‘Lấy đá ghè chân mình,’ ông Tập có được ‘Cộng đồng chung vận mệnh’ với Hà Nội
Đinh Hoàng Thắng, VOA, 14/12/2023
Chủ tịch Tập Cận Bình năm lần bảy lượt nhắc đi nhắc lại trên "nhandan.vn" về khái niệm "Cộng đồng chia sẻ tương lai", "Sáng kiến Vành đai và Con đường" và bổ sung thêm "bốn kiên trì" khác. Liệu ông đã mãn nguyện sau "chuyến tuần thú phương Nam" ?
Ông Tập Cận Bình và Nguyễn Phú Trọng thưởng trà tại Hà Nội, 12/12/23.
Cuối bài viết 3.123 chữ Tổng bí thư Tập Cận Bình "gửi đăng" trên báo "Nhân Dân" của Đảng cộng sản Việt Nam ngày 12/2/2023 đã khái quát nên một triết lý Trung Hoa :"Vạn vật đắc kỳ bản giả sinh, Bách sự đắc kỳ đạo giả thành" (Vạn vật sinh ra khi tìm được bản chất thực sự, trăm việc sẽ thành công khi tìm được đạo lý của mình) (1).
Từ lâu, số người người đọc "Nhân Dân" vốn không nhiều ; nay với bài viết của ông Tập lại càng ít hơn, như một phản ứng tiêu cực tự nhiên đối với báo chí nhà nước, cũng như đối với chuyến thăm vừa qua của ông Tập. Tuy nhiên, trong giới xã hội dân sự đã đọc bài viết, đang lan truyền một thông điệp : Với triết lý trên, ông Tập quả là đã "tự bắn vào chân mình" (shoot yourself in the foot). Vô hình chung, mọi người sẽ đi"tìm bản chất thực sự", sẽ đi"tìm đạo lý thực sự" trong các ý đồ và mưu toan cũng như trong các tính toán của lãnh đạo Trung Quốc đối với Đảng cộng sản Việt Nam và người dân Việt Nam, không chỉ trong khuôn khổ chuyến thăm được được truyền thông nhà nước "bốc lên" tận mây xanh.
Theo SCMP, các thảo luận chính thống về cách ứng xử của Việt Nam đối với Trung Quốc thường tràn ngập những điều sáo rỗng. Có câu chuyện kể về hàng ngàn năm Việt Nam đối phó với Trung Hoa. Các tranh chấp biển đảo gay gắt giữa Hà Nội với Bắc Kinh ngày nay thường được coi là sự tiếp nối của các cuộc xung đột dường như vĩnh cửu ấy. Tuy nhiên, thực tế lại có nhiều sắc thái phong phú hơn. Keith Weller Taylor từ Đại học Cornell nhận định, quan hệ Trung – Việt còn được đánh dấu bằng thời gian chung sống hòa bình lâu dài, với quyền tự chủ của Việt Nam, "phụ thuộc vào việc bắt chước thành công" các mô hình Trung Quốc (2). Việt Nam thường chịu lùi một bước, chấp nhận "trong đế ngoài vương" để có thể tồn tại bên cạnh một lân bang mạnh và luôn có ý đồ thôn tính mình. Cái nhìn khái quát này càng chuẩn trong"biến cục ngày nay" – một khái niệm ông Tập mô tả trong bài viết trên "Nhân Dân". Và cái"biến cục ngày nay"ấy được ông Tập nhận đị nh là "thế giới trăm năm chưa từng có đang diễn biến nhanh chóng".
Trong "biến cục" này, thế và lực của Việt Nam không như thuở hồng hoang, Trung Quốc không phải muốn làm gì cũng được. Trong một cuộc họp hẹp của một nhóm xã hội dân sự, đã đặt vấn đề, ông Tập sang ta lần này trên tư thế nào ? Trung Quốc từng "trỗi dậy mạnh mẽ" sang để trấn áp tiếp Việt Nam, hay là trong tư thế một Trung Quốc bị "tứ bề thọ địch", sang Hà Nội để chèo kéo Việt Nam cùng trèo lên chiến thuyền đang chòng chành, có nguy cơ bị lật ? Lập luận này cũng tương tự như ý kiến của một nhà nghiên cứu từng phát biểu trong Hội luận của VOA tối 12/12. Lần này, ông Tập sang trong thế thủ, chứ không trên thế áp đảo Hà Nội như hai lần trước đây (3). Tuy nhiên, sau năm lần bảy lượt, vừa thuyết phục, vừa ép buộc, "chuyến tuần thú" phương Nam ngày 11 và 12/12 đã mang về cho ông điều mình mong muốn. Tuyên bố chung Trung – Việt cuối cùng đã đồng ý nâng cấp quan hệ, xây dựng"tương lai chung" với Trung Quốc, cho dù trong bản tiếng Hoa vẫn là "cộng đồng chung vận mệnh" (4). Chỉ đánh trá o hai chữ thôi cũng đủ nói lên cuộc kháng cự dai dẳng của "ngoại giao cây tre" suốt những năm qua.
Vẫn theo nhà nghiên cứu Keith Weller Taylor, "tương tự như nhiều nước láng giềng, Việt Nam hiện nay đang cam kết thực hiện chính sách không đứng về phía siêu cường này để chống lại siêu cường kia. Điều này nảy sinh từ trải nghiệm đau đớn của đất nước trong Chiến tranh Lạnh, khi Việt Nam bị kẹt giữa Liên Xô, Mỹ và Trung Quốc. Nhưng chính sách đối ngoại của Hà Nội không hề tĩnh tại và nguyên khối. Chỉ riêng trong thập kỷ qua, chiến lược cân bằng đã trải qua nhiều sự chuyển đổi đáng để ý, do những thay đổi mang tính lịch sử trong nước và trong hệ thống quốc tế rộng lớn hơn" (5). Gần đây, chính sách đối ngoại của Việt Nam đã chuyển hướng thân thiện hơn với Trung Quốc, vì ba nguyên nhân. Đầu tiên là do các thành phần thân phương Tây đã bị thanh trừng vì có liên quan đến chống tham nhũng. Thứ hai, Đảng cộng sản Việt Nam ưa thích một trật tự quốc tế đa cực hơn và đã "ngầm" phản đối phương Tây, không lên án Nga xâm lược Ukraine... Và nguyên nhân thứ ba, hiện tại, Việt Nam phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu nguyên liệ u thô và hàng hóa trung gian từ Trung Quốc (không có nguồn nguyên liệu này, Việt Nam làm sao xuất siêu sang Mỹ được ?).
Hệ sinh thái đối ngoại nói trên là không gian ra đời của Tuyên bố chung (TBC) Việt Nam – Trung Quốc "lịch sử" (với 5 nội dung lớn và có độ dài 8.300 chữ). Người bình thường chắc khó đọc nổi toàn văn bản TBC này (6), nhưng giới quan sát chú ý tới 36 văn kiện thỏa thuận hợp tác đã được các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương ký kết trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của ông Tập Cận Bình (7). 36 văn bản này là một hỗn tạp các thỏa thuận không chỉ giữa hai Chính phủ, mà còn giữa Chính phủ Việt Nam với các Chính quyền địa phương (cấp tỉnh) của Trung Quốc. Sự bất tương xứng này còn thể hiện ngay trong "Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với dưa hấu xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc". Tại sao hoa quả trái cây từ Việt Nam qua Trung Quốc thì "yêu cầu kiểm dịch thực vật", song chiều ngược lại, nếu chẳng may "lọt" các thực phẩm độc hại từ Trung Quốc tràn qua Việt Nam thì sao lại không có kiểm dịch (?!) Điều hiếm hoi là 36 văn bản vừa ký k ết lần này đã được công khai hóa. Cùng với 15 thỏa thuận năm 2017 và 13 thỏa thuận năm 2022, nhân các chuyến thăm Bắc Kinh của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, cảm giác sự ràng buộc giữa Việt Nam vào Trung Quốc ngày càng chặt chẽ. Nhìn tổng thể, ngay cả các quan chức cũng ít ai biết được đó là những cam kết gì, chứ đừng nói đến mấy chục triệu dân thường.
Theo đánh giá của chuyên gia, Trung Quốc ép Hà Nội chấp nhận CCD là vì ông Tập Cận Bình cần một thắng lợi tượng trưng, thông qua việc ông đã "nâng cấp" bang giao Trung – Việt, không để nó "bị xếp" ngang hàng với các "Đối tác chiến lược toàn diện" (CSP) khác giữa Việt Nam với Mỹ, Nhật, Ấn, Úc, Hàn. Ngoài việc khẳng định Bắc Kinh luôn ở "kèo trên", lúc nào cũng bảo ban được "đứa con hoang đàng phải trở về đất mẹ" (8), Tập Chủ tịch còn muốn thiết kế một "Trật tự quốc tế mới", thay bằng tầm nhìn của Trung Quốc, loại bỏ "Pax Americana" (Trật tự Mỹ và thế giới dân chủ). Nói như Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp : "Chữ nghĩa ở đây không rõ ràng, lãnh đạo Trung Quốc rất biết, nhưng họ coi đây là khẩu hiệu có lợi cho họ, nên đi đâu cũng tác động để đối tác công nhận. Từ năm 2015 đến nay, Trung Quốc đã sáu lần đề nghị Việt Nam tham gia ‘Cộng đồng chung vận mệnh’, ba lần do Vương Nghị tác động, ba lần do ông Tập trực tiếp đề ngh ị" (9). Tuy nhiên, Việt Nam đã kiên cường kháng cự, cho đến ngày 12/12/2023 vừa qua…
Đinh Hoàng Thắng
Nguồn : VOA, 14/12/2023
(3) https://www.youtube.com/watch?v=GwIzbCuoAsQ (Hà Nội tiếp đón hai lãnh đạo Campuchia và Trung Quốc, ý nghĩa – thực chất)
(4) https://www.youtube.com/watch?v=okQjGJyLXrw (Việt Nam tuyên bố xây dựng "tương lai chung" với Trung Quốc, tiếng Hoa vẫn là "chung vận mệnh")
(6) https://baotintuc.vn/thoi-su/tuyen-bo-chung-viet-nam-trung-quoc-20231213162402832.htm
(9) https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cgrp57mg9vgo (Chủ tịch Tập Cận Bình muốn thấy Việt Nam trong 'bức tranh' của Trật tự Trung Hoa)
*******************************
Cây tre uốn lượn tại tiệc trà Nguyễn Phú Trọng-Tập Cận Bình gây tranh cãi
An Tôn, VOA, 13/12/2023
Các bức ảnh ghi lại buổi tiệc trà giữa hai nhà lãnh đạo hàng đầu của Việt Nam và Trung Quốc được trang trí bằng những cây tre uốn lượn dẫn đến nhiều lời bình luận trái chiều nhau trong công chúng Việt Nam, theo quan sát của VOA.
Những cây tre uốn lượn được bày tại tiệc trà của Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, 12/12/2023.
Tiệc trà giữa chủ nhà là Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và quốc khách là Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình diễn ra hồi chiều ngày 12/12 ở Hà Nội, các cơ quan báo chí chính thống của Việt Nam đưa tin kèm nhiều hình ảnh.
Tin cho hay hai nhà lãnh đạo thưởng thức 3 sản phẩm trà thượng hạng của Việt Nam được lựa chọn từ các vùng trà nổi tiếng của đất nước bao gồm Hà Giang, Yên Bái, Sơn La, Lai Châu và Thái Nguyên.
Các báo Việt Nam viết rằng trong các cuộc gặp từ trước đến nay giữa lãnh đạo hai đảng, hai nhà nước Việt Nam và Trung Quốc, thường có tiệc trà bên cạnh các cuộc họp chính thức vì việc thưởng trà là một nghi thức lễ tân rất đặc biệt, thể hiện sự gần gũi, thân tình giữa lãnh đạo hai nước.
Cả ở Việt Nam lẫn Trung Quốc, việc mời nhau uống trà đều thể hiện sự trân trọng, lòng hiếu khách và cũng là dịp đàm đạo với nhau chân thành, thẳng thắn, báo chí Việt Nam giải thích.
Một số bức ảnh trong các bản tin cho thấy hai ông Trọng và Tập ngồi thưởng trà với những cây tre uốn lượn được bày cả trước mặt lẫn sau lưng, hai bên là quốc kỳ và cờ đảng của mỗi nước.
Những cây tre uốn lượn - Ảnh minh họa
Kể từ tối 12/12 sang đến ngày 13/12, nhiều người và một số hội nhóm trên mạng xã hội đưa ra quan sát chung rằng những cây tre đó hàm ý nói đến "ngoại giao cây tre" của Việt Nam, là tên được Tổng bí thư Trọng đặt cho chiến lược đối ngoại chú trọng vào phát triển quan hệ cân bằng với các cường quốc và đa dạng hóa các mối quan hệ với các nước khác nói chung.
Ngoại trừ điểm chung đó, trong dư luận có một lượng lớn những lời nhận xét, bình luận đa chiều, thậm chí đối lập nhau về hình thù của những cây tre.
Một số người, trong đó có nhà báo tự do-cựu đạo diễn truyền hình Song Chi, nhà báo kỳ cựu Huỳnh Ngọc Chênh…, nói trên trang cá nhân rằng họ "không hiểu" ban lễ tân của Đảng cộng sản Việt Nam muốn đưa ra thông điệp gì từ những cây tre "cong queo", "ngoằn ngoèo", "dị dạng", "lươn lẹo" như vậy, trong khi quan niệm lâu nay trong dân gian Việt Nam là những cây thuộc họ tre, trúc tượng trưng cho người quân tử, tâm địa ngay thẳng.
Bà Song Chi nhấn mạnh rằng bà "chả thấy đẹp" và đặt câu hỏi "sao không chưng hai cây tre thẳng, dáng đẹp".
Nhà văn Nguyễn Đình Bổn có quan điểm tương đồng khi ông viết trên trang nhà của mình : "Tre có nhiều loại tre, phải chi thay cây trúc cong queo kia là các bụi tre đằng ngà và tầm vông thì hay biết mấy !".
"Tre có nhiều loại tre, phải chi thay cây trúc cong queo kia là các bụi tre đằng ngà và tầm vông thì hay biết mấy !".
Tre đằng ngà và tầm vông thường được nhắc đến trong sách vở Việt Nam như là những loại vũ khí hay ý chí chống giặc ngoại xâm trong quá khứ.
Nhà nghiên cứu Trương Nhân Tuấn viết trên trang riêng của ông rằng cả ở Việt Nam lẫn Trung Quốc, cây tre biểu tượng cho người quân tử. "Cây tre quân tử là cây tre thẳng. Người ta tin tưởng bậc quân tử vì sự ‘chính trực’, không cong vẹo ngả nghiêng", ông Tuấn diễn giải.
Đánh giá về cây tre tại tiệc trà của hai lãnh đạo Việt-Trung, ông Tuấn viết rằng nó "ngoằn ngoèo không ra hình dáng phải có của một cây tre ‘quân tử’’.
"Nếu cây tre này thể hiện Việt Nam thì Việt Nam là đối tác không thể tin cậy được", ông suy luận và chốt lại ý kiến bằng lời bình luận rằng "Theo tôi, dân Hoa sẽ đánh giá thấp ‘trình’ của phía Việt Nam về vụ này".
Những người trong giới chơi cây thế, cây cảnh (bonsai) dẫn ra thành ngữ "trúc dẫu cháy đốt ngay vẫn thẳng" với ý nghĩa là một người ngay thẳng cho dù gặp nhiều khó khăn, gian khổ vẫn giữ được và cần phải giữ vững vẻ đẹp của chính mình, và họ bày tỏ thất vọng khi bộ phận lễ tân của Đảng cộng sản Việt Nam sử dụng cây bonsai "uốn oéo".
Họ cũng lưu ý rằng trong giới chơi bonsai, ít người uốn tre, trúc cong queo vì không đẹp và không hợp phong thủy.
Một số người đăng ảnh chụp rừng tre thân thẳng và so sánh với ảnh cây tre uốn lượn trong tiệc trà giữa hai ông Trọng, Tập, rồi nói một cách ẩn dụ rằng một bên là cây tre trong thiên nhiên còn một bên là cây tre được bón phân của phương Bắc.
Nhà nghiên cứu sử, khảo cổ, văn hóa Trần Đức Anh Sơn cho rằng có 3 ý từ những cây tre tại tiệc trà của hai lãnh đạo Việt-Trung : "Hàm ý : Biểu tượng của chính sách ngoại giao cây tre của Việt Nam. Ẩn ý : Việt Nam có Thánh Gióng từng nhổ tre ‘quýnh’ giặc Ân tan tác. Khách đến thăm nhà nên biết chuyện này. Lưu ý : Tre là thức ăn của bọn gấu trúc. Cẩn thận lưu ý kẻo nó đợp đấy".
Gấu trúc được xem là quốc bảo và biểu tượng văn hóa của Trung Quốc, theo truyền thông tại quốc gia này.
Ở chiều ngược lại, theo quan sát của VOA, có những người khác và các trang được xem là ủng hộ chính quyền Việt Nam như Yêu dân tộc Việt Nam, Tôi Yêu Công An Nhân Dân Việt Nam, Xây Dựng Đảng, Thông tin chống phản động…, lập luận rằng cây tre tại tiệc trà của hai ông Trọng, Tập chung một gốc và uốn lượn sang hai bên ngụ ý rằng hai quốc gia tương đồng về gốc rễ, văn hóa và hiện tại là hai nước độc lập, cân bằng.
Bên cạnh đó, hình ảnh cây tre uốn khúc cũng hàm ý về việc hai nước có "núi liền núi, sông liền sông", và được tán lá che chở cho hai nước, mang thông điệp hòa bình.
Họ cũng lý giải rằng hình ảnh tre uốn lượn thể hiện một Việt Nam mềm mại, khôn khéo, linh hoạt, biết tùy cơ ứng biến, kiên quyết bảo vệ lợi ích quốc gia-dân tộc.
Những người và các hội nhóm được xem là ủng hộ chính quyền bày tỏ "tự hào" cả về nền "ngoại giao cây tre" của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng lẫn về phong thái "tự tin" của ông khi tiếp chủ tịch của Trung Quốc.
VOA cố gắng liên lạc với Ban Đối ngoại Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam sau giờ hành chính tại đất nước này để tìm hiểu thêm nhưng không có hồi đáp.
An Tôn
Nguồn : VOA, 13/12/2023
***************************
Tập Cận Bình ở Hà Nội : Hai bên nhất trí về ‘cộng đồng chia sẻ tương lai’ ; giới bất đồng phản đối
VOA, 13/12/2023
Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm thứ Ba (12/12) đã nhất trí rằng hai nước sẽ xây dựng một "cộng đồng chia sẻ tương lai". Cam kết được đưa ra trong ngày đầu của chuyến thăm hai ngày ông Tập Cận Bình tới Việt Nam nhằm củng cố mối quan hệ giữa hai quốc gia cộng sản. Chuyến thăm được Hà Nội nghênh đón trọng thị, từ thực tế lẫn trên bề mặt truyền thông, nhưng các nhà hoạt động, giới bất đồng chính kiến bày tỏ phản đối và đưa ra cảnh báo về khái niệm gây tranh cãi và cả chuyến thăm của ông Tập.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng bắt tay nhau tại Văn phòng Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam vào ngày 12/12/2023.
Việt Nam đã thực hiện nghi thức chào đón Tổng bí thư-Chủ tịch nước Trung Quốc bằng 21 phát đại bác, và khẳng định chuyến thăm là "một dấu mốc lịch sử mới, đưa quan hệ giữa hai Đảng, hai nước lên tầm cao mới, đáp ứng nguyện vọng và lợi ích chung của nhân dân hai nước", trang tin chính thức của chính phủ Việt Nam dẫn lời Tổng bí thư đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng nói trong buổi tiếp ông Tập Cận Bình chiều 12/12.
