Trung Quốc không bao giờ từ bỏ ý đồ thâu tóm Đài Loan, nhưng sẽ thực hiện vào lúc nào là vấn đề khó lường đoán. Trong bối cảnh chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi tới Đài Loan ngày 2/8, Chủ tịch Tập Cận Bình đang cho tiến hành cùng lúc hai việc : tăng sức ép tối đa lên Đài Loan và chấm dứt hợp tác với Mỹ trong nhiều lĩnh vực.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi và Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn ở Đài Bắc hôm 3/8/2022 - AP

Bắc kinh cuồng nộ : Thật hay diễn ?

Việc Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi đến Đài Loan đã kích động một phản ứng mạnh mẽ có thể dự đoán được từ Trung Quốc. Các máy bay chiến đấu của Trung Quốc đã lao vào giải phân cách đường trung tuyến chia tách eo biển Đài Loan. Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã cảnh báo về "hậu quả nghiêm trọng" do chuyến thăm của bà Pelosi tới đảo này. Ông Tập nói với Tổng thống Biden : "Những người chơi với lửa sẽ bị lửa thiêu đốt". Và hiện nay, Trung Quốc vừa công bố các cuộc thao diễn quân sự lớn với các cuộc tập trận bằng đạn thật bắt đầu từ ngày 4/8 (ngay sau khi bà Pelosi rời Đài Loan). Bóng ma của việc đối đầu quân sự đang hiện ra khá rõ. Nhưng thật ra cũng khó quy trách nhiệm cho bà Pelosi về tình trạng căng thẳng gia tăng trên hòn đảo này. Giả sử bà đã quyết định loại bỏ chuyến thăm Đài Bắc trong chuyến công du Châu Á, thì tinh thần "chiến lang" của Trung Quốc đối với Đài Loan vẫn tiếp tục gia tăng cường độ (1).

Trải qua nhiều đời chính quyền Hoa Kỳ, bà Nancy Pelosi luôn đưa ra các quan điểm không được lòng ngay cả các đồng nghiệp Dân chủ, và lập trường của bà đôi khi bị xem là "không có lợi cho quan hệ Mỹ - Trung". Năm 1991, Dân biểu Nancy Pelosi từng đứng tại nơi mà hai năm trước đó Đảng Cộng sản Trung Quốc đã đàn áp thô bạo các sinh viên ở Quảng trường Thiên An Môn. Sự đối đầu của Nancy Pelosi với Trung Quốc có thể được coi là đỉnh điểm, vào ngày 2/8/2022 khi bà đến Đài Loan. "Đối mặt với việc Đảng cộng sản Trung Quốc đang tăng tốc gây hấn, chuyến thăm của phái đoàn Quốc hội chúng tôi nên được xem như một tuyên bố dứt khoát : Mỹ đứng cùng Đài Loan, một đối tác dân chủ, một đất nước biết bảo vệ bản thân và tự do mình" – Pelosi viết trong chuyên mục xã luận của tờ The Washington Post. Chuyến đi đánh dấu đỉnh cao sự nghiệp 35 năm của một chính trị gia không ngại chỉ trích Trung Quốc.

Dòng Twitter đầu tiên của bà sau khi chuyên cơ đáp xuống phi trường Đài Bắc : "Chuyến thăm của phái đoàn chúng tôi tới Đài Loan tôn vinh cam kết kiên định của Mỹ trong việc hậu thuẫn nền dân chủ sôi động của Đài Loan". Lời lẽ có vẻ là ngang xương đấy, nhưng chưa phạm húy. Bà chỉ nói "hậu thuẫn nền dân chủ của Đài Loan" chứ không nhắc gì tới hai chữ cấm kỵ : "độc lập". Sự dền dứ của hai phía càng rõ khi bà Pelosi rất kỹ lưỡng trong những phát ngôn sau đó : "Các cuộc thảo luận của chúng tôi với giới lãnh đạo Đài Loan tái khẳng định sự ủng hộ của chúng tôi với đối tác này và thúc đẩy lợi ích chung của hai phía, bao gồm cả việc thúc đẩy một khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và rộng mở". Thông điệp của bà Pelosi tránh vi phạm vào nguyên tắc "một Trung Quốc". Không có chuyện ủng hộ "Đài Loan độc lập", mà chỉ bàn chuyện "Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và rộng mở" (FOIP) thôi !

Hôm 5/8, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã ra tuyên bố : Trung Quốc ngừng hợp tác với Mỹ trong một số lĩnh vực quan trọng bao gồm biến đổi khí hậu, đối thoại quân sự và nỗ lực ngăn chặn tội phạm xuyên quốc gia. Trung Quốc dường như cũng đang tiến hành một cuộc tổng diễn tập cho cuộc xâm lược Đài Loan mà họ sẽ tiến hành sau này. Kế hoạch mở đầu bằng cách cuộc tấn công mạng làm gián đoạn thông tin liên lạc, gây hoang mang trong dân chúng. Kế đó là các đợt phóng pháo phản lực hạng nặng nhằm phá hủy các căn cứ phòng không, căn cứ chỉ huy. Các cuộc phóng tên lửa thực hiện chiến lược chống tiếp cận/chống xâm nhập (A2/AD) nhằm ngăn cản lực lượng tiếp viện của Mỹ ở khu vực phía đông. Sau đó, mới đến các đợt tấn công của không quân, hải quân và lực lượng đổ bộ. Mặt khác, thông tin về các cuộc tập trận được cập nhật liên tục gần như theo thời gian thực. Động thái này nhiều khả năng hướng đến đối tượng dân chúng trong nước (2).

Việt Nam và ASEAN lãnh đủ

Chưa ai dám khẳng định, những động thái quân sự nói trên của Trung Quốc là thật hay diễn. Nhưng phí tổn và thời gian các chuyến bay của Vietnam Airlines thì gia tăng. Tính đến chiều 4/8, có gần 160 chuyến bay quốc tế của các hãng hàng không Việt Nam bị ảnh hưởng bởi các cuộc tập trận quân sự lớn "chưa từng có" của Trung Quốc xung quanh Đài Loan. Trong đó, hãng hàng không giá rẻ Vietjet có số chuyến bay bị ảnh hưởng nhiều nhất với 82 chuyến, kế đó là hãng hàng không quốc gia Vietnam Airlines với 75 chuyến và Bamboo Airways với hai chuyến. Trong cùng ngày 4/8, Cục Hàng không Việt Nam cho biết, thông qua các đơn vị cấp dưới, đã nhận được điện văn về thông tin bay (NOTAM) do Trung Quốc phát hành nói rằng nước này thiết lập sáu khu vực nguy hiểm tạm thời liên quan đến các Vùng thông báo bay Đài Bắc, Thượng Hải, Manila trong thời gian hoạt động từ 04h00 ngày 04/8/2022 đến 04h00 ngày 07/8/2022 (theo giờ Quốc tế, chậm hơn múi giờ Hà Nội 7 tiếng). Thông báo nói tất cả các máy bay bị cấm bay vào các khu vực trên, dự kiến ảnh hưởng lớn tới các chuyến bay đi đến khu vực Đông Bắc Á (Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản) và Mỹ (3).

Trong khi đó, hãng hàng không giá rẻ Vietjet cho biết hãng này dự kiến phải điều chỉnh hướng bay của 82 chuyến bay, và một số chuyến bay khác chịu ảnh hưởng dây chuyền. Vietjet cho biết hành khách trên các chuyến bay chịu ảnh hưởng sẽ được hỗ trợ theo chính sách dịch vụ của hãng. Hãng Bamboo Airways cũng cho biết họ phải điều chỉnh phương án bay đối với các đường bay Việt Nam - Đài Loan trong ngày 6/8 và dự kiến có hai chuyến bay bị ảnh hưởng. Ngoài các chuyến bay bị ảnh hưởng bởi cuộc tập trận, Đại diện Cục Hàng hải Việt Nam cho biết cuộc tập quanh Đài Loan cũng gây ảnh hưởng tới các tuyến hàng hải từ Việt Nam qua khu vực này, mặc dù tác động không quá lớn (4).

Ngày 4/8, trong một diễn biến liên quan, Ngoại trưởng các nước ASEAN đã ra Tuyên bố về những diễn biến tại eo biển Đài Loan, bày tỏ quan ngại về nguy cơ bất ổn, hệ quả nghiêm trọng và khó lường đối với khu vực. Chuyến thăm đầy kịch tính của bà Pelosi đến Đài Loan, bất chấp đe dọa trả đũa của Bắc Kinh, dường như bao phủ cuộc họp của ASEAN tại Phnom Penh. Phát ngôn viên ASEAN Kung Phoak, cũng là Thứ trưởng Ngoại giao Campuchia, tuyên bố cuộc họp lần này sẽ tìm cách xoa dịu tình hình. Ông nói với các phóng viên rằng các Ngoại trưởng sẽ cố gắng tìm cách để ASEAN có thể giúp "để tình hình ở Đài Loan sẽ ổn định, không dẫn đến xung đột và không làm leo thang sức nóng chính trị giữa tất cả các bên liên quan." ASEAN bị chia rẽ giữa các quốc gia có quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc, như Myanmar, Campuchia và Lào, và những quốc gia khác cảnh giác hơn với Bắc Kinh và sự quyết đoán quốc tế ngày càng tăng của nước này (5).

Trần Tô Hiệu

Nguồn : RFA, 07/08/2022

Tham khảo :

1. https://www.project-syndicate.org/commentary/nancy-pelosi-taiwan-china-likely-response-by-minxin-pei-2022-08

2. https://duandang.substack.com/p/sitrep-58-khung-hoang-eo-bien-ai?fbclid=IwAR1lQuiPIM8i0qzxyTP_0wHg2wiiegZpEPgJLqO8nOVDXr2fmnZSQuc1Mxs

3. https://www.voatiengviet.com/a/6686907.html

4. https://vov.vn/xa-hoi/cuc-hang-khong-dieu-chinh-duong-bay-tranh-vung-trung-quoc-tap-tran-gan-dai-loan-post960986.vov

5. https://www.voatiengviet.com/a/chuyen-tham-dai-loan-cua-ba-pelosi-bao-trum-cuoc-hop-asean/6685935.html

Những điều cần biết về vấn đề Đài Loan - Trung Quốc

Anh Vũ, RFI, 0 6 /08/2022

Đảo Đài Loan từ nhiều năm nay vẫn sống dưới những sức ép và đe dọa quân sự thường trực của Bắc Kinh. Vài ngày qua, kể từ khi chủ tịch hạ Viện Mỹ đặt chân tới Đài Bắc hôm 02/08/2022, hòn đảo này thực sự ở trong không khí chiến tranh cận kề, với những phản ứng quân sự dữ dội của Bắc Kinh được cho là để phản đối chuyến thăm Đài Loan của bà Nancy Pelosi.

Ảnh do Tân Hoa Xã phổ biến : Các chiến đấu cơ Trung Quốc cất cánh tham gia cuộc tập trận ngoài khơi đảo Đài Loan, ngày 04/08/2022, sau chuyến thăm Đài Bắc của chủ tịch Hạ Viện Mỹ Nancy Pelosi.  AP - Fu Gan

Những câu hỏi xung quanh vấn đề Đài Loan, Trung Quốc và Mỹ :

Tại sao Trung Quốc lại đòi hỏi chủ quyền đảo Đài Loan ?

Đài Loan là một vùng lãnh thổ hải đảo có diện tích khoảng 36 nghìn km2, nằm ở ngoài khơi phía nam Trung Quốc, giữa Thái Bình Dương. Hòn đảo thuộc lãnh thổ của Trung Quốc từ cuối thế kỷ 17 đến cuối thế kỷ 19. Tiếp đó vùng đảo này bị người Nhật chiếm giữ cai quản cho đến khi bại trận trong Thế chiến thứ 2. Đài Loan trở lại thuộc chủ quyền của Trung Quốc. Vào thời điểm đó, tại Trung Quốc diễn ra cuộc nội chiến giữa lực lượng của Đảng cộng sản do Mao Trạch Đông lãnh đạo và lực lượng Quốc Dân Đảng của Tưởng Giới thạch.

Năm 1949, Quốc Dân Đảng bị cộng sản Trung Quốc đánh bại. Chính phủ dân tộc chủ nghĩa của Trung Hoa Dân Quốc rút về đảo Đài Loan. Trong khi đó tại Trung Hoa lục địa, những người cộng sản thành lập nước Cộng hòa Nhân Dân Trung Hoa.

Từ đó đến giờ, hai chế độ Đài Bắc và Bắc Kinh với thể chế chính trị riêng và cơ cấu của một nhà nước thực thụ, tồn tại song song độc lập với nhau. Đài Loan theo thể chế tự do, dân chủ nhanh chóng phát triển nền kinh tế phồn thịnh. Trong khi đó, Trung Quốc trong suốt nhiều thập kỷ sống tù túng nghèo khổ trong chủ nghĩa cộng sản, cho đến khi có chủ trương mở cửa ra thế giới từ thập niên 1980 mới bắt đầu phát triển kinh tế hùng mạnh như bây giờ.

Cho dù chế độ Trung Quốc lục địa cho rằng Đài Loan là một tỉnh của Trung Quốc, nhưng chính quyền Đài Loan chưa bao giờ chấp nhận. Năm 2016, Bà Thái Anh Văn, một người chủ trương độc lập cho Đài Loan thuộc đảng Dân Tiến lên làm tổng thống Đài Loan với 56% phiếu bầu của người dân.

Ở Bắc Kinh, quyết tâm "thống nhất" Đài Loan ngày càng mãnh liệt hơn khi Trung Quốc bắt đầu có được sự phát triển kinh tế mạnh mẽ, trở thành cường quốc trên thế giới, đặc biệt từ khi ông Tập Cận Bình lên nắm quyền ở Trung Quốc từ 2012.

Cộng đồng quốc tế nhìn nhận thế nào về quy chế của Đài Loan ? 

Vì những nét đặc thù lịch sử để lại, quy chế của Đài Loan có thể gọi là lưỡng tính. Chưa bao giờ Đài Loan tuyên bố chính thức độc lập. Nhưng trên thực tế, Đài Loan xây dựng thể chế cộng hòa, có một chính phủ dân chủ riêng, có quân đội, hệ thống hành chính, ngoại giao tiền tệ hoàn toàn độc lập.

Trước quy chế như vậy, chỉ có 15 quốc gia trên thế giới chính thức ông nhận Trung Hoa Dân Quốc và duy trì quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan, điều mà Bắc Kinh không chấp nhận và luôn tìm mọi cách gây áp lực, ngăn cản. Từ năm 1971, Đài Loan không còn được hiện diện như là thành viên Liên Hiệp Quốc, thay vào vị trí đó là Cộng hòa Nhân Dân Trung Hoa.

Tuy nhiên Đài Loan vẫn có một mạng lưới ngoại giao thực sự với 110 cơ quan ngoại giao có mặt tại 75 quốc gia, theo thống kê của Quỹ Nghiên cứu Chiến lược Pháp. Lấy thí dụ như tại Pháp chính phủ Đài Loan có Văn phòng đại diện Đài Bắc, ngược lại, Paris cũng đặt một văn phòng đại diện tại Đài Bắc. Tuy nhiên các cơ quan này không bao giờ được gọi là đại sứ quán, cũng như lấy tên gọi Đài Loan, do các đòi hỏi của Bắc Kinh.

Tại sao Hoa Kỳ quan tâm nhiều đến quan hệ và độc lập cho Đài Loan ? 

Sau khi thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc năm 1971, Hoa Kỳ công nhận Cộng hòa Nhân Dân Trung Hoa và không duy trì các quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan. Tuy nhiên Washington không từ chối cung cấp vũ khí giúp đảo Đài Loan bảo đảm phòng thủ. Mức độ quan tâm của Hoa Kỳ đối với Đài Loan lên xuống tùy theo các đe dọa của Trung Quốc với hòn đảo và đặc biệt tùy theo chỉ dấu quan hệ Washington - Bắc Kinh.

