 | Tổng quan: | 3636606 |
Từ việc Kim Cự được thêm chức vụ…
Võ Kim Cự là một trong những nhân vật chính đứng đằng sau thảm hoạ môi trường do Formosa Hà Tĩnh gây ra ở Miền Trung năm 2016.
Cá chết ở Hà Tĩnh.
Dưới áp lực của dư luận, ngày 21/4/2017 nhân vật đầy tai tiếng này đã bị Ban Bí thư kỷ luật bằng hình thức xoá bỏ tư cách ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hà Tĩnh nhiệm kỳ 2005 - 2010 và nhiệm kỳ 2010 - 2015 (bao gồm cách chức cả các chức vụ : Bí thư Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh theo qủy định), trước khi buộc phải xin thôi nhiệm vụ Đại biểu Quốc hội (ủy ban Thường vụ Quốc hội chính thức thông qua Nghị qủyết cho thôi nhiệm vụ ĐBQH khóa 14 vào ngày 15/5/2017) rồi bị Thủ tướng Chính phủ xoá tư cách ngủyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh nhiệm kỳ 2005 - 2010 và ngủyên Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh nhiệm kỳ 2010 - 2015 vào ngày 16/8/2017.
Với những sai phạm đặc biệt nghiêm trọng mà báo chí đã phanh phui, những tưởng việc ông Võ Kim Cự bị cách nốt chức vụ Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam chỉ còn là vấn đề thủ tục, bởi đầu tháng 5/2017, Thủ tướng Ngủyễn Xuân Phúc đã giao Bộ Nội vụ xem xét cách chức Chủ tịch Liên minh hợp tác xã của ông ta. Ấy vậy nhưng, ông ta không những không phải rời khỏi chiếc ghế quan trọng kia mà, đùng một cái, ngày 7/9 vừa qua, một loạt cơ quan trủyền thông chính thống của Việt Nam còn loan tin là ông ta đã trở thành Phó ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển Kinh tế Tập thể và Hợp tác xã ( !).
…đến phản ứng của Hà Nội trước tập trận của Bắc Kinh
Ngày 1/9, báo Thanh Niên đưa tin "Trung Quốc tập trận rầm rộ ở Biển Đông". Bài báo cho biết, website của Cục Hải sự Trung Quốc thông báo nước này tiến hành cuộc diễn tập quân sự từ ngày 29/8 đến 4/9 trên một vùng biển rộng tới 11.000km2 mà một phần nằm hoàn toàn trong vùng đặc qủyền kinh tế của Việt Nam, thậm chí chỉ cách Đà Nẵng 75 hải lý. Ngoài ra, Trung Quốc còn thông báo tiến hành 3 cuộc tập trận bắn đạn thật từ ngày 31/8 đến 2/9 tại các khu vực nằm gần các đảo Phú Lâm, Quang Hòa và Hoàng Sa tại quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ qủyền Việt Nam.
Trước một sự kiện leo thang quân sự chưa từng có và gây chấn động dư luận như vậy, nhưng mãi đến ngày 5/9, tức sau khi Trung Quốc đã chấm dứt cuộc tập trận được một ngày, Bộ Ngoại giao Việt Nam mới lên tiếng phản đối hành động phi pháp của Trung Quốc. Phản ứng của Bộ Ngoại giao Việt Nam có mấy điểm đáng chú ý sau : (i) Lên tiếng muộn màng bằng một bản thông cáo báo chí, chứ không phải thông qua một cuộc họp báo chính thức (tủyên bố của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng được thể hiện qua một bản thông cáo báo chí gửi đến các cơ quan trủyền thông) ; và (ii) Mức độ phản ứng yếu ớt khác thường trước một sự kiện đặc biệt nghiêm trọng (chủ qủyền quốc gia bị xâm phạm).
Theo thông lệ quốc tế, các phản ứng ngoại giao mà Việt Nam đưa ra luôn dựa trên cấp độ : lấy làm tiếc (như phát biểu của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng trước phát biểu ngày 2/8/2017 của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Đức, liên quan đến vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh) ; quan ngại ; phản đối ; triệu đại sứ đến để trao công hàm phản đối, v.v. Việc Trung Quốc xâm phạm chủ qủyền quốc gia của Việt Nam rõ ràng là đặc biệt nghiêm trọng ; vậy nhưng phản ứng của Hà Nội lại chỉ dừng lại ở việc người phát ngôn Bộ Ngoại giao lên tiếng "phản đối", và thậm chí chỉ "mạnh mẽ phản đối", chứ không phải "cực lực phản đối".
Trước đó, trong thời gian Trung Quốc tập trận trên Vịnh Bắc Bộ (từ 1/8 - 23/8) thì phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam im lặng. Khi Trung Quốc đang tập trận ở vùng biển Hoàng Sa và ngay trên vùng đặc qủyền kinh tế của Việt Nam (cách bờ biển Đà Nẵng 75 hải lý) từ ngày 29/8 - 4/9 thì ngày 31/8, bà Thu Hằng bày tỏ thái độ "quan ngại" trước việc Trung Quốc tập trận ở Vịnh Bắc Bộ ! Và một ngày sau khi Trung Quốc tập trận xong ở Hoàng Sa và ngoài khơi Đà Nẵng, bà Thu Hằng mới mạnh dạn lên tiếng "mạnh mẽ phản đối" ! Thậm chí, trong chương trình thời sự VTV 19h ngày 5/9, tủyên bố của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam chỉ được phát ở phút thứ 35, tức là gần cuối chương trình.
Xin dẫn ra đây một vài ví dụ để cho thấy phản ứng của Bộ Ngoại giao Việt Nam hiện nay là khác xa so với trước kia :
1. Ngày 27/6/2012, đại diện Bộ Ngoại giao Việt Nam đã gặp đại diện Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội để trao công hàm phản đối việc Tổng Công ty Dầu khí Hải Dương Trung Quốc (CNOOC) mở thầu quốc tế tại 9 lô dầu khí nằm trong vùng đặc qủyền kinh tế 200 hải lý và thềm lục địa của Việt Nam. Trước đó một ngày, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam nhấn mạnh, Việt Nam "cực lực phản đối" và yêu cầu phía Trung Quốc hủy bỏ ngay việc mời thầu sai trái trên.
2. Ngày 3/12/2012, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã triệu Đại sứ Trung Quốc đến đểtrao công hàm phản đối việc tàu cá Trung Quốc gây đứt cáp tàu Bình Minh 02 ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ ngày 30/11/2012.
3. Sau khi Trung Quốc đưa dàn khoan HD981 vào trong vùng biển Việt Nam ngày 1/5/2014, Việt Nam đã liên tục đối thoại, giao thiệp với Trung Quốc ở nhiều cấp độ khác nhau nhằm phản đối Trung Quốc. Và trong cuộc họp báo ngày 15/5/2014, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam nhấn mạnh : "Việt Nam cực lực phản đối việc Trung Quốc đặt trái phép giàn khoan trong vùng biển chủ qủyền và đặc qủyền kinh tế của Việt Nam".
4. Chiều 16/6/2014, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết Việt Nam "cực lực phản đối" việc Trung Quốc xây dựng trái phép ở Gạc Ma.
Và sự trỗi dậy của "thế và lực" Trung Quốc tại Việt Nam
Hai diễn biến khác thường trên đây có điểm gì chung ?
Xin thưa, chúng cùng chia sẻ những điểm chung sau. Thứ nhất, chúng đều là những sự vụ mà Tổng bí thư Ngủyễn Phú Trọng là người có tiếng nói cuối cùng. Thứ hai, chúng thể hiện ảnh hưởng không thể chối cãi của "thế và lực" Trung Quốc tại Việt Nam (Formosa Hà Tĩnh tiếp tục là đại hiểm họa quân sự - kinh tế - môi trường "made in China" lơ lửng trên đầu dân tộc, mà ông Ngủyễn Phú Trọng chính là người phải chịu trách nhiệm cao nhất). Và thứ ba, chúng diễn ra sau thời điểm Chủ tịch Việt Nam Trần Đại Quang, thủ lĩnh nhóm chống Tàu trong bộ máy kể từ khi Trương Tấn Sang qủy thuận Bắc Kinh giữa năm 2013, biến mất đầy bí ẩn từ ngày 25/7/2017 trước khi "tái xuất" vào ngày 28/8/2017.
Và bộ dạng nhợt nhạt, mất hết phong độ và nhuệ khí của ông Trần Đại Quang khi "tái xuất" trước công chúng báo hiệu điều gì nếu không phải là một tương lai đầy u ám cho Việt Nam, khi phe nhóm đại diện cho "lợi ích Tàu" do Ngủyễn Phú Trọng cầm đầu không còn đối thủ nào đáng kể trên chính trường ?
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 13/09/2017
Tăng thuế và lý lẽ của "dân chi phụ mẫu"
Tại cuộc họp báo chiều 15/8, Bộ Tài chính đã đề xuất tăng thuế giá trị gia tăng (VAT) theo hai phương án : (i) tăng từ 10% lên 12% kể từ ngày 1/1/2019 ; và (ii) tăng theo lộ trình, lên 12% từ ngày 1/1/2019 và 14% từ ngày 1/1/2021.
Hình minh họa.
Lý do để Bộ Tài chính đưa ra đề xuất này là mức thuế VAT 10% hiện tại tương đối thấp, không phù hợp với thông lệ quốc tế, khó đảm bảo an toàn tài chính quốc gia.
Theo lập luận của Bộ Tài chính thì số lượng quốc gia áp dụng thuế VAT ngày càng tăng, từ khoảng 140 nước năm 2004 lên 160 nước năm 2014, và 166 nước năm 2016. Song song với điều đó, xu thế tăng thuế suất VAT cũng diễn ra phổ biến. Từ năm 2009-2016, các nước đều tăng thuế suất phổ thông. Cụ thể thuế suất VAT trung bình tại EU năm 2000 là 19%, đến năm 2014 lên mức xấp xỉ 21,5%. Các nước OECD cũng có xu hướng tăng thuế suất VAT từ mức bình quân 18% năm 2000, lên khoảng 19% năm 2014, và hơn 19% vào năm 2016.
Và sự thật đằng sau
Mặc dù Bộ Tài chính không nói thẳng ra, nhưng ai cũng hiểu, nguyên nhân bức bách nhất khiến cơ quan chủ quản ngân khố quốc gia phải đề xuất tăng thuế chính là tình trạng thâm thủng ngân sách, thu không đủ bù chi, vốn đã kéo dài nhiều năm nay, trong bối cảnh nợ công đã lên đến mức báo động (theo một chuyên gia của Liên Hợp Quốc là 210% GDP tính đến hết năm 2016) và vẫn đang trên đà gia tăng.
Bất chấp việc một số quan chức trong bộ máy lên tiếng trấn an dư luận, cho rằng người nghèo không bị ảnh hưởng nhiều, hoặc thậm chí là không bị ảnh hưởng bởi việc tăng thuế, đề xuất tăng thuế VAT của Bộ Tài chính vẫn vấp phải phản ứng gay gắt của dư luận, cả trên truyền thông "lề đảng" lẫn "lề dân". Đơn giản, những lời giải thích của các quan chức kia hoặc là thiếu hiểu biết, hoặc là nguỵ biện. VAT là một loại thuế gián thu, không phân biệt người giàu hay người nghèo, nam phụ hay lão ấu, thế nên tất cả mọi người, bất kể giàu nghèo, đều bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, với mức thu nhập thấp hơn, người nghèo chắc chắn sẽ chịu nhiều ảnh hưởng hơn người giàu.
Ngoài ra, mức thuế suất VAT bình quân trên thế giới dao động với biên độ rất lớn, từ 0% (khoảng 27 nước không áp đặt thuế VAT) đến mức 5% như ở Đài Loan, Kuwait cho đến mức 25% (thậm chí 27%) như tại nhiều nước EU. Vì vậy có thể nói, cái gọi là "thông lệ quốc tế" về thuế suất VAT như lập luận của Bộ Tài chính đơn giản là không tồn tại. Bên cạnh đó, so với các nước trong khu vực (Đài Loan và Nhật Bản 5% ; Thái Lan và Singapore 7% ; Campuchia, Indonesia, Malaysia, Lào và Hàn Quốc 10% ; Philippines 12% ; Ấn Độ 12,5% ; Trung Quốc 17%), thuế suất VAT 10% hiện nay của Việt Nam cũng nằm ở mức trung bình, chứ không hề thấp.
Đặc biệt, theo Phó Giáo sư Tiến sĩ Trần Đình Thiên thì thu từ thuế và phí (không kể thu từ dầu thô) của Việt Nam hiện đang ở mức rất cao so với các nước trong khu vực. Cụ thể, trung bình trong giai đoạn 2007-2012, tỷ lệ này ở Việt Nam là 21,6% GDP, Trung Quốc là 17,3%, Thái Lan và Malaysia là 15,5%, Indonesia là 12,1% còn Ấn Độ chỉ là 7,8%. "Như vậy, những chính sách bảo hộ và thuế chồng lên thuế đang khiến mỗi người dân Việt Nam gánh chịu tỷ lệ thuế phí/GDP cao gấp từ 1,4 đến 3 lần so với các nước khác trong khu vực", Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho biết.
Tóm lại, những lời giải thích của các quan chức Bộ Tài chính đều là lấp liếm, nguỵ biện, không che dấu được bản chất của việc tăng thuế suất VAT lần này là tiếp tục bòn rút sức dân, những "ông/bà chủ" vốn đã còm cõi vì phải gánh chịu đủ loại thuế phí trên trời dưới đất. Với việc thuế suất VAT tăng lên 12%, gánh nặng thuế phí/GDP lại càng đè nặng lên đôi vai họ.
Cơ hội cho chính phủ Nguyễn Xuân Phúc
Tiếng nói của người dân ngày càng có ảnh hưởng đến công tác hoạch định chính sách của chính phủ. Đó là thực tế không cần phải bàn cãi. Lý do là vì dân chúng Việt Nam ngày càng bạo dạn hơn trong việc bày tỏ chính kiến, đặc biệt là những gì liên quan đến chuyện cơm áo gạo tiền hàng ngày, mà vụ BOT Cai Lậy vừa rồi là một minh chứng nóng hổi. Ngoài ra, bản thân chính phủ Việt Nam cũng đã phải trả nhiều học phí đắt giá khi bất chấp phản ứng của công luận, mà vụ Bauxite Tây Nguyên là một ví dụ điển hình.