Truyền thông Việt Nam liên tục đưa tin và hình ảnh chuyến thăm, với mật độ có phần "dày đặc" và "thoải mái" hơn so với chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, người đã đến Việt Nam 3 tháng trước để nâng cấp mối quan hệ Việt-Mỹ lên mức cao nhất, ngang với Trung Quốc, Nga và một vài nước khác.
Theo trang web của báo Nhân Dân vào tối 12/12, một trong những kết quả từ cuộc họp giữa hai ông Nguyễn Phú Trọng và Tập Cận Bình là "hai bên nhất trí xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam-Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược, nỗ lực vì hạnh phúc của nhân dân hai nước, vì hòa bình và tiến bộ của nhân loại, phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, trên nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau, hợp tác bình đẳng cùng có lợi, tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau, kiên trì giải quyết bất đồng thông qua biện pháp hòa bình".
Phản đối
Trước chuyến thăm, tờ Nhân Dân và một số tờ báo khác của Việt Nam đã đăng bài viết của ông Tập Cận Bình gửi trước khi đến Việt Nam, trong đó ông đề cập đến chuyến thăm như là một thông lệ giữa lãnh đạo cấp cao của hai Đảng, hai nước, giống như "họ hàng thân thiết" thăm nhau, rồi đến việc hai bên phải "kiên trì hài hòa lợi ích", cho đến các sáng kiến của Trung Quốc trong khu vực và trên thế giới.
Một nội dung đáng chú ý và được các nhà nghiên cứu, ngoại giao tranh luận nhiều nhất là khái niệm "cộng đồng chung vận mệnh" mà ông Tập nói đến. Trung Quốc cũng dùng một cụm từ khác là "cộng đồng chia sẻ tương lai" để chỉ khái niệm này.
Nội dung này có thể được coi là có ít đòi hỏi khắt khe hơn và dự kiến sẽ được đưa vào một tuyên bố chung sẽ được thông qua trong chuyến thăm của ông Tập, theo Reuters.
Nói về việc lãnh đạo hai nước nhắm đến sự "chung vận mệnh", nhà hoạt động, nhà báo tự do đang giữ quyền Chủ tịch Hội nhà báo Độc lập Việt Nam (IJAVN), JB Nguyễn Hữu Vinh, đưa ra nhận định với VOA :
"Tập Cận Bình nói ‘cùng chung vận mệnh’ thì chắc có lẽ chỉ có nói với Nguyễn Phú Trọng để giữa hai đảng của các ông đó thôi, chứ còn giữa dân tộc Việt Nam và dân tộc Trung Hoa mà lại chung vận mệnh thì tôi không tin như vậy".
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, chuyên gia về các vấn đề chính trị và chiến lược của Việt Nam tại Viện Iseas-Yusof Ishak của Singapore, cũng cho rằng khả năng người dân Việt Nam chấp nhận "chung vận mệnh" với Trung Quốc là rất ít hoặc không có.
Ông nói với Reuters : "Sự mất lòng tin của Việt Nam đối với Trung Quốc ngày càng sâu sắc và theo quan điểm của người dân Việt Nam, có rất ít hoặc không có ‘chung vận mệnh’ giữa hai nước, chừng nào Trung Quốc tiếp tục tuyên bố chủ quyền phần lớn Biển Đông".
Trên trang mạng Facebook, nhiều nhà hoạt động, nhà báo tự do bày tỏ sự phản đối và đưa ra những cảnh báo về chuyến thăm của ông Tập Cận Bình.
"Phản đối cộng đồng chung vận mệnh !!! Phản đối sáng kiến Vành đai-Con đường !!! Phản đối chuyến thăm Việt Nam của Tập Cận Bình !!!", trang Facebook của Câu lạc bộ Nhà Báo Tự Do, nơi tập hợp nhiều nhà báo, blogger tự do có tiếng, đăng khẩu hiệu phản đối của họ vào ngày chủ tịch Trung Quốc đến Việt Nam.
Trên trang cá nhân, nhà báo tự do JB Nguyễn Hữu Vinh cũng đăng ảnh mang biểu ngữ viết : "Tôi phản đối rước giặc vào nhà. Tập Cận Bình – tên xâm lược bẩn thỉu, cút đi".
Ông giải thích thêm với VOA về hành động của mình :
"Tôi phản đối chuyện rước giặc vào nhà như Tập Cận Bình. Không phải chuyến thăm lần này mà chuyến thăm trước đây, chúng tôi cũng đã đi đến tận nơi để phản đối, sau đó bị công an Hà Nội bắt nhốt vào đến tận chiều tối mới thả ra. Nhưng lần này, chúng tôi thấy rằng không ai có thể ra được khỏi nhà vì an ninh họ ngăn chặn hết tất cả. Không còn cách nào hơn là chúng tôi tỏ thái độ bất bình về chuyện rước giặc vào nhà, một tên xâm lược bẩn thỉu vào ngôi nhà của mình, cũng như đưa cả bà vợ Bành Lệ Viện là người đã cổ vũ cho đám quân xâm lược biên giới phía Bắc năm 1979".
Thái độ người dân
Tương tự như chuyến thăm của ông Biden đến Hà Nội vào tháng 9, một số hình ảnh người dân cầm cờ chào đón ông Tập Cận Bình cũng được đăng trên truyền thông Việt Nam hôm 12/12. Tuy nhiên, nhà báo JB Nguyễn Hữu Vinh cho rằng thái độ thể hiện của người dân đối với hai chuyến thăm là "hẳn nhiên có sự khác biệt", bắt nguồn từ "dòng máu bất khuất chống Trung Quốc xâm lược đã chảy trong huyết quản người dân Việt Nam cả ngàn năm nay" và những hành động của Trung Quốc đối với Việt Nam trong những năm qua.
"Điều đó nó thể hiện trên nét mặt người dân, trong thái độ của từng con người, các Facebooker và những người mà tôi quen biết. Tôi thấy nó hoàn toàn trái ngược lẫn nhau. Chúng tôi thấy khi Tổng bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình sang thăm Việt Nam, công an phải gác hết chỗ nọ đến chỗ kia, ngăn chặn chỗ này chỗ khác. Ngược lại, Tổng thống Hoa Kỳ sang thăm Việt Nam thì cũng có sự ngăn chặn, nhưng không phải người ta phản đối mà ngăn chặn người ta đi theo mừng. Hai cái hoàn toàn khác nhau. Nó nói lên thái độ của người dân Việt Nam", nhà báo JB Nguyễn Hữu Vinh nói.
Ưu đãi, hứa hẹn
Ngoài việc đưa mối quan hệ lên một mức độ mà Bắc Kinh có thể coi là cao hơn so với Hoa Kỳ, hai nước công bố hôm 12/12 rằng họ ký kết 36 hiệp định, thỏa thuận về nhiều lĩnh vực, bao gồm cả quan hệ ngoại giao, đường sắt và viễn thông.
Điều này xác nhận những gì đại sứ Trung Quốc Hùng Ba nói với Tuổi Trẻ trước chuyến thăm của ông Tập.
Vị đại sứ đã cho hay rằng các thỏa thuận dự kiến sẽ bao gồm các khoản đầu tư của Trung Quốc để nâng cấp các tuyến đường sắt giữa các nước láng giềng, trong đó sẽ bao gồm các khoản tài trợ, mặc dù số lượng và điều khoản của các khoản vay có thể không rõ ràng.
Thúc đẩy liên kết giao thông sẽ cho phép Việt Nam xuất khẩu nhiều hơn sang Trung Quốc, đặc biệt là nông sản, trong khi Bắc Kinh muốn hội nhập hơn nữa miền Bắc với mạng lưới chuỗi cung ứng phía Nam, theo Reuters.
Trước viễn cảnh phát triển kinh tế xán lạn mà chuyến thăm của chủ tịch Trung Quốc hứa hẹn mang lại, một số nhà báo tự do nhắc lại cảnh báo về "bẫy nợ" từ sáng kiến Vành đai-Con đường mà nhiều nước đã sa vào.
"Nói về những lời hứa hẹn thì bài học lớn nhất là của Duterte ở Philippines cũng đã nhận được bài học cay đắng đó rồi. Còn việc tin tưởng vào lời nói của Tập Cận Bình thì cũng cần lưu ý đó là lời nói của những người cộng sản, mà lời nói của người cộng sản thì xưa nay độ khả tín của nó tới đâu thì chắc có lẽ chúng ta cũng cần xem xét lại cụ thể, chứ không phải cứ nói là nghe được như những người bình thường", nhà báo JB Nguyễn Hữu Vinh nói với VOA.
Theo ông, đường lối "ngoại giao cây tre" mà ông nói là "đi hàng hai" của Việt Nam hiện nay là "thực dụng nhưng không khôn ngoan".
"Mọi sự giúp đỡ chỉ là thứ yếu, còn nội lực của nước mình là cái chính. Một chính phủ tham nhũng, không được lòng tin của người dân, suốt ngày chỉ lo chống chọi với người dân còn chưa xong thì rõ ràng phải quỵ luỵ, phải lệ thuộc, hèn hạ với nước ngoài là điều rất bình thường", ông JB Nguyễn Hữu Vinh nói.
Trung Quốc và Hoa Kỳ hiện đang tranh giành ảnh hưởng đối với Việt Nam, giữa bối cảnh căng thẳng Mỹ-Trung ngày càng gia tăng về mọi lĩnh vực, từ thương mại, kinh tế cho đến an ninh và các vấn đề quốc tế.
Truyền thông quốc tế cho rằng chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình là nhằm tìm cách chống lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Hoa Kỳ đối với quốc gia cộng sản ở Đông Nam Á.
Trong khi đó, Tổng bí thư Việt Nam trong buổi tiếp Tổng bí thư Trung Quốc hôm 12/12 tái khẳng định chủ trương "độc lập, tự chủ", cũng như đường lối quốc phòng "4 không" của mình, theo trang tin của chính phủ Việt Nam.
Nguồn : VOA, 13/12/2023
****************************
Chuyên gia : Việt Nam chấp thuận ‘cộng đồng chia sẻ tương lai’ với Trung Quốc để hạ nhiệt chống Bắc Kinh
VOA, 13/12/2023
Các chuyên gia nhận định rằng Việt Nam phải chấp thuận "một cộng đồng chia sẻ tương lai" với Trung Quốc thay cho tầm nhìn "cộng đồng chung vận mệnh" do tính nhạy cảm về ngôn từ và do tâm lý chống Trung Quốc vẫn còn mạnh ở trong nước, mặc dù về nội hàm chúng không khác nhau mấy. Các nhà quan sát cho rằng dưới ý đồ gia tăng sự kìm tỏa của Bắc Kinh trong bối cảnh cạnh tranh quyền lực với Hoa Kỳ, mối quan hệ Trung - Việt với "tương lai chia sẻ" này sẽ để lại một "di sản nặng nề".
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, Hà Nội, ngày 12/12/2023. (Nhac Nguyen/Pool via AP)
Hôm 12/12 tại Hà Nội, Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng nhất trí xây dựng "Cộng đồng chia sẻ tương lai có ý nghĩa chiến lược", cho rằng đây là "nỗ lực vì hạnh phúc của nhân dân hai nước, vì hòa bình và tiến bộ của nhân loại, phù hợp với Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế", theo thông cáo báo chí của chính phủ hai bên.
Kỹ xảo ngôn từ
Trước khi kết thúc chuyến thăm hôm 13/12, hai bên đưa ra tuyên bố chung, một lần nữa khẳng định "Cộng đồng chia sẻ tương lai có ý nghĩa chiến lược". Nhưng điều đáng lưu ý là truyền thông Trung Quốc hôm 13/12 vẫn dùng từ "cộng đồng chung vận mệnh" để mô tả thành quả chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch Tập.
Luật sư Lê Quốc Quân, hiện đang sinh sống tại Mỹ, nêu ý kiến về khái niệm thỏa thuận mới giữa Bắc Kinh và Hà Nội :
"Cách mà người ta dùng từ ở đây về "Cộng đồng chia sẻ tương lai", theo tôi, là một kỹ xảo về mặt ngôn ngữ mà thôi. Nó diễn đạt lại ý định từ năm 1999 về "Vận mệnh tương quan" : hai bên lệ thuộc vào nhau, đan xen lợi ích với nhau, có chung một số phận - đặc biệt giữa hai đảng cộng sản. Từ đó hai đảng cộng sản áp dụng một tương lai chung vận mệnh cho cả hai dân tộc, hai quốc gia".
Ông Lê Minh Nguyên ở bang California, Mỹ, một chuyên gia theo dõi các quan hệ đối ngoại của Trung Quốc và Đông Nam Á, nêu nhận định với VOA rằng "Cộng đồng chia sẻ tương lai" xuất phát từ "Cộng đồng chia sẻ tương lai nhân loại", một sáng kiến của ông Tập có từ 10 năm trước.
"Đầu tiên ông Tập nói là "Cộng đồng chung vận mệnh", sau đó ông Tập nói là xây dựng "Cộng đồng chia sẻ tương lai nhân loại", nghĩa là thay vì thắt chặt hoàn toàn thì ổng mở ra một chút. Nhưng qua những gì ổng nói, như việc ổng nói thăm Việt Nam như thăm "họ hàng, láng giềng, vừa là đồng chí vừa là anh em, hai nước núi liền núi, sông liền sông như môi với răng" thì thấy rằng là họ muốn kìm Việt Nam thật chặt".
Luật sư Lê Quốc Quân đánh giá rằng việc Hà Nội chốt "Cộng đồng chia sẻ tương lai" thay vì "Cộng đồng chung vận mệnh" là một "thắng lợi" về mặt ngôn ngữ, nhưng bản chất vẫn không khác biệt.
"Đây rõ rằng là một thắng lợi của phía Việt Nam. Rõ ràng nếu dùng từ "Cộng đồng chung vận mệnh" thì chắc chắn về mặt tâm lý đối với nhân dân Việt Nam là không thể chấp nhận được".
Ông Nguyên có nhận xét tương tự, nói rằng động thái mới này cũng nằm trong chiếc lược có cân nhắc kỹ lưỡng của Hà Nội, một mặt giảm bớt tâm lý bài Trung trong nước, mặt khác vẫn kiên định thế cân bằng trong mối cảnh cạnh tranh quyền lực giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ ngày càng căng thẳng.
"Chắc chắn người dân Việt Nam có thái độ chống Trung Quốc như thấy trên mạng xã hội và trên thực tế khắp nơi. Chính quyển cũng sợ rằng dư luận đó ảnh hưởng đến một phe nhánh lớn trong Đảng cộng sản và dẫn đến sự nguy hiểm cho chế độ của họ, do đó họ đi từng bước chậm và chắc để đảm bảo sự thăng bằng trong việc đi dây, và cố gắng điều chỉnh từ ngữ để hạ nhiệt".
Tuy vậy, từ "vận mệnh", vẫn được đưa vào Tuyên bố chung một cách khéo léo hôm 13/12 : "Hai bên cho rằng, các nước có tiền đồ vận mệnh liên quan chặt chẽ với nhau, các nền văn minh khác nhau chung sống bao dung, giao lưu học hỏi lẫn nhau".
"Phía Việt Nam ủng hộ việc xây dựng "Cộng đồng chia sẻ tương lai nhân loại"", tuyên bố chung Trung - Việt viết, với mục đích "nhằm thúc đẩy những giá trị chung về hòa bình, phát triển, công bằng, chính nghĩa, dân chủ, tự do ; ủng hộ và sẵn sàng chủ động tham gia các dự án hợp tác cụ thể trong khuôn khổ Sáng kiến Phát triển toàn cầu phù hợp với khả năng, điều kiện, nhu cầu của Việt Nam".
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ chưa phản hồi ngay yêu cầu bình luận của VOA về tuyên bố "Cộng đồng chia sẻ tương lai nhân loại" của Việt Nam và Trung Quốc vừa thiết lập.
Ông Tập và ông Trọng hội đàm, ngày 12/12/2023.
Trung Quốc vẫn kiên định
Truyền thông Trung Quốc hôm 13/12 vẫn dùng từ "cộng đồng cùng chung vận mệnh" và nói rằng chuyến thăm Việt Nam của Chủ Tập Cận Bình là "một thắng lợi".
"Việc hai Tổng bí thư Việt Nam – Trung Quốc cùng tuyên bố xây dựng cộng đồng cùng chung vận mệnh Việt Nam – Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược là cột mốc lịch sử trong quan hệ Việt – Trung, tất sẽ mang lại càng nhiều lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước, đóng góp to lớn hơn cho sự nghiệp hoà bình và tiến bộ của nhân loại", đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc ban Tiếng Việt (CRI) đưa tin hôm 13/12.
Tuy nhiên, không bên nào đưa ra định nghĩa hay diễn giải các thuật ngữ này.
Hôm 12/12, ngay khi hội đàm với Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, ông Tập vẫn kiên định thuyết phục nhà lãnh đạo cao nhất của Việt Nam.
"Tập trung mưu cầu phát triển cho đất nước, mưu cầu hạnh phúc cho nhân dân, mưu cầu tiến bộ cho nhân loại, Tổng Bí thư Tập Cận Bình bày tỏ sẵn sàng cùng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tuyên bố định vị mới quan hệ hai đảng hai nước Trung Quốc – Việt Nam, chung tay xây dựng cộng đồng cùng chung vận mệnh Trung Quốc – Việt Nam có ý nghĩa chiến lược", đài CRI tường thuật.
Tương tự như vậy, ông Tập viết một bài xã luận hiếm hoi cho tờ Nhân Dân của Đảng cộng sản Việt Nam, nói rằng việc xây dựng một "cộng đồng chung vận mệnh" Trung Quốc-Việt Nam sẽ mang ý nghĩa chiến lược trên tất cả các lĩnh vực của mối quan hệ song phương.
Tuy vậy, trang Tân Hoa Xã tiếng Anh của Trung Quốc hôm 13/12 vẫn dùng từ "Cộng đồng chia sẻ tương lai".
Chấp nhận và thách thức
Và như vậy, Việt Nam cuối cùng đã tán thành công thức "cộng đồng chung vận mệnh" bất chấp sự hoài nghi trước đó, mặc dù trong tiếng Việt, tầm nhìn này được phía Việt Nam dịch là "cộng đồng chia sẻ tương lai".
"Từ hồi năm 2017, Trung Quốc đã hối thúc Việt Nam gia nhập "cộng đồng chung vận mệnh" trong chuyến thăm Đà Nẵng của ông Tập, nhưng Việt Nam khi đó đã không tham gia", ông Vũ Xuân Khang, nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Khoa Chính trị học tại Trường Đại học Boston, bang Matsachusetts, Mỹ, viết qua email cho VOA.
"Trong khi cụm từ này báo hiệu Trung Quốc muốn nâng tầm quan hệ với Việt Nam thì đối với Việt Nam, việc Việt Nam có muốn tham gia tầm nhìn hay không không báo hiệu bất kỳ sự thay đổi nào trong chính sách của nước này đối với Trung Quốc", ông Khang cho biết thêm. "Ưu tiên của Việt Nam là trấn an Trung Quốc rằng quan hệ của Việt Nam với các nước khác không nhằm vào Trung Quốc. Nếu Việt Nam tham gia cùng tầm nhìn của Trung Quốc, động thái này chỉ đơn giản là một bước nữa trong chính sách đảm bảo của Việt Nam. Nhưng điều đó không có nghĩa Việt Nam sẽ đứng về phía Trung Quốc trong mọi vấn đề".
Quyết định của Hà Nội tham gia "Cộng đồng chung vận mệnh" của Bắc Kinh "là phù hợp với chính sách đảm bảo lâu dài của nước này đối với nước láng giềng phía bắc", ông Khang cho biết thêm.
Ở một góc nhìn khác, luật sư Lê Quốc Quân nhận thấy rằng động thái mới này của Hà Nội, cho dù họ chọn ngôn từ như thế nào, cũng sẽ gây ảnh hưởng lớn.
"Điều đó để lại một di sản rất nặng nề trong tương lai cho Việt Nam’, ông Quân nói. "Dù nội hàm nó như thế nào đi nữa thì vẫn không quan trọng bằng việc áp dụng vào thực tế".