Trước những đe dọa của Trung Quốc ngày càng lớn đối với Đài Loan, hôm 21/10/2021, tổng thống Joe Biden đã tuyên bố Hoa Kỳ kiên quyết bảo vệ hòn đảo bằng quân sự nếu Trung Quốc dùng vũ lực để thôn tính đảo.

Thực ra, lập trường chính thức của Hoa Kỳ về vấn đề Đài Loan là một lập trường "mập mờ chiến lược" như cách nói của giới quan sát. Tức là Mỹ cung cấp vũ khí cho Đài Loan nhưng không công nhận nền độc lập của hòn đào, đồng thời cam kết sẵn sàng can thiệp quân sự để bảo vệ hòn đảo.

Hoa Kỳ như vậy cho thấy vẫn giữ thận trọng với Trung Quốc vì một sự hậu thuẫn chính thức của Washington cho Đài Bắc sẽ làm quan hệ với Bắc Kinh thêm căng thẳng. Nhưng đồng thời Washington vẫn giữ Đài Loan như là một chi tiết trong chiến lược đối đầu với Trung Quốc.

Đài Loan bị Trung Quốc đe dọa thế nào ? 

Các ý đồ sáp nhập sáp nhập Đài Loan vào Trung Quốc chưa bao giờ mất đi mà trái lại ngày càng được thôi thúc mạnh mẽ hơn. "Giải quyết vấn đề Đài Loan và thực hiện thống nhất hoàn toàn tổ quốc là sứ mệnh lịch sử không suy suyển của Đảng cộng sản Trung Quốc và là nguyên vọng của nhân dân Trung Quốc", ông Tập Cận Bình, một lãnh đạo có đầu óc dân tộc chủ nghĩa nhất kể từ sau Mao Trạch Đông, hồi năm ngoái đã tuyên bố.

Bắc Kinh luôn khẳng định hy vọng thống nhất trong hòa bình, đưa Đài Loan trở về với Hoa lục không phải nổ súng. Thế nhưng kịch bản một cuộc xâm lược quân sự vẫn được đặt lên bàn. Chính quyền Đài Loan và Mỹ cũng đã tiên liệu một cuộc can thiệp quân sự của Trung Quốc vào Đài Loan là có thể xảy ra.

Giờ đây Đài Loan có thể được coi như là mối xung khắc duy nhất có thể dẫn tới đối đầu quân sự Mỹ - Trung. Vấn đề còn lại là để xem một cuộc xung đột như vậy liệu có thể xảy ra hay không, khi mà giờ đây phương Tây, Trung Quốc và Đài Loan đều lệ thuộc rẩt lớn vào nhau về mặt kinh tế.

Anh Vũ

Nguồn : RFI, 06/08/2022

*************************

Máy bay, tàu chiến Trung Quốc tập trận mô phỏng tấn công Đài Loan

Reuters, VOA, 06/08/2022

Các giới chức Đài Loan cho biết máy bay và tàu chiến Trung Quốc diễn tập một cuộc tấn công vào hòn đảo hôm thứ Bảy 6/8, một phần trong hành động trả đũa của Bắc Kinh đối với chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi, đồng thời Trung Quốc cũng tuyên bố ngừng đàm phán với Hoa Kỳ về các vấn đề bao gồm quốc phòng và biến đổi khí hậu.

Máy bay trực thăng quân sự của Trung Quốc bay qua đảo Pingtan, một trong những điểm gần nhất với Trung Quốc đại lục từ Đài Loan, ở tỉnh Phúc Kiến vào ngày 4 tháng 8 năm 2022. (Ảnh của Hector RETAMAL / AFP)

Chuyến thăm ngắn của bà Pelosi trong tuần này tới hòn đảo tự trị mà Trung Quốc coi là lãnh thổ của họ đã khiến Bắc Kinh tức giận và phát động các cuộc tập trận quân sự chưa từng có bao gồm tên lửa đạn đạo bắn qua bầu trời thủ đô Đài Bắc.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cáo buộc Trung Quốc thực hiện "các bước vô trách nhiệm" bằng cách ngừng các kênh liên lạc quan trọng với Washington, đồng thời cho biết các hành động của họ đối với Đài Loan cho thấy một chuyển động từ việc ưu tiên giải quyết hòa bình sang sử dụng vũ lực.

Các cuộc tập trận của Trung Quốc - tập trung vào sáu địa điểm xung quanh hòn đảo - bắt đầu vào thứ Năm 4/8 và dự kiến kéo dài đến giữa trưa Chủ nhật 7/8.

Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết nhiều tàu và máy bay của Trung Quốc tập trận ở eo biển Đài Loan, một số đi qua đường trung tuyến, một vùng đệm không chính thức ngăn cách hai bên. Quân đội Đài Loan mô tả các hoạt động đó là một cuộc tấn công mô phỏng vào hòn đảo.

Bộ Tư lệnh Chiến khu Đông của Trung Quốc cho biết họ đã tiếp tục các cuộc tập trận phối hợp trên biển và trên không ở phía bắc, tây nam và đông của Đài Loan. Bộ này cho biết trọng tâm của họ là kiểm tra khả năng tấn công trên bộ và tấn công trên biển của hệ thống.

Tàu chiến và máy bay Trung Quốc tiếp tục "áp sát" vào đường trung tuyến của eo biển Đài Loan vào chiều thứ Bảy 6/8, một nguồn tin hiểu rõ các hoạt động quân sự ở đây cho biết.

Ngoài khơi bờ biển phía đông của Đài Loan và gần các đảo của Nhật Bản, tàu chiến và máy bay không người lái của Trung Quốc đã mô phỏng các cuộc tấn công nhằm vào tàu chiến của Mỹ và Nhật Bản, nguồn tin này cho biết thêm.

Quân đội Đài Loan đã phát đi cảnh báo đồng thời triển khai lực lượng tuần tra trinh sát trên không, tàu theo dõi và tên lửa dọc bờ biển.

Đài Loan cũng cho biết quân đội đã bắn pháo sáng vào cuối ngày thứ Sáu để cảnh báo bảy máy bay không người lái bay qua các đảo Kim Môn và các máy bay không xác định được thể loại bay qua các đảo Matsu của họ. Cả hai nhóm đảo này nằm gần với bờ biển của Trung Quốc đại lục.

Bà Pelosi đã đến Đài Loan vào cuối ngày thứ Ba 2/8 trong chuyến thăm cấp cao nhất tới hòn đảo của một quan chức Hoa Kỳ trong nhiều thập kỷ, bất chấp những cảnh báo của Trung Quốc.

Ngay sau khi phái đoàn của bà rời Nhật Bản hôm thứ Sáu 5/8, chặng dừng cuối cùng của chuyến công du Châu Á dài một tuần, Trung Quốc đã thông báo rằng họ sẽ ngừng đối thoại với Hoa Kỳ trong một loạt lĩnh vực bao gồm các cuộc tiếp xúc giữa các chỉ huy quân sự cấp cao và về biến đổi khí hậu.

Phát biểu trong chuyến thăm Philippines, Ngoại trưởng Blinken cho biết Hoa Kỳ nhận biết sự lo ngại từ các đồng minh về những gì ông gọi là hành động nguy hiểm và gây bất ổn của Trung Quốc xung quanh Đài Loan, nhưng Washington sẽ giữ vững lập trường trong việc xử lý tình hình và tìm cách tránh làm tình hình leo thang.

Ông cho rằng việc Trung Quốc ngừng đối thoại song phương trong 8 lĩnh vực chính là động thái sẽ gây tổn hại cho cả thế giới, không chỉ Hoa Kỳ.

Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị nói trong một cuộc họp báo hôm thứ Sáu rằng Blinken đã phát tán "thông tin sai lệch", đồng thời nói thêm : "Chúng tôi muốn đưa ra lời cảnh báo đối với Hoa Kỳ : Đừng hành động hấp tấp, đừng gây ra một cuộc khủng hoảng lớn hơn".

(Theo Reuters)

************************

Đài Loan tố cáo Trung Quốc mô phỏng một cuộc tấn công đảo

Trọng Nghĩa, RFI, 06/08/2022

Trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng các biện pháp trả đũa chuyến thăm Đài Loan của chủ tịch Hạ Viện Mỹ Nancy Pelosi, chính quyền Đài Bắc hôm 06/082022 cáo buộc quân đội Trung Quốc "mô phỏng một cuộc tấn công chiếm đảo Đài Loan". Hôm qua, Trung Quốc cho điều 68 máy bay và 13 tàu quân sự vượt qua "đường trung tuyến" phân cách Đài Loan và Hoa Lục, một lằn ranh chưa bao giờ được Bắc Kinh công nhận.

Quân đội Trung Quốc tập trận tại tỉnh Phúc Kiến gần Đài Loan (ảnh : Xinhua). Đài Loan hôm 6/8/2022 tố cáo Trung Quốc tập trận mô phỏng tấn công xâm lược Đài Loan.

Theo Bộ Quốc phòng Đài Loan, họ đã phát hiện "hàng loạt" chiến đấu cơ và chiến hạm Trung Quốc tại vùng eo biển Đài Loan, với nhiều chiếc trong lực lượng này đã "vượt qua đường phân cách" chia đôi eo biển và "được coi là đang mô phỏng một cuộc tấn công vào hòn đảo chính của Đài Loan".

Hãng tin Pháp AFP ghi nhận, Trung Quốc hôm nay vẫn đang tiếp tục các cuộc tập trận lớn nhất chưa từng có xung quanh Đài Loan, dự kiến sẽ kéo dài đến trưa mai, Chủ Nhật 07/08, và đợt cuộc tập trận này bị coi là một cuộc tập huấn nhằm "phong tỏa" hòn đảo. Hôm qua, quân đội Trung Quốc rầm rộ thị uy, loan báo việc tung các loại chiến đấu cơ, oanh tạc cơ, khu trục hạm, hộ tống hạm vào các cuộc tập trận được tiến hành "cả ngày lẫn đêm".

Bắc Kinh còn cho công bố hình ảnh một chiếc tàu mà họ nói là tàu hải quân Đài Loan, được chụp gần bờ biển Đài Loan ngay từ trên boong tàu quân sự Trung Quốc cách đó chỉ vài trăm mét. Khuya hôm qua, quân đội Trung Quốc cũng phát đi một đoạn video cho thấy một phi công Trung Quốc, quay cảnh bờ biển và những ngọn núi của Đài Loan từ buồng lái chiếc phi cơ. Theo AFP, đây là những hình ảnh ấn tượng nhằm chứng minh khả năng quân đội Trung Quốc dễ dàng áp sát bờ biển Đài Loan.

Đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV cho biết, lần đầu tiên tên lửa Trung Quốc bay qua Đài Loan trong cuộc tập trận quân sự này. Tuy nhiên, cả quân đội Trung Quốc lẫn quân đội Đài Loan đều không xác nhận thông tin này. Trung Quốc cũng đã công bố các cuộc diễn tập "bắn đạn thật" mới từ thứ Bảy cho đến ngày 15 tháng 8 tại một khu vực biển nhỏ rất gần cảng Liên Vân Cảng (phía đông) của Trung Quốc, ở rìa Hoàng Hải, nơi ngăn cách Trung Quốc với bán đảo Triều Tiên.

Nhà Trắng Hoa Kỳ hôm qua đã triệu tập đại sứ Trung Quốc Tần Cương để phản đối hành vi được coi là "vô trách nhiệm". Tuy nhiên, John Kirby, phát ngôn viên phụ trách các vấn đề an ninh quốc gia, không nói rõ ai đã tiếp đại sứ.

Trọng Nghĩa

************************

Trung Quốc phóng 22 máy bay vào không phận Đài Loan sau khi triển khai hàng không mẫu hạm & bắn 11 tên lửa trong cuộc tập trận xâm lược

Vũ Quang, Thoibao.de, 05/08/2022

Trung Quốc đã điều 22 máy bay chiến đấu tấn công vào không phận Đài Loan khi quốc gia khổng lồ này tiếp tục vận động cơ bắp quân sự của mình trong một thông điệp gửi tới Mỹ.

Máy bay chiến đấu Trung Quốc nhiều lần xâm phạm không phận Đài Loan

Theo Bộ Quốc phòng Đài Bắc, các lực lượng cộng sản đã điều các máy bay chiến đấu vượt qua "đường trung tuyến" chạy xuống eo biển Đài Loan vào hôm thứ Năm.

Đài Loan cho biết "các hệ thống tên lửa phòng không" đã được triển khai để theo dõi các máy bay phản lực và các cảnh báo vô tuyến đã được phát đi – điều này được hiểu là hòn đảo này cũng đã khởi động nhiều máy bay chiến đấu.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc cũng đưa tin Bắc Kinh đang di chuyển một nhóm tấn công tàu sân bay về phía hòn đảo, trong đó có một tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.

Đây là động thái trơ trẽn mới nhất của Trung Quốc khi họ cố gắng gửi một thông điệp tới cả Đài Loan và Mỹ về chuyến thăm của chính trị gia cấp cao người Mỹ Nancy Pelosi tới Đài Bắc.

Về cơ bản, Bắc Kinh đã bao vây hòn đảo – nơi được coi là một tỉnh ly khai – bằng máy bay chiến đấu và tàu chiến khi họ công bố sáu cuộc tập trận quân sự lớn chỉ vài phút sau khi Pelosi hạ cánh vào hôm thứ Ba.

Pelosi, Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ, là người đứng thứ hai trong chức vụ tổng thống, chỉ sau Phó Tổng thống Kamala Harris, và là một người ủng hộ Đài Loan.

Chuyến đi của bà tới hòn đảo này vào đầu tuần này là chuyến thăm cấp cao nhất của một chính trị gia Hoa Kỳ – điều khiến Trung Quốc tức giận.

Bắc Kinh coi bất kỳ sự can dự nào giữa Washington và Đài Bắc là sự chứng thực của Hoa Kỳ đối với nền độc lập của hòn đảo.

Và nó đã nói rõ rằng chuyến đi của Pelosi là một sự khiêu khích.

Nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình luôn tuyên bố sẽ "thống nhất" với hòn đảo này – và họ sợ rằng các cuộc tập trận mới là một cuộc diễn tập cho hành động xâm lược.

Các cuộc tập trận quân sự khổng lồ đã được tiến hành chỉ cách hòn đảo 12 dặm, với 100 máy bay chiến đấu, tên lửa được bắn và xe tăng tập trung trên các bãi biển.

Bắc Kinh tuyên bố hòn đảo này thuộc về họ, nhưng người dân Đài Loan khẳng định họ là một quốc gia riêng biệt.

Đài Bắc nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ Mỹ, mặc dù Nhà Trắng đã ngừng ủng hộ nền độc lập của họ.

Và luôn không rõ liệu Washington có can thiệp quân sự nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan hay không, bất chấp lời thề gần đây của Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc hôm nay gọi các trò chơi chiến tranh chưa từng có là diễn tập cho "chiến dịch thống nhất" – và cho biết các cuộc tập trận "phong tỏa đảo" sẽ trở thành thông lệ.

Thời báo Hoàn cầu – vốn thường được coi là cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản – đã nổi giận về chuyến đi của Pelosi đến Đài Loan.

Nó nói bà ấy "kiêu ngạo, hoang tưởng và háo hức thể hiện" trong một bài xã luận gay gắt được xuất bản hôm thứ Năm.

Kiểm soát tuyệt đối

Và nó khoe khoang về các cuộc tập trận quân sự đang diễn ra, nói rằng chúng cho thấy Trung Quốc có "quyền kiểm soát tuyệt đối" đối với Đài Loan.

Tờ báo dẫn lời "chuyên gia" quân sự Trung Quốc Song Zhongping : "Kế hoạch tác chiến của [chúng tôi] đã được công bố rõ ràng với Mỹ và chính quyền Đài Loan, và chúng tôi đủ tự tin để thông báo cho họ về hậu quả của những hành động khiêu khích tiếp theo theo cách này".

Tờ báo này đưa tin, Trung Quốc cũng đã lần đầu tiên điều một trong các nhóm tấn công tàu sân bay của mình tới hòn đảo này.