Trước làn sóng phản ứng mạnh mẽ của dư luận, trong cuộc họp chính phủ thường kỳ tháng 8/2017, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo : "Với tinh thần năm 2017 là năm giảm chi phí cho doanh nghiệp, trước mắt, chưa đề cập việc tăng các loại thuế, phí, lệ phí, ảnh hưởng đến doanh nghiệp".
Chỉ đạo của người đứng đầu chính phủ, có thể nói, phần nào đã cho thấy sự lắng nghe phản ứng của dư luận, trước khi "chuyển hoá" thành chỉ đạo điều hành. Tuy nhiên, nếu tất cả chỉ dừng lại ở chừng đó không thôi thì chưa rõ ràng và chưa đủ.
Chưa rõ ràng là vì việc tăng thuế suất VAT trước hết ảnh hưởng đến người dân. VAT là thuế gián thu, đánh vào người tiêu dùng, doanh nghiệp chỉ đơn giản là thu hộ cho nhà nước. VAT làm cho giá hàng hóa tăng lên, khiến sức mua của người tiêu dùng giảm đi, nhưng với những mặt hàng thiết yếu thì mức suy giảm gần như bằng không. Trong khi đó, chỉ đạo của Thủ tướng Phúc lại mới chỉ quan tâm đến doanh nghiệp, mà cũng không chỉ đích danh loại thuế đang khiến dư luận bất bình là VAT.
Chưa đủ là vì "chưa đề cập đến việc tăng các loại thuế, phí, lệ phí" mới chỉ là một giải pháp tình thế trước áp lực của dư luận, mà chưa kèm theo những giải pháp căn cơ, rốt ráo nhằm giáp bớt áp lực ngân sách đang ngày một đè nặng lên hệ thống và quan trọng hơn là quyết tâm chính trị để hiện thực hóa chúng.
Theo Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh, Giám đốc Nghiên cứu của Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright : "Với thuế suất VAT phổ thông hiện nay là 10%, thì nguồn thu từ thuế VAT đã chiếm tới 27,5% tổng thu ngân sách của Việt Nam. Trong khi đó, với mức thuế suất trung bình cao hơn hẳn là 21,3%, VAT cũng mới chiếm trung bình 21,4% tổng thu ngân sách của các nước EU". Khi thuế suất VAT tăng lên thì một mặt sức mua của người dân sẽ giảm ; mặt khác, tình trạng trốn lậu thuế lại càng diễn ra phổ biến. Cả hai yếu tố đều ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế và thu ngân sách. Nghĩa là, việc tăng thuế suất VAT không đồng nghĩa với việc vai trò của sắc thuế này trong tổng thu ngân sách sẽ được cải thiện tương ứng.
Vì thế, để giải quyết một cách căn cơ tình trạng thâm thủng ngân sách và nợ công ngất ngưởng trong bối cảnh dư luận phản ứng gay gắt trước đề xuất tăng thuế suất VAT hiện nay, chính phủ của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cần nhân cơ hội thúc đẩy mạnh mẽ nghị trình cải cách kinh tế, mà trọng tâm và gai góc nhất là việc tinh gọn và lành mạnh hóa khu vực kinh tế nhà nước :
(i) cổ phần hoá/tư nhân hóa doanh nghiệp nhà nước : nhằm giải phóng nguồn lực trong khu vực kinh tế nhà nước, khu vực nắm giữ phần lớn nguồn lực quốc gia nhất nhưng hiệu quả lại thấp nhất ;
(ii) thị trường hoá/phi điều tiết hoá, đặc biệt là những lĩnh vực còn bị can thiệp nặng nề như điện lực, xăng dầu, v.v… và dịch vụ sự nghiệp công ;
(iii) tinh gọn bộ máy, cắt giảm biên chế ; và
(iv) cải cách đầu tư công (minh bạch, kiểm soát và thắt chặt đầu tư công ; thực hiện nguyên tắc ngân sách cứng, chấm dứt hiện tượng "đội vốn" ; đảm bảo nguyên tắc độc lập giữa cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp thực hiện đầu tư).
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 12/09/2017
Cuộc "tái xuất" bất ngờ
Sau đúng 1 tháng 3 ngày vắng bóng trên truyền thông, ông Trần Đại Quang đã xuất hiện trong một loạt sự kiện liên tiếp : tiếp Đại sứ Cuba và Chánh án Toàn án Tối cao Hàn Quốc ngày 28/8 ; tham dự Hội nghị Quân ủy trung ương và tiếp Đại sứ Slovakia và Đại sứ Áo ngày 29/8, v.v.
Cuộc "tái xuất" khiến nhiều người bất ngờ đến ngỡ ngàng của ông Trần Đại Quang đã giúp giải tỏa được một số "băn khoăn". Phải chăng số phận của ông Quang đã an bài ?
Sự vắng mặt suốt hơn 1 tháng của người đứng đầu nhà nước Việt Nam đã khiến báo chí trong và ngoài nước tốn rất nhiều giấy mực, còn dân chúng thì bàn tán xôn xao và đưa ra vô số giả thuyết để lý giải cho sự kiện chưa từng có tiền lệ trên sân khấu chính trị "thời đại Hồ Chí Minh". Cuộc "tái xuất" khiến nhiều người bất ngờ đến ngỡ ngàng của ông Trần Đại Quang đã giúp giải tỏa được một số "băn khoăn" mà dư luận từng nêu lên, chẳng hạn khả năng ông bị đầu độc rồi bị loại khỏi cuộc chơi, như trường hợp Nguyễn Bá Thanh mà dư luận vẫn còn nói từ năm 2015, đã không xảy ra. Tuy nhiên, sự kiện này lại làm dấy lên những câu hỏi khác, bên cạnh những câu hỏi trước kia mà đến nay vẫn còn để ngỏ.
Tựu trung, câu hỏi quan trọng nhất ở đây là : vị thế chính trị của ông Trần Đại Quang hiện nay là thế nào, hay chính xác hơn là ông ta đang sắm vai gì trên sân khấu chính trị Việt Nam ?
Không còn làm chủ tình hình ?
Trong thời gian ông Trần Đại Quang vắng mặt, tên ông vẫn xuất hiện trên truyền thông qua những sự vụ như Chủ tịch nước gửi điện mừng Quốc khánh Cộng hòa Trung Phi hay Quốc khánh Đại Hàn Dân Quốc, v.v. Điều này không khiến người ta phải thắc mắc nhiều, bởi đó đơn thuần là những nghi thức trong bang giao quốc tế, Chủ tịch nước không phải trực tiếp nhúng tay vào.
Sự xuất hiện khiến nhiều người quan tâm và bình luận nhất là việc ngày 20/8, một loạt cơ quan truyền thông nhà nước đã đăng bài "Tăng cường công tác bảo đảm an toàn, an ninh mạng trong tình hình mới". Đây là chủ đề bàn tán khá rôm rả của cộng đồng mạng, mà chủ yếu là theo chiều hướng phê phán. Nhà nghiên cứu Trương Nhân Tuấn thậm chí còn bình luận : "Bài viết của ông Quang hoàn toàn không có lời nào của ‘ông Chủ tịch nước’. Mà chỉ thể hiện trí tuệ tầm thường của anh công an quèn". Và vì thế mà ai cũng trù ông "chết phứt cho rồi".
Đây là lý do khiến người ta tin rằng ngài Chủ tịch nước đã không còn làm chủ được cuộc chơi, dù chỉ là việc cho công bố một bài viết tử tế dưới tên mình ngay giữa lúc đang cần đến sự ủng hộ tinh thần của công chúng nhất.
Thêm một "ông phỗng" ?
Trong bài "Vụ Trịnh Xuân Thanh : Tương lai nào cho Trần Đại Quang" ngày 8/8/2017, chúng tôi đã đưa ra 4 kịch bản cho tương lai của đương kim Chủ tịch Việt Nam là : (i) Trước áp lực của Đức cũng như dư luận quốc tế, cộng với sự phản công của đối thủ, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng chấp nhận lùi bước, và những lời khai của Trịnh Xuân Thanh liên quan đến ông Trần Đại Quang sẽ bị xóa bỏ. Ông sẽ "thóat hiểm", ung dung trở lại và "lợi hại hơn xưa" ; (ii) Ông Trần Đại Quang đầu hàng Trung Quốc và phe phái thân Tàu trong bộ máy để được tiếp tục an vị trên chiếc ghế Chủ tịch nước và thậm chí vẫn còn cơ hội trở thành Tổng Bí thư nếu chấp nhận làm tay sai cho Bắc Kinh ; (iii) Ông Trần Đại Quang bị xử lý trong nội bộ Bộ Chính trị, chấp nhận vai trò một "ông phỗng" và "ngồi chơi xơi nước" trên chiếc ghế Chủ tịch nước để "giữ bình" ; và (iv) Ông Trần Đại Quang bị xử lý công khai và phải rời khỏi chiếc ghế Chủ tịch nước.
Cuộc tái xuất của ông Trần Đại Quang khiến cho cả 4 kịch bản trên đều có khả năng xảy ra, ít nhất là trên lý thuyết. Tuy nhiên, cho dù bao nhiêu giả thuyết đi nữa thì rốt cuộc cũng chỉ có một kịch bản diễn ra trên thực tế.
Bây giờ chúng ta sẽ thử phân tích xem khả năng nào là lớn nhất.
Kịch bản thứ nhất và thứ hai nêu trên chỉ xảy ra khi vụ Trịnh Xuân Thanh bị bắt cóc về Việt Nam kèm theo lời khai "nóng" của anh ta về vai trò của ông Trần Đại Quang chưa được đưa ra Bộ Chính trị. Song điều đáng tiếc là các diễn biến liên quan lại chỉ khiến người ta đi đến kết luận ngược lại.
Ngày 7/8, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Bộ Công an đã ra lệnh tạm giam Trịnh Xuân Thanh để "điều tra về hành vi cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng". Động thái này diễn ra trong bối cảnh vụ Trịnh Xuân Thanh đang được dư luận quốc tế dõi theo sát sao, còn dư luận trong nước thì đang nóng ran nóng rẫy trước sự kiện chưa từng có đó. Theo "thông lệ" của nền "pháp quyền xã hội chủ nghĩa" ở Việt Nam, vụ việc phải được đưa ra Bộ Chính trị và quy trình tố tụng đối với Trịnh Xuân Thanh chỉ được khởi động sau khi tập thể Bộ Chính trị nhất trí. Điều này có nghĩa là ông Trần Đại Quang không còn cơ hội nào để lật ngược tình thế được nữa, ít nhất là bởi trong Bộ Chính trị không chỉ có ông ta mà còn không ít kẻ đang nhòm ngó chiếc ghế của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, kể cả khi một ứng cử viên sáng giá là Đinh Thế Huynh đã bị loại khỏi cuộc đua, như Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chẳng hạn.
Việc ông Trần Đại Quang đột ngột biến mất suốt hơn một tháng trước khi "tái xuất" với một bộ dạng nhợt nhạt, mất hết thần sắc và phong độ là bằng chứng cho thấy Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cùng thuộc hạ đã ra "đòn độc" với đối thủ theo kiểu "đập phát chết luôn". Cách duy nhất để làm điều đó là đưa ngay vụ Trịnh Xuân Thanh ra Bộ Chính trị khi anh ta vừa được áp giải về tới Việt Nam, khiến ông Trần Đại Quang không kịp trở tay và rơi vào tình thế "hùm thiêng khi đã sa cơ cũng hèn".
Như vậy, chỉ còn kịch bản thứ ba và thứ tư là có khả năng xảy ra với ông Trần Đại Quang. Tuy nhiên, kịch bản thứ tư lại chỉ xảy ra khi vụ Trịnh Xuân Thanh được đưa ra xét xử công khai và những sai phạm của ngài Chủ tịch nước được công bố trước bàn dân thiên hạ, một lựa chọn có thể dẫn đến những hệ luỵ khó lường đối với bộ mặt vốn đã nhem nhuốc của chế độ cũng như sự vận hành vốn đã chuệch choạc của hệ thống, trong khi nếu bị dồn vào đường cùng thì bất kỳ ai cũng trở nên nguy hiểm, nói gì đến một cựu Bộ trưởng Công an.
Tóm lại, kịch bản thứ ba là khả năng lớn hơn cả. Nghĩa là, số phận chính trị của ông Trần Đại Quang coi như đã an bài. Vụ Trịnh Xuân Thanh cùng lời khai liên quan đến ngài Chủ tịch nước đã được ra Bộ Chính trị ; sau một thời gian chống cự trong bối cảnh bị quản thúc, ông ta đã đầu hàng để được sắm vai một "ông phỗng" trên chiếc ghế Chủ tịch nước hầu đảm bảo an toàn và "uy tín" cho mình, đồng thời "giữ bình" cho ngài Tổng bí thư.
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 09/09/2017
Tháng 9/2015, vụ việc Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Phát triển Kinh Đô (Kinh Do TCI Group) xây dựng tòa nhà Discovery Complex II tại địa chỉ 8B Lê Trực (quận Ba Đình, Thành phố Hà Nội) bắt đầu gây xôn xao dư luận trên báo chí "lề đảng" trước khi lan sang báo chí "lề dân".
Tòa nhà 8B Lê Trực.
Ngày 24/3/2014, Sở Xây dựng Hà Nội cấp Giấy phép Xây dựng số 11/GPXD-SXD cho công trình tòa nhà 8B Lê Trực, theo đó chiều cao công trình là 53m, với 18 tầng nổi và 4 tầng hầm. Tuy nhiên, vào thời điểm công trình gần như đã hoàn tất thì người ta mới tá hoả khi phát hiện ra tòa nhà trong thực tế lại cao tới 69m (vượt giấy phép 16m) và gồm 19 tầng nổi (vượt 1 tầng so với giấy phép).
Quan trọng hơn, với chiều cao vượt trội so với các tòa nhà xung quanh, gần gấp đôi lăng Hồ Chí Minh và sát ngay một bên trung tâm đầu não Ba Đình, tòa nhà Discovery Complex II trông chẳng khác gì một tòa tháp canh khổng lồ, cho phép giám sát mọi động tĩnh xung quanh khu vực đặc biệt nhạy cảm về an ninh quốc gia này.