"Nói là quan trọng. Viết ra cũng càng quan trọng. Nhưng quan trọng hơn là áp dụng trong thực tế. Tôi lo ngại rằng việc áp dụng trong thực tế rất là nhiều bởi vì hai bên đã ký đến 37 văn bản hợp tác, và những văn bản này mới đi vào thực tiễn, và như vậy, gắng chặt toàn bộ bối cảnh về kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa của Việt Nam với Trung Quốc".
"Phía Việt Nam tích cực ủng hộ Trung tâm Văn hóa Trung Quốc tại Hà Nội triển khai hoạt động", một tuyên bố chung dài nêu hàng loạt các thỏa thuận viết.
Nguồn : VOA, 13/12/2023
****************************
Chủ tịch Trung Quốc yêu cầu Việt Nam chống lại những ý đồ ‘gây rối’ khu vực từ bên ngoài
VOA, 13/12/2023
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm 13/12 kêu gọi Hà Nội cùng Bắc Kinh ngăn chặn các thế lực bên ngoài muốn gây rối ở Châu Á-Thái Bình Dương khi kết thúc chuyến thăm hai ngày tới quốc gia Cộng sản láng giềng.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trò chuyện khi gặp mặt Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính tại Hà Nội hôm 13/12.
Chuyến thăm của ông Tập, được mô tả là "dấu mốc quan trọng trong lịch sử" Việt Nam và Trung Quốc, diễn ra chỉ vài tháng sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden tới Hà Nội để nâng cấp mối quan hệ với Việt Nam lên ngang hàng Trung Quốc, một động thái được giới quan sát xem là nỗ lực của Washington nhằm gắn kết hơn với khu vực trong việc đối trọng với sức ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh.
"Trung Quốc và Việt Nam nên cảnh giác và phản đối bất kỳ nỗ lực nào nhằm gây rối loạn khu vực Châu Á-Thái Bình Dương", ông Tập nói với Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính trong ngày công du cuối cùng của ông tại Hà Nội, theoChina Daily.
Tờ nhật báo Tiếng Anh của Đảng cộng sản Trung Quốc cho biết rằng ông Tập kêu gọi hai nước cùng "tăng cường phối hợp và hợp tác trong các vấn đề quốc tế".
Nhà lãnh đạo quyền lực nhất Trung Quốc kể từ thời Mao Trạch Đông không đề cập cụ thể đến một thế lực nào trong khi ông Chính, được China Daily trích lời, khẳng định quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc "đã vượt qua thử thách của thời gian và lịch sử" nên "sẽ không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ sự can thiệp nào do các thế lực bên ngoài gây ra".
Truyền thông do nhà nước quản lý tại Việt Nam không đề cập đến những trao đổi giữa ông Tập và ông Chính về việc cùng nhau ngăn chặn sự can thiệp từ bên ngoài vào các vấn đền giữa hai nước và khu vực.
Đưa tin về cuộc gặp tại Trụ sở Chính phủ ở Hà Nội, báoTin Tức cho biết ông Tập đề nghị hai bên "tăng cường hợp tác duy trì an ninh, ổn định trật tự xã hội" và "cùng nhau thúc đẩy xây dựng trật tự quốc tế công bằng, cởi mở" cũng như "duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác ở khu vực và trên thế giới".
Còn ông Chính được tờ báo của TTXVN trích lời đề nghị rằng hai bên "kiểm soát tốt bất đồng và xử lý thỏa đáng vấn đề trên biển" theo luật pháp quốc tế.
Ngay sau chuyến thăm của Tổng thống Biden tới Hà Nội hồi giữa tháng 9, truyền thông của nhà nước Trung Quốcnói rằng tranh chấp Biển Đông giữa Trung Quốc và Việt Nam đã khiến cho mối quan hệ Mỹ-Việt trở nên gắn bó hơn. Hoàn cầu Thời báo lúc đó đã cảnh báo Việt Nam "không thành lập liên minh chiến lược với Mỹ" hay "đứng về phía Mỹ trong vấn đề Đài Loan" để "cô lập Trung Quốc".
Trong Tuyên bố chung, được ông Tập và Chủ tịch Việt Nam Võ Văn Thưởng đưa ra hôm 13/12, Việt Nam tái khẳng định sự kiên định của mình trong việc thực hiện chính sách "một Trung Quốc", công nhận Đài Loan là một phần không thể tách rời của lãnh thổ Trung Quốc và "kiên quyết phản đối hành động chia rẽ ‘Đài Loan độc lập’ dưới mọi hình thức’, ủng hộ nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của các nước và không phát triển bất cứ quan hệ cấp Nhà nước nào với Đài Loan".
Việt Nam cũng cho rằng các vấn đề Hong Kong, Tân Cương, Tây Tạng là công việc nội bộ của Trung Quốc, theo Tuyên bố chung.
‘Tương lai chung’
Trước khi đưa ra Tuyên bố chung, ông Thưởng tiếp ông Tập tại Phủ Chủ tịch ở Hà Nội, theoVOV, tờ báo của Đài tiếng nói Việt Nam. Tại đó, ông Thưởng khẳng định mối quan hệ "hữu nghị truyền thống" Việt-Trung đã "vượt qua những thăng trầm của lịch sử, như vàng đã được thử lửa, như sức kiên trì đã được tôi luyện qua các gian truân" và sẽ "không ngừng phát huy".
Trong Tuyên bố chung, Việt Nam và Trung Quốc khẳng định lại mối quan hệ "láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt" và đều là nước xã hội chủ nghĩa do Đảng cộng sản lãnh đạo với "chế độ chính trị tương đồng, lý tưởng niềm tin tương thông, con đường phát triển gần gũi, cùng chí hướng, chia sẻ tương lai chung".
Tuyên bố chung, được VnExpress đăng toàn văn, nói rằng Việt Nam và Trung Quốc "nhất trí xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam-Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược".
Mặc dù các lãnh đạo Việt Nam ủng hộ việc tham gia vào "Cộng đồng chia sẻ tương lai" của Trung Quốc, còn được gọi là "Cộng đồng chung vận mệnh", nhưng giới giới bất đồng chính kiến và nhiều người dân trong nước đã lên tiếng phản đối, khi cho rằng Việt Nam không thể chung vận mệnh với một quốc gia có tranh chấp chủ quyền lãnh thổ trên Biển Đông.
Vấn đề Biển Đông được đề cập trong Tuyên bố chung, khi ông Tập và ông Thưởng cho biết rằng "hai bên đã đi sâu, trao đổi ý kiến chân thành, thẳng thắn về các vấn đề trên biển, nhấn mạnh cần kiểm soát tốt hơn và tích cực giải quyết bất đồng trên biển, duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông và khu vực".
Việt Nam và Trung Quốc có nhiều tranh chấp trong những năm qua về chủ quyền lãnh hải khi Hà Nội nhiều lần cáo buộc Trung Quốc xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của mình cũng như tiến hành các hoạt động quân sự hóa trên Biển Đông. Trung Quốc gần đây đã đưa ra bản đồ đường 10 đoạn với tuyên bố chủ quyền chồng lấn lên các vùng lãnh hải mà Việt Nam cũng có tuyên bố.
Việc thể hiện sự đoàn kết với Trung Quốc, dù có những bất đồng trên biển, là ví dụ mới nhất về cách Hà Nội cân bằng một cách thận trọng mối quan hệ với các nền kinh tế lớn nhất thế giới, trong đó nổi bật là Bắc Kinh và Washington. Việt Nam được xem là quốc gia hưởng lợi nhiều nhất trong mối căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, khi các doanh nghiệp chuyển hàng tỷ đôla đầu tư từ Trung Quốc sang quốc gia Đông Nam Á để đảm bảo chuỗi cung ứng.
Ông Tập được tiếp đón bằng 21 phát đại bác và được Thủ tướng Chính cùng các quan chức cấp cao trong Đảng cộng sản ra sân bay đón. TheoTuổi Trẻ, 36 văn bản hợp tác được ký kết trong chuyến thăm của ông Tập mà ông nói là "sẽ dẫn đến những chương mới trong mối quan hệ Trung Quốc-Việt Nam".
"Đây là chuyến công du nước ngoài cuối cùng trong năm nay của tôi", ông Tập được truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV trích lời nói với ông Thưởng. "Điều đó thể hiện đầy đủ vị thế đặc biệt của quan hệ Trung-Việt trong bố cục ngoại giao của Trung Quốc".
Nguồn : VOA, 13/12/2023
Lời tòa soạn : Chúng tôi cho đăng lại dưới đây nguyên văn bài viết của Tập Cận Bình, Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước Trung Quốc, gởi Ban biên tập báo Nhân Đan (Việt Nam) đăng trước khi đặt chân xuống lãnh thổ Việt Nam sáng ngày 12/12/2023.
Qua bài viết này, chúng ta có thể biết trước nội dung của Tuyên bố chung Việt Nam-Trung Quốc và những văn kiện đã ký kết sẽ được công bố chiều ngay 13/12/2023.
Nghĩ gì về bài viết này ? Đây rõ ràng là một lộ trình cụ thể (roadmap) mà họ Tập đưa ra cho Ban lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam phải thi hành trong những ngày sắp tới. Có thể nói đây là mệnh lệnh của "Thiên triều" (Trung Quốc) ban xuống cho "chư hầu" (Việt Nam) phải tuân theo. Nội dung những thỏa thuận giữa hai Đảng cộng sản cầm quyền (sẽ được công bố ngày mai 12/12) đã được đồng ý từ trước, chứ không phải mới đây. Chuyến viếng thăm của ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị trước đó vài ngày (30/11) không phải để thuyết phục phía Việt Nam chấp nhận danh xưng "Cộng đồng chung vận mệnh" mà là để dọn đường cho một sự đón tiếp thật sự trọng thể, phải hơn sự đón tiếp Tổng thống Mỹ Joe Biden trong tháng 9/2023 vừa qua.
Biết rằng phía Việt Nam dị ứng với danh xưng "Cộng đồng chung vận mệnh", lần này Tập Cận Bình sáng chế ra hai cụm từ mới "Cộng đồng chia sẻ tương lai Trung Quốc-Việt Nam" và chính sách ngoại giao gọi là bốn kiên trì "Thân, Thành, Huệ, Dung" để hiện đại hóa kiểu Trung Quốc mang lại nhiều phúc lợi cho các nước láng giềng. Cộng đồng chung vận mệnh và Cộng đồng chia sẻ tương lai Trung Quốc-Việt Nam thật ra chỉ là một, nội dung không có gì thay đổi. Nếu phía Việt Nam dị ứng với cụm từ "chung vận mệnh" thì phía Trung Quốc đổi thành "chia sẻ tương lai Trung Quốc-Việt Nam", nghe có vẻ nhẹ nhàng nhưng sự gắn bó lại chặt chẽ hơn. Chạy đâu cho thoát bàn tay Trung Quốc !
Để nắm chắc và thuyết phục phía Việt Nam chấp thuận nôi dung Tuyên bố chung sẽ đọc ngày mai, Ban lãnh đạo Đảng cộng sản Trung Quốc đã lần lượt mời những nhân sự Ban lãnh đạo cao nhất của Đảng cộng sản Việt Nam sang Trung Quốc hội kiến Tập Cận Bình như Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam Trương Thị Mai trong những dịp đến thăm Trung Quốc hoặc tham dự hội nghị tại Trung Quốc.
Mục đích của Thông Luận là thông tin rõ ngọn ngành về mối quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc để không thể bị hiểu lầm : Đảng cộng sản Việt Nam hoàn toàn lệ thuộc vào Đảng cộng sản Trung Quốc. Điều ngược ngạo và dễ gây hiểu lầm là chính những người không giữ những chức vụ cao trong Đảng cộng sản Việt Nam, hay những người ngoài Đảng, kể cả những người đối lập, lại tìm cách bảo vệ hay đề cao tính độc lập của Đảng cộng sản Việt Nam trước Đảng cộng sản Trung Quốc, đôi khi phản bác sự lệ thuộc của Đảng cộng sản Việt Nam vào Trung Quốc, và đả kích những ai lên án Đảng cộng sản Việt Nam là chư hầu của Đảng cộng sản Trung Quốc. Nhiều người còn cho rằng Đảng cộng sản Việt Nam đang tìm cách thoát Trung để hội nhập vào thế giới phương Tây… Tất cả chỉ là hiểu lầm.
Nếu theo dõi sát những Thông cáo chung và Tuyên bố chung giữa hai Đảng cộng sản và hai nước Việt Nam và Trung Quốc từ năm 2000 trở lại đây thì sẽ thấy phía Trung Quốc đã chuẩn bị rất kỹ càng sự ràng buộc Việt Nam vào Trung Quốc từ sau Hội nghị Thành Đô tháng 9/1990. Cho đến nay, 33 năm đã trôi qua, sự ràng buộc chỉ thêm chẽ, khó có thể một sớm một chiều được tách ra, trừ khi không còn Đảng cộng sản Việt Nam. Những ký kết "Đối tác chiến lược toàn diện" với Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, Ấn Độ chỉ nhằm mục đích cứu nguy chế độ qua những dễ dãi về kinh tế, tài chánh và kỹ thuật, trong khi không nhượng bất cứ một thứ gì về nhân quyền và tôn giáo. Đối với Đảng cộng sản Việt Nam, phương Tây chỉ là những con bò sữa ngây thơ để vắt tiền.
Nguyễn Văn Huy
**********************
Xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai Trung Quốc-Việt Nam có ý nghĩa chiến lược : Mở ra trang sử mới chung tay hướng tới hiện đại hóa
Tập Cận Bình, Nhân Dân online, 12/12/2023
Trước thềm chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam từ ngày 12 đến 13/12/2023, Tổng bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa Tập Cận Bình đã gửi bài đăng trên báo Nhân Dân. Xin trân trọng giới thiệu với bạn đọc nội dung bài viết. (Nhân Dân online)
Tổng bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Tập Cận Bình. (Ảnh : THX/TTXVN)
Bài viết của Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình về quan hệ Việt - Trung
Nhận lời mời của Tổng bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch nước Việt Nam Võ Văn Thưởng, tôi sắp có chuyến thăm cấp Nhà nước tới nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đây là lần thứ ba tôi đặt chân đến đất nước Việt Nam tươi đẹp kể từ khi đảm nhiệm cương vị Tổng bí thư, Chủ tịch Trung Quốc, cảm thấy vô cùng thân thiết, giống như đến thăm họ hàng, láng giềng.
Trung Quốc và Việt Nam núi sông liền một dải, văn hóa tương thông, lý tưởng tương đồng, chia sẻ tương lai chung. Với lý tưởng chung, Chủ tịch Mao Trạch Đông, Chủ tịch Hồ Chí Minh và các nhà lãnh đạo tiền bối hai nước kết mối giao tình, thấu hiểu lẫn nhau, chung tay gây dựng mối tình hữu nghị truyền thống Trung-Việt "vừa là đồng chí, vừa là anh em". Trong quá trình theo đuổi sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc và giải phóng đất nước, hai nước đã đoàn kết một lòng, ủng hộ lẫn nhau. Trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, hai nước chúng ta học hỏi lẫn nhau, mở rộng hợp tác, cùng viết nên trang sử hữu nghị Trung-Việt.
Năm nay là kỷ niệm 15 năm thiết lập quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Trung-Việt. Cho dù tình hình quốc tế diễn biến thế nào, hai Đảng, hai nước Trung Quốc và Việt Nam luôn cùng nỗ lực gìn giữ hòa bình an ninh, cùng mong muốn hợp tác phát triển, cùng tạo dựng phồn vinh giàu mạnh, đi tới con đường tươi sáng cùng xây dựng cộng đồng chia sẻ tương lai nhân loại.
Chúng ta kiên trì tin cậy lẫn nhau. Lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước thường xuyên thăm lẫn nhau như họ hàng thân thiết. Năm nay, tôi và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng trao đổi mật thiết, cùng định hướng tổng thể cho phát triển quan hệ Trung-Việt thời đại mới từ tầm cao chiến lược và tầm nhìn lâu dài, thúc đẩy quan hệ Trung-Việt xác lập định vị mới, bước vào giai đoạn mới.
Tôi đã lần lượt hội kiến các đồng chí lãnh đạo cấp cao Việt Nam gồm Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam Trương Thị Mai đến thăm Trung Quốc hoặc tham dự hội nghị tại Trung Quốc. Hai bên đã tổ chức các hội nghị, cơ chế như Ủy ban chỉ đạo hợp tác song phương, Hội thảo lý luận giữa hai Đảng, Hội nghị cấp Bộ trưởng về phòng chống tội phạm giữa hai Bộ Công an. Hợp tác giữa các bộ, ngành, các địa phương ngày càng mật thiết.
Chúng ta kiên trì hài hòa lợi ích. Trung Quốc lâu nay là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong khối các nước ASEAN và là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Trung Quốc trên toàn cầu. Nhận lời mời của phía Trung Quốc, lãnh đạo Việt Nam tham dự Diễn đàn cấp cao hợp tác quốc tế "Vành đai và Con đường" lần thứ 3, Hội chợ triển lãm nhập khẩu quốc tế Trung Quốc lần thứ 6, Hội chợ triển lãm Trung Quốc-Nam Á lần thứ 7, Hội chợ triển lãm Trung Quốc-ASEAN lần thứ 20. Hàng nông sản nhập khẩu từ Việt Nam như rau quả rất được người tiêu dùng Trung Quốc ưa thích. Nguyên liệu và thiết bị máy móc do Trung Quốc xuất khẩu đóng góp nhiều cho sự phát triển ngành chế tạo Việt Nam.
Đường sắt đô thị Cát Linh-Hà Đông do doanh nghiệp Trung Quốc xây dựng là đường sắt đô thị đầu tiên của Việt Nam, đã vận chuyển gần 20 triệu lượt người hành khách, tạo thuận lợi trong đi lại cho người dân Hà Nội. Chuyến tàu liên vận quốc tế Trung Quốc-Việt Nam vận hành thuận lợi, cửa khẩu thông minh được khởi động xây dựng, kết nối các cặp cửa khẩu biên giới trên bộ được đẩy nhanh.
Doanh nghiệp Trung Quốc đã đầu tư hình thành cụm ngành công nghiệp điện mặt trời nước ngoài lớn nhất ở Việt Nam, nhà máy điện mặt trời và điện gió do doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư xây dựng đóng góp tích cực cho sự phát triển và chuyển đổi năng lượng của Việt Nam. Doanh nghiệp Trung Quốc cũng đầu tư xây dựng nhiều dự án nhà máy điện rác tại các địa phương như Hà Nội và Cần Thơ.
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chụp ảnh chung. (Ảnh : Trí Dũng/TTXVN)
Chúng ta kiên trì hữu nghị, thân thiết. Năm nay, nhân dân hai nước nhanh chóng khôi phục đi lại, 10 tháng đầu năm, có hơn 1,3 triệu lượt du khách Trung Quốc đến Việt Nam, khu du lịch hợp tác qua biên giới Trung-Việt thác Đức Thiên-Bản Giốc đã được đưa vào vận hành thí điểm. Giao lưu hữu nghị giữa Chính hiệp Toàn quốc Trung Quốc với Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Chính hiệp 2 tỉnh, Khu tự trị (tỉnh Vân Nam và Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây) của Trung Quốc với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam 7 tỉnh của Việt Nam có chung đường biên giới, Liên hoan nhân dân biên giới Trung-Việt được tổ chức đa dạng, sinh động.
Các tác phẩm kinh điển truyền thống Trung Quốc được nhiều người dân Việt Nam biết đến, các tác phẩm truyền hình đương đại Trung Quốc cũng rất được người dân Việt Nam yêu thích. Nhiều ca khúc nhạc trẻ Việt Nam đang rất thịnh hành trên mạng xã hội Trung Quốc, ca sĩ Việt Nam nhận được số lượng lớn người hâm mộ Trung Quốc khi tham gia chương trình truyền hình giải trí của Trung Quốc. Giao lưu nhân văn ngày càng mật thiết, giống như các dòng suối nhỏ vươn dài chảy mãi, hội tụ thành dòng sông giao lưu hữu nghị rộng lớn giữa hai nước.
