 | Tổng quan: | 3705018 |
Ukraine mở điều tra về vụ tấn công của Nga khiến hơn 20 binh sĩ bỏ mạng
Chi Phương, RFI, 06/11/2023
Trong một video đăng tải hôm qua, 05/11/2023, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky xác nhận quân đội Ukraine đã chịu thương vong nặng nề trong một cuộc tấn công của Nga vào cuối tuần trước, đồng thời tiếp tục kêu gọi thêm viện trợ từ phương Tây.
Đơn vị pháo binh chuyển đạn vào nòng súng cối - Ảnh minh họa
Từ Kiev, thông tín viên RFI Emmanuelle Chaze cho biết thêm thông tin :
Cuộc tấn công được các phương tiện truyền thông Ukraine đưa tin một ngày sau đó. Cụ thể, hôm 03/11, vào ngày lễ kỉ niệm của lực lượng pháo binh Ukraine, một tên lửa Iskander của Nga đã bắn trúng một nhóm binh lính thuộc lữ đoàn tấn công vùng núi 128, đến từ vùng Transcarpatie, tại chiến tuyến ở vùng Zaporijjia.
Theo truyền thông Ukraine, khoảng 20 lính đã bỏ mạng, hàng chục người bị thương. Kiev xác nhận đã xảy ra cuộc tấn công nhưng không xác nhận số nạn nhân và nói rõ rằng từ đầu cuộc chiến, quân đội vẫn không bình luận về số thương vong.
Bộ trưởng Quốc Phòng Rustem Umerov bảo đảm sẽ mở một cuộc điều tra để xác định nguyên nhân của vụ việc. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng lên tiếng về vụ tấn công và mong đợi có được "câu trả lời trung thực" từ cuộc điều tra. Cuối tuần qua, tổng thống Zelensky cũng bác bỏ bình luận của tướng Zalunzhny, tổng tham mưu trưởng quân đội Ukraine. Ông khẳng định cuộc chiến chưa đi vào bế tắc và kêu gọi thêm viện trợ từ phương Tây, đặc biệt là hệ thống phòng không, đồng thời mời cựu tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đến thăm Ukraine để tận mắt chứng kiến tác dụng của những viện trợ đó.
Chi Phương
************************
Ukraine tấn công một xưởng đóng tàu Nga tại Crimea bằng tên lửa hành trình
Trọng Nghĩa, RFI, 05/11/2023
Bộ Quốc Phòng Nga vào sáng nay 05/11/2023 đã xác nhận thông tin do phía Ukraine loan báo vào hôm qua, theo đó một xưởng đóng tàu của Nga trên bờ biển phía đông bán đảo Crimea đã bị trúng tên lửa của Ukraine, làm một chiến hạm Nga bị hư hại.
Khinh hạm mang tên lửa hành trình Askold (phải) tại xưởng đóng tàu Zaliv ở Kerch, Crimea, ngày 20/07/2020. AP - Alexei Druzhinin
Theo hãng tin Pháp AFP, truyền thông nhà nước Nga đã trích dẫn bộ Quốc Phòng Nga cho biết : "Vào ngày 04/11, quân đội Ukraine đã phóng 15 tên lửa hành trình vào xưởng đóng tàu B.E. Butoma (Zaliv) ở thành phố Kerch". Theo nguồn tin trên, phòng không Nga đã bắn hạ 13 tên lửa Ukraine, nhưng "một con tàu đặt tại nhà máy đã bị hư hại sau khi bị tên lửa hành trình của đối phương bắn trúng". Thông báo của bộ Quốc Phòng Nga không nêu rõ tên của tàu bị hư hại, cũng như mức độ nghiêm trọng của thiệt hại.
Trước đó, Quân đội Ukraine đã loan báo về cuộc oanh kích "thành công" vào xưởng đóng tàu ở Kerch, ở Crimea. Trên mạng Telegram, nhà báo kiêm phân tích gia quân sự người Ukraine Andriy Tsaplienko tiết lộ rằng một trong những chiến hạm hiện đại nhất của Nga, khinh hạm mang tên lửa hành trình Askold, hạ thủy vào năm 2021 - đã bị hư hại trong cuộc tấn công. Đây được cho là một đòn mới giáng vào hạm đội của Nga, vốn đã bị mất nhiều chiếc tàu trong những tháng gần đây
Trong lãnh vực chính trị, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vào hôm qua đã bác bỏ nhận định cho rằng cuộc xung đột với Nga đang lâm vào tình thế bế tắc. Trong cuộc họp báo chung tại Kiev với khách mời là chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen, ông Zelensky cho rằng rằng với thời gian "ai nấy đều mệt mỏi… nhưng đó không phải là bế tắc".
Tuyên bố của tổng thống Ukraine được đưa ra nhằm bác bỏ nhận định gần đây của một chỉ huy Ukraine cao cấp, theo đó cả hai quân đội Nga và Ukraine đang bị mắc kẹt trong một cuộc chiến tranh tiêu hao. Tổng thống Ukraine cũng phủ nhận tin đồn cho rằng phương Tây đang gia tăng áp lực buộc Kiev thúc đẩy quá trình thương thuyết với Nga.
Trọng Nghĩa
***************************
Tổng thống Zelenskiy thúc giục Mỹ viện trợ thêm, mời cựu Tổng thống Trump đến thăm Ukraine
Reuters, VOA, 05/11/2023
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy kêu gọi Hoa Kỳ cung cấp thêm tài chính để giúp lực lượng của ông chống lại Nga, đồng thời mời cựu Tổng thống Donald Trump đến thăm Ukraine để đích thân chứng kiến cuộc xâm lược của Putin.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy mời cựu Tổng thống Donald Trump đến thăm Ukraine để thẩm định tình hình - The Hill - Ảnh minh họa
Tổng thống Zelenskiy nói rằng quân đội Mỹ cuối cùng có thể bị kéo vào một cuộc xung đột lớn hơn ở châu Âu với Nga nếu Washington không tăng cường hỗ trợ.
"Nếu Nga giết hết chúng tôi, họ sẽ tấn công các nước NATO và các bạn sẽ đưa con cái của mình [đến chiến đấu]", ông Zelenskiy nói trong cuộc phỏng vấn với chương trình ‘Meet the Press’ của đài truyền hình NBC phát sóng hôm Chủ nhật.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden thuộc Đảng Dân chủ đã thúc ép Quốc hội Hoa Kỳ thông qua dự luật chi tiêu bổ sung trị giá 106 tỷ đôla, với phần lớn số tiền này sẽ dùng để tăng cường phòng thủ cho Ukraine và phần còn lại được cung cấp cho Israel, khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và lực lượng bảo vệ biên giới của Hoa Kỳ.
Thay vào đó, Hạ viện Hoa Kỳ do Ðảng Cộng hòa lãnh đạo đã đưa ra một kế hoạch tài trợ khác. Tuần trước, Hạ viện đã thông qua dự luật cung cấp 14,3 tỷ đôla viện trợ cho Israel nhưng không bao gồm bất kỳ khoản tăng viện trợ nào cho Ukraine.
Thượng nghị sĩ Chuck Schumer, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện do Đảng Dân chủ kiểm soát, cho biết ông sẽ không đưa dự luật của Hạ viện ra biểu quyết và Tổng thống Biden đã thề sẽ phủ quyết nó.
Trong cuộc phỏng vấn phát sóng hôm Chủ nhật, ông Zelenskiy mời cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, một đảng viên Cộng hòa, đến thăm Ukraine và chứng kiến hậu quả của cuộc xung đột do Tổng thống Nga Vladimir Putin khởi xướng vào tháng 2/2022.
Ông Trump, ứng cử viên hàng đầu cho đề cử tổng thống của Đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử năm 2024, chỉ trích gay gắt sự ủng hộ của Hoa Kỳ dành cho Kyiv và nói rằng ông có thể kết thúc chiến tranh sau 24 giờ nếu tái đắc cử.
"Nếu ông ấy có thể đến đây [Ukraine], tôi sẽ cần… 24 phút để giải thích với Tổng thống Trump rằng ông ấy không thể xoay sở được cuộc chiến này", ông Zelenskiy nói. "Ông ấy không thể mang lại hòa bình vì Putin".
Nguồn : VOA, 05/11/2023
Chiến tranh Ukraine : Nga muốn tuyển nữ chiến binh bắn tỉa và điều khiển drone
Phan Minh, RFI, 31/10/2023
Trang thông tin Nga Important Stories, chuyên về điều tra báo chí trông thấy các thông báo của một nhóm lính đánh thuê có liên kết với bộ Quốc Phòng Nga, đăng trên mạng khuyến khích, tuyển dụng phụ nữ chiến đấu ở Ukraine.
Các binh sĩ nữ của quân đội Nga trong cuộc duyệt binh thường niên trên Quảng trường Đỏ, Moskva, năm 2019. © Maksim Konstantinov / SOPA Image - SOPA Images
"Chúng tôi muốn chứng minh rằng phụ nữ được sinh ra không phải chỉ để nấu súp và sinh đẻ". Điều đó dường như ai cũng đã biết từ trước, nhưng đó là cách mà một nhà tuyển quân người Nga biện minh cho quyết định tuyển dụng phụ nữ để tham gia chiến đấu ở Ukraine, khi trả lời Important Stories.
Trong một bài báo được đăng hôm 23/10/2023, trang thông tin trực tuyến này đã trình bày cụ thể về hậu trường của việc Nga thuyết phục ngày càng nhiều phụ nữ ra chiến trường và giao cho họ nhiều nhiệm vụ mang tính quân sự hơn. Jenny Mathers, chuyên gia về các vấn đề an ninh Nga tại Đại học Aberystwyth, Mỹ, tóm tắt : "Hiện tại, có khoảng 1.000 phụ nữ tham gia vào nỗ lực chiến tranh của Nga, nhưng hầu như chỉ đảm nhiệm các vai trò hậu cần, như phụ trách về mặt y tế hoặc truyền tải thông tin".
Một tháng để trở thành xạ thủ bắn tỉa
Một số thông báo đã được đăng trên mạng xã hội VKontakte, tương đương với Facebook của Nga, nhằm tìm kiếm những phụ nữ muốn gia nhập quân đội. Những thông báo này cho biết họ sẽ được ký hợp đồng kéo dài sáu tháng và không yêu cầu có kinh nghiệm quân sự cụ thể. Khóa đào tạo kéo dài một tháng sẽ được tổ chức tại khu vực ly khai Donetsk (hiện do quân đội Nga kiểm soát) để trở thành xạ thủ bắn tỉa hoặc học cách điều khiển drone.
Huseyn Aliyev, chuyên gia về chiến tranh Ukraine tại Đại học Glasgow, Scotland nhận định : "Thật điên rồ khi họ hứa sẽ huấn luyện xạ thủ bắn tỉa chỉ trong vòng một tháng, trong khi thông thường phải mất ít nhất một năm rưỡi để bắt đầu cảm thấy sử dụng súng dễ dàng. Điều đó chứng tỏ rằng tiểu đoàn này đang rất cần, muốn chiêu mộ bất kể ai". Mức lương được đề nghị cũng tương đối hấp dẫn, vì nó tương đương với mức thù lao chính thức của một quân nhân nam, tức là hơn 2.000 đô la mỗi tháng.
Nỗ lực thu hút tân binh này không phải do bộ Quốc Phòng trực tiếp khởi xướng. Thông báo được đăng tải bởi tiểu đoàn Borz, một trung đoàn quân tình nguyện hoạt động ở vùng Donetsk.
