Thế giới đang chứng kiến chiến cuộc Hoa Kỳ - Trung Quốc : Một cuộc chiến giữa kinh tế thị trường và Kinh tế phi thị trường ; Một cuộc chiến "vô tiền khoáng hậu" chưa từng được biết đến trong 50 năm qua !

Hình minh họa. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình-AFP

Tác hại của cái gọi là "chiến tranh nhân dân"

Giữa chiến cuộc đang dâng cao với nhiều dấu hiệu thật căng thẳng và vô cùng quyết liệt, "chủ nghĩa dân tộc" được Trung Quốc tiếp tục sử dụng dưới tên "Vạn Lý Trường Chinh Mới" [1] do ông Tập Cận Bình "kêu gọi người dân nước này chuẩn bị cho thời kỳ khó khăn".

Thế giới sững sờ [2] trước những "bàn chải chà cầu" và "giấy vệ sinh" in hình Tổng thống D. Trump được sản xuất tại Trung Quốc. Điều đó chỉ làm cho "văn hóa rực rỡ" 5.000 của người Trung Hoa thêm phần "chói lọi" hơn là tính thiết thực, giúp cho nhà cầm quyền Trung Quốc đang "đau đầu bạc tóc" kiếm tìm giải pháp khả dĩ.

Sự giàu có về vật chất của người Trung Hoa, không hề giúp ích họ hành xử văn minh hơn với sự tôn trọng cần có của thế giới.

Dù Trung Quốc đứng hạng nhì thế giới về kinh tế, nhưng đứng áp chót khi xếp hạng tự do báo chí (!).

Người dân được sinh ra để sống và để mưu cầu hạnh phúc, không phải để đi gây chiến - đó là chân lý. Chính điều này đã phủ định hoàn toàn khái niệm "chiến tranh nhân dân", vốn chỉ có những quốc gia độc đảng toàn trị, lừa dối người dân luôn sử dụng, mỗi khi cần đến "đám đông ô hợp" dưới tên gọi "lòng yêu nước nồng nàn", nhưng thực chất chỉ thể hiện một sự cuồng nộ mù quáng và điên tiết, nhưng lại không hiểu được "mình phải có thế nào người ta mới thế chứ" như lời của ông Nguyễn Phú Trọng đang văng vẳng bên tai Chủ tịch Tập (!).

Điều tồi tệ hơn của "chiến tranh nhân dân" gây ra, một khi "tàn chiến cuộc", nó để lại một quốc gia xác xơ về nhân cách với lòng thù hận ngút ngàn và sự chia rẽ xã hội trầm trọng ! Điều này đã được lịch sử thế giới chứng minh mà Việt Nam là một trong số đó. Thật đáng sợ, khi chiến cuộc trôi qua, Việt Nam vẫn đang vật vã kiếm tìm sự bình an trong xã hội cùng sự "thống nhất nhân tâm" suốt hơn 44 năm qua như "bóng chim tăm cá"(!).

Liệu người Trung Hoa có giật mình với "nhân tâm ly tán" kinh khủng, từ cái gọi là "chiến tranh nhân dân" đã gây ra cảnh "nồi da xáo thịt", không chỉ với "người anh em ruột" mang tên Đài Loan mà ngay cả trong lòng thủ đô Bắc Kinh với Thiên An Môn, mà cho đến nay, 30 năm qua, nhà cầm quyền Trung Quốc vẫn xem là điều nghiêm cấm tuyệt đối, nếu ai đó muốn nhắc lại công khai !

Nhà cầm quyền Trung Quốc cần nghiêm túc nhìn lại khái niệm "chiến tranh nhân dân" để đừng đẩy người dân Trung Hoa lao vào cơn "đại hồng thủy" đang chực chờ hiển hiện, bởi họ không gây ra thảm cảnh đó !

"Chiến tranh nhân dân" vốn không mỹ miều như tên gọi, bởi nó vắt cạn kiệt "nội lực nhân dân" nhằm phục vụ cho kẻ cai trị !

WTO có nên tồn tại ?

Trung Quốc gia nhập WTO chính thức vào ngày 20/1/2002, sau 15 năm đàm phán và chuẩn bị đầy cam go.

Hơn mười bảy năm qua, Kinh tế thị trường dành cho Kinh tế phi thị trường quá nhiều "đặc ân" và sự "sủng ái" đầy hào sảng, thế cho nên, Trung Quốc mau chóng trở thành :

+ Nước xuất khẩu và nhập khẩu thuộc hàng đầu thế giới.

+ Thành viên nòng cốt trong hệ thống thương mại đa phương toàn cầu.

+ Quốc gia sản xuất và tiêu thụ xe hơi nhiều nhất hành tinh.

+ Đối trọng của Hoa Kỳ trong kinh tế thương mại.

+ Nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới, khi vượt qua Nhật Bản.

Và còn nhiều lãnh vực tiến bộ vượt bậc khó chối cãi, đặc biệt trong lãnh vực công nghệ thông tin.

Dù là như vậy, nhưng thật đáng tiếc, cho đến nay Trung Quốc vẫn chưa được Hoa Kỳ và phương Tây công nhận có nền kinh tế thị trường !

Khi được là thành viên WTO, nhiều quốc gia hy vọng Trung Quốc hành xử văn minh hơn, trên mọi lãnh vực để xứng đáng là đất nước "đứng giữa thiên hạ", góp phần lớn lao cho một thế giới, cần hòa bình để phát triển thay vì thủ đoạn thấp kém và hận thù khôn nguôi...

Trong một bài báo vào tháng 4/2018 đăng trên Foreign Affairs do trang Nghiên Cứu Biển Đông chuyển ngữ [3], đại diện thương mại Hoa Kỳ đã khẳng định "Mỹ đã sai lầm khi để Trung Quốc gia nhập WTO - là các cam kết mà Trung Quốc đưa ra vào năm 2001, không bao hàm tất cả các hành vi gây lo ngại hiện nay. Cả nghi thức gia nhập WTO của Trung Quốc lẫn cấu trúc của tổ chức này vào năm 2001 đều không đủ để bảo đảm hành vi kinh tế lý tưởng của Trung Quốc trong những thập kỷ sau đó..".

Có lẽ nhận định trên đã đủ trả lời cho câu hỏi [4] "Tại sao Trung Quốc hăng hái cải tổ WTO trong khi Mỹ muốn từ bỏ ?".

Ngày 22/5/2019, đài VOA cho hay [5] : "Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer sẽ gặp giới chức từ Liên hiệp Châu Âu và Nhật tại Paris vào ngày 23/5 để bàn về các nỗ lực chung giải quyết các chính sách và cách hành xử phi thị trường của các nước khác... Cuộc họp dự kiến sẽ chủ yếu tập trung về các chính sách bao cấp của nhà nước Trung Quốc...".

Ngày 3/6/2019, Tổng thống D. Trump viếng thăm cấp quốc gia đến Anh Quốc - một quốc gia hùng cường đứng trong hba Liên Hiệp Quốc và cả trong WTO.

Phải chăng chuyến công du của Tổng thống D.Trump nhằm tiếp tục khẳng định Hoa Kỳ có quá nhiều "đồng chí" trước một nhà cầm quyền cộng sản vốn luôn đầy đủ "tình đồng chí" nhưng thật "dị hướng" trong tình trạng - không thể rõ hơn - vô cùng lẻ loi, cô độc ?

Tạm kết

Diễn đàn Shangri-La tại Singapore vào ngày 02/6/2019, đài VOA cho hay phía Trung Quốc đã biểu thị thái độ "bất khuất" trước Hoa Kỳ về căng thẳng thương mại, kể cả vấn đề Đài Loan và Biển Đông, thông qua Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Ngụy Phượng Hòa.

Còn nhà cầm quyền Việt Nam sẽ làm gì trước "vòng xoáy khổng lồ" của chiến cuộc Mỹ - Hoa như ông Phạm Bình Minh khẳng định : "Việt Nam khó tránh khỏi ảnh hưởng từ thương chiến Mỹ - Trung" ?...

Nguyễn Ngọc Già

Nguồn : RFA, 06/06/2019

[1] https://thanhnien.vn/the-gioi/ong-tap-keu-goi-trung-quoc-san-sang-cho-van-ly-truong-chinh-moi-1084796.html

[2] https://news.zing.vn/giay-ve-sinh-hinh-tong-thong-trump-dat-hang-o-trung-quoc-post947166.html

[3] http://nghiencuubiendong.vn/toan-cau-hoa-hoi-nhap-kinh-te/6938-ket-nap-trung-quoc-vao-wto-co-phai-la-sai-lam

[4] http://www.trungtamwto.vn/chuyen-de/12899-tai-sao-trung-quoc-hang-hai-cai-to-wto-trong-khi-my-muon-tu-bo

[5] https://www.voatiengviet.com/a/my-nhat-eu-ban-ve-chinh-sach-bao-cap-cua-trung-quoc-/4926971.html

Có lẽ là không nhiều lắm !

Vào năm 2012, tình trạng cấm biên ở cửa khẩu quốc tế Móng Cái diễn ra từ tháng 3 đến tháng 10, chưa bao giờ lâu đến như vậy (1). Hàng ngàn container, phần lớn là hàng đông lạnh bị ách lại tại đây. Các cơ quan chức năng tìm mọi cách để đưa hàng hóa sang các lối cửa khẩu khác, nhưng chỉ giải quyết được 1/30 số hàng đang lưu kho. Ngoài ra toàn bộ các dịch vụ lo giấy tờ xuất nhập khẩu ở Móng Cái - nguồn sinh kế của nhiều người dân ở thành phố này bị đình trệ.

Xe tải nối nhau chở nông sản qua cửa khẩu sang Trung Quốc. Ảnh : Dân Việt.

Đến bây giờ, tình trạng ách tắc tại các cửa khẩu mỗi mùa nông sản vẫn là nỗi lo thường trực của người dân. Thậm chí trong dịp Tết Nguyên Đán vừa rồi, Thủ tướng đã phải đăng đàn để chỉ đạo thông quan cho các hàng hóa xuất khẩu (2). Đó chỉ là một ví dụ cho thấy một động thái nhỏ từ phía Trung Quốc có thể ảnh hưởng như thế nào đến kinh tế - xã hội của Việt Nam. Nó khiến dấy lên câu hỏi, chúng ta đã hiểu gì về tư duy, hành vi và lựa chọn của quốc gia này để có thể "chung sống" với họ ?  Có lẽ là không nhiều lắm !

Việt Nam và Trung Quốc là hai nước láng giềng. Vì vậy, nhu cầu nghiên cứu Trung Quốc của Việt Nam là "tự thân", "thường xuyên" của ông cha ta trong suốt chiều dài lịch sử để "thích ứng". Kể từ sau khi hai Đảng thành lập và trở thành đảng cầm quyền, Trung Quốc và Việt Nam lại càng có nhu cầu "trao đổi và tham khảo kinh nghiệm của nhau", bởi hai nước cùng chung mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội và phát triển đất nước. Trong bối cảnh Trung Quốc đang trỗi dậy mạnh mẽ với tham vọng trở thành một đế chế siêu cường, thì nghiên cứu về Trung Quốc học càng trở nên hết sức cần thiết.

Có những điều kiện đặc biệt như vậy, nhưng Việt Nam chưa tổ chức nghiên cứu người láng giềng này một cách đúng mức. Phó Giáo sư Jonathan London, nhà nghiên cứu Việt Nam và Trung Quốc, Đại học Leiden, Hà Lan cho rằng : "Những nhà nghiên cứu Việt Nam ở một vị trí mà lẽ ra phải có một hiểu biết sâu sắc hơn các quốc gia khác về Trung Quốc, nhưng lại hiếm khi có cơ hội triển khai và công bố những nghiên cứu sử dụng những phương pháp và tiêu chuẩn được công nhận trên thế giới".

Thiếu liên kết và thông tin

Hiện nay, nghiên cứu Trung Quốc học được tập trung ở một số nơi, trong đó lâu đời và có nhiều dấu ấn hơn cả là Viện Nghiên cứu Trung Quốc thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc và Bộ môn Trung Quốc học, trực thuộc Khoa Đông phương học, đặt tại trường Đại học Khoa học xã hội & nhân văn Hà Nội, còn Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc thuộc trường Đại học Khoa học xã hội & nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh mới thành lập ba năm nay và chưa có kết quả nổi bật. Ngoài ra, số đơn vị, chương trình nghiên cứu khác như Chương trình Nghiên cứu Kinh tế Trung Quốc thuộc Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), Đại học Quốc gia Hà Nội thường phân tích cập nhật tình hình kinh tế Trung Quốc ; các khoa dạy ngôn ngữ Trung văn thuộc Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội hoặc Đại học Hà Nội tập trung vào giảng dạy, giao lưu về ngôn ngữ chứ không nghiên cứu khu vực học. Việc nghiên cứu về Trung Quốc của các bộ ngành như Ngoại giao, Công an, Quốc phòng… thường tập trung vào các đối sách chứ không nhằm nghiên cứu liên ngành và toàn diện về Trung Quốc.

Để nghiên cứu cơ bản tốt, các đơn vị chuyên nghiên cứu về Trung Quốc như Viện Nghiên cứu Trung Quốc thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội tập trung vào các chương trình nghiên cứu lớn gồm : Nghiên cứu Trung Quốc truyền thống ; Nghiên cứu về Trung Quốc hiện đại, đặc biệt là cải cách mở cửa ; Nghiên cứu về quan hệ Việt - Trung, ngoài ra nghiên cứu phát hiện và cảnh báo sớm những nguy cơ có thể xảy ra, như chiến tranh thương mại Mỹ - Trung hiện nay sẽ đem lại các nguy cơ gì về kinh tế xã hội.

Mặc dù nghiên cứu cơ bản về Trung Quốc học có vai trò là "đầu vào" cho các tư vấn, tham mưu chính sách của các bộ, ngành nhưng việc kết nối, chia sẻ thông tin giữa các đơn vị nghiên cứu với nhau và với các cơ quan tư vấn chính sách còn chưa tốt. Chương trình Nghiên cứu Trung Quốc thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội được mở ra từ năm 2016 với kỳ vọng triển khai các nhiệm vụ nghiên cứu có tính liên ngành, xây dựng và kết nối chuyên gia nhưng cũng chỉ tập hợp lực lượng nghiên cứu Trung Quốc họp một lần duy nhất để bàn bạc… rồi cho đến nay chưa thấy khởi động lại. Theo Giáo sư Đỗ Tiến Sâm, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu của Trung Quốc, cơ quan nghiên cứu và tham mưu chính sách cần ngồi lại với nhau một cách "phi chính thức chứ không nhất thiết phải có cơ chế cứng nhắc" để cùng phân tích nhận định tình hình, khoảng 3 - 6 tháng một lần, nhưng cũng chưa thực hiện được. Các đơn vị tham mưu thuộc các bộ, ngành có nguồn tin riêng cũng như cập nhật thường xuyên từ các địa phương, còn các cơ quan nghiên cứu về Trung Quốc lại thường xuyên giao lưu học giả, nên có rất nhiều thông tin có thể chia sẻ cho nhau, cùng nhau phân tích. Tuy nhiên, có điều đáng tiếc là, "nhiều thông tin từ phía các cơ quan tham mưu thường khó tiếp cận".

Những tiểu thương buôn bán hàng qua cửa khẩu Móng Cái. Ảnh : Nguyễn Văn Chính.

