vào Ukraine. Mỹ có thể chọn luận điệu lên án một vụ nổ hạt nhân nhưng không làm gì về mặt quân sự. Họ cũng có thể sử dụng vũ khí hạt nhân của mình. Hoặc có thể kiềm chế phản công hạt nhân, nhưng sẽ trực tiếp tham chiến bằng các cuộc không kích thông thường trên quy mô lớn và huy động các lực lượng mặt đất. Tất cả những kịch bản đó đều không tốt, bởi chẳng hề có lựa chọn rủi ro thấp nào tồn tại để đối phó với hồi kết của thời kỳ cấm kỵ hạt nhân. Kịch bản chiến tranh thông thường được xem là ít tệ nhất trong ba phương án, vì nó tránh được rủi ro cao xuất phát từ hai kịch bản còn lại.
Cạnh tranh trong rủi ro
Ba mươi năm qua, các nhà hoạch định chính sách của Mỹ ít chú ý đến các động lực tiềm ẩn của leo thang hạt nhân. Ngược lại, trong Chiến tranh Lạnh, vấn đề này luôn là trọng tâm của mọi tranh luận chiến lược. Hồi đó, NATO dựa vào nguyên tắc leo thang có chủ ý – bắt đầu bằng việc sử dụng một cách hạn chế vũ khí hạt nhân chiến thuật – như một cách để ngăn chặn một cuộc xâm lược của Liên Xô. Chiến lược này gây nhiều tranh cãi, nhưng nó vẫn được áp dụng, vì phương Tây tin rằng lực lượng thông thường của họ kém hơn so với Khối Hiệp ước Warsaw. Ngày nay, với việc cán cân lực lượng bị đảo ngược sau thời Chiến tranh Lạnh, học thuyết "leo thang để xuống thang" hiện tại của Nga chính là đang bắt chước khái niệm "phản ứng linh hoạt" trong Chiến tranh Lạnh của NATO.
Ngoài mặt, NATO liên tục thúc đẩy chính sách phản ứng linh hoạt, nhưng ý tưởng này luôn lung lay về mặt chiến lược. Các kế hoạch khẩn cấp của tổ chức này sẽ không bao giờ tạo ra sự đồng thuận, đơn giản bởi vì việc bắt đầu sử dụng vũ khí hạt nhân luôn đi kèm nguy cơ ăn miếng trả miếng, từ đó dẫn đến một cuộc chiến không giới hạn theo kiểu ngày tận thế. Như J. Michael Legge, cựu thành viên Nhóm Kế hoạch Hạt nhân của NATO, đã lưu ý trong một nghiên cứu mà Tập đoàn RAND công bố năm 1983, nhóm của ông đã không thể đạt được thỏa thuận về các lựa chọn cụ thể tiếp theo, ngoài một "vụ nổ hạt nhân trình diễn" đầu tiên, mang tính biểu tượng nhằm tạo hiệu ứng tâm lý, vì lo sợ rằng Moscow luôn có thể đáp trả tương đương hoặc thậm chí mạnh hơn. Ngày nay, người ta hy vọng rằng chính tình thế tiến thoái lưỡng nan này sẽ ngăn cản Moscow gọi ‘thần hạt nhân’ ra khỏi chiếc đèn ngay từ đầu.
Nhưng các nhà hoạch định chính sách của NATO không nên chỉ dựa vào sự kiềm chế của Moscow. Putin có nhiều thứ để mất trong cuộc chiến này hơn những quốc gia có vũ khí hạt nhân đang ủng hộ Ukraine, và ông có thể đặt cược rằng trong tình thế cấp bách, Washington sẽ không sẵn lòng chơi ‘trò cò quay’ với ông. Putin có thể đóng vai kẻ điên và xem cú sốc hạt nhân như một rủi ro có thể chấp nhận được, để kết thúc chiến tranh theo ý người Nga.