Nhưng chính bộ Quốc Phòng là cơ quan thực hiện công việc đằng sau hậu trường. Trang Important Stories cho biết, tiểu đoàn Borz, không phải là một thực thể độc lập, mà thuộc nhóm lính đánh thuê Redut, do bộ Quốc Phòng và Cơ quan Tình báo Quân đội Nga (GRU) quản lý. Danilo delle Fave, chuyên gia về chiến lược quân sự tại Nhóm Nghiên cứu An ninh Quốc tế (ITSS) Verona, tóm tắt : "Nhóm lính Redut là phiên bản lý tưởng của Wagner mà Kremlin luôn mơ ước sở hữu : một công cụ dưới sự chỉ đạo của chính quyền, có khả năng thực hiện những công việc tồi tệ và không chính thức".
Đối với chuyên gia delle Fave, trước tiên, bộ Quốc Phòng muốn âm thầm dò thử xem có bao nhiêu phụ nữ sẽ "cắn câu". Trên thực tế, việc huy động phụ nữ vào quân đội là một vấn đề rất nhạy cảm ở Nga.
Tình trạng "trọng nam khinh nữ" trong quân đội Nga
Danilo delle Fave giải thích : "Kể từ khi phụ nữ gia nhập Hồng Quân Liên Xô trong thời kỳ Đệ Nhị Thế Chiến, mọi người đã tưởng rằng quân đội dang tay chào đón tất cả mọi người, nhưng trên thực tế, viễn cảnh này còn rất xa vời".
"Cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại" chống lại Đức Quốc Xã, trên thực tế, là một ngoại lệ trong lịch sử đầy biến động của mối quan hệ giữa quân đội và phụ nữ. Jenny Mathers giải thích : "Vào thời điểm đó, đã có hơn một triệu phụ nữ tình nguyện tham gia và đảm nhiệm các vị trí khác nhau trong quân đội, như xạ thủ bắn tỉa, làm công việc lái xe tăng và thậm chí cả phi công máy bay chiến đấu".
Nhưng sau khi chiến thắng Đức Quốc Xã, Moskva đã ngay lập tức yêu cầu các nữ chiến binh trở về nhà để thực hiện những nhiệm vụ "phù hợp" hơn, tức là vào bếp và nuôi dạy con cái.
Jenny Mathers nhấn mạnh rằng "tuần trăng mật" thứ hai giữa quân đội và phụ nữ diễn ra "một cách tình cờ, vào những năm 1990". Nạn nhân đầu tiên của cuộc biến động lớn về kinh tế hậu Perestroika – phong trào mở cửa nền kinh tế Nga dưới thời Gorbachev – là các doanh nghiệp lớn của Nhà nước, những cơ quan sử dụng nhân công nữ nhiều nhất ở Liên Xô, và nền kinh tế mới của Nga đã không hề "nương nhẹ" họ.
Trong thế giới kinh tế mới mà nam giới gần như chiếm hoàn toàn ưu thế, phụ nữ đã chuyển hướng sang quân đội để tìm kiếm cơ hội. Đây là lý do tại sao vào cuối những năm 1990, "gần 10% nhân sự của quân đội là phụ nữ, điều này chưa bao giờ xảy ra ngoài thời chiến", Jenny Mathers nhấn mạnh. Nhưng bộ tổng tham mưu đã không biết phải làm gì với những phụ nữ mà họ không hề muốn tiếp nhận này, và cùng với thời gian, quân đội đã loại dần họ để quay trở lại một thế giới gần như chỉ dành riêng cho nam giới.
Jenny Mathers nói thêm rằng Vladimir Putin đã rất chú ý tới việc bảo toàn tình trạng trọng nam trong quân đội Nga :"Putin đã nỗ lực rất nhiều để tạo dựng hình ảnh bản thân như một người đàn ông mạnh mẽ và khắc họa nước Nga như một nhà bảo vệ vĩ đại cho các giá trị truyền thống, ám chỉ đến những phụ nữ nội trợ. Ông ấy khó có thể để mọi người nghĩ rằng quân đội cần đến phụ nữ để giành chiến thắng".
Nhu cầu tìm kiếm những người điều khiển drone
Vậy tại sao tiểu đoàn Borz – và cao hơn nữa là bộ Quốc Phòng – giờ đây lại tìm cách chiêu mộ phụ nữ ? Đầu tiên, bởi vì phía địch (Ukraine) cho thấy không có tư tưởng trọng nam khinh nữ nặng nề như vậy. Huseyn Aliyev giải thích : "Có hàng nghìn phụ nữ Ukraine đã tình nguyện tham gia chiến đấu từ hơn một năm qua. Hầu hết họ đảm nhận các vị trí ở đằng sau hậu trường, nhưng cũng có một số người đã trở thành chiến binh thực thụ". Jenny Mathers thì nhận định rằng để nhấn mạnh đến vai trò của phụ nữ trong nỗ lực chiến tranh, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã thay đổi luận điệu, và giờ đây, nói về những người bảo vệ tổ quốc, cả nam lẫn nữ.
Một vài thông báo trên VKontakte sẽ không giúp cho Moskva bắt kịp Ukraine trong lĩnh vực này. Tiểu đoàn Borz không chọn hai lĩnh vực – bắn tỉa và drone – một cách ngẫu nhiên. Danilo delle Fave tin rằng vai trò của xạ thủ bắn tỉa sẽ nhằm "thúc đẩy một số phụ nữ vẫn còn nhớ về hình ảnh của những chiến binh Hồng Quân, những người đã bảo vệ Leningrad chống lại Đức Quốc Xã". Jenny Mathers cho biết thêm : "Theo suy nghĩ của quân đội Nga, phụ nữ có những phẩm chất đặc biệt, phù hợp hơn với vai trò xạ thủ bắn tỉa, chẳng hạn như sự kiên nhẫn và chú ý đến những chi tiết nhỏ nhặt".
Ngoài ra, còn có nhu cầu cấp thiết trong việc tìm người điều khiển drone. Huseyn Aliyev lưu ý : "Việc đào tạo tân binh nam cần có thời gian và quân đội Nga không thể làm điều này, khi nhu cầu trên chiến trường buộc Moskva phải điều hết nam giới ra tiền tuyến". Phụ nữ thì khác, bởi họ không chiến đấu ở tiền tuyến.
Chiến dịch quyến rũ phụ nữ này có thể sẽ chỉ là một hiện tượng nhất thời và những thông báo mà trang mạng Important Stories phát hiện ra, có thể không mang lại kết quả gì. Nhưng nếu chiến dịch quyến rũ này của Nga mang lại thành quả, điện Kremlin sẽ phải đứng trước một lựa chọn khó khăn : chấp nhận việc tuyển dụng phụ nữ một cách đại trà, điều "có nguy cơ khiến mọi người nghĩ rằng Kremlin gặp nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm tình nguyện viên nam, và buộc phải tuyển dụng phụ nữ", theo Danilo delle Fave, hoặc nếu từ bỏ giải pháp này, thì quân đội sẽ không tuyển được thêm chiến binh.
(France 24)
Phan Minh
****************************
Tổng thống Ukraine : Nga biến Hắc Hải thành "một bãi chiến trường"
Thanh Phương, RFI, 31/10/2023
Trên mạng X (tiền thân là Twitter) hôm nay, 31/10/2023, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tố cáo Nga đã biến Hắc Hải (Biển Đen) thành "một bãi chiến trường", khi sử dụng vùng biển này vào mục đích xâm lược và đe dọa tự do hàng hải.
Ảnh tư liệu của Bộ Quốc phòng Nga, tàu chiến Nga trong cuộc diễn tập ở Biển Đen ngoài khơi Crimea ngày 12/2/2022 - afp.com/Handout
Ông Zelensky đã đưa ra lời tố cáo như trên nhân Ngày quốc tế bảo vệ Hắc hải. Tổng thống Ukraine nhấn mạnh đây là vùng biển có tầm quan trọng chiến lược rất lớn không chỉ đối với các nước ven biển mà còn đối với Châu Âu, Trung Đông và đối với an ninh lương thực toàn cầu.
Hôm thứ sáu tuần trước, Kiev thông báo đã xuất khẩu được 1,3 triệu tấn nông phẩm kể từ khi thiết lập một hành lang đường biển ở Hắc Hải, bất chấp lời đe dọa của Nga là sẽ trả đũa các tàu qua lại trong khu vực.
Về tình hình chiến sự, hôm qua, quân đội Nga thông báo đã bắn hạ 8 tên lửa của Ukraine bắn về phía bán đảo Crimée. Trước đó, Kiev khẳng định đã "oanh kích" thành công vào một hệ thống phòng không của Nga trên bán đảo này trong đêm Chủ nhật rạng sáng thứ hai.
Vùng Crimée thường xuyên bị quân Ukraine tấn công vì đây là hậu cứ của của Hạm đội Hắc Hải của Nga và là một đường tiếp tế thiết yếu cho lực lượng Nga đang chiếm đóng miền nam và miền đông Ukraine.
Thanh Phương
Xung đột giữa Israel và Hamas đang thu hút sự chú ý của toàn thế giới, thế nhưng các quốc gia thành viên Liên Hiệp Châu Âu thì vẫn phải chú tâm đến chiến tranh giữa Ukraine với Nga, bởi vì chi phí dành cho cuộc chiến tranh này ngày càng đè nặng lên ngân sách của Liên Âu và đang là bài toán đau đầu cho khối 27 nước.
Chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Charles Michel phát biểu với báo chí tại cuộc họp thượng đỉnh, Bruxelles, 26/10/2023. AP - Virginia Mayo
Cho dù hầu như toàn bộ vẫn ủng hộ Kiev, ngoại trừ Hungary và Slovakia, các nước thành viên Liên Âu đã để lộ những bất đồng khi xem xét ngân sách của khối này trong cuộc họp thượng đỉnh tại Bruxelles hai ngày thứ 5 và thứ 6 tuần trước.
Trong bối cảnh ngân sách quốc gia ngày càng eo hẹp do kinh tế tăng trưởng chậm lại, không nước nào muốn chi tiêu nhiều hơn. Nhưng vấn đề là các nước thành viên Liên Âu phải cấp tốc đạt đồng thuận về ngân sách của khối cho giai đoạn 2024/2027, cụ thể là phải cố đạt được một thỏa thuận từ đây đến thượng đỉnh Liên Âu vào giữa tháng 12 tới. Thế mà, theo thú nhận của thủ tướng Estonia, được hãng tin AFP trích dẫn, lập trường giữa các nước thành viên Liên Âu còn rất khác biệt.
Bà Kaja Kallas cho biết : "Một số nước chủ trương là không nên chi tiêu thêm nữa mà nên bố trí lại những nguồn tài chính hiện có. Các nước khác thì cho rằng cần phải tăng thêm ngân sách vì chúng ta đang phải đối đầu với những khủng hoảng mới".
Đặc biệt, hai nước Hungary và Slovakia đã tỏ vẻ nghi ngại về việc gia tăng yểm trợ cho Ukraine. Hôm thứ Sáu vừa qua, thủ tướng Hungary Viktor Orban thậm chí cho rằng chiến lược của Liên Âu viện trợ tài chính và quân sự để giúp Kiev chống Nga "đã thất bại". Ông còn tuyên bố sẽ không thông qua đề nghị ngân sách mới của Liên Âu, bao gồm gói viện trợ 50 tỷ euro cho Ukraine. Về phần Slovakia, trước khi dự thượng đỉnh Châu Âu vào tuần trước, thủ tướng Robert Fico đã thông báo là nước nay sẽ ngưng viện trợ quân sự cho Kiev, với lý do là nạn tham nhũng tại Kiev quá trầm trọng, nên có nguy cơ viện trợ bị biển thủ. Nếu Hungary và Slovakia liên minh với nhau, các cuộc đàm phán về ngân sách Liên Âu tại thượng đỉnh tháng 12 tới sẽ càng thêm phức tạp.
