Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo mới lên tiếng như vậy nhân dịp Hoa Kỳ và Việt Nam khởi động các hoạt động đánh dấu một phần tư thế kỷ kể từ ngày thiết lập quan hệ ngoại giao mà phía Washington nói là "dựa trên lợi ích chung, sự tôn trọng lẫn nhau và quyết tâm táo bạo để vượt qua quá khứ và hướng tới tương lai".
"Nhân dịp kỷ niệm 25 năm quan hệ đối tác của chúng ta vào năm 2020, chúng tôi tái khẳng định cam kết ủng hộ một Việt Nam vững mạnh và độc lập cũng như một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương hòa bình và thịnh vượng", ông Pompeo nói trong một đoạn video được công bố hôm 18/12, trong chuyến thăm Việt Nam bắt đầu từ ngày 16/12 của ông David Stilwell, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo trong chuyến thăm Việt Nam tháng 7/2018.

Nhà ngoại giao hàng đầu của Hoa Kỳ còn nói thêm rằng kể từ khi hai quốc gia cựu thù chính thức bình thường hóa quan hệ năm 1995, Mỹ "tự hào đã và đang đóng góp cho sự phục hồi kinh tế phi thường của Việt Nam".

Ông Pompeo cho biết rằng các công ty Mỹ "đang tích cực hỗ trợ bằng cách đầu tư hàng tỷ đôla vào Việt Nam", và rằng "trong hai thập kỷ qua, thương mại song phương đã tăng trưởng đáng kinh ngạc ở mức 7.000%", từ mức khoảng 450 triệu đôla lên mức 60 tỷ đôla.

Thông điệp của Ngoại trưởng Pompeo được đưa ra ít lâu sau khi Bộ Thương mại Hoa Kỳ thông báo áp thuế lên tới hơn 456% đối với các sản phẩm thép từ Việt Nam xuất vào Mỹ mà Washington cho là có sử dụng nguyên liệu xuất xứ từ Hàn Quốc và Đài Loan.

"Các bạn biết đấy, trong quá khứ, chúng ta từng là đối thủ trên chiến trường. Nhưng ngày nay, hợp tác là nền tảng trong mối quan hệ an ninh giữa hai nước", Ngoại trưởng Pompeo nói.

"Mặc dù vẫn còn tồn tại thách thức trong mối quan hệ của chúng ta, song việc hai nước có thể thảo luận một cách trung thực khi xảy ra bất đồng chính là sự xác nhận về tiềm năng hợp tác của chúng ta".

Trong bài phát biểu trước các quan chức hai nước tại Hà Nội nhân chuyến thăm kéo dài hai ngày, trợ lý của Ngoại trưởng Pompeo, ông Stilwell cũng nói rằng hiện Mỹ và Việt Nam "là những đối tác tin cậy với tình bạn dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau".

"Quá trình này đã không hề dễ. Nó không phải ngẫu nhiên. Đó là kết quả lao động chăm chỉ và tầm nhìn của rất nhiều người ở cả hai phía, những người tin tưởng vào triển vọng hòa bình", ông Stilwell nói, cho biết thêm rằng "thành quả của những đóng góp không mệt mỏi đã nuôi dưỡng một tình hữu nghị hiển hiện khắp Việt Nam mà nhìn đâu tôi cũng thấy".

Ông nói tiếp rằng hai bên "đã xây dựng lòng tin" giữa quân đội hai nước và lấy ví dụ về việc Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí cho Việt Nam và chuyến thăm đầu tiên của một tàu sân bay Hoa Kỳ kể từ khi chiến tranh kết thúc.

Ông Stilwell cho rằng sự hợp tác giữa Hà Nội và Washington "góp phần tạo nên một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở, với đặc điểm là tôn trọng chủ quyền và độc lập của tất cả các quốc gia, bất kể quy mô, sự hợp tác và sự tôn trọng các quy tắc, không có sự bá quyền hay chân lý thuộc về kẻ mạnh".

Hồi giữa tháng Mười, phát biểu trong cuộc điều trần trước Tiểu ban Đông Á và Thái Bình Dương của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, ông Stilwell có nhắc tới việc Trung Quốc "xách nhiễu" Việt Nam gần Bãi Tư Chính.

"Trong khi tuyên bố cam kết với chính sách ngoại giao hòa bình, thực tế là các lãnh đạo Trung Quốc, thông qua hải quân của Quân đội Giải phóng Nhân dân, các cơ quan thực thi pháp luật và lực lượng dân quân trên biển, tiếp tục đe dọa và bắt nạt các nước khác", ông Stilwell nói, đồng thời tuyên bố rằng Mỹ sẽ "bảo đảm quyền tự do hàng hải", vốn từng khiến Trung Quốc nhiều lần phản ứng giận dữ sau khi tàu của Hoa Kỳ tiến gần tới các đảo nhân tạo mà Bắc Kinh xây dựng trên Biển Đông.

Ông Stilwell phát biểu tại Hà Nội.

Phát biểu trước các quan chức nước chủ nhà ở Hà Nội, ông Stilwell còn trực tiếp gửi thông điệp với "tất cả các bạn trẻ đang lắng nghe", nói rằng "với sự năng động, tài năng, thôi thúc và khát vọng của các bạn, Việt Nam có mọi thứ để vươn lên và thành công".

"Vận mệnh nằm trong tay các bạn. Đây là thời điểm của các bạn. Và khi theo đuổi tương lai mà các bạn muốn có, tôi muốn các bạn biết rằng nước Mỹ sẽ luôn ở bên các bạn như một đối tác và một người bạn", Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương nói.

Về phía Việt Nam, Thứ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn được trang tin Zing News dẫn lời nói rằng "25 năm không phải là thời gian dài", nhưng "quan hệ hai nước phát triển vượt bậc cả về tầm mức lẫn chiều sâu", "từ chỗ là cựu thù trong chiến tranh, hai nước đã trở thành bạn bè và hơn thế nữa đã trở thành đối tác toàn diện của nhau".

Đại sứ quán Mỹ hôm 18/12 cũng đã công bố mẫu logo sẽ được cả Đại sứ quán Hoa Kỳ và chính phủ Việt Nam sử dụng để kỉ niệm 25 năm thiết lập quan hệ song phương vào năm 2020.

Hoạ sĩ thiết kế Trần Hoài Đức, người có tác phẩm được lựa chọn từ gần 100 tác phẩm dự thi, được cơ quan ngoại giao Mỹ ở Việt Nam trích lời nói : "Logo là hình chim bồ câu đang lướt bay với tạo hình đặc biệt mang hình ảnh cờ hai Quốc gia Việt Nam – Hoa Kỳ. Hình ảnh tổng thể tượng trưng cho mối quan hệ bền vững được thiết lập trên giá trị của hòa bình mà cả hai quốc gia đang hướng tới".

Viễn Đông

Nguồn : VOA, 18/12/2019

******************

Mỹ - Việt Nam ra mắt biểu tượng kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao 1995 -2020 (RFA, 18/12/2019)

Việt Nam - Hoa Kỳ vừa tổ chức Lễ ra mắt biểu tượng kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ (1995-2020), tại Hà Nội hôm 18/12.

Việt Nam - Hoa Kỳ vừa tổ chức Lễ ra mắt biểu tượng kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ (1995-2020), tại Hà Nội hôm 18/12. Courtesy U.S. Embassy in Hanoi

Thông tin cho biết chủ trì lễ về phía Việt Nam là Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn và phía Hoa Kỳ là Trợ lý Ngoại trưởng David Stilwell.

Logo kỷ niệm 25 năm quan hệ Việt - Mỹ của tác giả họa sĩ Trần Hoài Đức, được lựa chọn từ 100 logo gửi đến cuộc thi thiết kế logo toàn quốc do Đại sứ quán Mỹ tổ chức vào mùa xuân 2019. Logo là hình chim bồ câu đang bay, thể hiện tầm cao mới trên hành trình hòa bình, với đôi cánh là hình cờ hai nước Việt - Mỹ.

Thứ trưởng Bùi Thanh Sơn khi phát biểu tại buổi lễ cho biết, có thể thấy 25 năm không phải là thời gian dài, song những gì Việt Nam và Hoa Kỳ đạt được thực sự rất ấn tượng.

Về phía Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ David Stilwell, khi phát biểu ở lễ khởi động kỷ niệm 25 năm quan hệ Việt-Mỹ cũng cho biết ‘Thành quả của những đóng góp không mệt mỏi đã nuôi dưỡng một tình hữu nghị hiển hiện khắp Việt Nam mà nhìn đâu tôi cũng thấy’.

Ông David Stilwell cũng khẳng định chủ trương của Hoa Kỳ trong việc duy trì an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không, thương mại không bị cản trở tại Biển Đông ; khẳng định Hoa Kỳ ủng hộ giải quyết các tranh chấp tại Biển Đông bằng các biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS) ; tôn trọng đầy đủ các tiến trình ngoại giao và pháp lý, thực hiện hiệu quả và đầy đủ Tuyên bố Ứng xử của các bên tại Biển Đông (DOC) và sớm ký kết Bộ Quy tắc Ứng xử tại Biển Đông (COC).

Trong video đăng trên tài khoản Facebook của Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam nhân sự kiện này hôm 18/12, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cam kết ủng hộ một Việt Nam vững mạnh, độc lập khi hai nước sắp kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Ông cũng ca ngợi 'bước tiến lịch sử' quan hệ Việt - Mỹ : ‘Năm 2020 đánh dấu 1/4 thế kỷ từ khi Mỹ và Việt Nam thiết lập quan hệ ngoại giao. Đó là một bước tiến mang tính lịch sử. Bước đi trước hết đòi hỏi chúng ta phải đối mặt với di sản chiến tranh đen tối giữa hai nước’.

Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội mới "chúc mừng" chính phủ và quốc hội Việt Nam thông qua Luật Lao động sửa đổi, nói đó là "một bước tiến quan trọng nhằm đưa khuôn khổ pháp luật tại Việt Nam tiệm cận gần hơn tiêu chuẩn lao động quốc tế".