Các cấp độ leo thang
Khi đối mặt với khả năng Nga sử dụng vũ khí hạt nhân, câu hỏi đầu tiên mà NATO cần trả lời là liệu cuối cùng hành động đó có nên tạo thành lằn ranh đỏ thực sự đối với phương Tây hay không ? Nói cách khác, liệu một cuộc tấn công hạt nhân của Nga có kích hoạt sự thay đổi của NATO, từ việc chỉ cung cấp vũ khí cho Ukraine sang tham chiến trực tiếp hay không ? Cơ sở lý luận để người Nga sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật có thể là để khiến NATO không dám vượt qua lằn ranh đó, bên cạnh mục tiêu buộc Ukraine phải đầu hàng. Nếu một vài vụ nổ hạt nhân của Nga không đủ để kích động Mỹ tham chiến trực tiếp, Moscow sẽ được bật đèn xanh để sử dụng nhiều vũ khí hơn nữa, và nhanh chóng đè bẹp Ukraine.
Nếu thách thức mà ở hiện tại chỉ mới là giả thuyết thực sự xảy ra trong đời thực, thì việc tham gia vào một cuộc chiến hạt nhân hóa có thể khiến người Mỹ nhận ra đó là một thử nghiệm mà họ không muốn nhúng tay vào. Vì lý do này, có một khả năng rất thực tế là các nhà hoạch định chính sách sẽ lựa chọn kịch bản yếu nhất : nói về sự man rợ không thể tưởng tượng được của người Nga, và tiến hành bất kỳ biện pháp trừng phạt kinh tế nào chưa được sử dụng, nhưng không làm gì về mặt quân sự. Điều này sẽ báo hiệu rằng Moscow hoàn toàn có thể tự do hành động quân sự, bao gồm cả việc sử dụng thêm vũ khí hạt nhân để quét sạch hệ thống phòng thủ của Ukraine. Về cơ bản, điều này có nghĩa là thừa nhận một chiến thắng của Nga. Dù việc hạ mình là chuyện đáng xấu hổ đối với phe diều hâu, nhưng nếu vụ nổ hạt nhân thực sự xảy ra, kịch bản này sẽ có sức hấp dẫn mạnh mẽ đối với người Mỹ, bởi vì nó sẽ tránh được nguy cơ tự sát quốc gia.
Sức hấp dẫn đó phải được cân bằng bởi những rủi ro dài hạn có thể bùng phát từ việc thiết lập tiền lệ chết người, rằng phát động một cuộc tấn công hạt nhân có thể giúp người ta đạt được mục đích. Nếu phương Tây không lùi bước – hoặc, quan trọng hơn, nếu ngay từ đầu, họ muốn ngăn Putin khỏi trò chơi hạt nhân – các chính phủ cần một dấu hiệu đáng tin cậy nhất có thể, rằng việc Nga sử dụng hạt nhân sẽ kích động NATO, chứ không phải khiến liên minh lùi lại.
Nếu NATO quyết định phản công nhân danh Ukraine, thì sẽ có nhiều câu hỏi đặt ra : liệu họ có sử dụng vũ khí hạt nhân hay không, và nếu có thì bằng cách nào. Quan niệm phổ biến nhất là một cuộc phản công hạt nhân ăn miếng trả miếng, tiêu diệt các mục tiêu của Nga tương xứng với những mục tiêu mà cuộc tấn công ban đầu của Nga đã nhắm vào. Đây là phản ứng theo bản năng, nhưng kịch bản này không hấp dẫn, vì nó dẫn đến các cuộc tấn công qua lại, trong đó không bên nào bỏ cuộc và cuối cùng cả hai bên đều bị tàn phá.
Ngoài ra, Washington có thể đáp trả bằng các cuộc tấn công hạt nhân trên quy mô lớn hơn so với cuộc tấn công ban đầu của Nga, đe dọa gây thiệt hại áp đảo cho Moscow nếu họ tiếp tục dùng đến tấn công hạt nhân hạn chế. Phương án ‘nặng đô’ này có một số rắc rối. Thứ nhất, nếu được sử dụng để chống lại các lực lượng Nga đang ở bên trong Ukraine, vũ khí hạt nhân của Mỹ sẽ gây ra thiệt hại lớn cho chính đồng minh của họ. Đây không phải là một vấn đề mới. Trong Chiến tranh Lạnh, các chiến lược gia chỉ trích việc dựa vào vũ khí hạt nhân chiến thuật để chống lại lực lượng Liên Xô xâm lược từng châm biếm rằng, "Ở Đức, các thị trấn chỉ cách nhau hai kiloton". Tuy nhiên, sử dụng vũ khí hạt nhân chống lại các mục tiêu bên trong nước Nga sẽ làm tăng nguy cơ nổ ra chiến tranh không giới hạn.
