 | Tổng quan: | 3636623 |
Việc các nhà lãnh đạo quốc gia trên thế giới thăm viếng nước này nước nọ là hoạt động bình thường trong bang giao quốc tế, mà mục đích chủ yếu là nhằm kết nối tình hữu nghị hoặc thắt chặt quan hệ giữa các quốc gia.
Trẻ em sắc tộc thiểu số tại Lào Cai. (Photo by Bùi Thụy Đào Nguyên/Vietnam/VOA reader)
Việt, Trung xoành xoạch qua lại
Nhìn chung, giữa các quốc đã thiết lập quan hệ ngoại giao với nhau, lâu lâu người ta lại chứng kiến một chuyến thăm của lãnh đạo nước này tới nước kia hay ngược lại. Chẳng hạn, mặc dù Hoa Kỳ và Hàn Quốc là hai quốc gia đồng minh gần gũi, nhưng chuyến công du của Tổng thống Donald Trump tới Hàn Quốc ngày 7/11 vừa rồi là chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên của một Tổng thống Mỹ đến xứ sở kim chi trong suốt 25 năm qua. Còn chuyến công du Hoa Kỳ trung tuần tháng 3 năm 2016 của Thủ tướng Justin Trudeau thì cách chuyến thăm gần nhất của lãnh đạo Canada sang quốc gia láng giềng gần hai thập niên.
Tuy nhiên, thông lệ trên lại không đúng với mối quan hệ "vừa là đồng chí, vừa là anh em" giữa Việt Nam và Trung Quốc. Lãnh đạo hai quốc gia cộng sản này thường xuyên thăm viếng lẫn nhau, với tần suất có thể nói là "xoành xoạch".
Điều này không phải là vì lãnh đạo Trung Quốc muốn cho người dân Việt Nam thấy họ thực sự yêu mến quốc gia láng giềng phương Nam, hay vì lãnh đạo Việt Nam cảm nhận được tình hữu nghị chân thành từ phía lãnh đạo cũng như nhân dân Trung Quốc và đáp lại tương xứng.
Động cơ quan trọng nhất ở đây thiếu cao cả nhưng lại thừa thiết thực : Bắc Kinh muốn thường xuyên giám sát để Hà Nội không đi ra ngoài quỹ đạo Đại Hán, còn Hà Nội thì vừa buộc phải "đáp lễ" vừa muốn bám vào Bắc Kinh để duy trì chế độ độc tài cộng sản tại Việt Nam.
Và sau mỗi cuộc thăm viếng như vậy, thứ "bảo bối" giúp thắt chặt "tình hữu nghị cộng sản" giữa hai nước chính là bản tuyên bố chung Việt - Trung cùng các thỏa thuận hợp tác kèm theo.
Chuyến thăm thứ 2 của Tập Chủ tịch
"Đến hẹn lại lên", sau chuyến thăm Trung Quốc của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng trung tuần tháng 1 và của Chủ tịch nước Trần Đại Quang trung tuần tháng 5 năm 2017, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình lại thăm chính thức Việt Nam từ ngày 10-13/11/2017. Đây là lần thứ hai họ Tập đến Việt Nam trên cương vị Chủ tịch Trung Quốc, sau chuyến thăm lần đầu hai năm trước.
Và kết quả – hay chính xác hơn là mục đích – của chuyến thăm này là bản Tuyên bố chung Việt - Trung cùng 19 văn kiện hợp tác giữa hai bên.
Trong bản Tuyên bố chung dài đến 7 trang A4 ấy, từ "tăng cường" được lặp đi lặp lại tới 24 lần. Chừng đó đủ nói lên tinh thần xuyên suốt của cái văn kiện đóng vai trò "kim chỉ nam" cho mối quan hệ giữa hai quốc gia cộng sản : "Trói" chặt Hà Nội vào quỹ đạo Đại Hán !
Và đó là những nội dung mà bất kỳ người Việt nào quan tâm đến vận mệnh nước nhà cũng không khỏi âu lo : hết "tăng cường trao đổi chiến lược", "tăng cường giao lưu kênh Đảng", "tăng cường giao lưu hợp tác giữa các cơ quan trung ương hai Đảng và các tổ chức Đảng địa phương, đặc biệt là các tỉnh (khu) giáp biên", lại đến "tăng cường hợp tác về quốc phòng, an ninh" hay "tăng cường hơn nữa việc kết nối giữa doanh nghiệp hai nước", v.v. và v.v.
Hợp tác đào tạo cán bộ "đặc sắc Trung Quốc" ?
"Công tác cán bộ là then chốt của mọi then chốt, nguyên nhân của mọi nguyên nhân". Đó là điệp khúc mà người đứng đầu Đảng cộng sản Việt Nam vẫn lặp đi lặp lại gần như mọi lúc mọi nơi.
Dĩ nhiên, trong các bản tuyên bố chung ký với lãnh đạo Trung Quốc, ngài Tổng bí thư luôn đặc biệt chú trọng vấn đề cán bộ và hợp tác đào tạo cán bộ với phía "bạn".
Trong bài "Ông Nguyễn Phú Trọng quyết tâm ‘Hán hóa’ đội ngũ lãnh đạo Việt Nam ?" ngày 18/1/2017, tác giả đã chỉ ra rằng, dưới thời Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, việc hợp tác đào tạo cán bộ giữa Việt Nam và Trung Quốc đã từng bước "tự diễn biến, tự chuyển hóa" từ những chỉ đạo chung chung, với mức độ ràng buộc thấp, đến các văn kiện hợp tác cụ thể, mang tính ràng buộc cao.
Hai bản tuyên bố chung Việt - Trung ngày 15/10/2011 và ngày 9/4/2015 chỉ nêu nội dung hợp tác đào tạo cán bộ một cách chung chung. Đến bản Tuyên bố chung ngày 5/11/2015, nội dung này đã trở thành "Kế hoạch hợp tác đào tạo cán bộ giữa Đảng cộng sản Việt Nam và Đảng cộng sản Trung Quốc giai đoạn 2016-2020". Và cuối cùng là "Thỏa thuận hợp tác đào tạo cán bộ cấp cao" trong bản Tuyên bố chung Việt - Trung ngày 14/1/2017 nhân chuyến thăm Trung Quốc lần thứ 3 chỉ trong vòng 6 năm của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Xin dẫn lại một đoạn từ bài viết trên về "quy trình đào tạo" mà các ông chủ Trung Nam Hải áp dụng cho cán bộ Việt Nam : "…Tuần đầu sang Trung Quốc, họ được đưa đi thăm thú các danh lam thắng cảnh trên đất nước Trung Quốc. Sau đó, người của Cục Tình báo Hoa Nam dưới những vỏ bọc khác nhau sẽ tham gia đào tạo họ. Ngày thì học tập, tối thì mỗi cán bộ Việt Nam ở một phòng VIP và có mỹ nữ phục vụ…".
Việt Nam thì đơn giản là không thể nào "đào tạo" cán bộ cho "bạn" được. Vậy nên, tuy gọi là "hợp tác" nhưng trên thực tế, thông qua những thỏa thuận như thế, nhà lãnh đạo cao nhất Việt Nam đã trao vô số đồng chí của mình cho Trung Quốc "đào tạo" theo kiểu "giao trứng cho ác" hay "đem con bỏ chợ". Về mặt con người, hành động đẩy người khác vào chỗ (buộc phải) phạm tội, dù với bất kỳ lý do gì đi nữa thì cũng là độc ác, bất nhân.
Và "chiến công" mới nhất của ngài Tổng bí thư
Trong bản Tuyên bố chung do mà Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng ký với Tập Cận Bình ngày 13/11 vừa qua, từ "cán bộ" xuất hiện 4 lần. Ba lần đầu là trong những chỉ đạo chung chung ("làm sâu sắc […] hợp tác đào tạo cán bộ kênh Đảng" ; "thực hiện tốt kế hoạch đào tạo cán bộ" giữa hai Bộ Ngoại giao và "tăng cường hợp tác đào tạo cán bộ" giữa hai Bộ Quốc phòng), thiếu sự ràng buộc cụ thể, nên người ta khó hình dung ra mức độ tai hại của chúng.
Vậy nhưng, khi từ "cán bộ" xuất hiện trong một văn kiện mang tính ràng buộc cao là "Thỏa thuận về hợp tác đào tạo cán bộ giữa Tỉnh ủy Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang và Khu ủy khu tự trị Dân tộc Choang Quảng Tây" thì có lẽ bất kỳ người Việt nào chỉ với đôi chút hiểu biết về cái gọi là "hợp tác đào tạo cán bộ Việt - Trung" thôi là đã phải giật mình thon thót.
Không giật mình sao được khi vấn đề "then chốt của mọi then chốt, nguyên nhân của mọi nguyên nhân" của một loạt tỉnh biên giới được ngài Tổng bí thư điềm nhiên trao vào tay những kẻ vẫn đang luôn lăm le nuốt chửng Việt Nam.
Không giật mình sao được khi, với tư cách đứng đầu "kênh đảng", ông ta có thể trực tiếp chỉ đạo từng tỉnh uỷ nói trên để triển khai thực hiện thỏa thuận hợp tác. (Trong các thỏa thuận về hợp tác kinh tế, nếu không bị Bắc Kinh thao túng, người đứng đầu chính phủ Việt Nam vẫn có thể trì hoãn, thực hiện chiếu lệ, hoặc thậm chí là viện lý do hợp lý để không triển khai thực hiện thỏa thuận đã ký với Trung Quốc).
Cột mốc biên giới Việt Nam - Trung Quốc, một địa điểm có từ thời Pháp thuộc, nay gần như là một phần lãnh thổ của Trung Quốc
Trong số 7 tỉnh biên giới phía bắc, 5 tỉnh có vị trí chiến lược quan trọng nhất là Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang và Lào Cai. Vậy nên hẳn sẽ có người "thắc mắc" : Vì sao Lào Cai không nằm trong danh sách "hợp tác đào tạo cán bộ" nói trên ? Xin thưa, trong bài "Lào Cai : ‘Tử huyệt’ của phòng tuyến biên giới phía bắc ?" ngày 18/3/2014, chúng tôi đã cung cấp đầy đủ dữ liệu để độc giả thấy Lào Cai gần như đã trở thành một tỉnh Trung Quốc trên đất Việt Nam.
Hết "hợp tác đào tạo cán bộ cấp cao" với Trung Quốc lại đến bắt tay với họ để "đào tạo cán bộ" cho một loạt tỉnh biên giới – chỉ riêng chừng đó thôi có lẽ cũng đã khiến ngài giáo sư tiến sĩ chuyên ngành "xây dựng đảng" khó tìm ra "đối thủ xứng tầm" về những "chiến công" mà ngài lập được cho kẻ thù truyền kiếp của dân tộc.
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 20/11/2017
Bên lề Tuần lễ Cấp cao APEC 2017 diễn ra tại Đà Nẵng vừa qua, sự kiện tỷ phú Jack Ma, người sáng lập và là Chủ tịch tập đoàn Alibaba của Trung Quốc, sang Việt Nam từ ngày 4 – 8/11 đã thu hút sự chú ý rất lớn của dư luận.
Ông chủ Alibaba, Jack Ma.
Với giá trị tài sản lên đến 47,6 tỷ USD tại thời điểm tháng 11/2017, Jack Ma hiện là người giàu nhất Trung Quốc và giàu thứ 11 trên thế giới. Ông ta đã trở thành một biểu tượng toàn cầu về tài năng kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp trong kinh doanh, và thậm chí còn đứng thứ hai trong danh sách "50 nhà lãnh đạo ảnh hưởng nhất thế giới" năm 2017 do tạp chí Fortune bình chọn.
Với một hành trang choáng ngợp như thế nên chẳng có gì khó hiểu khi công chúng Việt Nam dành cho vị khách đến từ Trung Quốc này một sự chú ý đặc biệt.
Bệ phóng của hàng giả
Khởi sự Alibaba.com với 60.000 USD cùng 17 nhà đồng sáng lập khác, Jack Ma đã đưa Alibama phát triển với tốc độ khó tin, trở thành một công ty mẹ với 9 công ty con chính là Alibaba.com, Taobao Marketplace, Tmall, eTao, Alibaba Cloud Computing, Juhuasuan, 1688.com, AliExpress.com và Alipay.
Tuy nhiên, bên cạnh tài năng kinh doanh xuất chúng, con đường Jack Ma đưa Alibaba Group trở thành một đế chế kinh doanh hùng mạnh vẫn băng qua những khoảng tối gây nhiều tranh cãi.
Sự phát triển thần tốc của Alibaba luôn gắn với vô số tai tiếng về kinh doanh hàng giả. Tháng 1/2015, Cục Quản lý Nhà nước về Công nghiệp và Thương mại của Trung Quốc đã công bố một nghiên cứu khảo sát, trong đó cho biết chỉ 37% hàng hoá mà họ kiểm tra trên Taobao là hàng chính hãng, 63% còn lại là hàng giả.
Về phần mình, Jack Ma thanh minh rằng vấn đề hàng giả là do luật pháp yếu kém của Trung Quốc. Tuy nhiên, điều đó thật khó thuyết phục được ai. Và tháng 5 vừa qua, Alibaba đã bị đình chỉ tư cách thành viên trong IACC (International AntiCounterfeiting Coalition), một tổ chức quốc tế phi lợi nhuận chuyên chống hàng giả và vi phạm bản quyền.