Tuy nhiên, nó không nói rõ Bắc Kinh đã điều động tàu sân bay nào trong số hai tàu sân bay đang hoạt động đến eo biển Đài Loan.

Nhà nghiên cứu của Quân đội Giải phóng Nhân dân Zhang Junshe được dẫn lời nói rằng tàu sân bay đang được hộ tống bởi "ít nhất một" tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.

Bắc Kinh đã đưa cả hai tàu lớn nhất của họ – Sơn Đông và Liêu Ninh – ra khơi trong một cơ hội lớn đối với tất cả những người theo dõi tình hình.

Hai tàu sân bay này đều nặng 66.000 tấn và có thể chở hàng chục máy bay chiến đấu.

Các trò chơi chiến tranh bắt đầu lúc 12 giờ trưa (04 :00 GMT) vào thứ Năm và có liên quan đến "bắn đạn thật", theo truyền thông nhà nước Trung Quốc.

Đài truyền hình CCTV đưa tin : "Sáu khu vực chính xung quanh hòn đảo đã được lựa chọn cho cuộc tập trận thực tế này và trong thời gian này, các tàu và máy bay liên quan không được đi vào vùng biển và không gian liên quan".

Nhật Bản cáo buộc Trung Quốc bắn nhầm tên lửa vào Vùng Đặc quyền Kinh tế (EEZ) của mình.

Nhưng các quan chức hàng hải của Đài Loan cho biết quân đội Trung Quốc đã thiết lập vùng thứ bảy bao quanh hòn đảo và cuộc tập trận sẽ được kéo dài đến thứ Hai.

Các cuộc tập trận đang diễn ra cách bờ biển Đài Loan chỉ 12 dặm và dự kiến ​​sẽ kết thúc vào trưa Chủ nhật.

Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết họ đang theo dõi chặt chẽ cuộc tập trận.

"Bộ Quốc phòng nhấn mạnh rằng họ sẽ giữ vững nguyên tắc chuẩn bị cho chiến tranh mà không tìm kiếm chiến tranh, và với thái độ không leo thang xung đột và gây ra tranh chấp", nó cho biết trong một tuyên bố.

Pelosi – một người ủng hộ thẳng thắn của Đài Loan – ban đầu được lên kế hoạch đi du lịch đến Đài Bắc vào tháng 4 nhưng đã rút lui vào phút cuối sau khi xét nghiệm dương tính với Covid.

Đài Loan được cho là tâm điểm quan trọng giữa Washington và Bắc Kinh – với một cuộc xâm lược tiềm tàng có khả năng buộc Mỹ phải từ bỏ hòn đảo hoặc đối mặt với cuộc chiến toàn diện với Trung Quốc.

Những người theo chủ nghĩa dân tộc Trung Quốc chạy sang Đài Loan sau khi những người Cộng sản giành chiến thắng trong cuộc nội chiến trên đất liền vào năm 1949 – và hòn đảo này vẫn độc lập kể từ đó.

Tuy nhiên, Bắc Kinh luôn mạnh mẽ khẳng định Đài Loan thuộc về họ theo lẽ phải – và đã cam kết giành lại hòn đảo này vào năm 2050.

Vũ Quang

Nguồn : Thoibao.de, 06/08/2022

Trung Quốc phát động "chiến tranh tổng hợp" chống Đài Loan ?

Chủ đề thời sự được nhiều báo Pháp hôm nay quan tâm là cuộc tập trận quân sự lớn nhất của Trung Quốc quanh Đài Loan, sau chuyến thăm Đài Bắc của chủ tịch Hạ Viện Mỹ Nancy Pelosi, vốn bị Bắc Kinh phản đối dữ dội. Trong bài viết "Sự phô trương sức mạnh Trung Quốc quanh Đài Loan", Le Monde nhận định cuộc tập trập này là để Trung Quốc tập luyện phong tỏa hoặc xâm lược Đài Loan, cũng như các kịch bản để kiểm soát hòn đảo.

Chiến đấu cơ Mirage của Đài Loan trên đường băng tại một căn cứ không quân ở Tân Trúc, Đài Loan, ngày 05/08/2022.  AP - Johnson Lai

Nhìn rộng ra toàn cảnh, Le Monde nói về một "cuộc chiến tranh tổng hợp" trong đó Bắc Kinh thực hiện cùng lúc việc cấm nhập khẩu nhiều mặt hàng của Đài Loan, cấm xuất khẩu cát sang hòn đảo. Đài Loan vốn dĩ rất lệ thuộc vào cát của Trung Quốc để phục vụ xây dựng. Nhiều vụ tấn công mạng cũng nhắm vào phủ tổng thống Đài Loan và các cơ quan nhà nước trong những ngày qua. Và ở nhiều siêu thị, tin tặc thậm chí đã kiểm soát được nhiều màn hình quảng cáo để đăng tải các câu chửi rủa chủ tịch Hạ Viện Mỹ Pelosi.

Mối đe dọa kinh tế đối với Đài Loan

Đối với Les Echos, các cuộc tập trận của Trung Quốc ở eo biển Đài Loan không chỉ là mối đe dọa quân sự đối với Đài Loan, mà còn là mối đe dọa về kinh tế đối với hòn đảo, bởi eo biển Đài Loan là một trong những tuyến hàng hải lớn nhất thế giới.

Les Echos trích dẫn chuyên gia Pháp François Godement của Viện Montaigne, theo đó tác động nghiêm trọng nhất hiện nay từ cuộc tập trận của Trung Quốc là dù Bắc Kinh không tuyên bố, Đài Loan đang gần như bị phong tỏa, bao vây về kinh tế, trong khi Bắc Kinh cũng đã đưa ra các biện pháp trừng phạt nhắm vào nông phẩm Đài Loan.   

Theo chuyên gia Godement, Bắc Kinh hy vọng đợt tập trận như vậy sẽ khiến các chiến dịch phong tỏa kiểu này trong tương lai trở nên quen thuộc hơn, với những phản ứng yếu ớt của quốc tế và tạo thành vòng vây siết chặt nền kinh tế và các hoạt động giao thương của Đài Loan. Đương nhiên, kinh tế Trung Quốc cũng bị ảnh hưởng, nhưng các biện pháp phòng chống Covid-19 đã cho thấy Tập Cận Bình có thể đặt các mục tiêu khác lên cao hơn kinh tế. Điều này là rất nguy hiểm và Hoa Kỳ sẽ phải biết vạch ra lằn ranh đỏ, nhất là vì Bắc Kinh đã thấy Washington tránh can thiệp vào vụ phong tỏa của Nga ở Biển Đen. Theo chuyên gia viện Montaigne của Pháp, Mỹ nhượng bộ tức là để cho Trung Quốc phô trương sức mạnh chính trị.

Về cán cân thương mại Mỹ - Trung, Les Echos cho biết các căng thẳng chính trị giữa Washington và Bắc Kinh không khiến người tiêu dùng Mỹ quay lưng lại với hàng hóa Trung Quốc.

Tác động đối với ngành vận tải quốc tế

Nhìn rộng ra tác động đối với quốc tế, Les Echos nhấn mạnh đến những trở ngại mà ngành vận tải biển vấp phải tại tuyến đường thương mại quan trọng bậc nhất thế giới, do cuộc tập trận quân sự mà Trung Quốc tổ chức xung quanh Đài Loan. Các tàu chở hàng phải đi đường vòng qua phía đông đảo Đài Loan, mất nhiều thời gian hơn, trong khi mùa bão hiện nay cũng làm phức tạp thêm việc đi lại của tàu bè ở phía đông hòn đảo, qua vùng biển Philippines.

Các tập trận của Trung Quốc cũng gây ra hậu quả cho ngành hàng không. Trong 2 ngày qua, hơn 400 chuyến bay đã bị hủy từ các sân bay lớn ở Phúc Kiến, tỉnh Trung Quốc, nằm gần Đài Loan nhất. Nhà chức trách Đài Loan đã cảnh báo rằng các cuộc tập trận của Trung Quốc sẽ làm gián đoạn 18 tuyến hàng không quốc tế, trong khi các tuyến thương mại qua eo biển Đài Loan có tầm quan trọng thiết yếu đối với nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là sự kết nối của thế giới với các nhà máy chế tạo chất bán dẫn và thiết bị điện tử ở Đông Á, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 và chiến tranh Ukraine đã làm gián đoạn nhiều lĩnh vực công nghiệp. Không chỉ Đài Loan, mà cả Nhật Bản và Hàn Quốc cũng bị ảnh hưởng.

Cố vấn tổng thống Ukraine : Chiến thuật tấn công khủng bố của Nga

Chuyên mục Quốc tế của Le Figaro giới thiệu bài phỏng vấn Mykhailo Podolyak, một cố vấn thân cận của tổng thống Ukraine Zelensky. Theo ông, đây không phải là cuộc chiến giữa Ukraine và Nga, mà là chiến tranh giữa nền dân chủ với chế độ toàn trị. Nga dùng chiến thuật tấn công khủng bố, đánh vào các địa điểm dân sự để làm người dân Ukraine mất tinh thần, lo sợ, rồi gây sức ép với chính phủ, buộc Kiev bằng mọi giá ký hiêp ước hòa bình. Nhưng đối với cố vấn của tổng thống Ukraine, các cuộc thương lượng với Nga là không thể, nên Kiev kêu gọi Châu Âu tăng cường hỗ trợ về quân sự và tài chính.

Paris : Pháp hỗ trợ Ukraine nhiều hơn những gì được nói tới

Trong khi đó, báo Libération dành cả bài xã luận và bài phỏng vấn Ngoại trưởng Pháp Catherine Colona về đề tài chiến tranh Ukraine, nhất là về các quan điểm và sự hỗ trợ của Pháp. Trong bài xã luận "Sự dịu nhẹ", báo thiên tả Libération nhận định tổng thống Pháp Macron hồi đầu chiến tranh Ukraine đã phạm phải sai lầm khi cố gắng"kết bạn" với Putin. Nay cả thế giới bị đế quốc Nga đe dọa. Tổng thống Nga giương cao vũ khí lương thực và vũ khí năng lượng, vừa thể hiện đầy quyết tâm, vừa tỏ vẻ dịu nhẹ, để đe dọa toàn cầu.

Chính điều này đã khiến nhiều nước ủng hộ Ukraine cả về chính trị và quân sự, và đây sẽ là "một cuộc đấu lâu dài" mà thế giới cần chuẩn bị. Đối với Paris, Putin đã sai lầm về chiến lược. Ngoại trưởng Pháp Catherine Colona cũng khẳng định sự hỗ trợ của Paris đối với Kiev trên thực tế lớn hơn rất nhiều so với những gì thể hiện bên ngoài, bởi vì trợ giúp Ukraine cũng là bảo vệ chính an ninh của nước Pháp. Trong cuộc phỏng vấn đầu tiên với Libération, tân ngoại trưởng Pháp khẳng định Nga đang tiến hành một cuộc chiến toàn diện, tổng hợp, không chỉ nhắm đến Ukraine, mà còn nhằm gây mất ổn định thế giới và xét lại trật tự thế giới.

Kiev : Pháp có thể làm tốt hơn nữa

Nhìn từ Kiev, thông tín viên Libération cho biết Ukraine đánh giá cao sự hỗ trợ của Paris, nhưng Kiev muốn điện Elysée tích cực hơn nữa trong việc hỗ trợ Ukraine cả về chính trị, kinh tế, quân sự và trong việc trừng phạt Nga.

Mặc dù chính phủ Ukraine hoan nghênh "các quyết định có trách nhiệm" của Pháp, nhưng trong công luận Ukraine, thông tín viên báo Libération cho biết người Ukraine vẫn không coi Pháp là đồng minh đáng tin cậy nhất, cho dù Pháp và tổng thống Macron có những phát biểu rất hay. Stéphane Siohan trích dẫn một nhà báo chính trị ở Ukraine lưu ý giờ là lúc phải hành động, chứ không chỉ dùng lời nói như Paris nghĩ là đủ.  

Xuất khẩu ngũ cốc : Lựa chọn khó khăn của nông dân Ukraine

Việc Ukraine lần đầu tiên xuất khẩu ngũ cốc trở lại, với con tàu Rezoni chở 26.000 tấn ngô, là một trong những đề tài được báo chí Pháp những ngày gần đây quan tâm. Tuy nhiên, đặc phái viên báo Le Monde tại Ukraine nói tới sự lựa chọn khó khăn đối với nông dân Ukraine.

Những khó khăn trong vận chuyển và chi phí hậu cần tăng gấp 10 lần so với trước chiến tranh do phải thay đổi lộ trình và phương tiện chuyên chở đã khiến nhiều nhà sản xuất ngũ cốc, hợp tác xã hay doanh nghiệp nông nghiệp chọn lưu trữ nông sản, chờ giá ngũ cốc tăng giá mới bán, bởi nếu bán ngay bây giờ họ bị lỗ vốn. Các chi phí hậu cần hiện giờ chiếm tới 70% giá ngũ cốc. Le Monde trích dẫn chủ tịch hiệp hội ngũ cốc Ukraine, Nikolay Gorbachov, theo đó có khoảng 10-15% nông dân sẽ tích trữ ngũ cốc. Một số khác vì cần tiền để tiếp tục lo mùa vụ sẽ buộc bán ngay sản phẩm, điều này kéo theo nguy cơ vài tháng nữa sẽ có rất nhiều người phá sản.

Cuộc gặp của hai "chủ nhân" Biển Đen

Hôm 05/08/2022, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan tới Sochi để bàn với đồng nhiệm Nga Vladimir Putin đặc biệt về Ukraine và Syria. Đối với thông tín viên Le Monde tại Istanbul, thành công ngoại giao của tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ về thỏa thuận ngũ cốc giữa Nga và Ukraine là "lá bài" mang lại lợi thế cho Ankara trong các hồ sơ.

Sự thành công của thỏa thuận Istanbul đã nâng cao hình ảnh của tổng thống Recep Tayyip Erdogan trên trường quốc tế, khôi phục vị trí trung tâm địa chính trị của Thổ Nhĩ Kỳ, củng cố vị trí trung gian công bằng giữa Kiev, mà Ankara cung cấp máy bay chiến đấu không người lái, với Matxcơva mà Thổ phụ thuộc vào về an ninh năng lượng và lương thực.

Le Monde nhắc lại 45% năng lượng tiêu thụ ở Thổ Nhĩ Kỳ và 70% lúa mì Ankara nhập khẩu là từ Nga. Với lúa mì mua từ Nga, Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất bột mì và các loại thực phẩm để xuất khẩu sang toàn bộ khu vực Trung Đông.

Về phía Nga, nhờ có sự trung gian của Ankara, Nga cũng có thể xuất khẩu ngũ cốc và phân bón, cho dù đang bị quốc tế trừng phạt. Nhờ thế, một số ngân hàng, từng bị Liên Âu phong tỏa, cũng có thể lấy lại một phần tài sản nếu tham gia hoạt động giao thương lượng thực, thực phẩm. Các nhà sản xuất nông nghiệp cũng không còn sợ bị phong tỏa tài sản. Các biện pháp nới lỏng trừng phạt nói trên chỉ liên quan đến trao đổi nông phẩm, nhưng cũng giúp giải tỏa phần nào tài sản của các ngân hàng có quan hệ thân thiết với Putin và các tập đoàn công nghiệp quân sự.

Tiêu diệt thủ lĩnh Al Qaeda : Cuộc chiến mới của Mỹ

Khác với các báo khác, Le Monde hôm nay vẫn quan tâm đến vụ quân đội Mỹ Mỹ tiêu diệt thủ lĩnh Al Qaeda, Ayman Al Zawahiri tại Kabul, một năm sau cuộc rút quân hỗn loạn khỏi Afghanistan. Vụ việc cho thấy Washington vẫn kiên định diệt trừ Hồi giáo cực đoan và gây áp lực với chính quyền Taliban ở Afghanistan. Đây cũng là lần đầu tiên Mỹ công khai cuộc chiến bí mật ở Afghanistan sau khi rút quân về nước.