Chúng ta kiên trì đối xử chân thành. Hai nước đều giương cao ngọn cờ chủ nghĩa đa phương, nhấn mạnh kiên trì đối thoại hiệp thương, hòa bình hợp tác, kiên định giữ gìn chuẩn mực cơ bản của quan hệ quốc tế với cơ sở là tôn chỉ và nguyên tắc Hiến chương Liên hợp quốc. Hai bên ủng hộ lẫn nhau trên các vấn đề liên quan đến lợi ích cốt lõi và mối quan tâm trọng đại của nhau, phối hợp mật thiết trong các cơ chế hợp tác quốc tế và khu vực. Phía Việt Nam tích cực tham gia Nhóm bạn bè Sáng kiến Phát triển Toàn cầu, ủng hộ Sáng kiến An ninh Toàn cầu, Sáng kiến Văn minh Toàn cầu, ủng hộ Trung Quốc gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương.
Năm nay là 10 năm kể từ khi tôi đề xuất khái niệm cộng đồng chia sẻ tương lai nhân loại, Sáng kiến cùng nhau xây dựng "Vành đai và Con đường" và chính sách ngoại giao láng giềng "Thân, Thành, Huệ, Dung". Để xây dựng cộng đồng chia sẻ tương lai nhân loại, trước hết phải bắt đầu từ Châu Á. Trung Quốc có một bài hát nổi tiếng với ca từ : "Châu Á chúng ta, rễ cây đều liên kết với nhau ; Châu Á chúng ta, đám mây cũng bắt tay nhau". Lời ca này đã phản ánh ý thức cộng đồng chia sẻ tương lai Châu Á giản dị trong đáy lòng người dân Trung Quốc. Châu Á là ngôi nhà chung của chúng ta, các nước láng giềng không thể tách rời nhau, giúp đỡ láng giềng chính là giúp đỡ bản thân. Người thân mong người thân tốt, láng giềng mong láng giềng tốt.
Trung Quốc sẵn sàng gắn kết sự phát triển của mình với sự phát triển của các nước láng giềng, cùng nhau xây dựng cộng đồng chia sẻ tương lai với các nước láng giềng, để mỗi bên đều có cuộc sống tươi đẹp. Trung Quốc và Việt Nam có mối tình hữu nghị truyền thống sâu sắc "vừa là đồng chí, vừa là anh em". Đảng và Chính phủ Trung Quốc luôn đặt mối quan hệ với Việt Nam lên vị trí ưu tiên trong quan hệ với các nước láng giềng, chân thành hy vọng hai nước không quên ước nguyện truyền thống hữu nghị ban đầu, khắc ghi lý tưởng và sứ mệnh chung, chung tay vững bước đi lên con đường xã hội chủ nghĩa, không ngừng thúc đẩy xây dựng cộng đồng chia sẻ tương lai Trung Quốc-Việt Nam có ý nghĩa chiến lược.
- Duy trì trao đổi chiến lược, củng cố nền tảng chính trị vững chắc cho Cộng đồng chia sẻ tương lai Trung Quốc-Việt Nam. Hai bên cần tiếp tục duy trì trao đổi chiến lược cấp cao, bảo đảm con tàu quan hệ Trung-Việt không ngừng đạp gió rẽ sóng, vững bước tiến về phía trước. Hai bên cần kiên định ủng hộ lẫn nhau đi lên con đường xã hội chủ nghĩa phù hợp với tình hình mỗi nước, điều phối tốt hai vấn đề lớn là phát triển và an ninh, cùng nhau thực hiện Sáng kiến Phát triển Toàn cầu, Sáng kiến An ninh Toàn cầu, Sáng kiến Văn minh Toàn cầu. Tiếp tục đi sâu giao lưu, trao đổi kinh nghiệm cả về lý luận và thực tiễn trong việc xây dựng chủ nghĩa xã hội, cùng nhau chống lại rủi ro và thách thức bên ngoài, bảo đảm sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội của mỗi nước đều bước vững tiến xa.
- Phát huy ưu thế bổ sung lẫn nhau, tăng cường nền tảng hợp tác thực chất cho Cộng đồng chia sẻ tương lai Trung Quốc-Việt Nam. Trung Quốc đang mở cửa đối ngoại với trình độ cao, thúc đẩy xây dựng cục diện phát triển mới, kinh tế Việt Nam duy trì tăng trưởng ổn định, hai bên cần phát huy đầy đủ ưu thế vị trí địa lý gần gũi và ngành nghề bổ sung cho nhau, đẩy nhanh hợp tác và kết nối giữa sáng kiến "Vành đai và Con đường" và "Hai hành lang, một vành đai", không ngừng mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực như kết nối giao thông, cải cách doanh nghiệp nhà nước, năng lượng sạch, khoáng sản then chốt, v.v, nhằm phục vụ tốt hơn cho sự phát triển của mỗi nước, mang lại càng nhiều lợi ích hơn cho nhân dân hai nước.
- Tăng cường giao lưu hữu nghị, xây dựng nền tảng xã hội vững chắc cho Cộng đồng chia sẻ tương lai Trung Quốc-Việt Nam. "Bán anh em xa, mua láng giềng gần", gốc rễ, huyết mạch, sức mạnh của quan hệ Trung-Việt đều bắt nguồn từ nhân dân. Chúng ta nên tăng cường hợp tác giao lưu hữu nghị, phát huy đầy đủ hiệu quả của các cơ chế giao lưu tương ứng giữa cơ quan truyền thông Trung ương, các cơ quan nghiên cứu, văn hóa và du lịch, nhà xuất bản, cơ quan điện ảnh, truyền hình và phát thanh của hai nước, làm sâu sắc hợp tác trên các lĩnh vực đào tạo tiếng Trung, giáo dục nghề nghiệp, thể dục thể thao, y tế, v.v. Tổ chức tốt các hoạt động tiêu biểu như Diễn đàn nhân dân Trung-Việt, Gặp gỡ hữu nghị thanh niên Trung-Việt, tăng cường sự hiểu biết và tình hữu nghị giữa nhân dân hai nước, nhất là thế hệ trẻ. Hai nước cần tăng thêm chuyến bay hai chiều trực tiếp, Trung Quốc sẽ khuyến khích càng nhiều du khách Trung Quốc sang thăm Việt Nam, cảm nhận những nét đẹp, độc đáo của lịch sử và văn hóa Việt Nam.
- Kiểm soát thỏa đáng bất đồng, mở rộng nền tảng nhận thức chung cho Cộng đồng chia sẻ tương lai Trung Quốc-Việt Nam. Hai bên nên thực hiện tốt nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước, kiểm soát thỏa đáng bất đồng trên biển, cùng tìm giải pháp hai bên đều có thể chấp nhận được. Hai bên nên nhìn từ hạnh phúc lâu dài của nhân dân hai nước, kiên trì cùng có lợi, cùng thắng, tích cực thúc đẩy hợp tác, nỗ lực kiến tạo môi trường phát triển bên ngoài tốt đẹp của mỗi nước, đóng góp cho sự ổn định và bền vững lâu dài trong khu vực.
Hiện nay, biến cục thế giới trăm năm chưa từng có đang diễn biến nhanh chóng, chủ nghĩa bá quyền, chủ nghĩa đơn phương, chủ nghĩa bảo hộ có xu hướng gia tăng, hòa bình và phát triển ở khu vực đối mặt với tình hình đầy biến động và khó lường. Châu Á dựa trên nền tảng lịch sử với văn minh lâu đời đang đón chào thời điểm quan trọng hướng tới phát triển và phồn vinh. Các thị trường mới nổi và nền kinh tế đang phát triển của Châu Á sẽ tiếp tục là động lực tăng trưởng kinh tế chính của thế giới.
Lịch sử đã nhiều lần khẳng định, một quốc gia, một khu vực muốn chấn hưng thì phải tiến lên theo logic của tiến trình lịch sử và phát triển theo xu thế của thời đại. Tương lai của Châu Á nằm trong tay người dân Châu Á chúng ta. Mười năm nay, người dân Châu Á ngày càng nhận thức sâu sắc hơn, chỉ có cùng nhau thực hiện khái niệm Thân, Thành, Huệ, Dung, phát huy giá trị quan hòa bình, hợp tác, bao dung, hài hòa của Châu Á, mới có thể hòa nhập vào trào lưu hòa bình, phát triển và tiến bộ của nhân loại ; chỉ có kiên trì hợp tác cùng thắng, cùng bàn bạc, cùng xây dựng và chia sẻ thành quả của "Vành đai và Con đường", ra sức mở cửa đối ngoại, mới có thể thúc đẩy kinh tế khu vực tuần hoàn thông suốt và nâng cấp, mang lại càng nhiều phúc lợi cho người dân Châu Á ; chỉ có tích cực thúc đẩy xây dựng cộng đồng chia sẻ tương lai Châu Á, gắn sự phát triển của đất nước mình cùng sự phát triển của các nước, mới có thể chung tay xây dựng ngôi nhà Châu Á hòa bình, an toàn, phồn vinh, tươi đẹp, chung sống hữu nghị.
"Vạn vật đắc kỳ bản giả sinh, Bách sự đắc kỳ đạo giả thành" (Vạn vật sinh ra khi tìm được bản chất thực sự, trăm sự được thành công khi tìm được đạo lý của mình). Bất cứ thế giới có những thay đổi như thế nào, Trung Quốc luôn kiên trì đi theo con đường chính nghĩa. Trung Quốc đang thúc đẩy toàn diện xây dựng cường quốc, thực hiện công cuộc phục hưng vĩ đại dân tộc Trung Hoa thông qua hiện đại hóa kiểu Trung Quốc, sẽ không ngừng thúc đẩy phát triển chất lượng cao, kiên trì mở cửa đối ngoại với trình độ cao, đẩy nhanh xây dựng cục diện phát triển mới.
Trung Quốc sẽ duy trì tính liên tục và tính ổn định của chính sách ngoại giao láng giềng, tức là kiên trì thân thiện với láng giềng, làm bạn với láng giềng, theo đuổi phương châm phát triển quan hệ tốt đẹp, hài hòa, an toàn, cùng giàu có với láng giềng, đồng thời tiếp thêm nội hàm mới vào khái niệm Thân, Thành, Huệ, Dung, để hiện đại hóa kiểu Trung Quốc mang lại nhiều phúc lợi cho các nước láng giềng, cùng nhau thúc đẩy tiến trình hiện đại hóa Châu Á, mang đến những cơ hội phát triển mới cho các nước Châu Á, trong đó có Việt Nam.
Tôi tin tưởng rằng, hai nước Trung Quốc và Việt Nam xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai mang ý nghĩa chiến lược sẽ thu hút càng nhiều quốc gia tham gia vào sự nghiệp vĩ đại xây dựng cộng đồng chia sẻ tương lai Châu Á và cộng đồng chia sẻ tương lai nhân loại, mang đến năng lượng tích cực cho sự phát triển lâu dài và tình láng giềng hữu nghị của khu vực Châu Á, đóng góp lớn hơn nữa cho sự hòa bình và phát triển của thế giới.
Tập Cận Bình
Tổng bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc
Chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa
Nguồn : Nhân Dân online, 12/12/2023
****************************
Việt Nam - Trung Quốc ký kết 36 văn kiện hợp tác
VoV.vn, 12/12/2023
36 văn bản thỏa thuận hợp tác đã được các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương ký kết trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam lần này của Tổng bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình cùng xem và nghe giới thiệu các văn bản thỏa thuận hợp tác trên nhiều lĩnh vực đã được ký kết giữa các ban, bộ, ngành, địa phương của hai nước.
Chiều 12/12, tại Trụ sở Trung ương Đảng, ngay sau khi kết thúc hội đàm, Tổng bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Tổng bí thư Đảng cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa Tập Cận Bình nghe báo cáo về 36 văn bản thỏa thuận hợp tác đã được các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương ký kết trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam lần này của Tổng bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình, bao gồm :
- Thỏa thuận hợp tác giữa Ban Tuyên giáo Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam và Ban Tuyên truyền Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc giai đoạn 2024 -2028.
- Bản Ghi nhớ giữa Ban Tuyên giáo Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam và Ban Tuyên truyền Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc về việc dịch và xuất bản các tác phẩm kinh điển.
- Kế hoạch triển khai Bản ghi nhớ hợp tác giữa Ban Nội chính Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam và Ủy ban Chính pháp Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc giai đoạn 2023-2027.
- Thỏa thuận về làm sâu sắc hơn nữa hợp tác trong thời kỳ mới giữa Bộ Ngoại giao nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Bộ Ngoại giao nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.
- Hiệp định chuyển giao người bị kết án phạt tù giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.
- Hiệp định về phòng, chống tội phạm giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.
- Bản ghi nhớ giữa Bộ Quốc phòng Việt Nam và Bộ Quốc phòng Trung Quốc về Tuần tra liên hợp trên vùng biển Vịnh Bắc Bộ.
- Kế hoạch hợp tác cùng nhau thúc đẩy kết nối giữa khuôn khổ "Hai hành lang, Một vành đai" với sáng kiến "Vành đai và Con đường" giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.
- Hiệp định giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa về việc cùng xây dựng cầu đường bộ qua sông Hồng khu vực biên giới Bát Xát, Lào Cai, Việt Nam - Bá Sái, Vân Nam, Trung Quốc.
- Nghị định thư giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa về việc đơn giản hóa thủ tục xuất nhập cảnh cho nhân viên, phương tiện giao thông vận tải, thiết bị thi công và vật liệu xây dựng qua cửa khẩu Lào Cai - Hà Khẩu để cùng xây dựng cầu đường bộ qua sông Hồng biên giới Bát Xát, Việt Nam - Bá Sái, Trung Quốc.
- Bản ghi nhớ (MoU) giữa Bộ Kế hoạch và Đầu tư nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Tổng cục hợp tác phát triển quốc tế quốc gia nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa về việc tăng cường hợp tác phát triển và thúc đẩy thực hiện Sáng kiến phát triển toàn cầu.
- Thỏa thuận hợp tác tìm kiếm cứu nạn trên biển giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.
- Thỏa thuận thiết lập đường dây nóng thông tin về các vụ việc phát sinh đột xuất của hoạt động nghề cá trên biển.
- Bản ghi nhớ về thúc đẩy hợp tác đầu tư trong lĩnh vực phát triển xanh giữa Bộ Kế hoạch và Đầu tư nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam với Bộ Thương mại nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.
- Thỏa thuận triển khai giao lưu hữu nghị Đảng bộ địa phương giữa Thành ủy Hải Phòng, Đảng cộng sản Việt Nam và Tỉnh ủy Vân Nam, Đảng cộng sản Trung Quốc.
- Kế hoạch hành động giai đoạn 2023 – 2026 triển khai Bản ghi nhớ giữa Bộ Công thương nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính quyền nhân dân tỉnh Vân Nam, Trung Quốc về tăng cường hợp tác kinh tế, thương mại.
- Kế hoạch hành động giai đoạn 2024-2026 giữa Tỉnh ủy Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang, Đảng cộng sản Việt Nam và Khu ủy Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Đảng cộng sản Trung Quốc về làm phong phú hơn nữa nội hàm của quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc.
- Kế hoạch hành động giai đoạn 2024 - 2026 triển khai Bản ghi nhớ trong lĩnh vực kinh tế thương mại giữa Bộ Công thương nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính quyền Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc.
- Bản ghi nhớ giữa Bộ Giao thông vận tải nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Ủy ban Phát triển và Cải cách quốc gia nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa về tăng cường hợp tác đường sắt Việt Nam - Trung Quốc.
- Bản ghi nhớ giữa Bộ Giao thông vận tải nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Tổng cục Hợp tác phát triển quốc tế nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa về tăng cường hợp tác viện trợ phát triển đường sắt qua biên giới Việt Nam - Trung Quốc.
- Bản ghi nhớ hợp tác giữa Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam với Bộ Thương mại Trung Quốc về hợp tác đầu tư trong lĩnh vực kinh tế số.
- Biên bản ghi nhớ về hợp tác trong lĩnh vực viễn thông, công nghệ thông tin, truyền thông và chuyển đổi số giữa Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam và Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc.
- Biên bản ghi nhớ về hợp tác trong lĩnh vực truyền thông số giữa Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam và Tổng cục phát thanh truyền hình Nhà nước Trung Quốc.
- Biên bản ghi nhớ về trao đổi hợp tác truyền thông giữa Bộ Thông tin và Truyền thông nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Văn phòng Báo chí Quốc vụ viện nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.
- Biên bản ghi nhớ về tăng cường hợp tác kinh tế số và dữ liệu số giữa Bộ Thông tin và Truyền thông nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Cục Quản lý Dữ liệu quốc gia nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.
- Chương trình hợp tác năm 2024-2025 giữa Bộ Tư pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Bộ Tư pháp nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.
- Bản ghi nhớ giữa Bộ Kế hoạch và Đầu tư nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Ủy ban Phát triển và Cải cách quốc gia nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.
- Bản ghi nhớ giữa Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam và Tổng Cục hợp tác phát triển quốc tế quốc gia Trung Quốc về việc tăng cường hợp tác phát triển nguồn nhân lực.
- Thỏa thuận hợp tác giữa Ủy ban Dân tộc Việt Nam và Ủy ban Dân tộc Nhà nước Trung Quốc.
- Bản ghi nhớ các yêu cầu đối với việc xây dựng vùng sạch bệnh lở mồm long móng có sử dụng vaccine.
- Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với dưa hấu xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc.
- Bản ghi nhớ giữa Bộ Tài nguyên và Môi trường nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Bộ Tài nguyên nước nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa về trao đổi số liệu thủy văn mùa lũ.
- Bản ghi nhớ hợp tác giữa Bộ Tài nguyên và Môi trường nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Ủy ban Phát triển và Cải cách Quốc gia, nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa về Phát triển xanh, Biến đổi khí hậu và Bảo vệ môi trường.
- Bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực quyền tác giả và quyền liên quan giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Tổng Cục Bản quyền Quốc gia nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.
- Thỏa thuận hợp tác giữa Đài tiếng nói Việt Nam (VOV) và Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc (CMG).
- Bản ghi nhớ hợp tác giữa Đài truyền hình Việt Nam (THVN) và Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc (CMG).
Nguồn : VoV.vn, 12/12/2023
Đọc thêm
Nguyễn Văn Huy, Chạy đâu cho thoát bàn tay Trung Quốc ?, Thông Luận, 02/12/2023
Trung Quốc nói đã hội đàm thẳng thắn và thân thiện với Việt Nam về quan hệ song phương
Trung Quốc cho biết Thứ trưởng Ngoại giao nước này đã có cuộc hội đàm thẳng thắn và thân thiện với người đồng cấp Việt Nam tại Hà Nội hôm 9/11 bao gồm các mối quan hệ song phương, biên giới đất liền và các vấn đề hàng hải.
Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn tiếp Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc, Tổng thư ký Ủy ban chỉ đạo hợp tác song phương Trung Quốc - Việt Nam Nông Dung.
Cuộc gặp giữa Thứ trưởng Ngoại giao Tôn Vệ Đông và Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam Nguyễn Minh Vũ trước đó không được Bắc Kinh tiết lộ, cuộc gặp này đến nay cũng không được báo chí Nhà nước Việt Nam loan tin.
Hãng tin Reuters dẫn phát biểu của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho biết hôm 10/11 rằng, cả hai ông nhất trí rằng quan hệ song phương đã duy trì động lực tốt dưới sự lãnh đạo hiện tại của cả hai nước.
Hai bên đánh giá cao những tiến bộ đạt được trong việc mở và nâng cấp các cửa khẩu biên giới và kết nối cơ sở hạ tầng.
Ông nói thêm rằng họ đã nhất trí nỗ lực biến biên giới đất liền Trung-Việt thành biên giới "hòa bình vĩnh viễn" và "tình hữu nghị giữa các thế hệ và phát triển thịnh vượng".
