Thông Luận

Trần Đại Quang là biến cố chủ tịch nước đầu tiên chết khi đang đương chức trong lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam.

‘Trọng Ngân bạc Phúc, Sản tất vong’. Ảnh minh họa

Từ biến cố ‘Quang chết’…

‘Tổng bí thư kiêm chủ tịch nước’ là biến động chính trị xảy ra lần đầu tiên trong lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam, khi người chết còn chưa đủ thời gian ‘mở cửa mả’ thì ghế trống đã được lấp đầy bởi người sống tổng bí thư.

Hai biến cố chính trị trên lại tiếp liền nhau, gắn bó với nhau như một thể hữu cơ và như được một bàn tay của tạo hóa sắp đặt, tạo nên một hiện tượng chưa từng có trong lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam.

Hiện tượng trên lại xảy ra trong bối cảnh Đảng cộng sản Việt Nam bị nhiều dư luận cả trong lẫn ngoài nội bộ xem là ‘nát như tương’, yếu chưa từng thấy sau 73 năm nắm quyền kể từ Cách mạng tháng Tám năm 1945.

73 năm lại là tuổi thọ của Đảng cộng sản Liên Xô, tính từ Cách mạng tháng Mười năm 1917 cho đến khi Liên Xô chính thức tan rã vào năm 1990.

Trước khi tan rã, Liên Xô đã trải qua một thời kỳ bất ổn lớn về nhân sự lãnh đạo.

Lại chợt hồi tưởng về Yuri Andropov và Konstantin Chernenko - những nhà lãnh đạo đã quá cố trước khi Liên Xô tan rã… Sau cái chết của hai tổng bí thư này là thời kỳ của một Gorbachev với hai chính sách ‘Đổi Mới’ và ‘Cải Tổ’ mà đã dẫn đến sự chấm dứt của Nhà nước liên bang Xô viết.

Còn Việt Nam thì sao ? Sau 73 năm tuổi thọ của Đảng cộng sản Việt Nam, cái chết của Trần Đại Quang và tiếp biến ‘Tổng bí thư kiêm chủ tịch nước’ phải chăng là một tín hiệu, hoặc vượt trên mọi xác phàm vật lý là một điềm báo hoang dại và dữ dội, cho một thời kỳ mới đầy biến động và biến cố sẽ xảy đến chăng bao lâu nữa ?

Ngẫm lại đêm đen Nguyễn Bá Thanh

Cái chết của Trần Đại Quang là sự ra đi vĩnh hằng thứ hai, hơn ba năm sau cái chết của Nguyễn Bá Thanh - khi đó đương chức Trưởng ban Nội chính trung ương.

Bi kịch của Trần Đại Quang bắt đầu vào mùa hè năm 2017 và kết thúc cũng vào mùa hè một năm sau đó.

Nguyễn Bá Thanh cũng bắt đầu bi kịch của ông ta vào một mùa hè - hè năm 2014. Sau khi từ bỏ cái ghế bí thư Đà Nẵng mà được xem là "vua không ngai" ở thủ phủ miền Trung, Nguyễn Bá Thanh đã được Tổng bí thư Trọng kỳ vọng sẽ bổ sung vào Bộ Chính Trị và đầy hứa hẹn trở thành một tay kiếm lạnh lùng và thiên vị trong cuộc chiến "chống tham nhũng." Nhưng do cái chết đọng lại quá nhiều nghi vấn của ông Thanh, khi đó ông Trọng đã chưa thể tiến hành được kế hoạch "đốt lò" mà chỉ có thể hoạt náo từ giữa năm 2016 cho đến nay.

Cả Thanh và Quang đều có ‘độ trễ’ từ thời điểm phát bệnh đến lúc về với cát bụi là khoảng một năm.

Nếu cái chết của Nguyễn Bá Thanh bị xem là đầy "ma quái", thì sự báo tử của Trần Đại Quang cũng bị phủ đầy áng nghi ngờ trong một thuyết âm mưu nhưng lại hàm chứa những chân đứng khoa học.

Một lần nữa hãy lùi một chút về dĩ vãng ba năm trước.

Nửa năm sau cái chết của Nguyễn Bá Thanh, vào mùa hè năm 2015 khi chiến dịch chạy đua vào Bộ Chính trị đảng cầm quyền khóa 12 ở Việt Nam chính thức lao vào giai đoạn căng biến, chính trường quốc gia này thình lình phát hiện sự biến mất của một ủy viên Bộ Chính trị có khuynh hướng hướng "thân Trung" : Bộ trưởng Quốc phòng Phùng Quang Thanh.

Trong suốt mùa hè đó, cái tên "tướng chữa bệnh" đã bắt chết với một Phùng Quang Thanh còn sống sờ sờ và gây ra một làn sóng hiếu kỳ, ngờ vực cùng dự cảm nguy biến về một âm mưu kinh khủng nào đó đã hình thành - một thứ "đảo chính cung đình" - ngay trước Đại hội 12 của đảng cầm quyền.

Kể từ vụ Phùng Quang Thanh từ một bệnh viện Pháp trở về Hà Nội vào mùa hè năm 2015 và sau đó bị xem là "cấm cố" ở một nơi nào đó trong "Thành", "phe cánh chính trị" đã trở nên một thứ ma túy đê mê thấm vào đến tận tủy sống một số chính khách này nhưng cũng là nỗi run sợ đến mất ngủ mất ăn của một số chính khách khác.

Ngay sau vụ Phùng Quang Thanh là cuộc chiến của Tổng bí thư Trọng với ứng cử viên tổng bí thư ‘bất cứ ai trừ Dũng’. Một cuộc ‘xung sát’ thuộc loại ghê gớm nhất trong lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam.

Dường như mùa hè năm 2015, khi bầu không khí "toàn đảng, toàn quân, toàn dân lập thành tích chào mừng đại hội 12" đang có bề tái hiện vào mùa hè năm 2018. Những gì đã được khởi đi từ vụ Phùng Quang Thanh mang mùi vị "đảo chính" vào mùa hè năm 2015 có vẻ đang trở lại cái hương vị ngất người của nó vào một thời điểm nào đó của năm 2019.

Soi lại mùa hè 2018 : họ là ai ?

Trong ba năm, từ 2012 đến 2015, cứ nửa đầu năm chính trị tương đối bình lặng thì nửa cuối mỗi năm đó lại sôi trào đấu đá nội bộ trong đảng. Nhưng vào giai đoạn 2015-2018, tính chất căng thẳng của xung đột nội bộ đã không còn cho phép cái nửa đầu năm êm dịu nữa, mà thay vào đó là sự chuẩn bị âm thầm, và sắc máu hơn nữa là xảy ra một số sự biến chính trị ngay vào nửa đầu năm.

Tháng Sáu năm 2018, ở phía Nam Việt Nam đã bất thần nổ ra cuộc biểu tình cực lớn phản đối Luật Đặc Khu. Lòng dân phẫn uất là lý do quá dễ hiểu trong một chế độ đang lao thẳng vào bóng đêm. Nhưng vẫn còn một lý do khác : sau cuộc biểu tình trên và đặc biệt sau trận bạo loạn ở Phan Thiết, ngày càng nhiều dư luận cho rằng đã có một bàn tay bí ẩn nào đó, của một thế lực bí ẩn nào đó trong nội bộ đảng, hậu thuẫn cho cuộc biểu tình khổng lồ ở Sài Gòn và bảo kê cho những kẻ bịt mặt đốt phá ở Phan Thiết.

Khả năng lớn nhất đang ngày càng được xác nghiệm là thế lực đó phải liên quan gián tiếp hoặc trực tiếp đến công an và do vậy công an mới không đàn áp dã man như trước đây. Và trên hết, thế lực chính trị giấu mặt đó muốn "mượn" người dân, hay chính xác là lợi dụng người dân, để kích động một chiến dịch biểu tình trên quy mô lớn và kéo dài như mô hình "áo đỏ - áo vàng" ở Thái Lan, nhằm gây áp lực mặc cả vị thế chính trị trong nội bộ đảng hay tạo áp lực đủ mạnh để yêu sách một chóp bu cao cấp nào đó của đảng phải từ chức…

Vào thời gian trên, Nguyễn Phú Trọng, chứ không phải chế độ của ông ta, đã bị thách thức quyền lực một cách công khai. Cũng khi đó, hình như vài lá bài tẩy đã được lật ngửa…

Sau đó ít tháng, Trần Đại Quang đột ngột chết. Nhiều người tham gia vào cuộc biểu tình tháng Sáu năm 2018 tại Bình Thuận đã bị đưa ra xét xử với mức án tù vừa phải. Tuy nhiên, người ta không nhận ra một gương mặt đấu tranh dân chủ nhân quyền nào trong số những người bị xét xử đó. Vậy họ là ai ?

Và cái chết Trần Đại Quang có dẫn đến ‘3 năm khủng hoảng một lần’ như một quy luật riêng có trong nội bộ Đảng cộng sản Việt Nam ?

Có thể lắm, và như một thứ điềm báo.

Quy luật 3 năm ?

Vào đầu năm 2015, ngay sau cái chết của Nguyễn Bá Thanh là dấu ấn Hội nghị trung ương 10 diễn ra chậm bất thường đến một tháng rưỡi so với kế hoạch, đánh dấu vị trí số một của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trong cuộc ‘thăm dò uy tín tổng bí thư cho đại hội 12’, trong khi Tổng bí thư đương nhiệm là Nguyễn Phú Trọng chỉ xếp thứ 8 - theo nhiều nguồn tin không chính thức.

Tháng Mười năm 2018, ngay cái chết của Trần Đại Quang cùng lúc là sự thăng hoa và được báo đảng tung hứng là ‘thời điểm chín muồi’ của Nguyễn Phú Trọng : không chỉ trở thành nguyên thủ quốc gia mà còn được xem là người tập trung quyền lực cao độ nhất kể từ thời Lê Duẩn những năm 60 của thế kỷ XX.

Một năm sau khi bất ngờ đứng đầu bảng tổng sắp ‘thăm dò uy tín tổng bí thư’, Nguyễn Tấn Dũng đột ngột rớt đài trong tâm trạng đau đớn đến mức chỉ còn muốn ‘trở về làm người tử tế’.

Còn Nguyễn Phú Trọng ?

Ông Trọng đã quyết định sẽ tổ chức Hội nghị trung ương 9 vào tháng Mười Hai năm 2018 để ‘bỏ phiếu về uy tín Bộ Chính trị và Ban Bí thư’. Trong tình thế ‘độc cô cầu bại’ vào lúc này, hầu như chắc chắn chắn cái tên Nguyễn Phú Trọng sẽ nhảy lên vị trí số một về ‘uy tín tổng bí thư và chủ tịch nước’.

Nhưng hai bàn tay như thể bắt ấn trừ tà của Nguyễn Phú Trọng vào cái ngày ông ta đi dọc theo quan tài của Trần Đại Quang phải chăng cho thấy Trọng, xét cho cùng, cũng chỉ là một nhà chính trị không thoát khỏi nỗi ám ảnh của thói mê tín dị đoan - tư tưởng hoàn toàn trái ngược với triết lý vô thần trong chủ nghĩa Mác - Lê mà Trọng vẫn rao giảng ?

Hẳn phải có những vi diệu hay kinh động nào đó trong thế giới tâm linh mà chẳng một chóp bu vô thần nào dám bỏ qua.

Chẳng phải tự nhiên từ tháng Tám năm 2017 khi Trần Đại Quang bị phát hiện ‘biến mất’ lần đầu tiên cho đến khi ông ta thực sự biến mất vĩnh viễn, dân gian đương đại đã xôn xao truyền khẩu một lời sấm được cho là của Trạng Trình Nguyễn Bình Khiêm 500 năm về trước : "Bỉnh chúc vô minh, quang tự diệt ; trọng ngân bạc phúc, sản tất vong" - như một cái gì đó đang ứng nghiệm với thời nay, dù có thể chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên.

Vế đầu lời sấm của Trạng Trình, thật kỳ lạ và kinh hãi, đã ứng nghiệm với Trần Đại Quang.

Chỉ còn vế sau. Và người dân đang nhân cách hóa cho vế sau đó theo đúng tôn ti trật tự trong thế ‘tam trụ’ mới của Đảng cộng sản Việt Nam :

‘Trọng Ngân bạc Phúc, Sản tất vong’.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 06/11/2018

Việc ông Nguyễn Phú Trọng được Quốc hội "tín nhiệm" để nắm thêm chức Chủ tịch nước hôm 23/10/2018 đã khẳng định vai trò độc tôn của ông trên chính trường Việt Nam. Từ giờ trở đi ông Trọng có thể lấy bất cứ một quyết định gì mà không sợ bất cứ sự chống đối nào ở trong đảng.

Ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng được Quốc hội "tín nhiệm" để nắm thêm chức Chủ tịch nước hôm 23/10/2018 đã khẳng định vai trò độc tôn của ông trên chính trường Việt Nam

Tỉ lệ tín nhiệm 100% hay 98% dành cho ông Trọng chỉ nói lên một điều rằng Đảng cộng sản Việt Nam đã hoàn toàn bế tắc, không lối thoát vì không còn gì để thảo luận với nhau. Đảng cộng sản Việt Nam đã mất đồng thuận trên những giá trị nền tảng vì chủ nghĩa cộng sản đã phá sản hoàn toàn.

Tình hình kinh tế Việt Nam đang rất nguy nan. Dù các loại phí, thuế tăng liên tục nhưng cũng không đủ để chi tiêu thường xuyên (tức là trả lương cho bộ máy nhân sự nhà nước và quân đội, công an). Vốn vay ưu đãi (ODA) từ các định chế quốc tế và các nước dân chủ cũng sắp chấm dứt. Nỗ lực của ông Phúc khi sang Nhật vay tiền đã không mang lại kết quả. Theo báo chí nhà nước thì Việt Nam nợ công 3,1 triệu tỉ đồng tức khoảng 132,5 tỉ USD nhưng trong thực tế đã lên tới 432 tỉ USD. Không ai còn muốn cho Việt Nam vay nên Việt Nam phải cắn răng vay của Trung Quốc với lãi xuất cao và thời gian trả nợ gốc ngắn (10-15 năm). Không ai biết được Việt Nam vay của Trung Quốc bao nhiêu tiền. Có lẽ cũng vài chục tỉ USD.

Trong cuộc tiếp xúc ngày 26/6/2014 tại Sài Gòn, ông chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã không cải chính lời phát biểu của chuẩn đô đốc Lê Kế Lâm, theo đó Trung Quốc thỏa thuận viện trợ cho Việt Nam 20 tỷ USD và cho vay 100 tỷ USD. Chế độ cộng sản Việt Nam rất cần sự giúp đỡ tài chính này bởi vì do hậu quả của bất tài và tham nhũng kinh tế Việt Nam thực ra đang ở trong tình trạng phá sản.

Trung Quốc là một chổ dựa cho Đảng cộng sản Việt Nam nhưng hiện tình Trung Quốc đang rất bi đát. Nếu GDP của Trung Quốc là 12.000 tỉ USD và nợ công là 260% GDP (bao gồm nợ của chính phủ 45%, các công ty quốc doanh 160% và tư nhân 55%) thì núi nợ của Trung Quốc đã hơn 30.000 tỉ USD (1).

Con số 12.000 tỉ GDP/năm có khả năng là thổi phồng, thực tế có lẽ chỉ vào khoảng 7000-8000 ngàn tỉ và như thế thì nợ công của Trung Quốc phải lên đến 300%-400% GDP (2).

Trung Quốc phát hành trái phiếu với lãi xuất khủng 4-5%/năm để gom tiền rỗi rãi trong dân và phát hành công trái (một cách vay mượn tiền từ các quĩ đầu tư quốc tế) với lãi xuất 2,9-3,2%/năm, trong khi công trái của Đức, Mỹ chỉ là 0,5%/năm. Mỗi năm Trung Quốc trả lãi khoảng 900 tỉ USD.

