Điều Bắc Kinh muốn giấu : Phi đạo ở Trường Sa không dùng được cho chiến đấu cơ

Thông tin báo chí và hình ảnh vệ tinh trong thời gian qua thường cho thấy Trung Quốc đã triển khai máy bay tiêm kích, thậm chí oanh tạc cơ ở Biển Đông. Nhưng tất cả đều ở trên đảo Phú Lâm, vùng Hoàng Sa, còn ở vùng Trường Sa thì hầu như không thấy, cho dù là tại đấy Bắc Kinh đã xây dựng các phi đạo dài hơn 3000 mét trên đá Chữ Thập, Vành Khăn và Xu Bi. Nguyên nhân vì sao ?

Phi đạo mà Trung Quốc xây dựng trên Đá Xu Bi, vùng quần đảo Trường Sa, Biển Đông. Ảnh do không quân Philippines chụp ngày 21/04/2017.  AP - Bullit Marquez

Trong một bài phân tích đăng ngày 14/08/2020 trên chuyên san Nhật Bản The Diplomat, chuyên gia Ian Storey tại Viện Yusof Ishak (thuộc Viện Nghiên Cứu Đông Nam Á Singapore) cũng đặt ra câu hỏi : "Tại sao Trung Quốc không triển khai chiến đấu cơ tại Trường Sa ? - Why Doesn’t China Deploy Fighter Jets to the Spratly Islands ?". Đối với chuyên gia về Biển Đông này, đó không phải là vì Bắc Kinh muốn tránh khiêu khích mà có lẽ là vì các đảo nhân tạo của Trung Quốc ở Biển Đông đang bị vấn đề nghiêm trọng.

Trung Quốc khoe năng lực của Không quân nhưng để lộ nhược điểm

Chuyên gia Ian Storey trước hết ghi nhận sự kiện Hoàn Cầu Thời Báo Bắc Kinh ngày 04/08 đã rầm rộ khoe rằng chiến đấu cơ SU-30MKK của Không quân Trung Quốc vừa thực hiện được một chuyến tuần tra dài 10 tiếng trên Biển Đông, phá kỷ lục lần trước chỉ là 8,5 tiếng.

Chiến đấu cơ Trung Quốc đã cất cánh từ một căn cứ ở miền nam Trung Quốc và đã hai lần được các máy bay tiếp liệu Ilyushin-78 tiếp tế nhiên liệu trên không.

Chuyến tuần tra của Trung Quốc diễn ra vào lúc căng thẳng Mỹ-Trung lên cao trên vấn đề Biển Đông, và Bắc Kinh không ngần ngại quảng bá một đoạn video nhằm phô trương năng lực tung quân đi xa ngày càng tăng của Trung Quốc.

Có điều là trên báo Forbes, một chuyên gia đã ghi nhận rằng video đó đã vô tình tiết lộ chỗ yếu của Không quân Trung Quốc : Các chiếc SU-30 không mang hay chỉ mang theo ít vũ khí, và việc huy động 2 chiếc Il-78 đã dùng 2/3 lực lượng máy bay tiếp liệu của Trung Quốc.

Và như vậy, trong một cuộc xung đột ở Biển Đông, Không quân Trung Quốc không thể gởi nhiều máy bay đến nơi để tham chiến.

Phi đạo ở Trường Sa không dùng được cho chiến đấu cơ ?

Đoạn video nhằm khoe sức mạnh của Trung Quốc còn làm dấy lên nghi vấn về tính hữu dụng cho chiến đấu cơ của các đảo đá mà Bắc Kinh đã biến thành căn cứ quân sự ở Trường Sa.

Trong lúc Hoàn Cầu Thời Báo chỉ nói chiến đấu cơ Trung Quốc đã bay đến "các đảo đá xa xôi nhất" ở Biển Đông, thì đoạn video cho thấy rõ ràng là phi cơ đã bay trên đá Xu Bi ở Trường Sa. Đây là một trong 7 đảo nhân tạo mà Trung Quốc đã bồi đắp, bên trên có một phi đạo dài 3.300 mét, giống như trên hai thực thể khác là đá Chữ Thập và Vành Khăn.

Điều khiến giới quan sát thắc mắc là tại sao các chiếc SU-30 lại không đáp xuống đảo Xu Bi chẳng hạn để được tiếp tế nhiên liệu vì một trong những mục tiêu chính của các đảo này là tạo điều kiện cho Trung Quốc đưa Không quân đến Biển Đông, phục vụ cho việc áp đặt đòi hỏi chủ quyền, và cả khả năng thành lập vùng nhận dạng phòng không bên trên Trường Sa.

Trong quá khứ Trung Quốc từng cho triển khai chiến đấu cơ trên đảo Phú Lâm ở Hoàng Sa, và vào tháng Giêng 2016, đã cho hai máy bay dân sự đáp xuống Đá Chữ Thập để thử phi đạo vừa xây xong. Trong hai năm qua, quân đội Trung Quốc cũng cho máy bay vận tải và phi cơ tuần tra đến các đảo nhân tạo. Tàu Hải quân, Hải Cảnh, khảo sát Trung Quốc cũng thường xuyên cặp bến các đảo nhân tạo này.

Thế nhưng cho đến giờ thì người ta biết là chưa có chiến đấu cơ nào đáp xuống đá Vành Khăn, Xu Bi hay Chữ Thập. Mỹ rất quan tâm đến việc vạch trần các hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông, cho nên không thể có việc Lầu Năm Góc có bằng chứng về việc Bắc Kinh triển khai chiến đấu cơ ở Trường Sa mà lại không công bố hình ảnh.

Cho nên có thể kết luận là chưa bao giờ có chiến đấu cơ Trung Quốc đáp xuống 3 đảo nhân tạo nói trên.

Ba giả thuyết về lý do chiến đấu cơ Trung Quốc vắng bóng trên các đảo Trường Sa

Theo chuyên gia Singapore, căn cứ và cái giá tốn kém khi bồi đắp 7 hòn đảo nhân tạo ở Trường Sa và xây dựng hạ tầng cơ sở quân sự trên đó, câu hỏi đặt ra là tại sao Không quân Trung Quốc chưa bao giờ đưa chiến đấu cơ đến các đảo đó. Đối với Ian Storey, có 3 giả thuyết để giải thích điều đó.

Thứ nhất vì lý do chính trị, Trung Quốc không muốn gây thêm căng thẳng với các nước Đông Nam Á có yêu sách chủ quyền Biển Đông khi đưa chiến đấu cơ tới các đảo tranh chấp. Tuy nhiên, giả thuyết này không đứng vững vì trong mấy tháng qua, Trung Quốc đã gia tăng khiêu khích, liên tục cho tàu khảo sát, tàu hải cảnh xâm nhập vùng đặc quyền kinh tế các nước như Việt Nam, Malaysia, Brunei và Philippines, bất chấp những tổn hại uy tín mà các hành vi này gây ra.

Giả thuyết thứ hai liên quan đến vấn đề bảo trì máy bay. Chiến đấu cơ hoạt động trên biển thường gặp vấn đề rỉ sét vì muối trong nước biển và độ ẩm cao, ăn mòn kim loại. Nhưng tàu sân bay Mỹ vẫn thường xuyên phải đối phó với vấn đề này và dẫu sao thì Trung Quốc cũng đã xây dựng nhà chứa máy bay trên đảo nhân tạo, và một số có lẽ có máy điều hòa không khí.

Bên cạnh đó, việc trú đóng một vài ngày trên Đá Chữ Thập, Xu Bi hay Vành Khăn cũng không có khả năng hư hỏng gì nhiều cho các chiến đấu cơ Trung Quốc. Giả thuyết này cũng không đứng vững.

Giả thuyết vững nhất : Phi đạo ở Trường Sa bị lỗi cấu trúc

Còn lại giả thuyết thứ ba, nếu được chứng thực, thì sẽ đặt ra một vấn đề nghiêm trọng hơn nhiều cho giới hoạch định kế hoạch quốc phòng Trung Quốc : đó là cấu trúc của các cơ sở trên các đảo nhân tạo, bao gồm cả các phi đạo, không đạt chuẩn mực tối ưu khiến cho Không quân Trung Quốc lo ngại không dám sử dụng.

Công việc bồi đắp ở đá Xu Bi đã khởi sự từ đầu năm 2014, nhưng trước khi việc bồi đắp hoàn tất thì công việc xây dựng phi đạo và các cơ sở đã bắt đầu. Phi đạo ở Xu Bi được hoàn tất giữa năm 2016.

Theo cách làm thông thường, đất bồi đắp phải được để yên hàng tháng, thậm chí hàng năm cho ổn định trước khi xây cất bên trên, nếu không thì sẽ có nguy cơ bị lún. Sân bay Kansai của Nhật Bản chẳng hạn, cũng được xây trên một đảo nhân tạo, đã gặp vấn đề như vậy từ khi được mở cửa vào năm 1994, cho dù đã có biết bao công trình sửa chữa sau đó.

Nghi vấn về tính toàn vẹn cấu trúc của các đảo nhân tạo đã nổi cộm lên khi vấn đề tham nhũng bị lôi ra ánh sáng. Bất chấp chiến dịch chống tham nhũng của ông Tập Cận Bình, tệ nạn này vẫn trầm kha tại Trung Quốc, ngay cả trong giới công nghiệp quân đội.

Ví dụ như vào tháng 7 năm ngoái 2019, Tôn Ba (Sun Bo), người giám sát việc xây dựng tàu sân bay đầu tiên của Trung Quốc, chiếc Liêu Ninh, đã bị buộc tội tham nhũng và kết án 12 năm tù. Qua tháng 5/2020, Hồ Vấn Minh (Hu Wenming), lãnh đạo chương trình tàu sân bay Trung Quốc đã bị bắt với tội danh tham nhũng và cung cấp tin mật cho nước ngoài…

Vô dụng cho chiến đấu cơ

Nếu phi đạo trên 3 đảo được bồi đắp bị lún hay bị rạn nứt thì sẽ không thấy rõ ngay qua ảnh vệ tinh. Máy bay vẫn có thể sử dụng, đặc biệt những loại máy bay phản lực cánh quạt thường, bay chậm hơn, như máy bạy vận tải quân sự, máy bay tuần tra biển, đã từng đáp xuống đá Chữ Thập vào tháng 3 và tháng 4 vừa qua. Nhưng đối với các loại chiến đấu cơ bay nhanh hơn thì chất lượng phi đạo phải cao hơn nhiều.

Không quân Trung Quốc vốn rất chú ý đến hình ảnh của mình và rất ngại rủi ro sẽ cố tránh bị mất mặt trước công luận nếu chẳng may một chiếc đấu cơ của họ gặp sự cố khi cất cảnh hay hạ cánh trên một trong 3 đảo nhân tạo nói trên.

Nhìn rộng ra, nếu quả thực các phi đạo và cơ sở liên quan trên các đảo nhân tạo có vấn đề về xây dựng, thì điều đó cũng đặt ra vấn đề về sự hữu ích chiến lược của các đảo này đối với Không quân Trung Quốc và đối với mọi tham vọng của Bắc Kinh trong việc thiết lập một vùng nhận dạng phòng không bao trùm Biển Đông.

Mai Vân

Nguồn : RFI, 17/08/2020

Đưa vấn đề Biển Đông ra PCA : Việt Nam thận trọng cân nhắc thiệt hơn

Trung Quốc vẫn lầm lũi đẩy từng quân cờ trong thế trận bành trướng ở Biển Đông. Hoa Kỳ cũng biến Biển Đông thành một mặt trận trong cuộc chiến toàn diện chống Bắc Kinh. Chưa bao giờ, Hải quân Mỹ hoạt động năng động như trong năm 2020 để thách thức yêu sách chủ quyền phi lý của Bắc Kinh.

Người dân Việt Nam phản tại Hàn Quốc phản đối Bắc Kinh quân sự hóa Biển Đông trước đại sứ quán Trung Quốc ở Seoul, ngày 24/06/2016. Ảnh minh họa.  AP - Ahn Young-joon

Có nhiều ý kiến cho rằng đây là thời điểm thuận lợi để Việt Nam kiện những yêu sách của Trung Quốc trong bản đồ "9 đoạn" lên Tòa Án Trọng Tài Thường Trực (PCA). Nhưng tại sao Hà Nội chần chừ ?

RFI tiếng Việt đặt câu hỏi với nhà nghiên cứu Laurent Gédéon, giảng viên trường Sư phạm Lyon (Ecole normale supérieure de Lyon), Pháp.