Mặt khác, việc đầu tư cho nghiên cứu khu vực học về Trung Quốc có thể nói là "nghèo nàn" và chưa có một chiến lược bài bản. Nhiều sản phẩm nghiên cứu về Trung Quốc là nghiên cứu "chay", tức là mới chỉ dừng ở chỗ tìm hiểu thông qua các nguồn tài liệu bằng tiếng Trung qua các trang mạng, chứ ít có điều kiện đi khảo sát thực tế tại Trung Quốc. Chỉ có một vài nhà nghiên cứu kỳ cựu mới đủ năng lực và kinh nghiệm xin các quỹ kinh phí cho khảo sát và giao lưu học thuật quốc tế. Cho nên, khi trao đổi với chúng tôi, nhiều nhà nghiên cứu đánh giá, ấn phẩm duy nhất có tính hàn lâm về nghiên cứu Trung Quốc hiện nay là Tạp chí Nghiên cứu Trung Quốc cũng có nhiều công bố dựa vào nguồn tư liệu cấp hai, thậm chí là công bố các vấn đề về Trung Quốc "thông qua con mắt của người Trung Quốc". Những thành tựu đáng kể hiện nay về nghiên cứu Nho học Trung Quốc phần nhiều nhằm thông qua đó để hiểu về Nho học Việt Nam truyền thống, hoặc chuyển tải các nghiên cứu Nho học của Việt Nam ra nước ngoài, hơn là hình dung một cách đầy đủ về Nho học Trung Quốc, theo một nhà nghiên cứu đề nghị giấu tên của trường Đại học Khoa học xã hội & nhân văn Hà Nội.

Mặc dù ít ỏi như vậy, hiện chỉ có Viện Nghiên cứu Trung Quốc là có nguồn đề tài nhất định, và thường xuyên từ hệ thống đề tài cấp viện, cấp bộ... về nghiên cứu Trung Quốc, còn đa số giảng viên ở các trường đại học thường phải kiêm nhiệm công tác giảng dạy và cũng không có đề tài thường xuyên mà phải "bươn chải" để có được xuất bản phẩm. Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc của Trường Đại học Khoa học xã hội & nhân văn Hà Nội có hàng chục đầu sách về Nho học, trong đó nhiều sách là kết quả hợp tác với Đại học Bắc Kinh và Đại học Quốc gia Đài Loan, chủ yếu gắn với sự nỗ lực vận động của Phó Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Kim Sơn, hiện nay là Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội, kiêm Chủ tịch Hội đồng khoa học của Trung tâm. Trong khi đó, Đại học Sư phạm Hà Nội từng thành lập Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc nhưng từ lâu cũng phải dừng hoạt động và giám đốc Trung tâm chuyển hướng sang nghiên cứu Hàn Quốc học - theo Tiến sĩ Nghiêm Thúy Hằng, Bộ môn Trung Quốc học, Khoa Đông phương học, trường Đại học Khoa học xã hội & nhân văn Hà Nội. "Không được đầu tư, để các nhà khoa học tự bơi, tự đi tìm kinh phí nghiên cứu, thì nhà khoa học chỉ… bơi được thế thôi", Tiến sĩ Nghiêm Thúy Hằng nói.

Việc đào tạo nghiên cứu khu vực học về Trung Quốc ở Việt Nam cũng đang thiếu bài bản. Thông thường, để có được một số nhà nghiên cứu "sắc nhọn" về Trung Quốc học hay bất cứ một khu vực nào khác, các cơ sở đào tạo cần phải nhận được "đơn đặt hàng" của các cơ quan nghiên cứu hoặc bộ ngành để tuyển chọn sinh viên xuất sắc. Số sinh viên này được đào tạo ở trong nước với những nhà khoa học thực sự am hiểu Trung Quốc và sau đó sẽ được cử đi nước ngoài rồi về với những địa chỉ sẵn sàng nhận họ trở lại.

Hiện nay nguồn kinh phí từ các quỹ quốc tế cho nghiên cứu sinh nghiên cứu về Trung Quốc rất dồi dào, vì "cả thế giới đang phải nghiên cứu Trung Quốc", nhưng vấn đề đặt ra là nghiên cứu xong các em sẽ về đâu ? Tiến sĩ Nghiêm Thúy Hằng đặt câu hỏi. Nhiều học viên của bà sau khi được đào tạo bài bản xong đã đi tìm kiếm công việc khác hoặc chỉ dạy ngoại ngữ là "rất phí". Hoặc nhiều người đi theo con đường nghiên cứu nhưng cứ phải "lờ phờ" với nguồn kinh phí ít ỏi cho tới khi tự mình tìm kiếm hoặc đứng tên được đề tài cấp bộ, và con số đó không nhiều, chỉ đếm trên đầu ngón tay trong số nhà nghiên cứu về khu vực học vẫn còn ít ỏi ở Việt Nam. Trong khi đó, các chuyên viên ngoại giao hầu hết được tuyển chọn chỉ với tiêu chí thành thạo tiếng Anh.

"Thứ quan trọng nhất không phải tiếng Anh mà là hiểu biết về sự tương đồng và khác biệt giữa các quốc gia, giữa các nền văn hóa, nhất là trong bối cảnh xung đột về ý thức hệ và giá trị cốt lõi giữa các quốc gia, các nền văn minh. Do đó, học khu vực học, là để có căn cốt văn hóa, có mẫn cảm khoa học, giúp đủ phẩm chất, đáp ứng nhu cầu công việc [công tác ngoại giao]", Tiến sĩ Nghiêm Thúy Hằng nói.

Nghiên cứu "khu vực học được coi như là công nghệ trong Khoa học xã hội & nhân văn, học hỏi tất cả những thành tựu mới nhất của các ngành Khoa học xã hội & nhân văn, sau đó giải bài toán thực tế liên quan đến những quyết sách, vận mệnh, lợi ích quốc gia", để tạo ra một "vũ khí lợi hại nhắm tới thay đổi tư duy con người, khiến cho con người đáng lẽ ra không đồng ý thì nay lại đồng ý" đã trở thành một chiến lược được đầu tư bài bản, không chỉ bởi các nước hùng mạnh, mà còn cả các tập đoàn như Ford, Rockefeller.

Những bài học của nhiều quốc gia đã cho thấy vai trò của khu vực học, như cuốn sách "Hoa cúc và gươm" của Ruth Benedict đã giúp cho Mỹ thực sự hiểu Nhật Bản và trả lời được câu hỏi "Nếu Mỹ ném bom nguyên tử thì Nhật hoàng có đầu hàng hay không?", từ đó có chiến lược và quyết sách mang tính quyết định trong giai đoạn cuối của Chiến tranh thế giới thứ hai. Không chỉ "nhất thời" như vậy, công trình so sánh văn hóa này của bà Benedict đã trở thành kinh điển, gối đầu giường cho những người làm chính trị ở Mỹ và cả Nhật Bản trong nhiều năm sau. Ngay cả Trung Quốc, trước khi tiến hành chiến tranh biên giới với Việt Nam năm 1979, Giáo sư Đái Khả Lai và các cộng sự ở Đại học Trịnh Châu tiến hành các nghiên cứu về Việt Nam, biên soạn "sách trắng" và sau này nhóm của ông còn sản xuất cả các tài liệu ngụy tạo lịch sử về Trường Sa và Hoàng Sa.

Còn Việt Nam thì sao ? Nhìn thẳng thắn như Phó Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Văn Chính, trường Đại học Khoa học xã hội & nhân văn Hà Nội, thì Việt Nam chưa hình thành cái gọi là Trung Quốc học theo nghĩa đầy đủ và toàn diện của từ này, mà mới chỉ có nghiên cứu về Nho học, Hán nôm học mà thôi.

Không thể ngày một ngày hai mà có những câu trả lời ngay lập tức, có những thành tựu nghiên cứu đóng góp vai trò quan trọng cho việc xây dựng chiến lược quốc gia được. "Không thể chỉ "hớt váng" mà có khu vực học. Khu vực học là một ngành học rất ‘lâu công, đắt tiền’ và cần đầu tư bài bản từ đào tạo cho tới thành lập nhóm nghiên cứu - vừa có nhà nghiên cứu khu vực học là trưởng nhóm, vừa có các thành viên từ các chuyên ngành Khoa học xã hội & nhân văn khác", Tiến sĩ Nghiêm Thúy Hằng nói. "Và nghiên cứu là để nhằm tạo ra ‘công nghệ’ hữu dụng cho các chính sách chứ không phải nghiên cứu để chơi". Trước hết, cần có định hướng với nhu cầu thực sự, đặt hàng các nhà nghiên cứu trả lời những câu hỏi quan trọng. Thay cho tình trạng hiện nay là, mỗi khi xây dựng các chiến lược, thì chỉ có các chuyên viên ở các bộ ngành tiến hành, đến sát ngày ra văn bản mới bắt đầu lấy ý kiến các nhà nghiên cứu. Nếu vẫn còn tư duy theo kiểu "ăn đong" tùy tiện như vậy thì sẽ gây  thiệt hại cho đất nước, khó có chính sách bền vững, khó lòng  giải mã  văn hóa để có ứng xử phù hợp, đối thoại thành công và chung sống hài hòa với các quốc gia khác, tối ưu hóa lợi ích quốc gia.

Vắng bóng trên các diễn đàn quốc tế ?

Tiến sĩ Nghiêm Thúy Hằng chia sẻ, không chỉ bà mà nhiều nhà nghiên cứu nhận định, từ trước đến nay, Viện nghiên cứu Trung Quốc của Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam mới chỉ chủ yếu kết nối với giới học giả Trung Quốc, còn chưa có điều kiện tiếp xúc với các nhà Trung Quốc học của Mỹ và các nước phương Tây khác vì kinh phí và rào cản ngôn ngữ. Nhiều công bố trên Tạp chí Nghiên cứu Trung Quốc phần nhiều tham khảo từ nguồn sách báo tiếng Trung. Giáo sư Đỗ Tiến Sâm cho biết, những người vừa có chuyên môn về một lĩnh vực, vừa biết tiếng Trung vừa biết tiếng Anh như Tiến sĩ Phạm Sỹ Thành (VEPR) là "hiếm" trong giới nghiên cứu trẻ về Trung Quốc ở Việt Nam hiện nay. Tuy nhiên, khi chia sẻ với chúng tôi, Tiến sĩ Thành cho biết mình còn ít công bố quốc tế vì những lí do liên quan đến công việc tư vấn cho các công ty bên ngoài.

"Trong khu vực học cần phải kết nối với Mỹ, Nga, Ấn Độ, Đài Loan" - Tiến sĩ Nghiêm Thúy Hằng nhấn mạnh nhiều lần. Mỹ được coi là một trong những "cường quốc" về Trung Quốc học, khởi nguồn từ những năm 1950. Tất cả các "ngõ ngách" của Trung Quốc đều ghi dấu chân của học giả Mỹ, kể cả những vùng "nhạy cảm" như Tân Cương và khu tự trị Tây Tạng. Người Mỹ đã có được cái nhìn sâu sắc và chi tiết về gần như tất cả các khía cạnh của Trung Quốc truyền thống và đương đại3. Các trường Đại học lớn của Mỹ từ công lập đến tư nhân, các think tank, quỹ tư nhân đều đổ tiền cho Trung Quốc học. Rất nhiều sinh viên Trung Quốc tài năng có chuyên ngành về Hoa Kỳ học được tuyển luôn cho các chương trình Trung Quốc học ở Mỹ, nơi họ có lợi thế không phải bàn cãi.

Hội thảo "Chuyển đổi phương thức phát triển của Trung Quốc" năm 2014 do Viện Nghiên cứu Trung Quốc tổ chức. Tại đây, đại sứ Trung Quốc  tại Việt Nam Hồng Tiểu Dũng đã trình bày về những vấn đề đặt ra trong quá trình đi sâu cải cách toàn diện và chuyển đổi phương thức phát triển gần đây ở Trung Quốc. Nguồn: vnics.org.vn

Thế nhưng, giới học giả nghiên cứu Trung Quốc ở Việt Nam có vẻ xa lạ với phương Tây. Bill Hayton, nhà báo và nhà nghiên cứu tại một trong những think tank có ảnh hưởng nhất thế giới - Chatham House, tác giả của hai quyển sách Việt Nam: Con rồng trỗi dậy và Biển Đông - Sự tranh giành quyền lực ở Châu Á, trả lời chúng tôi: "Ngoại trừ một hai ngoại lệ, nếu có học giả Việt Nam nào có thể bình luận về chính trị khu vực mà các nhà báo quốc tế có thể phỏng vấn, thì họ là những người làm việc ở nước ngoài. Những nghiên cứu của Việt Nam về Trung Quốc tìm đỏ mắt cũng không thấy". Còn Phó Giáo sư Jonathan London chỉ thấy những mẩu bình luận cảm tính về Trung Quốc trên báo nước ngoài của các học giả Việt Nam chứ không phải là các nghiên cứu khoa học có bình duyệt. Nếu công bố quốc tế của Việt Nam gọi là có liên quan đến Trung Quốc thì phần lớn là về Biển Đông.

Một vấn đề khác mà các học giả phương Tây nhận định, là nghiên cứu Trung Quốc ở Việt Nam bị hạn chế tự do học thuật. Bill Hayton thì cho rằng ông không thể phỏng vấn người Việt Nam ở trong nước về vấn đề chính trị khu vực, một phần lớn là do họ luôn đề nghị giấu tên và không thể nói một cách tự do và độc lập như các học giả nước ngoài. Jonathan London thì cho rằng, những nghiên cứu phản biện Trung Quốc dễ bị coi là "nhạy cảm". Ông lấy ví dụ, những nghiên cứu so sánh những hành động của Trung Quốc hiện nay với những động thái của các quốc gia được cho là bành trướng sức mạnh đế quốc trong lịch sử sẽ bị kiểm duyệt ở Việt Nam, điều mà không nhà nghiên cứu nghiêm túc nào có thể chấp nhận.

Trong khi đó, Trung Quốc đã có một bề dày lịch sử trong lĩnh vực Đông Nam Á học, khởi đầu từ trước những năm 1950-60, học hỏi phương pháp và quan điểm tiếp cận từ Xô Viết, để phục vụ việc xây dựng chính sách ngoại giao. Thời điểm bấy giờ có bốn cơ sở đào tạo và nghiên cứu của địa phương, chủ yếu tập trung vào dạy ngoại ngữ của các nước Đông Nam Á, nghiên cứu về cộng đồng người Hoa ở nước ngoài, lịch sử Đông Nam Á và chính sách ngoại giao của nước này. Tuy nhiên, đến năm 1980-90, ngành học này mới trở thành đầu tư mũi nhọn của Trung Quốc, bùng nổ và được giảng dạy rộng rãi ở hơn mười trường đại học uy tín, lớn nhất của nước này, từ học vị cử nhân đến tiến sĩ và các viện nghiên cứu quốc gia trực thuộc Bộ Công an, Bộ Ngoại giao, Bộ Thương mại Trung Quốc, nghiên cứu mọi khía cạnh đa dạng của khu vực này từ ngôn ngữ, văn hóa, lịch sử, kinh tế, chính trị, ngoại giao, luật... Mỗi đại học và viện nghiên cứu như vậy đều có từ một đến hai tạp chí khoa học uy tín trong lĩnh vực Đông Nam Á học. Ở thời điểm này, phương pháp nghiên cứu của họ đã được cập nhật và theo tiêu chuẩn cũng như lý thuyết của phương Tây. Các đơn vị nghiên cứu ở trung ương tập trung vào những vấn đề cấp khu vực nhưng các đơn vị nghiên cứu địa phương tập trung vào từng quốc gia.