Trung Quốc ném một đống tiền lên đến nhiều ngàn tỉ USD vào dự án "một vành đai, một con đường" mà không thể thu hồi vốn. Các nước vay tiền của Trung Quốc đều là các nước nghèo và không có khả năng chi trả. Ví dụ trường hợp Sri Lanka đã không thể trả nợ vay của Trung Quốc nên phải nhượng cảng nước sâu Hambantoba cho Trung Quốc trong 99 năm (nhiều khả năng là Trung Quốc cũng không biết làm gì với cục nợ này vì tàu buôn quốc tế không vào đây). Myanmar, Malaysia và các nước Châu Phi đã dừng các dự án với Trung Quốc lên đến hàng chục tỉ USD và tất nhiên là họ không thể có tiền để trả cho Trung Quốc và Trung Quốc cũng không biết thu hồi nợ bằng cách nào, nhiều khả năng là mất trắng.

Khủng hoảng kinh tế đang đến với Trung Quốc và sẽ rất trầm trọng dù có Trump và cuộc chiến thương mại hay không. Trung Quốc không còn là chỗ dựa cho chính quyền cộng sản Việt Nam. Bắc Triều Tiên cũng đã bị Trung Quốc bỏ rơi. Ngay cả Trung Quốc cũng đến lúc không thể vay mãi được nữa nên không thể giúp gì cho Việt Nam. Một thiên triều chính thức sụp đổ khi nó không còn là chỗ dựa cho các nước chư hầu. Trường hợp Việt Nam-Trung Quốc cũng giống Liên Xô và các nước cộng sản Đông Âu trước đây.

Về chính trị thì Ban lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam đều hiểu rằng không thể tiếp tục theo đuổi con đường cũ. Ngay cả ông thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng phải nhận vơ tại Áo (hôm 15/10/2018) rằng "Việt Nam là một nước dân chủ và chúng tôi lên án chế độ độc tài". Tuy nhiên trong thực tế họ lại không muốn dân chủ hóa đất nước vì họ sợ mất quyền lực, mất quyền lực là mất tất cả.

Cái chết của ông Trần Đại Quang để lại nhiều dư âm và nhiều điều cần suy ngẫm. Trừ gia đình ra không thấy ai thương tiếc ông ấy. Chỉ thấy những cáo buộc và sự khinh ghét. Chính ông thiếu tướng Nguyễn Minh Hoàng, phó chính ủy quân khu 7 đã thống kê rất chi tiết để người dân Việt Nam khắp nơi trên thế giới biết được lòng dân Việt Nam đối với lãnh đạo Đảng và Đng cộng sản Việt Nam là như thế nào :

"Liên quan đến việc cố chủ tịch nước Trần Đại Quang từ trần, trong một số ngày cuối tháng 9/2018 trên mạng xã hội đã có 36.000 bài viết, 174.921 bàn luận, 198.384 lượt chia sẻ và hàng triệu lượt like với những thông tin, hình ảnh xuyên tạc ác ý nhằm nói xấu chế độ".

Không hiểu những người như ông Trần Đại Quang lúc sống và ban lãnh đạo đảng bây giờ có bao giờ tự hỏi "Thế nào là một cuộc đời đáng sống ?". Ai rồi cũng phải chết, cũng phải trở về với cát bụi. Cái chết của những người như ông Trần Đại Quang nhắc nhở chúng ta về sự ngắn ngủi phù du của cuộc sống và sự kệch cỡm nhảm nhí của những tham vọng quyền lực và danh vọng. Những người như Trần Đại Quang có lẽ chưa bao giờ ý thức được điều này.

Một trong những mối nguy của đất nước mà chúng ta có thể nhìn thấy qua cái chết của ông Trần Đại Quang là sự tuyệt vọng của các lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam. Họ biết là sẽ mãi mãi bị nguyền rủa. Những người không còn gì để mất này rất đáng sợ, họ có thể làm tất cả.

Còn những người có chút lương tri thì sao ? Có lẽ mong muốn của nhiều đảng viên quan chức Việt Nam hiện nay là được hạ cánh an toàn bằng sự cách chức, thậm chí bị "tù tội" một thời gian ngắn cũng được, để trút bỏ mọi mặc cảm tội lỗi và tránh bị trừng phạt trong tương lai. Nếu xảy ra chuyện thay đổi chế độ thì (có lẽ) sẽ không có ai chống đối vì ai cũng muốn có một cuộc sống thật sự bình thường, một công việc phù hợp, không bị áp lực và nhất là không phải làm những chuyện thất đức để bị người dân oán hận, chửi rủa trừ một số ít đang "hưởng lộc" của cơ chế lỗi thời này.

Sau khi ông Chu Hảo bị Ủy ban kiểm tra trung ương đảng đề nghị "xem xét thi hành kỷ luật" thì một số đảng viên lão thành và nổi tiếng như nhà văn Nguyên Ngọc đã nhân cơ hội này đã tuyên bố ra khỏi đảng sau 62 năm gắn bó. Đây là cú sốc rất lớn cho các đảng viên đang còn phân vân và lưỡng lự vì ngay cả một người nổi tiếng và ôn hòa như Chu Hảo mà còn bị kỷ luật thì họ sẽ ra sao ? Chính đảng cộng sản cũng không chấp nhận chuyện nhập nhằng giữa việc theo hoặc không theo đảng. Đảng buộc đảng viên của đảng phải chọn, hoặc là im lặng và phục tùng vô điều kiện, hoặc là chia tay. Ông Chu Hảo và bạn bè ông đã chọn cách chia tay với đảng cộng sản. Quyết định này của đảng và ông Chu Hảo khiến nội bộ đảng đang chia rẽ và phân hóa hơn bao giờ hết.

Quyết định kỷ luật của Ủy ban kiểm tra Trung ương đối với ông Chu Hảo chỉ là một quyết định bình thường trong nội bộ một tổ chức chính trị ở một xã hội bình thường và văn minh, nhưng đây lại là một cột mốc và cú sốc quan trọng đối với các đảng viên của Đảng cộng sản Việt Nam. Chỉ có một điều rất ngạc nhiên khi thấy lá "thư ngỏ" của một nhóm trí thức yêu cầu Ủy ban kiểm tra Trung ương đảng rút lại quyết định trên. Hình như họ vẫn còn lẫn lộn giữa đảng và nhà nước, đảng và tổ quốc. Đảng cộng sản Việt Nam không có gì sai trong việc kỷ luật ông Chu Hảo một khi ông không còn chung đường và chung lý tưởng với họ. Còn chuyện cống hiến của ông sẽ được nhân dân ghi nhận, việc đảng cộng sản lợi dụng và nhân danh nhà nước để trừng phạt ông Chu Hảo lại là một chuyện khác.

Quay lại chuyện Đảng cộng sản Việt Nam có cách nào để thay đổi mà không mất gì không ? Tất nhiên là có. Như tôi đã viết trong bài "Tân chủ tịch Nguyễn Phú Trọng và lối thoát cho đảng cộng sản" (3). Việc ông Nguyễn Phú Trọng tập trung tất cả quyền lực vào một mối có cái hay là mọi quyết định của ông, kể cả quyết định thay đổi Việt Nam về hướng dân chủ đều sẽ không bị ai trong đảng phản đối.

Ông Trọng không có khả năng và tư chất của một nhà độc tài. Ông chỉ là một nhà nghiên cứu và lý luận của đảng cộng sản, cả đời ông chỉ có học và đọc về lý thuyết của Mác-Lê. Đi nhiều, học nhiều chắc ông cũng phải biết là Đảng cộng sản Việt Nam không thể bơi ngược dòng lịch sử. Trung Quốc, Nga và các nước độc tài cuối cùng trong đó có Việt Nam đang phải sống những ngày cuối cùng rất khó khăn. Mọi cố gắng và nỗ lực để duy trì chế độ toàn trị như hiện nay sẽ sớm thất bại. Chỉ có một con đường duy nhất là ông Trọng và Đảng cộng sản Việt Nam cần chủ động để làm tác nhân thay đổi lịch sử thay vì không làm gì để trở thành nạn nhân của lịch sử.

Đảng cộng sản Việt Nam luôn ưu tư làm sao để họ không bị mất mát gì và vẫn giữ được những gì đang có. Còn chuyển đổi chính trị Việt Nam thế nào để đất nước không bị xáo trộn và đổ vỡ là ưu tư của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên. Điều này cũng không có gì là khó giải quyết.

Lập trường của Tập Hợp là "hòa giải và hòa hợp dân tộc" vì vậy sẽ không có bất cứ một sự thanh trừng hay phân biệt đối xử nào xảy ra trong thời kỳ hậu cộng sản. Tất cả bộ máy công chức của chính quyền, trong đó có cả quân đội và công an vẫn phải duy trì và giữ nguyên. Lý do cũng giản dị vì họ đã quen việc và có kinh nghiệm. Mọi thay đổi nếu có thì cũng chỉ đơn thuần vì lý do kỹ thuật, ví dụ những người không làm được việc và những bộ phận phục vụ cho việc kiểm soát tư tưởng nhân dân. Một lý do nữa là đối lập dân chủ cũng không lấy đâu ra người để thay thế toàn bộ bộ máy công chức trong một sớm một chiều được. Những người bị buộc thôi việc cũng sẽ được đối xử tử tế và công bằng.

Khó khăn lớn nhất trong thời kỳ hậu cộng sản là chọn người để đặt vào những vị trí quan trọng. Dân chủ không phải là phép màu để thay đổi mọi thứ sau một đêm. Dân chủ giúp cho chính quyền lựa chọn được những phương án tốt nhất và đặt những người có khả năng nhất vào các vị trí cần thiết. Phương thức quản lý xã hội tốt hay xấu sẽ quyết định cho sự thất bại hay thành công của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc.

Cũng không nên làm cách mạng đường phố, đập bỏ đi tất cả và làm lại từ đầu như các cuộc cách mạng "mùa xuân Ả Rập". Nên chuyển giao quyền lực từ từ và ôn hòa theo một lộ trình có kiểm soát. Chính quyền dân chủ tương lai sẽ kế thừa và tiếp tục những gì của chế độ cộng sản để lại, kể cả xấu lẫn tốt.

Để bắt đầu, chính quyền Việt Nam cần công nhận quyền tự do ngôn luận và quyền tự do kết hợp của người dân bằng việc thừa nhận các tổ chức dân chủ đối lập. Có thể tham khảo trường hợp của Myanmar. Ai cũng biết là cựu tổng thống Than Shwe đã thành công trong việc chuyển giao quyền lực cho bà Aung San Suu Kyi nhưng bà lại thất bại vì đã không chuẩn bị và không có bất cứ một dự án chính trị nghiêm túc và khả thi nào.

Đã đến lúc, Đảng cộng sản Việt Nam cần nghĩ đến chuyện đàm phán và thỏa thuận với các đảng đối lập dân chủ để ấn định thời gian tổ chức bầu cử quốc hội trong thời gian sớm nhất có thể.

Việt Hoàng

(05/11/2018)

(1) http://cafef.vn/trung-quoc-bat-dau-giai-quyet-nui-no-29000-ty-usd-20170802162926172.chn

(2) https://thanhnien.vn/tai-chinh-kinh-doanh/dau-la-diem-bung-phat-cho-nui-no-cua-trung-quoc-956656.html

(3) https://thongluan-rdp.org/component/k2/item/9776-tan-ch-t-ch-nguy-n-phu-tr-ng-va-l-i-thoat-cho-d-ng-c-ng-s-n

Việc bổ nhiệm Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng gần đây khi lần đầu tiên một cá nhân nắm giữ cả hai vị trí lãnh đạo từ thập niên 1960 - đã báo hiệu sự trỗi dậy của một quyền lực độc tài mới trong một hệ thống từ lâu đã được lãnh đạo bằng sự đồng thuận.

Ông Nguyễn Phú Trọng năm 2016. Ảnh : AFP/Hoang Dinh Nam

Nhưng lý do cho việc bổ nhiệm độc đáo của ông ta và tình trạng chính trị hiện tại của Việt Nam thể hiện sự yếu đuối của ý thức hệ cộng sản, mà không phải là sức mạnh, trong bối cảnh chiến dịch tái áp đặt quyền tối cao của Đảng vào đời sống chính trị.

Vào ngày 2 tháng 10, Hội nghị lần thứ 8 của Ủy ban Trung ương đã thống nhất rằng ông Trọng là ứng cử viên duy nhất ra tranh cử Chủ tịch nước sau khi đương kim Chủ tịch nước Trần Đại Quang qua đời vì sức khỏe vào tháng Chín. Vào ngày 23 tháng 10, Quốc hội đã tuyệt đối thống nhất bầu ông Trọng với 99,8% phiếu ủng hộ chỉ với một phiếu phản đối. 

Đồng thời, việc này cho thấy truyền thống lâu đời của Đảng đã bị phá vỡ.

Sau cái chết của ông Hồ Chí Minh vào cuối những năm 1960, đã có một thỏa thuận ngầm ở các lãnh đạo Đảng rằng những vị trí hàng đầu của chính phủ, cụ thể là tổng thống, thủ tướng và Tổng bí thư Đảng và Chủ tịch Quốc hội phải do các cá nhân khác nhau đảm nhiệm nhằm đảm bảo sự cân bằng quyền lực bên trong Đảng.

Đương nhiên, quyết định của tuần trước đã dẫn đến sự so sánh giữa chủ tịch Trọng và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, người cũng đồng thời là tổng bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc và chủ tịch nước. Ở Trung Quốc, hai vị trí này đã được sáp nhập vào những năm 1990.

Cũng có những giả định rằng việc củng cố quyền lực của Trọng khiến ông trở thành một người mạnh mẽ tương tự như Thủ tướng Campuchia Hun Sen và phù hợp với xu hướng toàn cầu đang gia tăng đối với các nhà lãnh đạo độc tài.

Tất nhiên ông Trọng đã là lãnh đạo quyền uy nhất Việt Nam trước khi đảm nhận chức chủ tịch nước, dù từ lâu ông ta đã phát huy khái niệm về quyết định đồng thuận của Đảng Cộng sản - hay "chủ nghĩa tập trung dân chủ" theo như ngôn ngữ của Đảng. 

Thật vậy, dường như ở tuổi 74 ông Trọng có lẽ có quyền độc tài hoặc rằng giờ đây ông ta sẽ đứng trên cả quyết định của Đảng do thói quen nhất trí. Thay vào đó, việc bổ nhiệm chức chủ tịch nước rất có thể là một động thái tạm thời mà sẽ bị đảo ngược tại Đại hội Đảng kế tiếp vào đầu năm 2021.

Vấn đề sáp nhập hai vị trí chính trị từ lâu đã được giới lãnh đạo Đảng Cộng sản cân nhắc nhưng chưa bao có đa số giờ ủng hộ. Trong thực tế, các nhà phân tích nói ông Trọng đã bác bỏ ý tưởng này vì có thể dẫn đến việc không kiểm soát được quyền lực.

Có suy đoán về việc liệu ông Trọng đã lên kế hoạch cho động thái này kể từ khi ông Quang bị bệnh nặng vào năm ngoái. Những người không đồng ý với thuyết âm mưu lớn cho rằng ông Trọng được đề cử chỉ vì không có lựa chọn nào tốt hơn.

Quy tắc trong Đảng rằng một trong bốn vị trí lãnh đạo hàng đầu phải do người đã công tác trong Bộ Chính trị, ủy ban hoạch định chính sách cao cấp nhất của Đảng, hơn một nhiệm kỳ đảm nhận.

Chỉ có năm thành viên như vậy phù hợp với yêu cầu này, một là ông Trọng và hai người khác là Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân.

Hai người còn lại là Nguyễn Thiện Nhân, Bí thư thành ủy thành phố Hồ Chí Minh, và Tòng Thị Phóng, Phó Chủ tịch Quốc hội. Cả hai không có thứ hạng cao trong hệ thống Bộ Chính trị, cũng không phải là họ được đồng chí của họ đề cập gì đến nhiều, các nhà phân tích nói.

Tiến cử một trong hai người này sẽ dẫn đến một cuộc cải tổ nhân sự lớn, đó sẽ là một quá trình khó khăn cần phải được cân nhắc cẩn thận trong hệ thống phân cấp với vô số lợi ích, từ tỉnh lên đến bộ trong mạng lưới. Hơn nữa, Bộ Chính trị còn thiếu hụt nhân sự sau cái chết của ông Quang, bãi nhiệm một ủy viên khác hồi năm ngoái và một người vắng mặt trong hầu hết trong năm qua do sức khỏe kém.