*****

RFI : Thưa ông Gédéon,nhìn vào căng thẳng hiện nay giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ, cũng như việc Washington ủng hộ mạnh mẽ hơn các nước ASEAN trong vấn đề Biển Đông, phải chăng đây là cơ hội để Việt Nam thể hiện kiên quyết hơn trong việc bảo vệ chủ quyền, kể cả khả năng Hà Nội kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế ?

Laurent Gédéon : Tôi xin nhắc lại tuyên bố  ngày 13/07/2020 của ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo. Ông nói là Cộng hòa Nhân Dân Trung Hoa không có bất kỳ cơ sở nào để đơn phương áp đặt ý đồ của họ ở trong vùng nên tuyên bố chủ quyền trong "đường 9 đoạn" cũng không có giá trị pháp lý vì Tòa Trọng Tài đã bác những yêu sách của Trung Quốc. Ngoại trưởng Mỹ nói thêm là tuyên bố của Tòa mang tính quyết định và ràng buộc về mặt pháp lý đối với các bên.

Điểm này vô cùng quan trọng bởi vì lần đầu tiên, thông qua phát biểu của ngoại trưởng Pompeo, Hoa Kỳ đánh giá những yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông là "bất hợp pháp". Đây là một thay đổi lớn so với lập trường trước đây của Washington, chỉ tập trung vào tự do lưu thông hàng hải mà không phát biểu về tính hợp pháp trong những yêu sách chủ quyền của các bên có tranh chấp ở Biển Đông.

Trong bối cảnh này, Việt Nam có thể được lợi về mặt chính trị và biểu tượng, thông qua các kênh theo luật định để khẳng định những quyền của họ. Viện đến Tòa Trọng Tài Thường Trực có lẽ là giải pháp thích hợp. Nhưng nếu căn cứ vào phán quyết năm 2016 , thì Tòa Trọng Tài có lẽ chỉ có thể xác nhận  lại với Việt Nam phán quyết đã được công bố với Philippines : Bản đồ "đường 9 đoạn" đi ngược lại với Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), như vậy là bất hợp pháp. Có nghĩa là những đòi hỏi chủ quyền chồng lấn của Trung Quốc trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, như tình trạng hiện nay, là bất hợp pháp.

Nhưng ngược lại, Tòa Trọng Tài Thường Trực cũng sẽ không công nhận những đòi hỏi chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Ngoài ra, cũng cần nhắc lại là Tòa không công nhận bất kỳ vùng đặc quyền kinh tế nào quanh những quần đảo này.

Việc Mỹ tuyên bố những yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trên hầu hết Biển Đông là "bất hợp pháp", cũng không đồng nghĩa là Washington công nhận những đòi hỏi chủ quyền của Việt Nam, Philippines hoặc những nước khác đối với những quần đảo này.

Tôi cho rằng bối cảnh hiện này có thể là một cơ hội cho Việt Nam. Nhưng viện đến Tòa Trọng Tài Thường Trực Lay Haye có lẽ sẽ là con dao hai lưỡi, căn cứ vào việc Việt Nam có nhiều yêu sách chủ quyền ở Biển Đông, như đối với toàn bộ quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Vì thế, có phần nào đó là tế nhị trong việc đưa ra quyết định về vấn đề này.

RFI : Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị khẳng định trong cuộc họp trực tuyến ngày 23/07 với đồng nhiệm Việt Nam Phạm Bình Minh rằng Bắc Kinh không thay đổi lập trường về Biển Đông. Phải chăng đây là một lời đe dọa, một lời cảnh báo Hà Nội đừng có tìm trợ lực nước ngoài để can thiệp vào trong vùng ?

Laurent Gédéon : Theo quan điểm của tôi thì đúng là như vậy. Đó là một lời cảnh cáo nếu căn cứ vào toàn bộ tuyên bố của ngoại trưởng Trung Quốc. Ông Vương Nghị khẳng định Bắc Kinh không thay đổi chính sách rõ ràng của họ về Biển Đông. Ông ta cũng nói thêm là vì lý do địa chính trị, Hoa Kỳ tìm cách can thiệp vào Biển Đông, điều tầu chiến, tầu sân bay để thể hiện sức mạnh trong vùng với mục đích là tạo căng thẳng, gây nguy hiểm cho tình đoàn kết giữa các nước trong khu vực và phá hoại triển vọng phát triển của tất cả những nước này.

Lời cảnh cáo còn được thể hiện trong một câu nói của ông Vương Nghị khi cho rằng tất cả các nước liên quan phải hết sức cẩn trọng về vấn đề này, dĩ nhiên cũng ngầm nhắc đến Việt Nam : Bắc Kinh và Hà Nội phải giải quyết tranh chấp qua đối thoại và tham vấn song phương. Tương tự, theo quan điểm của Trung Quốc, các nước khác cũng cần tự tìm ra giải pháp ở cấp vùng và từ đó đi đến ký kết thỏa thuận. Ngoài ra, ông Vương Nghị cũng cho rằng các nước ở trong vùng, có nghĩa là Việt Nam và các nước ASEAN khác, phải dựa vào Bộ Quy Tắc Ứng Xử ở Biển Đông đang được đàm phán, và nhất là phải tránh để các lực lượng bên ngoài can thiệp, dù là nhỏ nhất.

Từ những tuyên bố trên của ông Vương Nghị, một mặt chúng ta thấy là Trung Quốc không từ bỏ một điểm nào trong những yêu sách chủ quyền của họ ở Biển Đông, mặt khác cảnh cáo Việt Nam, cũng như tất cả các nước chống lại lập trường của Bắc Kinh, về một điểm - hiện là mối bận tâm hàng đầu của Trung Quốc : Đó là khả năng hoặc giả thuyết là các nước trong vùng xích lại gần Hoa Kỳ, trong khi Mỹ đang đối đầu mạnh mẽ với Trung Quốc về vùng biển này.

RFI :Có nghĩa là Việt Nam hiện nằm trong thế kẹt giữa hai cường quốc ?

Laurent Gédéon : Đúng thế. Về điểm này cần phải nhắc lại tổng quan vì tình hình hiện nay phức tạp và đã thay đổi nhưng cũng có thể mang lại cơ hội. Dưới chính quyền Trump, Hoa Kỳ đã tập trung vào vấn đề tương quan lực lượng với Trung Quốc, từng bắt đầu dưới thời Barack Obama với chiến lược "xoay trục sang Châu Á". Nhưng sự đối đầu trở nên trực diện hơn rất nhiều trong nhiệm kỳ của Donald Trump và hiện trải trên hai lĩnh vực chính : kinh tế và chiến lược.

Người ta nói nhiều đến cuộc chiến thương mại với việc hai bên tăng nhiều loại thuế quan. Bên cạnh đó là sự gia tăng về chiến lược, được thể hiện qua việc tăng cường các chiến dịch bảo vệ tự do hàng hải FONOPS mà lần gần đây nhất là cuộc tập trận ở Biển Đông vào tháng 07/2020, với hai tầu sân bay lần đầu tiên cùng lúc tham gia.

Một điểm lý thú có thể nhận thấy là hiện nay, Trung Quốc trong thế thủ nhiều hơn so với cách đây 1 năm, một mặt là do Hoa Kỳ dồn dập tấn công, do tác động của cuộc chiến thương mại đến nền kinh tế Trung Quốc, mặt khác là do hình ảnh của Trung Quốc trở nên xấu đi từ khi xảy ra khủng hoảng Covid-19.

Trong bối cảnh này, Việt Nam bị kẹt giữa hai thế : Một bên là mong muốn duy trì mối quan hệ cân bằng với Trung Quốc, bên kia là viện đến sức mạnh của Hoa Kỳ để có thể đối phó với chính sách của Bắc Kinh. Nói một cách khác, Việt Nam đang giữ khoảng cách với cả hai phe lợi ích mang tính cơ hội. Câu hỏi đặt ra là Hà Nội có thể duy trì được tình trạng này đến bao lâu ?

Có thể bối cảnh hiện nay được cho là một cơ hội cho Việt Nam, nhưng để tận dụng được, có lẽ Hà Nội phải tránh chiến lược ngoại giao truyền thống "Ba không" : không tham gia các liên minh quân sự, không đi theo bất kỳ nước nào để chống lại một nước khác và không có các căn cứ quân sự của nước ngoài trên lãnh thổ Việt Nam. Lập trường chính trị này không tương thích với khả năng xích lại gần với Hoa Kỳ về vấn đề Biển Đông.

Ngoài ra, để tận dụng cơ hội này, Việt Nam có lẽ phải nêu cụ thể hơn những đòi hỏi đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, từ vấn đề chủ quyền đến vùng đặc quyền kinh tế mà chúng ta thấy vẫn chưa được cập nhật về mặt pháp lý bởi vì Việt Nam lo ngại có thể những đòi hỏi đó sẽ bị Tòa Trọng Tài bác bỏ.

Việc này cũng đòi hỏi chính phủ Hà Nội phải suy nghĩ lâu dài về những giới hạn của những giả thuyết đàm phán với các nước có liên quan, như Phillipinnes, vì chúng ta nên nhớ là Việt Nam và Trung Quốc yêu cầu chủ quyền đối với toàn bộ quần đảo, trái với Philippines, Malaysia, Brunei chỉ đòi chủ quyền đối với một số đảo.

Câu hỏi đặt ra là Hà Nội có những quyền lợi trên biển nào có thể thương lượng được hay không ? Trong trường hợp không, dù tranh chấp ít nhiều được giải quyết một cách nào đó với Trung Quốc, thì sẽ còn tiếp tục với các nước nói trên.

RFI :Trung Quốc lần lượt điện đàm với bốn nước Việt Nam, Philippines, Malaysia, Singapore sau phát biểu của ngoại trưởng Pompeo về Biển Đông. Khi ưu tiên trao đổi song phương với những lời hứa đầu tư, liệu Bắc Kinh có phá vỡ được mặt trận chung, dường như mới chỉ được hình thành ?

Laurent Gédéon : Đó là mối bận tâm thường trực của Bắc Kinh : Luôn ưu tiên đàm phán song phương ngay khi có vấn đề liên quan đến Trung Quốc. Chính quyền Bắc Kinh chẳng có lợi gì khi các nước "kẻ thù của kẻ thù là bạn" hợp sức chống lại họ. Chính vì thế, họ luôn tìm cách phá vỡ mọi mặt trận chung có nguy cơ chống lại họ ở Biển Đông. Ở điểm này, Trung Quốc được trợ lực qua việc Việt Nam, Philippines và Malaysia chưa có được tiếng nói chung thực sự. Điều này có lợi cho Trung Quốc và tặng cho Bắc Kinh một lá bài để thành công.

Thế nhưng, phía Trung Quốc cũng có một vấn đề, đó là lập trường bất di bất dịch của nước này, luôn từ chối thỏa hiệp, vì thế hạn chế khả năng đạt được thỏa thuận, ngay cả trong các cuộc đàm phán song phương. Nói một cách khác, nếu một thỏa thuận song phương được kí kết, thì có thể là do nước yếu hơn phải nhân nhượng Bắc Kinh trong khả năng có lợi nhất cho nước đó về mặt pháp lý để giúp được nước đó thay đổi tình thế sau này, nếu có thể. Nhưng chúng ta thấy là chưa có thỏa thuận song phương nào về điểm này. Thêm vào đó, phải nhắc đến một điểm : Công luận của các nước ASEAN, đặc biệt là ở Việt Nam, rất sôi nổi về vấn đề biển đảo, họ có thể cho rằng chính phủ lùi bước trong vấn đề chủ quyền quốc gia.

Một điểm bất lợi khác, ngày càng rõ ràng hơn, cho Bắc Kinh là Washington đã hình thành được một khối ổn định hơn, được dựa trên nguyên tắc hội tụ lợi ích của các quốc gia trong vùng xung quanh nguyên tắc bảo vệ tự do lưu thông hàng hải của Mỹ ở Biển Đông. Nếu Hoa Kỳ hình thành được một liên minh dựa trên nguyên tắc này, thì đó sẽ là một khối mà Trung Quốc khó lòng đối đầu được.

RFI : Liệu có nguy cơ Hoa Kỳ thay đổi chiến lược về Biển Đông sau kỳ bầu cử tổng thống Mỹ tháng 11/2020 hoặc trong trường hợp Washington và Bắc Kinh giảm bớt căng thẳng sau khi đạt được một số thỏa thuận ? Điểm này có khiến Việt Nam lo ngại không ?