Các nhà nghiên cứu Đông Nam Á, không phân biệt ở tỉnh hay trung ương, thường xuyên được mời tham vấn chính sách cho chính phủ và ảnh hưởng của họ lên hoạt động ngoại giao của Trung Quốc. Cụ thể là phần lớn những điều khoản Trung Quốc đặt ra trong Hiệp định mậu dịch tự do ASEAN - Trung Quốc là do các học giả Đông Nam Á học của nước này đề xuất.

Việt Nam là một trong số những quốc gia trong Đông Nam Á được Trung Quốc quan tâm đặc biệt. Từ những năm 1950-60, các trung tâm, viện nghiên cứu Đông Nam Á của Trung Quốc đều dạy tiếng Việt. Hai trường Đại học lớn của Trung Quốc là Đại học Trịnh Châu (Hà Nam) và Đại học Bắc Kinh đều có bộ phận nghiên cứu Việt Nam học. Riêng Đại học Trịnh Châu, "bộ phận" này là một viện nghiên cứu độc lập, được thành lập từ những năm 1980. Theo một khảo sát trên Tạp chí Nghiên cứu Đông Nam Á từ 1992 - 2004 của hai nhà nghiên cứu John Wong và Lai Hongyi, Việt Nam thuộc nhóm quốc gia được nghiên cứu nhiều thứ hai, sau Indonesia. Các sinh viên học ngành Việt Nam học nói chung, đều được tuyển chọn, mỗi đợt chỉ khoảng trên dưới 10 sinh viên, vài năm một lần. Đến năm thứ hai đại học, Bộ Ngoại giao sẽ về tận trường đặt hàng những người xuất sắc, tài trợ học bổng để đi học ở Việt Nam một thời gian, về sau trở thành người điều hành các chiến lược ngoại giao. Theo Tiến sĩ Nghiêm Thúy Hằng,  nhiều  đại sứ Trung Quốc hay cán bộ ngoại giao Trung Quốc ở Việt Nam từng được đào tạo bài bản về Việt Nam học từ những giáo sư hàng đầu Trung Quốc tại Đại học Bắc Kinh, Đại học Ngoại ngữ Bắc Kinh hoặc các đại học nổi tiếng khác. Bản thân Trung Quốc cũng mời người Việt Nam sang dạy về tiếng Việt và văn hóa Việt Nam ở nhiều trường đại học, theo diện chuyên gia với mức lương vài chục triệu đồng/tháng (bao chỗ ở). Trung Quốc cũng tận dụng những sinh viên, nghiên cứu sinh người Việt Nam học tập tại Trung Quốc nghiên cứu về Việt Nam. Giáo sư Đỗ Tiến Sâm kể rằng, ông bất ngờ khi thấy nhiều luận án, luận văn  về Việt Nam bằng tiếng Trung  lại do học viên và nghiên cứu sinh người Việt Nam du học tại Trung Quốc thực hiện với sự hướng dẫn của các giảng viên Trung Quốc.

Oscar Salemink, một nhà Việt Nam học hàng đầu và cũng thực hiện một số nghiên cứu về Trung Quốc cho rằng, sự phiến diện trong nghiên cứu về Trung Quốc sẽ ngăn cản Việt Nam có chiến lược và động lực để hiểu biết sâu sắc hơn về quốc gia này, đặc biệt là trong bối cảnh Trung Quốc đang trên đà lấy lại vị trí "cường quốc" trên toàn cầu (bên cạnh Mỹ và vượt qua Nga, Ấn Độ, Châu Âu) : Việt Nam không may bị rơi vào trò chơi địa chính trị của nước này nhưng đồng thời cũng gặp may hưởng lợi về kinh tế khi ở gần một nước lớn đang phát triển. Làm sao để thăng bằng trên vị trí này phụ thuộc nhiều vào chiến lược nghiên cứu Trung Quốc học của Việt Nam. 

Thu Quỳnh - Hảo Linh

Nguồn : Tia Sáng, 07/06/2019

-----

(1) https://laodong.vn/archived/doi-ben-cung-thiet-vi-cam-bien-tai-cua-khau-mong-cai-672292.ldo

(2) https://tuoitre.vn/thu-tuong-chi-dao-thong-quan-hang-hoa-xuat-khau-tai-tan-thanh-20180209092327679.htm

(3) https://www.chronicle.com/article/Chinas-Deficit-in-American/123884

Theo báo cáo của Ngân hàng thế giới vào năm 2018, Việt Nam có 13% thuộc tầng lớp trung lưu theo chuẩn thế giới. Đến năm 2020, tầng lớp trung lưu Việt Nam dự báo sẽ cán mốc 33 triệu người. Thế nhưng, tầng lớp trung lưu Việt Nam lại vướng vào cái tư duy "Đảng cộng sản Việt Nam muôn năm, nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam".

Tầng lớp trung lưu Việt Nam lại vướng vào cái tư duy "Đảng cộng sản Việt Nam muôn năm, nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam".

Bài viết "Đại bàng Mỹ tung móng vuốt đấu với Gấu trúc Trung Hoa" của tác giả Nguyễn Giang trên BBC Việt ngữ đem lại nhiều gợi mở, bởi nội dung có trích dẫn quan điểm của Giáo sư Nye, người nhận định chính xác về sự hình thành một xã hội trung lưu ở Trung Quốc, nhưng "tầng lớp cầm quyền bị mắc kẹt trong vòng luẩn quẩn về tư duy chính trị. Họ tin rằng chỉ có Đảng Cộng sản mới cứu được Trung Quốc, và mọi cải cách phải tăng cường sự lãnh đạo độc tôn của đảng này". Chính vì vậy, Trung Quốc trong cuộc chiến thương mại không cho thấy nước này "yếu đi", nhưng nó cho thấy, Trung Quốc không phải "mạnh, cường quốc" như quốc gia này ảo tưởng.

Gợi mở vì chính bản thân Việt Nam cũng đang đi theo vết đổ này, khi bản thân xã hội Việt Nam chứa đựng những yếu tố tiền xã hội trung lưu. Theo báo cáo của Ngân hàng thế giới vào năm 2018, Việt Nam có 13% thuộc tầng lớp trung lưu theo chuẩn thế giới. Đến năm 2020, tầng lớp trung lưu Việt Nam dự báo sẽ cán mốc 33 triệu người. Thế nhưng, tầng lớp trung lưu Việt Nam lại vướng vào cái tư duy "Đảng cộng sản Việt Nam muôn năm, nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam".

Tầng lớp trung lưu Việt Nam không khác gì với tầng lớp trung lưu Trung Quốc, bởi họ bị ràng buộc và kiềm chặt vào cái định kiến cách mạng không tưởng, rằng "chỉ có Đảng cộng sản mới cứu được…".

Vào tháng 06/2015, Nhà xuất bản Sự thật (Hà Nội) đã xuất bản tác phẩm "Đảng vững mạnh, đất nước phát triển, dân tộc trường tồn" của ông Nguyễn Phú Trọng, Ba năm sau (6/2018), nhà xuất bản này tiếp tục ra mắt cuốn sách tiếp theo của ông Nguyễn Phú Trọng, với tên gọi "Vững tin vào sự lãnh đạo của Đảng khó khăn nào cũng vượt qua", với nội dung tập hợp 90 phát biểu, nói chuyện, trả lời phỏng vấn của ông Trọng từ năm 2015-2017.  Và dù là cuốn sách 2015 hay 2018, thì bản thân lệnh đề chủ đạo của cuốn sách vẫn là : đổi mới do đảng, và đảng là nhân tố cho sự vững mạnh quốc gia.

Trong hệ xã hội mà đảng toàn quyền quyết định, thì các tầng lớp không gì mong mỏi hơn là "đảng đổi mới toàn diện, quyết liệt". Nhưng cho đến nay, đổi mới "đột phá" nếu tính từ Đại hội VI của Đảng cộng sản Việt Nam, thì đã thoái lui dần. Lý do, từ Đại hội VI, Đảng cộng sản Việt Nam khẳng định 5 thành phần kinh tế : (Kinh tế xã hội chủ nghĩa (Quốc doanh, tập thể, gia đình), Kinh tế sản xuất hàng hóa nhỏ, Kinh tế tự túc, tự cấp, Kinh tế tư bản nhà nước và kinh tế tư bản tư nhân) nhưng sau 33 năm, yếu tố "kinh tế tư bản tư nhân" vẫn bị nhìn nhận một cách dè dặt, dù bản thân chính yếu tố này đang là cứu tinh cho nền kinh tế Việt Nam (vốn bị lũng bại bởi yếu tố kinh tế xã hội chủ nghĩa).

Trong khi ông Nguyễn Phú Trọng, trong lời khai mạc Hội nghị Trung ương 10 "khuyến khích, động viên" kinh tế tư nhân, nhưng đồng thời khuyến cáo về hiện tượng "coi nhẹ kinh tế nhà nước". Còn trong thực tế, thì các thuế phí vẫn gây áp lực nặng nề lên phía doanh nghiệp tư nhân, theo đúng nghĩa "vắt kiệt".

Đơn cử, chỉ cần giá xăng dầu tăng lên thì chi phí vận chuyển cũng gia tăng theo, tiền lương và các phúc lợi xã hội sẽ khiến cho việc sản xuất – kinh doanh bị đình trệ. Thế nhưng, giá xăng dầu trong nước và giá điện liên tục tăng mạnh, trong khi giảm lại mang tính nhỏ giọt. Quan điểm của Bộ Công thương về việc "phối hợp Bộ Tài chính điều hành giá xăng dầu trong nước phù hợp với diễn biến giá thành phẩm xăng dầu thế giới, hài hòa lợi ích của người dân, doanh nghiệp và nhà nước" chỉ là lời nói vô thưởng vô phạt.

Giới doanh nghiệp vừa và nhỏ, những yếu tố chứa đựng tầng lớp trung lưu bị "o ép và vắt kiệt" không khác gì cách ứng xử thời thực dân Pháp (vốn được đặc tả trong sách giáo khoa Lịch sử hiện nay). Môi trường kinh doanh thông thoáng, thuế phí hài hòa, loại bỏ tham nhũng vẫn là ước vọng của hàng ngàn doanh nghiệp tại Việt Nam, là giấc mơ của cả tầng lớp trung lưu Việt Nam.

Họ cần một sự thay đổi cơ chế, rõ ràng là vậy.

Một trong những dấu hiệu đột phá nhất để cho thấy "sự thay đổi" đó, đến từ công nhận "Việt Nam có nền kinh tế thị trường" từ phía đối tác EU, Mỹ. Vấn đề là phải cải cách chính sách triệt để. Bởi nếu không, câu chuyện "làm giàu" của tầng lớp trung lưu sẽ tiếp tục là quỹ đạo cũ kỹ, nơi mà họ buộc phải đi "đường vòng" thay vì "đường thẳng", và nếu không "có thế và lực thì khó giành được những ưu đãi về đồng vốn, về phân bổ tài nguyên và thường phải vận dụng cơ chế xin cho với nhiều cạm bẫy"…

Và bằng cách đó, tầng lớp trung lưu bị buộc phải "ngồi ở chiếu dưới do vị trí xã hội thấp không có khả năng liên kết với các nhóm lợi ích".

Khi tầng lớp trung lưu bị chèn ép, bị đặt ngồi thế dưới bởi các nhóm lợi ích thông qua các tập đoàn tư-công, thì sự tăng trưởng của Việt Nam cũng chỉ là "dậy non" (thiếu tính bền vững, thịnh vượng) không hơn không kém.

Và "Make in Vietnam" (một khẩu hiệu kinh tế mới trong thời kỳ Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, có vẻ theo đuổi tư duy Made in China của ông Tập Cận Bình) cũng sẽ khó thành công nếu chỉ dựa vào việc lập Tổng công ty Công nghiệp Công nghệ cao Viettel.

Nếu Trung Quốc đi chân đất sét, thì Việt Nam cũng sẽ là như vậy, không phải vì văn hóa, mà vì cơ chế của hai nước giống nhau. Khác nhau ở điểm, Trung Quốc trả giá trước và Việt Nam trả giá sai.

Trở lại chút với Giáo sư Joseph Nye, ông là người đã từng đến Việt Nam nhiều lần, từng giảng dạy với các quan chức ngoại giao về "quyền lực mềm", và theo ông Việt Nam cũng có tiềm năng "đoạt lấy thứ mình muốn thông qua sự hấp dẫn thay vì ép buộc. Nó xuất phát từ sự hấp dẫn về văn hoá, tư tưởng chính trị và các chính sách của một quốc gia".

Gương Trung Quốc với tư duy "dậy non" vẫn đang diễn ra, và tham vọng Make in Vietnam sẽ sớm bị "chết non" như Made in China khi mà cơ chế, chính sách, tư tưởng chính trị vẫn xoay quanh "tăng cường sự lãnh đạo độc tôn của đảng", thay vì làm mọi cách để cởi nút thắt phát huy toàn diện, lâu dài tiềm lực quốc gia.

Đảng cộng sản là nhân tố duy nhất quyết định thắng thắng lợi của cách mạng, điều này đúng, nhưng đúng trong định nghĩa và quỹ đạo "cách mạng Đảng cộng sản".

Đảng cộng sản không phải là lực lượng duy nhất để đổi mới phương thức sản xuất, cải tiến quan hệ sản xuất, điều này không sai. Bởi lẽ, sự thay đổi của phương thức sản xuất, quan hệ sản xuất phải dựa trên sự cạnh tranh thị trường thay vì "mệnh lệnh chính trị" (Nghị quyết Đại hội), dựa trên nguồn lực phân bổ công bằng cho các thành phần kinh tế thay vì "kinh tế chủ đạo". Và trên cả là sự đối đãi đối với tầng lớp trung lưu một cách công bình, dựa trên "nuôi dưỡng" thay vì vắt kiệt sức bằng hệ thuế phí như hiện nay.

Và chỉ khi nào loại bỏ quan điểm, tư duy hẹp hòi đến mức bảo thủ, "Đảng vững mạnh, đất nước phát triển, dân tộc trường tồn" thì khi đó, đất nước này mới có cơ hội cất cánh, và vượt ra khỏi những vết sai của Trung Quốc được.

An Viên

Nguồn : VNTB, 29/05/2019

Trung Quốc "xuất khẩu" không khí ô nhiễm sang Châu Âu

Dự án "Vành đai và con đường" của Trung Quốc được chủ tịch Tập Cận Bình khởi xướng từ năm 2013. Trong thượng đỉnh thứ hai về "Con đường tơ lụa mới", quy tụ 500 đại diện từ 123 nước về Bắc Kinh, Tập Cận Bình cho biết có hàng ngàn dự án được triển khai trong khuôn khổ siêu dự án. Từ năm 2012 đến năm 2017, đầu tư của Trung Quốc vào các nước tham gia dự án đã vượt quá 80 tỉ đô la. Trong số hàng ngàn dự án đó, Bắc Kinh tập trung vào lĩnh vực nhiệt điện than.