Dư luận lại càng hết sức lo ngại khi những thông tin liên quan đến dự án cũng như chủ đầu tư được báo chí phanh phui : ngoài dự án trên, Kinh Do TCI Group còn là chủ đầu tư một số dự án bất động sản tọa lạc tại những vị trí hết sức nhạy cảm về an ninh, chẳng hạn nhưdự án Capital Garden tại ngõ 102 Trường Chinh (gồm 2 tòa tháp cao hơn 115m và chỉ cách Bộ Tư lệnh Phòng không - Không quân mấy bước chân), hay dự án Hoàng Quốc Việt Towers (gồm 2 tòa tháp cao 46 tầng và 50 tầng) tại góc đường Hoàng Quốc Việt - Phạm Văn Đồng, tức chỉ cách trụ sở mới của Bộ Công an vài trăm mét. Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải là người phê duyệt dự án trong vai trò Phó Thủ tướng phụ trách kinh tế kiêm Trưởng ban Chỉ đạo Quy hoạch và đầu tư xây dựng vùng Thủ đô (nay đã trở thành Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành uỷ Hà Nội).
Hai năm đã trôi qua kể từ khi báo chí lên tiếng về dự án 8B Lê Trực, và số phận của nó tưởng như đã được định đoạt sau khi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đích thân lên tiếng chỉ đạo tại phiên họp Chính phủ thường kỳ ngày 30/6/2016. Tuy nhiên, sau khi hoàn thành xử lý giai đoạn 1 (cắt tầng 19) vào tháng 10/2016, việc tháo dỡ phần vi phạm giai đoạn 2 vẫn "dậm chân tại chỗ", với đủ thứ lý do từ phía chủ đầu tư cũng như đơn vị ký hợp đồng tháo dỡ (Công ty cổ phần Tập đoàn Phương Bắc).
Không những vậy, ngày 29/8 vừa qua, chủ đầu tư dự án còn cho biết là họ đã khởi kiện UBND quận Ba Đình ra tòa 1 năm nay ; tòa đã thụ lý nhưng chưa có ý kiến gì với doanh nghiệp. Lý do mà họ khởi kiện là (i) tòa nhà 8B Lê Trực được xây dựng phù hợp với quy hoạch chi tiết 1/500 do UBND thành phố phê duyệt, trong khi đó Giấy phép Xây dựng số 11/GPXD-SXD lại không đúng quy hoạch đó ; (ii) việc cưỡng chế phá dỡ không căn cứ vào quy hoạch chi tiết mà chỉ căn cứ vào giấy phép xây dựng là không đúng quy định ; và (iii) ngoài ra, công trình cũng thuộc đối tượng không phải đề nghị cấp giấy phép xây dựng.
Nắm chắc lẽ phải như vậy, nhưng khi được hỏi là tại sao tại thời điểm bị hồi tố, cấp giấy phép không đúng với quy hoạch chi tiết mà phía doanh nghiệp không có phản hồi ngay, ông Lê Văn Hùng – Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần May Lê Trực (công ty con của Kinh Do TCI Group) – thổ lộ : "Chúng tôi không kêu ngay từ đầu mà thậm chí khi bị kết luận sai phạm còn xin phá dỡ tầng 19 là để cho êm chuyện, để không có lùm xùm ra ngoài. Nhưng giờ khổ như vậy, bức xúc lắm nên chúng tôi phải nói ra. Đó là cách giải quyết của chúng tôi".
Câu hỏi đặt ra là vì lý do gì mà mãi 2 năm sau khi bị báo chí "đánh" đồng loạt và 1 năm sau khi đã cắt ngọn 1 tầng, chủ đầu tư mới bỗng nhiên nổi hứng cho công chúng biết là họ đã khởi kiện UBND quận Ba Đình từ… một năm trước, đồng thời đưa ra những bằng chứng khó bác bỏ. Và chỉ hai ngày sau đó, Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội đã giao Sở Xây dựng phối hợp với các ban, ngành như Thanh tra thành phố, Sở Tư pháp, UBND quận Ba Đình tiến hành rà soát lại thủ tục, pháp lý trong việc xử lý tòa nhà 8B Lê Trực.
Trước hết, cần khẳng định rằng, không một vụ tiêu cực nào ở Việt Nam nằm ngoài sự bảo kê, thậm chí sự chỉ đạo trực tiếp, của một thế lực chính trị nào đó. Và khi sự vụ đó được đưa ra ánh sáng thì lý do quan trọng nhất không phải là vì nó trái pháp luật – bởi nếu chỉ đơn giản thế thì nó đã bị vạch trần và ngăn chặn ngay từ đầu – mà là vì sự đấu đá giữa các phe nhóm hoặc vì mưu đồ chính trị của kẻ khởi xướng.
Dự án tòa nhà 8B Lê Trực cũng không phải là ngoại lệ. Tác giả của nó, như phần trên chúng tôi đã trình bày, không phải ai khác mà chính là cựu Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, "cha đẻ" của hàng loạt hiểm họa "made in China" khác trên khắp Việt Nam. Và việc dự án này bị báo chí đồng loạt cảnh báo về những hiểm họa tiềm tàng của nó không lâu trước khi Đại hội XII Đảng cộng sản Việt Nam diễn ra chính là vì có (những) thế lực muốn qua đó để ngăn chặn ngài Phó Thủ Tướng.
Câu hỏi không thể không đặt ra ở đây là : Liệu ngài cựu Phó Thủ tướng có biết là dự án do mình phê duyệt đã bị xử lý oan hay không, và nếu biết thì tại sao ông ta lại không để cho thuộc hạ lên tiếng ngay từ thời điểm đó, mà đến bây giờ mới lên tiếng ?
Xin thưa, ngài Phó Thủ tướng phụ trách kinh tế cùng cả dàn thuộc hạ hùng hậu chắc chắn không ngây thơ đến mức không biết, nhưng vào thời điểm vô cùng nhạy cảm trước thềm Đại hội XII, ông ta đã khôn ngoan chọn kế sách "lùi một bước" và "nín thở qua sông". Sau khi đã trở thành thành viên ban lãnh đạo tối cao, thống lĩnh bộ máy đảng - chính quyền - quân đội của một Hà Nội "ngàn năm văn hiến", ông ta mới "bật đèn xanh" cho đàn em "rón rén" khởi kiện chính quyền (bị đơn chỉ là UBND quận Ba Đình). Và chỉ một ngày sau khi Chủ tịch Việt Nam Trần Đại Quang tái xuất "bằng xương bằng thịt" với một bộ dạng nhợt nhạt trên truyền thông – bằng chứng cho thấy thủ lĩnh phe nhóm chống Tàu trong bộ máy đã đầu hàng Nguyễn Phú Trọng cùng phe nhóm thân Tàu và chấp nhận sắm vai một "ông phỗng" trên sân khấu chính trị Việt Nam – thì "con ngựa thành Troy" Hoàng Trung Hải mới chỉ đạo đàn em công khai lật lại vấn đề trên truyền thông.
Nếu người ta cứ vin vào cái gọi là "quy trình" hay "thủ tục" để biện minh cho sự tồn tại của một hiểm họa như Discovery Complex II ngay sát nách trung tâm đầu não chính trị quốc gia thì phải gọi "quy trình" hay "thủ tục" đó là gì nếu không phải là quy trình/thủ tục bán nước ?
Bất luận thế nào, một khi Chủ tịch Hà Nội đã yêu cầu rà soát lại việc xử lý tòa nhà 8B Lê Trực – một công trình mà công luận lên tiếng phản đối TRƯỚC HẾT là vì mối đe dọa tiềm tàng về mặt an ninh quốc gia của nó và đích thân Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu dỡ bỏ – thì xem ra không còn ai đủ sức ngăn cản cặp bài trùng Hoàng Trung Hải - Nguyễn Phú Trọng nữa.
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 05/09/2017
Từ dự án BOT đường tránh Cai Lậy…
Mấy hôm nay, dư luận Việt Nam đặc biệt xôn xao trước một sự kiện hy hữu mà giới truyền thông ví von là "Cai Lậy thất thủ".
Tất cả các dự án BOT giao thông đều thuộc thẩm quyền chỉ đạo, phê duyệt của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải. Ảnh : Cổng TTĐTCP
Để phản đối việc chủ đầu tư thu phí giao thông bất hợp lý trong dự án BOT "Đầu tư xây dựng công trình quốc lộ 1 qua đoạn tránh thị trấn Cai Lậy và tăng cường mặt đường đoạn Km 1987+560 - Km 2014+000" tại Tiền Giang, các tài xế đã sử dụng chiêu thức dùng những tờ tiền mệnh giá thấp để mua vé. Việc kiểm đếm tiền lẻ mất nhiều thời gian khiến giao thông bị ùn tắc kéo dài trên quốc lộ 1A. Kết quả là chỉ sau 15 ngày đi vào hoạt động, trạm thu phí BOT Cai Lậy đã phải 5 lần xả trạm do tình trạng ùn tắc kéo dài. Cuối cùng, rạng sáng ngày 15/8, chủ đầu tư dự án là Công ty trách nhiệm hữu hạn BOT Cai Lậy đã phải rút toàn bộ nhân viên khỏi trạm thu phí.
Hai lý do khiến giới tài xế phản đối trạm thu phí BOT Cai Lậy là mức phí cao khác thường và đặc biệt là nó được đặt ngay trên quốc lộ 1, khiến những phương tiện không đi vào đường tránh cũng buộc phải trả phí. (Nhà chức trách và chủ đầu tư thì biện minh cho việc đặt trạm thu phí tại vị trí hiện nay là do trong dự án có hợp phần "tăng cường mặt đường đoạn Km 1987+560 - Km 2014+000".)
Ngày 16/8, Bộ Giao thông vận tải đã họp với Công ty trách nhiệm hữu hạn BOT Cai Lậy và UBND tỉnh Tiền Giang. Ba bên đã đi đến thống nhất giảm giá vé cho ô tô qua trạm từ loại 1 đến loại 5 cũng như miễn giảm cho một số đối tượng thuộc 4 xã lân cận. Mặc dù giá vé đã giảm nhưng thời hạn thu phí lại tăng lên và đặc biệt là lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải vẫn nhất quyết không thay đổi vị trí đặt trạm, nên vấn đề xem như vẫn chưa được giải quyết. Người dân, nhất là những tài xế thường xuyên đi qua trạm thu phí, lại tiếp tục kêu gọi nhau chuẩn bị khối lượng lớn tiền lẻ mệnh giá thấp để thanh toán khi qua trạm. Những bất ổn tại trạm thu phí BOT này xem ra sẽ còn kéo dài.
…đến các dự án BOT giao thông trên toàn quốc
Những tai tiếng của dự án BOT đường tránh Cai Lậy hoàn toàn không phải là một hiện tượng cá biệt. Ngược lại, đây là một dự án tiêu biểu cho những khuất tất đằng sau các dự án BOT giao thông tại Việt Nam nói chung.
Bài "BOT dày đặc, kinh tế không tụt hậu mới lạ" trên trang Một Thế Giới ngày 20/8/2017 cho biết, cả nước hiện có 88 trạm thu phí BOT, riêng trên quốc lộ 1A có 37 trạm, trung bình 62km/trạm, trong khi quy định khoảng cách tối thiểu giữa các trạm là 70km.
Các dự án này cùng chia sẻ những đặc điểm sau :
1. Không phải là những tuyến đường mới, hầu hết các dự án BOT giao thông đều là những dự án nâng cấp, cải tiến đường cũ. Vì thế, người dân không có lựa chọn nào khác ngoài việc buộc phải đi vào các tuyến đường mà trước kia họ vẫn thường đi và phải trả phí thay vì miễn phí như trước này đã đi ngược lại nguyên tắc của dự án BOT – đó là quyền lựa chọn sử dụng hay không sử dụng của người dân.
2. Không qua đấu thầu công khai. Mặc dù các dự án BOT là dự án công nhưng theo kết luận mới đây của Thanh tra Chính phủ, trong 78 dự án BOT (Xây dựng – Kinh doanh – Chuyển giao) và BT (Xây dựng – Chuyển giao) từ trước tới nay (từ năm 2011 đến nay là 58 dự án BOT và 4 dự án BT) thì Bộ Giao thông vận tải không lựa chọn được nhà đầu tư nào theo hình thức đấu thầu ; 100% đều là chỉ định thầu với lý do chỉ có một nhà đầu tư tham gia hoặc do tính cấp bách của dự án.
3. Thời hạn thu phí tuỳ tiện, vượt quá thời gian hoàn vốTrong 27 dự án BOT giao thông giai đoạn 2011-2016 được Kiểm toán Nhà nước kiểm toán thì có đến 26 dự án phải điều chỉnh giảm thời gian thu phí hoàn vốn (từ 10 tháng đến 13 năm).
4. Trạm thu phí đặt sai vị trí (quá gần nhau, hoặc theo kiểu "giăng lưới lùa xe") và mức phí quá cao.
5. Tình trạng "tự tung tự tác" của các nhà đầu tư. Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Nguyễn Quang Thành đã dùng từ "tự tung tự tác" để mô tả hoạt động của các nhà đầu tư BOT, và đồng tình với nhiều ý kiến về vai trò rất mờ nhạt của công tác quản lý nhà nước (gần như đứng ngoài phương án tài chính của các dự án, nhà đầu tư tự chọn thiết kế, tự thi công và tự khai doanh thu).
6. Thuộc thẩm quyền quản lý nhà nước (phê duyệt chủ trương đầu tư, phê duyệt và chỉ đạự án) của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, Trưởng Ban Chỉ đạước các công trình, dự án trọng điểm ngành Giao thông vận tải.
…và bức tranh giao thông Việt Nam
Không chỉ là người chịu trách nhiệm cao nhất về các dự án BOT giao thông, mà với tư cách Phó Thủ tướng phụ trách kinh tế ngành, trong đó có ngành giao thông, kiêm Trưởng ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án trọng điểm ngành Giao thông vận tải, ông Hoàng Trung Hải còn là "thợ vẽ" để lại dấu ấn đậm nét nhất trên bức tranh giao thông Việt Nam giai đoạn 2007-2016. Và dưới đây là những gam màu chủ đạo trên bức tranh nham nhở đó.