Laurent Gédéon : Theo quan điểm của tôi, thì tôi không nghĩ như vậy, dù hai bên đạt được thỏa thuận về kinh tế. Lý do thứ nhất là cả đảng Cộng hòa lẫn Dân chủ Mỹ đều muốn ngăn Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng, được cho là có hại cho lợi ích của Hoa Kỳ. Đảng Cộng hòa cáo buộc đảng Dân chủ đã quá nhân nhượng với Bắc Kinh dưới thời Barack Obama. Điều này dẫn đến thái độ cứng rắn hơn rất nhiều của chính quyền Donald Trump đối với Trung Quốc.

Còn phía đảng Dân chủ, thông quan ứng viên tổng thống Joe Biden, cáo buộc chính quyền Trump giữ thái độ mập mờ với Trung Quốc, đặc biệt là sau khi ông John Bolton, trong cuốn sách mới xuất bản, cáo buộc Donald Trump từng tìm cách thương lượng với Tập Cận Bình để được Bắc Kinh hỗ trợ chiến thắng trong cuộc bầu cử tháng 11.

Lý do thứ hai, theo tôi, Washington ít có khả năng thay đổi lập trường, kể cả trong trường hợp Donald Trump không được bầu lại : Đó là Biển Đông là một không gian hàng hải có tầm quan trọng rất lớn, mà một phần hàng hóa Trung Quốc bắt buộc phải trung chuyển qua đó, cũng như một phần đội tầu ngầm của nước này. Nếu để Trung Quốc kiểm soát được vùng biển này, đó sẽ là một mối đe dọa thường trực cho Hoa Kỳ.

Một lý do khác, những yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông là thách thức chiến lược và pháp lý thực sự đối với Washington. Hoa Kỳ cũng như các cường quốc hàng hải khác, như Pháp, hình thành một phần sức mạnh của họ theo khuôn khổ Luật Biển Quốc Tế, được xác định theo UNCLOS. Thế nhưng, những hành động của Trung Quốc lại đi ngược lại với văn bản pháp lý này. Một sự thay đổi có thể sẽ có hại cho lợi ích của những cường quốc hàng hải hiện nay. Và đó là một trong những lý do khiến Hoa Kỳ cũng như các nước đồng minh ở Biển Đông, tiến hành tuần tra để áp dụng luật này.

RFI tiếng Việt xin chân thành cảm ơn nhà nghiên cứu Laurent Gédéon, Trường Sư phạm Lyon, Pháp.

Thu Hằng thực hiện

Nguồn : RFI, 17/08/2020

Tổng thống Trump : ‘Quan hệ thân thiện với Chủ tịch Tập tan vỡ sau dịch Covid-19’ (VOA, 12/08/2020)

Tổng thống Trump hôm 11/8 nói mối quan hệ giữa ông với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tan vỡ tiếp theo sau đại dịch Covid-19, và đã lâu ông không nói chuyện với vị tương nhiệm Trung Quốc.

Tổng thống Mỹ Donald Trump dự một buổi họp song phương với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ở Osaka, Nhật Bản, ngày 29/6/2019. Ảnh minh họa

"Trước đây tôi có quan hệ rất tốt với ông ấy", ông Trump nói trong một cuộc phỏng vấn với đài Fox Sport. Ông đơn cử thỏa thuận thương mại Giai đoạn 1 mà hai bên đã đạt được hồi đầu năm 2020.

"Tôi có quan hệ rất tốt với Chủ tịch Tập. Tôi thích ông, nhưng sự thân tình đó không còn nữa".

Ông Trump nói tình cảm của ông thay đổi trong đại dịch Covid-19.

"Rõ rệt tôi thấy khác đi. Tôi từng có quan hệ tốt, rất tốt, bây giờ thì lâu rồi, tôi không nói chuyện với ông".

Theo Reuters, ông Trump coi thách thức Trung Quốc là một phần chủ yếu trong chiến dịch vận động của ông cho cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 3/11, và ông lưu ý về các quan hệ thân thiện với ông Tập trong phần lớn nhiệm kỳ Tổng thống đầu tiên giữa lúc ông đang tìm cách thực hiện các cam kết về thương mại.

Hôm 11/8 ông Trump nói so với vụ tranh chấp về thương mại, hậu quả của vụ bộc phát dịch Covid-19 ‘tệ hại hơn gấp ngàn lần’, với nhiều chết chóc và khiến cả thế giới phải đóng cửa.

Từ khi những tin tức đầu tiên về virus Covid-19 xuất hiện tại Trung Quốc vào cuối năm 2019, hơn 20 triệu người đã nhiễm virus, với hơn 735.000 ca tử vong trên toàn cầu, riêng tại Hoa Kỳ đã có 5,1 triệu ca nhiễm và hơn 163.000 ca tử vong.

Ngoài ra, quan hệ Mỹ-Trung cũng bị tác động bởi chiến dịch đàn áp ở Hong Kong sau khi Luật an ninh quốc gia được ban hành, và bởi những bất đồng về Đài Loan và về vụ tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông.

*********************

Trung Quốc gia tăng tập trận trên biển, đe dọa cả đảo Guam của Mỹ (RFI, 12/08/2020)

Trong bối cảnh quan hệ với Washington căng thẳng hẳn lên, Bắc Kinh tổ chức một loạt các cuộc tập trận tại các vùng biển bao quanh Trung Quốc, từ vùng eo biển Đài Loan xuống đến Biển Đông. Theo ghi nhận của kênh truyền hình Mỹ CNN ngày 11/08/2020, Bắc Kinh thậm chí còn đe dọa tập trận bắn đạn thật ngay gần đảo Guam ở miền Tây Thái Bình Dương, sát Philippines, nơi đặt một căn cứ quân sự quan trọng của Mỹ.

Một cuộc tập trận của quân đội Trung Quốc ở Biển Đông, với hàng không mẫu hạm Liêu Ninh, tháng 12/2016.  Reuters/Stringer

Cuộc diễn tập gần đây nhất của Trung Quốc diễn ra hôm 10/08 khi Bắc Kinh cho chiến đấu cơ vượt qua đường trung tuyến trên eo biển Đài Loan, một đường ranh giới không chính thức ngăn vùng biển giữa Hoa Lục và Đài Loan, buộc chính quyền Đài Bắc phải điều máy bay lên để ngăn chặn và xua đuổi.

Đây là một động thái hiếm hoi, vì từ năm 1999 đến nay, đây chỉ là lần thứ ba mà chiến đấu cơ Trung Quốc cố ý xâm nhập không phận Đài Loan như vậy. Hai lần trước là vào tháng Hai vừa qua và tháng Ba năm 2019. Theo giới phân tích, Bắc Kinh đã có động thái thị uy kể trên để biểu thị thái độ bất bình trước việc một bộ trưởng Mỹ chính thức đến thăm Đài Loan từ Chủ Nhật 09/08.

Trang web bằng Anh Ngữ của Quân Đội Trung Quốc đã không ngần ngại đăng lại một bài viết của tờ Hoàn Cầu Thời Báo, khẳng định rằng động thái của Không Quân Trung Quốc là nhằm cho thấy Bắc Kinh không hài lòng đối với Washington về chuyến thăm Đài Loan của bộ trưởng Y tế Mỹ Azar.

Bài viết còn đe dọa rằng nếu Washington không lùi bước trên vấn đề Đài Loan, quân đội Trung Quốc "sẽ có thêm biện pháp đáp trả, như tập trận bắn tên lửa thật ở phía đông Đài Loan hay gần đảo Guam".

Theo giới phân tích, việc tập trận bắn tên lửa gần đảo Guam sẽ là một hành vi cực kỳ khiêu khích đối với Mỹ, vì hòn đảo ở phía đông Philippines này là nơi Hoa Kỳ đặt hai căn cứ quân sự trọng yếu : Căn cứ Không Quân Andersen và Căn cứ Hải Quân Guam.

Lời đe dọa tập trận gần Guam được đưa ra trong bối cảnh rộ lên những thông tin về một loạt những cuộc tập trận khác mà Quân Đội Trung Quốc đã và sắp tiến hành.

CNN cũng trích Hoàn Cầu Thời Báo cho biết là các lực lượng trên bộ và trên biển của Trung Quốc đã có nhiều cuộc tập trận trên biển và đổ bộ tấn công trong các tuần qua và sẽ tiếp tục những hoạt động này trong những tuần lễ sắp tới.

Trong số những cuộc tập trận gần đây, theo tờ báo, có cuộc tấn công giả định lên bãi biển trên đảo Hải Nam, bài tập đổ bộ ở tỉnh Quảng Châu, đợt diễn tập tấn công vượt biển ở tỉnh Phúc Kiến, và cuộc tập trận Không Quân phối hợp oanh tạc cơ, trang bị tên lửa, với các loại máy bay tiêm kích trên Biển Đông. Quân đội Trung Quốc cũng đã lên kế hoạch cho một số cuộc tập trận bắn đạn thật trong tuần này và tuần sau.

Trọng Nghĩa

*****************

Nhật Bản ký thỏa thuận cung cấp 6 tàu tuần tra mới cho Việt Nam (VOA, 12/08/2020)

Cơ quan Hợp tác Quốc tế của Nhật Bản -JICA vừa ký tắt với Việt Nam một thỏa thuận trị giá 36,6 tỷ Yen- tương đương 345 triệu USD, theo đó Nhật sẽ cung cấp 6 tầu tuần tra mới cho Cảnh sát biển Việt Nam để tăng cường khả năng chấp pháp của Việt Nam trong bối cảnh Bắc Kinh đang đẩy mạnh các yêu sách chủ quyền trong Biển Đông, theo Japan Times.

JICA, Cơ quan Hợp tác Quốc tế của chính phủ Nhật Bản sẽ tiếp tục hỗ trợ chính phủ Việt Nam để chiến đấu chống dịch nCoV. Ảnh minh họa

Thỏa thuận này được ký kết giữa lúc lập trường của Hoa Kỳ trở nên cứng rắn trước những hành động đơn phương của Trung Quốc nhằm thực hiện tham vọng độc chiếm Biển Đông. Washington cho rằng các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc là "hoàn toàn bất hợp pháp", và cáo buộc Bắc Kinh ‘bắt nạt’ Việt Nam và các nước láng giềng khác có tuyên bố chủ quyền chồng chéo với Trung Quốc trong Biển Đông.

Nhật Bản chỉ trích việc Trung Quốc quân sự hóa các khu vực đang trong vòng tranh chấp, và bành trướng hoạt động trong các vùng biển và không phận trên Biển Đông, nói rằng những động thái đó thể hiện âm mưu của Bắc Kinh toan dùng vũ lực để thay đổi hiện trạng và đặt thế giới trước ‘sự đã rồi’.

Cơ quan Hợp tác Quốc tế của Nhật Bản -JICA ký tắt vào thỏa thuận với Việt Nam tại Hà Nội hôm 28/7, cơ quan này cho biết hôm 11/8.

Nhật Bản trước đây từng đề nghị cung cấp tàu cá cho Việt Nam, nhưng đây là lần đầu tiên Tokyo cung cấp tàu tuần tra cho Việt Nam, theo lời một quan chức Bộ Ngoại giao Nhật Bản.

Tàu của Hải quân Mỹ, Ấn độ, Nhật Bản và Philippines trên biển. Ảnh chụp ngày 9/5/2020 do Lực lượng Tự vệ Hàng Hải Nhật Bản cung cấp.

Quan chức này cho biết "6 tàu tuần tra mới này được thiết kế và đóng tại Nhật Bản".

JICA nói trong một tuyên bố :

"Dự án này sẽ giúp Cảnh sát biển Việt Nam có nguồn tài chính để mua tàu, hỗ trợ và cải thiện các hoạt động cứu nạn trên biển, và tăng cường khả năng chấp pháp của Cảnh sát biển Việt Nam".

JICA nêu bật rằng ngoài ra, dự án này cũng sẽ "củng cố quyền tự do hàng hải", góp phần thiết lập một khu vực Ấn độ-Thái Bình Dương tự do và cởi mở.

Bản tin của Japan Times đề cập tới các sự cố khi tàu Trung Quốc bắn cảnh cáo vào tàu thuyền các nước láng giềng, và tàu Trung Quốc cản trở các hoạt động dò tìm và khai thác dầu khí của Việt Nam ngay trong vùng đặc quyền kinh tế của nước này.

Theo Japan Times, các vấn đề liên quan tới Biển Đông đã trở thành mối lo ngại không những của Nhật Bản mà còn của cộng đồng quốc tế bởi vì Biển Đông là nơi các tuyến hàng hải thiết yếu cho thương mại quốc tế đi ngang qua, và có liên quan trực tiếp tới hòa bình và ổn định tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.

Sách trắng quốc phòng của Nhật Bản công bố hồi tháng Bảy kêu gọi tất cả các bên liên quan, kể cả Trung Quốc hãy "tự chế, không đưa ra các hành động đơn phương có thể tăng căng thẳng và phải hành động dựa trên nguyên tắc của quyền pháp trị".