(Ảnh minh họa) Một nhà máy nhiệt điện gần Bắc Kinh. Từ năm 2018, Trung Quốc hạn chế khai thác các nhà máy nhiệt điện chạy than, nhưng đẩy mạnh đầu tư các nhà máy loại này ở nước ngoài. Reuters/Jason Lee

Trong bài viết "Trung Quốc đầu tư và xây dựng nhiều nhà máy nhiệt điện than tại Châu Âu", báo Le Monde cho biết theo một nghiên cứu của Viện Kinh tế năng lượng và phân tích tài chính (IEEFA), các tổ chức, cơ quan tài chính của Trung Quốc tham gia vào ¼ số dự án nhiệt điện than trên toàn thế giới, trong khi đó nhiệt điện than lại là thảm họa cho khí hậu, vì các nhà máy phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính và gây ô nhiễm không khí.

Ở trong nước, sau khi đạt mức khánh thành 1 nhà máy nhiệt điện than mỗi ngày, vào năm 2018, Bắc Kinh quyết định hạn chế khai thác các nhà máy nhiệt điện than, vốn cung cấp 60% lượng điện cho cả nước. Chính sách "bầu trời xanh" đã thúc đẩy nhiều vùng hạn chế mạnh việc sử dụng than đá, giảm nhịp độ xây thêm nhà máy nhiệt điện than, thúc đẩy sử dụng khí ga và năng lượng có thể tái tạo. Nhưng đồng thời, các doanh nghiệp Trung Quốc chuyển hướng sang xuất khẩu ngành công nghiệp nhiệt điện than. Nhiều nước như Việt Nam, Bangladesh hoặc Pakistan đều xây dựng nhà máy nhiệt điện than với sự "hỗ trợ" của các ngân hàng Trung Quốc.

Theo tổ chức Sustainable Energy của Đan Mạch, khoảng 10 nhà máy nhiệt điện chạy than ở các nước Nam Âu đang được Trung Quốc xây dựng hoặc đầu tư xây dựng, đặc biệt là ở vùng Balkan. Một số dự án của Trung Quốc có thể được triển khai ở các nước trong lòng Liên Hiệp Châu Âu, chẳng hạn Romania, Hy Lạp, cho dù Liên Âu có những mục tiêu quan trọng về bảo vệ khí hậu. Theo tổ chức Bankwatch, hầu như tất cả các nhà máy nhiệt điện than do Trung Quốc xây dựng hoặc đầu tư xây dựng ở nước ngoài đều không tuân thủ các quy định về môi trường hoặc được hưởng sự hỗ trợ, vẫn còn gây tranh cãi từ chính quyền các nước đó.

Ông Wawa Wang, tư vấn viên của tổ chức phi chính phủ Sustainable Energy của Đan Mạch cảnh báo là việc triển khai các dự án xây nhà máy nhiệt điện than nói trên có thể khiến các quốc gia mắc kẹt vào việc sử dụng than đá trong hàng trăm năm và rất khó hoàn trả cho Trung Quốc các khoản vay nợ, còn môi trường sẽ bị phá hủy đến mức không thể phục hồi được.

Cho dù là dự án Con đường tơ lụa mới của Trung Quốc có đề ra các mục tiêu về bảo vệ môi trường, nhưng theo ông Jonathan Elkind, thuộc Trung tâm nghiên cứu năng lượng, Đại học Columbia, Hoa Kỳ, thì yếu tố môi trường không được nhấn mạnh là "thiết yếu" trong các tài liệu định hướng của dự án "Vành đai và con đường", thêm vào đó, không có điều nào ghi rõ là các dự án dẫn tới việc phát thải nhiều khí CO2, chẳng hạn các dự án xây nhà máy nhiệt điện than, bị cấm. Chuyên gia Jonathan Elkind nhấn mạnh Bắc Kinh phải nhanh chóng xem xét lại chính sách này, nếu không các đầu tư trong khuôn khổ dự án "Vành đai và con đường" sẽ có những tác động nghiêm trọng tới môi trường, ở tầm mức quốc gia, cũng như trong khu vực và trên toàn cầu.

Đa dạng sinh học trong cơn hiểm họa

Đề tài được nhiều báo Pháp ngày 07/05/2019 quan tâm đặc biệt là hệ đa dạng sinh thái. Báo Le Monde dành cả tiêu đề trang nhất, bài xã luận và ba trang bài cho hồ sơ lớn "Đa dạng sinh học đang gặp hiểm họa". Tờ báo giật tít lớn "Một triệu giống loài có nguy cơ biến mất. Chưa phải là quá muộn để hành động".

Trong bài xã luận "Loài người đối mặt với trách nhiệm", Le Monde nhắc lại là cách nay 65 triệu năm, cuộc đại tuyệt chủng lần thứ 5 đã xảy ra, tiêu diệt 3/4 số giống loài trên Trái đất. Những cuộc đại tuyệt chủng trước đó hàng trăm triệu năm đã tiêu diệt 95% số sinh vật sống. May mắn là chúng ta chưa rơi vào hoàn cảnh đó, nhưng không gì có thể phủ nhận là hành tinh của chúng ta đang hướng tới cuộc đại tuyệt chủng lần thứ 6 và sự kiện này sẽ xảy ra với nhịp độ rất nhanh, tức là chỉ trong vài thập niên. Và thủ phạm duy nhất chính là loài người.

Hội nghị GIEC của nhóm chuyên gia liên chính phủ về biến đổi khí hậu hôm 06/05 đã phát đi lời cảnh báo đến toàn thế giới về mức độ tiệt chủng các giống loài tự nhiên nghiêm trọng chưa từng có, nhanh gấp hàng chục, thậm chí là hàng trăm lần so với 10 triệu năm qua. Một triệu giống loài động, thực vật, trên cạn cũng như dưới biển (1/8 tổng số) đang có nguy cơ biến mất. Và tốc độ tuyệt chủng đang tăng nhanh khủng khiếp.

Theo nhận định của giới khoa học, con người phải chịu trách nhiệm về nguy cơ các giống loài sinh vật tuyệt chủng không kém gì so với trách nhiệm làm Trái Đất nóng dần lên, ít nhất là vì hai lý do. Thứ nhất, không gì có thể thanh minh cho việc loài người tự ban cho mình quyền cho các giống loài khác được sống hay phải chết. Ấy vậy mà hệ đa dạng sinh học lại sụp đổ chỉ vì con người. Loài người đã tàn phá cuộc sống của nhiều giống loài trong tự nhiên, khai thác thái quá các nguồn tài nguyên đất, rừng, đại dương, khiến khí hậu biến đổi chệch hướng, thải rác, nhựa, thuốc trừ sâu khiến các hệ sinh thái bị ô nhiễm...

Lý do thứ hai là loài người là một phần không thể tách rời khỏi hệ đa dạng sinh học, và số phận của loài người cũng gắn liền với số phận của các loài động - thực vật. Sự thật là khi ngầm phá hoại đa dạng sinh thái, loài người đã đẩy tương lai của chính chúng ta vào hiểm họa.

Le Monde khẳng định đáp án hiện nằm trong tay chính phủ các nước. Năm 2010, tại Hội nghị đa dạng sinh thái ở Aichi, Nhật Bản, các quốc gia đã đưa ra những mục tiêu đầy tham vọng, nhưng hầu như không có mục tiêu nào đạt được. Hội nghị sẽ lại được tổ chức tại Trung Quốc vào cuối năm 2020. Le Monde nhấn mạnh là lần tới các nước tham gia sẽ phải đưa các cam kết cụ thể, với sự tham gia của các tác nhân kinh tế và xã hội dân sự.

Họ cũng không thể lẩn tránh câu hỏi về cách thức phát triển ít có hại tới thiên nhiên, cũng như về sự đóng góp tài chính, cách phân chia đóng góp giữa các nước giàu với các nước nghèo để duy trì và khôi phục hệ sinh thái. Hiện nay, toàn thế giới đóng góp 8 tỉ euro/năm cho công tác này. Nhưng theo ước tính của các chuyên gia, cần có tới 200-300 tỉ euro/năm. Le Monde kết thúc bài xã luận bằng câu hỏi để độc giả tự suy ngẫm : "Chúng ta định giá sự sống đáng giá bao nhiêu ?".

Bảo vệ con người hay bảo vệ thiên nhiên ?

Cũng giống như Le Monde, báo Le Figaro dành cả tít trang nhất, bài xã luận và hồ sơ hai trang cho đề tài đa dạng sinh thái. Trên trang nhất, Le Figaro đặt câu hỏi "Một triệu loài bị đe dọa : Liệu chúng ta có thể cứu được không ?". Trong bài xã luận "Nghịch lý Prométhée", tác giả tóm lược nghịch lý : con người có được lửa, đồng nghĩa với sức mạnh, sự sống và tiến bộ, và với ngọn lửa đó, co người đang phá hủy Trái đất. Những cánh đồng bị ô nhiễm, những khu rừng bị chặt đốn, tài nguyên biển cạn dần...

Chúng ta đang bất lực đứng xem một cảnh tượng kinh hoàng : Thiên nhiên đang chết dần, trở thành một kiệt tác sống nhưng lại lâm cảnh nguy khốn. Sự tăng trưởng kinh tế thế giới đã đưa một phần nhân loại thoát khỏi tình trạng kém phát triển. Nhưng cái giá phải trả cho môi trường là gì ? Phải cứu con người hay cứu tự nhiên ? Nhất là khi loài người thì lại cần thiên nhiên. Đối với Le Figaro, đây là sự lựa chọn giữa hai ngả đường ở thời hiện đại mà hiện chúng ta vẫn chưa suy tính xong.

Trách nhiệm thuộc về tất cả mọi người

Trong khi đó, trong bài xã luận "Tất cả mọi người đều có trách nhiệm", báo La Croix lại hướng độc giả đến những việc cần làm để bảo vệ sự đa dạng sinh học : chọn phương thức tiêu dùng, ưu tiên phát triển nền kinh tế bền vững hơn, tiêu thụ bớt năng lượng, sử dụng ít hóa chất hơn, tiêu dùng ít thực phẩm, nước hơn, ưu tiên mua các sản phẩm trực tiếp từ người sản xuất hơn là hàng hóa được nhập từ những nơi xa xôi trên thế giới, giảm lượng rác thải ra môi trường, sử dụng vật dụng trong thời gian lâu dài hơn... La Croix cũng nhấn mạnh là nỗ lực của mỗi cá nhân phải đi kèm với trách nhiệm của các nhà lãnh đạo, cho dù là lãnh đạo doanh nghiệp hay lãnh đạo nhà nước.

Ấn Độ : Cuộc chiến chống đói nghèo vẫn là thách thức đối với thủ tướng Modi

Nhìn sang Châu Á, báo Le Figaro nhận định "Tại Ấn Độ, cuộc chiến chống đói nghèo vẫn là một thách thức đối với thủ tướng Modi". Hồi năm 2014, trong chiến dịch tranh cử thủ tướng, ông Modi đã đặt ưu tiên là "xóa xổ nạn đói nghèo trong vòng một thế hệ". Trong vòng 5 năm qua, chính phủ của ông Modi đã khởi động kế hoạch cải thiện điều kiện sống của 400-600 triệu người nghèo, làm sạch các thành phố và xây dựng nhà vệ sinh, trợ giá cho các gia đình nghèo sử dụng khí ga phục vụ sinh hoạt, mở tài khoản ngân hàng cho người nghèo, cung cấp cho mỗi gia đình có khó khăn một gói bảo hiểm y tế có giá tương đương 6.500 euro/năm...

Tuy nhiên, 5 năm sau khi ông Modi lên cầm quyền, mọi chuyện vẫn chưa thay đổi nhiều, vẫn còn hố sâu ngăn cách giữa những lời hứa và thực tế. Chẳng hạn, trong một khu ổ chuột ở phía nam Delhi, các cư dân vẫn không có nhà vệ sinh riêng, hàng ngàn người dân chỉ có 2 nhà vệ sinh công cộng. Thậm chí có nhiều nhà vệ sinh công cộng được phá đi để xây nhà vệ sinh mới, nhưng sau đó chẳng có nhà vệ sinh nào được xây mới cả. Điều đáng lo ngại hơn là nước trong đường ống cấp nước lại không phải là nước sạch.

Thùy Dương

 Việt Nam phản đối lệnh cấm đánh bắt cá của Trung Quốc ở Biển Đông (RFA, 04/05/2019)

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng hôm 4/5 lên tiếng phản đối lệnh cấm đánh bắt cá của Trung Quốc trên Biển Đông được áp dụng từ ngày 1/5 đến ngày 16/8/2019.

Hình minh hoạ. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng tại Hà Nội - AFP

"Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý à bằng chứng lịch sử khẳng định chủ quyền của mình đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, cũng như các quyền hợp pháp đối với các vùng biển của Việt Nam được xác định phù hợp với Công ước của LHQ về Luật Biển năm 1982", bà Hằng được truyền thông trong nước trích lời cho biết.

Trước đó, Tân Hoa Xã loan tin cho biết từ ngày 1/5, Trung Quốc áp dụng lệnh cấm đánh bắt cá trên một loạt các vùng biển bao gồm Bột Hải, Hoàng Hải, Đông Hải và Biển Đông từ bắc vĩ tuyến 12. Tân Hoa Xã cho hay lệnh cấm sẽ được thực thi nghiêm ngặt trong 24 giờ một ngày.

Đây là lệnh cấm được Trung Quốc áp dụng vào hè hàng năm từ năm 1999 trở lại đây với lý do để bảo vệ sự phát triển của nguồn cá.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam cho rằng các biện pháp bảo tồn nguồn tài nguyên sinh vật cần được tiến hành phù hợp với quy định của Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982 và không làm phương hại đến chủ quyền và các quyền tài phán trên biển của các nước có lien quan.

"Việt Nam phản đối và kiên quyết bác bỏ quyết định đơn phương này của phía Trung Quốc. Quy chế này xâm phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quàn đảo Hoàng Sa, vi phạm các quyền và lợi ích pháp lý của Việt Nam tren các vùng biển của mình, vi phạm luật pháp quốc tế", bà Hằng nói.

Người phát ngôn BNG cũng khẳng định lệnh cấm của Trung Quốc đã đi ngược lại Tuyên bố về cách ứng xử của các bên trên Biển Đông được ASEAN và Trung Quốc ký vào năm 2002 (DOC).

Biển Đông là vùng nước tranh chấp giữa Trung Quốc với một số nước trong khu vực bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan. Trung Quốc là nước đòi phần lớn chủ quyền tại vùng nước này với đường đứt khúc 9 đoạn. Toà Trọng tài Quốc tế hồi năm 2016 đã bác bỏ tính hợp lý của đường đứt khúc này.

******************

Trung Quốc ra lệnh cấm đánh bắt cá ở Biển Đông (VOA, 02/05/2019)

Trung Quốc vừa ra lệnh cấm đánh bắt cá trong thời gian hơn 3 tháng mùa hè ở Biển Đông, bao gồm cả quần đảo Hoàng Sa và một phần Vịnh Bắc Bộ của Việt Nam.

Trung Quốc vừa ra lệnh cấm đánh bắt cá trong thời gian hơn 3 tháng mùa hè ở Biển Đông.

Bộ Nông nghiệp Trung Quốc bắt đầu thực thi lệnh cấm đánh bắt cá trên Biển Đông bắt đầu từ ngày 1/5 đến ngày 16/8, trong phạm vi từ 12 độ vĩ Bắc trở lên.

