Thông Luận

Các nước phương Nam bàn kế hoạch của Zelensky, Nga vẫn đòi Ukraine đầu hàng

Việc Trung Quốc lần đầu dự hội nghị về chiến tranh Ukraine là thành công ngoại giao của Saudi Arabia, trong cố gắng tập hợp các nước "phương Nam", theo Le Monde ngày 08/08/2023. Kế hoạch hòa bình 10 điểm của tổng thống Volodymyr Zelensky được đưa ra bàn bạc. Nga không được mời, lặp lại rằng chiến tranh chỉ kết thúc khi Kiev đầu hàng.

Đại diện của hơn 40 quốc gia trong đó có Trung Quốc, Ấn Độ, Hoa Kỳ trong hội nghị về kế hoạch hòa bình cho Ukraine, tổ chức tại Jeddah, Saudi Arabia ngày 06/08/2023. via Reuters – Saudi Press Agency

40 nước thảo luận về kế hoạch 10 điểm của Zelensky

Le Monde hôm nay chú ý đến việc "Trung Quốc tham gia thảo luận về việc chấm dứt chiến tranh". Bắc Kinh, luôn bất đồng với các đồng minh của Kiev, đã đáp lại lời mời của thái tử Mohammed Ben Salman dự hội đàm tại Jeddah. Sự hiện diện của một đại diện Trung Quốc tại hội nghị do Saudi Arabia tổ chức với khoảng 40 nước, là một dấu hiệu hòa dịu.

Đây cũng là thành công ngoại giao của quốc gia ả rập, nhân việc xích lại gần với Bắc Kinh cũng như mối quan hệ lâu nay với Nga và Ukraine, đã tập hợp được một nhóm nước đông đảo hơn hội nghị do Châu Âu tổ chức ở Đan Mạch trước đó. Các quốc gia tham dự đồng ý tổ chức những nhóm làm việc về mỗi điểm trong kế hoạch 10 điểm của tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Kế hoạch này dự kiến rút toàn bộ quân Nga, trả tự do cho tù binh chiến tranh và những người dân bị đưa sang Nga, tái lập an toàn lương thực và năng lượng, bảo đảm an ninh cho Ukraine.

Nga : Ukraine phải đầu hàng !

Dù quan điểm vẫn còn xa nhau về các điều kiện để kết thúc chiến tranh, sự góp mặt tại Jeddah của các thành viên khác trong nhóm BRICS – Brazil, Ấn Độ và Nam Phi (Nga không được mời) – khiến phương Tây hài lòng. Họ coi sự kiện này khiến Vladimir Putin lại càng bị cô lập, khi ông chủ điện Kremlin đang bị Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) truy nã, không thể đến dự hội nghị thượng đỉnh hàng năm của BRICS từ 22 đến 24/08 ở Johannesburg (Nam Phi).

Những điểm đồng thuận có thể tìm được tại Jeddah, nhất là những nguyên tắc luật pháp quốc tế, tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, những nỗ lực để tránh tác hại lên một số nước phương Nam, nhất là an ninh lương thực. Tuy nhiên Trung Quốc nhất định đòi ngưng bắn, điều mà cả Kiev và các đồng minh dứt khoát không chấp nhận. Brazil thì tỏ ý tiếc về sự vắng mặt của Nga. Phía Kremlin luôn nói rằng không thể có hòa đàm nếu Ukraine không chấp nhận "thực tại mới", nghĩa là yêu sách của Nga ở những lãnh thổ Ukraine bị chiếm đóng. Hai ngày sau hội nghị, Moskva tái khẳng định chỉ khi nào Kiev đầu hàng thì mới hết chiến tranh !

Phần Lan quay lưng hẳn với Nga

Cũng liên quan đến Ukraine, trong loạt bài "Ukraine đã thay đổi các láng giềng như thế nào", Les Echos mô tả "Phần Lan trên đường chinh phục phương Tây". Do cuộc xâm lăng Ukraine, Helsinki đã chuyển sang một chương mới trong lịch sử, quay lưng hẳn với Moskva và siết chặt quan hệ với các nước phương Tây nhất là Hoa Kỳ.

Biên giới Phần Lan đã đóng lại từ tháng 9/2022 đối với những người Nga có visa du lịch. Công dân Nga cũng không còn có thể quá cảnh Phần Lan để sang một nước khác, những ai có nhà nghỉ ở Phần Lan phải là sở hữu chủ từ hơn một năm và chứng minh được tính khẩn cấp của chuyến đi. Hồi tháng Sáu, nhiều nhà ngoại giao Nga bị trục xuất vì "hoạt động gián điệp". Ngoại thương với Nga đã giảm đến 82% kể từ đầu cuộc chiến, dầu thô nay được nhập từ Na Uy và kỹ nghệ Phần Lan tìm kiếm khách hàng mới tại Bắc Âu và Trung Âu. Việc gia nhập NATO vào tháng Tư mở ra những cánh cửa mới cho lãnh vực quốc phòng và công nghệ.

Georgia lửng lơ giữa hai dòng nước 

Đối với Georgia (Gruzia), có đến 90% người dân nước này ủng hộ Ukraine vì cùng chia sẻ nỗi đau : một phần năm đất nước bị quân Nga chiếm đóng từ năm 2008. Nước cộng hòa nhỏ bé ở Kavkaz cung cấp số tình nguyện quân ngoại quốc lớn nhất chiến đấu bên cạnh Kiev, lên đến 3.000 người trong đó 50 người đã hy sinh.

Tỉ lệ người tị nạn Ukraine tại đây cũng cao nhất Châu Âu : 25.000 người so với dân số chưa đầy 3,7 triệu. Những lá cờ xanh vàng của Ukraine cũng được những người biểu tình hồi tháng Ba giơ cao bên cạnh quốc kỳ Georgia và Liên Hiệp Châu Âu, cho thấy khát vọng hướng về một phương Tây dân chủ. Một chiếc tàu chở khách du lịch Nga đã phải vội vã rời khỏi khu tắm biển Batumi vào giữa tuần trước vì bị biểu tình phả đối.

Nhưng chính quyền thì có thái độ nhập nhằng, chẳng hạn một chuyến bay chở các chiến binh Georgia sang chiến đấu cho Kiev đã bị ngăn chặn. Và Georgia cũng là nơi giúp Moskva tránh né trừng phạt. Xuất nhập khẩu với Nga tăng gấp đôi trong năm ngoái, lượng dầu lửa mua vào tăng đến 400% để rồi tái xuất sang nước khác. Nga mua được từ Georgia máy giặt, tủ lạnh, đồ chơi trẻ em, ti vi, là những mặt hàng không còn được phương Tây bán cho. Les Echos mỉa mai, đồng tiền thì không có mùi.

Giải pháp nào cho Niger ?

Tại Châu Phi, La Croix tỏ ra lo ngại cho số phận người dân Niger, sau vụ đảo chánh cách đây hai tuần. Đất nước này có thể bị rối loạn với những nhóm thánh chiến bạo lực, căng thẳng giữa các sắc tộc dấy lên trở lại, kinh tế suy sụp. Các nước láng giềng đã đe dọa can thiệp quân sự, nhưng tờ báo lo ngại phương thuốc sẽ còn tệ hại hơn căn bệnh.

Libération nhận thấy "Niger : tập đoàn quân sự không chịu lùi, Cedeao trì hoãn". Cộng đồng Kinh tế các Nhà nước Tây Phi (Cedeao) đưa ra tối hậu thư cho phe đảo chánh đã lật đổ tổng thống Mohamed Bazoum, đe dọa sử dụng vũ lực. Nhưng đã qua bảy ngày mà phe này không hề tỏ dấu hiệu "tái lập trật tự hợp hiến" như đòi hỏi, mà thậm chí còn không tiếp phái đoàn hòa giải của Cedeao. Phải chăng Cedeao đã đi quá xa ? Giờ đây khó thể nhân nhượng mà không bị mất mặt. Nếu tấn công quy mô trên bộ, sẽ có những thường dân trở thành nạn nhân ; còn việc dùng đặc nhiệm đột kích để cứu ông Bazoum đòi hỏi kỹ năng quân sự rất cao.

Đối với Le Figaro, Niger là một thùng thuốc súng mà người ta không biết làm cách nào dập được ngòi nổ. Tình trạng bất ổn có nguy cơ nhanh chóng lan sang những nước có chính quyền yếu kém khác, làm lợi cho tham vọng bành trướng của quân thánh chiến. Tờ báo cho rằng đây là một thất bại mới của Paris, đã không tìm được cách đối phó với luồng gió độc tuyên truyền nhắm vào Pháp.

Wagner, cánh tay nối dài của Moskva tại Châu Phi

Tình hình Châu Phi không thể không có bàn tay của Nga nhúng vào. Le Figaro giải thích "Nga tiến hành chiến tranh thông tin ở Niger như thế nào : Tin giả, tài trợ cho truyền thông, công ty dư luận viên", trong đó Wagner là nhánh vũ trang đánh dấu cho sự hiện diện của Nga tại Châu Phi.

"Wagner = An ninh, nhân phẩm và sức mạnh !". Câu khẩu hiệu này được giăng lên trong một cuộc biểu tình ủng hộ phe đảo chánh tại sân vận động Seyni-Kountché ở Niamey hôm Chủ nhật, bên cạnh vài lá cờ mang logo Wagner. Công ty của Yevgeny Prigozhin là bằng chứng hiển nhiên cho ảnh hưởng của Moskva tại Châu Phi. Wagner chi tiền cho báo chí Châu Phi và các nhà báo, tài trợ các nội dung mang tính quảng cáo trên mạng xã hội, sử dụng đội ngũ dư luận viên để tung tin giả.

Từ nhiều năm qua, Kremlin xào nấu thông tin, lợi dụng tâm lý chống Pháp để đẩy mạnh tuyên truyền thù địch với phương Tây. Nhà nghiên cứu John Lechner giải thích tại Trung Phi, Wagner sở hữu nhiều đài phát thanh, phương tiện phổ biến để nghe tin tức ở Châu Phi. Ở Burkina Faso, một chiến dịch quy mô nhằm bóp méo thông tin, ủng hộ tập đoàn quân sự đã bắt đầu từ đầu năm nay trên Facebook, và những trang này đến tháng Tư lại đầu tư vào Niger khi một phái đoàn nghị sĩ Pháp thăm Niamey, thủ đô Niger.

Nga ráo riết vận động, từ ngoại giao đến truyền thông

Về mặt ngoại giao, thông qua các đại sứ quán trên khắp lục địa Châu Phi và vô số chuyến thăm của ngoại trưởng Sergey Lavrov kể từ đầu cuộc xâm lăng Ukraine, các mạng xã hội và danh khoản YouTube chính thức được huy động hùng hậu để phổ biến những phát biểu chống phương Tây của Putin. Từ khi bị Châu Âu đóng cửa, kênh RT quay sang Châu Phi, một sự hiện diện theo ông John Lechner là "hiệu quả, vì nội dung miễn phí, tại những nước không có nhiều nhà báo độc lập".

Bên cạnh đó còn có những hoạt động kín tiếng hơn. Nhà nghiên cứu Thierry Vircoulon cho biết : "Có nhiều tài phiệt Nga ở Châu Phi, họ có những mạng lưới riêng trong giới kinh doanh và chính khách". Moskva cũng gởi các phái đoàn Chính thống giáo đến Kenya, Burundi, Congo Brazzaville... Cuối cùng, Kremlin có thể trông cậy vào những doanh nhân địa phương lợi dụng luận điệu Nga cho tham vọng chính trị của họ. Chẳng hạn Kemi Seba, một người Pháp gốc Bénin xuất hiện thường xuyên trên RT, hay trên danh khoản Twitter có 200.000 người theo dõi, đả kích "những chư hầu của phương Tây ở Tây Phi".

"Chiến tranh không tuyên bố" của Trung Quốc trên Biển Đông

Nhìn sang Châu Á, nhà nghiên cứu Emmanuel Véron khi trả lời phỏng vấn của Libération đã nhận định về vụ tàu hải cảnh Trung Quốc phun vòi rồng vào tàu tuần duyên Philippines ở Trường Sa : "Chiến lược của Trung Quốc là tiến hành chiến tranh không tuyên bố".

Đây là kịch bản cổ điển của Bắc Kinh nhằm lấn chiếm dần vùng biển thuộc chủ quyền của các láng giềng : giương oai diễu võ nhưng không dùng đến vũ khí sát thương. Ở ngoài khơi Philippines, Việt Nam, Indonesia, Trung Quốc tung ra những tàu vũ trang giả danh tàu cá, có thể coi là dân quân biển, trang bị radar, radio, vòi rồng để quấy nhiễu tàu tuần duyên các nước khác.

Trong sự cố vừa rồi, tuần duyên Philippines yêu cầu các dân quân đóng vai ngư dân phải rời khỏi vùng biển, nhưng ở hàng thứ nhì Bắc Kinh cho điều đến phía sau những tàu tuần duyên lớn hơn rất nhiều so với tàu Việt Nam hay Philippines, và hàng thứ ba là những chiến hạm thực sự. Phương pháp này luôn được dùng đến, chỉ khác là tầm cỡ, đôi khi chỉ khoảng 15 tàu được huy động, nhưng có khi lên đến cả trăm chiếc.

Địa Trung Hải nóng lên, rừng Amazon bị đe dọa

Trên lãnh vực môi trường, La Croix chạy tựa "Địa Trung Hải quá nóng" : vùng biển này đạt nhiệt độ kỷ lục trong mùa hè, động vật và thực vật là những nạn nhân đầu tiên. Nhiều loài san hô đỏ, bọt biển và sinh vật giáp xác không chống chọi nổi với sức nóng, ở một số nơi những con cá mú bỏ đi tìm địa điểm khác. Một điều an ủi là ở độ sâu 40 mét, nhiệt độ nước vẫn bình thường.

Tại Châu Mỹ la-tinh, một hội nghị thượng đỉnh diễn ra vào hôm nay và ngày mai ở Brazil, để tìm cách bảo vệ khu rừng nhiệt đới lớn nhất thế giới đồng thời duy trì lợi ích kinh tế. Libération dành trang nhất và hồ sơ cho vấn đề này. Tờ báo giải thích "Vì sao phải bảo vệ Amazon ?".