Chất lượng kém. Tình trạng công trình giao thông nhanh xuống cấp đã trở thành một hiện tượng phổ biến, và điều này đã gây ra nhiều phản ứng tiêu cực trong công chúng ; các dự án giao thông trở thành những cỗ máy ngốn ngân sách, gây lãng phí thời gian sửa chữa khắc phục.
Chi phí cao nhất thế giới. Ông Nguyễn Quang Khai, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) nhận xét : "Một con đường đẹp như mơ của Dubai với 12 làn xe có chi phí xây đường là 4 triệu USD/km, dùng trong 50 năm. Còn ở Việt Nam, chi phí xây đường trung bình là hơn 20 triệu USD/km, dùng trong 2 năm, thử hỏi làm sao phát triển được".
Quy hoạch tệ hại. Tình trạng ùn tắc giao thông thường xuyên xẩy ra ở hai trung tâm đô thị lớn nhất cả nước là Hà Nội và Sài Gòn đủ cho thấy chất lượng của công tác quy hoạch giao thông dưới thời Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải.
Đặc biệt, trong khi nhà cầm quyền Bắc Kinh cấm làm đường gần biên giới thì Việt Nam lại mở toang cửa ngõ biên giới với Trung Quốc : các hướng tiến quân chính của Trung Quốc trong cuộc xâm lược Việt Nam năm 1979 (Móng Cái, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang, Lào Cai và Lai Châu) đều đã hoặc sắp có đường cao tốc nối từ biên giới Việt -Trung về Hà Nội. Những năm qua, điều này đã góp phần quan trọng giúp Trung Quốc giành chiến thắng ngoạn mục trong cuộc xâm lăng kinh tế Việt Nam.
Và trong khi hạ tầng giao thông các tỉnh thành từ Hà Nội lên biên giới phía bắc nhận được sự ưu ái đặc biệt, phát triển nhanh chóng thì hạ tầng giao thông các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long lại rất tệ hại và chậm phát triển, một nguyên nhân quan trọng, nếu không muốn nói là quan trọng nhất, kìm hãm sự phát triển kinh tế của khu vực Tây Nam Bộ.
Chưa hết, trong 9 năm nắm giữ vị trí quan trọng thứ hai trong chính phủ (chỉ sau Thủ tướng), ông Hoàng Trung Hải cũng đã góp phần quyết định vào "thành tích" băm nát quy hoạch Hà Nội, hay "dâng" 90% dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia cho Trung Quốc, v.v.
Câu hỏi đặt ra ở đây là : Nhờ những "thành tích" nêu trên hay vì lý do gì khác mà ngài cựu Phó Thủ tướng đã đường hoàng bước vào Bộ Chính rồi thống lĩnh bộ máy đảng - chính quyền - quân đội của một Hà Nội "ngàn năm văn hiến" từ Đại hội XII ?
Và sau sự kiện "Cai Lậy thất thủ" khiến hàng loạt ung nhọt của ngành giao thông bị phơi bày, liệu ông ta có bị hề hấn gì không hay vẫn tiếp tục "bình chân như vại" như trong vụ đại thảm hoạ môi trường mang tên "Formosa Hà Tĩnh" mà ông ta là chính danh thủ phạm ?
Trong bối cảnh Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đang hớn hở "nhóm lò" hiện nay, nếu ông ta lại một lần nữa "thoát hiểm" thì có lẽ ai cũng phải thốt lên : "Tài thật ! Tài đến thế là cùng ! Tiên sư anh Tào Tháo !" [1].
Lê Anh Hùng
Nguồn : 21/08/2017
Ghi chú :
[1] Vừa rồi xuất hiện một số bài báo cho rằng, lỗi ở đây là do lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải làm sai ý kiến chỉ đạo, bởi trong Công văn số1908/TTg-KTN ngày 11/11/2013, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải chỉ đồng ý chủ trương xây dựng tuyến tránh quốc lộ 1 đoạn qua thị trấn Cai Lậy, chứ không đề cập đến hợp phần tăng cường mặt đường QL1.
Tuy nhiên trên thực tế, ngày 4/12/2013 Tổng cục Đường bộ đã có tờ trình số 95 về việc trình duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình tuyến tránh QL1 và tăng cường mặt đường trên QL1 đoạn qua thị trấn Cai Lậy theo hình thức BOT (việc bổ sung hợp phần cho dự án dựa trên ý kiến đồng thuận của các cơ quan chức năng tỉnh Tiền Giang ngày 4/11/2013). Trong khi đó, công văn số 97/TTg-KTN (v/v chỉ định nhà thầu thực hiện dự án) lại được Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải ký ngày 15/1/2014, trên cơ sở đề nghị của Bộ Giao thông vận tải tại công văn số 13450/BGTVT-ĐTCT ngày 10/12/2013).
Ngày 15/8/2017, VOA đã đăng bài "Hồ Chí Minh dưới góc nhìn của một cựu phiên dịch thân cận", ghi lại cuộc trò chuyện giữa tác giả với Đại tá Đoàn Sự, người từng làm phiên dịch cho ông Hồ Chí Minh. Đây là phần tiếp theo của câu chuyện, đặc biệt là nhằm trả lời câu hỏi mà nhiều người quan tâm : "Hồ Chí Minh có phải là Hồ Tập Chương không "? [1]
Tượng Hồ Chí Minh tại Hà Nội.
"[…] Thứ hai, Cụ sống rất là keo kiệt. Nói thật là thế. Cho nên gần Cụ thì vinh dự nhưng mà sợ lắm. Ăn uống, sinh hoạt rất là khổ. Không có được cái gì tự do cả. Bảo bác, ‘Cái hoàn cảnh tôi ngày xưa… thực ra con quan thật đấy, nhưng mà nghèo lắm, đói lắm… Các chú biết không, Nghệ Tĩnh có câu "dân cá gỗ mà...".
"Bác hỏi thì mình trao đổi, mình nói nhưng mình không dám nói hết. Thực ra, tôi thấy Bác có mấy chỗ này. Thứ nhất, Bác rất máy móc trong việc thiểu số phục tùng đa số. Cho nên trong Cải cách Ruộng đất, trong Nghị quyết 9, trong tất cả các thứ, Bác không đồng ý, nhưng mà khi mình là thiểu số thì Bác vẫn thuận theo. Nhưng mà sau này thấy sai rồi, đáng lẽ Bác phải can đảm, dùng cái uy lực của mình để chặn cái chuyện đó lại thì lúc ấy Bác lại không làm. Bác coi như một cuộc thí điểm, mà thí điểm tai hại không biết chừng nào. Thứ hai, thực ra mà nói, cả cuộc đời mình, ông cụ đi từ lòng yêu nước thôi, sang đến bên kia Cụ mới giác ngộ giai cấp, Cụ vào Đảng Xã hội, sau đó Cụ mới vào cái đảng của Lenin, trong đó có vấn đề đấu tranh cho thuộc địa mà… Trong vụ khủng bố Bukharin - Zinoviev [tức Vụ án Moskva], Cụ đã thấy rằng ở Nga có vấn đề. Cụ đã có suy nghĩ rồi. Cho nên tư tưởng của Cụ, tuy rằng theo Marx-Lenin nhưng ngả dần về phía Tôn Dật Tiên, về chủ nghĩa tam dân…".
"Vừa rồi tôi sang địa chỉ của Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội, tôi giở những tài liệu giảng dạy ra. Trong đó có 3 người dạy. Người thứ nhất là ông Lưu Thiếu Kỳ, lúc bấy giờ là Chủ tịch Công hội Trung Quốc. Ông đến giảng về phong trào công đoàn. Người thứ hai là ông Bành Bái, lãnh tụ phong trào nông dân. Ông giảng về phong trào nông dân của Trung Quốc. Còn ông cụ, tất cả bài giảng của ông cụ là con đường cách mạng, trong đó phảng phất chủ nghĩa tam dân. Tuy rằng cũng có lồng chủ nghĩa Marx-Lenin đấy, nhưng mà nó có hơi hướng của chủ nghĩa tam dân. Bây giờ còn lại bút tích như thế. Thế cho nên mình mới thấy là ông cụ cũng có cái khác, củng cố nhận thức của tôi, là Cụ theo chủ nghĩa Marx-Lenin, Cụ dùng Marx-Lenin làm phương tiện, nhưng còn mục đích thì Cụ không nói".
"Cho nên vừa rồi ông Trương Minh Tuấn có viết cái bài về việc Bác Hồ xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa [bài "Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tạo ra phát triển ngoạn mục cho đất nước" của Bộ trưởng Thông tin và truyền thông] thì tôi bảo là không phải đâu. Câu ấy là người ta ghép cho Cụ Hồ thôi, chứ trong Di chúc, Cụ có nói gì về chuyện ấy đâu. Cụ có nói gì đến chuyện xây dựng chủ nghĩa xã hội đâu. Chính Cụ lại do dự chuyện ấy. Cho nên vừa rồi ông [Giáo sư] Chu Hảo và cả ông [Giáo sư Nguyễn Khắc] Mai nữa đã nói rằng, đến giai đoạn giải phóng dân tộc là Cụ bắt đầu bế tắc…".
"Có những trường hợp Cụ biết, như vụ Xét lại này này. Cụ biết chứ sao không biết, là vì xử trí ông Vũ Đình Huỳnh, thư ký của Cụ ; xử trí ông Võ Nguyên Giáp là tay chân của Cụ, v.v. Cụ biết cả. Nhưng lúc bấy giờ Cụ bị sức ép. Sức ép thứ nhất là do đã phải dựa vào Trung Quốc, cho nên nó chỉ đạo, nó ép Cụ. Sức ép thứ hai là bộ phận tả khuynh của ta đã tranh thủ điều đó để nắm lấy quyền lực. Cụ thấy như thế cho nên trong những trường hợp đó, với vị trí của Cụ, Cụ cũng gần như là để thí điểm xem nó thế nào. Trong vụ Nhân văn Giai phẩm cũng thế. Cụ để cho ông Tố Hữu và ông Nguyễn Chí Thanh làm, chứ Cụ có dính gì đâu. Nhưng mà cái dở nhất của Cụ là thế này, sau khi biết làm có kết quả sai rồi thì phải mạnh dạn nhận ra mà trấn chỉnh cái đó lại thì Cụ lại không dám làm. Và Cụ bị ảnh hưởng [bởi] cái đó rất mạnh…".
"Khi ra Nghị quyết 9, chuyển sang đấu tranh vũ trang chính thức ở Miền Nam thì Cụ không tán thành. Và lúc bấy giờ Trung Quốc khuyên thế này : Đánh nhau thì đánh, có lực lượng thì chuẩn bị, cứ dần dần mà làm, nhưng mà không nên làm quy mô lớn. Vì nếu làm quy mô lớn lên thì Mỹ sẽ nhảy vào đấy. Kinh nghiệm Triều Tiên mà. Cho nên Cụ cho rằng vẫn tổ chức đấu tranh ở Miền Nam, vẫn thế này thế khác, nhưng mà gây dựng dần dần về ý thức, như vết dầu loang thôi, chứ chưa phải đánh nhau lớn được. Nhưng mà các cụ nhà ta lại hăng hái quá, cứ kiên quyết phải đánh, rồi thì là lập Đường 559... Cụ không tán thành".
"Hôm bỏ phiếu Cụ bỏ ra ngoài, không tham gia bỏ phiếu. Ông Võ Nguyên Giáp, Ung Văn Khiêm, v.v. không tán thành, cho nên bị kỷ luật cả nút đấy. Nhưng mà đa số, ông Duẩn, ông Thọ, ông Trường Chinh… thì lại theo quan điểm này rồi. Thế thì khi xẩy ra, Cụ rất đau lòng. Lúc bấy giờ ông [Võ Nguyên] Giáp giao cho ông [Lê Trọng] Nghĩa và ông Đỗ Đức Kiên [Cục trưởng Cục Tác chiến] chuẩn bị một cuộc chiến đấu có quy mô lớn, chứ chưa phải cuộc tổng phản công – một cuộc chiến đấu về vấn đề chiến lược, đánh mạnh để tạo áp lực, chứ chưa phải tổng phản công, vì điều kiện chưa đầy đủ. Thế nhưng các cụ nhà ta lại nghe các báo cáo ở Miền Nam ra – bây giờ khắp nơi tốt lắm rồi, bây giờ nổi lên một cái là nó lật nhào ngay… Nhân thể đó đả luôn ông Giáp, bắt một loạt tay chân của ông Giáp, từ Cục trưởng Tác chiến, Chánh Văn phòng, Cục trưởng Tình báo… kể cả ông Nguyễn Văn Vịnh, Trung tướng, Chủ nhiệm Uỷ ban Thống nhất. Và cô lập Cụ, không cho Cụ tham gia gì cả, cứ lấy lý do là Cụ ốm đau mà, rồi tống Cụ đi".
"Chính sai lầm đó mà sau này một bà nhà văn Pháp đã viết một cuốn sách mà ta có dịch ra nhưng cắt phần đó đi. Bà nói, chính sai lầm Mậu Thân đã dẫn đến cái chết của ông Hồ Chí Minh. Chứ với điều kiện ấy, ông Hồ Chí Minh [lẽ ra] chưa chết đâu. Nhưng vì ông bị thất bại quá nhiều, trong việc thí điểm, nào là vụ Nhân văn, v.v. rồi dồn đến cái cuối cùng là không thực hiện được ý đồ, mà bị các ông kia lấn át, cho nên ông suy nghĩ, suy sụp và dẫn đến cái chết của ông".
"Ngay từ hôm chuẩn bị Tết Mậu Thân, ông cụ đi máy bay từ Bắc Kinh về Hà Nội, xuống đến sân bay thì sân bay xẩy ra sự cố [ông Vũ Kỳ từng kể về sự cố bí hiểm có thể dẫn đến tai nạn này – đèn chỉ huy trên sân bay bị chệch 15 độ – trong bài "Bác Hồ với Tết Mậu Thân năm ấy" trên Văn Nghệ số Tết Mậu Dần 1998]. Lúc đó ra đón chỉ có ông Duẩn, ông Đồng, ông Thọ thôi…".