Vấn đề thứ hai đối với các cuộc tấn công hạt nhân chiến thuật qua lại là Nga sẽ có lợi thế hơn, vì nước này sở hữu nhiều vũ khí hạt nhân chiến thuật hơn Mỹ. Tính bất đối xứng đó sẽ đòi hỏi các nhà hoạch định chính sách của Mỹ phải sớm sử dụng đến cái gọi là vũ khí chiến lược (tên lửa liên lục địa hoặc máy bay ném bom) để duy trì ưu thế. Quyết định đó đi kèm nguy cơ mở đường cho hủy diệt hoàn toàn lãnh thổ của các cường quốc. Do đó, cả phương án ăn miếng trả miếng lẫn phương án trả đũa không cân xứng đều tiềm ẩn những rủi ro cao đáng kinh ngạc.
Một lựa chọn ít nguy hiểm hơn sẽ là đáp trả tấn công hạt nhân bằng cách phát động một chiến dịch không kích bằng vũ khí thông thường, nhắm vào các mục tiêu quân sự của Nga, và huy động lực lượng mặt đất để triển khai vào chiến trường Ukraine. Điều này sẽ cần đi đôi với hai tuyên bố công khai mạnh mẽ. Đầu tiên, để gạt bỏ những quan điểm coi phương án rủi ro thấp này là yếu, các nhà hoạch định chính sách NATO phải nhấn mạnh rằng công nghệ chính xác hiện đại khiến vũ khí hạt nhân chiến thuật trở nên không cần thiết cho việc tấn công hiệu quả các mục tiêu từng được coi là chỉ có thể bị tấn công bởi vũ khí hủy diệt hàng loạt. Điều đó sẽ khiến hành động sử dụng vũ khí hạt nhân của Nga trở thành một bằng chứng củng cố, không chỉ cho sự man rợ, mà còn cho cả sự lạc hậu về quân sự của nước này. Việc tham gia trực tiếp vào cuộc chiến ở cấp độ thông thường sẽ không thể hóa giải được sự hoảng loạn ở phương Tây. Nhưng điều đó có nghĩa là Nga sẽ phải đối mặt với viễn cảnh chiến đấu chống lại một NATO cơ bản áp đảo họ về lực lượng phi hạt nhân, được hỗ trợ bởi khả năng trả đũa hạt nhân, và rất có thể sẽ không kiềm chế nếu Nga chuyển hướng tấn công hạt nhân chống lại Mỹ chứ không phải lực lượng Ukraine. Thông điệp quan trọng thứ hai cần nhấn mạnh là bất kỳ hành động hạt nhân nào sau đó của Nga cũng sẽ kích động đòn trả đũa hạt nhân từ Mỹ.
Kịch bản chiến tranh thông thường này gần như không hề hấp dẫn. Chiến tranh trực tiếp giữa các cường quốc, dù bắt đầu ở bất kỳ cấp độ nào, cũng có nguy cơ leo thang dẫn đến hủy diệt hàng loạt. Một chiến lược như vậy sẽ yếu thế hơn là một chiến lược trả đũa, và sẽ làm trầm trọng thêm nỗi tuyệt vọng của người Nga – ngày càng lo lắng thua cuộc, thay vì giải tỏa nỗi lo ấy – theo đó buộc họ phải đặt động cơ leo thang ban đầu của mình bên cạnh quyết định ‘nhân đôi tiền cược’ và sử dụng nhiều vũ khí hạt nhân hơn. Giải pháp sẽ là sự kết hợp giữa phản ứng quân sự của NATO với một đề nghị thương lượng có chứa nhiều nhượng bộ bề ngoài nhất có thể, để Nga có thể rút lui trong danh dự. Ưu điểm chính của kịch bản thông thường này đơn giản là nó sẽ không rủi ro như lựa chọn không làm gì (yếu hơn), hoặc lựa chọn hạt nhân (mạnh hơn).