Hôm 20/06 vừa qua, Ủy Ban Châu Âu đã yêu cầu các nước thành viên tăng thêm 66 tỷ euro cho ngân sách giai đoạn 2024/2027 để Liên Âu có thể đối phó với những khủng hoảng kể từ sau đại dịch Covid : Chiến tranh Ukraine và áp lực di dân, nay lại có thêm xung đột ở Trung Đông. Đồng thời Bruxelles đề nghị một gói viện trợ 50 tỷ euro cho Ukraine cho bốn năm tới. Theo dự kiến, gói viện trợ này sẽ bao gồm 17 tỷ euro trợ cấp và 33 tỷ euro cho vay, nhưng khoản cho vay này chưa được tính trong nguồn tài chính bổ sung cho ngân sách Châu Âu.
Chính chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen cũng ghi nhận là những khủng hoảng hiện nay không chỉ ảnh hưởng đến ngân sách của Liên Âu, mà các nước thành viên cũng bị nhiều bó buộc. Nhưng bà nhấn mạnh gói viện trợ cho Ukraine sẽ là ưu tiên hàng đầu của khối 27 nước Châu Âu. Theo các số liệu do Ủy Ban Châu Âu công bố vào tuần trước, kể từ khi Nga xua quân xâm lược Ukraine, Liên Hiệp Châu Âu đã viện trợ tổng cộng 83 tỷ euro cho Ukraine.
Ngoài Ukraine, Ủy Ban Châu Âu còn đề nghị tăng thêm 15 tỷ euro cho việc quản lý di dân, cũng là một ưu tiên đối với Liên Âu. Ngoài ra, 27 quốc gia thành viên còn được yêu cầu bỏ ra 10 tỷ euro để đầu tư vào những công nghệ của tương lai.
Ấy là chưa kể nhiều khoản chi tiêu khác để hạn chế tác động của việc tăng lãi suất của các khoản tiền đã vay trong khuôn khổ các kế hoạch phục hồi kinh tế hậu Covid, để tăng lương cho các công chức Châu Âu, v.v…
Với nhiều khoản chi tiêu như vậy, các nước Liên Âu tìm đâu ra đủ tiền cho gói viện trợ 50 tỷ euro dành cho Ukraine ? Ngay từ đầu tháng 10, Thẩm kế viện Châu Âu đã báo động là với nợ của Liên Âu đã tăng đáng kể trong năm 2022, lên tới gần 350 tỷ euro, làm sao khối 27 nước có thể đưa các khoản viện trợ cam kết cho Ukraine vào một ngân sách đang chịu áp lực nặng nề như vậy ?
Thanh Phương
Nguồn : RFI, 30/10/2023
Tình báo Anh : Tổn thất của Nga trong trận đánh Avdiivka có thể thuộc diện nặng nề nhất trong năm 2023
Trong bản cập nhật thông tình báo công bố ngày 28/10/2023, Bộ Quốc phòng Anh cho biết Moskva đã tung đến tám lữ đoàn vào trận đánh nhằm chiếm đóng thị trấn Avdiivka thuộc tỉnh Donetsk ở Ukraine. Tuy nhiên, tình hình cho đến nay vẫn chưa dứt điểm khiến Moskva phải hứng chịu tỷ lệ thương vong lớn nhất từ đầu năm đến nay.
Một xe tăng của Ukraine bắn về phía các vị trí của quân đội Nga gần Avdiivka, vùng Donetsk, Ukraine, ngày 28/04/2023. AP - Libkos
Theo Bộ Quốc phòng Anh, Nga đã khởi xướng một "nỗ lực tấn công lớn" vào giữa tháng 10 tại khu vực Avdiivka, một thị trấn công nghiệp nằm cách Donetsk 15 km về phía bắc, điều động đến chiến trường các đơn vị thuộc 8 lữ đoàn. Chiến sự đã diễn ra một cách dữ dội, nhưng Nga vẫn chưa chiếm được thị trấn trọng yếu này.
Bản tin cho rằng lực lượng Nga có thể đã phải chịu một trong những tỷ lệ thương vong cao nhất vào năm 2023. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy hôm thứ Sáu vừa qua đã tuyên bố rằng lực lượng Nga đã mất ít nhất một lữ đoàn quân – tức là từ 4.000 đến 5.000 người - khi cố gắng tiến vào Avdiivka.
Vào hôm qua, đến lượt lực lượng vũ trang Ukraine cho rằng kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện vào năm ngoái, Nga đã mất 298.420 binh sĩ. Số liệu này tuy nhiên không được xác minh độc lập.
Chiến sự không chỉ diễn ra trên lãnh thổ Ukraine. Bộ Quốc Phòng Nga vào sáng nay, 29/10, cho biết là lực lượng của họ đã bắn hạ 36 chiếc drone bay của Ukraine tấn công vào khu vực Biển Đen và bán đảo Crimea trong đêm hôm qua rạng sáng hôm nay.
Ngoài vùng Crimea, Bộ Ngoại giao Nga vào hôm qua cũng tố cáo Ukraine đã dùng 3 chiếc drone "cố tình tấn công" một nhà máy điện hạt nhân ở khu vực biên giới Kursk của Nga mà không gây thiệt hại hay làm tăng mức độ phóng xạ.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga nói thêm là "một trong những chiếc drone chở đầy chất nổ đã đâm vào một kho chứa chất thải hạt nhân, làm hư hại các bức tường của cơ sở này, hai chiếc còn lại đã rơi xuống một khu vực hành chính".
Trọng Nghĩa
Cận Đông, Ukraine tiếp tục chiếm nhiều trang trên các tờ báo Paris ngày 27/10/2023.
Các binh sĩ của đơn vị rà phá bom mìn gần thị trấn Izum, vùng Kharkiv, Ukraine, ngày 24/10/2023. Reuters - Stringer
Bên cạnh đó các báo không quên những chủ đề như là một năm sau "trận cuồng phong Elon Musk", hóa thân thành X, Twitter mất 60% các nguồn thu nhập từ quảng cáo ; Mike Johnson, một chính trị gia "vô danh" trở thành tân chủ tịch Hạ Viện Mỹ. Kế hoạch của Pháp "chống bạo loạn" : 100 triệu euro để khắc phục hậu quả các vụ đốt phá hồi tháng 6 vừa qua. Cùng lúc nội các Elisabeth Borne "cứng rắn" với trẻ vị thành niên phá hoại cơ sở hạ tầng công cộng, đòi phụ huynh "phải có trách nhiệm với con cái".
2024, Ukraine lo hết đạn
Về thời sự quốc tế, tít lớn trên Le Monde "Chiến dịch phản công của Ukraine gặp trở ngại".
Sau 5 tháng, lính Ukraine "tiến rất chậm" vẫn "không chọc thủng được tuyến phòng ngự của đối phương". "150 ngày để giành lại 400 km vuông". "Nga vẫn chiếm đóng 17% lãnh thổ của Ukraine". Moskva có khả năng huy động thêm binh sĩ và đã tái làm chủ tình hình. Giới chuyên gia quân sự của phương Tây nhìn nhận "khả năng phòng thủ rất vững chắc của Nga".
Mùa xuân vừa qua quân Nga đã đào hàng trăm cây số lũy hào, đặt hàng trăn ngàn mìn chống tăng và mìn chống cá nhân, cản đường quân Ukraine. Đó là công trạng của tướng Sergei Surovikin theo lời một chuyên gia quân sự bộ binh của Pháp.
Cũng đừng quên rằng Nga là quốc gia với 143 triệu dân, có truyền thống công nghiệp quốc phòng lâu đời nên dễ dàng huy động cả về người lẫn thiết bị quân sự. Ở góc đài bên kia, 43 triệu dân Ukraine dù được phương Tây yểm trợ nhưng đã phải liên tục chống chọi với cỗ máy chiến tranh của Vladimir Putin.
Nhiều chuyên gia e rằng về lâu dài Ukraine khó mà cầm cự được và cũng có thể là đội quân của Kiev thiếu đạn dược ngay từ năm tới, trong lúc Moskva vẫn còn khoảng độ "4 triệu đạn pháo trong kho", theo lời lãnh đạo tình báo quân sự Estonia, Ants Kiviselg được Le Monde trích dẫn. Đó là chưa kể kho đạn dược của Nga được "Bắc Triều Tiên tiếp sức" và theo thẩm định của giới trong ngành thì Bình Nhưỡng có chừng từ 300.000 đến 350.000 đạn pháo có thể cung cấp cho Nga. Mykola Bieleskov thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia tại Kiev nhìn nhận chủ trương huy động kinh tế phục vụ cho chiến tranh của Vladimir Putin tuy "không hoàn hảo nhưng đã bắt đầu mang lại kết quả" như Moskva mong muốn.
Putin bẫy Liên Âu bằng năng lượng
Hơn 600 ngày chiến tranh Ukraine Châu Âu đã "cai nghiện" dầu hỏa và khí đốt của Nga hay chưa ? Câu trả lời là chưa.
Libération phỏng vấn nhà báo Marion Van Renterghem, tác giả của cuốn sách vừa được Nhà xuất bản Les Arènes cho ra mắt độc giả : Le Piège Nord Stream (Cái bẫy đường ống dẫn khí đốt Nord Stream). Bà Van Renterghem nhận định : Vladimir Putin đã "gây dựng cả một hệ thống đường ống dẫn khí đốt để bẫy Châu Âu", để "mô hình kinh tế và công nghiệp của toàn châu lục này phải lệ thuộc năng lượng Nga", Bruxelles đã phạm phải "một trong những sai lầm chiến lược nghiêm trọng nhất của thế kỷ 21".
"Nord Stream là dự án kinh tế và chiến lược quan trọng nhất Vladimir Putin đã tính toán ngay từ 2001 khi ông lên cầm quyền". Khí đốt là công cụ để Kremlin "vô hiệu hóa Châu Âu, chiếm đoạt lại Ukraine" với sự đồng lõa ngoài ý muốn của Berlin.
Vẫn theo tác giả, hai đời thủ tướng Đức là những cánh tay đắc lực giúp Putin. Bà Angela Merkel là người mở rộng cửa "cho cáo vào nhà" và đó là một "tì vết" trong sự nghiệp của nữ thủ tướng Đức. Còn ông Gerhard Schroeder là một chính khách "tham tiền" trước khi rời khỏi phủ thủ tướng đã "đàm phán" với tổng thống Nga để có được một chiếc ghế trong hội đồng quản trị Nord Stream AG, một chi nhánh của Gazprom…
Chủ trương dĩ hòa vi quý của phương Tây là một sai lầm
Từ một sai lầm này đến một sai lầm khác. Trả lời báo Le Figaro nhân dịp đến Paris nhà đấu tranh nhân quyền người Ukraine, Myroslav Marynovytch báo động chiến tranh Ukraine và chảo lửa ở Cận Đông sau vụ phong trào Hamas tấn công Israel là hậu quả "từ những sai lầm của phương Tây".
Sai lầm đó là không thanh toán quá khứ lịch sử và đã khoan nhượng với một số giá trị như là tự do, công lý để đánh đổi lấy một sự an toàn nào đó.