Trang South China Morning Post dẫn nguồn tin từ truyền thông Trung Quốc cho biết, theo lệnh cấm này, các tàu đánh cá trong và ngoài nước sẽ bị lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc giám sát 24/24 về mọi hành vi vi phạm.

Trang VnExpress cho biết thời gian và địa điểm cấm đánh bắt cá năm nay của Trung Quốc được đưa ra giống năm ngoái. "Trung Quốc ngang nhiên áp dụng lệnh cấm này với ngư dân trong nước và ngư dân nước khác, tuyên bố sẽ tăng cường tàu chấp pháp giám sát hai tới ba lần một ngày để bắt và xử phạt các trường hợp bị coi là vi phạm", trang VnExpress cho biết.

Hàng năm từ năm 1999 đến nay, Trung Quốc đều đơn phương ban hành lệnh cấm đánh bắt cá trên Biển Đông, nơi nước này ngang nhiên tuyên bố chủ quyền bằng "đường 9 đoạn" bất chấp sự phản đối của Việt Nam và các nước trong khu vực.

Vào mùa hè năm ngoái, sau khi Trung Quốc đưa ra lệnh cấm đánh bắt cá ở Biển Đông, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng đã lên tiếng phản đối và kiên quyết bác bỏ quyết định đơn phương này của phía Trung Quốc, cho rằng quy chế này "xâm phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, vi phạm các quyền và lợi ích pháp lý của Việt Nam".

******************

Trung Quốc trọng thị nước nào, qua tường thuật báo chí ? (BBC, 02/05/2019)

BBC Monitoring tìm hiểu thái độ trọng thị hay không của Trung Quốc với các nước, thể hiện qua tường thuật của truyền thông nhà nước về diễn đàn Cấp cao Hợp tác quốc tế "Một vành đai, một con đường".

Tổng thống Nga Vladimir Putin được Trung Quốc trọng thị

37 nước đã tham dự diễn đàn lần thứ hai, bế mạc tại Bắc Kinh hôm 27/4.

Trong số lãnh đạo đến Bắc Kinh có tổng thống Nga Vladimir Putin và thủ tướng Italy Giuseppe Conte.

Với Trung Quốc, hai người này có mặt là rất quan trọng.

Truyền thông nhà nước dành nhiều dòng về hai nhân vật này, ca ngợi quan hệ truyền thống Nga - Trung, và khen ngợi Rome đồng ý tham gia sáng kiến.

Ngược lại, Anh chỉ gửi bộ trưởng tài chính Philip Hammond, và ông này bị báo chí Trung Quốc thờ ơ.

Tường thuật lớn về Nga

Bài báo nổi nhất về ông Putin đưa ra ngày 27/4. Bức hình ông bắt tay ông Tập Cận Bình được in trên trang nhất của Nhân dân Nhật báo, tờ báo cao nhất trong đảng cộng sản.

Đây là ưu tiên đặc biệt cho lãnh đạo nước ngoài, vì Nhân dân Nhật báo thường chỉ đăng hình Tập Cận Bình nổi bật một mình trên trang nhất.

Ông Putin không chỉ lên trang nhất, ông còn xuất hiện cả trong trang hai.

Trong bài báo, chủ tịch Tập tặng bằng tiến sĩ danh dự của đại học Thanh Hoa cho tổng thống Nga.

Diễn văn của ông Tập gọi ông Putin là "lão bằng hữu".

Thủ tướng Italy Giuseppe Conte dự hội nghị

Italy là bạn mới

Hồi tháng Ba, Trung Quốc có thành công khi Italy là nước đầu tiên trong G7 ủng hộ dự án.

Truyền thông Trung Quốc, tại hội nghị, cũng tập trung vào Italy, với hình ông Conte gặp ông Tập được in trong trang hai Nhân dân Nhật báo, một ngày sau Putin.

Tập trung vào Tập Cận Bình

Theo dân mạng xã hội ở Hong Kong và Đài Loan, tên ông Tập được nhắc 15 lần trong các dòng tít phụ trên trang nhất của Nhân dân Nhật báo hôm 26/4, khi hội nghị khai mạc.

Tờ báo này tường thuật chi tiết ông Tập đã gặp các lãnh đạo nước ngoài hôm đó.

Tờ báo nêu danh sách các nước, xếp theo thứ tự quan trọng về mặt biên tập cho tờ báo.

Đó là : Mông Cổ, Serbia, Kenya, Uzbekistan, Philippines, Cyprus, Belarus, Ai Cập, UAE, Việt Nam, Hungary, Malaysia, Papua New Guinea và Indonesia.

Còn trong trang hai cũng cùng ấn bản, gương mặt ông Tập xuất hiện trong 13 tấm hình bắt tay các lãnh đạo.

Ai bị thờ ơ ?

Một số lãnh đạo Châu Âu gặp ông Tập trong các ngày sau.

Thủ tướng Áo Sebastian Kurz, Tổng thống Bồ Đào Nha Marcelo Rebelo de Sousa và Tổng thống Thụy Sĩ Ueli Maurer có cuộc gặp ngày 29/4, ba ngày sau khi Tập gặp Putin.

Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long cũng gặp ông Tập ngày 29/4.

Bộ trưởng tài chính Anh Philip Hammond không gặp ông Tập.

*******************

HRW tố cáo Trung Quốc dùng công nghệ giám sát người Duy Ngô Nhĩ (RFI, 02/05/2019)

Một báo cáo của Human Rights Watch (HRW) công bố hôm nay 02/05/2019 tố cáo chính quyền Trung Quốc sử dụng một ứng dụng điện thoại di động để giám sát những hành động "hoàn toàn hợp pháp" của người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương.

Công an Trung Quốc kiểm tra thẻ căn cước một người Duy Ngô Nhĩ, trong lúc lực lượng an ninh theo dõi các hoạt động trên đường phố ở Kashgar, Tân Cương. Ảnh chụp ngày 24/03/2017.© Reuters/Thomas Peter/File Photo

Bắc Kinh trở thành tâm điểm chỉ trích của thế giới do chính sách đàn áp tại Tân Cương, nơi người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi chiếm đa số. Khoảng một triệu người Duy Ngô Nhĩ đã bị đưa vào các trại tập trung cải tạo, nhân danh "đấu tranh chống khủng bố Hồi giáo và ly khai", tại vùng đất trên 20 triệu dân. Chế độ cộng sản Trung Quốc bác bỏ con số này, ra sức biện hộ rằng đó chỉ là các "trung tâm huấn nghệ", chuyên giáo dục và dạy nghề để chống Hồi giáo cực đoan.

Xếp loại 36 cách ứng xử khác nhau

Human Rights Watch trước đây vốn đã tố cáo việc chính quyền Tân Cương sử dụng một hệ thống giám sát có tên là Integrated Joint Operations Platform (IJOP) để tập hợp các thông tin đến từ nhiều nguồn, từ các camera nhận dạng khuôn mặt cho đến các thiết bị phân tích wifi, các điểm kiểm soát của công an, thậm chí cả dữ liệu ngân hàng và khám xét nhà ở.

Nhưng trong bản báo cáo mới nhất hôm nay mang tên "Các thuật toán đàn áp của Trung Quốc", Human Rights Watch nghiên cứu việc sử dụng một ứng dụng kết nối với IJOP để giám sát thái độ ứng xử của người dân.

Thụy My

Hãy tưởng tượng đến một quốc gia nơi chính quyền độc tài theo dõi mọi sinh hoạt riêng tư, lưu trữ số lượng lớn dữ liệu về tất cả những gì bạn làm để từ đó đánh giá mức độ "khả tín" về con người bạn bằng một điểm số. Điểm số này buộc bạn phải suy nghĩ và hành xử trong một quỹ đạo đã định sẵn, chi phối toàn diện từ cuộc sống cá nhân đến gia đình, xã hội, tình cảm nam nữ, chính trị,công ăn việc làm, giáo dục… Đó là Trung Quốc vào năm 2020, một quốc gia cókếhoạch khổng lồ, đầy tham vọng trong việc phát triển mộthệthống tín dụng xã hội (Social Credit System – SCS) sâu rộng, với mục đích xây dựng một nền văn hóa "chân thành", một "xã hội chủ nghĩa hài hòa" và"giữniềm tin là vinh quang". 

Trung Quốc đang triển khai một kế hoạch kiểm soát sự chân thành của người dân đối với chế độ dưới tên gọi "hệ thống tín dụng xã hội"

Chính quyền Trung Quốc đã mô tả hệ thống này như một phương pháp để nâng cao niềm tin trên toàn quốc và nuôi dưỡng một nền văn hóa "chân thành". Theo họ, chính sách này sẽ tạo ra môi trường cho ý kiến tập thể, nơi giữ niềm tin là vinh quang. Nó sẽ tăng cường sự chân thành trong các chính sách của chính phủ, chân thành trong thương mại, chân thành trong xã hội và gầy dựng niềm tin vào pháp luật. Một văn bản chính sách cấp cao công bố vào tháng Chín 2016 đã liệt kê các hình thức trừng phạt có thể áp dụng đối với bất kỳ cá nhân hay công ty nào bị coi là đã phá rào : "Nếu sự tín nhiệm bị phá vỡ ở một nơi thì sự giới hạn sẽ áp đặt ở mọi nơi". Khi một cá nhân hay công ty đã phá vỡ lòng tin của xã hội thì một loạt đặc quyền sẽ bị từ chối, sẽ phải chịu sự giám sát gắt gao mỗi ngày và bị kiểm tra không báo trước.

Hệ thống tín dụng xã hội nhằm thu thập thông tin và cho điểm từng cá nhân trong mọi sinh hoạt của xã hội

Tham vọng là thu thập mọi thông tin trực tuyến có sẵn về các công ty và công dân Trung Quốc ở khắp nơi rồi quy định ra từng điểm số dựa trên tín dụng chính trị, thương mại, xã hội và tính cách pháp nhân của họ. Chính quyền đã không công bố chi tiết kế hoạch làm việc như thế nào - ví dụ như cách thức biên soạn các điểm số và mức độ khác biệt đối trọng của chúng với nhau. Nhưng, tựu trung là hành vi tốt sẽ được khen thưởng, hành vi xấu sẽ bị trừng trị và đảng cộng sản là thẩm phán tối cao. Đây là cái mà Trung Quốc gọi là "Internet Plus" nhưng các nhà phê bình gọi là quốc gia cảnh sát thế kỷ 21.

Bằng cách tận dụng các dữ liệu thu thập được do sự phổ biến máy vi tính, điện thoại di động và thẻ tín dụng, sức mạnh của kế hoạch này sẽ dẫn đến một xã hội toàn trị kiểu mới, nơi chính quyềnkiểm soát cuộc sống riêng của từng cá nhân và hãm hại bằng bất cứ phương cách nào họ muốn.

Hệ thống tín dụng xã hội (SCS) được quảng bá như một nỗ lực để kiểm soát nền kinh tế thị trường rộng lớn vốn bất ổn, quản lý kém và đầy gian lận dối trá. Thực chất, đó là nỗ lực sử dụng dữ liệu để thực thi thẩm quyền luân lý, uốn nắn quan điểm chính trị theo thiết kế của đảng trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0. Ở một Trung Quốc, các kế hoạch sẽ dẫn đến sự độc đoán không chỉ để điều chỉnh nền kinh tế mà còn tạo ra một xã hội chủ nghĩa hoang tưởng và bóp chết nhân quyền.

Vào năm 2014, Ant Financial Services Group, một chi nhánh của Chinese Alibaba Group, phối hợp với chính quyền Trung Quốc đã bắt đầu định số đánh giá hạnh kiểm và lòng yêu nước của người dân. Hệ thống này được gọi là tín dụng Sesame (Sesame credit). Điểm số giao động từ 350 đến 900. Từ những món hàng mua sắm (thức ăn, sách báo, máy móc…) đến những gì viết đăng trên internet đều được quy định trong thang điểm. Điểm số sẽ tăng nếu bạn mua hàng Trung Quốc. Nếu bạn bày tỏ quan điểm chính trị trên internet mà không có sự chấp thuận trước, điểm số sẽ giảm. Nếu bạn viết trên mạng xã hội về những sự kiện mà nhà cầm quyền không muốn nhắc đến – ví dụ như các cuộc biểu tình ở quảng trường Thiên An Môn hay số lần thị trường chứng khoán Thượng Hải sụt giá vào năm 2015 thì điểm số càng xuống nhiều hơn nữa.

Baihe.com, một dịch vụ tìm bạn bốn phương trên mạng (online dating) cũng sử dụng dữ liệu tín dụng sesame trong kinh doanh của mình.

Điểm số cao giống như câu thần chú "Vừng ơi, mở ra !" (Open, sesame !) trong cuộc phiêu lưu của Alibaba và 40 tên cướp, là chìa khóa vạn năng để mở cửa kho tàng. Bạn được ưu tiên giúp đỡ khi đến các cơ quan hành chính, có nhiều cơ hội nhận được việc làm tốt và vay tiền dễ dàng hơn.

Các số liệu này có thể được các cơ quan chức năng của chính quyền dùng trong hệ thống tính điểm riêng của họ. Hệ thống tín dụng xã hội hiện đang được xây dựng và sẽ hoàn thành vào năm 2020 với mục đích quản lý 1,4 tỷ người dân bằng việc đánh giá các hành vi của họ. Chính quyền đã tiến hành một phần dự án này. Phóng viên tờ Washington Post, cô Emily Rauhala, cho biết trên chuyến tàu Thiên Tân – Bắc Kinh, máy thông báo tự động đã cảnh báo là việc vi phạm quy tắc trên tàu sẽ làm tổn hại đến điểm tín dụng cá nhân.

Khi di chuyển trên những phương tiện công cộng, máy thông báo tự động sẽcảnh báo những ai vi phạm quy tắc di chuyển và số điểm tín dụng của cá nhân đó sẽ bị giảm.

Một số hình phạt sau đây được áp dụng nếu bạn có điểm số thấp hay giao thiệp với những người có điểm số thấp :

- Không thể xin được việc làm ở các cơ sở công cộng ;

- Không được hưởng an sinh xã hội ;

- Phải đối mặt với nhiều quy định chặt chẽ hơn và gặp vấn đề với hải quan ;

- Không thể kinh doanh lớn trong ngành thực phẩm và dược phẩm ;

- Không thể thuê giường ngủ trong các chuyến tàu đêm ;

- Không thể thuê khách sạn đắt tiền và ăn tại các nhà hàng sang trọng ;

- Gặp phiền phức trở ngại với cơ quan an ninh khi di chuyển hay du lịch ;

- Con cái không thể xin học tại các trường tư thục nổi tiếng ;

- Tốc độ đường dây bao thuê internet bị giảm ;

- Không thể vay tiền ở ngân hàng…

Theo kế hoạch, vào năm 2020, tất cả công dân Trung Quốc sẽ được đóng dấu với một số điểm mang ý nghĩa thế nào là một công dân của xã hội có mức độ "khả tín". Từ đây, sinh hoạt riêng tư và mọi hành vi sẽ luôn bị theo dõi, đánh giá và điểm số của mỗi người sẽ công khai hóa để mọi người xem. Chương trình này hiện nay có tính cách tự nguyện nhưng đến năm 2020 sẽ bắt buộc. Hệ quả sẽ là sự bất bình đẳng vì giới cầm quyền càng có nhiều cơ hội để củng cố quyền lực, phe nhóm được ưu đãi nhiều hơn, và một xã hội phân hóa vì người dân sẽ tự tố giác, nghi kỵ lẫn nhau trong mọi tương tác và tình cảm không có chỗ đứng trong việc chọn lựa và quyết định. Nó sẽ triệt tiêu sự phát triển cá tính độc lập và tình người, khao khát kiến thức và tự do, tiếng nói đối lập và đổi mới. Người ta phải chấp nhận hiện trạng, tuân thủ những áp đặt của chế độ. Tương lai bản thân và gia đình sẽ tùy thuộc vào các điểm số nhận được vì chúng là thước đo nhân phẩm, xác định chỗ đứng trong xã hội và tư cách pháp nhân.