"Đến Tết, theo quyết định của Bộ Chính trị, Cụ lại đi [Trung Quốc] nghỉ. Cụ đi nghỉ mà có mang gì đâu, mỗi một ông Vũ Kỳ thôi. Hệ thống điện đài, hệ thống thông báo cho Cụ đều bị cắt hết. Cho nên Cụ có biết gì đâu. Vì vậy Cụ rất khổ tâm trong chuyện này. Cho nên ở trong Cụ Hồ nếu nhìn cho kỹ thì nó có cái bi kịch, bi kịch cuộc đời, không đơn giản đâu. Nhưng bây giờ tôi rất phản đối có những người với ý đồ xấu [với Cụ], hết chuyện này chuyện nọ…".
"Cậu đã có cuốn ‘Hồ Chí Minh sinh bình khảo’ chưa ? Tôi sẽ cho cậu một cuốn… Là vì thế này, khi tôi sang Quảng Châu [thăm trụ sở Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội], tôi vào cái buồng mật thì [ở đó] có cả cuốn này. Người ta [những người phụ trách di tích] hỏi tôi, ‘Cụ thấy cuốn này thế nào’ ? Tôi hỏi lại, ‘Các vị thấy thế nào ?’ Họ bảo, ‘Làm gì có cái chuyện này. Đây là họ phịa ra thôi, nhưng mà chúng tôi lưu lại đây để tham khảo’".
"Trên gác hai di tích trụ sở Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội có một buồng rất to, ảnh rất nhiều. Lúc mình đến, đầu tiên họ không cho vào. Mình mới trình bày thì họ hẹn : ‘10h ngày mai mời Cụ đến’. 10h hôm sau mình đi ô tô đến thì mình thấy họ đã sắp xếp lại. Những ảnh nào có những người thân thiết với Cụ Hồ nhà mình thì họ để, nào là Mao, Chu Đức, Lưu Thiếu Kỳ… còn những người nào mà mình không khoái (như Đặng Tiểu Bình) thì họ cất đi. Nhưng họ lại để nhiều hình ảnh của ông Hoàng Văn Hoan, khi sang Trung Quốc thế nào. Khi xem thì tôi chỉ xem qua, vì tôi biết rồi. Bà phụ trách (ở đó chỉ 2-3 người thôi) nói : ‘Ở đây còn một buồng mật, chúng tôi chỉ mở cho một số cán bộ nghiên cứu, cần biết thì xem thôi. Ông có muốn xem không’ ? ‘Ồ, thế thì hay quá !’ ‘Nhưng chỉ ông xem thôi nhé. Những người đi với ông không vào được đâu nhé.’ Thế là họ mở, buồng nhỏ thôi. Trong đó có cả ‘Hồ Chí Minh sinh bình khảo’, có cả những tài liệu của Hoàng Văn Hoan và những tài liệu khác… Mình xem qua một lượt xong thì họ hỏi mình, mình bảo : ‘Tôi thì tôi nói thật tôi tuy không lâu nhưng cũng đã tiếp xúc với Cụ Hồ. Và ngay từ thời kỳ đó tôi thấy là không thể đóng giả Cụ Hồ được. Đóng giả Cụ Hồ thế nào được. Sau này [gặp] bà Tống Khánh Linh, bà… v.v. rồi về phụ trách lớp học cán bộ cao cấp của ta ở trường đảng thì những Hà Huy Tập, Lê Hồng Phong… đều biết Cụ Hồ chứ sao không biết. Chuyện đó không giả được, mà chỉ là phịa thôi…".
"Hiện nay tôi có 2-3 bản [Hồ Chí Minh sinh bình khảo] gì đấy. Nếu cậu thích thì lấy về tham khảo thôi. Chứ còn tất cả tài liệu đó, nó viết nó phịa lắm, mà nó có những cái vô lý lắm. Vừa rồi ông Hà Tuấn Trung [nguyên ủy viên Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Tổng biên tập Tạp chí Kiểm tra] đã vạch ra cái sai trái của chuyện này rồi. Nhưng ông mới chỉ vạch sơ sơ thôi...".
"Đứng về chữ nghĩa mà nói, Cụ Hồ chỉ có 4 thứ tiếng giỏi thôi… Còn những thứ tiếng khác nói thế thôi chứ không giỏi đâu… Cụ giỏi Tiếng Pháp nhất. Sau rồi đến Tiếng Trung… là vì ở nhà Cụ đã học tam thư ngũ kinh Tiếng Hán rồi. Sau này sang Nga, Cụ lại học ba khoá Tiếng Nga… nên Tiếng Nga của Cụ rất khá… Từ Tiếng Pháp cụ lần ra Tiếng anh, nhưng Tiếng anh của Cụ thì vừa phải thôi…".
"Khi nó viết cái cuốn ấy [‘Hồ Chí Minh sinh bình khảo’] là nó có ý đồ xấu rồi. Cho nên nó lợi dụng tất cả các khía cạnh. Ngay trong cuốn ấy cũng có những chi tiết mâu thuẫn nhau cơ mà…".
Tác giả [Lê anh Hùng] nói với Đại tá Đoàn Sự (về cuốn "Hồ Chí Minh sinh bình khảo") : "Đây là âm mưu của cả Trung Quốc lẫn ban lãnh đạo Việt Nam. Trung Quốc thì rõ ràng rồi. Lãnh đạo Việt Nam thì muốn trên không gian mạng, công chúng cứ cãi nhau về một chuyện vớ vẩn, vô bổ, một chuyện không có thật, làm mất thời gian và gây chia rẽ. Riêng chuyện này đã gây chia rẽ rồi. Đó là thứ nhất. Thứ hai, họ có ý đồ là muốn dân chúng hiểu rằng ‘Ừ, bây giờ Việt Nam đang lệ thuộc Trung Quốc đấy, nhưng chúng tôi đang phải giải quyết hậu quả của cái ông Hồ Tập Chương kia để lại.’ Lý do thứ ba là họ muốn tạo điều kiện, dọn đường về dư luận cho Hoàng Trung Hải lên nữa".
Xem toàn bộ cuộc trò chuyện giữa Đại tá Đoàn Sự và nhà báo Lê anh Hùng trên Youtube
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 16/08/2017
Ghi chú :
[1] Lưu ý, đây là góc nhìn của một người từng làm phiên dịch cho Hồ Chí Minh, từng có thời gian sống bên cạnh ông. Về phần mình, tôi đã có hai bài viết về nhân vật này :
Hồ Chí Minh là một nhân vật gây rất nhiều tranh cãi không chỉ ở Việt Nam, mà cả trên thế giới. Gần nửa thế kỷ đã trôi qua kể từ ngày người khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa giã từ trần thế, song hình ảnh của ông vẫn phủ bóng lên gần như mọi sinh hoạt chính trị quan trọng trên dải đất hình chữ S, đồng thời in đậm trong tâm trí hàng triệu người dân Việt. Chừng đó đủ cho thấy việc mô tả chân dung nhân vật lịch sử này nhạy cảm và dễ đụng chạm đến thế nào.
Ông Đoàn Sự (hàng đầu bên phải) và Hồ Chí Minh tại Bắc Kinh năm 1957. Ảnh do Đại tá Đoàn Sự cung cấp.
Tuy nhiên, khi thời gian càng lùi xa thì người ta càng có cơ hội để hình dung ra bức tranh nhân cách đầy đủ của ông từ những góc nhìn đa chiều. Dưới đây là hình ảnh ông Hồ Chí Minh qua con mắt một người từng là phiên dịch thân cận, qua cuộc trao đổi của tác giả với ông vào ngày 31/7 vừa qua.
Đại tá Đoàn Sự nguyên là phiên dịch Tiếng Trung trong đại bản doanh của Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại Điện Biên Phủ. Năm 1955, khi đang dạy Tiếng Trung cho Thiếu tướng Trần Quý Hai, Phó Tổng tham mưu trưởng, ông được điều sang Trung Quốc để làm phiên dịch cho một nhóm cán bộ quân đội cao cấp đang học tại một trường quân sự ở Nam Kinh, do Thượng tướng Tống Nhiệm Cùng (cựu Phó Tổng Tư lệnh Chí nguyện quân tại Triều Tiên, về sau là Phó Chủ tịch Quân uỷ trung ương) làm hiệu trưởng. Khóa học gồm chừng 20 người, với những tên tuổi như Vương Thừa Vũ, Phùng Thế Tài, Hoàng Minh Thảo…
Đại tá Đoàn Sự (phải) nguyên là phiên dịch tiếng Trung trong đại bản doanh của Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại Điện Biên Phủ
Vài tháng sau, Đại sứ Hoàng Văn Hoan đến thăm Hiệu trưởng Tống Nhiệm Cùng thì gặp người em trai của Đại tá Lê Trọng Nghĩa (tên thật là Đoàn Xuân Tín, Chánh văn phòng Bộ Quốc phòng, Cục trưởng Cục Quân báo, trợ tá thân cận của Đại tướng Võ Nguyên Giáp). Viên Đại sứ liền điều ông về Bắc Kinh tăng cường cho phòng quân sự của Đại Sứ Quán (Đại sứ quán - lúc đó mới chỉ có 2 người và còn thiếu kinh nghiệm). Ông được giao nhiệm vụ làm bí thư thứ ba và trợ lý cho tuỳ viên quân sự Đại sứ quán, và ở đấy cho đến đầu năm 1960 mới về nước.
Lúc bấy giờ cả Đại sứ quán Việt Nam tại Bắc Kinh chỉ có 4 người thành thạo Tiếng Việt và Tiếng Trung (ông về Đại sứ quán một thời gian thì Đại sứ Hoàng Văn Hoan về nước, ông Nguyễn Khang sang thay) : Phó Đại sứ Phạm Bình ; một người Trung Quốc ; ông Đặng Nghiêm Hoành, người về sau trở thành Đại sứ tại Trung Quốc từ 1989-1997 ; và ông Đoàn Sự. Ông Phạm Bình là Phó Đại sứ nên làm phiên dịch không tiện ; ông người Trung Quốc cũng vậy ; ông Đặng Nghiêm Hoành thì chưa phải đảng viên. Vì thế, Đại sứ quán quy định là những việc gì liên quan đến đảng (nhất là những chuyện cơ mật) thì ông Đoàn Sự được giao nhiệm vụ làm phiên dịch. Vậy nên mỗi khi ông Hồ Chí Minh sang Trung Quốc thì ông Đoàn Sự lại đi theo.
"Đi theo nhưng thực ra mình có làm cái gì đâu. Ông Cụ nói thẳng chứ có cần gì… Ông Cụ cứ thoăn thoắt sang luôn…"
Nhiệm vụ chủ yếu của ông Đoàn Sự vì thế là để theo dõi xem các vị lãnh đạo trao đổi với nhau những gì, có gì quên không ghi lại hay không ; và để nhắc nhở lãnh tụ trong trường hợp ông đang nói chuyện với nhiều người mà với vị thế nguyên thủ quốc gia, ông không nên nói Tiếng Trung.
Bấy giờ Liên Xô tặng cho Việt Nam 1 chiếc máy bay IL-18 (họ còn tặng cho Mao Trạch Đông và Chu Ân Lai mỗi người 1 chiếc). Do Việt Nam chưa có người lái cũng như chỗ chứa máy bay nên chiếc IL-18 này được gửi lại Bắc Kinh. Khi nào ông Hồ cần sang Trung Quốc thì viên phi công người Trung Quốc sẽ bay từ Bắc Kinh sang Hà Nội để đón ông. Ông Đoàn Sự vì thế cũng thường xuyên đi đi về về giữa Bắc Kinh và Hà Nội.
"[…] Lần này… khoảng tháng Sáu, tháng Bảy gì đấy, Bác đi Liên Xô dự hội nghị 61 đảng về [Bắc Kinh]. Bác vào thăm ông Mao Trạch Đông. Ông ấy bảo : ‘Này, tôi trông anh sắc thái không được khoẻ. Ở lại đây nghỉ một thời gian. Anh về bây giờ công việc bận rồi ốm đấy’. Cụ Hồ thì rất nể. Người khác mà nói [thế] là không được với Cụ đâu. Cụ nói thế này : ‘Vâng. Tôi xin chấp hành chỉ thị của Chủ tịch’. Thế là ông ở lại…".
"Sống với ông Cụ thì thấy vinh dự, nhưng mà rất khó sống… vì ông Cụ khó tính lắm, chứ không phải dễ đâu. Cụ chỉ dễ tính với mấy bà phụ nữ thôi… muốn cái gì cho cái đó, rất là thân thiết… Còn mấy ông con trai, nhất là mấy ông có tuổi đến, là Cụ mắng cho sa sả đấy…".
"Tư tưởng Hồ Chí Minh là gì ? Tư tưởng Hồ Chí Minh là đa nguyên đa đảng. Lúc đầu, năm 1945, Cụ cho thành lập Đảng Dân chủ, Đảng Xã hội. Ngoài ra còn có Quốc dân đảng, Việt Nam Cách mạng Đồng minh Hội. Năm đảng cơ mà…".
"Cụ bảo, lúc nào trong con người ta cũng có cái nhân và cái nghĩa, có cái thiện và cái ác. Có người cái thiện nhiều, cái ác ít. Nhưng người nào cũng có cả. Cho nên phải làm thế nào để giảm bớt cái ác, phát huy cái thiện của người ta. Đừng quan niệm rằng đã là kẻ thù là xấu…".
Tháng 8/1945, tại Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp chụp ảnh kỷ niệm với đơn vị OSS
"Thực ra ban đầu Cụ về, Cụ rất muốn đi theo con đường quan hệ với Mỹ đấy… Tôi còn có tài liệu về việc Cụ gửi cành đào cho ông Ngô Đình Diệm. Chính Cụ rất muốn lợi dụng chuyện đó… Xẩy ra cuộc chiến tranh Việt - Pháp là Cụ đã hết sức nhân nhượng rồi, nhưng vì rằng tình thế lúc đó, cộng với các nước cộng sản đã muốn rằng đây là một chiến trường để thử thách. Do đó buộc ta phải nhảy vào chiến tranh. Trong chiến tranh, về sau này, khi trận Điện Biên Phủ xong rồi… chuyển sang thời kỳ đánh Mỹ. Quan điểm của Cụ về chuyện đó là khác. Cụ rất muốn để cuộc chiến tranh ấy cố gắng giữ ở mức độ nào đó để Mỹ không vào được. Nhưng mà các ông nhà ta cứ làm…".