Trước hết, đây là nơi trữ đến 150-200 tỉ tấn carbone dưới đất và trong cây cối, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì ổn định khí hậu cho khu vực và thế giới. Thứ hai, rừng Amazon là "cỗ máy sản xuất đa dạng sinh học", nơi sinh sống của 10% số loài được biết đến trên Trái Đất, đặc biệt 16.000 cổ thụ, có cây thọ được cả ngàn năm tuổi ; 1/5 số loài chim và 1/5 giống cá nước ngọt. Thứ ba, rừng Amazon có trữ lượng nước ngọt chiếm 20% thế giới, và cuối cùng, các nhà khoa học lo ngại sẽ đạt đến điểm không thể đảo ngược được tình hình.

Thụy My

Ukraine oanh kích hai cây cầu trong vùng Nga chiếm giữ

Phan Minh, RFI, 07/08/2023

Quân đội Ukraine, hôm qua 06/08/2023, đã phóng tên lửa tấn công vào hai cây cầu nằm ở những khu vực do Nga chiếm đóng.

Một lính Ukraine phóng một drone gần chiến tuyến tại Zaporijjia, Ukraine, ngày 04/08/2023. Reuters - Stringer

Theo AFP, vụ oanh kích đầu tiên nhắm vào cây cầu Chongar ở bán đảo Crimea, bị Nga sáp nhập vào năm 2014. Thống đốc Crimea Sergei Aksionov cho biết một số tên lửa đã bị lực lượng phòng không đánh chặn, và vụ oanh kích không khiến ai bị thương.

Đợt oanh kích thứ hai nhắm vào một cây cầu gần thị trấn Genichesk ở phía đông bắc bán đảo Crimea, làm một người bị thương và làm hỏng đường ống khí đốt khiến 20.000 hộ gia đình không có khí đốt. Theo chính quyền địa phương, 9 trong số 12 tên lửa của Ukraine đã bị đánh chặn.

Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) của Mỹ, việc cây cầu này bị phá hủy khiến Nga mất một trong những tuyến đường quan trọng tới vùng Kherson. Giờ đây, Nga sẽ phải đi vòng về phía tây bán đảo để tiếp cận Kherson. Tuy nhiên, rất nhiều nơi thuộc tuyến đường này nằm trong tầm bắn của pháo Ukraine.

Còn hôm nay 07/08, quân đội Nga thông báo đã bắn hạ một drone của Ukraine ở khu vực Kaluga, cách Moskva chưa đầy 200 km về phía tây nam.

Thống đốc vùng Kaluga Vladislav Chapcha viết trên mạng xã hội Telegram rằng drone đã bị bắn hạ bởi hệ thống phòng không ở quận Ferzikovsky. Cuộc tấn công này không gây thiệt hại về nhân mạng và vật chất.

Phan Minh

**************************

Nga ồ ạt huy động tên lửa siêu thanh, hành trình và drone oanh kích Ukraine

Thanh Hà, RFI, 06/08/2023

Một trung tâm truyền máu, một hãng chế tạo trực thăng Ukraine bị oanh kích. Trong đêm 05 rạng sáng ngày 06/08/2023 Nga tiến hành 70 đợt tấn công, sử dụng tên lửa hành trình, tên lửa siêu thanh và drone do Iran chế tạo. Trước đó Moskva tuyên bố trả đũa đích đáng vụ tàu chở dầu của Nga ở eo biển Kerch –Biển Đen bị trúng drone.

Một chiếc drone phát nổ trên bầu trời thành phố Kiev (Ukraine) trong một cuộc tấn công của Nga ngày 02/08/2023. © Reuters – Gleb Garanich

Không quân Ukraine sáng nay thông báo tiêu hủy 30 trên tổng số 40 tên lửa hành trình của đối phương và toàn bộ 27 drone Shahed quân đội Nga đã nhắm về phía Ukraine trong đêm qua. Nga đã sử dụng cả tên lửa siêu thanh Kinzhal trong các đợt oanh kích lần này. Hãng tin Anh Reuters chưa thể kiểm chứng các tin trên.

Theo phát ngôn viên lực lượng Không quân Ukraine, Yuriy Ihnat, hỏa lực của Nga đêm qua nhắm vào khu vực Khmelnytskyi, cách thủ đô Kiev hơn 250 km về hướng tây nam và quân đội Nga đang bị sân bay quân sự Starokostiantyniv cũng thuộc Khmelnytskyi "ám ảnh". Căn cứ này từng bị tấn công hồi cuối tháng 7/2023. Tổng thống Volodymyr Zelensky trên mạng Telegram xác nhận cũng tại khu vực này, nhà máy chế tạo trực thăng và động cơ phản lực Motor Sich là mục tiêu tấn công.

Còn ở khu vực miền đông Ukraine, một trung tâm truyền máu tại Kupiansk - trong vùng Kharkiv - đã bị oanh kích. Vẫn theo lời ông Zelensky, vụ tấn công này gây "thiệt hại nhân mạng và làm nhiều người bị thương". Không đi sâu vào chi tiết, nguyên thủ Ukraine cho đăng một tấm ảnh với một tòa nhà bốc cháy bên cạnh hàng chữ "Tội ác chiến tranh này nói lên tất cả hành vi của Nga (…). Những con thú dữ tàn phá những gì cho phép sự sống".

Ukraine dùng bom chùm tấn công đại học Donetsk

Về phía Moskva, sáng nay trên Telegram, đô trưởng Donetsk Alexei Kulemzin do Nga dựng lên, đăng ảnh mái trường Đại học Kinh tế thành phố đang bốc cháy và kèm theo lời cáo buộc "Quân đội Ukraine sử dụng bom chùm".

Cuối cùng, từ chiều qua Bộ Quốc phòng Nga cho biết đã "chận" được drone Reaper của Không quân Mỹ đang tiến gần đến "biên giới Nga trong khu vực Biển Đen" và chiếc drone này "đã quay đầu trở lại" về hướng Ukraine.

Moskva dọa trả đũa đích đáng vụ một tàu dầu của Nga ở eo biển Kerch sáng qua bị tấn công bằng drone Ukraine. Nga mạnh mẽ lên án quân đội Ukraine "nhắm vào một mục tiêu dân sự".

Thanh Hà

Cuộc chiến ở Ukraine đã đến hồi gay cấn. Kể từ đây, hồi kết của cuộc chiến ra sao có thể quyết định đến tương lai của đất nước này và ảnh hưởng đến an ninh của Châu Âu.

Ukraine đã đạt được một số tiến công từ tháng 5/2023

Trong 18 tháng kể từ khi Nga xâm lược, quan đội Ukraine chủ yếu ở thế phòng thủ, ngăn chặn lực lượng của Moscow chiếm thêm lãnh thổ.

Nhưng mùa hè này, Ukraine - với sự trợ giúp của những thiết bị quân sự phương Tây trị giá hàng tỷ USD - đã phản công, cố gắng đánh đuổi binh lính Nga khỏi vùng đất đã bị chiếm trước đó ở phía đông và phía nam nước này.

Hai tháng sau cuộc phản công, và với thời gian quan trọng nhất là trước khi mùa đông bắt đầu, liệu quân đội Ukraine có đạt được tiến công thực sự nào không ?

Kết hợp với BBC Verify, chúng tôi đã phân tích video về cuộc chiến và trao đổi với các chuyên gia để cố gắng đưa ra đáp án cho câu hỏi này.

Nhìn vào bản đồ, phần lớn miền đông và miền nam Ukraine cho thấy không có nhiều thay đổi trong hai tháng kể từ khi cuộc phản công bắt đầu.

Nga vẫn chiếm gần 1/5 lãnh thổ Ukraine - bao gồm các thành phố Donetsk ở phía đông và Mariupol mà họ đã chiếm được sau nhiều tháng bao vây - và các lực lượng của họ đã dàn trận địa.

Trên thực tế, không có nhiều thay đổi sau chín tháng kể từ tháng 11/2022, khi Ukraine đạt được thành tựu đáng kể cuối cùng, chiếm lại thành phố Kherson ở phía nam và các khu vực rộng lớn ở phía đông bắc.

Nhưng không phải tất cả đều là tin xấu đối với Ukraine.

Họ nói rằng quân đội của họ gần đây đã chiếm lại ngôi làng Staromaiorske ở vùng Donetsk. BBC đã xác minh video chứng minh cho tuyên bố đó.

Xung quanh Bakhmut, ở phía đông, nơi đã xảy ra giao tranh dữ dội, Ukraine cũng đã giành lại được một số khu vực nhỏ mà nước này đã mất hồi đầu mùa hè.

Và quân đội của ông Zelensky cũng đã đạt được những thành tựu nhỏ ở khu vực Zaporizhzhia ở phía nam - khu vực then chốt mà Ukraine thực sự cần tạo ra sự khác biệt mang tính quyết định.

Một cuộc tấn công của Ukraine qua vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát đến Biển Azov sẽ làm gián đoạn các tuyến đường tiếp tế của Nga và cắt đứt lực lượng của họ ở bán đảo Crimea mà Nga sáp nhập và xa hơn về phía tây.

Bản đồ dưới đây cho thấy những khu vực mà Ukraine đã chiếm lại. Các mảng lớn màu đỏ biểu thị các khu vực do Nga kiểm soát, các khu vực màu tím là lãnh thổ do Ukraine nắm giữ hoặc giành lại được. Các vòng tròn màu đen cho thấy quân đội Nga đã củng cố khu vực này nghiêm ngặt đến mức nào.

Ví dụ, thành phố Tokmak có một vòng công sự xung quanh - như BBC Verify đã tiết lộ vào tháng 5/2023.

Ảnh vệ tinh tiết lộ cuộc tấn công của quân đội Ukraine vào các hệ thống phòng thủ của Nga trên mặt trận đông-nam Ukraine

Tại sao tiến độ của Ukraine lại chậm chạp ?

Trong hai tháng, quân đội Ukraine đã tiến được nhiều nhất là khoảng 16 km ở hai khu vực dọc theo chiến tuyến dài 160 km, theo các phân tích độc lập.

Phản công có thành tựu, nhưng chậm hơn so với những gì Ukraine và các đồng minh phương Tây đã hy vọng.

Các lực lượng Ukraine đã phản công trên ba mặt trận, sử dụng thiết bị do phương Tây cung cấp và binh sĩ được phương Tây huấn luyện, đồng thời thăm dò các điểm yếu dọc theo toàn bộ chiến tuyến dài 1.125 km.

Nhưng phía Nga đã thấy trước ý định của Ukraine và họ đã dành nhiều tháng để xây dựng những công sự rộng lớn nhất trong lịch sử cận đại.

Ba lớp chiến hào, gồm boongke, các khối bê tông chặn xe tăng hình kim tự tháp (được gọi là "răng rồng") và mạng lưới hào - được giăng hàng nghìn quả mìn - tạo ra một trở ngại lớn cho bất kỳ bước tiến nào của Ukraine, như được minh họa trong hình ảnh vệ tinh bên dưới, được chụp gần thành phố Tokmak.

Hệ thống phòng thủ của Nga trên bán đảo Crimea

Marina Miron, một chuyên gia quốc phòng tại Đại học King's College London, nói rằng Ukraine đã phải giảm bớt tham vọng của mình ở phía nam, bao gồm cả tham vọng chiếm lại Crimea.

"Tôi không nghĩ điều đó sẽ sớm xảy ra", bà nói.

Tiến sĩ Miron nói rằng điều tốt nhất mà Ukraine có thể hy vọng là có khả năng chiếm lại Tokmak, nằm trên một tuyến đường huyết mạch ở phía đông nam của đất nước - một khu vực đóng vai trò là trung tâm hậu cần cho các lực lượng Nga.

Trở lại hồi tháng 6, Ukraine đã đưa một đoàn thiết giáp về phía nam tới Tokmak và nhanh chóng gặp rắc rối.

Các video được chia sẻ trên mạng xã hội, được BBC Verify kiểm chứng để so sánh các địa điểm và loại phương tiện quân sự, cho thấy xe tăng Leopard phương Tây mới được cung cấp và xe chiến đấu bộ binh Bradley va phải một bãi mìn và sau đó bị pháo binh Nga tấn công.

Video quay bằng drone cho thấy xe tăng Leopard và xe chiến đấu bộ binh Bradley bị pháo binh Nga phá hủy

Quân đội Nga dường như đã phục hồi sau một số sai lầm mà họ mắc phải trong 12 tháng đầu tiên của cuộc xâm lược, đồng thời đang chứng tỏ sự đổi mới và hiệu quả một cách đáng kinh ngạc trong việc phòng thủ.

Chiến thuật phòng ngự của Nga

Rất nhiều mìn chống tăng đang được sử dụng là một ví dụ.

Các phương tiện rà phá bom mìn do phương Tây cung cấp thường có thể chịu được một cú nổ từ những quả mìn này chứ không phải hai quả. Vì vậy, quân đội Nga được cho là đang đặt quả mìn này chồng lên quả kia để nhân đôi hiệu quả.

Lực lượng Nga cũng đã bắt đầu xây dựng các chiến hào đặt bẫy.

Trong một đoạn video, được BBC xác minh - nhưng hình ảnh quá bạo lực để hiển thị, bạn có thể thấy bộ binh Ukraine tiến vào các chiến hào trống ở phía nam Zaporizhzhia, trước khi chất nổ được giấu kín được kích nổ, làm nổ tung một số binh sĩ.

Quân đội Nga cũng đang tận dụng sức mạnh không quân của mình - chẳng hạn như sử dụng trực thăng tấn công Ka-52 Alligator.

Những trực thăng này có thể được sử dụng để bắn tên lửa vào các phương tiện bọc thép của Ukraine buộc phải giảm tốc độ hoặc dừng lại sau khi gặp phải bãi mìn.

Và Ukraine - đáng chú ý là - không có ưu thế trên không trên chiến trường.

Điều gì sẽ diễn ra tiếp theo ?

Trong khi Nga xây dựng hệ thống phòng thủ, Ukraine đã tập hợp hàng chục lữ đoàn thiết giáp mới thành lập, nhiều lữ đoàn được đào tạo ở Châu Âu và được cung cấp trang thiết bị tốt hơn của Nga.

Ukraine hiện có khả năng phóng tên lửa, rocket hoặc đạn pháo sâu vào phía sau phòng tuyến của Nga - tấn công kho nhiên liệu, trung tâm đạn dược và trung tâm chỉ huy và kiểm soát của họ, điều có thể làm suy yếu hệ thống phòng thủ của Nga từ bên trong.