Trong một báo cáo được công bố ngày 22/6 vừa qua, Tổ chức Cảnh sát Châu Âu (EuroPol) cho biết : Năm 2015, Trung Hoa đại lục và Hong Kong là nơi xuất xứ của 86% hàng giả trên thế giới. Và mỗi năm Trung Quốc kiếm đến 400 tỷ USD từ hàng giả.
Chính phủ Trung Quốc xưa nay vẫn nhắm mắt làm ngơ trước vấn nạn hàng giả ở đất nước này. Và chính sách dung dưỡng hàng giả của Bắc Kinh chắc chắn là một bệ phóng quan trọng cho sự thăng tiến ngoạn mục của Alibaba.
Không quay lưng lại với những gì đã giúp mình thành công, ông chủ Alibaba tỏ ra hồn nhiên : "Hàng giả Trung Quốc còn tốt hơn hàng thật !"
Chưa hết, Jack Ma còn thành lập công ty APN tại "thiên đường thuế" Cayman Islands rồi thông qua APN nắm giữ cổ phần trong Alibaba Group và các công ty con.
"Người Trung Quốc làm gì cũng có tính toán." Chính phủ Trung Quốc đã hậu thuẫn hết mình cho các tập đoàn công nghệ tư nhân như Huawei hay ZTE rồi biến chúng thành những tập đoàn gián điệp nhằm mục đích thu thập tin tức trên khắp thế giới (Việt Nam đã trở thành "sân nhà" của hai tập đoàn này từ lâu). Vì thế, câu hỏi hợp lý đặt ra là : Liệu Alibaba của Jack Ma có sẽ trở thành công cụ chính trị và kinh tế của Bắc Kinh.
Tham vọng của Jack Ma tại Việt Nam
Chuyến thăm Việt Nam công khai và ồn ào của Jack Ma vừa qua có thể khiến một số người nghĩ đây là lần đầu Jack Ma đưa Alibaba đến Việt Nam tìm cơ hội kinh doanh.
Thực ra, Jack Ma đã sang Việt Nam lần đầu cách đây 11 năm. Alibaba cũng đã có một vài đại lý hợp tác kinh doanh ở Việt Nam, nhưng chỉ ở quy mô nhỏ.
Với việc kinh tế Trung Quốc bắt đầu giảm tốc vài năm qua, nhu cầu tìm kiếm tăng trưởng bên ngoài thị trường nội địa của Alibaba ngày càng trở nên cấp thiết. Trong bối cảnh đó, tháng Tư năm ngoái, Alibaba đã chi 1 tỷ USD để sở hữu 51% cổ phần Lazada, sàn thương mại điện tử lớn nhất Đông Nam Á hiện nay và đang hoạt động tại 6 thị trường chủ chốt là Singapore, Malaysia, Thái Lan, Philippines, Indonesia và Việt Nam. Tháng 6/2017, Alibaba lại rót thêm 1 tỷ USD vào Lazada để nâng tỷ lệ sở hữu lên 83%.
Hiện tại, Lazada đã chiếm đến 1/3 thị phần thương mại điện tử của Việt Nam. Tại lễ kỷ niệm 5 năm Lazada Việt Nam hồi tháng Ba vừa qua, đại diện Lazada đã tiết lộ tham vọng của mình : duy trì đà tăng trưởng 2 con số mỗi năm, thu hút 80% người mua sắm trực tuyến sử dụng dịch vụ của mình vào năm 2020, và đạt 100 triệu dollar doanh thu trong ngày Cách mạng mua sắm trực tuyến 11/11/2020.
Rõ ràng, mục tiêu của Lazada là thống lĩnh thị trường thương mại điện tử Việt Nam. Ngày 12/11, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch Tập Cận Bình đã chứng kiến Bộ Công thương Việt Nam và Bộ Thương mại Trung Quốc ký kết bản ghi nhớ về việc thành lập nhóm công tác, hợp tác thương mại điện tử. Con đường đưa Alibaba tiến vào một thị trường mà Jack Ma ví như "mỏ vàng" qua đó trở nên thênh thang hơn bao giờ hết.
Một mũi tên trúng nhiều đích
Trong chuyến thăm Việt Nam vừa rồi, Jack Ma đã ký kết hợp đồng hợp tác giữa Alipay với NAPAS. NAPAS là đơn vị trung gian thanh toán duy nhất được Ngân hàng Nhà nước cấp phép cung ứng dịch vụ chuyển mạch tài chính và dịch vụ bù trừ điện tử tại Việt Nam, với các cổ đông chính là Ngân hàng Nhà nước và 15 ngân hàng thương mại lớn tại Việt Nam.
Còn Alipay là gì ?
Alipay là tiện ích thanh toán điện tử do Alibaba sở hữu và phát triển. Nhiệm vụ chính của Alipay là bảo lãnh thanh toán trong các giao dịch trực tuyến. Khi một đơn hàng giao dịch trực tuyến được khởi tạo, Alipay sẽ đóng vai trò là bên trung gian thứ ba đảm bảo cho đôi bên thực hiện giao dịch. Alipay nhận tiền từ bên mua hàng, đóng băng khoản tiền thanh toán rồi thông báo tới bên bán hàng và đề nghị bên bán hàng xuất hàng tới địa chỉ bên mua hàng như cam kết. Sau khi nhận được hàng và hoàn tất việc kiểm hàng, bên mua sẽ gửi xác nhận tới Alipay để gỡ băng khoản thanh toán ; bên bán lúc này sẽ nhận được tiền và giao dịch hoàn tất.
Năm 2003, khi sàn thương mại điện tử Taobao ra đời, trở ngại lớn nhất đối với sự phát triển của nó là thiếu một cơ chế tạo niềm tin giữa bên mua và bên bán. Hai bên đều lạ lẫm với nhau nên thiếu tin tưởng lẫn nhau. Người mua không muốn trả tiền trước, còn người bán thì không muốn chuyển hàng trước. Sự ra đời của Ailpay đã giúp giải quyết vấn đề này, mở đường cho sự phát triển bùng nổ của Taobao cũng như các sàn thương mại điện tử khác của Alibaba Group.
Tại Trung Quốc, Alipay hiện có khoảng 450 triệu người dùng, chiếm tới 61,5% số giao dịch trên thị trường thanh toán di động, và đang hướng tới mục tiêu 2 tỷ người dùng trên toàn thế giới vào năm 2025.
Hiện nay, với một ví điện tử Alipay trong tay, người ta có thể dễ dàng thanh toán đơn hàng không chỉ trên những website thương mại của Alibaba mà cả nhiều sàn thương mại điện tử khác của Trung Quốc.
Như vậy, thông qua hợp đồng hợp tác giữa Alipay với NAPAS, Jack Ma đã bắn một mũi tên trúng nhiều đích : vừa được tiếng là giúp Việt Nam phát triển thanh toán điện tử và thương mại điện tử như tuyên bố hùng hồn của ông ta, vừa tạo bệ phóng cho sự phát triển của sàn TMĐT thuộc sở hữu Alibaba tại Việt Nam, vừa mở đường cho sự đổ bộ ồ ạt của hàng hoá "made in China" thông qua Lazada cũng như các sàn thương mại điện tử khác của Trung Quốc. Nếu viễn cảnh này trở thành hiện thực, hàng hoá Việt Nam cùng nền sản xuất trong nước không bị bức tử ngay trên sân nhà thì mới lạ.
Kinh tế quyết định chính trị
Thủ tướng Hun Sen từng nói đại ý là ông ta không lo ngại Trung Quốc bởi Campuchia không tiếp giáp nước này. Trở thành đồng minh thân cận nhất của Bắc Kinh trong khối ASEAN, Hun Sen gần như nhắm mắt cho các nhà đầu tư Trung Quốc mặc sức "làm mưa làm gió" khắp đất nước. Và đến giờ thì có lẽ chỉ còn mỗi Hun Sen là vẫn chưa nhận ra một thực tế là hiểm hoạ "Hán hoá" đã nhãn tiền trên xứ sở chùa tháp.
Hạ tầng kinh tế quyết định thượng tầng chính trị. Đó là quy luật mà dường như các ông chủ Trung Nam Hải mới "ngộ ra" thời gian gần đây trong sách lược với Việt Nam.
Một nền kinh tế phát triển cao trong hàng vài chục năm như Trung Quốc dĩ nhiên là có nhiều bài học thành công như Jack Ma. Tuy nhiên, xuất phát từ lịch sử đau thương hàng nghìn năm của dân tộc, cũng những vấn nạn "made in China" đang diễn ra trên khắp đất nước, điều đó không có nghĩa là chính phủ Việt Nam cần mở rộng cửa chào mời họ.
Giống như"mối tình hữu nghị" giữa hai quốc gia láng giềng Toracanxi và Hopantomola, lãnh đạo Việt Nam bên ngoài có thể vẫn phải dành "những lời có cánh" cho Jack Ma hay các ông chủ Trung Quốc tiềm ẩn những hiểm hoạ khó lường khác, nhưng bên trong thì cần phải hành động theo mệnh lệnh của hàng chục triệu đồng bào : Jack Ma, hãy tránh xa Việt Nam !
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 17/11/2017
Ông bà Trịnh Văn Bô - Hoàng Thị Minh Hồ là cặp vợ chồng doanh nhân nổi tiếng Việt Nam từ thời nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà còn chưa ra đời.
Ông bà Trịnh Văn Bô thời còn trẻ
Từ "Bộ trưởng Tài chính" của Việt Minh…
Trước năm 1945, nhờ tài năng kinh doanh buôn bán, cặp vợ chồng này đã tích luỹ được một khối tài sản lớn bậc nhất đất Hà thành. Dù vậy, tinh thần yêu nước và lòng nhân ái của họ thì thậm chí còn lớn hơn cả khối tài sản mà thiên hạ ít ai bì kịp đó.
Gia đình ông bà từng ủng hộ chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà non trẻ 5.147 lượng vàng, trong đó có 1.000 lượng vàng được đặc phái viên của Hồ Chí Minh là Nguyễn Lương Bằng đem đi hối lộ cho 3 viên tướng Tàu là Hà Ứng Khâm (500 lượng), Lư Hán (300 lượng), Tiêu Văn (200 lượng) chỉ để mong quân đội Việt Nam khỏi đụng độ với quân đội Tưởng Giới Thạch. Điều này càng đặc biệt ý nghĩa trong bối cảnh ngân khố quốc gia gần như rỗng tuếch thời bấy giờ.
Ngoài ra, họ còn hiến tặng ngôi nhà 48 Hàng Ngang cho chính quyền cộng sản để làm "bảo tàng cách mạng", bởi đây là nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng một số lãnh đạo Việt Minh khác tá túc từ ngày 24/8 (ngay khi từ Việt Bắc về Hà Nội) cho đến ngày 27/9/1945 và là nơi ra đời của bản Tuyên ngôn Độc lập.
Đóng góp của ông bà Trịnh Văn Bô cho chính phủ Hồ Chí Minh lớn đến mức người Pháp từng nói bà Trịnh Văn Bô là "Bộ trưởng Tài chính của Việt Minh".
…đến vị thế một "dân oan"
Như báo chí nhà nước đã đưa tin, khi trở về từ vùng tản cư năm 1954, ông bà Trịnh Văn Bô đã sửa lại ngôi nhà 34 Hoàng Diệu định để ở thì Thiếu tướng, Tổng Tham mưu trưởng Hoàng Văn Thái (về sau là Đại tướng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng Tham mưu trưởng) ngỏ lời muốn mượn ngôi nhà trong hai năm (1954-1956) để tiện cho ông làm việc, bởi nó nằm gần cơ quan Bộ, với cam kết bằng văn bản là sau 2 năm, khi nước nhà thống nhất, sẽ trả lại cho gia đình ông bà.
Cụ bà Hoàng Thị Minh Hồ, vợ nhà tư sản Trịnh Văn Bô, vừa trút hơi thở cuối cùng vào đêm qua (5/11). Ảnh: Minh Tâm
Đại tá Bùi Tín, một người thân quen với gia đình, cho biết là đến năm 1957-1958, ông bà Trịnh Văn Bô đã ngỏ ý "xin lại" ngôi nhà cũ của mình nhưng ông Hoàng Văn Thái cũng như Bộ Quốc phòng không trả lời, dù đã quá thời hạn cho mượn.
Năm 1975, khi Nam - Bắc thống nhất, ông bà đệ đơn chính thức xin lại ngôi nhà nhưng lá đơn của ông bà một lần nữa rơi tõm vào im lặng, mặc dù lúc này ông bà đã con đàn cháu đống và phải sống chen chúc trong ngôi nhà số 24 Nguyễn Gia Thiều.
Năm 1978, gia đình ông Hoàng Văn Thái được cấp nhà riêng ở khu Liễu Giai, nhưng họ vẫn không chịu trả nhà 34 Hoàng Diệu cho ông bà Trịnh Văn Bô.
Tiếp theo đó là một quá trình vận động ròng rã hàng chục năm nữa của ông bà. Theo báo Thanh Niên, hàng chục chữ ký của các cấp lãnh đạo cao nhất của Đảng, Quốc hội, Chính phủ qua các thời kỳ đều ủng hộ hai cụ nhưng vẫn vô hiệu.