"Khi thành lập nước, Cụ Hồ cho giải tán trường luật. Điều đó là không được, vì lúc đó Cụ quan niệm trường luật là theo luật pháp của đế quốc, cho nên Cụ giải tán. Chính ra là phải bảo vệ trường luật để sau này xây dựng hệ thống pháp luật".
Ông Đoàn Sự vừa sang Quảng Châu từ ngày 30/5 - 9/6, thăm di tích trụ sở Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội. Ông tìm ông Hoàng Tranh, nguyên Phó Viện trưởng Viện Khoa học xã hội Quảng Tây, người từng viết một cuốn sách về bà Tăng Tuyết Minh, nhưng không gặp. Năm 1955, ông từng đến thăm bà Tăng Tuyết Minh. Lần này ông đến thì bà đã mất (từ năm 1991). Người ta nói là phần mộ của bà không có, vì khi mất, bà yêu cầu thiêu xác và thả tro xuống dòng sông Hồng.
"Cụ Hồ có bao nhiêu vợ thì tôi không lạ gì, nhưng trong số những người quan hệ với Cụ thì chỉ có bà Tăng Tuyết Minh là có làm lễ thành hôn rõ ràng…".
Bà Tăng Tuyết Minh là có làm lễ thành hôn rõ ràng
Khoảng năm 1955-1956, Hồ Chí Minh gặp Bí thư Tỉnh uỷ Quảng Đông Đào Chú. Trong cuộc gặp đó, Đào Chú muốn đưa bà Tăng Tuyết Minh về với Hồ Chí Minh, nhưng ông Hồ từ chối, nói rằng với vị trí của mình lúc này mà có vợ là người nước ngoài thì sẽ mang tiếng. Ý kiến của Bộ Chính trị là không nên, mà chỉ yêu cầu Trung Quốc giúp đỡ cho bà tồn tại thôi. Bà Tăng Tuyết Minh không lấy ai cả. Khi về hưu bà được hưởng trợ cấp đặc biệt. Năm 1955, ông Đoàn Sự đã cùng Đại sứ Hoàng Văn Hoan bí mật đến thăm bà. Lúc bấy giờ ông Hồ Chí Minh giao cho Đại sứ quán hàng năm đến thăm và tặng quà cho bà. Ông Hoàng Văn Hoan dặn ông là phải giữ bí mật về chuyến đi, không được nói cho ai biết. (Ông Hồ Chí Minh không gặp lại bà Tăng Tuyết Minh lần nào nữa.)
"…Tôi còn tìm hiểu và biết là Cụ Hồ còn nhiều đám lắm… Nguyễn Thị Minh Khai, kể cả với bà Tống Khánh Linh… Năm 1924 [ ?] cụ từng sang Vienna, cụ yêu cả bà Tống Khánh Linh đấy. Khi tôi đưa Cụ về Thượng Hải để thăm bà Tống Khánh Linh thì đi chiếc xe mui trần. Lúc bấy giờ bà Tống Khánh Linh là Phó Chủ tịch nước… Hôm đó tháng Sáu, tháng Bảy gì đó… Cụ Hồ ngồi bên cạnh bà Tống Khánh Linh… Giời nắng, ông cụ lấy cái mũ chụp lên đầu bà ấy… Khi về đến chỗ ở của bà Tống Khánh Linh, Cụ Hồ gọi Tống Khánh Linh là "Tống muội"… Bọn tôi mới thầm thì : "Gớm, sao mà đẹp đôi thế !"… Bác Hồ không kể [chuyện tình với bà Khánh Linh], nhưng qua những chuyện đó, rồi qua [việc] ông Vũ Kỳ kể lại những mối tình của Bác… Ông ấy [Vũ Kỳ] kể cả bà Tống Khánh Linh, ông ấy kể cả vợ của ông Hồ Tùng Mậu nữa cơ… vân vân… nhiều lắm… Tại vì thế này này, thời kỳ hoạt động cách mạng, các ông ấy cứ ghép nhau… Cũng như là bà Nguyễn Thị Minh Khai, có dạo sống với Cụ Hồ đấy chứ, mà đăng ký đi học là vợ chồng đấy chứ…".
"Thế nhưng những chuyện đó là bình thường thôi… ta bây giờ cứ xoay vào đó, rồi thì là khoét sâu nó… thực ra chẳng ra gì cả. Khi tôi ở Hàng Châu với Cụ, có hôm thứ Bảy rỗi rãi, tôi mới bảo bà Tống Minh Phương là hỏi xem người yêu của Cụ Hồ có những ai và ở đâu, vì anh Vũ Kỳ cứ bảo rằng ông ấy [Hồ Chí Minh] có quyển sổ tay ghi tháng nào thì phải gửi thư cho bà Madam này, Madam kia… Mình mới gạ hỏi… Đang vui vẻ cười thế này. Bà Tống Minh Phương với Cụ Hồ bình thường rất là thân, cho nên bà mới bạo dạn bảo : ‘Bác ơi, Bác kể những mối tình của Bác cho chúng tôi nghe với nào’. Thế là Cụ nghiêm mặt lại Cụ bảo : ‘Bây giờ có lẽ không còn chuyện gì để moi chuyện tôi nữa nên các cô các chú lại… Kể ra bây giờ thì chưa phải lúc. Nhưng mà thôi, hôm nay tôi cũng nói sơ cho cô chú… Tôi là người, chứ tôi không phải là ông thánh. Tôi có nhu cầu tất cả mọi thứ. Khi ra ngoài tôi ở đâu tôi cũng có người yêu cả. Mà người yêu không phải chỉ là [quan hệ] vớ vẩn, người yêu là phải sống với nhau như vợ chồng đấy. Nhưng mà tôi phải có nghị lực…’. Sau rồi Cụ mới chỉ vào mình… : ‘Khi tôi ở nước ngoài, tôi diện hơn các cô các chú nhiều lắm. Tôi không ăn mặc thế này đâu. Sau này về Trung Quốc rồi, tôi thấy mặc thế này nó tiện hơn. Nó phù hợp với Á Đông hơn…’".
"Ông Cụ cũng có những cái hóm hỉnh lắm. Thí dụ như hôm tôi đưa Cụ đi đảo Hải Nam về, [chỉ tay lên tường] khi chụp cái ảnh này này. Khi lên bên Châu Giang ở Quảng Châu… [người ta] huy động dân Quảng Châu đông lắm, đứng ở bên sông hoan nghênh. Ô tô từ trên tàu chạy thẳng lên. Cụ ngồi trên xe vẫy tay. Về chỗ nghỉ rồi chúng tôi mới hỏi, ‘Tại sao dân hoan nghênh đông thế nhỉ ?’. Cụ bảo, ‘Chú Sự xem tại sao ?’. ‘Thưa Bác, vì Bác là bạn thân của ông Mao, bạn thân của ông Lưu Thiếu Kỳ, bạn thân của ông này ông khác... Chứ cháu ở Trung Quốc 8 năm nay rồi, cháu đi rất nhiều nơi rồi, nhưng mà cháu chưa thấy các nguyên thủ quốc gia các nước khác đến các tỉnh người ta hoan nghênh lắm, người ta bình thường thôi, chỉ mấy ông lãnh đạo gặp nhau thôi’. Thế là Cụ cười, Cụ bảo, ‘Ờ, thế cũng có lý. Nhưng mà này, người ta hoan nghênh chúng ta là người giương cao ngọn cờ giải phóng dân tộc, người ta không hoan nghênh chúng ta bởi chúng ta là cộng sản đâu’. Lúc bấy giờ cách đây 60 năm nhé. Tôi mới thấy lạ quá. Tôi không dám hỏi gì. Tôi im. Sau tôi quay lại tôi hỏi ông Vũ Kỳ, ‘Quái nhỉ. Cụ Hồ 100% là cộng sản mà sao Cụ nói câu gở thế nhỉ ?’. Ông Vũ Kỳ vuốt râu bảo, ‘Cái này phải suy nghĩ lâu dài. Ông cụ nói là có hàm ý sâu sắc lắm đấy’.
"60 năm sau, tôi nhớ lại chuyện này. Vừa rồi tôi sang [Trung Quốc] tôi đã đến bến Châu Giang, cái nơi mà tôi đón Cụ Hồ để tôi nhớ lại cái đó, là ngay từ đó Cụ Hồ đã có cái suy nghĩ như vậy. Do đó nên vừa rồi rất nhiều người viết rất nhiều chuyện về Cụ Hồ... thì có cái tôi công nhận [đúng]".
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 15/08/2017
Vụ Trịnh Xuân Thanh, người từng đào thoát khỏi Việt Nam một cách bí ẩn hồi tháng Chín năm ngoái, đột nhiên biến khỏi Berlin (nơi anh ta tá túc lâu nay) vào ngày 23/7 trước khi ra "đầu thú" tại cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an ngày 31/7 đang khiến dư luận trong và ngoài nước đặc biệt quan tâm.
Ông Trần Đại Quang.
"Chiến công" của Trưởng ban Chỉ đạo trung ương về phòng chống tham nhũng ?
Mặc dù giới chức Việt Nam cho rằng Trịnh Xuân Thanh đã "tự nguyện" về Việt Nam "đầu thú", song hầu hết mọi người vẫn tin vào những gì mà Bộ Ngoại giao Đức đưa ra, theo đó tình báo Việt Nam đã thực hiện một vụ bắt cóc theo kiểu luật rừng ngay tại Berlin. Và một khi Ngoại trưởng Đức đã lên tiếng về vụ việc, cho biết Berlin đang xem xét những biện pháp đối với Hà Nội về vụ bắt cóc này thì người ta hiểu rằng đây là một vụ khủng hoảng ngoại giao nghiêm trọng.
Đức là quốc gia đầu tàu của Liên Hiệp Châu Âu (EU) và là một cường quốc trên thế giới. Vì vậy, vụ khủng hoảng ngoại này không đơn giản là chỉ ảnh hưởng đến quan hệ ngoại giao song phương Việt - Đức, mà còn ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa Việt Nam với EU cũng như giữa Việt Nam với phương Tây. Quả thực, đây là một dịp hiếm có khi hầu như tất cả các cơ quan truyền thông quốc tế lớn, từ BBC, CNN cho đến Washington Post… đều đồng loạt đưa tin về một vụ việc liên quan đến Việt Nam.
Theo dõi những phát biểu hùng hồn trong tâm trạng rất chi là phấn chấn của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tại phiên họp thứ 12 Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng tổ chức ngày 31/7, giữa lúc những thông tin về vụ Trịnh Xuân Thanh bị bắt cóc và đưa về Hà Nội bắt đầu loang ra, người ta hiểu rằng người đứng đầu Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng chính là nhân vật đứng đằng sau vụ bắt cóc.
(Trước đó, trong cuộc trao đổi với cử tri huyện Đông Anh sáng 6/12, ông Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định chắc nịch rằng "Trịnh Xuân Thanh không trốn được đâu").
Ông Nguyễn Phú Trọng muốn nhằm vào ai ?
Trong hệ thống phẩm trật ở Việt Nam, cựu Phó Chủ tịch tỉnh Hậu Giang Trịnh Xuân Thanh là một quan chức bình thường, hay phỏng theo lối nói thịnh hành trong chiến dịch chống tham nhũng do Tập Cận Bình phát động ở Trung Quốc thì anh ta chỉ là một quan chức "hạng ruồi". Dĩ nhiên, việc xử lý một quan chức "hạng ruồi" không phải là đích đến cuối cùng mà ông Nguyễn Phú Trọng sẵn sàng bất chấp tất cả để đạt cho bằng được.
Không ít người cho rằng, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng quyết tâm bắt Trịnh Xuân Thanh là để "xử" cựu Bí thư Sài Gòn Đinh La Thăng hoặc cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng. Tuy nhiên, liên quan đến Đinh La Thăng, đệ tử ruột của ông ta là Vũ Đức Thuận (người từng được điều về làm Chánh Văn phòng Bộ Giao thông vận tải dưới thời Bộ trưởng Đinh La Thăng và khi ông Đinh La Thăng chuyển vào làm Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh thì được Thành ủy đề nghị điều từ Bộ Giao thông vận tải vào) đã bị bắt. Từ đầu mối đó, Đinh La Thăng đã bị loại ra khỏi Bộ Chính trị và mất chức Bí thư Thành phố Hồ Chí Minh. Vì thế, nếu muốn xử lý hình sự Đinh La Thăng thì không nhất thiết phải cố sống cố chết để bắt cho bằng được Trịnh Xuân Thanh.
Còn trong bài "Phe cấp tiến từng trỗi dậy ngoạn mục ra sao ?" ngày 13/2/2017, chúng tôi đã chỉ ra rằng : Việc ông Nguyễn Phú Trọng thỏa hiệp và bắt tay với liên minh Hoàng Trung Hải - Nguyễn Tấn Dũng - Nông Đức Mạnh (và sau lưng bộ ba này là Bắc Kinh) là nhân tố quyết định giúp ông ta giành phần thắng trong cuộc cạnh tranh với đối thủ Trương Tấn Sang nhằm tiếp quản chiếc ghế Tổng bí thư từ người tiền nhiệm Nông Đức Mạnh.
Vụ scandal ngoại giao mang tên Trịnh Xuân Thanh xảy ra giữa lúc Hội nghị Trung ương 6, dự kiến diễn ra vào tháng 10/2017, đang đến gần. Đây là kỳ hội nghị mà người ta chờ đợi là sẽ có những quyết sách nhân sự quan trọng, chuẩn bị cho việc ông Nguyễn Phú Trọng rời khỏi chiếc ghế Tổng bí thư tại Hội nghị Trung ương 7, dự kiến diễn ra vào tháng 5/2018.
Từ sau Đại hội XII cho đến nay, hai ứng cử viên sáng giá nhất để thay thế ông Nguyễn Phú Trọng là Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Thường trực Ban Bí thư Đinh Thế Huynh. Ông Đinh Thế Huynh thì vừa mới được thông báo là đang trong thời gian "điều trị bệnh" và vị trí Thường trực Ban Bí thư của ông đã được Chủ nhiệm Uỷ ban Kiểm tra Trung ương Trần Quốc Vượng thay thế từ ngày 1/8. Sau suốt 3 tháng im hơi lặng tiếng trên truyền thông, nay lại được thông báo là đang chữa bệnh và chiếc ghế của mình thì đã được (tạm) giao cho người khác, cơ hội của ông Đinh Thế Huynh xem ra chỉ còn trên lý thuyết.