Ai sẽ nắm giữ những vị trí hàng đầu này đã là nguồn cơn tranh giành trong nội bộ Đảng trước khi vị trí chủ tịch nước bị bỏ trống và dường như không có khả năng được giải quyết sớm.

Điều đó có nghĩa là Đảng đã phá vỡ quy định bằng cách chỉ định ông Trọng và, theo lý thuyết, có thể đã phá vỡ giao thức bằng cách chỉ định một người không phải là ủy viên Bộ Chính trị trong hai nhiệm kỳ.

Việt Nam đồng trong một ngân hàng tại Hà Nội, tháng 9, 2017. Ảnh : Reuters/Kham

Có một số đồn đoán rằng ông Trần Quốc Vượng, chủ tịch Ủy ban Kiểm tra Trung ương, lực lượng chống tham nhũng đã đảm nhận chức thư ký điều hành của Ban thư ký trung ương vào tháng 3, hoặc Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch sẽ được bổ nhiệm. Tại sao không phải là họ vẫn còn là một câu hỏi chưa có lời đáp.

Một khả năng khác có thể là khi việc tranh luận thông thường về các ứng cử viên cho Đại hội Đảng lần sau vào năm 2021 mới chỉ bắt đầu, một chủ tịch nước khách ngoài ông Trọng có thể được coi là một sự đề bạt quá nhanh.

Thật vậy, một chủ tịch nước một nhiệm kỳ thường ở nguyên vị trí của họ hoặc được bổ nhiệm vào một trong ba vị trí chính khác tại Đại hội Đảng.

Một giải thích khác là Ủy ban Trung ương - một cơ quan gồm 180 thành viên có ảnh hưởng với các quan chức có các ý tưởng chính sách khác nhau, cũng như các mạng lưới bảo trợ cạnh tranh và liên minh - đã quá chia rẽ để quyết định một ứng cử viên khác hơn Trọng.

Một số nhà bình luận, bao gồm cả nhà báo kỳ cựu Phạm Chí Dũng, cho rằng với quyền hạn mới ông Trọng có thể thay đổi quy tắc của Đảng để duy trì "độc quyền quyền lực vô hạn".

Thật vậy, không có sự đảm bảo nào sẽ không thay đổi quy tắc và loại bỏ các giới hạn về độ tuổi và thời hạn mà thông thường sẽ buộc ông ta phải từ chức vào năm 2021.

Một số người nghĩ rằng ông Trọng đã trở thành Tập Cận Bình của Việt Nam. Nhưng quyền lực trong Đảng Cộng sản Trung Quốc từ lâu đã được tập trung hơn rất nhiều so với bối cảnh cộng sản Việt Nam.

Hơn nữa, Trọng và Tập Cận Bình có những tính cách rất khác nhau và cho đến nay là phong cách lãnh đạo khác nhau rõ rệt.

Ông Trọng đã kinh qua các cấp bậc trong Đảng với vị trí nhà lý luận tư tưởng. Vào những năm 1990, ông ta trở thành tổng biên tập Tạp chí Cộng sản trước khi tham gia ủy ban tư tưởng trung ương và sau đó là Hội đồng lý luận Đảng.

Ông ta đã từng là Bí thư thành ủy Hà Nội và chủ tịch Quốc hội, trước khi làm Tổng bí thư vào năm 2011, mặc dù nhiệm kỳ năm năm đầu tiên của ông là không đáng kể.

Trong khi Tập Cận Bình là nhà lãnh đạo cá nhân và nhà hoạt động nhiều hơn, Trọng được coi là hướng nội và thụ động. Hơn nữa, Trọng được cho là không có nhiều ý tưởng chính sách mạnh mẽ, ngoại trừ niềm tin vào việc tái xây dựng tính ưu việt của Đảng. Đôi khi ông ta được các nhà quan sát mô tả là "đơn độc".

Thật vậy, phần lớn những gì đã diễn ra trong chính trường Việt Nam kể từ năm 2016 là nhằm sửa chữa những sai lầm mà Đảng kể cả Trọng tin là của cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.

Nhiều người dự đoán rằng ông Dũng sẽ trở thành Tổng Bí Thư Đảng tại Đại hội Đảng năm 2016, nhưng thay vào đó là một liên minh chống lại ông và bỏ phiếu để giữ Trọng ở vị trí này.

Từ những năm 2000 trở đi, Đảng đã tăng lên về số lượng và cho thấy sự gia tăng một loại động cơ mới do lợi ích cá nhân thúc đẩy, mà không phải là mối quan tâm về ý thức hệ hoặc quốc gia.

Không thoải mái với việc quan chức tham nhũng gia tăng - một số nhà phân tích gọi là "người tìm kiếm lợi ích" - và các nhà truyền thống trong Đảng ủng hộ những người tìm kiếm lợi ích khi ông Dũng trở thành thủ tướng vào năm 2006.

Đến năm 2016, các mạng lưới bảo trợ và chính trị tiền tệ được cho là đã trở nên cố thủ trong Đảng tạo nguy cơ sụp đổ do tham nhũng.

Nhà phân tích và cựu ngoại giao Mỹ David Brown đã mô tả Đảng Cộng sản vào năm 2016 giống như "một Cosa Nostra Châu Á" đã "làm giảm đi và chia sẻ một phần đáng kể tăng trưởng kinh tế của Việt Nam vì lợi ích cá nhân".

Vào đầu thập kỷ này, nhà báo Bill Hayton nói chính trị tiền bạc đã tạo ra một cái gì đó giống như một "những người chủ nghĩa xã hội đồng cảnh ngộ", theo đó người ta chỉ tham gia Đảng để tự thăng tiến.

Hơn nữa, trong hai nhiệm kỳ Thủ tướng, ông Dũng đã thay đổi đáng kể hoạt động chính trị bằng cách chuyển giao quyền lực rời xa Đảng Cộng sản sang cho chính phủ dân sự mà ông ta đứng đầu.

Đến năm 2016, một số người cho rằng bộ máy Đảng, bao gồm Bộ Chính trị, không thể kiểm soát nhân viên các bộ và viên chức khác.

3

Cố Chủ tịch nước Trần Đại Quang. Ảnh : Reuters

Đáp lại, ông Trọng và các đồng minh trong Bộ Chính trị đã dàn xếp chiến dịch chống tham nhũng hiệu quả nhất Việt Nam, hiện nay đã có hàng ngàn Đảng viên là quan chức và giám đốc điều hành doanh nghiệp nhà nước bị trừng phạt, bị bắt hoặc bị kết án tù.

Họ cũng đã tung ra một chiến dịch kiểm điểm các quan chức Đảng vi phạm trong một trong 27 "biểu hiện" vô đạo đức, trong đó bao gồm sự gian ác trong tư tưởng xã hội chủ nghĩa, ghép, phó và lười biếng.

Một phần của chiến dịch này là tạo ra các đảng viên cốt lõi mới được coi là tinh khiết hơn và đạo đức hơn, do đó tách ra tầng lớp những người dự kiến sẽ tiếp quản trong những năm tới.

Chủ tịch nước bây giờ sẽ tạo cho ông Trọng nhiều quyền hạn hơn để thúc đẩy chiến dịch chống tham nhũng. Cũng có gợi ý rằng điều tra tham nhũng các quan chức quân đội diễn ra chậm chạp so với các khu vực khác. Với việc ông Trọng làm chủ tịch nước, và do đó cũng là tổng tư lệnh lực lượng vũ trang thì điều này có thể thay đổi

Ngoài ra, ông Trọng cũng sẽ tiếp quản một số Ủy ban Trung ương do chủ tịch nước lãnh đạo nơi đưa ra các quyết định quan trọng. Điều này bao gồm Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp, có thể là quan trọng cho các mục đích chống tham nhũng.

Vào tuần trước, nhà phân tích Carl Thayer cho rằng việc sáp nhập quyền hạn của ông Trọng có thể có hiệu quả về quản trị. Hệ thống "tứ trụ" đã "chứng minh ở một mức độ nào đó đã trở thành trở ngại cho việc ra quyết định kịp thời và thực thi chính sách nhanh chóng".

"Bằng cách sát nhập hai chức vụ, Việt Nam sẽ có thể giải quyết dứt khoát hơn với các vấn đề bức xúc".

Là người đứng đầu nhà nước, ông Trọng cũng sẽ đóng một vai trò tích cực hơn trong quan hệ đối ngoại, ông đã phải ở phía sau khi là Tổng bí thư Đảng. Có những gợi ý từ các nguồn tin ở Hà Nội rằng ông đang vận động hành lang cho chuyến thăm Hoa Kỳ để thảo luận về thỏa thuận song phương với Tổng thống Donald Trump.

Nguyễn Phú Trọng với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch nước Trần Đại Quang tại Đại hội lần thứ 12 của Quốc hội, Hà Nội, ngày 28 tháng 1 năm 2016. Ảnh : AFP / Pool / Kham

Vấn đề của Biển Đông mà Việt Nam tranh giành lãnh thổ với các đảo bị Bắc Kinh chiếm đoạt cũng có thể là một lý do cho chuyến thăm nhà nước được đề xuất.

Với việc ông Trọng nắm giữ quyền lực kép, Đảng cũng sẽ có thể tái khẳng định tính ưu việt của đảng, loại bỏ quyền hạn mà cựu Thủ tướng Dũng đã dành cho chính phủ dân sự.

"Khi Tổng bí thư cũng là Chủ tịch nước, sẽ có nhiều điều kiện thuận lợi để thực hiện sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và quản lý tốt hơn mối quan hệ giữa các cơ cấu quyền lực", ông Lê Minh Thông, nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban pháp lý của Quốc hội cho biết trong một cuộc phỏng vấn gần đây với báo Đảng – Nhân Dân.

Thay vì hướng đến "Chủ nghĩa Tập Cận Bình", việc bổ nhiệm ông Trọng vào chức chủ tịch nước có liên quan nhiều hơn đến việc Đảng áp đặt lại nguồn gốc Leninist và sự thống trị hoàn toàn của đời sống và chính trị Việt Nam.

David Hutt

Nguyên tác : Trong’s strength hides weakness in Vietnam, Asia Times, 30/10/2018)

Phương Thảo chuyển ngữ

Nguồn : VNTB, 01/11/2018

Việc ông Trọng kiêm nhiệm chủ tịch nước có thể chỉ là một giải pháp tạm thời, và hiện còn quá sớm để khẳng định là Việt Nam sẽ đi theo mô hình giống như ông Tập Cận Bình ở Trung Quốc. Đó là nhận định chung của tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á, Singapore, trả lời phỏng vấn RFI Việt ngữ ngày 22/10/2018.

Ông Nguyễn Phú Trọng tuyên thệ nhậm chức chủ tịch nước trước các đại biểu quốc hội ngày 23/10/2018. Reuters

Ngày 23/10/2018, tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đã được các đại biểu quốc hội Việt Nam, với tỷ lệ phiếu lên tới 99,97%, bầu làm chủ tịch nước, thay thế cố chủ tịch nước Trần Đại Quang, vừa qua đời tháng trước. Kết quả này không có gì là bất ngờ vì ông Trọng là ứng cử viên duy nhất, được Trung ương đảng "nhất trí" đề cử.

Ngay sau khi được bầu, ông Nguyễn Phú Trọng đã tuyên thệ nhậm chức chủ tịch nước và như vậy, kể từ nay ông sẽ đại diện Việt Nam tiếp các đoàn lãnh đạo nước ngoài và công du các nước với tư cách nguyên thủ quốc gia.

Việc "nhất thể hóa" hai chức danh tổng bí thư và chủ tịch nước đã gây nhiều tranh cãi ở Việt Nam. Có những người sợ rằng việc tập trung quyền lực của hai chiếc ghế vào tay một người sẽ dẫn đến chuyên quyền, độc đoán. Những người khác thì nhấn mạnh đến cái lợi của việc một người nắm hai chức đó là giảm được chi phí của Nhà nước, tránh những phiền toái về lễ tân khi tổng bí thư công du nước ngoài.

RFI : Thưa anh Lê Hồng Hiệp, với việc nắm luôn chức chủ tịch nước, phải chăng là tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã thật sự thắng thế, làm chủ hoàn toàn sân khấu chính trị Việt Nam ?

Lê Hồng Hiệp : Có một thực tế là trước Đại hội Đảng lần thứ 12 vào tháng 01/2016, dường như có hai nhóm chính cạnh tranh với nhau, một nhóm do tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đứng đầu, còn nhóm kia là do cựu thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đứng đầu. Tuy nhiên, sau Đại hội 12, với việc thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nghỉ hưu, hiện tại, bên trong bộ máy Đảng cộng sản Việt Nam, quyền lực rất là tập trung và hầu như không còn tồn tại các phe nhóm đối lập hay tìm cách tranh giành quyền lực với nhóm của ông Nguyễn Phú Trọng.

Chính vì vậy mà việc bầu ông Nguyễn Phú Trọng lên làm chủ tịch nước không phải là một bước ngoặt trong cuộc đấu đá phe phái trong nội bộ Đảng cộng sản Việt Nam, mà dường như là một sự kiện khẳng định sự áp đảo của quyền lực của ông Nguyễn Phú Trọng, cũng như là của những người thân tín. Trước mắt, dường như đây là một giải pháp tạm thời và điều này có nghĩa là trong tương lai có thể sẽ có những thay đổi về sự cân bằng quyền lực trong nội bộ, ví dụ nếu ông Nguyễn Phú Trọng tiếp tục nắm giữ chức vụ này đến cuối nhiệm kỳ và người kế nhiệm ông Trọng cũng nắm giữ hai chức vụ đó, dường như cấu trúc quyền lực sẽ tiếp tục sự tập trung.

Tuy nhiên, nếu chúng ta quay lại cấu trúc 4 người bên trong ban lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam, với nhiều cực quyền lực hơn, thì nó sẽ dẫn tới khả năng là tranh giành quyền lực trong nội bộ có thể sẽ quay trở lại.

RFI : Việt Nam là một nước theo chế độ độc đảng, việc một lãnh đạo đảng nay nắm luôn chức chủ tịch nước có lợi gì, có hại gì về đối ngoại cũng như đối nội của Việt Nam ?

Lê Hồng Hiệp : Trước tiên cũng cần xác định dù là độc đảng hay một người nắm nhiều chức vụ, tất cả cuối cùng cũng sẽ quay lại việc ai là người cụ thể ở đây. Tốt hay xấu là phụ thuộc rất nhiều tính cách, chính sách, tư duy, tầm nhìn của lãnh đạo cụ thể đó. Việc lãnh đạo đảng cầm quyền làm nguyên thủ quốc gia thì có lợi và cũng có thể là có hại. Cho nên trong thời gian đã có nhiều tranh luận và bản thân Đảng cộng sản Việt Nam, theo như tôi hiểu, cũng chưa nhất trí hoàn toàn về việc để cho một người nắm hai chức vụ này, đặc biệt là sau Đại hội lần thứ 13 vào năm 2021, mặc dù trước mắt, dường như bên trong họ có sự đồng thuận về việc để cho ông Trọng nắm giữ hai chức vụ này, ít nhất là cho tới Đại hội đảng lần thứ 13.

Về cái lợi, khi mà cấu trúc quyền lực có sự tập trung cao, cơ chế hoạch định chính sách sẽ có hiệu quả hơn, các mâu thuẫn đấu đá trong nội bộ sẽ giảm bớt. Vì vậy, bộ máy chính trị, đặc biệt là cấp ra quyết định có thể hiệu quả hơn. Nó có thể giúp làm giảm các chi phí so với việc duy trì hai người ở hai vị trí khác nhau, với hai bộ máy khác nhau. Bên cạnh đó, về mặt lễ tân ngoại giao thì cũng giảm bớt những phiền toái so với việc ông Trọng chỉ là tổng bí thư chứ không phải nguyên thủ quốc gia.