Sáng 20/11/2019, với 90,06% đại biểu tán thành, Quốc hội đã thông qua Bộ luật Lao động (sửa đổi). Quang cảnh phiên họp Quốc hội. Ảnh : Dương Giang - TTXVN

"Quốc hội Việt Nam đã ban hành một đạo luật lịch sử, cho phép thành lập các tổ chức công đoàn độc lập tại cấp cơ sở", cơ quan đại diện ngoại giao của Mỹ nói.

"Đạo luật cũng cải thiện các quyền thương lượng tập thể, tăng cường sự bảo vệ chống lại tình trạng phân biệt đối xử tại nơi làm việc và củng cố sự bảo vệ đối với những người lao động trẻ tuổi".

Báo chí trong nước đưa tin rằng Quốc hội Việt Nam thông qua Bộ luật Lao động sửa đổi hôm 20/11 với 435 đại biểu tán thành (tỷ lệ hơn 90%) trong khi có 9 người không tán thành và 9 người không biểu quyết.

Cùng ngày, đại sứ quán Mỹ nói thêm rằng "quan trọng là đạo luật này mở rộng diện điều chỉnh của Luật Lao động từ 15 lên 56 triệu người bằng cách nới rộng phạm vi bảo vệ của pháp luật tới những người lao động không có hợp đồng lao động".

"Cùng với đó, những quy định mới thể hiện cam kết quan trọng nhằm thúc đẩy việc bảo vệ các quyền lao động", cơ quan ngoại giao Mỹ nói trong thông cáo.

Ngoài phía Mỹ, Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) cũng lên tiếng "hoan nghênh bước tiến mới của Việt Nam".

Theo ILO, Bộ luật Lao động sửa đổi có một số "điểm mới" như "người lao động tại doanh nghiệp có quyền được thành lập hoặc gia nhập tổ chức đại diện cho người lao động theo sự lựa chọn của họ", "phụ nữ không còn bị ấm làm một số loại hình công việc" cũng như "mở rộng bảo vệ pháp luật tới người lao động làm thuê không có hợp đồng lao động bằng văn bản".

Tổ chức Lao động Quốc tế ở Việt Nam cũng nêu lên "các điểm thay đổi" trong Bộ luật về việc "bảo vệ tốt hơn để chống phân biệt đối xử đối với công đoàn và can thiệp vào công đoàn", "quy trình rõ ràng hơn và khuyến khích thương lượng tập thể", "bảo vệ tốt hơn để chống lao động cưỡng bức và lệ thuộc vì nợ", cũng như về "điều khoản rõ ràng hơn về việc thuê lao động chưa thành niên thuộc nhiều lứa tuổi".

Tiến sĩ Chang-Hee Lee, Giám đốc ILO Việt Nam, được dẫn lời nói trong một thông cáo của tổ chức này: "Đây là một tiến bộ quan trọng do những sửa đổi trong Bộ Luật Lao động sẽ cải thiện đáng kể vấn đề việc làm và quan hệ lao động của Việt Nam, tạo nền tảng vững chắc cho hội nhập quốc tế và thương mại công bằng".

Trong khi đó, Đại sứ quán Mỹ nói rằng "với tư cách là đối tác lâu dài của Việt Nam trong các vấn đề lao động, Hoa Kỳ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc củng cố những cải cách trong Luật Lao động, bao gồm cải cách thông qua các văn bản pháp luật sắp được ban hành về thành lập, đăng ký và hoạt động của các tổ chức công đoàn độc lập và sự bảo vệ đầy đủ đối với quyền thương lượng tập thể và quyền đình công".

"Hoa Kỳ trông đợi được hợp tác cùng Việt Nam trong việc xây dựng các văn bản pháp luật hướng dẫn thi hành Luật Lao động và quá trình thực thi các cải cách cũng như tiếp tục là đối tác của nhau trong các vấn đề quyền lao động", cơ quan ngoại giao của Hoa Kỳ nói.

Cựu Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường Đặng Hùng Võ từng nói với VOA tiếng Việt rằng "việc thành lập công đoàn độc lập là một xu hướng tất yếu mà Việt Nam dù muốn hay không cũng không thể né tránh".

Ông nói : "Thực tế các hiệp định thương mại với Châu Âu thì đã ký cả rồi. Và trong tất cả những hiệp định đấy đều có yêu cầu bảo vệ quyền lợi người lao động và thành lập công đoàn độc lập. Việt Nam đã quyết định ký thì Việt Nam phải thực hiện chứ không thể lẩn tránh mãi được. Và theo tôi đây là một nhu cầu cũng không thể đảo ngược của người lao động".

Tin cho hay, Bộ luật Lao động sửa đổi gồm 17 chương, 220 điều, sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2021.

Viễn Đông

Nguồn : VOA, 01/12/2019

Số du học sinh Việt Nam học bậc đại học tại Hoa Kỳ tăng năm thứ 18 liên tiếp, đóng góp "gần một tỷ đôla" cho nền kinh tế Mỹ, theo báo cáo thường niên Open Doors của Viện Giáo dục Quốc tế (IIE).

Với gần 25 nghìn sinh viên, tăng 0,3% so với năm học 2017 – 2018, Việt Nam đứng thứ sáu trong số các quốc gia dẫn đầu về con số du học sinh tại Mỹ trong khoảng thời gian từ 2018 tới 2019.

Đứng trước Việt Nam trong danh sách công bố hàng năm hôm 18/11 nhân Tuần lễ Giáo dục Quốc tế là các nước Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc, Saudi Arabia và Canada.

Sinh viên của quốc gia đông dân nhất thế giới đứng đầu bảng với gần 370 nghìn sinh viên, đóng góp cho kinh tế Mỹ gần 15 tỷ đôla.

Theo dữ liệu của Bộ Thương mại Mỹ, sinh viên quốc tế đóng góp gần 45 tỷ đôla cho nền kinh tế Hoa Kỳ năm 2018, tăng 5,5% so với một năm trước đó.

Phúc trình được Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội dẫn lại cho biết rằng trong tổng số 24.392 sinh viên Việt Nam du học tại Hoa Kỳ, 69,9% học bậc đại học, 15,2% học sau đại học, 10,2% tham gia thực tập không bắt buộc, và 4,6% còn lại theo học các chương trình không cấp bằng.

Không chỉ công bố số du học sinh Việt Nam ở Mỹ, báo cáo cũng cho hay rằng số lượng sinh viên Mỹ đến Việt Nam học tập đã tăng 7,1%, từ mức 1.147 sinh viên trong năm học 2016 – 2017 lên tới 1.228 sinh viên trong niên khóa 2017 – 2018.

Cơ quan ngoại giao của Mỹ tại Hà Nội cho rằng dữ liệu Open Doors là "bằng chứng rõ ràng cho thấy giáo dục vẫn là nền tảng của mối quan hệ song phương".

Tuyên bố chung Việt – Mỹ nhân chuyến thăm của Tổng thống Trump cuối năm 2017 viết rằng ông Trump và Chủ tịch Việt Nam khi đó là ông Trần Đại Quang, "khẳng định ủng hộ việc tăng cường quan hệ giữa nhân dân hai nước, qua đó làm sâu sắc thêm sự hiểu biết lẫn nhau, hợp tác và tình hữu nghị giữa hai dân tộc, cụ thể thông qua trao đổi chuyên môn và học thuật".

Hai nhà lãnh đạo cũng nêu ví dụ về mối quan hệ liên quan tới giáo dục, trong đó có việc đưa trường Đại học Fulbright Việt Nam vào hoạt động cũng như các khoản trợ cấp với tổng trị giá 500.000 USD dành cho cựu sinh viên của Quỹ Giáo dục Việt Nam.

Theo phúc trình Open Doors, có hơn 1 triệu sinh viên quốc tế học tập tại các trường đại học và cao đẳng của Hoa Kỳ trong năm học 2018 – 2019, chiếm 21% tổng số du học sinh bậc đại học trên toàn thế giới.

Các môn được nhiều du học sinh lựa chọn khi tới Mỹ đó là kỹ thuật, toán học và khoa học máy tính, kinh doanh và quản trị. Số lượng sinh viên theo học ngành Nông nghiệp tăng nhanh nhất, với 10,3%. 10 bang có nhiều sinh viên quốc tế du học nhất gồm California, nơi có cộng đồng người Mỹ gốc Việt lớn nhất ở Hoa Kỳ, cùng các bác khác như New York, Texas, Massachusetts, Illinois, Pennsylvania, Florida, Ohio, Michigan và Indiana.

Báo cáo Open Doors được công bố hàng năm vào Tuần lễ Giáo dục Quốc tế, vốn là một sáng kiến chung giữa Bộ Ngoại giao và Bộ Giáo dục Hoa Kỳ nhằm quảng bá giáo dục đại học.

Theo Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội, cơ quan đại diện ngoại giao Hoa Kỳ này đã đánh dấu tuần lễ này với các khoá tập huấn dành cho chuyên viên tư vấn và cố vấn học tập tại các trường đại học và trung học phổ thông khu vực Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, cũng như các buổi thông tin du học Mỹ và các chương trình học bổng trao đổi của chính phủ Hoa Kỳ tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.

Trong khi đó, tin cho hay, Tổng Lãnh sự Marie Damour hôm 18/11 đã khánh thành Điểm hẹn Hoa Kỳ tại trường Đại học An Giang, văn phòng vệ tinh thứ hai sau Cần Thơ, nhằm tăng cường cơ hội tiếp cận thông tin cho sinh viên khu vực đồng bằng sông Cửu Long về Hoa Kỳ, học tiếng Anh, và dịch vụ tư vấn giáo dục của Văn phòng Giáo dục Hoa Kỳ.

Viễn Đông

Nguồn : VOA, 25/11/2019

Nhiều nạn nhân ‘nô lệ thời hiện đại’ ở Anh xuất phát từ Việt Nam

Viễn Đông, VOA, 04/11/2019

Các "nô lệ thời hiện đại" ở Anh xuất phát từ 130 nước, trong đó Việt Nam thuộc nhóm đầu, theo báo cáo của Bộ Nội vụ Anh.

Nhiều "nô lệ thời hiện đại" người Việt "làm việc" tại các nơ i tr ồng cần sa trái phép ở Anh.

Theo phúc trình công bố trong tháng này, Việt Nam đứng thứ hai sau Albania về nơi xuất phát của các "nô lệ thời hiện đại". Trung Quốc đứng thứ ba trong danh sách.