Sách trắng quốc phòng Nhật cũng nêu lên quan tâm về các nỗ lực đơn phương của Trung Quốc toan dùng vũ lực để thay đổi hiện trạng tại quần đảo Senkaku do Nhật Bản kiểm soát, nhưng Trung Quốc đặt tên là Điếu ngư đài và tuyên bố là thuộc chủ quyền của họ.

*********************

Biển Đông : Hải  quân Philippines tố cáo Trung Quốc cố tình khiêu khích (RFI, 11/08/2020)

Tư lệnh lực lượng Hải quân Philippines ngày 10/08/2020, đã kêu gọi chính quyền Manila gởi công hàm phản đối sự hiện diện của hai chiếc tàu khảo sát Trung Quốc gần khu vực Bãi Cỏ Rong hiện do Manila kiểm soát, đồng thời tố cáo Hải quân Trung Quốc cố tình khiêu khích lực lượng Philippines.

Bãi Cỏ Rong (Reed Bank) trên bản đồ Biển Đông. Philippines tố cáo tàu Trung Quốc hiện diện gần Bãi Cỏ Rong thuộc vùng đặc quyền kinh tế Philippines.  © (wikipedia)

Phát biểu trong một cuộc họp báo, phó đô đốc Hải quân Philippines Giovanni Bacordo xác nhận rằng hai chiếc tàu Trung Quốc đã hoạt động ở vùng biển gần bãi Cỏ Rong (Reed Bank) từ cách nay một tuần. Căn cứ vào tốc độ di chuyển chậm của các chiếc tàu này - khoảng 3 hải lý/giờ - Hải quân Philippines cho rằng phía Trung Quốc đang tiến hành khảo sát.

Theo nhật báo Hồng Kông South China Morning Post, tư lệnh Hải quân Philippines khẳng định đã báo cáo vụ việc lên cấp trên và đã yêu cầu chính quyền phản đối chính thức qua đường ngoại giao. Phía Hải quân đã xác minh được là các chiếc tàu Trung Quốc không hề được phép hoạt động trong khu vực đó.

Bãi Cỏ Rong, nằm ở phía đông bắc quần đảo Trường Sa, hiện do Philippines kiểm soát nhưng bị Trung Quốc gộp vào bên trong đường lưỡi bò của họ nhằm thâu tóm Biển Đông. Đây là khu vực được cho là có trữ lượng dầu khí khá dồi dào.

Trong cuộc họp báo, phó đô đốc Bacordo còn tố cáo Trung Quốc tiếp tục cho tàu hải quân cũng như hải cảnh và tàu cá "xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Philippines", thậm chí còn có hành vi "khiêu khích" để phía Philippines nổ súng trước, điều mà lực lượng Hải Quân Philippines luôn cố tránh để khỏi bị cáo buộc là gây sự trước.

Vị tư lệnh Hải quân vừa nhậm chức không lâu này đã bác bỏ lập luận theo đó việc phản đối Trung Quốc về mặt ngoại giao là một động thái vô ích.

Trong cuộc họp báo, lãnh đạo Hải quân Philippines còn cho biết là phía Manila cũng nêu vấn đề những "vi phạm" của Trung Quốc ở Biển Đông với tư lệnh Hải Quân các nước ASEAN khác, cũng như tại Diễn Đàn Hải Quân khu vực Tây Thái Bình Dương Western Pacific Naval Symposium.

Mai Vân

Tháng 7/2020 đánh dấu một thay đổi quan trọng trong tình hình Biển Đông. Ngay sau khi chính quyền Donald Trump khẳng định trở lại, nhưng một cách mạnh mẽ hơn, lập trường của Mỹ trên vấn đề Biển Đông, nhiều nước trong và ngoài vùng, bằng cách này hay cách khác đều có tuyên bố phản đối chính sách bành trướng của Trung Quốc trong vùng biển Đông Nam Á. Dứt khoát khác thường là công hàm của Úc gởi lên Liên Hiệp Quốc.

Tàu sân bay Mỹ USS Ronald Reagan cùng các chiến hạm Nhật Bản và Úc cùng diễn tập trên Biển Philippines ngày 21/07/2020. Commander, Task Force 70 / Carri - Petty Officer 2nd Class Codie So

Câu hỏi mà giới quan sát đặt ra là Việt Nam, nước hiện đang ở tuyến đầu trong mặt trận chống những hành vi áp đặt yêu sách chủ quyền quá đáng của Trung Quốc trên Biển Đông, sẽ phản ứng thế nào trước những chuyển biến trên đây, được cho là rất có lợi cho Hà Nội.

Trong bài phân tích "Phản ứng của Việt Nam trước những thay đổi trong cách Mỹ tiếp cận Biển Đông", đăng ngày 03/08/2020 trên trang mạng của trung tâm tham vấn Mỹ Hội Đồng Quan Hệ Đối Ngoại CFR (Council on Foreign Relations), chuyên gia Lê Thu Hường, thuộc viện nghiên cứu Úc ASPI, đã ghi nhận thái độ khá thận trọng của Việt Nam trước các chuyển biến mới đây trong vấn đề Biển Đông.

Mỹ : Từ trung lập sang cáo buộc các hành vi "phi pháp" của Trung Quốc

Đối với tác giả bài phân tích, yếu tố quan trọng nhất cần phải chú ý trong tình hình Biển Đông hiện nay là sự kiện Hoa Kỳ đã thay đổi thái độ, chuyển từ một quan điểm trung lập cứng ngắt, không đứng về bên tranh chấp nào, sang một lập trường cứng rắn đối với Trung Quốc, bác bỏ các yêu sách biển của Bắc Kinh bị xem là quá đáng và bất hợp pháp.

Theo chuyên gia Lê Thu Hường, chính quyền Donald Trump đã phản bác các yêu sách của Trung Quốc, căn cứ vào Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển UNCLOS năm 1982, cũng như phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye năm 2016 phủ nhận tính hợp pháp của các yêu sách trong "đường lưỡi bò" Trung Quốc.

Tác giả đặc biệt ghi nhận lời lẽ cứng rắn ngày 13/07 của ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo trong bản tuyên bố "Quan điểm của Mỹ về tranh chấp ở Biển Đông - U.S. Position on Maritime Claims in the South China Sea". ghi nhận rằng Trung Quốc "không có cơ sở pháp lý để đơn phương áp đặt ý muốn lên vùng" và các đòi hỏi của Trung Quốc "không có bất kỳ cơ sở nào trong luật quốc tế".

Thông cáo của ngoại trưởng Mỹ đã được trợ lý ngoại trưởng đặc trách Đông Á và Thái Bình Dương, David Stillwell, cụ thể hóa thêm sau đó nhân hội nghị lần thứ 10 về Biển Đông tại Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế CSIS tại Washington, đả kích các hành vi của Trung Quốc phớt lờ quyền của các láng giềng Đông Nam được tiếp cận với tài nguyên trong vùng đặc quyền kinh tế của họ.

Úc : Lâp trường ủng hộ Mỹ một cách rõ rệt

Quan điểm mạnh bạo của Úc cũng được chuyên gia Lê Thu Hường nhấn manh, nhắc lại nội dung công hàm mà Canberra gởi đến Liên Hiệp Quốc ngày 23/07.

Ngoài các từ ngữ rất giống với thông cáo của bộ Ngoại Giao Mỹ. thời điểm Úc gởi công hàm rất đáng chú ý vì diễn ra trước cuộc họp bộ trưởng Mỹ-Úc2+2 tại Washington, gồm ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, Úc Marise Payne, bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper và đồng nhiệm Úc Linda Reynolds.

Văn kiện Úc cũng được công bố ngay sau khi Canberra đưa ra một bản cập nhật chiến lược mới (Strategic Update 2020 and Force Structure Plan), nhắm điều chỉnh hướng đi cho tương ứng với mối đe dọa ngày càng cao đến từ Trung Quốc.

Theo chuyên gia Lê Thu Hường chuyển biến lập trường gần đây tại Washington và Canberra không mới lạ mà cũng không đáng ngạc nhiên. Mỹ và Úc chỉ khẳng định lại quan điểm với ngôn từ dứt khoát hơn mà hai nước từng có liên quan đến phán quyết 2016.

Tuyên bố của Mỹ và Úc : Một cái mốc quan trọng trong vấn đề Biển Đông

Trong chiều hướng quan hệ đang xấu đi của hai nước này với Trung Quốc, những tuyên bố mới của Mỹ và Úc dù không có gì là đột ngột, nhưng đã đánh dấu một cái mốc quan trọng liên quan đến Biển Đông, bác bỏ một cách rõ ràng hơn yêu sách của Trung Quốc và hậu thuẫn công khai cho vai trò của luật quốc tế.

Tuy nhiên, chuyên gia Úc đã thấy rằng các nước Đông Nam Á đã có phản ứng khác nhau trước các thông báo của Mỹ và Úc, có một số ít công khai và trực tiếp nêu lên những thông cáo, và một vài nước khác thì lại cho rằng quan điểm có vẻ mới của Mỹ thật ra không phải là để đề cao luật quốc tế, mà là để leo thang căng thẳng với Trung Quốc.

Việt Nam : Hoan nghênh Mỹ-Úc, nhưng thận trọng trước Trung Quốc

Về phản ứng của Việt Nam, tiến sĩ Lê Thu Hường ghi nhận rằng những diễn biến kể trên đã được chính phủ Việt Nam hoan nghênh, mặc dù phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Việt Nam vẫn giữ thái độ thận trọng khi phản ứng trước các động thái của Hoa Kỳ và Úc.

Có nhiều lý do để Việt Nam phấn khởi trước việc Mỹ và Úc thay đổi giọng điệu về Biển Đông. Với việc các quốc gia Đông Nam Á khác có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông như Philippines và Malaysia thường tránh chỉ trích công khai các hành động của Trung Quốc, Việt Nam ngày càng cảm thấy bị cô lập trong khu vực.

Ngoài ra, vào lúc toàn thế giới bị dịch Covid-19 chi phối, và các quốc gia Đông Nam Á bị Trung Quốc ảnh hưởng nặng nề, những nỗ lực gần đây của Việt Nam nhằm đánh động quốc tế về những điều mà Việt Nam xem là hành vi sách nhiễu và bắt nạt của Trung Quốc ở Biển Đông có vẻ như vô hiệu, ít ra là cho đến gần đây.

Trong bối cảnh không có gì có thể kềm hãm các hành vi của Bắc Kinh, Việt Nam đã bị thiệt hại cả về chiến lược và kinh tế. Một ví dụ cụ thể : Áp lực liên tục của Bắc Kinh và những hành vi của Trung Quốc nhằm giới hạn các hoạt động thăm dò dầu khí của Việt Nam ngay trong các vùng đặc quyền kinh tế mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền, theo một ước tính, đã khiến cho Việt Nam bị thiệt hại khoảng 1 tỷ đô la.

Tuy nhiên, việc Hà Nội hoan nghênh các cách tiếp cận cứng rắn hơn của Hoa Kỳ và Úc đối với Biển Đông không nhất thiết có nghĩa là Việt Nam sẽ tranh thủ cơ hội này để khởi động các vụ kiện đã được xem xét từ lâu nhằm chống lại Trung Quốc, hoặc thậm chí đẩy nhanh tiến độ hình thành một quan hệ đối tác chiến lược với Hoa Kỳ trên nền tảng quan hệ đối tác toàn diện hiện có.

Hà Nội sẽ tránh đưa ra những quyết định lớn cho đến khi cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ ngã ngũ, thế nhưng, theo tác giả bài phân tích, Việt Nam vẫn hy vọng rằng các tuyên bố mới của Hoa Kỳ và Úc là dấu hiệu phản ánh một cam kết rõ ràng của hai cường quốc này sẽ dấn thân mạnh mẽ hơn vào hồ sơ Biển Đông.

Trọng Nghĩa

Nguồn : RFI, 11/08/2020

Biển Đông : Việt Nam cần tính đến kịch bản Trung Quốc 'tấn công' từ nhiều hướng ?

Đinh Kim Phúc, Hoàng Việt, Hà Hoàng Hợp, Quốc Phương, BBC, 06/08/2020

Hôm 6/8, Việt Nam chính thức bình luận về video Trung Quốc tập trận gần đây, trong đó có triển khai máy bay chiến đấu tới Đá Subi thuộc quần đảo Trường Sa mà Việt Nam tuyên bố của mình.