Chẳng hạn, tên lửa Storm Shadow do Anh cung cấp này có tầm bắn hơn 240 km và đã cho phép Ukraine đẩy lùi binh lính Nga ra xa chiến tuyến.

Tên lửa Storm Shadow mà Anh cung cấp cho Ukraine có tầm bắn hơn 240 km

Ukraine cũng đang sử dụng bom chùm do Mỹ cung cấp.

Nhiều bom chùm không phát nổ ngay khi va chạm và vẫn là mối nguy hiểm lâu dài, nhưng Mỹ cho biết loại vũ khí này đang tỏ ra hiệu quả trước một số vị trí cố thủ của Nga.

Tuy nhiên, Gian Luca Capovin, một nhà phân tích của Jane's Defense, nói rằng bom chùm có thể giúp ích, nhưng sẽ không phải là "thứ thay đổi cuộc chơi".

Nga cũng có bom chùm của riêng mình và cũng đã triển khai vũ khí này như BBC đã đưa tin vào năm ngoái.

Cuối cùng, thời gian không đứng về phía Ukraine.

Vào mùa thu, những cơn mưa sẽ đến, biến những con đường không được trải nhựa thành bùn lầy và khiến những bước tiến xa hơn trở nên khó khăn, nếu không muốn nói là không thể.

Khi mùa mưa kết thúc, đến mùa xuân, cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sẽ được tiến hành.

Nếu Ukraine không thể đạt được bất kỳ lợi ích quyết định nào trên chiến trường vào thời điểm đó, thì còn lâu mới có thể chắc chắn rằng sự hỗ trợ của Mỹ và NATO sẽ tiếp tục ở mức cao như hiện tại.

Đối với Kyiv, đồng hồ đang điểm. Trong khi đó, Nga chỉ đơn giản là phải bám giữ phần lãnh thổ mà họ đã chiếm giữ bất hợp pháp.

Frank Gardner & Jake Horton, đặc phái viên của BBC security correspondent & BBC Verify

Benedict Garman, Thomas Spencer, Tural Ahmedzade và Filipa Silverio đưa tin bổ sung

Nguồn : BBC, 05/08/2023

Nga nói sẽ trả đũa sau khi Ukraine thực hiện vụ tấn công thứ hai trên biển

Reuters, VOA, 06/08/2023

Moscow ngày thứ Bảy tuyên bố sẽ trả đũa sau khi drone biển của Ukraine tấn công một tàu chở dầu của Nga trên Biển Đen gần bán đảo Crimea vào cuối ngày thứ Sáu. Đó là vụ tấn công trên biển thứ hai liên quan đến thiết bị tự hành trong vòng một ngày.

Hình ảnh trích từ video được cung cấp vào ngày 5/8/2023 cho thấy một thiết bị drone biển chở theo chất nổ đang tiếp cận một tàu chở dầu của Nga trên Biển Đen.

Ukraine tấn công một cảng lớn của Nga trước đó vào ngày thứ Sáu.

Moscow lên án mạnh mẽ điều mà họ xem là "vụ tấn công khủng bố" của Ukraine nhắm vào một tàu dân sự ở Eo biển Kerch, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói.

"Không thể biện minh cho những hành động man rợ như vậy, chúng sẽ bị đáp trả và tác giả cũng như thủ phạm của những hành động này chắc chắn sẽ bị trừng phạt", bà viết trên ứng dụng nhắn tin Telegram.

Khi năng lực hải quân của Kyiv phát triển, Biển Đen đang trở thành một chiến trường ngày càng quan trọng trong cuộc chiến.

Ba tuần trước, Moscow rút khỏi một thỏa thuận xuất khẩu chủ chốt cho phép Ukraine vận chuyển hàng triệu tấn ngũ cốc qua Biển Đen để bán trên thị trường thế giới. Sau khi rút đi, Nga đã liên tục oanh kích các cảng của Ukraine, bao gồm cả Odesa.

Vụ tấn công đã tạm thời đình chỉ giao thông trên Cầu Kerch, cũng như giao thông bằng phà.

Các tàu kéo đã được triển khai để hỗ trợ tàu chở dầu đang chịu chế tài của Mỹ vì giúp cung cấp nhiên liệu máy bay cho các lực lượng Nga đang chiến đấu ở Syria, theo hãng tin Tass của Nga.

Cuộc tấn công trước đó của Ukraine nhắm vào Novorossiysk đã làm ngưng trệ giao thông hàng hải trong vài giờ và đánh dấu lần đầu tiên một cảng thương mại của Nga trở thành mục tiêu trong cuộc xung đột kéo dài gần 18 tháng. Cảng có một căn cứ hải quân, xưởng đóng tàu và một kho dầu, và là nơi xuất khẩu trọng yếu. Nó nằm khoảng 110 km về phía đông của Crimea.

*************************

Ukraine tấn công tàu chở dầu Nga bằng drone biển gần cầu Crimea

Reuters, VOA, 05/08/2023

Một drone biển của Ukraine chở đầy chất nổ đã tấn công một tàu chở nhiên liệu của Nga trong đêm gần một cây cầu nối lãnh thổ Nga với bán đảo Crimea. Đây là vụ tấn công thứ hai trong vòng 24 giờ, cả hai bên cho biết hôm thứ Bảy.

Hình ảnh trích từ video được cung cấp vào ngày 5/8/2023 cho thấy một thiết bị drone biển chở theo chất nổ đang tiếp cận một tàu chở dầu của Nga trên Biển Đen.

Không ai bị thương, nhưng cầu Crimea và việc vận chuyển bằng phà đã bị đình chỉ trong vài giờ, theo các quan chức do Nga bổ nhiệm ở Crimea, nơi Moscow đã chiếm giữ từ Ukraine vào năm 2014.

Một nguồn tin tình báo Ukraine nói với hãng tin Reuters rằng thiết bị tự hành di chuyển trên biển với 450 kg chất nổ đã đâm vào tàu SIG trong khi nó chở nhiên liệu cho quân đội Nga trong lãnh hải Ukraine.

"Tàu chở dầu chứa đầy nhiên liệu, vì thế 'pháo hoa' có thể thấy được từ xa", nguồn tin nói về hoạt động chung của hải quân Ukraine và cơ quan an ninh.

Kyiv nói rằng việc phá hủy cơ sở hạ tầng quân sự của Nga bên trong Nga hoặc trên lãnh thổ do Nga kiểm soát ở Ukraine là thiết yếu đối với cuộc phản công của họ sau cuộc xâm lược vào tháng 2 năm 2022.

Một cuộc tấn công bằng drone biển khác nhắm vào căn cứ hải quân của Nga tại Novorossiysk đã làm hư hại một tàu chiến vào ngày thứ Sáu. Đây là lần đầu tiên hải quân Ukraine phô trương uy lực cách xa bờ biển của mình như vậy.

Và một cơ quan chính phủ Ukraine cảnh báo hôm thứ Bảy rằng sáu cảng Biển Đen của Nga - Anapa, Novorossiysk, Gelendzhik, Tuapse, Sochi và Taman - nằm trong "khu vực nguy cơ chiến tranh".

Moscow đã oanh kích các cảng của Ukraine kể từ khi nước này rút khỏi một thỏa thuận do Liên Hợp Quốc làm trung gian điều giải vào tháng trước để cho phép Ukraine xuất khẩu ngũ cốc.

Tàu chở dầu SIG khi đó đang cung cấp dầu cho quân đội Nga ở Syria, theo Vladimir Rogov, một quan chức do Nga bổ nhiệm ở khu vực đông nam Zaporizhzhia của Ukraine.

Mỹ đã áp đặt chế tài lên tàu chở dầu này và chủ sở hữu của nó, Transpetrochart có trụ sở tại St. Petersburg, vào năm 2019 vì giúp cung cấp nhiên liệu máy bay ở Syria.

Hãng thông tấn RIA dẫn lời Trung tâm Phối hợp Cứu hộ Hàng hải Novorossiysk của Nga cho biết không có sự cố tràn nhiên liệu từ SIG, vì con tàu chỉ mang theo chấn lưu kỹ thuật. Công tác phục hồi đang được tiến hành với hai tàu kéo gần đó.

Nhà chức trách do Moscow dựng lên ở Crimea cho biết cây cầu, vốn được Nga hoàn thành vào năm 2018 và đã bị tấn công nghiêm trọng hai lần trong chiến tranh, không phải là mục tiêu tấn công.

Do chiến tranh Ukraine, Nga tăng gấp đôi ngân sách quốc phòng 2023

Thanh Hà, RFI, 05/08/2023

Moskva dành đến 1/3 ngân sách chung của cả nước để tài trợ chiến tranh Ukraine. Hãng tin Anh Reuters hôm 04/08/2023 tiết lộ một số thông tin từ chính phủ Nga cho thấy chiến tranh Ukraine càng lúc càng trở thành một gánh nặng. Ngân sách quốc phòng được nhân gấp đôi, đạt gần 100 tỷ đô la trong năm 2023. Trước mắt bộ Tài Chính Nga từ chối xác nhận các thông tin trên.

Ảnh minh họa : Lần đầu tiên, Nga giới thiệu hệ thống phòng không Pantsir SA và Tor-M tại lễ duyệt binh trên Quảng trường Đỏ, Moskva, Nga, ngày 09/05/2023. Reuters/Sergei Karpukhin

Theo một số tài liệu Reuters được biết, trong sáu tháng đầu 2023, chi tiêu quốc phòng của Nga tăng thêm 12% so với dự kiến. Trên cả năm, khoản phụ trội dự trù lên tới 600 tỷ rúp (gần 6 tỷ đô la Mỹ). Trong cùng thời kỳ, bộ Quốc Phòng đã dành ra tới 1.000 tỷ rúp để trả lương cho quân nhân. Con số này tăng gần gấp đôi so với giai đoạn 6 tháng đầu năm 2022.

Trong năm 2021, Nga giành 13,9% ngân sách chung cho các chi phí về quân sự nhưng do chiến tranh Ukraine, tỷ lệ này năm ngoái đã được đẩy lên thành 23%. Theo các số liệu Reuters thu thập được từ đầu năm đến nay, trong cả năm 2023, Moskva sẽ dành ra đến hơn 37% toàn bộ ngân sách của nhà nước để đài thọ phí tổn chiến tranh.

Nga chi ra gần 100 tỷ đô la chi phí quốc phòng cho năm 2023 và đây sẽ là mức cao nhất từ 10 năm qua. Song Reuters nhìn nhận, chính những khoản chi tiêu này là một động lực thúc đẩy sản xuất công nghiệp tại Nga. Đây cũng là một đầu tàu tăng trưởng vào lúc GDP của Nga năm ngoái giảm 2,1%. Bội chi ngân sách của Nga năm 2022 lên tới 26 tỷ đô la.

Tình hình đã xấu đi do thu nhập từ xuất khẩu của Nga bắt đầu giảm sụt : xuất khẩu năng lượng giảm 47%, cán cân thương mại bị thâm hụt. Ngân Hàng Trung ương Nga dự phóng GDP tăng ở khoảng từ 1,5 đến 2,5% trong năm 2023. IMF ít lạc quan hơn với dự báo tăng trưởng của Nga sẽ ở mức 0,7%.

Reuters ghi nhận nếu như Moskva phải dành đến 1/3 ngân sách chung để tài trợ các chương trình quân sự, thì đầu tư vào cơ sở hạ tầng y tế và giáo dục, cũng như các khoản chi tiêu xã hội có nguy sẽ "lại bị hy sinh".

Thanh Hà

*************************

Lo ngại Trung Quốc, Mỹ nghiên cứu thuốc nổ tăng tầm bắn phi đạn

Reuters, VOA, 03/08/2023

Các quan chức Hoa Kỳ muốn sửa đổi hỗn hợp hóa chất cung cấp nhiên liệu cho phi đạn và rốc-két để giành lợi thế ở Thái Bình Dương bằng cách tăng tầm bắn của các loại vũ khí tiền tuyến để lực lượng Mỹ có thể hoạt động cách xa Trung Quốc hơn.

Phi đạn GEM-T, một biến thể của hệ thống Patriot do công ty Raytheon sản xuất dùng để ngăn chặn các phi đạn đạn đạo hay phi đạn hành trình.

Ngũ Giác Đài và Quốc hội đang xem xét việc trang bị thêm để có thể mở rộng tầm bắn của một số vũ khí hiện tại tăng lên tới 20% bằng cách sử dụng các loại nhiên liệu đẩy mạnh hơn và đầu đạn nhẹ hơn, hai phụ tá quốc hội và hai quan chức Mỹ nói với điều kiện ẩn danh vì không được phép phát biểu công khai.

Tuần trước, Thượng viện tiết lộ dự luật dành ít nhất 13 triệu đô la để lập kế hoạch, mở rộng và sản xuất các hợp chất hóa học có thể được sử dụng để đẩy phi đạn hoặc thay thế vật liệu nổ trong đầu đạn.

Mặc dù một phần nhỏ của dự luật quốc phòng trị giá 886 tỷ đô la đang được Quốc hội thông qua, nhưng khoản tài trợ này bắt đầu một quá trình mà cuối cùng có thể dẫn đến hàng tỷ đô la chi tiêu mới cho đạn dược.

Thượng viện do Đảng Dân chủ kiểm soát và Hạ viện do Đảng Cộng hòa nắm giữ vẫn cần đàm phán về mức tài trợ cuối cùng cho khái niệm này, nhưng có sự nhất trí chung về nỗ lực của lưỡng đảng nhằm ngăn chặn Trung Quốc.

Dân biểu Mike Gallagher nói với Reuters : "Khoảng cách ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và quy mô lớn của Hải quân (Trung Quốc) có nghĩa là Mỹ cần nhiều phi đạn diệt hạm hơn có thể vươn tới các mục tiêu ở xa".

Trung Quốc coi Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương là một mối đe dọa và tăng cường sự hiện diện quân sự của mình để đáp trả.

Chương trình CL-20

Trong khi chờ Quốc hội thông qua lần cuối, dự luật sẽ khởi động một chương trình của Ngũ Giác Đài để cố gắng tăng thêm tầm bắn cho các vũ khí hiện tại sử dụng các hóa chất như CL-20, các phụ tá và những người quen thuộc với kế hoạch nói với Reuters .