Le Monde nhấn mạnh chiến dịch diệt trừ thủ lĩnh Al Qaeda chứng tỏ Mỹ vẫn có thể tấn công vào bất cứ đâu và vào bất cứ khi nào họ muốn, cho dù quân Mỹ không còn trú đóng tại Afghanistan. Và tấn công bằng drone chỉ nhắm trúng mục tiêu cụ thể, chứ không gây thiệt hại nhiều cho dân thường như các chiến dịch trước đây của quân đội Mỹ hoặc NATO.

Le Monde trích dẫn một quan chức ngoại giao cấp cao của Pháp theo đó, với vụ tiêu diệt thủ lĩnh Al Qaeda, Washington đã kề lưỡi gươm Damocles vào cổ các thủ lĩnh phe Taliban cầm quyền và có cách buộc Taliban phải tuân thủ một số lằn ranh đỏ. Quả thực, theo Bộ Tài chính Mỹ hồi năm 2020, sự hồi phục của Al Qaeda tại Afghanistan là nhờ có sự bảo vệ của toàn bộ mạng lưới Taliban.

Cái chết của Zawahiri, cơ hội phát triển của Al Qaeda 

Nhưng cái chết của Ayman Al Zawahiri có tác động thế nào đến Al Qaeda ? Trả lời phỏng vấn báo Le Monde, nhà nghiên cứu người Đan Mạch, Tore Refslund Hamming, Trung tâm nghiên cứu quốc tế về xu hướng cực đoan hóa, thuộc King’s College of London, khẳng định, khác với những gì mọi người nghĩ, Zawahiri là một thủ lĩnh giỏi của Al Qaeda, biết cách vượt qua thử thách và đã duy trì được sự gắn kết của tổ chức. Trong 10 năm qua, Al Qaeda đã lớn mạnh hơn và mở rộng, đặc biệt sang Sahel và Somalia.

Chuyên gia Tore Refslund Hamming nhận định Al Qaeda sẽ vẫn tồn tại sau cái chết của thủ lĩnh Ayman Al Zawahiri, cũng như tổ chức này đã từng được duy trì sau khi trùm khủng bố Bin Laden bị tiêu diệt, bởi Al Qaeda không phải chỉ có vài người, mà được tổ chức chặt chẽ hơn mọi người vẫn tưởng và có hệ tư tưởng rất mạnh. Nhà nghiên cứu này dự báo cái chết của thủ lĩnh Ayman Al Zawahiri thậm chí sẽ là cơ hội để tổ chức Al Qaeda tìm ra một thủ lĩnh trẻ hơn, năng động hơn.

Thùy Dương

Trung Quốc đối với Đài Loan : Hòa bình hay Chiến tranh ?

Minh Anh, RFI, 16/06/2022

Cuộc chiến tại Ukraine do Nga tiến hành khiến thế giới đổ dồn về một điểm nóng tiềm tàng khác tại Châu Á : Đài Loan. Mỹ và Trung Quốc những ngày gần đây đã có những trao đổi gay gắt xung quanh vấn đề Đài Loan. Bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa, tại Đối thoại An ninh Shangri-La, ngày 12/06/2022, cứng rắn nhắc lại : Bắc Kinh "sẽ đánh đến cùng" nếu Đài Loan tuyên bố độc lập.

Ảnh bìa Tạp chí Diplomatie N° 113, 2022 : "Taïwan, la menace chinoise" (Đài Loan, mối đe dọa Trung Quốc).  © Revue Diplomatique

Hòn đảo tự trị này là chiếc gai trong quan hệ Mỹ - Trung. Một ngày sau phát biểu của ông Ngụy Phượng Hòa, Mỹ và Trung Quốc hôm thứ Hai 13/6 lại có những lời cảnh cáo lẫn nhau tại Luxembourg, trong cuộc gặp giữa cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan và người đồng cấp Trung Quốc Dương Khiết Trì, ủy viên Bộ Chính trị, phụ trách đối ngoại của đảng cộng sản Trung Quốc. Cùng ngày, Bắc Kinh tuyên bố "có chủ quyền, quyền chủ quyền và tài phán tại eo biển Đài Loan". Washington thứ Tư, 15/6, lên tiếng phản đối, khẳng định eo biển này là vùng biển quốc tế, tầu thuyền phải được tự do đi lại.

Đài Loan và một quá khứ lịch sử phức tạp

Chưa có lúc nào tình hình tại khu vực eo biển Đài Loan lại nóng bỏng như hiện nay. Bắc Kinh từ nhiều thập niên qua không ngừng đe dọa hòn đảo tự trị, luôn bị xem như là một "tỉnh phản nghịch" cần phải được đưa trở về với "đất mẹ". Nhưng trong nhãn quan thế giới, đảo Đài Loan với diện tích 36.000 km vuông, chỉ bằng một nửa nước Ireland, nhưng dân số đông gấp năm lần, từ lâu là một đối tượng của mọi sự thắc mắc : Đài Loan có phải là một Nhà nước độc lập ? Hòn đảo này có thuộc về Trung Quốc hay không ?

Trả lời RFI Tiếng Việt, ông Hugo Billard, giáo sư ngành Sử - Địa và Địa Chính Trị, trường trung học Saint-Michel-de-Picpus, trước hết nhắc lại mọi rắc rối địa chính trị ngày nay là hệ quả của một quá khứ lịch sử phức tạp :

"Trong giai đoạn 1683-1895, đảo Đài Loan thuộc về Trung Quốc. Đến năm 1895, có một hiệp ước mà ngày nay mọi người đã quên vì có liên quan đến một cuộc chiến tranh giữa Nhật Bản và Trung Quốc mà người ta gọi Chiến Tranh Nhật – Trung lần thứ nhất. Và tại Shimonoseki năm 1895, việc chuyển giao quyền kiểm soát đảo Đài Loan từ Trung Quốc sang Nhật Bản đã được ký kết. Và như vậy trong giai đoạn 1895-1945, đảo Đài Loan nằm dưới sự kiểm soát của Nhật Bản.

Rồi vào năm 1945, tất nhiên vì bại trận, đảo Đài Loan lại trở về dưới sự kiểm soát của Trung Quốc và đến năm 1949, tại Bắc Kinh, Mao Trạch Đông tuyên bố thành lập nước Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa. Năm 1971, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã chấp thuận cho Trung Quốc thay thế Đài Loan ở Hội đồng Bảo anvà sự thay thế này kể từ đó tiếp tục đặt ra rắc rối trên bình diện thế giới về việc làm sao biết được ai thuộc về ai và bên nào là một nước Trung Hoa duy nhất".

Tuy chưa bao giờ tuyên bố độc lập, và dù đã "bị đuổi" ra khỏi Hội đồng Bảo an, với hệ quả kèm theo là những mối bang giao thiết lập được trong vòng 20 năm (1949-1971) lần lượt "rơi rụng" dần trước sức ép từ Trung Quốc, Đài Loan vẫn được Mỹ hậu thuẫn về khí tài để phòng vệ. Washington từng xem hòn đảo này như là một đồng minh trong cuộc chiến chống cộng sản, và giờ đây là một "chốt chặn" ngăn cản Trung Quốc bành trướng sức mạnh hải quân ra ngoài Thái Bình Dương.

Thế nên, với Trung Quốc, việc Hoa Kỳ - kể từ khi Joe Biden nhậm chức – tiếp tục các nỗ lực hậu thuẫn Đài Loan, từ việc cung cấp vũ khí cho đến các chuyến thăm cấp cao, ủng hộ Đài Loan gia nhập trở lại các định chế quốc tế hay công khai thừa nhận can thiệp quân sự trên đảo… chẳng khác gì là một hành động khiêu khích mạnh mẽ.

"Một nước Trung Hoa duy nhất" : Tàn dư của Quốc Dân Đảng ?

Còn tại Mỹ, câu hỏi liệu Washington có nên từ bỏ chính sách "mơ hồ chiến lược" đối với Đài Bắc đang trở nên gay gắt, nhưng chính quyền Joe Biden kiên quyết duy trì chiến lược này như là nền tảng cho chính sách của Mỹ đối với Đài Loan. Quan trọng hơn nữa, Washington vẫn tuân thủ chính sách "Một nước Trung Hoa duy nhất" thừa nhận "quan điểm" của Bắc Kinh cho rằng Đài Loan là một phần của nước Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa, nhưng lại không thừa nhận rằng Đài Loan thật sự là một phần của Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa (tức khẳng định rằng nguyên tắc "Một nước Trung Hoa duy nhất" đã được thực hiện)¹.

Nhưng nguyên tắc "Một nước Trung Hoa duy nhất" đó, đối với người dân Đài Loan ngày nay, là "tàn dư" của Quốc Dân Đảng, thời Tưởng Giới Thạch độc tài cầm quyền cho đến cuối những năm 1970-1980, theo như nhận định của nhà nghiên cứu về Quan hệ Quốc tế và các vấn đề chiến lược Châu Á, Valérie Niquet, Quỹ Nghiên cứu Chiến lược (FRS) với đài RFI : 

"Đây cũng chính là điểm chung duy nhất giữa Trung Quốc Mao Trạch Đông cũng như là Trung Quốc ngày nay với Quốc Dân Đảng : Đó là có một nước Trung Hoa duy nhất. Thời đó, do ít có tiếng nói bày tỏ chính kiến, hòn đảo cũng chưa có một chút dân chủ nào, và do vậy, điều đó chẳng đặt ra vấn đề gì trong một chừng mực nào đó là cả hai bên đều nhất trí về tính duy nhất này của Trung Quốc và người ta đã không đặt ra câu hỏi trên với người dân (…)".

Ngày nay, Đài Loan là một nền dân chủ và chính trong bản sắc Đài Loan, chiều kích dân chủ của chế độ chính trị Đài Loan, theo tôi, là một yếu tố mang tính hoàn toàn thiết yếu vượt ra ngoài cả bản sắc Đài Loan nguyên thủy, bao gồm cả hậu duệ của những người đến đảo từ năm 1949, tỵ nạn cùng với Quốc Dân Đảng của Tưởng Giới Thạch. Trong số con cháu của những người đó, nhiều người trẻ ngày nay tự coi mình như là người Đài Loan. Cũng đặc thù chính trị này của hòn đảo đã tạo nên sự khác biệt hoàn toàn với Bắc Kinh".

"Một quốc gia, hai chế độ" : Một đề xuất đã lỗi thời ?

Theo thống kê năm 1994, 26% số cư dân Đài Loan được hỏi tự nhận như là người Trung Quốc, thì nay chỉ còn chưa tới 5% vào năm 2020. Ngược lại, tỷ lệ những người tự cho là người Đài Loan thì tăng từ 20-77% theo số liệu năm 2020. Mathieu Duchatel, giám đốc chương trình Châu Á, Viện Montaigne trên đài RFI nhấn mạnh cùng với những thay đổi cảm nhận trong lòng xã hội Đài Loan là sự biến mất của kịch bản "Một quốc gia, hai chế độ".

"Đúng là kịch bản này hoàn toàn không còn nghe nói đến nữa trên chính trường Đài Loan. Không một ai còn bảo vệ ý tưởng đó nữa cả và thậm chí là từ những năm 1990, vào thời điểm dân chủ hóa ngay khi Đặng Tiểu Bình đưa ra công thức này, chúng chưa bao giờ hấp dẫn đối với người dân Đài Loan cả. Tôi cho rằng ý tưởng "Một Quốc gia, Hai chế độ" phụ thuộc nhiều vào việc Đài Loan có đồng nhất hóa với ý tưởng chỉ tồn tại "một nước Trung Hoa duy nhất" hay không. Và ý tưởng này đã bị tan vỡ đôi chút cùng với tiến trình dân chủ hóa (…)".

Một mặt Trung Quốc gia tăng sức ép quân sự, mặt khác sử dụng mọi phương tiện để gây ảnh hưởng lên tất cả các chính đảng có lập trường gần gũi với Bắc Kinh, đặc biệt là Quốc Dân Đảng, vốn dĩ vẫn chia sẻ với Trung Quốc nguyên tắc cơ bản về "một nước Trung Hoa duy nhất". Theo bà Valérie Niquet, đây chính là chiếc lõi của mọi sự căng thẳng giữa một bên là Đài Loan mang tư tưởng độc lập, cùng với bà Thái Anh Văn và bên kia là Trung Quốc :

"Đó chính đồng thuận nổi tiếng 1992, vốn dĩ chưa bao giờ thật sự là một dồng thuận, mà chỉ là một tuyên bố miệng nhằm tạo thuận lợi cho quan hệ đôi bờ eo biển năm 1992, và đồng thuận này tuyên bố rằng chỉ có một nước Trung Quốc duy nhất. Quốc Dân Đảng rõ ràng coi Trung Quốc này là Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan). Trong mọi trường hợp có hai cách diễn giải. Còn Bắc Kinh cho rằng đó là một sự thừa nhận thực tế Đài Loan là một phần của Trung Quốc, do vậy thuộc Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Tuy nhiên, bà Thái Anh Văn bác bỏ đồng thuận này và thậm chí còn phản đối sự tồn tại của đồng thuận đó".

Đối sách của Trung Quốc với Đài Loan : Hòa hay Chiến ?

Giờ đây, trong thời kỳ cạnh tranh gay gắt giữa các cường quốc, Đài Loan ngày càng chiếm một vị trí quan trọng trong chính sách đối ngoại của Mỹ. Sự hậu thuẫn của Washington đối với Đài Bắc càng lớn bao nhiêu, thì Bắc Kinh càng lo lắng bấy nhiêu.

Tại Trung Quốc, có câu nói rằng "khi sự hợp nhất trong hòa bình không có hy vọng đạt được, thì sự hợp nhất đó cũng chẳng đến một cách ngẫu nhiên". Do vậy, Trung Quốc đánh giá giải pháp chính trị duy nhất còn lại là thực hiện một chiến dịch hăm dọa và cưỡng ép để đi đến sự hợp nhất.

Trong toàn cảnh này, các chuyên gia của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) trong một nghiên cứu tập hợp nhiều tác giả đăng trên trang mạng nhận định giữa việc "ngăn chặn Đài Loan đi đến độc lập" và "xúc tiến hợp nhất" đây sẽ là một thách thức nội tại cho Trung Quốc.

Về mặt lý thuyết, hai lịch trình này sẽ bổ sung cho nhau nếu như người dân Đài Loan trung lập. Nhưng vì người Đài Loan không mong muốn hợp nhất với một nước Trung Quốc do đảng cộng sản kiểm soát, và khao khát một nền độc lập với điều kiện không trả một cái giá nào, Bắc Kinh cho rằng phải dùng đến hành động dọa dẫm và cưỡng ép để tránh Đài Loan trượt theo con đường đòi độc lập.

Đương nhiên, Trung Quốc có thể làm cho người dân Đài Loan khiếp hãi tránh xa nền độc lập, nhưng cách tiếp cận này cũng làm "lụi tàn" mọi ham muốn được hợp nhất (có nghĩa là bị Trung Quốc "nuốt chửng") của người dân Đài Loan.

Cũng theo các nhà nghiên cứu của IISS, có nhiều lý do giải thích cho việc Trung Quốc chưa dùng đến vũ lực. Thứ nhất, Bắc Kinh không chấp nhận có một thất bại quân sự. Sự hủy diệt lẫn nhau với Mỹ liên quan đến Đài Loan hiển nhiên cũng không nằm trong lợi ích của đảng cộng sản.

Thứ hai, vào lúc đại hội đảng cộng sản đang đến gần, ông Tập Cận Bình có thể chưa sớm tấn công Đài Loan, và có nhiều khả năng ông tập trung vào việc duy trì ổn định. Thứ ba, việc ông Eric Chu được bầu chọn làm chủ tịch Quốc Dân Đảng làm dấy lên lại hy vọng một trào lưu ủng hộ hợp nhất sẽ hồi sinh trong kỳ bầu cử tổng thống Đài Loan năm 2024.