Và phải đến ngày 9/9/1994, bà Trịnh Văn Bô mới có quyết định của Thủ tướng "tặng" ngôi biệt thự 34 Hoàng Diệu cho ông bà Trịnh Văn Bô do "có công lao to lớn đối với đất nước trong cuộc cách mạng giải phóng dân tộc", trong khi lẽ ra là phải trả lại nhà cho ông bà.
Tuy nhiên, không hiểu sao quyết định "tặng nhà" do Thủ tướng Võ Văn Kiệt uỷ quyền cho PTT Thường trực Phan Văn Khải ký lại bị tạm dừng vào tháng 3/1995, không được thi hành.
Cuối cùng, khi đã bị dồn đến chân tường và không còn cách nào khác, gia đình bà Trịnh Văn Bộ quyết định phải làm liều. Tối 9/10/2003, tận dụng cơ hội khi những kẻ chiếm giữ nhà đi vắng, con cháu bà Trịnh Văn Bô đã cõng bà đột nhập vào ngôi nhà, kèm theo một can xăng đầy để liều sống chết với bọn cướp nhà.
Ông Trịnh Văn Bô mất năm 1988, mang theo nỗi uất hận là bị những kẻ mà gia đình ông từng cưu mang và ủng hộ gần như cả gia sản cướp trắng tài sản đáng kể nhất còn lại.
Còn bà Trịnh Văn Bô, mặc dù phải liều chết mới lấy lại được ngôi nhà thân yêu của mình, nhưng cho đến khi trút hơi thở cuối cùng vào ngày 5/11 vừa qua, vẫn chưa được chính quyền cấp sổ đỏ.Tận dụng khi gia đình người ở ngôi nhà đi vắng, chỉ có một bộ đội gác gần đó, con cháu bà Bô cõng bà (lúc này đã 90 tuổi già yếu) liều đột nhập vào ngôi nhà, mang "Bằng khoán điền thổ" gốc trưng ra, với dải lụa mang dòng chữ "Vui mừng trở về ngôi nhà cũ", kèm theo một can xăng đầy để liều sống chết với lũ cướp cộng sản.ang Tận dụng khi gia đình người ở ngôi nhà đi vắng, chỉ có một bộ đội gác gần đó, con cháu bà Bô cõng bà (lúc này đã 90 tuổi già yếu) liều đột nhập vào ngôi nhà, mang "Bằng khoán điền thổ" gốc trưng ra, với dải lụa mang dòng chữ "Vui mừng trở về ngôi nhà cũ", kèm theo một can xăng đầy để liều sống chết với lũ cướp cộng sản. Đến nước cuối cùng, tháng 10/2003, họ mới quyết làm liều. Tận dụng khi gia đình người ở ngôi nhà đi vắng, chỉ có một bộ đội gác gần đó, con cháu bà Bô cõng bà (lúc này đã 90 tuổi già yếu) liều đột nhập vào ngôi nhà, mang "Bằng khoán điền thổ" gốc trưng ra, với dải lụa mang dòng chữ "Vui mừng trở về ngôi nhà cũ", kèm theo một can xăng đầy để liều sống chết với lũ cướp cộng sản.Đến nước cuối cùng, tháng 10/2003, họ mới quyết làm liều. Tận dụng khi gia đình người ở ngôi nhà đi vắng, chỉ có một bộ đội gác gần đó, con cháu bà Bô cõng bà (lúc này đã 90 tuổi già yếu) liều đột nhập vào ngôi nhà, mang "Bằng khoán điền thổ" gốc trưng ra, với dải lụa mang dòng chữ "Vui mừng trở về ngôi nhà cũ", kèm theo một can xăng đầy để liều sống chết với lũ cướp cộng sản.Đến nước cuối cùng, tháng 10/2003, họ mới quyết làm liều. Tận dụng khi gia đình người ở ngôi nhà đi vắng, chỉ có một bộ đội gác gần đó, con cháu bà Bô cõng bà (lúc này đã 90 tuổi già yếu) liều đột nhập vào ngôi nhà, mang "Bằng khoán điền thổ" gốc trưng ra, với dải lụa mang dòng ch ữ "Vui mừng trở về ngôi nhà cũ", kèm theo một can xăng đầy để liều sống chết với lũ cướp cộng sản.
Và trách nhiệm của ông Võ Nguyên Giáp
Ông bà Trịnh Văn Bô cho ông Hoàng Văn Thái mượn nhà trên thực tế là cho Bộ Quốc phòng mượn, vì ông Thái mượn với tư cách Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam, chứ không phải với tư cách cá nhân. (Đại tá Bùi Tín thì cho biết là Bộ Quốc phòng yêu cầu mượn tạm ngôi nhà.)
Thời điểm năm 1954, Thiếu tướng Hoàng Văn Thái là nhân vật cao cấp thứ hai trong Bộ Quốc phòng, chỉ sau Đại tướng Võ Nguyên Giáp, và ngôi nhà 34 Hoàng Diệu lại nằm ngay cạnh nhà 30 Hoàng Diệu của Bộ trưởng Quốc phòng lúc bấy giờ (dãy phố không có số nhà 32). Thế nên ông Giáp càng biết rõ cấp dưới của mình đang ở nhà ai.
Nếu là người đạo đức và trách nhiệm, tuân thủ nguyên tắc quân đội không được cướp đoạt của dân, khi quá thời hạn cho mượn mà ông Hoàng Văn Thái vẫn không chịu trả nhà cho ông bà Trịnh Văn Bô, lẽ ra ông Bộ trưởng Quốc phòng phải yêu cầu cấp dưới của mình thực hiện đúng cam kết.
Tuy nhiên, điều đó đã không xẩy ra trong năm 1956, khi thời hạn ông bà Trịnh Văn Bô cho Bộ Quốc phòng mượn nhà đã hết ; không xẩy ra trong hai năm 1957 và 1958, khi ông bà đề nghị ông Hoàng Văn Thái và Bộ Quốc phòng trả lại nhà ; không xẩy ra khi ông bà chính thức gửi đơn thư đòi nhà đến một loạt cơ quan ban ngành sau năm 1975 ; không xẩy ra khi ông Thái đã được cấp nhà mới ở khu Liễu Giai năm 1978.
Rời khỏi chiếc ghế Bộ trưởng Quốc phòng năm 1980, ông Võ Nguyên Giáp vẫn là Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng cho đến tận năm 1986, nên ông vẫn phải chịu trách nhiệm trong việc trả lại ngôi nhà 34 Hoàng Diệu cho khổ chủ.
Sau khi về hưu năm 1986, trách nhiệm của ông Võ Nguyên Giáp đối với ông bà Trịnh Văn Bô còn nằm ở chỗ : Võ Điện Biên, con trai cả của ông, cùng vợ là con gái đầu của ông Hoàng Văn Thái lại sinh sống trong ngôi nhà 34 Hoàng Diệu, ngay kế bên ngôi biệt thự rộng hàng ngàn m2 của ông cựu Bộ trưởng Quốc phòng.
Trong số con cái của hai vị đại tướng, người thành đạt nhất là ông Trương Gia Bình (con rể ông Võ Nguyên Giáp) thì cũng mãi sau này mới trở thành Chủ tịch Hội đồng quản trị FPT, tức là họ không thể đủ sức cưỡng lại một loạt lãnh đạo của chế độ.
Sau khi Đại tướng Hoàng Văn Thái mất năm 1986, thế lực chống lại việc trả ngôi nhà 34 Hoàng Diệu cho khổ chủ quyết liệt đến mức Tổng bí thư Đỗ Mười phải than thở với bà Trịnh Văn Bô : "Hay là chị Bô còn chôn vàng ở biệt thự 34 Hoàng Diệu ? Nếu có chuyện này thật thì tôi xin đứng ra bảo lãnh để chị đến đào rồi mang đi toàn bộ... Chị hãy tin tôi và thương tôi với !"
Trong khi đó, Thủ tướng Võ Văn Kiệt phải thốt lên với nhiều người rằng việc ông đồng ý để chính phủ ký quyết định "trả" nhà nói trên còn khó hơn gấp nhiều lần ông ký cho ra đời một dự án kinh tế vài trăm triệu dollar.
Thế lực chống đối thậm chí còn khiến quyết định nửa vời của chính phủ nói trên bị "tạm dừng thi hành" vào tháng 5/1995, sau khi ra đời được 8 tháng.
Thế lực đó là ai ?
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 13/11/2017
Hàng ngàn năm qua, quốc gia láng giềng phương Bắc luôn được hầu hết người Việt coi là kẻ thù truyền kiếp của dân tộc, bởi sau hơn một nghìn năm đô hộ, từ năm 111 trước công nguyên cho đến năm 905, những bộ óc Đại Hán vẫn chưa bao giờ từ bỏ dã tâm thôn tính dải đất phương Nam hình chữ S, luôn tìm mọi mưu hèn kế bẩn hòng tiêu diệt dòng giống Bách Việt cuối cùng chưa bị họ đồng hóa.
Ông Nguyễn Xuân Phúc.
Mối tình Trọng Thủy - Mỵ Châu hiện đại
Thế nhưng sang kỷ nguyên cộng sản, mối bang giao hai nước đã thay đổi. Các nhà lãnh đạo cộng sản Việt Nam, ngoại trừ một giai đoạn dưới thời Lê Duẩn, luôn coi Trung Quốc không chỉ là "bạn", mà còn là "anh em". Mối quan hệ giữa hai nước được bộ máy tuyên truyền ở Bắc Kinh và Hà Nội tô điểm bằng những mỹ từ đẹp nhất trong kho từ vựng, như "núi liền núi sông liền sông", hay "4 tốt" và "16 chữ vàng", v.v.
Mặc dù vậy, ngay trong "tuần trăng mật" của mối tình cộng sản Việt - Trung, khi cuộc chiến Pháp - Việt vừa mới kết thúc, Bắc Kinh đã lợi dụng việc Hà Nội nhờ vẽ bản đồ để lấn chiếm đất đai biên giới của một Việt Nam "vừa là đồng chí, vừa là anh em".
Và sau thời kỳ "thao quang dưỡng hối" như lời truyền dạy của lãnh tụ Đặng Tiểu Bình, với tiềm lực kinh tế và quân sự không ngừng lớn mạnh, các ông chủ Trung Nam Hải đã không còn thèm che dấu cuồng vọng bành trướng, bá quyền vốn đã chảy trong huyết quản của họ từ thuở "khai thiên lập địa".
Đã qua rồi cái thời Bắc Kinh cho quân đội lén lút đổ bộ lên nhóm đảo phía đông quần đảo Hoàng Sa năm 1956, hay tấn công chớp nhoáng và chiếm đóng phần còn lại của Hoàng Sa năm 1974, và đảo Gạc Ma của Trường Sa năm 1988.
Bắt đầu từ năm 2013 đến nay, Trung Quốc đã tiến hành bồi đắp và quân sự hoá một loạt thực thể chìm/nổi tại Trường Sa một cách công khai và rầm rộ, biến chúng thành chuỗi căn cứ quân sự liên hoàn hòng khống chế hoàn toàn Biển Đông. Từ ngày 1/5 đến 15/7/2014, Trung Quốc đã ngang nhiên đưa giàn khoan HD981 vào sâu trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Trong chuyến thăm Việt Nam trung tuần tháng 6/2014, khi nói chuyện với lãnh đạo cộng sản Việt Nam, Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì đã "thúc giục ‘đứa con hoang đàng’ Việt Nam trở về nhà".
Gần đây nhất, trong một sự kiện được cộng đồng quốc tế chăm chú dõi theo hồi tháng 7 vừa qua, Bắc Kinh đã ngang ngược đe doạ sử dụng vũ lực, buộc Hà Nội phải yêu cầu công ty Repsol ngừng khoan dầu tại bãi Tư Chính, một khu vực nằm trong thềm lục địa của Việt Nam.
Tình trong thì đã, mặt ngoài phải che ?
Trong bối cảnh đó, những màn ôm hôn thắm thiết mà lãnh đạo cộng sản Việt Nam thường dành cho các đồng chí đến từ phương Bắc mỗi khi hai bên gặp nhau ngày càng trở nên khó coi trước một công chúng Việt Nam đã bắt đầu bộc trực và không ngần ngại bày tỏ quan điểm, chính kiến. Đơn giản, ai cũng hiểu là chỉ phường buôn dân bán nước thì mới ôm ấp kẻ thù của dân tộc mình.
Ngay cả Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, nhân vật "thân Tàu" số 1 Việt Nam, thời gian gần đây cũng không còn xuất hiện trên truyền thông với hình ảnh ôm hôn những người bạn đến từ phương Bắc của ông ta, dù trước cảnh hai bên bắt tay, clip truyền hình luôn cho thấy dấu hiệu mạch phim bị ngắt, nghĩa là màn ôm ấp kẻ thù của người đứng đầu Đảng cộng sản Việt Nam đã bị che khỏi mắt công chúng một cách hữu ý.
Để củng cố hình ảnh nhân vật "chống Tàu số 1 Việt Nam" của mình, ngoài việc bô bô những câu như "không đánh đổi chủ quyền quốc gia lấy tình hữu nghị viễn vông", cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng luôn che giấu những màn ôm hôn thắm thiết đối với kẻ thù của dân tộc.
Nhưng ở đời "không ai nắm tay được cả ngày". "Đồng chí X" ít nhất cũng đã hai lần để cho công chúng biết được tình cảm đích thực mà ông ta vẫn dành cho các ông chủ Trung Nam Hải.