Sự biến mất bí ẩn của ông Đinh Thế Huynh khiến ông Trần Đại Quang càng trở thành ứng cử viên sáng giá nhất cho vị trí Tổng bí thư thay thế ông Nguyễn Phú Trọng. Tuy nhiên, trong khi dư luận còn chưa hết bàn tán về căn bệnh bí hiểm của ông Đinh Thế Huynh thì người ta càng lúc càng "băn khoăn" trước sự im hơi lặng tiếng của ông Trần Đại Quang, nhân vật vốn thường xuyên xuất hiện trên truyền thông chính thống, nhất là giữa lúc đất nước đang trong tình cảnh nước sôi lửa bỏng như thế này.
Hình ảnh gần đây nhất của ông Trần Đại Quang trên truyền thông là trong chuyến ông đến thăm 3 trung tâm điều dưỡng thương bệnh binh tại tỉnh Hà Nam vào ngày 26/7. Từ đấy, ông hoàn toàn biến mất trên báo đài nhà nước, kể cả dịp Hà Nội long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 70 năm Ngày Thương binh liệt sĩ vào sáng 27/7, một buổi lễ mà một nhân vật mang tính chất "lễ nghi" như Chủ tịch nước xưa nay chưa bao giờ vắng mặt.
Đến tối 7/8, trong chương trình thời sự 19g hàng ngày, khi đưa tin về việc Chủ tịch nước và Thủ tướng quyên góp ủng hộ nhân dân Tây Bắc, người ta chỉ thấy VTV công bố hình ảnh Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng các Phó Thủ tướng Trương Hoà Bình, Vương Đình Huệ, Vũ Đức Đam và tập thể cán bộ Văn phòng Chính phủ bỏ phong bì vào thùng quyên góp, chứ tuyệt nhiên không thấy bất kỳ hình ảnh nào tương tự ở Văn phòng Chủ tịch nước. Điều này chẳng khác nào gián tiếp xác nhận về sự biến mất bí ẩn của ông Trần Đại Quang.
Như chúng tôi đã chỉ ra trong nhiều bài viết trước đây, trước thềm chuyến công du Bắc Kinh của Chủ tịch Việt Nam Trương Tấn Sang từ ngày 19-21/6/2013, ông Trương Tấn Sang đã từ bỏ vị trí thủ lĩnh phe cấp tiến và trở thành một nhân vật cơ hội, quy thuận Bắc Kinh hầu mong được tiếp quản chiếc ghế Tổng bí thư của ông Nguyễn Phú Trọng tại Đại hội XII ; Bộ trưởng Công an Trần Đại Quang nổi lên đóng vai trò thủ lĩnh của nhóm chống Trung Quốc trong bộ máy, nhưng lại chưa đủ sức lãnh đạo phe cấp tiến do viễn kiến và uy tín của một nhân vật xuất thân từ ngành công an.
Mặc dù ngăn chặn được "hiểm hoạ bắc thuộc" mang tên Nguyễn Tấn Dũng, nhưng từ trước và sau Đại hội XII cho đến nay, ông Trần Đại Quang vẫn thỏa hiệp với cựu Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải (nay là Bí thư Thành ủy Hà Nội), người được một cây bút độc lập nhận định là "con bài tủ trong chiến lược Hán hóa Việt Nam" của Bắc Kinh : ông ta đã nhiều lần công cán cùng nhân vật đầy tai tiếng này, đặc biệt là trong chuyến công du Cuba rồi sang Peru dự hội nghị thượng đỉnh APEC từ ngày 15 - 20/11/2016 hay chuyến thăm Belarus và Nga cuối tháng Sáu vừa qua, cũng như chưa bao giờ lên tiếng về Formosa Hà Tĩnh, một đại hiểm hoạ về quân sự - kinh tế - môi trường mà "tác giả" của nó chính là Hoàng Trung Hải. Ngoài ra, ông ta cũng có một sốnhượng bộ trước Trung Quốc trong chuyến thăm Trung Quốc và dự Diễn đàn Cấp cao Hợp tác Quốc tế "Vành đai và Con đường" tổ chức tại Bắc Kinh từ 11-15/5/2017. Tuy nhiên, các ông chủ Trung Nam Hải vẫn coi chừng đó là chưa đủ đối với một nhân vật đang nóng lòng được tiếp quản chiếc ghế Tổng bí thư, bởi họ lo ngại một khi đã an toạ trên ngôi vị tối cao, ông ta hoàn toàn có thể thay đổi lập trường khi chưa bị đối phương "nắm gáy", điều mà họ đã làm được đối với Nông Đức Mạnh, Nguyễn Tấn Dũng và Nguyễn Phú Trọng.
Vì vậy, vụ bắt cóc nhân vật được cho là đầu mối trong chiến dịch "đả hổ diệt ruồi" mang "bản sắc Nguyễn Phú Trọng" ngay tại thủ đô của quốc gia đầu tàu Liên Hiệp Châu Âu mà Bộ trưởng Công an Tô Lâm không hề hay biết là một diễn tiến logic tiếp theo.
(Thiết tưởng không cần phải nhắc lại là ngay sau khi Trịnh Xuân Thanh đào thoát khỏi Việt Nam trước mũi ông Nguyễn Phú Trọng, dư luận đã râm ran rằng cuộc đào thoát đó được tổ chức với sự "gật đầu" của ông Trần Đại Quang, người tuy đã rời khỏi Bộ Công an nhưng hệ thống chân rết tại cơ quan đầy quyền lực này thì gần như vẫn còn nguyên).
Kịch bản nào sẽ xảy ra ?
Xem ra công chúng bây giờ quan tâm đến số phận của ông Trần Đại Quang còn hơn cả "diễn viên chính" Trịnh Xuân Thanh. Đơn giản, những gì liên quan đến số phận chính trị của nhân vật "dưới một người và trên muôn người" này sẽ ảnh hưởng lớn đến tiến trình đất nước. Và sau đây là những kịch bản khả dĩ về số phận của ngài Chủ tịch nước trong một vụ việc mà dư luận cả trong nước lẫn quốc tế đang chăm chú dõi theo :
1. Trước áp lực của Đức cũng như dư luận quốc tế, đặc biệt là trước viễn cảnh Hiệp định Thương mại Tự do EU - Việt Nam vĩnh viễn không được thông qua, cộng với sự chống đối, phản kích của phe nhóm Trần Đại Quang, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng chấp nhận lùi bước, và những lời khai của Trịnh Xuân Thanh liên quan đến ông Trần Đại Quang kể từ sau vụ bắt cóc ngày 23/7 đến nay sẽ bị xóa bỏ. Ông Trần Đại Quang qua đó sẽ "thoát hiểm", không chỉ ung dung trở lại mà còn tỏ ra "lợi hại hơn xưa", bởi giờ đây ông ta không còn phải e dè với kẻ thù công khai của mình nữa. Việc ông ta tiếp quản chiếc ghế Tổng bí thư coi như chỉ còn là vấn đề thủ tục.
2. Ông Trần Đại Quang đầu hàng Bắc Kinh và phe phái thân Tàu trong bộ máy để được tiếp tục an vị trên chiếc ghế Chủ tịch nước và thậm chí vẫn còn cơ hội trở thành Tổng bí thư nếu chấp nhận làm tay sai cho Bắc Kinh.
3. Ông Trần Đại Quang bị xử lý trong nội bộ Bộ Chính trị, chấp nhận vai trò một "ông phỗng" và "ngồi chơi xơi nước" trên chiếc ghế Chủ tịch nước để "giữ bình" (tránh đổ vỡ trong hệ thống).
4. Ông Trần Đại Quang bị xử lý công khai và phải rời khỏi chiếc ghế Chủ tịch nước.
Chúng ta hãy chờ xem kịch bản nào sẽ xảy ra trong thực tế, bởi lúc này xem ra hãy còn quá sớm để khẳng định bất cứ điều gì.
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 08/08/2017
Vài tháng nay, ba nhà bất đồng chính kiến nổi trội ở Sài Gòn là mục sư Nguyễn Hồng Quang, mục sư Nguyễn Mạnh Hùng cùng một người không tiện nêu tên khác bỗng nhiên không còn bị an ninh canh gác và theo dõi như trước.
Đại sứ David Shear và Bác sĩ Nguyễn Đan Quế, người sáng lập và là chủ tịch Phong trào Nhân quyền phi bạo lực ở Việt Nam và là ứng viên giải Nobel Hòa bình 2012 tại nhà Bác sĩ Quế, 2012. Bác sĩ Quế là một trong những người bị an ninh theo dõi sát sao.
Nguyên do ?
Ba nhân vật trên đây là những người trước kia luôn được nhà cầm quyền “ưu ái” dành cho sự “chăm sóc đặc biệt”, gần như 24/24h. Vì thế, việc họ không còn bị canh gác thường xuyên khiến bản thân họ cũng như những người khác không khỏi ngạc nhiên và đưa ra những nhận định khác nhau.
Người thì nhận xét đây là dấu hiệu cho thấy thực trạng ngân sách cạn kiệt đã ảnh hưởng đến ngân khoản rót cho bộ máy công an, lực lượng vốn luôn được nhà cầm quyền dành cho một chế độ đãi ngộ đặc biệt, với thói quen chi tiêu vô tội vạ mà hầu như không bị kiểm soát. Và xem ra tình trạng ngân sách thu không đủ bù chi đã buộc người ta phải xem lại việc nuôi cả một đội quân chỉ để phục vụ cho việc canh gác các nhà đấu tranh ôn hòa này.
Người thì cho rằng đây là một biểu hiện của chính sách “vừa siết, vừa nới” của nhà cầm quyền đối với giới bất đồng chính kiến, nhằm dung hòa giữa những gì họ đã đạt được với Mỹ với quyết tâm bảo vệ chế độ của ban lãnh đạo Việt Nam.
Tuy nhiên, theo nhận định của chúng tôi, sau các vụ bắt bớ và khủng bố gần đây, đặc biệt là các bản án nặng nề dành cho blogger Nguyễn Ngọc Như Quỳnh (ngày 29/6) cùng nhà hoạt động Trần Thuý Nga (ngày 25/7), vụ khởi tố nhà hoạt động Lê Đình Lượng theo Điều 79 BLHS (ngày 26/7), và đặc biệt là vụ bắt giam và khởi tố đồng loạt 4 nhà hoạt động là Mục sư Nguyễn Trung Tôn, kỹ sư Phạm Văn Trội, nhà báo Trương Minh Đức và Luật sư Nguyễn Bắc Truyển vào ngày 30/7, tình hình vẫn tiếp tục diễn biến theo chiều hướng xấu, vốn bắt đầu từ khi Luật sư Nguyễn Văn Đài bị bắt vào ngày 16/12/2015.
Các vụ trấn áp này lại càng đặc biệt đáng lo ngại trong bối cảnh nhà cầm quyền Việt Nam vừa “tung cờ trắng” trước lời đe doạ của Bắc Kinh, yêu cầu Repsol – một công ty Tây Ban Nha liên doanh với Việt Nam – ngừng hoạt động thăm dò khí đốt tại bãi Tư Chính, khu vực mà Hà Nội luôn khẳng định là nằm trong thềm lục địa của mình, không thuộc khu vực tranh chấp với bất kỳ quốc gia nào, còn Bắc Kinh thì vẫn khăng khăng là nằm trong đường lưỡi bò do họ tưởng tượng ra trên Biển Đông.
Phương châm hành động của ban lãnh đạo…
Như chúng tôi đã chỉ ra trong bài “Xu thế chính trị của ban lãnh đạo Việt Nam hiện nay”, trước thềm chuyến thăm Trung Quốc của Chủ tịch Việt Nam Trương Tấn Sang từ ngày 19-21/6/2013, sân khấu chính trị Việt Nam vốn dĩ đã phức tạp lại càng phức tạp hơn : ông Trương Tấn Sang từ bỏ vị trí thủ lĩnh phe cấp tiến để sắm vai một nhân vật cơ hội, quy thuận Bắc Kinh hầu mong được tiếp quản chiếc ghế Tổng bí thư ; Bộ trưởng Công an Trần Đại Quang nổi lên đóng vai trò thủ lĩnh của nhóm chống Trung Quốc trong bộ máy, nhưng lại chưa đủ sức lãnh đạo phe cấp tiến do viễn kiến và uy tín của một nhân vật xuất thân từ ngành công an. Trước Đại hội XII Đảng cộng sản Việt Nam, ban lãnh đạo Việt Nam dần đi đến thỏa hiệp và thống nhất về hai phương châm hành động : (i) duy trì chế độ bằng mọi giá, và (ii) ngăn chặn ảnh hưởng của Bắc Kinh (việc thắt chặt quan hệ hơn với Mỹ, được đánh dấu bằng chuyến thăm Hoa Kỳ của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, cũng nhằm mục đích này).
Để duy trì chế độ bằng mọi giá, Luật sư Nguyễn Văn Đài – nhân vật tưởng như khó đụng tới nhờ mối liên hệ chặt chẽ với giới chức ngoại giao Hoa Kỳ và phương Tây – đã bị bắt tại nhà riêng ngày 16/12/2015, khởi đầu cho một làn sóng đàn áp mới, với những bản án nặng nề và những vụ khủng bố thẳng tay nhằm vào giới đấu tranh. (Việc Luật sư Đài bị bắt tại nhà riêng, chứ không phải “bắt quả tang khi đang thực hiện hành vi phạm tội”, cho thấy vụ bắt bớ này diễn ra với sự đồng thuận của Bộ Chính trị, chứ không phải do các phe phái đấu đá nhau.)
Để ngăn chặn ảnh hưởng của Bắc Kinh, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng – nhân vật mà Luật sư Cù Huy Hà Vũ nhận định là “điệp viên hoàn hảo của Trung Quốc” – đã bị tập thể Bộ Chính trị loại khỏi cuộc chơi.