Đấy là những mặt lợi coi như là trước mắt. Còn những mặt hại thì chúng ta cũng cần chờ xem, vì như tôi nói ở trên, nó phụ thuộc rất nhiều vào cá nhân nhà lãnh đạo đấy, họ sẽ làm gì, tư duy như thế nào, có phục vụ cho lợi ích quốc gia và dân tộc hay chỉ phục vụ lợi ích của một nhóm nhỏ.

Nếu có sự tập trung quyền lực mà nhà lãnh đạo có bước đi sai lầm, mà quyền lực của họ không được kiểm soát hiệu quả, thì có thể dẫn tới những chính sách sai lầm, đưa cả đất nước đi vào tai họa. Mà không chỉ tai họa cho đất nước mà còn là tai họa cho chính đảng cầm quyền.

RFI : Ông Nguyễn Phú Trọng là một nhân vật bị xem là bảo thủ, thân Trung Quốc. Như vậy với việc ông nắm cả hai chức vụ, chính sách ngoại giao của Việt Nam có sẽ thay đổi ?

Lê Hồng Hiệp : Sẽ không có nhiều thay đổi, chính sách của Việt Nam sẽ được duy trì như lâu nay. Chúng ta nên nhìn nhận một cách khách quan về quan điểm của ông Nguyễn Phú Trọng trong cương vị lãnh đạo đảng. Bất kỳ lãnh đạo đảng nào, nhiệm vụ hàng đầu của người ấy chính là duy trì được sự tồn vong của đảng ấy. Thêm một bước nữa là duy trì được quyền lực của đảng trong bộ máy chính trị của đất nước. Trong một vị trí như vậy, xu hướng bảo thủ, thận trọng để bảo vệ sự tồn vong về quyền lực của đảng là nhiệm vụ hàng đầu. Từ đấy, chúng ta có thể lý giải vì sao bất cứ nhà lãnh đạo nào của Việt Nam từ trước đến nay ở vị trí tổng bí thư thì thông thường có xu hướng bảo thủ.

Đi kèm với xu hướng bảo thủ là xu hướng thân Trung Quốc, bởi vì Trung Quốc dẫu sao cũng là đồng minh về mặt ý thức hệ của Việt Nam và như vậy thì vai trò, vị trí của chính trị gia đấy quy định xu hướng, chính sách của người đó, khác với vị trí thủ tướng. Thủ tướng ở Việt Nam lâu nay thông thường có xu hướng cởi mở, cải cách và tự do hơn một chút, đó là do chức năng của thủ tướng là thúc đẩy các chính sách kinh tế, xã hội. Để thực hiện các yêu cầu này thì yêu cầu người đó phải có tư duy đổi mới, cải cách nhiều hơn, chính vì vậy mà họ ít bảo thủ hơn so với vị trí tổng bí thư.

Nói một cách công bằng thì trong thời gian qua, Việt Nam đã có nhiều cải cách về kinh tế, chính trị, xã hội. Về chính sách đối ngoại thì cũng không hẳn là quỵ lụy đối với Trung Quốc, mà thực tế đã có những bước đi tương đối cứng rắn đối với Trung Quốc. Nếu không có sự đồng thuận của tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, tôi nghĩ là đã không thực hiện được (những chính sách đó).

Chính vì vậy mà tôi cho rằng trong thời gian tới, việc ông Nguyễn Phú Trọng nắm giữ cả hai chức sẽ không có những tác động đáng kể về mặt chính sách đối ngoại và đối nội của Việt Nam, đặc biệt là trong vấn đề quan hệ với Trung Quốc.

RFI : Như vậy hãy còn quá sớm để khẳng định là Việt Nam sẽ đi theo mô hình Trung Quốc ?

Lê Hồng Hiệp : Vâng, tôi nghĩ là hiện còn tương đối là quá sớm để khẳng định xu thế trong tương lai, ít nhất là trong những phát biểu gần đây của ông Nguyễn Phú Trọng, ông cũng nói rằng đây là một giải pháp tạm thời, trong bối cảnh chủ tịch nước Trần Đại Quang qua đời đột ngột và ông được đề cử để nắm chức vụ ấy.

Điều này cho thấy là bản thân ông Nguyễn Phú Trọng và những lãnh đạo khác của đảng vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng về việc có nên hợp nhất hai chức vụ này hay không và quan trọng hơn là có nên kéo dài sự dàn xếp hiện tại đối với ông Trọng hay không ? Tức là sau Đại hội lần thứ 13 năm 2021, liệu người kế nhiệm ông Trọng có sẽ nắm hai chức vụ này hay không. Tôi nghĩ điều này thể hiện sự thận trọng của bản thân ông Trọng cũng như các lãnh đạo khác, do những mặt trái của những dàn xếp này, như tôi đề cập ở trên. Đồng thời, nền chính trị Việt Nam lâu nay có truyền thống đa nguyên hơn và cởi mở hơn Trung Quốc.

Chính vì vậy, việc thay đổi cấu trúc quyền lực hiện tại, cũng như cách thức vận hành của ban lãnh đạo cấp cao, tôi nghĩ là cần có một thời gian nhất định. Từ giờ đến Đại hội 13, người ta sẽ đánh giá cụ thể hơn hiệu quả của việc tổng bí thư kiêm nhiệm chủ tịch nước, để xem có nên tiếp tục duy trì sau Đại hội 13 hay không. Nếu họ muốn duy trì (cơ cấu này), ai sẽ là người được lựa chọn để thay thế ông Trọng ? Cả hai vấn đề đều chưa có lời giải ở thời điểm này. Tôi nghĩ là họ sẽ cần có thời gian hơn để quyết định và như vậy câu hỏi Việt Nam có sẽ theo mô hình của Trung Quốc hay không thì có lẽ cũng cần thời gian để kiểm chứng.

Thanh Phương

Nguồn : RFI, 29/10/2018

Nhiều người cho rằng Hồ chí Minh đã từng vừa là chủ tịch nước vừa là chủ tịch đảng nên việc ông Nguyễn Phú Trọng nắm thêm chức chủ tịch nước là chuyện đã từng xảy ra trong lịch sử Đảng cộng sản và như thế là sẽ tốt cho Việt Nam.

Ông Nguyễn Phú Trọng cho biết trong "tình huống" hiện nay ông phải kiêm luôn chức vụ Chủ tịch nhà nước, cùng lúc với 7 chức vụ khác.

Nhiều người khác lại cho rằng "nhất thể hóa" là phải rồi Trung Quốc và các quốc gia cộng sản khác đều thế cả.

Nhưng chính ông Nguyễn Phú Trọng phủ nhận và cho biết trong "tình huống" hiện nay ông phải kiêm luôn chức vụ Chủ tịch nhà nước, cùng lúc với 7 chức vụ khác.

Chuyện xưa Chủ tịch Hồ chí Minh như thế nào ? Có liên quan gì đến chuyện ngày nay mà Chủ tịch Nguyễn Phú Trọng phải đặt mình trong "tình huống" không thể từ chối được? Và làm sao thoát khỏi "tình huống" đẩy đưa ?

Tạo thế chính danh…

Tháng 8/1945, khi Việt Minh vừa cướp được chính quyền, so với các lực lượng quốc gia như Hòa Hảo, Cao Đài, Việt Quốc, Đại Việt… có rất ít người Việt biết đến Việt Minh và Hồ Chí Minh.

Theo con số chính thức khi ấy Đảng cộng sản chỉ có 5.000 đảng viên trong khi hai lực lượng tôn giáo yêu nước chống Pháp là Hòa Hảo và Cao Đài đã có trên triệu tín đồ.

Để tạo thế chính danh ông Hồ phải nắm chắc chức vụ chủ tịch nước bằng cách tổ chức cuộc bầu cử Quốc hội và soạn ra Hiến pháp 1946.

Ngoài chức Chủ tịch, ông Hồ còn giữ luôn chức Thủ tướng và có lúc giữ cả vai trò Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, đều là các chức vụ nhà nước.

Mặc dù nắm chức Chủ tịch Đảng cộng sản Đông Dương, ông chia quyền cho Trường Trinh làm Tổng bí thư và lo việc đảng cộng sản.

Ông đặt trọng tâm vào việc xây dựng nhà nước vì thế ngày 11/11/1945 mới có Thông báo Đảng cộng sản Đông Dương tự ý giải tán.

Đúng ra là Đảng cộng sản chui vào bóng tối. Ông Hồ không còn công khai chức vụ chủ tịch đảng và ông Trường Chinh chỉ còn giữ chức vụ khá khiêm tốn Hội trưởng Hội nghiên cứu chủ nghĩa Mác ở Đông Dương.

Khi Hồng quân Trung Hoa chiếm được lục địa, Stalin và Mao Trạch Đông buộc ông Hồ phải cho công khai Đảng cộng sản và phải tiến hành cuộc cải cách ruộng đất thì mới trợ giúp về kinh tế và quân sự cho Việt Minh đánh Pháp.

Khi Đảng cộng sản tiếp thu miền Bắc, để xây dựng chính quyền, ông Hồ phải nhường chức thủ tướng cho ông Phạm văn Đồng.

Nhà nước trước đó điều hành chủ yếu bởi sắc lệnh do Hồ chi Minh ký. Còn hai Chủ tịch quốc hội đầu tiên là ông Nguyễn Văn Tố và và Bùi Bằng Đoàn không là đảng viên nên không có chút quyền nào.

Đến năm 1955 ông Tôn Đức Thắng lên thay làm Chủ tịch Quốc hội. Mặc dù Quốc hội chỉ là hình thức nhưng quyền lực ông Hồ cũng bị rút bớt phần nào.

Lúc ấy huyền thoại về Chủ tịch Hồ chí Minh đã lên rất cao nhưng quyền lực đã bị chia sẻ khá nhiều.

Tiến lên xã hội xã hội chủ nghĩa…

Cuộc Cải cách ruộng đất gây tang thương cho miền Bắc, Trường Chinh bị đưa ra làm dê tế thần, mất chức Tổng bí thư, Lê Duẩn từ miền Nam ra Bắc lên thay.

Tổng bí thư Lê Duẩn thâu tóm quyền lực đẩy Chủ tịch Hồ chí Minh thành biểu tượng không còn quyền lực trong tay.

Lê Duẩn cần quyền lực mà không cần nhà nước chính danh nên âm thầm cho đổi Hiến pháp 1959 không qua trưng cầu dân ý, rồi bầu một Quốc hội mới cho có hình thức.

Chủ tịch nước, thủ tướng, chủ tịch quốc hội có đó nhưng mọi quyết định quan trọng đều từ Lê Duẩn và bè cánh mà ra.

Lê Duẩn đưa ra hai chủ trương miền Bắc tiến lên xã hội xã hội chủ nghĩa và mang quân xâm nhập miền Nam.

Ở miền Bắc, Lê Duẩn áp dụng mô hình toàn trị kế hoạch hóa kiểu Liên Xô và xây dựng một hệ thống công an trị kiểm soát chặt chẽ toàn xã hội. Mô hình này được mang vào miền Nam sau 30/4/1975.

Nói tóm lại quyền lực của Chủ tịch Hồ chí Minh tập trung vào việc nước nhưng càng ngày càng chuyển sang cho Đảng qua hai Tổng bí thư Trường Chinh và Lê Duẩn rồi cuối cùng chỉ còn là biểu tượng.

Nên việc so sánh trường hợp ông Hồ khi xưa và ông Trọng ngày nay là không hợp lý.

Đổi mới kinh tế…

Năm 1986, Lê Duẩn bệnh rồi mất. Trường Chinh lên làm Tổng bí thư triệu tập Đại hội 6 bầu Nguyễn văn Linh làm Tổng bí thư.

Khi ấy, nền kinh tế kế hoạch hóa hoàn toàn phá sản, chiến tranh lại đang diễn ra tại Campuchia và biên giới phía Bắc buộc Đảng cộng sản phải phụ thuộc vào viện trợ của Liên Xô và các quốc gia Đông Âu.

Liên Xô và các quốc gia Đông Âu khi ấy cũng đang trong thời kỳ khủng hoảng nên viện trợ cho Việt Nam bị cắt dần buộc Đại hội 6 phải đổi mới kinh tế bằng cách cho tư nhân làm ăn buôn bán và mở cửa thương mãi và nhận đầu tư với các nước không cộng sản.

Sau Đại hội 6, Liên Xô và Đông Âu lần lượt tan rã, Bộ Chính trị giao cho ông Trần Xuân Bách, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, nghiên cứu về quan hệ giữa đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị.

Ông Bách trả lời nguyên văn như sau :

"Có nước tự cho mình không cần đổi mới, đã bị bục vỡ. Có nước coi đổi mới kinh tế phải làm nhanh, còn đổi mới chính trị thì chầm chậm cũng bục chuyện. Có nước chỉ đổi mới kinh tế, không đổi mới chính trị, đã bục to. Có nước làm cả hai, nhưng không nhịp nhàng, gặp khó khăn. Hai lãnh vực này phải nhịp nhàng, không chân trước chân sau, không tấp tểnh đi một chân".

Ông Bách kết luận :

"Vấn đề đặt ra lúc này là phải đổi mới đồng bộ, cả cơ chế kinh tế lẫn cơ chế chính trị. Hai vấn đề chủ yếu của cơ chế kinh tế là vấn đề sở hữu và vấn đề thị trường. Kế hoạch phải nằm trong chứ không nằm ngoài và đứng trên thị trường. Hai vấn đề chính của cơ chế chính trị là quản lý nhà nước và quản lý kinh doanh, vai trò lãnh đạo của Đảng và quyền lực của nhân dân. Đảng phải nằm trong chứ không nằm ngoài và đứng trên xã hội".

Các nghiên cứu trên ngày nay xét ra đều đúng cả. Nhưng chính vì những kết quả nghiên cứu này mà ông Bách bị kỷ luật và cách chức.

Đồng thời Đảng cộng sản nối lại bang giao với Trung Quốc và áp dụng mô hình thay đổi kinh tế nhưng giữ nguyên hệ thống chính trị do Đặng Tiểu Bình đề xướng nên mới tạo ra "tình huống" ông Trọng phải nhận vai trò chủ tịch và 7 vai trò khác.

Đảng và Nhà nước

Theo mô hình Đặng Tiểu Bình, Nhà nước lo về kinh tế còn Đảng lo về chính trị. Nên quyền lực Đảng cộng sản từng bước chuyển giao sang cho Nhà nước.

Nhà nước thì đều do các đảng viên nắm giữ nhưng tình trạng lạm quyền, tham nhũng, trục lợi, lãng phí… thiếu sự kiểm soát Đảng cộng sản càng ngày càng trở nên khủng khiếp.

Nhưng trong vai trò Tổng bí thư, ông Trọng lại không còn đủ quyền lực để trừng trị các đảng viên cao cấp làm gương.

Tình trạng này cũng đang xảy ra ở Trung Quốc và để giải quyết, ông Tập Cận Bình phải ôm tất cả vừa là Tổng bí thư, vừa là Chủ tịch nước, vừa là Chủ tịch Ủy ban Quân sự trung ương Đảng, vừa là Chủ tịch Ủy ban Quân sự trung ương Nhà nước, vừa là Chủ tịch Ủy ban An ninh quốc gia trung ương, lại vừa là Ủy viên Ban Thường vụ Bộ Chính trị Đảng cộng sản Trung Quốc.

Một mình Tập Cận Bình hiện đang phải ôm 6 chức vụ chính còn các chức vụ phụ khác thì tùy giai đoạn.

Bởi thế, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng phải ôm đồm cả là Bí thư Quân ủy trung ương, Ủy viên Thường vụ đảng ủy Công an trung ương, Trưởng Ban chỉ đạo trung ương về phòng, chống tham nhũng, Đại biểu quốc hội thuộc đoàn đại biểu quốc hội thành phố Hà Nội.

Hội nghị Trung ương 8 vừa rồi quyết định mở ra 5 tiểu ban sửa soạn cho Đại hội thứ 13, ông Trọng phải nắm hai tiểu ban là Trưởng Tiểu ban Văn kiện và Trưởng Tiểu ban Nhân sự.

Bây giờ ông Trọng phải nắm luôn vai trò cả Chủ tịch nước nói chung là do "tình huống" đẩy đưa khi phải theo mô hình Trung Quốc của Đặng Tiểu Bình.