Máy bay chiến đấu J15 của Trung Quốc trong một cuộc tập trận trên biển năm 2018

"Trước tiên, có thể khẳng định quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa là bộ phận lãnh thổ không thể tách rời của Việt Nam. Mọi hoạt động tại hai quần đảo này mà không được sự cho phép của Việt Nam là vi phạm chủ quyền của Việt Nam, vô giá trị và không có lợi cho hòa bình và ổn định ở Biển Đông", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng nói tại họp báo thường kỳ chiều 6/8.

Nhân dịp này, ba nhà quan sát thời sự khu vực và an ninh Biển Đông đưa ra bình luận và phân tích với BBC.

-------------------

Theo tôi, không thể có một cuộc chiến tranh nào trong tương lai gần giữa Mỹ-Trung. Trung Quốc đang ở thế yếu khi mà Mỹ và đồng minh ngày càng "vây ráp" nên những động thái của Trung Quốc theo tôi là tìm đồng minh và răn đe các nước trong khu vực Đông Nam Á trước thềm hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng trong tháng 8/2020 này.

Nhà nghiên cứu Đinh Kim Phúc

(từ Sài Gòn)

Động thái này của Trung Quốc xảy ra sau khi có những sự lên tiếng của các quốc gia liên quan như Philippines, Việt Nam, Indonesia, Malaysia, Australia và đặc biệt sự lên tiếng mạnh mẽ cùng các hành động kèm theo của Hoa Kỳ, phản đối các hành vi sai trái của Trung Quốc ở biển Đông.

Phía Hoa Kỳ mới đây còn nhắc lại việc phản đối Trung Quốc cưỡng bức, đe dọa việc khai thác tài nguyên trong vùng đặc quyền kinh tế của các quốc gia ASEAN, chính vì vậy, ta có thể hiểu đây là sự "biểu dương lực lượng", "phô trương cơ bắp" để nhằm đáp trả và đe dọa hành động của Hoa Kỳ và các quốc gia liên quan tại khu vực biển Đông.

Mặt khác, thông tin từ Trung Quốc cho biết Hội nghị Bắc Đới Hà sắp tới cũng đang tạo sức ép lên Tập Cận Bình, và với các hành động của Trung Quốc được coi như là khẳng định sức mạnh, cho rằng vẫn làm chủ được tình hình của Tập Cận Bình nhằm trấn áp các phản kháng của các phe nhóm chính trị trong nội bộ Trung Quốc.

Nhà nghiên cứu Hoàng Việt

(Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh)

Nhà giàn của Việt Nam ở Trường Sa

Có hàm ý đe dọa ?

Lần tập trận này về quân sự là tập tiếp dầu trên không, phía trên biển, tập bay xa trên biển (ban ngày) với tốc độ chậm, mang tên lửa và thiết bị trinh sát đối với máy bay Su-30MKK đó. Su-30MKK không mang thùng dầu phụ, thay vào đó, các móc treo có thể mang tối đa tên lửa, bom và thiết bị trinh sát (reconnaissance pod). Bay tập liên tục 10 tiếng trên biển, phi công Trung Quốc cũng tập ăn, uống… như ta thấy trong các video ngắn. Su-30MKK Nga chế tạo cho Trung Quốc không nhấn mạnh loại hình bay trên biển ; không quân Trung Quốc thử tập bay biển - ban ngày, là một cố gắng huấn luyện.

Về chiến lược, bay nhiều giờ liên tục trên không, là có hàm ý dọa Việt Nam, Indonesia, Philippines, Australia - với số giờ như thế, tăng tốc độ lên gấp 1.4 đến 1.5 lần, máy bay có thể bay đến tận đảo Tasmania ! Nhìn kỹ hơn, thì có lẽ không dọa được ai, bởi vì nếu xảy ra giao chiến trên không ở Trường Sa, kết hợp với các nhiệm vụ cường kích (ném bom), thì thời gian giao chiến không thể lâu quá 60 - 70 phút ; còn nếu bay vào không phận Australia, hay Indonesia… thì cần phải tính đến các hệ thống phòng không cực mạnh của Australia, và năng lực phòng thủ khá tốt bằng máy bay và phòng không của Indonesia. Với Việt Nam, thì ở Trường Sa, Việt Nam chỉ có 21 điểm canh giữ, chủ yếu là các nhà giàn.

Tấn công bằng Su-30 hay bất kỳ loại máy bay nào khác (kể cả máy bay ném bom) dường như không thực tế cho lắm, vì tốn kém và chắc không hiệu quả bằng tấn công bằng tàu chiến, tàu ngầm. Từ việc tập trận và đe dọa, đến tấn công thật sự, còn một khoảng cách, phụ thuộc nhiều nhân tố và điều kiện.

Khó mà nói được rằng kiểu tập trận này có hàm ý gì với cuộc tập trận RIMPAC sắp tới đây. Quy mô của RIMPAC khá lớn, đa mục tiêu, khác hẳn với cuộc tập nhỏ này của Trung Quốc. Hai năm nay, Mỹ không mời Trung Quốc tham gia RIMPAC, nên có lẽ bây giờ Trung Quốc tập riêng.

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp

(nhà nghiên cứu cao cấp khách mời thuộc Viện Iseas của Singapore, từ Hà Nội)

'Kỷ lục mới' và thực lực ?

BBC : Các chiến đấu cơ của Trung Quốc Su30 thực hiện phi vụ bay liên tục 10 giờ đồng hồ, xuất phát từ đất liền, có tiếp dầu trên không trong khi bay tới khu vực Trường Sa được truyền thông Trung Quốc loan tin là 'kỷ lục mới', cự ly này dường như có thể thực hiện tiềm năng dọc toàn bộ chiều dài của Việt Nam, nếu các thông tin về 'kỷ lục mới' trên là đúng, thì Việt Nam theo quý vị cần phải suy nghĩ, tính toán, chuẩn bị gì cho riêng mình ?

Đinh Kim Phúc : Những vấn đề này theo tôi Việt Nam không bất ngờ và bị động. Không quân, Hải quân Việt Nam với những vũ khí hiện có đủ sức đối phó với Trung Quốc, một lực lượng phải xuất phát tác chiến từ hàng ngàn cây số.

Hoàng Việt : Trước đây, một trong những điểm bất lợi của Trung Quốc trong việc tấn công Trường Sa đó là đường bay quá dài, máy bay chiến đấu của Trung Quốc không đủ khả năng tiếp liệu để quay về. Tuy nhiên, với hành động này, Trung Quốc muốn chứng tỏ rằng, điểm bất lợi này Trung Quốc đã tìm cách khắc phục.

Với sự kiện này, cộng với 7 đảo nhân tạo tại Trường Sa đã được Trung Quốc quân sự hóa, tạo thành những căn cứ quân sự vững chắc như những "hạm đội trên biển" của Trung Quốc, bên cạnh sự đe dọa có các hành động quân sự như tấn công các thực thể trên Trường Sa mà các quốc gia khác đang kiểm soát như là Việt Nam chẳng hạn.

Với vấn đề này, Việt Nam cần phải tính tới các phương án phòng thủ khi quân đội Trung Quốc đồng loạt tấn công Trường Sa từ nhiều hướng.

Hà Hoàng Hợp : Truyền thông Trung Quốc gọi là kỷ lục cũng hay - đó là kỷ lục của không quân Trung Quốc với SU-30MKK.

Bay bình thường, không cần tiếp dầu trên không, chỉ 70-80 phút là bay hết chiều dài Việt Nam, nếu có giao chiến thì mất nhiều lắm 50 phút, rồi lại bay về sân bay quân sự Nam Ninh, như vậy không hết 5 giờ. Bay 10 giờ, có tiếp dầu trên không, là khá ngoạn mục.

Thế nhưng, Việt Nam có lẽ không phải suy tính gì - các máy bay Su-30MK2 mà Việt Nam mua từ Nga, có lẽ bay trên biển cả bay ngày lẫn ban đêm đều được, để phòng thủ và bảo vệ đảo bằng Su-30… thì máy bay của không quân Việt Nam không cần bay xa như máy bay Trung Quốc. Bảo vệ các mục tiêu khác, thì lực lượng phòng không Việt Nam không có quản ngại gì.

BBC : Qua những gì quý vị biết được, thì tại Biển Đông thực lực vũ khí, sức mạnh quân sự của Trung Quốc thế nào, đáng quan ngại không, quan ngại đến đâu theo giới quan sát quốc tế và khu vực ?

Đinh Kim Phúc : Theo những số liệu của Trung Quốc và của phương Tây công bố thì vũ khí, khí tài của Trung Quốc trên các đảo chiếm đóng trái phép ở Trường Sa là đáng quan ngại, nhưng quan trọng là răn đe hay phát động chiến tranh cục bộ với một hay nhiều quốc gia ?

Theo tôi, nếu có đối tượng tác chiến của Trung Quốc trên Biển Đông thì đó là Việt Nam. Nếu chiến tranh cục bộ Trung - Việt xảy ra trên Biển Đông trong vòng một tháng trở lại thì Trung Quốc sẽ có thêm một bài học nữa từ sau năm 1979.

Hoàng Việt : Thực lực sức mạnh quân sự của Trung Quốc thì chưa thể so sánh với Hoa Kỳ, tuy nhiên, so với các quốc gia ASEAN liên quan, thì các quốc gia ASEAN riêng rẽ không thể là đối trọng với Trung Quốc được.

Đó là một thực tế. Tuy nhiên, chiến tranh thì sẽ có nhiều mặt của nó, không chỉ nhiều vũ khí và đông quân là sẽ giành chiến thắng.

Thực tế nhiều cuộc chiến trong lịch sử đã chứng minh vấn đề này. Tuy nhiên, chiến tranh là điều không ai muốn xảy ra, vì thế các bên cần cố duy trì hoà bình. Vì thế, nếu chỉ có lạm dụng sức mạnh và gây ảnh hưởng bằng đe dọa và cưỡng bức thì cũng khó mà tồn tại được lâu, đó là xu thế tất yếu trên thế giới.

Hà Hoàng Hợp : Năng lực quân sự của Trung Quốc liên quan đến biển (gồm hải quân, không quân, tàu ngầm…) được các cơ quan nghiên cứu chiến lược, an ninh và quốc phòng đánh giá khá tích cực, đặc biệt là năng lực phòng thủ. Trung Quốc hiện nay chưa phải là một cường quốc hải quân toàn cầu.

Mặc dù Trung Quốc có số lượng lớn tàu chiến, tàu ngầm, tên lửa hải quân, không quân hải quân… nhưng chất lượng và công nghệ hiện đại trong các chủng đó chưa thật hiện đại. Quân đội Trung Quốc lớn hơn quân đội Việt Nam rất nhiều, và có nhiều điểm mạnh hơn hẳn (về số lượng, trang thiết bị, vũ khí…).

Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Việt Nam vẫn khẳng định rằng Việt Nam luôn chủ động, không để bị bất ngờ, và Việt Nam luôn củng cố năng lực phòng thủ, bảo vệ đất nước. Quân đội Việt Nam tin rằng nếu bị xâm lược hay tấn công, họ sẽ bằng mọi cách để đẩy lùi quân xâm lược.

Chuyển động Mỹ-Asean

BBC : Mỹ mới đây có các điện đàm ngoại giao cấp Bộ trưởng với Singapore và Indonesia, kể cả có bàn thảo về hợp tác an ninh, quân sự trên vùng biển ở khu vực giữa Washington và Jakarta, trong khi đó Philippines có tuyên bố đơn phương ngừng tham gia các thao diễn, diễn tập, tập trận quân sự ở Biển Đông, có thể cắt nghĩa các chuyển động, động thái trên thế nào ?

Đinh Kim Phúc : Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte không tin vào khả năng bảo vệ của Mỹ trước quyền lợi của Philippines. Nhưng lý do trước mắt của động thái trên có khả năng vì lời hứa của Trung Quốc về vắc-xin phòng ngừa Covid 19 cho Philippines.

Hoàng Việt : Các quốc gia ASEAN trong những năm vừa qua, một mặt các quốc gia này bị phụ thuộc kinh tế khá nhiều vào Trung Quốc, mặt khác khi Hoa Kỳ lơ là khu vực biển Đông, đã khiến Trung Quốc dùng sức mạnh đe doạ, cưỡng bức nhiều quốc gia ASEAN phải giữ im lặng trong vấn đề biển Đông.

Tuy nhiên, với sự thúc đẩy và cổ vũ của Hoa Kỳ thời gian gần đây, các tiếng nói của các quốc gia ASEAN liên quan đã mạnh mẽ hơn rất nhiều. Tổng thống Duterte đang ở trong tình trạng "tiến thoái lưỡng nan" khi nhiệm kỳ của ông ta sắp hết, nên ông ta cố gắng tìm mọi cách để "lợi dụng" đầu tư và viện trợ của Trung Quốc, khi ông Duterte mới đây tuyên bố không đủ tiền để cứu trợ người dân Philippines trong dịch bệnh Covid 19.