Tình thế lưỡng nan của phương Tây
Trong trường hợp Nga kích nổ hạt nhân, NATO sẽ có hai mục tiêu mâu thuẫn với nhau. Một mặt, liên minh sẽ muốn phủ nhận bất kỳ lợi ích chiến lược nào mà Moscow có thể thu được từ vụ nổ ; mặt khác, họ sẽ muốn tránh leo thang hơn nữa. Tình thế lưỡng nan này càng nhấn mạnh điều đã rõ ràng, là phải làm suy giảm tối đa động cơ của Moscow trước lựa chọn hạt nhân ngay từ đầu.
Để đạt được mục tiêu đó, NATO không chỉ nên đưa ra những lời đe dọa trả đũa đáng tin cậy, mà còn phải vun đắp sự ủng hộ từ các bên thứ ba mà Putin muốn giữ cho không gia nhập phương Tây. Cho đến nay, Moscow đã sống sót vì Trung Quốc, Ấn Độ, và các nước khác từ chối hoàn toàn việc tham gia chiến dịch trừng phạt kinh tế do phương Tây áp đặt. Tuy nhiên, những người lựa chọn đứng bên ngoài này vẫn có lợi ích trong việc duy trì sự cấm kỵ hạt nhân. Họ có thể bị thuyết phục phải tuyên bố rằng, việc tiếp tục hợp tác kinh tế với Nga phụ thuộc vào việc nước này hạn chế sử dụng vũ khí hạt nhân. Vì chỉ là một tuyên bố về một sự kiện vẫn còn mang tính giả thuyết, các nước trung lập có thể coi đây là một hành động với rủi ro thấp, một cách để khiến phương Tây không chỉ trích họ, bằng cách nhắc đến một tình huống mà họ không mong đợi xảy ra.
Washington sẽ luôn giữ cho các lời đe dọa đã được đưa ra và các chiến lược của họ đủ mơ hồ, để tạo ra sự linh hoạt và mở đường vượt qua khó khăn. Tuy nhiên, bất kỳ lời đe dọa hạt nhân nào nữa của Putin cũng sẽ trở thành lời nhắc nhở đơn giản nhưng mạnh mẽ cho Washington về một điều mà Putin hiểu, nhưng cho rằng phương Tây không nhận ra, rằng Nga hoàn toàn dễ bị tổn thương trước đòn trả đũa hạt nhân, và như các thế hệ nhà tư tưởng và học giả hai bên vẫn luôn nhắc đi nhắc lại, chiến tranh hạt nhân là một cuộc chiến trong đó không có người chiến thắng.
Richard K. Betts
Nguyên tác : "Thinking About the Unthinkable in Ukraine", Foreign Affairs, 04/07/2022
Nguyễn Thị Kim Phụng biên dịch
Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 19/07/2022
Richard K. Betts là Giáo sư về Khoa học Chiến tranh và Hòa bình tại Đại học Columbia và là nghiên cứu viên cao cấp tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại.
Thu Hằng, RFI, 21/07/2022
Ngày 20/07/2022, Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ (CIA) thẩm định đã có khoảng 15.000 lính Nga chết ở Ukraine và khoảng 45.000 người bị thương. Nhưng theo bộ tư lệnh Ukraine, con số này trên thực tế cao hơn gấp đôi, tức là có đến 37.000 người chết, còn bộ quốc phòng Anh đưa ra con số từ 16.000 đến 20.000 người chết trên tổng số 230.000 lính Nga tham chiến ở Ukraine từ ngày 24/02.
Máy bay trực thăng Nga Mi-28 bắn tên lửa tại một địa điểm không được tiết lộ ở Ukraine, ngày 20/07/2022. Ảnh do bộ phận báo chí bộ quốc phòng Nga cung cấp. © AP - Russian Defense Ministry Press Service
Trong mọi trường hợp, số lính Nga chết tại Ukraine đã vượt tổng số quân Liên Xô chết tại Afghanistan trong 10 năm tham chiến (15.000 người) vào thập niên 1980. Giám đốc CIA William Burns nêu "tổng thiệt hại nặng nề" cho quân đội Nga và có thể cảm nhận được trên chiến trường. Ngay sau khi Nga chiếm được tỉnh Luhansk, đích thân tổng thống Vladimir Putin tuyên bố những đơn vị đã tham gia đợt tấn công cần được "nghỉ ngơi" để "phục hồi năng lực chiến đấu".