Marynovytch từng trải qua 7 năm trong quần đảo ngục tù Goulag Liên Xô rồi bị quản thúc tại gia trong 3 năm. Khi được hỏi ông nghĩ gì về việc Nga xâm lược Ukraine và đợt tấn công của phong trào Hamas, nhà trí thức này trả lời : Bài học thứ nhất là không bao giờ hy sinh những giá trị cơ bản như là tự do, sự thật và công lý để đánh đổi lấy một sự an toàn bởi đấy chỉ là một sự an toàn tạm bợ. Thứ hai là cần phải xét xử những tội ác, bởi nếu không chúng sẽ đâm trồi nẩy lộc… : Nhân loại đã xét xử tội ác Đức Quốc Xã nhưng tội ác của Đảng cộng sản Liên Xô thì không. Chính vì thế mà tội ác của Vladimir Putin đã có cơ hội "nẩy mầm". Với chiến tranh Ukraine, theo Myroslav Marynovytch, nếu như tội ác của Putin không bị đem ra xét xử, Nga không có một chút ăn năn, thì ngay cả trong trường hợp có bại trận đi chăng nữa, "dân tộc Nga vẫn nghĩ rằng họ đã bị sỉ nhục và tâm tư đó sẽ lại là một mảnh đất màu mỡ cho nhiều cuộc chiến trong tương lai".
Vòng tròn của tội ác
Nhà bất đồng chính kiến dưới thời Liên Xô cũ này nhìn nhận chảo lửa ở Cận Đông làm giảm bớt áp lực về Ukraine nhưng phương Tây sẽ "lầm to" nếu nghĩ rằng họ sẽ được yên bình khi đang bị cả một "vòng tròn tội ác bao vây". Trên vấn đề Ukraine cũng như về xung đột giữa Israel và Hamas, phương Tây thiên về giải pháp "dĩ hòa vi quý" nhưng họ đã quên mất rằng "vòng tròn tội ác đó suy nghĩ hoàn toàn khác chúng ta. Họ xem thái độ chủ hòa của phương Tây là một sự mềm yếu". Trong lúc mà các nhà lãnh đạo cái "vòng tròn tội ác đó, mà đứng đầu là Vladimir Putin, thì chỉ muốn dẹp bỏ thế giới phương Tây thối nát", thay thế trận tự mà phương Tây đã hình thành bằng những quy luật của chính họ. Tiếc là Phương Tây "hoàn toàn không được chuẩn bị để đối phó với nhiều cuộc khủng hoảng mọc lên cùng một lúc". Nhà trí thức Ukraine này kết luận : đó là điều "cực kỳ nguy hiểm".
Ngoại giao Pháp : thành quả không nhiều
Báo Le Monde tỏ ra thất vọng sau vòng công du Cận Đông của tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Tờ báo ghi nhận Jordan "lạnh nhạt với sáng kiến của Paris" thành lập liên minh quốc tế chống phong trào Hồi giáo Hamas, tương tự như hợp tác quốc tế chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo Daesh ở Iraq và Syria trước kia. Ai Cập cũng "không hào hứng gì hơn" mà "chỉ tán đồng những nỗ lực của Pháp về mặt nhân đạo". Trong vài giờ "kế hoạch chống Hamas" của ông Macron đã chuyển hướng. Pháp vận động cho một "sáng kiến vì hòa bình và an ninh" với ba mục tiêu chính : chống các nhóm khủng bố trong đó có Hamas, yểm trợ Palestine về mặt nhân đạo và nối lại đối thoại chính trị với mục tiêu thành lập một nhà nước Palestine. Thế nhưng ngay cả khi đã tỏ ra mềm dẻo và uyển chuyển đến như vậy, cả Aman lẫn Cairo vẫn dửng dưng với những đề xuất của Paris "vì an ninh và hòa bình".
Một chút hy vọng cho Cận Đông
Vì an ninh và hòa bình : Vào lúc kịch bản chiến tranh được coi là khó tránh khỏi ở Cận Đông, cây bút bình luận trên báo Le Monde Alain Frachon trong bài viết mang tựa đề "Tính trung tâm của cuộc xung đột Israel Palestine" đưa ra một chút hy vọng.
Xung đột Israel – Palestine trở lại "trung tâm" bàn cờ quan hệ quốc tế. Đành rằng Cận Đông đang là "chảo lửa" và không thể phủ nhận nguy cơ xung đột lan rộng ra khu vực. Phong trào Hồi giáo Palestine Hamas, hay lực lượng Hezbollah ở Lebanon, phe Houti ở Yemen cũng như lực lượng dân dân theo hệ phái Shia ở Iraq đều muốn giải quyết dứt điểm vấn đề Israel nhưng tất cả đều lệ thuộc vào một "ông anh cả" là Iran.
Nếu như tình hình xấu đi thêm vào thì liệu rằng Mỹ hay Israel có để yên cho Tehran hoành hành gây bất ổn trong vùng Vình hay không ? Rất có thể là không. Washington không mảy may muốn trông thấy kịch bản đó xảy ra. Ở góc đài bên kia, Iran và lực lượng Hezbollah ở Lebanon cũng không muốn khói lửa lan rộng bởi như chuyên gia về tình hình Trung Cận Đông Henry Laurens giải thích, sự tồn tại của chế độ Tehran hay tổ chức Hezbollah là đề "làm ông kẹ" răn đe Hoa Kỳ và Israel chứ không phải chỉ vì Hamas.
Bản thân Iran thì vừa thoát khỏi thế cô lập nhờ chính thức gia nhập khối các nền kinh tế đang trỗi dậy cùng với Brazil, Nga, Ấn Độ, Nam Phi và Trung Quốc (BRICS), nên không chắc là Tehran dễ dàng lao vào một cuộc chiến… "Trừ phi là giáo chủ Iran, Ali Khamenei, tuổi tác đã gần đất xa trời lại có những tính toán khác… Kinh nghiệm cho thấy, đôi khi chiến tranh bùng nổ cũng chỉ vì một sự hiểu nhầm hay một sự ngộ nhận nào đó về những ý đồ của đối phương"
Giải phẫu thẩm mỹ : nam tài tử xi nê cũng sợ già
Trước khi khép lại các tờ báo Pháp trong ngày với những bài vở nặng trĩu mùi thuốc súng, xin đề cập đến một chủ đề nhẹ nhàng hơn được Le Figaro chú ý đó là tại phim trường Hollywood, giải phẫu thẩm mỹ, không còn là độc quyền của những nữ minh tinh màn bạc. Các nam tài tử cũng rất thường xuyên lui tới các trung tâm thẩm mỹ viện. Nhiều người đã lợi dụng 6 tháng vừa qua khi các phim trường phải ngưng hoạt động vì một bộ phận nhân viên đình công, để trao sắc đẹp của mình cho các vị bác sĩ thẩm mỹ. Trong thế giới điện ảnh các ngôi sao, bất luận là nam hay nữ đều có nhu cầu chứng minh họ trẻ mãi không già.
Xưa kia những nam tài tử gạo cội như Burt Lancaster hay Dean Martin từng căng da mặt, mài sống mũi cho thanh và gọn hơn thì giờ đây những tên tuổi như Tom Cruise hay Ryan Gosling cũng phải chống chọi với thời gian, chi rất nhiều tiền để giữ mãi nét đẹp của tuổi thanh xuân ! Trong làng nghệ thuật thứ bảy, không chỉ có phụ nữ mà nam giới giờ đây cũng… sợ già.
Thanh Hà
Việc tập trung vào những trì trệ của cuộc chiến trên bộ đã che khuất những thành công lớn ở Crimea và Biển Đen.
Hình ảnh vệ tinh cho thấy khói bốc lên từ trụ sở Hạm đội Biển Đen của Nga sau cuộc tấn công bằng tên lửa của Ukraine ở Sevastopol, Crimea, vào ngày 22/9/2023. Planet Labs via Reuters
Gần đây, việc đưa tin về chiến tranh Ukraine trên các phương tiện truyền thông phương Tây đã tập trung nhiều vào chiến dịch trên bộ của Kyiv, đặc biệt là những nỗ lực tiến về phía bờ Biển Đen. Phần lớn các phân tích, dù đúng hay sai, đều tập trung vào việc Kyiv đã không đạt tiến bộ đáng kể nào từ đầu năm đến nay, chẳng gì có thể so sánh được với các cuộc tấn công mang tính đột phá năm ngoái ở Kharkiv và Kherson.
Dù một số lời chỉ trích là hợp lý, nhưng sự tập trung của phương Tây vào các đột phá lãnh thổ đã làm người ta quên mất thực tế rằng Ukraine đang tiến hành một cuộc chiến trung và dài hạn trên nhiều mặt trận, chống lại một kẻ thù lớn hơn và cố thủ vững chắc. Thêm nữa, việc Ukraine thiếu một bước tiến lớn trên bộ đã che khuất những thành công chiến trường mà Ukraine đã đạt được trong các khía cạnh khác của cuộc xung đột – đáng chú ý nhất là ở Biển Đen và Crimea.
Một phần quan trọng trong kế hoạch chiến tranh dài hạn của Kyiv là đẩy Nga ra khỏi Bán đảo Crimea và phần còn lại của bờ biển Ukraine do Nga chiếm đóng. Kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện, Hạm đội Biển Đen của Nga, đặt trụ sở chính tại cảng Sevastopol của Crimea, đã trở thành một phần quan trọng trong nỗ lực chiến tranh của Moscow. Các tàu chiến Nga hoạt động ngay bên ngoài Sevastopol đã tiến hành phong tỏa bờ biển Ukraine và phóng tên lửa hành trình tấn công các thành phố và cơ sở hạ tầng của Ukraine.
Tuy nhiên, trong vài tháng qua, Ukraine đã đạt được một loạt chiến thắng đáng kinh ngạc trong và xung quanh Crimea, gồm các cuộc tấn công bằng tên lửa nhằm vào cầu Eo biển Kerch và nhiều cuộc tấn công táo bạo vào chính Hạm đội Biển Đen – ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng hoạt động của Nga trên bán đảo và ở phía tây Biển Đen.
Hồi tháng 9, Ukraine đã thực hiện một loạt các đợt tấn công bằng tên lửa nhắm vào các tài sản hải quân Nga ở Sevastopol, bao gồm một tàu đổ bộ, một tàu ngầm, và trụ sở của Hạm đội Biển Đen – theo báo cáo, một số chỉ huy cấp cao đã có mặt trong những tàu bị đánh trúng. Một vài trong số những cuộc tấn công này được thực hiện bằng cách sử dụng tên lửa hành trình Storm Shadow do Anh và Pháp cung cấp gần đây. Ukraine cũng đã tăng cường tấn công các trung tâm hậu cần, sửa chữa, và cơ sở hạ tầng của Nga trên bán đảo với mục đích làm suy giảm khả năng hỗ trợ hạm đội của Nga. Đầu tháng này, Kyiv đứng ra nhận trách nhiệm về hai cuộc tấn công khác nhắm vào hạm đội Nga, sử dụng một loại máy bay không người lái trên biển mới để tấn công tàu mang tên lửa hành trình Buyan, và thực hiện một cuộc tấn công phá hoại vào tàu tuần tra Pavel Derzhavin của Nga. Những cuộc tấn công này diễn ra sau khi Ukraine tấn công một cách có hệ thống các cơ cấu phòng thủ phòng chống tên lửa của Nga ở Crimea suốt nhiều tuần trước đó.