…và thực tế diễn ra
Do cùng chia sẻ những lợi ích thiết thân trên con thuyền xã hội chủ nghĩa nên phương châm duy trì chế độ bằng mọi giá đã được các phe phái quán triệt và lực lượng “còn đảng còn mình” thì thực hiện trên cả xuất sắc : bị đánh phá từ cả từ ngoài vào lẫn từ trong ra trong bối cảnh không còn sự ủng hộ ngấm ngầm của phe cấp tiến như trước, vài năm gần đây phong trào dân chủ Việt Nam đã có dấu hiệu chững lại.
Tuy nhiên, phương châm ngăn chặn ảnh hưởng của Bắc Kinh lại không được quán triệt đầy đủ, và nhanh chóng rơi vào tình cảnh “được chăng hay chớ”. Nguyên do là mặc dù Nguyễn Tấn Dũng đã ra đi nhưng các “nhân tố Trung Quốc” vẫn còn nắm nhiều quyền lực (nếu không muốn nói là vẫn chiếm ưu thế) trong Bộ Chính trị, mà tiêu biểu là Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng (nhân vật thậm chí không thèm che dấu lập trường thân Trung Quốc) và Bí thư Thành uỷ Hà Nội Hoàng Trung Hải (nhân vật được coi là liên quan trực tiếp đến hầu như mọi vấn nạn Trung Quốc ở Việt Nam suốt 10 năm qua : trong vai trò Phó Thủ tướng phụ trách kinh tế ông ta đã để cho nền kinh tế ngày càng phụ thuộc nặng nề vào Trung Quốc, với 90% dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia, đặc biệt là những dự án nằm ở những vị trí xung yếu về quốc phòng, rơi vào tay nhà thầu Trung Quốc, hay trực tiếp “khai sinh” và bảo trợ cho Formosa Hà Tĩnh, v.v.).
Đáng quan ngại hơn, ngay cả Chủ tịch nước Trần Đại Quang, người vốn được coi là thủ lĩnh của nhóm chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc, cũng chấp nhận để Bí thư Hà Nội Hoàng Trung Hải tháp tùng mình trong chuyến thăm Belarus và Nga cuối tháng Sáu vừa qua. Động thái này khiến người ta không khỏi đặt câu hỏi : nhân vật đang nóng lòng được tiếp quản chiếc ghế Tổng Bí thư của ông Nguyễn Phú Trọng này sẽ chấp nhận đánh đổi những gì để nhận được sự chuẩn thuận của Trung Nam Hải và phe nhóm thân Tàu ?
Việc Hà Nội đầu hàng trước Bắc Kinh trong vụ khoan thăm dò khí đốt tại Bãi Tư Chính là một diễn biến phù hợp với logic lập luận trên đây.
Tình hình sắp tới
Trở lại với việc một số nhân vật bất đồng chính kiến tên tuổi không còn bị canh giữ như trước. Thoạt tiên, đây có vẻ như là dấu hiệu cho thấy hoặc gánh nặng nợ công và tình trạng thâm thủng ngân khố đã ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của bộ máy công an, hoặc nhà cầm quyền đang thực hiện chính sách “vừa siết, vừa nới”.
Tuy nhiên, như chúng ta đều biết, công an đội quân “kiêu binh” của chế độ. Vì vậy, ngay cả khi tình hình ngân sách ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị thì lực lượng này cũng nằm cuối danh sách phải chịu ảnh hưởng. Trong khi đó, Sài Gòn là địa phương đóng góp tới hơn 31% cho ngân sách cả nước nên lại càng khó tin là ngân sách dành cho lực lượng công an ở đây bị thắt chặt.
Ngoài ra, tuy ba nhà hoạt động nói trên không còn bị canh giữ thường xuyên, nhưng một nhà đấu tranh kỳ cựu khác là linh mục Phan Văn Lợi thì vẫn đang trong tình trạng bị “quản thúc tại gia” ở Huế, khi nhà cầm quyền bố trí một đội quân thay phiên nhau túc trực bên ngoài nhà ông, không cho ông ra khỏi nhà. Còn bác sĩ Nguyễn Đan Quế (người từng nhiều lần được đề cử giải Nobel Hòa Bình và luôn bị giám sát chặt chẽ hàng chục năm nay, với 3 camera gắn trên cả 3 ngõ vô nhà) thì nhận định là chưa có dấu hiệu gì cho thấy ông được “nới lỏng” cả.
Mục sư Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, mặc dù không còn bị canh giữ nhưng an ninh vẫn bí mật theo dõi ông. Điều này có nghĩa là việc một số nhà hoạt động nổi trội không còn bị canh giữ đơn giản chỉ là sự thay đổi chiến thuật của an ninh đối với vài đối tượng cụ thể. Việc sử dụng một đội quân thường xuyên canh giữ và đeo bám đối tượng rõ ràng là vừa phản cảm, vừa tốn kém mà hiệu quả lại không cao. Thay vào đó họ chỉ cần bí mật theo dõi và tổ chức ngăn chặn đối tượng mỗi khi diễn các sự kiện chính trị - xã hội là đủ. (Bác sĩ Nguyễn Đan Quế cho biết, hôm diễn ra phiên tòa xét xử nhà hoạt động Trần Thúy Nga, ông bị hai nhân viên an ninh canh gác trong hai ngày liền.)
Với các vụ bắt bớ, khủng bố cùng những bản án nặng nề dành cho các nhà hoạt động gần đây, có thể nói phong trào dân chủ đang đứng trước sự đàn áp khốc liệt nhất trong nhiều năm trở lại đây. Ngoài ra, mức độ khốc liệt khác thường này còn khiến người ta liên hệ đến những vấn đề nội bộ của nhà cầm quyền, thể hiện qua hai vụ việc đang khiến dư luận xôn xao là Trịnh Xuân Thanh về Việt Nam “đầu thú” và ông trùm ngân hàng Trầm Bê bị bắt.
Tóm lại, bất chấp thực tế một số nhà hoạt động không còn bị canh gác, tình hình dân chủ - nhân quyền ở Việt Nam vẫn đang tiếp tục theo chiều hướng xấu. Xu hướng này sẽ còn tiếp tục ít nhất là cho đến Hội nghị Trung ương 7, diễn ra vào tháng 5/2018, một hội nghị mà người ta dự kiến là ông Nguyễn Phú Trọng, nhân vật bảo thủ và thân Tàu số 1 Việt Nam, sẽ rời khỏi chiếc ghế Tổng bí thư. Và xu thế chính trị tại Việt Nam sau Hội nghị Trung ương 7 sẽ phụ thuộc rất lớn vào “thỏa ước” giữa vị tân Tổng Bí thư với Bắc Kinh và phe nhóm thân Tàu trong bộ máy.
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 03/04/2017
Vụ lúa xuân vừa qua, Hà Tĩnh là địa phương bị mất mùa hết sức nặng nề. Theo giới chức sở tại, diện tích lúa bị nhiễm bệnh đạo ôn lên tới trên 20.000ha, trong đó hơn 12.000ha giống lúa Thiên Ưu 8 bị mất trắng.
Thiên Ưu 8 được VINASEED quảng cáo là giống lúa thuần, chống chịu sâu bệnh tốt, đặc biệt là kháng bệnh đạo ôn. Ảnh : Lê Anh Hùng.
Ông Đào Nghĩa Nhuận, Phó Chủ tịch Hội Khoa học và Kỹ thuật Nông nghiệp Hà Tĩnh cho biết : "Lịch sử gần 40 năm mới lặp lại đợt dịch đạo ôn như vụ xuân 2017. Mất hơn 11 vạn tấn lương thực, 1/3 tổng sản lượng lương thực cả năm cũng đồng nghĩa hơn 40 vạn người (1/3 dân số toàn tỉnh) có khả năng 'treo niêu'".
Với giá lúa 6.000 VNĐ/kg như hiện nay, ước tính, bà con nông dân ở tỉnh nghèo Miền Trung này bị thiệt hại đến hơn 660 tỷ VNĐ. Đối với một tỉnh có đến 80% dân số làm nông nghiệp và vẫn chưa hết choáng váng sau cú sốc mang tên Formosa, đây thực sự là một thảm hoạ.
Bí thư Tỉnh uỷ Hà Tĩnh Lê Đình Sơn nhận định : "Vụ mất mùa vừa qua có nhiều nguyên nhân, bệnh đạo ôn có biến chủng. Có ảnh hưởng của thời tiết nhưng chỉ là một phần, không thể đổ lỗi hoàn toàn do thời tiết".
Đến thời điểm này, mặc dù các cơ quan chức năng vẫn chưa đưa ra kết luận cuối cùng về vụ việc nhưng nhiều chuyên gia cho rằng "thủ phạm" của vụ mất mùa lịch sử này chính là giống lúa Thiên Ưu 8 nói trên. Vậy giống lúa này từ đâu ra ?
Bài "Thiên Ưu 8 trên đồng Quảng Điền" ngày 20/6/2016 trên website của Hội Nông dân Việt Nam viết "Trạm Khuyến nông huyện Quảng Điền (tỉnh Thừa Thiên-Huế) cho biết, qua ba vụ theo dõi tại Quảng Điền nhận thấy giống lúa Thiên ưu 8 được Cty Cổ phần Giống cây trồng trung ương nghiên cứu chọn tạo…". Bài "Giống lúa thuần Thiên Ưu 8 đạt năng suất cao" trên báo Thanh Hóa Điện Tử ngày 16/5/2017 lại viết "Giống lúa thuần Thiên Ưu 8 là bộ giống chất lượng, do Công ty CP Giống cây trồng trung ương (VINASEED) chọn tạo, được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận là bộ giống chuẩn quốc gia và đã được đưa vào sản xuất chính thức tại tỉnh Thanh Hóa từ nhiều năm nay".
Trên website của VINASEED, bài "Lúa thuần Thiên Ưu 8" cho biết : "‘Chưa bao giờ thấy giống lúa nào tốt như thế’ – đó là nhận định chung của mọi người khi nhắc đến giống lúa thuần Thiên Ưu 8 do Công ty Cổ phần Giống cây trồng trung ương nghiên cứu, chọn tạo" và "Những ngày đầu tháng 6, niềm vui đến với Công ty Cổ phần Giống cây trồng trung ương khi giống lúa thuần năng suất, chất lượng Thiên Ưu 8 trở thành sản phẩm giống cây trồng duy nhất của Thủ đô được vinh danh trong danh sách 145 sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu toàn quốc năm 2014 (do Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn, Bộ Công thương, trung ương Hội Nông dân Việt Nam phối hợp trao tặng)". (Giống lúa lai F1 CNR 6206 của Trung Quốc thì được ghi rõ là "giống lúa lai ba dòng [C762A/RF106] do Công ty TNHH Nông nghiệp Công nghệ cao, Đại học Nông nghiệp Tứ Xuyên, Trung Quốc chọn tạo".)
Bài "145 sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu nào được tôn vinh ?" trên báo điện tử Dân Việt ngày 7/6/2015 cho biết : "Giống lúa thuần năng suất, chất lượng Thiên Ưu 8" của Công ty Cổ phần Giống cây trồng trung ương nằm trong nhóm 63 sản phẩm nông nghiệp được 3 cơ quan nói trên tôn vinh.
Tuy nhiên, trong bài "Lúa bạc trắng bông bất thường : ‘Sẽ hỗ trợ thỏa đáng cho nông dân’" trên Dân Việt ngày 25/5/2016, Phó Tổng Giám đốc VINASEED Đỗ Bá Vọng lại nói "giống lúa Thiên Ưu 8 có xuất xứ từ Trung Quốc được công ty đưa vào Việt Nam và chính thức được công nhận là giống quốc gia năm 2015". Còn trong bài "Hà Tĩnh mất mùa lịch sử : Tại người hay tại trời ?" trên báo Lao Động ngày 16/6/2017 thì PGS.TS Vũ Văn Liết – Viện trưởng Viện Nghiên cứu lúa (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) – cho biết : "Hai loại giống Thiên Ưu và Nhị Ưu là giống lúa lai nhập từ Trung Quốc về và chuyển cho dân trồng".
Như vậy, Thiên Ưu 8 là giống lúa Trung Quốc, hay giống lúa Việt Nam ? Và Thiên Ưu 8 là giống lúa lai hay lúa thuần ?
Trên website của mình, trên bao bì sản phẩm, cũng như trên các phương tiện truyền thông đại chúng, VINASEED khẳng định Thiên Ưu 8 là giống lúa thuần do chính họ "nghiên cứu" và "chọn tạo".
Chưa hết, các trang mạng chính thức đưa thông tin về giống lúa này còn khẳng định : giống lúa thuần Thiên Ưu 8 do Công ty CP Giống cây trồng trung ương chọn tạo đã được Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, công nhận là giống quốc gia theo Quyết định số 58/QĐ-TT-CLT ngày 5/3/2015.
Chính vì được Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn công nhận là giống quốc gia nên Thiên Ưu 8 đã được một loạt tỉnh từ Nam Trung Bộ trở ra, trong đó có Hà Tĩnh, đưa vào cơ cấu giống lúa chủ lực. Năm 2016, do bị lũ lụt, Hà Tĩnh được hỗ trợ 500 tấn lúa giống, trong đó có 350 tấn Thiên Ưu 8 từ nguồn dự trữ quốc gia. Tuy nhiên, không chỉ riêng giống do trung ương hỗ trợ mà cả giống do người dân mua trên thị trường cũng bị nhiễm bệnh.
Như vậy, phải chăng VINASEED quảng cáo Thiên Ưu 8 là giống lúa thuần do họ nghiên cứu và chọn tạo là hành vi lừa gạt khách hàng ? Và nếu vậy, hành vi này lại được tiếp tay, hay chính xác hơn là được hợp pháp hóa, bởi Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.
Mặc dù đã hai tháng trôi qua kể từ khi hiện tượng hàng chục ngàn ha lúa Thiên Ưu 8 ở Hà Tĩnh bị mất trắng được hàng loạt cơ quan truyền thông đưa tin nhưng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn vẫn chưa đưa ra được kết luận về nguyên nhân của vụ mất mùa lịch sử đó.
Ai phải chịu trách nhiệm và bồi thường cho gần nửa triệu nông dân đang rơi vào tình cảnh bị "treo niêu" ở Hà Tĩnh ?
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 07/07/2017