Một nghi vấn được đặt ra là liệu Việt Nam, một phiên bản nhỏ của Trung Quốc, có kế hoạch tương tự trong thời gian sắp tới hay không. Việc thành lập Lực lượng 47 và Bộ Tư lệnh Tác chiến không gian mạng chắc hẳn không chỉ dừng lại ở công tác đánh phá những tư tưởng đối lập.

Bộ Tư lệnh Tác chiến không gian mạng được thành lập để theo chân Trung Quốc ?

Theo cách làm việc của Đảng cộng sản Trung Quốc với các đại công ty, Việt Nam không đủ kinh phí để trang trải. Giải pháp tốt nhất là sử dụng những gì đang có : Quân đội và Viettel. Việc điều đại tá Tống Viết Trung, phó tổng giám đốc tập đoàn Viettel, về làm phó tư lệnh Bộ Tư lệnh Tác chiến không gian mạng có thể là bước chuẩn bị chiến lược cho cuộc cách mạng số sắp tới. Ông Nguyễn Thế Phương, nghiên cứu viên cộng tác của Trung tâm Nghiên cứu quốc tế Sài Gòn (SCIS) trả lời đài BBC trong một cuộc phỏng vấn : "Viettel là tổ hợp công nghiệp quốc phòng được coi là lớn nhất hiện nay và họ tập trung vào công nghệ thông tin và mạng, phù hợp với định hướng hiện đại hóa toàn diện của lực lượng tác chiến mạng". Như vậy, quân đội, một lực lượng vừa hồng vừa chuyên, sẽ là trợ thủ đắc lực nếu Đảng cộng sản Việt Nam muốn thực hiện mô hình khủng bố kiểu Trung Quốc bằng công nghệ 4.0 . Luật An ninh mạng có hiệu lực từ ngày 01 tháng Giêng 2019 có thể là bước khởi đầu của kế hoạch này.

Điểm qua các sự kiện đã xảy ra trong lịch sử Việt Nam từ 1945 đến nay, với những phương cách mà người cộng sản Việt Nam đã học theo Trung Quốc, câu trả lời chắc không phải đợi lâu.

Hoàng Thủy Ngữ

(10/04/2019)

Trung Quốc tiêu hủy bản đồ 'gây tổn hại chủ quyền quốc gia' (BBC, 02/04/2019)

Hải quan Trung Quốc nói sẽ tiêu hủy gần 300.000 bản đồ đã thu hồi được, vì chúng thể hiện sai một cách không thể chấp nhận được về mặt chính trị các đường biên giới của Trung Quốc.

Bản đồ thế giới, với phần về Trung Quốc (hình minh họa)

Các bản đồ này do một công ty ở miền nam Trung Quốc in rồi xuất khẩu sang Rotterdam, Hà Lan.

Các quan chức Trung Quốc đã dành bốn tháng để thu hồi khi phát hiện ra các bản đồ thể hiện đường biên giới quốc tế mà Bắc Kinh cho là không chính xác.

Các phóng viên nói rằng vụ việc cho thấy Bắc Kinh quyết tâm bác bỏ bất kỳ quan điểm nào khác với họ trong vấn đề đường biên.

Vấn đề Đài Loan và biên giới với Ấn Độ

Các bản đồ bị thu hồi đã không thể hiện Đài Loan và Arunachal Pradesh là thuộc lãnh thổ Trung Quốc.

Bắc Kinh luôn coi Đài Loan là một tỉnh ly khai của Trung Quốc, và đe dọa sẽ sử dụng vũ lực nếu nơi này dám tuyên bố độc lập.

Arunachal Pradesh là một trong 29 bang của Ấn Độ nhưng Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với hầu hết lãnh thổ bang này và gọi đó là vùng Tạng Nam (Nam Tây Tạng).

Vùng này trước được Tây Tạng trao cho chính quyền thuộc địa Anh tại Ấn Độ theo một hiệp định hồi 1914, nhưng Trung Quốc phản đối tính hợp pháp của văn bản này.

Ấn Độ và Trung Quốc đến nay đã có 21 vòng đàm phán nhằm tìm giải pháp cho các tranh cãi về đường biên kéo dài gần 3.500km, được gọi là Đường Kiểm soát Ấn Độ - Trung Quốc.

Đường lưỡi bò được Trung Quốc tuyên truyền khắp nơi

Hồi tháng trước, giới chức tại Trung Quốc đã tiêu hủy gần 30 ngàn bản đồ.

Hoàn Cầu Thời báo hôm thứ Ba tường thuật rằng nhân viên hải quan tại tỉnh Quảng Đông sẽ tiêu hủy tiếp hàng trăm ngàn bản nữa, và sẽ khởi tố bốn nghi can về tội cố ý xuất khẩu các bản đồ này sang Hà Lan.

Các bản đồ do một công ty ở tỉnh Quảng Đông in.

Bản đồ thể hiện chủ quyền lãnh thổ và là tuyên bố chính trị, ông Mã Uy từ Vụ Quản lý Thông tin Địa lý thuộc Bộ Tài nguyên Trung Quốc được South China Morning Post dẫn lời hôm 25/3.

"Nếu có các 'bản đồ có vấn đề' làm tổn hại tới chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ, đặc biệt là các sản phẩm do nước ngoài in ấn, hoặc các sản phẩm nhằm để xuất hoặc nhập khẩu, thì chúng sẽ bị cộng đồng quốc tế cố tình sử dụng hoặc suy đoán", ông nói.

"Điều này sẽ trực tiếp gây hại tới lợi ích quốc gia và sự tự tôn của các công dân, và là một mối đe dọa nghiêm trọng tới an ninh quốc gia".

****************

Vạn người Phi ký tên đòi kiện hình sự Tập Cận Bình (VOA, 02/04/2019)

Hàng vạn người Philippines đã ký vào tuyên bố ủng hộ kiện Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ra toà quốc tế nhằm lên án các "hành động tàn ác" của Trung Quốc ở Biển Nam Trung Hoa (tức Biển Đông) và lãnh hải Philippines.

Chủ tịch Tập Cận Bình và binh sĩ Trung Quốc hôm 3/1/2018.

Tuyên bố được lập ra để tán dương việc đưa chính quyền Bắc Kinh ra Toà Hình sự Quốc tế của cựu ngoại trưởng Philippines và cựu Chánh Thanh tra bất chấp xu hướng thân Trung Quốc của chính quyền hiện hành ở Manila.

Cho tới ngày 1/4/2019 đã có trên 33.000 người ký tên vào tuyên bố được lập ra trên trang Change.org mười ngày trước đó.

Những người chủ xướng tuyên bố viết : "Chúng tôi hoan nghênh hành động dũng cảm của cựu Bộ trưởng Ngoại giao Albert del Rosario và cựu nữ Chánh Thanh tra Conchita Carpio Morales kiện Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ra Toà Quốc tế (ICC) vì "những hành động tàn ác của quan chức Trung Quốc tại Biển Nam Trung Hoa và trong lãnh thổ Philippines".

"Đã đến lúc những người Philippines quan tâm [tới vấn đề này] bày tỏ lập trường phản đối chính quyền Trung Quốc trước các hành động hung hăng của họ ở Biển Nam Trung Hoa bao gồm cả lãnh thổ thuộc về chính quyền Philippines.

"Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ Ngoại trưởng del Rosario và Chánh Thanh tra Morales trong bất cứ bước đi cần thiết nào để thúc đẩy vụ này và kêu gọi mọi người dân Philippines, những người quan tâm tới việc mất quyền kiểm soát lãnh thổ thuộc chủ quyền của Philippines, tới nguồn sinh sống của hàng ngàn ngư dân, tới an ninh thực phẩm, sự tàn phá nghiêm trọng môi trường biển cũng như tới sự mất kiểm soát đối với giao thông đường thuỷ chiến lược, hãy đứng lên và bày tỏ thái độ trước khi quá muộn".

Ông del Rosario và bà Morales cùng các ngư dân Philippines đã kiện ông Tập Cận Bình và các quan chức Trung Quốc ra Toà Hình sự Quốc tế ICC hôm 15 tháng Ba, hai ngày trước khi Philippines chấm dứt là thành viên của toà trọng tài quốc tế này.

Chính quyền thân Bắc Kinh của Tổng thống Rodrigo Duterte tuyên bố rút ra khỏi ICC hồi tháng Ba năm 2018 nhưng chỉ có thể chấm dứt tư cách thành viên sau 12 tháng kể từ ngày ra tuyên bố theo quy định của ICC.

Lý do chính ông Duterte muốn rút khỏi ICC là toà án này đã có điều tra ban đầu về các buộc ông Duterte và các quan chức Philippines khác phạm tội giết người hàng loạt và phạm tội ác chống lại nhân loại trong cuộc trấn áp ma tuý vốn đã khiến hàng ngàn người bị bắn chết mà không qua xét xử.

Mặc dù chính quyền của ông Duterte nói việc khởi kiện của hai cựu quan chức cao cấp sẽ "vô ích" vì cả Manila và Bắc Kinh đều không phải là thành viên ICC, hai người đứng đơn kiện cùng ngư dân Philippines nói Toà Hình sự Quốc tế có thẩm quyền xem xét "tội ác" của Trung Quốc với ngư dân Philippines trong giai đoạn 1/11/2011-17/03/2019 khi Manila vẫn là thành viên của ICC.

Đơn kiện của Ngoại trưởng del Rosario và Chánh Thanh tra Morales cũng nhắc tới các hành vi "tội phạm" của Trung Quốc với ngư dân các nước khác dù không nêu đích danh nước nào.

Thư gửi Trưởng Công tố của ICC cũng nhắc tới việc ngư dân Philippines bị"trấn áp và thương vong" bởi các hành động của quan chức Trung Quốc.

Bản sao thư được báo Inquirer của Philippines đưa lên Facebook đã được hơn 11.000 người thích, 4.500 người chia sẻ và hơn 700 bình luận.

Một trong những người bình luận, Peggy Ignacio, viết : "Hoan hô cựu [N]goại trưởng… [v]à cựu [C]hánh [T]hanh tra… Mong Đấng Tối cao bảo vệ chúng ta khỏi tổng thống ác quỷ".

Một người khác, Randy Torrecampo, viết : "Tôi thật mừng vì chúng ta vẫn có những đồng bào dũng cảm, những người tìm mọi cách để đấu tranh cho người dân Philippines".

Philippines từng kiện Trung Quốc ra Tòa Trọng tài Quốc tế hồi năm 2013, khi ông del Rosario còn là ngoại trưởng, và tới tháng 7/2016, toà án này đã tuyên bố việc Bắc Kinh đòi chủ quyền đối với phần lớn Biển Nam Trung Hoa là vô lý.

Việt Nam không tham gia kiện cùng Philippines nhưng cũng không phản đối hành động của Manila khi đó.

Nguyễn Hùng

*****************

Liên Hiệp Quốc : Bắc Kinh "đe dọa" tại Hội Đồng Nhân Quyền (RFI, 02/04/2019)

Giới ngoại giao và các nhà hoạt động nhân quyền tố cáo Trung Quốc gây sức ép, thậm chí đe dọa để ngăn chận những tiếng nói chỉ trích Bắc Kinh nhân khóa họp của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc tại Genève.

Một khóa họp của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc tại Genève. Reuters/Denis Balibouse - Ảnh minh họa

Theo tổ chức nhân quyền Human Rights Watch, phái bộ Trung Quốc tại Genève đã gửi một bức thư cho một số phái bộ quốc tế kêu gọi không tham dự một sự kiện do Hoa Kỳ tổ chức vào ngày 15/03 để tố giác Trung Quốc đàn áp người Duy Ngô Nhĩ và các cộng đồng Hồi giáo khác tại Tân Cương.

Bản tin của AFP chiều thứ Hai 01/04/2019 cho biết thêm, bức thư mang chữ ký của đại sứ Trung Quốc Du Kiến Hoa (Yu Jian Hua) yêu cầu các nước "không tham gia, không bảo trợ các sự kiện này để bảo vệ quyền lợi trong quan hệ song phương và đa phương với Trung Quốc".

Theo ông Jonh Fisher, giám đốc Human Rights Watch tại Genève, làn sóng quốc tế phản đối Trung Quốc đàn áp đạo Hồi khiến cho Bắc Kinh "hoảng loạn". Chính quyền Trung Quốc phải sử dụng đến biện pháp gây áp lực để ngăn chận mọi hành động phối hợp của quốc tế.

Phái bộ Trung Quốc tại Genève chưa trả lời các câu hỏi kiểm chứng của AFP nhưng thông tấn xã Pháp cho biết đã được nhiều nhà ngoại giao xác nhận là phái bộ của nước họ có nhận lá thư của Trung Quốc trước khi Hoa Kỳ tổ chức sự kiện Tân Cương. Hôm thứ Hai, nhiều nhà ngoại giao xác nhận tố cáo của HRW là đúng : Trung Quốc gây sức ép rất mạnh với các nước để họ bảo vệ lập trường của Bắc Kinh trong khóa họp kiểm điểm định kỳ về tình trạng nhân quyền ở Trung Quốc.

Tú Anh

**********************

Trung Quốc bị lên án vì ‘đe dọa’ các đoàn tham dự phiên họp tại Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc (VOA, 02/04/2019)

Các nhà ngoại giao và giới hoạt động hôm 2/4 tố cáo Trung Quốc vận động hành lang, gây áp lực và thậm chí, ‘đe dọa’ nhằm dập tắt chỉ trích đối với Bắc Kinh trong phiên họp của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc hồi tháng trước, theo AFP.

Đại sứ Trung Quốc tại Liên Hiệp Quốc-ông Mã Triêu Húc.

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) tố cáo phái bộ Trung Quốc tại Geneva là đã gửi thư cho một số phái đoàn, kêu gọi họ đừng tới dự một sự kiện do Mỹ tổ chức vào ngày 13/3 với nội dung xoay quanh cách đối xử của Trung Quốc đối với người Duy Ngô Nhĩ và các nhóm thiểu số Hồi giáo khác ở tỉnh Tân Cương.

AFP đã được xem qua bức thư có chữ ký của Đại sứ Trung Quốc Mã Triêu Húc. Thư kêu gọi các nước "đừng đồng bảo trợ, tham gia hoặc có mặt tại sự kiện bên lề này... vì lợi ích của mối quan hệ song phương với Trung Quốc, và để tiếp tục những hợp tác đa phương".

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền mạnh mẽ chỉ trích những "lời đe dọa" này. Giám đốc HRW ở Geneva, John Fisher, nói rằng làn sóng phản đối của cộng đồng quốc tế về cách Trung Quốc đối xử với các nhóm thiểu số Hồi giáo đã "dồn Trung Quốc vào trạng thái hoảng loạn".