Dù vậy, các tác giả cũng nhìn nhận, hòa bình và sự ổn định mong manh của eo biển Đài Loan có nguy cơ bị xáo trộn bởi hai kịch bản. Thứ nhất là một cuộc xung đột vô tình, hay một sự leo thang căng thẳng bùng phát do những biến cố trên thực địa. Nếu Bắc Kinh và Washington quan tâm đến việc kiểm soát leo thang, họ có thể sử dụng đến những đường dây nóng để liên lạc và hạ nhiệt căng thẳng. Nhưng không có gì bảo đảm là điều này sẽ xảy ra.

Kịch bản thứ hai là Trung Quốc tăng tốc mở rộng kho vũ khí hạt nhân. Theo các đánh giá hiện tại, Trung Quốc có thể chưa nhắm đến việc sử dụng vũ khí hạt nhân, nhưng ưu tiên phát triển một lượng vũ khí đủ để răn đe Hoa Kỳ can thiệp quân sự trong trường hợp họ tấn công bất ngờ Đài Loan.

Minh Anh

Nguồn : RFI, 16/06/2022

***********************

Đổ bộ Đài Loan, giải pháp quá tốn kém cho Trung Quốc ?

Thanh Hà, RFI, 18/06/2022

Vào lúc Bắc Kinh khẳng định "chiến đấu đến cùng" tìm mọi cách ngăn cản Đài Loan tuyên bố độc lập, ở Đài Bắc Bộ Quốc phòng ý thức được rằng "nếu phải đọ sức với Trung Quốc về mặt quân sự, Đài Loan không có một cơ hội nào". Nhưng theo giới quan sát "xâm chiếm Đài Loan sẽ là một giải pháp tốn kém" đối với Trung Quốc.

Cuộc tập trận Hán Quảng, chống cuộc đổ bộ của pháo binh Đài Loan, tại bờ biển Bình Đông Huyền tại bờ biểu Bình Đông Huyền, ngày 16/09/2021.  AP

Hãng tin Pháp AFP hôm 17/06/2022 dẫn lời nhà sử học tại đảo Bành Hồ/ Penghu của Đài Loan, ông Cheng Ing Jin tin rằng, tựa như Ukraine trước sức mạnh của quân đội Nga hiện nay, "những người lính Đài Loan sẽ bảo vệ tổ quốc đến cùng". Nếu lính Trung Quốc đổ bộ lên Đài Loan thì cũng sẽ "sa lầy" như quân Nga ở Ukraine.

Yếu tố địa hình, địa lý là một đồng minh khác của Đài Loan. Một báo cáo của Học viện Hải quân Mỹ đánh giá Trung Quốc "rất khó" điều tàu lội nước đổ bộ lên Đài Loan. Nếu Bắc Kinh chọn giải pháp này, thì vì lý do thời tiết, chiến dịch đó chỉ có thể diễn ra hai lần trong năm là vào giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 7 và sau đó là khoảng tháng 10.

Ngoài ra, Đài Loan có nhiều đảo nhỏ bao bọc xung quanh, một trong số đó là Bành Hồ. Đây là nơi Đài Loan đã trang bị ra-đa và hệ thống tên lửa tầm xa có độ chính xác cao. Chuyên gia James Char, khoa Nghiên cứu Quốc tế đại học Rajaratnam của Singapore cho rằng "ngay giai đoạn đầu, phía Trung Quốc sẽ hứng chịu nhiều thiệt hại nghiêm trọng".

Ian Easton, tác giả "The Chinese Invasion Threat" cùng với một cộng sự lưu ý, đảo Đài Loan chỉ có 14 bãi biển để có thể đưa quân đổ bộ vào nhưng chung quanh những bãi biển đó là những vách núi rất khó để đối thủ của Đài Loan hy vọng làm chủ tình hình.

Bonny Lin, giám đốc chương trình China Power Project thuộc trung tâm nghiên cứu chiến lược CSIS của Mỹ bồi thêm "đấy chỉ là một phần của vấn đề". Không dễ tiến quân vào những khu vực ẩm ướt, vào những vùng núi và đông dân cư.

Rõ ràng khi so mối tương quan lực lượng, thì cán cân nghiêng hẳn về phía Bắc Kinh. Theo báo cáo 2021 của Lầu Năm Góc, Đài Loan chỉ có vỏn vẹn chưa đầy 90.000 quân, so với ở phía bên kia bờ eo biển, lực lượng của Trung Quốc gồm hơn một triệu người. Nếu như Trung Quốc có đến 6.300 chiến xa thì Đài Loan chỉ có thể trông cậy vào khoảng 800 chiếc. Khối lượng máy bay chiến đấu của Trung Quốc cao gấp bốn lần so với của Đài Loan.

Nhưng Washington phải nhìn nhận rằng Trung Quốc có đội tàu hải chiến hùng hậu nhất thế giới. Tàu của Trung Quốc "càng lúc càng hiện đại và hoạt động có hiệu quả".

Thanh Hà

Không quân Trung Quốc tập tác chiến đêm trong bối cảnh Biển Đông và Đài Loan căng thẳng

Thu Hằng, RFI, 16/11/2021

Trung Quốc muốn tăng cường khả năng chiến đấu ban đêm cho phi đội máy bay ném bom thuộc lực lượng Hải quân trong bối căng thẳng ở Biển Đông và eo biển Đài Loan. Ngày 14/11/2021, Quân khu miền Nam thuộc lực lượng Giải phóng quân nhân dân Trung Quốc cho biết hàng chục máy bay ném bom đã tham gia đợt luyện tập ban đêm ngoài khơi đảo Hải Nam.

Các oanh tạc cơ H-6K của Trung Quốc trình diễn hôm 03/09/2015 nhân dịp kỷ niệm 70 đánh bại phát xít Nhật trong Đệ nhị Thế chiến.  AP - Mark Schiefelbein

Theo quân đội Trung Quốc, đợt tập luyện có "cường độ cao", huy động nhiều máy bay ném bom H-6J, nhằm mục đích khống chế các cuộc tấn công từ đất liền và trên biển, cũng như chiến thuật bắn. H-6J là phiên bản cải tiến từ máy bay ném bom H-6K của Không quân Trung Quốc, được tập trung vào khả năng chống các cuộc tấn công từ tầu chiến. Ngoài ra, tên lửa chống hạm trang bị cho máy bay H-6J có khả năng tấn công một đội tàu sân bay.

Trên tài khoản xã hội, bộ tư lệnh Quân khu Miền Nam cho biết "đợt tập luyện đặt nền tảng vững chắc để giao chiến vào ban đêm". Chiến đấu cơ và oanh tạc cơ tham gia luyện tập, xuất phát từ đảo Hải Nam, đã tuần tra trên vùng trời Biển Đông, nơi Trung Quốc đòi hầu hết chủ quyền, bất chấp phản đối của 5 nước trong vùng.

Trang South China Morning Post nhận định quân đội Trung Quốc tổ chức diễn tập tăng cường năng lực chiến đấu trong bối cảnh căng thẳng quân sự leo thang ở eo biển Đài Loan và ở Biển Đông. Quân khu Miền Nam là lực lượng chịu trách nhiệm giám sát hoạt động quân sự của Trung Quốc ở Biển Đông và hỗ trợ Quân khu Miền Đông phụ trách eo biển Đài Loan.

Vào tuần trước, khi phái đoàn nghị sĩ Mỹ đến thăm Đài Loan, lực lượng trực thuộc Quân khu Miền Đông đã tiến hành tập trận ngay sát Đài Loan để thị uy và cảnh cáo Washington và Đài Bắc.

Thu Hằng

*********************

Đài Loan vũ trang phòng vệ trước khả năng tấn công của Trung Quốc

Thu Hằng, RFI, 16/11/2021

Tổng thống Mỹ Joe Biden muốn giữ nguyên trạng tình hình Đài Loan, trong khi chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cảnh báo Washington và Đài Bắc đừng "đùa với lửa" khi tìm cách tách hòn đảo khỏi Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa. Trong khi hai nguyên thủ vẫn bất đồng về hồ sơ Đài Loan tại thượng đỉnh ngày 15/11/2021, chính quyền Đài Bắc buộc tìm cách tăng cường tự vệ trong bối cảnh căng thẳng leo thang. 

Chiến đấu cơ do Đài Loan tự chế (IDF) tham gia một cuộc tập trận tại Đài Trung, Đài Loan ngày 16/07/2020. Reuters – Ann Wang

Mỹ trang bị vũ khí, tập huấn cho quân đội Đài Loan ít nhất từ một năm nay khiến Bắc Kinh bất bình. Về mặt chính trị, phát biểu của tổng thống Joe Biden về việc bảo vệ Đài Loan trong trường hợp bị tấn công, tiếp theo là chuyến thăm Đài Bắc của một phái đoàn nghị sĩ Hoa Kỳ bị Trung Quốc coi là "thêm một bước tiến đến việc ủng hộ Đài Loan độc lập". Và điều này buộc Bắc Kinh "tăng cường triển khai hoạt động quân sự nhắm chủ yếu vào lực lượng đòi ly khai ở hòn đảo", theo một quan chức Trung Quốc xin ẩn danh, được South China Morning Post trích ngày 13/11. 

Bắc Kinh duy trì chiến lược hăm dọa quân sự đối với hòn đảo trên cả ba mặt trận, từ đất liền, trên không và trên biển. Hàng loạt vũ khí chưa từng được sử dụng trong khu vực có thể sẽ được triển khai để đối phó với Đài Loan trong trường hợp đòi độc lập. Đội bay chuyên thâm nhập vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan sắp tới có thể sẽ được tăng viện thêm máy bay tàng hình J-20. Thực ra, J-20 "từ lâu vẫn kín đáo theo dõi" Đài Loan, theo chuyên gia Trung Quốc được trích dẫn ở trên, vì máy bay tàng hình này tham gia tuần tra trên quần đảo Senkaku/Điếu Ngư tranh chấp với Nhật Bản, và hoàn toàn có thể đến tác chiến ở eo biển Đài Loan trong vài phút. 

Vào đầu tháng 11, Quân khu Miền Đông Trung Quốc đã bắn thử tên lửa hành trình tầm trung YJ-62A (có tầm bắn 400 km), dọc bờ biển ở tỉnh Phúc Kiến (Fujian), chỉ cách Đài Loan đối diện 200 km. Mục tiêu là để đối phó với hệ thống tên lửa di động Harpoon của Đài Loan. Gần đây nhất, phi đội máy bay ném bom của Quân khu Miền Nam, phụ trách Biển Đông nơi Đài Loan kiểm soát đảo Ba Bình (Đài Loan gọi là Thái Bình) ở quần đảo Trường Sa, đã tập tác chiến đêm để tăng cường khả năng chống các cuộc tấn công từ tầu chiến. 

Dù căng thẳng quân sự tiếp tục leo thang trong thời gian gần đây, nhiều chuyên gia cho rằng Trung Quốc có thể không tấn công trực diện Đài Loan trên quy mô lớn, nhưng hoàn toàn có thể "bế quan tỏa cảng", vô hiệu hóa các tuyến giao thông hàng không, hàng hải để chặn nguồn tiếp tế quân sự và hậu cần cho hòn đảo. 

Thứ hai, Đài Bắc cũng lo nguy cơ Bắc Kinh tận dụng cơ hội để chiếm hai hòn đảo mà Đài Loan kiểm soát ở Biển Đông : đảo Ba Bình (Itu Aba, Đài Loan gọi là đảo Thái Bình, đảo lớn nhất ở quần đảo Trường Sa) và đảo Đông Sa (Dongsha, Pratas). Chính điều này buộc Đài Bắc điều tầu ngầm Hải Long (Hai Lung) đến khu vực Biển Đông trong thời gian gần đây. Báo cáo ngày 09/11 của bộ Quốc Phòng Đài Loan không nêu thời gian hoạt động cụ thể nhưng cho biết tầu ngầm Hải Long "đã tham gia nhiều hoạt động quân sự như tập bắn tên lửa với Hải quân và Không quân". 

Thực ra, việc Đài Loan đưa tầu ngầm đến Biển Đông không có gì đáng ngạc nhiên vì Đài Loan có nhiều lợi ích trong khu vực. Tuy nhiên, nhà nghiên cứu Collin Koh, Viện Nghiên cứu Quốc tế thuộc Trường Rajaratnam ở Singapore, nhận định với trang RFA ngày 11/11 rằng trong giai đoạn căng thẳng hiện nay, "các nhà hoạch định chiến lược quân sự Đài Loan có lẽ còn muốn chắc chắn rằng sườn nam cũng được bảo đảm an toàn". 

Tầu ngầm là phương tiện hữu hiệu để "giám sát quân đội Trung Quốc", đặc biệt là đảo Hải Nam nơi có căn cứ tầu ngầm Trung Quốc "và lực lượng quân sự của các nước trong vùng có tranh chấp chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa", như đội tầu ngầm lớp Kilo của Việt Nam. Thế nhưng, Đài Loan hiện chỉ có hai tầu ngầm đang hoạt động, được mua từ Hà Lan, nên chính quyền tổng thống Thái Anh Văn không giấu tham vọng tăng cường lực lượng mang tính răn đe này với hai dự án. Thứ nhất là nâng cấp hệ thống chiến đấu của tầu ngầm lớp Chien Lung, được cho là lỗi thời trước năng lực quân sự ngày càng hiện đại của Trung Quốc. Thứ hai là nâng số lượng tầu ngầm qua việc mua thêm 8 tầu chạy dầu và điện, trị giá 16 tỉ đô la và lập kế hoạch tự đóng tầu ngầm tại nhà máy được lập ở thành phố cảng Cao Hùng (Kaohsiung). 

Với những vũ khí mới vừa được chính quyền Mỹ thông qua vào tháng 10, Đài Bắc muốn tăng cường khả năng tự vệ. Hiện tại, "nguy cơ xung đột xuyên eo biển Đài Loan vẫn còn rất thấp", theo ông Andrew Yang Nien-dzu, nguyên bộ trưởng quốc phòng Đài Loan được South China Morning Post trích dẫn, do "quân đội Đài Loan luôn kiềm chế, không có bất kỳ hành động khiêu khích nào để đáp trả các vụ thâm nhập của quân đội Trung Quốc". Cuối cùng, có thể Bắc Kinh hiểu rằng răn đe quân sự không phải là cách tiếp cận tốt nhất vì vấn đề Đài Loan mang tính chính trị nhiều hơn. 

Thu Hằng

*********************

Đài Loan triển khai tàu ngầm ở Biển Đông

RFA, 12/11/2021

Báo cáo của Bộ Quốc phòng Đài loan cho biết hải quân nước này đã triển khai một trong hai tàu ngầm tiên tiến nhất của mình trong các cuộc diễn tập hải quân ở quần đảo Trường Sa. Tuy nhiên, báo cáo không nêu cụ thể thời điểm đã diễn ra các cuộc diễn tập này.

Tàu ngầm tại căn cứ hải quân ở Cao Hùng, Đài Loan ngày 21/3/2017 - Ảnh : Reuters

Được công bố vào hôm thứ Ba vừa qua,Báo cáo Quốc phòng năm 2021 của Đài Loan cho hay : Tàu ngầm Hải Long (Hai Lung – Sea Dragon) thuộc Hạm đội 256 của nước này đã tham gia thành công một số hoạt động bao gồm "diễn tập bắn tên lửa của hải quân và không quân, diễn tập Săn cá voi (Lie Jin), diễn tập tuần tra định kỳ và tác chiến chiến thuật tại quần đảo Trường Sa và diễn tập tuần tra sẵn sàng chiến đấu và diễn tập chống tàu ngầm Hai Qiang ".

Báo cáo này không đề cập cụ thể thời gian và tần suất các cuộc diễn tập. Tuy nhiên vìđây là báo cáo quốc phòng của năm 2021 nên giới quan sát cho rằng các cuộc diễn tập này nhiều khả năng đã diễn ra trong vòng 12 tháng vừa qua.