Thông tin này gây chú ý trong dư luận Việt Nam, nhất là sau vụ 39 tử thi được phát hiện trong thùng xe tải đông lạnh ở Anh hôm 23/10.

Thoạt đầu, tin cho hay, toàn bộ các nạn nhân là "công dân Trung Quốc", nhưng sau đó một số gia đình người Việt lên tiếng nói rằng con em họ có thể nằm trong số những người tử vong khi bị đưa "lậu" tới Anh. Hôm 1/11, cảnh sát Anh tin rằng tất cả 39 người là công dân Việt Nam.

Báo cáo của Bộ Nội vụ Anh cho biết rằng chính phủ nước này "tiếp tục hợp tác với các nước xuất phát, nơi có con số lớn những người dễ bị tổn thương bị đưa lậu vào Anh", trong đó có việc triển khai Quỹ chống Nô lệ Hiện đại với giá trị hơn 33 triệu bảng ở ba nước gồm Việt Nam.

Ngoài ra, Việt Nam cũng nhận được hỗ trợ từ Quỹ Bảo vệ Buôn bán Trẻ em với giá trị khoảng hơn 2 triệu bảng trong giai đoạn từ năm 2017 tới 2019.

Theo phúc trình trên, hơn 36 nghìn người dễ bị tổn thương ở nhiều nước, trong đó có Việt Nam, "đã được cung cấp các dịch vụ nhằm giúp ngăn chặn họ trở thành các nạn nhân hoặc giúp họ phục hồi sau khi bị bóc lột".

Một bài viết liên quan tới Việt Nam được nhiều người đọc nhất trên trang web của Bộ Ngoại giao Anh là về việc hai nước hồi tháng 11 năm ngoái thông báo hợp tác xử lý vấn đề "nô lệ thời hiện đại".

Khi đó, Bộ trưởng Công an Việt Nam Tô Lâm và Bộ trưởng Nội vụ Sajid Javid "đã ký một biên bản ghi nhớ về buôn người, theo đó mở đường cho việc phối hợp hơn nữa về chia sẻ thông tin, hỗ trợ các nạn nhân và công tác ngăn chặn".

Theo phía Anh, nhiều nạn nhân "nô lệ thời hiện đại" ở Anh "xuất phát từ Việt Nam", và chỉ riêng năm 2017, chính quyền Anh nhận dạng 738 nạn nhân là từ Việt Nam.

Ông Javid được trích lời nói rằng "phối hợp với các nước như Việt Nam, nơi xuất phát của nạn nhân buôn người, thực sự mang tính sống còn nhằm ngăn chặn tình trạng nô lệ hiện đại diễn ra và không ngừng truy lùng các thủ phạm".

Trong một bài viết được nhiều tờ báo đăng tải hồi tháng Chín, Đại sứ Anh tại Việt Nam, ông Gareth Ward, viết rằng "những người Việt Nam di cư trái phép sang Anh là họ lựa chọn ra đi với mong ước về một mức thu nhập có thể trả nợ và nuôi sống gia đình".

"Nhưng họ không lường được rằng, ở mảnh đất bên kia địa cầu, nếu họ chỉ là lao động trái phép, họ chính là những ‘nô lệ thời hiện đại’", ông Ward viết.

"Nói đến mua bán người, có lẽ các bạn sẽ nghĩ đến Trung Quốc hay các nước láng giềng như Lào và Campuchia. Trên thực tế, người Việt Nam không chỉ bị mua bán đến các nước có chung đường biên giới đất liền với Việt Nam mà còn tới các nước trong khu vực châu Á như Thái Lan, Hàn Quốc, Malaysia và thậm chí còn tới châu Âu, trong đó có Vương quốc Anh", đại sứ Anh viết.

"Ở nước Anh, chúng tôi sử dụng khái niệm ‘nô lệ thời hiện đại’ với hàm ý bao gồm mua bán người vì nạn nhân bị mua bán thường bị ép làm việc trong những điều kiện vô cùng tồi tệ, cả về thể xác lẫn tinh thần. Những năm gần đây, Việt Nam luôn là nước có số người nghi là nạn nhân của mua bán người và nô lê hiện đại cao nhất tại Anh, chỉ xếp sau Albania".

Ông Ward viết rằng "khác với các nạn nhân bị mua bán sang các nước láng giềng với thủ đoạn thường gặp như bắt cóc, gạ gẫm hay lừa gạt, những nạn nhân người Việt Nam tại Anh là những người tự nguyện ra đi, với giấc mơ về một miền đất hứa, kì vọng về cơ hội cải thiện kinh tế cho bản thân và gia đình".

"Rất nhiều trong số họ là những người đến từ những huyện còn khó khăn của Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình", nhà ngoại giao hàng đầu của Anh ở Việt Nam viết.

Nghệ An và Hà Tĩnh là hai tỉnh có nhiều hộ gia đình đã lên tiếng về khả năng con em họ có thể nằm trong số 39 thi thể bị phát hiện trong xe tải đông lạnh ở Anh hôm 23/10.

Viễn Đông

Nguồn : VOA, 04/11/2019

******************

"Em phải đến nước Anh trồng cần sa" !

Tre, RFA, 01/11/2019

Tại sao có một tỷ đồng không ở Việt Nam làm ăn mà lại đi ?

Tại sao đã đến Ba Lan, Đức, Pháp… không ở đấy làm ăn mà lại đi (đến Anh) ?

Tại sao bao nhiêu nghề không làm mà lại đi trồng cần ?

Tại sao biết nguy hiểm chết người vẫn cứ đi ?

Ông Bùi Phan Chính, cha của Bùi Phan Thắng ở Hà Tĩnh, một trong những người nghi ngờ nằm trong số 39 nạn nhân trên xe container vào Anh hôm 23/10/2019. HÌnh chụp hôm 29/10/2019 - Hình minh họa. AFP

Cách đây nhiều năm, tôi có dịp đi qua vùng Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình-ba địa phương nổi bật nhất trong số những tỉnh có nhiều người nhập cư bất hợp pháp sang châu Âu, mà điểm đến cuối cùng là Anh, và công việc cuối cùng là trồng cần sa.

Hai địa phương kia là Quảng Ninh và Hải Phòng, thuộc dạng khác.

Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình nổi tiếng với đặc sản gió Lào ; riêng Quảng Bình có thêm combo "cát trắng-gió Lào", đến nỗi ngày xưa khi an táng thì ngôi mộ trên cát phải dằn hàng chục cục đá lên, kẻo sau một mùa gió thổi cát bay lộ cả xương trắng.

Gió Lào là trải nghiệm kinh khủng. Nó là thứ hơi nóng quần quật như bốc lên từ chiếc chảo rang khổng lồ mà con người chỉ là những hạt bắp bị đảo lộn xoay vần. Hơi nóng xoáy cuồn cuộn hầm hập hút khô mọi sinh lực, tóe lên trong không khí những quầng lửa sáng lóa liên tục. Chúng tôi phải hủy lộ trình định sẵn vì bị lả đi trong cái hỏa diệm sơn đó. Chỉ có thể ngồi gục xuống trong một cái quán dọc đường, đeo kính mát bảo vệ mắt, đắp khăn lên trán, uống nước liên tục và cố gắng không nhìn ra ngoài trời để khỏi lóa mắt và đau đầu. Chờ cho đến khi nắng chiều nguội hẳn, chúng tôi mới dám lên đường.

Những ngày trong mùa gió Lào, tôi nghĩ chỉ còn ở thành thị nơi có nhà cao che chắn và những chiếc máy lạnh còn có thể mang lại niềm an ủi cho dân công sở. Ở những vùng giáp biên giới, đồi chè, đồng ruộng… mùa gió Lào dường như sự sống chỉ bắt đầu khi tắt mặt trời.

Bà Hoàng Thị Ái, ông Hoàng Văn Lanh cùng chị gái của nạn nhân Hoàng Văn Tiếp ở Diễn Châu, Nghệ An hôm 28/10/2019. Hình minh họa. Reuters

Sinh ra ở những vùng khí hậu khắc nghiệt như vậy, ai lớn lên mà chẳng khát khao rời khỏi ? Đến nỗi có những động từ xuất hiện phổ biến theo từng giai đoạn lịch sử. Thời "xây dựng xã hội chủ nghĩa" là "thoát ly", và mấy chục năm nay, cụ thể hơn, là "xuất khẩu lao động".

Cách đây sáu bảy chục năm, thoát ly phần nhiều bằng con đường đi du học bằng học bổng Nhà nước, trở về làm các chức to trong các cơ quan Nhà nước-hồi ấy chỉ tập trung ở Hà Nội. Sau đó là bằng con đường đại học, hoặc theo chồng, theo vợ rời bỏ quê hương, sống ở các địa phương khác có điều kiện tự nhiên ưu đãi hơn, có nhiều việc làm hơn. Quảng Ngãi ở miền Trung, Nghệ An ở miền Bắc có truyền thống đoàn kết, có câu đùa là cứ có bằng tiếng Nghệ hay tiếng Quảng thì được nhận vào làm.

Xuất khẩu lao động, rộ lên từ khoảng 20-30 năm nay, là con đường vất vả hơn nhưng kết quả lại nhanh chóng và rỡ ràng hơn.

Con đường cần sa

Con đường thứ tư-con đường cần sa, trở thành những người "chuyên cần", theo các báo cáo của tổ chức chống buôn người, cũng hình thành từ độ hai, ba chục năm nay.

Tại sao 90% người Việt nhập cư lậu vào Anh đều trở thành công nhân trồng cần sa, sau đó lên level thành chủ trại ?

Theo các báo cáo của các tổ chức chống buôn người và tường trình từ những người trong cuộc, các trại trồng cần sa thu hút người đến vì hai lý do : chủ động và bị động. Chủ động là từ những mối quen biết từ Việt Nam, người cùng làng, cùng xã, cùng họ… đã đi trước và đang "hành nghề" ở Anh, dẫn người đi sau sang. Mấu chốt là lòng tin để đảm bảo một công việc nguy hiểm và bất hợp pháp được diễn ra an toàn, trót lọt.

Những căn nhà được xây mới ở Đô Thành, Nghệ An. Hình minh họa. Reuters

Bị động, thì đang là thắc mắc của không ít người là tại sao có khoản tiền lớn như vậy, hoặc, đã sang được Anh sao không làm nghề hợp pháp, mà đâm đầu đi trồng cần ?