Ông cho biết, hai bên hoàn toàn khẳng định những nỗ lực chung nhằm duy trì sự ổn định của tình hình hàng hải trong những năm gần đây, tái khẳng định sự cần thiết phải tiếp tục tăng cường đối thoại và tham vấn cũng như quản lý hợp lý những khác biệt giữa hai bên.
Khi được hỏi liệu Chủ tịch Tập Cận Bình có thăm Hà Nội hay không, ông Uông nói ông không có thông tin gì có thể cung cấp.
Trung Quốc và Hoa Kỳ đang tranh giành ảnh hưởng giữa các quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, quốc gia vào tháng 9 đã nâng mối quan hệ với Washington lên thành đối tác chiến lược toàn diện, đặt kẻ thù một thời của họ ngang hàng với Bắc Kinh và Moscow.
Reuters tháng trước đưa tin rằng các quan chức Việt Nam và Trung Quốc đang chuẩn bị cho chuyến thăm có thể của ông Tập tới Hà Nội.
Vào thời điểm đó, kế hoạch chuyến đi dự kiến sẽ diễn ra vào cuối tháng 10 hoặc đầu tháng 11. Ba nhà ngoại giao ở Hà Nội sau đó cho biết chuyến thăm có thể sẽ bị hoãn lại đến tháng 12.
RFA, 10/11/2023
Ngày 13/07/2023, bên lề hội nghị ngoại trưởng ASEAN tại Jakarta, bộ trưởng Ngoại Giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn đã gặp ông Vương Nghị, Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Công tác Đối ngoại Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc, lãnh đạo cao cấp của ngành ngoại giao Trung Quốc.
Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính bắt tay chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trước cuộc họp tại Đại Sảnh đường Nhân dân, Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 27/06/2023. AP - Yao Dawei
Cuộc gặp giữa ông Bùi Thanh Sơn với ông Vương Nghị và trước đó là chuyến đi Trung Quốc của thủ tướng Phạm Minh Chính (25/06 đến 28/06 ) phải chăng cho thấy là quan hệ Việt-Trung đang hòa dịu trở lại sau những căng thẳng trong tháng 5 ở Biển Đông do vụ các tàu của Trung Quốc xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam ?
Trả lời RFI Việt ngữ ngày 20/07/2023, nhà nghiên cứu Vũ Xuân Khang, Đại học Boston, Hoa Kỳ, nhận định :
"Điều này thực sự không thể nhận xét được, do lịch trình các cuộc gặp cấp cao giữa hai bên có thể đã được lên kế hoạch từ trước. Tuy vậy, việc Việt Nam, Trung Quốc vẫn có các cuộc gặp mặt cấp cao là một tín hiệu tốt cho thấy hai nước vẫn đang kiểm soát các bất đồng trên biển, tránh để ảnh hưởng đến các mặt khác của quan hệ Việt-Trung. Việt Nam mong muốn hòa bình ổn định để phát triển kinh tế, nên giữ một mối quan hệ hữu hảo với Trung Quốc là điều rất quan trọng".
Đúng là thị trường Trung Quốc quá quan trọng đối với Việt Nam nên Hà Nội không thể để cho căng thẳng kéo dài. Theo tường trình của Thông tấn xã Việt Nam, trong cuộc gặp với ông Vương Nghị hôm 13/07, ông Bùi Thanh Sơn đề nghị Trung Quốc "tiếp tục mở rộng nhập khẩu hàng hóa và đẩy nhanh tiến độ mở cửa thị trường cho các mặt hàng của Việt Nam, nhất là nông thủy sản và hoa quả ; phối hợp duy trì thông quan thông suốt trong bối cảnh nông sản Việt Nam đang vào cao điểm thu hoạch".
Đa số các tàu chiến lớn trong các căn cứ hải quân của Việt Nam là những tàu chiến nhỏ của Nga (Artwork on Wikipedia courtesy Dokientrung, 2016)
Có qua thì phải có lại, trong cuộc gặp với bộ trưởng ngoại giao Việt Nam, lãnh đạo ngoại giao Trung Quốc đã đề nghị hai bên "tăng cường kết nối chất lượng cao" giữa Sáng kiến "Vành đai, Con đường" với khuôn khổ "Hai hành lang, một vành đai". Ông Vương Nghị còn cam kết "sẽ tạo thuận lợi để Việt Nam tận dụng hiệu quả hơn các nguồn vốn hỗ trợ của Trung Quốc".
Theo hướng hòa dịu trong quan hệ, trong cuộc gặp giữa lãnh đạo ngoại giao của Việt Nam và Trung Quốc, hai bên đã "nhất trí sẽ thực hiện tốt các thỏa thuận và nhận thức chung cấp cao ; kiểm soát và xử lý thỏa đáng bất đồng ; nỗ lực duy trì hòa bình, ổn định trên biển".
Hai nước cũng cam kết sẽ cùng với các nước ASEAN "phấn đấu sớm đạt một Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) thực chất, hiệu lực, phù hợp luật pháp quốc tế, bao gồm các công ước quốc tế về biển, góp phần bảo đảm hòa bình, ổn định và tự do hàng hải ở khu vực cũng như quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của các bên". Hai bên cũng khẳng định "sẽ phát huy vai trò của các cơ chế song phương trong các vấn đề biên giới lãnh thổ, lãnh hải".
Cách sắp đặt các vùng hải quân Việt Nam có hơi khác thường, từ Bắc vào Nam, do vị trí chiến lược và tầm quan trọng chính trị chứ không do vị trí địa lý. Vùng Hải Phòng đánh số 1 vì là địa bàn bảo vệ thủ đô Hà Nội. Vùng Nhơn Trạch là số 2, gồm Thành phố Hồ Chí Minh (Sài Gòn cũ) và các cửa sông ra biển (Artwork on Wikipedia courtesy Dokientrung, 2016)
Trong bài viết đăng ngày 14/07/2023, nhật báo Hồng Kông South China Morning Post nhắc lại là vào đầu tháng này, các nhà ngoại giao Trung Quốc và Việt Nam cũng đã gặp nhau tại thành phố Quảng Châu trong khuôn khổ đàm phán của nhóm công tác về vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ và nhóm công tác về hợp tác cùng phát triển trên biển. Đây là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa các thành viên của hai nhóm này kể từ năm 2020.
Theo thông báo của phía Việt Nam, trong các cuộc đàm phán đó, hai bên đã "nhất trí nỗ lực thúc đẩy hợp tác trên biển, trong đó có việc sớm đàm phán ký kết Hiệp định mới về hợp tác nghề cá Vịnh Bắc Bộ". Theo thông cáo của phía Trung Quốc, hai bên còn "nhất trí" thúc đẩy hợp tác dầu khí ở "vùng biển không tranh chấp" ở Biển Đông. Tuy nhiên, theo South China Morning Post, các nhà quan sát cho rằng có rất ít cơ hội để thỏa hiệp trong hợp tác dầu khí giữa Việt Nam và Trung Quốc do những tranh chấp chủ quyền đã kéo dài nhiều năm giữa hai nước.
Cuộc gặp tại Jakarta diễn ra trong bối cảnh mà tranh chấp chủ quyền Biển Đông tiếp tục khuấy động quan hệ Việt-Trung. Vào đầu tháng 7, Hà Nội đã ra quyết định cấm chiếu ở Việt Nam bộ phim Barbie do hãng phim Mỹ Warner Bros sản xuất vì trong phim này có hình ảnh "đường lưỡi bò", tức là bản đồ mà Trung Quốc tự vẽ nên để áp đặt chủ quyền của họ lên phần lớn Biển Đông.
Trên trang mạng Eurasia Review ngày 13/07, nhà nghiên cứu James Borton, đại học Johns Hopkins, Hoa Kỳ, nhắc lại năm nay là kỷ niệm 15 năm quan hệ "đối tác chiến lược toàn diện" giữa Việt Nam với Trung Quốc và cũng là kỷ niệm 10 quan hệ "đối tác toàn diện" giữa Việt Nam với Hoa Kỳ. James Borton nhấn mạnh cả Bắc Kinh lẫn Washington đều đang ve vãn Việt Nam, nhưng trong cuộc đua này phía Mỹ có vẻ yếu thế hơn. Ông trích nhận định của giáo sư Victor Abuza, Đại học Chiến tranh Quốc gia ở Washington : "Bắc Kinh nay tin tưởng hơn rằng Việt Nam hành xử một cách độc lập và vẫn từ chối có bất kỳ hành động nào có thể bị Bắc Kinh xem là chống lại các lợi ích của Trung Quốc".
Chính sách của Việt Nam "đi dây" giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ đã một lần nữa được thể hiện rõ qua việc thủ tướng Phạm Minh Chính đã chọn đúng ngày hàng không mẫu hạm Ronald Reagan của Mỹ bắt đầu chuyến viếng thăm Việt Nam 25/06 để mở chuyến công du Trung Quốc. Phải chăng Hà Nội muốn trấn an Bắc Kinh là Việt Nam không có ý đồ gì chống Trung Quốc ? Nhà nghiên cứu Vũ Xuân Khang giải thích :
"Đúng là như vậy. Chính sách đối ngoại của Việt Nam từ sau Chiến tranh lạnh là giữ thế trung lập và cân bằng trên trường quốc tế. Nguồn gốc của chính sách này đến từ chính sách chảy máu trắng Việt Nam của Trung Quốc trong giai đoạn 1979-1991. Việt Nam hiểu rằng Trung Quốc sẽ có các biện pháp trừng phạt Việt Nam nếu Trung Quốc thấy là Hà Nội đang liên kết với một nước khác để chống Trung Quốc. Việt Nam không muốn có bất kỳ sự hiểu lầm nào nên chuyến thăm nhằm khẳng định cam kết với đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, không dựa vào nước khác để chống Trung Quốc".
Theo ông Vũ Xuân Khang, các chuyến thăm của một hàng không mẫu hạm Hoa Kỳ sẽ trấn an Hà Nội về cam kết của Hoa Kỳ đối với sự ổn định khu vực và chứng tỏ rằng Việt Nam không đơn độc. Tuy nhiên, câu hỏi lớn vẫn còn : Các căn cứ hải quân của Việt Nam có thể được sử dụng về mặt chiến lược trong việc quản lý các mối quan hệ với Trung Quốc không ? Nhà nghiên cứu Vũ Xuân Khang nhấn mạnh :
"Cần phải phân tích kỹ tầm quan trọng của các quân cảng của Việt Nam. Về mặt quân sự, các quân cảng của Việt Nam có vị trí địa lý quan trọng khi hướng thẳng ra Biển Đông. Trong quá khứ, các cường quốc như Mỹ hay Liên Xô đã sử dụng các quân cảng này như một địa điểm dừng chân cho các hạm đội tiếp nhiên liệu hay thu thập thông tin tình báo. Tuy nhiên tầm quan trọng về quân sự không thể thay thế được tầm quan trọng về chính trị, thứ bị chi phối bởi tổng thể quan hệ Việt-Trung.
Việt Nam vẫn là một nước nhỏ so với Trung Quốc, do đó, các quân cảng của Việt Nam, mặc dù có vị trí địa lý tốt, không thể nào giúp Việt Nam san bằng vị thế nước nhỏ của mình, nhất là khi Trung Quốc có đường biên giới trên bộ dài 1300 km và có thể đặt áp lực quân sự trên bộ trực tiếp lên Việt Nam, nơi mà các quân cảng không có nhiều giá trị. Cần nhắc lại là khi Việt Nam cho Liên Xô thuê Cam Ranh, Trung Quốc đã đặt áp lực quân sự rất lớn dưới chính sách chảy máu trắng Việt Nam bắt Hà Nội phải quy phục Bắc Kinh trong giai đoạn 1979-1991. Và với vị thế là nước lớn, Trung Quốc đã thành công đặt áp lực lên Việt Nam rút quân khỏi Campuchia và từ bỏ chính sách đối ngoại chống Trung Quốc, bất chấp sự hiện diện của Liên Xô ở Cam Ranh.
Điều này cho thấy là Trung Quốc không ngần ngại khi Việt Nam đón tàu của Mỹ hay các nước đồng mình vì Trung Quốc có đủ khả năng để trừng phạt Việt Nam nếu Hà Nội có bất kỳ ý đồ nào sử dụng quân cảng của mình để chống Trung Quốc. Nói cách khác thì chính vì các quân cảng của Việt Nam không thể làm thay đổi tổng thể quan hệ Việt-Trung nên Trung Quốc cũng không có phản đối gì nhiều vì họ hiểu tương quan quân sự Việt-Trung không bao giờ có thể bị san bằng bởi một vài quân cảng cả. Tất nhiên Trung Quốc cũng không muốn đẩy Việt Nam vào thế phải chống Trung Quốc, nhưng điều này không có nghĩa Trung Quốc phải sợ các quân cảng của Việt Nam. Trung Quốc vẫn sẽ tiếp tục thực hiện chính sách "tằm ăn dâu" nhằm mở rộng ảnh hưởng trên Biển Đông.
Thanh Phương
Nguồn : RFI, 28/08/2023
Trung Quốc có chèn ép Việt Nam sau chuyến thăm Hà Nội của Ngoại trưởng Mỹ ?
Ông Blinken chưa về đến Washington, vì còn phải ghé qua Nhật dự Hội nghị G7, nhưng từ Hà Nội đã có tin, Việt Nam và Trung Quốc sẽ sớm vận hành thí điểm khu du lịch Thác Bản Giốc.
Thác Bản Giốc là thác nước tự nhiên lớn và đẹp nhất Đông Nam Á (Ảnh : ST)
Có phải tại vì những dự án cấp tốc này cần được triển khai sớm, hay vì một lý do kinh tế hay chính trị nào đấy, hoặc vì lý do cấp thiết hơn là do Trung Quốc đang ép Việt Nam phải "để dành" các dự án trên cho Bắc Kinh, mà không được ưu tiên cho các đối tác nào khác ? Nhưng tại sao Trung Quốc lại chèn ép Việt Nam vào lúc này ? Giới quan sát đặt câu hỏi, phải chăng khi biết rằng, đằng nào thì cũng không ngăn cản được sự tiến triển tất yếu của bang giao Việt – Mỹ, nay Trung Quốc chèn ép tiếp Việt Nam bằng một số đòi hỏi về kinh tế ?
Vận hành khudu lịchThác Bản Giốc
Để trả lời câu hỏi trên đây, nên tìm hiểu ngọn ngành của các dự án từng bị tai tiếng ngay từ trước khi đưa ra công luận. Thác Bản Giốc nằm giữa biên giới Việt – Trung nên có 2 tên. Nếu nhìn từ chân thác thì có phần thác bên trái (gọi là thác phụ) và phần bên phải (gọi là thác chính). Thác phụ và một nửa thác chính bên tay trái thuộc về chủ quyền Việt Nam. Nửa còn lại bên phải của thác chính thuộc về Trung Quốc. Theo thỏa thuận biên giới đất liền giữa hai nước, thác phụ nằm hoàn toàn trên lãnh thổ Việt Nam, còn thác chính được hai nước Việt Nam và Trung Quốc cùng khai thác. Nay Trung Quốc dường nhưsẵn sàng khai thác nốt cả phần thác phụ trên lãnh thổ Việt Nam .
Thác Bản Giốc thuộc về Việt Nam hay Trung Quốc từ lâu là đề tài tranh luận. Tranh chấp với Trung Quốc về Bản Giốc bắt đầu từ những năm 1974 – 1975 nhưng lên cao điểm vào năm xảy ra cuộc chiến biên giới 1979. Khu vực Bản Giốc và cửa sông Ka Long là những khu vực rất nhạy cảm, có lịch sử tranh chấp lâu đời. Thác Bản Giốc, Trung Quốc gọi là cặp thác Đức Thiên – Bản Ước, là hai thác nước nằm trên sông Quây Sơn tại biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc. Trước đây, các khu vực này đã được đưa ra bàn bạc trong nhiều vòng đàm phán của Ủy ban Liên hợp Phân giới cắm mốc Việt – Trung nhưng chưa giải quyết được. Tại hai khu vực này đã từng xảy ra tranh chấp phức tạp và kéo dài. Từng có nhiều dư luận cho rằng chính phủ Việt Nam đã "bán đất cho Trung Quốc". Những tố cáo này đã viện dẫn các tư liệu lịch sử,thậm chí cả Sách Trắng của Bộ Ngoại giao công bố vào những năm 1970 để khẳng định rằng toàn bộ thác Bản Giốc là của Việt Nam.
Ngày 18/4, Hội thảo "Triển khai vận hành thí điểm Khu cảnh quan thác Bản Giốc – Đức Thiên" đã diễn ra do Bộ Ngoại giao Việt Nam và Ủy ban Nhân dân tỉnh Cao Bằng tổ chức. Báo "Quốc Tế" loan tin trong cùng ngày và dẫn phát biểu của Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ cho rằng, đây là nhiệm vụ quan trọng, vừa thực hiện nhận thức chung của lãnh đạo hai lân bang, vừa thúc đẩy hợp tác biên giới. Theo Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng Hoàng Xuân Ánh thì hoạt động vừa nêu thuộc khuôn khổ Hiệp định Hợp tác Bảo vệ & Khai thác Tài nguyên Du lịch thác Bản Giốc – Đức Thiên giữa Việt Nam và Trung Quốc. Đây là hiệp định đầu tiên về hợp tác du lịch xuyên biên giới giữa hai phía.
Nhưng từ thời điểm đầu năm 2008, nhà nghiên cứu Trương Nhân Tuấn ở Pháp, trong một trả lời phỏng vấn Đài RFA, khẳng định Hà Nội đã bị mất phân nửa thác Bản Giốc, mà trước đâynằm sâu trong lãnh thổ Việt Nam ít nhất hai cây số . Còn theo ông Nguyễn Minh Vũ, hội thảo vừa qua nhằm tìm biện pháp tháo gỡ khó khăn để đưa vào vận hành thí điểm "Khu cảnh quan thác Bản Giốc" trong năm 2023. Việc đưa dự án này vào hoạt động có ý nghĩa quan trọng,giúp Cao Bằng phát huy thế mạnh, tiềm năng du lịch để phát triển kinh tế, thúc đẩy hợp tác, giao lưu giữa các địa phương biên giới. Nhưng liệu rồi đây, có ai dám đảm bảo rằng, nếu để Trung Quốc quản lý chúng cả phần trên lãnh thổ Việt Nam thì tỉnh Cao Bằng có cách nào để bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia ?
Đường sắt Cát Linh - Hà Đông là 1 trong 5 dự án đường sắt đô thị đang đội vốn hàng nghìn tỷ đồng.
Đường sắt đô thị Hà Đông – Xuân Mai
Báo mạng "Nhân Dân" – Cơ quan ngôn luận của Đảng cộng sản Việt Nam – vừa loan tin về cuộc gặp được gọi là "chào xã giao" giữa đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam, Hùng Ba, với lãnh đạo thủ đô Hà Nội. Bí thư Hà Nội Đinh Tiến Dũng nêu rằng, dựa trên nền tảng quan hệ "Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Trung Quốc" và chính sách mở cửa trở lại của Bắc Kinh sau đại dịch Covid-19, thành phố Hà Nội tin thời điểm này là thuận lợi cho việc triển khai các hoạt động hợp tác cụ thể với các địa phương Trung Quốc. Bí thư Thành ủy Hà Nội nêu ra một số đề xuất cụ thểđể có thể triển khai dự án đường sắt đô thị Hà Đông – Xuân Mai .