Thất thập cổ lai hy…

Trong di chúc để lại, Hồ chí Minh có trích một câu thơ của Đỗ Phủ : "Ông Đỗ Phủ là người làm thơ rất nổi tiếng ở Trung Quốc đời nhà Đường có câu rằng 'nhân sinh thất thập cổ lai hy', nghĩa là "người thọ 70, xưa nay hiếm".

Năm nay ông Trọng đã 74 tuổi chỉ cần nghĩ đến các cuộc họp cho 8 chức vụ đã thấy ớn rồi. Rồi ông phải đọc công văn, thu xếp nhân sự, tiếp đón ngoại giao ôi trăm ngàn thứ việc…

Mặc dù là lý thuyết gia số một về xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam ông Trọng còn bâng khuâng "đến hết thế kỷ này không biết đã có chủ nghĩa xã hội hoàn thiện ở Việt Nam hay chưa".

Nhưng tình trạng thê thảm trong nội bộ đảng cộng sản thì ông Trọng biết rất rõ nên từng tuyên bố hiện trạng : "chán Đảng, khô Đoàn, nhạt Chính trị", "trên nóng, dưới lạnh", tha hóa, hư hỏng, tư tưởng dao động không vững vàng, kèn cựa nhau...

Tình trạng đất nước thì ngập nợ, dân oan ngày càng đông, học sinh bị mang làm thí điểm, giáo dục thì khủng hoảng, môi trường ô nhiễm, nói chung mạnh ai nấy sống… trăm việc đầy trách nhiệm đều đổ cả lên đầu Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Thiết nghĩ ông Trọng biết rất rõ theo đường "Bác đi" bi đát đến chừng nào nhưng chưa tìm được lối ra.

Chiến tranh thương mãi Mỹ-Trung…

Để được nước Mỹ công nhận, trong hai năm 1945-1946, Hồ Chí Minh đã phải viết 8 thư và điện tín gửi Tổng thống Hoa Kỳ Harry Truman, với 3 thư và điện tín gửi Bộ trưởng Ngoại giao James Byrnes.

Nhưng người Mỹ vì biết rõ ông Hồ theo cộng sản nên không hề hồi âm.

Trong "tình huống" bị người Mỹ từ chối ông Hồ mới phải hoàn toàn lệ thuộc vào tư tưởng, kinh tế và quân sự của Liên Xô và Trung Quốc.

Ngày nay người Mỹ đã chính thức công nhận Việt Nam. Chủ tịch Nguyễn Phú Trọng cũng đã từng được Tổng thống Obama mời thăm nước Mỹ và tiếp như một quốc khách của nước Mỹ.

Tổng thống Donald Trump một người công khai chống chủ nghĩa xã hội nhưng đã ghé thăm Việt Nam và đã chính thức thăm Chủ tịch Nguyễn Phú Trọng.

Đại sứ Daniel Kritenbrink Hoa Kỳ thay mặt ngoại giao Mỹ gởi thư chúc mừng đã nhấn mạnh :

"Chúng tôi mong muốn tiếp tục làm việc chặt chẽ với Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhằm củng cố và mở rộng quan hệ đối tác toàn diện giữa Hoa Kỳ và Việt Nam".

Trong tình huống hiện nay chiến tranh thương mãi Trung-Mỹ ngày một gia tăng, chiến tranh gián điệp, tiền tệ, chứng khoán và có thể cả chiến tranh quân sự sẽ xảy ra.

Tổng thống Trump chỉ nhắc khéo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc về mà điều chỉnh cán cân thương mãi Việt Mỹ thặng dư và Mỹ không công nhận Việt Nam là quốc gia có thị trường tự do.

Chưa rõ việc gì sẽ xảy ra nhưng nếu ông Trọng tiếp tục để "tình huống" đưa đẩy theo Trung Quốc trong cuộc chiến thương mãi Mỹ - Trung thì kết quả cuối cùng là Đảng cộng sản Việt Nam khó mà tồn tại và đất nước cũng nát tan.

Cộng hòa Tự do và Dân chủ

Tôi là một người Việt Nam Cộng Hòa. Với chúng tôi, hôm nay là một ngày vô cùng ý nghĩa vì 62 năm về trước, ngày 26/10/1956 bản Hiến pháp Việt Nam Cộng Hòa ban hành và nền cộng hòa được thiết lập tại Miền Nam Việt Nam.

Nếu tôi được đặt vào vị trí của ông Trọn,g tôi sẽ chủ động thoát khỏi tình huống bằng cách tuyên bố đổi tên và cương lĩnh của Đảng cộng sản.

Sau đó tôi sẽ thay đổi thể chế bằng cách tuyên bố tự do lập đảng chính trị, tổ chức một cuộc bầu cử Quốc hội Lập hiến, gồm cả người trong và ngoài nước thuộc mọi khuynh hướng với sự giám sát quốc tế, soạn ra một hiến pháp mới, một thể chế cộng hòa tự do dân chủ cho Việt Nam.

Làm được điều này tôi tin rằng những người cộng sản có rất nhiều cơ hội để được dân bầu lại tiếp tục nắm quyền, nhưng dân Việt thoát khỏi cộng sản và chiến tranh.

Nhưng vì không phải là ông Trọng nên tôi không rõ "tình huống" sẽ đẩy đưa ông Trọng và Đảng cộng sản về đâu trong khi khuynh hướng của thế giới đang càng ngày càng tẩy chay Trung Quốc và chọn con đường tự do cả kinh tế lẫn chính trị.

Melbourne, Úc Đại Lợi, 26/10/2018

Nguyễn Quang Duy

Trước và sau ngày Tổng bí thư đảng Nguyễn Phú Trọng được Quốc hội trao thêm chức Chủ tịch nước Việt Nam trong cuộc bỏ phiếu kín ngày 23/10/2018, một làn sóng sùng bái lãnh tụ đã lan tràn trên báo đài nhà nước, nhưng không phải của dân, do dân và vì dân mà từ cửa miệng những công thần của chế độ.

Ông Trọng được 476 trên tổng số 477, hay 99,79% Đại biểu Quốc hội tín nhiệm, nhưng ông vẫn bị 1 phiếu chống, hay bằng 0,29% tổng số đại biểu có mặt. Vì là cuộc bỏ phiếu bấm nút kín nên danh tính người không thuận sẽ bí mật cho đến khi chính người này công khai.

Đây là một việc bất thường vì vào ngày 03/10/2018, ông Trọng đã được Ban Chấp hành trung ương đảng họp kỳ 8 đồng ý 100% suy cử ông vào ghế Chủ tịch nước, thay ông Trần Đại Quang đã từ trần ngày 21/09/2018.

Ban chấp hành trung ương đảng, khóa XII gồm 178 ủy viên chính thức và 20 ủy viên dự khuyết.

Trong diễn văn nhận chức, ông Trọng kêu gọi các cấp "phối hợp chặt chẽ, đoàn kết thống nhất cao", đồng thời hứa "sẽ cố gắng hết sức mình, nỗ lực phấn đấu để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ".

Ông Nguyễn Phú Trọng đã khéo léo khi tỏ ra khiêm tốn trước ống kính truyền hình trực tiếp :

"Tôi xin thưa thật rằng, tôi vừa mừng, vừa lo. Mừng là vì được Quốc hội, được nhân dân tin cậy, yêu mến giao nhiệm vụ. Lo là làm thế nào để hoàn thành được thật tốt trách nhiệm của mình".

Vì sao ?

Ông Trọng giải thích vì 3 lý do :

"Một là tình hình đất nước bên cạnh mặt thuận lợi là cơ bản cũng đang có không ít khó khăn, thách thức, đặt ra nhiều vấn đề phải giải quyết. Tôi đã nhiều lần nhấn mạnh : Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực và vị thế như ngày nay ; nhưng đất nước cũng đang đứng trước những khó khăn rất lớn, tình hình thế giới diễn biến không thể lường hết được ; chúng ta vui mừng với những thành tựu, kết quả to lớn nhưng tuyệt nhiên không được chủ quan, tự mãn, không được quá say sưa với thắng lợi, ngủ quên trên vòng nguyệt quế.

Hai là hiện nay cùng với giữ chức Chủ tịch nước, tôi vẫn đang gánh chức Tổng bí thư của Đảng, công việc rất nhiều, lại đang phải chuẩn bị cho Đại hội lần thứ XIII của Đảng.

Ba là trình độ, năng lực, sự hiểu biết của tôi có hạn, tuổi tác lại đã lớn. Bác Hồ đã từng nói, khi người ta tuổi tác càng cao thì sức khỏe càng thấp ; điều đó cũng không có gì lạ".

Quả đúng như ông dự đoán. Nhiệm kỳ Tổng bí thư đảng và Chủ tịch nước sẽ kết thúc cùng năm 2021, khoảng tháng Giêng, theo nhiệm kỳ 5 năm kể từ năm 2016. Như vậy là ông chỉ còn 2 năm rưỡi nữa thôi, ngoại trừ ông lại theo gương lãnh đạo Tập Cận Bình của nước láng giềng "vừa là đồng chí vừa là anh em" Trung Quốc, người đã đạo diễn thành công Quốc hội bỏ phiếu hồi tháng 03/2018 không hạn chế nhiệm kỳ Chủ tịch nước để họ Tập có thể ngồi lại cho đến khi chết hay không muốn tiếp tục nữa.

Nhưng nếu ông Trọng muốn ngồi lại ở tuổi 77 vào năm 2021 thì ông cũng phải vận động để thay Điều lệ đảng, vì đảng không cho phép ông được giữ chức Tổng bí thư quá 2 nhiệm kỳ. Vì vậy việc ông dấn thân gánh thêm chức Chủ tịch nước cũng là do ông quyết định cả. Nhân dân không được ai cho phép can dự vào việc tầy đình này. Có chăng là do Bộ Chính trị gồm 17 người, do ông đứng đầu, đã ngồi lại trao đổi với nhau rồi đưa ra Hội nghị Trung ương 8 biểu quyết cho có thêm sức mạnh đồng thuận gọi hoa mỹ là theo "ý đảng".

Kế đến là bước "hợp lòng dân" cho vẻ dân chủ thì có Quốc hội, cũng là của đảng, bỏ phiếu đề cử cho đúng quy định của Hiến pháp.

Mọi chuyện giản dị chỉ có thế, vì Việt Nam chỉ có một Đảng cộng sản duy nhất cầm quyền nên các màn trình diễn cho dù có ngoạn mục cách mấy thì cũng chỉ một mình một chợ, hay tự biên tự diễn mà thôi.

Nhưng nếu nói việc ông Trọng đắc cử Chủ tịch nước là "hợp lòng dân", hay là "lựa chọn của lịch sử" thì có chủ quan quá trớn không ?

Bởi lẽ lấy thước nào hay bằng chứng nào mà dám nói là "hợp lòng dân", hay lịch sử nào đã chọn ông Trọng ngồi vào chiếc ghế của ông Hồ Chí Minh từ năm 1951 đến 1969 ?

Lòng dân ở đâu ?

Trước hết, nhân dân không hề được hỏi ý kiến, dù trực tiếp hay gián tiếp bằng bất cứ phương pháp nào trong việc ông Nguyễn Phú Trọng giữ luôn chức Chủ tịch nước.

Nhưng báo đài nhà nước lại cứ thi đua viết, nói sa sả ngày đêm rằng :

"Việc đồng chí Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng được Quốc hội nhất trí bầu giữ chức Chủ tịch nước là thể hiện đáp ứng nguyện vọng, lòng tin của toàn Đảng, toàn dân ta" (CAND, 24/10/2018).

Còn ông Nguyễn Đình Hương, nguyên Phó trưởng ban tổ chức trung ương, nguyên Trưởng ban Bảo vệ chính trị nội bộ Đảng thì đã hoan hỷ nói với VietTimes :

"Tôi không ngạc nhiên, bởi đó là "ý Đảng, lòng Dân"… 

Còn ý Đảng ? Ngày 22/10/2018 Trung ương, với 100% ủy viên Trung ương, đại diện cho toàn Đảng, thống nhất giới thiệu Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng để Quốc hội bầu vào vị trí Chủ tịch nước. Có thể nói Trung ương chưa bao giờ thống nhất cao như thế.

Còn lòng dân thì chúng ta thấy rồi : uy tín của đồng chí Nguyễn Phú Trọng ngày càng cao trong nhân dân. Nhân dân tin tưởng vào công cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng của Đảng ta, đứng đầu là đồng chí Tổng bí thư. Công cuộc phòng chống tham nhũng còn hết sức cam go, nhưng bước đầu đã đạt được những kết quả to lớn làm cho người dân ngày càng tin vào Đảng".

Báo Dân Trí cũng phù họa theo rằng :

"Hai nhiệm kỳ liên tiếp trên cương vị lãnh đạo cao nhất của Đảng, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng dành nhiều tâm sức cho cuộc chiến chống nạn tham nhũng. Đồng thời đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch nước trong thời điểm lịch sử, Tổng bí thư quyết tâm tạo chuyển biến mới, quyết liệt hơn trên mặt trận này" (Dân Trí, 23/10/018).

Đại biểu quốc hội Nguyễn Ngọc Phương, tỉnh Quảng Bình nhanh nhẩu nói với báo Đảng cộng sản Việt Nam :

"Thời gian qua, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng để lại nhiều dấu ấn lớn, được nhân dân cả nước tin tưởng, đặc biệt là trong công tác xây dựng chỉnh đốn Đảng, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Việc Quốc hội bầu Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng giữ chức vụ Chủ tịch nước là vấn đề mà cử tri và các đại biểu rất quan tâm và mong mỏi".

Đến phiên Ủy viên thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Ninh Bình, Ông Đinh Trường Sơn còn hồ hởi hơn khi cho rằng :

"Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng là người được cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân đánh giá cao về uy tín, sự trong sạch, hết lòng hết sức phục vụ nhân dân". (Nhân Dân, 23/10/018)

Tạp chí Xây dựng Đảng, thì viết trong số đề ngày 7/10/2018 :

"Việc Ban chấp hành trung ương Đảng đề cử Tổng bí thư đồng thời làm Chủ tịch nước là quyết định được đồng thuận cao trong Đảng và xã hội. Vì sao vậy ?

Bởi đây là sự thể hiện cụ thể việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng. Tổng bí thư thực hiện quyền hạn và nhiệm vụ của người đứng đầu Ban chấp hành trung ương Đảng, đồng thời thực hiện quyền hạn và nhiệm vụ của người đứng đầu Nhà nước. Tổng bí thư là người lãnh đạo quá trình đề ra các nghị quyết của Đảng và đồng thời trực tiếp lãnh đạo quá trình tổ chức thực hiện có kết quả các nghị quyết đó. Từ khâu ban hành đến tổ chức thực hiện do một người đảm nhận sẽ nhanh hơn, đồng bộ, linh hoạt, kịp thời hơn, tạo sự thống nhất giữa chủ trương, nghị quyết với tổ chức thực hiện, nâng cao vai trò, hiệu lực lãnh đạo của Đảng, hiệu quả trong quản lý đất nước, phục vụ nhân dân của Nhà nước".

Như thế thì có phải đã tập trung quyền lực vào một người không, dù ông Trọng không muốn coi ông là người "kiêm nhiệm", hay là "nhất thể hóa" như nhiều chuyên gia Hiến pháp đã gọi quyêt định của Đảng cộng sản Việt Nam.

Đến phiên ông Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Tư lệnh Quân khu IV, cũng muốn lấy điểm trên báo Giáo dục Việt Nam ngày 24/10/2018, khi nói rằng :

"Tôi cũng như những cán bộ lão thành khác và nhân dân luôn tin tưởng tuyệt đối ở đồng chí. Chúng tôi tin tưởng đồng chí Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng sẽ tạo nên nhiều kỳ tích mới, đưa đất nước bước vào những trang sử sáng ngời trong kỷ nguyên mới".

Nhưng ai đã cho phép ông Thước dám cả gan vơ đũa cả nằm như thế ? Ông có nên nói thêm cho thiên hạ biết đã có bao nhiêu "cán bộ lão thành" và "nhân dân" đã đồng ý cho ông nói thay họ, hay ông đã nổi hứng muốn được bổng lộc gì chăng ?