Được phát triển bởi một phòng thí nghiệm của chính phủ ở California vào những năm 1980, CL-20 là một trong những hợp chất hóa học được thảo luận nhiều nhất đang được xem xét, một quan chức quốc phòng cấp cao cho biết. Quốc hội đã tập trung vào các nghiên cứu, chẳng hạn như một nghiên cứu được công bố vào năm 2021 nói rằng việc tái trang bị lực đẩy bằng CL-20 - cùng với những thay đổi khác - có thể mở rộng tầm bắn của phi đạn thêm khoảng 20%.

Một bài báo của Trung tâm Công nghệ Năng lượng cho biết các vật liệu năng lượng mới mang lại cho một quả bom 200 ký "sức sát thương tương tự như một quả bom 500 ký hiện tại" và nói thêm rằng Trung Quốc sản xuất "CL-20 ở quy mô công nghiệp và chế tạo nó thành các hệ thống vũ khí".

Ông Iain Overton, giám đốc điều hành của tổ chức phi lợi nhuận Hành động về Bạo lực Vũ trang, cho biết cuộc chạy đua điều chỉnh vũ khí sát thương không là một sự tiến bộ.

Ông nói : "Lịch sử được cho là sẽ lặp lại, và theo nghĩa là các cuộc chạy đua vũ trang luôn có kết cục tồi tệ". "Vũ khí lớn hơn, nguy hiểm hơn có giúp chúng ta an toàn hơn không ? Câu trả lời rõ ràng là : Không. Trong thập niên qua, khi vũ khí nổ được sử dụng ở các khu vực đông dân cư, 90% số người được báo cáo thiệt mạng hoặc bị thương trên toàn cầu là dân thường".

Phiên bản của dự luật quốc phòng thường niên tại Hạ viện yêu cầu Ngũ Giác Đài xúc tiến chương trình thí điểm CL-20 để thay đổi chất nổ hoặc chất đẩy trong ba loại vũ khí hiện có.

Phiên bản của Hạ viện không nêu tên bất kỳ loại vũ khí nào, nhưng ông Bob Kavetsky thuộc Trung tâm Công nghệ Năng lượng cho biết các ứng viên cho các hóa chất mới bao gồm phi đạn chống hạm tầm xa do Lockheed Martin sản xuất và tên lửa không đối đất tầm xa. Các ứng viên khác bao gồm phi đạn chống hạm Harpoon do công ty Boeing sản xuất và vũ khí chống tăng Javelin do Lockheed và Raytheon sản xuất.

Dân Moskva bắt đầu nếm mùi chiến tranh với drone Ukraine

Sau gần một năm rưỡi chịu đựng những trận oanh kích khốc liệt của Nga, những tuần lễ gần đây Ukraine bắt đầu dùng drone trả đũa vào lãnh thổ địch, song song với cuộc phản công ở miền đông và miền nam nhằm tái chiếm lãnh thổ. Thông tín viên Le Monde trong số báo ngày 01/08/2023 mô tả "Tại Moskva, cuộc sống hàng ngày dưới sự tấn công của drone".

Kính vỡ nát gần một tòa nhà văn phòng ở khu kinh doanh Moskva City do bị drone Ukraine tấn công ngày 30/07/2023. Reuters - Stringer

Moskva bắt đầu quen với việc bị drone Ukraine tập kích

Trung tâm kinh doanh của thủ đô Nga và một trong ba phi trường đã phải ngưng các chuyến bay, nhưng những vụ tấn công đã trở thành thường lệ không làm ai thiệt mạng. Trên các đường phố ở khu trung tâm Moskva, có những tấm bảng báo hiệu mới ghi dòng chữ "Cấm các drone". Các tài xế taxi than phiền khi đến gần Kremlin và các trụ sở chính quyền, GPS không còn hoạt động khiến người lái xe mất phương hướng. Kết nối internet tư nhân tại những căn hộ gần các ngã tư huyết mạch bị rối loạn vì phá sóng. Cách đây vài ngày, một drone đã rơi xuống gần Bộ quốc phòng.

Mười bảy tháng sau cuộc xâm lăng Ukraine, những vụ drone tấn công không còn xa lạ với người dân Moskva. Mới đây vào sáng sớm Chủ nhật 30/08, họ được thông báo một chiếc đã bị rơi và hai drone khác bị "vô hiệu hóa bằng thiết bị điện tử". Cùng ngày ở Crimea, "16 drone Ukraine đã bị phòng không phá hủy, 9 chiếc khác bị vô hiệu hóa và rơi xuống Hắc Hải". Phía sau nỗ lực minh bạch này trên truyền hình nhà nước là thông điệp ưu tiên của Vladimir Putin : mọi sự vẫn bình thường.

Ở Moskva, hai tòa tháp của khu kinh doanh sang trọng Moskva City đã bị hư hại. Thị trưởng Sergei Sobianin thông báo không có ai thương vong nhưng không cho biết gì thêm, tại thành phố mà một số cư dân phản đối việc tấn công Ukraine. Ngoại trưởng Sergei Lavrov nói rằng những vụ tấn công này "không thể nào thực hiện nếu chế độ Kiev không có sự giúp đỡ của Hoa Kỳ và NATO".

Zelensky : Chiến tranh quay lại đất Nga là điều hợp lý

Đêm Chủ nhật rạng sáng thứ Hai 31/07 các drone nhắm vào một trụ sở cảnh sát ở Briansk nằm gần biên giới Ukraine và trước đó vào thứ Sáu, Nga nói đã chận được hai hỏa tiễn S-200 của Ukraine ở miền tây nam, nhưng các mảnh vỡ làm ít nhất 16 người bị thương ở Taganrog, cũng ở gần biên giới.

Những vụ drone xâm nhập đã trở thành thông thường kể từ ngày 03/05, khi hai drone tấn công ngoạn mục vào nóc điện Kremlin. Một vụ khác gây ấn tượng hôm 30/05 : theo các nguồn tin không chính thức, hơn 30 drone nhắm vào các tòa nhà, trong đó có những căn nhà chỉ cách tư gia của Vladimir Putin khoảng mười mấy phút chạy xe. Mỗi lần Kremlin đều trấn an "Không có rủi ro nào cho dân cư", "Tổng thống đã được thông báo trực tiếp", "Hệ thống phòng không hoạt động tốt". 

Khác với những trận mưa hỏa tiễn trút xuống Kiev, Moskva không bị ảnh hưởng, nhưng tâm trạng bất an đã xuất hiện. Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm Chủ nhật đã cảnh báo : "Dần dà cuộc chiến sẽ quay lại trên đất Nga, tại những trung tâm mang tính biểu tượng và các căn cứ quân sự. Đó là một tiến trình tự nhiên không thể tránh khỏi, và hoàn toàn đúng đắn".

Các "trại ái quốc" tập cho trẻ em Nga quen với súng đạn

Trong khi đó, Moskva ra sức tẩy não thanh thiếu niên. Le Figaro tìm đến các trại huấn luyện "quân sự ái quốc" đang nở rộ ở Nga, đón tiếp những trẻ em đôi khi rất nhỏ tuổi.  Một em bé 9 tuổi mặc đồ treilli đội nón kết lính như các bạn khác, nói rằng các em được học bắn súng, đào giao thông hào… tất cả đều thú vị, khi tổ quốc kêu gọi em sẽ cầm súng bảo vệ. 

Những trại hè vốn quen thuộc ở Nga, nhưng những năm gần đây xuất hiện khắp nơi, mang màu sắc quân sự trong bối cảnh chiến tranh với Ukraine và dân tộc chủ nghĩa lên cao. Những cậu bé mang những khẩu kalashnikov giống y như thật, cùng trọng lượng và kích thước để tập hành quân, các em lớn nhất đeo súng cả trong bữa ăn. Những huấn luyện viên là giáo viên, hướng dẫn viên, cựu quân nhân rất chuyên nghiệp.

Dưới sự hướng dẫn, các "chiến binh" nhỏ tuổi theo nhau tiến lên, "dọn sân bãi" bằng lựu đạn, chiếm chiến hào địch, nã những tràng đạn vào rừng… Buổi tối các em được xem những phim Đệ nhị Thế chiến hay chiến tranh Afghanistan, và theo ban giám đốc, không chiếu cảnh chiến tanh Chechnya hay "chiến dịch quân sự đặc biệt" ở Ukraine. Tại Tiumen ở Siberia chẳng hạn, 900 trẻ em được dạy cách sử dụng drone. Kỳ tựu trường tới, chương trình giảng dạy và sách giáo khoa sẽ đặt nặng trọng tâm "ái quốc". Hai lớp cuối trung học sẽ phải học căn bản quân sự mỗi tuần hai giờ như thời xô-viết.

Nếu Nga thắng thế ở Ukraine, Moldova sẽ là nạn nhân sắp tới

Cũng liên quan đến Nga, Le Figaro cho biết "Là nạn nhân cuộc chiến tranh đa diện của Nga, Moldova hướng về phía Châu Âu". Chisinau vừa trục xuất nhiều "nhà ngoại giao" về Moskva, đồng thời dựa vào các đối tác Châu Âu để tăng cường năng lực radar và an ninh mạng.

Những ăng-ten trên nóc đại sứ quán Liên bang Nga ở Chisinau chắc chắn dùng để dọ thám. Thứ Tư tuần trước, Bộ ngoại giao Moldova đã triệu mời đại sứ Nga để yêu cầu giảm nhân sự, còn khoảng 12 viên chức và 15 nhân viên kỹ thuật, do "nhiều hoạt động không thân thiện, không liên quan đến nhiệm vụ ngoại giao". Quyết định này được đưa ra một tháng sau khi cấm đảng thân Nga Shor hoạt động vì tham gia vào các thủ đoạn của Moskva. Thủ lãnh đảng này là Ilan Shor và sáu người khác đã bị Liên Hiệp Châu Âu (EU) trừng phạt.

Moldova dễ bị tổn thương vì một cuộc xung đột đóng băng từ 30 năm qua, vì kinh tế nghèo nàn lệ thuộc nặng nề vào năng lượng Nga, và thiếu vắng một chiến lược chiều sâu. George Scutaru, giám đốc New Strategy Center nhấn mạnh : "Nếu tình hình diễn biến thuận lợi cho Nga ở Ukraine, một ngày nào đó Moskva sẽ quyết định chiếm đóng Moldova". Hồi đầu năm, chính quyền của bà Maia Sandu đã phá vỡ được một âm mưu phá hoại của một nhóm giả dạng cổ động viên bóng đá từ Serbia hay Montenegro đến. "Moldova phải chiến đấu để sống còn" - Scutaru nói. Từ khi Ukraine bị xâm lăng, các vụ tấn công tin học vào Moldova bùng nổ, nước này cũng là mục tiêu của chiến dịch bóp méo thông tin.

Để giúp đỡ Chisinau, viện trợ của EU từ mùa thu 2021 đã vượt quá 1 tỉ euro, trong khi trước đây chỉ khoảng 50 triệu euro/năm, giúp chống lại chiến tranh đa diện. Châu Âu cũng giúp Moldova không còn lệ thuộc 100% vào khí đốt Nga, và "phi tài phiệt hóa" nền kinh tế trong khuôn khổ cuộc chiến chống tham nhũng. Hai tài phiệt chính là Ilan Shor và Vladimir Plahotniuc đang bỏ trốn tại Israel và khu vực Thổ Nhĩ Kỳ của Cyprus.

Mỹ và Úc siết chặt tay để ngăn chặn Bắc Kinh

Chuyển sang khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương, Les Echos nhận thấy "Hoa Kỳ bắt rễ sâu hơn tại Úc". Sản xuất hỏa tiễn, đặt căn cứ quân sự, tình báo, không gian... Washington và Canberra hợp tác chặt chẽ cho một khu vực "ổn định và hòa bình" trước ảnh hưởng ngày càng lớn của Bắc Kinh. Các bộ trưởng Mỹ Antony Blinken và Lloyd Austin đến Brisbane trong lúc cuộc tập trận quốc tế Talisman Sabre quy mô đang diễn ra tại Úc, với sự tham gia của gần 30.000 binh sĩ từ hơn một chục quốc gia.

Gặp gỡ các đồng nhiệm Úc Penny Wong và Richard Marles, bộ trưởng quốc phòng Mỹ Austin tố cáo tình trạng "cưỡng chế rất đáng lo" và "đe dọa" trong khi phía Úc coi tình hình là "phức tạp". Trong thông cáo chung, hai bên phản đối các hành động gây bất ổn trên Biển Đông và việc thay đổi nguyên trạng ở eo biển Đài Loan. Washington và Canberra cùng cho rằng "đã có những thành tựu đáng kể".

Đạn dược gồm đạn cối, ngư lôi, hỏa tiễn sẽ được hãng Mỹ Lockheed Martin sản xuất tại Úc, chủ yếu là hệ thống phóng đa nòng (GMLRS) kể từ 2025. Sang năm, cơ quan tình báo Mỹ sẽ hiện diện tại Canberra để cùng các đồng nhiệm Úc phân tích các vấn đề chiến lược ở Ấn Độ-Thái Bình Dương. Úc sẽ hiện đại hóa các căn cứ ở phía bắc, gia tăng luân chuyển quân Mỹ, và ngay trong năm nay các tàu ngầm nguyên tử Mỹ sẽ có những chuyến thăm "thường xuyên và dài ngày hơn".

Mở cửa trở lại, kinh tế Trung Quốc vẫn ảm đạm

Trên bình diện kinh tế, Les Echos nêu ra những khó khăn của Trung Quốc khi cố gắng thúc đẩy tăng trưởng, trong bối cảnh quốc tế không còn thuận lợi. Cứ ngỡ rằng sau khi dỡ bỏ zero Covid, kinh tế Trung Quốc sẽ lại cất cánh. Nhưng tháng Sáu, xuất khẩu bị sụt mất 12,4% và nhập khẩu giảm 6,8%, vừa do nhu cầu sụt giảm vừa do những biện pháp hạn chế của Mỹ.

Chính quyền Bắc Kinh do dự giữa việc dùng các biện pháp tái thúc đẩy và việc tự do hóa nền kinh tế, bên cạnh đó là các yếu tố như dân số lão hóa, tỉ lệ thanh niên thất nghiệp cao, dân chúng không chi xài vì không tin tưởng vào tương lai sau thời gian dài phong tỏa khắc nghiệt vì đại dịch. Trung Quốc cũng không thể trông cậy vào toàn cầu hóa để cứu vãn mô hình tăng trưởng nay đã lỗi thời. Các công ty tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng, luồng đầu tư vào Hoa lục ít hơn, và những hạn chế về thương mại và đầu tư vì lý do địa chính trị sẽ còn mở rộng.