Người tinh ý phải đặt ngay câu hỏi, tuyến Hà Đông – Cát Linh có chiều dài 13,5 km, được khởi công từ tháng 10/2011. Đây chính là tuyến đường sắt được xây dựng bằng vốn vay ODA của Trung Quốc. Tuyến đường sắt này được phê duyệt năm 2008 với tổng mức đầu tư hơn 18.000 tỷ đồng (tương đương 868,04 triệu USD). Trong đó, phần vốn vay Trung Quốc là hơn 13.800 tỷ đồng (669,62 triệu USD). Sau 8 lần điều chỉnh, vỡ tiến độ, dự án này bị xem là "biểu tượng trễ hẹn và đội vốn". Qua 5 đời Bộ trưởng Giao thông vận tải, lỗ 160 tỷ trong năm đầu hoạt động. Dự án đội vốn hơn 205%. Đến giữa năm 2021, Bộ Tài chính Việt Nam phải ứng tiền từ quỹ tích lũy để trả nợ gốc khoản vay từ Trung Quốc.Nếu bây giờphía Trung Quốc tiếp tục triển khai dự án đường sắt Hà Đông – Xuân Mai dựa trên "kinh nghiệm dự án Hà Đông – Cát Linh" thì còn gì mỉa mai hơn ? Trong khi Đại sứ Trung Quốc vẫn cho rằng, đấy là biểu trưng của tình hữu nghị Việt – Trung. Thật ra, đấy là cái vòng kim c ô để Trung Quốc khống chế, tạo ra vấn nạn kinh tế không những chỉ cho lãnh đạo Hà Nội, mà còn cho toàn thể nhân dân Việt Nam, là những người phải nai lưng ra đóng thuế để trả giá cho cái tình hữu nghị viển vông ấy .
Điều lãnh đạo Việt Nam sợ nhất trong vụ đường sắt Cát Linh là Trung Quốc có thể cho công khai những khoản hối lộ khổng lồ dẫn đến vỡ tiến độ dự án. Theo Tiến sĩ Lê Dăng Doanh, Trung Quốc là "bậc thầy đút lót" bằng tiền tươi thóc thật để doanh nghiệp của họ được thắng thầu trong nhiều dự án. Theo ý kiến của nhiều chuyên gia khác, việc thắng thầu ở những dự án khác của các doanh nghiệp Trung Quốc cũng đều như vậy cả. Nguồn tin am hiểu nội bộ giấu tên cho biết, Trung Quốc sẵn sàng "lại quả" tối thiểu 30% bằng "tiền tươi". Thử làm con tính đơn giản, mức thấp nhất, 30% của gần 700 triệu USD nói trên sẽ liên luỵ đến bao nhiêu "lãnh đạo nguồn" suốt trong ngần ấy thời gian.Quá nguy hiểm, nếu như không giữ được ghế cho các đồng chí "phe mình" chưa bị lộ còn "nằm trong nhiều đống rơm"!
Công ty Cổ phần Gang Thép Thái Nguyên (Tisco) báo cáo lỗ 19 tỷ đồng trong quý 1 năm 2023.
Công ty Yongjin Metal đầu tư 125 triệu USD
Ngày 17/4 mới đây, trong khi Gang Thép Thái Nguyênvừa báo cáo thua lỗ,thì Công ty Yongjin Metal của Trung Quốclại thông báo sẽ đầu tưtiếp 125 triệu USD để xây dựng một nhà máy thépmới tại Việt Nam. Nhà máy mới sẽ có công suất 260.000 tấn/năm. Hiện Yongjin Metal đã có một nhà máy tại Việt Nam và bắt đầu hoạt động sản xuất từ tháng 4 năm ngoái. Sản phẩm của nhà máy này là thép không gỉ được xuất sang các thị trường EU, Bắc Mỹ và Đông Nam Á. Còn nhà máy sắp đầu tư sẽ cung cấp sản phẩm cho thị trường nội địa Việt Nam. Được biết, Công ty cổ phần Gang Thép Thái Nguyên (Tisco) báo cáo lỗ 19 tỷ đồng trong quý 1 năm 2023. Báo cáo tài chính của công ty này cho thấy doanh thu thuần trong quý một giảm 35% so với cùng kỳ năm ngoái. Cũng theo báo cáo, hàng tồn kho trong quý 1/2023 của Tisco tăng 21% so với thời điểm đầu năm ;như vậy hàng tồn kho đang chiếm hơn 73% tài sản ngắn hạn của Gang Thép Thái Nguyên .
Chỉ điểm sơ qua ba dự án mà phía Trung Quốc vừa được "bật đèn xanh", các chuyên gia kinh tế đều giật mình. Phía Việt Nam nói là "mong muốn Trung Quốc vào các dự án" này, nhưng đằng sau hậu trường ai cũng biết là Trung Quốc đã "lobby" lãnh đạo các cấp, từ trung ương xuốn địa phương để giành giật các dự án ấy về mình như thế nào.
Hải Lê
Nguồn : VOA, 21/04/2023
Theo tờ Công an Nhân dân thì chuyến thăm Trung Quốc của ông Trọng (30/10/2022 - 1/11/2022) đã "thành công tốt đẹp trên tất cả các phương diện".
Hai ông Tập Cận Bình và Nguyễn Phú Trọng trên bục danh dự ngày 30/10/2022
Một số cơ quan truyền thông trong hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam như tờ Công an Nhân dân vừa lên án "các thế lực thù địch, cơ hội chính trị, phản động" đã "ra sức xuyên tạc mục đích, ý nghĩa chuyến thăm Trung Quốc của ông Nguyễn Phú Trọng – Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam".
Một số cơ quan truyền thông trong hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam như tờ Công an Nhân dân vừa lên án "các thế lực thù địch, cơ hội chính trị, phản động" đã "ra sức xuyên tạc mục đích, ý nghĩa chuyến thăm Trung Quốc của ông Nguyễn Phú Trọng – Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam".
Ngoài "tổ chức khủng bố Việt Tân, các tổ chức phản động", tờ Công an Nhân dân còn chỉ đích danh "các trung tâm truyền thông BBC, RFA, VOA…" can dự vào việc "gia tăng tần suất các bài viết có nội dung xuyên tạc mục đích, ý nghĩa chuyến thăm, bôi nhọ hoạt động đối ngoại của đảng, nhà nước và nhân dân ta".
Theo tờ Công an Nhân dân thì chuyến thăm Trung Quốc của ông Trọng (30/10/2022 - 1/11/2022) đã "thành công tốt đẹp trên tất cả các phương diện" và "nhân dân trong nước cũng như kiều bào ta ở nước ngoài đã bày tỏ sự vui mừng, tin tưởng về mục đích, ý nghĩa, kết quả tốt đẹp của chuyến thăm".
Có thể vì rất khó tìm được bằng chứng cho "sự vui mừng, tin tưởng về mục đích, ý nghĩa, kết quả tốt đẹp của chuyến thăm" của "nhân dân trong nước cũng như kiều bào ta ở nước ngoài" nên tờ Công an Nhân dân kể thêm rằng, chuyến thăm Trung Quốc của ông Trọng được "dư luận, báo chí hai nước và quốc tế phản ánh đậm nét, đánh giá cao".
Dường như mặc cảm... cao về chuyện ai cũng biết "báo chí hai nước" (Việt Nam và Trung Quốc) hoạt động theo kiểu nào, mức độ tin cậy trong "phản ánh và đánh giá" ra sao nên tờ Công an Nhân dân cho biết Nikkei của Nhật, Reuters của Anh và The Diplomat của Mỹ cũng tham gia ca ngợi "đường lối đối ngoại ‘đúng đắn’ của đảng" (1).
Bởi thế đành phải kiểm tra xem có... "đúng không"?
***
Công an Nhân dân khẳng định, tờ Nikkei của Nhật cho rằng "chuyến thăm là một sự kiện ngoại giao đáng chú ý, khẳng định chính sách đối ngoại nhất quán của Việt Nam, coi trọng mối quan hệ với các nước láng giềng, trong đó có Trung Quốc, cùng nhau trao đổi, hợp tác để củng cố hòa bình, ổn định ở khu vực và trên thế giới".
Giống như các cơ quan truyền thông đúng nghĩa khác, khi tường thuật về các sự kiện, Nikkei luôn dẫn ý kiến của những nhân vật và những bên có liên quan đến sự kiện. Việc trích dẫn ý kiến của các nhân vật và các bên có liên quan đến sự kiện, khác hoàn toàn với việc gán những ý kiến đó cho Nikkei, biến chúng thành quan điểm của Nikkei.
Phải nhấn mạnh điều đó vì cũng trên Nikkei, nhận định về chuyến thăm Trung Quốc của ông Trọng còn có những ý kiến khác hẳn, chẳng hạn : Đây là cơ hội hiếm hoi để lãnh đạo một quốc gia cộng sản chúc mừng một lãnh đạo cộng sản khác mới tái đắc cử. Việt Nam muốn mượn cơ hội này để khẳng định Trung Quốc là đối tác quan trọng nhất của mình. Việt Nam, đặc biệt là kinh tế Việt Nam càng ngày càng phụ thuộc vào Trung Quốc. Hay "Yêu sách của Trung Quốc về chủ quyền đối với phần lớn Biển Đông là nguy cơ an ninh tồi tệ nhất đối với Việt Nam" (2) nhưng tờ Công an Nhân dân lại xem như không có ! Chẳng lẽ lên án "xuyên tạc, bôi nhọ" thì có quyền gán ghép thô lậu như vậy ?
Tương tự, sau Nikkei, tờ Công an Nhân dân lôi thêm Reuters vào cuộc để chứng minh hãng tin này của Anh cũng chia sẻ "kết quả và ý nghĩa chuyến thăm Trung Quốc của ông Trọng" giống hệt "ta" : "Việt Nam và Trung Quốc là hai đối tác truyền thống lâu đời và hai bên mong muốn duy trì mối quan hệ này vì lợi ích phát triển của nhân dân hai nước, đặc biệt là củng cố duy trì sự ổn định, cân bằng hệ thống cung ứng và đầu tư trong một môi trường quốc tế phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro". Có thật vậy không ? Chẳng biết có thật không vì chưa tìm thấy nhận định đó của Reuters nằm ở chỗ nào nhưng trên Reuters còn nhiều ý kiến khác hẳn điều mà tờ Công an Nhân dân đã giới thiệu như quan điểm của Reuters.
Ví dụ, hôm 1/11/2022, Reuters giới thiệu tường thuật của Martin Quin Pollard, trong đó có những nhận định như : Tuy đặc điểm chung trong lịch sử quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc là thiếu sự tin cậy lẫn nhau và đối đầu với nhau vì tranh chấp lãnh thổ, bao gồm cả tranh chấp các hòn đảo và vùng biển ở Biển Đông nhưng các đảng cộng sản của hai bên vẫn khắng khít. Giống như Tập Cận Bình, ông Nguyễn Phú Trọng cũng tiếp tục giữ cương vị Tổng bí thư dài hơn mức độ bình thường là một hoặc hai nhiệm kỳ, củng cố ảnh hưởng của ông ta trong đảng (3). Những nhận định vừa dẫn đâu có khác gì các ý kiến bị cho là "luận điệu sai trái", tại sao tờ Công an Nhân dân không lên án Reuters ?
Ngẫm nghĩ kỹ thì chỉ có một khả năng : Tuy Reuters cũng là của Anh như BBC nhưng Reuters không có mảng Việt ngữ, không rành Việt ngữ thành ra chọn Reuters làm đồng minh để minh họa cho tuyên bố "báo chí quốc tế đánh giá cao" và ca ngợi "đường lối đối ngoại ‘đúng đắn’ của đảng" thì an toàn hơn !
RFA, VOA cũng vậy. Cũng ở Mỹ nhưng RFA, VOA có mảng Việt ngữ còn The Diplomat thì không. Gán cho The Diplomat chuyện tờ báo này ca ngợi chuyến thăm Trung Quốc của ông Nguyễn Phú Trọng "không chỉ là minh chứng cho mối quan hệ láng giềng lâu đời giữa hai nước mà còn khẳng định tăng cường sự tin cậy, thúc đẩy mối quan hệ Việt Nam - Trung Quốc ổn định và phát triển hơn" có thể họ không chấp !
Trên thực tế, The Diplomat đã nêu những nhận định kiểu như thế này : Cả Trung Quốc và Việt Nam đều thấy họ đang phải đối mặt với sự xâm nhập ý thức hệ ngày càng gia tăng từ Hoa Kỳ. Đảng Cộng sản Trung Quốc và Đảng cộng sản Việt Nam đều cảm thấy bị đe dọa bởi các giá trị cốt lõi của phương Tây, chẳng hạn như bầu cử dân chủ và tự do ngôn luận. Do đó, hai bên gia tăng trao đổi với nhau và theo đuổi các cách thức hữu ích để bảo vệ cả hệ thống xã hội chủ nghĩa của họ lẫn đặc quyền quản trị của các đảng cộng sản (4).
***
Có thể bảo vệ sự "đúng đắn" bằng những dẫn chứng không những thiếu căn cứ mà còn không đúng? Làm thế có khác gì biến việc bảo vệ sự "đúng đắn" thành nỗ lực lừa bịp? Chưa kể, nếu thật sự "nhân dân trong nước cũng như kiều bào ta ở nước ngoài đã bày tỏ sự vui mừng, tin tưởng về mục đích, ý nghĩa, kết quả tốt đẹp của chuyến thăm" thì ngại gì mà không giới thiệu đầy đủ các thông tin, ý kiến để chính "nhân dân trong nước cũng như kiều bào ta ở nước ngoài" thẩm định xem phía nào mới "xuyên tạc, bôi nhọ"?
Trân Văn
Nguồn : VOA, 12/11/2022
Chú thích
Ngay sau chuyến thăm Trung Quốc của Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Phạm Minh Chính vội vã thanh minh : "Đường lối đối ngoại của Việt Nam là không chọn bên, mà chọn công lý và lẽ phải, đối với các vấn đề liên quan quốc tế thì quan điểm là vì hòa bình, hợp tác phát triển, phù hợp với đường lối, quan điểm đối ngoại của chúng ta vừa qua".
Ông Tập Cận Bình, Tổng bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trao Huân chương Hữu nghị cho ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam ngày 1/11/2022
Trả lời trước Quốc hội ngày 05/11/2022, ông Chính tái xác định : "Việt Nam theo đuổi đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa ; là bạn bè tốt, đối tác tin cậy của tất cả nước trên thế giới vì mục tiêu hòa bình, hợp tác và phát triển và là thành viên có trách nhiệm với cộng đồng quốc tế".
Những điều người cầm đầu Chính phủ nói không mới nhưng không thật. Bởi vì Đảng cộng sản Việt Nam làm bất cứ việc gì cũng có "cái vết" Trung Quốc trong đó qua trao đổi kinh nghiệm và học tập lẫn nhau.
Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình tuyên bố kiên trì theo đuổi "chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc" đặt trên nền tảng "chủ nghĩa Mác Lê-nin, tư tưởng Mao Trạch Đông, lý luận Đặng Tiểu Bình", thì ông Nguyễn Phú Trọng cũng cam kết tiếp tục dựa vào chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh để "quá độ lên chủ nghĩa xã hội".
Họ Tập tiếp tục lãnh đạo Đảng cộng sản Trung Quốc qua nhiệm kỳ thứ 3 và Chủ tịch nhà nước không giới hạn từ năm 2012, trong khi ông Trọng cũng phá Điều lệ Đảng đế giữ chức Tổng bí thư thêm nhiệm kỳ thứ 3 từ năm 2021-2026.
Ông Trọng cũng đã kiêm nhiệm chức Chủ tịch nước từ ngày 23/10/2018 đến ngày 05/04/2021, sau cái chết bất ngờ của ông Trần Đại Quang.
Sợ diễn biến hòa bình
Trong Tuyên bố chung, sau chuyến thăm Trung Quốc từ ngày 30/10 đến ngày 01/11/2022 của ông Trọng, lần đầu tiên hai nước Việt-Trung đã đồng ý : "Thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực chống khủng bố, chống "diễn biến hòa bình", "cách mạng màu", tội phạm ma túy, chống lừa đảo trên mạng và viễn thông, đánh bạc qua biên giới, mua bán người, tội phạm sử dụng công nghệ cao, quản lý xuất nhập cảnh, truy bắt tội phạm truy nã". Đồng thời : "Hai bên chủ trương, các nước triển khai giao lưu và hợp tác trong vấn đề nhân quyền trên cơ sở bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau, thúc đẩy đối thoại, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nhân quyền, không chính trị hóa vấn đề nhân quyền".
Ba vấn đề nổi cộm "diễn biến hòa bình", "cách mạng màu" và "nhân quyền" chưa hề được viết trong các Tuyên bố chung trước đây giữa hai nước. Điều này có nghĩa Việt Nam và Trung Quốc đều đặc biệt quan tâm và phải đối phó, vì là những vấn đề có thể biến thành gai nhọn cho hai chế độ. Cả Việt Nam và Trung Quốc đều bị quốc tế lên án vi phạm quyền con người nghiêm trọng và bắt giam những người đấu tranh đòi dân chủ và tự do.
Làm giống nhau
Trong chuyến thăm Trung Quốc kết thúc ngày 01/11/2022, ông Trọng đã thay mặt đoàn Việt Nam : "Bày tỏ tin tưởng dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc do đồng chí Tập Cận Bình làm hạt nhân, Đảng cộng sản Trung Quốc, Chính phủ và nhân dân Trung Quốc nhất định sẽ tiếp tục mở rộng và làm phong phú con đường hiện đại hóa kiểu Trung Quốc, thúc đẩy mạnh mẽ công trình vĩ đại mới về xây dựng Đảng, hoàn thành đúng thời hạn các mục tiêu, nhiệm vụ do Đại hội XX Đảng cộng sản Trung Quốc đề ra, thực hiện thắng lợi mục tiêu phấn đấu 100 năm lần thứ hai, xây dựng Trung Quốc trở thành một cường quốc xã hội chủ nghĩa hiện đại giàu mạnh, dân chủ, văn minh, hài hòa, tươi đẹp".
Về phía Trung Quốc họ Tập cũng : "Tin tưởng dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam đứng đầu là đồng chí Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam nhất định sẽ thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ to lớn mà Đại hội XIII Đảng cộng sản Việt Nam đã đề ra, sớm đưa Việt Nam trở thành nước phát triển có thu nhập cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa".
Hai bên cũng lập lại những sáo ngữ như : "Việt Nam và Trung Quốc vừa là láng giềng tốt, bạn bè tốt, núi sông liền một dải, vừa là đồng chí tốt, đối tác tốt cùng chung chí hướng, chia sẻ vận mệnh chung, cùng dốc sức vì nhân dân hạnh phúc, đất nước giàu mạnh" hay : "Kiên trì phương châm : láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai, và tinh thần : láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt".
Những chữ màu mè trên đây được Trung Quốc đặt ra cho phía Việt Nam thi hành từ sau chuyến thăm "làm lành" năm 1990 của phái đoàn Việt Nam do Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh cầm đầu gồm Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Đỗ Mười, và Cố vấn Ban chấp hành Trung ương Đảng Phạm Văn Đồng.
Phía Trung Quốc có Giang Trạch Dân, Tổng bí thư Đảng cộng sản Trung Quốc cùng với Lý Bằng, Thủ tướng Quốc vụ viện Trung Quốc…
Theo Bách khoa toàn thư mở thì : "Hội nghị Thành Đô (hay gọi là Mật ước Thành Đô) là cuộc hội nghị thượng đỉnh Việt-Trung trong hai ngày 3-4/9/1990, tại Thành Đô, thủ phủ tỉnh Tứ Xuyên (Trung Quốc) giữa lãnh đạo cao cấp nhất hai Đảng cộng sản của Nhà nước Việt Nam - Trung Quốc. Cuộc họp mặt này nhằm mục đích bình thường hóa quan hệ giữa hai nước và hai Đảng. Cho đến nay, nội dung và các thỏa thuận trong cuộc họp của đôi bên vẫn chưa được công bố".
Biên giới và biển đảo
Nên biết, trước khi có Hội nghị Thành Đô, Trung Quốc thời Đặng Tiểu Bình đã đem 600.000 quân, xe tăng và trọng pháo tấn công vào 6 tỉnh cực bắc của Việt Nam gồm Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Giang, Lai Châu, Lào Cai và Quảng Ninh. Họ Đặng gọi cuộc chiến xâm lược này là "dạy cho Việt Nam một bài học". Tuy nhiên, các học giả kết luận Trung Quốc đã thua Việt Nam trong cuộc chiến ngắn ngủi này vì không chiếm được lãnh thổ Việt Nam.