Thực ra, họ không đâm đầu mà bị bắt phải đâm đầu. Theo các báo cáo chống buôn người của IOM, các đường dây luôn luôn vẽ ra tương lai chắc chắn và giàu có cho những con mồi.

Một bài báo Việt Nam trích lời một phụ nữ nhập cư lậu sang Anh bằng đường bộ, nghe nói làm nail được 1-2 ngàn euro mỗi tháng đã thốt lên "Sao ít thế ?". 1.000 euro hơn 30 triệu đồng tiền Việt, ở Việt Nam, đó là lương cấp leader công ty lớn, trưởng phòng, phải ăn học năm năm trời cùng nhiều kỹ năng khác, làm việc miệt mài ít nhất 5 năm nữa mới có được. Một bác sĩ mới ra trường lương chỉ có ba bốn triệu đồng thôi. Nhưng một bà nông dân mới rời cái cuốc hôm qua, không có kỹ năng nào lại dám chê ba mươi mấy triệu là ít, là vì đã quá tin vào mức lương 8.000-9.000 euro mà đường dây vẽ ra.

Được hứa hẹn và đảm bảo, thêm những tấm gương sát nách đi hai năm gửi tiền tỷ về xây biệt thự, những người mới dám thế chấp đất đai để có cả tỷ bạc đưa con em sang Anh.

Một trại trồng và chế biến cần sa ở phía nam thủ đô London bị cảnh sát Anh khám phá và chủ trại người gốc Việt bị bắt - Ảnh minh họa

Cái bẫy của bọn buôn người tiếp tục giăng ra ở đây. Báo cáo của Pacific Link Foundation chỉ ra : Sang đến nơi nhưng không có việc làm vì cư trú bất hợp pháp không thể ký hợp đồng, bọn buôn người sẽ tìm việc cho họ, với "phí tuyển dụng" cực cao. Không có tiền trả ? Bọn chúng cho vay, dĩ nhiên cũng với lãi suất cực cao. Vòng luẩn quẩn bắt đầu và tiếp diễn. Cuối cùng, cái đích đến mà có lẽ nhiều người ban đầu không nghĩ đến, hoặc tự tin cho rằng mình có thể né tránh, vẫn là làm công nhân trồng cần (theo lời giới thiệu). Để được có chỗ ăn ngủ, trả nợ và sống tiếp.

Vì vậy, để trả lời câu hỏi những người vượt biên có đáng thương xót không ?

Tôi thì có. Vì họ chủ động bước vào con đường nguy hiểm này, nhưng họ cũng chính là nạn nhân của nó.

Nhưng những hệ lụy lớn hơn không chỉ xảy ra với chính những người đang bán thân đổi lấy tiền.

Mầm họa của những cộng đồng điểm đích

Những ngôi làng biệt thự miền Trung, dựng lên từ tiền "xuất khẩu lao động" theo cả hai nghĩa, về hình thức tuy đã đổi thay đến lột xác, nhưng tôi ngờ rằng trong ruột nó không được huy hoàng như thế.

Một trại trồng cần sa trị giá 800.000 £ ở Ashton-under-Lyne bị cảnh sát Anh khám phá và nhiều người gốc Việt bị bắt - Ảnh minh họa

Chủ nhân của chúng hầu hết họ đi từ làng quê nghèo đến một tòa nhà trồng cần bịt bùng, ăn thức ăn đông lạnh, không dám ra ngoài và kết bạn, sống cô độc trong lo sợ luật pháp, nợ nần và ham muốn giằng xé. Không mấy ai được trải nghiệm cuộc sống văn minh ở xứ người hay thu nhận được khối kiến thức nhân loại rộng lớn. Thậm chí sống ở nước ngoài nhưng họ không có cả cơ hội học ngoại ngữ.

Trong những năm đó, con cái họ chủ yếu sống với ông bà, lớn lên thiếu tình cảm gia đình, thiếu sự giáo dục của cha mẹ. Quãng thời gian đó sẽ tạo ra những mất mát không thể bù đắp được trong sự phát triển bình thường của chúng.

Tôi đọc trên mạng xã hội một bài viết, trong đó người viết nói làng họ chỉ còn người già và trẻ con ; lứa thanh niên, trung niên đã ở Anh gần hết. Cũng chỉ trồng cần. Cách đây 20 năm con em trong làng thi nhau vào đại học. Bây giờ không còn ai học đại học nữa, cứ hết lớp 9 là đi nước ngoài.

Rất rõ là những đứa trẻ này tiếp tục đi bằng con đường bất hợp pháp, vì cha mẹ chúng cũng vẫn đang sống phận bất hợp pháp ở nước ngoài. Với vốn liếng vào đời như vậy, rồi thế hệ này cũng sẽ tiếp tục cuộc đời tối tăm theo một cách khác. Phần đời trước của chúng không có cha mẹ ở bên vun đắp tình cảm và giáo dục, phần đời sau lại là sống và làm ăn chui lủi phi pháp, luôn lo sợ bị trục xuất hoặc trộm cướp, luôn dùng tiền mua các mối quan hệ, mua sự an toàn, cộng với những cú sốc văn hóa chắc chắn xảy ra.

Tiền (có thể, hoặc chưa chắc) nhiều, nhưng giá trị đời sống và giá trị làm người thì lao dốc.

Và nhìn ở góc độ rộng hơn, lối sống đó chính là mầm họa cho bất cứ cộng đồng xã hội nào mà họ đến. Họ là nạn nhân, nhưng cũng chính là tội nhân.

Cho nên thương, và xót. Nhưng không thể chấp nhận hoặc đồng tình.

Tre

Nguồn : RFA, 01/11/2019

Bạch thư Trung Quốc nhắc tới Việt Nam, ‘quyết bảo vệ chủ quyền Biển Đông’

Viễn Đông, VOA, 05/08/2019

"Bạch thư Quốc phòng" mới được công bố của Trung Quốc có nhắc tới Việt Nam và Biển Đông đồng thời nói rằng các lực lượng vũ trang của quốc gia đông dân nhất thế giới "quyết tâm bảo vệ chủ quyền" ở vùng biển tranh chấp, giữa bối cảnh tàu chấp pháp của hai nước "đối đầu" gần Bãi Tư Chính ở Trường Sa.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chuẩn bị lên thăm một tàu khu trục của hải quân nước này nhân dịp kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Hoa hồi tháng Tư năm nay .

Tài liệu có tựa đề "Quốc phòng Trung Quốc trong thời kỳ mới" viết rằng "tình hình Biển Nam Trung Hoa [Biển Đông] nhìn chung ổn định và cải thiện trong khi các nước trong khu vực đang xử lý phù hợp các rủi ro và khác biệt".

Trong tuyên bố cho thấy Bắc Kinh nhiều khả năng sẽ không nhượng bộ trong vấn đề tranh chấp chủ quyền lãnh hải, "Bạch thư Quốc phòng" ra ngày 21/7 nói rằng "mục tiêu cơ bản" của chính sách phòng thủ quốc gia của quốc gia đông dân nhất thế giới là nhằm bảo vệ "các quyền lợi và chủ quyền hàng hải của Trung Quốc".

"Các hòn đảo trên Biển Nam Trung Hoa và quần đảo Điếu Ngư [tranh chấp với Nhật] là các phần lãnh thổ không thể tách rời của Trung Quốc. Trung Quốc thực thi chủ quyền quốc gia để xây dựng cơ sở và triển khai khả năng phòng thủ cần thiết trên các hòn đảo và bãi đá ở Biển Nam Trung Hoa cũng như thực hiện các cuộc tuần tra ở vùng biển quanh quần đảo Điếu Ngư ở Biển Hoa Đông", tài liệu có đoạn.

"Trung Quốc cam kết giải quyết các tranh chấp liên quan thông qua đàm phán với các quốc gia trực tiếp liên quan trên cơ sở tôn trọng các dữ kiện lịch sử và luật quốc tế".

"Bạch thư Quốc phòng" còn nói rằng Trung Quốc "tiếp tục làm việc với các nước trong khu vực để cùng duy trì hòa bình và ổn định" cũng như "kiên quyết duy trì quyền tự do hàng hải và bay ngang của tất cả các nước theo luật quốc tế".

Hoa Kỳ, quốc gia không có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông, thời gian qua từng tiến hành các hoạt động thể hiện quyền tự do hàng hải gần các đảo nhân tạo của Trung Quốc ở Biển Đông, dẫn tới phản ứng gay gắt từ Bắc Kinh.

Hồi đầu tháng Năm, hai tàu khu trục có tên lửa dẫn đường của Hoa Kỳ, có tên là Preble và Chung Hoon, đã tuần tra trong khu vực 12 hải lý gần đá Ga Ven (Gaven) và đá Gạc Ma (Johnson) hiện thuộc kiểm soát của Trung Quốc ở quần đảo Trường Sa.

Sau đó, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng nói rằng các tàu của Hoa Kỳ đã tiến vào vùng biển gần các đảo mà không có sự cho phép của Bắc Kinh, và hải quân Trung Quốc đã ra cảnh báo buộc các tàu này phải rời đi.

"Một số động thái có liên quan của các tàu Hoa Kỳ đã xâm phạm chủ quyền của Trung Quốc, và phá hoại hòa bình, an ninh và trật tự của các vùng biển liên quan. Trung Quốc không hài lòng và mạnh mẽ phản đối điều này," ông Cảnh nói.

Trong khi đó, liên quan tới động thái trên của Mỹ, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng sau đó lên tiếng ủng hộ "quyền tự do hàng hải" ở Biển Đông.

"Bạch thư Quốc phòng" của Trung Quốc nói rằng "Hoa Kỳ đang tăng cường các liên minh quân sự ở Thái Bình Dương và củng cố việc can thiệp và triển khai quân sự, gây thêm phức tạp cho an ninh khu vực".

Tài liệu này cho biết thêm rằng "kể từ năm 2012, các lực lượng vũ trang của Trung Quốc đã triển khai các tàu tham gia hơn 4.600 cuộc tuần tra an ninh hàng hải và 72 nghìn hoạt động thực thi luật pháp và bảo vệ quyền lợi".