Nhưng để làm được việc này thì phải cần có lực lượng mới. Đây là nhiệm vụ khá phức tạp, vì trong những năm gần đây, "quân đội Nga đã gặp nhiều khó khăn về cơ cấu trong việc tuyển quân", theo nhận định với tuần báo Pháp L’Express của Vincent Tourret, chuyên gia về các vấn đề quân sự của Quỹ Nghiên cứu Chiến lược. Còn nhà nghiên cứu Samantha de Bendern, chuyên gia về Nga tại Viện Chatham House ở Luân Đôn, cho rằng "Nga đang thực sự có nguy cơ thiếu quân được huấn luyện và chiến đấu hiệu quả".
Hệ quả là Nga tìm mọi cách để mở rộng lực lượng quân trù bị. Biện pháp thứ nhất là kéo dài tuổi đăng lính. Theo một đạo luật được tổng thống Vladimir Putin ký ban hành ngày 28/05, độ tuổi tối đa có thể đăng lính được nâng từ 40 lên thành 50 tuổi, thậm chí cho nam giới đến 65 tuổi. Cùng lúc, Moskva tăng hơn gấp đôi lương cho các đội quân Nga, lên thành 170.000 rúp/tháng (tương đương với 2.840 euro), cao hơn ba lần so với mức lương trung bình ở Nga. Ấy là chưa tính đến các khoản tiền thưởng khác tùy vào hiệu quả trên chiến trường. Các hợp đồng nghĩa vụ quân sự 3 tháng được ký nhiều hơn so với thời hạn thông thường 3 năm.
Một biện pháp khác là khuyến khích lính nghĩa vụ, về mặt chính thức không bị đưa ra chiến trường Ukraine, đăng lính sau khi hết nghĩa vụ. Ngày 09/07, Trung tâm chống tin giả của Ukraine, trực thuộc Hội đồng An ninh và Quốc phòng quốc gia, đăng một thông tin trên mạng Telegram : "Nhiều trung tâm việc làm cấp vùng ở Liên bang Nga đăng tuyển hơn 22.000 vị trí quân nhân theo hợp đồng", trong số đó có nhiều lính bắn tỉa tinh nhuệ, lính pháo binh và sĩ quan huấn luyện. Theo trang superjob.ru, đứng đầu trong lĩnh vực tìm việc làm ở Nga, ngoài những công việc có mức lương thông thường, còn có rất nhiều thông báo tuyển dụng đề xuất mức lương hàng tháng lên đến 200.000 rúp (khoảng 3.200 euro) cùng với nhiều khoản phụ cấp xã hội khác.
Một ví dụ được RFI nêu lên là trang tìm kiếm việc làm của vùng Khabarovsk đăng tuyển 356 việc làm cho đơn vị số 51460, trong đó có lữ đoàn 64 súng trường cơ giới, bị tình nghi gây tội ác chiến tranh ở Bucha, gần Kiev, dù Nga vẫn bác bỏ những cáo buộc trên.
Một thông tin khác được blogger người Nga về quân sự Maksim Fomin viết trên mạng Telegram hôm 13/07 cho thấy Moskva đang tăng tốc tuyển lính tình nguyện : "Huy động tình nguyện viên ở Nga (…) Mỗi vùng thành lập các đơn vị và gửi ra chiến trường". Để hoàn thành chỉ tiêu, nhiều vùng không ngại dùng đến biện pháp phi pháp, ví dụ Cộng hòa Chechnya cưỡng ép nhiều người có tiền án tham gia "đội quân tình nguyện" ở Ukraine.
Trả lời RFI ngày 21/07, ông Alexandre Tcherkassov, chủ tịch Hội đồng hành chính của Trung tâm Nhân quyền Memorial (bị giải thể cách đây 4 tháng), cho biết : "Cảnh sát Chechnya bắt những người trước đây dính trong vài vụ án và đề xuất : Anh có thể trở thành lính tình nguyện, có thể trả tiền hoặc phải đi tù". Ít nhất có 15 "tình nguyện viên tiềm năng" được đưa đến sở cảnh sát Grozny vào nửa sau tháng Sáu.