Lần thứ nhất là ngày 7/9/2011, khi chương trình thời sự 19h trên Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) phát cảnh cặp đôi Nguyễn Tấn Dũng - Đới Bỉnh Quốc (Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc), với hai bộ complet và hai cà vạt y chang nhau, ôm hôn nhau thắm thiết tại số 1 Hoàng Hoa Thám.
Lần thứ hai là ngày 5/11/2015, khi Chủ tịch Trung Quốc sang thăm Việt Nam. Trong các màn nghênh tiếp mà bốn vị "tứ trụ triều đình" dành cho Tập Cận Bình được phát trên chương trình thời sự VTV thì "đồng chí X" là người duy nhất ôm hôn thắm thiết ông chủ Trung Nam Hải. Và sau khi phát hiện ra "sự cố" này, những hình ảnh "thắm tình anh em một nhà" ấy đã bị "ai đó" gỡ ra khỏi video clip thời sự được lưu trên trang mạng của VTV.
Đến lượt Thủ tướng đương nhiệm bị chơi khăm ?
Trong chương trình thời sựVTV 19g ngày 3/11 vừa qua, tuy phần tin Thủ tướng Việt Nam tiếp đón Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc không có cảnh hai người ôm nhau, song đoạn video clip vẫn cho thấy rõ một Nguyễn Xuân Phúc thay vì đứng tại chỗ như thông lệ ngoại giao thì lại tiến về phía Vương Nghị đang bước vào. Hình ảnh tiếp theo là Thủ tướng Việt Nam đã chủ động tiến về phía Vương Nghị, tay phải bắt tay với ông Nghị, tay trái đưa lên cao trong tư thế ôm. Màn hình bị cắt ngay đó.
Tuy chưa có những câu phát ngôn được tung hê như "lời hiệu triệu của non sông", một "ngón nghề" sở trường của "đồng chí X", nhưng trong số các vị "tứ trụ triều đình" tiếp đón hai quan chức cao cấp của Trung Nam Hải sang ủy lạo lãnh đạo cộng sản Việt Nam vừa rồi ("Thường ủy" Lưu Vân Sơn và Ngoại trưởng Vương Nghị) thì Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc là người duy nhất dè dặt nêu vấn đề Biển Đông với phía Trung Quốc (Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân thì im thin thít).
"Đồng chí X" đã lộ nguyên hình là người Việt lập được nhiều "chiến công" nhất cho Trung Quốc trong lịch sử Việt Nam hiện đại, một "thành tích" mà ngài đương kim Tổng bí thư dường như đang cố gắng bắt kịp và vượt qua.
Còn người đứng đầu chính phủ Việt Nam hiện nay thì sao ?
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 06/11/2017
"Tinh giản biên chế, tinh gọn bộ máy" là một điệp khúc mà người ta vẫn thường được nghe từ hàng chục năm nay, đến mức hiếm có chủ đề nào khiến công chúng Việt Nam nhàm tai hơn.
Chưa kịp tăng biên chế cảnh sát giao thông thì huy động lực lượng "thanh niên cờ đỏ". Ảnh : Lê Anh Hùng
Càng "tinh giản" càng phình to
Tuy nhiên, mặc cho ai nói cứ nói, ai nghe cứ nghe, bộ máy công quyền Việt Nam vẫn không ngừng phình ra, cả về số cơ quan lẫn biên chế. Tính đến ngày 31/10/2016, tổng số công chức biên chế trong hệ thống chính trị là 3.734.302 người, tức chiếm tới 4% dân số.
"Đến hẹn lại lên", Hội nghị trung ương 6 khóa XII vừa qua lại nêu vấn đề "tinh giản biên chế, tinh gọn bộ máy" lên như một chủ đề nóng bỏng. Chưa hết, đây cũng là một nội dung quan trọng mà kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XIV, nhóm họp từ ngày 23/10 đến 22/11, đưa ra bàn thảo.
Sau khi Hội nghị trung ương 6 kết thúc 2 tuần, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng ký ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW về "Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả".
Nội dung quan trọng nhất của cái nghị quyết dài lê thê tới 12 trang giấy A4 này thực ra chỉ gói gọn trong mấy chữ ở trang 5 (điểm [4] của phần "Mục tiêu cụ thể") : "Đến năm 2021, giảm tối thiểu 10% biên chế so với năm 2015".
Đây là một mục tiêu hết sức khiêm tốn, còn lâu mới đáp ứng được đòi hỏi của người dân, bởi nếu xét theo tỷ lệ công chức trên dân số thì bộ máy công quyền Việt Nam hiện lớn gấp gần 6 lần so với Mỹ.
Mặc dù vậy, để đạt được mục tiêu trên cũng không hề đơn giản, xuất phát từ vô số kinh nghiệm trong quá khứ, mà gần nhất là… một nghị quyết tương tự ra đời cách đây hơn 2 năm.
Ngày 17/4/2015, trong bối cảnh nợ công trên mức báo động và tình trạng ngân sách khốn quẫn tạo áp lực ngày một nặng nề lên hệ thống, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Nghị quyết số 39-NQ/TW về "Tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức". Nghị quyết này cũng đặt ra mục tiêu "tinh giản biên chế đến năm 2021 tối thiểu là 10% biên chế của bộ, ban, ngành, tổ chức chính trị - xã hội, tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương".
Ấy vậy nhưng, sau hơn 1 năm thực hiện Nghị quyết 39-NQ/TW, tổng biên chế trên cả nước không những không giảm mà còn tăng hơn 11.000 người. Báo cáo do Đoàn Giám sát của Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2016 trình bày tại kỳ họp Quốc hội đang diễn ra đã nhận định : Sau 5 năm tinh giản, biên chế phình to, tăng số người lãnh đạo, tăng tầng nấc trung gian. Đặc biệt, hiện có đến 20/22 bộ, ngành gửi hồ sơ về Bộ Nội vụ xin thẩm định đề xuất… tăng cả tổ chức bên trong lẫn biên chế.
Tuy nhiên, không phải vô cớ mà hầu hết các bộ, ngành đều xin tăng tổ chức bên trong và biên chế, nếu không muốn nói điều đó không chỉ hợp lý mà còn… cần thiết. Tại sao vậy ?
Ý thức tuân thủ pháp luật ngày càng kém
Trước hết, có lẽ ai cũng hiểu, chức năng của bộ máy công quyền là sử dụng pháp luật để quản lý xã hội, và thông qua việc thực thi pháp luật để thiết lập và đảm bảo trật tự xã hội, thúc đẩy xã hội phát triển.
Pháp luật là một cơ chế cưỡng bách của xã hội. Xã hội ổn định và phát triển lành mạnh khi và chỉ khi pháp luật được các thành viên trong xã hội tuân thủ, và những ai vi phạm pháp luật thì bị xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, điểm mấu chốt cần lưu ý ở đây là, nếu các thành viên xã hội thiếu thái độ tuân thủ tự phát (ý thức chấp hành pháp luật) thì vào bất cứ thời điểm nào bộ máy công quyền cũng chỉ có thể áp đặt nhiều lắm là từ 3 đến 7% toàn bộ quy chuẩn pháp lý thông qua hình thức cưỡng bách (1).
Và đây mới chính là vấn đề của Việt Nam trong "thời đại Hồ Chí Minh" : tình trạng người dân ngày càng thiếu ý thức tuân thủ pháp luật là lý do khiến bộ máy công quyền không ngừng phình ra để… thực thi pháp luật.
Xin dẫn ra đây một ví dụ. Ý thức chấp hành luật lệ giao thông (hay nói một cách bóng bẩy hơn là "văn hóa giao thông") của người dân ngày càng kém là lý do để Bộ Công an đề xuất tăng biên chế cho lực lượng cảnh sát giao thông, để rồi hình ảnh mà người ta thường thấy tại các điểm giao cắt giao thông trên khắp Việt Nam là các chú cảnh sát giao thông với cây gậy lăm lăm trong tay luôn túc trực bên cạnh các cột đèn tín hiệu giao thông. Và mặc dù lực lượng cảnh sát giao thông hiện nay đã "đông như quân Nguyên" nhưng có lẽ ai cũng trả lời được câu hỏi "văn hóa giao thông" ở Việt Nam đang chuyển biến theo chiều hướng tốt hay xấu. ("Trông người lại ngắm đến ta". Không chỉ ở các quốc gia dân chủ trên thế giới hiện nay, mà ngay tại Việt Nam Cộng Hòa trước 1975, hình ảnh một người dân kiên nhẫn chờ đèn đỏ một mình trong đêm hôm khuya khoắt là điều hết sức bình thường).
Tương tự, mặc dù lực lượng kiểm lâm viên, thanh tra viên vệ sinh an toàn thực phẩm, viên chức hải quan chống buôn lậu… không ngừng tăng lên nhưng mạch nguồn đất nước vẫn đang hàng ngày hàng giờ bị triệt phá, tình trạng vệ sinh - an toàn thực phẩm vẫn ngày càng xấu đi, nạn buôn lậu ngày một phổ biến, v.v.
"Thượng bất chính, hạ tắc loạn"
Pháp luật là tập hợp các quy tắc điều chỉnh mối quan hệ giữa các chủ thể khác nhau trong xã hội, do những người đại diện chính trị (vốn được lựa chọn thông qua một quy trình chính trị) soạn ra và áp đặt từ trên xuống.
Tương tự như sự ra đời và áp đặt của pháp luật, ý thức tuân thủ pháp luật cũng hình thành trong xã hội theo hướng từ trên xuống, tức là từ nhà lãnh đạo quốc gia đến bộ máy công quyền và cuối cùng là xuống người dân.
Do vậy, một khi hệ thống pháp luật của một quốc gia nào đó có vấn đề thì vấn đề ấy xuất phát từ thượng tầng chính trị, chứ không phải là từ dưới lên. Tục ngữ Việt Nam có câu "Thượng bất chính, hạ tắc loạn" hay "Nhà dột từ nóc" là vì thế.
Khi nói "Kỷ luật Nguyễn Xuân Anh vừa nghiêm khắc, vừa nhân văn", ông Nguyễn Phú Trọng đã tự cho phép mình ngồi xổm trên pháp luật, bởi câu phát ngôn đó của nhân vật đứng đầu Đảng cộng sản Việt Nam kiêm Trưởng ban Chỉ đạo trung ương về Phòng chống tham nhũng đồng nghĩa với việc hành vi tham nhũng, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng của viên cựu Bí thư Đà Nẵng sẽ không bị xét xử theo luật định.
Tương tự, câu "Từ nay trở đi, bất cứ trường hợp nào mà vi phạm kỷ luật, chúng ta phải xử lý nghiêm, làm nghiêm từ trên xuống dưới để giữ vững kỷ cương, kỷ luật của đảng" của nhà lãnh đạo cao nhất Việt Nam trong bài diễn văn bế mạc Hội nghị trung ương 6 vừa qua không những đã vô hiệu hóa cả guồng máy pháp luật, mà còn khiến tinh thần "thượng tôn pháp luật" trong xã hội vốn đã thấp kém lại càng thêm tồi tệ. (Rốt cuộc thì nhiều lắm họ cũng chỉ đưa những trò hề như "tự phê bình và phê bình" hay "kỷ luật đảng" ra để doạ nhau, mà vụ "biệt phủ Yên Bái" đang khiến dư luận chú tâm theo dõi chỉ là một trong vô số minh chứng).
Khi Đại biểu quốc hội Nguyễn Sỹ Cương tỏ ra bức xúc : "Tôi mua thuốc lá lậu mà không thấy lực lượng chức năng đâu" trước diễn đàn Quốc hội ngày 31/10 có lẽ ông chưa biết Thiếu tướng Nguyễn Chí Phi – Giám đốc Công an Tiền Giang – cũng từng bày tỏ nỗi niềm tương tự tại một phiên họp của Hội đồng Nhân dân tỉnh : "Một mình công an thì làm sao xuể. Công an lấy đâu ra người canh bắt từng người vi phạm pháp luật !"
Xin cung cấp thêm một vài con số để độc giả dễ hình dung : Theo Tiến sĩ Vũ Quang Việt, chuyên gia thống kê Liên Hợp Quốc, tỷ trọng ngân sách dành cho bộ máy công an trong tổng chi ngân sách của Việt Nam năm 2014 lên tới 12%, tức gấp 6 lần con số của Hoa Kỳ (2% ngân sách chi cho cảnh sát).
Sở hữu một lực lượng công an hùng hậu bậc nhất thế giới, với "năng lực điều tra hàng đầu thế giới", song tình hình tội phạm của Việt Nam, từ nạn tham nhũng trong bộ máy công quyền cho đến tình trạng buôn lậu, làm hàng giả, trộm cướp, đâm chém… trong dân chúng, đang diễn biến như thế nào thì có lẽ ai cũng biết.
Rõ ràng, hệ thống chính trị ở Việt Nam đang lâm vào tình thế "tiến thoái lưỡng nan". Nếu không tăng biên chế để thực thi pháp luật, thiết lập trật tự thì xã hội sẽ loạn, nhưng nếu cứ để bộ máy tiếp tục phình to và ngày càng đè nặng trên tấm lưng còm cõi của người dân đóng thuế thì rồi đến một lúc nào đó "bần cùng sinh đạo tặc", "bất công sinh đạo tặc", "pháp luật lỏng lẻo sinh đạo tặc"… xã hội cũng sẽ rơi vào vòng tao loạn.