Đảo Đông Sa (Pratas) vàđảo Ba Bình (Itu Aba) do Đài Loan kiểm soát là hai trong số những hòn đảo lớn nhất ở Biển Đông. Ba Bình làđảo lớn nhất trong số các đảo tự nhiên trong quần đảo Trường Sa – nơi màĐài Loan gọi là quần đảo Nam Sa. Ba quốc gia khác là Trung Quốc, Việt Nam và Philippines cũng tuyên bố chủ quyền với quần đảo này.

Tuy tin tức về các cuộc diễn tập tàu ngầm của Đài Loan đãđược báo chí trong khu vực đăng tải rộng rãi nhưng các quốc gia có tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa vẫn chưa đưa ra phản ứng nào.

Trước đó, Việt Nam đã nhiều lần phản đối các hoạt động quân sự của Đài Loan tại đảo Ba Bình, cho rằng các hoạt động này đã"xâm phạm chủ quyền của Việt Nam và làm gia tăng căng thẳng ở Biển Đông".

"Thành thật mà nói, tôi không hề ngạc nhiên về tiết lộ này"–ông Collin Koh, một học giả chuyên nghiên cứu về chương trình tàu ngầm của Đài Loan tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam của Singapore nói.

"Dù sao thì tàu ngầm của Hải quân Đài Loan cũng sẽ thực hiện các sứ mệnh thời bình ở Trường Sa vìĐài Loan có sở hữu đáng kể trong khu vực tranh chấp"– nhà nghiên cứu này nhận định.

Ông Koh nói thêm : "Một khi có chiến tranh ở eo biển Đài Loan, tôi tin rằng các nhà hoạch định quốc phòng Đài Loan cũng sẽ muốn đảm bảo rằng sườn phía nam của nước này thực sựđược an toàn".

Trung Quốc coi Đài Loan là một tỉnh ly khai trong khi Đài Loan hiện đang tự trị và coi mình là một quốc gia có chủ quyền.

Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn tham dự buổi lễ khởi công xây dựng một hạm đội tàu ngầm mới tại Cao Hùng, Đài Loan ngày 24/11/2020. Ảnh : Reuters

Chương trình tàu ngầm tựđóng

Theo ông Koh, tàu ngầm của Đài Loan có khả năng "tiến hành giám sát Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) và lực lượng quân đội của các quốc gia khác cũng có tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa ; thu thập thông tin tình báo và thậm chí tiến hành huấn luyện để tăng cường năng lực tác chiến nhằm chuẩn bị cho các tình huống xung đột khác nhau".

Ông nói : "Báo cáo của Bộ Quốc phòng chỉ là xác nhận cho những việc làm mang tính lô gíc này".

Tin tức về hoạt động tàu ngầm của Đài Loan được đưa ra vào thời điểm căng thẳng giữa Trung Quốc vàĐài Loan đang gia tăng. Báo cáo quốc phòng của Đài Loan dành hẳn một chương dài 12 trang để tóm tắt những mối đe dọa quân sự lớn của Trung Quốc đối với đảo quốc này đồng thời chỉ ra rằng Trung Quốc "chưa bao giờ từ bỏ việc sử dụng vũ lực chống lại Đài Loan".

Để chuẩn bị cho điều đó, báo cáo đề cao tầm quan trọng của việc tăng cường năng lực quân sự dưới nước của Đài Loan bao gồm việc "mua một thế hệ tàu ngầm mới và nâng cấp hệ thống tác chiến cho các tàu ngầm lớp Rồng Biển hiện có".

Đài Loan có tổng cộng bốn tàu ngầm, hai trong số này có từ thời Chiến tranh Thế giới thứ 2 và thuộc loại những tàu ngầm lâu đời nhất thế giới vẫn đang được sử dụng. Những tàu này được Mỹ chuyển giao từ những năm 1970. Hai chiếc còn lại là tàu ngầm Hải Long (Hai Lung) số hiệu SS-793 và Hải Hổ (Hai Hu - Hổ Biển) số hiệu SS-794 mua từ Hà Lan vào những năm 1980.

Theo ông Koh, mặc dù tàu ngầm Hải Long và Hổ Biển của Đài Loan "rất hiện đại khi mới ra mắt nhưng khả năng tác chiến chống tàu ngầm ngày càng tăng của Hải quân Trung Quốc đồng nghĩa với việc khiến chúng nhanh chóng trở nên lỗi thời ".

Đài Loan đã khởi động Chương trình Tàu ngầm Phòng thủ Bản địa vào tháng 11/2020 tại một nhà máy đóng tàu ngầm mới ở Cao Hùng – một thành phố cảng phía Nam. Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn đãđăng tin này trênTwitter.

Đài Bắc đặt mục tiêu mua 8 tàu ngầm diesel-điện với chi phíước tính khoảng 16 tỷ USD. Tháng 4 năm nay,Bộ Quốc phòng Đài Loan tiết lộ rằng "Mỹ và các quốc gia quan trọng ở Châu Âu cung cấp hỗ trợ"đểđóng các tàu ngầm mới.

Một tháng trước đó, Mỹđã phê duyệt việc xuất khẩu công nghệ nhạy cảm, bao gồm ba loại thiết bị chính là : hệ thống thủy âm kỹ thuật số, hệ thống tác chiến tích hợp và hệ thống thiết bị phụ trợ (kính tiềm vọng) cho hạm đội này.

Leyi Qi, một nhà phân tích quân sựĐài Loan đồng thời là cộng tác viên của Đài Á Châu Tự Do cảnh báo Đài Bắc sẽ cần phải theo dõi cẩn thận các bước đi của mình vì nguy cơ leo thang ở Biển Đông là rất cao.

"Các tàu ngầm của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc đang hoạt động gần đó và có các tàu ngầm lớp Kilo của Việt Nam hoạt động gần quần đảo Trường Sa"–ông Qi nói.

Việt Nam đã mua sáu tàu ngầm lớp Kilo chạy bằng điện-diesel từ Nga với chi phí 3,2 tỷ USD. Chiếc cuối cùng trong số sáu tàu này được giao vào năm 2017.

Trong khi đó, Trung Quốc được cho là có khoảng 70 tàu ngầm, trong đó có 12 tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân. TheoVăn phòng Tình báo Hải quân Mỹ, số lượng tàu ngầm hạt nhân của Trung Quốc có khả năng sẽ tăng lên 21 chiếc vào năm 2030.

Nguồn : RFA, 12/11/2021

Trung Quốc thông báo biện pháp trừng phạt nhắm vào những người ủng hộ độc lập cho Đài Loan

Thùy Dương, RFI, 06/11/021

Văn phòng Sự vụ Đài Loan của Trung Quốc ngày 05/11/2021 thông báo sẽ xử lý hình sự những người muốn độc lập cho Đài Loan. Đây là lần đầu tiên Bắc Kinh thông báo công khai các biện pháp trừng phạt nhắm vào những người ủng hộ Đài Loan độc lập. Bắc Kinh luôn coi hòn đảo là một tỉnh của Trung Quốc.

Một phụ nữ vẫy cờ Đài Loan trong ngày Quốc Khánh Trung Hoa Dân Quốc ngày 10/10/2021.  AP - Chiang Ying-ying

Những người có tên trong "danh sách đen" của Trung Quốc cũng như các công ty của họ, hay những tổ chức tài trợ cho họ, sẽ không được phép hợp tác hoặc nhận tiền từ các cá nhân và tổ chức tại Hoa lục.

Theo AFP, điều này sẽ gây khó khăn cho các chiến dịch tranh cử tại Đài Loan, bởi các chính trị gia Đài Loan phụ thuộc phần nào vào sự đóng góp tài chính của các doanh nghiệp Đài Loan mà đa phần thu lợi nhuận từ giao thương với Trung Quốc đại lục, nơi có hàng chục ngàn dân Đài Loan sinh sống và làm việc. 

Từ Bắc Kinh, thông tín viên Stéphane Lagarde giải thích :

"Kiên quyết" là từ ngữ mà Văn phòng sự vụ Đài Loan ở Bắc Kinh sử dụng. Hồi năm 2020, chế độ Bắc Kinh đã đề cập đến việc thiết lập một danh sách đen "những phần tử Đài Loan ly khai cứng rắn".

Lần đầu tiên Bắc Kinh đưa ra những cái tên cụ thể, chẳng hạn thủ tướng Đài Loan Tô Trinh Xương (Su Tseng-chang), chủ tịch Quốc hội  Du Tích Khôn (You Shi-kun) và ngoại trưởng Đài Loan Ngô Chiêu Nhiếp (Joseph Wu), người vừa trở về sau chuyến công du Châu Âu.

Những nhân vật nói trên và thân nhân của họ không còn được phép nhập cảnh vào Hồng Kông, Ma Cao, Trung Quốc đại lục và sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự suốt đời vì "ủng hộ độc lập" cho Đài Loan.

Sự thay đổi thái độ của Bắc Kinh diễn ra sau chính sách bị xem là "mơ hồ về chiến lược" của Washington đối với Đài Loan. Chính quyền Trung Quốc cũng đang tìm cách phá vỡ cuộc phản công ngoại giao của Đài Bắc. Trong những tuần qua, Đài Bắc ngày càng có nhiều sự ủng hộ, nhất là từ các nghị sĩ Châu Âu".

Ngay sau thông báo của Văn phòng sự vụ Đài Loan ở Bắc Kinh, Hội đồng sự vụ đại lục của Đài Loan khẳng định quy định mà Đảng cộng sản Trung Quốc đơn phương đưa ra không hề có bất cứ hiệu lực với nhân dân Đài Loan.

Thùy Dương

***********************

Nhóm thượng nghị sĩ Cộng hòa Mỹ đề xuất dự luật viện trợ quân sự 2 tỉ đô la hàng năm cho Đài Loan

Thùy Dương, RFI, 05/11/2021

Nhóm thượng nghị sĩ Cộng hòa Mỹ ngày 04/11/2021 đề xuất dự luật viện trợ quân sự 2 tỉ đô la/năm cho Đài Loan, trong vòng 10 năm, đến năm 2032, để giúp Đài Bắc đối phó với Trung Quốc.

Binh sĩ Đài Loan chuẩn bị tham gia cuộc tập trận thường niên Hán Quang (Han Kuang), tại Đài Nam, Đài Loan, ngày 14/09/2021.  Reuters – Ann Wang

Dự luật nhấn mạnh : “Việc bảo vệ Đài Loan là rất quan trọng để duy trì sự tín nhiệm của Hoa Kỳ với tư cách là nước bảo vệ nền dân chủ và các giá trị và nguyên tắc thị trường tự do” mà người dân và chính phủ Đài Loan là hiện thân.Dự luật sẽ giúp các công ty Hoa Kỳ bán vũ khí cho Đài Loan dễ dàng hơn, góp phần cải thiện trao đổi quân sự Mỹ - Đài, mở rộng giáo dục quân sự chuyên nghiệp và kỹ thuật cho quân nhân Đài Loan, tạo cơ hội cho họ được đào tạo tại Hoa Kỳ.

Việc tài trợ sẽ đi kèm với các điều kiện, bao gồm cả việc Đài Loan phải cam kết chi tiêu tương ứng với số tiền Hoa Kỳ tài trợ. Washington đang thúc giục Đài Bắc cải cách quốc phòng, tập trung vào các khả năng để lực lượng quân sự Đài Loan cơ động hơn, khó bị tấn công hơn. Đài Bắc cũng phải bảo đảm duy trì một lực lượng dự bị động viên. Dự luật sẽ yêu cầu đánh giá thường niên về những nỗ lực của Đài Bắc trong chiến lược phòng thủ trước Trung Quốc.

Theo hãng tin Anh Reuters, với dự luật này, nhóm thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa muốn gây thêm áp lực để tổng thống Mỹ Joe Biden có những hành động mạnh mẽ hơn và tăng cường quan hệ với Đài Loan. Hoa Kỳ hiện giờ là nhà cung cấp vũ khí chính cho hòn đảo. Hiện chưa rõ đảng Dân chủ phản ứng ra sao về dự luật, nhưng Đài Loan là một trong những chủ đề hiếm hoi được sự ủng hộ của lưỡng đảng tại Thượng Viện bên cạnh những hồ sơ gây chia rẽ nặng nề.

Bắc Kinh lập danh sách để trừng phạt những người ủng hộ Đài Loan độc lập

Phát ngôn viên Văn phòng Sự vụ Đài Loan của Trung Quốc hôm nay 05/11/2021 phát biểu Bắc Kinh sẽ khiến những ai ủng hộ nền độc lập của Đài Loan phải chịu trách nhiệm hình sự suốt đời. Quan chức này cho biết Trung Quốc đã lập danh sách những người “ngoan cố ủng hộ Đài Loan độc lập” và sẽ trừng phạt họ : không cho những người này vào Trung Hoa đại lục, đặc khu Hồng Kông và Ma Cao, cấm họ được hưởng tiền lợi nhuận từ Hoa lục.

Thùy Dương

Trung Quốc và 50 năm gia tăng ảnh hưởng tại Liên Hiệp Quốc

Thanh Phương, RFI, 25/10/2021

Cách đây đúng 50 năm, ngày 25/10/1971, một nghị quyết do Albani đề nghị đã được thông qua, chính thức thâu nhận Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa vào Liên Hiệp Quốc, đồng nghĩa với việc Trung Hoa Dân Quốc, tên chính thức của Đài Loan, bị loại ra khỏi tổ chức quốc tế này, sau khi đã là đại diện của Trung Quốc suốt từ năm 1950. Trong 50 năm qua, Trung Quốc đã không ngừng gia tăng ảnh hưởng trong Liên Hiệp Quốc, kiểm soát ngày càng nhiều cơ quan chuyên trách của tổ chức quốc tế này. 

Phái đoàn Liên Hiệp Quốc nhân diễn đàn Một Vành Đai Một Con Đường ngày 26/04/2019 tại Bắc Kinh, Trung Quốc.  Andrea Verdelli/Pool via Reuters

Như tờ nhật báo kinh tế của Pháp Les Echos ấn bản ngày 25/10/2021 nhắc lại, từ năm 2003 và kể từ khi Hồ Cẩm Đào lên cầm quyền, Trung Quốc, từ vai trò một quan sát viên khiêm tốn, đã đầu tư ngày càng nhiều phương tiện tài chính và nhân lực vào Liên Hiệp Quốc. Với tư cách một quốc gia đang trỗi dậy, Trung Quốc đã tự đặt mình vào vị trí người bảo vệ các nước nghèo, mạnh mẽ lên án chủ nghĩa thực dân và kiên quyết bảo vệ nguyên tắc chủ quyền quốc gia. Bắc Kinh ngày càng xem Liên Hiệp Quốc là một công cụ rất hữu hiệu để bày tỏ những mối quan ngại của họ, dập tắt những tiếng nói chỉ trích và quảng bá những quan điểm của Trung Quốc. 

Nền kinh tế càng phát triển, vị thế quốc tế của Trung Quốc càng lớn mạnh, và Bắc Kinh đã chứng tỏ tham vọng bên trong Liên Hiệp Quốc. Trung Quốc hiện là nước đóng góp tài chính nhiều thứ hai cho ngân sách hoạt động của Liên Hiệp Quốc, với 3,2 tỷ đôla cho năm 2021, kể từ nay chiếm 12% tổng đóng góp tài chính. Trung Quốc cũng hiện là nước đóng góp tài chính nhiều thứ hai cho các chiến dịch duy trì hòa bình của Liên Hiệp Quốc.

Việc chính quyền Donald Trump trước đây gần như tẩy chay các định chế đa phương càng giúp cho Trung Quốc gia tăng kiểm soát các cơ quan Liên Hiệp Quốc phục vụ cho các lợi ích của Bắc Kinh. Trang mạng Foreign Policy vào năm 2019 đã kể lại làm cách nào mà Bắc Kinh áp đặt được ứng viên Trung Quốc vào chức tổng giám đốc Tổ chức Lương Nông Liên Hiệp Quốc FAO. Để đạt được mục tiêu này, Trung Quốc đã không ngần ngại xóa một món nợ cho Yaoundé để nước này rút lại ứng viên của Camroun. Bắc Kinh còn đe dọa ngăn chận xuất khẩu của các nước Achentina, Brazil và Uruguay để ba nước này bỏ phiếu ủng hộ ứng viên Khuất Đông Ngọc (Qu Dongyu) lên lãnh đạo FAO.