"Bạch thư Quốc phòng" cũng nhiều lần đề cập tới tên Việt Nam, trong đó nhắc tới việc Trung Quốc "đặt ưu tiên hàng đầu nhằm xử lý các khác biệt và tăng cường sự tin tưởng lẫn nhau nhằm duy trì sử ổn định láng giềng" cũng như việc Bắc Kinh đề xuất "thiết lập đường dây nóng quốc phòng trực tiếp với Việt Nam".

Tài liệu này nói thêm rằng "kể từ năm 2014, năm cuộc họp cấp cao về biên giới giữa Trung Quốc và Việt Nam đã được tổ chức". Đây cũng là năm Bắc Kinh đã đưa giàn khoan dầu Hải dương 981 vào vùng biển mà Việt Nam nói là thềm lục địa của mình, dẫn đến nhiều cuộc biểu tình của người Việt.

Cũng liên quan tới vấn đề Biển Đông, "Bạch thư Quốc phòng" của Trung Quốc nói rằng "kể từ giữa năm 2016, Trung Quốc và Philippines tăng cường đối thoại về an ninh biển, đưa hai bên trở lại xử lý vấn đề Biển Đông thông qua việc tham vấn hữu nghị".

2016 cũng là năm Tòa án Trọng tài Thường trực (PCA) ở La Haye ra phán quyết có lợi cho Manila trong vụ kiện về Biển Đông với Trung Quốc.

Ngày 12/7/2016, PCA bác bỏ yêu sách chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông của Trung Quốc và ủng hộ vụ kiện của Philippines do Tổng thống khi đó của nước này, ông Benigno Aquino, khai mào. Tuy nhiên, theo giới phân tích, sau khi nhậm chức, người kế nhiệm ông Aquino, ông Rodrigo Duterte, dường như "làm ngơ" thắng lợi này và "xích lại" gần hơn với Trung Quốc.

Viễn Đông

Nguồn : VOA, 05/08/2019

*******************

Sách trắng Quốc phòng mới của Trung Quốc : Ý đồ thực sự

Ben Lowsen, VNTB, 04/08/2019

Bắc Kinh đang thể hiện sự thắt chặt hòa bình và quan niệm về định chế đại quyền lực.

Binh sĩ của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) diễn tập kỹ năng trong ngày khai mạc căn cứ hải quân đảo Stonecutter, tại Hồng Kông, Chủ nhật, 30/06/2019 để kỷ niệm 22 năm Hồng Kông bàn giao cho Trung Quốc. Hình ảnh : AP Photo / Kin Cheung

Như đã được Diplomat dự báo, hôm thứ Tư (31/07/2019), Trung Quốc đã công bố phiên bản mới nhất của Sách trắng Quốc phòng. Với 27.000 ký tự (khoảng 50 trang bằng tiếng Anh), cuốn Sách trắng Quốc phòng này không quá dài. Nhưng nó được dự đoán là nặng nề với nhiều các biệt ngữ và những khẩu hiệu đao to búa lớn của Đảng cộng sản Trung Quốc. Những biệt ngữ và khẩu hiệu đao to búa lớn này sẽ tô điểm cho các bài phát biểu và những chiêu bài của Đảng cộng sản Trung Quốc trong những năm tới, nhưng cuốn Sách trắng Quốc phòng này đang thực sự cố gắng muốn nói gì với cộng đồng quốc tế ?

Một mặt, Bắc Kinh tìm cách xoa dịu các đối thủ phương Tây, đứng đầu trong số đó là Hoa Kỳ, với trọng tâm là các định hướng hòa bình. Điểm nổi bật của nó là chính sách quốc phòng của quốc gia này là thuần túy "phòng thủ", chứ không phải tấn công ; chi tiêu quốc phòng của nó là "hợp lý và thiết thực" ; và trên hết, nó "tích cực phục vụ cho việc thiết lập một Cộng đồng Vận mệnh Nhân loại được Chia sẻ".

Mặt khác, Tổng - chủ Tập Cận Bình cần phải đảm bảo với khán giả quốc nội của mình, bao gồm cả bản thân chính Đảng cộng sản Trung Quốc, rằng ông ta đang thực hiện viễn kiến vĩ đại của mình về một Trung Hoa mộng. Do đó, những đề cập đến Trung Quốc như là một "cường quốc" được lặp đi lặp lại nhiều lần trong phiên bản này. Thông báo của Tân Hoa Xã về tài liệu này đã ca ngợi nó như một "cuộc trình diễn rộng rãi đầu tiên về thành công lịch sử đạt được bằng khả năng hiện tại làm sâu sắc nền quốc phòng Trung Quốc và cải cách quân sự".

Từ khóa có tầm quan trọng ở đây là "thành công". Các nhà lãnh đạo phải có những thành tích và sự khẳng định mạnh mẽ chủ quyền của Trung Quốc trong cuốn Sách trắng và hồ sơ về các mục tiêu quốc phòng đã đạt được đã đảm bảo cho Tập Cận Bình có được điều này. Chắc chắn rằng việc đu dây giữa những ý định hòa bình và những khát vọng cường quốc không phải là điều mới mẻ, nhưng nó đã được nhấn mạnh lặp đi lặp lại trong cuốn Sách trắng Quốc phòng này.

Trung Quốc đã sẵn sàng cho chiến tranh

Theo Sách trắng này thì Trung Quốc đang xây dựng một quân đội phù hợp với Tư tưởng Tập Cận Bình về Tăng cường Sức mạnh Quân sự. Nó tán thành việc cải tổ hệ thống chỉ huy lãnh đạo của Quân Giải phóng Nhân dân (PLA), vốn được bắt đầu từ hồi 2016, nghĩa là tổ chức lại các hoạt động và các quân chủng của Quân ủy Trung ương (bao gồm cả việc thành lập Lực lượng Hỗ trợ Chiến lược của PLA), cũng như các hệ thống mới và được cải tiến của việc chỉ huy chung và luật pháp quân sự và việc giám sát. Điều cũng được lưu ý là việc cải tổ các lực lượng, đặc biệt là cắt giảm 300.000 quân số.

Tân Hoa Xã chỉ ra rằng đây là lần đầu tiên "thiết lập một hệ thống chính sách quốc phòng đầu tiên của Trung Quốc" (xin tham khảo thêm Các hệ thống đối đầu và chiến tranh phá hủy hệ thống của RAND). Bản thân Sách trắng này cũng tuyên bố "một hệ thống chính sách quân sự của các hệ thống" bao gồm tất cả mọi thứ, từ việc củng cố sự kiểm soát và kỷ luật của Đảng đối với việc xây dựng lực lượng quân sự và điều hành chiến tranh. Khẩu hiệu ở đây là Đảng thực hiện việc kiểm soát đối với quân đội.

Từ góc độ này, báo cáo ca ngợi chiến dịch chống tham nhũng của Tập Cận Bình như là một chiến thắng, đặc biệt là nêu đích danh các tướng lĩnh Quách Bá Hùng, Từ Tài Hậu, Phòng Phong Huy và Trương Dương vì "những vi phạm nghiêm trọng kỷ luật CPC và luật pháp nhà nước" của họ. Tập Cận Bình cũng cam kết một cách rõ ràng đối với việc không ngừng hướng tới một sự quản trị trong sạch. Tuy nhiên, trong một môi trường mà mọi người được cho là đều tham nhũng ở một mức độ nào đó và việc kiểm chứng từ bên ngoài đều bị ngăn cấm, thật khó mà có thể đánh giá rằng liệu những viên tướng này bị thanh trừng phần nhiều là do tham nhũng hay là vì thất sủng đối với Tập Cận Bình. Điều rõ ràng là bây giờ Tập Cận Bình có thể đưa ra phiên bản thanh trừng cấp cao của riêng mình, điều mà các nhà lãnh đạo tối cao của Trung Quốc vẫn thực hiện kể từ ngày thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (PRC).

Tuyên bố cuối cùng về các cuộc thanh trừng đi kèm với tuyên bố đơn lẻ này : "Cuộc đấu tranh chống tham nhũng đã giành được chiến thắng áp đảo, về cơ bản đã thiết lập một môi trường tích cực về sự đúng đắn chính trị và đạo đức". Liệu điều này có nghĩa là các cuộc thanh trừng đã chấm dứt hay chưa ?. Có thể cho rằng CHƯA. Bản thân tuyên bố này cho thấy một cách rõ ràng rằng "môi trường tích cực" chỉ mới được thiết lập "về cơ bản". Nó hầu như không giống với "một chiến thắng áp đảo", có lẽ đó là lý do tại sao mà thành quả này lại bị đưa xuống phần cuối cùng của Sách trắng này. Hơn nữa, bản dịch tiếng Anh chính thức dường như tránh né phần lớn tấn kịch hiện diện trong Sách trắng phiên bản tiếng Hoa : "…đã đạt được những thành tựu đáng chú ý trong cuộc chiến chống tham nhũng trong các lực lượng vũ trang Trung Quốc, và một bầu không khí chính trị lành mạnh của sự liêm chính đã được hình thành".

Nhưng, có thể nói như vậy, bằng chứng quan trọng nhất về khả năng sẵn sàng gây chiến của Trung Quốc đi kèm với lập trường của nó đối với đảo quốc Đài Loan. Theo truyền thống số hóa của các nhà lãnh đạo Trung Quốc trong quá khứ - ví dụ như "Phàm là" của Hoa Guốc Phong, "Ba đại diện" của Giang Trạch Dân, và "Tứ cựu" của Mao Trạch Đông – cuốn Sách trắng này cung cấp một thứ ngôn ngữ rõ ràng nhất với những gì mà chúng ta có thể gọi là "Đa bất kỳ" của Tập Cận Bình : Trung Quốc có một quyết tâm không gì lay chuyển nổi và khả năng tuyệt vời để bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ và sẽ không cho phép bất kỳ một người nào, bất kỳ một tổ chức hay bất kỳ một đảng phái chính trị nào vào bất kỳ một thời điểm nào hoặc dưới bất kỳ một hình thức nào để phân tranh bất kỳ một phần lãnh thổ nào của Trung Quốc ra khỏi Trung Quốc". Xâu chuỗi dài dằng dặc những "bất kỳ"này không thấy có trong Sách trắng của các năm 2013 hoặc 2015, và mặc dù đây không phải là những ngôn từ trực tiếp của Tập Cận Bình, nhưng chúng phản ánh một loại ngôn ngữ bị thổi phồng nhằm gây ấn tượng về ước muốn mà nó có thể truyền cảm hứng cho con người ta.