Những tuyên bố của ông ta thay đổi liên tục, vì thế không thể chỉ nhìn vào những phát biểu của ông ta mà đánh giá được vấn đề.

Trong công hàm gửi lên LHQ mới đây, cũng như Ngoại trưởng Philippines đã phát biểu, Phán quyết 2016 là không thể thương lượng. Do đó, chúng ta cứ chờ đi, vài bữa nữa, ông Duterte lại thay đổi quan điểm tiếp tục. Việc các quốc gia "làm sống lại" Phán quyết 2016, yêu cầu Trung Quốc tuân thủ nó cũng như các quốc gia lên tiếng phản đối thẳng thắn yêu sách sai trái của Trung Quốc là minh chứng rõ nhất cho việc "gió đã đổi chiều" không thuận lợi cho Trung Quốc.

Hà Hoàng Hợp : Ngoại trưởng Mỹ Pompeo và ngoại trưởng Indonesia bà Marsudi nhất trí mở rộng hợp tác an ninh và quốc phòng song phương, trên nền đã có sẵn (Indonesia hiện nay đang sử dụng máy bay F-16 của Mỹ và nhiều thiết bị, khí tài Mỹ trong không quân, phòng không và hải quân).

Chúng ta chờ các cuộc hội đàm và tiếp xúc giữa các bộ trưởng quốc phòng hai nước tới đây, thì sẽ biết thêm các tiến triển hợp tác an ninh và quốc phòng Mỹ - Indonesia. Indonesia có nhiều căn cứ hải quân và không quân tuyệt vời…

Singapore có quan hệ tốt với cả Mỹ và Trung Quốc, về quân sự Singapore sử dụng vũ khí Mỹ là chủ yếu, Mỹ đã ký gia hạn 15 năm việc sử dụng các cơ sở hải quân và không quân của Singapore. Singapore đang tiếp tục cố gắng đóng góp cho hòa bình khu vực, giúp cho quan hệ Asean - Mỹ, Asean - Trung Quốc phát triển trên nên hòa bình và tuân thủ luật quốc tế.

Lợi thế lớn nhất của Philippines là phán quyết năm 2016 của tòa trọng tài cho Philippines. Lợi thế lớn thứ hai, Philippines đang là đồng minh của Mỹ theo thỏa thuận 1951.

Tổng thống Duterte quyết định không để hải quân Philippines tham gia tập trận tới đây, thực chất là do hải quân Philippines vẫn còn nhỏ và yếu, mặt khác, việc không tham gia tập trận với Mỹ và các nước khác có thể là một dấu hiệu làm cho Bắc Kinh thấy thoải mái trong tầm ngắn hạn. Ngoài ra, có lẽ không có ý nghĩa gì lớn về chiến lược.

Và đối sách của Việt Nam ?

BBC : Và cuối cùng theo quý vị, Việt Nam, trên cương vị chủ tịch luân phiên Asean trong nhiệm kỳ này, có thế nhận diện các chuyển động trên ra sao và cần có đối sách, sách lược gì trong bối cảnh này để vừa phục vụ đóng góp xây dựng, tích cực cho an ninh, hòa bình, ổn đinh, phát triển ở khu vực, vừa đảm bảo được tốt các quyền, quyền lợi, lợi ích chính đáng của mình ở Biển Đông và khu vực ?

Hà Hoàng Hợp : Việt Nam đang chuẩn bị xúc tiến đàm phán COC giữa Asean và Trung Quốc, các hội nghị khác (ADMM/ADMM+) cũng sẽ được tiến hành trực tuyến. Việt Nam hy vọng rằng Hội nghị Thưởng đỉnh Asean tổ chức trong tháng 11 sẽ có đầy đủ các điều kiện để tổ chức họp như bình thường, trong đó các nhà lãnh đạo các nước Asean và các nguyên thủ nước Trung Quốc, Nga, Mỹ, Nhật, Hàn… sẽ đến dự.

Cùng với vai trò ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ, Việt Nam đang tích cực đóng vai trò tích cực trong vị trí chủ tịch luân phiên Asean, duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực, thúc đẩy phát triển trong khung cảnh đại dịch Covid-19, đồng thời nỗ lực đảm bảo lợi ích quốc gia của Việt Nam.

Việt Nam hoan nghênh tất cả những đóng góp của các nước đối với vấn đề biển Đông trên nền pháp lý quốc tế, trong đó có đóng góp của các nước Asean, các nước Asean có tranh chấp ở biển Đông (Malaysia, Philippines, Brunei), và Indonesia, Mỹ, Nhật, Australia.

Đinh Kim Phúc : Tuân thủ luật pháp quốc tế, nhất là Công ước quốc tế về Luật Biển của LHQ 1982 là ưu tiên trong sách lược hiện nay của Việt Nam và ASEAN.

"Trận chiến công hàm" trong thời gian gần đây cho thấy Việt Nam và các nước ASEAN dùng yêu sách mở rộng vùng đặc quyền kinh tế ra 350 hải lý và cơ chế hoạt động của Ủy ban Ranh giới thềm lục địa của LHQ để 'bắt chết' tham vọng của Trung Quốc trên Biển Đông.

Ông Hoàng Việt : ASEAN nói chung, và Việt Nam với cương vị Chủ tịch ASEAN năm nay cần thể hiện rõ vai trò và bản lĩnh của mình trước tình hình căng thẳng và phức tạp hiện nay, cần có tiếng nói và hành động độc lập, không sa vào căng thẳng Mỹ - Trung, khiến tình hình phức tạp thêm. Theo đó, ASEAN cần thể hiện rõ vai trò của mình trong việc đàm phán và đối thoại về COC trong thời gian sắp tới.

Quốc Phương thực hiện

Nguồn : BBC, 06/08/2020

********************

Biển Đông : Phát hiện Mỏ Kèn Bầu 'lớn nhất' lịch sử, Việt Nam có lo Trung Quốc can thiệp ?

Nguyễn Lê Minh, Mỹ Hằng, BBC, 05/08/2020

Ngành dầu khí Việt Nam vừa công bố phát hiện một mỏ dầu khí - Mỏ Kèn Bầu - được cho là lớn nhất trong lịch sử của ngành trên Biển Đông.

Chuyên gia Việt Nam và nhà điều hành ENI (Ý) trong ngày phát hiện dầu khí tại Mỏ Kèn Bầu

Kế hoạch khai thác mỏ này như thế nào ? Và liệu rằng Việt Nam có nguy cơ lại bị Trung Quốc đe dọa đến mức phải từ bỏ việc phát triển mỏ khí này ?

BBC News tiếng Việt có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Lê Minh, chuyên gia tư vấn chiến lược và thị trường, thành viên Hội đồng Biên tập và Phản biện Tạp chí Năng lượng Việt Nam, quanh các vấn đề này.

BBC : Được biết vừa qua ngành dầu khí Việt Nam mới đây công bố việc phát hiện ra mỏ Kèn Bầu với trữ lượng dầu khí rất lớn. Ông có thể cho biết về phát hiện này ?

Nguyễn Lê Minh : Mỏ Kèn Bầu nằm trong Lô Dầu khí 114, hiện do công ty điều hành dầu khí ENI Vietnam BV làm nhà điều hành thông qua Hợp đồng phân chia sản phẩm (PSC). Trong PSC tại liên doanh ENI Viet Nam BV thì ENI (Ý) nắm 50% cổ phần và ESSAR E&P Limited (Ấn Độ) nắm giữ 50% cổ phần trong giai đoạn tìm kiếm thăm dò.

Theo PetroVietnam, tháng 5/2019, nhà điều hành thực hiện giếng khoan thăm dò thứ nhất, 114 KB-1X. Đến 29/2/2020, họ bắt đầu giếng khoan thẩm lượng thứ hai, 114 KB-2X, đến 29/7/2020 thì kết thúc(khoan 150 ngày).

Kết quả thử vỉa cả hai giếng khoan này, cho thấy tiềm năng trữ lượng khí rất lớn, ước tính từ 7 đến 9 nghìn tỷ feet khối khí tự nhiên (Tcf), tương đương 200 đến 255 tỷ mét khối khí tại chỗ và khoảng từ 400 đến 500 triệu thùng khí ngưng tụ (condensate).

Nếu các bước đánh giá phân cấp trữ lượng tiếp theo bảo lưu kết quả này, hoặc gần với kết quả này, thì đây là phát hiện lịch sử và là mỏ khí lớn nhất tính đến hiện tại của ngành dầu khí Việt Nam.

PetroVietnam cho hay có thể trong thời gian tới sẽ khoan thêm một vài giếng nữa trong Mỏ Kèn Bầu.

BBC : Kế hoạch khai thác mỏ này như thế nào ? Hợp tác với những đối tác nào ?

Nguyễn Lê Minh : Hiện các bên chưa có kế hoạch cụ thể vì kết quả trên đây mới chỉ là ước tính trữ lượng tại chỗ trong quá trình khoan thẩm lượng, phải qua các bước tiếp theo như đánh giá, lập báo cáo trữ lượng thì mới ra kết quả chính thức. Sau đó, mới công bố phát hiện thương mại để đi vào giai đoạn phát triển khai thác.

Tuy nhiên, từ tiềm năng như trên thì cơ cấu hoạt động có thể sẽ tương tự như ở mỏ Cá Voi Xanh. Theo đó, dự kiến, Mỏ Kèn Bầu có thể đưa vào phát triển khai thác từ năm 2028, gồm có ba lĩnh vực.

Lĩnh vực thượng nguồn, theo hợp đồng phân chia sản phẩm (PSC) lô 114, cơ cấu cổ phần hiện tại là ENI 50% và ESSAR 50%. Sau khi công bố thương mại, PetroVietnam sẽ tham gia vào PSC với tỷ lệ cổ phần là 20%.

Lĩnh vực trung nguồn và hạ nguồn, sẽ có sự tham gia của các công ty thành viên PVN như Tổng công ty khí (PVGas), Tổng công ty điện lực dầu khí (PVPower) và đối tác mua điện là Tập đoàn điện lực (EVN).

Đối với trung nguồn, do đây là mỏ khí và condensate nên PVGas sẽ tham gia xây dựng và điều hành đường ống dẫn khí về bờ đến nhà máy xử lý khí, sau đó phân phối khí cho các nhà máy điện, khu công nghiệp và khí thương phẩm bán ra thị trường.

Đối với hạ nguồn ở các nhà máy điện, PVN sẽ tham gia trực tiếp hoặc liên doanh, hoặc giao cho PVPower làm chủ đầu tư đối với ở ba hoặc bốn nhà máy điện.

Nếu tương tự mỏ Cá Voi Xanh, các hoạt động từ thượng, trung và hạ nguồn sẽ được tính trong vòng đời 20 năm hoặc 25 năm vận hành và khai thác thương mại, khởi đầu năm 2028.

BBC : Về mặt địa lý, mỏ Kèn Bầu nằm ở đâu trên Biển Đông ? Vị trí này có gây ra các lo ngại mới cho Việt Nam hay không trong bối cảnh Việt nam đã phải hủy một số lô khai thác dầu khí với các tập đoàn nước ngoài do sức ép từ Trung Quốc ? Chính phủ Việt Nam đã tính đến yếu tố Trung Quốc khi công bố mỏ này hay chưa ?

Nguyễn Lê Minh : Mỏ Kèn Bầu nằm trong Lô Dầu khí 114 ở ngoài khơi trên thềm lục địa phía Bắc Việt Nam, thuộc Bể Sông Hồng, cách đất liền điểm gần nhất thuộc Tỉnh Quảng Trị 65 km, cách Đà Nẵng khoảng 86 km.

Vị trí mỏ này gần bờ nhất so với các mỏ dầu khí khác của Việt Nam, nên khai thác sẽ thuận lợi, giá thành sẽ thấp hơn do giảm được chi phí đường ống và công nghệ tách và xử lý khí. Ngoài ra, về mặt pháp lý, Mỏ Kèn Bầu cũng không lo ngại có sự tranh chấp chủ quyền đối với các nước khác.

Về mặt chủ quyền, vị trí địa lý của mỏ nằm gần bờ, sâu trong thềm lục địa Việt Nam nên không ngại yếu tố Trung Quốc và cũng không có yếu tố Trung Quốc nào ở đây cả.

Trên bình diện rộng, sắp tới, khi mà Nghị quyết Trung ương 8 về kinh tế biển đi vào triển khai đồng bộ, khu vực miền trung nhiều nguồn lợi biển này sẽ rất nhộn nhịp vì ngoài dầu khí, còn có đánh bắt thủy hải sản, hải dương học và giao thương hàng hải.