Hoa Kỳ, chính trường của người cao tuổi ?

Trên chính trường nước Mỹ, La Croix cho biết đã có những tranh luận về tuổi tác quá cao của các chính khách. Thượng nghị sĩ Cộng hòa Mitch McConnell, 81 tuổi, hôm 26/07 khi đang phát biểu trong cuộc họp báo, bỗng ngưng bặt và im lặng suốt khoảng 20 giây, những người xung quanh phải yêu cầu ông lui vào nghỉ ngơi. Cảnh này tuy ngắn ngủi nhưng đã được lan ra khắp thế giới, khơi lại tranh cãi về việc gần 22% dân biểu, thượng nghị sĩ Mỹ trên 70 tuổi.

Được CBS đặt câu hỏi, ứng cử viên Cộng hòa Nikki Haley, 51 tuổi nêu ví dụ thượng nghị sĩ California Dianne Feinstein 90 tuổi, tổng thống Joe Biden 80 tuổi, dân biểu Nancy Pelosi 83 tuổi, nói rằng họ "cần phải biết khi nào ra đi". Bà kêu gọi giới hạn số nhiệm kỳ ở Quốc hội, trắc nghiệm sự nhạy bén của các chính khách từ 75 tuổi trở lên. Đặc biệt vào thời điểm gần đến bầu cử tổng thống Mỹ 2024, nếu Joe Biden tái đắc cử, vào cuối nhiệm kỳ ông sẽ 86 tuổi !

Nhưng có một người dù đã 100 tuổi vẫn lặn lội đến Bắc Kinh và được Tập Cận Bình đích thân tiếp, đó là Henry Kissinger. Trả lời phỏng vấn của Le Figaro, chuyên gia Jérémie Gallon cho rằng cựu ngoại trưởng Mỹ không ngây thơ, mà ý thức rõ Trung Quốc ngày nay không phải là Trung Quốc mà ông ta biết xưa kia. Bắc Kinh nay hung hăng hơn nhiều, là đối thủ đáng gờm về kinh tế và đang tăng cường quân sự. Lo ngại những sự cố ngoài ý muốn dẫn đến xung đột, Kissinger muốn tái lập những kênh liên lạc.

JMJ : "Mộng tưởng sống động" của một triệu thanh niên Công giáo

Các nhật báo Pháp hôm nay quan tâm đến những vấn đề khác nhau. Le Monde chú ý đến "Y tế, công tác khẩn cấp của tân bộ trưởng". Một số khoa cấp cứu phải đóng cửa, nghề nghiệp mất đi sự thu hút, việc trực đêm là những vấn đề cần phải sớm giải quyết. Les Echos chạy tựa "Địa ốc, những thiệt hại đầu tiên từ cuộc khủng hoảng". Giấy phép xây dựng ít hơn, hoạt động của các chủ đầu tư giảm hẳn, thế mạnh thương lượng bây giờ ở phía người mua.

Le Figaro nhấn mạnh "Giá điện tăng, nỗi đau đầu của chính phủ". Sau khi tăng 15% vào tháng Hai, hôm nay lại tăng thêm 10%. Mức giá này vẫn còn thấp hơn rất nhiều so với mức cho phép của Châu Âu là 74% dựa theo giá thị trường đã bùng nổ vì cuộc xâm lăng Ukraine, vì chính phủ vẫn còn trợ giá cho đến cuối 2024, tuy nhiên vẫn có nguy cơ gây lạm phát trở lại. Libération dành trang nhất cho tổng biên tập mới Geoffroy Lejeune của JDD (Journal du Dimanche - Nhật báo Chủ nhật) bắt đầu làm việc từ hôm nay, bất chấp cuộc đình công chưa từng thấy phản đối việc bổ nhiệm nhân vật được cho là có khuynh hướng cực hữu.

Cũng trong ngày 01/08/2023, Đại hội Thanh niên Công giáo Thế giới (Journée Mondiale de la Jeunesse-JMJ) chính thức khai mạc tại Lisboa, Bồ Đào Nha, thu hút một triệu người trẻ từ khắp thế giới. Nhật báo công giáo La Croix đưa tít lớn "JMJ, một mộng tưởng luôn sống động". Bất ngờ thú vị là thanh niên Pháp từ 30.000 người trong đại hội trước, tăng lên 45.000 người, đứng thứ ba trong số đi hành hương chỉ sau Tây Ban Nha và Ý.

Không ít người thắc mắc, làm thế nào tuổi hai mươi luôn vững tin vào Thượng Đế ? Động cơ của họ là gì ? Linh mục Vincent Breynaert lý giải : "Nhu cầu hiện diện giữa đám đông như thời Chúa Giêsu vẫn tồn tại. JMJ là một đám đông khổng lồ theo chân Chúa, một cuộc tập hợp 200 quốc gia trong niềm vui" - như không khí lễ hội ở Bồ Đào Nha đã chứng tỏ, đồng thời khám phá những nền văn hóa khác. Mang lại một bộ mặt tươi trẻ và đa dạng, mô hình JMJ là một dấu ấn bền vững.

Thụy My

Tổng thống Ukraine tuyên bố : Chiến tranh lan sang đất Nga là "chuyện dĩ nhiên và lẽ công bằng"

Trọng Thành, RFI, 31/07/2023

Trong một thông báo hàng ngày với truyền thông, hôm qua 30/07/2023, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định "chiến tranh sẽ dần dần trở lại đất Nga".

Drone Ukraine rớt xuống Moscou City - trung tâm kinh doanh ở thủ đô Moskva, nơi có nhiều cơ sở của chính phủ Nga, ngày 30/07/2023. AP

Trên Twitter, tổng thống Zelensky nhận định, vào ngày thứ 522 kể từ khi Nga tiến hành xâm lăng, Ukraine đã trở nên mạnh mẽ hơn nhiều. Nguyên thủ Ukraine nhấn mạnh rằng "các cơ sở quân sự, các địa điểm trung tâm mang tính biểu tượng của Nga" sẽ bị tấn công, và đây là một tiến trình "không thể tránh khỏi, là chuyện dĩ nhiên và hoàn toàn công bằng". Cũng trong thông điệp nói trên, tổng thống Ukraine nhắc nhở người dân Ukraine chuẩn bị đối mặt với "các cuộc tấn công mới của các lực lượng khủng bố Nga nhắm vào lĩnh vực năng lượng và các cơ sở hạ tầng nhạy cảm khác của đất nước trong mùa đông này".

Tuyên bố của tổng thống Ukraine được đưa ra ngay sau khi Moskva thông báo đã ngăn chặn được 2 vụ tấn công bằng drone, được cho là do Ukraine tiến hành, một vụ nhắm vào thủ đô Moskva, vụ thứ hai nhắm vào bán đảo Crimée của Ukraine bị Nga sáp nhập từ năm 2014. Theo chính quyền Nga, trong tuần lễ vừa qua, đã có 3 đợt tấn công bằng drone nhắm vào Moskva.

Ngoài ra, theo AFP, trong đêm hôm qua, một drone của Ukraine đã oanh kích một trụ sở cảnh sát Nga tại tỉnh biên giới Briansk, giáp với vùng đông bắc Ukraine. Tỉnh trưởng Nga cho biết không có nạn nhân nào trong vụ tấn công này.

Nga lại đe dùng hạt nhân, nếu cuộc phản công của Ukraine thắng lợi

Theo Reuters, Moskva một lần nữa đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân. Hôm qua, 30/07/2023, cựu tổng thống Nga, phó chủ tịch Hội Đồng An Ninh Quốc Gia, Dmitry Medvedev, khẳng định điện Kremlin "có thể sẽ phải dùng vũ khí hạt nhân nếu cuộc phản công của Ukraine thành công", "đơn giản là sẽ không có lựa chọn nào khác. Vì vậy, kẻ thù của chúng ta nên cầu nguyện cho (thành công của) các chiến binh của chúng ta. Như vậy họ sẽ được bảo đảm rằng ngọn lửa chiến tranh hạt nhân toàn cầu không bùng lên".

Ông Medvdev đã nhiều lần đe dọa dùng hạt nhân. Trước đây, Medvedev cũng đã nhiều lần bị chỉ trích có những tuyên bố đe dọa hạt nhân nhằm ngăn cản phương Tây tiếp tục hỗ trợ quân sự cho Ukraine.

Trọng Thành

************************

Drone Ukraine lại tấn công thủ đô Nga và bán đảo Crimea

Thu Hằng, RFI, 30/07/2023

Ngày 30/07/2023, Nga thông báo đã phá vỡ hai vụ tấn công bằng drone, được cho là do Ukraine tiến hành, một vụ nhắm vào thủ đô Moskva, vụ thứ hai nhắm vào bán đảo Crimea bị Nga sáp nhập từ năm 2014. Cả hai vụ không gây tử vong. Sân bay quốc tế ở Moskva bị đóng cửa trong một thời gian ngắn.

Một tòa nhà chọc trời ở khu "Moscow City" tại thủ đô Moskva của Nga bị hư hại do cuộc tấn công bằng drone ngày 30/07/2023 AP

Thông tín viên RFI Didier Revoin tại Moskva tường trình :

"Theo chính quyền Nga, ba chiếc drone đã bị vô hiệu hóa trong đêm, vào khoảng 3 giờ sáng, ở Moskva. Một trong những thiết bị này đã bị bắn hạ ở vùng Moskva, hai chiếc khác đã bị vô hiệu hóa và rơi xuống khu vực Moscow City - trung tâm kinh doanh của thành phố, nơi cũng có nhiều cơ sở của chính phủ.

Chính quyền cho biết đây là vụ tấn công bằng drone lần thứ ba trong tuần. Ngày 24/07, nhiều chiếc drone đã tấn công hai tòa nhà không phải chung cư ở thủ đô. Bốn ngày sau, ngày 28/07, đô trưởng Moskva Sergey Sobyanin cho biết một vụ tấn công khác đã bị đẩy lùi.

Vẫn theo đô trưởng Moskva, vụ tấn công đêm qua chỉ gây thiệt hại vật chất, không có người bị thương. Vụ tấn công nhắm vào khu kinh doanh Moscow City của thành phố, nhất là nhắm vào nhiều tòa nhà cao tầng bằng kính, nơi cũng đặt ăng-ten của nhiều bộ như bộ Tài chính, bộ Phát triển Kinh tế và bộ Công thương.

Vẫn theo chính quyền thành phố, các drone này khi bị ngăn chặn và khi rơi xuống, đã gây hư hại cho mặt tiền của hai tòa tháp trong khu kinh doanh. Thành phố cũng cho biết là không có nạn nhân hay người bị thương, nhưng hãng tin TASS thì đưa tin một nhân viên bảo vệ dường như bị thương. Cuối cùng, vụ tấn công đã khiến sân bay Vnukovo, ở phía tây thủ đô, bị đóng cửa tạm thời. Các chuyến bay được điều hướng đến một số sân bay khác".

Bán đảo Crimea, ở miền nam Ukraine, bị Nga sáp nhập cũng bị 25 drone Ukraine tấn công sáng 30/07 nhưng không gây thương vong. Thông cáo của bộ Quốc Phòng Nga khẳng định "16 chiếc drone Ukraine đã bị hệ thống phòng không phá hủy, 9 chiếc drone khác đã bị các phương tiện tác chiến điện tử vô hiệu hóa và rơi xuống Biển Đen".

Hai vụ mới nhất này nằm trong loạt tấn công bằng drone vào một số vùng lãnh thổ Nga và Moskva cáo buộc Ukraine tiến hành. Hoạt động của sân bay Vnoukovo từng bị xáo trộn vào đầu tháng 07 sau khi 5 drone Ukraine bị bắn hạ.

Nga tiếp tục oanh kích nhiều thành phố Ukraine

Trên chiến trường Ukraine, một cơ sở giáo dục ở thành phố Sumy nằm gần biên giới Nga bị trúng một tên lửa Nga tối 29/07, khiến ít nhất một người thiệt mạng và 5 người bị thương. Theo AFP, trước đó, vào cùng ngày, hai người Ukraine đã bị thiệt mạng ở thành phố miền nam Zaporijjia do bị quân Nga oanh kích.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã đến động viên quân nhân gần chiến tuyến trong vùng Bakhmut ở miền đông. Đây là một trong những điểm quan trọng trong đợt phản công hiện nay của Ukraine. Trên mạng Telegram ngày 29/07, ông Zelensky giải thích không có quyền tiết lộ những chiến dịch hiện tại nhưng ông ca ngợi lực lượng đặc biệt đang làm nhiệm vụ "thực sự anh hùng".

Thu Hằng

************************

Ukraine dùng rocket Bắc Triều Tiên và xăng dầu Nga trên chiến trường

Thu Hằng, RFI, 29/07/2023

Theo báo Anh Financial Times ngày 29/07/2023, Ukraine đã sử dụng rocket Bắc Triều Tiên do một nước "bạn" tịch thu và giao lại cho Kiev để tấn công quân Nga. Thông tin được đưa ra vào lúc Hoa Kỳ tiếp tục nghi ngờ Nga mua vũ khí của Bắc Triều Tiên phục vụ cho cuộc xâm lược Ukraine.

Một xe tăng bị cháy ở Staromaiorske, vùng Donetsk, Ukraine, ngày 27/07/2023 via Reuters – 35th Separate Marines Brigade

Trả lời báo giới tại Brisbane, Úc, ngày 29/07/2023, ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nhấn mạnh Nga tìm kiếm hỗ trợ quân sự ở bất kỳ nơi nào có thể, chẳng hạn với Iran, nhà cung cấp drone để phá hoại cơ sở hạ tầng dân sự ở Ukraine. Hoa Kỳ vẫn cáo buộc Bắc Triều Tiên cung cấp vũ khí cho Nga bằng đường biển nhưng không đưa ra bằng chứng cụ thể.

Tuy nhiên, nếu thông tin của bộ Quốc Phòng Ukraine được xác nhận, thì có khả năng Bình Nhưỡng đã cung cấp vũ khí cho Nga. Số rocket có nguồn gốc từ Bắc Triều Tiên bị tịch thu, đã được quân Ukraine sử dụng để tấn công Nga, trong hệ thống pháo phản lực Grad thời Liên Xô trên mặt trận gần thành phố Bakhmut, miền đông Ukraine, nơi giao tranh diễn ra ác liệt.