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 04/11/2017
(1) "Institutional Economics : Social Order and Public Policy", Wolfgang Kasper & Manfred E. Streit, Nhà xuất bản Edward Elgar, Anh, 1999, trang 139 (xem bản tiếng Việt tại địa chỉhttps://goo.gl/U7NJ1a ).
Sau một tuần hội họp với những hoạt cảnh quen thuộc mà cứ mỗi 5 năm người ta lại thấy một lần, Đại hội Đảng cộng sản Trung Quốc lần thứ 19 đã bế mạc ngày 24/10, và theo bộ máy tuyên truyền của Bắc Kinh thì nó đã mở ra "kỷ nguyên mới của chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc".
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Một Tập Cận Bình quyền uy tuyệt đối trong chính giới…
Không nằm ngoài dự đoán của giới quan sát, kỳ đại hội được cho là mang tính bước ngoặt này diễn ra rất êm thấm, không xẩy ra bất kỳ sự cố đáng kể nào.
Suốt ba năm rưỡi trước đấy, thông qua chiến dịch "đả hổ diệt ruồi" do chính mình viết kịch bản và đạo diễn, Tập Cận Bình đã loại trừ hoặc vô hiệu hóa hầu như mọi đối thủ, đặc biệt là "bố già" Giang Trạch Dân cùng vây cánh. Điều này đã cho phép đương kim Chủ tịch Trung Quốc kiểm soát và làm chủ toàn bộ diễn tiến của đại hội.
Mặc dù đã đoán trước chiến thắng dễ dàng của Tập Cận Bình, song xem ra phần lớn mọi người vẫn phải bất ngờ trước mức độ thành công của ông ta trên hành trình thâu tóm quyền lực tuyệt đối.
Đại hội 19 đã thông qua điều lệ đảng sửa đổi, trong đó nêu tên Chủ tịch Tập Cận Bình cùng "Tư tưởng Tập Cận Bình về chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc trong kỷ nguyên mới".
Đây là lần đầu tiên kể từ thời Mao Trạch Đông, tư tưởng của một nhà lãnh đạo đương nhiệm được đưa vào điều lệ đảng, đặt họ Tập ngang hàng với người khai sinh ra nhà nước "Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa". Chưa hết, cả 5 thành viên mới trong Thường vụ Bộ Chính trị đều được coi là đồng minh của đương kim Tổng bí thư, và không một ai trong số họ được xem là "tiếp ban nhân" của ông ta.
Nghĩa là, nếu không có gì bất ngờ ngoài dự đoán, Tập Cận Bình sẽ còn tiếp tục nắm giữ ngôi vị tối cao sau khi nhiệm kỳ Đại hội 19 kết thúc, cho phép ông ta thoả sức hiện thực hóa "giấc mộng Trung Hoa" của mình.
…và trong quân đội
Trên nguyên tắc lãnh đạo tập thể, Điều lệ Đảng cộng sản Trung Quốc năm 2012 chỉ quy định sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Trung Quốc đối với quân đội một cách chung chung. Phần "Cương lĩnh chung" của Điều lệ 2012 ghi : "Đảng cộng sản Trung Quốc kiên định vai trò lãnh đạo đối với Quân Giải phóng Nhân dân và các lực lượng vũ trang khác…"). Điều 23 quy định cụ thể hơn : "Các tổ chức đảng trong Quân Giải phóng Nhân dân Trung Hoa hoạt động theo hướng dẫn của Ban Chấp hành trung ương. Cơ quan đảm nhiệm công tác chính trị của Quân ủy trung ương là Tổng cục Chính trị Quân Giải phóng Nhân dân Trung Hoa ; Tổng cục Chính trị chỉ đạo công tác đảng và chính trị trong quân đội. Quân ủy trung ương quy định hệ thống tổ chức và các cơ quan đảng trong các lực lượng vũ trang".
Tuy nhiên, văn kiện quan trọng nhất của Đảng cộng sản Trung Quốc vừa được Đại hội 19 thông qua đã thể hiện những thay đổi hệ trọng. Theo Tân Hoa Xã, nghị quyết đại hội đã đưa tư tưởng quân sự của Tổng bí thư Tập Cận Bình và quyền lãnh đạo "tuyệt đối" của đảng đối với lực lượng vũ trang vào điều lệ đảng. Nghị quyết nhấn mạnh, Đảng cộng sản Trung Quốc cần duy trì quyền lãnh đạo tuyệt đối với quân đội và các lực lượng vũ trang nhân dân khác, cũng như thực hiện tư tưởng quân sự của Tổng bí thư Tập Cận Bình về tăng cường sức mạnh quân đội.
Đặc biệt, bên cạnh quy định Quân ủy trung ương phụ trách công tác đảng và công tác chính trị trong các lực lượng vũ trang, bản điều lệ mới còn quy định Chủ tịch Quân ủy trung ương chịu toàn bộ trách nhiệm đối với hoạt động của cơ quan này.
"Kỷ nguyên Tập Cận Bình"
"Kỷ nguyên mới" của Trung Quốc có thể chỉ mới được mở ra sau Đại hội 19, song "kỷ nguyên Tập Cận Bình" thì đã bắt đầu từ 5 năm trước, khi Đại hội 18 chính thức đưa họ Tập lên ngôi vị "hoàng đế đỏ" của đất nước 1,3 tỷ dân.
Chỉ vài tuần sau đó, tân Tổng Bí thư Đảng cộng sản Trung Quốc đã đưa ra học thuyết mới về sự trỗi dậy của Trung Quốc mà ông ta gọi là "giấc mộng Trung Hoa", và nhấn mạnh : "Sự phục hưng vĩ đại của dân tộc Trung Hoa là giấc mơ lớn nhất của Trung Quốc".
Song song với quá trình thâu tóm quyền lực, Tập Cận Bình đã thực hiện cuộc cải cách quân đội sâu rộng và triệt để nhất kể từ khi "Quân Giải phóng Nhân dân Trung Hoa" ra đời. Từ đầu năm 2016, báo chí chính thống ở Trung Quốc đã đồng loạt tung hô một Tập Cận Bình "Tổng tư lệnh" – chức vụ xưa nay chưa từng có. Đề cập đến cuộc cải tổ quân đội rầm rộ này, trang mạng của Đài RFI chạy hàng tít : "Tập Cận Bình muốn quân đội Trung Quốc khống chế Châu Á".
Bên ngoài lãnh thổ quốc gia, "kỷ nguyên Tập Cận Bình" được đánh dấu bằng một loạt sự kiện cho thấy con "sư tử Trung Hoa" đã thực sự cất tiếng gầm khiến cả thế giới phải e ngại : (i) yêu sách chủ quyền đối với 85% diện tích Biển Đông thông qua cái gọi là "vùng biển lịch sử" nằm trong đường lưỡi bò được bộ máy tuyên truyền Trung Quốc đặc biệt nhấn mạnh và tuyên truyền rộng rãi ; (ii) bồi đắp và quân sự hóa 7 thực thể tại quần đảo Trường Sa của Việt Nam, biến chúng thành một chuỗi căn cứ quân sự liên hoàn hòng khống chế hoàn toàn Biển Đông ; (iii) đưa giàn khoan HD981 vào sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam ; (iv) điều một tiểu hạm đội hải quân đi qua vùng biển ngoài khơi Alaska, một động thái "nắn gân" Washington trước ngày Chủ tịch Trung Quốc thăm Hoa Kỳ ; (v) thiết lập căn cứ quân sự đầu tiên ở nước ngoài tại Djibouti, bên cạnh căn cứ duy nhất của Mỹ tại Châu Phi ; (vi) đe doạ sử dụng vũ lực, buộc Hà Nội phải yêu cầu công ty Repsol ngừng khoan thăm dò dầu khí tại bãi Tư Chính, một khu vực nằm trong thềm lục địa của Việt Nam ; v.v. và v.v.
Hệ luỵ với Việt Nam
Việt Nam là quốc gia án ngữ con đường tiến xuống phía nam, hướng bành trướng khả dĩ nhất của Đại Hán, trong bối cảnh ở phía tây, phía bắc và phía đông họ đều vấp phải những đối thủ ngang tầm là Ấn Độ, Nga và Nhật (chưa kể một Đài Loan xương xẩu được coi là đồng minh của Mỹ).
Ngoài ra, trong số các quốc gia bao quanh Biển Đông, Việt Nam còn là quốc gia tranh chấp nhiều nhất với Trung Quốc trên vùng biển chiến lược và giàu tài nguyên này. Khuất phục được Hà Nội, Bắc Kinh sẽ dễ dàng khuất phục được một ASEAN vốn đã bị họ chia năm sẻ bảy bằng đủ mánh lới.
Trên thực tế, họ Tập đã thể hiện một thứ quyền uy đặc biệt đối với Hà Nội ngay từ khi "kỷ nguyên Tập Cận Bình" còn chưa bắt đầu.
Người Việt trong và ngoài nước hẳn vẫn chưa hết phẫn nộ khi xem lại hình ảnh dàn thiếu nhi Việt Nam vẫy lá quốc kỳ Trung Quốc 6 sao (thay vì 5) trong lễ tiếp đón Phó Chủ tịch TQ Tập Cận Bình tại Hà Nội ngày 21/12/2011. Và cuộc gặp giữa Nguyễn Tấn Dũng và Tập Cận Bình ngày 20/9/2012 tại Nam Ninh đã giúp "đồng chí X" đảo ngược tình thế hiểm nghèo của mình tại Hội nghị trung ương 6 khóa XI, khiến Nguyễn Phú Trọng phải mếu máo bế mạc hội nghị vì không kỷ luật được "một đồng chí trong Bộ Chính trị".
Không còn nghi ngờ gì, Việt Nam sẽ tiếp tục là đối tượng "ưu tiên số 1" trong lộ trình hiện thực hóa "giấc mộng Trung Hoa" của Tập Cận Bình sau Đại hội 19, dĩ nhiên là với mức độ bạo liệt và quyết đoán hơn trước rất nhiều.
Và tương lai đất nước
"Kỷ nguyên mới của chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc" mở ra trong bối cảnh Nguyễn Phú Trọng đang "một mình một chợ" trên sân khấu chính trị Việt Nam.
Trần Đại Quang, thủ lĩnh phe nhóm chống Tàu trong bộ máy và là đối thủ đáng kể nhất của ngài Tổng bí thư, hầu nhưchỉ còn "ngồi chơi xơi nước" trên chiếc ghế Chủ tịch nước kể từ khi "tái xuất" ngày 28/8 sau hơn một tháng biến mất vì liên quan đến vụ Trịnh Xuân Thanh đào thoát khỏi Việt Nam. Đinh Thế Huynh, một ứng cử viên nặng ký khác cho ngôi vị Tổng bí thư trong trường hợp Nguyễn Phú Trọng trở về "làm người tử tế" vào giữa nhiệm kỳ như cam kết ban đầu, vẫn "bặt vô âm tín" suốt 5 tháng qua. Những ứng cử viên tiềm năng khác thì đang sốt vó với chiến dịch "đốt lò" do ngài Trưởng ban Chỉ đạo trung ương về Phòng chống Tham nhũng phát động cũng như Quy định kiểm soát tài sản, thu nhập của 1.000 cán bộ cao cấp do ông ta ban hành hồi tháng Năm.
Dưới sự lãnh đạo của một nhân vật đã đi vào "văn học dân gian" kèm theo hỗn danh là "lú" cùng câu ‘phát ngôn lịch sử’ "Tình hình Biển Đông không có gì mới" thì với những gì trên đây, hẳn ai cũng ý thức được tình thế Việt Nam đang chông chênh đến thế nào.
Trong khi lẽ ra phải dân chủ hóa xã hội để đưa nước nhà thoát khỏi hiểm hoạ Đại Hán đang ngày một hiện ra lồ lộ thì lãnh đạo cộng sản Việt Nam lại làm điều ngược lại. Một ngày sau khi Đại hội 19 Đảng cộng sản Trung Quốc bế mạc, sinh viên yêu nước Phan Kim Khánh bị kết án 6 năm tù giam, 4 năm quản chế chỉ vì anh đã lên tiếng chống tham nhũng và cổ suý dân chủ. Hai ngày sau, Bộ trưởng Công an Tô Lâm trình Quốc hội dự luật An ninh mạng, một đạo luật được nhiều người cho là nhằm mục đích tăng cường kiểm soát Internet, bóp nghẹt quyền tự do ngôn luận và tự do thông tin của dân chúng. (Dân chủ là tiền đề quyết định để Việt Nam tự cường dân tộc và tiến tới thiết lập quan hệ liên minh chiến lược với Mỹ và đồng minh, đặc biệt là tham gia liên minh Mỹ - Nhật - Ấn - Úc. Đó là điều kiện cần và đủ để Việt Nam có thể tồn tại bên cạnh con "sư tử Trung Hoa" đã thức giấc.)
Tại cuộc làm việc của Bộ Chính trị với Thành ủy Hà Nội hôm 20/10, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng của thủ đô và chỉ đạo là phải "xây dựng Hà Nội thành ‘thành phố rồng bay’".
Và với "con ngựa thành Troy" Hoàng Trung Hải do chính ngài Tổng bí thư đặt vào vị trí "đầu rồng", có lẽ ai cũng hình dung ra "con rồng Hà Nội" đã và đang kéo "con rồng Việt Nam" bay về phương nào.