Theo ghi nhận của Les Echos, trong tổng số 15 cơ quan chuyên trách của Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc hiện đang đứng đầu đến 4 cơ quan (FAO, Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế, Liên minh Viễn thông Quốc tế, Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên Hiệp Quốc) trong khi Pháp , Anh và Hoa Kỳ mỗi nước chỉ lãnh đạo một cơ quan (UNESCO, Tổ chức Lao động Quốc tế và Ngân hàng Thế giới). Bắc Kinh cũng đã cài được đến 7 phó giám đốc, một con số kỷ lục, vào nhiều cơ quan của Liên Hiệp Quốc.

Cũng theo nhận định của Les Echos, ảnh hưởng của Trung Quốc trong Liên Hiệp Quốc còn được nhận thấy rõ qua việc nước này đã ngăn chận được Đài Loan tham gia các hoạt động của Tổ chức Y tế Thế giới và qua việc tổ chức này đã tỏ ra rất khoan dung với Bắc Kinh khi đại dịch Covid-19 bắt đầu lây lan từ Trung Quốc ra khắp thế giới. 

Bên trong Hội đồng Bảo an, mà Trung Quốc là một trong những thành viên thường trực, Bắc Kinh không còn kín đáo như trước nữa, mà sử dụng ngày càng nhiều quyền phủ quyết để ngăn chận mọi nghị quyết hay tuyên bố bất lợi. Trung Quốc cũng đã thắt chặt quan hệ với một thành viên thường trực khác của Hội đồng Bảo an là Nga, bởi vì hai nước có cùng quan điểm là không chấp nhận mọi can thiệp từ bên ngoài và chống lại các biện pháp trừng phạt của quốc tế.

Mục tiêu tối hậu của Trung Quốc khi khai thác tối đa vai trò của nước này trong Liên Hiệp Quốc có lẽ là nhằm thiết lập một trật tự thế giới mới, cũng mang tính đa phương, nhưng là đa phương theo sự áp đặt của Bắc Kinh, đối lại với trật tự thế giới của phương Tây. 

Thanh Phương

********************

Kỷ niệm 50 năm thay Đài Loan tại Liên Hiệp Quốc : Trung Quốc cam kết duy trì hòa bình thế giới

Thanh Phương, RFI, 25/10/2021

Trong bài phát biểu nhân kỷ niệm 50 ngày Trung Quốc giành được chiếc ghế ở Liên Hiệp Quốc từ tay Đài Loan, hôm 25/10/2021, chủ tịch Tập Cận Bình cam kết Bắc Kinh sẽ luôn "duy trì hòa bình thế giới và trật tự quốc tế", trong bối cảnh Hoa Kỳ và nhiều nước khác đang rất quan ngại về những hành động ngày càng quyết đoán của Trung Quốc trên toàn cầu. 

50 năm Trung Quốc gia nhập Liên Hiệp Quốc, chủ tịch Tập Cận Bình cam kết tiếp tục "duy trì hòa bình thế giới".  © AFP

Ông Tập Cận Bình phát biểu tại một hội nghị tại Bắc Kinh đánh dấu 50 năm Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa chính thức gia nhập Liên Hiệp Quốc, thay thế Đài Loan. Hội nghị có sự tham dự của các nhà ngoại giao và đại diện các tổ chức quốc tế tại Trung Quốc, cũng như có sự tham dự trực tuyến của của tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres. 

Theo hãng tin Reuters, trích dẫn Tân Hoa Xã, trong bài phát biểu hôm nay, chủ tịch Tập Cận Bình khẳng định Trung Quốc sẽ luôn là "một người xây dựng hòa bình thế giới" và "một người bảo vệ trật tự và luật lệ quốc tế".

Rõ ràng là ám chỉ Hoa Kỳ, chủ tịch Trung Quốc tuyên bố các luật lệ và trật tự quốc tế "không thể do một cường quốc duy nhất hay một khối nào áp đặt".

Lãnh đạo họ Tập còn khẳng định Bắc Kinh "kiên quyết chống lại mọi hình thức bá quyền và chính sách dựa trên vũ lực, chống lại chủ nghĩa đơn phương và chính sách bảo hộ mậu dịch". Chủ tịch Trung Quốc còn kêu gọi đẩy mạnh hợp tác toàn cầu trên những vấn đề như các xung đột khu vực, khủng bố, biến đổi khí hậu, an ninh mạng và an ninh sinh học.

Ông Tập Cận Bình tuyên bố như trên vào lúc Đài Loan báo động căng thẳng quân sự với Trung Quốc trong tháng này đang lên đến mức cao nhất từ hơn 40 năm qua, gây càng nhiều lo ngại là Bắc Kinh có thể sử dụng vũ lực để chiếm lại hòn đảo mà Trung Quốc luôn cho là một bộ phận không thể tách rời.

Trung Quốc cũng ngày càng có những hành động nhằm áp đặt yêu sách chủ quyền trong các tranh chấp biển đảo với một số nước Đông Nam Á trên Biển Đông, với Nhật Bản trên biển Hoa Đông và tranh chấp biên giới trên bộ với Ấn Độ.

Vào trước ngày kỷ niệm 50 năm Trung Quốc thay thế Đài Loan tại Liên Hiệp Quốc, theo bộ Ngoại Giao Mỹ, các giới chức ngoại giao Hoa Kỳ và Đài Loan hôm thứ Sáu 22/10/2021 đã có một cuộc họp trực tuyến để thảo luận về những cách thức có thể giúp Đài Loan tham gia "đáng kể" vào các công việc của Liên Hiệp Quốc.

Thanh Phương

Trung Quốc, kẻ thù hữu ích cho Đài Loan

Thanh Hà, RFI, 14/10/2021

Nhờ Trung Quốc, Đài Loan trở thành tâm điểm của thế giới. Hai nhà nghiên cứu Marc Julienne và John Seaman của Viện Quan hệ Quốc tế Pháp - IFRI cùng nhận định, Đài Loan là một bậc thầy trong việc "khai thác mối đe dọa xuất phát từ Trung Quốc để thoát khỏi thế cô lập trên trường quốc tế".

Ảnh minh họa Reuters - DADO RUVIC

Đối với công luận trong nước, điểm tín nhiệm của tổng thống Thái Anh Văn thực sự vững vàng. Kinh tế Đài Loan tăng trưởng tốt bất chấp đại dịch Covid-19 và những đòn trừng phạt của Bắc Kinh. Đài Bắc đã chứng minh là một mắt xích không thể thiếu trong tầm nhìn về một vùng Ấn Độ -Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Cuối cùng về công nghệ, Trung Quốc gián tiếp giúp cho các tập đoàn Đài Loan được cả từ Mỹ đến Châu Âu, Nhật Bản ve vãn hơn bao giờ hết.

Trong bài tham luận mang tựa đề "Bắc Kinh : Kẻ thù tệ nhất và tốt nhất của Đài Loan" đăng trên tạp chí Politique Etrangère (số 2021/2), Marc Julienne và John Seaman nhắc lại : khi mới lên cầm quyền năm 2013 ông Tập Cận Bình đã ngỡ rằng sẽ dễ dàng thuyết phục Đài Loan "trở về với đất mẹ". Nhưng rồi cử tri Đài Loan đã bầu lãnh đạo đảng Dân Tiến vào chiếc ghế tổng thống năm 2016.

Trở thành vị nữ tổng thống đầu tiên của Đài Loan, bà Thái Anh Văn đoạn tuyệt với chính sách của người tiền nhiệm Mã Anh Cửu bên Quốc Dân Đảng, thân Bắc Kinh. Điều khó chấp nhận hơn nữa trong mắt ông Tập Cận Bình là bà Thái Anh Văn đã tái đắc cử vẻ vang hồi năm 2020 đúng vào lúc mà Vũ Hán trở thành tâm dịch, Bắc Kinh bị chỉ trích bưng bít thông tin, thao túng Tổ Chức Y Tế Thế Giới về mức độ nguy hiểm của virus corona chủng mới.

Uy hiếp tinh thần, làm sói mòn sức lực của đối phương 

Hai đồng tác giả bài viết trên tạp chí Politique Etrangère nêu ra hàng loạt những thành công của Đài Loan từ 2016 khiến Hoa Lục càng tức giận và điều đó giải thích phần nào cho thái độ càng lúc càng "hung hăng" của Bắc Kinh đối với Đài Bắc.

Vào lúc hình ảnh của Trung Quốc xấu đi trong mắt cộng đồng quốc tế về nhiều mặt, từ y tế cho đến việc nuốt lời hứa về một mô hình "một quốc gia hai chế độ" dành cho Hồng Kông, hay trước những tiết lộ cưỡng bức lao động tại tỉnh Tân Cương và nhất là Trung Quốc đang trực diện đối đầu với Mỹ về mọi mặt, thì Đài Loan được xem như là mô hình mẫu mực trong việc giải quyết khủng hoảng Covid. Chính quyền Đài Loan chứng minh rằng một chế độ dân chủ cũng có thể dập được dịch. Virus corona chủng mới không làm xáo trộn kinh tế Đài Loan. Thế rồi Đài Bắc mở rộng cửa đón các nhà đấu tranh nhân quyền Hồng Kông.

Ngần ấy cũng đủ để Trung Quốc gia tăng áp lực với Đài Loan về mặt quân sự với những đợt tập trận của Hải Quân càng lúc càng cận kề với các vùng biển của Đài Loan, với các chiến dịch dồn dập đưa chiến đấu cơ vào vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan. Tuy nhiên tính toán của Trung Quốc muốn vừa uy hiếp tinh thần 23 triệu dân Đài Loan, vừa khiến đối phương mòn sức vì phải chống đỡ, tạm thời thất bại. 

Những lá chủ bài của Đài Loan

Hai đồng tác giả bài tham luận "Bắc Kinh : kẻ thù tệ nhất và tốt nhất của Đài Loan" giải thích, về đối nội, bà Thái Anh Văn được công luận Đài Loan ủng hộ hơn bao giờ hết. Về mặt kinh tế, đành là Đài Loan bị cấm xuất khẩu quả na, quả dứa sang Hoa Lục nhưng hòn đảo tí hon này lại có những lá chủ bài khác trong tay mà ông khổng lồ Bắc Kinh không có được : đó là những con bọ "chip" điện tử, là linh kiện bán dẫn mà ngay cả các tập đoàn Trung Quốc cũng xem là "cột xương sống" để phát triển. 

Chip điện tử và linh kiện bán dẫn là hai chìa khóa giúp Đài Loan "tự đặt mình vào trung tâm bàn cờ công nghệ cao", và là một mắt xích không thể thiếu trong chuỗi sản xuất toàn cầu mà qua đó Đài Loan là một chìa khóa trong cuộc đọ sức Mỹ-Trung về công nghệ cao, về kinh tế và chiến lược. Chỉ nội với việc một tập đoàn TSMC của Đài Loan, dẫn đầu trong ngành công nghệ nano, những ông khổng lồ Trung Quốc như Hoa Vi hay HiSilicon hay Hik Vision cũng có thể bị điêu đứng, nếu không được TSMC cung cấp bọ nano kịp thời. 

Mỹ thở phào nhẹ nhõm khi thuyết phục được TSMC mở nhà máy ở bang Arizona. Liên Âu đang ráo riết đàm phán để cũng trở thành điểm đến hấp dẫn trong mắt nhà sản xuất bọ điện tử này. Chỉ nội với lá chủ bài công nghệ cao cũng đủ sức thuyết phục các siêu cường phương Tây không nên bỏ rơi Đài Loan trước những nanh vuốt của Bắc Kinh.

Về địa chính trị, từ trước đại dịch, Đài Loan luôn chứng minh là một quốc gia "chia sẻ tầm nhìn và những giá trị" với các nền dân chủ tự do, là một điểm tựa hữu ích trong chiến lược Ấn Độ -Thái Bình Dương của Mỹ. Điểm trớ trêu nhất đối với Bắc Kinh có lẽ là từ 2016, chưa bao giờ Hoa Kỳ giờ tỏ thái độ ủng hộ Đài Loan mạnh mẽ như hiện nay. Marc Julienne và John Seaman đặt câu hỏi : không hiểu Donald Trump có ý thức được về tầm mức quan trọng cuộc điện đàm với tổng thống Đài Loan trước khi chính thức bước vào Nhà Trắng hay không ? Có một điều chắc chắn là dưới chính quyền Trump, Mỹ đã tăng tốc các dự án cung cấp vũ khí cho Đài Loan. Người kế nhiệm ông là Joe Biden đang tiếp tục đi theo con đường đó.

Không phủ nhận tình hình eo biển Đài Loan đang tựa như một thùng thuốc súng, nhưng hai đồng tác giả của bài tham luận trên tạp chí Politique Etrangère ghi nhận là : Trung Quốc mà càng hung hãn, càng hiện nguyên hình là một chế độ độc đoán thì lại càng khiến mô hình dân chủ Đài Loan trở nên "hấp dẫn hơn". Bắc Kinh càng muốn cô lập Đài Bắc thì lại càng có nhiều phái đoàn các quan chức quốc tế đến thăm hòn đảo với 23 triệu dân này, gần đây nhất là phái đoàn của các thượng nghị sĩ Pháp, hay chuyến viếng thăm Đài Loan của cựu thủ tướng Úc, Tony Abbot. 

Thanh Hà

Nguồn : RFI, 14/10/2021

*********************

Căng thằng Trung Quốc – Đài Loan : Đài bắc cảnh báo mạnh mẽ đáp trả

Thanh Hà, RFI, 14/10/2021

Bộ trưởng quốc phòng Đài Loan, Khâu Quốc Chinh (Chiu Kuo Cheng) ngày 14/10/2021 cảnh báo sẽ có những biện pháp trả đũa mạnh mẽ nếu chiến đấu cơ Trung Quốc bay quá sâu vào vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan. Bắc Kinh giải thích các phi vụ của bên Không Quân "chỉ nhằm" bảo vệ hòa bình và ổn định. 

Một chiếc F-16 của không quân Đài Loan bám theo một chiếc máy bay ném bom H-6 của Trung Quốc bay qua kênh Bashi ở phía nam Đài Loan và eo biển Miyako gần Nhật Bản, ngày 25/05/2018.  AFP - Handout

Hãng tin Anh Reuters nhắc lại căng thẳng giữa hai bờ eo biển Đài Loan đang ở mức cao nhất từ hơn 40 năm qua. Tuần trước bộ trưởng quốc phòng Đài Loan đã nêu lên khả năng Trung Quốc tiến hành một cuộc xâm lược quy mô toàn diện vào năm 2025 sau đợt hơn 150 chiến đấu cơ Trung Quốc thâm nhập vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan từ 01 đến 04/10/2021.

Theo một báo cáo trình lên Quốc Hội, bộ quốc phòng Đài Loan ghi nhận không một sự cố nào đã xảy ra và chiến đấu cơ của Trung Quốc không thâm nhập không phận Đài Loan, nhưng đã tập trung hoạt động tại phía tây nam hòn đảo này. Lãnh đạo bộ quốc phòng Đài Loan nhấn mạnh "tuyệt đối không phát động chiến tranh hay gây hấn", nhưng "sẽ có những biện pháp đáp trả mạnh mẽ nếu như đối phương tiến vào quá gần" và Đài Loan sẽ tự vệ ở mức "tối đa" trong trường hợp bị tấn công.

Trước đó vài giờ, phát ngôn viên văn phòng sự vụ Đài Loan của Trung Quốc, Mã Hiểu Quang (Ma Xiao Guang) giải thích : các hoạt động quân sự của Bắc Kinh gần Đài Loan là những hành động chính đáng nhằm "bảo vệ hòa bình và ổn định" và sự cấu kết của chính quyền Đài Bắc với các lực lượng nước ngoài là nguyên nhân dẫn tới căng thẳng.