Biện pháp này tiếp tục được tiến hành trong tháng Bẩy, vì đây là mục tiêu được lãnh đạo Cộng hòa Chechnya Ramzan Kadyrov nghiêm túc thực hiện. Ông Alexander Cherkasov giải thích : "Ở mỗi vùng, người ta thành lập một tiểu đoàn tình nguyện viên. Riêng Chechnya có đến 4 tiểu đoàn như vậy. Ramzan Kadyrov thường xuyên cho thấy ông là người đầu tiên tham gia cuộc chiến này, trong mọi khuôn khổ".
Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), chiến dịch tuyển tình nguyện viên bắt đầu từ tháng Sáu, đã được tăng tốc trong tháng Bẩy. 85 vùng và khu vực tự trị của Liên bang Nga phải thành lập các tiểu đoàn khoảng 400 người từ 18-60 tuổi, sau đó sẽ được đưa vào các đơn vị bộ binh cơ động, hải quân hoặc truyền thông và hậu cần. Họ được lĩnh lương hàng tháng từ 220.000 đến 350.000 rúp (khoảng 3.800 đến 6.000 euro). Dù không nêu rõ tân binh có bị đưa ra chiến trường Ukraine hay không, nhưng "tất cả những đề xuất việc làm này cho thấy quân đội không có đủ người. Một phần do những tổn thất về nhân mạng hoặc những thương tật, nhưng cũng do nhiều người rời quân ngũ. Tất cả những vấn đề đó gây khó khăn cho việc tuyển quân", theo nhận định với RFI của chuyên gia về quân sự Pavel Luzin tại Saint-Peterburg.
Cụ thể, chuyên gia Kirill Martynov, nhà phân tích của tổ chức Conflict Intelligence Team, được các nhà điều tra độc lập Nga ở Ukraine hành lập, cho biết : "Theo dữ liệu của chúng tôi, từ 20% đến 40% quân nhân hợp đồng từ Ukraine trở về đã từ chối trở lại chiến trường. Con số này là rất lớn, thậm chí nhiều hơn cả tổn thất quân sự trên thực địa".
Ngoài kêu gọi tình nguyện viên, Nga còn có nhiều cách tuyển quân khác thường. Một thông tin ngày 12/07 của bộ quốc phòng Anh nêu nhiều trường hợp "tuyển quân trong các nhà tù Nga cho công ty quân sự tư nhân Wagner". Và "nếu thông tin này được xác nhận thì có thể cho thấy những khó khăn thay thế số nạn nhân lớn". Ba ngày trước đó, trang web bảo vệ nhân quyền Nga gulagu.net báo động về việc "khoảng 300 tù nhân" được tuyển dụng trong một nhà tù ở Adygea (phía bắc Kavkaz), nơi giam giữ nhiều cựu nhân viên lực lượng an ninh.
Từ cuối tháng Sáu, tổ chức phi chính phủ Gulagu.net nhận được vài chục tin nhắn về việc công ty tư nhân Wagner tuyển lính đánh thuê trong các nhà tù Tver, Riazan, Smolensk, Voronezh và Lipetsk ở thành phố Saint-Peterburg. "Người ta nói đến khoảng 200 tù nhân đã được đưa đến Rostov trên sông Đông", theo ông Vladimir Osechkin, đứng đầu tổ chức Gulagu, đang tị nạn tại Pháp.
"Tình hình ở mỗi nhà tù không giống nhau : ở một số nhà tù, có khoảng 20-30 người tình nguyện, nhưng chúng tôi cũng được thông báo con số không tưởng là 300 tù nhân muốn đi chiến đấu". Những tù nhân không có kinh nghiệm quân sự được giao nhiệm vụ dò phá mìn hoặc tái thiết những vùng quân Nga chiếm đóng. Còn những người từng phục vụ quân ngũ được lĩnh lương khoảng 200.000 rúp (khoảng 3.200 euro) và được giảm án nếu cam kết ở lại Ukraine 6 tháng.