Trong một tuyên bố, ông Fisher nói rằng các quan chức Trung Quốc đang "gây áp lực công khai cũng như trong vòng riêng tư để ngăn chặn hành động có phối hợp của quốc tế".

Phái đoàn Trung Quốc chưa trả lời yêu cầu của AFP xin xác nhận thông tin, và bình luận.

Tuy nhiên, nhiều nhà ngoại giao xác nhận với AFP rằng phái đoàn của họ đã nhận được bức thư trong những ngày dẫn tới sự kiện.

Sự kiện diễn ra bên lề phiên họp kéo dài ba tuần của Hội đồng Nhân quyền, với nội dung tập trung vào những cáo buộc rằng có tới một triệu người Duy Ngô Nhĩ và thành viên của các nhóm thiểu số khác - đa số là người Hồi giáo Turk- đang bị cầm giữ tại những trại giam ở Tân Cương.

Trong khi đó, Trung Quốc một mực khẳng định rằng người Duy Ngô Nhĩ và những người thuộc các nhóm thiểu số khác chỉ được đưa vào các "trường đào tạo" huấn nghiệp mà thôi. Trung Quốc nói các trường này được lập ra như một biện pháp để chống lại phong trào cực đoan hóa.

Kinh tế : Châu Âu vật vã 'ăn miếng trả miếng' với Trung Quốc

Trong lĩnh vực kinh tế, nhật báo kinh tế Les Echos số ra ngày 19/03/2019 cho biết "Thị trường dùng tài chính công : Liên Hiệp Châu Âu muốn đáp trả Trung Quốc". Bruxelles đề xuất các quy định mới cho phép Liên Hiệp Châu Âu "khép cửa" các dự án sử dụng tài chính công của Châu Âu đối với những doanh nghiệp nước ngoài nào thuộc những nước cũng khép cửa với Châu Âu.

Ảnh minh họa : Cờ Châu Âu và Trung Quốc trước nhà khách chính phủ tại Bắc Kinh, nhân cuộc đối thoại kinh tế Châu Âu -Trung Quốc, ngày 25/06/2018. Reuters/Jason Lee

Les Echos cho rằng thách thức là to lớn. Khu vực các dự án dùng tài chính công có tổng trị giá khoảng 8.000 tỷ đô la/năm trên thế giới (trong đó riêng tại Trung Quốc là 1.400 tỷ) nhưng "hơn phân nửa khu vực này lại khép cửa với các doanh nghiệp Châu Âu". Nhiều rào cản đã được dựng lên, như buộc phải có trụ sở tại nước sở tại hay như phải thành lập doanh nghiệp liên doanh. Kết quả là các doanh nghiệp Châu Âu chỉ có được 10 tỷ euro hợp đồng mỗi năm ngoài Liên Hiệp.

Đòn phản công này của Liên Hiệp Châu Âu được đưa ra, sau khi quyết định của Bruxelles bác kế hoạch sáp nhập hai tập đoàn sản xuất xe lửa hàng đầu Châu Âu là Alstom (Pháp) và Siemens (Đức) đã làm dấy lên cuộc tranh luận, về sự ngây thơ và bất lực của Châu Âu trước đối thủ cạnh tranh Trung Quốc.

Dù vậy, Les Echos nhận thấy quyết tâm củng cố các công cụ pháp lý để phòng vệ này của Bruxelles gặp không ít phản đối từ nội bộ. Nếu như Ủy Ban Châu Âu có thể trông cậy vào sự ủng hộ của Nghị Viện Châu Âu, từ nhiều nước như Pháp và một số nước Bắc Âu như Đức hay Hà Lan, dự thảo quy định này gặp phải sự phản đối mạnh mẽ từ nhiều thành viên Nam Âu và Trung Âu. Những nước này cho biết không muốn mất đi nguồn đầu tư Trung Quốc mà họ cho là quý giá, có thể lấp khoảng trống trong đầu tư của Châu Âu.

Áo Vàng hồi XVIII : Chính phủ Pháp quyết định phản đòn

Hành động đập phá, cướp bóc của những người Áo Vàng trong cuộc biểu dương lực lượng hôm thứ Bảy 16/03/2019 là chủ đề thời sự chính trên các nhật báo Pháp hôm nay. Bị các đảng đối lập chỉ trích mạnh mẽ về chiến lược đối phó của lực lượng an ninh, Le Monde trên trang nhất cho biết "Chính phủ buộc phải đáp trả các hành động bạo lực".

Le Figaro cho rằng "Chính phủ muốn lấy lại uy quyền trước những kẻ đập phá". Đích thân thủ tướng hôm qua thông báo bãi chức giám đốc sở Cảnh Sát Paris, ông Michel Delpuech, đồng thời đề ra một số biện pháp cứng rắn hơn và nghiêm cấm biểu tình tại một số điểm ở Paris.

Về điểm này, các nhật báo đều có bài nhận định. Xã luận của Libération giọng điệu mỉa mai đánh giá rằng chính phủ cuối cùng cũng đã quyết định "đưa đại pháo ra. Giải tán ngay lập tức các cuộc biểu tình không được phép, câu lưu phòng ngừa, nghiêm cấm biểu tình tại một số địa điểm, phục hồi danh dự cho súng bắn đạn nhựa (LBD), thiết bị bay điều khiển từ xa, các chất lỏng đánh dấu, các đơn vị chống đập phá (…)" Tờ báo thiên tả cho rằng đây chỉ là "một bộ sưu tập các biện pháp trấn áp, thay vì là những đề xuất chính trị thích hợp và nhanh chóng nhằm xoa dịu cơn phẫn nộ".

Nhật báo Le Monde bồi thêm "ngoài những quyết định mới trên phương diện an ninh công cộng, tổng thống Macron nên nhanh chóng có những biện pháp chính trị và xã hội hiệu quả để giải quyết cuộc khủng hoảng. Sự việc cho thấy một lần nữa là phần tiếp theo nhiệm kỳ của Macron đang rơi vào trạng thái bất định".

Về phần mình, nhật báo thiên hữu Le Figaro đặt ưu tiên cho tái lập trật tự. Tờ báo viết : "Làm sao không thông qua các biện pháp cứng rắn đó ? Đương nhiên phải đề ra các nguyên tắc, nhưng vấn đề là áp dụng thế nào. Bạo lực quả thật đang hình thành tại đất nước chúng ta. Lực lượng cảnh sát bất lực đứng nhìn, vì thiếu phương tiện, thiếu can đảm chính trị, thiếu một nền tư pháp nghiêm minh và điều này làm dấy lên một cảm giác đáng lo về tình trạng không bị trừng phạt".

Bầu cử Thái Lan : Tấm gương phản chiếu phân hóa xã hội

Về thời sự Châu Á, báo Le Monde có bài phóng sự về cuộc bầu cử Quốc Hội Thái Lan sắp diễn ra cuối tuần này. Bài viết đề tựa "Tại Thái Lan, 'giới tinh hoa' chống lại 'thường dân'".

Thông tín viên nhật báo Bruno Philip tại Bangkok đầu tiên hết ghi nhận chưa có lúc nào người dân Thái lại hăm hở đi bỏ phiếu như lúc này, sau 5 năm bị chính quyền quân sự cản trở. Theo thăm dò, 97% số người được hỏi khẳng định sẽ đi bỏ phiếu, nhưng chỉ có 19% là tin rằng kết quả bỏ phiếu sẽ không bị gian lận hay bị mua lá phiếu như mỗi lần có bầu cử.

Đến tham dự cuộc vận động tranh cử của một ứng viên thuộc đảng Pheu Thai tại vùng Isan, nơi có đến 22 triệu dân so với 69 triệu dân cả nước, tác giả bài viết nhận thấy cuộc mít-tinh tại đây thể hiện rõ sự phân hóa sâu sắc giữa hai tầng lớp người dân Thái : Nông thôn và Thành thị, giữa những người chân lấm tay bùn, làn da sạm nắng (chiếm đến 60% dân số) với lớp người thành thị - người Thái gốc Hoa, nước da trắng nhợt, nhưng chiếm giữ toàn bộ nền kinh tế đất nước.

Sản xuất hàng nhái : Trung Quốc đứng đầu bảng

Trở lại với lĩnh vực kinh tế, Les Echos báo động "Tệ buôn hàng nhái không ngừng gia tăng". Theo số liệu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OCDE), nạn kinh doanh hàng nhái lên đến 510 tỷ đô la trong năm 2016, chiếm đến 3,3% thương mại toàn cầu.

Trong khi đó, tỷ lệ này cách đó ba năm là 2,5% (năm 2013) với tổng trị giá ước tính là 461 tỷ đô la. OCDE cho rằng hiện tượng này không những không ngừng lan rộng tầm mức, mà có khả năng đã bị đánh giá thấp.

Các ngành công nghiệp nạn nhân trải rộng trong nhiều lĩnh vực : Từ giầy dép, mỹ phẩm, đồ chơi cho đến cả các linh kiện rời, các sản phẩm hóa chất và tin học như điện thoại, pin, qua cả những dòng sản phẩm thời trang cao cấp… Điều làm cho OCDE lo lắng nhất là hiện tượng làm nhái thuốc men, thực phẩm, nước giải khát và trang thiết bị y khoa có thể gây ra nhiều rủi ro nghiêm trọng cho sức khỏe và an ninh công cộng.

Theo bảng xếp hạng của OCDE, Trung Quốc đứng đầu bảng các quốc gia xuất khẩu hàng nhái. Hồng Kông xếp hạng hai trên Thổ Nhĩ Kỳ, và Singapore. Các quốc gia nạn nhân chủ yếu là các nước giầu, như Hoa Kỳ (24%), Pháp (16,6%), Ý (15,1%), Thụy Sĩ (11,2%) và Đức (9,3%).

Minh Anh

Trung Quốc sẽ giảm thuế, tăng cho vay để yểm trợ nền kinh tế tăng trưởng chậm (VOA, 06/03/2019)

Trung Quốc tìm cách chống đỡ cho nền kinh tế đang giảm tốc với các kế hoạch hàng tỉ đô la cho dự định cắt giảm thuế và tăng đầu tư cơ sở hạ tầng. Kinh tế Trung Quốc đang tăng trưởng ở mức yếu nhất trong vòng 30 năm qua do mức cầu nội địa giảm và do cuộc chiến tranh thương mại với Mỹ.

Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường phát biểu tại phiên khai mạc của Quốc hội Nhân dân Trung Hoa ở Đại sảnh đường Bắc Kinh hôm 5/3, đưa ra mục tiêu tăng trưởng kinh tế 6-6,5% trong năm nay.

Chính phủ Trung Quốc đang đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế cho năm 2019 là từ 6,0 đến 6,5%, Thủ tướng Lý Khắc Cường nói trong phát biểu tại lễ khai mạc kỳ họp quốc hội hàng năm ở Bắc Kinh hôm 5/3. Năm ngoái, mức tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội của Trung Quốc đạt 6,6%.

Các nguồn tin nói với Reuters hồi đầu năm nay rằng Trung Quốc sẽ hạ mục tiêu tăng trưởng trong năm 2019 xuống 6,0-6,5% so với mục tiêu 6,5% đặt ra năm 2018 do mức cầu cả trong nước lẫn toàn cầu sút giảm và mức rủi ro tăng cao từ cuộc chiến thương mại với Mỹ.

Phát biểu tại Đại sảnh đường Nhân dân ở Bắc Kinh, Thủ tướng Lý cảnh báo về những thách thức mà nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới phải đối mặt và cam kết giữ cho nền kinh tế được an toàn với một loạt biện pháp kích cầu.

"Môi trường mà sự phát triển của Trung Quốc đang đối mặt trong năm nay phức tạp hơn và khắc nghiệt hơn", người đứng đầu chính phủ Trung Quốc nói. "Sẽ có nhiều nguy cơ và thách thức hơn và chúng không thể đoán trước được và chúng ta phải hoàn toàn chuẩn bị cho một cuộc chiến khó khăn".

Chính sách tài khóa của Thủ tướng Lý sẽ trở nên "mạnh mẽ hơn" với kế hoạch cắt giảm thuế, phí lên gần 2 tỷ nhân dân tệ (298,3 tỷ USD).

Những khoản cắt giảm này mạnh hơn so với mức cắt giảm 1,3 tỷ NDT đặt ra trong năm 2018 và bao gồm các khoản cắt giảm nhằm hỗ trợ các ngành sản xuất, giao thông và xây dựng.

GDP của Trung Quốc giảm tới mức thấp nhất kể từ năm 1990 do cuộc chiến thương mại và việc Bắc Kinh đẩy mạnh các biện pháp kiểm soát rủi ro tài chính, khiến cho chi phí vay nợ doanh nghiệp tăng và ảnh hưởng không tốt đến đầu tư.

Các nhà nghiên cứu nói rằng động thái này của Bắc Kinh là nhắm tới một phạm vi tăng trưởng GDP thay vì nhắm vào một con số duy nhất, và cho phép các nhà lập pháp cơ hội để hoạch định chính sách. Tuy nhiên kế hoạch tăng kích cầu kinh tế cho thấy một sự công nhận rõ ràng rằng các quan chức vẫn còn lo ngại về mức tăng trưởng.

"Nếu bạn không bị ốm, bạn sẽ không uống nhiều loại thuốc như vậy cùng một lúc", Iris Pang, kinh tế gia của Trung Hoa Đại lục tại ngân hàng ING Wholesale Banking. "Nó có nghĩa là thách thức vẫn chưa hết, chúng vẫn ở đó".

Một chiến dịch lâu dài để đối phó với ô nhiễm và các ngành công nghiệp có giá trị thấp cũng làm chậm lại ngành sản xuất rộng lớn của Trung Quốc.

Trung Quốc đã tăng cường việc tuyên truyền trước kỳ họp quốc hội với việc truyền thông nhà nước đăng tải các video bằng tiếng Anh và thậm chí một bản nhạc rap ca ngợi sự kiện này như một hành động của dân chủ ở nước này, mặc dù quốc hội Trung Quốc chưa bao giờ loại bỏ các bộ luật và các thành viên quốc hội được lựa chọn dựa trên lòng trung thành của họ đối với Đảng Cộng sản.

Cuộc họp hàng năm ở thủ đô Bắc Kinh có sự tham dự của hơn 3.000 đại biểu từ khắp Trung Quốc trong đó những người đến từ những cộng đồng thiểu số mặc các trang phục truyền thống nhiều màu sắc.

Để hỗ trợ việc tăng trưởng kinh tế, Thủ tướng Lý nói Trung Quốc sẽ theo dõi sát sao việc tuyển dụng tại các công ty xuất khẩu bị ảnh hưởng nặng nề bởi thị trường Mỹ và cắt giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) từ 16% xuống 13% đối với ngành sản xuất. Thuế VAT cho các ngành giao thông và xây dựng sẽ được cắt giảm từ 10% xuống còn 9%.

Trung Quốc dự kiến tạo thêm hơn 11 triệu việc làm mới cho khu vực thành thị trong năm nay và giữ tỷ lệ thuê nhân công ở thành thị ở mức 4,5% theo mục tiêu đã đều ra trong năm 2018. Cùng lúc, Trung Quốc sẽ cắt giảm các khoản phí an ninh xã hội do các công ty chi trả.