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 01/11/2017
Tại cuộc hội thảo khoa học "Sửa đổi lối làm việc - Những vấn đề lý luận và thực tiễn" nhân kỷ niệm 70 năm ra đời tác phẩm "Sửa đổi lối làm việc" của Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày 18/10 vừa qua, Phó Giáo sư Nguyễn Trọng Phúc đã đưa ra đề xuất thành lập Viện Đạo đức học để "dạy cán bộ đạo đức và những chuẩn mực đạo đức trong đảng".
Hội thảo khoa học "Sửa đổi lối làm việc - Những vấn đề lý luận và thực tiễn" tổ chức tại Sài Gòn ngày 18/10/2017 - Hình minh họa.
Ủng hộ và phản đối
Đề xuất của ông cựu Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng ngay lập tức khiến dư luận bàn tán xôn xao và trở thành chủ đề của hàng chục bài báo cùng vô số ý kiến bình luận, trên cả truyền thông "lề đảng" lẫn "lề dân".
Bài "Đề xuất lập Viện Đạo đức học để huấn luyện cán bộ" trên VnExpress, chẳng hạn, đã thu hút hàng chục người bình luận. Và trong tổng số 63 bình luận đến ngày 24/10, đa số ý kiến phản bác đề xuất của ông Phúc, số ủng hộ chỉ lẻ tẻ vài người.
Hai bình luận được nhiều "like" nhất là "Trời ơi ! Đang tinh giản biên chế mà còn muốn mọc ra viện đạo đức !" và "Việt Nam đi ngược với thế giới ! ‘Uốn tre chứ không uốn măng !’ Đạo đức phải được dạy từ nhỏ, chứ không phải để đợi lên làm cán bộ rồi mới vào viện này học ! Bộ máy đã không được tinh giản rồi, giờ phải gánh thêm cái viện ‘uốn tre’ này nữa !"
Ngoài ra, vài ý kiến đáng suy ngẫm khác là "Tôi nghĩ viện đạo đức không hiệu quả mà còn tốn thêm ngân sách. Thời điểm để hình thành chuẩn mực đạo đức là tuổi thiếu niên và nhi đồng, sau này làm cán bộ thì cần có cơ chế giám sát, kiểm tra và cân bằng. Xin nhắc lại, quan trọng nhất là có cơ chế giám sát và kiểm tra" ; "Quan trọng nhất là cơ chế giám sát và kỉ luật. Nếu làm tốt thì khỏi cần viện đạo đức để thêm tốn kém" ; và "Vừa bực vừa buồn cười".
VnExpress là tờ báo điện tử thuộc hệ thống báo chí nhà nước, với lượng độc giả đông hàng đầu Việt Nam, và cơ quan chủ quản là Bộ Khoa học - Công nghệ. Dưới nhãn quan của bộ máy tuyên truyền cộng sản thì đa số độc giả của VnExpress không phải là "thế lực thù địch". Vì thế, ý kiến "vừa bực vừa buồn cười" nêu trên xem ra đã chuyển tải chính xác "cảm xúc" của một bộ phận đáng kể trong dân chúng.
Các ý kiến bình luận trên hệ thống "báo chí lề dân" nhìn chung là thẳng thắn hơn nhiều, và hầu như ai cũng phản đối đề xuất của Phó Giáo sư Phúc.
"Giá trị thực tiễn"
Liên quan đến câu chuyện trên, vấn đề được quan tâm nhiều nhất là : Liệu "sáng kiến" Viện Đạo đức học có được lãnh đạo cộng sản Việt Nam hiện thực hóa hay không ?
Mặc dù những người ủng hộ đề xuất của Phó Giáo sư Phúc chỉ là thiểu số, nhưng trong cuộc sống, chân lý chưa chắc đã thuộc về số đông. Vì thế, câu hỏi trên hoàn toàn không dễ trả lời như một phép toán cộng trừ đơn giản.
Để tìm lời giải đáp cho nó, chúng ta hãy thử đặt ra hai tình huống giả định dưới đây.
1. Nếu nguyên tắc "tự phê bình và phê bình" chưa được các đảng cộng sản trên thế giới áp dụng và bây giờ ai đó đề nghị áp dụng để thiết lập lại trật tự kỷ cương cho bộ máy công quyền ở Việt Nam thì sao ? Tương quan giữa số người ủng hộ và phản đối đề xuất đó sẽ thế nào ?
2. Nếu tại thời điểm này, Đảng cộng sản Việt Nam chưa phát động "Cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" và một ai đó đề xuất thực hiện cuộc vận động này để cứu vãn sự suy đồi đạo đức của đội ngũ cán bộ, công chức thì sao ? Tỷ lệ người ủng hộ so với phản đối sẽ thế nào ?
Câu trả lời thuyết phục nhất cho cả hai câu hỏi trên xem ra là : Số người phản đối sẽ áp đảo số ủng hộ – giống như với đề xuất của ông cựu Viện trưởng Viện Lịch sử đảng.
Nghĩa là, nếu dựa trên tương quan giữa số người ủng hộ và phản đối để quyết định số phận của hai thứ "bảo bối" thông dụng nhất mà ban lãnh đạo cộng sản Việt Nam vẫn đang áp dụng nhằm duy trì kỷ cương trong đảng và ngăn chặn tình trạng xuống cấp của đạo đức công vụ thì chắc chắn cả hai đều bị loại "từ vòng gửi xe".
Tuy nhiên trên thực tế, "tự phê bình và phê bình" – một nguyên tắc do Lenin "sáng tạo" ra sau khi cầm quyền được 5 năm – đã tồn tại gần một thế kỷ nay. Và bất chấp kết cục tha hóa không tránh khỏi của bất kỳ đảng cộng sản nào sau khi trở thành đảng cầm quyền, các lãnh tụ cộng sản vẫn luôn dành cho nó những mỹ từ ấn tượng nhất.
Hồ Chí Minh coi tự phê bình và phê bình là "thứ vũ khí thần diệu để đảng thường xuyên trong sạch, vững mạnh". Nhân vật khai sinh ra chế độ cộng sản Việt Nam thậm chí còn ví von : "Đảng cách mạng cần tự phê bình và phê bình như ta cần không khí", vì vậy mà "mỗi cán bộ, đảng viên phải tự kiểm điểm, tự phê bình, tự sửa chữa như mỗi ngày phải rửa mặt. Được như thế thì trong đảng sẽ không có bệnh và đảng sẽ khoẻ mạnh vô cùng". Lê Duẩn thì tỏ ra "mộc mạc và thẳng thắn" hơn : "Nhà nước ta là nhà nước xã hội chủ nghĩa, nhà nước do dân và vì dân chứ không phải là nhà nước tư bản của giai cấp tư sản. Chúng nó cần pháp luật để cai trị bóc lột nhân dân còn chúng ta là nhà nước xã hội chủ nghĩa chúng ta không cần pháp luật. Chúng ta chỉ cần phê bình và tự phê bình là đủ". Còn đương kim Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng thì khẳng định : "Kiểm điểm, tự phê bình và phê bình là khâu mấu chốt, cực kỳ quan trọng" trong công tác "xây dựng đảng".
Dù vậy, đến nay hẳn ai cũng có thể trả lời được câu hỏi : Liệu cái gọi là "vũ khí thần diệu" hay "khâu mấu chốt, cực kỳ quan trọng" nói trên có thay thế được pháp luật đúng nghĩa trong việc ngăn chặn sự tha hóa đạo đức trong đảng hay không ?
Trong khi đó, "Cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" đã ra đời ngót 11 năm. Ở mỗi cấp từ trung ương đến xã phường đều có ban chỉ đạo cuộc vận động do bí thư cấp ủy làm trưởng ban ; Tổng Bí thư làm Trưởng ban Chỉ đạo trung ương. Mỗi năm trên cả nước, từ trung ương đến địa phương, người ta không thể thống kê nổi có bao nhiêu cuộc họp, lễ sơ kết, lễ tổng kết liên quan đến cuộc vận động, và bao nhiêu văn bản chỉ đạo, chỉ thị, hướng dẫn về cuộc vận động ; không thể thống kê hết bao nhiêu thời gian, công sức, tiền của mà hệ thống chính trị hiện hành đã tiêu phí cho cuộc vận động này.
Và giờ thì hẳn ai cũng dễ dàng trả lời câu hỏi : Từ khi lãnh đạo cộng sản Việt Nam phát động cái gọi là "Cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" đến nay, đạo đức của đội ngũ "đầy tớ nhân dân" nói riêng và đạo đức xã hội nói chung đi lên hay đi xuống ? (Ở đây chưa cần xét đến thực chất của "tấm gương đạo đức" kia là thế nào).
Tóm lại, bất kể số người ủng hộ "sáng kiến" của Phó Giáo sư Phúc chiếm tỷ lệ rất nhỏ, chỉ vài %, song việc nó được lãnh đạo cộng sản Việt Nam áp dụng lại là một khả năng thực tế, thậm chí là cao. "Có bệnh thì vái tứ phương". Một khi cộng sản Việt Nam vẫn dị ứng với phương thuốc "tam quyền phân lập, đa nguyên đa đảng" mà nhân loại tiến bộ đã áp dụng hàng trăm năm nay thì việc họ viện đến "phương thuốc" của "thầy Phúc" là điều không có gì phải ngạc nhiên.
Và thái độ của chúng ta
Thomas Henry Huxley (1825-1895), nhà sinh vật học nổi tiếng người Anh và là người cổ suý nhiệt thành của thuyết tiến hóa, từng viết trong tác phẩm "The Struggle for Existence in Human Society" (tạm dịch : "Cuộc đấu tranh sinh tồn trong xã hội loài người") : "Thật sai lầm khi lại mường tượng rằng quá trình tiến hóa biểu thị một xu hướng liên tục hướng tới sự hoàn hảo. Quá trình đó chắc chắn liên quan đến sự thay hình đổi dạng liên tục của sinh vật nhằm thích ứng với điều kiện mới, song tuỳ thuộc vào bản chất của những điều kiện như thế mà chiều hướng của những đổi thay này sẽ đi lên hay đi xuống".
Chủ nghĩa cộng sản là một chủ thuyết phi nhân và trái quy luật. Điều đó giải thích cho sự thất bại của nó với tư cách một ý thức hệ trên phạm vi toàn cầu từ cuối thập niên 1980.
Từ góc nhìn Huxley, xã hội cộng sản rõ ràng là môi trường lý tưởng cho những "phát kiến" kiểu như "tự phê bình và phê bình", "làm chủ tập thể", "học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", "viện đạo đức học dạy đạo đức cho cán bộ", v.v. và v.v.
Vậy nên chúng ta có thể buồn cười chứ không cần phải bực mình nếu "sáng kiến" của Phó Giáo sư Nguyễn Trọng Phúc được lãnh đạo cộng sản Việt Nam "hiện thực hóa", bởi đó là một bước "tiến hóa" đưa hệ thống hiện hành đến gần hơn với kết cục diệt vong tất yếu của nó.
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 30/10/2017
Sự kiện trạm thu phí BOT dự án đường tránh thị xã Cai Lậy buộc phải tạm dừng hoạt động từ ngày 15/8 là một chuyện hy hữu từ trước tới nay ở Việt Nam, khiến dư luận xôn xao bàn tán. Giới truyền thông trong nước thậm chí còn đặt cho nó một cái tên đầy ấn tượng : "Cai Lậy thất thủ !".
BOT đang làm giàu cho người giàu và khốn cùng hóa người nghèo ?
Mặc dù không phải là dự án BOT giao thông đầu tiên bị công chúng phản đối gay gắt (trước đó là dự án BOT Bến Thủy từ tháng 12/2016 đến tháng 4/2017), nhưng thắng lợi của giới tài xế đi qua trạm BOT Cai Lậy đã thực sự châm ngòi cho làn sóng phản đối các dự án BOT giao thông trên toàn quốc.
Sau sự kiện "Cai Lậy thất thủ", dự án BOT tuyến đường tránh thành phố Biên Hòa trở thành tâm điểm thu hút sự chú ý của dư luận. Trong 4 ngày liên tiếp, bắt đầu từ ngày 2/10, nhiều tài xế đã dùng tiền lẻ mệnh giá 200-500 VND để mua vé qua trạm thu phí BOT Biên Hòa khiến giao thông khu vực bị ùn ứ, tắc nghẽn nghiêm trọng, kéo dài trên 5 km. Cuối cùng, đến ngày 5/10, chủ đầu tư đã buộc phải cho trạm thu phí BOT Biên Hòa tạm ngừng hoạt động.
BOT Biên Hòa được cộng đồng mạng ví như một BOT Cai Lậy thứ hai. Quả vậy, không chỉ sự phản đối mạnh mẽ cộng với chiến thuật thông minh và bền bỉ của giới tài xế cuối cùng đã dẫn đến sự kiện "Biên Hòa thất thủ", mà sai phạm của dự án BOT giao thông này cũng y chang dự án BOT đường tránh Cai Lậy.
Dự án BOT Cai Lậy bao gồm hai hợp phần là đầu tư xây dựng công trình quốc lộ 1A qua đoạn tránh thị xã Cai Lậy (dài 12 km) và tăng cường mặt đường đoạn km 1987+560 - km 2014+000 (dài 26 km, trong đó khoảng 1/3 tuyến đi qua thị xã Cai Lậy). Dự án BOT Biên Hòa cũng bao gồm hai hợp phần : (i) đầu tư xây dựng tuyến đường tránh thành phố Biên Hòa từ km 1851+714 QL1 đến km 5+000 QL51 (dài 12km), và (ii) tăng cường mặt đường 10 km quốc lộ 1A đoạn từ km 1841+000 đến km 1851+714.