Ngoài ra, Ukraine dường như cũng đang sử dụng xăng dầu của Nga để cung ứng cho các bệnh viện và xe tăng. Do các nhà máy lọc dầu không hoạt động từ khi xảy ra chiến tranh, Ukraine phải mua nhiên liệu trên thị trường quốc tế, từ Litva, Rumani, Thổ Nhĩ Kỳ, Hungary Một trong những nhà cung cấp chính của Ukraine là một công ty Hungary lại nhập dầu thô của Nga, lọc và bán lại cho Kiev.

Thông tín viên RFI Florence La Bruyère tại Budapest giải thích :

 Nếu như xe tăng của Ukraine tiếp tục chạy được, đó là nhờ dầu của Nga. Ukraine mua nhiên liệu từ công ty MOL của Hungary. Thế nhưng công ty này lại tinh lọc dầu thô mua từ Nga, được họ mua rẻ hơn giá thị trường tới 30% nhờ mối quan hệ hữu hảo với Moskva.

Nhà nghiên cứu Michal Paszkowski, Viện Trung Âu, giải thích : "Đối với công ty MOL, tình hình rất thuận lợi vì họ mua được dầu thô giá rẻ. Dầu từ Nga, đi qua Belarus và Ukraine. Sau đó, MOL biến nó thành sản phẩm tinh chế và bán lại trực tiếp cho Ukraine".

Trong 6 tháng vừa qua, doanh nghiệp Hungary đã tăng gấp đôi khối lượng dầu diesel bán cho Ukraine (theo thống kê của hải quan Ukraine). MOL có thể giao hàng nhanh, bằng tầu hỏa hoặc một đường ống dẫn dầu cũ đã được kích hoạt trở lại. Theo ông Michal Paszkowski, "đường ống này có từ năm 1976, mới đây đã được Hungary sử dụng lại vì nối thẳng từ nhà máy lọc dầu Duna của Hungary đến Ukraine".

Đúng là Liên Hiệp Châu Âu cấm vận dầu lửa Nga nhưng biện pháp lại không áp dụng đối với dầu được chuyển qua đường ống dẫn dầu. Chính thủ tướng Hungary Viktor Orban đã yêu cầu khoản miễn trừ này".

Ukraine và Nga oanh kích lãnh thổ của nhau

Cùng lúc với cuộc phản công của Kiev, quân Nga tiếp tục oanh kích các địa phương ở Ukraine. Có ít nhất 9 người bị thương ở thành phố Dnipro (miền trung) ngày 28/07, sau khi Nga oanh kích một khu chung cư và một tòa nhà của bộ phận an ninh. Cùng ngày, 15 người bị thương trong một quán cà phê ở thành phố Taganrog của Nga, sau vụ nổ do một tên lửa của Ukraine bị Nga bắn chặn. Taganrog chỉ cách biên giới Ukraine khoảng 50 km, nằm trên trục đường đến cảng Mariupol, hiện bị Nga chiếm đóng.

Thu Hằng

Chỉ khi đại bại trước Ukraine, Nga mới tàn mộng đế quốc

L’Express tuần này có bài viết nói về quân đội Ukraine "Trong địa ngục mìn bẫy của Nga". Để chận cuộc phản công của Kiev, Moskva đã gài hàng triệu quả mìn khắp các chiến tuyến, vừa rẻ tiền vừa hiệu quả. Kiev đã phải thay đổi chiến thuật, đưa vào một số lực lượng mới. Chuyên gia Keir Giles nhấn mạnh, chỉ khi nào đại bại trước Ukraine, mới có hy vọng Nga gác lại tham vọng đế quốc.

Các chiến binh Ukraine chuyển nước đến vị trí đóng quân, phải băng ngang qua một bãi mìn ở tiền tuyến Zaporijia, ngày 23/06/2023. AP - Efrem Lukatsky

Nếu không vấp hàng triệu quả mìn, quân Ukraine đã tiến đến tận biên giới

Bài viết của L’Express mở đầu bằng một cảnh do drone quay lại trên mặt trận Zaporijia vào tháng Sáu. Những người lính Ukraine cố gắng đưa đồng đội bị thương vì mìn ra ngoài, nhưng cỏ mọc cao không thể thấy những quả mìn khác. Một loạt vụ nổ khác xảy ra, chuyến tải thương trở thành ác mộng, đến lượt các chiến binh này thành nạn nhân của mìn và lại bị pháo của Nga nhắm đến.

Marc Chassillan, cựu đại tá công binh nhận định nếu không có mấy triệu quả mìn này, Ukraine đã đánh đến tận biên giới. Một quả mìn nổ có thể làm trật bánh xích xe tăng, phá hủy một thiết giáp, chận lại một đơn vị và buộc họ quay về một khu vực nằm trong tầm pháo. Những loạt súng máy 20 ly cách đó 300 đến 1.000 mét sẽ nã vào đoàn quân đang bị kẹt, tiếp đó là pháo từ xa hơn được drone hướng dẫn.

Nga có hàng loạt thiết bị để gài mìn. Loại GMZ-3 chôn mìn xuống và lấp đất lên, loại UMZ-G bắn mìn từ khoảng cách 40 mét, và loại mới hơn là Zemledeliye có thể phun hàng loạt cách đó đến 15 kilomet thông qua rốc-kết. Phía Ukraine cũng có hệ thống gài mìn từ xa với RAAM, những quả đạn 155 ly bắn được loại mìn từ tính nặng 2,3 ký ; từng gây sợ hãi cho quân Nga ở Vuhledar hồi tháng Ba.

Đủ loại mìn tai ác nhưng Kiev thiếu thiết bị để phá

Như vậy muốn xuyên qua được những bãi mìn của Nga cần có những thiết bị tân tiến. Sau khi dội pháo hàng loạt, những xe chuyên dụng sẽ vẹt mìn qua một bên hoặc làm chúng phát nổ để mở ra một con đường. Một thiết bị khác bắn ra một tấm lưới "pháo bông" để dọn dẹp lối đi.

Human Rights Watch (HRW) trong một phúc trình cho biết có ít nhất 13 loại mìn chống tăng được sử dụng ở Ukraine, phổ biến nhất là TM-62 của Liên Xô lớn bằng một chiếc bánh pizza, chứa 7,5 ký chất nổ. Mìn sẽ nổ dưới áp lực hay phát hiện khối kim loại bên cạnh, một số có thể tấn công vào nóc thiết giáp.

Bên cạnh đó là mìn chống cá nhân, Nga đã dùng tối thiểu 13 loại để gài bẫy ở những vùng được Ukraine tái chiếm, có khi ngay dưới xác người hoặc thú. Baptiste Chapuis của Handicap International từ Ukraine trở về cho biết mới nhất là loại POM-3 dùng cảm biến, nhắm vào những bộ phận ít được bảo vệ nhất của cơ thể như mắt, cổ. Marc Chassillan tố cáo mìn chống cá nhân chủ yếu nhằm sát hại những người gỡ mìn hay bộ binh hộ tống thiết giáp đi sau thiết bị gỡ mìn. Cuộc chiến mìn bẫy rất tai ác, đôi khi mìn được giấu dưới một quả mìn khác.

Một khi chiến tranh kết thúc, những quả mìn này có thể gây ra thảm họa nhân đạo, như những quả đang trôi nổi sau vụ phá đập Kakhovka. Còn phải mất nhiều thập niên để giải phóng mặt đất, nhất là mỗi loại mìn cần những kỹ thuật khác nhau.

Kiev tung vào một số lực lượng mới

Cũng liên quan đến cuộc chiến, The Economist nhận thấy quân đội Ukraine triển khai những lực lượng mới trong đợt tấn công lớn ở miền nam. Các lữ đoàn mới của Ukraine được phương Tây trang bị không thể tiến được vì mìn và pháo bầy của Nga, nên Kiev đã thay đổi chiến thuật. Thay vì thiết giáp, nay là những nhóm nhỏ không quá 20 chiến sĩ, tiến một cách thận trọng.

Tướng Mỹ Mark Milley hôm 18/07 nhận định đa số quân đội NATO đối mặt với những phòng tuyến đại quy mô tương tự cũng khó thể đột phá nếu không được không quân yểm trợ. Khó khăn của Kiev không chỉ là thiếu chiến đấu cơ, thiết bị gỡ mìn mà cả phối hợp tác chiến – một điều dễ hiểu vì các tân binh Ukraine chỉ mới được huấn luyện một tháng tại Đức, chưa quen với các vũ khí mới. Theo ông, cuộc phản công tuy chậm chạp nhưng không phải là thất bại.

Những người lạc quan chỉ ra ba yếu tố có lợi cho Ukraine : quân Nga không còn có thể tấn công ồ ạt, không có lực lượng dự trữ phía sau (nên Yevgeny Prigozhin mới tiến về Moskva mà không gặp trở ngại). Yếu tố thứ ba, Ukraine nhắm thành công vào các sở chỉ huy – tướng Nga Oleg Tsokov đã thiệt mạng hôm 11/07. Kiev dùng hỏa tiễn Storm Shadow của Anh đánh vào căn cứ không quân và kho đạn, kể cả ở Crimea ; và việc Hoa Kỳ cung cấp bom chùm giúp Ukraine duy trì chiến dịch phản công lâu hơn dự kiến.

Thế nên tướng Valery Zaluzhny, tổng tham mưu trưởng hôm 26/07 đã điều chỉnh kế hoạch. Quân đoàn 9 của Ukraine mở đường tiến tới tuyến phòng thủ chính của Nga, sau đó quân đoàn 10 trong đó có ba lữ đoàn được phương Tây trang bị tấn công vào những tuyến kiên cố nhất, rồi những đơn vị cơ động sẽ khai thác bất cứ lỗ hổng nào của địch.  

Chỉ khi đại bại, Nga mới tàn mộng đế quốc

Trả lời phỏng vấn của L’Express, chuyên gia Keir Giles của Chatham House nhấn mạnh, cần phải làm cho Moskva hiểu rằng thời kỳ đế quốc Nga ngự trị đã là quá khứ. Chỉ có một chiến thắng dứt khoát của Kiev mới bảo đảm được an ninh tương lai của Châu Âu.

Nếu Ukraine gặp nhiều khó khăn như vậy, đó là vì phải tiến hành một cuộc chiến tranh hiện đại mà không có đủ phương tiện trong tay – một điều mà không một quân đội phương Tây nào có thể làm được. Ông Giles nhận thấy những lời kêu gọi ngưng bắn càng nhiều khi Putin làm giá năng lượng và lương thực tăng cao. Tuy nhiên tình hình sắp tới sẽ càng trầm trọng nếu Nga đạt được mục đích dù chỉ một phần. Được giữ lại một số vùng đất chiếm bằng vũ lực, sẽ kích thích Moskva tiếp tục gây chiến khi cảm thấy đủ sức.

Chính Vladimir Putin đã quyết định xâm lăng Ukraine, nhưng càng ngày các nhà lãnh đạo và công chúng phương Tây càng tin rằng không đơn giản thay thế Putin là mọi chuyện sẽ kết thúc. Chỉ cần quan sát việc đông đảo dân Nga ủng hộ chiến tranh, còn quân đội Nga thì thản nhiên gây ra những hành động diệt chủng ở Ukraine. Sẽ ngây thơ khi cho rằng một sự thay đổi lãnh đạo sẽ dẫn đến mối quan hệ hữu nghị với Nga. Cho đến nay, Moskva không có lý do gì để xem xét lại sự thù địch cố hữu với phương Tây. Chỉ khi nào bại trận thê thảm trước Ukraine mới khiến Nga nhìn lại quan điểm đế quốc xưa nay, rằng Moskva có quyền thống trị các láng giềng bằng vũ lực.

Ngũ cốc : Không thể để cho Putin làm mưa làm gió

Về mặt kinh tế, The Economist cho rằng thế giới không nên để cho Vladimir Putin thao túng thỏa thuận ngũ cốc. Tổng thống Nga nói rằng thỏa thuận này chỉ làm giàu cho các công ty phương Tây, và lời hứa không trừng phạt đã bị vi phạm. Nhưng Putin hoàn toàn dối trá : xuất khẩu thực phẩm và phân bón của Nga không bị cấm vận, và thỏa thuận này mang lại lợi ích cho tất cả các quốc gia nhập khẩu lương thực.

Lý do thực sự của việc Nga ngưng áp dụng, là nhằm phá hoại kinh tế Ukraine. Từ khi cuộc xâm lăng bị sa lầy, chiến lược của Moskva là thuyết phục các đồng minh của Kiev rằng Ukraine không thể thắng được một cuộc chiến kéo dài. Nếu không xuất khẩu được ngũ cốc vốn chiếm 2/5 lượng hàng xuất đi, Kiev sẽ suy sụp. Những con đường khác bằng đường sắt và tàu thủy đã đắt đỏ, mà còn bị Putin cho oanh kích.

Quốc tế nên gây áp lực : các nước Châu Phi có thể lên tiếng, Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục đứng ra làm trung gian. Bên cạnh đó, phương Tây cần cảnh cáo nếu ngoại giao thất bại, sẽ dùng đến sức mạnh để phá vỡ việc phong tỏa bất hợp pháp vùng biển quốc tế. Chi viện hỏa tiễn tầm xa cho Ukraine, bảo hiểm cho những đoàn tàu ngũ cốc, và biện pháp cuối cùng là dùng quân đội hộ tống. Nếu Thổ Nhĩ Kỳ sử dụng quyền từ chối chiến hạm đi vào Hắc Hải thông qua Bosphore, một số thành viên NATO có thể yểm trợ bằng không lực.

Lao động Trung Á bị Moskva dùng làm bia đỡ đạn ở Ukraine

Bên cạnh đó, L’Express cũng quan tâm đến số phận "Những di dân bị Moskva dùng làm bia đỡ đạn ở Ukraine". Gần 10 triệu công dân Trung Á đi lao động tại Nga thành mục tiêu của các nhà tuyển quân để bổ sung cho các đơn vị bị thiệt hại nặng nề. Tháng 9/2022, những đoàn xe kéo dài hàng mấy chục cây số ở biên giới giữa Nga và Kazakhstan. Hàng ngàn người Nga chạy sang Trung Á để tránh bị động viên, và ngược lại công dân các nước này sang Nga kiếm việc làm.