Trong những tuần gần đây, Mỹ và Trung Quốc có vẻ đã tiến gần tới một thỏa thuận thương mại trong đó Mỹ sẽ rút lại những khoản thuế áp lên các mặt hàng Trung Quốc có tổng trị giá ít nhất 200 tỷ USD.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói hôm 4/3 rằng theo ông nghĩ cả hai quốc gia đang "ở đỉnh điểm" để đạt được một thỏa thuận nhằm chấm dứt cuộc chiến thương mại giữa hai bên.

************************

Trung Quốc nêu các biện pháp thúc đẩy kinh tế và tăng chi phí quốc phòng (BBC, 06/03/2019) 

Thủ tướng L‎ý Khắc Cường, nhân vật lãnh đạo đứng thứ hai Trung Quốc, cảnh báo rằng nước này đang đối diện với "một cuộc vật lộn cam go" khi ông trình bày về các kế hoạch nhằm thúc đẩy nền kinh tế lớn thứ nhì thế giới.

Khai mạc phiên họp quốc hội thường niên, ông đưa ra dự đoán tăng trưởng năm nay là 6%-6,5%, giảm xuống từ mục tiêu đặt ra trong năm 2018 là 6,5%.

Tuy nhiên, ông cũng nêu mức tăng ngân sách chi tiêu quốc phòng cho năm nay, ở mức 7,5%.

Trung Quốc đã phải vật lộn với nền kinh tế đang chững lại và cuộc chiến thương mại với Mỹ.

Bắc Kinh muốn thúc đẩy chi tiêu, để các hãng nước ngoài tiếp cận vào thị trường trong nước, và cắt giảm hàng tỷ đô la thuế.

"Để tiếp tục phát triển trong năm nay, chúng ta sẽ phải đối diện với một môi trường khó khăn hơn, phức tạp hơn, cũng như những rủi ro, thách thức… đang tăng thêm về cả số lượng lẫn quy mô", ông Lý nói trong bài diễn văn dài.

"Chúng ta phải chuẩn bị đầy đủ, sẵn sàng cho một cuộc vật lộn cam go".

Tăng chi phí quốc phòng

Về ngân sách quân sự, Trung Quốc sẽ tăng lên 7,5%, đạt 1,2 nghìn tỷ nhân dân tệ (khoảng 178 tỷ đô la Mỹ).

Trung Quốc có quân đội lớn nhất thế giới

Mức này thấp hơn so với mức tăng 8,1% trong năm ngoái, nhưng cao hơn mức tăng trưởng kinh tế và vẫn là con số khiến các quốc gia láng giềng cảm thấy lo lắng, hãng tin AFP nói.

Chi phí quốc phòng của nước này là vấn đề được theo dõi sát sao, bởi nó cho thấy những dấu hiệu về mục tiêu quân sự của Bắc Kinh.

Trung Quốc đang có chương trình nâng cấp vũ khí, khí tài hiện đại cho Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) gồm hai triệu lính.

Việc chi tiêu được chú trọng vào chiến đấu cơ tàng hình, hàng không mẫu hạm và các loại vũ khí tân tiến khác.

Bắc Kinh cũng tăng mức thể hiện thái độ đối với bất kỳ động thái muốn tách ra độc lập nào của Đài Loan, nơi mà Trung Quốc luôn coi là một tỉnh ly khai của mình, và tiếp tục xác quyết các tuyên bố chủ quyền tại các vùng có tranh chấp tại Biển Đông và Biển Hoa Đông.

Với mức chi phí quốc phòng được công bố, nay Trung Quốc chỉ đứng sau Hoa Kỳ, quốc gia có ngân sách quốc phòng cho 2019 là 716 tỷ đô la Mỹ.

Kể từ 2015 tới nay, Bắc Kinh chưa từng đưa ra con số tăng chi tiêu trong mảng này ở mức hai con số.

Chính phủ sẽ "nỗ lực hơn nữa để đảm bảo rằng các lực lượng có vũ trang luôn ttrung thành về mặt chính trị", ông thủ tướng nói trong bài phát biểu trước Quốc hội, và nhấn mạnh về "vai trò lãnh đạo tuyệt đối của đảng" đối với quân đội.

Mức tăng trưởng kinh tế năm 2019 được dự đoán sẽ thấp hơn năm ngoái

Về kinh tế, ông Lý nói với 3.000 đại biểu dự Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc rằng Trung Quốc muốn cắt giảm gần hai ngàn tỷ nhân dân tệ (298 tỷ đô la Mỹ) tiền thuế và các loại lệ phí công ty.

Thuế giá trị gia tăng (VAT) đối với các ngành vận tải và xây dựng sẽ được giảm từ 10% xuống 9%, và VAT cho các công ty sản xuất sẽ giảm từ 16% xuống 13%, ông nói.

Ông Lý cũng nói Trung Quốc sẽ tiếp tục áp dụng chính sách tiền tệ thận trọng và dùng các yêu cầu về quỹ dự phòng làm các công cụ điều tiết chính sách.

Trung Quốc đã cắt bớt các đòi hỏi về quỹ dự phòng - tức số tiền mà các ngân hàng thương mại cần phải cất trữ - nhiều lần trong năm ngoái nhằm thúc đẩy hoạt động cho vay.

Nền kinh tế nước này tăng 6,6% trong năm 2018, là mức tăng trưởng thấp nhất kể từ 1990 tới nay.

"Giảm bớt căng thẳng với Mỹ"

Ông Lý cũng công bố rằng Bắc Kinh sẽ nới lỏng thêm nữa hoạt động kiểm soát đối với việc các công ty nước ngoài tiếp cận các thị trường Trung Quốc.

Phóng viên BBC chuyên về tình hình Trung Quốc Stephen McDonell nói điều này có vẻ như là nỗ lực nhằm làm giảm bớt căng thẳng với Mỹ.

Cả hai nước đã áp biểu thuế quan trị giá hàng tỷ đô la đối với hàng hóa của nhau trong năm ngoái.

Dù các quan chức tỏ ra lạc quan hơn về các cuộc đàm phán gần đây với Hoa Kỳ, nhưng việc không đạt được thỏa thuận sẽ khiến hàng Trung Quốc phải chịu biểu thuế quan trị giá 200 tỷ đô la gần như ngay lập tức, và sẽ khiến Hoa Kỳ áp thêm các biểu thuế quan mới.

************************

Ngân sách quốc phòng Trung Quốc 2019 tăng 7,5% (VOA, 05/03/2019)

Chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc trong năm 2019 sẽ tăng 7,5% lên mức hơn 1 nghìn tỷ nhân dân tệ (hơn 177 tỷ đôla).

Binh sĩ Trung Quốc trong một cuộc diễn tập.

Theo Reuters, con số này được đưa ra trong báo cáo về ngân sách tại phiên khai mạc quốc hội nước này hôm 5/3.

Chi tiêu quốc phòng năm 2019 tăng trong bối cảnh Bắc Kinh đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 6,0 tới 6,5% trong năm nay.

Năm ngoái, theo Reuters, chi tiêu quốc phòng Trung Quốc tăng 8,1% ; năm 2017 là 7% và năm 2016 tăng 7,6%. 5 năm trước đó tăng với hai con số.

Việc Trung Quốc tăng cường quân sự đã khiến nhiều nước láng giềng lo ngại, nhất là Bắc Kinh ngày càng mạnh mẽ củng cố chủ quyền tại nhiều nơi như Biển Đông.

Một phát ngôn viên của chính phủ Trung Quốc hôm 4/3 nói rằng Bắc Kinh sẽ gia tăng chi tiêu quốc phòng một cách "hợp lý" để bảo vệ an ninh quốc gia và cải cách quân sự.

Theo Reuters, việc Bắc Kinh không công bố cụ thể khoản chi tiêu quốc phòng khiến nhiều nước láng giềng và các cường quốc quân sự khác cho rằng nước này thiếu minh bạch và điều đó gây thêm căng thẳng tại khu vực.

Trong khi đó, các nhà ngoại giao cho rằng con số chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc còn cao hơn trên thực tế, nhất là khi nước này đang thực hiện chương trình hiện đại hóa quân sựấn tượng theo sự chỉ đạo của Chủ tịch Tập Cận Bình.

*********************

Trung Quốc sửa đổi luật đầu tư nước ngoài : Châu Âu và Mỹ trông đợi trong ngờ vực (RFI, 05/03/2019)

Phải chăng chiến tranh thương mại Mỹ-Trung sắp đến hồi kết thúc ? Hôm 05/03/2019, Quốc hội Trung Quốc khai mạc khóa họp thường niên với trọng tâm là sửa đổi luật đầu tư nước ngoài. Đây là tín hiệu cho thấy Bắc Kinh đang tìm cách đưa ra nhiều cam kết cởi mở hơn. Tuy nhiên, giới quan sát tỏ ra nghi ngờ : Trung Quốc có nhiều luật, quy định nhưng liệu có thực tâm thực hiện hay không ?

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và thủ tướng Lý Khắc Cường tại khóa họp Quốc hội thường niên, Bắc Kinh, ngày 05/03/2019 Reuters/Jason Lee

Theo các tuyên bố của giới chính khách hai bên, các cuộc đàm phán thương mại Mỹ-Trung có những tiến triển. Hoa Kỳ đã chấp nhận lùi thời hạn áp mức thuế 25% nhắm vào 200 tỷ đô la hàng hóa nhập khẩu Trung Quốc, nhưng ngoài cam kết của Bắc Kinh mua thêm hàng hóa, chính quyền Washington vẫn nhấn mạnh đến một đòi hỏi quan trọng : Trung Quốc phải cải thiện bầu không khí kinh doanh. Cụ thể là các doanh nghiệp nước ngoài phải được đối xử ngang bằng với các doanh nghiệp trong nước.

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ-Trung, dự luật mới liên quan đến đầu tư nước ngoài rất được các đối tác Châu Âu và Mỹ trông đợi. Văn bản này được thông qua vào ngày 15/03 trong khóa họp Quốc hội Trung Quốc lần này. Được đề xuất vào cuối năm 2018, dự luật đã được xem xét nhanh chóng trong vòng có vài tuần.

Trong số các chủ đề gai góc nhất gây tranh cãi giữa hai cường quốc, đáng quan tâm nhất là vấn đề quyền sở hữu trí tuệ và đánh cắp công nghệ. Các doanh nghiệp Trung Quốc bị cáo buộc đã đánh cắp công nghệ của nhiều doanh nghiệp Mỹ, mà vụ tập đoàn viễn thông Hoa Vi là một ví dụ điển hình và đang bị ngành tư pháp Mỹ nhắm đến.

Dù vậy, dự thảo luật đầu tư mới của Trung Quốc vẫn làm dấy lên nhiều nghi ngờ từ phía Liên Hiệp Châu Âu và Hoa Kỳ vì còn nhiều điểm không rõ ràng. Theo ban Kinh Tế đài RFI, luật đầu tư mới của Trung Quốc nói đến việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của các nhà đầu tư nước ngoài, nhưng lại không cấm các doanh nghiệp tư nhân Trung Quốc áp đặt chuyển giao công nghệ một cách rõ ràng. Hoặc chính quyền Bắc Kinh được quyền kiểm soát cổ đông nước ngoài nếu như lợi ích công bị đe dọa. Văn bản còn áp đặt việc thẩm định doanh nghiệp nước ngoài nếu như hoạt động của doanh nghiệp này có thể tác động đến an ninh quốc gia.

Điểm ngờ vực lớn nhất chính là cách thức thực thi pháp luật. Cơ quan nào sẽ giám sát việc áp dụng các điều luật ? Liệu tư pháp Trung Quốc có xét xử công minh, thậm chí xử thua một doanh nghiệp địa phương khi xảy ra có tranh chấp hay không ?

Bởi vì, theo phân tích của ông Philippe Le Corre, hiện đang giảng dậy tại Harvard Kennedy School, Cambridge (MA), chuyên gia nghiên cứu tại Mossavar-Rahmani Center for Business and Government, trên đài France Culture, tư duy, suy nghĩ chống các doanh nghiệp nước ngoài vẫn khá mạnh tại Trung Quốc khi nhìn vào số điều khoản sẽ được sửa đổi và thông qua.

"Năm 2015, Trung Quốc đã từng thông báo một đạo luật tương tự nhưng chưa bao giờ được thông qua. Và hiện nay trong tổng số 170 điều khoản thì chỉ có 39 điều sẽ được sửa đổi. Điều đó cho thấy là có một sự kháng sự mạnh mẽ tại Trung Quốc chống lại việc ưu đãi các doanh nghiệp nước ngoài trên lãnh thổ Trung Quốc".

Tóm lại, trong một chừng mực nào đó, các đối tác Châu Âu và Mỹ đón "tin vui" này trong một trạng thái dè dặt với một câu hỏi lớn : Phải chăng đó chỉ là những thay đổi bề ngoài, một chiến thuật nhằm hạ nhiệt cuộc chiến thương mại với Mỹ mà thôi ?

Minh Anh

*******************

Trung Quốc thông báo giảm thuế trong nhiều lĩnh vực để tái thúc đẩy kinh tế (RFI, 05/03/2019)

Hôm 05/03/2019, tại đại lễ đường Nhân Dân, ở Bắc Kinh, Quốc hội Trung Quốc khai mạc khóa họp thường niên. Trước khoảng 3000 đại biểu Quốc hội, thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường nhấn mạnh, ưu tiên của chính phủ là thúc đẩy hoạt động kinh tế, trong bối cảnh tăng trưởng bị chậm lại và quan hệ thương mại căng thẳng với Hoa Kỳ.

Quốc hội Trung Quốc khai mạc khóa họp thường niên, Bắc Kinh, ngày 05/03/2019 Reuters/Thomas Peter

Từ Bắc Kinh, thông tín viên Stéphane Lagarde tường trình :

"Chụp ảnh với các thiếu nữ đội mũ vành gắn dải tua nhỏ, với các đại biểu trong trang phục truyền thống đến từ mọi tỉnh của đất nước, tự chụp ảnh chung với các nữ tiếp viên trong trang phục mầu đỏ của Quốc hội Trung Quốc, với nhân viên công an, quân đội đứng gác phía trước đại lễ đường Nhân Dân, hoặc với bức chân dung Mao Trạch Đông được gắn ở Tử Cấm Thành.

Sau bản quốc ca, thủ tướng Trung Quốc kêu gọi toàn dân đoàn kết đối phó với tình trạng kinh tế phát triển chậm, thông báo những biện pháp giảm thuế để kích thích các hoạt động kinh tế. Thủ tướng Lý Khắc Cường cho biết : Chính phủ dự tính áp dụng chính sách giảm thuế, chú trọng đến việc giảm các loại thuế đang đè nặng lên ngành công nghiệp chế biến và các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chính phủ sẽ giảm thuế giá trị gia tăng từ 16% xuống còn 13% trong ngành công nghiệp chế biến và trong các lĩnh vực khác

Tóm lại, cần phải giảm áp lực thuế. Có hai con số cần ghi nhớ trong bài diễn văn của thủ tướng Trung Quốc, đó là ngân sách quốc phòng chỉ tăng có 7,5% và dự báo tăng trưởng trong năm 2019 chỉ là 6,5% so với mức tăng trưởng 6,6% của năm 2018, vốn được coi là tỉ lệ tăng trưởng thấp ở mức lịch sử tại Trung Quốc".

RFI tiếng Việt