Dù vậy, cuộc chiến kéo dài 10 năm từ ngày 17/2/1979 đến năm 1999 đã gây thương vong nặng cho cả quân đội và dân thường đôi bên, nhưng với những số khác nhau.
Theo Bách khoa toàn thư mở, Trung Quốc nói có 6.954 lính chết và 14.800 bị thương. Việt Nam khoe hạ 26.,000 và gây bị thương 37.000 lính Trung Quốc.
Về phía Việt Nam nhìn nhận có 10.000 dân thường thiệt mạng, nhưng giấu số lính chết, bị thương hay mất tích. Trung Quốc tuyên bố đã giết 57.000 lính chính quy và 70.000 du kích Việt Nam.
Sau cuộc chiến biên giới, Trung Quốc lại tấn công quân Việt Nam ở Trường Sa ngày 14/03/1988, chiếm đảo chiến lược Gạc Ma và một số bãi đá. Cuộc chiến này sau đó lan qua các đá khác khiến Việt Nam mất quyền kiểm soát vĩnh viễn các bãi đá Châu Viên, Chữ Thập, Ga Ven, Tư Nghĩa, Vành Khăn, Xu Bi. Trung Quốc đã chiếm quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam năm 1974, khi ấy do Việt Nam Cộng Hòa ở miền Nam kiểm soát.
Trung Quốc đã tái tạo và xây dựng nhiều căn cứ quân sự, sân bay, bến cảng và dàn radar kiểm soát không trung và lãnh hải tại khu vực chiếm đóng bảo vệ bởi Quân Trung Quốc.
Phía Việt Nam duy trì kiểm soát tại 21 vị trí, kể cả Trường Sa lớn và Trường Sa Đông.
Nhìn chung, tuy ngoài mặt Việt Nam và Trung Quốc cắn răng sống hòa bình với nhau, nhưng vẫn hầm hừ nhau qua nhiều giai đoạn. Việt Nam luôn luôn coi Trung Quốc là "kẻ thù nguy hiểm nhất", vì từng bị "phương Bắc" đô hộ một ngàn năm.
Dù vậy, hai ông Tập Cận Bình và Nguyễn Phú Trọng vẫn phải tươi cười trong cuộc gặp ở Bắc Kinh để tuyên bố : "Hợp tác quốc phòng là một trong những trụ cột của quan hệ hai nước. Tiếp tục tăng cường tiếp xúc cấp cao giữa quân đội hai nước ; triển khai giao lưu, hợp tác như hoạt động Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới, Đối thoại chiến lược quốc phòng, Tuần tra liên hợp trên Vịnh Bắc Bộ giữa hải quân, Đường dây nóng giữa hai Bộ Quốc phòng ; làm sâu sắc hợp tác biên phòng, thúc đẩy tuần tra chung biên giới trên đất liền giữa lực lượng bảo vệ biên giới hai nước".
Biển Đông vẫn căng thẳng
Về xung đột ở Biển Đông, hai họ Tập-Nguyễn hứa : "Hai bên đi sâu trao đổi ý kiến chân thành, thẳng thắn về vấn đề trên biển ; cho rằng kiểm soát thỏa đáng bất đồng, duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông vô cùng quan trọng ; nhất trí xử lý ổn thỏa vấn đề trên biển, đóng góp tích cực cho hòa bình, an ninh lâu dài ở khu vực… Hai bên nhất trí tiếp tục tuân thủ nhận thức chung quan trọng đạt được giữa lãnh đạo hai đảng, hai nước và "Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa".
Ngoài ra : "Hai bên nhất trí tích cực thúc đẩy bàn bạc về hợp tác cùng phát triển trên biển và bàn bạc về phân định vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ, thúc đẩy hai việc trên sớm đạt tiến triển thực chất. Hai bên sẵn sàng tiếp tục tích cực triển khai hợp tác trong các lĩnh vực ít nhạy cảm trên biển ; tích cực trao đổi về đi sâu, mở rộng hợp tác trên biển tại Vịnh Bắc Bộ trên cơ sở đáp ứng lợi ích thiết thực của cả hai bên".
"Hai bên đồng ý tiếp tục thúc đẩy thực hiện toàn diện, hiệu quả "Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông" (DOC), trên cơ sở hiệp thương, nhất trí, sớm đạt được "Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông" (COC) hiệu quả, có nội dung thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982 (UNCLOS 1982) ; kiểm soát tốt bất đồng trên biển, không có hành động làm phức tạp tình hình và mở rộng tranh chấp, duy trì hòa bìh, ổn định ở Biển Đông và thúc đẩy hợp tác trên biển".
Thực tế tình hình Biển Đông vẫn âm thầm gay go và cả hai bên đều có những chuẩn bị chống đột biến như tăng cường tuần tra và tập trận. Phía Hoa Kỳ cũng tiếp tục sử dụng tầu tuần tra và hạm đội tác chiến trong khu vực như bằng chứng không để cho Trung Quốc làm "bá chủ ở Biển Đông"
Tập Cận Bình hứa
Cũng cần ghi nhận những cam kết của Trung Quốc được thực hiện sau Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XX của Đảng cộng sản Trung Quốc ngày 16/10/2022.
Trong báo cáo trước Đại hội, ông Tập Cận Bình nói : "Trung Quốc tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các nước, kiên trì các nước nhất luận bình đẳng bất kể lớn hay nhỏ, mạnh hay yếu, giàu hay nghèo, tôn trọng người dân các nước tự chủ lựa chọn con đường phát triển và chế độ xã hội, kiên quyết phản đối chủ nghĩa bá quyền và chính trị cường quyền dưới mọi hình thức, phản đối tư duy Chiến tranh Lạnh, phản đối can thiệp vào công việc nội bộ của nước khác, phản đối thi hành tiêu chuẩn kép. Trung Quốc thi hành chính sách quốc phòng mang tính phòng thủ, sự phát triển của Trung Quốc là sự tăng trưởng của sức mạnh hòa bình thế giới, bất kể phát triển đến mức độ nào, Trung Quốc vĩnh viễn không xưng bá, vĩnh viễn không bành trướng" (Tài liệu Đài phát thanh Quốc tế Trung Quốc, CRI–China Radio International).
Họ Tập cũng hứa : "Kiên trì phương châm ngoại giao với các nước láng giềng : Thân, Thành, Huệ, Dung và thân thiện với láng giềng, làm đối tác với làng giềng, sâu sắc quan hệ hữu nghị tin cậy lẫn nhau và hội tụ lợi ích với các nước xung quanh. Tăng cường đoàn kết và hợp tác với các nước đang phát triển, bảo vệ lợi ích chung của các nước đang phát triển thể theo quan niệm : Chân, Thực, Thân, Thành và quan điểm đạo nghĩa và lợi ích đúng đắn.
Họ Tập cũng khẳng định Trung Quốc : "Phản đối chủ nghĩa bảo hộ, phản đối "dựng hàng rào, xây tường ngăn", "tách rời đứt chuỗi", phản đối trừng phạt đơn phương, gây sức ép tối đa".
Tuy nhiên không nước nào trong khu vực tin lời hứa của Tập Cận Bình vì Trung Quốc không ngừng đe dọa an ninh ở Biển Đông.
Hồng Kông – Ma Cao – Đài Loan
Về vấn đề của riêng Trung Quốc, ông Tập cũng tái khẳng định lập trường của Trung Quốc đối với Hồng Kông, Ma Cao và Đài Loan.
Ông nói Trung Quốc : "Kiên trì và hoàn thiện "Một nước hai chế độ", thúc đẩy thống nhất Tổ quốc "Một nước hai chế độ" là sáng tạo vĩ đại của chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc, là sự sắp xếp chế độ tốt nhất cho giữ gìn sự phồn thịnh và ổn định lâu dài của Hồng Kông, Ma Cao sau khi trở về với Tổ quốc, cần phải kiên trì lâu dài. Quán triệt toàn diện và đúng đắn, kiên định bất di bất dịch phương châm "Một nước hai chế độ", "Người Hồng Kông quản lý Hồng Kông", "Người Ma Cao quản lý Ma Cao", tự trị cao độ, kiên trì quản lý Hồng Kông, Ma Cao theo pháp luật, bảo vệ trật tự chế độ lập hiến của Đặc khu hành chính được Hiến pháp và Luật Cơ bản xác định.
"Kiên quyết tấn công thế lực chống Trung Quốc, làm rối loạn Hồng Kông, Ma Cao, kiên quyết phòng ngừa và ngăn chặn thế lực bên ngoài can thiệp vào công việc của Hồng Kông, Ma Cao. Giải quyết vấn đề Đài Loan, thực hiện hoàn toàn thống nhất Tổ quốc là nhiệm vụ lịch sử không bao giờ thay đổi của đảng, là nguyện vọng chung của toàn thể người Trung Quốc, là đòi hỏi tất yếu thực hiện sự phục hưng vĩ đại của dân tộc Trung Hoa. Kiên trì quán triệt phương châm chiến lược chung giải quyết vấn đề Đài Loan của đảng trong thời đại mới, nắm vững quyền chủ đạo và quyền chủ động trong quan hệ hai bờ eo biển Đài Loan, kiên định bất di bất dịch thúc đẩy sự nghiệp lớn thống nhất Tổ quốc. Phương châm "Thống nhất hòa bình, Một nước hai chế độ" là phương thức tốt nhất thực hiện thống nhất hai bờ eo biển Đài Loan, có lợi nhất đối với đồng bào hai bờ eo biển và dân tộc Trung Hoa".
Người lãnh đạo Trung Quốc cao giọng khi nói : "Kiên định phản đối "Đài Loan độc lập", thúc đẩy thống nhất đất nước".
Ông nói : "Giải quyết vấn đề Đài Loan là công việc của người Trung Quốc, phải do người Trung Quốc quyết định. Với thiện chí lớn nhất và nỗ lực lớn nhất, chúng ta kiên trì tranh thủ một tương lai thống nhất hòa bình, nhưng quyết không cam kết từ bỏ sử dụng vũ lực, bảo lưu áp dụng mọi sự lựa chọn cần thiết, điều này là nhằm vào sự can thiệp của thế lực bên ngoài và một số rất ít phần tử "Đài Loan độc lập" cũng như hoạt động chia rẽ của chúng, tuyệt đối không nhằm vào đông đảo đồng bào Đài Loan".
Hoa Kỳ - Đài Loan
Hoa Kỳ không có bang giao chính thức với Đài Loan nhưng quan hệ đôi bên vẫn khắng khít hơn bao giờ hết. Bảo vệ quyền ngoại giao của Mỹ ở Đài Loan do Viện nghiên cứu Hoa Kỳ ở Đài Loan (the American Institute in Taiwan - AIT). Đại diện cho Đài Loan ở Hoa Kỳ là Văn phòng Kinh tế và Văn hóa, đặt trụ sở ở Washington D.C. (Taipei Economic and Cultural Representative Office in the United States - TECRO).
Về phương diện quốc phòng, Quốc hội Hoa Kỳ đã ban hành một Nghị quyết giúp Đài Loan duy trì quyền tự vệ, đồng thời cam kết sẵn sàng dùng vũ lực để chống lại những mưu toan làm rối loạn an ninh,kinh tế và xã hội của Đài Loan (1).
Lập trường của Việt Nam về vấn đề Đài Loan được ông Nguyễn Phú Trọng cam kết với ông Tập Cận Bình rằng : "Phía Việt Nam tái khẳng định kiên trì chính sách "Một Trung Quốc", ủng hộ quan hệ hai bờ eo biển phát triển hòa bình và sự nghiệp lớn thống nhất Trung Quốc, kiên quyết phản đối hành động chia rẽ "Đài Loan độc lập" dưới mọi hình thức và nhất quán ủng hộ nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của các nước. Việt Nam không phát triển quan hệ cấp Nhà nước nào với Đài Loan".
Như vậy, xem ra lời nói "Việt Nam không chọn bên" của Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính là hoàn toàn sai với tình hình thực tế.
Phạm Trần
(07/11/2022)
Chú thích :
(1) Consistent with the Taiwan Relations Act, the United States makes available defense articles and services as necessary to enable Taiwan to maintain a sufficient self-defense capability -– and maintains our capacity to resist any resort to force or other forms of coercion that would jeopardize the security, or the social or economic system, of Taiwan - Tài liệu Bộ Ngoại giao Mỹ
Đại hội Đảng cộng sản Trung Quốc lần thứ 20 vừa kết thúc hôm 22/10, ngay hôm sau ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Đảng cộng sản Việt Nam, thuộc trong số các nhà lãnh đạo đầu tiên gửi điện mừng tới Chủ tịch Tập Cận Bình tái giữ chức Tổng Bí thư Đảng cộng sản Trung Quốc". Hơn thế, theo truyền thông hai nước, ông Nguyễn Phú Trọng sẽ thăm Trung Quốc từ ngày 30/10 đến 02/11 theo lời mời của ông Tập Cận Bình". Chuyến thăm này có ý nghĩa thế nào?
AFP
Nếu quan sát những động thái trên có thể bình luận rằng thái độ của người đứng đầu Đảng cộng sản Việt Nam là "hồ hởi" chúc mừng "thành công", mang đậm dấu ấn cá nhân nhưng biểu thị "tình đoàn kết và nét tương đồng" về ý thức hệ qua "mối quan hệ và tình cảm tốt đẹp giữa hai Đảng cộng sản và hai cá nhân Tổng bí thư". Trong bức điện mừng ông Tập, ông Trọng có viết: "Tôi mong sớm được gặp lại đồng chí để chúng ta cùng nhau đi sâu trao đổi những vấn đề chiến lược, góp phần tăng cường hơn nữa tin cậy chính trị, đề ra những định hướng lớn cho tương lai phát triển tốt đẹp của quan hệ hai nước". Tuy nhiên, sự "sốt sắng" của chuyến đi mặc dù sức khỏe của ông Trọng có "vấn đề" sau lần tai biến năm 2018 và thiếu công khai hóa nội dung cuộc gặp khiến chuyến thăm này mang đậm tính biểu tượng".
Cả hai ông Nguyễn Phú Trọng và Tập Cận Bình đều là "trường hợp đặc biệt", nghĩa là "phá thông lệ" giới hạn về tuổi và hai nhiệm kỳ, để tiếp tục nắm quyền trên cương vị tổng bí thư đảng ở nhiệm kỳ thứ ba, nhưng mỗi ông có hoàn cảnh đặc thù riêng để "ở lại". Trong khi ông Trọng tại vị thêm được cho là có lý do duy trì chế độ khỏi sự tồn vong từ "bất ổn kinh tế vĩ mô và thể chế" ở Việt Nam thì ông Tập "cần phải" tiếp tục lãnh đạo thực hiện "giấc mộng Trung Hoa" trong môi trường quốc tế phức tạp, khó lường khi cạnh tranh giữa các siêu cường và chiến tranh Nga – Ukraine làm đảo lộn kinh tế và chính trị các quốc gia". Tuy nhiên, cách thức để giữ đỉnh quyền lực của họ là giống nhau, thông qua các biện pháp thanh lọc, tổ chức cán bộ để "bố trí những người thân cận" và trừng phạt suy thoái tư tưởng đồng thời với chống tham nhũng". Đi trên con đường đó không thể không có rủi ro, nhưng "ưu thế" của chế độ tập quyền Đảng cộng sản đã được phát huy tối đa".
Họ luôn là những người đồng chí, ngầm định hay công khai hỗ trợ nhau để giữ chế độ". Khi ông Trọng vượt quy định về giới hạn tuổi để ở lại nhiệm kỳ hai năm 2016, ngay sau đó, ông Tập Cận Bình đến Hà Nội, gặp ông Nguyễn Phú Trọng để thể hiện sự đoàn kết giữa hai đảng và nhà nước". Chuyến thăm Trung Quốc lần này của ông có thể coi là "đáp lễ", thể hiện truyền thống văn hóa chính trị mang tính ý thức hệ pha trộn nho giáo". Họ là những "học trò xuất sắc" của lãnh tụ V". Lê-nin khi hiện thực hóa ước muốn có được một tổ chức bộ máy để "xoay chuyển" đất nước". Hai ông đã "thành công" và họ có cơ hội lớn bàn thảo về tương lai".
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình giới thiệu các thành viên mới trong Bộ Chính trị tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh hôm 23/10/2022". AFP
Tính biểu tượng cao mang tính ý thức hệ không chỉ sẽ quyết định nội dung cuộc thảo luận giữa hai nhà lãnh đạo đảng, mà còn ẩn chứa những vấn đề mang tính quan điểm, chủ chương, chính sách, liên quan đến cải cách thể chế và chuyển đổi nền kinh tế sang thị trường trong bối cảnh trật tự thế giới phân chia ngày càng rõ rệt theo sự cạnh tranh giữa Trung Quốc, Nga với Mỹ và phương Tây". Sau đây là bốn nhóm vấn đề chủ yếu cần theo dõi, phân tích và cần thêm ý kiến của quý vị đóng góp thúc đẩy chính sách cải cách thể chế :
Một là, tầm và mức độ ảnh hưởng của Đảng cộng sản Trung Quốc, như một chỗ dựa cho Đảng cộng sản Việt Nam, như thế nào đến nội bộ tổ chức, sự hỗ trợ đào tạo cán bộ, tư vấn kinh nghiệm và chính sách điều hành cũng như việc phối hợp xử lý các tình huống cấp bách… ? Chẳng hạn, Trung Quốc đi trước với "cải cách và mở cửa" với tư tưởng thực dụng nhưng việc vận dụng trong đặc thù hoàn cảnh Việt Nam ra sao, thành lập các đặc khu hành chính kinh tế… ? Hay, mặc dù không có bằng chứng về "can thiệp công việc nội bộ" nhưng vì sao luôn lan truyền tin đồn, thuyết âm mưu ?"...
Hai là, chắc chắn có sự cam kết duy trì quan hệ truyền thống tốt đẹp giữa hai đảng và nhà nước nhưng những vấn đề mang tính "nguyên tắc" như tranh chấp về lãnh hải, biển đảo hay "nhạy cảm" như triển khai sáng kiến của Tập Cận Bình về "con đường tơ lụa" liệu có được "nhân nhượng" trong các thoả thuận ngầm hay núp bóng các dự án cụ thể ?
Ba là, việc vận dụng chủ thuyết phát triển và mô hình kinh tế thế nào để tương thích với tham vọng "Đảng- Nhà nước mạnh" với những đặc thù của mỗi nước, trong đó mỗi chủ đề kinh tế sẽ bị chi phối ? Chẳng hạn, tổng kim ngạch buôn bán hai chiều Trung Quốc-Việt Nam năm 2021 đạt 230 tỷ USD và, vị trí thứ ba về đầu tư của Trung Quốc vào Việt Nam liệu có thể được nâng lên và như thế nào trong bối cảnh suy thoái kinh tế, đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu do chiến tranh, lạm phát, khủng khoảng nợ, bất động sản… ở mỗi nước ?
Bốn là, sự lựa chọn chiến lược phát triển sao cho giữ được tính độc lập, tự chủ của quốc gia như thế nào trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt hiện nay giữa hai hệ tư tưởng chủ nghĩa cộng sản và tư bản? "Việc Tập Cận Bình chính thức kéo dài nhiệm kỳ lãnh đạo thứ ba và có thể suốt đời đã "khóa chặt định hướng chính sách hiện tại của Trung Quốc – một định hướng thể hiện rõ thái độ thù địch với đa nguyên chính trị và các lực lượng của thị trường tự do" và, từ đó Mỹ và phương Tây không còn phải "do dự" để có chính sách đối phó phù hợp khi coi Trung Quốc là "đối thủ cạnh tranh trực tiếp". Đổi mới ở Việt Nam "đi sau" với trình độ phát triển thấp hơn, liệu "chính sách thực dụng" có thể từ bỏ khi tăng trưởng kinh tế phụ thuộc vào đầu tư tư bản nước ngoài vẫn phải được coi trọng vì tính chính danh của chế độ hay, tiếp tục "đu dây" thế nào ?