Quý 1/2023, số lao động nhập cư từ Uzbekistan, Tadjikistan, Kirghizstan và Kazakhstan là gần 2 triệu người. Từ 20 năm qua, những người Trung Á bán sức lao động giá rẻ đã đóng góp 8-10% GDP Nga, đa số làm trong ngành xây dựng hoặc dịch vụ. Theo nhà nghiên cứu Yan Matusevitch của City University, chỉ riêng năm 2022, thành phố Moskva đã thu được 30 tỉ rúp tiền thuế (300 triệu euro) từ họ. Ở chiều ngược lại, kiều hối từ Nga chiếm 30% GDP của Tadjikistan và Kirghizstan trong năm ngoái.

Nhưng từ sau lệnh động viên của Nga, không ít người lao động Trung Á đã bỏ sang nước khác làm việc. Họ bị phân biệt đối xử, nhưng lại là nguồn cung cấp bia đỡ đạn lý tưởng. Không thể biết được con số cụ thể, nhưng theo BBC, đến 14/06 đã có 93 công dân Trung Á chết trên chiến trường Ukraine. Valentina Chupik, luật sư chuyên về di dân hàng ngày nhận được 1.400 lời kêu gọi giúp đỡ của những người sắp phải vào lính, và đã hỗ trợ được 2.000 người từ đầu cuộc chiến. Bà cho biết tại các trung tâm nhập cư, họ được đưa cho cả chồng giấy tờ để ký mà không được đọc trước, trong đó có hợp đồng tình nguyện nhập ngũ, rồi bị đưa đến đơn vị.

Công nhân xây dựng rất cần để tái thiết các thành phố bị sáp nhập như Bakhmut, Mariupol, Lugansk, Avdivka. Họ được hứa trả 70 đến 80 ngàn rúp một tháng (740 đến 850 euro). Một khi đến nơi, họ chỉ nhận được một phần ba tiền lương đã hứa và khi kết thúc thời hạn, bị cấm quay về Nga. Các lao động này kẹt lại Ukraine với số tiền không thể xài được vì chuyển vào thẻ tín dụng Mir chỉ có giá trị tại Nga. Các đại sứ quán liên quan không dám làm mất lòng Moskva, và sự sa lầy của Nga tại Ukraine khiến tình trạng của họ khó lòng được cải thiện.

Gót chân Achille của "Trung Hoa mộng" : Nhà nước pháp quyền

Nhìn sang Châu Á, bài xã luận của L’Obs đặt ra câu hỏi "Ngoại trưởng Trung Quốc Tần Cương đâu rồi ?". Ở xứ sở nào mà một bộ trưởng ngoại giao bỗng dưng biến mất nhưng không ai có thể chất vấn ? Người ta nghĩ đến những chế độ độc đoán cực điểm như Bắc Triều Tiên của họ nhà Kim, hay Syria của phe Assad.

Không thể nào là cường quốc kinh tế và quân sự thứ nhì thế giới, có quyền phủ quyết ở Liên Hiệp Quốc, vẫn khoe khoang với thế giới mô hình chính trị xã hội nhằm thay thế một phương Tây bị cho là đang suy tàn. Nhưng đó lại là Trung Quốc của Tập Cận Bình, bị đẩy trở lại thời kỳ của thanh trừng, những nhà lãnh đạo bị xóa khỏi những tấm ảnh chụp chung với Mao Trạch Đông – xóa bằng tay vì thời đó chưa có Photoshop.

Không ai còn trông thấy ông Tần Cương kể từ ngày 25/06. Tin đồn lan rộng về việc ông dan díu và có con với Phó Hiểu Điền, người dẫn chương trình đài Phượng Hoàng Hồng Kông cũng đã mất tích ; tin khác cho rằng cô này là gián điệp. Cựu ngoại trưởng Vương Nghị đã thăng làm ủy viên Quốc vụ viện quay trở lại, đi Trung Á và Châu Phi thay cho Tần Cương. Không một lời giải thích. Sự kiện này bộc lộ lỗ hổng của "mô hình Trung Quốc" : thiếu vắng Nhà nước pháp quyền. Đây là gót chân Achille của "Trung Hoa mộng" theo Tập Cận Bình.

Sau vẻ hào nhoáng là chế độ Mác-Lê nghiệt ngã

Tần Cương tuy là ngoại trưởng và mới đây là đại sứ tại Washington, chức vụ nổi bật nhất trong ngành ngoại giao, vẫn không tránh khỏi bị "mất tích" dưới nền tư pháp song hành của đảng. Những năm gần đây, Phạm Băng Băng (Fan Bingbing) biến mất nhiều tháng trời vì trốn thuế, vận động viên Bành Súy (Peng Shuai) thì ba tuần sau khi tố cáo một quan chức quấy nhiễu tình dục. Tỉ phú Mã Vân (Jack Ma), người giàu nhất Châu Á vì dám chỉ trích lãnh vực ngân hàng, cũng cùng chung số phận.

Những trường hợp này cho thấy để lãnh đủ đòn sấm sét của đảng, không cần thiết phải là nhà ly khai như Hứa Chí Vĩnh (Xu Zhiyong) – vừa bị 14 năm tù vì tội "nổi dậy". Một bộ trưởng, diễn viên ngôi sao, tay vợt tennis, tỉ phú công nghệ… bỗng dưng biệt dạng, không có luật sư biện hộ, không được kháng cáo, không tranh luận !

L’Obs cho rằng Tần Cương một ngày nào đó sẽ tái xuất như không có chuyện gì xảy ra, nhưng tâm trạng bất an còn hằn sâu mãi trong dân chúng. Đối với The Economist, dù hồi kết có như thế nào đi nữa, vụ này nhắc nhở rằng Bắc Kinh, với những tòa nhà chọc trời lung linh và những đoàn xe hơi náo động, vẫn là thủ đô của một chế độ mác-xít lê-nin-nít với những trò chơi tàn bạo của nó.

Kền kền Trung Quốc rình rập Đạt Lai Lạt Ma

L’Obs tuần này dành nhiều đất cho khu giải trí Puy du Fou ở vùng Vendée của Pháp, Le Point nói về cuộc sống tách biệt của tổng thống Macron. L’Express có hồ sơ mang tựa đề "Trí thông minh nhân tạo, giấc mơ điên cuồng". Ở các trang trong, bện cạnh cuộc xâm lăng Ukraine, Trung Quốc luôn là đề tài được chú ý.

Le Point nhận định "Việc đầu thai của Đạt Lai Lạt Ma khiến Bắc Kinh lo sợ". Nhà lãnh đạo tinh thần Tây Tạng vừa mừng sinh nhật 88 tuổi đang chuẩn bị người kế vị, và Trung Quốc muốn áp đặt quy định của mình trong việc chọn lựa vị thủ lãnh tương lai.

Những con kền kền Trung Quốc đang lượn lờ trên bầu trời để rình rập những dấu hiệu sa sút sức khỏe của Đạt Lai Lạt Ma. Riêng trong năm nay, cảnh sát Ấn Độ đã hai lần bắt giữ các gián điệp của Bắc Kinh tại Dharamsala và tại New Delhi - nhằm nghe ngóng xem ai sẽ là hiện thân của Đạt Lai Lạt Ma mới. Hoa Kỳ đã ra tay trước, thông qua một đạo luật trừng phạt các quan chức Trung Quốc can thiệp vào việc kế vị Đạt Lai Lạt Ma, còn Liên Hiệp Châu Âu chỉ nhẹ nhàng kêu gọi Bắc Kinh "tôn trọng Phật giáo Tây Tạng".

Thụy My

Ukraine dồn dập phản công tại miền nam và miền đông

Thanh Hà, RFI, 28/04/2023

Kiev hôm 27/07/2023 thông báo đã giành lại được làng Staromaiorske, đông nam Ukraine. Cùng ngày tổng thống Nga Vladimir Putin xác nhận " cường độ các cuộc giao tranh đang tăng lên hơn rất nhiều" cũng ở khu vực này. Một số nhà quan sát cho rằng dường như chiến dịch phản công của Kiev đang bước vào giai đoạn 2 và với một " nhịp độ dồn dập hơn" ở hai khu vực miền nam và miền đông Ukraine.

Binh sĩ Ukraine pháo kích các vị trí của Nga trên tiền tuyến ở vùng Zaporijjia, ngày 24/06/2023. AP - Efrem Lukatsky

Thông tín viên đài RFI Emmanuel Chaze từ Sloviansk, trong vùng Donetsk, điểm qua tình hình chiến sự :

Quân đội Ukraine sáng Thứ Năm cho biết đang dồn lực lượng về hai phía trong khu vực miền nam Ukraine, nhằm chọc thủng các tuyến phòng thủ của đối phương. Chiến thuật này cho phép đem lại một số thành công : tại vùng Zaporijjia, Ukraine đã tiến hành một cuộc tấn công khá quan trọng. Dường như họ đã chọc thủng được tuyến phòng thủ của Nga gần thành phố Orikhiv. 

Thế còn ở khu vực Donetsk, quân đội Ukraine chiếm lại được làng Staromaiorske. Ngoài ra lực lượng Ukraine cũng đang tiến về Klishichiivka ở phía nam Bakhmut. Tuy nhiên ở phía bắc thành phố, tình hình rất gay go. Phía Ukraine liên tục bị Nga tấn công và khó để kềm hãm đà tiến của quân Nga trên tuyến đường nối liền Kupyansk với Kreminna.

Về phía các nhà quan sát quốc tế, mọi người ghi nhận một sự thay đổi về nhịp độ các chiến dịch phản công của Ukraine. Một số nguồn tin cho biết là đã có thêm những binh đoàn vừa được điều đến hiện trường ở khu vực miền nam Ukraine, quân nhân được trang bị tốt và họ từng được phương Tây đào tạo. Câu hỏi còn lại là liệu rằng Ukraine thực sự khởi động giai đoạn mới trong chiến dịch phản công hay chưa. 

Lại xuất hiện drone " của Ukraine" trên bầu trời Moskva

Sáng nay (28/7) Bộ quốc phòng Nga trên mạng Telegram cho biết đã bắn hạ một drone của Ukraine tại thủ đô Moskva. Tin trên cũng đã được đô trưởng Moskva Sergey Subianin xác nhận nhưng không đi sâu vào chi tiết. Hôm đầu tuần một trong hai drone bị bắn hạ ngay khu vực chỉ cách Bộ quốc phòng Nga có vài trăm mét. Nga liên tục thông báo bắn hạ drone của Ukraine trên bầu trời thủ đô Moskva. 

Thanh Hà

Nguồn : RFI, 28/07/2023

*****************************

Ukraine mở đợt phản công mới nhằm cắt đứt bán đảo Crimea với vùng Donbass

Phan Minh, RFI, 27/07/2023

Lực lượng Ukraine đã mở đợt phản công mới chống lại quân đội Nga với hàng nghìn quân tiếp viện được phương Tây huấn luyện. Chiến dịch phản công mới dự kiến sẽ kéo dài từ một đến ba tuần. Nhật báo Mỹ The New York Times ngày 26/07/2023 đã trích dẫn hai quan chức Lầu Năm Góc ẩn danh, cho biết Washington đã được Kiev thông báo về cuộc phản công.

Binh sĩ thuộc Lữ đoàn 1 Vệ binh Quốc gia Ukraine chuẩn bị sử dụng lựu pháo 105mm OTO-Melara Mod 56 do Ý sản xuất để tấn công lực lượng Nga ở vùng Donetsk, miền Đông Ukraine, ngày 23/07/2023. Reuters - Stringer

Theo lời thuật của các quan chức Mỹ, mục tiêu chính của quân đội Ukraine là thị trấn Tokmak, thuộc tỉnh Zaporijjia, trước khi Kiev tập trung lực lượng để tiến vào thành phố Melitopol, xa hơn một chút về phía nam để cắt đứt cầu nối các vùng lãnh thổ Ukraine bị Nga chiếm đóng và bán đảo Crimea, bị Moskva sáp nhập hồi năm 2014.

Các quan chức Nga do điện Kremlin cử đến các vùng lãnh thổ Ukraine bị chiếm đóng đã xác nhận thông tin nói trên.

Vẫn về tình hình chiến sự, lực lượng Không Quân Ukraine, hôm qua 26/07, cho biết đã đánh chặn 36 tên lửa hành trình do Nga bắn trong một cuộc oanh kích mới.

Được AFP trích dẫn, trung tướng Mykola Olishchuk cho biết lực lượng Ukraine đã đánh chặn 3 tên lửa Kalibr trong loạt oanh kích đầu tiên vào buổi chiều và 33 tên lửa X-101 và X-555 vào buổi tối. Các tên lửa được 8 máy bay ném bom Tu-95 phóng đi, từ phía đông nam hướng về phía tây Ukraine.

Không Quân Ukraine, trong cùng ngày, cũng đề cập đến một cuộc oanh kích khác của Nga nhắm vào khu vực Khmelnytsky ở phía tây Ukraine, vùng thường xuyên bị Moskva tấn công.

Phan Minh

Nguồn : RFI, 27/07/2023

Romania lên án Nga tấn công vào các cảng dọc sông Danube

Trọng Nghĩa, RFI, 25/07/2023

Tổng thống Romania Klaus Iohannis ngày 24/07/2023 đã cảnh báo về "những nguy cơ an ninh nghiêm trọng ở Biển Đen" sau khi Nga mở các cuộc oanh kích vào những cơ sở hạ tầng cảng trên sông Danube, ở vùng biên giới với Romania và Moldova.

Ảnh tư liệu : Tổng thống Romania Klaus Iohannis phát biểu ở Kaunas, Litva, ngày 25/11/2022. AP - Mindaugas Kulbis

Trên mạng Twitter, tổng thống Romania tuyên bố : "Tôi cực lực lên án các cuộc tấn công gần đây của Nga nhắm vào cơ sở hạ tầng dân sự của Ukraine trên sông Danube, rất gần lãnh thổ Romania", một quốc gia thành viên NATO.

Trước đó cùng ngày, một cư dân mạng Romania đã đăng lên mạng xã hội hình ảnh một vụ nổ ở bờ bên kia sông Danube thuộc lãnh thổ Ukraine, đối diện với bờ sông bên phía Romania. Cảng Reni của Ukraine dường như đã bị tấn công. Thành phố Reni, đối diện với Romania, cũng nằm cách Moldova không xa.

Hôm qua, chính quyền Ukraine xác nhận là Nga đã mở một cuộc tấn công bằng drone kéo dài 4 tiếng đồng hồ đánh vào cơ sở hạ tầng cảng ở Odessa, miền Nam Ukraine, một khu vực chiến lược cho hàng xuất khẩu của nước này.