Trung Quốc tiến bước trong hòa bình

Mặc dù những thành tựu trên được trình bày rõ ràng trong Sách trắng, nhưng chính việc Trung Quốc theo đuổi hòa bình mới là cái mang lại niềm tự hào. Sách trắng chỉ ra sự hòa nhập an ninh ngày càng tăng của Bắc Kinh thông qua Tổ chức Hợp tác Thượng Hải và các sự kiện quân sự hợp tác khác trên khắp thế giới, cũng như cam kết của họ đối với các nỗ lực gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc. Hơn nữa, họ khẳng định rằng "nước Trung Quốc mới [PRC] chưa bao giờ kích động một trận chiến hay một cuộc xung đột nào". Trung Quốc theo đuổi "chính sách không tấn công hạt nhân trước" của mình, mặc dầu những câu hỏi quan trọng vẫn còn nguyên đó. Và điều vĩ đại nhất là Sách trắng đã mã hóa viễn kiến của Trung Quốc đối với "Cộng đồng Vận mệnh Loài người được Chia sẻ" như một mục tiêu phòng thủ. Về điểm này, một tweet của Elizabeth Economy – một nhà Trung quốc học đã gợi ý rằng cộng đồng mới này được dự định là sẽ thay thế cho trật tự thế giới vốn được Hoa Kỳ hậu thuẫn.

Theo Sách trắng này, chính Hoa Kỳ đang gây xáo trộn sự hòa hợp quốc tế : việc triển khai Khả năng Phòng thủ Khu vực Cao Cuối cùng (THAAD) trên đất Hàn Quốc "đã gây ra những phương hại nghiêm trọng đối với thế cân bằng chiến lược trong khu vực", và việc chuyển đổi trong chính sách từ hợp tác sang cạnh tranh là một sự "khiêu khích đơn phương và gia tăng cạnh tranh giữa các cường quốc", bên cạnh một danh sách dài các cáo buộc khác.

Một bằng chứng quan trọng về ý định hòa bình của Trung Quốc được trình bày trong chương giải thích về việc Trung Quốc chi tiêu ít ỏi cho quốc phòng như thế nào. Điều này xem ra có vẻ đồng điệu đồng cảm với các luận điệu liên quan đến sự thể rằng chi tiêu quốc phòng của Hoa Kỳ vượt quá chi tiêu quốc phòng của các quốc gia X nào đó cộng lại (các con số có thể thay đổi theo năm và theo nguồn). Mặc dù điều này tạo nên một tiêu đề giật gân, nhưng thật hữu ích khi nhớ rằng những con số như vậy là chưa tính đến các cam kết toàn cầu của Hoa Kỳ hoặc là các chi phí lớn lao tiềm tàng đối với sự yếu kém của quân đội. Thật vậy, khi những người thách thức một hệ thống quốc tế công bằng và thịnh vượng như Trung Quốc và Nga ngày càng lớn mạnh, nhu cầu về một trụ cột hỗ trợ càng trở nên rõ ràng hơn.

Còn về phần các số liệu thống kê của Sách trắng này thì các số liệu tiền tệ của Trung Quốc cần phải được xem xét một cách thận trọng. Không có bằng chứng về tính chính xác của các thống kê và các nguồn tài nguyên phi quốc phòng mà có thể bị chuyển hướng sang sử dụng cho các mục đích quốc phòng (ví dụ như thông qua chương trình hỗn hợp dân sự-quân sự của Trung Quốc) - nói tóm lại, không có nguồn độc lập nào để kiểm chứng tuyên bố của chính quyền PRC - những so sánh như vậy rõ ràng là vô nghĩa.

Trong một phân đoạn, Trung Quốc thậm chí còn sử dụng chi tiêu quốc phòng bình quân đầu người làm thước đo cho ý định hòa bình của mình, khi tính toán rằng chi tiêu của nó tương đương với mức một phần hai mươi của Hoa Kỳ. Theo cách tính toán đó, Trung Quốc cần phải chi tiêu gấp bốn lần so với Hoa Kỳ cho quốc phòng để đạt được sự ngang bằng. Tất nhiên, quy mô dân số không phải hoặc thậm chí không phải là yếu tố chủ yếu quyết định nhu cầu chi tiêu quân sự. Nếu vậy thì hầu hết các quốc gia đều sẽ chỉ ra các mối đe dọa từ bên ngoài và khó khăn trong việc phòng thủ chống lại các mối đe dọa đó như là các yếu tố chủ yếu quy định quy mô chi tiêu quốc phòng. Việc sử dụng bình quân đầu người khiến người ta đi đến kết luận rằng dân số của riêng một nước Trung Quốc tự nó cũng đã cấu thành một mối đe dọa an ninh nghiêm trọng.

Chỉ vì quý vị là người hoang tưởng nhưng không có nghĩa là người ta ghét bỏ quý vị

Suy nghĩ này có thể không xa sự thật. Sách trắng Trung Quốc thể hiện một cách rõ ràng nỗi sợ hãi của Trung Quốc đối với "chủ nghĩa ly khai" trong hình thức độc lập đối với Đài Loan, Tây Tạng và Tân Cương. Điều đáng chú ý là các tuyên bố không có căn cứ của Bắc Kinh rằng chủ nghĩa ly khai này diễn ra là do một phần hoặc hoàn toàn bị kích động từ bên ngoài. "Những phần tử ly khai Đài Loan" thực tế là "cực kỳ ít ỏi", Sách trắng nhất mực khẳng định như vậy. Chính là sự can thiệp của các thế lực bên ngoài đã gây ra vấn đề. Điều này cũng được phản ánh trong sự nhấn mạnh của Tân Hoa Xã rằng các cuộc biểu tình đang diễn ra ở Hồng Kông đều là bị kích động bởi "những bàn tay đen đúa" và được hậu thuẫn từ Mỹ và Anh, và từ nhiều những nơi khác nữa.

Điều đáng chú ý trong Sách trắng là không có bất kỳ một lời giải thích nào về việc thanh lọc sắc tộc một cách có hệ thống của Bắc Kinh đối với số dân theo Hồi giáo Thổ nhĩ kỳ trong biên giới Trung Quốc. Điều chắc chắn rằng một chương trình giam giữ hàng triệu con người và bố trí quân đội trên toàn bộ khu vực này như một nhà nước cảnh sát được đề cập như một phần của chiến lược quốc phòng. Một chi tiết nhỏ khác cũng đáng để xem xét là, trong Sách trắng năm 2015 và Sách trắng năm 2019 này, Bắc Kinh đã đảo ngược thứ tự danh sách của hai phong trào ly khai nổi bật nhất. Việc sắp xếp các phần tử ly khai Tân Cương đứng sau các phần tử ly khai Tây Tạng, mặc dù mối quan tâm của Bắc Kinh rõ ràng là tập trung nhiều hơn vào các phần tử ly khai Tân Cương cho thấy rằng Bắc Kinh đang cố gắng làm dịu đi mối quan ngại sâu sắc của nó.

Yếu tố nối sợ hãi Trung Quốc

Ngoài lập trường nói chung là hiếu chiến hơn kể từ cuối thời kỳ cầm quyền của Hồ Cẩm Đào, mối lo ngại sâu sắc và hành động xung quanh những gì được cho là các vấn đề quốc nội cho thấy một điều rằng Tập Cận Bình đang có những lo ngại. Cái mà ông ta chưa nhận ra là những căn bệnh ngày càng trầm trọng này đều có thể truy nguyên từ những nỗ lực của riêng ông ta nhằm bóp chết những tiền lệ ít nghiêm trọng hơn của chúng. Do đó, chừng nào mà ông ta còn sẵn sàng biến Trung Quốc thành một quốc gia chuyên chế - một quốc gia không có khả năng cạnh tranh toàn cầu - thì việc ông tiếp tục bóp nghẹt chỉ có khả năng làm trầm trọng thêm những vấn đề này.

Câu nói nổi tiếng của Hầu tước Salisbury (1830 - 1903) hồi năm 1902 có thể được áp dụng ở đây : "Đó là một điều rất đáng buồn, nhưng tôi sợ rằng nước Mỹ đang buộc phải tiến lên phía trước và không gì có thể khôi phục lại sự bình đẳng giữa hai quốc gia chúng ta. Nếu chúng ta can dự vào cuộc Chiến tranh Hợp bang (ý nói tới cuộc Nội chiến của Hoa Kỳ, 1861 – 1865, người dịch) thì chúng ta đã có thể giảm thiểu sức mạnh của Hoa Kỳ xuống những tầm mức có thể kiểm soát được. Nhưng hai cơ hội như vậy không thể được trao cho một quốc gia trong quá trình phát triển của nó".

Ngày nay, Trung Quốc là cường quốc đang trỗi dậy và nước Mỹ là cường quốc đã được xác lập. Hoa Kỳ đang bắt đầu cảm nhận được mối đe dọa từ Trung Quốc và đang hành động để ngăn chặn nó. Mặc dù Trung Quốc đã có những bước tiến đáng kể kể từ công cuộc "Cải tổ và Khai phóng" của nó, nhưng nó vẫn gần gũi hơn với nước Mỹ vào năm 1861 hơn là với nước Mỹ vào năm 1902. Cần phải làm tốt hơn để chờ đợi cơ hội thuận tiện trong một thời gian lâu hơn. Bất cứ một gánh nặng nào mà nó cảm nhận được dưới gông ách của trật tự quốc tế đều không thể nào tồi tệ hơn so với việc trở lại chế độ toàn trị. 

Ben Lowsen

Nguyên tác : China’s New Defense White Paper : Reading Between the Lines, The Diplomat, 30/07/2019

Mai Hưng dịch

Nguồn : VNTB, 04/08/2019

Tướng Joseph Dunford, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ, hôm 29/5 nói rằng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã phá vỡ cam kết không quân sự hóa Biển Đông với Tổng thống Mỹ Barack Obama.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Obama tại Nhà Trắng ngày 25 tháng Chín năm 2015.