Những thành công này tạo thành một bước đột phá lớn cho Ukraine. Các cuộc tấn công vào Crimea giờ đây đã khiến Hạm đội Biển Đen của Nga gần như không thể tiếp tục hoạt động tự do ở phía tây Biển Đen. Hải quân Nga đã phản ứng bằng cách chuyển các tàu chiến xa hơn về phía đông, tới căn cứ hải quân Novorossiysk, một thành phố cảng trên đất liền Nga. Hệ quả là hạm đội Nga bị đẩy xa hơn vào vùng trũng phía đông Biển Đen – một bước tiến tới mục tiêu lâu dài của Kyiv là loại bỏ người Nga khỏi bán đảo bị chiếm đóng, bằng cách khiến họ không thể thực hiện được các hoạt động của mình. Sự kết hợp giữa tiêu hao và di dời đã có tác dụng làm giảm khả năng tuần tra vùng biển gần các cảng Ukraine của hạm đội Nga, giảm bớt một phần áp lực lên các tuyến đường vận chuyển quốc tế ở Biển Đen. Điều này có thể cho phép Kyiv đạt được một mục tiêu khác của chiến dịch : mở cửa ba cảng nước sâu của Odesa cho hoạt động vận chuyển thương mại quốc tế về ngũ cốc và các hàng hóa khác.
Tác động từ việc Nga phong tỏa các cảng của Ukraine đã được giảm bớt nhờ một thỏa thuận do Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hiệp Quốc làm trung gian vào mùa hè năm 2022, cho phép một lượng hàng hóa nhất định của Ukraine – đặc biệt là ngũ cốc – được xuất khẩu qua các hành lang vận chuyển dân sự. Đổi lại, Moscow đã được đề nghị giảm nhẹ một số lệnh trừng phạt. Nhưng Điện Kremlin đã rút khỏi thỏa thuận vào tháng 7/2023, tái lập lệnh phong tỏa tất cả các chuyến hàng thương mại đến Odesa, đồng thời bắt đầu loạt tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa vào các cơ sở xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine. Tác động tích lũy của việc phong tỏa là giá bảo hiểm vận chuyển trong và ngoài Ukraine tăng vọt, đồng thời giúp cho ngũ cốc xuất khẩu của Nga thống trị thị trường. Vào tháng 8, Kyiv phản ứng bằng cách thiết lập một hành lang biển nhân đạo thay thế, chạy dọc theo bờ biển Ukraine, do hải quân của các thành viên NATO là Bulgaria và Romania bảo vệ. Việc đánh cược rằng những lời đe dọa ngăn chặn vận chuyển ngũ cốc của Nga là một trò lừa bịp, và họ sẽ không bắn vào các tàu mang cờ quốc tế, đã được đền đáp. Tính đến thời điểm hiện tại, 32 tàu quốc tế dũng cảm đã rời cảng Ukraine để đến Châu Phi và nhiều nơi khác với ngũ cốc đầy trên tàu.
Ukraine cũng đã thực hiện thành công các cuộc đột kích của lực lượng đặc công hải quân đánh bộ để đạt được mục tiêu của mình. Tại Crimea, Ukraine đã phá hủy hoặc vô hiệu hóa các cơ sở tên lửa phòng không của Nga để chuẩn bị cho cuộc bắn phá bán đảo. Những hành động này cho phép Ukraine chiếm lại các giàn khoan dầu và khí đốt có vị trí chiến lược mà người Nga đã chiếm giữ kể từ chiến tranh bắt đầu và sử dụng chúng cho giám sát radar hàng hải. Việc Kyiv chỉ có một số lượng hạn chế tên lửa tầm xa có độ chính xác cao do phương Tây cung cấp có nghĩa là Ukraine phải chuẩn bị cực kỳ kỹ càng, gồm cả việc loại bỏ càng nhiều hệ thống phòng không của Nga càng tốt, trước khi phóng tên lửa đi.
Đồng thời, Ukraine cũng đã phát triển thành công một thế hệ thiết bị không người lái trên biển mới, được sản xuất ngay trong nước, có khả năng vượt qua hàng phòng thủ của hạm đội Nga. Các hệ thống chống tên lửa và phòng thủ tàu truyền thống của Nga đã cho thấy chúng không có khả năng bảo vệ trước thế hệ thiết bị không người lái trên biển mới này, trong đó gồm loại thiết bị chìm một phần dưới nước có biệt danh "Sea Baby" của Ukraine. Chỉ có giá rất nhỏ so với chi phí của một tàu chiến, tàu đổ bộ, hoặc tàu ngầm tiên tiến của Nga, những thiết bị không người lái tương đối rẻ tiền và được chế tạo nhanh chóng này đã trở thành một đột phá quan trọng.
Tính đến cuối mùa hè, người Ukraine đã chứng minh họ không chỉ có khả năng đánh chìm hoặc huỷ hoại các tài sản hải quân quan trọng của Nga, mà còn khiến việc tiếp tục sử dụng Sevastopol trở nên không bền vững đối với Hạm đội Biển Đen. Bộ Quốc phòng Anh đánh giá rằng Nga đã "di dời nhiều tài sản hàng đầu của mình – bao gồm các tàu và tàu ngầm có khả năng mang tên lửa hành trình – từ Sevastopol đến các khu vực điều hành và căn cứ xa hơn về phía đông, chẳng hạn như Novorossiysk". Hơn nữa, vào ngày 5/10, lãnh đạo vùng Abkhazia thuộc Gruzia do Nga chiếm đóng, nằm xa hơn về phía đông so với Novorossiysk, đã đưa ra tuyên bố công khai rằng khu vực được Moscow hậu thuẫn của ông sẽ sớm tổ chức một "điểm triển khai thường trực" cho Hải quân Nga. Căn cứ này được đặt gần như ở cực đông của Biển Đen, cho thấy người Nga đã kết luận rằng việc bố trí tài sản hải quân ở bất kỳ đâu gần Ukraine và bờ biển hiện đang được rải đầy mìn của nước này là không hợp lý.
Những thành công này đã có tác dụng hạn chế nghiêm trọng phạm vi di chuyển của Nga ở Biển Đen. Bộ trưởng Lực lượng Vũ trang Anh James Heappey cho biết "Sự thất bại về mặt chức năng của Hạm đội Biển Đen, và tôi cho rằng đó chính là những gì đã diễn ra, bởi vì lực lượng này buộc phải phân tán đến các cảng mà từ đó họ không thể gây ảnh hưởng đến Ukraine, là một tổn thất to lớn".
Xét đến việc giải phóng hoàn toàn Crimea là mục tiêu chính của Kyiv, những thành công quan trọng trên biển của Ukraine phải được đặt vào cùng bối cảnh với những diễn biến khác trong cuộc xung đột nhiều mặt trận này – điều mà phần lớn báo chí và các nhà bình luận phương Tây đã không làm được. Bằng cách đánh bật Hạm đội Biển Đen của Nga khỏi Sevastopol, và đơn phương mở hành lang vận chuyển ngũ cốc, Kyiv đã đạt được những thành công đáng kinh ngạc dù chỉ có năng lực hải quân hạn chế. Dù Ukraine vẫn còn lâu mới có thể treo cờ ở Simferopol, thủ phủ của Crimea, nhưng những tiến bộ này là điều không thể tưởng tượng được vào năm ngoái.
Thành công của các chiến dịch hải quân chống lại hạm đội Nga càng đáng chú ý hơn khi Ukraine, về mặt chức năng, đã không còn hải quân. Kể từ năm 2014, người Nga đã đánh chìm, bắt giữ, hoặc vô hiệu hóa tất cả các tàu chiến lớn của Ukraine, ngoại trừ tàu khu trục chủ lực Hetman Sahaidachny, mà chính người Ukraine đã đánh đắm vào đầu năm 2022 để ngăn nó rơi vào tay Nga. Người Ukraine giờ đây thường xuyên nói đùa về việc Hạm đội Biển Đen hùng mạnh của Nga bị một quốc gia không có hải quân đánh chìm, nhưng các sĩ quan hải quân Nga khó có thể mỉm cười.
Quân đội Ukraine đã chứng tỏ họ có khả năng kết hợp các thiết bị mới vào kho vũ khí của mình một cách nhanh chóng và gây ra hiệu quả tàn khốc – cho dù đó là thiết bị không người lái trên biển tự sản xuất, hay tên lửa do Anh-Pháp cung cấp. Nếu các chính phủ phương Tây muốn thấy nhiều thành công hơn trên chiến trường, việc cung cấp cho Ukraine ngày càng nhiều tên lửa tầm xa để tiếp tục ngăn cản Nga tự do di chuyển ở Crimea sẽ là một khởi đầu tốt. Dù bằng cách nào, các nhà quan sát phương Tây nên ngừng chỉ tập trung vào cuộc chiến trên bộ và đặt những thành tựu đáng chú ý trên biển của Ukraine vào bối cảnh mà chúng xứng đáng được hưởng. Nếu không, việc kêu gọi cung cấp cho Kyiv những công cụ cần thiết để giải phóng các vùng lãnh thổ của mình sẽ trở nên khó khăn một cách không cần thiết.
Oz Katerji và Vladislav Davidzon
Nguyên tác : "Ukraine’s Counteroffensive Is More Successful Than You Think", Foreign Policy, 20/10/2023
Nguyễn Thị Kim Phụng biên dịch
Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 25/10/2023
Oz Katerji là một nhà báo tự do người Anh gốc Lebanon, chuyên viết về xung đột, nhân quyền và Trung Đông.
Vladislav Davidzon là phóng viên văn hóa Châu Âu tại Tablet, nghiên cứu viên tại Trung tâm Á-Âu của Hội đồng Đại Tây Dương, và là tác giả cuốn "From Odessa With Love".
Kiev khẳng định Nga triển khai đến 400 ngàn quân tại các vùng chiếm đóng ở Ukraine
Minh Anh, RFI, 24/10/2023
Theo tình báo Ukraine, quân đội Nga triển khai đến hơn 400 ngàn lính tại các vùng lãnh thổ chiếm đóng.
Bộ trưởng quốc phòng Nga Sergei Shoigu đến thămmột cơ sở huấn luyện tân binh hợp đồng và tình nguyện tại một địa điểm không xác định. Ảnh được công bố ngày 05/10/2023. via Reuters – Russian Defence Ministry
Trả lời kênh truyền hình Kiev 24, ngày 23/10/2023, phát ngôn viên cơ quan tình báo Ukraine, ông Andrii Yusov, cho biết, mục tiêu của Nga là không nhằm mở một cuộc phản công quy mô lớn như hồi tháng 2/2022, mà đúng hơn là để "tiến hành các chiến dịch tấn công tách biệt" như ở cấp độ chiến sự vùng Avdiivka hay Bakhmut.
Vẫn theo quan chức này, các chiến dịch tuyển quân lớn của Nga có lẽ sẽ giảm nhịp độ càng gần đến ngày diễn ra bầu cử tổng thống, dự kiến vào tháng 3/2024 nhằm tránh sự phẫn nộ của người dân, một thời điểm thuận tiện, "mầu mỡ" cho các cuộc nổi dậy.
Còn theo trang thông tin độc lập Nga iStories, được NHK dẫn lại, tiểu đoàn Borz, thuộc một tập đoàn quân sự tư nhân Redut của Nga, đang tuyển thêm phụ nữ đến chiến đấu tại mặt trận Ukraine. Họ sẽ được đào tạo để trở thành những xạ thủ hay điều khiển drone.