Thanh Hà

********************

Giới hạn của cuộc đối đầu Trung-Mỹ trên hồ sơ Đài Loan

Anh Vũ, RFI, 13/10/2021

Những căng thẳng gia tăng xung quanh số phận của Đài Loan đang đặt Trung Quốc và Hoa Kỳ trước sự lựa chọn khá tế nhị : Duy trì áp lực với nhau đến mức nào để không dẫn đến xung đột giữa hai cường quốc quân sự hàng đầu của thế giới ?

Cờ Mỹ và Trung Quốc. © Reuters/Tingshu Wang

Hai nền kinh tế hàng đầu thế giới trong suốt thời gian qua đối đầu căng thẳng với nhau trong đủ các hồ sơ, trong số đó có vấn đề Đài Loan khiến nhiều người lo ngại có thể dẫn tới xung đột quân sự lớn.

Vẫn coi đảo Đài Loan như một tỉnh ly khai, Trung Quốc thường xuyên đe dọa sử dụng vũ lực mỗi khi Đài Bắc có dấu hiệu, chưa cần phải có tuyên bố độc lập. Đợt xâm nhập ồ ạt của không quân Trung Quốc vào vùng nhận dạng phòng không Đài Loan những ngày đầu tháng 10 vừa qua là một ví dụ mới nhất. 

Bà Oriana Skylar Mastro, nhà nghiên cứu thuộc cơ quan tư vấn Mỹ American Enterprise Institute giải thích với AFP hành động của Bắc Kinh "là để nói với Đài Loan rằng không ai có thể đến cứu được họ" và Bắc Kinh không bao giờ từ bỏ quyết tâm thống nhất Đài Loan, cho dù hòn đảo đã có chính phủ riêng từ năm 1949, chỉ 10 ngày sau khi chế độ cộng sản tuyên bố thành lập nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.

Tuy nhiên giới quan sát nhận thấy những hành động thị uy sức mạnh của Trung Quốc đối với đảo Đài Loan vẫn chỉ mang ý nghĩa cảnh cáo, chưa phải đã là sự chuẩn bị cho một cuộc xâm lược. Đồng thời đó cũng là hành động thử nắn gân xem những nước đồng minh của Đài Loan phản ứng ra sao.

Bởi vì gần đây, mặt trận chống Trung Quốc với sự dẫn dắt của Hoa Kỳ đang trở nên sôi động hơn và Đài Loan cũng trở thành một mảnh ghép trong bức tranh chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc. Ngoài Washington, các đồng minh của Hoa Kỳ cũng liên tiếp tỏ lập trường ủng hộ Đài Loan, khiến cho Bắc Kinh không khỏi tức tối khó chịu.

Dù không ít lần các quan chức của Bắc Kinh tuyên bố rằng vấn đề Đài Loan là của người Trung Quốc, Bắc Kinh không có gì để thương lượng … Nhưng, theo AFP, trong cuộc đối thoại mới đây tại Thụy Sĩ tuần qua giữa ông Jake Sullivan cố vấn an ninh của tổng thống Joe Biden và lãnh đạo ngoại giao cao cấp của Trung Quốc, ông Dương Khiết Trì, hai bên đã bàn đến vấn đề Đài Loan. Điều này cho thấy cả hai bên đều không muốn đầy vấn đề Đài Loan đi ngoài tầm kiểm soát.

Trả lời câu hỏi của BBC rằng liệu Hoa Kỳ có sẵn sàng can thiệp quân sự để bảo vệ đảo Đài Loan hay không, cố vấn An Ninh Mỹ trả lời : "Chúng tôi sẽ hành động ngay bây giờ để cố gắng làm sao điều đó không bao giờ là cần thiết". 

Mỹ có thể tiếp tục bán vũ khí hay huấn luyện cho quân đội Đài Loan như thông tin được một quan chức quốc phòng Mỹ tiết lộ với AFP gần đây, nhưng thừa nhận một quy chế ngoại giao nào đó với Đài Loan là điều khó có thể xảy ra.

Khi những căng thẳng trong eo biển Đài Loan bị đẩy lên cao độ, hôm 06/10, hãng tin Reuters đưa tin Tổng thống Mỹ Joe Biden cho hay ông đã điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về vấn đề Đài Loan và hai bên đồng ý tuân thủ "thỏa thuận Đài Loan" năm 1979.

Đó là cam kết đã được luật hóa ở Mỹ, theo đó cho phép duy trì các mối quan hệ văn hóa, thương mại và những mối quan hệ không chính thức khác giữa Mỹ và Đài Loan, sau khi Mỹ chuyển công nhận ngoại giao từ Đài Bắc sang Bắc Kinh. Đạo luật liên quan đó cho phép Mỹ cung cấp vũ khí mang tính phòng thủ cho Đài Loan, nhưng không nói rõ Mỹ sẽ chiến đấu để bảo vệ hoàn đảo.

Trong một sự kiện mới đây ở Bắc Kinh, chủ tịch trung Quốc Tập Cận Bình đưa ra tuyên bố Trung Quốc vẫn đặt mục tiêu "thống nhất" Đài Loan nhưng trong "hòa bình". Thông điệp được giới quan sát đánh giá là có chừng mực và thực tế, khác với những tuyên bố sẵn sàng dùng vũ lực quân sự của ông trước đây không lâu.

Giới quan sát có thể dễ dàng nhận thấy trong hồ sơ Đài Loan, Mỹ, Trung không giống nhau về mục tiêu nhưng có điểm chung về hành động theo kiểu "mềm nắn, rắn buông". Bởi cả hai đều đang cố tìm một sự cân bằng để không đẩy sự việc đi quá xa.

Anh Vũ

Nguồn : RFI, 13/10/2021

**********************

Đài Loan : Điểm nóng chiến tranh leo thang

Phạm Phú Khải, VOA, 12/10/2021

Đài Loan trước nay luôn là điểm nóng địa chính trị của vùng Á Châu Thái Bình Dương. Giờ đây Đài Loan là trung tâm của điểm nóng đó khi căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc ngày một gia tăng.

Sự thành công của Đài Loan không tự nhiên mà có, mà do chính sự chăm chỉ và lòng quả cảm của 23.5 triệu dân tại đây.

Chỉ nội trong tuần đầu tháng 10, Bắc Kinh đã gửi tổng cộngkhoảng 150 máy bay chiến đấu  bay trên không phận, hay gần không phận, của hòn đảo này. Năm nay Bắc Kinh muốn dùng ngày quốc khánh của Trung Quốc, 1 tháng 10, để vừa thị uy chính quyền Đài Loan, cũng tổ chức ngày quốc khánh 9 ngày sau, tức 10 tháng 10, vừa muốn cho Hoa Kỳ biết sự bất mãn của mình đối với việc Hoa Kỳ ngày càng tách rời chính sách công nhận "một Trung Quốc" để công khai ủng hộ Đài Loan. Trước đó vài hôm,thông cáo của Bộ ngoại giao Hoa Kỳ vào ngày 3 tháng 10 kêu gọi Bắc Kinh ngừng áp lực và cưỡng ép quân sự, ngoại giao và kinh tế lên Đài Loan. Hoa Kỳ còn khẳng định sẽ tiếp tục hỗ trợ Đài Loan duy trì khả năng tự vệ đầy đủ, và rằng sự cam kết này đối với Đài Loan là không hề lay chuyển. Điều này đã làm cho Bắc Kinh giận dữ. Nhưng Bắc Kinh phẫn nộ hơn khi biết tin rằng Hoa Kỳ đã từnggửi lực lượng đặc biệt đến huấn luyện quân đội Đài Loan, mặc dầu Ngũ Giác Đài chưa xác nhận nguồn tin này.

Suốt 72 năm qua, Bắc Kinh vẫn không từ bỏ chủ quyền của mình lên hòn đảo này kể từ khi Trung Hoa Quốc Dân Đảng do Tưởng Giới Thạch cầm đầu đã bỏ lục địa để đến đây năm 1949. Bắc Kinh nhiều lầnđe dọa sẽ dùng vũ lực để chiếm hòn đảo này nếu các chính quyền dân cử tại Đài Loan tuyên bố độc lập. Tập Cận Bình khẳng định muốn đạt đượcsự thống nhất bằng hòa bình, không phải chiến tranh, nhưng sẵn sàng làm mọi thứ để đạt được mục tiêu này. Mới đây Tậptuyên bố rằng sự thống nhất trước sau gì cũng phải xảy ra, bởi vì vấn đề này không thể cứ chuyển giao từ thế hệ này sang thế hệ khác mãi được. Điều này cũng có nghĩa là Tập muốn thấy nó diễn ra trong thời của ông !

Có Tập Cận Bình tại Bắc Kinh thì cũng có Thái Anh Văn (Tsai Ing-wen) tại Đài Bắc. Tổng thống Thái trước nay vẫn kiên định lập lạilập trường nhiều lần rằng Đài Loan đã là một quốc gia độc lập, cho nên mọi sự tuyên bố (độc lập quốc gia) như thế đều không cần thiết. Tập và Bắc Kinh thù ghét lập trường cứng rắn này của bà Thái và không muốn đối thoại với bà Thái, tuy bà cho biết sẵn sàng đối thoại một cách bình đẳng, tức với tư cách đại diện của một quốc gia có chủ quyền.

Lập trường dứt khoát này đã được thể hiện lần nữa vào ngày quốc khánh của Đài Loan 10 tháng 10 vừa qua. Tổng thống Thái Anh Văn khẳng định rằng, chính quyền Đài Loan, dưới sự lãnh đạo của bà, sẽ không nhượng bộ trước áp lực thống nhất từ Bắc Kinh. Tuybà Thái không muốn nhìn thấy sự căng thẳng leo thang như tuần qua tiếp diễn, nhưng cam kết sẽ không hành động một cách hấp tấp, và rằng "tuyệt đối không nên ảo tưởng rằng nhân dân Đài Loan sẽ cúi đầu trước áp lực".

Trong bài phát biểu nhân ngày quốc khánh Đài Loan 10 tháng 10, Tổng thống Thái Anh Văn khẳng địnhlập trường nhất quán của mình :

"Đài Loan sẽ tiếp tục củng cố nền quốc phòng của chúng tôi và thể hiện quyết tâm tự vệ để đảm bảo rằng không ai có thể buộc Đài Loan đi theo con đường mà Trung Quốc đã vạch ra cho chúng tôi. Đó là bởi vì con đường mà Trung Quốc đã vạch ra không mang lại một lối sống tự do và dân chủ cho Đài Loan, cũng như chủ quyền cho 23 triệu người dân của chúng tôi".

Tổng thống Thái Anh Văn đã viết một bài quan điểm đáng chú ý trị trên tạp chí Foreign Affairs vào đầu tháng 10 (cho số tháng 11/12 này) với tựa "Đài Loan và cuộc chiến cho cân chủ" (Taiwan and the Fight for Democracy).

Trong bài luận văn này, bà Thái xác định sự thành công của Đài Loan là một minh chứng rằng những người/quốc gia hành xử dân chủ (được thể hiện bằng cung cách quản trị tốt và sự minh bạch), nếu quyết tâm, thì sẽ đạt được. Sự thành công đó không tự nhiên mà có, mà do chính sự chăm chỉ và lòng quả cảm của 23.5 triệu dân tại đây. Bà Thái ghi nhận Đài Loan là ngưỡng cửa của nhiều sự đối nghịch : ý thức hệ chính trị, đặc biệt giữa tự do và cộng sản ; giữa Tây và Đông, mà trong đó Đài Loan vừa tiếp thu tích cực các giá trị dân chủ và văn minh phương Tây, đồng thời chịu ảnh hưởng bởi văn minh Trung Hoa và được định hình bởi truyền thống Á Châu.

Trong những năm qua, như có trình bày trongbài trước, mục tiêu của Đảng cộng sản Trung Quốc là truyền bá chủ nghĩa chuyên chế, mở rộng hoạt động thông tin, củng cố ảnh hưởng kinh tế và can thiệp vào các hệ thống chính trị nước ngoài. Bắc Kinh muốn làm mất đi các thiết chế và chuẩn mực dân chủ trong và giữa các quốc gia. Nói cách khác, Bắc Kinh muốnxuất khẩu chủ nghĩa cường quyền, vì cho rằng nó mang tính ưu việt hơn : phát triển nhanh hơn, kể cả xóa đói giảm nghèo ; chăm lo cho đời sống người dân hơn, kể cả nhân quyền ; và nó là một mô hình chính trị và kinh tế vượt trội hơn. Mục tiêu của Bắc Kinh không phải là để giúp cho các nước khác thành công như mình, mà chủ yếu là khi các nước khác kính nể mình, hay ít nhất là chấp nhận mô hình này, dù có đi theo mô hình đó hay không cũng không quá quan trọng. Chấp nhận thì sẽ không, hay bớt phê phán, những vi phạm nhân quyền trầm trọng, hay những mưu toan chiến lược cũng như các tính cách chuyên chế của họ.

Trong khi đó, Đài Loan là hiện thân của sự thành công của một nền dân chủ linh động, trách nhiệm và có thể đóng góp rất nhiều cho sự thịnh vượng chung của nhân loại. Đài Loan không chỉ tồn tại trước áp lực liên tục từ Bắc Kinh, mà còn là bằng chứng của sự thành công và thịnh vượng. Như thế, như bà Thái Anh Văn trình bày, Đài Loan không chỉ là sự cản trở cho tham vọng bá quyền của Trung Quốc trong vùng và thế giới, mà còn là sự mỉa mai đối với những tuyên bố giáo điều từ Bắc Kinh.

Đứng trước áp lực và căng thẳng ngày càng gia tăng về chính trị và quân sự này, hơn bao giờ hết, Tổng thống Thái hiểu rõ tính cách vô cùng tế nhị và phức tạp của tình huống này. Bà Tháikhẳng định rằng tình hình của Đài Loan "phức tạp và linh hoạt hơn bất kỳ thời điểm nào khác trong 72 năm qua", và sự hiện diện quân sự thường xuyên của Trung Quốc trong vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh quốc gia và an toàn hàng không.

Chắc chắn ước mơ của Tập Cận Bình là muốn thấy Đài Loan sát nhập với Trung Hoa đại lục trong lúc ông còn tại nhiệm. Khi nào Trung Quốc sẵn sàng tiến hành mục tiêu này, kể cả tiến hành một cuộc xâm lăng, thì chưa rõ. Theo Bộ trưởng Quốc phòng Đài Loan, Chiu Kuo-cheng, thì Trung Quốc có thểsẵn sàng tấn công vào năm 2025. Hoa Kỳ, dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Joe Biden hay một tổng thống Mỹ nào khác vào lúc đó, có bảo vệ Đài Loan bằng một cuộc chiến toàn diện, mà hy sinh và mất mát sẽ rất là khủng khiếp, thì cũng chưa ai rõ.

Trong lúc này, một lời nói, hay một hành động, không kiềm chế, có thể là cái ngòi châm vào kho đạn. Thêm vào đó, như một số nhà bình luậnphân tích, một Trung Quốc đang trên đà đi xuống về kinh tế/phát triển (nợ nầng quốc gia rất cao, năng lượng thiếu hụt, năng xuất gia giảm, và nhân công ngày càng già đi) lại là nguy cơ đưa đến chiến tranh hơn là một Trung Quốc vẫn tiếp tục trên đà phát triển. Vì sự tham vọng, cuồng vọng và tuyệt vọng gộp chung. Tham vọng và cuồng vọng từ bá quyền của ông Tập và Bắc Kinh, khi thấy giấc mơ của mình không thành, thì có khả năng chơi liều đánh ván cờ cuối cùng. Trong khi đó, lập trường cứng rắn của bà Thái và Đài Bắc là không lay chuyển. Thêm vào đó, sự leo thang của liên minh an ninh AUKUS, QUAD v.v… để khẳng định Trung Quốc không thể cưỡng chế hay hiếp đáp các quốc gia khác. Tất cả trở thành nguy cơ làm cho Thế Chiến III là điều khó tránh khỏi trong thời gian tới. Lần này, Trung Quốc có Iran và Nga làm đồng minh hay không thì chưa rõ.