Chuyên gia Vincent Tourret phân tích : "Việc thiếu người đang đặt ra những vấn đề lớn cho việc triển khai chiến thuật. Ví dụ Nga thiếu bộ binh để bảo vệ xe tăng và như vậy sẽ dễ bị tấn công khi bị Ukraine phục kích và điều này cũng phần nào giải thích cho tỉ lệ thiệt hại lớn trong số những xe bọc thép. Điều này cũng hạn chế khả năng của Nga chiếm thêm các vùng đất mới, trong khi các khu vực đã chiếm được cũng cần người để bình định và như vậy không thể điều những người này ra chiến trường".
Những yếu tố trên phần nào kiềm chế bớt phát biểu hùng hồn của tổng thống Putin hôm 07/07 khi ông khẳng định Nga "còn chưa bắt đầu những việc nghiêm túc" ở Ukraine. Để bổ sung cho lực lượng ngày càng bị phân tán, chủ nhân điện Kremlin hiện vẫn chưa ra lệnh tổng động viên, vì làm như thế sẽ giống như thất bại trong cuộc chiến mà Nga vẫn gọi là "chiến dịch quân sự đặc biệt". Và đáng nói hơn, tổng thống Nga công nhận "đang có chiến tranh".
Cuối cùng, "ngoài rủi ro chính trị đối với một quyết định như vậy, việc tổng động viên có lẽ còn gây tác động nghiêm trọng đến nền kinh tế Nga hiện đang thiếu nhân lực", theo nhà nghiên cứu Yohann Michel, chuyên về các vấn đề quốc phòng thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS). "Hơn nữa cũng không có gì bảo đảm là quân đội Nga có đủ nhân lực, đặc biệt là sĩ quan, để quản lý và huấn luyện những người được huy động".
Theo L’Express, RFI, JDD
Thu Hằng tóm lược
Nguồn : RFI, 21/07/2022
********************
Thùy Dương, RFI, 20/07/2022
Hôm 19/07/2022, Nhà Trắng tiết lộ Nga đang đặt nền móng để sáp nhập các vùng lãnh thổ đã hoàn toàn chiếm được ở miền đông Ukraine và lập chính quyền ủy nhiệm "bất hợp pháp" tại các khu vực này.
Phát ngôn viên Hội đồng An ninh quốc gia của Nhà Trắng John Kirby trong cuộc họp báo thường ngày tại Nhà Trắng, Washington, Hoa Kỳ ngày 19/07/2022. Reuters – Jonathan Ernst
Trong một cuộc họp báo ở Washington, dựa theo các nguồn tin tình báo Mỹ, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia, John Kirby, cho biết Moskva đang chuẩn bị lập chính quyền ủy nhiệm ở các vùng chiếm được của Ukraine, quy định đồng rup là đồng tiền chính thức và bắt buộc người dân Ukraine phải nhập quốc tịch Nga. John Kirby nhận định đây là sự "xâm phạm trực tiếp chủ quyền" của Ukraine và liên hệ kế hoạch lần này của Moskva với chiến lược thôn tính bán đảo Crimea của Ukraine hồi năm 2014.
Theo Reuters, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ còn cho biết trong vài ngày tới, Washington sẽ công bố viện trợ quân sựbổ sung cho Kiev và kêu gọi các nước phương Tây khác cũng làm như vậy.
Về phía Ukraine, phát biểu tại Atlantic Council, bộ trưởng quốc phòng Oleksiy Reznikov đề nghị phương Tây cấp thêm nhiều hơn nữa cho quân đội Ukraine các giàn pháo có độ chính xác cao. Theo ông, có thêm ít nhất 100 giàn pháo có độ chính xác cao của Tây phương sẽ giúp thay đổi tương quan lực lượng với Nga, các lực lượng Ukraine sẽ có thể phản công hiệu quả. Bộ trưởng quốc phòng Ukraine thông báo các giàn phóng rocket HIMARS mà Mỹ cung cấp đã giúp Ukraine phá hủy khoảng 30 đồn chỉ huy và kho vũ khí đạn dược của Nga.
Cũng trong ngày hôm qua 19/07, trả lời phỏng vấn tạp chí Novoié Vremia, lãnh đạo văn phòng phủ tổng thống Ukraine, Andrii Iermak, nhận định Ukraine cần chiến thắng trước khi sang mùa đông, nếu không tình hình sẽ thêm phức tạp.
Thùy Dương