Cả hai dự án BOT giao thông ở Cai Lậy và Biên Hòa đều lấy lý do là dự án có hợp phần tăng cường mặt đường quốc lộ 1A để thu phí tất cả các phương tiện lưu thông trên quốc lộ, thay vì lẽ ra chỉ được thu phí các phương tiện đi vào tuyến đường tránh.
Tuy nhiên, các tài xế qua hai trạm thu phí BOT này lại không chấp nhận sự áp đặt phi lý đó, vì hai lý do : (i) họ không đi vào tuyến đường tránh (hoặc nếu đi vào thì mức phí cũng không cao như hiện tại, bởi không tương xứng với chi phí mà chủ đầu tư đã bỏ ra để xây dựng nó), và (ii) họ đã đều đặn nộp phí bảo trì đường bộ hàng năm nên không thể bắt họ phải trả thêm phí cho cái gọi là "tăng cường mặt đường" kia được. Yêu cầu của giới tài xế là chủ đầu tư phải di dời các trạm thu phí BOT này đến tuyến đường tránh, chứ không được đặt trên quốc lộ 1A.
Sai phạm ở BOT Cai Lậy và BOT Biên Hòa không phải là cá biệt. Ngược lại, đây là thủ đoạn "trấn lột" dân công khai và trắng trợn của nhóm lợi ích giao thông tại một loạt dự án BOT giao thông trên cả nước.
Dưới đây là một vài "thành quả" điển hình khác từ công cuộc "hợp tác" giữa đám tham quan nhũng lại và các tập đoàn mafia kinh tế.
Dự án BOT đường tránh Thành phố Phủ Lý, gồm 2 hợp phần : phần tuyến tránh Thành phố Phủ Lý (điểm đầu tại km 216+874, QL1 ; điểm cuối tại km 235+885, QL1) và phần "tăng cường mặt đường" (điểm đầu tại km 215+775, QL1 ; điểm cuối tại km 235+885, QL1). Với lý do là dự án có hợp phần tăng cường mặt đường quốc lộ 1A, chủ đầu tư đã đặt trạm thu phí BOT dự án ngay trên quốc lộ 1 (trạm thu phí Nam Cầu Giẽ, km 216+600 quốc lộ 1A), bất kể phương tiện lưu thông bị thu phí có đi vào đường tránh thành phố Phủ Lý hay không. Dự án khởi công ngày 12/10/2014 và bắt đầu thu phí từ ngày 24/11/2016.
Dự án BOT đường tránh thành phố Sóc Trăng, tổng chiều dài 16,22 km, gồm 2 hợp phần, trong đó hợp phần xây dựng tuyến tránh dài 7,68km và hợp phần cải tạo, mở rộng quốc lộ 1A dài 8,54 km. Dự án khởi công ngày 7/2/2015 và bắt đầu thu phí từ ngày 1/6/2017 trong 18 năm 9 tháng. Vị trí đặt trạm thu phí tại đặt tại số 78 quốc lộ 1A, ấp An Trạch, xã An Hiệp, huyện Châu Thành.
Dự án BOT đường tránh thành phố Hà Tĩnh, mặc dù khởi công ngày 19/1/2015 và hoàn thành ngày 4/12/2015, nhưng chủ đầu tư là Tổng công ty Sông Đà đã thu phí từ ngày… 1/1/2009, còn địa điểm đặt trạm thu phí thì cách dự án đến 30km, dĩ nhiên là trên quốc lộ 1A (trạm thu phí Cầu Rác).
Theo tạp chí Nhà Đầu Tư, dự án BOT tuyến tránh thành phố Biên Hòa được đánh giá là "con gà đẻ trứng vàng" của chủ đầu tư. Năm 2016, Cường Thuận IDICO đạt doanh thu thu phí 293 tỷ VND ; trừ đi chi phí hoạt động (103 tỷ VND), doanh nghiệp này ghi nhận lợi nhuận ròng 190 tỷ VND từ trạm BOT tuyến tránh Thành phố Biên Hoà, tăng 31% so với năm 2015. Tổng cộng, kể từ khi đi vào vận hành giữa năm 2014 cho đến cuối tháng 6/2017, trạm BOT tuyến tránh Thành phố Biên Hòa đã mang về cho Cường Thuận IDICO 730 tỷ VND doanh thu và gần 500 tỷ VND lãi ròng. (Theo "thông lệ Việt Nam", con số thực tế nằm ngoài sổ sách chắc chắn không chỉ dừng ở mức "khiêm tốn" như thế).
Khi dự án BOT tuyến tránh Biên Hòa tạm ngưng thu phí, một bài báo trên trang Zing News đã chạy hàng tít "Cuộc sống bình yên đến lạ khi BOT tuyến tránh Biên Hòa xả trạm".
Đúng vậy, không chỉ cư dân thành phố Biên Hòa và vùng phụ cận, mà hàng triệu người dân xung quanh vô số trạm thu phí BOT giao thông trên khắp cả nước vẫn đang từng ngày từng giờ bị đám đạo tặc đội lốt "đầy tớ nhân dân" và "doanh nhân" ngang nhiên tước đoạt cả tiền bạc lẫn cuộc sống bình yên của họ.
Họ đã nghèo, mà nào đâu có được bình yên !
Lê Anh Hùng
Nguồn : Việt Nam Thời Báo, 29/10/2017
Tình trạng ngân sách nhà nước rơi vào cảnh bí bách chẳng phải là điều mới mẻ gì, mà đó là thực tế công chúng Việt Nam đã biết đến từ vài năm gần đây.
Hội chứng "hết tiền trả lương"
Sự kiện đầu tiên báo hiệu tình trạng ngày một xấu đi này diễn ra vào cuối tháng 11 năm 2015, khi một loạt tờ báo "chính thống" đồng loạt chạy những hàng tít như "Thành ủy Bạc Liêu hết tiền hoạt động", hay thậm chí còn bi đát hơn : "Thành ủy Bạc Liêu không chỉ hết tiền mà còn... nợ nần chồng chất".
Câu chuyện Thành ủy Bạc Liêu vỡ nợ chưa kịp lắng xuống thì dư luận lại rộ lên trước thông tin về thực trạng tương tự ở Cà Mau, khi không chỉ UBND thành phố Cà Mau nợđầm đìa, không còn tiền trả lương cho công chức, mà cả huyện Cái Nước cũng hết tiền chi lương, phải cầu cứu ngân sách tỉnh.
Hai sự kiện xẩy ra liên tiếp này tuy khiến dư luận bàn tán xôn xao, nhưng không khiến người ta phải quá ngạc nhiên, bởi chỉ hơn một tháng trước đó, Bộ trưởng Kế hoạch đầu tư Bùi Quang Vinh đã "bộc bạch" trong một tâm trạng đầy ưu tư tại phiên thảo luận tổ của các Đại biểu quốc hội : "Cả nước ngân sách Trung ương chỉ còn 45.000 tỷ đồng. Với mức này không biết để làm cái gì, chưa nói để trả nợ với các thứ".
Lương cơ sở tăng lên mức 1,3 triệu đồng từ ngày 1/7/2017 - Ảnh minh họa
Lo sợ tình trạng nợ lương công chức sẽ gây ra phản ứng dây chuyền cùng những tác động tiêu cực khó lường trong xã hội nên chỉ ít ngày sau hai vụ lùm xùm ở Bạc Liêu và Cà Mau, Bộ Tài chính đã cấp tốc gửi công văn xuống các địa phương, yêu cầu không để xảy ra tình trạng nợ lương cán bộ, công chức, viên chức. Cơ quan quản lý ngân khố quốc gia thậm chí còn "vẽ đường" cho các địa phương như giãn tiến độ hoặc tạm dừng thực hiện các khoản chi chưa cần thiết ; sử dụng thêm các nguồn lực tài chính của địa phương như quỹ dự trữ tài chính, v.v. ; và nếu thực hiện các giải pháp trên mà ngân sách địa phương vẫn khó khăn thì cần báo cáo bằng văn bản lên cấp trên, để cho phép tạm ứng nguồn chi.
Tuy nhiên, sau công văn chỉ đạo nói trên của Bộ Tài chính chỉ mươi hôm, báo chí lại loan tin về việc UBND xã Thạch Khê, Thạch Hà, Hà Tĩnh suốt hai tháng liền không có tiền trả lương cho cán bộ, công chức. Và cũng ở huyện Thạch Hà, mấy tháng sau vụ xã Thạch Khê nợ lương lại đến lượt xã Thạch Văn lên mặt báo vì nợ lương công chức.
Và chỉ cách đây vài hôm, báo chí lại rộ lên thông tin là cán bộ, công chức tại một số xã, phường trên địa bàn Thành phố Vĩnh Long đã không được nhận lương từ nhiều tháng qua.
Nợ lương công chức vốn dĩ là một chủ đề "nhạy cảm", nên những gì được phơi bày trên mặt báo mới chỉ là phần nổi của tảng băng.
Công an cũng không thoát
Công an là lực lượng mà giới lãnh đạo cộng sản thường ví là "thanh gươm của đảng". Một trong những khẩu hiệu mang tính chất "kim chỉ nam" của đội quân hùng hậu này là : "Công an nhân dân chỉ biết còn đảng, còn mình". Điều này giải thích tại sao bộ máy công an luôn nhận được sự đãi ngộ đặc biệt và không ngừng phình ra, còn chế độ cộng sản Việt Nam vẫn được gọi là chế độ "công an trị".
Tuy nhiên, tình trạng ngân sách khốn khó cũng đã tác động đến lực lượng công an, đội quân kiêu binh mà xưa nay đảng vẫn dùng tiền để mua sự trung thành và tưởng như "bất khả xâm phạm". Chẳng hạn, trước kia cán bộ công an mỗi khi được điều động đi làm nhiệm vụ bên ngoài đều được nhận một khoản hỗ trợ khá hậu hĩnh (thường là 500.000 VND/ngày), nhưng nay khoản này hầu như bị cắt hẳn.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, nhiều cán bộ ngoại giao làm việc tại các nước là sĩ quan tình báo từ Tổng cục V, Bộ Công an "biệt phái" sang. Trước đây, cán bộ cấp lãnh sự (thường là sĩ quan tình báo biệt phái), đều được nhận thêm trợ cấp cho vợ (hoặc một người giúp việc), với mức trợ cấp bình quân mỗi tháng từ 400 đến 600 USD, bất kể người vợ có sống cùng chồng tại nơi công tác hay không. Tuy nhiên, khoảng hơn một năm nay, khoản trợ cấp đó đã không còn.
Xin dẫn thêm một ví dụ từ Bắc Ninh, một tỉnh giàu có nằm ngay cửa ngõ thủ đô và đang phấn đấu trở thành thành phố trực thuộc trung ương vào năm 2020.
Trong cuộc cưỡng chế đất tại phường Đồng Kỵ, thị xã Từ Sơn ngày 22/12/2016, khoảng 450 cảnh sát đã được điều động để trấn áp bà con dân oan. Sau cuộc cưỡng chế, ngoài bữa ăn trưa, mỗi viên cảnh sát còn được nhận khoản "bồi dưỡng" 500.000 VND. Tất cả các khoản chi đều được lấy từ ngân sách công an. Tuy nhiên, cuộc cưỡng chế đất cũng tại phường Đồng Kỵ ngày 20/9 vừa qua thì chỉ khoảng 350 cảnh sát được huy động. Và sau cuộc cưỡng chế, đội quân chuyên đàn áp dân đen đã không còn được nhận khoản "bồi dưỡng" mà bình thường họ vẫn nhận. Họ vẫn được ăn trưa, nhưng khoản chi đó cũng không phải được trích từ ngân sách công an, mà từ Trung tâm Quỹ đất tỉnh.
Điều tất yếu phải đến ?
Những hiện tượng nêu trên chỉ là "triệu chứng ngoài da" của một "con bệnh" mà ngay từ khi chào đời đã bộc lộ những bất ổn bên trong. Như một lẽ tự nhiên, càng ngày khả năng cầm cự của nó càng kém.
Tại hội nghị tổng kết công tác tài chính - ngân sách đầu năm 2017, lần đầu tiên Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã phải thú nhận những thực tế đáng báo động như "Nợ công nếu tính đủ đã vượt trần", "Chi thường xuyên tăng rất nhanh khiến ngân sách căng thẳng" hay "Nếu không chấm dứt tình trạng này, sự sụp đổ nền tài khóa quốc gia không thể tránh khỏi".
Trong cuộc làm việc với Bộ Giao thông vận tải ngày 16/3, người đứng đầu chính phủ cũng đã cảnh báo cơ quan quản lý hạ tầng quan trọng này là vốn ngân sách đang ở vào tình trạng cực khó.
Và trong phiên thảo luận tổ sáng 24/10 vừa qua, Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc đã bày tỏ sựlo ngại về tình hình tài chính quốc gia : "Nền tài chính chúng tôi thấy không được bền vững. Sau này bán hết vốn nhà nước thì nhiệm kỳ sau lấy gì mà chi tiêu, kể cả chi thường xuyên, tiêu dùng cũng là khó".
Đâu là giải pháp ?