Thông báo trên mạng xã hội Vkontakte ghi rõ hợp đồng tuyển dụng kéo dài sáu tháng với mức lương hàng tháng là 2.200 euro, kèm theo với một khoản đền bù từ 10 – 30 ngàn euro trong trường hợp bị thương tích.
Trang mạng thông tin Nhật Bản NHK còn trích dẫn các nguồn tin tình báo Estonia đưa ra hôm thứ Sáu 20/10 cho rằng Nga vẫn còn khoảng bốn triệu đạn pháo có thể sử dụng cho cuộc chiến xâm lược Ukraine.
Theo AFP, những cuộc oanh kích của Nga hôm nay, 24/10/2023, nhằm vào nhiều vùng Kherson (nam) và Kharkiv (đông bắc) của Ukraine đã làm bốn người bị thương, trong đó có một trẻ 12 tuổi và một cơ sở năng lượng bị hư hại. Trong khi đó, lực lượng phòng không Ukraine thông báo đã bắn hạ sáu drone tự sát Shahed của Nga được phóng đi từ bán đảo Crimea trong đêm qua.
Còn phía Nga tuyên bố đã vô hiệu hóa được cuộc tấn công của ba tầu tự hành ngoài khơi phía bắc Hắc Hải, được cho là có ý định nhắm vào cảng Sevastopol.
Minh Anh
************************
Chiến tranh Ukraine : Được tăng viện, nhưng quân Nga chưa chọc thủng được phòng tuyến Avdiivka
Thùy Dương, RFI, 23/10/2023
Dù được tăng viện mạnh, các lực lượng Nga dường như vẫn chưa chọc thủng được phòng tuyến Ukraine quanh thành phố Avdiivka, trong vùng Donetsk, miền đông Ukraine. Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm 22/10/2023 cho biết quân Ukraine vẫn bảo vệ được các vị trí quanh Avdiivka dù gặp nhiều khó khăn, do Nga tăng cường nhiều đợt tấn công.
Chiến sự tại Avdiivka, miền đông Ukraine : một tòa nhà đổ nát. Ảnh ngày 17/10/2023. © Reuters/Yevhen Titov
Từ Kiev, thông tín viên Emmanuelle Chaze cho biết thêm :
"Avdiivka, trong vùng Donetsk, tiếp tục là tâm điểm chú ý và Moskva dường như đang tiếp tục điều thêm quân đến đó. Thế nhưng, cho dù đã được tiếp viện về người và thiết bị, các cuộc không kích và xe bọc thép, lực lượng Nga vẫn không thể chọc thủng tuyến phòng thủ của Ukraine, và Avdiivka vẫn là một trong những biểu tượng của cuộc kháng chiến của Ukraine.
Thế nhưng, những trận chiến này đang diễn ra với cái giá phải trả là những tổn thất nặng nề. Kể từ khi chiến tranh nổ ra, không có con số ước tính của Ukraine, vốn từ chối cung cấp thông tin về chủ đề này, nhưng theo đánh giá của tình báo Anh thì khoảng 190.000 binh sĩ Nga bị loại khỏi vòng chiến đấu, tức là chết hoặc bị thương nặng.
Giao tranh không chỉ diễn ra ở Avdiivka. Quân Nga cũng tiến hành các cuộc tấn công dọc theo phòng tuyến Kupyansk-Kreminna, gần thành phố Donetsk bị chiếm đóng và thuộc vùng Zaporijjia. Các cuộc tấn công trên không của Nga, với tên lửa và drone, cũng tiếp diễn nhắm vào khắp nơi trên đất nước Ukraine. Đêm qua, có khoảng 20 vụ oanh kích nhắm vào các vùng Sumy, Donetsk, Kherson và Odessa".
Cũng trong ngày hôm qua 22/10, Nga cho biết đã hạ được 3 drone của Ukraine nhắm vào bán đảo Crimée mà Moskva đã chiếm của Ukraine.
Thùy Dương
Căng thẳng tại Trung Cận Đông với xung đột Palestine-Israel bùng lên trở lại sau các vụ đột kích đẫm máu của lực lượng Hồi giáo Palestine Hamas vào Israel ngày 07/10/2023, kéo theo chiến dịch trả đũa của quốc gia Do Thái, oanh kích dữ dội vào Dải Gaza, đã buộc Hoa Kỳ, nước cho đến nay vẫn đóng một vai trò thiết yếu trong khu vực, phải lao vào gánh vác.
Một khu phố ở Gaza bị phá hủy sau một vụ oanh kích của Israel, ngày 23/10/2023. © Abed Khaled / AP
Việc Washington bị "chia trí" vì cuộc khủng hoảng Israel Hamas quả là một tình huống có lợi cho Moskva và Bắc Kinh, hai đối thủ cạnh tranh chủ chốt của Mỹ.
Theo phân tích của hãng tin Anh Reuters, tình hình căng thẳng tại vùng Cận Đông, với Washington bị buộc phải hết mình ủng hộ Israel chống lại phong trào Hamas của người Palestine, là cơ hội để Moskva và Bắc Kinh tô bóng hình ảnh của mình trong tư cách là thế lực bảo trợ cho thế giới đang phát triển.
Trung Quốc đã liên tục kêu gọi các bên tự kiềm chế và ngừng bắn nhưng đồng thời gay gắt chỉ trích Israel. Trong lúc truyền thông nhà nước Trung Quốc đồng loạt đả kích Tel Aviv, cho rằng cách trả đũa mạnh tay của Israel "đã vượt quá phạm vi tự vệ", ngoại trưởng Vương Nghị của nước này đã kêu gọi Israel ngừng "trừng phạt tập thể" toàn bộ cư dân Palestine ở Dải Gaza.
Nga cũng bày tỏ thái độ thông cảm với người Palestine và đổ lỗi cho Mỹ. Tổng thống Nga Vladimir Putin vào tuần trước đã không ngần ngại cho rằng xung đột bùng lên là "một ví dụ sinh động về sự thất bại trong chính sách của Mỹ ở Trung Đông".
Cả Trung Quốc lẫn Nga đều ủng hộ người Palestine từ trước đến nay và chỉ trích việc mà họ cho là "bị Hoa Kỳ gạt ra bên lề".
Theo ông Jon Alterman, giám đốc Chương trình Trung Đông tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, "Trung Quốc và Nga vẫn nhìn cuộc khủng hoảng hiện nay trong tương quan với Hoa Kỳ nhiều hơn là với Palestine hay Israel".
Món quà trời cho đối với Nga
Phải nói là đối với Nga, đang phải vất vả với chiến dịch xâm lược Ukraine, khủng hoảng bất ngờ bùng lên tại vùng Trung Đông là một tình huống rất có lợi, đến mức mà theo ghi nhận của nhật báo Pháp Le Monde 20/10 vừa qua, các nhà ngoại giao phương Tây và giới quan sát đều gọi đó là một "món quà trời cho".
Theo Le Monde, ngay sau khi nổ ra các vụ đột kích của lực lượng Hamas vào Israel hôm 07/10, truyền thông Nga hầu như không che giấu thái độ hài lòng, bất chấp nguy cơ xảy ra xung đột toàn diện ở Trung Đông, kể cả tại Syria. Nhật báo Nga nổi tiếng Moskovsky Komsomolets ngày 09/10 không ngần ngại cho rằng "Tình hình có thể có lợi cho Nga".
Đối với Le Monde, xung đột bùng lên trở lại ở vùng Trung Đông đã chuyển hướng dư luận ra khỏi vấn đề Ukraine, góp phần làm suy yếu lập trường ủng hộ mà phương Tây dành cho Ukraine. Bên cạnh đó còn có lập luận cho rằng với diễn biến tại vùng Trung Cận Đông, Hoa Kỳ sẽ không còn khả năng cung cấp vũ khí đồng thời cho cả Kiev lẫn Tel Aviv.
Theo Le Monde, phản ứng tàn bạo của Israel đối với người Palestine tại Dải Gaza cũng như lập trường ủng hộ Tel Aviv của phương Tây đã làm suy yếu hai trụ cột trong lập luận của phương Tây về Ukraine : Việc Nga không tuân thủ luật pháp quốc tế và những tội ác mà quân đội Nga gây ra. Đối với tờ báo Pháp, không thể tránh khỏi việc so sánh hành động của Israel đối với người Palestine với cuộc xâm lược Ukraine của Nga. Cũng như vậy, khó có thể tránh khỏi việc so sánh giữa vụ Nga ném bom vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine và quyết định của Israel cắt điện ở Gaza. Đối với phía Nga, phương Tây lại cho thấy thái độ đạo đức giả, bên trọng bên khinh, làm ngơ cho Israel trong lúc lại lên án Nga.
Một nhà ngoại giao Châu Âu đã thừa nhận rằng khủng hoảng Israel-Palestine bùng lên là "ơn trời dành cho Putin". Bà Tatiana Kastouéva-Jean, thuộc Viện Quan hệ Quốc tế Pháp, cũng lưu ý : "Tất cả các lập luận và nỗ lực của phương Tây đều bị suy yếu. Đây là một món quà trời ban cho Moskva, vốn đang hy vọng thoát khỏi sự cô lập trên trường quốc tế nhờ có mặt trận mới này ở Trung Đông".
Trung Quốc trong tính thế tế nhị
Đối với Trung Quốc cũng vậy, việc Hoa Kỳ bị phân tâm vì hồ sơ Cận Đông, bên cạnh việc phải gánh vác vấn đề Ukraine, các yếu tố này có thể khiến Mỹ bớt chú ý đến những tranh chấp với Bắc Kinh, từ Đài Loan, Biển Đông, cho đến công nghệ cao cấp, thương mại. Tuy nhiên, tình hình bất ổn tại Trung Cận Đông có thể sẽ không có lợi cho Trung Quốc.
Theo nhật báo Kinh tế Pháp Les Echos, căng thẳng bùng lên giữa Israel và người Palestine nói riêng, và có thể là với khối Ả rập, đang đẩy Trung Quốc vào một tình thế tế nhị.
Cho dù trước đó rất thân với khối Ả rập, và hết sức ủng hộ người Palestine, từ năm 1992, Trung Quốc đã không ngừng tăng cường quan hệ với Israel. Đối với Bắc Kinh, Israel là nhà cung cấp công nghệ quan trọng, cung cấp cho Trung Quốc một giải pháp thay thế cho lệnh cấm vận của Mỹ đối với các linh kiện bán dẫn tiên tiến. Theo một nghiên cứu của Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia tại Đại học Tel Aviv, hơn một nửa hàng xuất khẩu của Israel sang Trung Quốc là linh kiện điện tử, bao gồm cả chip.
Tuy nhiên, Bắc Kinh cũng phải quan tâm đến các nước Ả rập, Hồi giáo, đồng minh của Palestine vì phụ thuộc rất nhiều vào dầu mỏ Trung Đông, nhập từ cả Saudi Arabialẫn Iran.
Theo nhà nghiên cứu Pháp Antoine Bondaz, Trung Quốc hoàn toàn nhận thức được thiện cảm của các nước Ả rập đối với Palestine và trong cuộc khủng hoảng hiện nay, Bắc Kinh tránh chỉ trích Hamas và tìm cách khẳng định mình là đối tác thiết yếu của các nước ả rập và các quốc gia đang phát triển. Đó là một cách tiếp cận nhằm nhấn mạnh càng nhiều càng tốt sự tương phản với nhận thức của nhiều nước cho rằng Hoa Kỳ thân Israel, cho phép Bắc Kinh gieo rắc nghi vấn về uy tín của Mỹ và các nước phương Tây bị mô tả là vô trách nhiệm, đạo đức giả và thiên vị.