"Mùa thu năm 2016, Chủ tịch Tập Cận Bình đã hứa với Tổng thống Obama là họ sẽ không quân sự hóa các hòn đảo [ở Biển Đông]. Nhưng những gì chúng ta chứng kiến ngày hôm nay đó là các đường băng dài 10 nghìn bộ [hơn 3 nghìn mét], các kho chứa đạn dược, việc thường xuyên triển khai thiết bị có khả năng phòng thủ tên lửa, khả năng hàng không, vân vân", vị tướng là sĩ quan cao cấp nhất trong quân đội Hoa Kỳ nói trong một cuộc trao đổi về quốc phòng ở Viện Brookings tại thủ đô Washington.

"Vì thế, rõ ràng họ đã từ bỏ cam kết đó".

Về ý kiến cho rằng Trung Quốc dường như không còn cấp tập xây đảo và quân sự hóa ở Biển Đông, ông Dunford nói : "Tôi cho rằng đó là vì các đảo giờ đã được phát triển tới mức chúng có thể cung cấp khả năng quân sự theo như đúng yêu cầu của Trung Quốc".

Vị tướng Mỹ này nói thêm rằng "khi chúng ta phớt lờ các hành động không tuân thủ các luật lệ, nguyên tắc và tiêu chuẩn, chúng ta đã lập ra một tiêu chuẩn mới".

Dù "không gợi ý phải có hành động quân sự đáp trả" việc làm của Trung Quốc, ông Dunford nói rằng điều cần làm là phải có "hành động tập thể chặt chẽ đối với những ai vi phạm các nguyên tắc và tiêu chuẩn quốc tế".

"Họ cần phải bị quy trách nhiệm nào đó để ngăn chặn các vi phạm trong tương lai", vị tướng Mỹ nói tiếp.

Ông cũng nói thêm rằng "dĩ nhiên có thể có các bước đi kinh tế và ngoại giao" để thực hiện điều này, chứ không phải "hành động quân sự đáp trả".

Theo tìm hiểu của phóng viên VOA tiếng Việt, cam kết của Chủ tịch Tập Cận Bình với ông Obama được đưa ra vào ngày 25 tháng Chín năm 2015.

Khi đó, trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Barack Obama tại Vườn Hồng ở Nhà Trắng nhân chuyến thăm Mỹ, ông Tập nói rằng "liên quan tới các hoạt động xây dựng mà Trung Quốc đang tiến hành ở quần đảo Nam Sa [Trường Sa theo cách gọi của Trung Quốc] không nhắm mục tiêu hoặc ảnh hưởng tới bất kỳ nước nào, và Trung Quốc không có ý định theo đuổi việc quân sự hóa".

Ông Tập cũng tuyên bố "cam kết duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Nam Trung Hoa [tức Biển Đông], giải quyết các khác biệt và tranh chấp thông qua đối thoại, và xử lý các tranh chấp thông qua đàm phán, tham vấn và một cách hòa bình, và tìm kiếm các cách thức nhằm đạt được lợi ích chung thông qua hợp tác".

Trước đó, ông Obama nói rằng trong cuộc gặp với nhà lãnh đạo Trung Quốc, ông đã bày tỏ "quan ngại sâu sắc" về việc "quân sự hóa ở các vùng biển tranh chấp" cũng như "nhắc lại quyền của tất cả các nước về tự do hàng hải và bay ngang và dòng chảy thương mại không bị cản trở".

"Tôi chỉ ra rằng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục ra khơi, bay ngang và hoạt động ở bất kỳ nơi nào mà luật pháp quốc tế cho phép", ông Obama nói, theo Nhà Trắng.

Kể từ năm 2015 tới nay, Hoa Kỳ đã thực hiện nhiều hoạt động thể hiện quyền tự do hàng hải ở Biển Đông, khiến Trung Quốc giận dữ.

Mới nhất, trong bối cảnh chiến tranh thương mại leo thang giữa chính quyền của Tổng thống Trump và Bắc Kinh, tàu khu trục Hoa Kỳ Preble hôm 19/5 đã tuần tra trong phạm vi 12 hải lý của Bãi cạn Scarborough mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông để theo lời hải quân Hoa Kỳ là "thách thức các tuyên bố chủ quyền hàng hải quá mức, và bảo vệ quyền tiếp cận các tuyến hàng hải theo luật pháp quốc tế".

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng từng lên tiếng ủng hộ "quyền tự do hàng hải" ở Biển Đông sau hành động của Mỹ.

Viễn Đông

Nguồn : VOA, 30/05/2019

Một nhà nghiên cứu lâu năm về Việt Nam nói rằng hiện có tin người đứng đầu Bộ Quốc phòng sẽ lên làm chủ tịch nước, giữa lúc Việt Nam bắt đầu quốc tang hai ngày dành cho ông Trần Đại Quang.

Ông Ngô Xuân Lịch (phải) trong chuyến thăm Mỹ hồi tháng Tám năm ngoái.

Giáo sư Carl Thayer từ Australia cho biết rằng "hiện có các đồn đoán về khả năng Bộ trưởng quốc phòng Ngô Xuân Lịch sẽ trở thành chủ tịch vào cuối năm nay và Thượng tướng Lương Cường, Bí thư trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy trung ương và Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị sẽ trở thành bộ trưởng quốc phòng".

Nhà nghiên cứu có nhiều mối quan hệ ở Việt Nam không cho biết chi tiết về nguồn gốc những tin đồn này. Trước đây, đầu những năm 90, ông Lê Đức Anh cũng từng từ vị trí bộ trưởng quốc phòng lên làm chủ tịch nước.

Bà Tòng Thị Phóng và ông Nguyễn Thiện Nhân - Ảnh minh họa

Ngoài ra, giáo sư Carl Thayer nói thêm rằng, nếu đúng theo các lần bổ nhiệm trong quá khứ, dựa vào các ủy viên lâu năm trong Bộ Chính trị, "hai ứng viên tiềm năng khác" là ông Nguyễn Thiện Nhân, 65 tuổi, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh và bà Tòng Thị Phóng, 64 tuổi, Phó Chủ tịch Quốc hội.

Trong khi đó, một số chuyên gia nhận định rằng Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, 74 tuổi, "nhiều khả năng sẽ kiêm nhiệm cả chức chủ tịch nước".

Trả lời VOA tiếng Việt, tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu và phân tích chính trị Việt Nam thuộc Viện nghiên cứu Đông Nam Á của Singapore, nói rằng ông không nghĩ rằng Bộ trưởng Ngô Xuân Lịch, 64 tuổi, "sẽ lên".

"Tôi đang ở Hà Nội mà tôi không nghĩ ông ấy lên đâu. Không biết tin đồn của ông ấy [ông Carl Thayer] ở đâu ra, nhưng chúng tôi ngồi ở đây cũng không nghe thấy tin đấy. Chả thấy ai nói gì về chuyện đấy cả. Nếu lên thì có thể là một lúc khác chứ không phải lúc này", ông Hợp nói.

"Khả năng là ông [Nguyễn Thiện] Nhân. Ông ấy là bộ mặt có thể làm vai trò của chủ tịch nước từ nay cho tới hết tháng Giêng năm 2021. Đưa một người khác lên, ngoại ngữ không biết, các quan hệ bên ngoài cũng không rõ, không trải qua các việc ở dân sự và chính phủ, ở địa phương thì lên là sẽ kẹt".

Tin cho hay, ông Quang lâm bệnh từ tháng Bảy năm ngoái, hơn một năm sau khi trở thành chủ tịch nước. Ông từ trần hôm 21/9 ở tuổi 61.

Giáo sư Carl Thayer nói rằng "cái chết đột ngột của ông ấy có thể gây bất ngờ vì ông ấy dự kiến sẽ phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc".

"Nhưng các thành viên Bộ Chính trị có lẽ đã biết về bệnh tình nặng của ông Quang và đã lập kế hoạch chọn người kế nhiệm một cách có trật tự", chuyên gia nghiên cứu về Việt Nam nhận định, và nói thêm rằng ông Lịch "hiện đứng vị trí thứ năm" theo hệ thống chính trị của Việt Nam.

Nhà nghiên cứu này cũng cho rằng ông không nghĩ các thành viên còn lại trong "tứ trụ" gồm tổng bí thư, thủ tướng và chủ tịch quốc hội "sẽ được lựa chọn" thay ông Quang.

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp cùng quan điểm này của ông Carl Thayer, nói thêm rằng ông nghĩ khả năng đó "rất khó [xảy ra], hầu như là không" vì mỗi người đang có "vai tốt, cứ thế mà họ làm và kiêm thêm là khó".

Sau khi ông Quang qua đời, Phó chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh, người không phải là ủy viên Bộ Chính trị, đã được giao giữ quyền chủ tịch nước Việt Nam đến khi Quốc hội bầu người thay thế.

Tuy nhiên, bà Thịnh không tới Liên Hiệp Quốc dự họp với các nguyên thủ khác, mà đại diện chính phủ Việt Nam sẽ là Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.

Việt Nam hôm 26/9 bắt đầu cử hành hai ngày quốc tang cho ông Quang. Theo báo chí trong nước, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tới viếng và viết trong sổ tang : "Đồng chí mất đi là một tổn thất lớn đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân ta, để lại niềm tiếc thương sâu sắc đối với tất cả chúng ta. Xin kính cẩn nghiêng mình trước anh linh Đồng chí ! Xin gửi đến gia quyến lời chia buồn sâu sắc nhất trước nỗi đau thương mất mát vô cùng lớn lao này".

Trong khi đó tại Mỹ, phái đoàn ngoại giao Việt Nam tại Liên Hiệp Quốc ở New York đã tổ chức lễ viếng ông Quang và mở sổ tang từ ngày 24/9 tới 25/9.

Ông Patrick Murphy, Phó Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách về Đông Nam Á, đã tới chia buồn người mà Bộ Ngoại giao Mỹ nói là "tích cực ủng hộ qua hệ Việt – Mỹ". Cố chủ tịch Quang từng đón tiếp hai tổng thống đương nhiệm tới Việt Nam là ông Barack Obama và ông Donald Trump.

Trong chuyến công du Hoa Kỳ năm ngoái, quan chức quốc phòng nước chủ nhà đã cam kết với Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch về việc đưa hàng không mẫu hạm Mỹ tới thăm quốc gia cựu thù, lần đầu tiên kể từ Chiến tranh Việt Nam. Trung Quốc sau đó đã chỉ trích động thái này.