Cần lắm đối với các nhà nghiên cứu có tâm với đất nước làm rõ "thâm ý" lời phát biểu của cố Tổng bí thư Đảng cộng sản Trung Quốc Đặng Tiểu Bình rằng ông ta "hiểu rõ các lãnh đạo Việt Nam" và cần dạy "bài học" cho họ trong bối cảnh xâm lược Việt Nam năm 1979". Phải chăng là sự tương đồng ý thức hệ ? Hiện nay có nhiều bình luận về "ngoại giao cây tre" của Việt Nam, nhưng ý kiến sẽ trở nên kém "trọng lượng" khi thoát ly khỏi "vòng kim cô" ý thức hệ dù đó chỉ mang tính "biểu tượng" như chuyến công du sắp tới đến Trung Quốc của ông Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam".
Phạm Quý Thọ
Nguồn : RFA, 27/10/2022
Việt Nam và Trung Quốc nối lại kênh tiếp xúc của lãnh đạo cấp cao sau thời gian gián đoạn vì đại dịch Covid-19, với chuyến đi tới Nam Ninh của Phó Thủ tướng thường trực Việt Nam Phạm Bình Minh hôm 12/7, theo lời mời của Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị.
Hai ông Vương Nghị và Phạm Bình Minh sẽ đồnghủ trì Phiên họp lần thứ 14 Ủy ban Chỉ đạo hợp tác song phương Việt Nam-Trung Quốc
Ông Minh cùng ông Vương, người còn là Ủy viên Quốc vụ viện Trung Quốc, sẽ đồng chủ trì Phiên họp lần thứ 14 Ủy ban Chỉ đạo hợp tác song phương Việt Nam-Trung Quốc, diễn ra tại Nam Ninh, Khu tự trị dân tộc Choang tỉnh Quảng Tây trong ngày 12 và 13/7, theo Đài Tiếng nói Việt Nam.
Đây là lần đầu tiên một Ủy viên Bộ Chính trị Đảng cộng sản Việt Nam đến Trung Quốc kể từ Đại hội Đảng lần thứ 13 và đại dịch Covid-19 bùng phát, và đây cũng là lần đầu tiên ông Minh đi Trung Quốc với tư cách Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ.
Chuyến đi này của ông Minh còn nhằm cho thấy chính phủ Việt Nam coi trọng quan hệ với Trung Quốc, cũng theo trang nhà của VOV. Ông Minh được cho là sẽ tìm cách làm việc với phía Trung Quốc để tháo gỡ tình trạng ùn tắc hàng nông sản Việt Nam tại cửa khẩu, kết nối giao thông đường sắt, đường bộ, khôi phục các chuyến bay…
Biển Đông cũng là một nội dung mà ông Minh sẽ đề cập với phía Trung Quốc. Ông Minh được cho sẽ ‘trao đổi tổng thể, thẳng thắn về biên giới lãnh thổ, bảo vệ chủ quyền, lợi ích chính đáng của Việt Nam’ với ông Vương Nghị.
Lần gần nhất Ủy ban Chỉ đạo hợp tác song phương Việt Nam-Trung Quốc họp là tại Hà Nội hồi tháng 9 năm 2021 khi Việt Nam đang trong đỉnh điểm của đợt bùng phát dịch Covid-19.
Quan hệ Việt-Trung đang trải qua giai đoạn gập ghềnh do tác động của dịch Covid-19 và chính sách chống dịch hà khắc của Trung Quốc. Hàng nông sản của Việt Nam bị ùn ứ do phía Trung Quốc nhiều lần đóng cửa khẩu hay chỉ thông quan nhỏ giọt, giao thương sụt giảm, đường bay thẳng giữa hai nước vẫn đang bị tạm ngưng và du học sinh Việt Nam vẫn chưa thể trở lại Trung Quốc.
Trước thềm chuyến thăm của ông Phạm Bình Minh, Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc Phạm Sao Mai được trang VOV dẫn lời cho biết chuyến đi này ‘thể hiện quyết tâm của hai bên trong việc duy trì giao lưu, tiếp xúc mật thiết giữa hai Đảng, hai nước, góp phần tăng cường hơn nữa tin cậy chính trị’ và ‘thúc đẩy hợp tác song phương trong tất cả các lĩnh vực’.
Việt Nam và Trung Quốc có mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện – tức là cấp độ cao nhất trong khung quan hệ ngoại giao của Việt Nam. Hiện Trung Quốc là đối tác giao thương lớn nhất và là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam, sau Mỹ. Việt Nam cũng là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong ASEAN và lớn thứ 6 của Trung Quốc trên thế giới.
Theo số liệu thống kê của cơ quan hải quan Việt Nam, kim ngạch thương mại song phương hai chiều trong năm 2021 tăng 24,6% đạt 165,8 tỷ đô la Mỹ. Riêng 5 tháng đầu năm 2022, kim ngạch đạt 64,06 tỷ đô la, tăng 13,3% so với cùng kỳ năm trước.
Trung Quốc cũng là một trong những nước tài trợ nhiều vaccine ngừa Covid-19 cho Việt Nam. Tuy nhiên, Hà Nội và Bắc Kinh vẫn căng thẳng về những tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông.
Cuộc đua giữa Trung Quốc, Nhật Bản và Hoa Kỳ nhằm giành giật ảnh hưởng ở Đông Nam Á và trên toàn cầu đang vào hồi quyết liệt. Cuộc đua này được quy định bởi mục tiêu, phương thức tiến hành chiến lược của mỗi nước và phần quan trọng nữa là ở sự xoay chuyển ứng xử của Việt Nam. Nếu các quốc gia tự do/dân chủ vượt trội lên được so với các nhà nước độc tài/toàn trị thì "mẫu số chung" của hòa bình, an ninh và thịnh vượng trên thế giới, trong đó có Việt Nam, mới được bảo đảm và bền vững.
Vương Nghị tại một sự kiện ở Bắc Kinh. Hình minh họa.
Hình ảnh một quốc gia muốn nô dịch thế giới, biến các lân bang thành chư hầu, bắt nạt và cưỡng bức hầu hết các nước có tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông, đối nghịch với tầm nhìn của tập thể các nhà lãnh đạo thế giới trên cơ sở luật pháp quốc tế, đáng tin cậy đối với phần lớn các nước Đó là thực chất cuộc cạnh tranh gay gắt hiện nay giữa Trung Quốc và Mỹ, Nhật, mà Đông Nam Á, trong đó hàng đầu là Việt Nam, nơi có thể cảm nhận điều này rõ nhất.
Công khai nhận thức cấp cao
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị thăm chính thức Việt Nam từ 10 – 12/9/2021 và dự Phiên họp lần thứ 13 ủy ban chỉ đạo hợp tác song phương Việt – Trung, theo lời mời của Phó Thủ tướng Thường trực Phạm Bình Minh và Ngoại trưởng Bùi Thanh Sơn. Vương Nghị sang Việt Nam được dư luận quốc tế cho là để đối trọng lại lại các hoạt động "ngoại giao con thoi" của Mỹ vừa qua . Chuyến thăm của Vương Nghị nhắc công luận nhớ đến xì-căng-đan nhân vụ đại sứ Hùng Ba đề nghị gặp gấp Thủ tướng Phạm Minh Chính ngay trước giờ chuyên cơ của Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris hạ cánh xuống Nội Bài.
Vương Nghị có mặt ở Hà Nội trùng khít với thời gian Bộ trưởng quốc phòng Nhật Bản thăm Việt Nam, cũng từ ngày 10–12/9. Trung Quốc là vậy, đại quốc nhưng rất chú ý đến các tiểu tiết, nếu như không muốn nói là tiểu nhân. Lệnh cho đại sứ Trung Quốc ở Hà Nội phải gặp bằng được Thủ tướng chủ nhà trước khi chuyên cơ của quốc khách đáp xuống sân bay chỉ vài tiếng đồng hồ (24/8). Ủy viên Quốc vụ Viện phải sang tận nơi (10/9), để chứng kiến xem Hà nội và Tokyo bàn bạc những gì liên quan đến vấn nạn chung của hai nước là Biển Đông và Biển Hoa Đông. Với hàng trăm Hán gian ngay trong lòng "các đồng chí" cộng sản Việt Nam, cùng với hệ thống "cộng tác viên" của Cục Tình báo Hoa Nam chui sâu trèo cao tại Ba Đình,Trung Quốc chẳng thiếu thông tin . Thế mà vẫn phải sang tận nơi, "thóc mách" ngay tại hiện trường như thế càng chuộc lấy sự phản cảm của người Việt. Trung Quốc dùng cái "uy" ấy để ra oai với ai ?
Mà ra "uy" thế chưa đủ. Đúng vào ngày họ Vương đến Hà Nội, Trung Quốc cho phong tỏa khu vực phía tây bán đảo Lôi Châu trong hai ngày 9 và 10/9 để phục vụ cho các cuộc tập trận bắn đạn thật, đồng thời trước đó đã tiến hành một cuộc tập trận đổ bộ chiếm đảo ở Biển Đông. Báo quốc doanh Việt Nam đưa tin mà không dám bình luận, dẫn nguồn từ thông báo của Cục Hàng hải Trung Quốc và video Đài truyền hình trung ương Trung Quốc CCTV. Tờ South China Morning Post (SCMP) tiết lộ rằng, Trung Quốc công bố video tập trận ở Biển Đông nhằm đáp trả việc tàu chiến USS Benfold của Mỹ hôm 8/9 đi vào vùng biển gần đá Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa. Số liệu từ SCMP đăng tải cho thấy Trung Quốc đã tiến hành 20 cuộc tập trận hải quân có yếu tố liên quan đến chiếm đảo trong nửa đầu năm 2021,vượt xa 13 cuộc tập trận tương tự được thực hiện trong năm 2020 .
Còn cái "ân" thì Vương Nghị cũng công khai hóa ngay khi đến Hà Nội. ủy viên Quốc vụ Vương Nghị công bố Trung Quốc sẽ viện trợ thêm 3 triệu liều vaccine cho Việt Nam trong năm nay, nâng tổng số vaccine viện trợ của Trung Quốc lên 5,7 triệu liều. Tuy nhiên, hiện tại đã có cơ sở để tin rằng Hayat-Vax chính là vắc xin Trung Quốc, từ Sinopharm Bắc Kinh. Vắc xin này đã có trong danh sách EUL của WHO. Vấn đề ở đây là : nếu đúng vaccine Trung Quốc thì phải gọi sự vật đúng tên, chứ không nên biến hóa thành "bản địa" của Tiểu Vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE). Ít nhất hai bài viết to đùng trên hai tờ báo chính thống mà không có một chữ "Trung Quốc" nào, trong khi lại nhấn nhá "bản địa".Cách đưa tin này quả là đáng ngờ về động cơ. Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Chu, tiếng nói phản biện hàng đầu của xã hội dân sự trong nước, thẳng thắn đặt vấn đề, tại sao lại PR cho vaccine Hayat-Vax, là vaccine của Công ty trách nhiệm hữu hạn Viện Sinh phẩm Bắc Kinh thuộc Tập đoàn Biotec Quốc gia Trung Quốc (CNBG) sản xuất, chuyển cho UAE đóng gói và xuất xưởng ?
Từ an toàn sức khỏe đến an ninh quốc gia cũng thế. Tập hợp "mờ" là nội dung bao trùm của quan hệ. Thủ tướng Phạm Minh Chính phải thề thốt trước đại sứ Trung Quốc : "Việt Nam không liên kết với nước này để chống nước kia", hay hai bên cam kết xử lý ổn thỏa bất đồng trên biển theo tinh thần "nhận thức chung cấp cao", thỏa thuận về "những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển và tuân thủ luật pháp quốc tế". Ý kiến các chuyên gia đều cho rằng, cần phải sớm công khai hóa "chiến lược cân bằng" và "các thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản" trong quan hệ. Mỗi khi có tranh chấp trên biển, truyền thông chỉ đưa là hai bên nhất trí tiếp tục tuân thủ nghiêm túc "nhận thức chung cấp cao" . Có điều, "nhận thức chung cấp cao" có nội hàm như thế nào thì người dân Việt Nam, ngay cả nhiều quan chức được phỏng vấn cũng không có khái niệm gì cả.
Trung, Nhật và Mỹ
Vương Nghị còn mang gì khác đến Hà Nội ? Ba triệu liều vaccine "Kim cháu" trả lại không thèm nhận, chỉ là món quà "lót tay" cho chủ nhà. Thực chất, Vương Nghị đã mang "nồi cơm thiu" sang đãi các đồng chí Việt Nam ! Tạ Duy Anh, một nhà văn thành danh ở trong nước, người có hàng chục năm nghiên cứu về văn hóa và văn học Trung Quốc,dám công khai bộc bạch như thế !
Dưới sự kềm kẹp và khủng bố gắt gao của Ban Văn hóa tư tưởng của Đảng cộng sản Việt Nam, Tạ Duy Anh dám ngẩng cao đầu nói lên tình cảm "tận đáy lòng" của người dân Việt đối với lãnh đạo dưới "triều Tập", các chính khách dám coi Việt Nam là đứa con ngỗ ngược… Cần hiểu như thế nào ý trong thông cáo báo chí : "Chúng ta (Trung Quốc và Việt Nam) là cộng đồng có chung tương lai, luôn trung thành với nguyện vọng ban đầu của tình hữu nghị truyền thống, mang trong mình lý tưởng và niềm tin chung, chung tay bảo vệ hệ thống xã hội chủ nghĩa, cùng nhau phát triển sự nghiệp xã hội chủ nghĩa". Tạ Duy Anh trả lời : "Chính Vương Nghị biết rõ đó là món cơm đã thiu từ lâu. Nói như đại thi hào Gớt : "Ngay cả chó cũng không màng". Thế mà ông ta vẫn đủ sự trơ trẽn để đem ra tỉ tê dụ dỗ chủ nhà !
Trong khi đó thì Bộ trưởng quốc phòng Nhật Bản Kishi Nobuo phát biểu tại Cục Đối ngoại Bộ quốc phòng Việt Nam ngày 12/9 : "Giúp đỡ lẫn nhau khi khó khăn". Đây là một đức tính mà người Nhật đã ấp ủ từ lâu. Bạn bè giúp đỡ nhau lúc khó khăn. Trong thử thách chưa từng có của đại dịch và để cùng nhau đương đầu với khó khăn này như một người bạn, Nhật Bản đã cung cấp khoảng 3 triệu liều vắc xin cho nhân dân Việt Nam, những người mà chúng tôi có một tình bạn lâu đời và sâu sắc". Ông còn nói tiếp : "Gian nan mới biết bạn hiền", người Nhật chúng tôi thấy cảm phục và được khích lệ biết bao bởi những đức tính được thể hiện trong câu nói tiếng Việt này. Tôi xin cảm ơn một lần nữa ! Và đây cũng là cơ hội để Nhật Bản và Việt Nam một lần nữa nhận ra chúng ta cùng chia sẻ đức tính giúp đỡ bạn bè khi gặp khó khăn và mối quan hệ của chúng ta bền chặt như thế nào".
Chuyến thăm này có ý nghĩa và rất thực tiễn, thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác quốc phòng và an ninh Nhật – Việt trong tình hình an ninh khu vực đang có nhiều biến động phức tạp trên Biển Đông, biển Hoa Đông. Hai bên cụ thể hóa hợp tác quốc phòng trong các lĩnh vực khoa học – công nghệ – công nghiệp quốc phòng, phát triển năng lực thực thi pháp luật trên biển và ở vùng trời trên biển cho Việt Nam và các hợp tác đặc thù khác. Cần nhấn mạnh là Việt Nam và Nhật Bản đã có quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng, Nhật Bản đóng vai trò ngày càng quan trọng trong cấu trúc Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở (FOIP). Trên thực tế, Nhật Bản đang trở thành "cầu nối về an ninh" giữa Việt Nam với Mỹ và phương Tây, đóng góp trực tiếp vào việc đảm bảo an ninh cho Đông Nam Á. Việt Nam hoan nghênh mọi nỗ lực của Nhật Bản giúp đảm bảo an ninh Đông Nam Á phù hợp với luật pháp quốc tế.Việt Nam coi Nhật Bản là một trong những đối tác quan trọng hàng đầu về an ninh.
Quan hệ Mỹ – Việt giờ đây không còn đơn thuần là đối tác thương mại. Hai quốc gia cựu thù đã tìm thấy ở nhau tiềm năng, nhu cầu an ninh lớn hơn thế. Bởi đồng minh truyền thống của Mỹ trong khu vực là Philippines không thực sự mạnh về tiềm lực quân sự như Việt Nam. Và Philippines cũng chưa có nhiều kinh nghiệm với Trung Quốc như người Việt Nam. Việt Nam và Mỹ đang giao thoa ở chủ quyền quốc gia và tự do hàng hải trước sự tham lam của Trung Quốc nên dễ dàng xích lại gần nhau. Mỹ rõ ràng còn nhìn thấy sức mạnh bên trong ở Việt Nam, qua thái độ ngờ vực của đa số người dân Việt trước láng giềng phương Bắc với quá nhiều kinh nghiệm đau thương suốt chiều dài lịch sử. Tuy nhiên, Việt Nam cũng có những quan hệ không đồng nhất với Trung Quốc giữa đa số lòng dân và các "đồng chí" trong đảng. Dù khó nói ra, nhưng nhiều người đang cảm nhận, Đảng cộng sản Việt Nam muốn đảm bảo ách cai trị của mình ở Việt Nam, thì ít nhiều đều phảitrông chờ vào các đồng chí "phương Bắc’.
Chính quyền Biden đã tạo được thiện chí và kỳ vọng cao giữa các nước ASEAN. Trong bối cảnh Đông Nam Á ngày càng thiếu tin tưởng Trung Quốc, vì sự hiện diện kinh tế và chính sách đối ngoại ngày càng quyết đoán của nước này, đặc biệt là ở Biển Đông. Các nước ASEAN hăng hái chào đón một chính sách can dự mạnh hơn của Mỹ trong khu vực. Nay đã đến lúc Việt Nam phải công khai cho Trung Quốc, chính sách cân bằng của Việt Nam là thiết lập quan hệ với các siêu cường như nhau, cụ thể là quan hệ Việt – Mỹ, Việt – Nga, Việt – Trung là ngang bằng như nhau. Và quan hệ Việt – Mỹ ở mức đối tác chiến lược toàn diện là điều hiển nhiên. Minh bạch chính sách quan hệ cân bằng với các cường quốc chỉ có lợi cho Việt Nam.Minh bạch để các bên biết mà đối xử.
Việt Nam đã nhiều lần bỏ lỡ cơ hội. Không bình thường hóa quan hệ với Hoa Kỳ ngay sau năm 1975 đã mang đến cho Việt Nam nhiều tổn thất không thể đo lường. Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt – Trung được thiết lập năm 2008 trong khi chiến tranh xâm lược biên giới Việt Nam của Trung Quốc kéo dài ròng rã suốt 10 năm, kết thúc vào năm 1989. Tại sao quan hệ Việt – Mỹ chưa phải là đối tác chiến lược toàn diện, dù chiến tranh giữ hai bên đã kết thúc từ năm 1973 ? Hỏi không phải mong muốn nhận câu trả lời (bởi ai cũng biết). Hỏi để đòi hỏi hành động ! Hành động để xoay chuyển ứng xử của Việt Nam. Góp phần vào sự vượt trội của các quốc gia tự do/dân chủ đối với các nhà nước độc tài/toàn trị. "Mẫu số chung" của hòa bình, an ninh và thịnh vượng trên thế giới, trong đó có Việt Nam, nhờ đó sẽ được bảo đảm bền vững.
Hoàng Trường
Nguồn : VOA, 13/09/2021