Thiết bị bay tự động đã có tác động sâu sắc đến cuộc chiến ở Ukraine, được cả hai bên sử dụng với số lượng lớn.
Tuy nhiên, việc Trung Quốc có động thái nhằm hạn chế xuất khẩu khiến có lo ngại rằng nguồn cung có thể gặp vấn đề.
Nhiều thiết bị bay tự động được sản xuất thương mại ở Trung Quốc và có thể dễ dàng mua được trong các cửa hàng. Nguồn cung mới đóng vai trò rất quan trọng, bởi có rất nhiều thiết bị đã bị mất trong cuộc chiến.
Tuy nhiên, hiện có những chỉ dấu cho thấy số lượng thiết bị bay tự động và các phụ tùng liên quan của Trung Quốc cung cấp cho cả Ukraine và Nga đều giảm đi.
Theo Royal United Services Institute (Rusi), một tổ chức tư vấn có trụ sở tại London, thì Ukraine đang mất khoảng 10.000 thiết bị bay tự động mỗi tháng.
Nhiều nhóm tình nguyện viên đã góp quỹ để giúp quân đội Ukraine bổ sung nguồn cung.
Thiết bị bay tự động dân dụng được sự dụng song song với các loại thiết kế nhằm phục vụ mục đích quân sự, chẳng hạn như Ukraine dùng drone Bayraktar của Thổ Nhĩ Kỳ, còn Nga dùng drone Shaheds của Iran.
Những hạn chế mới nhất do chính phủ Trung Quốc đưa ra có hiệu lực từ ngày 1/09. Chúng áp dụng cho các thiết bị bay tự động tầm xa nặng trên 4kg, cũng như các thiết bị liên quan như một số loại máy ảnh và mô-đun vô tuyến.
Các nhà sản xuất của Trung Quốc hiện phải xin giấy phép xuất khẩu và cung cấp chứng chỉ cho người dùng đầu cuối. Chính quyền Bắc Kinh - vốn không lên án việc Nga xâm lược Ukraine - nói rằng thiết bị bay tự động dân dụng của Trung Quốc không được dùng vào mục đích quân sự.
Các tình nguyện viên và binh sĩ Ukraine cho biết những hạn chế mới nhất của Trung Quốc cho đến nay mới chỉ có tác động tối thiểu đến sự sẵn có của thiết bị bay tự động, đặc biệt là loại Mavic hạng nhẹ phổ biến do công ty Trung Quốc DJI sản xuất.
Ukraine đã dựa vào thiết bị bay tự động DJI Mavic để phòng thủ trước cuộc xâm lược của Nga
Tuy nhiên, họ cho biết nguồn cung cấp linh kiện đã bị ảnh hưởng và họ cũng lo ngại tình hình có thể trở nên tồi tệ hơn trong tương lai.
"Thay đổi duy nhất hiện nay là chúng tôi đang tích cực mua bất kỳ hàng tồn kho nào còn lại trong các kho hàng ở Châu Âu," Lyuba Shypovych, người đứng đầu Dignitas, một trong những nhóm tình nguyện lớn nhất Ukraine cung cấp thiết bị bay tự động cho quân đội, cho biết. "Nhưng chưa rõ trong tương lai chúng tôi sẽ làm thế nào".
Bà đặc biệt lo lắng về sự sẵn có của các bộ phận như máy ảnh tầm nhiệt.
"Vì ngày đang trở nên ngắn hơn và đêm dài hơn, điều này chắc chắn có tác động đến nguồn cung cho quân đội chúng tôi và cách tiến hành chiến tranh nói chung, vì chúng tôi không có nhiều thiết bị bay tự động chụp ảnh tầm nhiệt. Các đơn vị của chúng tôi đang trở nên bị mù vào ban đêm," bà nói.
Yếu tố sẵn có của các bộ phận đặc biệt quan trọng đối với những người tự lắp ráp thiết bị bay tự động của mình hoặc cải tiến các mẫu đã mua.
"Tác động đang được cảm nhận rõ ràng. Các giấy phép mà Trung Quốc yêu cầu hiện đã hạn chế khả năng tiếp cận các bộ phận của thiết bị bay tự động của Ukraine," một nhà điều hành thiết bị bay tự động cấp cao của trung đoàn Kastus Kalinouski, người lấy biệt hiệu là Oddr, cho biết. "Nhưng chúng tôi đang tìm kiếm giải pháp thay thế để đảm bảo thiết bị bay tự động của chúng tôi hoạt động như trước đây".
Đây chỉ là trở ngại mới nhất mà các tình nguyện viên mua thiết bị bay tự động cho cả quân đội Nga và Ukraine phải đối mặt.
Một số tình nguyện viên cho rằng những hạn chế của Trung Quốc có thể kích thích việc sản xuất các bộ phận thiết bị bay tự động ở Ukraine
Nhà sản xuất thiết bị bay tự động dân dụng lớn nhất thế giới, DJI, đã tạm dừng bán hàng trực tiếp cho cả hai nước hai tháng sau khi cuộc xâm lược toàn diện bắt đầu vào tháng 2/2022. Họ cũng cấm các nhà phân phối trên toàn cầu bán sản phẩm DJI cho khách hàng ở Nga hoặc Ukraine.
Theo bà Shypovych, số lượng thiết bị bay tự động Trung Quốc được cung cấp cho các nhà phân phối ở Châu Âu đã giảm mạnh trong khoảng thời gian từ tháng 8 đến tháng 9/2022.
"Khó có khả năng đó là chuyện xảy ra một cách ngẫu nhiên. Ukraine nhập khẩu thiết bị bay tự động từ các nước Châu Âu khá là nhiều".
Khi được BBC liên hệ, DJI không thể xác nhận hay phủ nhận bất kỳ thay đổi nào về số lượng thiết bị bay tự động có sẵn cho các nhà phân phối ở Châu Âu.
Không ai trong số 10 công ty bán sản phẩm DJI ở Anh mà BBC tiếp cận đưa ra bình luận về vấn đề này.
Một cuộc điều tra của The New York Times cho thấy các công ty Trung Quốc trong những tháng gần đây đã cắt giảm doanh số bán thiết bị bay tự động và linh kiện cho Ukraine.
Nhưng không chỉ Ukraine bị ảnh hưởng.
Đề cập đến các lệnh hạn chế có hiệu lực từ ngày 1/09, tờ Kommersant của Nga đưa tin : "Những hạn chế do chính quyền Trung Quốc áp đặt đối với xuất khẩu thiết bị bay tự động đã làm phức tạp nghiêm trọng nguồn cung của họ sang Nga và dẫn đến tình trạng thiếu một số bộ phận, chẳng hạn như máy ảnh tầm nhiệt".
Trong trường hợp không có nguồn cung trực tiếp, người mua từ Nga thường mua thiết bị bay tự động của Trung Quốc ở các quốc gia như Kazakhstan, và theo Kommersant, quốc gia Trung Á này còn khiến mọi việc trở nên phức tạp hơn bằng cách thắt chặt các quy định nhập khẩu thiết bị bay tự động của chính họ.
Để giảm thiểu tác động từ các hạn chế của Trung Quốc, các tình nguyện viên Ukraine đã bận rộn tìm kiếm các lựa chọn thay thế được sản xuất ở các quốc gia khác - cả ở phương Tây và chính Ukraine.
Anatoly Polkovnikov, người giúp mua thiết bị bay tự động, cho biết một công ty khởi nghiệp ở Ukraine đang chuẩn bị triển khai sản xuất động cơ thiết bị bay tự động.
Ông nói rằng ông lạc quan về tương lai : "Tôi không nghĩ những hạn chế này của Trung Quốc sẽ có bất kỳ tác động nào đến tình hình chung. Tôi có cảm giác rằng về lâu dài chúng sẽ kích thích sản xuất ở Ukraine".
Cuộc chiến ở Ukraine là cuộc xung đột vũ trang đầu tiên trong đó thiết bị bay tự động được sử dụng rộng rãi và với số lượng lớn như vậy, và cả hai bên tham chiến đều quyết tâm duy trì điều đó.
Vitaly Shevchenko
Nguồn : BBC, 22/10/2023
Cuộc nghiên cứu dư luận của Reuters/Ipsos vào đầu tháng 10 cho thấy dân chúng Mỹ đã bớt lo cho nước Ukraine.
Biểu ngữ "Hãy chung tay tái thiết Ukraine" ở trung tâm Kyiv, 2023.
Cả thế giới đang chờ đợi cuộc chiến tranh sắp tới, khi Israel tấn công quân Hamas ở giải Gaza ; cuộc chiến Ukraine sẽ không được chú ý như trước. Điều đáng lo cho nước Ukraine là dân Mỹ và các nước Châu Âu sẽ dần dần quên lãng, không thiết tha đến việc viện trợ vũ khí để giúp Ukraine ngăn chặn tham vọng của ông Vladimir Putin muốn tái lập đế quốc của các Nga hoàng và Liên bang Xô Viết.
Cuộc nghiên cứu dư luận của Reuters/Ipsos vào đầu tháng 10 cho thấy dân chúng Mỹ đã bớt lo cho nước Ukraine. Vào tháng 5, có 46% người Mỹ đồng ý cần phải giúp Ukraine thêm vũ khí, bây giờ chỉ còn 41%, theo nhật báo The Wall Street Journal. Chính phủ Joe Biden mới xin quốc hội chấp thuận viện trợ thêm $60 tỷ cho Ukraine, nhưng không biết bao giờ ngân sách đó mới được biểu quyết vì Hạ viện vẫn chưa bầu được một vị chủ tịch mới. Trong số các đại biểu Cộng Hòa lật đổ cựu chủ tịch Kevin McCarthy có nhiều người không muốn tiếp tục giúp Ukraine như trước. Mối quan tâm, hăng hái lúc đầu đã nguội dần vì dân Mỹ không trông thấy những kết quả cụ thể và ngoạn mục.
Sau ba tháng mở chiến dịch phản công toàn diện, quân đội Ukraine chỉ chiếm lại được một phần trăm những vùng đất bị quân Nga chiếm đóng từ năm ngoái. Chiến tuyến dài hơn 1.000 cây số khó thay đổi trong nhiều tháng tới, vì quân Nga đã đặt mìn bẫy và xây công sự phòng thủ kiên cố trong suốt năm qua.
Ukraine sẽ phải đối phó với một cuộc chiến tranh kéo dài. Bộ Quốc phòng Nga sẽ động viên thêm 130.000 lính mới kể từ ngày 1 tháng Mười ; kể cả những thanh niên sống trong các tỉnh của Ukraine mà Nga đã sáp nhập. Ông Vladimir Putin ký nghị định sẽ tăng quân lực Nga từ 1,9 triệu lên 2,04 triệu. Nga còn tuyển mộ hàng ngàn người Cuba đang lo lắng vì thất nghiệp. Một công nhân vác gạch 49 tuổi, Enrique Gonzalez, đã tình nguyện rồi được đưa ngay qua chiến trường Ukraine, đã gửi cho vợ món tiền thưởng 200.000 đồng rúp, đổi qua đồng pesos, tương đương với 2.040 đô la – trong khi đồng lương trung bình ở Havana chỉ bằng 17 mỹ kim – bản tin Reuters tường thuật. Ông Putin đang chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh kéo dài, chờ cho quân đội Ukraine bị hao mòn và các nước Tây phương giảm bớt viện trợ vũ khí mới.