Lịch sử nào ? Ai viết ?

Bên cạnh những chữ nghĩa đã bị các công thần đảng và nhà nước tự ý nhét vào mồm dân, tác giả Ngô Đức Hành của báo Pháp Luật online, trong bài viết ngày 22/10/2018 đã gán ghép lịch sử vào trường hợp ông Trọng :

"Việc Tổng bí thư đồng thời làm Chủ tịch nước là việc không lạ với mỗi người Việt Nam. Từ ngày năm 11/02/1951 đến ngày 19/02/1951, Đại hội lần thứ II của Đảng đã bầu Chủ tịch nước Hồ Chí Minh làm Chủ tịch Đảng. Người làm song trùng hai nhiệm vụ từ 1951 đến khi mất năm 1969. Sự kiện tháng 2/1951 lại được tiếp nối, tái hiện trong Hội nghị trung ương 8 khóa XII vừa diễn ra đầu tháng 10/2018. Đó là sự kiện có tính quy luật của lịch sử. Ngày hôm nay là sự tiếp nối tự nhiên và là kết quả phát triển tất yếu của ngày hôm qua.

Việc Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng được trung ương giới thiệu để Quốc hội bầu giữ chức vụ Chủ tịch nước không chỉ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng, kỳ vọng của Đảng, của nhân dân mà còn ghi nhận sự trưởng thành của Đảng trước trọng trách lãnh đạo dẫn dắt đất nước bước sang thời kỳ mới của công cuộc đổi mới toàn diện, đồng bộ. Đó cũng là tiếng vọng của lịch sử, là thách thức của lịch sử tương lai. Nói một cách khái quát, lịch sử đã lựa chọn, nhân dân đã lựa chọn".

Nhưng có thật người ký tên Ngô Đức Hành không phải là nhà báo Nhị Lê, Phó Tổng Biên tập của Tạp chí Cộng sản, hay có chuyện copy bài của nhau trong vụ này ?

Bởi vì, ngày 07/10/2018, báo điện tử Zing.vn đã phổ biến bài phỏng vấn ông Nhị Lê do hai phóng viên Nguyễn Hưng và Ngọc Tân thực hiện, trong đó có những đoạn y chang như trong bài của Ngô Đức Hành.

Zing viết :

"Nhà báo Nhị Lê, Phó tổng biên tập Tạp chí Cộng sản, chia sẻ với Zing.vn về việc Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng được Ban chấp hành trung ương thống nhất giới thiệu để Quốc hội bầu giữ chức vụ Chủ tịch nước tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIV khai mạc vào ngày 22/10 tới đây.

Theo ông, việc Tổng bí thư đồng thời làm Chủ tịch nước là việc không lạ với chúng ta, trong lịch sử đã thấy rồi. Từ ngày 11 đến 19/2/1951, Đại hội lần thứ II của Đảng đã bầu Chủ tịch nước Hồ Chí Minh làm Chủ tịch Đảng. Người làm song trùng hai nhiệm vụ từ 1951 đến khi mất…".

– Theo ông, tại sao vấn đề Tổng bí thư làm Chủ tịch nước đã được đặt ra từ lâu nhưng bây giờ mới thực hiện ?

– Mới đây, ngày 3/10, sự kiện tháng 2/1951 lại được tiếp nối, tái hiện trong Hội nghị Trung ương 8 khóa XII. Tôi gọi đó là sự kiện có tính quy luật của lịch sử, sau suýt soát nửa thế kỷ. Ngày hôm nay là sự tiếp nối tự nhiên và là kết quả phát triển tất yếu của ngày hôm qua.

Việc Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng được Ban chấp hành Trung ương giới thiệu ứng cử chức danh Chủ tịch nước không chỉ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng, kỳ vọng của Đảng, của nhân dân mà còn ghi nhận sự trưởng thành của Đảng trước trọng trách lãnh đạo dẫn dắt đất nước bước sang thời kỳ mới của công cuộc đổi mới toàn diện, đồng bộ. Đó cũng là tiếng vọng của lịch sử, là thách thức của lịch sử tương lai.

Nói một cách khái quát, lịch sử đã lựa chọn, nhân dân đã lựa chọn".

Dù ai đạo văn của ai chăng nữa thì cũng toàn là ngôn ngữ thuộc loại phấn khởi và hồ hởi của thời đại kim tiền ở Việt Nam ngày nay. Việc diễn lại màn kịch một người làm hai việc là chuyện có gì đặc biệt đâu mà phải tô son vẽ phấn cho tốn phí tiền dân ?

Vô số báo đài ở Việt Nam đã ca tụng công lao chống tham nhũng của ông Trọng, nhưng hãy đọc những lời ai oán của Đại biểu quốc hội Thành phố Hà Nội- thượng tướng Nguyễn Văn Được đã bày tỏ bức xúc tại phiên thảo luận tổ (tại Quốc hội) sáng 24/10/2018 : 

"Nhiều cán bộ cấp bậc thấp hơn tôi mà nhà cửa, rồi biệt thự bề thế. Tiền đâu ra mà lắm thế ?" (Tuổi Trẻ online, 24/10/2018).

Báo Tuổi Trẻ online viết tiếp :

"Tướng Được cho rằng thời gian qua nhiều vụ việc lớn được đưa ra xét xử, nhiều cán bộ dính líu đến tiêu cực được xử lý nghiêm minh nhưng ông có cảm giác như vẫn chưa "sờ trúng gáy" những đối tượng tham nhũng tầm cỡ.

Rồi việc quản lý cán bộ hiện nay lỏng lẻo, chưa nói đến cán bộ từ tỉnh trở lên mà ngay cả cán bộ xã, cấp phòng cũng xảy ra nhiều trường hợp tham nhũng hàng chục tỉ đồng…Vừa qua chúng ta đã "sờ" nhiều rồi nhưng có vẻ như cái gáy chính của tham nhũng, những đối tượng lấy của dân nhiều thì lại chưa bị sờ trúng. Tôi nói thật có nhiều thằng nó cấp bậc thấp hơn tôi nhiều bậc, nhưng nhà cửa nó thì to bề thế. Tiền lấy đâu ra mà lắm thế ? Nó ăn, xơi của dân rất nhiều".

Như vậy thì cái lò chống tham nhũng của ông tân Chủ tịch Nguyễn Phú Trọng đã đủ sức nóng để đốt củi khô chưa, vội chi mơ đến củi tươi như ông từng khoe với dân ?

Nhưng trước mắt, ai cũng muốn chờ xem một người có nhiều quyền lực như ông có thể cứu ngư dân Việt Nam khỏi các cuộc đàn áp, tấn công và đâm chìm tầu dã man của bọn thảo khấu Trung Quốc ở Biển Đông hay không ? Hay ông cũng chỉ là con hổ giấy trước nanh vuốt của Tập Cận Bình, và sẽ chẳng đòi được tấc biển nào ở Hoàng Sa và một phần Trương Sa như từ bấy lâu nay ?

Người ta chỉ sợ rằng, khi được tâng bốc lên tận mây xanh và nghe nịnh hót đầy tai như đã diễn ra trong thời gian qua thì ông sẽ "ngủ quên trên vòng nguyệt quế", như ông đã cảnh giác trong diễn văn nhận chức chiều ngày 23/10/2018.

Phạm Trần

(25/10/2018)

Ngày 23/10/2018 Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng tuyên thệ nhậm chức "Chủ tịch nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam". Đây là một cột mốc đặc biệt không chỉ với Đảng cộng sản Việt Nam mà còn với cả 95 triệu người dân Việt Nam.

Ngày 23/10/2018 Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng tuyên thệ nhậm chức "Chủ tịch nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam" (TTXVN)

Trước hết ông Nguyễn Phú Trọng là ai ?

Ông Nguyễn Phú Trọng sinh ngày 14/4/1944 tại xã Đông Hội, huyện Đông Anh, Hà Nội. Ông theo học khoa Văn trường Tổng hợp Hà Nội (1965-1967). Từ năm 1973-1976 làm nghiên cứu sinh về chính trị tại trường đảng Nguyễn Ái Quốc. Năm 1981 sang Nga làm thực tập sinh và trở thành phó tiến sĩ (sau là tiến sĩ) "chuyên ngành xây dựng đảng". Năm 1992 ông là phó giáo sư và đến năm 2002 là giáo sư chính trị trường đảng Nguyễn Ái Quốc, cũng về chuyên ngành xây dựng đảng.

Tháng 12/1967 ông bắt đầu làm việc tại Tạp chí cộng sản rồi Chủ tịch Hội đồng lý luận trung ương từ năm 2001 đến 2006. Bí thư thành ủy Hà Nội (2000-2006), Chủ tịch quốc hội hai khóa (2006-2011). Tổng bí thư từ 2011 đến nay và từ ngày 23/10/2018 đảm nhận thêm chức chủ tịch nước thay chổ ông Trần Đại Quang vừa mới chết.

Như vậy ông Nguyễn Phú Trọng là người đầu tiên trong lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam nắm giữ chức Tổng bí thư và Chủ tịch nước trong cùng một thời điểm. Nếu tính luôn cả chức vụ ông từng giữ là Chủ tịch quốc hội thì ông là người đầu tiên nắm giữ cả ba trong bốn vị trí quyền lực nhất tại Việt Nam.

Chúng ta đều biết là trong cơ chế lãnh đạo của Việt Nam thì Tổng bí thư là to nhất vì "đảng lãnh đạo toàn diện và tuyệt đối", chức Chủ tịch nước chỉ mang tính cách nghi lễ. Tuy nhiên theo qui định của Hiến pháp Việt Nam thì quyền hạn của Chủ tịch nước rất lớn, ví dụ Chủ tịch nước là "Thống lĩnh lực lượng vũ trang nhân dân, là Chủ tịch Hội đồng quốc phòng và an ninh…", Chủ tịch nước có quyền "Đề nghị quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm phó chủ tịch nước, thủ tướng chính phủ. Căn cứ vào nghị quyết của quốc hội bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức phó thủ tướng chính phủ, bộ trưởng và các thành viên khác của chính phủ" (1).

Như vậy sau khi nắm giữ chức Chủ tịch nước thì quyền lực và quyền hạn của ông Nguyễn Phú Trọng là tuyệt đối, là đứng trên tất cả vì ông có thể bãi nhiệm "thủ tướng chính phủ" bất cứ lúc nào. Cũng như Tập Cận Bình bên Trung Quốc, gọi Nguyễn Phú Trọng là "hoàng đế" Việt Nam cũng không có gì là quá đáng.

Người Việt Nam chúng ta bị ảnh hưởng nặng nề của văn hóa Khổng giáo nên luôn đề cao những típ người "hành động", đề cao sự hy sinh và xông pha nơi chiến trường hay nơi đầu sóng ngọn gió. Văn hóa của người Việt không đề cao các nhà tư tưởng, triết gia và lý luận vì cho rằng "hành động" mới là quan trọng, lý thuyết suông không làm được gì…

Trường hợp ông Nguyễn Phú Trọng rất thú vị vì không "thuận theo" cái văn hóa thông thường đó. Ông hoàn toàn là một con "mọt sách", cả đời ông chỉ đi học và sau đó làm việc trong các cơ quan chuyên về lý luận và xây dựng đảng. Ông chưa từng cầm súng ra trận cũng chưa từng nắm các chức vụ bên chính quyền. Dù vậy sự nghiệp của ông lại thăng tiến đều đều và luôn giữ những trọng trách cao nhất trong đảng. Hiện tại dù tuổi tác đã cao và trong lúc tình hình nội bộ của đảng cũng như của Việt Nam và cả thế giới đang rất khó khăn, phức tạp thì ông lại tiếp tục được "tín nhiệm" để nắm giữ gần như là mọi quyền hành của đảng.

Tại sao lại như vậy ? Tại sao lại là Nguyễn Phú Trọng mà không phải một người khác ? Tại sao không chọn một ông tướng bên quân đội từng vào sinh ra tử, hay một ông tướng công an nổi tiếng trấn áp giỏi, hoặc là một người biết làm ăn kinh tế đã từng phụ trách các tập đoàn lớn ?

Câu trả lời rất giản dị, giản dị tới mức mà nhiều người không nghĩ đó là câu trả lời : Hoạt động chính trị hoàn toàn khác với làm kinh tế hay đánh giặc.

Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên đã định nghĩa và nói rất rõ rằng "một đảng chính trị là công cụ để thể hiện một tư tưởng chính trị đúng đắn và để thực hiện một dự án chính trị nghiêm túc". Một tổ chức chính trị dù cầm quyền hay đối lập cũng phải có một "Dự án Chính trị" để trình bày cho người dân hiểu và biết được tổ chức đó muốn gì, đề nghị những gì và họ sẽ làm như thế nào để thực hiện những đề nghị đó ?...

"Dự án chính trị" của Đảng cộng sản Việt Nam dựa trên nền tảng chủ nghĩa Mác-Lênin với mục tiêu xây dựng Việt Nam thành một quốc gia cộng sản phồn vinh, công bằng, không có bất công và nghèo đói đã hoàn toàn phá sản. Tuy nhiên vì không muốn mất quyền lực do quyền lợi từ việc độc quyền lãnh đạo mang lại quá lớn nên họ không muốn dân chủ hóa đất nước mà chỉ muốn kéo dài chế độ cộng sản hiện nay. Trong trường hợp đó thì người có hiểu biết nhất về chủ nghĩa cộng sản, người có niềm tin nhiều nhất vào chủ nghĩa cộng sản tất nhiên sẽ được lựa chọn. Nguyễn Phú Trọng có cả hai yếu tố đó.

Ngoài ra còn một vài yếu tố nữa như việc ông Nguyễn Phú Trọng là người tương đối ít bị tai tiếng về tham nhũng, con cái, gia đình. Ông không có con cái và tài sản ở nước ngoài như các ủy viên trung ương khác. Vợ con ông cũng sống kín tiếng và không giữ những chức vụ lớn như các ông khác.

Từ trước đến giờ cơ chế lãnh đạo của đảng là "tập thể lãnh đạo" và quyền lực được chia thành 4 nhánh, tức là "tứ trụ". Nay cơ chế đó bị thay thế bằng "nhất thể hóa", lý do khiến Đảng cộng sản Việt Nam thay đổi và chọn ông Nguyễn Phú Trọng làm "hoàng đế" là vì họ đã mất đồng thuận trên những giá trị nền tảng mà bất cứ tổ chức nào cũng phải có (2). Chủ nghĩa cộng sản đã hoàn toàn phá sản và trở nên nhảm nhí trong mắt các đảng viên của đảng. Họ chỉ còn cách đặt cược vào sự may rủi nơi ông Trọng.

Quá trình chuyển hóa từ độc tài đảng trị sang độc tài cá nhân trị là sự tất yếu dẫn đến sự sụp đổ không thể tránh khỏi của tất cả các chế độ độc tài. Đảng cộng sản Việt Nam muốn và làm tất cả để ông Trọng trở thành nhà độc tài nhưng ông Trọng không có khả năng đó.

Một đặc điểm chung của các ông lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam là sự thiếu hiểu biết nghiêm trọng về thế giới quan và nhân sinh quan, mờ nhạt, thiếu viễn kiến, thiếu bản lĩnh và thiếu cả sự dũng cảm (để thay đổi). Ông Trọng cũng vậy. Ông là người ít tham vọng, hiền lành, mọt sách, cả đời chỉ đọc và biết đến một hệ tư tưởng duy nhất là chủ nghĩa cộng sản. Ông tin và xem chủ nghĩa cộng sản như là một tôn giáo nên không hoài nghi và không xét lại bao giờ. Mặc dù là giáo sư tiến sĩ nhưng hoàn toàn bị bó buộc trong tư tưởng Mác-Lê nên ông không biết gì về những thành quả tiến bộ của nhân loại trên mọi lĩnh vực trong đó có lĩnh vực tư tưởng, sự đề cao và tôn vinh những giá trị của con người. Cũng như các vị tiền bối lãnh đạo cộng sản khác, ông đã đưa Việt Nam dần dần lún sâu vào quĩ đạo của Trung Quốc.