Trước thềm Hội nghị Trung ương 6, cựu Tổng bí thư Lê Khả Phiêu đã nhận định là yêu cầu tinh gọn bộ máy hiện "không còn đường lùi". Tổng số công chức biên chế của hệ thống chính trị ở Việt Nam hiện nay là 3.734.302 người, tức chiếm đến 4% dân số, gấp tới gần 6 lần so với tỷ lệ công chức/dân số ở Mỹ (chỉ 0,68%). Chưa hết, nếu cộng toàn bộ số người hưởng lương và mang tính chất lương thì số người mà ngân sách nhà nước phải "cõng" trên lưng lên tới con số 11 triệu.
Tổng số công chức biên chế mà ngân sách nhà nước phải "cõng" trên lưng lên tới con số 11 triệu - Ảnh minh họa -(cửu vạn Lạng Sơn)
Không một quốc gia nào, dù giàu có đến đâu, có thể nuôi nổi một đội quân khổng lồ như thế bằng tiền thuế của dân.
Cách đây mấy năm, dư luận đã tá hỏa trước thông tin một xã nghèo với 9.500 dân ở Thanh Hoá nhưng lại có đến… 500 cán bộ. Và đây không phải là trường hợp cá biệt trên 63 tỉnh thành tại Việt Nam.
Thực ra, không phải bây giờ ban lãnh đạo cộng sản Việt Nam mới kêu gào "tinh giản biên chế" hay "tinh gọn bộ máy", mà vấn đề này đã được đặt ra ngay từ thời họ còn ở "thủ đô kháng chiến" Việt Bắc. Từ đó đến nay, đây là một trong những "điệp khúc" mà công chúng Việt Nam được nghe nhiều nhất, song tình hình lại ngày một trầm trọng hơn.
Lần này cũng vậy, số lượng biên chế hay số cơ quan trong hệ thống chính trị không thể nào giảm được chỉ bằng cách kêu gào, hay bằng "quyết tâm chính trị" kiểu cộng sản.
Trong bối cảnh áp lực nợ công ngày một lớn, động lực tăng trưởng kinh tế chủ yếu dựa vào khai thác tài nguyên và nhân công giá rẻ đang đuối dần, mức độ ưu đãi của các khoản vay từ các đối tác phát triển (World Bank, ADB hay IMF…) hầu như không còn, gánh nặng bộ máy đảng - chính quyền - đoàn thể tiếp tục chồng chất trên lưng người đóng thuế, ngân sách nhà nước ngày càng khốn quẫn, ban lãnh đạo Việt Nam xem ra chỉ còn giải pháp duy nhất để duy trì tăng trưởng và đảm bảo ổn định xã hội : Cải cách chính trị song hành với cải cách kinh tế.
Ngược lại, nếu vẫn cứ đà này, sự đổ vỡ của nền tài khoá quốc gia kéo theo sự sụp đổ của hệ thống là thực tế khó tránh khỏi. Đó là một cái giá đắt đến đến mức không ai mong muốn.
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 26/10/2017
Sau hàng loạt vụ lùm xùm của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khi để cho đàn em cùng thân quyến mặc sức làm mưa làm gió, đua nhau xâu xé nền kinh tế, "ăn của dân không từ một thứ gì", Hội nghị trung ương 5 khóa XI diễn ra vào trung tuần tháng 5/2012 đã quyết nghị việc Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng thay thế vị trí Trưởng ban Chỉ đạo trung ương về Phòng chống tham nhũng của một "đồng chí X" đầy tai tiếng.
Nguyễn Phú Trọng trong một lần tiếp Tập Cận Bình tại Hà Nội.
Dưới sự chỉ đạo của ngài tân Trưởng ban, hoạt động của bộ máy phòng chống tham nhũng ban đầu cũng có đôi chút "khởi sắc", nhưng rồi mọi chuyện lại sớm "đâu trở về đấy". Lời khẳng định "Tham nhũng ở Việt Nam 3 năm qua ổn định" của Tổng Thanh tra chính phủ Huỳnh Phong Tranh tại buổi tọa đàm "Chung tay phòng chống tham nhũng vì sự phát triển do Thanh tra Chính phủ và UNDP tổ chức ngày 9/12/2014 ngay lập tức trở thành trò đàm tiếu của thiên hạ.
Tuy nhiên, tình hình đã bắt đầu thay đổi sau Đại hội XII, đặc biệt là từ khi Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra trung ương Trần Quốc Vượng (nhân vật được coi là "cánh tay phải" của Nguyễn Phú Trọng trong chiến dịch "đả hổ diệt ruồi" phiên bản Việt Nam) trở về sau chuyến tháp tùng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm Trung Quốc từ ngày 10 đến 15/9/2016.
Và sau câu phát ngôn hùng hồn "Lò nóng lên rồi thì củi tươi vào cũng phải cháy" của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tại cuộc họp Ban Chỉ đạo trung ương về Phòng chống tham nhũng ngày 31/7, chiến dịch "đốt lò" do ngài Tổng bí thư phát động xem ra đã chuyển sang một giai đoạn mới.
Thực tâm chống tham nhũng ?
Trong bài "Vòng luẩn quẩn hay tầm nhìn của ngài Tổng bí thư ", chúng tôi đã phân tích là nếu không cải cách chính trị, thiết lập một hệ thống thể chế tam quyền phân lập thì Việt Nam không thể nào chống được tham nhũng. Với một hệ thống vận hành dựa trên tham nhũng thì nếu không cải cách toàn diện và triệt để, cái gọi là "chống tham nhũng" chỉ là trò bịp bợm của giới lãnh đạo cộng sản Việt Nam.
Điều này càng thể hiện rõ qua cái cách mà ngài Tổng bí thư chọn "củi" để tống vào "lò". Những vụ việc tai tiếng khiến công chúng bức xúc, phẫn nộ nhưFormosa Hà Tĩnh , thảm nạn BOT giao thông , VN Pharma, "biệt phủ Yên Bái"… đều không được ngài ngó ngàng đến chứ đừng nói là lên tiếng chỉ đạo giải quyết. Thậm chí, để tránh bị dư luận "hiểu nhầm", Chánh Văn phòng trung ương Đảng Nguyễn Văn Nên còn phải thanh minh với báo chí, bác bỏ thông tin Tổng bí thư "có ý kiến" vụ VN Pharma. Lý do thật dễ hiểu : "tác giả" của những vụ tham nhũng, tiêu cực đó đều là đồng minh chính trị của ngài Tổng bí thư.
Với cái ô to đùng như thế nên chẳng có gì đáng ngạc nhiên khi mới đây quý bà Nguyễn Thị Kim Tiến còn ngang ngược đến mức nhân danh Bộ Y tế phát công văn yêu cầu xử lý bác sỹ Hoàng Công Truyện, chỉ vì ông đã "dám" đăng một bài trên trang Facebook cá nhân "khuyên" Bộ trưởng Y tế nghỉ việc do yếu kém về công tác tham mưu, vấn đề an ninh ở bệnh viện.
Hai lần "ngoại lệ"
Đại hội XI Đảng cộng sản Việt Nam diễn ra đầu năm 2011 khi Nguyễn Phú Trọng đã 67 tuổi, quá 2 tuổi so với giới hạn 60 tuổi cho ủy viên Bộ Chính trị mới tham gia cơ quan quyền lực tối cao lần đầu và 65 cho người tái cử. Tuy nhiên, do trúng cử Tổng bí thư nên việc quá tuổi của ông ta được xem là trường hợp "ngoại lệ".
Năm năm sau, tại Đại hội XII, mặc dù đã quá giới hạn tuổi đến 7 năm, song vì các phe phái trong đảng không tìm được tiếng nói chung trong việc lựa chọn nhân sự Tổng bí thư nào khác ngoài Nguyễn Phú Trọng, nên một lần nữa ngài giáo sư tiến sĩ chuyên ngành "xây dựng đảng" lại được "chọn mặt gửi vàng" như một "ngoại lệ", với cam kết là sẽ chỉ tại vị trong nửa nhiệm kỳ.
Thực ra lúc đó Nguyễn Phú Trọng là giải pháp tình thếtrong một nỗ lực tập thể nhằm loại trừ Nguyễn Tấn Dũng, nhân vật mà Luật sư Cù Huy Hà Vũ đã vạch mặt chỉ tên là "điệp viên hoàn hảo " của Trung Quốc (dù chúng tôi không hoàn toàn đồng ý với tất cả những luận điểm của Luật sư Cù Huy Hà Vũ).
Mưu tính gì ?
Sau Đại hội XII, Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Thường trực Ban bí thư Đinh Thế Huynh là hai ứng cử viên sáng giá nhất để tiếp quản chiếc ghế Tổng bí thư khi Nguyễn Phú Trọng chia tay khu nhà 1A Hùng Vương vào giữa nhiệm kỳ như cam kết. Và suốt một năm rưỡi, người ta cứ ngỡ cuộc đua vào ngôi vị số 1 chỉ diễn ra giữa Trần Đại Quang và Đinh Thế Huynh, với ưu thế nghiêng về phía ngài cựu Bộ trưởng Công an.
Tuy nhiên, sau gần 3 tháng im hơi lặng tiếng kể từ hồi tháng Năm, cái tên Đinh Thế Huynh xuất hiện trở lại trên truyền thông nhà nước vào ngày 1/8, khi Bộ Chính trị thông báo là ngài Thường trực Ban bí thư đang "điều trị bệnh", còn chiếc ghế của ông ta thì được tạm giao cho Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra trung ương Trần Quốc Vượng, người được coi là một Vương Kỳ Sơn của Việt Nam. Và từ đó đến nay, mọi thông tin về nhân vật đứng thứ 5 trong hệ thống phẩm trật cộng sản Việt Nam vẫn chìm trong màn bí ẩn.
Trong khi đó, kể từ khi "tái xuất" vào ngày 28/7, sau hơn một tháng biến mất một cách bí hiểm ngay giữa lúc vụ Trịnh Xuân Thanh bị bắt cóc tại Berlin trở thành chủ đề bàn tán râm ran của công chúng, Chủ tịch nước Trần Đại Quang hầu nhưchỉ còn sắm vai "ông phỗng" trên sân khấu chính trị do liên quan đến cuộc đào thoát khỏi Việt Nam của viên cựu Phó chủ tịch Hậu Giang.
Hai ứng cử viên nặng ký nhất đã bị loại, còn các ứng cử viên khác thì sao ?
Xin thưa, chiến dịch "đốt lò" do Nguyễn Phú Trọng khởi xướng cùng Quy định kiểm soát tài sản, thu nhập của 1.000 cán bộ cao cấp do Bộ Chính trị ban hành ngày 23/5 lúc này đã trở thành "lưỡi gươm Damocles" sẵn sàng bổ vào đầu bất cứ kẻ nào dám cả gan thách thức quyền lực của ngài Tổng bí thư khả kính.
Đại hội 19 Đảng cộng sản Trung Quốc diễn ra từ ngày 18-24/10 trong bầu không khí mà nhiều nhà quan sát nhận định là không còn căng thẳng và bất đồng nội bộ, bởi Tập Cận Bình đã "xử lý" hết các đối thủ, cả công khai lần tiềm tàng, qua chiến dịch "đả hổ diệt ruồi" mà ông ta là người vừa viết kịch bản vừa "chỉ đạo nghệ thuật" thông qua trợ thủ Vương Kỳ Sơn.
Như chúng tôi đã trình bày trong bài "Ai có thể chặn được Nguyễn Phú Trọng ?", đương kim Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam không chỉ là một nhân vật "thân Tàu" mà nguy hiểm hơn thế, qua cả lời nói lẫn hành động, ông ta còn cho thấy mình là một tay sai đắc lực của các ông chủ Trung Nam Hải.
Sau hai lần giành chiến thắng trong cuộc chiến giành ngôi vị tối cao như một trường hợp "ngoại lệ", việc ngài Tổng bí thư một lần nữa trở thành "ngoại lệ" tại Đại hội XIII là một khả năng không thể loại trừ, bởi với Đảng cộng sản Việt Nam thì điều gì cũng có thể xẩy ra, khi không một luật lệ nào đủ sức ràng buộc họ.
Không còn nghi ngờ gì, Nguyễn Phú Trọng đang làm tất cả những gì có thể để không chỉ bước vào Hội nghị trung ương 7 (dự kiến diễn ra vào tháng 5/2018) mà cả Đại hội XIII (đầu năm 2021) với vị thế của một Tập Cận Bình "made in Vietnam".
Trong bối cảnh hai ứng cử viên tiềm tàng đã bị loại, còn các đối thủ có khả năng thách thức quyền lực khác thì nơm nớp dè chừng thanh bảo kiếm mang tên "Trưởng ban Chỉ đạo trung ương về Phòng chống tham nhũng", Nguyễn Phú Trọng sẽ không chỉ bảo toàn được ngôi vị số 1 của mình mà còn thoải mái xếp đặt nhân sự theo ý chỉ của Bắc Kinh.
Tóm lại, nếu không kiểm soát được quyền lực của người đứng đầu Đảng cộng sản Việt Nam ngay từ bây giờ, Việt Nam sẽ lại bị cuốn vào một vòng xoáy "Hán hoá" mới ngay cả khi ngài Tổng bí thư buộc phải trở về "làm người tử tế" sau Hội nghị trung ương 7 hay sau Đại hội XIII.
Tương lai đất nước đang thực sự nhuốm màu u ám.
Nguồn : VOA, 23/10/2017