Ukraine cũng phải chuẩn bị trường kỳ kháng chiến ; đã lập kế hoạch tự sản xuất vũ khí, thay vì chỉ trông vào nước ngoài. Cùng ngày Nga tuyên bố động viên, Tổng thống Ukraine khai mạc hội nghị "Diễn đàn Quốc tế Công nghiệp Quốc phòng". Ông Volodymyr Zelenskyy đã gặp đại diện của 250 công ty sản xuất vũ khí thuộc 30 quốc gia, theo bản tin AP. Nhiều nước cũng gửi bộ trưởng quốc phòng hoặc cử đại diện đến tham dự.
Ông Rustem Umerov, bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, nói nước ông phải sản xuất đủ số vũ khí cho nhu cầu của quân đội, ở ngay trong nước mình. Ông nhấn mạnh đến nỗ lực nghiên cứu và phát triển các kỹ thuật chiến tranh mới, "Mục tiêu của chúng tôi là sáng chế những vũ khí mới đứng hàng đầu thế giới".
Bộ trưởng Ngoại giao Dmytro Kuleba cho biết các cuộc thảo luận về hợp tác chế tạo vũ khí với các công ty Âu Mỹ đã bắt đầu từ mùa Thu năm ngoái. "Bước đầu, chỉ bàn đến việc sửa chữa và bảo trì các vũ khí (do các nước Châu Âu và Mỹ viện trợ), sau đó bàn đến vấn đề sản xuất chung". Ông nhấn mạnh rằng các công ty Âu, Mỹ cũng được lợi nhờ rút kinh nghiệm tại chiến trường để cải thiện, chế tạo các vũ khí hiệu quả mạnh và thích hợp với chiến trường hiện đại hơn.
Tổng thống Zelenskyy đã tiết lộ một "trọng điểm" trong chuyến đi Washington vừa qua là ông đã bàn với Tổng thống Joe Biden về hợp tác sảng xuất vũ khí. Đại diện hai nước sẽ gặp nhau trong thời gian tới để lập kế hoạch, sẽ thiết lập nhiều xưởng chế tạo trong nước Ukraine. Ông cho biết mới thành lập một "Liên minh Công nghiệp Quốc phòng" trong đó 13 công ty vũ khí quốc tế đã tham dự, Ukraine sẽ dành một ngân sách đặc biệt cho chương trình này.
Hợp tác sản xuất vũ khí là một chương trình cần nhiều thời gian mới thành. Ukraine đang sẵn sàng chịu đựng một cuộc chiến lâu dài. Ukraine vốn đã là một trung tâm sản xuất vũ khí, chiến hạm và hỏa tiễn của Liên bang Xô Viết. Trong thời gian đó, một triệu rưỡi công nhân làm việc trong 700 cơ sở, với 205 xưởng máy và 130 trung tâm nghiên cứu, phát triển ; một nhà máy ở Kharkiv đưa ra 900 xe thiết giáp mỗi năm, theo tuần báoEconomist. Từ năm 1991, khi Liên Xô tan vỡ, việc sản xuất ngưng dần ; sau khi bị tấn công, Ukraine phải bắt đầu lại từ đầu.
Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov, mới nhậm chức đầu tháng 9 năm nay, phụ trách công việc tái vũ trang. Một người sanh ở Crimea, gốc Tartare, theo Hồi giáo, là nhóm thiểu số gốc từ Trung Á đã bị quân Nga đàn áp, ông Umerov, 41 tuổi, biết Ukraine không thể chỉ trông cậy vào vũ khí viện trợ mà phải tự mình làm lấy. Vốn là một doanh nhân, ông bắt đầu cải thiện các xưởng chế tạo, phần lớn là doanh nghiệp nhà nước, áp dụng các phương pháp quản trị mới của Âu Mỹ. Các xí nghiệp tư chỉ đóng góp 20% đến 30% số vũ khí làm tại Ukraine. Họ được chính phủ giúp đỡ, các nhân viên cao cấp bị động viên được đưa trở về làm việc nếu cần.
Trong ba tháng đầu năm nay, Ukraine đã sản xuất số đạn dược lớn bằng cả năm ngoái. Bộ trưởng Mykhailo Fedorov, 32 tuổi, phụ trách kỹ thuật tin học, cho biết trong năm nay sẽ chế thêm nhiều máy bay tự động (drones), tăng 120 đến 150 lần số sản xuất năm ngoái. Chính phủ đã miễn thuế cho các công ty làm drones khi nhập cảng các bộ phận và nguyên liệu. Máy bay không người lái của Ukraine đã được cải tiến để bay xa hơn, đi tấn công các địa điểm trên bán đảo Crimea và bên trong nước Nga ; nhắm vào các kho vũ khí, kho xăng dầu, các bộ chỉ huy đầu não, các nơi sản xuất bộ phận thiết yếu của hỏa tiễn Nga ; đã giết được các cấp chỉ huy và khiến phi trường Moskva phải tạm đóng cửa nhiều lần.
Các xí nghiệp vũ khí ngoại quốc bắt đầu cộng tác bằng cách giúp Ukraine bảo trì và sửa chữa các vũ khí viện trợ. Sau đó, tiến tới hợp tác để sản xuất tại chỗ. Công ty vũ khí lớn nhất của Đức, Rheinmetal, hiện đang sửa chữa các thiết giáp Leopard của Đức ngay bên cạnh chiến trường. Công ty Anh Quốc BAE đã lập một chi nhánh làm các đại bác L119 và M777 trong nước Ukraine, theo báoEconomist.
Điều đáng lo nhất là các xưởng chế tạo vũ khí sẽ trở thành mục tiêu hàng đầu cho hỏa tiễn và máy bay Nga tấn công. Chính phủ Ukraine có kế hoạch phân tản ra nhiều nhà máy nhỏ trên toàn quốc, trong các vùng tương đối an toàn.
Muốn theo đuổi cuộc kháng chiến lâu dài, vũ khí cần thiết, nhưng Ukraine cũng không thể quên xây dựng một nền kinh tế vững vàng. Sau 18 tháng bị tấn công, sản lượng quốc gia đã giảm một phần ba, báo Economist cho biết. Nền kinh tế dựa trên lực lượng lao động. Dân số Ukraine 37 triệu đã giảm một phần năm, số còn lại hai phần ba là phụ nữ. Một triệu thanh niên đang cầm súng và 7 triệu người dân đã đi tị nạn ở nước ngoài. Số người trong tuổi lao động giảm từ gần 17 triệu xuống 12,4 triệu. Xuất cảng lúa mì vốn là một nguồn ngoại tệ lớn, đã giảm mất một nửa vì Nga phong tỏa bờ biển Hắc Hải. Chi phí quốc phòng tăng từ 5% Tổng sản lượng nội địa lên 26%. Một nửa ngân sách chính phủ là tiền viện trợ ; năm ngoái lên tới 31 tỷ mỹ kim và năm nay sẽ còn cao hơn. Tình trạng này không thể kéo dài nếu phải chiến đấu trường kỳ.
Ukraine đã cố bảo vệ hải cảng Odessa, mở đường hàng hải mới dọc theo bờ biển các nước Romania và Bulgaria, hy vọng số xuất cảng sẽ lên bằng 70% mức cũ trước chiến tranh. Cần mở các cuộc tấn công nhắm phá hủy các căn cứ hải quân Nga tại Hắc Hải để bảo vệ đường xuất cảng hàng hóa. Ukraine dùng hỏa tiễn, drone, kể cả loại "drone tàu ngầm" cùng các thủy lôi "tinh khôn" tự tìm mục tiêu để tập kích hải quân Nga.
Nhưng muốn kinh tế không suy yếu, Ukraine vẫn cần đầu tư thêm. Chính phủ đã đưa ra các biện pháp thuế khóa để khuyến khích đầu tư, có thể "đóng bảo hiểm" cho các doanh nhân nếu bị thiệt hại vì chiến tranh.
Điều may mắn là sau khi bị quân Nga tấn công, số tiền đầu tư vẫn tăng lên trong các ngành chế tạo xe hơi, biến chế nông phẩm và công nghiệp nặng. Ông Sergiy Tsivkach, phụ trách chương trình đầu tư "UkraineInvest" cho biết mỗi tháng vẫn có ba đến bốn dự án đầu tư mới của các công ty quốc tế, đặc biệt trong công nghiệp chế tạo. Trước chiến tranh, chỉ có hai, ba dự án được đề nghị trong sáu tháng. Từ năm 2020, đã có thêm 1,7 tỷ mỹ kim, trong đó 500 triệu do chính phủ bỏ ra.
Nhưng trở ngại lớn nhất cho hoạt động kinh tế là nạn tham nhũng chứa sẵn trong guồng máy hành chánh của một nước cộng sản cũ. Tổng thống Zelenskyy đã cách chức nhiều quan chức, kể cả những cố vấn thân cận và một bộ trưởng quốc phòng. Tháng trước, ông sa thải tất cả những người chỉ huy các sở tuyển mộ nhập ngũ, đưa các binh sĩ từ chiến trường về thay thế, sau khi được An ninh Quân đội kiểm tra lý lịch. Trong hai tuần lễ sau khi được bổ nhiệm, bộ trưởng quốc phòng Umerov đã cách chức sáu trong số bảy thứ trưởng.
Công tác điều tra tham nhũng tiến hành khả quan nhưng một trở ngại lớn khác là các tòa án. Các thẩm phán trước đây chỉ được bổ nhiệm nếu được chi bộ đảng cộng sản thông qua, sau đó guồng máy tư pháp vẫn theo nếp cũ, dựa trên phe đảng, bè phái. Khi nào các doanh nhân cảm thấy có một hệ thống pháp lý an toàn họ mới sẵn sàng bỏ tiền làm ăn.
Vì đã sống trong nạn tham nhũng trong quá khứ, dân Ukraine mất tín nhiệm đối với giai tầng lãnh đạo. Tỷ số người tin tưởng vào các nhà chính trị là 60% vào cuối năm ngoái, vẫn giảm xuống chỉ còn 44% vào tháng 6 vừa qua.
Điều đáng mừng nhất là người dân Ukraine còn rất lạc quan và hoàn toàn tín nhiệm ông Zelenskyy ; 76% muốn tạm ngưng cuộc bỏ phiếu bầu tổng thống cho đến khi chiến tranh chấm dứt. Phần lớn không ai than phiền về những quyền tự do bị hạn chế trong thời chiến. Đặc biệt, 82% dân chúng nghĩ Ukraine phải hoàn toàn độc lập ; 42% đồng ý phải tiếp tục chiến đấu dù các thành phố đều bị Nga tàn phá ; chỉ có 23% nghĩ rằng nên tìm cách thương thuyết. Với lòng dân như vậy, Ukraine đủ sức chịu đựng một cuộc chiến tranh lâu dài.
Tuy nhiên Ukraine vẫn cần phải được nước ngoài hỗ trợ, vì một mình không đủ sức đương đầu với Nga. Nếu dân Mỹ cảm thấy mệt mỏi thì Đức, Anh quốc, Pháp và các nước Châu Âu khác sẽ phải đóng góp nhiều hơn. Vì nếu ông Vladimir Putin nuốt gọn Ukraine thì chính các nước này sẽ bị đe dọa. Các nước giáp giới Nga, ở Bắc Âu, Ba Lan, và vùng Baltic lo lắng nhất, cũng là những nước tích cực nhất trong việc trợ giúp Ukraine.
Nguồn : VOA, 23/10/2023