Trí tuệ của ông Nguyễn Phú Trọng cũng không có gì đặc sắc thông qua các phát ngôn "nổi tiếng" (3). Ông cũng không hề chuẩn bị và nghĩ là mình được chọn để làm một "nhà độc tài". Câu ông nói bị "bất ngờ" khi được Ban chấp hành Trung ương đảng đề cử tiếp tục làm Tổng bí thư nhiệm kỳ hai và giờ làm Chủ tịch nước là thật lòng.

Kể ra thì cũng tội nghiệp cho ông Trọng, ông muốn về nghỉ hưu mà cũng không được. Hơn ai hết, ông Trọng hiểu và biết rõ về khả năng của mình. Trong bài phát biểu sau khi tuyên thệ nhậm chức Chủ tịch nước ông nói rất thật lòng rằng : "Nhiệm vụ rất là nặng nề, rất khó khăn. Trình độ, năng lực, sự hạn chế của tôi là rất rõ. Sự hiểu biết là không đáp ứng được yêu cầu nên thực tình là rất lo".

Đảng cộng sản Việt Nam hoàn toàn bế tắc. Trung Quốc đã đạt đến đỉnh điểm của sự phát triển và giờ là đến lúc "hạ cánh" cho dù có Trump và cuộc chiến thương mại hay không. Trung Quốc đang và sẽ khủng hoảng nặng nề vì vậy không còn là chỗ dựa cho chính quyền Việt Nam. Ngay cả Bắc Triều Tiên cũng đã bị Trung Quốc bỏ rơi. Việt Nam phải tự lo lấy cho mình. Việc tập trung quyền lực cho một người như ông Nguyễn Phú Trọng là một canh bạc rủi nhiều hơn may. Họ không còn sự lựa chọn nào khác. Lo lắng lớn nhất của Đảng cộng sản Việt Nam là sợ mất quyền lực, vì mất quyền lực là sẽ mất tất cả. Hơn ai hết, họ hiểu họ đã làm những gì và người dân nghĩ về họ như thế nào…

Tuy nhiên luôn luôn có giải pháp cho mọi vấn đề. Việc ông Nguyễn Phú Trọng trở thành người lãnh đạo tuyệt đối cũng có mặt tích cực nếu ban lãnh đạo đảng muốn thoát khỏi bế tắc và khủng hoảng như hiện nay. Hãy học cách làm của chính quyền quân sự Myanmar khi chọn hợp tác với một đảng đối lập có tầm vóc, thực chất và đứng đắn để cùng tìm ra một giải pháp chung cho đất nước. Sẽ không có ai bị mất đi cái gì mà các vấn đề của đất nước vẫn có thể giải quyết. Đảng cộng sản Việt Nam đang ở thế mạnh vì quyền lực đã nằm hết trong tay ông Trọng. Mọi thay đổi kể cả việc dân chủ hóa đất nước đều sẽ không gặp bất cứ sự phản đối nào trong nội bộ đảng như trước đây.

Ngoài việc "bắt tay" thực lòng với một tổ chức chính trị đối lập ra sẽ không còn bất cứ lối thoát nào cho Đảng cộng sản Việt Nam, càng để lâu thì sự phẫn nộ của dân chúng càng tích tụ và lớn dần, đến một lúc nào đấy sẽ vượt ra khỏi tầm kiểm soát và khi đó hậu quả thế nào thì ai cũng có thể hình dung được. Tất cả sẽ bị đổ vỡ và tung hê.

Thời gian và cảm tình dành cho Đảng cộng sản Việt Nam đã hết. Thế giới đang thay đổi rất nhanh và sâu sắc. Phong trào dân túy sẽ sớm chấm dứt và loài người sẽ bước vào một thời kỳ mới, một giai đoạn dân chủ và tự do thật sự. Các nước độc tài cuối cùng trên thế giới dù khổng lồ như Trung Quốc hay Nga cũng khó thoát bị làn sóng dân chủ thứ Tư quét đi.

Việt Hoàng

(25/10/2018)    

(1) https://tuoitre.vn/chu-tich-nuoc-co-nghia-vu-quyen-han-nhu-the-nao-20181023145101224.htm

(2) https://thongluan-rdp.org/quan-di-m/item/9515-nh-t-th-hoa-va-qui-lu-t-dao-th-i-t-t-y-u-c-a-cac-ch-d-d-c-tai

(3) https://vi.wikipedia.org/wiki/Nguy%E1%BB%85n_Ph%C3%BA_Tr%E1%BB%8Dng

Việt Nam : Phản ứng về việc ông Nguyễn Phú Trọng làm chủ tịch nước (RFI, 24/10/2018)

Hôm 23/10/2018, ngay sau khi tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng được Quốc hộii Việt Nam bầu làm chủ tịch nước, đại sứ Hoa Kỳ tại Hà Nội, Daniel J. Kritenbrink đã ra tuyên bố chúc mừng ông Nguyễn Phú Trọng.

Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng tuyên thệ sau khi được Quốc hộii bầu làm chủ tịch nước ngày 23/10/2018. Reuters/Kham

Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam hôm qua đã được các đại biểu Quốc hộii bầu làm chủ tịch nước với số phiếu lên tới 99,97%, chỉ có một đại biểu bỏ phiếu chống. Kết quả này không có gì là bất ngờ vì ở Việt Nam, Quốc hộii làm theo lệnh của đảng và ông Trọng là ứng cử viên duy nhất, được Trung ương Đảng "nhất trí" đề cử. Như vậy là tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam thay thế cố chủ tịch nước Trần Đại Quang, vừa qua đời tháng trước.

Trong tuyên bố đưa ra ông qua, đại sứ Mỹ tại Việt Nam Kritenbrink nhấn mạnh việc ông Nguyễn Phú Trọng được bầu làm chủ tịch nước diễn ra vào thời điểm mối quan hệ song phương Mỹ-Việt "đang mạnh mẽ hơn lúc nào hết". Ông Kritenbrink tỏ ý mong muốn "tiếp tục làm việc chặt chẽ với chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhằm củng cố và mở rộng Quan hệ Đối tác toàn diện giữa Hoa Kỳ và Việt Nam".

Ông Nguyễn Phú Trọng đã là tổng bí thư đầu tiên của Việt Nam đến thăm Hoa Kỳ và đã hội kiến tổng thống Barack Obama tại Nhà Trắng vào tháng 07/2015.

Trả lời hãng tin AFP hôm qua, giáo sư Zachary Abuza, National War College, Washington, cho rằng chính là nhờ chiến dịch chống tham nhũng mà ông Trọng có thể nắm luôn cả chức chủ tịch nước, vì thật sự là ông đã dùng chiến dịch này để thanh trừng các đối thủ trong đảng.

AFP cũng ghi nhận là ông Trọng lên làm chủ tịch nước vào lúc chính quyền Hà Nội gia tăng đàn áp giới bất đồng chính kiến, chỉ riêng trong năm nay đã bỏ tù hơn 50 người và theo các tổ chức nhân quyền, không có dấu hiệu gì cho thấy chiến dịch đàn áp này sẽ giảm cường độ.

Thanh Phương

*********************

Ông Trọng chính thức thành Chủ tịch nước với gần 100% phiếu bầu (RFA, 23/10/2018)

Ông Tổng Bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng vào lúc 15 giờ ngày 23/10/2018 được Quốc hội Việt Nam bỏ phiếu và chính thức trở thành tân Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tuyên thệ nhậm chức Chủ tịch nước tại Quốc hội ở Hà Nội hôm 23/10/2018 - AFP

AFP loan tin ông Nguyễn Phú Trọng được bầu với 99,8%. Còn theo truyền thông trong nước dẫn công bố của Trưởng Ban Kiểm Phiếu thì có 477 trên tổng số 485 đại biểu quốc hội có mặt. Số phiếu phát ra là 477 và số phiếu đồng ý là 476, chỉ có 1 đại biểu không đồng ý.

Ông Nguyễn Phú Trọng, năm nay 74 tuổi, là người duy nhất được Ban Chấp hành Trung ương Đảng giới thiệu vào danh sách bầu cử giữ cương vị Chủ tịch nước Việt Nam sau khi ông Trần Đại Quang qua đời vào ngày 29 tháng 7 vì "virus hiếm, độc".

Lúc 15g15 phút ngày 23/10, ông Nguyễn Phú Trọng đặt tay lên cuốn Hiến pháp Việt Nam và tuyên thệ như sau : "Tuyệt đối trung thành với tổ quốc, với nhân dân, với Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Nỗ lực hoàn thành nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam giao phó".

Đoạn video trực tiếp trên Facebook Truyền hình Quốc hội Việt Nam dừng đột ngột không lý do lúc tân Chủ tịch nước Việt Nam cho hay ông "vừa mừng, vừa lo", trong lúc nhiều tài khoản Facebook thả những biểu tượng cảm xúc phẫn nộ và biểu tượng mặt cười khi ông này phát biểu.

Đoạn video này sau đó bị xóa khỏi trang Facebook chính thức của Quốc hội Việt Nam.

Trước đó, ông Nguyễn Phú Trọng từng phát biểu với báo giới cho rằng việc Tổng bí thư làm luôn chức Chủ tịch nước "không phải nhất thể hóa, và đây chỉ là tình huống".

Trong bài phát biểu của mình, tân Chủ tịch nước tiết lộ thời gian qua Việt Nam đạt được những thành tựu lớn, tuy nhiên không được chủ quan. Ông cũng thừa nhận : "Trình độ, năng lực, sự hạn chế của tôi là rất rõ. Sự hiểu biết là không đáp ứng yêu cầu nên tôi rất lo. Trong khi đó tuổi tác thì đã lớn rồi".

Một số báo trong nước khi đăng tải lại đoạn ghi toàn văn lời phát biểu của ông Nguyễn Phú Trọng đã lược bỏ bớt đoạn này.

Theo một bài báo của VTC News từ năm 2015, ông Nguyễn Phú Trọng sau khi nghe nhiều cử tri kiến nghị về việc nhất thể hóa ở địa phương và trung ương đã nói rằng : "Bí thư kiêm chủ tịch thì to quá, ai kiểm soát ông ?"

Bài viết này sau đó đã bị rút xuống sau khi được chia sẻ nhiều trên mạng xã hội khi tin ông Nguyễn Phú Trọng được giới thiệu bầu Chủ tịch nước loan đi.

AFP dẫn nhận định của các nhà phân tích là ông Nguyễn Phú Trọng sau khi nhận thêm chức chủ tịch nước chắc hẳn sẽ thúc đẩy chiến dịch chống tham nhũng mà ông từng chủ xướng kể từ năm 2016.

Cũng theo AFP dưới thời của tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, tình trạng đàn áp những tiếng nói đối lập là mạnh tay với hơn 55 người bị bỏ tù chỉ riêng trong năm 2018. Các tổ chức theo dõi nhân quyền cho rằng biện pháp trấn áp đối lập chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam chúc mừng ông Trọng

Ngay sau khi ông tổng bí thư đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng được quốc hội Việt Nam bầu để kiêm thêm chức chủ tịch nước, đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam ra thông cáo chúc mừng.

Theo đại sứ Daniel Kritenbrink thì việc ông Nguyễn Phú Trọng được chọn kiêm thêm chức chủ tịch nước diễn ra vào lúc quan hệ song phương Việt- Mỹ mạnh hơn bao giờ hết.

Thông cáo của Đại sứ Hoa Kỳ nói rõ trong hai thập niên qua, Hoa Kỳ và Việt Nam cùng nhau tìm kiếm mục tiêu chung dựa trên những lợi ích chung. Đôi bên mở rộng quan hệ an ninh, thiết lập quan hệ kinh tế- thương mại mới, cũng như tăng cường mối quan hệ giữa nhân nhân hai nước.

Đại sứ Daniel Kritenbrink bày tỏ mong muốn được làm việc chặt chẽ với ông chủ tịch Nguyễn Phú Trọng trong công tác củng cố thêm nữa và mở rộng mối Quan hệ Đối Tác Toàn Diện Hoa Kỳ- Việt Nam.

*******************Thủ tướng Pháp thăm Việt Nam đầu tháng 11/2018 (RFI, 23/10/2018)

Thủ tướng Pháp Edouard Philippe tại điện Matignon, Paris, ngày 15/05/2017 Reuters/Charles Platiau

Phủ thủ tướng Pháp, Điện Matignon, hôm qua 22/10/2018, thông báo, thủ tướng Edouard Philippe từ ngày 02 đến 04 tháng 11 sẽ tới thăm Việt Nam, tham dự hai sự kiện "kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 5 năm đối tác chiến lược" giữa hai nước.

Về lịch trình hoạt động của thủ tướng Edouard Philippe, Điện Matignon cho biết : Đến Hà Nội ngày 02/11 thủ tướng Pháp sẽ có các cuộc gặp với lãnh đạo Việt Nam. Hai hợp đồng kinh tế sẽ được ký nhân dịp này.

Ông Edouard Philippe sẽ khánh thành khu trường quốc tế Pháp mới. Ngày 04, thủ tướng Pháp tới thành phố Hồ Chí Minh thăm một trung tâm khởi nghiệp do một người Pháp thành lập và dự diễn đàn kinh tế "quy tụ hơn 200 doanh nghiệp Pháp -Việt".

Trong thời gian ở Việt Nam, thủ tướng Pháp sẽ tới thăm Điện Biên Phủ, chiến trường ghi dấu ấn bại trận của Pháp trong cuộc chiến tranh Đông Dương. Trước ông Philippe, mới chỉ có cố tổng thống Pháp François Mitterrand năm 1993 tới thăm di tích biểu tượng cho sự kết thúc hiện diện của thực dân Pháp tại Việt Nam.

Tân chủ tịch nước tuyên thệ nhậm chức

Chiều hôm nay, tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đã chính thức được Quốc hộii bầu làm chủ tịch nước với tỷ lệ phiếu 99,79% .

Ngày thứ 2 của kỳ họp cuối năm Quốc hộii khóa 14, sau khi các đại biểu bỏ phiếu bầu vào buổi sáng, kết quả được công bố vào buổi chiều. Tiếp đó tân chủ tịch nước đã tuyên thệ nhậm chức.

Sau khi chủ tịch nước Trần Đại Quang qua đời hôm 21/09, hội nghị Trung ương 8 họp đầu tháng 10 đã giới thiệu ông Trọng là ứng viên duy nhất cho chức vụ chủ tịch nước. Cuộc bỏ phiếu tại Quốc hộii chỉ mang tính thủ tục. Ông Trọng năm nay 74 tuổi, là người thứ 2 sau ông Hồ Chí Minh, vừa lãnh đạo đảng vừa kiêm nhiệm chức chủ tịch nước.

Anh Vũ

Quốc hội sẽ bầu Chủ tịch nước ngay ngày đầu kỳ họp thứ 6 (RFA, 16/10/2018)

Quốc hội Việt Nam Khóa 14 sẽ bầu Chủ tịch nước ngay trong ngày khai mạc kỳ họp 6 vào ngày 22/10 và sẽ công bố kết quả cũng như Chủ tịch nước sẽ tuyên thệ nhậm chức ngày 23/10.

Quốc hội Việt Nam (Ảnh minh họa) - AFP

Truyền thông trong nước dẫn lời phát biểu như vừa nêu của Tổng Thư ký Nguyễn Hạnh Phúc tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội diễn ra hôm 16/10 tại Hà Nội.

Tại phiên họp ông Nguyễn Hạnh Phúc nhấn mạnh việc bầu Chủ tịch nước phải tiến hành ngay trong ngày đầu tiên của kỳ họp, để thuận tiện cho việc trình Quốc hội các nội dung thuộc thẩm quyền như: xem xét, quyết định nhân sự thành viên Chính phủ trước khi lấy phiếu tín nhiệm.

Theo chương trình dự kiến, khai mạc kỳ họp vào ngày 22/10 Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân sẽ thay mặt Ủy ban Thường vụ trình bày dự kiến nhân sự để Quốc hội bầu Chủ tịch nước. Vào sáng 23/10, Quốc hội sẽ bầu Chủ tịch nước bằng hình thức bỏ phiếu kín, kết quả kiểm phiếu sẽ được công bố vào chiều cùng ngày và Chủ tịch nước sẽ tuyên thệ sau khi có kết quả.