Tổng thống Klaus Iohannis lo lắng : "Tình hình leo thang gần đây ảnh hưởng đến vận chuyển ngũ cốc của Ukraine, qua đó ảnh hưởng đến an ninh lương thực thế giới".

Căng thẳng đã gia tăng sau khi điện Kremlin không triển hạn thỏa thuận về xuất khẩu ngũ cốc Ukraine bằng đường biển.

Kể từ khi Nga xâm lược Ukraine vào tháng 02/2022, một phần ngũ cốc được vận chuyển qua sông Danube và cảng Constanta của Romania, trên Biển Đen.

Theo ông Arthur Portier, chuyên gia phân tích tại Agritel, các cuộc tấn công mới đây của Nga đã khiến giá lúa mì tăng lên mức cao nhất trong 4 tháng và sau khi hành lang trên biển bị đóng, nếu các cảng trên sông Danube bị hư hại hoặc phá hủy, khả năng Ukraine xuất khẩu nông sản sẽ giảm mạnh.

Trong một cuộc họp báo ở Washington, phát ngôn viên Bộ ngoại giao Mỹ Matthew Miller cho biết ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đã thảo luận về chủ đề này với đồng nhiệm Romania Luminita Odobescu.

Ông Miller khẳng định : "Kể từ khi xung đột nổ ra, chúng tôi đã nói rõ và sẽ tiếp tục nhắc lại rằng chúng tôi sẽ bảo vệ từng tấc đất của lãnh thổ NATO. Ngoại trưởng (Mỹ) đã nhấn mạnh rõ ràng điều này trong cuộc điện đàm (với ngoại trưởng Romania)".

Ông Blinken đã thảo luận với chính quyền Romania về các phương án giúp xuất khẩu ngũ cốc Ukraine, nhưng thừa nhận rằng "không có giải pháp hoàn hảo nào khác" có thể thay thế việc vận chuyển an toàn qua ngã Biển Đen.

Trọng Nghĩa

************************

Nga nâng trần tuổi quân dự bị động viên thêm 5 năm

Thùy Dương, RFI, 25/07/2023

Tại Nga, tuổi trần quân dự bị động viên được nâng thêm 5 năm. Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm nay 25/07/2023 ký ban hành luật sửa đổi quy định về tuổi trần động viên quân dự bị, sẽ chính thức có hiệu lực từ 01/01/2024.

Lực lượng dự bị Nga tập huấn tại khu vực Donetsk, Ukraine, ngày 04/10/2022. Reuters – Alexander Ermochenko

Từ Moskva, thông tín viên Jean-Didier Revoin, giải thích :

"Độ tuổi tối đa cho toàn bộ quân dự bị động viên của quân đội Nga đã được tăng thêm 5 năm. Như vậy là binh lính, thủy thủ và hạ sĩ quan có thể được gọi nhập ngũ đến năm 55 tuổi. Ở cấp sĩ quan, độ tuổi này sẽ là 60 đối với đại úy, 65 đối với sĩ quan cao cấp và 70 đối với cấp tướng. Tuy nhiên, vẫn có thể có những điều chỉnh đối với những người có liên quan trong giai đoạn chuyển tiếp kéo dài đến năm 2028.

Trong quá trình biểu quyết dự luật sửa đổi tại Nghị Viện, một nghị sĩ từng nhấn mạnh là những sửa đổi này là nhằm cải thiện an ninh của Liên Bang Nga và nâng cao khả năng phòng thủ của đất nước.

Đúng là những sửa đổi này đã được đề xuất vào tháng 11 năm ngoái, tức là sau khi lệnh động viên 300.000 quân dự bị được ban hành trong khuôn khổ các chiến dịch ở Ukraine. Cuộc huy động một phần quân dự bị động viên đã khiến hàng trăm ngàn đàn ông trong độ tuổi chiến đấu phải trốn ra nước ngoài.

Với những quy định mới này, quân đội Nga sẽ có thêm một lực lượng giúp họ bước đầu tránh phải tiến hành tổng động viên, nếu cần thiết".

Thùy Dương

************************

Belarus sẵn sàng đối phó với xung đột vũ trang

Chi Phương, RFI, 25/07/2023

Bộ trưởng Tình trạng khẩn cấp Belarus hôm qua, 24/07/2023, thông báo đang chuẩn bị hoàn thiện kho vũ khí và huấn luyện quân sự để có thể sẵn sàng hỗ trợ Bộ quốc phòng và bộ Nội Vụ nước này trong trường hợp xảy ra xung đột vũ trang. Trong cùng ngày, hàng ngàn lính đánh thuê Wagner đã đến Belarus, đóng quân cách biên giới phía bắc Ukraine 230 km.

Các binh sĩ Belarus thuộc Lực lượng Tác chiến Đặc biệt (SOF) và các chiến binh thuộc nhóm lính đánh thuê Wagner diễn tập gần Brest, Belarus. Ảnh được công bố hôm 20/07/2023. AP

Theo Reuters, trên kênh truyền hình quốc gia Belarus 1, bộ trưởng Tình trạng khẩn cấp Vadim Sinyavsky cho biết : Các nhân viên sẽ "sẵn sàng hỗ trợ các bộ khác trong trường hợp xảy ra xung đột vũ trang hoặc các cuộc nổi loạn khiến nhiều người phải tham gia". Trước đó, tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đã khẳng định muốn toàn bộ nam giới của nước này, "ít nhất đều có khả năng sử dụng vũ khí để đối phó với trường hợp bị xâm lược".

Mặc dù Belarus không trực tiếp tham gia cuộc chiến tại Ukraine, nhưng tổng thống Lukashenko đã cho phép Nga sử dụng lãnh thổ Belarus để tấn công Kiev khi tiến hành xâm lược Ukraine hồi tháng 02/2022. Minsk và Moskva cũng đã tổ chức nhiều cuộc thao dượt chung. Gần đây, tổng thống Belarus cũng đã làm trung gian giữa điện Kremlin và lãnh đạo Wagner Prigozhin, chấm dứt cuộc nổi loạn bất thành của Wagner và chấp thuận tiếp đón binh lính của tập đoàn bán quân sự trên lãnh thổ nước này. Theo tổ chức Belaruski Hajun, chuyên theo dõi các hoạt động quân sự, được AP trích dẫn, hôm qua, khoảng 3.450 đến 3.650 lính Wagner đã đến Asipovichy, cách biên giới Ukraine 230 km về phía bắc. Hình ảnh vệ tinh cho thấy khoảng 700 phương tiện và các thiết bị xây dựng cũng đã đến nước này.

Nga – Ukraine tấn công nhau bằng drone

Về tình hình chiến sự tại Ukraine, theo AFP, trong đêm thứ Hai rạng sáng thứ Ba, lực lượng Kiev đã phát hiện và phá hủy tất cả các drone mà Nga dùng để tấn công vào thủ đô Ukraine. Đây là vụ tấn công bằng drone thứ 6 vào Kiev chỉ riêng trong tháng Bảy. Trước đó, trong cùng ngày, Nga đã tuyên bố sẽ đáp trả việc Ukraine dùng drone tấn công vào thủ đô Moskva và bán đảo Crimea.

Trong đêm hôm qua, quân đội Nga cho biết đã phá hủy 2 drone hải quân của Ukraine, tấn công vào một trong các tàu tuần tra trên Biển Đen, cách Sebastopol 370 km.

Còn tại Ukraine, liên quan đến nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia, cơ quan Năng Lượng Nguyên Tử Quốc Tế (AIEA) hôm qua cho biết đã phát hiện một một số quả mìn sát thương cá nhân trong khu vực rào chắn ngăn cách bên trong và bên ngoài nhà máy. Lãnh đạo của cơ quan này cho rằng những loại chất nổ như vậy được tìm thấy ở khu vực này là "không tuân thủ tiêu chuẩn an toàn và hướng dẫn về an ninh hạt nhân của AIEA". Nhà máy điện hạt nhân lớn nhất Châu Âu đã rơi vào tay quân đội Nga từ tháng 03/2022, từng bị hỏa hoạn và nhiều lần bị cắt điện, làm dấy lên lo ngại về một thảm họa hạt nhân.

Chi Phương

***********************

Nga cáo buộc Ukraine dùng drone "tấn công" thủ đô Moskva

Trọng Thành, RFI, 24/07/2023

Nga tố cáo Ukraine tấn công thủ đô Moskva bằng drone trong đêm 23 rạng sáng 24/07/2023. Một trong hai drone đã rớt xuống gần khu vực Bộ quốc phòng Nga.

Công nhân dọn dẹp kính bị vỡ sau một vụ tấn công bằng drone ở Moskva, Nga, ngày 14/07/2023. AP

Theo thông báo của Bộ quốc phòng Nga, "sáng nay, một mưu toan của chế độ Kiev sử dụng hai drone tấn công khủng bố nhắm vào các vị trí nằm trong khu vực thành phố Moskva đã bị ngăn chặn". Theo hãng thông tấn Nga TASS, nhiều mảnh vỡ của drone đã rớt gần trụ sở Bộ quốc phòng, tại đại lộ Komsomolsky Prospekt, một trục đường chính của thủ đô Moskva. Phóng viên của AFP, có mặt tại chỗ, chứng kiến một tòa nhà bị hỏng mái. Chiếc drone thứ hai nhắm vào một trung tâm thương mại ở phố Likhatcheva, gần một đại lộ vành đai Moskva.

Đô trưởng Sergei Sobyanin cho biết cụ thể là các drone đã tấn công vào một số tòa nhà "không phải nơi ở của dân cư" vào khoảng 4 giờ sáng, giờ địa phương. Bộ quốc phòng Nga và đô trưởng Moskva đều cho biết không có nạn nhân nào trong các vụ tấn công này.

Ukraine hôm nay đã nhận trách nhiệm về vụ tấn công bằng drone vào Moskva, một cuộc tấn công mà theo họ cho thấy tính dễ bị tổn thương của thủ đô Nga. Đây là một tuyên bố hiếm hoi của Kiev, vốn thường từ chối hoặc không bình luận về các cuộc tấn công.

Tại bán đảo Crimea, theo chính quyền do Nga dựng lên, thêm một kho đạn của Nga tại phía bắc bán đảo bị drone Ukraine tấn công hôm nay.

UNESCO lên án "bước leo thang mới" của Nga

Các cuộc "tấn công" bằng drone nói trên diễn ra ngay sau vụ quân Nga oanh kích nhà thờ Chính Thống Giáo Chúa Biến Hình,  di sản UNESCO, ở thành phố cảng Odessa của Ukraine đêm hôm trước. Ít nhất 25 công trình kiến trúc lịch sử tại Odessa đã bị trúng tên lửa Nga trong đợt tấn công này. Tổng thống Ukraine tuyên bố sẽ trả đũa "các hành động khủng bố của Nga tại Odessa".

Theo AFP, tổ chức UNESCO hôm qua đã "cực lực lên án" các hành động tấn công tàn bạo của quân đội Nga’ nhắm vào nhiều di tích văn hóa, lịch sử, trong đó có nhà thờ Chúa Biến Hình Spaso-Preobrazhensky, có tuổi đời hơn 2 thế kỷ. Tổng giám đốc UNESCO Audrey Azoulay nhận định : "Các hành động hủy diệt khủng khiếp này đánh dấu một bước leo thang bạo lực chống lại các di sản văn hóa của Ukraine". Lãnh đạo UNESCO kêu gọi chính quyền Nga "tuân thủ các nghĩa vụ quốc tế về bảo tồn di sản".

Trọng Thành

*************************

Bom mìn của Nga làm chậm đà phản công của Ukraine

Phan Minh, RFI, 27/07/2023

Ukraine hôm nay, 24/07/2023, thông báo đã chiếm lại hơn 16 km2 từ quân đội Nga vào tuần trước. Ở mặt trận phía nam, đà phản công của quân Ukraine rất chậm, mỗi ngày Kiev chỉ tiến được hơn 1 km2, do lực lượng công binh gặp rất nhiều khó khăn trong việc rà phá bom mìn mà quân Nga đặt khắp nơi.

Một người lính gỡ mìn ở Irpin, gần Kiev, Ukraine, ngày 19/04/2022. AP - Efrem Lukatsky

Từ phía nam khu vực Dnipro, đặc phái viên RFI Stéphane Siohan gửi về bài phóng sự : 

"Chúng tôi đang ở trong một doanh trại quân đội cách mặt trận 20 km. Mới hôm qua, Andriy đã ở một nơi không xa Staromaiorske, trên tuyến đầu của cuộc phản công. Andriy chỉ huy một nhóm đặc công của Lữ đoàn phòng vệ lãnh thổ 128. Anh phải dùng dao để dò mìn dưới đất khi tiến gần các vị trí của quân địch.

Andriy nói : "Lần cuối cùng mà chúng tôi tiến lên trước nhóm xung kích, chúng tôi vượt qua 300 mét đầu rất nhanh, chỉ mất hai hoặc ba tiếng đồng hồ. Nhưng khi quay lại vào ngày hôm sau, chúng tôi đã mất cả ngày để tiến được 600 mét. Tất nhiên, nhóm của chúng tôi thường là mục tiêu tấn công của pháo binh Nga, nhưng chúng tôi có thể làm gì khác ? Chúng tôi vẫn phải làm nhiệm vụ khi được huy động".

Sau khi vô hiệu hóa mìn, nhóm của Andriy dùng các băng bằng nhựa để đánh dấu mặt đất, tạo ra một hành lang hẹp mà đơn vị tấn công sẽ đi qua. Nhưng theo Oleksandr, một kỹ sư rà phá bom mìn thuộc Lữ đoàn 128, nhiệm vụ này hết sức gian nan.

Oleksandr nói : "Họ đã đặt bao nhiêu quả mìn ? Tôi không biết. Chúng tôi đã tìm thấy 250 quả mìn trên diện tích 100 m2. Tôi có cảm giác như có bao nhiêu mìn từ thời Liên Xô họ đều đặt hết vào Ukraine".

Để tiến xa hơn, những người lính rà phá bom mìn sẽ cần có drone được trang bị camera hồng ngoại để định vị mìn và thiết bị tiên tiến để kích nổ chúng từ xa.

Hàng ngày, những chiến binh của Lữ đoàn 128 mở những con đường mới, nhưng với tốc độ này, biển Azov vẫn còn rất xa". 

Phan Minh