Viễn Đông

Nguồn : VOA, 26/09/2018

Một cơ quan của chính phủ Mỹ mới chính thức khởi động giai đoạn 3 của sáng kiến "Chí" (1) với mục đích giảm nhu cầu tiêu thụ sừng tê giác tại Việt Nam.

Một bảng quảng cáo ở Hà Nội, kêu gọi người dân không sử dụng sừng tê giác.

"Chí" là một sáng kiến truyền thông xã hội với mục đích giảm thay đổi hành vi sử dụng sừng tê giác nhằm thể hiện đẳng cấp của người sử dụng.

Với sự hỗ trợ của Chương trình Động thực vật hoang dã Châu Á của Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), sáng kiến trên được kỳ vọng sẽ tiếp tục góp phần giảm nhu cầu tiêu thụ sừng tê giác ở Việt Nam.

"Chính phủ Mỹ cam kết sẽ tiếp tục hợp tác với các quốc gia trên toàn thế giới nhằm chống lại tội phạm động thực vật hoang dã và chấm dứt tiêu thụ các sản phẩm bất hợp pháp từ động vật hoang dã", ông Craig Hart, Quyền Giám đốc USAID tại Việt Nam, phát biểu cuối tháng trước.

Theo USAID, nhu cầu sử dụng sừng tê giác tại các quốc gia Châu Á, trong đó có Việt Nam, "là nguyên nhân gia tăng tình trạng săn bắn trái phép tê giác tại Châu Phi và đẩy nhiều loài tê giác đến nguy cơ tuyệt chủng".

Cơ quan này đánh giá rằng chính phủ Việt Nam đã có những bước tiến dài trong nỗ lực ngăn chặn tội phạm liên quan tới động vật hoang dã, trong đó có việc ban hành Bộ Luật Hình sự mới với các quy định tăng nặng mức hình phạt đối với các hành vi sở hữu và buôn bán các loài động vật hoang dã và các sản phẩm từ chúng.

Tuy nhiên, theo USAID, Việt Nam vẫn đang được xem là thị trường "nóng" trong việc trung chuyển và tiêu thụ sừng tê giác mà nhiều người Việt vẫn coi là có thể chữa bách bệnh, kể cả ung thư.

Theo USAID, nhu cầu sử dụng sừng tê giác tại các quốc gia Châu Á, trong đó có Việt Nam, "là nguyên nhân gia tăng tình trạng săn bắn trái phép tê giác tại Châu Phi.

Trong khi đó, nhiều chuyên gia quốc tế bấy lâu nay khẳng định rằng sừng tê giác không phải "thần dược", mà nó chỉ có thành phần giống móng tay người, nên không có các công dụng như được quảng bá.

Theo quan sát của phóng viên VOA tiếng Việt, báo chí trong nước thời gian qua vẫn đăng tải nhiều bài viết về việc buôn lậu sừng tê giác.

Có thể thấy những hàng tít như : "Sừng tê giác trăm triệu đồng/lạng, nanh hổ nhiều như nấm, hàng cấm đại gia thích vẫn có" hay "Phạt tù cựu cán bộ hải quan Thành phố Hà Nội ‘rút ruột’ ngà voi và sừng tê giác bán lấy tiền cá độ bóng đá".

Bà Sarah Ferguson, Trưởng Đại diện Tổ chức giám sát buôn bán động, thực vật hoang dã TRAFFIC tại Việt Nam, nói rằng với sự hỗ trợ của Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ, "chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu và tìm kiếm những giải pháp truyền thông thay đổi hành vi sáng tạo hơn để tiếp tục giảm thiểu nhu cầu sử dụng động vật hoang dã tại Việt Nam".

Chương trình Động vật hoang dã Châu Á của USAID "hỗ trợ các giải pháp phòng chống tội phạm buôn bán động vật hoang dã xuyên biên giới", "với mục tiêu giảm nhu cầu sử dụng các bộ phận và sản phẩm từ động vật hoang dã ; tăng cường năng lực thực thi pháp luật ; nâng cao kiến thức luật pháp và các nghiên cứu về luật ; cũng như đẩy mạnh hợp tác khu vực nhằm giảm bớt tội phạm buôn bán động vật hoang dã tại Đông Nam Á, cụ thể là tại các quốc gia Campuchia, Trung Quốc, Lào, Thái Lan và Việt Nam".

Đại sứ Hoa Kỳ Daniel Kritenbrink hồi tháng Năm kêu gọi Việt Nam phối hợp với Mỹ để chống buôn bán trái pháp luật các loài động, thực vật hoang dã.

Hồi tháng Năm, USAID và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam đã khởi động dự án phòng, chống buôn bán trái pháp luật các loài động, thực vật hoang dã với ngân sách gần 10 triệu đôla.

"Dự án Phòng, chống buôn bán trái pháp luật các loài động, thực vật hoang dã do USAID tài trợ không chỉ là cam kết giữa chính phủ hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ mà nó còn kết nối với nỗ lực của các tổ chức khác trong và ngoài Việt Nam có tham gia phòng chống buôn bán trái pháp luật các loài động, thực vật hoang dã. Chỉ bằng cách phối hợp cùng nhau chúng ta mới có thể giải quyết được vấn đề toàn cầu này", Đại sứ Daniel Kritenbrink phát biểu.

Theo USAID, dự án hỗ trợ chính phủ Việt Nam phòng, chống buôn bán trái pháp luật các loài động, thực vật hoang dã thông qua ba mục tiêu tích hợp và bổ trợ lẫn nhau : Kiện toàn hệ thống văn bản quy phạm pháp luật ; tăng cường thực thi pháp luật, truy tố tội phạm ; và giảm nhu cầu tiêu thụ sản phẩm bất hợp pháp từ động, thực vật hoang dã.

Theo tìm hiểu của VOA tiếng Việt, dự án tập trung vào các loài tê giác, voi và tê tê và các khu vực địa lý trọng điểm bao gồm các thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, cũng như tại các "điểm nóng" về buôn bán trái pháp luật các loài động, thực vật hoang dã như vùng biên giới, hải cảng và sân bay.

Viễn Đông

Nguồn : VOA, 09/09/2018

(1) "Chí" hay "Sức tại Chí" là một sáng kiến truyền thông xã hội với mục đích giảm thay đổi hành vi sử dụng sừng tê giác nhằm thể hiện đẳng cấp của người sử dụng.

Sức nóng từ Hội nghị Trung ương 7 tiếp tục lan tỏa với việc bầu và khai trừ nhân sự, giữa lúc có ý kiến nói rằng Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đang "muốn củng cố di sản" bằng "những người trung thành".

Ông Trần Thanh Mẫn (phải), Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và ông Trần Cẩm Tú (trái), Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương khóa XII - Ảnh TNO

Tin tức từ trong nước cho hay, sáng 9/5, dưới sự "chủ trì" của ông Trọng, Hội nghị Trung ương 7 đã "nhất trí" bầu bổ sung hai thành viên vào Ban Bí thư, cơ quan giám sát việc thi hành chính sách hàng ngày của Đảng Cộng sản.

Đó là hai ông Trần Cẩm Tú và Trần Thanh Mẫn. Ông Tú, hiện là Phó chủ nhiệm thường trực Uỷ ban Kiểm tra Trung ương, còn được giao giữ chức chủ nhiệm Ủy ban này, thay ủy viên Bộ Chính trị Trần Quốc Vượng.

Hồi tháng Ba năm nay, ông Vượng được bổ nhiệm lên thay ông Đinh Thế Huynh làm Ủy viên thường trực Ban Bí thư, phụ trách và chủ trì công việc hàng ngày của đảng.

Trả lời VOA Việt Ngữ về Hội nghị Trung ương 7 kéo dài từ ngày 7 đến 12/5, ông David Brown, cựu nhân viên ngoại giao Mỹ ở Việt Nam, nhận định rằng "từ hội nghị này tới Đại hội Đảng 13 dự kiến diễn ra vào tháng Giêng năm 2021, sự cạnh tranh tiến thân trong đảng sẽ mạnh lên".

"Tổng bí thư Trọng muốn củng cố di sản của mình bằng cách đưa vào trong đảng những người trung thành, không phe nhóm, tham nhũng, hay tham quyền cố vị", chuyên gia về Việt Nam nhận định.

"Để cảnh cáo những người khác, Hội nghị Trung ương 7 có thể loại bỏ hoặc giáng cấp các đảng viên thiếu phẩm chất đạo đức, nhưng nếu những ai 'ngã ngựa' từng có quan hệ thân cận với cựu Thủ tướng [Nguyễn Tấn Dũng], các nhà quan sát sẽ coi đó là cuộc đấu đá nội bộ của Tổng bí thư Trọng".

Cũng trong phiên họp dưới sự "điều hành" của ông Trọng sáng 9/5, các đại biểu tham dự hội nghị đã quyết định khai trừ đảng đối với ông Đinh La Thăng.

Cựu ủy viên Bộ Chính trị này đang vướng vào vòng lao lý với hai bản án hơn 30 năm tù giam vì các "sai phạm" thời còn làm lãnh đạo tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.

Trước khi nhận các bản án mà nay ông Thăng đang kháng cáo, quan chức từng "thét ra lửa" khi làm lãnh đạo ở Thành phố Hồ Chí Minh này đã "nghẹn ngào" nói rằng ông "cảm nhận được sự nhân văn sâu sắc của tổng bí thư" với tuyên bố "xử lý cán bộ không phải dập cho người ta không ngóc lên được".

Giới quan sát nhận định rằng tại Hội nghị Trung ương 7 lần này, "sẽ xuất hiện thêm các gương mặt mới" trong Bộ Chính trị đầy quyền lực, thay ông Thăng và ông Đinh Thế Huynh (lý do sức khỏe).

Trong một bài viết mới đây trên trang Asian Sentinel, thu hút sự chú ý của giới nghiên cứu về Việt Nam, ông David Brown cho rằng Tổng bí thư Trọng đang mở một cuộc "thanh trừng" trong đảng, và rằng Hội nghị Trung ương 7 lần này là dịp để ông "đưa các ‘đệ tử’ vào các vị trí còn khuyết trong Bộ Chính trị".