BBC : Nhân việc Việt Nam phát hiện mỏ Kèn Bầu, nhìn lại các vụ việc trước đây, một câu hỏi đặt ra là tại sao Trung Quốc luôn biết trước chương trình khoan ở ngoài khơi của Việt Nam ? Có hay chăng việc lộ lọt thông tin từ đội ngũ tìm kiếm thăm dò dầu khí của Việt Nam hay còn khâu nào cần phải xem xét ?

Vị trí Mỏ Kèn Bầu trong lô dầu khí 114 trên Bản đồ Dầu khí Việt Nam

Nguyễn Lê Minh : Theo tôi do lỗi hệ thống mạng và quản trị mạng mà thôi. Vừa rồi PetroVietnam có phối hợp với Cục An ninh mạng Bộ công an để rà soát và đã phát hiện ra rất nhiều lỗ hổng, hệ thống mạng bị tấn công, nhiều mã độc tấn công nhằm mục đích lấy cắp thông tin quan trọng đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của Tập đoàn, đặc biệt là các hoạt động ngoài khơi.

Hiện nay chưa rõ các cuộc tấn công này là ở trong hay ngoài nước.

Theo tôi biết thì phía Bộ Công an, ngoài việc tổ chức tập huấn về "an toàn thông tin và bảo vệ bí mật nhà nước" cho cán bộ công nhân viên của ngành, còn phối hợp kiểm tra thông tin ngoại tuyến nhằm bảo vệ các hoạt động của PetroVietnam và các đối tác tốt hơn.

BBC : Khi các chương trình khoan ngoài khơi của Việt Nam bị lộ thông tin, ai phải chịu trách nhiệm ? Đến nay đã có ai phải chịu trách nhiệm về các dự án bị hủy bỏ do sức ép từ Trung Quốc hay chưa ?

Nguyễn Lê Minh : Thứ nhất, cần nói trước là Trung Quốc biết trước khá lâu, nên họ kéo tàu bè đến gây áp lực, chứ khi giàn khoan di chuyển đến mỏ thì phần mền vệ tinh sẽ định vị và biết nhưng câu chuyện sẽ dễ ứng phó hơn.

Thứ hai, vì các chương trình khoan liên quan nhiều bên gồm các đối tác nước ngoài và PetroVietnam, và nhà thầu khoan nên rất khó nhận biết thông tin lộ lọt từ phía nào.

Về phía chủ nhà, PetroVietnam đã có rà soát nhưng không thấy có vấn đề về trách nhiệm cá nhân hay tập thể.

BBC : Việc bảo mật các thông tin về các chương trình khoan, khai thác, các phát hiện mới về các mỏ dầu mới… trong ngành dầu khí Việt Nam được quy định thế nào ? Việc công khai thông tin về Mỏ Kèn Bầu liệu có gây nguy hiểm hay không ? Tại sao không đợi tới khi khai thác mới công bố ?

Nguyễn Lê Minh : Theo tôi biết thì sắp tới PetroVietnam sẽ siết chặt quản lý và bảo mật thông tin hơn nữa.

Đối với Mỏ Kèn Bầu, như đã diễn giải ở trên, không bị ảnh hưởng gì về pháp lý về lãnh hải ở ngoài khơi cả. Về việc công bố thông tin, theo PSC, là đặc quyền của nhà điều hành nước ngoài nên sau khi lập báo cáo trữ lượng, họ sẽ công bố chính thức.

BBC : Theo ông, cần có bài học nào được rút ra từ các vụ việc Việt Nam phải hủy hợp đồng với Rosneft và Repsol vừa qua do sức ép từ Trung Quốc, đứng trên khía cạnh bảo mật thông tin ngành dầu khí ?

Nguyễn Lê Minh : Đối với Dự án Cá Rồng Đỏ (PetroVietnam hợp tác với Repsol), khó mà bảo mật vì mỏ đã vào giai đoạn phát triển khai thác thì thông tin cập nhật về các hoạt động gia công chế tạo giàn khai thác, kho chứa dầu rầm rộ, cả trong và ngoài nước.

Vì vậy, việc Trung Quốc gây sức ép là chuyện dễ hiểu.

Đối với giếng khoan lô 06-01 (PetroVietnam hợp tác với Rosneft), việc Trung Quốc biết trước khá lâu kế hoạch Việt Nam triển khai giàn khoan đã được phía Việt Nam rút kinh nghiệm để các hoạt động thăm dò khai thác ngoài khơi về sau sẽ tốt hơn về tính bảo mật.

Việc này không chỉ riêng PetroVietnam mà cả các đối tác và nhà thầu khoan cần phải rút kinh nghiệm về nguyên tắc bảo mật thông tin. Tuy nhiên sau khi đã thẩm lượng thì lại cần minh bạch các thông tin về trữ lượng mỏ khí để thu hút các đối tác đầu tư quốc tế.

Mỹ Hằng thực hiện

Nguồn : BBC, 05/08/2020

Nếu chiến tranh xẩy ra ở Biển Đông

Ngô Nhân Dụng, VOA, 04/08/2020

Trong lúc giới ngoại giao Mỹ và Trung Quốc liên tiếp tấn công nhau, Bắc Kinh cũng đang cố chứng tỏ cho cả thế giới thấy họ vẫn chủ động trong cuộc bang giao với hai nước láng giềng ở phía Nam : Việt Nam và Campuchia.

USS Nimitz (CVN 68) t ạ i Bi ể n Đông, 6 tháng B ả y, 2020.

Trong nửa cuối tháng 7, Trung Quốc và Campuchia ký một hiệp ước mậu dịch tự do vào ngày Thứ Hai, qua ngày Thứ Ba, họ tổ chức một cuộc gặp gỡ giữa các ông Vương Nghị và Phạm Bình Minh.

Bản hiệp ước mậu dịch tự do giữa Campuchia với Trung Quốc hoàn toàn chỉ mang tính chất tượng trưng. Giao thương giữa hai nước hiện nay nhỏ nhoi không đáng kẻ. Hơn nữa các xí nghiệp Trung Quốc đang được tự do làm ăn ở Campuchia không hề gặp trở ngại nào hết !

Đối với Việt Nam có vẻ phức tạp hơn. Tháng Tư vừa qua, một tàu đánh cá của người Việt Nam đã bị tàu hải giám Trung Quốc đâm ngang đánh chìm. Năm nay đến lượt Việt Nam đóng vai chủ tọa trong khối ASEAN, có thể đưa đề nghị lên án những hành động ăn cướp trên biển của Trung Quốc.

Hai Ngoại trưởng Phạm Bình Minh và Vương Nghị chỉ họp mặt trên mạng, chắc vì từ khi bệnh dịch Covid 19 xẩy ra ở Vũ Hán Việt Nam vẫn còn lệnh cấm người Trung Quốc qua biên giới ! Ông Vương Nghị lại kêu gọi hai nước tiếp tục hợp tác kinh tế, nhưng không cho biết cụ thể như thế nào, và tại sao cần nói chuyện gấp như vậy. Ông Phạm Bình Minh cho biết sẽ tặng một số tiền khoảng 100.000 đô la Mỹ để cứu giúp các nạn nhân vụ bão lụt nặng nề đang tràn ngập vùng hạ lưu sông Dương Tử. Quả thật là muối bỏ xuống Trường Giang cho trôi ra biển !

Những hoạt động ngoại giao mới của ông Vương Nghị chỉ cốt chứng tỏ, trong lúc tình hình quân sự ở vùng biển Đông Nam Á đang căng thẳng, họ vẫn đóng vai chủ động. Trung Quốc không thể dễ dàng biểu diễn một màn ngoại giao nào mới với các nước "khó bảo" như Philippines, Malaysia, Brunei hay Indonesia. Cho nên, Bắc Kinh chỉ có thể dùng các nước "đồng chí anh em" để đóng trò biểu diễn trên mặt trận ngoại giao, đề phòng một cuộc chạm súng có thể diễn ra.

Hai ông Tập Cận Bình và Donald Trump chắc không muốn lâm chiến. Nhưng trong lúc tàu chiến và phi cơ hai nước cùng kéo tới vùng Biển Đông nước ta, một tai nạn bất ngờ cũng dễ biến thành xung đột lớn nếu các nhà chỉ huy quân sự tại chỗ phản ứng khi bị "khiêu khích", trong lúc cuộc khẩu chiến giữa hai bên đang tăng cường độ.

Nếu hai nước đụng độ thì Trung Quốc chiếm lợi thế ngay lập tức, điều đó có thể khuyến khích giới tướng lãnh của họ có thái độ hung hăng, như khi dọa bắn hỏa tiễn vào hàng không mẫu hạm khiến Mỹ phải nhụt chí. Nhưng nếu cuộc chiến kéo dài thì những lợi thế của Trung Quốc sẽ biến mất ; và đây là điều khiên ông Tập Cận Bình phải suy nghĩ, không dám làm liều.

Năm 2015, Bộ Quốc phòng Mỹ đã yêu cầu cơ quan nghiên cứu Rand Corporation so sánh lực lượng quân sự giữa Mỹ với Trung Quốc. Bản phúc trình của Rand nhận xét rằng khả năng của quân đội Trung Quốc còn thấp hơn Mỹ về mặt vũ khí, kỹ thuật cũng như kinh nghiệm chiến trường, nhưng Bắc Kinh đang dồn nhiều nỗ lực và sẽ đuổi kịp rất nhanh. Họ đóng thêm nhiều tàu ngầm cũng như phát triển hệ thống vệ tinh nhân tạo trong lãnh vực quân sự.

Bản phúc trình của Rand cũng nhận xét rằng Trung Quốc có lợi thế về mặt địa dư. Biển Đông nước ta nằm ngay tỉnh Quảng Đông và đảo Hải Nam, Trung Quốc có thể chuẩn bị sẵn sàng ứng chiến, với các vũ khí, hỏa tiễn, máy bay và chiến hạm được chế tạo riêng cho khu vực chiến trường này.

Charlie Lyons Jones, thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Australia cho rằng quân đội Trung Quốc đã đặt trọng tâm vào mục tiêu ngăn cản không cho hải quân Mỹ đi vào vùng Đường Lưỡi Bò họ đã vẽ ra, mà gần đây Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố là bất hợp pháp. Để đạt mục đích này, ông Jones nhận xét, Trung Quốc đã tăng cường lực lượng phòng không và xây dựng một hàng rào phòng thủ gồm các hỏa tiễn và phi cơ thả bom đặc biệt nhắm đánh các chiến hạm.

Trước khi chiến tranh xẩy ra, Trung Quốc đã chiếm lợi thế vì Mỹ phải điều động quân từ các căn cứ trên đảo Guam, Australia, Philippines, Nhật Bản ; trở thành những đích nhắm cho không quân cùng hỏa tiễn Trung Quốc. Trong khi đó quân Trung Quốc chiến đấu ngay trước cửa nhà mình. Trong lúc cuộc chiến tiếp diễn, Trung Quốc vẫn có thể chặn đánh các đoàn tàu tiếp viện của Mỹ một cách chính xác nhờ hệ thống vệ tinh do thám.

Năm ngoái, David Ochmanek, một nhà nghiên cứu quân sự thuộc Rand Corporation đã thuyết trình về những kịch bản có thể diễn ra nếu Mỹ và Trung Quốc chạm súng ở Biển Đông. Ông Ochmanek nhận định rằng khi chiến tranh bắt đầu thì Trung Quốc chiếm ưu thế rõ rệt vì họ đã chuẩn bị sẵn sàng. Dù phẩm chất các vũ khí và trang bị quân sự của Trung Quốc còn thua kém Mỹ, nhưng họ có thể lấy số đông để áp đảo. Chiến hạm Mỹ điều động nhanh và vũ khí mạnh hơn Trung Quốc, nhưng Trung Quốc có thể sản xuất nhiều và kéo đến nghênh chiến với một lực lượng ào ạt.

Viên Bằng (Yuan Peng) chủ tịch Viện Bang giao Quốc tế ở Bắc Kinh đã so sánh tình hình hiện nay với thời gian một trăm năm trước, khi xẩy ra Chiến tranh Thế giới lần Thứ Nhất, theo bản tin Reuters. Ông khuyến cáo chính quyền Trung Quốc phải chuẩn bị cho một cuộc đối đầu với Mỹ về quân sự.

Hồ Ba (Hu Bo), giám đốc Trung tâm Chiến lược Hải dương thuộc Đại học Bắc Kinh cho rằng xung đột Mỹ Trung không thể lan rộng và kéo dài, vì hậu quả quá lớn ; nhưng một khi chiến cuộc đã nổ ra thì không ai ngăn lại được.