Ông tổng bí thư đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng là người vừa qua được Hội Nghị lần thứ 8 Ban chấp hành trung ương khóa 12 thống nhất 100% giới thiệu ông để Quốc hội bầu vào chức chủ tịch đang khuyết. Theo thông báo từ cơ quan chức năng trung ương Việt Nam thì ông chủ tịch Trần Đại Quang, 62 tuổi, qua đời đột ngột vì virus hiếm và độc hôm 21 tháng 9 vừa qua.

Cũng tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ, Chủ nhiệm Văn phòng quốc hội ông Nguyễn Hạnh Phúc cho biết, cũng vào sáng 23/10 Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sẽ đề nghị phê chuẩn việc miễn nhiệm chức vụ Bộ trưởng Thông tin Truyền thông đối với ông Trương Minh Tuấn.

Quốc hội sẽ thảo luận và phê chuẩn việc miễn nhiệm chức vụ đối với ông Trương Minh Tuấn bằng việc bỏ phiếu kín. Sau đó sẽ phê chuẩn để bổ nhiệm chức vụ Bộ trưởng Thông tin truyền thông mới vào ngày 24/10.

Ngoài ra, đối với việc bổ nhiệm và miễn nhiệm chức Bộ trưởng Thông tin Truyền thông, bà Phòng Thị Phóng phó chủ tịch quốc hội cho rằng việc ký miễn nhiệm chức vụ Bộ trưởng đối với ông Trương Minh Tuấn vẫn sẽ do quyền Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh thực hiện vì không kịp trình Chủ tịch nước mới bầu ký quyết định này.

Hiện nay, quyền Bộ trưởng Thông tin Truyền thông là ông Nguyễn Mạnh Hùng, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn Viettel. Vào ngày 25/7, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã ký quyết định giao quyền Bộ trưởng Thông tin truyền thông cho ông Hùng thay thế ông Trương Minh Tuấn.

Dự kiến, tổng thời gian làm việc của kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XIV sẽ diễn ra trong 24 ngày và kết thúc vào ngày 21/11/2018.

*****************

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ tuyên thệ nhậm chức chủ tịch nước ngày 23/10 (VOA, 16/10/2018)

Quốc hội Việt Nam sẽ bầu chủ tịch nước ngay ngày đầu kỳ họp thứ 6 diễn ra vào tuần tới (22/10) và tân chủ tịch nước sẽ tuyên thệ nhậm chức ngay ngày hôm sau, truyền thông trong nước dẫn lời Tổng thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho biết hôm 16/10.

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. Ảnh minh họa

Việc bầu chủ tịch nước là nội dung mới được bổ sung vào chương trình làm việc kéo dài 24 ngày của Quốc hội, và lý do bầu chức danh này ngay ngày đầu là "để thuận tiện cho việc trình Quốc hội các nội dung thuộc thẩm quyền", vẫn theo lời ông Phúc.

Về quy trình bầu, theo lời Tổng thư ký Quốc hội Việt Nam, các đại biểu Quốc hội sẽ thảo luận trước khi bỏ phiếu. Sau đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo kết quả thảo luận và giải trình, tiếp thu ý kiến, rồi Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua danh sách để bầu chủ tịch nước. Hình thức bầu là bỏ phiếu kín.

Tuy gọi là "bầu", nhưng dư luận cho rằng đây chỉ là một hình thức "hợp thức hóa" chức danh chủ tịch nước cho ứng cử viên duy nhất là Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Trước đó, tại Hội nghị Trung ương 8 vào ngày 3/10, ông Trọng đã được Ban chấp hành Trung ương đảng Cộng sản đồng ý 100% giới thiệu cho Quốc hội.

Hiện bà Đặng Thị Ngọc Thịnh đang giữ quyền chủ tịch nước, sau khi Chủ tịch nước Trần Đại Quang qua đời vào tháng trước.

Vấn đề "nhất thể hóa" hai chức danh tổng bí thư và chủ tịch nước đã gây ra nhiều tranh luận trong thời gian qua, trong đó nhiều ý kiến bày tỏ lo ngại về cơ chế kiểm soát quyền lực khi có một lãnh đạo kiêm nhiệm hai chức danh.

Sau khi nhậm chức, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, 74 tuổi, sẽ là lãnh đạo thứ hai trong lịch sử đảng Cộng sản kiêm nhiệm hai chức danh cùng một lúc. Người đầu tiên là Hồ Chí Minh.

Theo nghị trình dự kiến, kỳ họp thứ 6 của Quốc hội sắp tới cũng sẽ bàn đến các nội dung như Luật phòng chống tham nhũng sửa đổi, phê chuẩn Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), lấy phiếu tín nhiệm với các chức danh do Quốc hội bầu và phê chuẩn.

Mặc dù ông Nguyễn Phú Trọng cố làm bộ khiêm nhường, coi việc một mình làm hai chức là do hoàn cảnh bắt buộc, nhưng đã có người dùng chữ "Vua" khi nói đến việc ông lên ngôi chủ tịch nước. Nhà báo Huy Đức, trong bài "Nhất thể hóa", đã viết rằng "Nước cũng chỉ nên có một ‘vua.’"

Ông Nguyễn Phú Trọng (trái) không đồng ý với nhãn hiệu "nhất thể hóa", có lẽ vì ngó qua còn thấy ông Xuân Phúc (giữa) với bà Kim Ngân ngồi đó. (Hình : Hoàng Đình Nam/AFP/Getty Images)

Ông Nguyễn Phú Trọng, sau khi được đề cử nắm cả hai chức vụ, đã bác bỏ khẩu hiệu "Nhất thể hóa". Tuy nhiên, không thấy ông đả động gì tới chữ "Vua". Lý thuyết gia số một của đảng cộng sản, không lẽ ông lại sơ ý không nhìn thấy chữ "Vua !"

Nhưng "Nhất thể hóa nghĩa là cái gì ?".

Ông Nguyễn Phú Trọng không đồng ý với nhãn hiệu "nhất thể hóa", có lẽ vì ngó qua còn thấy ông Xuân Phúc với bà Kim Ngân ngồi đó. Trước kia chế độ gồm có "tứ trụ", gồm cả Trần Đại Quang. Bây giờ chỉ còn ba, có thể đặt tên tiếng Nga "Troika" chiếc xe ba con ngựa kéo.

Nói "nôm na", tiếng Việt Nam thì dùng hình ảnh "Kiềng ba chân" hay là "Ba vua bếp", hai ông một bà. Từ "tứ trụ" giảm biên chế xuống "Troika", đã là "tình huống" lắm rồi. Nếu giờ lại "nhất thể hóa" theo đề nghị của Huy Đức tức là phải gạt cả Xuân Phúc lẫn Kim Ngân, đẩy xuống hàng thần tử, bầy tôi của Vua Trọng ! Hơi vội vã đấy !

Nhưng đó chính là ý kiến của Huy Đức : Mỗi nước chỉ nên có một vua thôi. Ông viết : "Nhất thể hóa tạo tính chính danh cho người đang thực sự nắm quyền lực tối cao ở Việt Nam". Nghĩa là dù "tứ trụ" hay "troika", có ba hay bốn chức, theo Huy Đức thấy, hiện giờ chỉ có một mình Nguyễn Phú Trọng là "người đang thực sự nắm quyền lực tối cao". Nhãn hiệu "nhất thể hóa" không thay đổi cơ cấu và thực trạng quyền lực giữa họ với nhau. Đưa Trọng lên ngồi thêm trên cái ghế "quốc trưởng" chỉ tạo "tính chính danh" cho Trọng mà thôi.

Đến đây thì ai cũng thấy lý luận của Huy Đức lúng túng. Người ta chỉ cần thâu tóm thêm quyền hành, thêm chút quyền nào hay chút đó, nếu tự xét mình chưa thực sự nắm đủ quyền lực trong tay. Một người đang thực sự nắm "quyền lực tối cao", thì người đó không cần phải nắm thêm bất cứ một thứ quyền nào khác, kể cả chức chủ tịch nước !

Trong truyện Tàu, nhiều người tìm cách che giấu quyền lực tối cao của mình bằng cách… xin thêm. Như Tư Mã Ý, bầy tôi của nhà Ngụy, thời Tam Quốc. Tư Mã Ý nắm quân đội trong tay, thủ túc đứng chật triều đình, đúng là "quyền lực tối cao". Nhưng Ý vẫn chưa dám cướp ngôi, vì còn sợ thế lực của họ Tào.

Khi Tào Sảng cho người đến thăm coi thái độ Tư Mã Ý thế nào, Ý giả bộ bệnh tật, lại nhờ cậy sứ giả về tâu xin Sảng phong cho mấy đứa con mình thêm vài cái chức nho nhỏ nữa. Ý giải thích : Tôi sợ khi tôi chết đi thì con cháu sẽ chẳng còn danh phận nào nữa ! Thế là Tào Sảng yên tâm : Tư Mã Ý vẫn còn xin, tức là chưa nắm "quyền lực tối cao !".

Vậy tại sao người thực sự nắm quyền lực tối cao là Nguyễn Phú Trọng lại phải bắt ngay lấy cái chức quốc trưởng khi Trần Đại Quang vừa mới tắt thở ? Có phải Trọng tự biết mình chưa nắm quyền lực tối cao hay không ?

Huy Đức lý luận cách khác : Trọng cần ngồi trên cái ghế quốc trưởng vì mục đích là để "chính danh".

Chính danh là một thuật ngữ chính trị xuất hiện thời Xuân Thu bên Tàu, trước đây 25 thế kỷ. Ông Khổng Tử nói rằng muốn chính trị một nước ổn định thì phải chính danh. Vắn tắt, "chính danh" nghĩa là người giữ chức vụ nào phải làm đúng với danh phận của mình. "Quân quân, thần thần", nghĩa là vua làm đúng việc của vua, bầy tôi làm đúng việc của bầy tôi.

Khi Huy Đức dùng quy tắc chính danh để biện minh việc Trọng nắm cả hai chức vụ, nhà báo tinh khôn này đã phê bình chế độ một cách kín đáo. Nhà báo vạch ra một sự thật : Từ hồi đó tới giờ chế độ cộng sản không chính danh !

Chế độ không chính danh vì vua không làm việc của vua, bầy tôi cũng không làm việc của bầy tôi. Đúng hơn, cộng sản là một chế độ loạn cào cào! Không biết ai là vua, ai là bầy tôi!

Đó là bản chất của các chế độ cộng sản, từ Liên Xô, qua Trung Quốc, đến Việt Nam.

Thử coi bản hiến pháp cộng sản nói cái gì. Họ nói rằng quyền lực chính trị thuộc về toàn dân. Trên nguyên tắc dân bầu cử người đại diện, gọi là quốc hội. Quyền lực cao nhất nước, do đó, phải nằm trong tay quốc hội.

Nhưng mặt khác, bản hiến pháp cộng sản lại đặt tất cả mọi quyền hành vào tay đảng cộng sản. Điều số 4 viết : Đảng lãnh đạo nhà nước và xã hội. Tức là nắm tất cả mọi thứ quyền !

Vậy thì đứa nào làm vua, đứa nào làm bầy tôi ?

Không biết ! Chế độ cộng sản bỏ lửng câu hỏi này. Vì bản chất của đảng là nói một đàng, làm một nẻo. Lúc nào cũng đề cao nhân dân, nhưng trong thực tế chỉ lo củng cố quyền lực đảng !

Muốn biết hơn thua, ai vua, ai bầy tôi, thì chỉ cần coi đứa nào trong tay cầm súng và sẵn cái còng số tám. Thông thường, tổng bí thư đảng làm vua, chủ tịch nước là bầy tôi !

Thời Lê Duẩn, những chủ tịch nước chỉ làm bù nhìn và thủ tướng chính phủ là một chức thư ký. Tôn Đức Thắng có mời Lê Duẩn nhận chức chủ tịch nước thì Duẩn cũng không thèm nhận ! Một trưởng ban tổ chức như Lê Đức Thọ cũng hét ra lửa, thủ tướng hay chủ tịch không bằng.

Nhưng thời Nguyễn Tấn Dũng, thủ tướng lại chiếm vai vua, cả quốc trưởng lẫn tổng bí thư chịu lép vế. Lạ nhất có lẽ là thời Đặng Tiểu Bình bên Tàu, người không nắm chức chủ tịch nào trong đảng cũng như trong nhà nước (trừ vai chủ tịch quân ủy trung ương), nhưng lại nắm quyền tối cao.

Tất cả do quyền lực cá nhân quyết định, không cần đến danh nghĩa. Cộng sản là một chế độ không chính danh.

Tập Cận Bình đã là chủ tịch đảng, lại làm chủ tịch nhà nước nhưng họ Tập vẫn cố gắng tiêu diệt dần dần tay chân của Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào. Sau đó, mới thay đổi cương lĩnh và hiến pháp, để chính thức làm chủ tịch vĩnh viễn.

Nguyễn Phú Trọng đang bước theo từng bước chân của Tập Cận Bình : Nắm cả hai chức cầm đầu đảng và nhà nước. Nhưng gọi đó là "chính danh" thì sai. Gọi đúng, đây là thâu tóm quyền lực cá nhân.

Cuối cùng, vẫn cảnh "danh không chính, ngôn không thuận", như Khổng Tử cảnh cáo.

Ngôn không thuận, cho nên Nguyễn Phú Trọng lúng ta lúng túng, không dám nhận rằng mình "kiêm" hai chức vụ. Từ chối mấy chữ "nhất thể hóa" nhưng vẫn không phủ nhận mình thực sự nắm "quyền lực tối cao". Cũng không bác bỏ ý kiến "Nước chỉ có một vua" ! Mà cũng không từ chối vai trò "vua" được quân sư Huy Đức phong tặng !

Không dám nói thẳng, không dám nói rõ ràng, chính vì danh không chính nên ngôn không thuận !

Chỉ có một điều Nguyễn Phú Trọng nói năng rất rành mạch, tự tin, là khi tự so sánh mình với Hồ Chí Minh. Ông Trọng đóng vai khiêm tốn rất khéo, nói rằng, "Liên quan cá nhân tôi thì nói cũng khó nói…" để mọi người biết ông khiêm nhường. Rồi ông nói tiếp : "…nhưng trước đã có thời Bác Hồ vừa là chủ tịch nước vừa là chủ tịch đảng… (như tôi)".

Ý muốn nói : Tôi, Nguyễn Phú Trọng, người đang giữ hai chức vụ trên, cũng chỉ… ngang hàng với Hồ Chí Minh mà thôi !

Nhưng ai cũng nhìn thấy vai trò của Hồ Chí Minh ngày xưa với Nguyễn Phú Trọng bây giờ rất khác nhau. Thời Hồ Chí Minh vừa làm chủ tịch nước vừa là chủ tịch đảng thì cả hai tên gọi đó đều vô vị. Cả hai chức vụ chỉ ngồi làm vì, đóng vai nghi lễ, không nắm chút thực quyền nào cả. Lê Duẩn mới nắm thực sự nắm quyền sinh sát, họ "cho Bác nghỉ ngơi" chờ ngày chết. Có lần hội nghị đảng, Hồ Chí Minh muốn phát biểu ý kiến mà không được phép nói.

Bây giờ Nguyễn Phú Trọng nắm quyền thực sự. Còn được tán dương là "quyền lực tối cao" nữa.

Cho nên khi đem Hồ Chí Minh ra để ví với mình, Nguyễn Phú Trọng rất tự hào. Không những nắm cả hai chức vụ như "Bác" ngày xưa, Trọng còn nắm quyền hành "thực sự tối cao" như lời Huy Đức xưng tụng !

Nguyễn Phú Trọng có thể qua mặt cả Tập Cận Bình. Tập Cận Bình ngày nay quyền lực có thể ngang Đặng Tiểu Bình đời trước nhưng không dám tự so sánh với Mao Trạch Đông. Nguyễn Phú Trọng thì chắc chắn quyền lực mạnh hơn Hồ Chí Minh.

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : Người Việt, 12/10/2018