Nhưng Malcolm Davis, Viện Nghiên cứu Chiến lược Australia lo ngại rằng chiến tranh vẫn có thể xẩy ra nếu giới tướng lãnh Trung Quốc nghĩ rằng bây giờ là một cơ hội hiếm có, sẽ khó lòng có cơ hội thứ hai, vì nước Mỹ đang lúng túng đối phó với bệnh dịch Covid 19, khó phản ứng nhanh chóng khi Trung Quốc nhất quyết ngăn chặn tầu chến Mỹ không cho vào Đường Lưỡi Bò của họ.

Nhưng khi cuộc chiến tiếp diễn kéo dài thì càng về sau lợi thế của Trung Quốc sẽ mất dần, theo ông Ochmanek thuộc Rand Corporation.

Các hạm đội Mỹ với các hàng không mẫu hạm dẫn đầu là những căn cứ di động có thể được tiếp tế từ các nước Philippines, Nhật Bản, Nam Hàn, còn các căn cứ trên những hòn đảo nhân tạo của Trung Quốc không khác gì các mẫu hạm, nhưng không thể di chuyển.

Mỹ sẽ phải tấn công vào các căn cứ không quân ở đảo Hải Nam để tiêu diệt lực lượng đối phương trước khi bị tấn công. Vì thế chiến cuộc sẽ kéo lên phía Bắc, có thể lên tới vùng eo biển Đài Loan và xa hơn nữa. Quân đội các nước đồng minh của Mỹ, Nhật Bản, Nam Hàn, Philippines, có thể giúp quân Mỹ về tiếp liệu, dưỡng thương, tin tức tình báo,vân vân. Những lợi thế của Trung Quốc, như hậu cứ tiếp viện ở gần bên chiến trường, khả năng do thám, số lượng áp đảo những máy bay, tàu ngầm, chiến hạm, sẽ bị giảm dần dần cho đến mức không đáng kể nữa.

Chiến tranh sẽ không làm cho nền kinh tế Mỹ suy yếu đó là điều quan trọng nhất. Tất cả những gì Mỹ đang mua từ Trung Quốc đều có thể mua ở các nước khác. Chiến tranh sẽ chỉ giúp giảm số người thất nghiệp ở Mỹ, Tổng Sản Lượng Nội Địa sẽ gia tăng để cung ứng cho chiến trường

Trong khi đó thì cả nền kinh tế Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng nặng nề. Sẽ không có một thương thuyền nào dám đi qua bãi chiến trường trên mặt biển ! Cả nền kinh tế Trung Quốc dựa trên xuất cảng sẽ đình trệ. Nguyên liệu, hàng tiếp liệu cho việc chế tạo, và dầu lửa sẽ không được tiếp tế, nền công nghiệp Trung Quốc sẽ suy sụp.

Cuộc chiến tranh chỉ kéo dài bốn tháng, nửa năm, Trung Quốc sẽ khốn đốn. Cả công trình hơn 30 năm xây dựng kinh tế sẽ phải ngưng lại, không biết bao giờ mới phục hồi.

Tóm lại, nều nhìn về lâu về dài, ông Tập Cận Bình sẽ phải thấy rằng không nên gây chiến với ông Donald Trump trong lúc này. Chưa kể là khi chiến cuộc bột phát thì chỉ giúp ông Trump được nhiều người Mỹ ủng hộ hơn, họ là những cử tri sẽ bỏ phiếu bầu ông Trump !

Một ủy viên Bộ Chính Trị Trung Quốc đã bị Mỹ cấm vận. Trong mấy ngày qua, giới lãnh đạo Mỹ tiếp tục đả kích. Mỹ mới ghi thêm vào sổ đen hai người, Bí thư và phó bí thư công ty đảng ủy của công ty XPCC, vì tội cưỡng bách lao động người Uighurs ở Tân cương. Công ty Tik Tok đang bị quốc hội Mỹ điều tra. Không biết Trung Quốc sẽ nhịn nhục đến bao giờ.

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA, 04/08/2020

******************

Trung - Mỹ có thể nổ súng tại Biển Đông hay không ?

Ngô Nhân Dụng, VOA, 29/07/2020

Ngày 12/7 là kỷ niệm bốn năm ngày Tòa án Quốc tế ở The Hague tuyên bố Đường Lưỡi Bò mà chính quyền Trung Quốc vẽ ra ở Biển Đông nước ta hoàn toàn vô giá trị. Từ năm 2016 đến nay, Bắc Kinh vẫn bất chấp phán quyết đó, và Philippines là nước đệ đơn kiện hầu như cũng quên luôn !

USS Nimitz nhận thêm nhiên liệu tại Biển Đông, 7 tháng Bảy, 2020.

Năm nay, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo bỗng dưng nhắc nhở tất cả mọi người đừng quên bản án của Tòa Quốc tế ! Ông Pompeo nhấn mạnh việc Trung Quốc tiếm nhận 90 phần trăm vùng biển Đông Nam Á là "hoàn toàn bất hợp pháp". Ông nhắc đến tên nhiều hòn đảo của các nước từ Việt Nam, Indonesia đến Malaysia đã bị Trung Quốc chiếm đóng phi pháp, trong đó có Vanguard Bank (Bãi Tư Chính) của nước ta.

Trước khi ông Pompeo nói, hai hàng không mẫu hạmUSS Nimitz và USS Ronald Reagan đã song song tiến vào vùng biển Đông Nam Á, đem theo cả hạm đội đầy đủ vũ khí thao dượt tác chiến, liên tiếp hai tuần lễ. Mẫu hạm Nimitz cũng tập trận cùng hải quân Ấn Độ, trong Vịnh Bengal, trước khi qua Trung Đông. Quân Ấn Độ và quân Trung Quốc mới bắn nhau ở vùng biên giới trên Hy Mã Lạp Sơn, mỗi bên chết mấy chục người.

Lần sau chót hai mẫu hạm của hải quân Mỹ cùng đi vào Biển Đông diễn ra năm 2014, khi cựu Tổng thống Obama tuyên bố "chuyển trục", đưa lực lượng Mỹ từ vùng Địa Trung Hải qua Á Châu ; đồng thời Mỹ cũng đang vận động với 11 quốc gia ở Thái Bình Dương ký một hiệp ước thương mại tự do mà không cho Trung Quốc dự phần.

Sáu năm trước cũng như lần này, các chiến hạm Mỹ đi sát gần các hòn đảo Trung Quốc chiếm của Việt Nam trong quần đảo Trường Sa, mà không báo tin xin phép, để chứng tỏ nước Mỹ không công nhận họ làm chủ, dù Trung Quốc đã thiết lập những căn cứ quân sự trên đó.

Trong vòng một tuần, Bắc Kinh đã phản ứng mạnh mẽ, đưa thêm chiến đấu cơ J-11B tới phi trường quân sự trên Đảo Phú Lâm (Woody Island), hòn đảo rộng nhất trong Quần đảo Hoàng Sa, trước năm 1974 vẫn thuộc lãnh thổ Việt Nam Cộng Hòa.

Quân khu Miền Nam Trung Quốc còn cho máy bay JH-7 tập trận hai ngày liên tiếp, bắn 3.000 phi đạn với chất nổ thật, trên những mục tiêu di động trên mặt biển. JH-7 là loại máy bay thả bom đặc biệt nhắm đánh các chiến hạm đang di chuyển. Lần chót oanh tạc cơ JH-7 được đem biểu diễn bắn hỏa tiễn thật ở Biển Đông là năm 2016, sau khi Tòa án quốc tế ở The Hague xử Philippines thắng kiện Trung Quốc.

Năm nay Trung Quốc lại biểu diễn đánh bom ở Biển Đông nước ta, trong khi hải quân Mỹ đang tập trận bất chấp những tín hiệu cảnh cáo, xua đuổi của các tàu Hải Giám. Không ai đoán trước được chuyện gì sẽ xẩy ra giữa hai cường quốc, trong lúc không khí ngày càng căng thẳng, từ khi có bệnh dịch Covid 19.

Xung đột Mỹ - Trung đang diễn ra trong nhiều lãnh vực : Cuộc chiến thuế quan, Huawei, Hồng Kông, nhân quyền của người Uyghurs, rồi mới đóng cửa lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston và Trung Quốc trả đũa bằng tòa lãnh sự Mỹ ở Thành Đô. Tổng thống Donald Trump đã gọi Coronavirus là Vi khuẩn Vũ Hán (Wuhan virus) và gọi tên Kung Flu để chế nhạo, còn nghĩ tới việc cấm vận cả 92 triệu đảng viên cộng sản Trung Quốc ! Mỹ mới bán 180 triệu đô la vũ khí cho Đài Loan dù Trung Quốc ồn ào phản đối. Trong tháng 7, người ta thấy một chiếc máy bay không người lái (spy drone) của Mỹ, được trang bị các loại máy do thám, bay qua vùng Biển Đông rồi đi về hướng Đài Loan !

Trong thế kỷ 21, hai nước Mỹ và Trung Quốc, làm chủ 40 phần trăm kinh tế thế giới, sẽ kình chống lẫn nhau, không thể nào tránh được. Năm 2018, ông Kissinger, từng làm cố vấn an ninh quốc gia cho mấy đời tổng thống Mỹ, đã nói, "Theo kinh nghiệm lịch sử thì Trung Quốc và Hoa Kỳ chắc chắn sẽ xung đột". Cuộc thương chiến do Tổng thống Trump khởi xướng sẽ còn tiếp tục, dù ông Trump tái đắc cử hay không. Cuộc chạy đua làm chủ hệ thống viễn thông G5 cũng vậy.

Mọi người đồng ý rằng các ông Tập Cận Bình và Donald Trump không muốn chiến tranh giữa hai nước. Tổng thống Trump đã tỏ ra rất thân thiện, từng khen Tập Cận Bình là nhà lãnh đạo Trung Quốc lớn nhất trong mấy thế kỷ – xác chết của Mao Trạch Đông, Đặng Tiểu Bình, nếu nghe được, chắc phải giật mình cựa quậy ! Sau đó ông Trump còn nâng cấp, gọi ông Tập là nhà lãnh đạo số một trong suốt lịch sử Trung Quốc ! Nói thế chắc đúng ý Tập Cận Bình ! Vì các ông vua đời trước như Hán Vũ Đế, Đường Thái Tông, Minh Thành Tổ, cho tới Càn Long chỉ lo bành trướng trên lục địa Châu Á, còn Tập Cận Bình mở cả Con đường Tơ Lụa trên mặt biển và đang đem tiền cùng các cố vấn, công nhân, đến tận các nước Châu Phi mua ảnh hưởng !

Nhưng một cuộc chiến tranh có thể bất ngờ bùng lên chỉ vì những biến cố nhỏ. Năm 2001, một máy bay tình báo Mỹ bị chiến đấu cơ Trung Quốc bám sát, tai nạn đã xẩy ra chỉ cách Hoàng Sa 160km. Người phi công Trung Quốc tử nạn còn máy bay Mỹ thoát nạn nhờ hạ cánh khẩn cấp xuống đảo Hải Nam. Chính phủ hai nước đã giàn xếp ổn thỏa.

Năm 2018 có lúc chiến thuyền hai bên đến sát gần nhau trong Biển Đông, chỉ cách 40 mét. Nếu vì trục trặc kỹ thuật mà tàu đụng nhau, có người chết, thì không biết chuyện gì sẽ xẩy ra !

Cuối năm 2018, Thiếu tướng hồi hưu La Viện (LuoYuan) thuyết trình tại Học Viện Khoa học Quân sự, đã nói thẳng rằng Trung Quốc chỉ cần bắn hỏa tiễn vào một hay hai cái hàng không mẫu hạm là đủ cho Mỹ sợ rồi. Khuynh hướng diều hâu trong quân đội Trung Quốc có thể đang lên cao, và họ có thể tính toán liều lĩnh, khi muốn lợi dụng tình trạng nước Mỹ đang lâm bệnh Covid nặng nhất thế giới – ngay các căn cứ quân sự Mỹ ở Nhật Bản cũng bị vi khuẩn đe dọa.

Điều đáng lo ngại trong lúc này là hai nước đang tiến từ những xung đột cụ thể, như mậu dịch hay ăn cắp sản phẩm trí óc, có thể thảo luận để giải quyết, sang những vấn đề không thể giải quyết vì có tính cách chiến lược lâu dài, cho tới các vấn đề chính trị căn bản, như cách tổ chức kinh tế của Trung Quốc, và việc Trung Quốc xâm lấn vùng Biển Đông.